Ba Pht S Tht Phng Qun

Li ni u

Phng Qun (1932- 1995) l nh vn li nhiu du n kh qun trong lch s vn hc Cch mng Vit Nam t na sau th k XX. Anh l mt nh vn chin s trn i trung thnh vi l tng m mnh chn t thu thiu thi: i theo V quc on chin u v T quc v nhn dn. D phi vt qua v vn tai ng au kh sut 30 nm tri, t sau v "Nhn vn giai phm"; d phi i lao ng ci to t Thi Nguyn, Vit Trt, Thanh Ha, Thi Bnh, khng nh ca, ly nhau c hai con ri m 20 nm rng khng c ch tr thn. Tn khng c in trn sch, phi "c trm, ru chu, vn chui". Th m anh khng h th on ai, vn cm ci vit v vn vit "dng u thng ngay nh dng cui", lun xng tng t nc, xng tng nhn dn, xng tng cch mng, xng tng tnh yu bng nhng tc phm vn chng cun ht bc la v thi tha, nhn bn. Phng Qun li trong lng bn b, ng nghip ml nhn cch cao c, mt lng tin yu ng i v nhn dn su sc, mt tm gng lao ng ht mnh, ti hng chc tc phm th, trng ca, truyn th, tiu thuyt c nhiu th h bn c mn m Mt Phng Qun - Vn vi tiu thuyt "Vt Cn o". Cho n b tiu thuyt ngt ngn trang "Tui th d di", c ti bn ln th chn (ln ti bn gn y nht do Nh xut bn Kim ng thc hin nm 2005). Tui th d di c o din Vinh Sn dng thnh phim cng tn lm xc ng hng triu khn gi Vit Nam trong v ngoi nc. Phim c gii thng ca Lin hoan phim Vit Nam v Tng Cc Chnh tr, B Quc phng. "Tui th d di" xut hin 32 nm sau s kin "Nhn vn", c gii thng Hi Nh vn, chng t s thy chung, gan rut trc sau nh mt ca ngi bt Phng Qun i vi con ng m anh chn! Mt Phng Qun - Th coi "th l l lch, l mng sng i ti "; vi nhng bi th gan rut nh bi th "Li m dn" ni ting mt thi: Yu ai c bo l yu Ght ai c bo l ght. D ai ngon ngt nung chiu Cng khng ni yu thnh ght. D ai cm dao da git Cng khng ni ght thnh yu V nhng bi th "Hn", "Trng Hong Cung", "m Nghi Tm c Ph cho v nghe" c ln nh nghe li kinh cu nguyn cho thn phn con ngi: Th ai nh th ng Mi ch u nh rc T xng tht cuc i T bi thng phn ut i vi nhn dn Th th khng th khc Dn mu l khn cng Th cht o p mt? Ngoi tiu thuyt, trng ca, th, Phng Qun cn c hng chc bi k thm m cht nhn vn vit v nhng ngi thn, v ng i, ng nghip n ting ca mnh nh T Hu, on Ph T, Nguyn Hu ang, Vn Cao, H Vi, Phng Cung, Trn c Tho, Tun Nguyn; vit v nhng chin s cch mng Cuba; nhng hi c v nhng ngy nh Php Hu, nhng ngy i lao ng ci to cng trng C am, Thi Bnh.v.v Mt s bi vit c gii thiu trn cc bo, nhng cng c nhng bi vit cha cng b bao gi.

Chng ti chn lc v tp hp nhng bi vit y thnh cun sch "Phng Qun- Ba pht s tht". Tt c nhng ng vn c vit vi mt ging vn pha hi rt chuyn nghip, kt cu khc chit, dn ngi c i t bt ng ny n bt ng khc. c "Phng Qun - Ba pht s tht" bn c s hiu thm s phn bi trng m cao thng ca nhng ngi tr thc; cng hiu thm s nhn hu ca cy bt, "mt i lao lc, mt i cay cc, mt i th" Phng Qun. c c cun sch, ch V Th Bi Trm, ngi v thy chung, ngi m khi yu Phng Qun, gia nh v c quan khuyn "khng nn ly a nhn vn", khng khi: "Ti tin anh y l ngi tt, thi gian s tr li". Ch Bi Trm nm nay 74 tui, cch y hn 20 nm ch b ung th v, th m m m lc tm, c v chp li lng t di co ca chng, gip chng ti c thm nhng bi vit mi ca Phng Qun. T hn 11 nm nay, c t liu no v Phng Qun, ca Phng Qun l chng ti su tm cho bng c, ri ct gi, ch ngy cng b. Chng ti tin rng cun sch "Phng Qun - Ba pht s tht " s mang n cho bn c nhiu chi tit mi m, cm ng v i thng ca nhng nhn vt "ni ting" m lu nay chng ta t c iu kin tm hiu. c sch chng ta cng trn trng ti vit k v tm lng thy chung nh nht ca Phng Qun. Phng Qun l nh vn c s phn c bit. Tn tui v cuc i anh lun gn lin vi nhng giai thoi pha cht huyn thoi. V vy chc chn cn mt s bi vit v tc phm ca anh b "tht lc" u trong gii bn b. Chng ti rt mong s tip tc nhn c nhng lai co ca anh b sung trong nhng ln ti bn sau. Gc Ph Minh, Xun Bnh Tut NG MINH K ca Ng Minh Nh xut bn Vn ngh, thnh ph H Ch Minh, 2006

1. Ba pht s tht Trong cuc i lm vn ca ti, ti mc phi mt khuyt im trm trng: Din t di dng. Ngi u tin dy cho ti s hm sc, c ng trong ngh thut ngn t l mt thanh nin Cuba. Anh tn l Angtni chxvania, bit danh l Mngana (Qu to). Anh mi 22 tui, sinh vin khoa ng vn. Ngy t nc Cuba cn sng di ch c ti Batitsta. Thi di tr, o c gi, la bp c bn Battsta chn lm quc sch cai tr dn. Quc sch ny c l khuyn ng vn ha, vn ngh t v, dt gm thu hoa, nn ngy cng tr nn c hi, ru ng khng t ngi Cuba vn ho hip, c tin, nhit tm v lng thin. Mngdana tham gia t chc b mt nhm lt ch Battsta. Anh cng vi my ngi bn thn tn trong t chc hoch nh mt k hoch x toc bc mn quc sch la m ca bn c ti v ni r s tht vi nhn dn. K hoch kh mo him: nh chim i pht thanh quc gia vo gi pht thanh ca nhc, gi m khng mt ngi dn Cuba no khng ngi bn my thu thanh. Sau khi d liu tnh ton k lng n c nhng chi tit nh nht nht trong k hoch nh chim, Mngdana cng vi bn anh bit chc rng ch chim ni i pht thanh trong vng 3 pht, c ngha l 180 giy ng h, sau bn bo v di s tiu dit anh Vy l bi ni chuyn ca anh s phi chm ht giy ng h th 181. Anh t tn cho k hoch mo him ny l "Ba pht s tht". iu lm Mngdana lo lng nht khng phi l vic nh chim i pht thanh, cng khng phi l ci cht. Ci kh l anh phi ni c s tht vi nhn dn ch trong vng ba pht! Kt qu, Mngdana cng cc bn anh, vi lng dng cm siu phm v tn thng minh tuyt vi ca tui tr, thc hin chin cng thn k ny mt cch ton vn ng nh k hoch nh: Bi ni ca anh chm ht vo ng vo lc nhng lot n tiu lin bn thng vo ngc anh, vo tim anh giy th 181. Sau ngy Cch mng Cuba thnh cng, ngtni chxvania c nh nc x hi ch ngha Cuba truy tng danh hiu Anh hng dn tc. Chin cng ca anh c nh th Nga X vit ptusenk vit thnh bn trng ca ni ting "Ba pht s tht". Cu chuyn v Mngdana dy ti mt bi hc ln v ngh thut ngn t. C nhng ti ln lao nht nh s tht, nh chn l,

u c th din t n trong vng 180 giy ng h vi iu kin tc gi phi sn sng em mng sng tr gi cho nhng giy ng h qu bu . Si Gn 13-2-1993

2. Xng t nh th T Hu Sng mng mt Tt nm Canh Ng. Nh thng l, v chng chng ti xut hnh vo 9 gi sng, n chc Tt cc gia nh h hng ni ngoi. Nm chng ti quyt nh xng t u tin gia nh nh th T Hu. Trong mi lin h gia tc, ti gi nh th bng cu. Theo phong tc min Bc, ti phi gi bc, v nh th l anh em c cu rut vi m ti. Cu l con t trong gia nh, hng chu chng ti vn quen gi cu t. Mi nm, trn ng i chc Tt, ti thng vn i xe p ngang qua trc cng bit th ca nh th trn ng Phan nh Phng. Cnh tng tng bng, tp np trc cng bit th ti khng t ni; ch on chc c H Ni cng ch nm by nh snh kp m thi. t con hnh dng, mu sc, nhn hiu, chong ln nh va xut xng, mt hng di san st. Nhng b hoa ti tht ln, tht rc r, c a t trn xe xung Cng an mc l phc i li dc va h. Lnh cnh v oai nghim bng sng ng gc bn cng st s. Ngi ra ngi vo nm np, mc ton ln, nt mt hng ho rng r, y v trnh trng c pha cht khm nm. Ngang qua , khng hiu sao ti c c cm gic s s, u khng khin m chn c t ng p xe dt sang bn kia ng. Nhng Tt ny, trc cng bit th ca nh th quang cnh vng teo. Khng c chic t con no, khng cng an cng chng lnh cnh v. Ci cng st mi ngy nom nh hp hn li, hai cnh ca khp h, ai vo c vic y ca m vo y nh th dn thng. Hai v chng chng ti xung xe p ng tn ngn mt lc trc cng st. "Du xa xe nga hn thu tho Nn c lu i bng tch dng Hai cu th ca B Huyn Thanh Quan bng t ngt hin ra trong tr nh ca ti vi ton b v p u trm v su sc n kinh ngi ca n. "Tt ny l ng ba mi hai ci Tt anh khng n chc Tt cu" - ti ni vi v, tay kh khng y cnh cng st. Chng ti dt xe qua khong sn lm m nhng mnh ru, da xe vo tng dy nh ngang di tt tp, cui dy nh l gara t. Dy nh ngang ny, mi nm ngoi nm kia, cn ngi ra ngi vo tp np, vang vang ting chung in thoi, ting "Al, ti nghe y", ting my ch lch cch lin hi; trong gara ng mt chic t en chong ln, nhn thng ra cng vi cp mt n pha sng quc, uy nghi. By gi cc ca phng u ng kn, trong gara u mt chic xe con nh th, mu trng c. Ti bng khung a mt nhn cy to gi v cy hng t ng st bn ro st trc tin snh bit th. y l hai ci cy ni ting i vo th. Cnh to u h rung rinh qu ngt", "Qu son nhn nhy n lng cnh t". Nhn cy ti bng chnh nh n anh lnh tr thng binh Hong Ct vit vn. Ch v cy to ny m c ln anh phi mang ha vo thn. Anh vit truyn thiu nhi "Cy to ng Lnh" v b trng pht v c dng ni xu cn b lnh o cao cp. Gi hi anh i thnh "cy nht hay cy i ng Lnh" chc khng phi kh. Ti ngh vy v thm tic cho anh. Chng ti bc vo phng khch rng ln, thy nh th ang tip my v khch n mc xunh xong nh chng ti, trong c mt ph n ng tui, gng mt thanh thot, sc so, ci m. Sau ti mi c bit ngi ph n ny l ch N, v ng ch V Ch Cng. "Tha cu, nm mi v chng chu xin n chc Tt, mng tui cu m v cc anh ch". Sau ba mi hai nm khng gp li, nh th vn nhn ra ti. "V chng Phng Qun" nh th ni nh mun gii thiu lun vi my ngi khch "Sao lu nay chu khng n cu?" Ging nh th n cn, c pha cht trch c ca bc b trn. Ti thong mt giy bi ri, nhng nh my chn ru xun trc lc xut kch, nn u c ti tr nn mn tip. "Tha cu" - ti chp tay cung knh, thc su sc rng ti khng ch ni ring vi nh th m vi c khch kha ang c mt - "Chu bit nh vy l rt c li vi cu, nhng mong cu hiu cho. Trc y, lc cu cn l u vin B Chnh tr, Ph Th tng th nht, chu ch n vi mc ch duy nht l thm, chc Tt cu m, nhng bn hu v nhng ngi quen bit chu s inh ninh Phng Qun n cu cnh, xin x T Hu iu g, v T

Hu gi Phng Qun n sai bo iu g. Tm lng tht ca chu d bin minh n ngn ln cng chng ai tin. Ming li th gian d dn lm cu . "Ai bit u ma n c!". By gi mi vic xong ri, v chng chu li c n chc Tt cu m". Nh th nhn ti vi nh mt va thng hi va ci ct. "Thi, c ri, hai v chng ngi xung y - nh th ch hai ci gh trng st bn cnh. Ti l anh ca m Phng Qun" - nh th gii thiu ti vi my ngi khch, trong c anh H Ngc i, nh gio dc cch tn ni ting. Chng ti nim n bt tay nhau. "Cu c c b th "m Nghi Tm c Ph cho v nghe" - nh th ni - Bi th c lm". Ti thc s ngc nhin trc li khen v bi th . n chc Tt nh th ti ngi nht l chuyn ny. Ti thm hy vng nh th cha c. Em i nu T M - Nh rng mi gian - Ro st vi cng son - Thm cao hoa l - Chc ng khng th lm - Ma thu mi nh tc Nhng cu th nh th c th lm nh th ngh rng c s m ch c nhn Li khen bt ng ny tot ra v p trong trng ca tm hn nh th: vi th bao gi cng hon ton v t. Nhn nhc n chuyn th, ch N bng ngng cu chuyn vi ngi khch ngi cnh, quay sang hi nh th vi ging thng thn bc trc: "Sao lu nay anh t lm th th? Anh ng tm g nhiu n nhng chuyn qua. Ti ni tht, mt i mi ng Ph Th tng ti cng chng tic bng mt mt nh th nh anh. Tui thanh nin ti lao vo hot ng cch mng mt phn cng do c th anh. Ngy , bao nhiu bi th trong tp T y ti thuc lu lu. Hi b mt, bn mt thm bt ti, chng n tra tn treo ngc ti ln, bt ti khai bo. Ti tr li chng bng cch c th anh, c bi ny tip bi khc, c sut m. Sng hm sau chng n s phi ci tri cho ti Khng phi chng n s ti u, m s th anh y". Cng l ngi lm th, nghe ngi ph n kin cng ny ni v sc mnh ln lao ca th, ti thm ao c c i mnh ch nhn c mt phn mi ca li khen tng - "Mi nm, Tt no anh cng c th Xun - ch N li hi tip - Sao vi nm nay anh khng c th Xun?". "Tt ny ti cng c lm mt bi, ngn thi, th t tuyt". V ti ni: "Xin cu c cho chng chu nghe vi". Nh th ci ci, c bi th vi ging Hu c st: "u bi th l "Anh b i mua ng h". Xin lu l "anh b i" nghe: C anh b i mua ng h - Thit gi khng rnh anh c lo - nh hi c nng, c tm tm; t "tm tm" ca ti l t lm y. "Gi m nh thit kh chi m!". Nh th c li ln th hai, nhn mnh tng t mt. Khch kha nghe cng u ci tm tm, nhng khng ai bnh lun g ht. Ti th on h u nh b hng. V ging th khc l bit bao so vi ging th quen thuc ca nh th trc y. Cho 61 nh cao mun trng, cu th sng khoi ca nh th trong "Bi ca Xun 61" c nhiu ngi ht vo nhng cu th sm ng. Ring ti, bi th ny lm ti ngh ngi phn vn: c l no mt nh chnh tr, mt nh th tng tri, thng minh nh cu m mi cho n lc bc vo tui by mi mi bt u ngm ci n-gi-tht? Hay cu ngm t lu nhng phi n hm nay, khi khng cn h ly g na, mi c dp bc bch vi mi ngi? "Cc chu n mt i - nh th quay sang ni vi v chng ti". "- Tha cu chu khng quen n ngt. Cu c ru chi ngon cho chu ung, chu xin ung ngay". "Ru ? Cnh ci chn l s c chai ru g ngi ta biu, chu xem c ung c khng?". "A, Ru Nga? Ararat". Ti vn nt rt mt ly y v ung cn - Ru ngon tuyt cu . Th m va ri nghe u Goocbachp li ra lnh cm ru, Goocbachp cng tui vi chu, tui Tn Mi". "Cm ru, nh th dn ging - Do mi lm thit mt ca t nc mt trm my chc t rp". Gng mt ca nh th ang vui vt sa sm, cp mt ang vui cht le ln nh tc gin trc mt tn tht qu ln v ca ci ca mt t nc m nh th yu mn t thu thiu thi v tng vit nn nhng vn th xao xuyn lng ngi. Nh th ni tip: "S ng n v l bch nhiu khi ch cch nhau mt si tc". Sau khi khch kha ra v, ch cn li ba cu chu. Ti ung n ly Ararat th nm. Ru bt u ngm lm ti tr nn mnh dn. Ti hi nh th cu hi ti mun hi t lu: "Tha cu, chu rt mun bit, by gi thc s cu mong mun iu g?". Mt thong trm ngm, nh th ni: "Cu ao c cn sc khe, p mt chic xe p v trong qu mnh, sng li k nim ca thi u th, thi hot ng sc si ca tui thanh nin, ri t nhng bi v nh M Sut, Ba mi nm i ta c ng, Nc non ngn dm tm n ni c ng bo, b con t tp, c ln cho b con nghe Cu mong mun c lm ngi ht rong ca nhn dn". Nh th ngi yn lng mt lc lu. nh mt nh th tr nn tnh lng thm trm nh mt vc nc ca mt dng sui ln lng li sau khi chy qua bit bao ghnh thc d di ca cuc sng

v cch mng. "Nhng cu cn bn vo vic phi hon thnh cng tc ng giao. V li sc khe cng km i nhiu, nn ci iu ao c e kh lng thc hin c" Nghe nh th tm s mt ti t dng m l, lng qun tht cm thng ngi cu ca ti sang Xun ny, bc vo tui by mi tr li nguyn vn mt nh th, mt NH TH vit hoa. C lc nh th t n chc Tam Cng trong b my quyn lc ca t nc, nhng cui i li ch mong c c lm mt ngh s ht rong ca nhn dn m khng hy vng thc hin c. Trong khonh khc , ln u tin ti lnh hi c ht v cao sang ca thi ca ch thc. V chng ti xin php cu ra v cn i chc tt nhiu gia nh khc. Nh th ng ln tin chng ti v dn: "Khi no c th gi hai v chng n chi vi cu. Cu thng rnh vo bui chiu". Nh th khoc vai ti mt bn, v ti mt bn lng thng i ra cng. Bc xung khi nhng bc tam cp nh th ni vi v ti: "Thng Qun n di". Khi ra gn n cng st, nh th dng li, ni tip nh vn khng dt dng suy ngh ca mnh: " m cu cng di". My ly ru Arart lm ci li ti tr nn phng tng, ti bt ci to: "Tha cu, th chnh cu vit iu thnh th t na th k trc: Ai nn khn m chng di mt i ln!" Xun Tn Mi, 1992

3. Cuc ving thm bt cht nh th T Hu Cch y ba nm, vo dp h, ti c th ca nh th Phm H mi n ni chuyn vi cc chu d Tri sng tc vn hc thiu nhi do Trung ng on phi hp vi Hi Nh vn t chc. Ti n tr chuyn vi cc chu v tc phm Tui th d di, v cng vi ban lnh o tri t chc cho cc chu xem phim da theo tc phm. Sau ln , cc chu thng ko n nh ti chi, c cho ti nghe th, truyn mi sng tc. Tnh bng hu, thi hu tr gi ny cho n hm nay vn cn nguyn vn. *** Mt bui ti tri lnh, ma lt pht, mt tp by chu ko n nh ti. Ba chu H Ni, hai chu ng bng sng Cu Long, mt chu Ty Ninh, mt chu Ty Nguyn - ngi dn tc , "Ch, tri ma gi ti tm th ny m cc chu chu kh n chi, lm bc cm ng mun cht!" Ti ci ni. Mt chu ngi H Ni lu lnh tip li: "Bc ng cht vi, Bc phi cn vit tip Tui th d di cho chng chu xem". "By gi th ny nh. Cch y khng xa, c ci qun bn xi nng tht kho, ngon lm. Hm nay bc ang c tin, bc xin khao mi a mt bt. ng cha Ta i i khng h bn ht mt". Chu gi Ty Ninh rt r tha: "Chng chu c bc nh Hi cho bit, bc l chu ca nh th T Hu. Chng chu mun c bc dn n thm nh th, nghe ni nh cng gn y". Ti hi sng mt cht. Ti ang ng x vi cc chu theo cung cch ca ngi gi vi con nt. Cc chu li ang t cho ti mt yu cu nghim tc ca ngi ln. Ti hi: "Nhng cc chu ngh th no m li cng quyt t chi vic hp dn l n xi nng tht kho n thm nh th vo ci lc m hm ma gi th ny?". Mt chu ng bng sng Cu Long ni: "Chng chu ao c c gp nh th lm ra th M Tm, M Sut, Sng thng nm, Bc i, Nc non ngn dm" " l mt l do p! Nhng ti nhn ln ng h - tm gi. By gi n thm nh th k cng hi mun. Bc ch s nh th i ngh, khng tip Nhng nu cc chu quyt tm nh vy, bc cng xin dn ng. Nu nh th ng tip th bc chu ta vo. Nu khng th bc chu ta ko nhau i n xi nng vi tht kho". Chu gi ngi c gng mt rt xinh, v ci ming ci rt hm, ci xung ngm ci l hoa cm my bng hng bch trn bn ni: "Bc cho chu xin bng hng nho nh ny nh". Chu cm bng hoa ht ln mt cu g bng ting nhng v mt li nghim trang nh li c ph ch. Chu b tng cnh hoa mt, va b va ni theo kiu bi hoa: "Tip - khng tip - tip - khng tip Cui cng chu reo ln v mng r tht s: Nht nh nh th s tip bc ". Th l my bc chu ti i ma i gi t H Ty n ng Phan nh Phng. Cc chu ng np st vo nhau trc cnh cng st, im thin tht, c v hi hp lm. Ti cng hi hp khng km, va nhm li cu bi hoa ca chu gi , "Tip - khng tip" va a tay bm chung. Lt sau c mt ngi n ng i ra m cng. Ti l php hi: "Xin li anh, nh th T Hu c nh khng ?". "C ". "Khng bit nh th i ngh cha?". "Va mi i ngh". Ti thong mt cht bi ri, a tay vut nc ma trn mt, ni: "Ti mun nh anh vo nh tha li vi nh th, c cc chu Tri sng tc vn hc thiu nhi, ngi H Ni, min Nam, Ty Nguyn mun c gp thm nh th. Nh th

c th tip c khng?". Mt lt sau, anh tr ra: "Nh th mi cc chu vo". Anh i trc dn ng. Ti i theo anh. Cc chu xm quanh, nu cht ly hai cnh tay ti, nh kiu tr con s b lc ng, lu ru bng qua ci sn ri si t nc ma v loang l bng cy. n phng khch bt sng. Chng ti bc vo. Cc chu ng dn vo mt gc, nt mt lo lng, cng thng, ngng v pha ca ra vo. Mt pht sau, nh th t trn gc xung, n mc chnh t nh sp i d hp hoc n ni chuyn vi mt c quan no , nt mt ti ci. "Cu ! ng !" Chng ti lu ru, cung knh chp tay cho. "Cc chu ngi xung c i, sao li ng th" - nh th ch hng gh trc mt, v ngi i din vi cc chu. Ngi nh bng khay tr, bnh ngt ko ra, by ln bn. Ti ng dy tha vi nh th l do cuc ving thm bt cht ny, v gii thiu vi cc chu nh th. Nh th hi cc chu v tri sng tc, s trng sng tc ca mi chu, kt qu ca tri Nh th chm ch nghe cc chu tr li. Khng kh pht chc tr nn ci m, m m, ging cnh tng mt ngi ng u ym tr chuyn vi n chu ni, ngoi t cc ni xa v thm. Chnh gia phng l ci l si xy. Trn b t mt chic nh rng, pho tng Lnin, v mt cp ng voi tuyt p gn trn gi g. Mt chu ngi H Ni xut xoa: "Sng con g m p qu". Chu gi ngi ni vi bn: "Khng phi sng - ng voi y". "Tha cu, chu ny Ty Nguyn, ngi dn tc - Ti ch chu gi ni - chu 15 tui va lm th va sng tc c ca khc. Nh th ni: "Ngy trc tui chu, bc cng lm th - nh th ci - nhng khng c vo tri sng tc m lm th nh cc chu u Qu chu c gn lng R khng? Hi tr bc tng sng v hot ng ". "Tha ng, bn chu cc lng R kh xa nhng chu c n thm lng R my ln., i thc t sng tc. Chu nghe ngi lng R k hi ng cn tr mng n vng ny tuyn truyn, gy c s cch mng. Mt c gi lm ngh by sp voi, thng ng nh con . C gi ha by c con voi c cp ng tht p tng ng. Khi c gi by c voi th ng b bn Php bt vo nh t. C gi trc lc mt, trao cp ng voi cho ngi con trai c v dn: "Cp ng ny l tng cho mt ngi cng sn v l mt nh th, tn l T Hu. Con phi gi cn thn v phi tm c cho c T Hu trao tn tay. C nh vy cha cht mi c yn lng". Ngi con sau i du kch nh Php, b Php nh trng thng. Trc lc hy sinh ngi con trao li cp ng voi cho con trai nh ca mnh, dn li li trn tri ca ng ni. "Con c tm i ri s gp ngi cng sn T Hu. Cha tin chc nh th vn sng v ang sng u trn t nc ny". Hi nh M ng i chin trng min Nam, lm th "Nc non ngn dm", tr li thm lng R. Chu ni c gi sn voi ln ln ni nghip cha lm du kch nh M gi cp ng voi n, trao tn tay ng "Tha ng c phi ng cp ng voi ny khng ?". "ng y chu ". Chu gi Ty Ninh vit truyn ngn, ng ln, mt rng rng: "Tha ng t ngy chu i hc cp mt, chu ch thm ao c mt ln trong i c nhn thy tn mt "a con ca vn nh - Em ca vn kip phi pha - Anh ca vn u em nh - Khng o cm c bt c b". Th m m nay khng ng" Cp mi nh ca chu cht run ln, nghn li, lng l qut nc mt. Chu gi ngi ly trong ti o ngc ra bn qu to vng m xp vo ci tch tr, hai tay cung knh bng li t trc mt nh th: "Chu xin php c tng ng my qu to ". Nh th cm mt qu to ln ngm ngha hi: "Chu ngh th no m li tng to?". "D tha v ng lm c cu th p nh qu to. Cnh to u h rung rinh qu ngt ". "Cm n chu - nh th trm ngm ni - qu to th h bc cn b t, n th h cc chu n ln ln bng ngn ny Cuc sng tht l tt p". Ti ni: "Tha cu, hai gi chiu mai, tri sng tc ca cc chu lm l b mc. Nu cu khng bn vic chu xin thay mt tri mi cu n d vi cc chu?". "Hai gi chiu ? c, cu s n. T chc u th? "D Hi trng khch sn Khn qung ng Hong Hoa Thm. Chu s xin n dn ng". "Cu s hi anh li xe, chc anh v bit ch thi". Trn ng tr v nh, cc chu n ra mt cuc tranh lun v th kh si ni. *** ng hai gi chiu hm sau nh th c mt hi trng. Ti n mun my pht. Bc vo thy nh th ngi sau dy bn k trn bc i din vi cc chu, cng vi nh vn V T Nam, nh th Phm H, v ng ch cn b lnh o Trung ng on. Nh vn V T Nam ng ln gii thiu: "Tri sng tc chng ta hm nay c mt vinh d v mt phn thng rt ln. Nh th T Hu n thm chng ta. V tui tc th nh th vo bc ng ni, ng ngoi ca cc chu. Nh th l ngi sng lp ra Hi Vn ngh Vit Nam, sng lp ra Hi Nh vn - v tri sng tc ca chng ta hm nay cng l mt phn cng lao ng gp ca nh th".

