MD13 - Tai Lieu May Dien - REF - 70h

TRNG CAO NG NGH QUC T VABIS HNG LAM
KHOA IN IN LNH

M-UN: MY IN

M S: M13
NGH: K THUT MY LNH V IU HA KHNG KH
Trnh Cao ng ngh

Tn sinh vin:
-----------------------------------------------------------------

Vng tu 2013
Gio trnh lu hnh ni b

TRNG CAO NG NGH QUC T VABIS HNG LAM
KHOA IN IN LNH

M-UN: MY IN

M S: M13
NGH: K THUT MY LNH V IU HA KHNG KH
Trnh Cao ng ngh

Gio vin son Khoa in in lnh
L Vit Thnh Nguyn Vn V

Vng tu 2013
Gio trnh lu hnh ni b

M-un: My in Ngh: KT my lnh v iu ha khng kh
Mc lc Trang 1
MC LC
MC LC ....................................................................................................................... 1
GII THIU M-UN .................................................................................................. 3
BI 1: KHI NIM CHUNG V MY IN ............................................................. 7
1.1. CC NH LUT IN T DNG TRONG MY IN ........................... 8
1.2. NH NGHA V PHN LOI MY IN ............................................... 21
1.3. NGUYN L MY PHT IN V NG C IN ............................. 22
1.4. S LT V CC VT LIU CH TO MY IN .............................. 24
1.5. PHT NNG V LM MT MY IN ................................................... 26
CU HI N TP .................................................................................................... 27
BI 2: MY BIN P 1 PHA ..................................................................................... 30
2.1. KHI NIM CHUNG V MY BIN P .................................................... 31
2.2. CU TO MY BIN P ............................................................................. 32
2.3. NGUYN L LM VIC CA MY BIN P 1 PHA .............................. 34
2.4. MY BIN P C BIT ............................................................................ 35
CU HI N TP .................................................................................................... 38
BI 3: NG C KHNG NG B 3 PHA .......................................................... 41
3.1. KHI NIM CHUNG V MY IN KHNG NG B ....................... 42
3.2. CU TO V NGUYN L LM VIC NG C KHNG NG B
BA PHA ..................................................................................................................... 42
3.3. BIU NNG LNG V HIU SUT CA NG C IN
KHNG NG B .................................................................................................. 50
3.4. M MY NG C KHNG NG B BA PHA. .................................. 51
3.5. DY QUN NG C KHNG NG B ............................................... 53
BI 4: NG C KHNG NG B 1 PHA .......................................................... 59
4.1. NGUYN L HOT NG .......................................................................... 60
4.2. CC B PHN mt NG C KHNG NG B MT PHA ........ 61
4.3. CC LOI NG C 1 PHA ........................................................................ 67
BI 5: KIM TRA, SA CHA MY BIN P 1 PHA .......................................... 81
1.1. THO MY BIN P 1 PHA ........................................................................ 82
1.2. BO DNG MY BIN P ....................................................................... 83
1.3. LP MY BIN P 1 PHA ........................................................................... 85
Chng 1: Mch in mt chiu Trang 2
BI 6: SA CHA V QUN DY NG C BA PHA ...................................... 87
1.1. XY DNG S DY QUN NG C BA PHA .............................. 88
1.2. QUY TRNH QUN DY ............................................................................. 97
1.3. THI CNG QUN DY NG C BA PHA ........................................... 103
1.4. U DY V VN HNH NG C BA PHA ..................................... 103
BI 7: SA CHA V QUN DY NG C MT PHA ................................. 112
7.1. XY DNG S DY QUN STATOR NG C MT PHA ........ 113
7.2. QUN DY NG C 1 PHA ................................................................... 116
7.3. SA CHA QUT BN, QUT TRN .................................................... 116
TI LIU THAM KHO ........................................................................................... 120

Gii thiu mn hc Trang 3
GII THIU M-UN
I. V TR TNH CHT CA MUN.
- V tr:
L modul huyn ngh b tr su khi kt th mn h hung v mn
h C s.
- Tnh cht:
Cung p nhng kin th bn v loi my in s dng trong in lnh.
II. MC TIU MUN
Sau khi hc xong mn hc ny, ngi hc c kh nng:
- Kin thc:
Trnh by u to, nguyn l lm vi v thng s k thut my
bin p mt ph, ng khng ng b 1 ph, 3 ph .
- K nng:
Bit vn hnh, kim tr, bo dng thy th, s h my bin p mt ph
ng sut nh, loi ng xoy hiu mt ph, 3 ph trong mt h thng lnh..
- Thi :
Cn thn, hnh x, nghim t, th hin ng quy trnh
III. NI DUNG M UN
1. Ni dung tng qut v phn phi Thi gian:
S
TT
Tn cc bi trong m un
Thi gian
Tng
s
L
thuyt
Thc
hnh
Kim
tra
1 Khi nim hung v my in. 5 3 2 0

1.1. C nh lut in t dng trong my
in
1 1
1.2. nh ngh v phn loi my in 0.5

1.3. Nguyn l my pht in v ng
in
0.5
1.4. S lt v vt liu h to my in 0.5
1.5. Pht nng v lm mt my in 0.5 1
2 My bin p 1 ph 5 3 2 0
2.1. Khi nim hung v my bin p 1 0.5
2.2. Cu to MBA 1 ph 1 0.5
2.3. Nguyn l lm vi MBA 0.5 0.5
Trang 4 Gii thiu mn hc
2.4. C loi my bin p 0.5 0.5
3 ng khng ng b 3 ph 5 3 2 0

3.1. Khi nim hung v my in khng
ng b
0.5 0

3.2. Cu to v Nguyn l lm vi ng
b ph
1 0.5
3.3. Gin nng lng 0.5 0.5
3.4. M my v bo v ng b ph 0.5 0.5
3.5. Dy qun ng khng ng b 0.5 0.5
4 ng khng ng b 1 ph 5 2 2 1
4.1. Nguyn l lm vi 0.5 0.5
4.2. C b phn ng 1 ph 0.5 0.5
4.3. C loi ng 1 ph 1 1
5 Kim tr v s h my bin p 1 ph 10 3 6 1
5.1. Tho MBA 1 2
5.2. Kim tr bo dng MBA 1 2
5.3. Lp MBA 1 2
6 S h v qun dy ng 3 ph 20 4 14 2
6.1. Xy dng s 2 3
6.2. Trnh t qun dy 1 1
6.3. Thi ng qun dy 1 12
6.4. u dy v vn hnh 1 2 2
7
S h v qun b dy ng khng ng
b mt ph kiu t in un dy ph
20 4 14 2
7.1. Xy dng s 1 2
7.2. Thi ng qun dy 2 10
7.3. S h qut bn, qut trn 1 2 2
Cng 70 20 44 6

Gii thiu mn hc Trang 5
IV. IU KIN THC HIN M UN
(Tnh cho mt ca hc 15 hc sinh)
TT Loi trang thit b S lng
1 Bn gi ng ngui 1
2 My khon ty mt ph 3
3 My qun dy bng ty 15 ci
4 ng h vn nng 3 ci
5 ng h M gm k 3 ci
6 M hn ngn mh 15 ci
7 Ba con 5 ci
8 Ko on t giy 10 ci
9 Km in 15 ci
10 Tu n vt 2 nh 15 ci
11 Tu n vt 4 nh 15 ci
12 Dao con 15 ci
13 B ngh kh 3 b

TT Loi vt liu S lng
1 G lm khung, m p dy 5mm 2m
2

2 Li + khung my bin p 20W 15 ci
3 Li ng 3 ph 370W- 380V 15 ci
4 Li qut 16 rnh- 50W- 220V (km Rto )

15 ci
5 Li qut ngn mh 32 W 15 ci
6 T in xoy hiu 1,5F- 220V 15 ci
7 Gy h in 0,2 mm 5m
2

8 Ghen h in 1mm 15 si
9 Ghen h in 3mm 15 si
10 Thi hn 1kg
11 Nh thng 0,5 kg
12 Dy may u 0,18 3kg
13 Dy may u 0,40 1,5kg

TT Cc ngun lc khc S lng
1 Xng th tp in 1 xng
2 Ngun in 3 ph - 4 dy
V. PHNG PHP V NI DUNG NH GI
1. Phng php nh gi:
+ nh gi trn sn phm th tp
+ C phiu nh gi theo Tiu hun dng trong th so snh vi thng s
hun
2. Ni dung nh gi:
- Kin th:
+ Qun my bin p mt ph ng sut nh
Trang 6 Gii thiu mn hc
+ Qun ng khng ng b 3 ph
+ Qun ng khng ng b 1 ph
- K nng:
+ Qun theo quy trnh
+ S dung dng o ng k thut
-Thi :
+ Cn thn, hnh x,
+ m bo n ton
VI. HNG DN THC HIN M UN
1. Phm vi p dng trong chng trnh:
Chng trnh p dng trong ho trnh o to o ng ngh v trung p
ngh.
2. Hng dn mt s im chnh v phng php ging dy mn hc:
- Chng trnh th hin C hiu qu o ph hp vi phng php ging
gii, tr qun, m thoi.
- Th hin trnh t theo gio trnh th hnh C km theo phiu gio ng vi tng
bi trong phn th tp.
3. Nhng trng tm chng trnh cn ch :
- Hiu thng s k thut thit b v s dng trong thit b ng thng s
k thut
- Kim tr. nh gi , x nh s h hng v r bin php kh
ph
4. Ti liu cn tham kho:
Gio trnh l thuyt.
Phiu th hnh.
Cng ngh h to My in v My bin p, Nguyn S, NXB Gio d,
H Ni - 1995.
My in 1, 2 ,V Gi Hnh - Trn Khnh H - Phn T Th - Nguyn Vn
Su, NXB Kho h v K thut , H Ni - 2001.
Tnh ton s h loi My in quy v My bin p - tp 1, 2, Nguyn
Trng Thng - Nguyn Th Kit, NXB Gio d, H Ni - 1993.
Cng ngh h to v tnh ton s h My in - tp 3, Nguyn Trng
Thng - Nguyn Th Kit, NXB Gio d, H Ni - 1993.
K thut qun dy, Minh Tr, NXB Nng, nm 2000.
Qun dy s dng v S h ng in xoy hiu thng dng, Nguyn
Xun Ph - T ng, NXB Kho h v K thut , H Ni - 1989.
S ty th S h, vn hnh my in , A.S. KOKREP, Phn oi B dh,
NXB Cng nhn k thut, nm 1993.
S ty th in tr, A.M. VISTC, M.B. DVIN, E.P. PARINI, Bh Qung
Vn dh, NXB Cng nhn k thut, nm 1981.
C sh bo tp h v website v in.
Bi 1: Khi nim chung v my in Trang 7
BI 1: KHI NIM CHUNG V MY IN
(L thuyt: 3h; Bi tp: 2h; Kim tra: 0h)
Mc tiu:
- Pht biu hin tng cm ng in t v cc nh lut in t dng trong my
in
- Pht biu v s khc nhau ca cc loi my in hin ang hot ng theo cu
to, theo nguyn tc hot ng, theo loi dng in...
- Gii thch qu trnh pht nng v lm mt ca my in hin ang hot ng,
theo nguyn tc nh lut v in.
Ni dung tng qut:
1. C nh lut in t dng trong my in. Thi gian: 2h
2. nh ngh v phn loi my in. Thi gian: 0.5h
3. Nguyn l my pht in v ng in. Thi gian: 0.5h
3.1. Nguyn l my pht in v ng in.
3.2. Tnh thun nghh my in
4. S lt v vt liu h to my in Thi gian: 0.5h
5. Pht nng v lm mt my in. Thi gian: 1.5h

Trang 8 Bi 1: Khi nim chung v my in
1.1. CC NH LUT IN T DNG TRONG MY IN
1.1.1. Tnh cht ca t tnh
- T tnh l thu tnh hu tt loi vt ht.
- T tnh h th nhn thy mt h r rng i vi loi vt liu st t.
- Do tt loi vt ht u mng t tnh nn th khng nh rng khng
vt liu no th h t.
- Mng hn t hnh thnh xung qunh mt vt vi s t hp hp gi
vt liu t tnh v khng t tnh.
- Hng t dng l t th hin tng ng bng mt ng ong lin
t v tn gi l ng s t.
- ng s t dng ng ong khp kn.
- C ng s t lun i theo on ng ngn nht v khng bo gi t nhu.
- C ng s t t ng theo ng mt hng v nm gn st nhu nhng
khong h nht nh.
- C ng s t hng r ngoi B v hng vo trong Nm.
- Tp hp ng s t th hin t trng v gi l t thng.
- T trng l vng m th pht hin t tnh.
- C nm hm t trng thi t do (l lng) trong t trng lun xu hng
xoy song song vi ng s t t trng .
- C nm hm ht vt liu t tnh t bn trong t trng n.
- L t tp trung ti nm hm.
- Cng th y nhu v kh th ht nhu.
- S t ng sp thng hng phn t t tnh to r mt l t mnh trong vt
liu gi l m ng t
- Cm ng t xy r trong vt liu h nhim t khi b t ng bi vt liu t
tnh.
- L t lun lun to r mt nghh b mt gn nht vt liu
nhim t.
- T tnh tn ti trong vt liu su khi b l t gi l t tr.
- Vng trung gin hy phn nm gi hi vt liu t.
- Nhit v s do ng nh hng n m t tnh.
- t thm vt liu t tnh th hin m m ng t xy r trong vt liu.
- C vt ht t thm nh hn ho bng so vi khng khng kh oi
nh khng t tnh
- Vt liu st t t thm o nht v gi l vt liu t tnh.
- Vt liu kh nhim t yu u mt l t ln lm thy i m nhim t
v gi l nm hm vnh u
- Vt liu d thy i m nhim t l nhng loi vt liu s dng lm
nm hm in
- Mt vt lm bng st mm dng bo v nm hm vnh u khi s kh
t.
- C ng s t nm bn ngoi phn t tnh hu h gi l t thng
tht thot.
1.1.2. in - t
Mi qun h gi in v t gi l in t. s my hy in u
ph thu vo hiu ng ny hot ng.
Khi dng in hy trong dy dn, t trng s hnh thnh xung qunh dy
dn.

Hnh 1.1
Ch - Kim la bn t quay nm vung gc vi dng in. Nu dng in
trong dy dn o chiu th tng ng, kim la bn cng xoay o chiu.
T trng xung quanh dng in i trong dy dn thng

Hnh 1.2
in t
Khi dng in hy trong dy dn, t trng s hnh thnh xung qunh
dy dn.
Cng t trng l t l thun vi lng dng in qu dy dn.
T trng T trng
Dng in c chiu i t
ngoi vo trong v
tng ng ng sc t
c chiu thun chiu
quay ca kim ng h
Dng in c chiu i t
trong ra ngoi v tng
ng ng sc t c
chiu ngc chiu quay
ca kim ng h

Hnh 1.3
Mi tn trong hnh v trn h hiu dng in v t trng. Hng
ng s t, i khi gi l t thng, th x nh thng qu quy t Bn tay
phi.
Quy tc bn tay phi: Nu dy dn nm bng bn ty phi th khi hiu
ngn ty i h hiu dng in th ngn ty n li s h hiu ng
s t.

T trng xung quanh dy dn thng

Hnh 1.5

Chiu dng
in
Tay
phi
C ngn ty h hiu
ng s t
Hnh 1.4: Quy tc bn tay phi dy dn
thng
CHIU DNG IN
Quy tc bn tay phi ca Ampere p dng cho dy dn thng
Nm dy dn bng bn tay phi sao cho ngn tay ci ch chiu ca dng in.
Cc ngn tay m vng quanh dy dn ch chiu ca t thng.

Hnh 1.6
Lc tng tc gia cc dy dn

T trng ca hai dy dn song song

Hnh 1.7
Ch - Cc dy dn c dng in chy qua cng chiu vi nhau th ht ln
nhau; Cc dy dn c dng in chy qua ngc chiu nhau th y nhau.
K hiu mi tn.
h hng (hiu) dng in trn s m dy dn vung g vi mt
phng t giy, hng t s dng k hiu mi tn nh su:
Nu dng in i t trong r ngoi th biu din bng mt du hm tm dy
dn ( th tng tng rng mt mi tn m vo t giy t trong r th t s nhn
thy mt du hm).
Nu dng in hiu i t ngoi vo trong th biu din bng mt du (+).
Khi hi dy dn thng dng in hy qu v t st nhu th t trng
hng s t ng ln nhau.
DNG
IN
T trng xung quanh hai dy dn
song song c dng in chy qua
ng chiu nhau
T trng xung quanh hai dy dn
song song c dng in chy qua
cng chiu nhau
1.1.3. Cc i lng v n v ca mch t
C ng s t lun khp kn; nh th hin trong hnh v di y. Nhng
ng nt hm biu din dng t thng i qu li st v su quy tr li thng qu
mi trng khng kh xung qunh.

Hnh 1.8

Mt h n gin, ng nt hm trong hnh v di th hin rng mi
ng s t u khp kn v i vi my in DC (mt hiu), mt phn t thng i
trong khng kh v phn n li i trong st.

Hnh 1.9
t thm () l i lng th hin kh nng vt liu th t h.
r gi tr t thm vt liu, ngi t phi n vo t thm
khng kh gi tr l 4 x 10
-7
.