Ti t hng gh cui cng bc ln cng dy bn, chp tay ni: "Xin php ban lnh o tri, cho ti c mn php ni mt li, trc khi nh th tr chuyn vi cc chu". Ti k vn tt cuc ving thm nh th ti qua. V chnh nh cuc ving thm bt cht ny m nh th hm nay c mt vi chng ta. Knh tha nh th T Hu, cc v i biu, v cc chu. Sau cuc ving thm nh th ti qua, trn ng cng cc chu tr v nh, ti bng nhn ra mt iu v cng thm tha: "Th ra nhn dn khng qun mt iu g ht, vic hay eng nh vic d. Vic d cng nh vic lnh. Bt c ai lm c mt vic tt cho t nc, d vic nh cng c ghi khc vo k c nhn dn. Ngun k c ny c truyn t i ny sang i khc, th h ny sang th h khc. Ging nh mt dng sng chy lng l, tha thit trong tim thc ca nhn dn, v cng chy qua nhiu th h dng s.ng cng c thanh lc, mi ngy mi thm su thm, thm xanh m, thm rng ln Lng bit n l mt phm cch v cng ln lao ca dn tc chng ta". Nh th T Hu tr chuyn vi cc th h nh vn nh th tng lai v th, v cuc i, vi ging chan cha hy vng v nim thng mn. Nh th tng mi chu mt tp th T y va c ti bn khng r ln th bao nhiu. 1993 (*) Bi vit ny l di co ca Phng Qun, c b V Th Bi Trm (b qu ph Phng Qun) v tnh pht hin trong kt t khi chuyn nh t bn H Ty v chung c Vnh Phc. Pha trn bi vit bng ch bt st vi nt mc tm ny c r "Knh gi Ban Bin tp Tin Phong Ch nht". B Trm chuyn di co n ng a ch m tc gi mun gi gm. V c bo Tin Phong Ch nht ng trn s 32 ngy 10-8-2003. Vy l sau gn 10 nm bi vit mi n c ni cn n. (BT)

4. Mt thong Vn Cao Hi cn nh M, ti lm vic V Vn ha qun chng. Ch Bng, v anh Vn Cao lm Ban B, cng trong ngi nh 51- Ng Quyn, B Vn ha. Hi y gi go ngoi Thi Bnh ln n 3 ng mt k. Ngi Thi Bnh i ko nhau v H Ni n xin. Mt bui tra ti ngi ung nc ch chn 5 xu (ghi s n) ci qun x bn ca B. Cht nhn thy Vn Cao cng vi on Vn Chc - Ging vin Trng i hc Vn ha vn vai nhau, chnh chong, xu vo i ngang qua. Ti i i gi hai anh vo ung nc, ht thuc. Lu khng gp Vn Cao, ti sng st thy gng mt anh bc trng nh t giy, hai m hp su, chm ru l th lm cho khun mt anh cng thm nhn hot. Trong qun lc ny c bn nm ngi khch. H u nhn anh. V ti bit chc l h khng bit anh l ai. - Anh ht thuc lo i. Ti a iu cy cho anh, ni vi ch ch qun: - Ch cho ti gi thuc lo Vn Cao chm ri thng iu, hi ch ch qun: - Thuc lo ca ch l thuc lo Ty hay thuc lo ta? Ch ch qun ng ngc: - Lm g c thuc lo Ty ? Ti ci gii thch: - anh y mun hi thuc lo ca ch l thuc lo mu dch hay thuc lo chui. Thuc lo mu dch l thuc lo Ty. Ch ch qun ni: - Th th tha ng anh, thuc lo Ty , em khng c thuc lo ta. Mt ng khch mc ti ly gi thuc lo bc trong ti giy bng, a cho anh: - Ti c thuc lo ta y. Chnh hiu Tin Lng, mi ng n th. Vn Cao gi thuc lo, v mt iu b vo n, ni vi ng khch: - "n thuc" mi ng l ngn ng ca ngi ghin thuc lo - Vn Cao rt mt hi tn sc, t t nh khi - ng l chnh hiu Tin Lng, ng cho ti xin thm iu na? - Mi ng c t nhin. Vn Cao hi ti: - Qun c tin khng, cho mnh vay 5 ng. Hai thng t sng n gi ch ton ru sung, mun i n bt cho. - Em ch c ba ng, anh cm tm. Vn Cao b tin vo ti. Hai ngi ng ln, li vn vo nhau, xiu vo dt nhau i.

ng khch cho thuc lo i ngi nhn theo hai ngi i khut ng t Ng Quyn - Trn Hng o: - Nhn ci nc da trng bch ca ng ta m ti pht s. Chc chng cn sng c bao lu na. T hi ng: - ng c bit ng y l ai khng? - Khng, ti on l dn Thi Bnh mi ln. T hm go ln 3 ng mt k, di nhiu ngi t ba Ti ni: - ng ta l ngi vit mt bi ht m mi ln ht n, c nc phi ng nghim, k c c H. ng khch trn trn mt: - ng ta l nhc s Vn Cao? - ch th l Vn Cao! ng khch ang ung d hp nc, ngi ngn ra mt lc lu nh ngi b nghn, ri bung lng mt cu: - Th th cn ra th no na! Lt sau ch Bng t trong ca B i ra. Va nhn thy ti, ch tm ly hi: - T sng ti gi anh c thy anh Vn i ngang qua y khng? - Anh va i cch y hai mi pht. Anh hi vay ti nm ng, ti ch c ba ng a cho anh. - C kh thn ti khng! nh khch ngi ta i sut t sng ti gn tra. - Khch u n m quan trng th? Chc l nh bo quc t n phng vn anh v cuc i v s nghip sng tc. Ch Bng nhn nh kh s: - Khch t H Giang xung, X nghip ch bin ch. H mun nh anh Vn v cho ci nhn ch. Ngi ta em xung 50 ng vi 10 gi ch loi 1. Ch mi khng c th l ngi ta em tin, em ch i nh ha s khc. Nghe ch k ti cng thm tic cho anh. 50 ng vi 10 gi ch H Giang loi 1. Chao i, tht ng tic! Hm sau ti gp Vn Cao, k li chuyn hm qua, hi anh: - Sao anh li b d mt ci n t hng ngon lnh th? Hay anh qun? - Mnh nh ch, ch cn ngoch trong na ting l c 50 ng Nhng mnh b i lang thang ung ru sung vi thng Chc v phi hi vay con gi. Anh lc u: - Mnh rt cn tin m cng v cng chn tin *** Ti c qun i cch mng gio dc t ngy cn l mt thiu nin: "Nhn ti l bu vt ca T Quc. Nhng ngi lnh chng ta c nhim v phi chm nom, sn sc, bo v h nh con ngi ca mt mnh". Nm ti 17 tui l lnh trinh st ca Trung on 101. Ti c c vo i bo v cho mt nhm vn ngh s c tn tui vng t do khu Bn i thc t chin trng. Chnh u trung on Trn Qu Hai n ch th v dn d chng ti nh vy. Lc chin trng Tha Thin bom n y tri, cht t. Sau hn mt thng i chng ti hon thnh xut sc nhim v trn giao. Hn mt chc trn cn vy rp ln nh nhng bn gic khng ng c ci lng chn ca vn ngh s. i bo v chng ti c 8 ngi, hy sinh mt hai. Cn ti th b thng cng chn, sut na phi ca trn u gi. Bao nhiu nm thng tri qua, ti tr thnh ngi lnh gi u bc, nhng li dn d ca chnh u ngy vn cn ti nguyn trong k c ca ti. Nm nhc s Vn Cao 60 tui, ti c lm bi th chc th anh, trong c on nh sau: Chng ti thng m n anh Nh tr nh m n nhng anh hng, truyn thuyt Chng ti thng m Mt hm no nhc s Vn Cao b bn b vy sng gic Chng ti s xng ra ly ngc che n cho anh Chng ti thng m

Trn chin trng qu hng Tr Thin Chng ti s nh mt trn lng danh t nc Trn sng Hng, sng Thch Hn, sng B anh v anh vit trng ca Nh Trng ca Sng L!

5. Chuyn vui v trit gia Trn c Tho (1) Anh Cao Xun Ho, nh ngn ng hc, bn ti t my chc nm nay. Anh va l hc tr, va l hng xm ca trit gia Trn c Tho, trc ng Hng Chui v sau ny khu tp th Kim Lin. Anh k: - Mnh ang ngi dch sch bng ngi thy mi chy kht. Nhn sang bung thy Tho, thy khi tun ra cc ngch ca. Mnh ht hong x ca vo. C gian bung m mt khi. L lng nht l thy Tho ang ng bn ca s, gia m khi, hai tay vung vy, ming lm bm c thoi, nh ang trnh by mt vn g vi c m ng v hnh trc mt. Mnh gi git: "Anh Tho! Anh Tho! Bung anh ci g chy th?". Anh Tho git mnh v ng ngc nh va b nh thc khi cn m ng: "Chy ? Ci g chy; u nh? khi u m nhiu th?". "Th khi ngay trong bung anh ch u". Mnh xng vo gia m khi, tm quanh gian bung. Mt lc mi pht hin ra ci bp du nm khut sau t sch, trn bp mt ci xoong nhm b nung rc. T ra thy nu cm, cm cn, qun c y vung, qun c tt bp. Xoong cm nu mt ba n c ngy, chy thnh than v ang bc mi m kht lt. Phi vt v lm mnh mi tt c ci bp du nng ry, v bng c ci xoong than cm ra khi bung. Mnh khng bng th thy c th dng tay khng m b ci xoong "Anh ang lm g m mi m th?". Mnh hi. Thy g cp knh ra khi mt, lau lau vo vt o, ni: "Mnh ang ch gii mt chng ht sc l th v quan trng trong ton b trc tc ca H-ghen". Ri thy ngi lun vo bn vit nh khng cn nh g n v ha hon cht ngi sut na xy ra. Thy tng gc ba. Cc gian bung khu tp th c thit k rt ging nhau. Mt bui tra thy i ch v, tay xch ci ln ng m rau mung, my ba u ph, chai nc mm Mi tro ln n tng hai, thy gian bung cnh cu thang ca khp h, thy y ca bc vo; ca bung ca thy cng thng khp h nh vy. Ngi ng tr th thi thong cng c th vo nhm bung. Nhng va bc vo h nhn ra ngay. Thy Tho th khng. Mc du vt dng trong bung ny sang trng gp mi vt dng trong bung ca thy. Ring ci ging ca thy, hp m tri chic chiu mc meo. Cn bung ny ging rng gp i, tri vi hoa sc s. Thy thn nhin ci ln xung nh, nm ln ra ging, mt l ng nhn ln trn nh, v thng c hai chn lm bi ln vi hoa. Ch ch nh qut tc ngoi hnh lang, bc vo, tr mt nhn: "Anh Tho vo chi lc no m em khng ?". Thy hi ngng u ln, nhn ch ch nh, mt nhn li, ni: "Xin li ch, ti va i v hi mt. C g cn trao i, mi ch n chiu". "Nhng y l phng nh em kia m?". Thy ht hong ngi dy, nhn quanh bung, v ng ngc: " nh, cht tht! ng l ti nhm Thnh tht xin li ch". "Mt hm, thy gi mnh sang - Ho k - Ti c em nghe ci ny, ri em gp kin xem, ti vit th c cha" Mnh chun b nghe mt thin kho lun trit hc. Nhng t ra l mt bc th gi U ban nhn dn khu ph v ban lnh o khi ph. Th c vit vi vn phong chun mc, chnh xc ca mt thin bt k trit hc. Ni dung tm tt ca bc th nh sau: "Sau khi b ti mt, trong khu ph c d lun Trn c Tho i x vi b khng tt, b m khng thuc men; chm sc khng chu o nn bnh tnh ngy cng trm trng Ti xin thanh minh l d lun khng ng. Ti nui dng b ti rt tn tnh, lc b ti m, ti lo chy cha thuc men y , mc du hon cnh kinh t rt eo hp. Nu cn thit, U ban cho ngi n iu tra cc h hng xm xc minh kin trnh by ca ti v.v". Mnh ngi ngn ra, nhn thy v t hi: "Khng bit thy in cha y?". Mnh hi: "Nhng vic ny cn thit g m thy phi mt cng n nh vy?". Thy nhn mnh, mt chp chp sau cp knh trng, c v ly lm l sao cu hc tr mnh li t ra mt cu hi ngu ngc th? Thy cn thn

gp bc th t vo phong b, ni: "Vic ny theo ti rt cn thit. chnh quyn ngi ta khi hiu nhm o c ca ngi tr thc". Sau ngy ng c mt t lu, thy mun dp b nhng vt dng thng dng ca b, v gian bung qu cht chi. Nhng mt mnh thy khng sc chuyn nhng vt dng kh nng t tng gc ba xung sn. Mt bui tra, thy i u v, thy my ch bun ch chai ng nt ngi tm tm trn bi c, son xp nhng vt dng mua c. Thy quan st c rt nhiu th m mnh ang mun b i. Thy ni vi cc ch: "Ti c mt s c b i ging nhng th ny, nhng khng mang xung c. Ti mun nh cc ch khing gip, c c khng?". Cc ch vui v nhn li ngay. Ging, t bup-ph, gh u, gh ta, chu thau, chn mn, o qun, giy dp c a xung, cht thnh mt ng ln. Cc ch li cn gip thy qut tc gian bung kh tm tt. Thy rt cm ng trc lng tt v nhit tnh ca cc ch. Thy ni: "Ti mun phin cc ch mang nhng c ra khi sn. Vt ngn ngang , b con trong khu tp th h ph bnh lm mt trt t, v sinh cng cng. Tin cng bao nhiu, cc ch cho ti bit". Cc ch ni: "Ch em chng ti thy hon cnh bc neo n, dn dp gip bc, chng phi cng x g u ". Mt gio s i hc tng trn, nhn xung ng c di sn, tic ngn ngi: "Ging t, chn mn cn tt th kia, sao ng y li khng nh mnh khing gip!". Cn thy th phn khi ra mt v khi tn ng tin cng no m gii quyt c mt vic sc mnh khng sao gii quyt ni. Thy gi Cao Xun Ho sang xem gian bung va c dn sch c gt g c : "B con lao ng tht tt, tht t tm, tht ng knh trng". D c n hai nm ti khng n khu tp th Kim Lin. Ln ny tr li, ti ngc nhin thy ci qun ca b c mm di gc x c, m mi nm trc ti thng gh ht thuc ung nc, vn cn nguyn . Ti vo qun ung chn ru thay ba n sng. B c ang rm r ni chuyn vi my anh xch l, chc l nhng khch quen "Con chu nh ti n va sm c ci ti vi mu ni a. Ti hm kia, bt dy d xong, bt ln thy ang chiu cnh tang l mt ng tn l g g Tho . Ngi ta gii thiu ci ng Tho ny l nh trit hc ni ting th gii, lm n su, by chc, chc no cng di di l, chc l ton chc to c tng hun chng c lp hng hai. ng ta sang tn bn Ty m cht, c Ty c ta u lm l truy iu, ton b cp cao, c danh gi n d Trong khu nh B6 ng kia cng c mt ng tn Tho, nhng li thi nhch nhc qu my anh cng nhn mc cng. Ma rt th o bng s s, ma nc th b ba nu bc phch, qun ng cao ng thp, chn dp cao su t quai, u m l sm sp, c i ci xe p "P-gi con vt" m my b ng nt cng ch. Tht ng nh anh h lm xic? Mt c vc ln tri, p xem thinh thong li tm tm ci mt mnh nh anh d ngi Mt bui tra nng chang chang, ng gh vo qun ung cc nc ch xanh, ti hi: "ng i u v m nng nom vt v th ". ng ni: Ln ch Hng B mua ci un. Ti hi: Th ci ng u c ri? ng quay li nhn ci "pocbaga", mt c ngn t te. Ch cn c si dy buc! Ci n ri u ht dc ng, chng cn ly mt que Ngh cng ti, gi ngn y tui u m phi nu ly n, khng v, khng con y, cng l Tho c y, m Tho mt ng th cht danh, cht gi, cn Tho ny th sng c cc trn ai". B c chp ming thng cm: "Mt vi nm nay khng thy ng p xe ngang qua y, d cht ri cng nn". Ti ung cn chn ru, ci gp chuyn: "Ci ng Tho m b k chnh l ci ng Tho ngi ta chiu tang l trn ti vi". B gi bu mi: "ng ng tng ti gi c m ni lm ti!". Ch thch: (1) Trn c Tho (1917 -1993)

6. Hnh trnh cui cng ca mt trit gia Ci cht l mt iu khng khip. Khng ai khng nguyn ra ci cht. Nhng ln ny ti phi t n ci cht. V mt l, nh ci cht m ti v rt nhiu ngi khc trong nc, qua cc bo ch: Nhn dn, Vn ngh, Gio dc thi i c bit rng t nc chng ta tng sinh ra mt trit gia tm c quc t V y l "mt con ngi siu vit ca Vit Nam nh, m cn ng cho nn vn ha Php t ho. Con ngi cng c phn cu thnh ca chung nhn loi" (Li gio s i hc Nguyn nh Ch trong mt bi vit ca ng).

Chng ti c bit nhiu tc phm trit hc ca trit gia c xut bn Php, Anh, M, Ty Ban Nha, Nht, c, Hunggari Mt s nc chu u ngh c mi trit gia sang nc h vit thm nhng tc phm trit hc khc, Vin Hn lm c mun mi trit gia sang trao i vn con ngi, v Hghen. Chng ti c bit, ngay sau khi Cch mng thng 8 thnh cng, trong mt cuc hp bo ti Paris mt phng vin hi trit gia: "Nu qun i vin chinh Php b ln t nc ng, th nhn dn ng s n tip nh th no?". Trit gia tr li: "N sng!". V vo nm 1949-1950, khi nhng ngi lnh chng ti, nhiu ngi va c va nh vn v khng t ngi cha thot nn m ch, th ti t Php, trit gia lun bn vi ng J.P. Sartre - mt trong nhng cy i th trit hc v vn hc Php v ch ngha Mc v ch ngha hin sinh. Trit gia y bo v mt cch kin quyt s ng n ton vn, v song ca ch ngha Mc Trit gia cm v kh trit hc chia la cng qu hng trong cuc khng chin trng k . Cm thy nh vy vn cha , nm 1952, trit gia t b tt c vinh quang, tin bc, tin nghi v phng tin nghin cu hc thut, tr v T quc theo con ng Paris - Lun n - Praha - Matxcva - Bc Kinh - Vit Bc cng c n rau tu bay chm mui vi chin s v cng run nhng cn st rt rng V trit gia nhn cng tc ti vn phng Tng b th ri u vin ban Vn s a - nay l Vin Khoa hc X hi Vit Nam, Ph gim c Trng i hc S phm Vn khoa, ch nhim khoa S trng i hc Tng hp H Ni, chuyn vin cao cp Nh xut bn Chnh tr Quc gia. Nm nay ngoi by mi tui, trit gia bay sang Php hon thnh tc phm trit hc Mcxit quan trng ca i mnh: "Vn con ngi v ch ngha l lun khng c con ngi". Trit gia trt hi th cui cng ni t khch qu ngi, khi tc phm cn vit d dang Trit gia c tn l Trn c Tho. Ln ny trit gia tr v T quc trong khoang hnh l my bay, chim mt ch ht sc khim nhng. Trit gia ha thn thnh tro nm trong ci bnh bng kim loi sn mu xanh thm hi ging mt chic cp bng v cng to bng c . V n H Ni, v khng gia nh v con v khng c c quan no v trng i hc no trc y trit gia tng cng tc v ging dy nhn v nh hoc qun, nn trit gia phi tm tr di ci gm cu thang ca nh tang l thnh ph 125 ng Phng Hng, H Ni. c bit tin ny ti tm n thp hng v l trit gia vi lng ngng m su sa i vi mt nhn ti ca t nc. Gm cu thang nh tang l thnh ph ta ta ci hang v c ngn thnh ba hc, mi ci hc l mt phng dnh cho c cc bnh tro hi ct tm tr trc khi c ngi n nhn. Ba phng tr phn thit k v trang tr ni tht u ging nhau. Mi phng rng chng by, tm thc vung. Trn phng thp, dc v pha trong theo dc ca cu thang. Mt ci b xi mng, qut vi vng v gia trn l mt qung en m khi hng. Bn trn trn l nhng bc cu thang ln tng hai ca ngi nh. Ting giy, ting guc ln xung, ln xung rm rch Trit gia tm tr phng s ba, k t ngoi ca vo. Tuy cc phng khng s phng, nhng khng c ca nn cng d tm. Bnh tro t trong ci hp cc-tng xung quanh pht giy iu. Trc bnh tro l bt hng, sau bnh tro, trn tng dn tm giy iu vi my ch nho nguch ngoc. Lc ti n th hai phng mt, hai u b trng, v hnh nh lu khng c ai thu, v c hai bt hng u gy guc chn hng. Nhn ci b xi mng, bt hng, hp cc-tng ng bnh tro, tm giy iu dn trn tng vi my ch nho nguch ngoc, nghe ting giy guc rm rch, st ngay trn nh u, ti bng cht nh cu th ca Oant Utman trong tp "L C" thin ti ca ng: Nu cht, ti xin ph thn cho bn t ti sinh lm ngn c ti yu, hy tm di giy ca cc bn. Ti c bit, trit gia l ngi chim k lc thi gian tm tr y. Nm mi ngy m. V mi ngy m tin thu phng l 5 ngn ng. Ti ni vui vi mt cn b ca cng ty: "Th ny th gi tin phng t bng khch sn ba sao ri cn g, Anh ta ci: "t sao bng. Tin phng khch sn ba sao mi ngy m t nht l mt trm nm chc ngn. Nu khch quc t thu, tr bng th gi cn cao hn". Ti ni: "Nhng din tch phng cc anh l din tch tranh th, cha y mt vung, khng gian ch hn na thc khi. Khch thu phng khng phi dng n ging, m, chn mn, ti vi, t lnh, in thoi ring, my iu ha nhit , toa-lt, nhn vin phc v tnh chi li, theo ti cn t hn c khch sn 5 sao". Trit gia phi tm tr lu nh vy l ch quyt nh trn, c c a vo Mai Dch hay v Vn in. Ti tnh rng nu tro trong bnh kia bit ni th tro s ni: "Ngi cch mng khng nn i hi hng th qu nhng tiu chun m cch mng quy nh. Ti mi tiu chun Vn in sao li c i hng vt tiu chun Mai Dch? Thi c quyn c li lm h hng bit

bao nhiu con ngi tt! Nn a ti i sm ngy no hay ngy y tn km tin ca nhn dn!" Sau nm mi ngy ch i, tn mt hai trm nm chc ngn tin phng, trit gia c trn quyt nh a v mai tng ti khu A Vn in, khu vnh vin, hng th ng tiu chun quy nh. Sng ngy 20-6-1993, ti may mn c cng vi b con thn thch, my ngi hc tr xa, ngi v c tng tt nghip i hc Sorbonne ca trit gia, v mt s cn b lnh o ca Nh xut bn Chnh tr Quc gia, a tin trit gia on hnh trnh cui cng ca i ng. Khu A ngha trang Vn in c hng nghn ngi m xp thnh hng thng tm tp, c xy ging nhau, ging ht nhng cn h khp kn ca cc khu nh lp ghp. Cc hng m c u kn ch, nn m ca trit gia "c nh gi l mt trong nhng nh trit hc hng u ca th k " "Tun bo Vn Ngh thng 5- 1993), tc gi phng php hin tng hc ca Hussen, hin tng hc v ch ngha duy vt bin chng, ngun gc ngn ng v thc trit hc i n u l ngi m m u cho mt hng mi. Nhn ngi m n c ang xy trt d dang, ti thm ngh "Trit gia nm ngay u hng li ha hay, ging nh tng trt ca khu nh tp th cao tng. ng s trnh c ci nn v.o nhm m ngi khc, nh ngy cn khu tp th Kim Lin, ng tng ba nn ng thng xuyn vo nhm phng cc tng di". M ca ng kh c bit. Bnh tro c t trong tiu snh, tiu snh c t di khun huyt bn trn c np b tng y kn. Nh vy l ng c mai tng theo cch cc nh giu c xa: trong quan ngoi quch. y c l l s xa xl c nht trong cuc i trit gia qu thanh bch ca ng, m nu bit c, ti tin chc ng s kch lit phn i Lc bnh tro h huyt, ti chm nn hng l ng, v khn thm: "Anh Tho i, xin anh ng qu nghit ng vi bn thn n th Vi tt c cng tch, ti nng, tr tu trc vit v nhng tc phm trit hc m anh trn i dng hin cho T quc, cho nhn dn, cho s ton vn v song ca ch ngha Mc, th anh cng c quyn c hng mt cht xu xa x nh vy".

7. Nh th vi t tham nhng Cch y nhiu nm Mt bui tra ma h, ti ra bi An Dng pha ngoi sng Hng, tm thm nh th on Ph T, tc gi bi th bt h Mu thi gian. Nm nh th ngoi 70 tui. Nng h thiu t nng n ngt th. Ti tht s kinh khip khi thy ng tc bc trng, ci trn, thn nhin ngi c sch trn bc phn g mt, me cho m hi chy m a trn mt, trn lng, git git t chm ru xung nhng trang Ngi nh bp b ca p-en. ng t sch xung tip ti ng gn nh dc ngc chai ru mi c y mt chn, v s cho ti mt na. Ti c ng nghe bi th va mi vit v ti khng chin. c n cu: Gia chin khu v vng i kht, C tiu i ti ch cn mt vi rng, ng t chn ru ung cn xung, ngt li ti: "Ch v nhng ngi lnh - ch cn mt vi rng" cc cu m nm mnh ng vi thng Trn D Chu Cu c bit Trn D Chu khng?" Ti ni: "Nhng ngi lnh chng Php bn em, ai m khng bit Trn D Chu". Hn l i t Cc trng Cc Qun nhu, trng coi vic n mc cho ton qun. Ngy chng ti thng gi: "Mn Trn D Chu", v mi ci mn lnh hn n cp mt hai tc vi, nn h ngi ln l u ng trn mn; "o mn trn th Trn D Chu" v hn n cp bng lt trong o, trong mn v thay vo bng bao ti Nt mt ng vt sa sm khi nghe ti nhc li nhng chuyn . K nim mt thi ho hng nh gic cu nc bt ng p n, cp mt gi nua ca nh th le nh gin d. ng k: Ma ng nm 1949, ng chin khu Vit Bc. L nh th, ng cn l i biu Quc hi kha I. ng cng vi mt on nh vn i thm v y lo cc n v b i va nh gic tr v. ng khc nc ln khi thy cc chin s b thng thiu thuc men, bng bng, v hu ht chin s u rch ri, "v vng i kht", "ch cn mt vi rng", m ma ng nm tit tri chin khu lnh ti mc nce ng bng ng tr v c quan chn t chn ro th nhn c thip mi ca Trn D Chu, n d l ci m hn ng ra t chc cho cn b cp di c bit thn cn, ph trch cng tc vt t, tn l L S Cu. ng bc vo phng ci m c ng mnh nm m. Ci hi trng dng bng tre na, lp l gi, sng trng nhng dy bch lp to bng c tay. Trn nhng dy bn di tt tp, xp kn chim quay, g tn, vy bng, nm hng, gi ch, tht b thui, ru ty, cc thu tinh sng choang,

thuc l thm ho hng. Ban nhc sng ca nhc s Canh Thn c mi t khu 3 ln tu nhc ro rt Trn D Chu mc qun phc i t chong ln, ci nga n d ci, theo sau hn l mt v s cao ln, sng "cn bt" eo x bn hng. Tn khch ngi cht kn hi trng, mt hau hu nhn bn tic. Ru vang rt y cc cc. V ch hn Trn D Chu oai phong, n, y quyn uy bc ra tuyn b lm l thnh hn cho i v chng m hn u, v trnh trng mi tn khch nng cc trong ting nhc vang lng. Nhn thy nh th ngi bn u, hn lin ti ci gii thiu: "m ci hm nay c mt v khch c bit l ng on Ph T, nh th c phch ca nhm Xun Thu Nh Tp. Xin mi nh th ni ting ln c mt bi th mng c du ch r v qu v tn khch". on Ph T ng ln, mt m m nhn cc ru vang nh mu y trn trc mt ng bng thy gin run ln vi ngh: "Bn v bin n mt y quyn uy ny, quen coi thi s l k n bc, v th l mn trang sc, mt th gia v cho ba n ti li ca chng thm ngon ming Chng s c th dy cho mt bi hc ch ng!". ng ngng ln, nhn thng vo mt Trn D Chu, ni ln, nhn mnh tng t mt cho tt c nhng ngi d tic ci u nghe thy: "Ti xin c tng v ch hn, c du ch r v tt c cc v c mt hm nay, mt cu th hay nht m ti va cht ngh ra" Khp cc bn tic dy ln ting x xo tn thng: "Hoan h Xun Thu Nh Tp! Hoan h thi s on Ph T!". Chc phi hay hn cu nghn trng e l phng qun vng (1) Ch cho ting x xo im hn, nh th ni tip: Cu th nh sau: "Ba tic ci chng ta sp chn y hm nay, c dn bng xng mu ca chin s! "Lo", Trn D Chu mt vt ti nht qut to. Tip lin theo l tn v s ca hn xng ti tt bp vo mt nh th. Nh th lng l rt khn tay lau mt, nm khn xung t, ri nh vo cc ru nh mu y trn trc mt, v nh c bc ra khi phng ci. Ngay m hm , nh th vit mt bc th di gi ln H Ch Tch, trnh by ton b s vic. Mt tun sau ta n qun s c thit lp cng ti khu vc hi trng . Trn D Chu b iu ra trc vnh mng nga, ci u nhn ht mi ti li, v lnh n t hnh v ti tham nhng. H Ch Tch t tay k vo bn n t hnh. l bn n t hnh u tin m Ngi k, k t ngy Ngi ln nhm chc Ch tch nc (2). "Th cn ch r L S Cu?". Ti hi. "Hn t st trong nh t khi phi phi mt trc vnh mng nga". Ti nng chn ru cha kp ung, dng ln nh th v ni: "V cng cm n anh. Anh lm vinh quang cho thi s ca t nc. Ngi u tin ng n chng him ha tham nhng tn hi t nc khng phi ai khc, m chnh l thi s, m chng mt cch can m, d di v quyt lit bit chng no!". Ch thch: (1) Cu th trong bi Mu thi gian. (2) Tn trng tc gi qu c, chng ti in nguyn bn tho, song nhn thy c mt vi im cn ni thm. Theo t hu ca Bo tng H Ch Minh th thi gian xy ra v n Trn D Chu l cui nm 1950. Trong bin bn cuc hp Hi ng Chnh ph cc ngy 15, 16 v 17-11-1950 do H Ch Tch ch ta, mc th 35 kim im v n ny. Ti y Ngi pht biu: "Chng ta sinh ra trong mt x hi phong kin v thc dn. X hi ham danh, ham li. Danh li d lm h ngi. Danh li l tp qun. By gi chng ta dng cn b ci to x hi m khng c chnh sch ci to cn b, y l khuyt im". iu na l chng ta khng c s ph bnh v t ph bnh. Chng ta hay n n nhau nn ch bit mnh thanh lim l .Quan nim thanh cao t th th l khng u. Tt c chng ta phi ph trch trc nhn dn". Mt im na m theo php lut, bn n t hnh ch do ta n x. Ch tch nc ch k sc lnh i vi n xin n x. Trc v n Trn D Chu c mt sc lnh do Ngi k bc n xin n x mt n t hnh xy ra min Trung. Cha thy c sc lnh no ca Ngi lin quan n v n Trn D Chu. (Ch thch ca Tp ch Xa & Nay, s 31-9 -1996)

8. Cht ngha c cng () Cch hn mt thng trc, v ti n thm ch Khim lc ny m lit ging. Ngoi cn ng biu ngi m, ti gi biu nh th na t ru. Nh th hi v ti: "Thng Phng Qun

cht ri hay sao m lu nay n khng n thm ti?,. Ch Khim a mt lm chng, ni: "ng chp lo ta lm g mm ming lc no cng c a nh th". V ti k li chuyn ny v c gin s c mm c ming ca ng. Nhng ti th rm nc mt v cm ng. Ti thy ng sau li ra c y l tnh thng qu ca ng i vi ti - "Mnh l ci con kh g m c nh th on Ph T thng qu lm vy?". Ti thm ngh th v lng xn xang tnh cm bit n By gi nh th qua i. Nh li tt c nhng chuyn , ti cng bun ru hn v v phng gip gia nh ng trong cnh tang gia cng qun. Ti lc li khp nh xem tm c vt g sm mai em bn. Nhng cnh nh ti cng chng hn g cnh nh ng. Vt dng c gi tr nht trong nh ti l ci xe p mi-ni c nt, em bn cha chc ni hai chc nghn. Ci kh l ci khn. Trong u ti cht le ln "sng kin": Nghe ni on Ph T tng l i biu Quc hi kha I, vy mnh s ln thng Quc hi xin tin lm ma cho ng. Sng kin c v hay y, nhng ngh i ngh li, ti thy kh lng thc hin ni. Ti ly t cch g ln tn Quc hi xin tin cho ng? Ti khng phi l b con rut tht, khng phi h hng, cng khng phi l bn ca ng Ti khng c chc danh g trong cc don th vn hc ngh thut Xut thn l mt ngi hnh trinh st ca mt trung on thin chin, ti thng b kt vo nhng tnh hung him nguy tng chng khng li thot, nhng cui cng vn thot. Qun i rn gia cho ti t thu thiu mn ci ch: hy tm cho ra mt k h nhng chn tng kin c nht, chui qua. *** Mt gi sng, trn trc trn Chi ngm sng, ti tm ra k h . Nhng k h ny l mt h sch, v n vi phm nghim trng o l con ngi v nh vn: Ni di. Ngh vy, ti cm thy chn tay. Nhng thi gian gp qu r, ch cn mt bui sng ngy mai Ti t an i: Mc ch s bin h cho phng tin. Ti bt n, tm giy bt v sng tc mt bc th: "Knh gi ng ch L Quang o, Ch tch Quc hi nc Cng ha X hi Ch ngha Vit Nam. Knh tha ng ch, ti xin bo vi ng ch mt tin bun: ng on Ph T, nh th, nh vit kch, nh dch thut, v ng thi l i biu Quc hi kha u tin ca nc Vit Nam Dn ch Cng ha, th 80 tui, t trn ngy hm qua. Ha v n ch. V ng l ch Nguyn Th Khim va mt cch y hai thng. Sau ngy v mt, ng on Ph T tm gp ti v ni: "Mnh cm thy nh ngn n cn du, li bc, cha bit tt lc no. Tm mi tui ri, cht khng phi l iu ng s, ch s mt ni n lc nm xung, cc con chng bit ly g lm ma cho b. Bi vy mnh u thc Phng Qun mt vic. Nu mnh nm xung, th Qun hy vit th ku ng Ch tch Quc hi, trnh by hon cnh gia nh mnh, v chuyn li mnh n vi ng: "Nu Quc hi cn nh n tnh c ngha xa, th xin ng mt c o quan v mt cht tin mai tng". By gi ng on Ph T nm xung. Ti xin chuyn n ng ch li u thc ca ng. Mong ng ch lu tm gii quyt. Hai gi chiu mai, gia nh ng on Ph T s a ng v Vn in. Nay knh th, Phng Qun". Trong cuc i lm vn ca ti, cha bao gi vit mt on vn no m ti phi n o, cn trng n nh bc th ny. Ti chp i chp li bc th nhiu ln, cn nhc tng ch mt, sa cha, thm bt. Ti chp li bc th vi nt ch nn nt, a ch ngi nhn, vi dng ch trong ngoc n: "Knh nh Ban chp hnh Hi Nh vn Vit Nam chuyn". ng h ch 3 gi sng. Ti n Tr s Hi Nh vn vo u gi lm vic May mn nh vn Xun Thiu cng va n. Ti trao bc th v ni gn nh nn n: "Anh c gng chuyn th n tay anh o vo bui sng nay, anh y mi gii quyt kp". Xun Thiu xem bc th ri trao li cho ti, ni: "Khng n thua u Qun. Chuyn tin nong u c th gii quyt mt cch chng vnh, d dng nh vy?". Ti but ming c cu th ca Uytman: "D cho ai tht vng v ngi - Ta, ta vn i i tin tng" Ti ni: " th ti s ln thng Quc hi gp anh o". Ti dt xe n thng chi gc, c ly dng i tht chng chc. Anh cng an gc trc Tr s Quc hi (33 Ng Quyn) bc ra hi: - C n c vic g ? - Bo co ng ch, ti mun gp Ch tch L Quang o. - Chc c mun a n kin phi khng?

Ti on anh ta cho ti l mt lo nng t lng qu ln. M cc c nng thn tm ln n tn Quc hi th ch c mi vic l n khng co nhng chuyn b bi ca chnh quyn a phng. - Khng, ng ch . Ti khng c chuyn kin co g u. Ch cn gp ng Ch tch t mt cng vic cn thit. - Th th mi c dng xe ng kia ri vo gp bc thng trc. ng gi thng trc sau khi nghe ti trnh by vn tt, lin tr li vi ging Qung Tr c st: - ng L Quang o v ng V Mo mi v Hi Phng chiu qua kim tra vic chun b bu c hi ng nhn dn cc cp "Th th khng n thua g ri anh T i Anh en qu, en cho n cht. Anh dch " v en" m s anh ch nhn c ton phn en Ti ht sc vi anh, nhng s phn c an bi Mong vong linh anh ng gin ti". Ti a phong th v b "Tui th d di", nh ng thng trc chuyn gip cho Ch tch L Quang o ng ta ln mc knh, c tn ti trn phong b th. ng ngng mt ln hi: "C phi Phng Qun "Vt Cn o" khng?" - ng ri - Do ni nom gi hm h. Cu qun t ri ? Ti chm ch nhn ng, lng ly lm l: " mt ni uy nghim nh th ny sao li ny ni ra mt anh quen bit hng ngi nh mnh?" - Tht tnh mnh khng nh c Ti bi ri ni. - V y ung chn nc , ri ta nhc cho m nh. Cu l lnh "Trm l mt", t l lnh "Chn lm". Cu c nh trn phc kch on cng-voa gn n Ha Lc Nam, chin dch Phan nh Phng nm 1952 khng? - C, c, nh ri - Lc thu chin li phm, cu vi t ginh nhau khu ga-rng, cu p t mt c gia bng, t nn cu mt c v quai hm, nh cha? - Nh ri, nh ri M ngy xa t nom cu to con hn - X gi th ngi phi teo tp li nh tri mp kh Ra cu gp ng o c vic chi? Ti trnh by tm tt cu chuyn v ni: "Th m ng o li i vng, c ht hi khng? - Cu c ngi , cha chi d ch bi. T thy hi cn lm lnh "Trm l mt" cu coi b cng c hn:.. t gi in thoi cho ng Ph Tng bin tp bo "Ngi i biu nhn dn", hi kin ng ta, liu c gii quyt c khng? Ngi chin hu c ca ti gi in thoi, quay li nhn ti gt gt: "ng y mi cu ln gp. iu ni l c hy vng y. Ch cu i ln tng gc hai, thy gian phng ngoi ca c tm bin Tng bin tp. ng ta ang ngi ". Ph Tng bin tp bo "Ngi i biu nhn dn" km ti vi tui, tn l Th. Anh Th khng nhng bt on Ph T m cn bit c chuyn ng l ngi u tin ra tay chng t nn tham nhng, trong v Trn D Chu v L S Cu, t thi chin khu Vit Bc. c xong bc th gi ng ch L Quang o, anh Th ni: "y khng phi l chuyn ngha c m cn lin quan n nh hng chnh tr Anh Phng Qun ngi y ch ti mi pht, ti chy i mi mt s cn b ch cht ca c quan. Chng ta s cng hp bn cch gii quyt trong khi anh o i vng". Lt sau ti c mi vo phng hp. Ngoi anh Th c V trng V Ti chnh, V trng V Chnh sch, mt chuyn vin c trch nhng vic t xut ca U ban Thng v Quc hi. Bc th gi ln ng ch L Quang o c anh Th c to ln cho tt c cng nghe. V trng V Chnh sch trc nm mi tui, ngi cao gy, nh mt sc so, ni: "Trc khi bn bc cch gii quyt, chng ta phi cn kim tra xem ng on Ph T c phi l i biu Quc hi khng " ng ng ln ra khi phng hp mt lc ri tr vo, tay cm cun s dy cp, ba bc vi c ch m vng. ng t cun s trc mt ti, gii thiu: "y l K yu danh sch i biu Quc hi t kha I n nay. Tn i biu c xp theo vn A, B, C. on Ph T, ta tra vn T. ng lt gi k yu tm vn T. Chng ti cng chm u trn ba trang vn T. Khng c tn on Ph T. Ti ti mt D tm li ln na. C tn Nguyn nh Thi, Phan T nhng on Ph T th khng. Ti hong s tht s. Tht ra, vic on Ph T l i biu Quc hi kha I th ti cng ch nghe ni vy thi, ch cha bao gi hi thng ng Nu on Ph T khng phi l i biu Quc hi th nhng con ngi sc so ny s nhn ra ngay s gian di ca bc th. Nh vy th ti t chuc ly mt hon cnh ht sc l bch. Ti cht ngh: vn

cn mt tia hy vng. Ti ni: "Nhng nh th on Ph T chi l i biu c my nm, sau ng b thnh" V trng Chnh sch ni: "y l K yu. Trong s ny c c tn Nguyn Hi Thn, Nguyn Tng Tam, V Hng Khanh". Lc ny ti ch mun chui xung t. Ti lp bp, p ng: "Vic ny ti nghe cc anh Hi Nh vn ni chc lm. C l ti v hi li anh Nguyn nh Thi xem sao. Anh Thi cng l i biu Quc hi kha I". Ming ni, chn ti dm ng ln, ct lm sao rt c ra nhanh khi gian phng hp. Bt cht ti nhn thy trong s K yu c mc: Nhng i biu Quc hi o nhim. Ti hi hp ni: "Th tra cu mc ny xem c tn ng T khng?" Ngn tay tr ti ln dc theo cc hng tn "on Ph T y ri!" - Ti ni gn nh reo. V trng Chnh sch xem xt li ln na, ri gt u: "Qua khu kim tra, ng on Ph T ng l c danh sch trong i biu Quc hi. Nhng ng o nhim t nm 1951. Chng ti khng cn trch nhim g v ng, nn khng c chnh sch cp tin lm tang l cho ng" - Chnh sch t nc qu trng nhn ti - Ti nng ny ngt li ng. - Tuy ng o nhim, nhng trc ng l nh th u tin ng ln chng t tham nhng. V ng chng mt cch tht can m. ng vch mt Trn D Chu, i t Cc trng Cc qun nhu ph phn trn xng mu chin s. Trn D Chu b x bn nh chng ta bit Cm thy chng y l l cng cha thuyt phc h, ti lin vn dng n th. Ti ni: "Mt nh th cng sn ngi c tn l Bectn Brch, tng vit nhng cu th y sc gio hun: M~ ngi u tranh mt gi l mt ngi tt. Mt ngi u tranh nhiu ngy l mt ngi tt hn Mt ngi u tranh nhiu nm l mt ngi tt hn na Mt ngi u tranh sut i th rt him Tht ra on th ny cn c cu cui cng: "Nhng ngi mi tht cn thit cho chng ta", nhng ti ct b cu ny cho vic trch dn th c li cho mc ch ca ti. Ti ni tip: "Nh vy nh th on Ph T l "mt ngi tt hn na", v ng u tranh nhiu nm". - Th hay qu! Mi ngi trm tr, ngh anh c li cho chng ti chp. Tt c cng m s tay, rt bt bi. Ti c chm ri tng cu theo kiu thy gio c chnh t cho hc sinh V trng Ti v hi: - ng ch nh th cng sn ny l ng c hay Ty c? - Cng ha dn ch c, ngi sng lp ra on kch ni quc gia Bc-lanh. Ti khng ng th li c sc mnh thuyt phc n nh th. V trng V Chnh sch hng hi ni: - ng, chng ta cn phi gi tin n gp phn t chc tang l cho nh th, mc du cha c chnh sch v nhng trng hp nh th ny. Chng ta cn phi linh ng chnh sch. V trng Ti v c v ngh ngi lung lm, ng ni: "Nhng k duyt nhng khon tin t xut nh th ny th phi ng ch L Quang o, hoc ng ch V Mo M by gi c hai ng ch u i vng". Anh Th ni: "Nu cha kp gi tin th chng ta c th gi mt vng hoa n ving". V trng Ti v gt u: "Vic mua vng hoa th quyn hn ti c th gi quyt c". Nhn ln ng h 11 gi, ng ng ln: "Cc ng ch c ngi y ni chuyn. Ti cho ngi i t vng hoa th mi kp". V trng Chnh sch bn khon: "Khng bit nn ln vng hoa nh th no V ng T khng cn l i biu Quc hi na". Ti ni: "Theo ti c th : "Knh ving hng hn nh th on Ph T - Vn phng Quc hi v Hi ng Nh nc. Quc hi gi vng hoa ving mt nh th ni ting, vic ny va hp vi o l va c nh hng chnh tr tt khng nhng ch trong nc m c nc ngoi". Mi ngi u tn thnh cch gii quyt ca ti. Anh Th gi in cho ha s ph trch "mi" ca bo "Ngi i biu nhn dn", yu cu tm xp cng vic "mi", vit ngay mt "bng-rn" vi ch vng vi ni dung trn. V trng chnh sch hi ti a ch cua nh th. Ti ni: "Nh ng bi An Dng, hi kh tm. Ti s lm ngi dn ng. ng 1g30 ti s c mt y cng di vi cc ng ch". ng h ch 12 gi. Ti thy mt l v i mm ngi. Nhng ti tnh ton: nu tr v nh n cm ri p xe n th khng kp mt. Ti quyt nh li y bui tra. Ti gh vo phng thng trc ngi chi vi ngi chn hu c ca s on, ht thuc lo v n li nhng k nim chin trng du bt cn i.

ng 1g30, chic Vonga en chong ln mang bin s Vn phng Quc hi, ch mt vng hoa ln, vt cho tm bng-rn ni bt dng ch nh vng do mt ha s trang tr vit: "Vn phng Quc hi v Hi ng Nh nc - Knh ving hng hn nh th ni ting on Ph T" chy v pha bi An Dng. () Nhiu nm thng tri qua. M nh th on Ph T c cc con ci tng Nhng lng ti sao vn ray rt mi khng yn. Trong s vic ny, ti phm hai ln ni di. Cng lung tui, cng sng, cng chim nghim ti cng khng tin rng "mc ch c th bin h cho phng tin". Trn khp th gian, ngi ta phm bit bao nhiu ti c ch v ci lp lun ng s ny. Nhng li lm m ti phm phi trong cng chuyn nh th on Ph T, c ngun gc su xa ca n. Nm ti mi tm tui, l lnh trinh st ca Trung on 101. Ti c c vo i bo v mt on vn ngh s t vng t do Lin khu 4, vo Tha Thin i thc t chin trng. Trong on ny c nhiu ngh s ni ting: Thanh Tnh, Phm Duy, Bu Tin i bo v chng ti c 8 ngi, va lm cng tc bo v, va dn chng trnh, trinh st. Trc khi ln ng nhn cng tc, Chnh u Trung on Trn Qu Hai n gp chng ti, ch th: "Nhn ti l vn qu ca t nc. Mt t nc khng c nhn ti th t nc s ln bi. Bi vy cc ng ch phi bo v vn ngh s nh bo v con ngi gia mt mnh". Chng ti thi hnh ch th ca Chnh u ht sc nghim chnh. Ngy chin trng Tha Thin bom n y tri, gic cn qut in min. Sut hai thng, n gic khng ng n c ci lng chn on vn ngh s. i bo v chng ti hy sinh mt ht hai chin s, cn ti b thng cng chn, sut b ca pha trn u gi. Do c gn on vn ngh s, cnh lnh bo v chng ti cng tp tng bt chc cc anh, lm th. Ti cng c lm c vi cu nm na nh sau: "Nu cc anh b bn b vy sng gic - Chng ti s xng ra ly ngc che n cho cc anh". Do v sau ny, mi ln nhn thy cc anh vn ngh s c tn tui, c ti nng phi sng kh cc nh nh th on Ph T, ti li cht nh n li dy ca Chnh u nm no Khn ni, by gi mun che ch, bo v nhn ti, khng cn cn n ngc, n mu (th chng ti c sn) nh ngy chin trng. M cn tin - th chng ti hon ton khng c - Bi vy, ti phi s dng n liu mng, m trong thm tm ti bit l mt bin php rt ti t, khng th no tha th c. Ti coi thin hi c ny l s t ti trc hng hn nh th on Ph T - v ni dung iu n di ca ti khng ph hp vi tnh cch con ngi ng; ng thi y cng l li t th vi ng ch L Quang o m ti ht lng knh trng, vi cc anh c quan Vn phng Quc hi v Hi ng Nh nc, v vi c gi! Ti trng ch vo s phn xt d nghim khc n u. Ti hy vng c nh vy ti mi c cu ri. H Ty - 1993

9. Hng Nga thc dy Phng Cung (1) xut thn l ngi vit vn xui, s trng truyn ngn. Anh vit truyn ngn t hi cn chin khu Vit Bc. () Anh cn mt tp truyn ngn, u nh tm truyn th phi, cng mt dng "nga, voi", cha kp ra mt bn c th b ci khch quan khc nghit "bo lu" cng vi ti nng ca tc gi. Truyn no vit xong anh cng a ti c. Truyn no cng lm ti say m v v p ca ngn t. Ci kho ngn t dn d ca anh dng nh v tn. So vi tt c vn xui ca ti in ra, ti c cm gic mnh l ngi nc ngoi vit ting Vit. Sau mi hai nm cch ly i thng, Phng Cung nh xa l vi mi trng vn ngh. c tr t do. Vic u tin l anh cng vi v sa l "T n cao rng cho c sng tr v qu qun". Ri yn phn hm hiu, anh trnh tht xa mi bt mc. Anh xoay trn lm ngh p inh, ph vi v thm ngh bnh rn, nui ba a con trai ang sc n, sc ln. Song hnh nh mi du nhn, r st, m rn vn khng t c mi bt mc. Nhng lc rnh tay, anh ngi bun thiu, thnh thong chm ngn tay vo y chn tr cn, vit mt t g ln mt bn Ti thng p xe t Nghi Tm ln ph Mai Hc thm anh, khi mang cho con dic, con tri va cu trm c, khi mang b rau mung cy v h. Trong khi , tht bt ng, anh sng tc th. c th anh, c bi ch vi ba cu, ti bng thy thin nhin quanh ti vt giu c ln bt ng v tr nn p xao xuyn tn y lng - nhng v p t trc n nay ti vn nhn m

khng thy. Mi y, Ban chp hnh Hi Nh vn Vit Nam quyt nh trch qu sng tc ca Hi lm mn qu tng su hi vin (trong c ti) phi chu nhiu thit thi trong 30 nm qua. Hi in cho mi ngi mt tp th bao cp, tc gi t chn nhng bi th va trong th mnh, dy t hai trm trang tr li. Nm anh bn ang dng bn tho. Ti c i cha bao gi c in ring mt tp th cng hm h chun b. V bn tho chun b xong, ch cn mang n np. Trc khi np ti em n anh Cung tranh th mt vi nhn xt. Nhn dp ny ti di dt c li tp th tch ly ca anh. c xong, lng hm h ca ti chng li. Ti khng cn mun in th na. Ti t nh: in lm g khi cha c cp mt bit nhn nh Phng Cung? Thong mi rung i Thc ging ca mnh Nng vt ngn tre ui n ng nh iu cu cm Lay nhp gi may. (Ma gieo m) Di mt anh, cnh vt hin ra sinh ng n th! Ngi bt ca ti u cn dm ua chen. Thy ti chn nn, anh Cung ng vin kho: "Thi c ch th trng, d lun khch hng mi l khun vng thc ngc. Hy c cho ra ri lng nghe d lun". Tri vi tnh th ca ti c iu kin in ri m cn n o, tnh th ca anh Cung li l mun in m khng c iu kin. Anh d dm gi ma mai tp bn tho th anh l "Hng Nga ng trong rng". Nh mi ngi thy, ngy nay nc ta xut bn th l vic kh khn lm. Bn mun in th? Xin mi! C vic b tin ra m in. Nh xut bn ch c th tham gia bng cch chu mt phn trch nhim v ni dung v ng ra xin giy php xut bn, vi iu kin bn tr tin l ph. Mt nh th ngho nh Phng Cung, nm nay su mi nhm tui c l n lc "chn t sch dn mnh vo vnh vin" cng khng hy vng th mnh c ngi c thng thc qua nhng dng ch in. Hng thng ch vi mm cm gia nh "bn ma rong rui chn rau da" cng thm vi chc nghn tin in, dm nghn tin nc, ch Thoa v anh cng phi tt t chy "git nng" quanh b con li xm. Th anh nh nm ch Nhng ti quyt tm in bng c th anh. Ti s i khp Trung, Nam, Bc c rong th ca anh v quyn gp tin. Ti c tnh mun c tin in hai trm bi th ngn, ti s phi c th v quyn tin n mt nm, trong khi bao nhiu chuyn c th xy ra lm cho cng vic thm phc tp. Qu trnh phn u hn phi chia thnh nhiu t i i v v. Nhng ti gp mt chuyn bt ng. Mt hm trong ba cm gia nh c anh Nguyn Hu ang d, ti ni: - Em sp i xa, vng nh chng khong mt nm. Anh nh lun lun n nh em n cm vi v con em cho vui. - Ch c cng chuyn g m phi i xa nh lu th? - Em i dc th rong, quyn gp tin in cho anh Phng Cung tp th. C mt i gian kh v ci nghip bt mc, anh y ch c mt c vng c in mt tp th tng bn hu v gp mt vi i trc khi vnh bit chng ta. - Ti gp ch Cung lun, sao khng thy ch y ni chuyn ny vi ti? - Anh Cung khng ni, em cho l anh y ngh c ni anh cng khng gip c g, ch lm anh thm bn tm. - Tp th ch Cung u, ch a ti xem. Anh ang chm ch c ht tp th. Anh kh gt u c mi tc ngn quen thuc ni: - Ti khng ng th ch Cung kh th. Theo ti cn kh hn vn xui ch y. By gi th ny ch Qun nh: ch khng phi i u ht. Ti s cho ch Cung tin in tp th. Ti trn trn mt: - Th khng r nh bo u anh i? In mt tp th vi trm trang vi hnh thc ch xong xong thi, anh c bit phi mt bao nhiu tin khng? T hai tru n hai triu ri y! Ti tng anh ti mt tng hng trc s tin m ti thng bo. Anh vn bnh tnh lt lt nhng trang th, c li mt vi bi va ri cha c k , ri chm ri ni: - Ti s cho ch Cung tin in d c tn nh ch va ni.