Hai thanh nam chm ht
nhau
Hai thanh nam chm y
nhau
Mch t ca My pht in hay ng c 4 cc
= r.o trong : l t thm th t
r l t thm tng i
o l t thm khng kh.
V d. Mt li t tit din ngng hnh vung 20mm x 25mm hiu di 110mm,
nu t thm tng i (r,) l 810, x nh t tr li t.
= r o
= 810 x 4 x10
-7

= 0.001018
hay Rm = ______L_________
r x o x S

____ .110_10
7
_______
= 810 x 4 x .02 x .025
= 110000 = 86389.96
1.2733
Sut t ng (Fm)
Kh nng mt un dy t r t thng gi l Sut t ng (Fm) v
x nh qu n v Ampe-vng (A/t).
Fm = IN trong Fm l sut t ng vi n v l mp-vng
I l ng dng in (A)
N l s vng dy un dy (vng).
V d. X nh sut t ng to r bi un dy 960 vng khi dng in
0,25A hy qu.
Fm = I.N = 0.25 x 960 = 240 A/t

Lc t ha (H).
Lc t ha (H) l i lng th hin kh nng sut t ng t h vt liu
khi tnh n hiu di vt liu t h. Do vi tnh ton th th hin
bng h hi sut t ng ho hiu di mh t. Nu din th mt t ngng
mh dn t l khng thy i th th p dng ng th:
H = IN / l
trong : H l l t h vi n v mp-vng/mt
IN vi n v mp-vng
1 l hiu di mh t (m).
V d. L t h t r trn li hiu di 150mm v d trn th tnh ton
nh su:
H = IN/l
= 0.25 x 960 / 0.15
=1600 At/m (i khi vit l A/m)
T thng ()
T thng trong mt mh t nh lng thng qu n v Vbe. Mt Vbe
bng 100.000.000 (10
8
) ng s t. Tuy nhin tng lng t thng li khng th
s qun trng bng mt t thng trn b mt t nm hm.
Mt t thng (B)
Mt t thng (B) x nh thng qun lng t thng tng v din th
m t thng i qu:
B = /S trong : B l mt t thng vi n v Tesl (wb/m
2
)
l tng lng t thng vi n v Vbe (Wb)
S l din th vi n v m
2
.
- Mt t thng mt t trng ph thu vo l t h (H) v t thm
tuyt i mi trng t tnh.
B = H (Tesla)
V d. Mt mh t vi din th mt t ngng l 120mm
2
dn dng t thng
0.24 Wb. X nh mt t thng trong li dn. B = /A
= 0.24/ 120 x 10
-6
= 2x10
-9
T
T tr (Rm)
T tr (Rm) l i lng trng ho kh nng n tr s i qu t thng
trong vt liu. T tr nh hng tng t nh in tr trong mh in v ph
thu vo hiu di mh t (l), din th mt t ngng mh dn t (A) v
t thm vt liu
__l__
Rm = S
trong : Rm l t tr vi n v mp-vng/Vbe
1 l hiu di mh t vi n v mt
l t thm th li vt liu dn t
S l din th mt t ngng li dn t vi n v m
2
.
Mch t

Mch t th so snh vi mh in nh th hin trong bng di y:

Trut ng Mch in Mch t
S n tr in tr (R) T tr (R
m
)
p sut/L Sut in ng (emf) Sut t ng (mmf)
Dng Cng dng in (I) - T thng ()
- T thng tht thot l mt phn lng t thng tng khng th hin theo
m h mong mun. T thng tht thot nh gi thng qu h s tht
thot v thng gi tr tuqf 1,1 n 1,3 i vi trng thit b in.
h s tht thot = tng t thng to r / t thng hu h
- Phn tn t xy r khi t thng i qu khe h khng kh v khuynh hng
phn th. Hiu ng ny dn n lm gim mt t thng qu khe h khng
kh. ( ngh l khe h ng ln th s phn tn ng xy r mnh hn).
- Khe h khng kh: khng xy r s gin on mh t vi vt liu l st
t ngy khi s phn th bng khng kh, ng, g hy mi loi vt liu
khng t tnh kh.
1.1.4. Cm ng in t
Quy tc Bn tay Phi ca Fleming (cho My pht)
Nh trong phn trn trnh by, in p s hnh thnh trn on dy dn nu
nh t trng di huyn qu n.
iu ny ng trong trng hp dy dn di huyn trong mt t trng tnh ho
t trng di huyn ngng qu dy dn tnh.
Chiu dng in sinh r trong dy dn th x nh thng qu quy
t: t ngn i, ngn tr v ngn gi bn ty phi so ho vung g vi nhu
nh th hin hnh v di.

Hnh 1.10
Nu nh Ngn tay ci ch theo hng Chuyn ng ca dy dn, Ngn tay tr
ch hng ca t trng th Ngn gia s ch chiu ca dng in sinh ra trong dy
dn. Quy tc ny c bit n vi tn gi Quy tc bn tay phi ca Fleming (p
dng cho my pht)
nh lut Lenz
nh lut Lenz pht biu nh su: Dng in cm ng phi c chiu sao cho t
trng do n sinh ra c tc dng chng li nguyn nhn sinh ra n. iu ny
ngh l khi t thng qu mh tng ln, t trng m ng sinh r t dng hng
Quy t bn tay phi c Fleming dng xc nh hng c s in
ng emf.
T
trng
li s tng t thng: t trng m ng s ng hiu vi t trng ngoi. Nu
t thng qu mh gim, t trng m ng (do dng in m ng sinh r n) t
dng hng li s gim t thng, l t trng m ng s ng hiu vi t
trng ngoi. y hnh l nguyn nhn vi tng vn t vng my pht nu
nh mun tng ng dng in m ng my pht.
Mt Sut in ng - EMF th hnh thnh bng h ho mt on dy
dn huyn ng ngng qu t trng ho di huyn t trng ngng qu on dy
dn.
Nguyn l trn gi l Sut in ng cm ng v tn gi l hin tng
Cm ng in t.
Nguyn l ny ng dng trong my in nh su:
- ng in
- My pht in
- My hn
- My bin p
S trong hnh di th hin mt dy dn di huyn qun t trng hnh
thnh sut in ng. Dy dn di huyn vung g vi ng s t lm ho in
t bn trong dh huyn t nguyn t ny sng nguyn t kh v kt qu l hnh
thnh mt hiu in th m ng v do hnh thnh dng in.

Chiu dng in
Hng ca ng sc t
Hng chuyn ng ca
dy dn
SUT IN NG CM NG
S hnh thnh sut in ng m ng th m t thng qu mt thnh
nm hm, mt un dy v mt Vn k mini nh s sau:

Hnh 1.11

Trong hnh (), khng huyn ng tng i gi t trng v un dy v
do vy khng hnh thnh sut in ng trong un dy.
Trong hnh (b), thnh nm hm huyn ng vo trong un dy v in k th
hin s hnh thnh sut in ng m ng trong un dy.
Hnh () th hin khng sut in ng m ng trong un dy nu nh
thnh nm hm ng yn.
Hnh (d) th hin sut in ng m ng hnh thnh khi di huyn thnh nm
hm theo hiu ng li t ngng un dy.
T hnh v th hin trong trng tr th nhn thy rng nhn t n
thit hnh thnh sut in ng m ng l:
a. T trng
b. Dy dn
c. Chuyn ng tng i gi t trng v dy dn.

Thanh nam chm
Chuyn ng c
Thanh nam chm
in k
Cun dy
Chuyn ng c
Thanh nam chm
Nam chm
ng yn
T CM
nh ngh: t m l kh nng dy dn hnh thnh mt sut in ng
m ng trong n bng mt t trng bin thin.
Frdy r hi nh lut v m ng in t nh su:
nh lut Faraday th nht:
Khi huyn ng tng i gi t trng v dy dn th s hnh
thnh trong dy dn mt sut in ng m ng.
nh lut Faraday th hai:
Cng sut in ng m ng t l thun vi m bin
thin t thng.
Tng hp hi nh lut trn t :
Gi tr ca sut in ng cm ng trong cun dy ph thuc vo s dy dn
c trong mch t v tc bin thin ca t thng qua cc dy dn.
Hiu in th cm ng
nh lut Frdy th hin rng hiu in th m ng tng nu:
- tng s vng dy un dy
- tng ng t trng
- tng t huyn ng tng i gi dy dn v t trng
I
V = N t (V) V = L t

LC TC NG LN DY DN MANG DNG IN T TRONG T
TRNG
Nu dy dn t trong mt t trng mt dng in hy qu th dy dn
s huyn ng. L gy r s huyn ng dy dn hnh thnh do n mng
dng in v t trong t trng. Cng l t ng ln dy dn ph thu vo b
thng s su:
1. ng t trng
2. hiu di dy dn trong t trng
3. ng dng in trong dy dn

Hnh 1.12(a)
Ch phn dy dn nm trong t trng chu s tc ng
QUY TC BN TAY TRI CA FLEMING NGUYN TC CA NG C
IN
Quy t ny p dng tng t nh quy t bn ty phi v h kh l phi dng
bn tay tri.

Hnh 1.12(b)
M ngn ty i, ngn ty tr v ngn gi vung g vi nhu.
Quay bn tay sao cho ngn tr h hng ng s t v ngn gi h hiu
dng in trong dy dn.
Khi ngn i s h hiu huyn ng dy dn.
S dng quy tc bn tay ca Fleming i vi:
ng in (LH)
My pht in (RH)
x nh l t ng ln dy dn, th s dng ng th tnh ton su y:
F = BIl
trong - F = L t ng ln dy dn (N)
- B = mt t thng (Wb/m ) hayTesla (T)
- 1 = hiu di phn dy dn nm bn trong t trng (m)
- I = ng dng in hy trong dy dn

(Chiu dng in)
(T thng)
(Chiu
chuyn
ng)
H CM (Cm ng tng h)
Cm ng tng h xy r ti ni dng in hy trong un dy hy dy dn to
r mt t trng v to r mt sut in ng t m trong un dy hy dy dn lin
k.

Hnh 1.13
Hin tng h m ng dng ln nht l trong my bin p vi m
in p tng hy gim. Ngun in ni vi un dy s p to r t thng bin
i t qu un dt s p ri hnh thnh sut in ng trn un dy s p.
S T CM
Hin tng ny xy r khi un dy hy dy dn mt sut in ng t m
hnh thnh bn trong bng h di huyn n trong t trng ring ca n. Khi in
p t ln un dy, t trng tng ln v di huyn lh r khi tm un dy v
t vng dy, l ny s hnh thnh mt in p m ng ngc vi in p tk
ln un dy.

NG CNG TC
T TRNG
TNG
IN K
CUN DY TH CP CUN DY S CP
DNG
IN
S CP
DNG
IN
TH CP
T trng tng do h cm
IN K
T TRNG
GIM M CNG TC
KHNG CH DNG IN
DNG IN TH CP
T trng gim do h cm
Khi ng dng in trong un dy tng ln s to r dng t thng trong
un dy v hnh thnh mt sut in ng m ng ng vi sut in ng t vo
un dy ho xu hng gi ho ng trong un dy khng tng.
Khi ng dng in gim s to r sut in ng m ng v t ng
ng hng vi sut in ng t vo un dy v duy tr ng dng in trong
un mh in.
CC HIU NG KHNG MONG MUN CA CM NG IN T
Hiu ng H m xy r khi t thng mt dy p in t ngng dy p
dn in kh.
Hiu ng ny th l khng mong mun trong trng hp p in ng
dng in hy qu vi ng rt nh, v d nh p tivi.
Trong trng hp kh, ng dng in m ng th ln dn n
Rle trng thi hot ng.
S NGHUY HIM CA SUT IN NG CM NG
Khi cp dn in c t st nhau m khng c km theo dy ni t hay v
bc kim loi th c th to ra sut in ng cm ng c gi tr ln.

1.2. NH NGHA V PHN LOI MY IN
1.2.1. nh ngha
My in l thit b in t, nguyn l lm vi d vo hin tng m ng in
t, v u to gm mh t (li thp) v mh in (dy qun), dng bin i
dng nng lng nh nng thnh in nng (my pht in) ho ng li nh
in nng thnh nng (ng in), ho dng bin i thng s in nng
nh in p, dng in, tn s, s ph ...
1.2.2. Phn loi my in
My in nhiu loi v nhiu h phn loi kh nhu. y t phn loi
my in d vo nguyn l bin i nng lng nh su :
1. My in tnh :
My in tnh lm vi d vo hin tng m ng in t, do s bin i t
thng trong un dy khng s huyn ng tng i vi nhu. My in tnh
thng dng bin i thng s in nng nh my bin p bin in p xoy
hiu thnh in p xoy hiu gi tr kh,..
2. My in quay (hoc c loi chuyn ng thng):
My in quy lm vi d vo hin tng m ng in t, l in t do t
trng v dng in trong un dy gy r. loi my ny dng bin i
dng nng lng nh nng thnh in nng (my pht in) ho ng li nh
in nng thnh nng (ng in). Q trnh bin i nng lng ny tnh
thn nghh ngh l my in th lm vi h my pht in ho ng
in


1.3. NGUYN L MY PHT IN V NG C IN
My pht in
Nguyn l to r in p m ng p dng hu ht trong loi my pht in.
Gi tr in p m ng ph thu vo:
Cng t trng (mt t thng). Cng nhiu t thng t qu
th sut in ng m ng ng mnh hn.
S lng on dy dn t ngng qu t trng. Mi mt on dy dn s
to r mt in p ging nhu. Nu tt on dy dn m ni
tip vi nhu, tng t nh un dy, th in p s ng li vi nhu.
M t thng t bi on dy dn. Do hu ht loi huyn
ng em li hiu sut o u l huyn ng quy trn nn m t
x nh thng qu t quy.
Nh bit, nh lut Lenz pht biu rng nu hng t ni un dy vi mt
mh in th s to r mt dng in ng v lm ho un dy kh th hin
huyn ng quy hn (gy r n tr). Hy ni h kh, ng dng in i qu
my pht ng ln th yu u th hin ng h ng tng duy tr s quy
my pht. Do lun s tn ho nn ng u vo lun lun ln hn ng u r
(ng hu h).
C loi my kh s dng nguyn l m ng in t bo gm un dy nh
l trong t, my bin p, hn lu n hunh qung,...
ng c in.
Nu hi nm hm t gn nhu th hng s xu hng lm mt i ho
hi huyn ng. iu ny rt d dng nhn thy trong th t i vi loi nm
hm vnh u hy nm hm in. S dng nguyn l hot ng trn th to r
ng in.
Nu mt dy dn dng in hy qu t trong mt t trng mt nm
hm th hi t trng s t ng ln nhu to r l tng t h.
CC PHNG PHP TO RA SUT IN NG
T nhng ni dung p n trong phn tr, hng t th nhn thy
su phng php bn to r mt sut in ng, l:
1. Nhit Nhit truyn qu gi hi tm kim loi kh nhu v bit n
l p nhit k.
S dng: Cng vi dng o, thit b o nhit o.
2. Ma st C st hi vt liu kh nhu vi nhu nh thnh thy tinh vi vi
lng.
S dng: Nh b phn gom bi (l bi) trong h thng iu h
khng kh nh xng.
3. Ha hc Phn ng h h gi hi tm kh nhu t trong ht in phn.
S dng: Pin hy quy.
4. nh sng Hi t ngun sng ln tm kim loi dn vi nhu s to r sut
in ng.
S dng: ng h o sng my nh, pin nng lng mt tri
dng ho b thu pht sng rdio lp trn v tinh nhn to.
5. p sut To p sut ln tinh th.
S dng: in thoi, mirophone, kim ht.
6. T trng Di huyn un dy qu t trng mt nm hm.
S dng: C pht in ho n xe p, b phn pht in t
Phng php to r sut in ng ui ng trong phng php k trn
chnh l ni dung p n trong phn ny.
M mt in k nhy o vi on dy dn v su ho on dy dn
huyn ng ln xung t ngng qu b mt mt nm hm, trn in k s th
hin mt sut in ng to r. Kim h trn in k u tin huyn ng
theo mt hiu ri su o hiu.

Hnh. 1.14 - S hnh thnh mt Sut in ng
Nu di huyn on dy dn vng trn xung qunh thnh nm hm mt h
lin t th sut in ng to r ng s lin t (Hnh.1.15)

Hnh.1.15 - S hnh thnh mt Sut in ng lin t
Phng php nh th hin trong Hnh 1.14 tnh kh thi o hn v l dng
bn my pht in.
Sut in ng th tng mh ln bng h:
a. tng s vng un dy
b. tng ng t trng (dng nam chm mnh hn)
c. tng t huyn ng (tng rd/pht)

1.4. S LT V CC VT LIU CH TO MY IN
Vt liu h to my in gm vt liu u tr, vt liu t dng v vt liu h
in. Vt liu u tr l vt liu h to hi tit hu t ng h nh
tr, tr, thn my, np. Vt liu t dng l vt liu dng h to nhng b phn
dn in v t. Cn vt liu h in dng h in gi phn dn in vi
khng dn in v gi phn dn in vi nhu.
1.4.1. Vt liu dn in
Vt liu dn in h to my in tt nht l ng (Cu) v chng khng t
lm v in tr sut nh. Ngoi r n dng nhm v hp kim kh nh ng
thu, ng phtpho. Dy ng ho dy nhm h to theo tit in trn ho tit
in h nht b h in. Vi nhng my ng sut nh v trung bnh, in
p di 1000V thng dng dy dn b my v lp h in n mong v t
bn yu u.
1.4.2. Vt liu dn t
Vt liu dn t trong my in l
vt liu st t nh thp k tht in,
gng, thp , thp rn ...
phn dn t t thng
bin i vi tn s 50Hz thng
dng thp l k tht in dy 0,35
1mm, trong thnh phn thp t 2
5% sili tng in tr thp,
gim dng in xoy. Thp k tht
in h to bng phng php
m nng ho m ngui.
Hin ny thng dng thp m
ngui h to my in v thp
m ngui t thm o hn v
sut tn ho nh hn thp m nng.
Trn hnh 1.7 trnh by ng ong t
h mt s vt liu dn t kh nhu.
Cng mt dng in kh t, t thy thp k tht in t m ln nht, su l
thp v ui ng l gng.
phn dn t t thng khng i thng dng thp , thp rn, ho
thp l.
1.4.3. Vt liu cch in
Vt liu h in trong my in phi ng h in o, hu nhit tt,
tn nhit tt, hng m v be62n v h. Ch in b dy dn hu nhit
o th nhit ho php dy dn ng ln v dy dn hu dng ti ln.
Cht h in my in phn ln th rn v gm 4 nhm:
) Cht hu thin nhin nh giy, l
b) Cht v nh ming, mi, si thy tinh.
) C ht tng hp.
d) C loi men v sn h in.
Cht h in tt nht l mi nhng t. Giy, vi, si... r nhng dn nhit v
cch in km, d b m. V vy hng phi tm sy h in tt hn.
Cn bn nhit, vt liu h in hi r p nh su:
- Cp Y : Nhit ho php l 90
0
C, bo gm bng, giy, vi, t l, si tng
Hnh 1.7:ng ong t h mt
s vt liu dn t
hp, khng tm sy bng sn h in.
- Cp A : Nhit ho php l 105
0
C, bo gm vi, si xenlul, si t nhin
ho nhn to qu tm sy bng sn h in.
- Cp E : Nhit ho php l 120
0
C, bo gm mng vi, si tng hp g hu
th hu nhit tng ng.
- Cp B : Nhit ho php l 130
0
C, bo gm vt liu g mi, si thy
tinh ho ming lin kt bng sn ho nh g hu th hu nhit
tng ng.
- Cp F : Nhit ho php l 155
0
C, ging nh loi B nhng tm sy v
kt dnh bng sn ho nh tng hp th hu nhit tng ng.
- Cp H : Nhit ho php l 180
0
C, ging nh p B nhng dng sn tm sy
ho ht kt dnh g sili hu ho ht tng hp kh nng hu c
nhit tng ng.
- Cp C : Nhit ho php l >180
0
C, bo gm vt liu g mi, thy tinh
v hp ht hung dng tr tip khng ht lin kt. C ht v ph
gi lin kt bng hu v ht tng hp kh nng hu nhit tng
ng.
Ngoi r n ht h in th kh (khng kh) v th lng (du bin p).
Khi my in lm vi, do t ng nhit , hn ng v t ng l h
kh h in s b lo h ngh l mt dn tnh bn v in v . Th nghim
ho bit, khi nhit tng qu nhit lm vi ho php 8-100C th ti th vt
liu h in gim i mt n.
1.5. PHT NNG V LM MT MY IN
Trong q trnh bin i nng lng lun s tn ho. Tn ho trong my in
gm tn ho st t (do hin tng t tr v dng xoy) trong thp, tn ho ng trong
dy qun v tn ho do m st ( my in quy). Tt tn ho nng lng u
bin thnh nhit lm ho my in nng ln.
lm mt my in, phi bin php tn nhit r mi trng xung qunh. S
tn nhit khng nhng ph th vo b mt lm mt my m n ph th vo
s i lu khng kh xung qunh ho mi trng lm mt kh nh du my bin
p... Thng v my in h to nh tn nhit v my in h thng
qut gi lm mt.
Kh th my, phng php lm mt phi tnh ton v l hn
ho tng nhit vt liu h in trong my khng vt q tng nhit ho
php, m bo ho vt liu h in lm vi lu di, ti th my khong 20
nm.
Khi my in lm vi h nh m, tng thit phn t khng
vt q tng nhit ho php. Khi my qu ti tng nhit my s vt q
nhit ho php, v th khng ho php my lm vi qu ti lu di.