Khng ti hi anh ly u ra tin, anh gii thch lun: - Ti cho ch y dng tt c s tin ti d sn tng ng dnh dm c trong hai mi nm qua, nht l t bn nm tr li y ti c lng hu, li c nhng anh ch em cng hot ng hi Mt trn Dn ch, Hi Truyn b quc ng, Hi Vn ha cu quc, cc i Tuyn truyn xung phong chng Php, ngnh Bnh dn hc v cng nhng bn b xa gn, bit t cn sng v ngho kh, k t ngi nhiu h gi tin n gip . Ngoi nhng khon chi tiu cn thit hng thng, cn li bao nhiu ti gi tt c vo qu tit kim ngn hng, phng xa phi dng tp lu khi khng cn ai cho nh, phng xa lc m nng ko di, phng xa c lc cht na. Nh vy m s tin tit kim ca ti cho n hm nay ln n hn bn triu ng. S tit kim y Anh mc ti o b i c mc bn trong, ly ra cun s bc trong ba ln giy nha bng, chng ngang, dc bn dy cao su. Anh t s trc mt ti v bo: - Ch gi ly. Ti s lm giy u quyn cho ch rt tin ra s dng. Nu s tin ny cha , ti s v qu i vi t thc cho vay, bn i ri gi thm tin cho ch. Ti yu cu tp th phi in tht p, m p gin d, ch khng rm r, le lot nh nhiu tp th ang by bn. Khng hiu sao nghe anh ni tim ti hi hp v c ti nh nghn ngo. Ti c quen bit anh gn bn mi nm nhng cho mi ti hm y ti mi tht hiu anh l ngi nh th no. Nguyn Hu ang l ngi nu chi dng cho bn thn th mt trm ng ba qu kh chua gi u (thay chanh m anh vn s t) cng tic tin, bt c d mi phi mua, nhng l vic ngha hip th sn sng san s n ng tin cui cng. Th y. Nu bn tho th Phng Cung l "Hng Nga ng trong rng" th tm lng tr gip v t ca Nguyn Hu ang chnh l "Hong T p trai" n nh thc. V tp "Xem m" s ra i. H Ni, ngy 20 thng 11 nm 1994

10. Nh tin tri tm c i i v vy m c s rung ng b mt ca ngh, khin nh bc hc tr thnh ngi thn b, v thi s thnh ng tin tri. (Victor Huygo - Lao ng bin c). Ti hng ngh, mi quc gia, mi dn tc, mi a phng ln nh u sn sinh nhng nh tin tri ca mnh. H lu li nhng li sm k, nhiu khi c truyn t i ny sang i khc, tin on tng lai, s phn, nhng bc thng trm ca cng ng. Sm k ca h c m ha thnh tc ng, ca dao, c tch, huyn thoi v i lc ch l li ni bt cht. C nhng nh tin tri ni danh v rt nhiu nh tin tri v danh. C nhng nh tin tri tm c th gii, quc gia, v rt nhiu nh tin tri tm c thn x, chm xm. Tuy tm c nh vy nhng i khi li sm k ca h cng lm ta lnh ngi Trung on 101 chng ti cng c mt nh tin tri . Anh tn l Trn Vnh th k ca i i trinh st. Anh lm th, ly bt hiu l Trnh Vn, sau i l H Vi. Bi th Li qu ca anh c mt trong Tuyn tp Th khng chin do Nh xut bn Hi Nh vn Vit Nam xut bn nm 1994. Nhng bi th Gi ngi chn lm ca anh mi l bi th c c trung on truyn tng. Trung on 95 l qun ch lc tnh Qung Tr. Chin dch ng Xun nm , 95 b mt hnh qun vo chin trng Tha Thin phi hp chin u vi 101 chng ti. H Vi thay mt anh em 101 vit bi th ny, gi cc chin hu trung on bn, khi hay tin h lng lng vo m qun trn t chin trng nh. " Sng ti anh n cm so Nng ti anh n xi o lng cy Ba t hai a hai tri Ch y ch mt my li cho ba" Theo ti, H Vi l nh th c bit ti s dng ngn ng a phng. Nhiu ting a phng th rp, trc trc, nng chnh chch c anh a vo th, lp tc tr nn nhun nhuyn, ngn nga nhc iu v lp lnh nh vng thi ca Nh s phn ca tt c nhng ngi ni ting, ngi yu anh cng nhiu m ngi ght anh cng lm. Ngy trn t bo Git gic - t bo khng chin ca tnh - hu nh s bo no cng c th ca H Vi, Hi Bng, Tn Hoi, vn xui ca Nguyn Khc Th - nhng cy bt c phch ca Trung on. Ngoi nhng bi th ng bo, H Vi cn lm rt nhiu nhng bi th ring t m

anh gi l Th S Tay. Nhng bi ny anh ch c cho mt s bn hu thn thit trong Trung on "nghe chi". V mi ln c xong, anh u dn ngi nghe: "Nh l nghe m b ! ng k li vi ai, nht l i vi my "x" cn b chnh tr". H Vi hm hai, cn ti va trn mi su. Vi con mt nhng ngi lnh mi su tui chng ti th cc nh th l nhng siu nhn. Ti rt ngc nhin khi nghe anh H Vi dn nhng ngi nghe th nh vy. Ti ni: "Em m lm c nhng bi th hay nh ra th em phi mang i khoe khp chin khu!". Anh nhn ti, ming ci m nh mt bun thiu: " Ra em . Con c trong l hoe con mt - Con c ngoi l lc lc mun v". nh mt bun thiu v cu ca dao v con c trong l, ngy ti cha hiu nhng m nh sut i Mt m, tri chin khu ma tm t. Con sng Lu hin ha nc l c ngu dng cao, hung d chy m m tng chng mun cun phng c ngn i m ln tri i tnnh st chng ti dng chnh vnh bn sn dc. Anh ngi vi ti bn bp la t ngay gia ln tri, i my c sn li chn. Anh cht hi ti: - Em c bit ti rng m trung on mnh li t l trung on mt trm l mt khng? Ti ang mi xm nm lt li my c sn cho chn u, va lt va tr li: - l phin hiu Cp trn mun t s bao nhiu m chng c. Anh hi chi cc c. Anh ngi b gi, ni vi ti, mt khng ri ngn la chy bp bng: - Em ng tng Ngi ta t nh ra l c ngha c em . Mt trm l trung on, cn l mt tc l nh th H Vi . Ti bt ph ci. Cu ni tng hng ca anh khng ng ghi khc vo tr nh ti khc no mt vt bng su Sau khi anh cht v ti ln khn hn, ti c bit nhng bi th "ring t" ca anh khng bit bng cch no lt ra khp trung on. Rt nhiu chin s thuc lng, ngm nga khe kh trn ng hnh qun, chp tng cc "Sy Vn Sy Kiu" cc thn xm tr qun. V tnh cht ly lan ca nhng bi th ring t ny m th H Vi c coi l mt hin tng v cn b lnh o tnh ngy c bit quan tm, t vn cn thit phi chn ng n li. Trong nhiu cuc hp ca tnh, ca trung on c mc ph phn th H Vi. Th H Vi b cn b lnh o, tuyn hun ln n gay gt. No l tiu t sn lng mn, mt lp trng cch mng, u c tm hn chin s, lm nht ch chin u ca qun dn Tha Thinvn vn v vn vn. Nm , trung on chng ti nh mt trn phc kch ln trn ng quc l mt Bc Tha Thin. Ta thng to. c bit trong trn phc kch ny, c mt c n cu thng ngi Php, tui chng mi chn i mi, trng n cht nm ln ln gia m xc gic. C ngi c t sng mu v bn, nhng vn p nh mt thin thn. i mt xanh bic cht nhng vn m to, ng ngc nhn ln bu tri xa l vn v nhng lp lp my chLc thu dn chin trng, khng hiu sao tt c chng ti u trnh gp cp mt xanh bic ng ngc ca c. Ring H Vi, anh b xc c t ln ch mt ng kh ro, ri ly vt o qun phc rch t ti, lau sch nhng vt mu v bn trn gng mt trng nh nn hu v trn mi tc mu bch kim ca c Cc nh th ni ting ca tnh, ca trung on nh Hi Bng, Tun Hoi, Hong Thng Khanhu lm th v ci cht ca c v cng ly u : C n cu thng ngi Php. Theo d lun ca chin s th bi th ca Hi Bng hay nht. Nhng bi th ca H Vi c ng trn bo Git gic. Bo va in xong, cha kp pht hnh, th bi th c dn chng ln mt bi vn xui tng thut s thng li gin d ca trn nh, kt qu hng hn ca t rn cn chnh qunTuy vy, s bo ny cng ch c pht hn ch, t cp chnh tr vin i i tr ln. Ti lm lin lc ca n v trinh st. Ti chy vo "x ca" 5, ni ta son bo Git gic ng. Ti ch lc cc anh ta son s h, xoy c t bo cm k , dt lun vo cp qun. Ti chy mt mch ra thng b sng Lu, tm mt ch b sng tht khut vng, ngm t bo xung nc. Ch cho h dn th gi ngm nc, ti cm t bo chui vo mt bi lau sy rm r, nh nhng, cn thn bc bi vn xui dn chng ln bi th. Ti c i c li nhiu ln bi th gia ting gi thi lau lch xo xc trn u v ting con sng Lu chy lc khoan lc nht di chn T hm n nay, hn bn mi nm tri qua, bi th chia lm nhiu kh ngn di, ti ch cn nh c mt kh: Nhn mi tc bch kim em Ut sng mu v bn i mt V Quc anh nc mt lng trng

Ha bnh tng em mt nhnh hoa tm ngt Chin tranh tng em mt vin n sng trng i ngi em gi Php n cu thng! Ti ngi khc lng l, nc mt git ngn git di rt xung bi th t m nc sng Lu m ti cm kh kh trong tay. V mi su tui u, ln u tin ti c nm ci v mn cht kinh ngi ca chin tranh qua bi th ca H Vi. Cng vi Hi Bng (ngy anh cn ly bt hiu l Vn Tn) bi th C n cu thng ngi Php b cn b lnh o a ra m x, phn tch, ph phn nng n. N c coi l in hnh ca s dao ng, s mt lp trng khng chin "By gi th anh ta khc thng k th, ri s c ngy anh ta i hn vi k th". Ngi ta kt lun v H Vi nh vy. Ha v n ch, ngoi ci ti th, H Vi cn b kt ti h ha - mt ci ti xu xa nht di vi nhng ngi lnh chng ti hi . N xu xa n ni ngi ta phi gi chch l ti "ht-p" n bt i ci v trn tri tin. u ui ci ti "ht-p" ca anh l th ny: Sng chin khu, do qu thiu thn tnh cm gia nh, chng ti by ra tr nhn anh nui, ch nui, m nui, em nui Ti cng c mt b m nui v mt ng anh nui. H Vi nhn ch nui l ch Hoi Trinh, y t bnh vin chin khu. Ch Hoi Trinh ln hn anh chng ba, bn tui, anh hm hai, ch hm su. Trc kia ch l hoa khi trng n sinh ng Khnh. Ti khng cn nh r ch c p tht khng, ch nh l dng ngi mnh mai, gng mt vng v v i n v st rt; cp mt ch to mt cch k d, chon gn ht na khun mt v mi tc ch di n chm gt. Nhng anh ch cng hot ng b mt vi ch ni thnh Hu k rng: ch thng du truyn n, kp n, c lu n na, vo bi tc tip t cho cc n v bit ng ni thnh. Nhn ch em nui c t lu, anh H Vi v ch bng m ra yu nhau. Hai ngi c giu mi tnh m chnh h cng cm thy "vng trm". Nhng h cng giu, cng l. Chng my chc c chin khu u bit mi tnh "bt chnh" ca hai ch em nui. Nghim trng hn, ngi ta n l "c y t ch nui c mang vi nh th em nui". C chin khu dn vo ph phn ti li ca hai ngi. My ngi cn b chnh tr, cn b tuyn hun th hn hc ma mai: "Cng l do ba ci th th tiu t sn, mt lp trng, i em gi Php n cu thng, m ra ht!". Ch ring ti lin lc trinh st con nt chng ti th hoang mang, ng ngc. Chng ti khng bit nn ng h hay nn chng mi tnh ca hai ngi. Chng ti ch thy thng c hai, v tm mi c hi t vi anh ch tnh thng . Mi ln chng ti chy lin lc vo cc c quan ng su trong ni, u tt vo bnh vin thm ch, p a p ng hi ch: "C nhn chi ra x-ca-mt" khng?" (X-ca-mt c ngha l anh H Vi). Thng Mng hay hi: "Ch c hay ra sng Lu git o qun khng, em bng gip ch?". Ch ko ci u b ri kht lt mi nng v mi tanh trc u ca n vo lng. m rt lu. Cp mt to mnh mng ca ch bng t nhe nh xng phi khi cay Ti ti, thng Hin, thng Bng-darn, thng Chu-sm mi ln v ng bng trinh st, tr v chin khu, a th mang cho anh mnh giy trng, cun v hc tr, a th ci bt my Cao l, l mc Pake anh vit th. Nhng th ny chng ti xin c ca my ch hng xn cc ch qu vng hu ch. Anh ct tt c vo ci ti dt vi m chng ti u bit ca ch Hoi Trinh khu tng anh. Anh ni: "Khi m anh tr thnh nh th thin ti nh Rem-b th anh mi dm dng giy mc cc em cho". - Rem-b l ci ng m ra? Chng ti hi. - ng y ngi Ty, ch mi bng tui cc em m th ng lng danh th gii, - anh ni. Thng Bng-da-rn bng a ra mt kin ng nghnh: - L ci ng y cng v lnh L dng qua y nh mnh, b qun mnh bn cht trong trn Cu Nhi - ng Lm th ung qu anh h? Anh H Vi xoa xoa u n, ci: "Thit may! ng y cht cch y gn trm nm ri". Chng ti nghe lm cc anh ln bn tn: trn quyt nh s b tr a ch Hoi Trinh ra vng t do khu 4 hc lp y s . Nhng mc ch l cch ly hai ngi khi phi dn su thm na "mi tnh ti li". Ci tin ny lm ti con nt chng ti bun lm. Khng hiu sao chng ti u c ngh: Nu vng ch Hoi Trinh chin khu s vng i mt na. Nhng ch cha kp ra khu 4 th phi vnh vin nm li di chn mt ngn i xo xc lau sy bn b sng Lu. Chng ti, nhng ngi lnh di du trn mc, chng kin bit bao nhiu ci cht, nhng cha c ci cht no li trong k c mt n tng kinh hong n nh ci cht ca ch. Sng hm , chin khu vt hng nng sau sut mi ngy ma thi ni thi rng. Ch Hoi Trinh t

trong ni, nch ci r tha ng o qun d, bn trn y chic chiu c nhn v tm m lng mu nn chui, i ra sng Lu. Ngy nhng ngi chin khu chng ti, mi ln ra sng git gi, khng mang theo chu hoc x (v khng c), m mang ci r tha v mt tm ni lng. Lt ni lng vo lng r ri mc y nc. Ci r tha lin bin thnh ci chu git, tm, nh nhng bit my, gin tin bit my Con sng Lu dng cao, nc c ngu, chy xit. Cc cong nc dc b sng dc ng, quay trong ting rn r, rn xit v phi lm vic qu sc Ln ca i thiu nin trinh st chng ti nm ngay trn li mn xung bn sng. Cc ch bnh vin, bo ch, qun lng thch ra git gi bn sng chng ti v c mt tng ln, bng phng t vch ni chm hn ra mt sng. Lc ch Hoi Trinh ngang qua ln, thng Mng ang ngi trc bu ca hc nh vn trn t bo Git gic, hn ngng ln cho ch, ni: "Khi m ch tr v bnh vin, ch nh gi em vi, ch nghe". "Em v bnh vin c vic chi?" Hn lm mt nhn nh ni: "Em b ho chc l ho lao ch ". Ch ci: "Ch cho ung mung thuc ho l khi thi". "Anh T-dt ni, ho lao phi ung hai mung mi khi". Ch li ci: " th ch cho ung hai mung". Chng l chin khu, ti chng ti thm ng qu Thng Ha-en l a u tin ngh ra ci mo gi mc bnh ho, v bnh vin xin ung thuc ho. Thuc ho cng ngt gn bng ng. Hn phi li bn con sui, tro ba dc ni mi v thu bnh vin, xin c mt tha canh thuc ho, ung ti ch. Hn v khoe m vi c i: "Mi mung thuc ho cng ngt gn bng na chn ch go ca m To!". Mng hi: "Mi khai bnh nh rng m cc ch tin, cho mi ung thuc?". "Tao khai mc bnh ho g. Ho g l bnh ho nng nht!". Ngy hm sau thng Mng chy v bnh vin khai vi cc ch y t hn mc phi bnh ho g rt nng. Mt ch y t ci ci cm chai thuc ho rt mt mung, bt hn h ming, nga c cho ung lun. ng l ngt tht - hn va im mi lim mp ngm ngh - nhng hi chua chua. Ch ti mung thuc ch rt lng qu, hn t nnh: "Thng Ha- en cng mc bnh ho g nh em, m hn khoe ch cho hn ung c mt mung y". Ch y t li ci ni: "Ti em cha mc phi bnh ho g, em ch mi ho vt. Ho vt ch cn ung na mung l lnh". Mng m c chy v i k li vi T-dt. T- dt m bng ci ngt. Hn lin lu ni: "Ti mi ngu. Mi phi khai l ho lao. Ho lao cn nng gp my ln ho g. Nht nh cc ch phi cho mi ung hai mung y! Cha chng cn cho mi thm c mt ve em v cho i ung dn!". Sng hm , chin khu hng nng. Thng Mng xm nm nh li rng v bnh vin khai mnh mc bnh ho laoKhng ng li gp ch Hoi Trinh, hn mng rn. Hai mung thuc ho coi nh cm chc. Hn ngi trc bc ca cng v bnh vin vi ch. Hn nh vn ht c t bo Git gic m vn cha thy ch ln. Hn thc mc ch git chi m lu ra hHn gp t bo, dt cp qun ri i xung bn sng. Bn sng vng tanh. Ch thy r o qun vi chic chiu vt ngay ming r, trn tng gn m nc. Hn on chng ch i vic ring, ngi khut sau bi cy m . Hn kin nhn ng ch. Ch mi khng thy ch bc ra, hn lin gi tong ln. Ch c ting lau lch xo xc tr li hn. Hn cht nhn thy tm ni lng mu nn chui b nhng ming nc xoy di chn tng , quay trn nh chong chng, lc chm xung lc ni ln Hn lp tc hiu ra. Nh b ma ui, hn chy ngc ln dc bn, ming la tht thanh: "Ch Hoi Trinh cht tri! Ch Hoi Trinh cht tri!". Ch mi pht sau, cc anh ln, bn nhc trinh st chng ti ng chen chc trn tng r o qun. Anh H Vi v ng bng cng tc hai hm trc . Chng ti, cc anh ln, ci qun o, nhy o xung sng, hp ln, m tm xc ch. Chng ti m tm cho n lc mt tri gn ln, vn khng thy tm hi xc ch.. Chiu hm sau. Thng Bngda rn i bm ng quc l tr v, hn di ba hm nn khng bit chuyn ch Hoi Trinh cht ui. Hn kim c mt cc x bng thm, h hng em v biu ch. Hn chn qung sng pha b chin khu c mt cong nc quay li qua, v qung ny ng bo p thnh ci p dn sc nc vo cong. Hn ci o qun i ln u, mt chm ch nhn xung dng nc chy xit tm nhng ch t ru bm chn khi trt ng. Li ra n gn gia sng, hn cht ngng ln. Ming hn h hc, ng gn nh cht lng gia dng nc o o chy quanh ngi. Ci cong nc ng knh n su by mt, quay ko kt nng n, ko t t di vc nc ln mt ci u ph n tc t sng qun cht vo ci ging tre ngang. Khun mt ngi cht tri trng bt nh bng c cht nhng hn vn nhn ngay ra ch Hoi Trinh. Cong nc nhc t t c ngi ch ln khi mt nc, a ln cao, ln cao mi, nh treo lng lng gia bu tri chiu chin khu y sng m, ri dn v pha bn kia.

Hn ht ln mt ting tht thanh, ling b o qun rch nh t a c gi cc x bng thm xung nc, bn r nc nho ti, chp ly mt ci ging ngang nh r gi cong nc li, khng cho n dm tip ch theo quay Nhng ci cong nc coi hn chng khc no mt ci cng u , nh nhng ko kt t t nhc hn ln khi mt nc v a hn ln cao. Ngp qu hn phi bung tay nhy vi xung vc sng, hn bi vo b, chy ln trm gc tin tiu ca chin khu nh cc anh ln tip cu, ri chy ln ln i trinh st gi chng ti. Sc quay ci cong nc mnh khng khip. C mt tiu i va ngi ln va con nt, bm vo cc ging ngang ging dc mi gi n li c. Mt anh c ht sc g tc ch khi cc ging tre ly xc ch ra, nhng khng ti no g ni. Mi tc ch di qu, qun ngang qun dc nh nh ai vo cong nc. Ht sch, anh phi dng thanh m tu ca, cht t mi tc m nc en nh huyn ca ch Chng ti o huyt chn ch gia m lau sy xc xo dc xung b sng Lu, cng vi r o qun t v chic chiu. Hai hm sau, anh H Vi mi t ng bng cng tc tr v. Chng ti chy ra n anh u dc ni i vo trm gc tin tiu. Chng ti tranh nhau k ch Hoi Trinh cht nh th no, m xc ch ra sao, cnh tng rng rn cong nc qun cht tc ch xch c ngi ch a t t ln tri ri li t t dm ch xung nc, cnh dng m tu ca, cht mi tc di ca ch qun cht vo cc ging tre cong nc Chao i, chng ti ngu di qu. Chng ti u c bit k t m nh vy l chc ngoy vo vt thng ang xi x mu trong lng anh. Chng ti tng anh s khc lm. Nhng tht l lng, hai mt anh ro honh! Anh ng bt ng nh vt ha , cp mt m trng trng nhn chng ti, khng ni, khng rng. nh mt anh lm chng ti s pht run, bt gic li c li, bc dt ra hai bn. "Chn ch m?" - anh bt hi, gn nh th thm. Chng ti ko nhau chy trc, dn anh ra m ch. Hai chn anh nh b n, c ngi anh ng sp xung bn nm t p trn cn in r nhng du xng. Anh khot khot tay, ni vi chng ti gn nh van ln: "Cc em v ht c i! V ht c". Anh ngi cng m v sut c m hm . Ri sau y, chiu no anh cng mang bt cm chan nc ruc khu phn ca anh ra m, chc l cng v trc khi n C m anh ng lun ngoi khng thy v ln. Ch t lu sau, ngi anh rc hn i, ch cn mt vi rng. Mt hm, ti v ng bng cng tc. Lc tr ln chin khu, ti tt vo ci miu gi l Miu C u lng, xin ng c th t trng coi miu mt th hng. Ti mang th hng v chin khu, lng lng t cnh ci mn trn th ca anh sp nm gc ln. Ti u c ng ci th hng ny git anh. Trc hai hm, c tin ca trinh st, bn ch tp trung qun chun b nh ph chin khu. Cng binh, cc n v trc chin, chn mn, gi lu n dc cc li mn chun b chng gic. Nhng ri c tin v bn gic cn ba huyn pha nam. Cng binh tho mn, g lu n, gii ta cc li mn. Bui chiu, anh H Vi cm nm hng ca ti, i ra m v. Tri xui t khin g khng bit, anh i vo ci li mn va tho g mn, lu n. Anh vp phi tri lu n gi g st. C hai chn anh u b thng, dp nt n u gi. Chc anh kht nc v mt qu nhiu mu, anh b lt xung bn sng, ng ci bn m ch Hoi Trinh cht ui. Chng ti tm thy xc anh nm vt ngang trn tng , u v hai vai ngp chm trong nc. Hai tay anh bu rt chc vo g nn mi khng tut xung sng. Chng ti o huyt st m ch Hoi Trinh, chn anh, xc bc trong tm vi bt o sng. Bn gic tn cng chin khu Ha M v bao vy nhiu ngy. Chng ti rt vo chin khu Dng Ha. Khong hn mt nm sau, tiu i ti i cng tc ngang qua Ha M. Cc li mn lau lch mc ph kn, cao lt u ngi. Ch mi hn mt nm m vng chin khu c tr nn hoang vu n rn ngi. Chng ti i dc b sng Lu bt ngn lau trng, vch c, r gai tm sut bui m khng thy m hai ngi. Lau lch, c di nut chng c hai T khi ti ri cy sng ni nghip anh lm th. Ri v th m sa vo cnh chm ni gian trun sut ba chc nm tri. Trong ba mi nm ti thng hay bt cht nh n cu ni k d ca anh H Vi bn bp la chin khu nm no: "Mt trm l trung on, cn l mt l nh th H Vi y!". Th ri dn dn ti mi v l ra, cu ni k d ca anh chnh l sm ng v s phn ca ai l mang ly nghip th vo thn. Ti thng k cu chuyn trn vi bng hu v vui ming ni thm: "H Vi l nh tin tri tm c i i:.