CU HI N TP
1) T tnh h th nhn thy trong vt ht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2) C ng s t dng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . .
3) ng s t lun hn ng i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . v . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . t qu nhu.
4) C ng s t t ng theo ng mt hng v nm st nhu . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5) Nm hm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vt liu t tnh kh khi nm
trong t trng n.
6) L t tp trung ti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nm hm.
7) Cng th . . . . . . . . . . . . . . . . . . ln nhu v kh th . . . . . . . . . . . . . . . .
ln nhu.
8) Cm ng t xy r i vi vt liu h nhim t khi n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . vt liu t tnh.
9) nh ngh thut ng v t tnh di y (t trng 7 trong ti liu -Pertinent
Points of Magnetism)
a. T trng
..................................................................................................................
b. C t
..................................................................................................................
c. ng s t
...............................................................................................
d. T thng
..................................................................................................................
e. t thm
..................................................................................................................
10) Khi p dng Quy t bn ty phi Ampere i vi un dy dn, ngn ty i
s h hng :
. dng in
b. s huyn dng
c. t trng
d. vn t .............................................. ( )
11) Khi s dng Quy t Bn ty phi, ngn tay gi h hiu :
a. in p
b. Nm
c. dng in
d. B ............................................. ( )
12) Trong dy dn un dy dng in hy qu, ni t trng mnh nht
l:
a. ti on gi un dy
b. ti u un dy
c. h ti mt u un dy
d. ti v tr tm v nm on gi un dy . . . . . . . . . . . . . ( )
13) Nu tng dng in th t trng s:
a. khng i
b. gim
c. tng
d. trit tiu ........................................... ( )
14) Khi mt st hu s t ng dy dn dng in hy qu th th hin
iu g:
a. hng t trng
b. B
c. hnh dng t trng
d. ng t trng
15) Mt dy dn dng in hy qu, k hiu (+) biu din iu g:
a. t trng huyn ng v ph ngi nhn
b. dng in hiu t su r tr
c. dng in hiu t tr r su
d. t trng huyn ng r x ph ngi nhn . . . . . . . . . . . . . . . ( )
16) Mt dy dn dng xon trn th gi l:
a. un dy
b. nm hm vnh u
c. t in
d. my pht in ............................................. ( )
17) X nh gi tr m.m.f. to r t thng khi un dy 200 vng dng in
hy qu l 4A.

18) Gi tr m.m.f. bng bo nhiu to r t thng trong mh in un
dy 250 vng vi ng dng in l 2,5A?

19) X nh tng t thng trong mh t mt t thng l 0,0015T i qu li
st din th mt t ngng 600mm


20) X nh tng t thng mh in t li st tit din 250mm v tng
ng mt t thng 0,002T.

21) X nh sut t ng to r trong mt un dy 1200 vng dng in
hy qu l 0.125 mpe.

22) By gi hy x nh l t h t dng ln phn li di 110mm vi sut t
ng trn.

23) Mh t phn dn tit din l 75mm mng t thng 0.3 Wb. X nh m
t thng.

24) Li dn t tit din vung 30mm x 30mm vi hiu di l 90mm. nu li dn
t t thm tng i (
r
) l 810, x nh t tr ut li dn t.
B = H (Tesla)
__l__
Rm = S

25) Mt un m 400 mH mng ng dng in 300 mA. Nu gim ng
dng in v 0 trong khong thi gin 3ms, x nh hiu in th m ng.

26) Mt un m hiu in th m ng l 12,5VA khi dng in 100mA h
xung 50mA trong khong thi gin 20ms. X nh gi tr t m.

Trang 30 Bi 2: My bin p 1 pha
BI 2: MY BIN P 1 PHA
Mc tiu:
- M t cu to, phn tch nguyn l lm vic ca my bin p mt pha.
- Chn la my bin p ph hp vi mc ch s dng. Bo dng v sa cha
my bin p theo yu cu.
Ni dung tng qut:

1. Khi nim hung. Thi gian: 1.5h
2. Cu to my bin p. Thi gian: 1.5h
3. Nguyn l lm vi my bin p. Thi gian: 1h
4. C my bin p bit. Thi gian: 1h

Bi 2: My bin p 1 pha Trang 31
2.1. KHI NIM CHUNG V MY BIN P
2.1.1. Vai tr v cng dng
dn in t nh my pht in n h tiu th n phi ng dy ti in
(Hnh 1.1). Thng thng khng h t ni sn xut in n h tiu th ln, mt
vn t r l vi tryn ti in nng i x lm so ho m bo ht lng in p
v kinh t nht.

Hnh 2.1 S ung p in n gin
Gi s h tiu th ng sut P, h s ng sut os, in p ng dy
tryn ti l U, th dng in tryn ti trn ng dy l :
cos
P
I
U
=

V tn ho ng sut trn ng dy:
2 2
2
cos
d
P
P R I
A = =

Trong : Rd l in tr ng dy ti in v os l h s ng sut li
in, n l g lh ph gi dng in I v in p U.
T ng th trn ho t thy, ng mt ng sut tryn ti trn ng dy,
nu in p tryn ti ng o th dng in hy trn ng dy s ng b, do
trng lng v hi ph dy dn s gim xung, tit kim kim loi mu, ng thi
tn ho nng lng trn ng dy s gim xung. Mt kh m bo ht lng
in nng trong h thng in, vi ng dy di khng th tryn dn in p
thp.V th, mun tryn ti ng sut ln i x ngi t phi dng in p o,
thng l 35, 110, 220, 500kV. Trn th t, my pht in h pht r in p t 3
21kV, do phi thit b tng in p u ng dy. Mt kh h tiu th
thng yu u in p thp, t 0.4 6kV, v vy ui ng dy phi thit b gim
in p xung. Thit b dng tng in p u ng dy v gim in p ui
ng dy gi l my bin p(MBA). Nh vy MBA dng tryn ti v phn phi
in nng.
2.1.2. NH NGHA MBA
My bin p l thit b in t tnh, lm vi theo nguyn l m ng in t, dng
bin i mt h thng dng in xoy hiu in p ny thnh mt h thng dng
in xoy hiu in p kh, vi tn s khng thy i.
2.1.3. Cc loi my bin p chnh
1. MBA in l dng tryn ti v phn phi ng sut trong h thng in
l.
2. MBA huyn dng ho l luyn kim, thit b hnh lu, MBA hn ..
3. MBA t ngu dng lin l trong h thng in, m my ng khng
ng b ng sut ln.
4. MBA o lng dng gim in p v dng in ln vo dng o
tiu hun ho iu khin.
5. MBA th nghim dng th nghim in p o.
MBA rt nhiu loi song th ht hin tng xy r trong hung u ging
nhu. thn tin ho vi nghin u, su y t xt MBA in l mt ph hi dy
qun.

2.1.4. CC I LNG NH MC MBA
C i lng nh m MBA qui nh iu kin k tht my. C i
lng ny do nh my h to qui nh v ghi trn nhn MBA.
1. Dung lng (ng sut nh m) Sm [VA hy kVA] l ng sut ton phn
hy biu kin r dy qun th p MBA.
2. in p S p nh m U1m [V hy kV] l in p dy qun S p.
3. in p th p nh m U2m [V hy kV] l in p dy qun th p
khi MBA khng ti v in p t vo dy qun S p l nh m.
4. Dng in S p nh m I1m [A hy kA] v th p nh m I2m l
nhng dng in dy qun S p v th p ng vi ng sut v in p nh
m. i vi MBA b ph in p v dng in ghi trn nhn my l in p v dng
in dy.
i vi MBA mt ph:
m m
1 m 2 m
1 m 2 m
; (2.1)

S S
I I
U U
= =

i vi MBA b ph:
m m
1 m 2 m
1 m 2 m
; (2.2)
3 3

S S
I I
U U
= =

5. Tn s nh m fm[Hz]. C MBA in l tn s ng nghip 50Hz.
Ngoi r trn nhn MBA n ghi s liu kh nh : s ph m, S v t ni
dy...
2.2. CU TO MY BIN P
Cu to MBA gm b b phn : li thp, dy qun v v my.
2.2.1. Li thp MBA.
Li thp MBA (hnh 2.2) dng dn t thng, h to bng vt liu
dn t tt, thng l thp k tht in b di t 0,3 1 mm, Mt ngoi l thp
sn h in ri ghp li vi nhu thnh li thp. Li thp gm hi phn: Tr v
Gng. Tr T l phn t dy qun n gng G l phn ni lin gi tr to
thnh mh t kn

Hnh 2.2 Mh t MBA mt ph. ) kiu tr. b) kiu b
2.2.2. Dy qun MBA
Dy qun MBA (hnh 2.2) thng lm bng dy dn ng ho nhm, tit din
trn hy h nht, bn ngoi dy dn b h in. Dy qun gm nhiu vng dy
v lng vo tr thp. Gi vng dy, gi dy qun v gi dy qun vi li
thp u h in. my bin p thng hi ho nhiu dy qun. Khi dy
qun t trn ng mt tr th dy qun in p thp t st tr thp n dy qun in
p o t bn ngoi. Lm nh vy s gim vt liu h in.
2.2.3. V MBA.
V MBA lm bng thp gm hi b phn : thng v np thng.
1. Thng MBA : Trong thng MBA t li thp, dy qun v du bin p. Du
bin p lm nhim v tng ng h in v tn nhit. L MBA lm vi, mt phn
nng lng tiu ho thot r di dng nhit lm dy qun, li thp v b phn
kh nng ln. Nh s i lu trong du v tryn nhit t b phn bn trong
MBA sng du v t du qu vh thng r mi trng xung qunh (hnh 2.3).

Hnh 2.3 MBA du b ph, hi dy qun, 250kv
2. Np thng : Dng y trn thng v b phn qun trng nh :
- S r dy qun o p v dy qun h p.
- Bnh dn du (bnh du ph)
- ng bo him
2.3. NGUYN L LM VIC CA MY BIN P 1 PHA
My bin p l tng tnh ht nh su:
1. Cun dy khng in tr.
2. T thng hy trong li thp m vng vi hi dy qun, khng t thng
tn v khng tn ho trong li thp.
3. t thm thp rt ln ( = ), nh vy dng t h n phi sinh
r t thng trong li thp l rt nh khng ng k, ngh l st n sinh r t thng
trong li thp bng khng.
Hnh 2.4 v S nguyn l MBA mt ph gm li thp v hi dy qun.
Dy qun s p s vng dy N1 ni vi ngun in p xoy hiu v i
lng ph dy qun S p thng k hiu h s 1 km theo nh u1, i1, e1, .. Dy
qun th p N2 vng dy, ung p in ho ph ti Zt v i lng ph dy
qun th p h s 2 km theo nh u2, i2 , e2, ..
Khi t in p u1 ln dy qun S p, trong dy qun S p s dng in i1
hy qu, trong li thp s sinh r t thng m vng vi hi dy qun. T thng
ny m ng trong dy qun S v th p s e1 v e2. Dy qun th p ti
s sinh r dng in i2 r ti vi in p u2. Nh vy nng lng dng in
xoy hiu tryn t dy qun S p sng dy qun th p.
Gi s in p t vo dy qun S p l hnh sin v t thng do n sinh r
ng l hm s hnh sin v dng:
=
m
sin(t) (2.3)
Theo nh lut m ng in t, s m ng e1, e2 sinh r trong dy qun
S p v th p MBA l:
0 0
1 1 1 1
sin( 90 ) 2 sin( 90 )
m
d
e N N t e t
dt
|
e | e e = = =
(2.4)
0 0
2 2 2 2
sin( 90 ) 2 sin( 90 )
m
d
e N N t e t
dt
|
e | e e = = =
(2.5)
trong , E
1
, E
2
l tr s hiu dng s S p v th p, ho bi:
1
1 1 1
2 4.44
2
m
m m
N
E fN fN
e |
t | | = = =
(2.6)
2
2 2 2
2 4.44
2
m
m m
N
E fN fN
e |
t | | = = =
(2.7)
T s bin p MBA:
1 1 1 2
2 2 2 1
E N U I
a
E N U I
= = ~ =


Nu N2 > N1 th U2 > U1 v I2 < I1 : MBA tng p
Nu N2 < N1 th U2 < U1 v I2 > I1 : MBA gim p.
2.4. MY BIN P C BIT
2.4.1. My t bin p
My t bin p hy n gi l MBA t ngu. My t bin p l MBA
dy qun in p thp l mt b phn dy qun in p o.
My t bin p mt ph ng sut nh dng trong phng th nghim v
trong thit b in yu u iu hnh in p r lin t. My t bin p b ph
thng dng iu hnh in p khi m my ng in khng ng b b
ph ng sut ln gim dng in m my v dng lin l trong h thng in
p in p gn nhu.
V u to v nguyn l lm vi my t bin p tng t MBA Thng thng,
h kh h u dy gi hi un dy S p v th p. Trong my t bin p
gim p (hnh 2.16) dy qun th p l mt phn dy qun S p. Trong my
tng p (hnh 2.16b) dy qun dy qun S p l mt phn dy qun th p.
T thy i v tr tip im trt , s thy i s vng dy N2 v do
thy i in p U2. V th my t bin p dng iu hnh in p lin t.
T S ho thy, s tryn ti nng lng t S p qu th p trong my t
bin p bng hi n ng: in v in t . Cn MY BIN P thng thng
dy qun S p v th p ring bit, nng lng t S p tryn qu th p h
bng in t. V th my t bin p u im hn MY BIN P hi dy qun: vi
ng kh th my t bin p tryn ng sut qu nhiu hn, hiu sut o hn, st
p t hn. Tuy nhin U1 v U2 hnh nhu qu nhiu th u im khng ng k, nn
my t bin p h dng khi t s bin p nh hn 3:1.

Hnh 2.16 My t bin p ) gim p; b) tng p
2.4.2. My bin p o lng.
Khi n do in p ho dng in ln, ngi t dng my bin in t s
hnh x kt hp vi dng o tiu hun. C hi loi MBA o lng: my bin
dng in v my bin in p.
1. My bin in p
My bin in p (hnh 2.17) dng bin in p o thnh in p thp o
lng bng dng o tiu hun. Nh vy my bin in p dy qun S ni
song song vi li in in p ln n v dy qun th ni vi Vn met , un
dy p Ot met C loi dng ny tng tr rt ln nn xem nh lm vi
h khng ti. Thng thng ngi t qui nh in p U2 nh m l 100V. Ch
: Khi s dng my bin in p khng ni tt mh th p v ni tt mh th
p tng ng ni tt S p ngh l gy s ngn mh li in.

Hnh 2.17: My bin in p Hnh 2.18: My bin dng in
2. My bin dng in
My bin dng in dng bin dng in ln xung dng in nh o
lng bng dng o tiu hun v m h kh.
My bin dng in (hnh 2.18) dy qun S gm t vng dy m ni tip
vi mh n o dng v dy qun th gm nhiu vng dy ni vi mpe met, un
dy dng Ot met , un dy rle bo v, ho thit b iu khin kh.
C loi dng ny tng tr Z rt b nn my bin dng in lm vi trng thi
ngn mh, khi li thp khng bo h v =(0.81)Wb.
Ch : Khi s dng my bin dng in khng dy qun th p h
mh v nh vy dng t h I0 = I1 rt ln v li thp bo h nghim trng s nng
ln lm hy dy qun, hn n t thng bng u s sinh r s nhn u dy qun
th p th xut hin in p o hng nghn vn lm ho dy qun th v ngi s
dng khng n ton.
2.4.3. MY BIN P HN H QUANG
L loi MBA bit dng hn bng phng php h qung in. My
h to in khng tn ln v un dy th p ni vi in khng ngoi K hn
h dng in hn (hnh 2.19). V th ng tnh hn rt d, ph hp vi yu u
hn in .
Cun dy S p ni vi ngun in, un dy th p mt u ni vi un in
khng K ri ni ti que hn, n u ki ni vi tm kim loi n hn.
MBA lm vi h ngn mh ngn hn dy qun th p. in p th p
nh m MBA hn thng l 60 70V. Khi d que hn vo tm kim loi, s
dng in ln hy qu lm nng h tip x. Khi nh que hn h tm kim loi
mt khong nh, v ng in trng ln lm ion h ht kh, sinh h qung v
to nhit lng ln lm nng hy h hn.

Hnh 2.19: My bin p hn h qung
iu hnh dng in hn, th thy i s vng dy dy qun th p
MBA hn ho thy i in khng ngoi bng h thy i khe h khng kh li
thp K.

CU HI N TP
2.1. Nu tn gi un dy my bin p.

2.2. Thp dng lm li st t trong my bin p phi tnh ht t nh
th no to r hiu sut lm vi o?

2.3. Lit k b dng tht thot ttn ti trong my bin p?

2.4. Ti so my bin p li yu u phi s dng mt li st t.

2.5. Nu li st t mt my bin p khng hnh thnh t l thp ghp
li th iu g s xy r?

2.6. Ti so mt li st t hnh thnh t vi ghp l thp li vi nhu li
gim nhit nng hnh thnh trong n?

2.7. Lit k bn kiu u to li bin p.

2.8. Mt bin p vi un s p 200 vng qun v un th p 600 vng
qun. X nh t s vng v in p th p nu in p s p l 50V.

2.9. X nh in p th p mt bin p my hn im in p s p l
400V, un s p 1000 vng dy v un th p 2 vng dy.

2.10. Mt bin p mt ph, h th, 240V/50V, ung p mt dng in th p l
150A. X nh dng in s p.

2.11. Mt my bin p yu u h p t 6,6kV xung 400V. Vi 19800 vng dy
un s p, hy x nh s vng dy un th p.

2.12. Cun s p mt my bin p 480 vng v ni vi ngun in 240V.
Cun th p qun vi 120 vng. B qu s tht thot, hy x nh:
(a) in p th p

(b) Dng in s p nu dng in trong mh th p o l 8A.

2.13. Mt bin p mt ph h p 240/50 V v ho r dng in th p l 150A. X
nh dng in s p.

2.14. Mt bin p mt ph h p t s vng l 6:1. Cun s p ni vi
ngun in AC 3,3kV 50Hz v ti 110 Ohm ni vi un th p. B qu
s tht thot, x nh:
(a) in p th p

(b) Dng in th p

(c) Dng in s p

2.15. Mt my bin p hot ng ti tht thot trn dy ng l 60W v trn li
st t l 42W. X nh hiu sut ti di n v phn trm khi my bin p
ng p in ho ti h s ng sut bng 1.

2.16. Mt my bin p 30kVA tht thot trn dy ng l 460W v trn li st t
l 220W. X nh hiu sut khi lm vi ti my bin p khi p in
ho ti h s ng sut bng 1.

2.17. Mt my bin p 15 kVA tht thot trn dy ng l 150W v trn li st t
l 120W. X nh hiu sut khi lm vi ti my bin p khi p in
ho ti h s ng sut bng 0,8.

Bi 3: ng c khng ng b 3 pha Trang 41
BI 3: NG C KHNG NG B 3 PHA
Mc tiu:
- Pht biu nguyn l cu to, cc phng php m my, o chiu quay ca ng
c khng ng b.
- Tnh ton cc i lng c bn ca ng c khng ng b theo tiu chun k
thut.
- V, phn tch chnh xc s dy qun stato ca ng c mt pha, ba pha.
- Bo dng v sa cha nhng h hng thng thng ca my in khng ng
b m bo my hot ng tt theo ng tiu chun v in.
Ni dung tng qut:
3.6. Khi nim hung v my in khng ng b
Thi gian: 0.5h
3.7. Cu to v Nguyn l lm vi ng b ph
Thi gian: 1.5h
3.8. Gin nng lng
Thi gian: 1h
3.9. M my v bo v ng b ph
Thi gian: 1h
3.10. Dy qun ng khng ng b
Thi gian: 1h

Trang 42 Bi 3: ng c khng ng b 3 pha
3.1. KHI NIM CHUNG V MY IN KHNG NG B
3.1.1. nh ngha:
My in khng ng b l loi my in xoay chiu, lm vic theo nguyn l
cm ng in t, c tc quay ca rto khc vi tc quay ca t trng
Cng nh my in kh, my in khng ng b tnh thun nghh,
ngh l th lm vi h ng in, ng nh h my pht in. My
pht in khng ng b tnh lm vi khng tt lm so vi my pht in
ng b nn t dng. ng in khng ng b so vi loi ng kh
u to v vn hnh khng ph tp, gi thnh r, lm vi tin y nn s
dng nhiu trong sn xut v sinh hot. Su y t h xt ng in khng ng
b.
ng in khng ng b ng sut ln trn 600W thng l loi b ph.
C ng ng sut nh di 600W thng l ng hi ph ho mt ph.
3.1.2. Cc s liu nh mc ca ng c khng ng b l:
Cng sut h trn tr P
m

in p dy stto U1m
Dng in dy stto I
1m

Tn s dng in stto f
T quy rto n
m

H s ng sut cos
m

Hiu sut q
m

3.2. CU TO V NGUYN L LM VIC NG C KHNG NG B
BA PHA
3.2.1. Cu to
Gm hi phn hnh :
+
+
to R
Stato

3.2.1.1. Stato
Stato l b phn tnh gm 2 phn hnh l li thp v dy qun
Li thp : Gm nhiu l thp k thut in dp rnh bn trong ghp li vi nhu
to thnh rnh t dy qun (Hnh 3.1)
Dy qun: l dy dn b h in, t trong rnh li thp. Hnh
3.2 l s trin khi dy qun b ph t trong 12 rnh.
V my lm bng thp ho gng , dng gi ht v nh li thp stato
trn b my, ng thi bo v bn trong my v dn nhit.

Stato
Rto

Hnh 3.1
A Z B C X Y
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
A
X

Hnh 3.2
3.2.1.2. Rto
Rto l phn quy gm li thp, dy qun v tr my.
Li thp: Li thp rto l l thp k thut in dp rnh mt ngoi ghp
li to thnh rnh theo hng tr, gi l lp tr.
* Dy qun:
Dy qun rto hi kiu Rto lng s (Rto ngn mh) v Rto dy qun
Rto lng s (Rto ngn mh): L thnh dn lm bng ng ho nhm t
trong rnh li thp rto, hi u ni ngn mh. Hnh 3.3 minh ho dy qun
Rto lng s v h k hiu n.

Hnh 3.3
Rto dy qun : Trong rnh li thp Rto, t dy qun b ph, thng ni hnh
so, b u r ni vi b vng tip x bng ng nh trn tr rto v h
in vi tr rto. Nh b hi thn t st vo b vng tip x, dy qun rto
ni vi b bin tr bn ngoi, m my hy iu hnh t . Hnh 3.4 minh ho
Rto dy qun.
Nhn xt :
ng lng s l loi rt ph bin do gi thnh r v lm vi m bo.
ng rto dy qun u im v m my v iu hnh t song gi
thnh t v vn hnh km tin y hn ng lng s.

3.2.2. T TRNG CA MY IN KHNG NG B
3.2.2.1. T trng p mch ca dy qun mt pha.
nh Ngha: L t trng phng khng i trong khng gin, hiu v tr s thy
i theo thi gin(Hnh 3.5).
Hnh 3.6 minh ho dy qun mt ph t trong 4 rnh stto. Dng in mt ph
i = I
max
sinet
: l b
X: v tr t tm n to xt
Biu th t trng p mh :
B = B
max
cos
t
tX
coset
X
1 2 3 4
A
A
X
N
S
1
2
3
4

a b
Chi than
Ba vng tip xc

Hnh 3.4
O X

B
B
max
X=
2
t
X=-
2
t

Hnh 3.5
Hnh 3.6
Vi h t dy qun nh Hnh 3.6- t to t trng 1 i . to t
trng hi i t t dy qun nh Hnh 3.7

3.2.2.2. T trng quay ca dy qun ba pha
nh Ngh: L t trng phng quy trong khng gin hiu v tr s bin i
theo thi gin.
Xt my in b ph n gin, dy qun b ph t i xng stto AX, BY,
CZ, trong 6 rnh. Tr dy qun lh nhu trong khng gin mt g 120
0

in. t vo dy qun b ph dng in b ph i xng.
i
A
= I
max
sinet
i
B
= I
max
sin(et 120
0
)
i
C
= I
max
sin(et 240
0
)

O
i
wt

i
A i
B
i
C
et=90
0
et=90
0
+ 120
0
et=90
0
+ 240
0
A
X
Z
C
Y
B
N S
A
N
X
S
C
Y
B
Z
A
X
C
Y
N
S
B
Z

B
C
B
B
B
A
B
Tng
B
C
B
A
B
B
B
Tng
B
C
B
B
B
A
B
Tng a) et = 90
0
b) et = 90
0
+ 120
0
c) et = 90
0
+ 240
0
Hnh 3.8
X
1 2 3 4
A
N
S
1
2
3
4
N
S
N
N

a)
b)
Hnh 3.7
Quy :
Nu i dng th dng in i vo u un dy v i r ui un dy.
Nu i m th ng li, vo ui, r u un dy.
Qua hnh 3.8, t thy t trng tng dng in b ph l t trng quy. T
trng quy m vng vi hi dy qun stto v rto, l t trng hnh my
in, thm gi vo qu trnh bin i nng lng.
3.2.2.3. c im ca t trng quay.
T t trng quy.
Trong Hnh 3.8, khi dng in bin thin mt hu k, t trng quy mt vng.
Do trong mt giy dng in bin thin f hu k th t trng quy f vng.
Vy khi t trng mt i , t t trng quy l n
1
= f vng/giy. Khi t
trng hi i , dng in bin thin mt hu k, t trng quy 1/2 vng.
Do t t trng quy l n
1
= f/2. Tng qut
n
1
=
p
f
(vng/giy)
ho n
1
=
p
f 60
(vng/pht)
T trng quy th ht l tp hp 3 t trng p mh 1 ph (ph A, ph B,
pha C)
B
A
= B
max
cos
t
tX
coset =
2
1
B
max
cos(
t
tX
-et) +
2
1
B
max
cos(
t
tX
+et)
B
B
= B
max
cos(
t
tX
-120
0
)cos(et-120
0
)
=
2
1
B
max
cos(
t
tX
-et) +
2
1
B
max
cos(
t
tX
+et-240
0
)
B
C
= B
max
cos(
t
tX
-240
0
)cos(et-240
0
)
=
2
1
B
max
cos(
t
tX
-et) +
2
1
B
max
cos(
t
tX
+et-480
0
)
B
= B
A
+ B
B
+ B
C
=
2
3
B
max
cos(
t
tX
-et)
B
= onst, mi thi im t =>

t
tX
-et = const
o hm theo t hi v biu th trn ta c
e =
t
t
dt
dX
=> v
dt
dX
=
t
et
=
v: vn t t trng
e : tn s g dng in
: b
X : to t tm n im ng xt
D : ng knh stto ( rnh)
p : S i
Gi e
1
l t g t trng quy e
1
=
2
D
v

e

= 2tf ; tD = 2pt
v= t =
t
t t
=
t
et
f
f
2
2

) s / rad (
p
f
p
f t
=
t
t
t
= e
2 2
1

n
1
l t quy t trng quy (vng/pht )
n
1
=
p
f
p
f 60
2
60 2
60
2
1
=
t
t
=
t
e

- Chiu quy t trng.
Chiu quy t trng ph thu vo th t ph dng in. Mun i
hiu quy t trng t thy i th t hi ph vi nhu.
- Bin t trng quy.
Do dy qun ph lh v khng gin vi ph A mt g ln lt l 120
0
,
240
0
, nn t thng tng xuyn qu dy qun AX l:
u = u
A
+ u
B
cos(-120
0
) + u
C
cos(-240
0
)
= u
A
-
2
1
(u
B
+ u
C
)
V ngun in vo l ngun in b ph i xng nn
u
A
+ u
B
+ u
C
= 0 - u
A
= u
B
+ u
C
Vy u = u
A
+
2
A
u
=
2
3
u
A
Dng in i
A
hnh sin nn t thng ph A ng hnh sin
u
A
= u
Amax
sinet
=> u

=
2
3
u
Amax
sinet
Vy t thng t trng quy xuyn qu dy qun bin thin hnh sin v
bin bng 3/2 t thng i mt ph.
u
max
=
2
3
u
pmax
i vi dy qun m ph th:
u
max
=
2
m
u
pmax

3.2.2.4. T trng quay ca dy qun hai pha
Khi dy qun hi ph (m = 2 ) t lh nhu trong khng gin g 90
0
in,
dng in trong hi dy qun lh ph nhu v thi gin 90
0
, ng phn th nh trn
t thy t trng quy trn, bin khng i v t khng i.
u
max
=
2
m
u
pmax
= u
pmax

3.2.2.5. Mi quan h gia t trng quay v t trng p mch
Biu th t trng p mh :
B = B
max
cos
t
tX
coset =
2
1
B
max
cos(
t
tX
-et) +
2
1
B
max
cos(
t
tX
+et)

Nhn xt : T trng p mh gm 2 t trng quy thun v ng bin
bng 1/2 B
max
, quy ng hiu nhu v ng tn s.
Biu th t trng quy : B = B
max
cos(
t
tX
et)
B = B
max
cos
t
tX
coset B
max
sin
t
tX
sinet
= B
max
cos
t
tX
coset B
max
cos(
t
tX
-90
0
)cos(et 90
0
)

Nhn xt :
- T trng quy l tng hi t trng p mh, lh nhu v thi gin l 90
0
v
v khng gin l 90
0

- to r t trng quy trn hi iu kin :
+ B un dy lh nhu 120
0
v khng gin , dng in hy trong un dy
lh nhu 120
0
v thi gin.
+ Hi un dy lh nhu 90
0
v khng gin v dng in hy trong hi un
dy lh nhu 90
0
v thi gin.

T trng quy thun T trng quy ng
T trng p mh T trng p mh
3.2.3. NGUYN L LM VIC CA NG C KHNG NG B 3 PHA
3.2.3.1. Nguyn l lm vic ca ng c in khng ng b.
Khi t ho dng in b ph tn s f vo b dy qun stto, s to r t trng
quy vi t l n
1
=
p
f 60
( vi f l tn s li in, p l s i ). T trng
quy t thnh dn dy qun rto v m ng sut in ng e
2
trn dy
qun rto. V dy qun rto ni ngn mh, nn s in ng m ng s sinh r
dng i
2
trong thnh dn rto. Di t dng dng in i
2
vi t trng quy
to r l in t lm rto quy.
Ch : T rto ( n) lun nh hn t t trng quy (n
1
) v nu t
bng nhu th khng s huyn ng tng i, trong dy qun rto khng c
s v dng in m ng. Do l in t bng khng.
n
2
= n
1
- n L t trt gi t trng v rto
H s trt t l :
s =
1
1
1
2
n
n n
n
n
=
+ Khi m my bn u n=0 -> s = 1
+ Khi rto quy nh m s = 0,02 0,06
3.2.3.2. So snh ng c khng ng b v my bin p.
* Ging nhu :
- Coi Stto nh s p my bin p
- Coi Rto nh th p my bin p
- ng khng ng b quy khng ti oi nh my bin p khng ti
- Khi gi Rto ng th oi nh mb b ngn mh.
* Khc nhau:
- T trng mb l t trng p mh. T trng ng khng
ng b l t trng quy
- Trong mb gi s p v th p khng huyn ng, trong ng
kb huyn ng
- Trong my bin p dy qun s p v th p ng tn s. Trong
CKB, tn s dy qun Stto v Rto kh nhu.
- Trong CKB gi Stto v Rto khe h khng kh, mun t
trng i qu khe h khng kh th dng in t ho I
0
= (30-
50)%I
m

- Ti mb l thit b dng in m vo th p mb. Ti
ng l ti mmen gn vo tr.

3.3. BIU NNG LNG V HIU SUT CA NG C IN
KHNG NG B

ng in khng ng b nhn in nng li in, nh t trng quy
m in nng bin thnh nng. th qu trnh nng lng trn Hnh 3.12
biu th loi nng lng mi tng qun hng. H s ph stto m
1
= 3
P
1
l ng sut in m ng tiu th
P
1
= 3U
1
I
1
cos
vi U
1
, I
1
l in p ph v dng in ph t vo mt ph stto
P
t
l ng sut in t :
P
t
= 3I
2
2
s
' R
2
= 3
2
2
2
i
k
I
k
e
k
i

s
R
2
= 3
1 1
2 2 2
2 2
1 1
3
dq
dq
dq
dq
k w
k w m
k w
k w
-
I
2
2

s
R
2
= m
2
I
2
2

s
R
2

P
l ng sut trn tr :
P
= 3I
2
2
R
2
s
s 1
= m
2
I
2
2
R
2
s
s 1

P
2
l ng sut hu h trn tr ng :
P
2
= P
- AP
cf

AP
1
l tn ho trn in tr dy qun stto
AP
1
= 3R
1
I
1
2
AP
st
l tn ho st t trong li thp stto do dng in xoy v t tr
AP
2
l tn ho trn in tr dy qun rto
AP
2
= 3R
2
I
2
2
= m
2
R
2
I
2
2

AP
cf
l tn ho do m st tr, qut gi v tn ho ph

Stato
Khe h
Rto

P
1
P
t
P

P
2
AP
1
AP
st AP
2
AP
cf
Hnh 3.12
Hiu sut ca ng c in :
P P
P
P
P
A +
= = q
2
2
1
2

AP l tng ng sut tn ho trong my:
AP = AP
st
+ AP
1
+ AP
2
+ AP
cf

Thng thng ngi t x nh gn ng hiu sut nh su :
n t
P k P P
P
2
0 2
2
+ +
= q

Trong :
k
t
=
dm
I
I
1
1
l h s ti
P
0
= AP
st
+ AP
cf
l tn ho khng ti
P
n
l tng tn ho trn in tr dy qun stto v rto khi dng
in bng nh m.
Hiu sut nh mc ca ng c khng ng b khong 0,75 0,95
3.4. M MY NG C KHNG NG B BA PHA.
m my , momen m my ng phi ln hn mmen n ti l
m my, ng thi mmen ng phi ln thi gin m my trong phm vi
cho php.
Khi m my s = 1, dng in m my
I
m
=
2
2 1
2
2 1
1
) ' X X ( ) ' R R (
U
+ + +

Dng in m my ln bng 5 7 ln dng in nh m. i vi li in
ng sut nh s lm ho in p mng in tt xung, nh hng n s lm vi
thit b kh. V th t n bin php gim dng in m my.
3.4.1. M my ng c rto dy qun.
Khi m my, dy qun rto ni vi
bin tr m my (Hnh 3.15.). u tin bin
tr ln nht, su gim dn n khng. ng
tnh mmen ng vi gi tr R
m
v trn
Hnh 3.15.b.
Mun mmen m my i th s
th
= 1
s
th
= 1
2 1
2
=
+
+
' X X
' R ' R
m