Chp li bn b H Ty- ma ng nm 1994

11. Mt nm lao ng cng trng C am T nm 1958, ti phi i nhiu t lao ng Hp tc x nng nghip Thi Lai (Thi Bnh), Cng trng Nh my ng Vit Tr (Ph Th), Nng trng cao su - c ph Thng Li Th Xun (Thanh Ha) t no ti cng gp phi chuyn trc trc, oan c, u b c quan qun l nhn xt l "cha tin b", "cha khc phc c t tng nhn vn", i khi cn c " nh ngc u dy" Nm 1964 cho n u nm 1965, ti tip tc c Hi Vn ngh c i lao ng ci to Cng trng Trm bm in Cc Thnh, C am. Trm bm in Cc Thnh vo loi ln nht min Bc ngy , ti tiu cho hai huyn Yn- Bnh Lc tnh H Nam Ninh. Trc khi mang ba l v cng trng, V Hng Cng trong Ban lnh o ng on Vn ngh cn dn ti: "Ln ny cu phi c gng lao ng cho tht tt. Cui t s c ng b cng trng nhn xt. ng xy ra nhng chuyn li thi nh my t trc. Cu phi nh rng, nu c nhiu tin b th ti s gii thiu cho cu v cng tc Ty Vn ha H Nam. Sau mt vi nm phn u, ngi ta s cho cu vo bin ch". Ti ha vi anh s ht sc c gng khi ph lng tt ca anh. Ti lao ng cng trng ny t khi san nn, mng cho n khi cng trnh c nghim thu. Cng v cng trng vi ti t ny c mt t ba ngi Vin Vn hc v B Vn ha i tham gia thc t theo ch th ca Ban B th Trung ng: Cn b i lm thu li mt nm, gm: N.N, nh l lun ph bnh lu nm; Mai Quc Lin cng l nh l lun ph bnh mi bc vo ngh v nh th Trc Cng. Trong ba ngi ny ch mt mnh Trc Cng l ti quen bit t trc. Trc Cng gp ring ti, ni nh: "Anh N.N. l ng vin, lp trng t tng ht sc vng vng, cng rn, chng nhn vn giai phm quyt lit Tip xc vi anh, Qun nh gi mm, gi ming, khng c th phi v y!" - c, mnh s un li 14 ln trc khi ni! - Cn Mai Quc Lin th chi c, mi ly v. c im l rt phc th Ch Lan Vin. Qun nh khng ch th Ch Lan vin trc mt cu ta. - Chnh mnh cng thch th Ch Lan Vin! Nm ti ngoi ba mi tui. Ti ly v v c a con gi u lng ln hai. Tht lng t y, ti mun c sng yn thn. Ti qu mt mi v phi i lao ng ht cng trng ny n nng trng khc. Ti chn ci cnh: "c trm, vn chui, ru chu". Ti t hn vi mnh s c gng lao ng tht tt, ni nng gi mm, gi ming. Cui nm s nhn c bng khen ca cng trng v "lao ng tch cc, c tin b r rt v lp trng t tng". Nh ti s c Hi gii thiu vo cng tc Ty Vn ha, ri s c tuyn dng li vo bin ch, c th bt u hng lng cn s 1 - 56 ng mt thng. Th l gp i s tin tr cp ca Hi Vn ngh my nm nay - 27 ng mt thng. Vi 27 ng, ti ch np tin n cho cng trng. Nhng iu quan trng nht m ti hy vng, dn dn ti s c xa k lut, c xut bn sch tr li v c tin n v. Ti phi lao ng i mc ri chuyn sang i b tng. Lao ng nng m khng c tin n sng, ti i mm ngi. Ti li xu mu i. H i l tay chn bn rn, m hi v ra nh tm. Mc d lc no ti cng inh ninh trong d l phi ht sc c gng, phi tht quyt tm phn u mau chng thot khi ci cnh tr cp 27 ng mt thng. Nhng ri ti li gp phi vi chuyn trc trc khng u, lm mt toi cng sc lao ng hn mt nm tri Ti v i mc c phn cng ng cp pha. Tay t trng tn l Hng, ng vin, ngi to bo phc phch, dn Thanh Ha, tay ngh kh gii v rt tt bng. Tay y thng giao ti vic nh v dy ngh cho ti rt tn tnh. Sau ba thng, Hng nhn xt tay ngh ca ti: "Cu c th xp vo th bc 1 ri y!". Ti ci nnh: "Nu gim c cng trng c hi th anh nh bo co tt cho ti vi nh. i khi l tuy tay ngh cn non nhng lao ng hng say, nhit tnh, ni nng ng lp trng chnh sch" "c c, t hiu ri. T s bo co tht tt cho cu. Ln no ln hp ng y cng hi thi lao ng ca cu. T u bo cu lao ng rt chm ch, cn c. T cn ngh hng thng cng trng nn ph cp cho cu my ng, cng vi tin tr cp trn, cho ngang vi lng cng nhn bc mt ng y bo s xt. Ln no ng y cng nhc nh mnh: Phi cnh gic cao vi cu v cu l mt tn nhn vn "thm c" v "nguy him". Mnh ci: Nhng ti thy

hn hin kh m, ng ch? ng y cn nhn mnh vi mnh: ng ch l ng vin, phi xc nh lp trng. Nhng tn vit vn vit bo chng ch th chng c tn no hin ht! Mnh qu cu nn k ring vi cu thi cu phng. Nh khng c ni l ra vi ai". Hng dn i dn li. Cu chuyn ca Hng lm ti ht sc lo ngi. Lao ng ti cng chm ch hn. Ni nng cng thn trng hn. Hng c ci th l m sng tc ca khc. Ngha l t i mi theo mt s ln iu dn ca quan h. Hng khoe vi ti, hi i ngha v qun s, anh ta c gii thng vn ngh ca tiu on v sng tc c mt bi ht phc v ch gn gi tc phong qun nhn. Bi ht theo iu "Tro ln tri ni Thin Thai". Hng ht lun: "Ra ng phi tht xanh tuya ny xanh i i tuya ". Ngy Tt sp n. Cng trng thng bo s t chc mt m vn ngh qun chng, tit mc t bin t din. Hng say sa sng tc bi ht cho m vn ngh. Ni dung bi ht l ca ngi i mc ng cp pha ng k thut, nng sut cao. Bi ht theo iu "Tnh bng c ci trng cm". lu qu ri ti khng cn nh c bi ht, ch nh cu u: "Tnh bng c ci ba inh, khen ai kho g y mi inh nn inh, y mi inh nn inh". Nhng ri hnh nh cng vic t li cho bi ht ca anh khng c sun s, gp phi ch b. Ti , nhiu lc ang lm vic Hng bng ngn ra, bung c, b ca, b ru, rt trong ti o ra t giy nhu nt, tri ln mt tm vn, nhm nhm nc bt cy bt ch th mc vt nhn hot m lc no anh cng ci trn vnh tai, ci xung t giy gch gch xa xa, ming lm nhm ht ci g ti khng nghe r li, trn cau li. Cng l ngi sng tc nn ti thng cm ngay. iu ny l anh ta ang b y. Ti thy thng anh, mun gip anh g b. Bc n gn, ti hi: "Sng tc gp kh khn ? Th ni xem anh b ch no, ti c th gip anh c khng? Ti khng rnh sng tc bi ht lm, nhng vic t li cho bi ht ni cng gn vi vn th". Anh ch u bt ch vo t giy, ni: "Mnh ang vp ci ch: li, li li sng y my i tm, khng bit t ci ting g vo cho ng ging. Mnh mun dng ch ng, ng, ng hay ca, ca, ca, nhng u khng ng iu du nng. Ngh nt c c m khng ra. Ti gp : Hay anh dng ch o, o, o. Nu ht ln th o c th ht thnh o, ngi nghe cng hiu. Anh gt g: ng, ng. kin ca cu hay. Vt qua c ch b, anh hon thnh c bi ht ngay chiu hm . Anh chn trong i mc ca anh nm cu c kh nng ht h nht, cho ngh mt bui lm tp ht. Anh lnh nhim v ch huy tp ca, va hun luyn, va bt nhp, va lnh xng. m vn ngh bi ht ca i mc lm cho mi ngi ci v tri v khi ht n ch o, o o, khn gi ngi bn di sn khu lin r ln ht theo o o, o mun v hi trng. Ban t chc phi la ht n khn c mi gi li c trt t, nhng khng sao gi yn c hon ton. Thnh thong bn di khn gi vn rc rch: o, o, o Hng b gim c cng trng gi ln xc cho mt trn ti bi, kt ti anh l c ph ri m vn ngh cho mng thng li ca cng trng. Hng hong qu phi th tht: ba ting o, o, o y l cu Phng Qun n gp kin cho ti. Lc u ti nh t l ca, ca, ca, nhng hn bo ht l o n ng iu hn Gim c cng trng gm gh: "y, ng ch c khen hn l hin na i. N x mi ng ch m ng ch khng bit. Ti cnh gic vi ng ch nhiu ln m ng ch u b ngoi tai, khng nghe?". Sau s vic ny, Hng gin ti lm. Anh cng tin l ti chi x anh, mun hi anh. Anh cng quyt khng nhn ti i mc na. Th l ti phi chuyn sang i b tng. Cng vic lao lc nng nhc gp ba gp bn ln i mc. Ti thc s in u. Nhng cng tht ng i cho ti: m nhc li cn dm chi tro, sng tc ca khc! Cha ht chuyn rc ri ny li tip chuyn rc ri khc. M cng ch ti ti qu ngu. Cn mt tun na l Tt. Cc bn N.N, Mai Quc Lin, Trc Cng u c cng trng cho ngh Tt, v H Ni. Ti i b tng ngh Tt theo cng nhn. Sng 29 Tt mi c v, sng mng Ba Tt phi c mt cng trng. ng Tm, gim c cng trng ln B hp ri ngh Tt lun trn . Ch huy cng trng giao cho ph gim c H. ng H trc cng l b i chng Php, tnh tnh hin lnh, xu xa. Thy hon cnh rc ri ca ti, ng cng c thng nhng khng gim t r thi , m ch thng cm mt cch lng l. "Ti sao hn i b i t nh, li vit c cun Vt Cn o c rt xc ng, bng thot mt ci tr thnh tn phn ng, chng ch ?, Ti c cu Na, ph trch cng tc t chc cn b k li c ln ng H t vn vi nh l lun ph bnh vn

hc N.N nh vy. N.N gii thch: "Rt d hiu, lc hn cn tr, li kiu cng v t chc, v k lut, chng i lnh o, mang sn trong ngi mm mng xu, gp c t tt l mc ngay. V H Ni hn b bn phn ng, gin ip, t-rt-kit, t sn mi bn kch ng, li ko, dng gi, dng tin mua chuc. Hn khai trong bn t kim im v v "nhn vn giai phm" l nu n ra cuc biu tnh chng i ch , th hn s cm c i u". Li gii thch ca N.N rt anh thp, nhng hnh nh vn cha hon ton thuyt phc c ngi lnh chng Php xu xa, tt bng ny. Thnh thong gp ti ch vng v, ng li di cho ti khi th bao Tam o, khi th na bao in Bin. Nhng t gim c i vng, ng thay mt ch huy cng trng, ti thng tranh th xin ng ngh vi ba ngy php v thm v con. ng u k giy cho ti i v dn: "Nh v cho ng php y!". ng H c c tnh l thch vui, thch vn ngh. ng c nh trc khi cho cng nhn ngh Tt, s t chc mt cuc mt tinh nh. ng s ln din n c my li tht rm r v nhng thng li to ln ca cng trng, tng tin nm c, n mng nm mi. Sau s c ngm th, ht h. ng cho gi ti ln vn phng, ni: "Cu vit cho t mt bi din vn. Ni dung nh sau, nh sau Cu gng vit cho hay vo t c trong bui tin cng nhn v n Tt. Cho cu ngh hn mt ngy lao ng vit". Ti sng m ngi. Ti hy vng nh bi din vn s chuc li c ci ti "o, o, o" va ri. Khi ht thi hn lao ng, ch cn hn mt thng na, ng s c cm tnh hn vi ti, ghi tt vo bn nhn xt v cp bng khen. V tuy l ph, nhng ng l b th ng u ng thi ph trch cng tc t chc. Tt nht l ng dp y, ng Tm i vng. Ti cu Tri khn Pht cho ng Tm i vng ng vo dp y! Ti vn dng ht ti ba vn chng vit bi din vn ny. Bao nhiu t ng hoa m , i ngn, khoa trng ti tng ht vo bi din vn. Ti m u bi din vn nh sau: "Thi gian tri chy trn cng trng nh dng sng y m m trong xanh (cng trng nm bn b sng y) tri trn cnh ng Bnh Lc, Yn chim kh ma thi ( ni l hn v ng). N nh n nga ang phi nc kiu. Nhng ri vi quyt tm vt nng sut thi cng cho mng nm mi, nm bn l ca giai on qu tin ln ch ngha x hi, Ban lnh o cng vi cng nhn qut cho n nga thi gian lng ln phi nc iv.v.. v v.v". Bi din vn c cng nhn xut xoa khen hay, v tay di, v tay ran. ng H sng phng mi. Sau k ngh Tt, ng a bi vn ra khoe vi nh l lun vn hc N.N: "Cc ng ch i vng, ti phi nh Phng Qun vit. Ti thy hn vit c y ch. Xem ra lp trng t tng hn do ny tin b vng vng hn nhiu so vi ngy mi xung cng trng. ng l lao ng chn tay rt c tc dng su sc trong vic ci to con ngi". N.N c xong bi vn lin sa sm nt mt: "Hn vit x ng ch m ng ch khng bit. Hn dng th vn biu tng hai mt, ting Php gi l xanh- bon -ki-vt (Symbole quivoque). y l mt ch trng hn hoi ca bn nhn vn m chng th nhn trn bo ch. Hn v cng nhn nh mt by nga v lnh o cng trng chn nga bng roi vt. Trc "pht hin" ca nh l lun ph bnh N.N, ng H tm mt v gin. ng cho l ti la ng nh la con nt bng th vn chng "biu tng hai mt" . Khi c nghe Trc Cng k li s vic ny, ti sng ngi. Ti khng ng c s li din ra theo chiu hng ! Chuyn ny th mt nm tri lao ng cc nhc ha thnh cng cc. Vic c vo bin ch, c xa n k lut tr li vi ngh vn, c in sch c tin nhun bt cng xa vi. Tuy vy ti vn cn cht hy vng ng H, ngi chin hu mt thi ca ti s ngh li, s thng cm m nhn xt tt cho ti, m ng c mt g cho cam! Ti hi hp khi c bit tin khong mt tun na, t Vn ngh s tham gia "mt nm lm thu li" s ht hn tr v H Ni v ti cng s c v cng. Ngy tin a chng ti c n nh. Hm , Ban ch huy cng trng s pht bng khen cho mi ngi. Sau l mt cuc lin hoan nh chui, bnh ngt, nc tr. Phng t chc ang chun b giy khen. Ch lc vng ngi, ti vo phng hi nh cu Na, ngi ph trch cng tc bng khen. Ti hn hn nh ngi ht hi: "Mnh c dc bng khen khng?". Cu Na ni: "Khng thy tn anh, ch c tn cc anh N., Cng, Lin". Ti cht ing. Th l bao nhiu hy vng tan thnh my khi. Khng c bng khen mang v trnh ng on Hi sau hn mt nm tri lao ng ci to ngha l ti l phn t nhn vn giai phm khng th ci to c na. Trong khi cc nh vn nh th khc c dnh dng n nhn vn nh Trn L Vn, Quang Dng u c tr li cng tc trong bin ch, c in tc phm. Cng ngh ti cng gin thn. Lm vn m vit cu vn khng sng sa n ni gy nn tai ha. i gi nh ti ng lm vn m lm lnh th by gi, chc mnh ang ngang dc chin trng

nh M. Ti c tin s on 325 ca ti vo n chin trng. Cu Hi, tiu i ph ca ti by gi l tiu on trng, hun chng y ngc. Bui chiu v, ti v Trc Cng r nhau ra sng y tm git. Ti ni vi hn: Cu gip t vi. Cu th gp ng Tm, ng H ni tt cho t, ngh cc ng y ngh li, cp bng khen cho t. Vi cc cu, ci bng khen ch l mt t giy vit ch p, c ng du treo ln tng cho vui. Cn vi t l c thm gn 30 ng lng mi thng, c tr li ngh vn, c in tc phm, thm c cht tin nhun bt ng gp vi v nui con v c chm dt ci cnh phi i lao ng ht cng trng ny n nng trng khc. Trc Cng bun ru ni: "Chnh mnh cng ang kh khn, sut na khng cng c bng khen v chuyn c Ha. Mnh khng gip c Qun u. Qun thng cm vi mnh i. ng gin mnh". Thi c, mnh s t phn u ly. V trong giy pht y, ti bng thy mnh n c khung khip. Ti bt ngm ln mt cu th: Ti n c gia bin ngi! m tin a, ng Tm gim c ng ln ni my li a tin tt p t vn ngh s do Trung ng c v tham gia ch trng ln ca ng: Mt nm lm thu li. Ri ng pht bng khen trao tn tay tng ngi. N.N thay mt t pht biu cm tng, ni ln nhng thu hoch su sc trong thi gian i thc t c cng chia s nim vui cng nh kh khn gian kh vi b con, anh em cng trng trn bc ng tin ln ch ngha x hi. Ch N.N dt li, ti thu ht cam m ng ln ni: "Bn thn ti, trong qu trnh lao ng ci to hn mt nm va qua, ti ht sc c gng lao ng hng say, tch cc khng ngi kh ngi kh. Ti t nhn xt so vi cc anh khc, ti cng xng ng c cng trng cp bng khen. ng Tm khng ng ln m ngi yn ti ch, va ht thuc va ni, khng nhn vo mt ti: "ng u cng trng xt k trng hp ca ng ch. Tuy ng ch c chu kh lao ng, nhng v mt lp trng t tng vn cn nhiu thiu st nghim trng, cn phi tip tc lao ng ci to khc phc sa cha. Mc d nh vy, chng ti cng chiu c biu dng ti ch ng ch, cn bng khen, chng ti hi vi trn, ng ch cha tiu chun". Ging ca ng tht rnh mch, tht dt khot. T cng trng mun v H Ni, ti phi i b 25 cy s dc theo sng y 5 cy ln n cu Gin Khut. T Gin Khut theo Quc l Mt 20 cy s na n ga Ph L. N. N, Lin, Cng c xe p i nhn nha ch mt hn hai ting. Ti cng c chic xe nhng bn mt ri thuc thang cho con gi hi n mi ln mt. V th ti phi eo ba l ln ng t lc tri cha rng sng. Sng y cn m mt khi sng v thp thong nh la chi. Ln n cu Gin Khut tri mi hng sng. Ti trt ci ba l vi bt thng v nhiu ch cn gi c t ngy lm lnh xung r c t sng. Ti tt xung b sng dc ng, ci ngi vc nc sng y ra mt. Ti bng ph ci vi ngh min man: Hn ba chc tui u i ti ra mt trn khng bit bao nhiu b sui, bn sng. C l v vy m mt a tr chn tru, mt anh lnh i- t rt sinh ra lm th, lm th. i ti c mt ci nghin l nghin ra mt. H thy sui, sng, m, h l mt ti c nng phng, nga ngy, v ti phi tm cch ra mt cho bng c! H thy nc l ti thm ra mt. Ra mt nhiu d ng thnh th! Ti ngi ln chp ci ct cy s st m, ch trc, m: Ph L 21 km, li trong ba l ra mt ci bnh bao khng nhn ng u, to bng hai bt n cm. Ni cho chnh xc l cc bt m luc. N cng c lai lch ca n. T ngy c cng trng, mu dch huyn Yn m ca hng n ung d phc v cng nhn. Ph trch ca hng l c Ha va bo va ln, en tri tri, mt to trn nh mt th a. C ta yu nh th Trc Cng m mt. Nghe Trc Cng l nh th, c lin lm th tnh tng Trc Cng theo kiu "i thng hai m": Anh Trc Cng gi y u nh Anh ca em yu qu nht i Anh i bin bit xa khi Em ngi xo nu bi hi nh anh Mi ln Trc Cng ra chi ca hng, c u di cho khi ci bnh m, khi ci bnh bao - cc bt m, km theo mt bi th tnh kiu "i thng hai m". Chiu qua, c di cho Trc Cng nhng hai chic vi th: trc kia yu mt, nay yu gp i. Trc Cng chia cho ti mt chic sng mai n ng. Ti b tng ming bnh nh b ming. Nhn nha nha. Va nhai va ngm

con ng quc l Mt ngn ngang g, hun ht chy v pha th trn Ph L. T nhin mt ni bun gh gm dng ln lm nghn c c. ng 10 nm trc, cng ci ba l ny, i dp cao su ny, ti i b trn con ng ny t th x Thanh Ha ra H Ni. V c l ti cng tt b dc xung ng con sng ny ra mt. Nhng ngy y ti tr bao nhiu, hnh phc bao nhiu! Nhng cng ch v mt ci ct cy s ging nh ct cy s ti ang ngi lc ny m cuc i ti phi r mt khc quanh tht t ngt. Nu bui sng hm , ti khng dng li ci qun nc bn ng n mt c khoai luc, v trc mt qun khng c ci ct cy s st m, ch khc phai m v c chc nm tri khng chin b b qun nhng vn cn c c: H NI 157 km, th c l lc ny ti ang ch huy mt i i trinh st qun gii phng, ang cng ng i s on n sng cng n dit vin hoc ng gc di ln n trong ting h ht xung phong mt a danh quen thuc no ti qu nh, u n ni phi khn kh v mt mnh giy khen ca ci cng trng xy dng trm bm in Cc Thnh ny

12. Nhng ngy cui nm, tm thm ngi dng L i Tuyn ngn c lp Phng Qun Ti l ngi vit vn nhng li c bit say m ngh thut kin trc. u nm 1990, i hi kin trc s ton quc, ti c gi mt bc in 300 ch, cho mng i hi. M u bc in vn, ti vit: Nu t nc xy dng mt n i Ngh thut, ti xin c lm th t. Ngy L hi, ti xin c tri chiu vn ngh s ngi. Chiu mt ti dnh ring cho cc kin trc s. V cc anh ch l nhng ngi trc tin em li vinh quang, nim t ho hoc nhc cho x s, bng chnh cc tc phm kin trc ca mnh.... ( nh ti, ngoi nhng) (1) Kim t thp, Vn l trng thnh, n ngco, Cha Vng Min in, C cung, Thp Eiffel, Khi Hon Mn... ti c chng vi chc tm hnh ct ra t cc bo nh Nhn Dn, Qun i, Lao ng, H ni Mi... chp cnh L i c lp vi tng th vn hoa Ba nh trong ngy Mng hai thng Chn nm Mt nghn chn trm bn lm. Mi ln ngm nhn ci cng trnh kin trc mng mnh c xy dng bng g, vn, inh, vi; c thit k v thi cng trong vng 48 gi - nu chm li mt gi l hng - ri sau bin mt khi mt t nh mt lu i trong c tch, cp mt m c ca ngi lnh gi ti bao gi cng cay l. Lng ti dng tro bit bao nim cm xc v suy tng min man... v T quc v Nhn dn, v Cch mng v Khi ngha, v mu xng ca lp lp anh hng ho kit thm m giang sn k t khi trn mt t x s Vit nam xut hin cng trnh kin trc mng manh ny. N bin khi mt t, nhng tm vc, hnh dng cng vi tng ch kin trc ca n, tc khc i i vo k c ca c dn tc... Ba nh nng thu vng rc r, mt bin ngi va bc t m di trm nm n l ra bnh minh c lp T do, c hoa trong tay v cu ht trn mi... Ngi Hip s v i ca Nhn dn v hai triu ngi cht i, bc vo tui nm mi lm, ru en, mt sng, l phc kaki... ng trn l i, m u bn Tuyn ngn c lp bt h: Mi ngi sinh ra u bnh ng... Ai c th ti to cng trnh kin trc L i c lp cng vi tng th k v ? Khng mt ai! K c thnh thn... Theo ngu ca ti, L i c lp l ci ct mc gia m di trm nm n l v bnh minh ca c lp T do ca c dn tc. K t khi trn mt c nng Ba nh mc ln ci ct mc ny, s phn ca c dn tc thay i, v s phn nh b, hn mn ca c thng ti cng thay i. T mt a tr chn tru m ch (... ti tr thnh) mt nh vn... Cng t ci mc kin trc mng manh ny, c dn tc xut pht, bc vo cuc trng chinh sng lng nht, lu di nht v d di nht ca th k, vi gnh nng lch s trn vai: Ta v ta ba chc triu ngi/ Cng v ba ngn triu trn i(2). Ngm nhn mt cng trnh kin trc nh vy, nhng ngi lnh gi di du chin trn chng ti, lm sao khng a l t ho? * Vy ai l tc gi c th cng trnh kin trc L i c lp? T my chc nm nay, ti lun b thi thc bi nim mong c tm hiu cho ra. Nhng ci kh b ci khn, v trong iu kin v hon cnh trc tr ca i mnh, ti khng sao thc hin ni nim mong c . Th ri cch y ba nm, ti c mt ngi bn tng ti nhng t liu c lin quan n s kin lch s mng 2 thng 9.1945 anh va tm thy trong Th vin Quc gia, Th vin Bo tng Lch

s, Vin S hc, Vin Khoa hc X hi Vit nam, v kho Lu tr Quc gia. Trong s nhng bn sao chp, c my t liu ti c bit ch : Th ca B tuyn truyn c tiu VIT NAM DN CH CNG HO ngy 31.8.1945 gi Th trng H ni, v vic t chc Ngy c lp (y l bn chnh c nh my bng giy than en trn giy trng, kh rng 130x210 mm, ng du trn vi dng ch Ngy c lp v C.P.C.H.D.C. vng quanh con du, mt ngi sao nm cnh gia, ni ln dng ch BAN T CHC). Ni dung th: Knh gi ng Th trng H ni, B Tuyn truyn ca Chnh ph Lm thi s t chc ngy 2-9-1945 mt Ngy c lp. Mun cho ngy y c mt tnh cch thing ling, Ban t chc chng ti yu cu Ngi h lnh cho cc cha chin, nh th cho m ca, qut tc sch s v t trm hng sut ngy hm y mng Ngy c lp. Knh th, Nguyn Hu ang Mt th khc ca Ban T chc Ngy c lp thuc B Thng tin v Tuyn truyn, ngy 31.8.1945. Hnh thc v con du nh trn. Ni dung th: Knh gi ng Th trng H ni, Nhn Ngy c lp, chng ti yu cu Ngi cho treo c vn hoa Ba nh v hai bn nhng ph ln cn. Cn v l cho Quc k , chng ti nh Ngi cho sa son cho chng ti mt chic ct cao 12 thc ty c giy v bnh xe (poulie); s c ch th v ch dng ct cho phu to Th chnh. Knh th, Nguyn Hu ang Mt th khc, hnh thc, tiu v con du ging hai bc th trn, vi ni dung: Knh gi ng Th trng H ni, Mun cho Ngy c lp t chc vo ngy 2-9-1945 ti y c hon ho, chng ti yu cu Ngi thng bo ngay cho cc Ph trng cc ng y bo tin cho cc nh trong khu vc mnh bit rng C no trong nam gii hay n gii mun i d l y s n hp Hi qun Khai tr hi 13 gi trc khi i ln vn hoa sau S ti chnh. Knh th, Nguyn Hu ang Sau khi c k nhng t liu trn, ti suy lun: ng Nguyn Hu ang l Trng ban t chc Ngy c lp, vy chc ng phi bit ai l tc gi cng trnh kin trc L i. Cn phi tm gp ng hi cho ra. *** Anh Nguyn Hu ang th ti c bit mt t my chc nm trc, nhng rt t khi c chuyn tr vi anh. Mi ln ti c anh hi chuyn, ti bi ri, sng m ngui, u khng khin m chn c rt v t th ng nghim, nh ngy cn lm trinh st mi ln c Chnh u S on hi chuyn. Ti ngh bng: Ti l ci th g m c mt ngi nh Nguyn Hu ang hi chuyn? Nguyn Hu ang, ngi tham gia hot ng cch mng t khi ti cha ; nh hot ng bo ch cng khai ca ng cng thi vi Trng Chinh, Trn Huy Liu; mt trong nhng ngi t chc v lnh o ch cht ca Hi Truyn b Quc ng cng thi vi Phan Thanh, c Nguyn Vn T. Mt trong nhng ngi sng lp v t chc Hi Vn ho Cu quc cng vi Nguyn Huy Tng v Nguyn nh Thi. V cui cng l Trng ban T chc ngy i l ca t nc: 2-9-1945. Cch y khong mi lm nm, anh t cao nguyn H Giang tr v, t tc ti qu nh. Hng nm vo dp gip Tt, li thy anh o ln H ni trn chic xe p thiu nhi Lin X (c). Anh mang n cho my bn c mi ngi mt cn go np. Mt ln ti cng c anh cho mt cn. Ti cm ng v ngc nhin hi anh: Anh kim u ra go np m cho chng em th?. Anh ci: Mnh sng nng thn cng phong lu ra pht. Khng nhng c go np biu bn, li cn c c thc v rm cho nng dn vay. - Hin nay anh ang lm g di ?. Mnh nghin cu Lo Trang v dch li cun Lch s ng Cng sn Lin x qua bn ting Php. i chiu thy bn dch in sai nhiu qu . Hai nm tr li y khng thy anh ln H ni na. My anh em quen c chng ti hi nhau: Khng bit anh ang c gp chuyn g trc tr di khng?

Ni lo lng ny thng xuyn m nh ti. Nhn th ti mun tm hiu v cng trnh L i c lp, nm ti nht quyt phi v thm anh, mc du gn gip Tt. Ti ni kh vi v: Em bt cho anh mt phn lng hu thng ny; ly tin tu xe, n ng, v Thi Bnh tm thm anh ang... Nhng tt nht n ni ri, ch ra ging anh i c c khng?. Anh bng nhin thy nng rut qu... i n ra ging e chm mt. Anh ang gn ci tui tm mi, m li mt thn mt mnh.... Anh c bit a ch ca anh ang khng?. Anh ch bit anh y Thi Bnh, a ch c th th khng bit. C ci tnh Thi Bnh rng mnh mng vi hn hai triu dn, khng c a ch c th lm sao anh tm c?. Tri t! Mt ngi nh anh Nguyn Hu ang th anh tin rng v di hi a con nt n cng bit. V ti nh trao cho ti na s tin lng hu thng cui nm va lnh, vi v mt nhn nhn ca ngi v phi trao c mt na sn nghip cho chng tiu hoang vo mt vic khng u! Ti vi nht my t giy bc vo ti, nhy ln xe p, cm u p thng ra ga v s v thay i kin. *** Va i tu, va -t, xe p... sng 26 Tt, ti c mt ti th x Thi Bnh. bt th gi tm kim, ti hi ng n S vn ho v Hi vn ngh tnh, hi a ch ca anh. Ti thc s ngc nhin khi thy nhiu anh ch em cn b hai c quan ny khng bit Nguyn Hu ang l ai. C vi ngi bit nhng li rt l m: Hnh nh ng ta Qunh Ph, Kin Xng hay Tin Hi g .... Hi vn ngh tnh, ti lm quen vi mt nh th tr. Khi bit r nh ca ti, anh hng hi ni: Chu s a ch ra ci qun tht ch, thng c my anh cn b v hu, chc s hi ra. n qun tht ch, ti nh mc s tin cm ci trong ti, gi mt a tht ch luc v hai chn ru cho phi php. i chng na ting, c mt ngi ng tui chic xe cp trc ca, i vo qun. Nh th tr bt dy ni vi ti: ng ny c quan an ninh tnh, hi chc bit. Ti vi nu tay anh li, dn nh: Cu ng gii thiu mnh l ai, s rch vic. Bit ri, bit ri, ch khng phi dn. Anh bn tr i n gp anh ta, ni ci g , v ch tay v pha ti. Anh cn b an ninh ti ci bt tay ti, ngi i din v nim n hi: Xin li c, nm nay c hng th bao nhiu tui ?. Ti on chc anh ta thy ti n vn nhch nhc - o qun b ba nu, chn dp lp - ru tc bc trng, nn hi vy. Ti lin ni pha ln: Cm n ng ch - ti ci - cng tht thp c lai hi (3) ri ng ch . Trc c cng tc u ?. Ti lm thng trc cho mt c quan thng nghip trn H ni... v hu gn chc nm ri. C l th no vi ng Nguyn Hu ang ?. Ti c quen bit g ng ta u. Thm ch cng cha bit mt. Chng l t hu ca ti c mt c nghe u hi b mt cng hot ng vi ng ta. Bit tin ti v thm a chu h cng tc gio vin Qunh Ci, ng c gi ti mi ngn bc biu ng y, m giao hn phi a tn tay. Ti tng ng y th x, hi loanh quanh mi khng ai bit.... Anh cn b ci: ng y u c th x. Hin ng y ang thn Tr V, x V Cng, huyn Kin Xng... cch y gn hai chc cy s. Ngc gi ny m c p xe v cng vt v y.... Thy ti chm ch lng nghe, anh cn b tr nn ci m: Ni c bit, trc kia ci ng ang y cng l ngi hot ng cch mng c tn tui... Nhng ri ng ta gi chng, lm bo lm vn chng i ng v Nh nc, b x pht 15 nm t ngi, a ln giam trn tri t H Giang. Mn hn t, ng ta xin v c tr ti qu qun. Tuy vy cch y my nm ng ang ny t tin i sang Nam nh khng c giy i ng, n nh mt i tng m cng an ang theo di. Cng an hai tnh lin phi hp, hi giy t i ng ca ng ta, ri bt giam gi bn thng nh lao hai tnh cnh co, v t chc khm nh. Sau th cho v.... Ti t s hi gi u gi tai: Ch... bit rc ri th ny th ti chng gp ng y na... em tin v tr li thi.... Anh cn b xu xoa: Khng sao u c , chnh sch ca ta by gi l i mi t duy. Nghe u trn cng ang sa son cho ng y c hng lng hu. Nu c mun v thm ng y, c vic v. Ti s ch ng cho c. Anh cn b chm ngn tay vo li ru, v ln mt bn, ch v cho ti rt cn k con ng t th x v ch anh ang t tc. Ti ng ln ri rt cm n anh... * Con ng mi my cy s chi cht g. Gi cui ng but nh kim chm tp thng vo mt. Nhng va p xe ti va ngh ngi min man v s thng trm ca nhng kip ngi tnh nguyn dn thn v ngha ln, nn con ng cng nh bt xa... n ch ng ba r vo trng ph thng cp I, II x V Cng - Ni anh ang t tc - ti vo ci qun bn ng ung li ru cho m bng. ng c ch qun khi bit ti t H ni v tm thm anh ang, rt ru trn li v ni: ng y thnh thong vn ngang qua y, ti u mi vo ung nc. ng y tn tin kht ting ci x V Cng ny. Mi cch y dm hm, ng y o sau xe ci r tre rng buc rt k . ng y k vi ti ti qua bt c con rn g d lm, phun ph ph b vo nh mnh. nh lm

tht n nhng tic, ch ln ch bn cho mt tay bun rn c, kim ly my nghn mua my lng m l.... Ti bt ph ci: ng y by gi li thm ci ti bt rn c, m mt cng p xe mini nhng mi my cy s i ly my lng m l... Vui tht! Ti c ngi bn lm th tn l Tun Nguyn, cht lu ri, lm cu th nghe tht v ngha, nhng c bt cht hin ra trong tr nh ti: Cuc i vui qu khng bun c!. ng ch qun rt thm li ru na, ging ho hip: Li ny ti i c!... M kh, ng y c bn c u. Chiu ti ng y p xe v phn nn: n khng chu mua, n bo loi rn ny khng nm trong b tam x!. Ti ci ngt. Anh ang gian u hi ci nh bp ca khu tp th gio vin, trc mt l ao c Bc H ca x. ng bn kia b ao, mt c gio ch cho ti: Bc y ang ngi bc cu ao kia ka! ang c ra ci g m chm ch th khng bit.... Ti dt xe p qua sn trng, vng ra st sau lng anh. Anh ang dng nm rm c ra nhng vin gch v i, xp thnh chng cao cnh ch ngi. Ti ng lng nhn anh. u anh i ci m ci mo m, khoc ci rut o bng thng be bt, qun lao ng mu cho lng, hai ng chn m vng hai dy cao su en nom nh vng cm st; chc hn nht hai ng qun vo chng rt, lng anh khng hnh ch C vit nghing... Ti cht nh cch y rt lu, ti c nghe nhng ngi cng thi vi anh k. Hi Mt trn Bnh dn, Nguyn Hu ang l cn b ng c c ra hot ng cng khai, n vn sang trng nh cng t loi mt ca H thnh, tht c vt chi, i khp Trung Nam Bc din thuyt, oai phong, hng bin, tuyn truyn cch mng... Mi ln cch mng cn tin hot ng, Nguyn Hu ang c th n bt k mt nh t sn H ni no giu c, vay vng, tin. M nhng ngi ny trao vng, tin cho anh u khng i hi mt th giy t g, v h tin su sc rng trao vng, tin cho anh l trao tn tay cho cch mng... V by gi, anh ngi , gn tm chc tui, khng v, khng con, khng ca khng nh, lng khng ch C vit nghing, t m c ra nhng vin gch v - chng hiu lm g - nh ngi b gi trong truyn Hng cui ca Nguyn Tun c ra nhng vin cui trng tm ko mch nha vo dp tt nin... Min man ngh nh vy v ti bt ph ci... Anh ang!, ti nghn ngo gi. Anh quay li, chp chp mt, rng vng sn, cn mn gn na v nm thng... Phng Qun! Ch v y t lc no th?. Hai anh em chng ti m cht nhau gia bc cu ao. V c hai gng mt gi nua pht chc m l... * Ci chi bp cn h c thn ca anh rng ch khong 5 mt vung, cht kn nhng t trang, c. My cy so ngn tre gc dc ngang st mi, treo vt c chc ci khn mt rch x nh gi lau bt, o may- thng nt, qun lao ng v vu. Cp qun eo lng lng mt chm lc lc lm bng v hp du cao Sao vng xuyn thng, buc dy thp, bn trong c hn si nh. ng vo, chm lc lc rung ln leng keng, nghe rt vui tai. Sau ti c anh gii thch tc dng ca chm lc lc: i li trong ng lng nhng m ti tri, anh thng b cnh thanh nin i xe p, xe my phng u m sm vo, lm anh ng tro tay, sy gi. Hc tp sng kin ca ng bo cc dn tc Vit Bc, treo m vo c tru - tru g m, ch leo thang - anh ang ch chm lc lc eo vo cp qun, bo hiu c ngi h trnh xe. Tc dng th hai, quan trng khng km... Mi ln p xe trn ng vng, nghe ting lc lc loong coong ngang tht lng, t nhin cm thy c c. Chnh gia gian chi k ci t g tp nh, hai cnh mt rung khng khp kn c, kho mt chic kho ln nh kho nh kho. Trn nc t, xp mt chng m ci, m vi, m l m H ni ngi ta thng qung vo cc ng rc. Cnh t l mt ci ging c nhn, bn chn ging c thng c thm bn chng gch. Trn ging mt ng chn bng trn rch thng, v mt xp qun o c lm gi... St chn ging k chic bn xiu vo ch c hai chn, hai chn kia c thay bng hai si dy thp buc treo vo tng. Anh ni, ging Lo Trang: Mt ci bn bn chn l mt con vt. Khi n ch cn hai chn n l mt con ngi. Trn mt bn xp kn nhng chai l, v hp, hai ci n du lm bng l mc Cu Long, vi con dao lm bng mu li lim gy, v ba bn ci bt hng, np y l nhng vin gch v. Anh ch np y, gii thiu vi ging trang trng ca thuyt trnh vin gii thiu hin vt trong cc bo tng ngh thut: N l loi gch nung rt gi, gn t ti tiu chun ca snh s c, sc nng v bn ca n lm cho cc loi chut, mi, dn phi v n. By gi ti mi hiu anh c ra nhng vin gch v lm g. Di gm bn l my chc i dp cao su h nt, t quai, c b thnh tng b, hai ci vi mui da rn nt, st ming, mt ng bn l ca, st vn, inh cng queo, mu dy thp han r... Tt c nhng l , ph ln mt lp bi tro... Lc ti bc vo, gian bung m mt khi. Anh gii thch: Gi ny cc c gio nu n. Bp tp th st bn kia tng. Ti trn rm vi bn trt nhng khe h st mi, nhng khi vn c lt sang - anh ci - Chu khi mt cht nhng cng c ci li. Thnh thong li c ngi mi xo

nu ln vi khi, ci mi c bi dng. Trong vic d no cng c vic hay, v ngc li. em p xe ra ch mua ci g v n. Thi khi cn. Ch v chi hm nay l rt gp may. Sng nay ti va ch bin c mt m thc n ngon v ch. Ch nm ri s bit. Cm cng c sn ri. Ti mi nu lc sng, vo lng rm, cn nng nguyn. , ti li c c ru cho ch, ru cam hn hoi, qu ca Hi Nh vn gi biu vo dp Tt nm ngoi... Ti ch mi mi my thy gio my chn, cn cho ch say sa sut my ngy chi. Anh xng xi ly chm cha kho buc chung vi chm lc lc, m kho t tm chai ru. Ti lic nhn vo my ngn t. Nhng xp qun o c nt ln vi nhng chng bo, giy m, sch... vng. Ngn di cng rt nhiu chai l, v hp, v lon bia, v nhiu chng cc loi bao thuc l. Anh li hi tm mt lc kh lu mi li ra c chai ru cam cn gi na: y ri! By gi gi ho ra lm cm. ch ny li tm sang ch kia. Ti ci, ni: Nhn anh, em c tng l mt nh qu tc Nga thi Sa Hong, t tay tm chn loi ru qu ct gi mt trm nm trong hm ru, i khch qu. Ti ch nhng chng v bao thuc l, hi: Anh chi su tp v bao thuc l ? Th m em khng bit. Trn nh em, cc bn n chi, ht cc loi thuc l ngoi ho hng, v bao vt lung tung, v em ngy no cng phn nn v phi dn nht em t. Anh ku ln: Th c tic khng! Ln ny ch v trn nh dn c, c v bao thuc l ngoi c ct gi cho anh ang, cng nhiu cng tt. N l hng i lu ca ti y.... Hng i lu?, ti ngc nhin hi. ti dn cm cho n ri ti ging cho ch nghe th no l hng i lu. Ti xem ra ch m tt v mn kinh t chnh tr hc. Ti ngm nhn cn h c thn y khi ca anh, hi: Hn mi lm nm qua anh vn sng gian bung ny ?. Ngy ti mi v x, ti sng tri ln ca Hp tc x. Chng l cn b x cng thng cm hon cnh kh khn ca ti, nn ngh ti ra trng coi gip nh nhn vin thng trc ca tri. mt thi gian. Nh kho cng thong mt, ti c th n , c sch, vit lch kt hp vi trng coi tri. Mi ma hp tc x tr cng im my chc cn thc, my chc cn rm lm cht t. S thc, rm ny ti khng phi dng n, trong my nm tit kim c hai ba t thc, hai trm su chc cn rm cho b con vay. Ngoi ra, vo dp tt, Hp tc x bi dng thm t thc np, em ln H ni biu cc ch... Khi bt tay vo vic dch thut li cun Lch s ng Cng sn Lin X, ting ln ku m qu lm ti mt tp trung t tng, nn phi xin thi cng vic trng coi tri, chuyn v y c yn tnh hn. *** Anh li di gm ging ra mt ci x tn thng y, t ln ming x tm g dn. y l bn n - anh gii thiu v vn tip ra hai ci vi mui da st ming - Cn y l gh ngi. B con nng dn mnh ngho m ph phm th y. Hai ci vi cn tt nh th ny m em qung bi tre... Ti nht v, c ra sch s, lt t ln, lm thnh ci gh ngi va vng chi li va mt. Ch ngi th m xem, c khc g ngi trn n s i Minh?. Anh dn ra hai ci a, ri chn trong hai ci bt hng y vin gch v gp ra nm su vin g trn trn, en xn, nom rt kh nghi. Anh ch vo mt a, gii thiu thc n: a ny l ch cc, a ny l ch nhi. Nh n thng xuyn hai th c sn ny m ti rt kho, cn kho hn c ch. Anh nhc trong ci r ph y rm gc nh, xoong cm n mt mt gc m anh gii thiu vn nng nguyn. Ni ng hn l mt th cho rt c, c th xn thnh tng ming nh bnh c. Ba nm tr li y, ti phi n cm nho, nu n cm kh th b nghn. Ti nu cm vi nc vo go nn rt b. Chng l cc c gio thng b ph nc vo go. Ti a cho cc c ci chu, dn nc vo go vo y cho ti, ti cht ra nu ln vi cm. Tinh tu ca go nm trong nc vo, b i tht ph phm. Nhng cc nhi u ra m anh bi dng c thng xuyn th?, ti hi. y ch ny mi l b quyt. Phi huy ng lc lng qun chng, tc l cc chu thiu nhi. Bit cc chu y thch chi v bao thuc l, nht l cc loi v bao p. Mi ln ln th x hoc sang Nam nh chi, ti u nht nhnh v, i cho cc chu ly cc, nhi. Cng ra tiu chun hn hoi. Mt v bao ba s i 3 con cc hoc 5 con nhi. Cc loi khc 2 cc, 3 nhi. Bi vy ti mi ni l hng i lu, ch hiu cha. Mi thng ti ch cn ba bn chc ci v bao l tha cht m, m l loi m cao cp Hm no ch v ti gi biu c, ch Cung(4), mi nh my vin nm th. C ch n tht cc ca ti ri s thy cc th tht khc u nht hot!. Anh rt ru, chn gp vin ch cc, nhi b vo bt cho ti, n cn, u ym, trang trng, lm ti a nc mt. Anh hi: Ch i u m li ln li v tn y, vo lc tt nht sp n ni?. Em v y ch mt mc ch l thm anh. Hn hai nm nay khng thy anh ln H ni, chng em rt lo. Khng bit anh m au g, liu anh c cn sng khng? V y thy anh vn kho mnh, em

rt mng Anh l nhn chng ca mt qu kh ho hng ca t nc. Nu anh cht i, tn li nh c cy, khng nhn gi g li cho cc th h sinh sau, theo em l mt tn tht khng g b p c. Ti ly a anh xem s ti liu lin quan n ngy i l mng 2 thng 9 nm 1945, va sao chp: Em suy lun ra anh l Trng ban T chc Ngy c lp nh trong t liu hin cn gi c. Em mun c tn tai nghe anh k li nhng k nim, nhng hi c m anh cho l su sc nht m nu anh khng dng n th cho em xin. Anh im lng rt lu, dng a tm li nhng mnh vn tht cc, nhi trong a, gp b vo bt mnh nhng mnh khc rt xung mm vn. Anh chm ch nhn vo ci a tm gn, nh ang gng c nhng hi c in li trong lp men snh Anh cht ni, mt vn khng ri ci a: Thm thot th m bn mi by nm tri qua Ti cn nh nh in ngy hm l ngy 28 thng 8 Ti sao ti nh, v l thi khc lch s phi c tnh tng pht mt Nm ti bc vo tui bm ba. Chnh ph cch mng lm thi hp ti Bc B ph, quyt nh ngy l ra mt quc dn ng bo Hm , ti c vic cn phi gii quyt gp, nn n ni th phin hp va gii tn. Va bc ln my bc thm th thy c Nguyn Vn T t trong phng hp i ra. C mng r chp ly tay ti, ni: Anh vo ngay i, c H ang i anh trong . Ti theo c T vo phng hp. l ln u tin ti c gp mt ng C. ng C ngi gh ta, mc b qun o chm, tay chng ln ba toong. C T ko ti li trc mt C, gii thiu: Tha C, y l ng Nguyn Hu ang, ngi m phin hp quyt nh c lm Trng ban T chc ngy l. C H nhn ti mt lc vi cp mt rt sng, cp mt m v sau ny nhn dn c nc n rng c bn con ngi - nh mun cn nhc, nh gi ngi m C quyt nh giao trng trch. C hi ti vi ging Ngh pha, rt ging ging c Phan Bi Chu m c ln ti c nghe: Chnh ph lm thi quyt nh lm l ra mt quc dn ng bo vo ngy mng hai thng chn. Ch c m ng c vic t chc bui l khng?. Ti tnh rt nhanh trong u: thng 8 c 31 ngy, nh vy l ch cn 4 ngy na thi... Ti suy ngh cn nhc trong tng pht. Hnh dung ra tt c nhng kh khn nh ni m ti phi vt qua... t chc c mt ngy i l nh vy, trong khi mnh ch c hai bn tay trng. Ti ni vi C H: Tha C, vic c giao l qu kh v gp qu ri. C H ni ngay: C kh th mi giao cho ch ch!. Anh ang ngng pht ln nhn ti. V gi nua cng qun trn con ngi anh nh c trt b ht. Dng dp oai phong, kh phch ca ngi chin s cch mng lun lun ng hng xung kch li hin nguyn hnh. Nh ch bit y - ging anh vt tr nn sang sng - ti l mt nh tuyn truyn, ng vin thin h, chuyn nghip. Th m ln ny ti li b ng c ng vin mt cch ti tnh, bng mt li tht ngn gn, gin d! Nghe ng C ni vy lc ti thy trong con ngi mnh bng bng kh th, mun lp nn c nhng k tch, nhng chin cng tht vang di... Ti ni vi ng C: Tha C, C ni nh vy con xin nhn nhim v. Con xin ha s c gng ht sc hon thnh trng trch. C H ng ln, bt tay ti, dng b, gng mt nom rt vui v, bng lng: Th th ch tr v bt tay ngay vo vic i. n sng ngy kia, ch n y bo co vi ti cng vic c tin hnh nh th no. Ti cho C, ra v, lng ro rc lng lng... Nhng khi va bc xung ht nhng bc thm rng thnh thang ca Bc B ph, ti cht ngh ra mt iu. Ti lin quay tr li phng hp. C H vn cn ng . C hi ngay: Ch cn cn g na?. Tha C, hon thnh trng trch, xin C trao cho con mt quyn.... Quyn g, ch c ni i!. Tha C, quyn c huy ng tt c nhng g cn thit cho bui l, v ngi cng nh v ca.... c, ti trao cho ch ci quyn . Nu ai hi huy ng theo lnh ca ai, cho php ch c tr li: Theo lnh ca Ch tch H Ch Minh!. - Cng vic u tin l ti tho mt thng co ngn gn - anh gp thm my vin ch cc trong bt hng, b ra a ri k tip - Ni dung nh sau: ngy 2 thng 9 nm 1945. Chnh ph cch mng lm thi s lm l ra mt quc dn ng bo, tuyn ngn c lp ti vn hoa Ba nh. ng bo no c nhit tm, mun ng gp sc, gp ca vo vic t chc ngy l lch s trng i ny, xin mi n Hi qun Tr Tri ph Hng Qut gp Ban t chc. Thng co c gi ngay n tt c cc bo hng ngy, yu cu ng ln trang nht, vi hng tt tht ln chy ht trang bo (... mt mt dng... ) ngoi cht kn Hi qun. Ngi ghi tn vo cc cng tc, ngi gp tin, gp vng, gp vi vc, g vn. Nhiu ngi t chi khng ly giy bin nhn: Bit bao anh hng, lit n ng gp cho nn c lp ca dn tc, u c ly giy bin nhn, h ni vy. Ti mi mi ngi d cuc hp chp nhong, v a ra kin: Vic cn thit trc tin l phi dng mt l i c lp tht p, tht ln, tht uy nghi, xng ng vi ngy lch s trng i ny, ti trung tm vn hoa Ba nh Chnh ph cch mng lm thi ng ln ra mt. Vy ng bo no hin c mt ti y c th m nhim trng trch ? Mt ngi trc ngoi ba mi, n

mc li ngh s, eo knh trng, bc ra ni: Ti l ho s L Vn (5). Ti xin tnh nguyn nhn vic dng l i. Tra nay ti s mang bn phc tho l i n ban t chc xem xt. Ti bt tay ho s, ni: Ti c bit tn tui anh t lu v cng nhiu ln c xem tranh ca anh. Ti xin thay mt Ban t chc hoan nghnh nhit tm ng gp ca anh. Nhng L i c lp l mt cng trnh kin trc, tuy dng gp rt, tm thi, nhng phi t nhng tiu chun khng th thiu ca n nh s vng chc, s hi ho cng trnh vi tng th... Ni v d nu nh khng vng chc, my chc con ngi ng ln, n sp xung th ngy l coi nh tht bi. Bi vy cn mt kin trc s phi hp vi anh. Mt ngi tr tui n vn chnh t, t trong m ng bc ra, t gii thiu: Ti l kin trc s Ng Huy Qunh(6), cng hot ng trong Hi Vn ho Cu quc vi anh Phm Vn Khoa. Hm qua ti c anh Khoa cho bit ca Ban t chc, ti v xong bn n thit k l i. Anh Qunh tri cun giy can cm sn trn tay ln mt bn. chnh l ton cnh l i c Lp m sau ny ch c nhn thy in hnh trn bo ch. Bn v tht p, tht chi tit, t m... L i vi tng th vn hoa Ba nh, v tr dng l i, chiu cao, chiu rng, mt bng, mt ct ngang, ct dc l i, ln cc x g, tng din tch mt vn p lt v.v... Sau khi nghe anh Qunh thuyt trnh, ti xem xt, cn nhc ri t bt k duyt bn thit k, ng du Ban t chc. Ti ni vi anh L Vn v anh Ng Huy Qunh: Ban t chc quyt nh giao vic ny cho hai anh (Cc anh cn g, chng ti) s lo chy y . Hin nay chng ti c mt kho ba ngn thc len (7), cn dng bao nhiu cc anh c ly dng. L i phi c dng xong trong vng 48 gi ng h. ng 5 gi sng ngy mng 2 thng 9, ti s n nghim thu. Chc cc anh hon thnh nhim v. Sng ngy 31 thng 8, ti n Bc B ph gp C H nh C ch th. Sau khi nghe ti bo co ngn gn, y v tt c mi vic c lin quan ti ngy l, C ni ging ht sc nghim trang: Ch phi nh ngy Mng hai thng Chn ti s l mt ngy lch s. l ngy khp li cuc Cch mng thng Tm, v ngy khai sinh nc Vit nam Dn ch Cng ho. * ng ang i! ng ang i!, ting con nt gi nheo nho ngoi ca, ngt ngang cu chuyn ca anh. Ti nhn ra, thy hai ch b chc 9, 10 tui, mi ch cm mt cnh tre, u cnh tre thng tht mt con rn nc, mnh nh bng chui dao, u b p dp cn r mu ti: ng c i rn nc khng ?. Anh ang b a bc ra ca, xem xt cn thn hai con rn nc, ri hi: Cc chu nh i nh th no?. ng cho chu mi con hai ci v bao ba s. Cc ch ng c gi thi bt cht, ging ni v dng b ca anh chuyn sang ging ca dch v i chc, Mi con rn ny ch gi tr bng hai con cc. Nhng thi, th ng cng nh chu thit vy, mi con mt v bao ba s, cc ch c i th i, khng i th thi. Hai ch b ngn ng mt lc, ri ni: Chng chu i . Anh quay vo m kho t, chn ly ra hai ci v bao ba s, a cho mi ch mt chic, v cm ly hai con rn. Hai ch b cng xem xt hai ci v bao cn thn khng km ng ang xem xt hai con rn. Mt ch ni: ng i cho chu ci v bao khc, ci ny bn trong khng c t giy vng. Anh cm ly ci v bao xem li, ci: c, ng s i cho v bao khc. Sau ny ch m lm cn b thu mua th Nh nc s khng phi chu thua thit. Anh cm hai con rn b vo ci r con gc nh, mt ti hn ln, nh ngi bun bn va v c mn hi: Tht rn cn b hn tht nhi. Ti mai ti s i ch mn rn om ring m. n vo ch s thy tng lc gp i, c th p xe mt mch ln n bn ph Tn . * Ti li chi vi anh ang ba ngy, thu mt anh ph nhy x trn xung chp my p nh lm k nim. Ba cm tin ti, anh c v bun. Va dng a tm tm my khc rn om mn cht ni mui trong a, anh va ni: Hin nay ti ang c gng hon thnh thin hi k thut li tt c nhng g c lin quan n th s, k t khi ti bc chn vo con ng hot ng cch mng cho n nhng nm thng gn y... Trong hi k, ti s cp n nhng vic m t trc n nay ti cha h tit l vi ai. V d nh bn tho Tuyn ngn c lp C H vit... cn hay mt, nu cn th by gi ang u... Hoc c nh sa hai cu trong bn Tuyn ngn, nhng khng kp v bn chnh a in mt ri. L Trng ban T chc ngy l, ti phi ph trch vic in n nhng ti liu c lin quan n vn mnh t nc ny, nhng... nh ch bit y, hin nay trong Bo tng H Ch Minh cng nh Bo tng Lch s, khng c bn tho Tuyn ngn c lp... Ti s s lm khng kp mt, gn tm chc tui u ri cn g, m li khng c iu kin lm vic, ban m coi nh chu cht, n m t m, ng l m tht... Anh im lng mt lc lu, ri ngng ln nhn ti, hi tip: Ch c bit iu lo lng nht ca ti hin nay l g khng?, khng i ti on, anh ni lun: Ti lo nht l khng bit cht u. Lc sng th