T x nh in tr R
m
n thit
Khi c R
m
dng in m my l:
M
n
0
1
2
3
4 5
6

M
max
M
c M
m
Hnh 3.15

I
m
=
2
2 1
2
2 1
1
) ' X X ( ) ' R ' R R (
U
m
+ + + +

Nh R
m
dng in m my gim xung, mmen m my tng, l u im
ln ng rto dy qun
3.4.2. M my ng c lng sc
a) M my tr tip :
y l phng php n gin, h vi ng tr tip ng in vo li in.
Khuyt im phng php ny l dng in m my ln, lm tt in p mng
in rt nhiu, nu qun tnh my ln, thi gin m my s rt lu, th lm hy
u h bo v. V th phng php ny dng khi ng sut mng in ln hn
nhiu ng sut ng .
b) Gim in p stto khi m my
Khi gim in p stto th dng in m my gim. Khuyt im phng
php ny l mmen ng gim rt nhiu. V vy n h s dng i vi nhng
trng hp khng yu u mmen m my ln
C bin php gim in p nh su
* Dng un khng ni tip vo mh stto.
Hnh 3.16 minh ho in p mng in t
vo ng qu in khng. Khi m my u do
D
1
ng, D
2
m. Khi ng quy n nh,
ng u do 2 ngn mh in khng. Nh
in p ri trn in khng, in p tr tip t
vo ng gim i k ln. Dng in ng gim i
k ln nhng mmen gim i k
2
ln.
* Dng my bin p t ngu.
in p mng in t vo s p my bin
p ( Hnh 3.17 ). in p th p my t bin p
vo ng . Thy i v tr on hy ho l m my
in p t vo ng nh, su dn dn tng ln bng
nh m.
k : l h s bin p
U
1
: l in p ph li in
Z
n
: l tng tr ng l m my.
in p ph t vo ng l m my
U
= U
2
=
k
U
1
(U
2
in p th p my bin p )
Dng in hy vo ng
I
= I
2
=
n n
dc
kZ
U
Z
U
1
= ( I
2
dng in th p my bin p )
Ta c :
Hnh 7.17

K
D
1
D
2
Hnh 7.16

k =
1 1
2
I
I
I
I
dc
= I
1
=
n
dc
Z k
U
k
I
2
1
= ( I
1
dng in s p my bin p )
Khi m my tr tip : I
1
= I
=
n
Z
U
1

Nhn xt :
- Dng in li gim i k
2
ln. y l mt u im so vi phng php
dng in khng.
-
in p t vo ng gim k ln nn mmen gim k
2
ln.

c) Phng php i ni so tam gic.
Phng php ny h dng vi nhng ng khi lm vi bnh thng
dy qun stto ni hnh tm gi. Khi m my t ni hnh so, su khi m my t ni
li thnh hnh tm gi nh ng quy nh a my(Hnh 3.18)
Khi ni hnh tm gi, dng in dy
I
dA
= 3 I
pha
=
n
Z
U
1
3

Dng in dy khi ni hnh so :
I
dY
=
n
n
pha
Z
U
Z
U
3
1
=

I
dY
=
3
1
I
dA

Cng nh phng php trn, in p
m my gim 3 ln th mmen gim i 3
ln.
3.5. DY QUN NG C KHNG NG B
3.5.1. Cc nh ngha v cng thc c bn
thng nht dnh t v k hiu ho i lng trong qu trnh tnh ton,
hng t quy mt s k hiu nh su :
- Z: tng s rnh sttorr
- m: s ph
- 2p: s t dy qun
- y: b bi dy (b qun dy)
-
hh
: g lh hnh h (g lh khng gin) gi hi rnh lin tip.
-
: g lh in (g lh khng gin h n s lng t phn

b trong my) gi 2 rnh lin tip.
- q: s rnh phn b ho mi ph di mi t
- p: s i t b dy qun
- : b t
- : h s rt ngn b bi dy
3.5.1.1. Cc cng thc c bn
A X
B Y
C Z
Y
Hnh 7.18

a) B t
B t l b rng mt t trong khong khng gin sttorr. n
v o b t khi dng trong php qun dy tnh theo n v o l rnh,
ta c :

b) 2/ G lh
hh
v

- G lh
hh
: g lh hnh h gi 2 rnh (ho rng) k n.

- G lh v in
: g lh v in gi 2 rnh (ho rng) k n.

Theo l thuyt t :

c) S rnh mi ph phn phi di mi b q
Khi sttor ng khng ng b 3 ph s rnh l Zv s l 2p.
Trong mi vng b , nu ng s ph l m th t to r l do m b
dy m ph. Do trong b s rnh mi ph s phn phi u trong mi
b , s rnh mi ph di mi b t k hiu l q.

(rnh/1 ph/1 b )
3.5.1.2. Cc nh ngha c bn
a) Bi dy (hy tp dy hy Bin dy)
Bi dy hy tp dy, th s l mt un dy qun to nn bi nhiu vng
dy qun ng mt hiu, ni tip nhu. Hnh v k hiu bi dy biu
din nh hnh 1-1.

Trong :
Cnh tc dng: l phn dy qun bi dy t trong rnh sttor. Mi
bi dy s 2 nh t dng lng vo 2 rnh kh nhu. i vi dy qun 2
lp: mi rnh sttor s h 2 nh t dng 2 bi dy kh nhu, khi mi bi
dy khi lng s 1 nh t dng nm y rnh gi l nh t dng
di v v bng nt t; nh n li nm phn trn mt rnh kh
gi l nh t dng trn v v bng nt lin.
u ni: l phn dy qun i bn ngoi hy l phn ni lin hi nh t dng
mt bi dy.
Bc bi dy y : l khong h gi 2 rnh h 2 nh t dng mt bi
dy; n v yl rnh.
- Nu y = : bi dy qun b .
- Nu y < : bi dy qun b ngn, khi 1 < < y
- t
: H s rt ngn b bi dy.
Cng dng ca dy qun dng loi bc ngn :
Tit kim dy ng cho b dy qun.
Ci thin t tnh m my cho ng c, lm gim tin n khi ng c vn hnh.
b) Nhm bi dy 1 ph di 1 p
Ti mi b , s rnh phn b ho mi ph l q. Vy nhm bi dy mt
ph bo gm q bi dy ng ph qun ni tip nhu. Ty theo kiu b tr dy qun, t
2 kiu nhm bi dy: nhm bi dy ng khun v ng tm (Hnh 1.2)

Hnh 3.21: Minh h nhm bi dy 3 bi dy (q=3)
a Nhm bi dy ng khun; b Nhm bi dy ng tm
c) Nguyn t u ni tip nhm bi dy ng ph
- Khi tng s nhm bi dy mt ph bng vi si p : u gi.
- Khi tng s nhm bi dy mt ph bng vi s 2p : u tht.

Hnh 3.22 : Php u gi Hnh 3.22 b: Php u tht
3.5.2. Phn loi chung cho dy qun stator
phn loi dy qun, t th n theo mttrong yu t su :
3.5.2.1. Phn loi theo s cnh tc dng trong mt rnh : 2 loi
- Dy qun mt lp : trong mi rnh sttor h h 1nh t dng.
- Dy qun hi lp : trong mi rnh sttor h 2 nh t dng.
3.5.2.2. Phn loi theo gi tr ca q : 2 loi
- Dy qun qs nguyn
- Dy qun qphn s
3.5.2.3. Phn loi theo bc bi dy : 2 loi
- Dy qun b : y = thy = 1
- Dy qun b ngn : y < thay < 1
3.5.2.4. Phn loi theo hnh dng v cch sp xp ca cc bi dy :
y l h phn loi ng nh tn gi phbin ho dng dy qun. Chi
thnh loi nh su :
- Dy qun ng tm :
ng tm tp trung
ng tm phn tn
- Dy qun ng khun
ng khun tp trung
ng khun phn tn :
ng khun phn tn n gin
ng khun phn tn ph tp (m xh)
o Dy qun xp
o Dy qun sng
Mi loi dy qun im, s tin dng kh nhu ty thu vo ng ngh
qun hy tnh in to nn t b dy ng , v mi loi ng u v
khuyt im n.
a) Dy qun ng tm phn tn :
hnh thnh bi nhm bi dy ng tm, v s nhm bi dy mt ph
bng 2p nn lun u tht. Khi trnh by dng dy qun ny, phi th hin
c u ni un dy mi ph; nm trn 3 lp phn h kh nhu tng
trng ho 3 mt phng tri dy th t. V vy dy qun ny n gi l Dy qun
ng tm phn tn 3 mt phng
- u im :
- - V hn lin t ph, trnh mi ni gi nhm trong ng 1
- pha.
- - Thi gin gi ng lp t nhnh.
- - Bt khi lng dy ng so vi dng ng tm tp trung.
- Khuyt im :
- - C u bi dy nm 3 lp phn h nn hon h nhiu.
- - Vi lt h in gi ph n phi n thn.
- - Tn thi gin lm b khun qun dy.
- - Cn tn ti sng b 3 nh hng n tnh nng ng .
b) Dy qun ng tm tp trung :
hnh thnh bi nhm bi dy ng tm, v s nhm bi dy mt ph
bng pnn lun u gi. Thng p dngho loi ng 2p = 2 v t
hn. Khi trnh by dng dy qun ny nn v u ni bi dy ph nm
trn 2 b phn h tng trng ho 2 mt phng tri dy th t. V vy dy qun
ny n gi l Dy qun ng tm tp trung 2 mt phng
- u im:
- Vi lp t dy qun sttor d dng, khi lp t tng nhm bi dy lp
k tip, xong hon tt 3 ph mi u ni dy li.
- Thi gin lp t nhnh, t tn giy lt h phgi nhm.
- C u un dy v b tr trn 2 lp phn h nn thu gn, bt hong
h hn.
- Khuyt im:
- Tn khi lng dy ng hn dng nhm ng khun.
- Tn thi gin lm b khun qun dy.
- Ni hung dng dy qun ng tm 2 & 3 mtphng u u un dy
hong h nhiu so vi dng ng khun.
- Cn tn ti sng b 3, nn nh hng phn no n tnh nng vn hnh
ng .
c) Dy qun ng khun 1 lp (xp n)
Dng dy qun ny hnh thnh bi nhm bi dy ng khun, lp t
xp hng ln nhu kiu lp ngi. ng khun tp trung th u tht, n ng
khun phn tn th u gi.
- u im :
- C u bi dy do xp lp nn thu gn.
- Tit kim khi lng dy ng.
- Vi dy qun phn tn b ngn nn trit sng b 3, nng o tnh
nng vn hnh ng .
- tn thi gin lm khun qun dy.
- Khuyt im :
- Thi gin gi ng lu.
- Vi u dy th d b nhm ln.
- Ho tn nhiu vt liu h in gi ph.
Dy qun 1 lp thng dng ho ng ng sut nh (t 1KW n
6KW)
d) Dy qun ng khun 2 lp (xp kp)
Cng nh dng ng khun 1 lp, nhng mi rnh h 2 nh bi dy v
bi dy ng xp hng gi ln nhu, u tht.
- u im :
- C u bi dy do h s vng bng s vng so vi dng ng khun 1
lp nn thu gn hn.
- Thng th hin b ngn nn titkim khi lng dy ng so
vi dng kh v d lm khun qun dy.
- Trit sng b 3 nn nng o tnh nng vn hnh ng .
- Khuyt im :
- Thi gin gi ng lu.
- Vi u dy th d b nhm ln.
- Ho tn nhiu vt liu h in gi ph.
Dy qun 2 lp thng dng ho ng ng sut ln (t 10KW tr
ln)

BI 4: NG C KHNG NG B 1 PHA
Mc tiu:
- Pht biu nguyn l cu to, cc phng php m my, o chiu quay ca ng
c khng ng b.
- Tnh ton cc i lng c bn ca ng c khng ng b theo tiu chun k
thut.
- V, phn tch chnh xc s dy qun stato ca ng c mt pha, ba pha.
- Bo dng v sa cha nhng h hng thng thng ca my in khng ng
b m bo my hot ng tt theo ng tiu chun v in.
Ni dung tng qut:
4.1. Nguyn l hot ng
Thi gian: 1h
4.2. C b phn ng khng ng b mt ph
Thi gian: 1h
4.3. C loi ng mt ph
Thi gian: 2h
4.4. KIM TRA 1 TIT
Thi gian: 1h

4.1. NGUYN L HOT NG
ng mt ph thng s dng trong ng nghip v trong nghnh
dn dng. Chng hot ng d vo ngun p mt ph vi in p l 220V 250V
v tn s 50 Hz. Chng rt nhiu loi v hn ph thu vo yu t nh l
kh th, gi v tnh hot ng thng thng.
CC LOI NG C MT PHA
- ng khng ng b chia pha - Split phase induction motor
- ng khng ng b khi ng bng t - Capacitor start induction motor
- ng khng ng b khi ng - hy t - Capacitor start, capacitor run
induction motor
- ng t ngm - Permanently split capacitor motor
- ng khng ng b he - Shaded pole induction motor
- ng vn nng (ni tip) - Universal motor(series)
C ng in hot ng d trn nguyn t n hi t trng quy t
ng tng t ln nhu to r huyn ng quy.
Nu bn t hi thnh nm hm vnh u trn ng mt tr, th thnh nm
hm vnh u ny t hng s sp xp li ho thng hng vi nhu ( b ht
vi nm). Nu t xoy mt thnh nm hm, thnh ki ng s xoy theo ng
hiu.
Trong mt ng xoy hiu, t n to r mt t trng quy (RMF), v mt
t trng kh m th huyn ng theo t trng quy. T trng ny khng phi
l vnh u, nhng to r t nm hm in.
Mt ng khng ng b xoy hiu 2 mt sttor to r t trng m
s t qu rotor. Dng in m ng trong rotor to r mt t trng m lm quy
rotor thng hng vi trn sttor. Vi mi hu k dng xoy hiu, rotor
s quy 360
o
. T t trng quy (RMF) x nh bi tn s ngun
p (khng phi l hu k) v s t trng. T trng quy (RMF) sinh
r trong sttor s x nh hiu quy rotor. (rotor s quy ng hiu vi hiu
quy t trng quy RMF)

4.2. CC B PHN ca mt NG C KHNG NG B MT PHA

Hnh 3.19 - Cu to ca stator
Phn sttor l phn nh ho l phn tnh mt ng . N bo gm
un dy sttor v kt ni vi ngun p. C un dy sttor t v tr
trong khe li ghp t thp l, m phn li ny li t trong v ng

Rotor lng sc
Rotor lng s bo gm vng b thnh rotor ni vi thnh rotor
khi m hng n vo trong l thp k thut.
Cun dy khi ng
Cun dy hot ng
Li sttor ghp t thp
l
C un dy
stator
Li stator
Rotor
Tm hn u
ui
Tm hn u
ui
B huyn mh
ly tm
Dn ng b huyn mh ly tm
Qut lm mt

ROTOR LNG SC HON CHNH
Rotor l phn quy. Trong rotor khng kt ni in vi ngun p, dng trong
rotor sinh r t m ng in t vi bin i t trng trong stator.
B chuyn mch ly tm

Hnh 3.20 Cu to cng tc ly tm
Khi rotor quy, mt l ly tm hnh thnh t dng ln qu vng, khi l
ny ln th thng l l xo th qu vng s by r l nguyn nhn y vnh
trt di huyn v v vy m tip im ng t.

Thanh rotor
Vng b thnh rotor
Tip im cng tc
Vnh c nh
Trc ng c
L xo
Vnh trt
Qu vng ly tm
Khi m tip im ng t s ngt kt ni un dy khi ng ho trong
trng hp ng khi ng- hy t ho ngt kt ni t ln hn. Cng t s
gi nguyn v tr ny ho n khi t ng gim xung.

T TRNG QUAY
Mt ng khng ng b mt ph n to r mt t trng quy RMF, lm
ho ng mt hng quy x nh
Vi vi h mt un dy n nh hnh i ng nhu trn, t trng
h n gin thy i trong n hu k m khng phi l quy.
Vy nu rotor ng quy theo quy lut mt hiu, th su ng
s quy theo ng hiu nh vy
ng c khng ng b lng sc
Nguyn l hot ng
- Khi un dy mt ng mt ph kt ni vi ngun p, mt t
trng quy (RMF) hnh thnh.
- T trng quy ny quy vi t ng b
T ng b ph thu vo:
f: Tn s ngun p
P: S sttor
- T trng quy m ng mt s in ng ln thnh rotor (theo hot ng
kiu bin p)
- Dng hy trong rotor to r mt t trng tng t vi t trng sttor lm
ho ng huyn ng quy (quy ng vi hiu quy t trng quy
RMF).
Vnh trt
Di chuyn cng tc
Lc ly tm
Dng (%)
T
nh m
Dng nh m
T
- Rotor tng t n khi m men quy t ngng vi ti trng yu u
ng . T rotor phi lun thp hn t t trng quy lun to
r m men quy.
- S kh nhu gi t t trng quy RMF (t ng b ) v t rotor
biu th qu tc trt.

T trt thng biu th qu phn trm t ng b.

Thng thng gi tr t trt th l 0.5% h khng ti n 3% - 4%
h ton ti.
Tn s roto
Khi trng thi ng yn tn s in p phn ng rotor ngng vi tn s
ngun p. Khi rotor tng t, qu t l mh to thnh t thnh rotor
t bi ng s t t trng quy s gim, qu lm gim tn s in
p phn ng rotor. Nu rotor th hy vi t ng b th s khng in p
m ng trong rotor, qu lm ho tn s rotor bng khng.
Tn s rotor t l nghh vi t rotor ho t l nghh vi t trt %.
Khi bit tn s ngun p v t trt th t th x nh tn s rotor qu ng
th:

Khi ng tng t, in p v tn s m ng trong mh rotor s gim, s
gim ny lm ho thy i dng t ngun p v hnh thnh m men quy u r nh
ng tnh k thut di y
c tnh k thut dng in
Dng khi ng hnh thnh ph
thu vo loi ng v ng sut
ng khi khi ng

ng qun h dng t

M men (%)
Dng nh m
T
nh m
M men
rotor b kh
M men
nh thng
T
trt
c tnh k thut m men quay
M men quy hnh thnh trong mt
ng khng ng b ph thu
vo loi ng .
ng tnh qun h mmen/t
nh thy trn ngh l:

ng quan h m men quay/tc
- M men rotor b kha hoc m men khi ng l m men hnh thnh ti
thi im khi ng. i vi my n tng t, m men hnh hnh thnh
thi im khi ng phi ln hn m men dng ti
- Gi tr m men ln nht th bit l m men nh thng ho tn
kh l m men dng.
Nu m men ti tng qu gi tr ny th ng s dng.
CNG SUT NG C
C ng huyn i t nng lng in sng nng lng . Chng ng sut
d vo biu th u r

P = ng sut u r
n = t th rotor (RPM)
T [M] = m men u r (Nm)

Cng sut u vo
= h s ng sut
P
in
= ng sut u vo (wtts)
V
L
= in p dy
I
L
= dng in dy
Hiu sut ng c
S mt mt nng lng h r su trong mt ng xoy hiu


ng sut u r
ng sut u vo
Cng sut u vo = cng sut u ra + cng sut tn tht
1 M l (H.P.) = 746 Wtts

CNG SUT
U VO
CNG SUT
U RA
Tn tht
li
Tn tht
phn
M st tr
M st khng kh
( h)

in tr un dy
Tn tht
ng
T tr
Dng xoy
R t thng
1
100
x
Hiu sut =
Hiu sut l t s gi ng sut u r v
cng sut u vo v n biu th qu
phn trm
4.3. CC LOI NG C 1 PHA
4.3.1. NG C KHNG NG B CHIA PHA
ng khng ng b chia pha thng
thng hi un dy ring bit (un dy
hy v un dy khi ng) kt ni
vi ngun p trong qu trnh khi ng.
Tuy nhin vi qu trnh hy bnh thng
h un dy hy s dng.
Khi t ng t 75% t
ng b th b huyn mh ly tm
(huyn mh t ) s m, qu ngt
un dy khi ng.
Cun dy hy bo gm
mt s un dy m ni tip
hnh thnh tp hp . V
d vi mt ng 4 , tt
bn nhm un dy v hng
u m ni tip v theo
quy lut t xung qunh
sttor to thnh 4 ring
bit.
S xp xp bn cc trong
ng c

Cun dy hy qun
dy vi dy to, tit din ln lm gim in tr. tng in m ho un dy
hy, un dy lp su vo khe li st k thut v thng nhiu
vng qun hn un dy khi ng. Dng in I
R
hy qu un dy hy
phn khng o, v n tr so vi in p ngun p mt g ng k.
Cun dy khi ng ng bo gm mt s un dy m ni tip hnh thnh
tp hp . Nu ng bn trong un dy hy th n ng bn
trong un dy khi ng. Tuy nhin un dy khi ng t theo quy lut
lh nhu mt g 90
o
E xung qunh li sttor.
Cun dy khi ng ng khng ng b chia pha thng thng
qun dy vi dy to,tit din ln tng in tr un dy. Khi so snh vi un dy
hy, un dy khi ng t vng dy hn, v un dy t gn b mt
khe trong li sttor hn vi m h lm gim in m un dy.
Chung u kt qu l dng I
S
hy trong un khi ng v g lh ph
so vi in p ln hn I
R
un dy hy. iu ny to mt g lh ph gi hi
dng in, do vy to r g lh ph gi t trng tng ng vi hi un dy.
Dng in v t trng un khi ng v un hnh th lh ph vi nhu
g 30
0
. G lh ph ny to r t trng quy (RMF) n thit khi ng quy
ng .
Cun dy
hy
Cun khi
ng
Chuyn mh
ly tm
Cun dy
chy
Cun khi
ng

G lh ph ng ln, m men quy khi ng ng ln, do ng ny h
m men khi ng m trung bnh
ng c tnh k thut Tc /Mmen

ng dng ng c
ng khng ng b chia pha thng s dng nhng ni h yu u m
men khi ng trung bnh.V d ho thit b m khng khi ng di iu kin
ti trng.
My khoan bn ng c qut gi My mi bn

T huyn
mh
T nh
m
M men nh
m
M men %
T
G lh ph n 30
0
in p

Dng un dy khi ng

Dng un dy hy

Phng php i chiu ng c khng ng b chia pha

i hiu kt ni un dy chy i hiu kt ni un dy khi ng
Khi ng dng mt trong phng php trn th t trng quy to r trong
qu trnh khi ng s b o hiu, qu o hiu ng .
u v nhc im ca ng c khng ng b chia pha
u im
- Kt u h hn
- t phi bo tr, bo dng
- Hot ng m
- Gi thnh sn xut thp
- Chy vi t tng i n nh

Nhc im
- Khng th i hiu ng khi ng hot ng
- Rt kh khn trong vi iu khin t
- B huyn mh ly tm yu u phi bo tr, bo dng
- Ch m men khi ng trung bnh.

Cun
dy hy
Cun
dy hy
Cun
dy khi
ng
Cun
dy khi
ng
Chuyn mh
ly tm
Chuyn mh
ly tm
4.3.2. NG C KHNG NG B KHI NG BNG T
Cu to
Cu to loi ng ny rt ging nh u to ng khng ng b
chia pha. N h kh mt im l n mt t in lp bn ngoi v
ng v t ny kt ni ni tip vi un dy khi ng.
V tr un dy ging nh trong ng khng ng b chia pha.

Hn h trong thit k ng khng ng b chia
pha l gii hn g lh ph ln nht gi dng in trong
un dy khi ng v un dy hy l 30
0
E
tng g lh ph ny v nng o ht lng vi
im t in h l kt ni ni tip vi un
dy khi ng. Nu hn ng loi t in h, th su
hi dng in trong hi un dy khi ng v un dy
hy s lh ph vi nhu g 90
0
E.
T in h h s dng h lm vi gin
on v vy h th t dng mh trong qu trnh
khi ng.
S ph h r g lh ph l tng l 90
0
E. G
lh ph ny gi I
R
v I
S
ung p thm s mnh ho t
trng sttor trong qu trnh khi ng. Bi v t
trng mnh thm nn m men khi ng s o hn so vi
ng chia pha ng sut tng ng.
ng tnh t /m men h r mt tng ln trong m men khi
ng bi v thm t in, trong khi m men quy s ging nh m men quy trong
ng hi ph su khi b huyn mh hot ng. Vi hnh dng ng
tnh ging nh ng hi ph th b huyn mh s hot ng khi ng t
t khong 70% t ng b, khi n s ngt kt ni un dy khi ng v t
in.

Chuyn mh
ly tm
Cun dy
khi ng
Cun dy
hy

ng dng ng c
ng khng ng b khi ng bng t s dng nhng ni khi ng di
iu kin ti trng.
My nn kh T lnh Khi iu h khng kh

T huyn
mh
T
nh m
M men nh m
M men %
T
M men khi
ng
M men nh
thng
G lh ph ln
n 90
0
in p

Dng un dy khi ng

Dng un dy hy

Phng php i chiu mt ng c khng ng b khi ng bng t

i hiu kt ni un dy chy i hiu kt ni un dy khi ng
Khi ng dng mt trong phng php trn th t trng quy to r trong
qu trnh khi ng s b o hiu, qu o hiu ng .
u nhc im ca ng c khng ng b khi ng bng t
u im
- Kt u h hn
- M men khi ng ln
Nhc im
- Khng th i hiu ng khi ng hot ng
4.3.3. NG C KHNG NG B T NGM
ng t ngm hi un dy sttor lp, mt un dy hy l un hnh,
un th hi goi l Cun b tr (bi v n lun trong mh )
C hi un dy u kh th v s vng dy ging nhu; do vy t th
kt ni ni tip vi mt trong hi un dy to r lh ph qu to r t
trng quy RMF
S kh nhu v ph gi un dy l tng i nh; do m men khi ng
ng thp.
T in tn ti trong mh trong sut thi gin ng hot ng, do n phi
lm vi lin t.
Khng n b huyn mh ly tm trong loi ng ny.
o hiu ng bng h n gin t dy ngun p theo hiu ng li t
in; v tr t in ny s t ni tip vi un dy kh.

Cun dy
hy
Cun dy
khi ng
Chuyn mh
ly tm
Cun dy
hy
Cun dy
khi ng
Chuyn mh
ly tm

4.3.4. NG C KHNG NG B KHI NG - CHY T
Ch thm mt s kh nhu gi mt ng khi ng bng t v ng khi
ng hy t l ng khi ng hy t hi t in lp trn v ngoi
ng .
T du hay t giy l loi nh hn in
dung l mirofrd v n trong mh
trong ton b thi gin hot ng. Do vy n
phi lm vi lin t

T in ha h lm vi gin on do
vy n h trong mh khi ng khi
ng
T - KHI NG V T CHY
Nguyn l hot ng
khi ng th hi t in l t in h v t in du u kt ni
song song, do vy to r mt t in in dung ln ln n hng mirofrd v to
r m men khi ng ln.
Khi ng t 75% t ng b, mt huyn mh ly tm s m do
vy s t b t in ln hn (t in h) r khi loi nh hn (t in du) v t in
du tn ti vnh u trong mh vi un dy b tr
Bi v un dy b tr hot ng lin t trong mh nn n s i dy vi
tit din ln. Thng thng n tit din bng vi dy trong un dy hy.
Cun dy b tr
Cun dy hnh
T in Cun dy b tr
T in
Cun dy hnh

Ch :
C un dy bit l un dy hnh v un dy ph tr th hi u tn ti
trong qu trnh ng khi ng v hy.
gi hi un dy trong mh th phi s dng t ny duy tr mt hiu sut
ln hn RMF v do nng o m men quy khi hot ng.
Phng php o chiu ng c khng ng b khi ng - chy t
%

M

m
e
n

t
o
n

t
i

M men ln khi khi ng
bng t
% t ng b
T khi ng
Cun dy
hnh
Cun dy b
tr
T hy
Chuyn mh ly
tm
T khi
ng

ng dng ng c
ng khng ng b khi ng hy bng t
s dng nhng ni phi khi ng di
iu kin ti trng.v yu u t ting n
Khi iu khin iu h

u nhc im ca ng c khng ng b khi ng - chy t
u im
- Kt u h hn
- M men khi ng ln
- M men nh thng ln
- C th o hiu khi ng hy
Nhc im
T b
tr
o chiu kt ni
cun dy chnh
o chiu kt ni
cun dy b tr
T hy
Chuyn mh
ly tm
Cun
dy
hnh
Cun
dy
hnh
T hy
Cun dy
b tr
Chuyn mh
ly tm
Cun dy
b tr
T b
tr
ng th i hiu trong
khi ng hy bi v th t l
mt t trng quy lin t
to r, do vy o hiu
ng t h n i hiu t
trng quy RMF.
y khng b huyn mh
ly tm trong mh trong qu trnh
ng hy, v vy khng n
ng t ng tr khi i
hiu.
4.3.5. NG C KHNG NG B C CC CHE
Cu to
ng he l mt
ng khng ng b mt ph.
Thng thng n mt rotor lng
s v sttor m sttor ng
ny mt un dy v mt un
hn (vng ng) miu t
nh mt un dy th hi.
Cun dy hnh to r mt t
trng mnh xuyn qu kim
loi. Lp trn b mt t
hnh l mt un dy ngn mh
ln tn gi l CUN CHN. Li ny thng bo qunh mt n ho mt phn b
s .
Hot ng
Mt ng he hot ng ging nh nguyn l hot ng ng
khng ng b chia pha. Mt t trng quy phi hnh thnh m n s qut qu
thnh rotor v m ng to r mt sut in ng m ng trong rotor, do o to
nn mt m men quy v l nguyn nhn lm ho rotor quy .

Trong phn khng b he, lng t trng hnh thnh t un dy
hnh trong ph vi dng trong un dy hnh. Dng in m ng vo trong
un hn to r mt t trng m t trng ny lh ph vi ph t trng to
thnh t un dy hnh, do vy hot ng un hn nh l mt thit b h ph
hnh thnh mt t trng quy v lm quy rotor.
Hng quay
T trng lun lun huyn ng t b mt t phn h b he ti
phn b he. Do rotor s huyn ng ng hng vi t trng
Qu lun lun kh nng x nh hiu quy ng bng h
qun st ph b un hn he.
o chiu quay
Cun dy
hnh
Cun
hn
Li thp
Hng quy ng th o hiu bng h tho ht lp he ng v
o hiu ngn l ghp sttor trong phm vi khung sttor, kt qu l thy i v
vnh hn ti nh i din mt .
M men khi ng
M men khi ng rt yu khi g lh ph rt t gi dng trong t
trng hnh v trong vnh hn.

ng dng ng c
ng he dng trong ng nh khi mmen khi ng
khng n o. Th t loi ng ny s dng trn qut ht, bn xoy v
hi.
Chng r, bn v rt m khi hot ng.
u nhc im ca ng c khng ng b c cc che
u im
- Kt u h hn
- Rt m khi ng hot ng
- Cun dy s khng b hy khi ng ht my
Nhc im
- M men khi ng rt nh

% m men
T nh m
M men nh m
T
4.3.6. NG C VN NNG (ni tip)
Tn gi ng vn nng nhn t th t l ng ny l loi th kt ni
vi ngun mt hiu DC ho ngun xoy hiu AC. M d tnh k thut gi
hi loi ny th kh nhu mt ht.
Cu to

Kt ni
Ngun p
Phn ng
Dy m ni tip
Phn kt ni
Cun dy phn ng
Li phn ng
(ghp thp l)
Li kh t
Li ghp thp l
Cun dy kh t
u r
Tr
Cun dy trong s trn h r un dy n, nhng un dy ny l un
dy b hi i vi mt n thu v mi . (thm kho s u to)
Nguyn l hot ng
Khi ng vn nng kt ni vi ngun xoy hiu v ng t bt,
trong mt n hu k u tin dng xoy hiu th dng in i qu un dy
kh t v un dy phn ng, to r mt t trng rt mnh bi v mt dng in
ln hnh thnh. Do xut hin mt t trng xung qunh hi un dy
kh t v un dy phn ng. T trng rt mnh ny to r mt m men rt ln ho
mt t ng kp (m men) t ng lm ho phn ng quy.

Trong n hu k th hi, hiu dng in thy i l ho trong
hi un kh t v un phn ng ng thy i. Do phn ng s vn quy theo
ng hiu nh vy.
o chiu quay ng c
Chiu quy ng h th o hiu bng h o hiu dng in qu
phn ng (iu ny h th lm bng h i hiu sm hi)

HOC Thy i kt ni dy

Ngun p Phn ng
Dy m ni tip
Ngun p
Phn ng
Dy m ni tip
U RA
ng dng ng c
ng vn nng thng s dng phn ln trong vt th xh ty, nh l
my khon in m ty, my ht bi v my trn th n.

- Cn m men ln vi kh th my nh
- ni m ting n khng phi l vn
- ni khng yu u t n nh
u nhc im ca ng c vn nng
u im
- C m men khi ng v m men hy ln
- iu khin t d dng
Nhc im
- Ngho nn trong vi iu hnh t
- n
- Nguyn nhn gy r nhiu in
- Yu u bo tr bo dng o ho b v vnh gp
Cnh bo nguy him
T mt ng ni tip hon ton ph thu vo ti trng. Do nu mt
ng vn nng ln m hy h khng ti, n s to nn mt t rt ln
vt qu gii hn, m iu ny th lm ho ng b t ph hy. Lun lun hy
ng vi mt ti nht nh v d nh h n hp t trn mt my khon
in l ti trng.

Bi 5: Kim tra, sa cha my bin p 1 pha Trang 81
BI 5: KIM TRA, SA CHA MY BIN P 1 PHA
(L thuyt: 3h; Thc hnh: 6h; Kim tra: 1h)
Mc tiu:
- Bit vn hnh, kim tra, bo dng thay th, sa cha cc my bin p mt pha
cng sut nh, cc loi ng c xoay chiu mt pha, 3 pha trong mt h thng
lnh.
- Cn thn, chnh xc, nghim tc, thc hin ng quy trnh.
- La chn dng c o cho ph hp vi cng vic: Chn chnh xc ca cc
dng c o, thang o v x l c kt qu o.
- o c chnh xc v nh gi cc i lng o c v in, in p, cng
sut, in tr, nhit , p sut, lu lng v m.
- S dng thnh tho cc dng c ngh o kim tra v cc thit b an ton.
Ni dung tng qut:
5.1. Tho my bin p 1 PHA Thi gian: 2h
5.2. Bo dng my bin p Thi gian: 5h
5.3. Lp my bin p Thi gian: 2h
KIM TRA 1 TIT

Trang 82 Bi 5: Kim tra, sa cha my bin p 1 pha
1.1. THO MY BIN P 1 PHA
1.1.1. iu kin thc hin
- Thit b:
+ My bin p 1 ph
- Dng c:
+ B dng kh.
+ B st.
+ Tut n vt
+ Km loi
- Vt t:
+ Khay nhm
+ Giy, bt.
+ Dy sp.
+ RP7.
+ Bulng + cu M2, M8
1.1.2. Ni dung thc hin
NI DUNG YU CU GHI CH
Tho my bin p r khi v
my
Chnh xc
S dng
Xt RP7 vo i

Tho g phn in trong my
bin p
Vt bt v my
ng h V, A mt
Cu huyn mh
m, phh m, rle, n
bo
Khng lm v, h hng
linh kin ph my bin
p.
An ton