ti nh nh ai chng c, y cng nh trn H ni... Nhng lc cht th ngi thn my cng lm phin ngi ta. C ai mun mt ngi khng phi rut ra mu m li nm cht trong nh mnh? Ngay c ci chi bp ny cng vy, ti nm cht s lm phin n nh trng, cc thy cc c, cc chu hc sinh... Bi vy m hai nm nay ti khng mun ln H ni. y, ti qu hng bn qun, ti chn sn ch nm cht... Ch ra y ti ch cho, ng y cng nhn thy.... Ti theo anh ra ng trn ci tr xi mng cu ao c. Gi ma ng bc lnh thu xng thi thc vo mt hai anh em. Anh ch tay v pha mt bi tre gn cui xm, n c gia cnh ng, ngn tre ang vt v trong gi but. y, di chn bi tre y c mt ch trng nhng bng phng, ph y l tre rng, rt va ngi ti... Ti s nm cht khi phi phin ai... Ti chn con ng ngn nht c th b kp n , trc khi nhm mt xui tay... Tr vo nh, c ngi ti ni gai, n lnh, chc l b cm... Ti dc ht ru ra bt ung c mt hi chng lnh. Ru vo li ra, ti ct ging ngm to my cu th ca Phng Cung gi ti mang v tng anh: Mt ra ging chp Rc mi phong lu Gt nhc men v thung c Qu di chn qu Trm s ci u Xin qu rng lng Cht th phn b xo cui thn! Thng 12.1992 (8) PHN VIT THM Nn n mi, sng 27 Tt ti phi ri thn Tr Vy tr v H Ni. p xe ngc gi trn con ng t sng tru dc b sng Mng, ti bng thy lnh kinh khng. Hai ba ln, ti ngoi li nhn ln khi mng trn ci chi bp, bn di ln khi l mt bc ho kit ca t nc ang ngi trm t v th s gia mt ng gi rch, dp lp t quai, inh cng queo, chai l bi bm y, nhng ci v lon bia, nhng mu st han r chng bit lm g. Hai mt ti t nhin cay l. Ti ch mun quay xe li vi anh nhng s anh mng. T chiu hm qua, anh gic gi ti sut: "ng mai ch phi v Tt nht n ni. Ch khng th c y cng tt mn mt mnh nh cnh nh nhng ngi ga ba c n". m m nhn anh, ti t hi: "Trn th gian ny, khng bit cn ai c n hn anh?". Ti khn khon: "Anh cng v H Ni vi em, n Tt cng vi nh em, nh anh Cung c vui hn khng?". "Ch c v trc i, chm lm sng mng hai Tt, ti s c mt nh ch hoc nh ch Cung". "Nhng anh cn vng vu g y m khng v cng vi em c?". "Chuyn ny ln H Ni ti s li. Ti mun tm gp li anh em thi Truyn b quc ng xem ai cn ai mt, hn h vi nhng anh em hin ang sng nc ngoi nh Hong Xun Hn. ng ta c cng ln lm y. ng c Hi giao son tho hc ch quc ng theo li mi, lm sao cho d hc, d thuc, d nh v ng son tho rt thnh cng. Ti tnh nht l ng vn v ha c cch nhn din cc ch ci: "i t ging mc c hai ngn c chm, t di c ngang" hoc: "O trn nh qu trng g th i m, l thm ru" Ti ngc nhin: "Hi cn i gi tru lng qu em hc truyn b quc ng cng thuc lng nhng cu vn v . Nhng em tht khng ng tc gi ca n li l nh ton hc ni danh Hong Xun Hn". " chnh l tm lng thng nc, thng dn ca ngi tr thc chn chnh". Anh ni thm: "Tm lng ca h i vi nc, vi dn trong sut nh thu tinh, khng gn mt cht bn c quyn c li. Ln ny ln H Ni, ti c mt mc ch l t chc mt cuc gp g nhng ngi trc y tham gia Hi Truyn b quc ng. Chng ti s n li hi c v vit hi k. M mun lm nh vy th phi c (Bi vit n y th dng v Phng Qun bnh nng khng cn sc vit tip) (*) Bi vit trn c Phng Qun vit xong thng 12.1992, n thng 1.1995, trong lc nm trn ging bnh, cha hi lng vi nhng g vit, Phng Qun vit thm bng bt ch trong t

th nm nga vit ln giy t di tm vn treo p xung trc mt u ging. y chnh l nhng dng cui cng ca Phng Qun. Di co do b V Th Bi Trm, v nh vn Phng Qun cung cp (BT) Ch thch: (1) Bn in ny cn c vo bn sao nh bn tho 19 trang vit tay ca Phng Qun, Mt vi trang chp thiu mt hai dng cht. Chng ti phi ghi ( mt mt dng... ), hoc khi phc on cu b mt i, nhng vn trong ngoc. (BT) (2) Th T Hu (3) By mi tui xa nay him, th Ph (4) Phng Cung, nh vn (5) Ha s L Vn ( theo tp ch Bch Khoa Si Gn 1963) sang La M, c phong ha s, c chnh Gio hong Pie Xl giao cho trang hong in Vatican. (6) Kin trc s Ng Huy Qunh sau ny c thi l th trng B Xy dng. (7) S len ny ly c ngy 19-8-1945, khi tn cng chim Tri lnh kh ph Hng Bi. (Ch thch ca tc gi) (8) Nm 1993, ng Nguyn Hu ang c Nh nc cp nh H Ni v c hng ing hu. Nhng qua bi vit ny gip cho c gi hiu thm v mt chi tit c th ca lch s Cch mng thng Tm v tm lng ca nh vn Phng Qun. (Ch thch ca Ng Minh)

13. Ngi bn lnh cng tiu i Vo nhng nm u ca thp ky su mi (1960), trn cc mt bo trung ng v a phng cc trang th trn ngp ti sn xut, chin u, ca ngi cc hp tc x in hnh, cc nng trng, cc nh my, hm m tin tin, no "sng Duyn Hi, gi i Phong", no gng ngi tt vic tt, t co ti c M Dim, thi th th. Bng dng, trn mt trang th tun bo Vn Ngh ca Hi Nh vn Vit Nam xut hin mt bi th t tuyt, nhan : Nghe nhc Strauss. Tn tc gi l hoc: Tun Nguyn. hn ba mi nm tri qua k t ngy y, nhng bi th n vn ng li tinh khi trong tr nh ca ti. Sng sng Hng bng xanh mu Danube Nhc bng bnh tri ti cc v sao Tri lung linh kh chao mnh theo nhp Nhng ngi nc l phi lng nhau ti v ni dung bi th lc lng gia bin th- hin-thc sc si, nng bng, th cho cuc u tranh giai cp "long tri l t", khng nh con ng "ai thng ai". Nh th t thy mnh chng ging ai, bi th t tuyt ri m vn cn np mnh gc cui trang bo, khim nhng, nh th vi v ng ngc, 10 lng, nhn ln nhng bi th bc la, hng hc kh th u tranh, sang sng lc quan cch mng ca nhng tn tui thi thng C iu l l ngay sau khi xut hin, bi th nh b n lp tc ni ting, c nhiu c gi mn m th ngy nhc nh, truyn tng, nhiu i trai gi chp vo s tay tng nhau Ma h nm 1950, Trng ct Phong Chng bc Tha Thin b rang bng di ci nng nh di la. Gi Lo kh rt thi tung ct thnh nhng m my, ph trm ln mt vng c cy cn ci, nhum mu chy xm. Ti lc l tiu i trng mt tiu i mi nhn trong i i ch cng trung on qun ch lc 101. Ti cng tiu i dm mnh trong ct bng, gi Lo, mi m luyn tp mn nh bc ph, chun b cho chin dch h thu. Tiu i ti tr nht i i, ton nhng chng trai 17, 18, 19 Ti ang lm th phm ng tc m th pho chun b lao ln t ph khu th cu Tim, lin lc vin ca i i, tay xch tiu lin "Tuyn", u i m nan git y l ngy trang, chy nh nga t bng qua nhng ng ct, nhy phe qua nhng dy xng rng gai mt nguyt, chy thng n bi tp. Tim ng nghim, a tay ln vnh m cho, va ni, va th: "Bo co tiu i trng? i i trng triu tp ng ch v ngay i i b! Ht!". Ti giao tiu i li cho tiu i ph tip tc khoa mc tp. Khoc ln vai khu tiu lin "Mt" ti hc tc chy theo Tim v i i b. Ti on chng i i trng iu ng tiu i ti i phi hp chin u vi mt n v no .

i i trng ch hn ti ba bn tui, cng tr mng, nhng c tng thng hun chng Qun cng. Anh ang ngi trc b trng k bng tre. Trn bn mt siu nc l vng v my ci bt snh. Ngi i din vi anh l mt thanh nin trc tui ti, dng dp hc tr, tc chi p, o s mi mu trng so, qun ty xm, chn dn dp sng an da. Anh ta eo knh trng, ci ming tht rng v tht ti: - Bo co i i trng! Tiu i trng Qun c mt! i i trng ch chic gh tre ch cnh anh, ni: - Qun ngi xung y. Anh rt cho ti mt bt nc l vng ng ngt v bc ph. Ch ti ung cn bt nc v ko vt o qun phc sng m hi lau gng mt sm en, y bi ct, anh gii thiu mt thanh nin l mt ngi i din: - ng ch Nguyn Tun y hot ng trong phong tro hc sinh khng chin ni thnh. Tun hc trng Providence, t ti ton. Va ri, sau v hc sinh bi kho, Tun b l. Th u Hu b tr cho Tun theo ng dy ln chin khu. Nguyn vng ca Tun l c gia nhp qun i. Trung on tip nhn, b tr ng ch y lm vic ti phng Chnh tr. Nhng Tun li tha thit mun c cm sng chin u. Trn c ng ch y v i i ta. Ti trao vi chnh tr vin. Chng ti quyt nh: Tun s v tiu i ca Qun. Qua th gii thiu ca Phng chnh tr trung on, th Tun gii ting Php, ting Anh, bit c ch Hn, li c kh nng sng tc vn th Chng ti ngh hai ng ch cng trc la tui, li cng thch vn th, chc s hp nhau Ti m m nhn ngi i vin mi ca tiu i mnh. ngh u tin l cu ta qu th sinh, th dng dp li cm nhom, hai cnh trn nom nh hai ng quyn, v hai cng chn chc cng khng to hn. Th m hnh trang mt ngi lnh trn th no sng, c s n, lu n, bc ph, rut tng go, ng mui, ba l Khi cn tut mt ting ci ch huy, tt c phi nm gn trn lng, trn vai, quanh tht lng ch trong vng ba pht. V phi ln ng hnh qun bt k ngy m, bt k sm chp, ma bo, la nT nhin ti m gin hn. Chc khi ngi mi ng qun trn gh nh trng, cu ta say sa c cu th "Bi trng chinh phai bc o ho hoa", m mng thy i lnh trn m ly lm. Ch cn my hm thi, cu ta s thm n th no l "phai bc o ho hoa". Sao hn ta khng li trung on b lm lnh vn phng c hn khng? "ng ch Qun vo V Quc on t trc ngy Hu n sng - li gii thiu ca i i trng v ti cho Tun nghe ct ngang dng suy ngh ca ti - Qun tham gia chin u mt trn Hu, ri mt trn pha Nam, o Pht Tng, Trui, Nong Tuy cng trc la tui vi ng ch, nhng Qun l cu binh ca Trung on, gii du trn mc khng thua chng ti u. Qun cn l cy vn ngh qun chng ca i i. Chng ti mong hai cu s thn thit nhau". Ti v Tun Nguyn bit nhau t . Khi hai chng ti kh thn nhau, ti thng c cho Tun nghe th ti lm. Nhng bi th trng giang i hi, sc mi lnh trng. Mt hm, nhn bn chuyn th, Tun hi ti: - Ny, cu c bit hiu khng? - C ch, ti p. Lc u mnh ly bit hiu l La Xanh. Nhng sau nghe n thi thi lm sao y, nn b. ang c rn ra mt bit hiu khc, nghe nng mi hn, nhng cha ra Khi mi tp tng lm th, ngi ta ai cng ngh rng vic quan trng u tin l phi c mt ci bit hiu tht ku, kiu nh cc thi s ni danh: Tn , Kinh Kha, Xun Diu, Ch Lan Vin, T.T.K.H., Hong Cm Tun ni: - Mnh cng tng ngh vy. Ri thy bit hiu, bit hic, v duyn m Tn cha m t cho th no c nguyn n th y. Khn ni, tn mnh li trng vi ng Nguyn Tun Vang bng mt thi qu ni ting. Mnh nh xoay ngc n thnh Tun Nguyn. Tun Nguyn! Nghe cng v duyn, nhng thi, nh vy. - Cu thy th mnh th no? - ti hi hp hi Tun, trong bng ch c Tun khen. C i i khen th mnh, nhiu cu cn chp hc thuc y. Tun Nguyn nhn ti qua trng knh cn dy cp, cht mm ci. Ci ming Tun ci tht rng, tht ti - Th ca cu, hai mi cu u gi gn trt t, hai mi cu cui chun b cho ngi nghe v tay, cn on gia l v Ti khng ng th ca mnh b ng bn mi "mt st" n th. Ti au qu, ni sng, ch mun p cho hn mt p. Nhng ti ghm c, v nh n chc danh Tiu i trng ca mnh. Tiu i trng m p i vin v th b ch th qu. Nhng Tun hnh nh khng g n

thi gin di ca ti. Cu ta c cho ti nghe nhng bi th cu ta lm, cc th loi: t tuyt, ng ngn, tht ngn bt c, lc bt, nhng bi th mi on bn cu ba vn Mc du t i mt cy, ti phi cay ng nhn rng bn cnh nhng bi th t hm sc y nhc iu ca Tun, th ti ng l nhng bi v trng giang i hi, khng chi vo u c. T n nay hn bn mi nm tri qua, mi ln ti t bt nh vit mt bi th, li nhn xt va nghim khc, va giu ct ca Tun li vang vng bn tai ti, lm ti chn bt. Mt m chin khu Cu Nhi, hai chng ti nm trn sp na, gc v ln nhau, Tun khuyn ti: - Cu phi hc lut th ng lm ci vn c bn, sau pht huy thnh cc th th t do, mi hy vng th c th kh ln c. Ti mng c c lm nh th, ti chp nhn li khuyn ca Tun. Ti h quyt tm phi hc thnh thc lut th ng. Ban ngy ti dy Tun cc mn x kch, nm lu n, m l, nh bc ph m n, bn bp la bp bng chin khu, Tun ging dy ti lut bng trc, lut cc v i, lut cu trc cc th loi th ng: t tuyt, tht ngn bt c, ng ngn Ti dng mi inh nhn ghi li ging dy ln bng sng lc no cng c th n li c. Ti tp lm th mt s bi th theo cch Tun dy. Nhng lm xong ti phi vo vin ling ngay v bp, khng dm c cho ai nghe. Trong ngh th, ti t v mnh nh anh chng ham tr nh phau nhng ch quen dng c mt mn "v dn gian" l c u, ba nm v tu khng bng mt chu c u. By gi ti phi hc m l theo ng quy tc, mt bc tin, hai bc li gt tri, m phi lm sao tip thu ni. Mi ln ngh v ngi i vin mi ca mnh, lng ti li thy bun v ghen ti v k : "Hn mi l ngi c tri sinh ra lm thi s. Tn tui hn nay mai s ly lng trn thi n t nc. Cn mnh d c gng n ht i cng ch l mt anh vn ngh qun chng, ca dao, h, v". du bt au kh, ti t an i: "Nhng v mt binh nghip mnh s hn hn. Khi hn ni danh v vn th, th mnh s ln n chc S on trng. Vy l hu"! Nhng nm 1950, 1951, 1952 l nhng nm gian lao nht ca chin trng Tha Thin. Nhng trn lt bo cha tng thy cun phng c mt lng bn Ph Tam Giang. Bin Thun An ni sng thn, nm nhng thuyn nh c ln ln bi ct nh nm ci v trng. Gic Php ha vi thin tai t chc nhng trn cn ln, phi hp c thu lc khng qun, tng pho; quyt xo s trung on 101 chng ti. Chng ti phi nh nhng trn m mu v tn tht kh nng n. Nhng ni gian lao thng trc ca chng ti cha phi l lt bo, bom n, m l i. i l ngi. i m mt. C n su thng lin, chng ti phi n th mn, c mi hi thi nh phn ngi i, m mun c th go mc thi , chng ti phi vt qua nhng h thng n bt dy c, lun su vo hu ch, nnh rp hng trm hng sng phc kch Nhiu anh em chng ti b gic bn gc trn ng i ly go. Nhiu rut tng go mang v n n v, x ra, lm nhng mu, nhng khng th b i. Chng ti tm cch vut go cho sch mu. Nhng ht go mc xp ht mu nh giy thm. Chng ti ngm go xung sui, nh nc ra mu. Ngm sut m, sng vt go ln vn c mu hng hng. Chng ti bng bt cm chan mu ng i, nhm mt nhm mi la vo ming tht nhanh v nut chng Mi chn cm chng ti trn mt phn t chn t bt, loi t him, cho du bt v tanh ca mu *** T gh nh trng, Tun Nguyn nhy thng vo n v ti ng thi im khc lit . Hm u tin, ti cn nh nh in, Tun bng bt cm chan mu ng i ln n, mi v c hai ming, anh nn thc nn tho. Ti ni vi Tun: "C trn tht nhiu t v la tht nhanh, khng nn chn ch". Tun a nc mt ni: "Nhng mnh khng quen n vy Mnh ch s anh em cho mnh l hc sinh tiu t sn, khng chu c gian kh Cu ni gip vi anh em thng cm cho mnh ln sau mnh s c gng khng nh th na". m , hp tiu i, Tun ng ln xin li, lm cho ba n ca anh em mt ngon. Tun cn ni thm: "Ngay c trong thin anh hng ca bt h Odysse ca Homre, cng khng c hnh nh no d di v bi trng nh bt cm thm mu m chng ta n Ti s ghi khc n vo k c; v nu qua cuc chin tranh m ti cn sng, nht nh ti s t n vo trong tc phm ca ti". Anh em trong tiu i chng hiu Tun mun ni g, nhng v mt v ging ni ca cu ta lm h cm ng. H cn xm li an i, ng vin: "ng ch c n nm, by ln ri s quen thi". iu lm ti lo lng bn khon hn c l chuyn c Tun i ly go, Tun cha quen chin trn, va chm, va yu, li cn th. Nu c cu ta vo ch hu ly go, cht d nh chi. Nhng ti

l tiu i trng, vic phn cng anh em mnh vo ch hu ly go, phi ht sc cng bng. Mi ln hp tiu i phn cng, ti phi tm cch trnh cho Tun cng vic nguy him ny: "ng ch Tun nh lm bch bo cho i i". "ng ch phi vit xong cho c tiu i khu hiu: Rn cn chnh qun ci ln m trong t tng din tp sp n". "ng ch phi hon thnh bi th ni ln ng quyt tm, tinh thn hng say luyn tp trong thi gian qua ca tiu i ta, c vo dp lin hoan vn ngh kt thc t luyn tp!". Tuy vy, c lm mi cch , anh em bt u x xo phn ng. Hp tiu i, anh em pl bnh ti ht sc gay gt: "ng ch tiu i trng thin v ng ch Tun!". C anh cn chua cht hn: "D ng ch Tun c u t ti, c vn hay ch tt, nhng n th cng phi i ly go nh anh em". Tun ng bt ngay dy, yu cu c phn cng i ly go, nhng ti cng quyt gt i. Ti anh ging, ni: "Ti khng thin v ai ht! Lm bch bo, vit khu hiu, lm th cng cn thit nh vic i ly go. Ti s phn cng ng ch Tun i ly go ti nay. Nhng hin ng ch phi dch truyn n ch vn ra ting Ty, do phng Chnh tr trung on yu cu, m phi dch gp. y, truyn n ch vn trung on mi giao v hm qua y. Giy bt y! ng ch no c th m nhim cng vic ny thay ng ch Tun, xin gi tay cho bit!" Th l c tiu i ngi ngay nh phng. Qu na tiu i ti trnh vn ha lp mt, lp hai, s cn li va c va nh vn. Trong cuc i chin s ca ti, nu c mt nim t ho no ng ghi nh, th chnh l nim t ho: trong nhng nm gian trun nht ca cuc khng chin chn nm, ti tn dng quyn lc tiu i trng bo v mt nh th tng lai ca t nc. Sang cui nm 1953, hai chng ti phi xa nhau v nhim v ca chin trng. Ti c c i hc trng Qun chnh Bnh Tr Thin. Tun Nguyn c b sung vo n v tnh nguyn qun mt trn Trung Lo. Mi n nm 1957 chng ti mi gp li nhau. Ha bnh lp li, Tun ra khi qun ng, i hc tip v tt nghip i hc S Phm, lm thy gio. Sau c iu v i pht thanh Ting ni Vit Nam. Lng ca Tun Nguyn nm l 93 ng. Cn ti, lm vo cnh kh nn vn chng Nhn vn Giai phm phi v t tc bn b h Ty, nhp phng cu c trm Trong khi bn b thn thch, k c mu m rut tht, ngi yu, u xa lnh ti, th Tun Nguyn vn gn b, cu mang ti. Mc du lc ny anh l ngi c chc danh ca mt c quan quan trng, bt u c ting tm trn thi n. Tun m tm c ni ti t tc, thng xuyn mang cho ti o qun, tem go, phiu tht, ko, thuc l cng tin (ko, thuc l do c quan bn theo tiu chun bc lng). Mi ln em cho nh vy, Tun rt s ti mch lng, ti thn, nn bao gi cng tm cch ni thc. "C b o qun mnh thu may hng, mc rng thng thnh c nh o t. Cu m ngi hn mc gip mnh cho ph". "Mt nh bo ngoi quc c nhn xt ngi Vit Nam ta rt c u c hi hc. Hi hc ngay c trong vic sn xut bnh ko. Ngoi bao b ko cng thnh ko mm mun chy nc. Nu ko mm th cn mun v rng. Ny, cu kho rng n gip mnh hai gi ko m ny". Mt ln, ti hi Tun: "Cu hay gp mnh, th no c quan h cng bit. Cu khng ngi ?" Tun Nguyn vn l ngi n ni ht sc nh nhn, lch s c quan cm ai thy cu ta vng tc. Nhng ch khi hai a vi nhau, hoi mm cuc sng lnh trng, cu ta vng tc o o: "C ngi ci con cc. m, mnh cm ght nht l thi v n! Nu ngy cu khng chi tr "Nhn danh tiu i trng" th chc mnh nm mc xng gia trng ct Phong Chng, Thanh Lam B, Ph a, H Thanh vi mt rut tng go thi mc y mu Cu qun ri , ng ci hm cu pha chuyn Phng chnh tr giao mnh dch truyn n ch vn, bn cu c c i ly go, ti phc kch xi ti mt hai, cu g nh, cu Lng, cu Vinh C u mnh cn sng n by gi m i hc i hic, nh th nh thic, pht thanh pht thic? Ct!". Nm 1963, v chng ti sinh con gi u lng. n n chu nh h sinh A, c b ngoi chu (b mt nm 1986), ti v Tun Nguyn. V ti vui lm, ni vi hai ngi: - B vi ch Tun thy chu c xinh khng? Tun ci xung nhn gng mt nh xu cn hn ca chu, ci ci. B ngoi chu vn sut i ch bit cng vic ni tr, v gn nh khng bit ch, but ming ni: - By gi th m mng mng r r th y, khng bit i con ri c ngc u dy c khng! B ngoi v hai m con i xch l v nh. Ti v Tun lng thng i b dc ng Ng Quyn. Dng v cu ta tr nn trm ngm v lng l. Im lng mt lc kh lu, Tun cht ni:

- B c ni tht khng khip! l li tin on v s phn nhng ngh s quyt nh: "Yu ai c bo l yu. Ght ai c bo l ght. D ai ngon ngt nung chiu. Cng khng ni yu thnh ght. D ai cm dao do git. Cng khng ni ght thnh yu". Li nhn xt bt ng ca Tun lm ti bt gic rng mnh. Mt cu Kiu cht p n trong u: "ng xa ngh n on trng m kinh!". Tun bo ti: - Bt u t hm nay, mi thng mnh gi cu 5 ng mua sa cho chu. Hng thng c n ngy mng ba - ngy mnh lnh lng - cu chu kh n ch mnh. S c khi mnh mc vic, khng xung ch cu c Nu mnh i cng tc vng, mnh s gi li ch cu V. t th. Ngy , 5 ng mua c ba hp sa Ba V. Lc chia tay, Tun cn dn thm: - L khi no cu ko khng c g, nu tin ng tt vo ch mnh m n cm. Cm tp th ch mnh kh lm T y, hm no cn ti, ti li p xe ln 20 ph Trng Tin, bp n tp th ca c quan i pht thanh ting ni Vit Nam. May mn c gp Tun l no bng. *** Tun Nguyn sng trong mt gian bung nh, rng chng 8 mt vung, tng gc hai, ngay ng sau gian nh n tp th. Bung k mt ging c nhn, mt gi sch ln che kn mt tng chiu ngang. Cnh gi sch l bn vit. i din ca ra vo treo chn dung Dostoievsky lng khung knh trn tng, pha u ging treo nh ca cu ta, phng to, cng lng khung knh. l hai vt trang tr c nht trong gian bung. Trn gi sch, c khong vi chc cun sch ting Vit. Cn li l sch ting Php, ting Anh. Tin lng thng, ngoi tin n, mt t dng may mc, tin cho ti, Tun dn ht vo vic mua sch. Tun l khch quen ca ca hng sch ngoi vn. Ton tp Dostoievsky, ton tp Chekhov, ton tp Brecht, Maxim Gorki, Jack London Ti n, hu nh lc no cng bt gp Tun h hoy trc bn vit. Trc mt, hai ba cun sch mi Ti bit lc ny cu ta hon ton m mnh trong suy tng, mng m. t lu, Tun chun b vit tc phm vn xui quan trng ca i mnh, anh tm s. Ch tc phm l mt thanh nin tr thc say m cch mng, lc no cng sng trong mng tng san phng ht mi iu phi l xc phm con ngi, v xy dng mt ci a ng nhn loi. Tun Nguyn c n nt nh ton tp Dostoievsky. Cu ta c t n rc c ngi. Nh vn m Tun t thnh tch vn ti l t. Tun ni vi ti: - iu ny mnh chl ni ring vi cu thi. Nhiu m mnh nm m, cun sch ca mnh c in ra, v c nhng ngi snh vn nh gi l xp x vi t. Bn hu chng ti khng ai bo ai cng gi a Tun l c t. "Ta n chi c t i. C t va c th c in trn bo Vn Ngh, ta n bt c khao mt chu tht ch". Mt ba, ti v mt ngi bn n chi, bt gp c t trong tnh trng bt rt, bun b. Ti hi: "C chuyn g th, Tun? Hay ti chng mnh n chi hi nhiu, quy ry cu?". V chng ti nhy nhau, dm ng ln, nh cho ra v. Tun vi a tay ngn li: "Cc cu chng c lin quan g ht, Tun nhn ng h eo tay, nh n sp m ca ri, i t ta xung n cm". Ti thm on cu ta chc gp chuyn g rc ri c quan. Nghe ni, trong t hc tp Ngh quyt 9, cu ta xin bo lu kin, b c quan a ra kim im v nhng lun iu ng h ch ngha xt li Lin X. Cu ta lm th ca ngi Khrutsov, kch Mao v Stalin Ni chung, vo thi gian y, nhng chuyn nh th l chuyn cht ngi c. Nh on bit chng ti ang ngh g, Tun gii thch: - Cch y hai hm, mnh dn dp li gian bung, qut tc mng nhn Mnh g chn dung Dostoievsky v bc nh ca mnh xung, lau sch bi ri treo li. Va dn dp xong th c my c sinh vin vn khoa n chi. Mt c nhn ln gi sch, hi mnh: "Anh c nhiu sch, th theo anh nh vn no ln nht, anh khm phc nht?". Lc mnh ang ngi gn ca ra vo. Theo thi quen, mnh a thng tay chl ln ch treo chn dung Dostoievsky: "ng ny, ch mt mnh ng ny thi! l thin ti ca cc thin ti!". Cc c nhn theo tay ch mnh ch, khng ni g, nhng u quay li nhn mnh vi nh mt rt l, lc mnh khng Cc c v ri, mnh nhn ln tng, thy chn dung Dostoievsky treo hi b lch. Mi bc gh ng ln sa li. Nhn gn mi bit t ra l nh ca mnh, ch khng phi chn dung t. Th ra, mnh treo nhm ch, do cn th nn khng nhn ra. Th c cht ngi khng ch? Tho no, my c u quay li nhn mnh vi nh mt rt l, m lc mnh khng hu ti sao. Khng ni