Tho li thp Gng MBA
L tn h I v h E
Khng lm cong vnh cc l
tn
Rt ln lt l thp
V sinh my bin p V sinh sh linh kin
ph my bin p.
Dng gi lu v xng
1.1.3. Hnh thc t chc
- H vin luyn tp ni dung hng dn theo nhm, mi nhm
5 h vin
- Gio vin qun st, un nn v rt kinh nghim khi bui luyn tp kt
thc
1.2. BO DNG MY BIN P
1.2.1. L thuyt lin quan
1.2.1.1. Pan chm mass:
Trng hp ny gy hin tng in git nu km s n , b khi nh th do
s hm mss lm hp mh un dy.
- C th do b hm gi vi v st ho s ni tt gi ni
o in. Dng n th ho m k kim tr im n lu x nh
ni b hm, hp mh. Su s h ho ht b hm mss.
- Nu MBA vn vn hnh bnh thng, th ni b hm h 1 h, th
ng dy r ni b tr lp h in hm vo v b MBA ho ni b lng
lo hm v b ho hm mss lp dy tip n vi mh t. Trng hp su
ng ny, nu qun st khng thy h hm mss th phi tho ton b mh t r
h in li ho ht b hm mss.
- Nu MBA vn vn hnh bnh thng m gy s git nh. Trng hp ny
MBA khng b hm mss m do MBA b m, in tr h in b suy gim (nu
dng bt th in thy h inbng Mgm k so ho trn 1MO l tt. Nu khng
t, lp h inb lo ho n phi qun li ton b.
1.2.1.2. My bin p ang vn hnh b n cu ch:
- Nu MBA b pht nhit thi qu, th l do mh tiu th qu ln. Thy li
dy h ng v ho MBA vn hnh khng ti, nu vn bnh thng hng t l
tr MBA lm vi qu ti.
- Nu MBA vn hnh khng ti m vn n th h hn MBA b hp vng
trong un dy, phi qun dy li.
- i vi MBA ng sut nh th s hp vng kh lm n ngy nhng
s pht nhit rt nhnh.
1.2.1.3. MBA vn hnh b rung ln, km s pht nhit:
- Do dng in tiu th qu ln, qu ng sut my nn MBA rung ln pht
ting r, lu pht nhit nhnh, hng hy MBA. kh ph n gim bt ti.
- Do m khng ng vi in p ngun, nhm vo ngun in p o.
- Do mh t ghp khng ht, phi sit ht li bu lng p gi l st
mh t v tm verni vo un dy v vo khe h hn ng l st li,
dnh ht hn.
- Do bn ht l st mh t km phm ht, qu r st ho qun thiu vng
dy.
1.2.1.4. MBA khng vn hnh:
- Nu n bo khng sng ho khng m thy MBA rung nh nh do dng
in vo th lu ng dy vo b h mh, ni dy vo khng tip in, ho
tip x xu o in.
- Nu n bo sng, vn k hot ng m in p ly r khng phi xem li
ni dy r b tip in xu, t dy r dng von k ho bt th in d tm x
nh h pn kh ph.
- Nu b h mh bn trong un dy, th do mi ni dy u th, khng hn
thi nn tip in xu su mt thi gin s dng ho dy qun b gy t... Trng
hp ny phi tho r qun li.
- i vi MBA np quy, th diode hnh lu b hng t mh. Trng
hp ny d pht hin khi dng vn k o in p xoy hiu U2, nhng khng
in p r U
DC
h n thy mi diode m thi.
1.2.1.5. MBA lc vn hnh, lc khng:
Nhn hung do ngun in ung p vo MBA l , l khng ho in p r
b t qung, hnh l do tip in xu. Nn kim tr li t ngun in ung p n
MBA v t MBA n mh tiu th. Lu ni CD hnh, sit li vt sit dy
h ho ht, o sh ni tip in ht ng ti CD hnh, ni MBA...
1.2.1.6. Mt s pan trong my bin p gia dng:
- Chung bo sm nhng in p r vn khng o do t te iu khin b hng,
nn thy mi.
- Chung khng bo, m d in p r qu in p nh m, do t te b hng
lm h mh hung, un dy hung b hy.
- n bo khng sng nhng MBA vn hot ng bnh thng, do b t bng,
mh n b h mh.
1.2.2. iu kin thc hin
- Thit b:
+ My bin p 1 ph
- Dng c:
+ ng h vn nng.
+ B dng kh.
+Ampe km.
+ Megam.
+ B st.
+ Dao, ko.
+ B g.
+ M hn.
- Vt t:
+ Khay nhm
+ Ghen.
+ Giy rp.
+ Thi hn.
+ Bng dnh.
+ Nh thng.
+ Giy, bt.
+ Dy sp.
Bo dng phn in Tip im u huyn mh
tip x tt
ng h vn mt, mpe mt
hot ng tt
u dy tip x tt
An ton
Bo dng khung v li thp

Li thp khng b ong vnh
B mt li thp n sn h
in
Cu huyn mh t ng
trn, nh nhnh
Ngm cu, bu lng
trong du

Bo dng r le bo v, i
bo
Rle bo v hnh x
n bo bnh thng
Ci bo hot ng bnh
thng
An ton
1.2.4. c. Hnh thc t chc
5 h vin
thc
1.3. LP MY BIN P 1 PHA
1.3.1. Trnh t thc hin
- Thit b:
+ My bin p 1 ph
- Dng c:
+ ng h vn nng.
+ B dng kh.
+ B st.
+ Dao, ko.
+ B g.
+ M hn.
- Vt t:
+ Ghen.
+ Giy rp.
+ Thi hn.
+ Bng dnh.
+ Nh thng.
+ Giy, bt.
+ Bulng + cu M2, M8
Lp my bin p MBA nh vo hp
Cu huyn mh, rle, n
bo , m, u dy
nh vo v my
ng h V mt, A mt
nh v my v u dy
C nh gng MBA vo v
my
Ch hn
Chnh xc
An ton
u dy C u dy ni h hn
vo u huyn mh
Ni n bo, rle bo v
Chnh xc
C dy qun khng
hng ho
An ton
Hn dy im hn nh, bng
C im hn tip x tt
An ton
1.3.3. Hnh thc t chc
5 h vin
thc

Bi 6: Sa cha v qun dy ng c ba pha Trang 87
BI 6: SA CHA V QUN DY NG C BA PHA
Mc tiu:
Qun li ng c ba pha b hng theo s liu c sn, m bo ng c hot
ng tt vi cc thng s k thut, theo tiu chun k thut in.
Sa cha c cc pan h hng ca ng c ba pha.
u dy vn hnh ng c khng ng b ph hp vi in p ngun.
Kim tra dng in khng ti t nh gi s b c tnh trng ng c.
Ni dung tng qut:

1. Xy dng s dy qun ng b pha Thi gian: 3h
2. Quy trnh qun dy Thi gian: 1h
X nh s liu bn u
Tnh ton s liu
S dy qun
3. Thi ng qun dy Thi gian: 12h
Lt h in rnh stto ng .
Qun (hy nh) bi dy ho mt ph dy qun.
Lng dy vo rnh stto.
Lt h in u ni, hn dy r v i gi u ni
4. u dy v vn hnh Thi gian: 2h
Kim tr Thi gian: 2h

Trang 88 Bi 6: Sa cha v qun dy ng c ba pha
1.1. XY DNG S DY QUN NG C BA PHA
1.1.1. Dy qun 1 lp
Trnh t thc hin :
Bc 1: X nh s liu bn u n thit ho b dy qun :
- S rnh Z.
- S t 2p.
- Loi dy qun mt lp yu u th hin.
Bc 2: X nh i lng su y :
- B t .
- G lh v in

- S rnh mt ph di mi t q.
Bc 3 :X nh v tr rnh dng ho ph di mi b :
- Dng on thng song song, bng nhu v h u nhu, mi on
thng tng trng ho mt rnh (y ng l nh t dng bi dy). nh s
th t ho tng rnh t 1 n Z.
- D vo gi tr hi thnh vng t trnh.
- V hiu dng in ho rnh theo nguyn t:
+ Trong mi vng , rnh ng hiu dng in
+ Hi vng k n s hiu dng in ng nhu.
+ Chn vng u tin t tri sng hiu dng in t di ln.
- Trong mi vng t, n vo gi tr q x nh s rnh mi ph
di mi b , t nh du ph ho rnh theo trnh t A, C, B.
Bc 4: Cn vo loi dy qun ng nh gi tr q hn hy l v dy qun l
loi tp trung hy phn tn, t : v phn u ni ho tng bi dy v nhm bi
dy theo th t tng ph, hn u vo tng ph v kt ni nhm bi dy
ng ph hon hnh s dy qun.
Trong b ny, thun tin, ngi t thng v hon hnh ph A tr nh su:
- V phn u ni t nh trong b u tin n nh trong
b k tip bn phi, dn n hnh thnh nhm bi dy u tin ph A. u
u nhm ny ng hnh l u vo ph A.
- Tip t lp li tng t ho nh ph A t k tip hnh
thnh nhm tip theo ph A (nu n).
- u ni tip nhm bi dy ph A theo nguyn t u ni tip
nhm bi dy t , p dng b th hin ph ph A ho ln lt 2 ph
tip theo vi yu u:
Khong h u vo gi 2 ph lin tip
ABC
=
(rnh)
nm vng trnh t nu trn, t khost nhiu v d mu su y v
loi s dn tri dy qun 1 lp.
V D 1 : Dy qun ng khun tp trung (xp n hay r n)
Cho ng s rnh l 24; s t 2p= 4; dng s dn tri dy qun
ng khun tp trung.
GII
B 1 :
X nh Z = 24; 2p = 4. Loi dy qun l loi ng khun mt lp, bi dy b .
B 2 : B t:

S rnh mt ph di mt b

G lh in:

B 3 : X nh v tr rnh dng ho ph di mi b . Xem hnh 3.4

B 4 :
V hon hnh ph A tr: t s nhm bi dy = 2 = p, do u gi (u
ui) : xem hnh 1-5

Chn khong h u vo 2 ph lin tip =
. Vy u
vo ph k tip l ph B bt u t rnh s 5.


Hnh 3.23:
V D 2 : Dy qun ng khun phn tn n gin
Cho ng Z = 18 rnh; 2p = 2. Xy dng s dn tri dy qun ng khun
phn tn n gin.
GII
th hin dy qun phn tn n gin, t hi nhm bi dy mt ph di
mi b thnh 2 nhm bi dy nh thnh phn thy v dng 1 nhm tp trung;
Nu q l s nguyn hn : mi nhm thnh phn (q/2) bi dy
Nu q l s nguyn l : mt nhm thnh phn h
bi dy v nhm n li
h
bi dy.

S nhm bi dy = 2 = 2p, suy r hn php u tht.

Hnh 3.24:
Chn khong h u vo 2 ph lin tip =

V D 3 : Dy qun ng khun phn tn mc xch (phc tp)
Cho ng : Z = 24; 2p = 4. Dng s dn tri dy qun phn tn m xh.
GII
Mun d v s khi trin phn tn m xh t v lin tip mt nh t dng
di ri k tip mt nh t dng ngn v xen k di ngn k tip nhu ho n ht
s rnh sttor. Mt bi dy hnh thnh bi mt nh t dng di v 1 nh
t dng ngn ng ph 2 k n. Nh vy b bi dy y s qui lut su:
Khi t gi tr hn : y = - 1
Khi t gi tr l : y =
Ta c :

Hnh 3.25:

Hnh 3.26:

Hnh 3.27:
V D 4 : Dy qun ng tm tp trung
Cho ng : Z = 24; 2p = 4. Dng s dn tri dy qun ng tm tp trung.
GII

Chn u vo gi 2 ph lin tip h nhu 240in = 8 rnh

Hnh 3.28:
1.1.2. Dy qun 2 lp
Trnh t thc hin :
Bc 1: X nh s liu bn u n thit ho b dy qun :
- S rnh Z.
- S t 2p.
- Loi dy qun mt lp yu u th hin.
Bc 2: X nh i lng su y :
- B t .
- G lh v in

- S rnh mt ph di mi t q.
- Chn b bi dy y nm trong khong ho php :

Vi:

Bc 3 :X nh v tr rnh dng ho ph di mib :
- Dng i on thng song song gm 1 on nt lin v 1 on nt t
ng nh nhu, bng nhu v h u nhu, tng trng ho 2 nh t dng trong
mt rnh. nh s th t ho tng rnh t1 n Z.
- D vo gi tr hi thnh vng t rnh.
- Trong mi vng t, n vo gi tr q x nh s rnh mi ph
di mi b , t nh du ph ho rnh theo trnh t A, C, B.
* Lu : k t A, C, B l nh du ph ho on v bng nt lin.
Bc 4 : V hon hnh ln l tng ph A, B, C theotrnh t su :
- Di mi t, t ni qnh trn ph ny vi qnh di ph bn
phi h nh trn y rnh hnh thnh 2p nhm bi dy mi ph.
- Ni ni tip nhm ng ph theo php u tht.
- Chn u vo 2 ph lin tip h nhu 120in ho 240in.
V D 5 :Cho ng c c Z = 36; 2p = 4. V s dn tri dy qun 2 lp.

Hnh 3.29:

Hnh 3.30:

1.1.3. QUI TC NH S CHO CC NHM BI DY CA B DY BA
PHA
thun tin ho vi u dy gi nhm bi dy v r u dy ph su
khi lng dy vo rnh sttor, ngi t thng nh s th t nhm bi dy
theo nguyn t su :
- Chn mt ph m u, ly nhm bi h u vo ph ny lm khi im, ta
gi nhm ny mng s th t 1 (nhm 1)
- T nhm 1 i theo hiu b tr dy qun gp nhm no nh s th t k tip
ho nhm , th hin nh vy ho n ht nhm.
Ta c nhn xt nh sau :
S th t nhm bi dy trong 1 ph hnh lh nhu 3 n v.
S th t hi nhm tng ng trong 2 ph lin tip lh nhu 2 n v
V D 6: Dng s dn tri dy qun 2 lp : Z = 36; 2p = 4 v d 5, nhng h
ni nhm bi dy ng ph li, mi nhm r u u (bn tri, nh trn) v
u ui (bn phi, nh di).

Hnh 3.31:
Chn nhm 1 lm nhm u ph A, t s ni dy gi nhm trong
ng ph 3 ph nh su :

Hnh 3.32:

V D 8: Dng s dn tri ng khun phn tn Z = 18; 2p = 2 v d 2.

Hnh 3.33:

T s u ni nhm ng ph 3 ph nh su

Hnh 3.34:
1.2. QUY TRNH QUN DY
Cc bc thc hin qun dy ng c
1/ Lm v sinh v lt cch in rnh:
- Tr khi lt h in rnh sttor, hng t n qun st bn trong rnh xem
n dnh h in hy lp verni kh v b hy n st trong rnh ; dng
li st gy mi bn mt nh lm thnh do o sh vt bn ng h
bn trong rnh. Nu phng tin dng kh nn thi snh vt bn o r
khi rnh.
- Khi lt h in rnh ho ng ng sut nh hn 1HP, th hn
giy dy 0,2mm. Nu ng ln hn, p h in A th hn b dy giy t 0,35
n 0,4mm. i vi ng ng sut ln, nn tng ng thm 1 lp giy phim
ho mi.
- Giy lt rnh phi p st vo thnh rnh tng h s lp y v gp m
hi u ming rnh

2/ Ch to khun qun :
- Khi dng khun qun dy dng n tr th iu hnh hu vi khun
(khun vn nng), t th dng 1 on dy ng m vo li thp (n theo s
dn tri dy qun) to hu vi khun qun (h h phn u ni hp l).
Ho t th dng ng th (2.23), (2.24) v (2.25) x nh hu vi
khun nh sau:

3/ Qun (hay nh) cc bi dy cho mt pha dy qun :
- i vi dy qun ng khun (1 ho 2 lp) nhm mt ph nh
dnh lin nhu, khng t ri ( th t ri tin v dy, nhng s to nhiu mi
ni) tng nhm, on dy lin gi 2 nhm phi lun sn gen h in.
- i vi dy qun ng tm (tp trung hy phn tn) th phi t ri tng nhm.
- Khi qun s vng mt bi dy hng t dng dy t hi nh bi
dy ri mi nh tip bi dy k tip.
4/ Lng dy vo rnh :
- Chn v tr b tr nhm un so ho thun li v m thut
- Ph u r nhm bi dy phi hn ng ph vi l thot
dy r hp r dy.
- Cn h trnh phn u un dy he lp l x bu-lng.
) Lng nhm bi dy ng tm :
- Chn v tr u tin lp vo, nn un dy b nht nhm ho thu gn v lt
lng stator.
- Tho dy bu nh un dy s v tr.
- Bp dp nh bi dy, tng lng nh dy dn nm gn ming rnh ho
vo rnh. Nu thy lng dy ho vo hi hon h, dng do nh v dy gt
dy ho thng hng ri m ht dy xung.
- Khi dy ho vo ht, lt h in ming rnh bng giy dy 0,350,4mm
- V tip nh n li bi theo tho t nu trn.
- Cn i 2 u bi dy ri un nh nhng phn u ni vng xung di rng
h ho nhm kh su ny.
- Tng t, bi dy k tip nhm ri n un ln nht v su ng.
- Lp li tng t ho nhm trn ng mt phng ng nh nhm mt
phng tip theo.
b) Lng nhm bi dy ng khun
- i vi dng ng khun 1 lp v 2 lp th mt s bi dy u tin h
php v 1 nh, nh n li phi h n khi v ht nhm (D theo s dn
tri x nh nh no phi h).
- trnh ho nh h khi st vo ming rnh sttor lm tr lp
mil, nn lt giy di nh ny v t h vo sttor khi vng bi su.
- Tho t lng dy tng t nh trn.
- Su khi v ht mi nh dy, n phi lt h in gi 2 nh dy trong ng
1 rnh (loi dy qun 2 lp) v lt h in ming rnh.
C hnh nh su y minh h ho qu trnh lng 1 nh bi dy ho kiu ng
khun tp trung.


5/ ai b dy qun :
- Un nn nh hnh b dy qun theo d tnh.
- Hn u dy gi nhm un trong ng ph (nu t ri tr y)
- Hn ni u dy r vi dy dn mm b PVC ri tp trung dy r hp
ni.
- Lt gi nhm kh ph (dy qun ng khun) ho gi mt phng
dy qun (dy qun ng tm).
- Tin hnh i b dy qun v nn nh hnh ln ui vi i dy m ho b
dy qun vng h.

6/ Tm sy dy qun :
Vi tm sy dy qun my in nhm m h :
- Trnh b dy qun b m.
- Nng o hu nhit.
- Tng bn h in.
- Tng bn h.
- Chng s xm nhp h ht.
C 2 phng php tm sy :
) Tm sy bng ti hng ngoi :
- Ti hng ngoi pht r bi bng n tim, khi ho thp sng .
Ngun in ung p ho n sy nn gim thp t 20% n 30% in p nh
m n.
- u im phng php so vi sy nhit bng in tr l h in lm
kh t lp bn trong r bn ngoi.
- tng ng s phn x nhit v phn phi u nhit lng nn lt kim loi
sng bng bn trong t sy. Thng thng 1m3 th n 2 n 3kW.
b) Tm sy bng dng in:
- Phng php ny ho dng in hy vo b dy qun v dng dy qun t
nhit t lm kh ht h in tm.
- C un dy ph m ni tip vi nhu thnh tm gi h.
- Dng in hy qu b dy qun th iu hnh bng dng in nh m.
- Thi gin sy t nht l 10 gi.
1.3. THI CNG QUN DY NG C BA PHA
1.3.1. Qun dy, lng dy v hon thin b dy qun ng b ph, dy qun ng
khun tp trung 1 lp
- Z = 24; Z = 36.
- 2p = 2; 2p = 4.
khun phn tn 1 lp
- Z = 24; Z = 36.
- 2p = 2; 2p = 4.
tm tp trung 1 lp
- Z = 24; Z = 36.
- 2p = 2; 2p = 4.
khun tp trung 2 lp
- Z = 24; Z = 36.
- 2p = 2; 2p = 4.
1.4. U DY V VN HNH NG C BA PHA
1.4.1. Xc nh cc tnh ng c ba pha
1. Xc nh bng dng in mt chiu
Bc 1: o thng mh tng ph
Dng ng h vn nng thng o in tr, o thng mh x nh hi
u mt ph. T lm nh su:
- Mt u que o vo mt u dy bt k (u A), que o th hi ln lt t
vo nm u dy n li nu kim ng h bo u dy no th l hi u mt
pha (pha A - X), t nh du li
- Bng h tng t t di huyn u que o x nh u hai pha
n li. nh du ph mt l: A v X; Ph hi l: B v Y; Ph b l C v Z

Bc 2: Ch x nh
- Ni ph A X vi ngun in qu mt ng t u A ni vi (+) u X
ni vi (-). Ni ph B Y vi in k mt hiu (u B ni vi (+) in
k, u Y ni vi (-) in k)
- Tin hnh ng ngt ng t, nu kim in k quy v bn phi th u B ng
tnh vi u A. Nu kim in k quy v bn tri th u B ng tnh vi u
A (t phi i li)
- Di huyn in k sng ph th b
Tin hnh ng ngt ng t, nu kim in k quy v bn phi th u C ng
tnh vi u A. Nu kim in k quy v bn tri th u C ng tnh vi u
A (t phi i li)

2. Xc nh bng dng in xoay chiu:
Bc 1: o thng mh tng ph (Tng t nh x nh bng dng in mt
hiu)
Bc 2: Ch x nh
- Ph A m ni tip vi ph B (A ni vi B), hi u (XY) r ngun. Ph
C ni vi n th. ng u do, kt qu xy r hi trng hp:
+ Trng hp 1: Bng n khng sng: A B ng tnh
+ Trng hp 2: Bng n sng: A B kh tnh
- X nh ph C: Ph B m ni tip vi ph C (B ni vi C), hi u (Y Z)
r ngun. Ph A ni vi n th. ng u do, kt qu xy r hi trng
hp:
+ Trng hp 1: n khng sng: B C ng tnh
+ Trng hp 2: n sng: B C kh tnh
3. Nhng s c thng gp
- Hin tng: o thng mh in tr ph kh nhu
+ Nguyn nhn: Do ng b hp, hy, hng...
- Hin tng: in k, n bo hot ng hp hn
+ Nguyn nhn: Do im tip x khng tt
+ Kh ph: Kim tr li im tip x

1.4.2. Kim tra ng c
1.4.2.1. Lm sch ng c bng d lao, kh nn.
1.4.2.2. Kim tra tng qut tnh trng ng c.
- Kim tr bn ngoi.
- Kim tr phn : V my, hi tit ghp ni, mt bh, r d tr, ngng
tr...
- Kim tr phn in: Dng VOM o Rd, R th hm mt, kim tr hp ni
dy.
1.4.2.3. Trnh t tho ng c:
Thc hin theo trnh t cc bc sau:
+ Lm du np v thn, tho puli r bng o, tho np v qut gi (nu )-
>tho np he bi ngoi, tho bulng ri dng dt, mng y ti
np he v tr x nh, np r khi tr.
+ Tho np my: Tho bu lng 2 u np->dng g ho Cu hng vo ti
(np) ng np my r(ng v tr x nh).
+Rt rto r khi stto, dng ty nng 2 u tr(vi ng nh) khng lm
hng dy v Fe.
-Kim tra xc nh h hng v sa cha phn c:
+Bi, b b r hy khng, kt, nt r, nu r qu m ho php ho bi b
kt khng quy nh nhng, b nt r->thy i mi m bo thng s n.
Nu vng bi hy t do th phi n, m o trong v ngoi, tho lp vng bi ng k
thut.
+ kim tr tr: Cong hy khng, mn, nn hnh li ho hn p ri tin li.
+ Gi tr v my, tr my ty vo tng h hng r bin php s
h ph hp
-Kim tra xc nh h hng v sa cha phn in.
+Dng VOM o Rd(nh khi h tho) nu Rd>>
ho bng 0 -> th
th ri tng phn (un, nhm) x nh tng phn; o Rd, o hm mt, ph
+ Kim tr h in dy qun: Chm mt: kim tr ht lng dy qun t
dng M (th ri thit b ni ti dy qun). X nh tr s 2 thi im 15s v
60s su tnh.
hth
=
; Nu >1.3; Rstto>1 M; Rrto>0.5 M=>dy qun n tt

Nu <=1.3; Rstto<=1 M; Rrto<=0.5 M
=>Tm nguyn nhn v ph hi .
- Kim tra cch in pha: Cch lm tng t.
X nh im ngn mh un dy:
Khi dng M
O
o R t x nh un no, ph vo hm nhu ho hm
v-> tm h h in b hng t dng phng php n gin su:
Ni mh in nh hnh v:

Nu un dy nhiu nhm bi th th ri nhm, tm nhm b hm ri
dng phng php ny x nh im hm.
Nu h hm h xut hin trong qu trnh my ng lm vi v khng r rng
-> ni 2 in:1 vo dy qun, 1 vo v nh thng hn v tm nh trn.
-Tm vng dy b chp: o Rcd.
Nu s vng hp t R gim t ->kh x nh.
Nu s vng hp nhiu R gim nhiu.
Cho ng 3 ph hy khng ti m m pe o Id nh hnh v:
+ Nu un dy C ni -> ph hp I ln hn 2 ph ki.
+ Nu un dy C ni
A
->2 dy ni vi ph hp I ln hn pha kia.

Phng php tt nht x nh bi dy b hp vng l dng r nh k, h
th hin nh hnh v:

-Kim tra:
Ni r nh vo ngun AC t p ming r nh m ly ming rnh h bi dy
b hp
Nu t vo rnh 1 l thp mng->s ting ku r r->bi dy b hp vng.
Nu l thp khng ku->bi dy khng hp vng.
*X nh dy qun b t:
-Tho ri mi ni->Dng VOM->o R, un no R>> un b t su
o tng bi x nh h t.
* xc nh thanh dn rto lng sc b t ta lm nh sau:
- Dng ampemet:
t =20
25%Um vo 1 ph v ni tip qu 1 Ampek. T t quy r to mt

vng ->nu I trn Am pe khng thy i ->lng s n tt v ng li (thnh dn
rto nh th p MBA)->Phng php ny khng x nh thnh dn no b t.
- Dng MBA:
Dng kim tr nh s p MBA, thnh dn rto nh th p MBA.
Nu thnh dn lin, t th p ngn mh->Ampe h I ln, n thnh dn b
t ->th p b h mh->Ampe h I gim nhiu.
1.4.2.4. Rp ng c:
Th hin theo trnh t ng li khi tho.
1.4.2.5. Kim tra hon tt:
-Kim tr li su khi s h, i hiu vi thng s k thut bn u
nh h to nu tin hnh ho my hy khng ti kim tr TN tnh
ng gm: rung, ting ku, nhit b, t khng ti, dng in khng
ti. Su khi kim tr TN kt lun v bo o tnh trng my.
1.4.3. u dy v vn hnh ng c ba pha
1.4.3.1. ngha cc s liu ghi trn nhn my:
-KW: Cng sut nh m u tr ng .
-/ Y: Ch u dy tm gi hy so.
-V220/380: in p ph/ in p dy.
-A Ip /Id: Dng in ph /dng in dy.
-V/ph-: T quy r to vng /pht.
-Hz: Tn s ngun in.
-Y% : hiu sut my tnh theo %.
-Cos: H s ng sut nh m.
Ngoi ra trn nhn my n th ghi thm s liu nh: Cp in p, s ,
nm sn xut, trong lng...

1.4.3.2. Cch b tr cc mi dy trn hp ni:
a) K hiu u cui.
u: A, B, C Cui:X, Y, Z
Ho:U1, V1, W1 U2, V2, W2
C1, C2, C3 C4, C5, C6
Nu ng 9 u dy r th dy qun mi ph gm hi thnh phn th u,
ui mi phn ghi thm s 1 ho 2.
V d: Ph A: A1, X1; A2, X2
C u ui X2,Y2,Z2 ni li vi nhu ph bn trong, 9 u dy r l:
A1,X1,A2; B1,Y1, B2; C1,Z1,C2.
b)Cch b tr cc mi dy trn hp ni:
thun li ho vi u dy vn hnh ng u dy b tr trn hp
ni theo quy h nh hnh v:

i khi u dy r ngoi m khng b tr trn hp ni, trn mi
u dy bm ming nhm hy ng ng tn.
1.4.3.3. u dy ng c:
ng vn hnh n phi u gi ph vi nhu, tu theo in p ngun
m hn h u ph hp.
V d: Mt ng khng ng b 3 ph trn bin my ghi /Y-220/380V.
Nu ngun 3 ph Ud=220V thi phi u theo kiu tm gi (H-1b) nu
Ud=380V th phi u theo kiu Y (H-1d).

A B C
Z X Y

A
X
Y
Z
C
A B C
Z X Y
B
H-1a

Trng hp ng 9 u dy r th th u dy vn hnh theo kiu
sau:
So ni tip (Y) hy so song song (YY) (H-2a v H-2b).

Tm gi ni tip () hay tam gic song song () (H-3a v H-3b)

C h u trn y khng lm thy i s ng (thy i t )
nhng in p t vo ng thy i.
UdY=2UdYY; Ud+2Ud.
C ng m th thy i t nh trn m h l s dng vi
p in p tng gp i ho gim mt n. Tuy nhin dng trn khng ph bin m
nu ng 9 ho 12 u y r th thng l u thy i s ng
iu hnh t o
H-2 u Y
H-1d H-1c
A B
Z Y X
C
3P
A B
Z Y X
C
3P
1.4.3.4. Kim tra dng in khng ti(Io):
u dy ho ng hy khng ti vi in p ngun nh m, nu ng
hy nhnh, m khng pht r ting ... th dy qun u ng. Dng Ampere
km o dng in ph. Dng in b ph phi bng nhu. Nu dng in mt
dy ph no kh i th t i v tr u dy ni vo ngun. Nu kt qu thy
i (nh hnh.......) th nguyn nhn khng phi ng m do in p 3 ph mt n
bng.

Hi trng hp su y nguyn nhn l do dy qun mt ph b hp mt s
vng dy,

Dng in khng ti ng tu thu vo ng sut, t v ng n gh
h to ng . T th thm kho bng su:
1.4.3.5. Quan h gia dng in khng ti v cng sut ca ng c KB 3 pha
Cng
sut
Dng in khng ti tnh theo % so vi dng in nh
m t quy (vng/pht)
3000 1500 100 750 600
0,5-1 40 55 60 - -
1,1-5 35 50 55 60 -
5,1-10 25 45 50 55 60
10,1-25 20 40 45 50 55
25,1-30 18 35 40 45 50
Nu dng in khng ti ln hn nhiu so vi tr s tng ng trong bng bn th
th do: C l thp mh t b hng h in, r st, do lp rp khng tt lm mt
ng tm, m st trn vng bi nhiu ho khe h gi r to v stto qu ln. Nu ng
mi qun li th th do qun thiu vng, vng dy b hp.
H-5a
1.4.3.6. Vn hnh ng c :
Trn s kin th tm hiu m 5.3.2, tin hnh theo b:
- nhn my.
-o in p dy ngun 3 ph. X nh h u dy .
-Kim tr v tr u dy trn hp u dy.
-Kim tr h in v, h din gi ph, thng mh.
-u dy
-ng in ho ng hy khng ti. Kim tr (Io) ti ng v
thng s kh.

Trang 112 Bi 7: Sa cha v Qun dy ng c 1 pha
BI 7: SA CHA V QUN DY NG C MT PHA
Mc tiu:
Qun li ng c mt pha b hng theo s liu c sn, m bo ng c hot
ng tt vi cc thng s k thut, theo tiu chun k thut in.
Sa cha c cc pan h hng ca ng c mt pha.
u dy vn hnh ng c khng ng b ph hp vi in p ngun.
Kim tra dng in khng ti t nh gi s b c tnh trng ng c.
Ni dung tng qut:
1. Xy dng s dy qun ng mt ph Thi gian: 03h
2. Qun dy ng mt ph Thi gian: 12h
3. S h qut bn, qut trn Thi gian: 05h
KIM TRA 1 TIT

Bi 7: Sa cha v Qun dy ng c 1 pha Trang 113
7.1. XY DNG S DY QUN STATOR NG C MT PHA
7.1.1. i cng
Trong ng 1 ph, ngi t thng b tr 2 dy qun lh ph trong khng
gin 90, v to r dng in qu 2 b dy ny lh ph nhu 90 to r t trng
quy trn ho ng .
C phng php m my :
- Ph ph m my
- in dung m my
- in dung lm vi
7.1.2. S dn tri dy qun ng c khng ng b 1 pha kiu thng thng
C dng dy qun :
- ng khun
- ng tm
- Xp 2 lp
Trong s vng dy / bi / ph ging nhu
7.1.2.1. Dy qun 1 lp :
Gi :
QA : tng s rnh ph hnh (ph hy)
QB : tng s rnh ph ph (ph )
T th hn h phn b su :
QA = QB = Z/2 : iu kin t l bi s 2
A = 2QB = 2Z/3 : iu kin t l bi s 3
QA = 3QB = 3Z/4 : iu kin t l bi s 4
Tnh ton thm s:

V D 3.1 : V s dn tri dy qun ng khun tp trung 1 lp C KB 1
pha c Z = 24; 2p = 4
GII


7.1.2.2. Dy qun 2 lp :
X nh thm s : , q,

Chn phn b : QA, QB, suy r qA, qB.
D vo, q
A
phn b s rnh / b v s rnh / ph / b
X nh v tr ho nh t dng trn
Chn b bi dy :

V D 3.2: V s dn tri dy qun xp 2 lp C KB 1 pha c Z = 24; 2p=4
GII


7.1.3. S dn tri dy qun ng c khng ng b 1 pha kiu dy qun sin
Hnh dng nhm bi dy qun sin ging nh nhm bi dy ng tm. Tuy
nhin s vng dy mi bi trong nhm dy qun sin khng ging nhu.
1. Qui t v tng s bi dy h trong mt nhm bi dy S bi dy ln nht
th h trong mt nhm ph thu vo t hn hy l, kiu nhm bi dy mn rnh
hy khng mn rnh:
) Khi gi tr hn :
- Dy qun khng mn rnh : tng s bi dy ti h trong mt nhm l /2
- Dy qun mn rnh : tng s bi dy ti ng l /2 nhng mt rnh
trng gi nhm.
b) Khi t tt t gi tr l :
- Dy qun khng mn rnh : tng s bi dy ti h trong mt nhm l

v mt rnh trng gi nhm.
- Dy qun mn rnh : tng s bi dy ti ti l

* Ch :
- hn : kiu dy qun ph hnh v ph ph ging nhu
- l : nu ph hnh mn rnh th ph ph khng mn rnh v ng li.
V D 3.3: Xy dng s dn tri dy qun sin ho ng 1 ph tng s rnh l
Z=24; 2p=4.
GII

Suy r: tng s bi ti trong mt nhm bi dy = /2 = 3. T th khi trin
2 dng nh su :

7.2. QUN DY NG C 1 PHA
Trnh t cc bc thc hin ging nh thc hin cho ng c 3 pha.
7.3. SA CHA QUT BN, QUT TRN
7.3.1. Qut bn
Qut bn l loi my in s dng qut gi ph v sinh hot hng ngy tng
gi nh, ni ng s... v s dng rt nhiu. Tuy nhin trong trong qu trnh s
dng khng trnh khi nhng h hng bt thng xy r, nguyn nhn h hng phn
ln hnh l do b dy qun b h thng h in lm hm v, hm ph, ngn
mh vng dy lm un dy b hy v n lun nhn ng sut in mt ph bin
i thnh ng sut . Vy qu bi h ny hng t bit h qun li b dy qun
b hng m bo k thut, qut bn hot ng tt.
th hin tt vi qun qut bn:
-H sinh phi th hin qun li qut bn b hng theo ng s liu sn, m
bo qut bn hot ng tt vi thng s k thut, theo tiu hun k thut in.
-Th hin tho t hun x, nhnh m bo n ton ho ngi v thit b.
-C tnh sng to v t phong ng nhip trong ng vi.

S dn tri dy qun qut bn Z=16, 2p=4

S u dy qut bn

7.3.2. Qut trn
Qut trn l loi my in s dng qut gi ph v sinh hot hng ngy
tng gi nh, ni ng s s dng rt nhiu. Tuy nhin trong trong qu trnh s
dng khng trnh khi nhng h hng bt thng xy r, nguyn nhn h hng phn
ln hnh l do b dy qun b h thng h in lm hm v, hm ph, ngn
mh vng dy lm un dy b hy v n lun nhn ng sut in mt ph bin
i thnh ng sut . Vy qu bi h ny hng t bit h qun li b dy qun
b hng m bo k thut, qut trn hot ng tt.
U
D
lv Clv
k
Ck
s1
Cs1
s2
CS2
Hen
gi
th hin tt vi qun qut trn:
-H sinh phi th hin qun li qut trn b hng theo ng s liu sn, m
bo qut trn hot ng tt vi thng s k thut, theo tiu hun k thut in.
-Th hin tho t hun x, nhnh m bo n ton ho ngi v thit b
-C tnh sng to v t phong ng nhip trong ng vi.
S dn tri dy qun qut trn Z=32, 2p=16

S u dy qut trn

U
Hop so
Ck

Trang 120 Ti liu tham kho
TI LIU THAM KHO

1. ng Vn o K thut in Nh xut bn kho h v k thut 1999.
2. H ng Sng Bi ging qun dy my in Trng H Tn c Thng
3. Nguyn S Cng ngh ch to My in v My bin p NXB Gio d, H
Ni 1995.
4. V Gi Hnh - Trn Khnh H - Phn T Th - Nguyn Vn Su - My in 1 - NXB
Kho h v K thut, H Ni 2001
5. V Gi Hnh - Trn Khnh H - Phn T Th - Nguyn Vn Su - My in 2 - NXB
Kho h v K thut, H Ni 2001
6. www.phuclanshop.com
7. www.webdien.vn

MD13 - Tai Lieu May Dien - REF - 70h

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

MD13 - Tai Lieu May Dien - REF - 70h

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRNG CAO NG NGH QUC T VABIS HNG LAM

= onst, mi thi im t =>

: g lh in (g lh khng gin h n s lng t phn

: g lh v in gi 2 rnh (ho rng) k n.

M-un: My in Ngh: KT my lnh v iu ha khng kh

; Nu >1.3; Rstto>1 M; Rrto>0.5 M=>dy qun n tt

25%Um vo 1 ph v ni tip qu 1 Ampek. T t quy r to mt

You might also like