ra ming, nhng chc chn trong bng cc c phi cho mnh l mt thng cha kiu cng n ngu xun! K n , nt mt Tun cng ru r, r hn. Ti khng sao nhn c ci, ti m bng m ci, ti ci ln ln, ci chy nc mt nc mi! - Th sao! Th sao! - ti ni, cng ci d hn - Cu cng l mt c t th hai y ch! Nga th t Ti, Vit Nam th t Tun! Ha! Ha ha! Ha ha ha! l mt lm ln v i! Tun ni quu, gin d ni: - Cu th chuyn chi cng tu c! Ti c nhn cn ci, a ng tay o qut nc mt nc mi, ly ging nghim tc ni: - Theo mnh, bit u chnh s lm ln ny l ci iu bo hiu xut hin mt ti nng ln. C ln cu k vi mnh, nh th Nekrasov sau khi c tc phm u tay ca t, i tuyt Petersburg n nh Belinsky lc mt gi sng, m reo ln: "Ti n bo vi anh mt tin vui: Nc Nga xut hin mt Gogol mi! Belinsky cu nhu: cc anh lm nh Gogol l nm khng bng. Qu nhin, sau ny t cn vt c Gogol. Cng c th cu ri vo ng trng hp ny. Mnh bit cu t thu 18, 19 tui. Mnh khng c ci ti tin tri thu th ca Nekrasov, nhng mnh c ci trc gic ca ngi lnh di du trn mc. Mnh tin cm trong tng lai, cu s l nh vn lm sng danh t nc. Bi vy m mnh mi quyt nh chi tr "Nhn danh Tiu i trng". Cung cch Tun Nguyn tr cp tin cho ti hng thng mua sa nui con, cng rt Tun Nguyn. Mi ln a tin cho ti, Tun u c v ngng nghu, xu h nh anh ang lm mt iu g khng phi vi bn. Tin cu ta b sn trong phong b dn kn - th phong b vn dng vit th tr li cc cng tc vin ca i. Tun di phong b vo ti o ti, mt trnh khng nhn ti. Di xong, cu ta ni lng ngay sang chuyn khc, thng l ly c phi n ngay c quan c cuc hp quan trng g . Va bc vi xung cu thang Tun va bt tay ti: "Hm no ri n chi. Ba nay mnh c cht vic bn, khng vng mt c quan c". Ti bit Tun khng mun ngi li vi ti, khi s tin cu ta cho vn cn nm cm trong ti o ti. Con gi ti ung sa ca ch Tun chu cp cho n lc chu bp b bit ni. Ri ch Tun gp nn cho n lc chu hc ht cp I, mi c gp li ch. *** Tun Nguyn l ngi v lng cho ti v Dostoievsky, cng nh hn mi nm trc v lng cho ti v nim lut ng thi. Nh cu ta m t nhng nm 1961, 1962, ti c bit ni dung tm tt nhng tc phm quan trng nht ca t. T tc phm u tay Nhng ngi cng khn n cc tc phm vit sau khi b lu y Ty B Li mi nm: K nim ngi nh nhng ngi cht, Nhng ngi b lng nhc v b xc phm, Ti c v hnh pht, Con bc, Thng ngc, u xanh tui tr, L ngi qu m, Anh em nh Karamazov Nhng cu vn ca t Tun trch dn in khc vo tr nh ti cho mi n hm nay: "a ngc nm trong lng nhng con ngi khng cn bit yu thng", "Liu chng ta c quyn xy dng lu i hnh phc cho nhn loi trn mt git nc mt ca tr con?". "Nhng con ngi n gin l nhng con ngi ht sc nguy him", "Ci p s cu chuc nhn loi", v.v V sau ny, ti c c kh nhiu nhng tc phm nghin cu v t ca cc chuyn gia ni ting, c x hi ch ngha ln phng Ty, nhng cha mt tc gi no gy nn trong lng ti mt n tng kinh hong v thin ti v song, phong ph v phc tp ca t, nh Tun Nguyn. Mt ln ti n chi, ng vo chiu ngy mng ba Bc vo bung, ti thy Tun ang tip ba c gi, n sinh hay sinh vin g . Ca bung m rng c hai cnh, v ngn n trn trn bt sng chi. Ti ng khng li mt cht ngng ca, lic nhn ba c. C no cng p ngi ngi. Ti nh cho xin li bc ra, nhng hai chn c nh b tri, khng bc ra ni. Ti cha bao gi c ni chuyn vi mt, ch ng ni n ba c gi p n th. Mt ngh ganh ty cht p n trong u: "Hn vi mnh cng la m mnh sao km th, cn hn sao m ngon th!". Tun Nguyn th hnh nh chng ch g n sc p ba c gi. Cu ta mi ba c n bnh, chui, ko, v rao ging t. Bao gi "bp" vo t - m bp thng xuyn - gng mt Tun cng sng ln mt cch khc thng. l gng mt ca nhng nh truyn gio ln - ti ngh. Cu ta rao ging t nh cc nh truyn gio rao ging Thnh Kinh. C mt khc bit l Tun rao ging t, khng cn quan tm ngi nghe c nghe v c hiu hay khng. Ti thng ni a: "Tun Nguyn ang nhp ng t". Chc chc Tun ngng li, a tay ln gi sch, khng cn nhn, m rt rt trng tc phm no ca t m cu ta cn dn chng. Cu ta lt

lt rt nhanh nhng trang sch, c ln ci on cn trch dn bng ting Php ri dch ming rt lu lot. khi quy ry "c t", ti ngi np mnh gc bung, chc chc li ngc mt nhn nhng ci ming xinh p nh bng hng hm tiu, nhng hng rng trng nh ngc trai nh nh cn bnh, nhai ko nhng cp mt long lanh nh mt tr nt chm ch nhn "c t" nhp ng Ti th hu nh chng nghe thy g. t ic vi ti lc ny tr thnh v ngha. Ti ch thm rn rc c hn ln mt trong ba ci ming h h m c mi thm tri chn cy kia, ch mt ln thi, ri nm ln ra cht thng cng cng ng i! "Cc c n chui, n bnh i", Tun a tay lch s mi, ct ly hi rao ging tip. Cu ta ang gii thiu vi ba c chng Ngi i php quan trong Anh em nh Karamazov m theo cu ta, l khc giao hng vn xui sng gi nht trong nn vn xui c kim ca nhn loi. Cu ta c mt mch cuc i thoi d dn v hi hc gia ngi i php quan i din ca quyn lc v song ca Gio hi v Php nh tn gio Y Pha Nho th k 15, vi Cha Tri ging th ln th hai: "ng y ?". ng gi i php quan gn ging hi. Cha khng tr li. ng ta ni tip: "ng ng ni g m li hn. V chng ng bit ni g by gi? ng trao tt c quyn nng cho Gio hi chng ti. Chng ti mt 15 th k mi thit lp c mt trt t nh hin nay, thit lp nhn danh ng. Bi vy ng khng c quyn xut hin ln th hai, v ni thm bt c iu g trc y ng ni. Ti sao ng cn xung y gy rc ri cho chng ti? ng c bit ngy mai s xy ra chuyn g khng? Ti ch cn ch vo mt ng, ln n ng: y l mt tn t gio! V ti ch cn phy tay ra hiu, l m qun chng hm qua cung nhit hn du chn ng, s tri nghin ng li nm ng vo gin ho!" Gng mt, ging ni ca Tun sng rc nim cm xc do on vn tc ng. Nom cu ta lc ny tht quyt lit, tht d di. Cu ta im lng trn trn nhn ba c gi, nh mun ba c chia s nim cm xc ln lao ang rn rn trong huyt qun mnh Mt trong ba c, c xinh nht, chia s nim cm xc ca cu ta. C ngng cn tri chui tiu trng cuc, hi: - Anh c cun Nam tc Phn Gn Rinh cha? Cng chuyn ca Lin X. Sch dy ba tp m em ch c c mt m! C ngi cnh lin t ming bnh xung, gp: - Theo mnh th tc phm Chic khuy ng cn hay hn. c m tim c git thon tht! Mt Tun Nguyn t nhin nghch ra. Ming hi h m m khng ni c, nh b cm khu. Cu ta bng mt, nhn ba c nh nhng sinh vt k d lc vo bung mnh. Ti th sng tnh c ngi, nhy vo chuyn lun: - Cc c c Chin dch Phng Hong cha? Sch va xut bn, mi toanh. Nam tc Phn Gn Rinh v Chic khuy ng cn phi gi bng c! C ba c lp tc quay sang ti, nh bt ng v c ngi cng hi, cng thuyn. Nt mt ba c vt tr nn nh nhm, rng r nh va trt c gnh nng kinh ngi. C ba c lc ny nom li cng p. C ba c tranh nhau thut li nhng chi tit git gn ca my anh chng tnh bo vn. Cn ti th tranh th bi dng cp mt m hng ngy khng nhn thy g khc ngoi mt h rong ru, tm c v khun mt d dn ca my tay tun h, chuyn rnh rp tm c bn cu c trm chng ti. Tun Nguyn ni quu tht s, t t vo gi sch, lng lng ngi vo bn vit chi u xung cun sch c d. Chc chc cu ta quay li ht nhn cc c li nhn ti nh nhn my con rui con mui c vo ve bn tai. Ti c tng l nh khng hay bit, ci ni h h gp chuyn vi ba c. Tun Nguyn tin cc c v vi v lnh nht c . Cn ti th xng xi theo cc c xung ht cc bc cu thang, tranh th ngm cc c ng sau. Eo, lng, mng - lng mm nh ngn la mng trn nh trng chim - v nhng cp i, ni theo kiu trng ca Ty Nguyn - nu gi thi tung vy s sng chi nh tia chp! Lc ti tr ln, Tun Nguyn quu c ni: - Nhng chuyn b lp nh th m cu cng ri hi bn lun! Ti ci trn: - Cu vn rao ging cho mnh iu rao ging ca t: "Ci p s cu chuc nhn loi!". Theo mnh th ch vi ba c ny thi cng cu chuc cho c nhn loi ri! Sau ci n "cu chuc nhn loi" k trn, c n hn na thng ti mi n thm Tun. Cu ta bc ra hnh lang n ti, gng mt hc hc, ph phc, hai mt thm qung. Ti lo lng hi: - Cu m hay lm sao th?

Tun vut m tc r xung trn, ni: - Dostoievsky th nm m trng, mnh th mi m trng cu ! - Nhng u ui th no? Ti m m nhn ngi chin hu cng tiu i nm no, tn mt tc phm ca t cht hin ra trong u: "Nhng ngi b qu m". Ti ngh cu ta b t m. Ci ma lc vn chng ca thin ti ny tht kinh d! Hai chng ti ngi xung mp ging cn bung mn, Tun ru r k: - Th ny, mnh gi nhm tn ngi v b tt! M l gi nhm tn ngi yu mi cht ch! Cch y ng mi hm, mnh mi c ta n chi Mnh c nh cu hn vi c y Mnh ang bi ri cha bit m du th no, th nghe ting tr con reo h di sn. Mnh mi bc ra hnh lang nhn xung xem c chuyn g. My a tr trong khu tp th ang vy quanh hai con g trng x lng, vn c chi nhau rt hng. Mnh vn m xem g chi t nh, thch qu lin ngoi u gi c ta cng ra xem. Nhng ng l gi A i, ra xem hai con g chi nhau hay lm! Mnh li nhu ra thnh B i. B. l tn mt c gi cng c cm tnh vi mnh, c A ca mnh cng bit, hai c ny khng a nhau Th l c ta bc ngay ra, mt ny la, rt ln: "Anh l thng u! Anh ang ngi vi ti, nhng u c anh vn ngh n con B., nn anh mi gi nhm ra th? Mnh cha kp phn trn th b ngay mt ci tt. Ri c ta ng ng b v Sut mi m nay mnh thc trng v chuyn - Nhng c ta tn l g m cu gi nhm l g? - ti thc mc hi. Ti l a ham ci. Nghe nhng chuyn nh th l ti khng sao nhn c ci. Nhng ti s Tun gin nn cng c lm b mt a m chia s ni kh tm ca bn. Tun lc u, phy tay: - Cu khng cn i vo chi tit lm g. Chl cn bit ng l gi l A., th mnh gi l B. Chng ti ngi vi nhau khong ting ng h, ni chuyn linh tinh. Nhng ti khng sao tp trung c t tng. Ti qu t m mun bit tn ca c gi b gi nhm tn. Chn ng vo lc cu ta bt ng nht, ti lm nh v tnh bung mt cu: - Nu c ta tn An m gi nhm thnh Lan, th cng d thanh minh thi! Ngi ta l ming l thng Tun but ming: - Khng, c ta tn Nguyt, m mnh li gi l Hu, thanh minh th no c! n y th ti khng sao nn nhn c na. Ti ci n ni phi m cht ly bng s l t rut nh Trnh Gio Kim ba ba. "ng! ng", va ni ti va nc, "nhm th th n thnh cng khng th thanh minh c! Nguyt - Hu! Hai vn tro tro hn nhau!". *** Lu lu khng thy Tun xung Nghi Tm chi. S cu ta m au g chng, ti tm ln Trng Tin. Cu ta ang cm ci trc bn vit. Tun t bt, tip ti. - Mnh bt u vit cun tiu thuyt m mnh vn ni chuyn vi cu Mnh hy vng trong nm nay s hon thnh bn tho ln th nht Thi tit ny m ng ca bung li ngi vit vn th nht. Nhng kh ni thi gian c b ct vn v nhng cng vic ca c quan Ti bun ci: - Thi tit ny i vi dn cu chng mnh cng nht. H Ty m m m mt ma xun. Chng mnh ang hi hp n v c vt u tin trong nm. - Cu b vn ri ? - Tun bn khon hi ti. - Khng b cng coi nh b, ti ni: vit m khng ai in th vit lm g? Ln , ti dng nm ng Tun tr cp sa cho chu sm thm my b li cu chm, loi chuyn dng git c vt . Thng ba. Tri nm m t gn sut c thng. ng ph H Ni lp nhp bn. Thm nh xi mng, hoa cc nh chy nc. Dn trong Thnh ph bc dc nguyn ra thi tit. Dn cu ven H Ty chng ti li vui mng ht ch ni. H Ty c tr mnh sut m. C ci nh chp, dic, thu du bng cng trng nn nng ch ma ro Ngy hm , tri ma ro, trn ma ro u tin. Ngi ta gi trn ma ra bn. Dn cu chng ti gi l trn ma tin. m nay, s bt u t lc na m, c t gia h s lao thng vo b vt di cc vng bo do chng ti chun b sn, trong cc m rong ui ch, cy ning, cy sy nc mc gn b Bn c vt t na m cho n rng sng chng hon tt v sinh u tin trong nm.

Khong by gi ti, ti ang dng mi chut li my b li cu. Tun Nguyn t ngt dt xe bc vo. Cu ta ly trong ti xch ra mt bao thuc in Bin v mt gi tr Thanh Hng: - Cu pha tr i. m nay mnh s tra tn cu y Mnh c cho cu nghe hai chng u cun tiu thuyt va chp sch xong! Ti sut but ming: "Hay cu n m mai c c khng?", nhng kp ghm li. Ti cng tng vit vn, ti bit r ci tm trng ho hc, hi hp ca ngi vit khi quyt nh c nhng trang vit u tay cho bn mnh nghe. l mi tnh u ca chng trai mi ln. Ti khng mun bn mnh ct hng. Nhng, ti thm ngh, ti sao hn li chn ng ci m nay m c vn c ch? Vi dn cu chng ti, mi nm ch c mt vi m nh m nay. Ti ang hy vng s kim c mt yn c chp. Nm ngoi, cng ng vo thi im ny ti kim c hn mi su cn c, v mt con rn cp nong ln i n trng c. Ti bn tt mang tin v cho v. V ti mng a nc mt. Vi ti, nhng m nh m nay, mi chuyn vn chng th ph chng c ngha g ht so vi mt yn c chp! Ti nh xp dn ngh cu, nu nc pha tr. Tun rt tp bn tho, lt lt tng trang, bn ngn n du t m, v mt cng thng. - Tn tc phm: Mt ngi m mng. Nhn vt chnh l L Tun. chng mt di hai mi bn trang Chng hai di hai mi su trang - Tun kh khng gii thiu. Cu ta hng ging, c chm ri, r tng du chm phy. Chc chc li b knh trng xung m m nhn ti nh mt d hi: "Mnh vit th c c khng?". Ti lm b chm ch nghe nhng tm tr ht ngoi b h, ch cch ci tp ca ti mt vn qut ca anh C Tu, hng xm. C ngoi h tr mnh mi lc mt cng. Chng ang t gia h lao vo b. Nhng nng chp ci, mi nng nng c hai, ba k, bng cha vt mt, dt theo c chc chng chp c rn cng s (tinh trng ca c) - c ci vt phun trng vo r bo, vo nhng lm rong ui ch, vo gc cc bi cy mng, cy sy mc chm di nc C ci phun trng n u, c c x nhau ti s ln trng. Chng hon ton m mnh trong cuc giao hoan, khng cn bit tri t l g. Chng t ch vic th li cu chm xung, nhc ngang, nhc dc, ko c chng ln khi mt nc. tranh th thi gian, git c con no, chng ti vt lun chng xung gia cc rnh cy, nn vi li b li cu chm th xung git tip. t c mt ging vt no say m tnh dc nh bn chp c. Nm phi mnh trn mt t ch cht, chng vn giy nh ch, tip tc phun s ng thnh vng trng loang l mu sa Nhng ch mt lt sau, nhng trang vit ca Tun bt u cun ht ti, lm ti qun pht bn c vt , v ci sng run ngi khi nhc ci cn cu nng tru, ngn cn cong chi xung nc v b mt anh chp c mt, hai k li ko si dy cu, c sc vng vy thot khi nhng li cu c ngnh sc nh gm bu, cm ngp vo da tht? ng thi vi ci sng ca bn nng git chc, sn bn nm sn trong mu ca con ngi c t thi nguyn thu, l ci sng c lng tc khc s tin m cc anh chng, c nng s mang li sng hm sau, khi t cc "chng, nng" ln bn cn my b bun c V tip l nh mt rng r ca con gi c b cho tin n qu sng, v n ci sp- cht-ui-v-c-cc ca v, lng thng gio vin tiu n ng cui cng, v ngy mai n k ong go s m cha bit vay ai Ti ngi, hai cnh tay b gi, nghe Tun c vn mi lc mt chm ch hn. Khng hiu sao t nhin ti a nc mt. Nhng trang vn thm m cht th ca Tun lm sng dy trong ti nim m c c tr thnh nh vn, m cuc sng nghit ng chn vi t lu. Tun c xong hai chng u cun tiu thuyt m mu sc t truyn, ti vn ngi b gi khng nhc nhch. Ti mun ni mt iu g m c t nhin nghn tc. T y lng ti dng ln mt ni bun kinh khip. l ni bun khi c mt nh vn ng thi, v t pht hin mnh khng bao gi vit ni nhng trang vit nh anh ta? Bun v ti thn, v c v k Ti m gin thn, gin i Ti ngh: nu hon cnh khng x y mnh n cnh hung cng qun nh hin nay, th c l mnh cng vit c mt ci g, c th khng bng nhng cng sut sot c nh Mt ngi m mng. Hai mi tui mnh vit c Vt Cn o kia m khi phi ni ra vi Tun nhng au n, dn vt vt ni ln trong lng nh mt cn lc H Ty, ti ng ln, i xung bp. - Chc cu i ri - mnh nu ni cho c i cu. Mnh cn con chp hn na k ang rng di cu ao - va nhm bp, ti va ni vng ln - Cn tiu thuyt th mnh mun nghe thm vi chng na. Mnh s hn mt bui tho lun vi cu! Th m khng ng l hai chng tiu thuyt u tin m cng l cui cng - tc phm mng tng ca c i Tun Nguyn - m ti c nghe.

Cho n tn khi ngi vit nhng dng ny, ti vn khng ngui hi tic ti sao hm ti khng mn v chp gi li hai chng tiu thuyt ? c vy th c gi hm nay, ngoi th ra c th thng thc vn xui ca Tun Nguyn. V ti tin rng c gi s b thuyt phc, v vn xui ca Tun c ti rn k lng trong l vn Dostoievsky. Nhng, ni nh ngi xa, c ai hc c ch ng Ngy 21 thng 10 nm 1964, Tun Nguyn b bt. V sau l thi gian i t chn nm by thng Ti cn nh r c nh vy v lc Tun b bt, con gi ti, - c Tun chu cp sa hng thng - mi cha y hai tui. Lc Tun c th v chu hc ht cp mt. Ti danh ca Tun v v sao Tun b bt, ngy ti khng c bit tng tn cho lm: Ti ch bit Tun Nguyn b bt vo bui sng, th bui chiu ti l d n 20 ph Trng Tin. Hm ti cn ti, nh gh v n chc Tun mt sut cm tp th Ti ang loay hoay tm ch dng xe p trc ca nh n th nh th Trn Nguyn Vn, cng l dn Hu v lm cng c quan vi Tun, t bn trong nh n si bc chn ra, v mt tht sc, ht hi. Vn n st bn ti, gh st tai th thm: Qun v ngay i. Tun Nguyn va b bt sng nay Ti ly ni khip hi ca Vn, nhy phc ln xe p phng nh in v Nghi Tm. Ti chnh chong da xe vo phn lip, hai chn bng nh b n Ti nm di ra nn nh, mt p xung t, khc ne ln, mt ni au n khng tn, qun tht trong tim ti Ti cn lu gi trong k c mt chuyn kh tc ci v Tun Nguyn, trc khi chng ti gp li nhau, sau gn mi nm Mt bui chiu thu Ty H tri se lnh l ma cu c dic bng giun . Thn Nghi Tm vng mt mu hoa cc. Tun p xe v Nghi Tm thm ti. Ti hi: - C mang theo chng mi no ca Mt ngi m mng khng y? Tun lc u: - Mnh tm gc tiu thuyt li dch mt truyn va tuyt hay ca Solzhenitsyn mi ng trn Les Nouvelles de Moscou. Tun Nguyn tm tt cho ti nghe Solzhenitsyn l ai. Ti dt Tun i loanh quanh trong xm xem hoa. Lc sp ra v, Tun cht hi ti, ging hi ngp ngng: - Cu c ng tin vng khng, cho mnh mt ng Ti ngc nhin: - ng tin vng? Cu lm nh mnh l tay su tp tin c khng bng? Tun mt: - Khng phi. N l ci y y m Ti cht hiu ra, bt ci. Ci y, l ci bao cao su ca Tip Khc sn xut. Mi ci c ng trong ci hp nh, trn v dt, in hnh ng tin vng c trn giy kim. Ngy , "ng tin vng" l loi hng cung cp c bit. Mun mua n phi c giy ca Cng on c quan, hoc ca chi hi ph n s ti chng nhn: ngi mua c v, mua dng cho s sinh c k hoch. Ni bn l cc ca hng dc phm quc doanh. S lng mua cng rt hn ch, trnh nn u c tch tr. Tr con thnh thong nht c mt hai chic ca ngi ln dng ri vt i, th ly lm thch th lm. Chng thi to ln, lm bong bng bay Ti hi Tun: - Nhng cu cn "ng tin vng" lm g? Chc c i tng no cu nh tm tem hn? Tun cng mt tn: - c quan mnh nghe ti n th tho hi xin nhau ng tin vng Mnh khng bit hnh th n th no, mun xem cho bit. miu t khi cn n, trong vn xui chng hn Ti ni: Rt tic, mnh li khng c Mnh c thuc bin ch c quan no u m c cng on gii thiu cho mua? - Th trong chuyn sinh hot v chng cu gii quyt th no? - Th tht vi cu, ti ni, tnh mnh vn khng a "khoa hc k thut" can thip vo chuyn t nh . Th na, mnh l loi "m by ngy ba, v ra khng k", ng tin vng u m xi cho xu? Nhng mnh bit c quan cu c thng H. lc no trong ti cng c "ng tin vng". Cu c hi xin hn, th no cng c.

Mt s ri ro y tnh cht bi hi m hnh nh s phn c bit dnh cho loi ngi nh Tun Nguyn. Sng ngy 21 thng 10 nm 1964, trc gi lm vic Tun Nguyn gp H. cng c quan. Tun rt ngc nhin, H. vn l tay "i ngh s" thng xuyn i mun v sm, thng xuyn b th trng ph bnh, sao ba nay li chm ch th khng bit? C l hm nay tri i vng! V sau ny, mi ln hi tng li s vic ngy hm , Tun khng sao qun c chi tit ny. Tun kt lun: cuc i mi ngi l mt kch bn phim truyn c s phn o din phn cnh. H. phi xut hin ng lc tng thm cht bi hi ca truyn phim. Sau mt pht p ng, Tun hi xin H. mt "ng tin vng": - Sao cu bit l t c sn ca "gia bo" y? - H. ci hi. - Phng Qun n bo th. H. khng thi ci, ni: - Thng y t c tng ch nm vng l lch ti c m H Ty, khng ng vi bn hu hn cng nm vng gm Hm no gp hn, cu nhn h chu kh ln t chi, t s tng mt ci o bng ca b i bin phng, tha h chng chi vi sng gi H Ty. H. rt ci v ti qun sau, m ra ly mt "ng tin vng" mi toe a cho Tun: - Trc khi dng cu nh K.T (1) cn thn, H. dn, khng l n thng th b m. Tun mt ni: - Mnh ch mun xem cho bit thi H. ni: - Ba mi tui u m cha bit mt mi "ng tin vng" nh th no th cu l thng hm. Thi bui ny, Romo Juliette nu khng trong bin ch, khng c cng on c s gii thiu, th cng phi lng mua "ng tin vng" theo gi ch en! Cu phi bn bt sch v, thm cht sng st ca cuc i thng vo mi hy vng vi tay n t c! Tun t vi ng tin vng vo ti o, ci cc cn thn, nh bng i n ti, ng cht ca bung li mi m ra xem mt mi n Khng ng Sau lnh bt, ngi ta yu cu Tun b ht dc mang theo trong ngi, k c knh cn lp bin bn. V sau ny, Tun k li cho ti nghe giy pht nh i : - Nh ci my, mnh mc ht ti o ti qun, b c ln mt bn. Nhng khi b ci "ng tin vng" ln mt bn, mnh bng tnh tr li. Chnh ni h thn lm cho mnh tinh tr () Tun Nguyn vn tinh t. Cu ta cm thy nhc nh gh gm. Cu ta mp mi nh thanh minh, nhng km li c. " Mt chi tit kh tin trong tc phm K nim ngi nh nhng ngi cht ca Dostoievsky vt hin ra trong k c mnh. C mt ngi t t sp sa phi th hnh. Y b tri vo cc hnh hnh, c vn ra chun b n li dao bn ngt ca ao ph. Y cht ngonh li, run ry ni vi ao ph: Trn gy ti c ci nht ang mng m. ng lm n ng chm vo ci ch ci nht!". Rt nhiu nm sau, Tun k li vi ti chuyn ny, ri trm ngm: - Rt ng vi hon cnh mnh lc . Sp sa phi i t cha bit bao nhiu nm, th m mnh li khng cm thy au kh bng s vic trong ti c "ng tin vng" V cng nh s kin "ng tin vng" m mnh c dp kim chng thm ti nng v song ca Dostoievsky. Ch vi mt chi tit ci nht ang mng m trn gy ngi t t, Dostoievsky soi ri cho chng ta thy vc thm v tn, y b n v k d trong tm thc con ngi *** Mt bui vo gia tra, ti ang ngi tm bp, th ca lip xch m. Ti ngng ln, ngi lng i mt lc kh lu. Ti bt gi, c nghn tc: - Tri Tun! Phi, ngi ang ng trc mt ti l Tun Nguyn. Da mt vng a v hi ph n. Cp knh cn vnh ng r xanh v hai gng c thay bng hai vng dy gai xe. Ci ming vn rng nhng khng cn ti na. Cp mi nht nht v thiu mu. Nh bng tnh, ti long chong ng dy. V hai chng ti m cht ly nhau lc no khng bit. Pht chc hai gng mt di du, bm dp kh nn trn gian, m l. Ti th thm qua nc mt: - Th m gn mi nm ri Mi nm tt p nht ca mt i ngi Tun ci bun: - Chc cu khng tin mnh cn c ngy tr v?

- Cu gy yu qu Ngi ca sch v, ca mng m Cu u c chun b nhn mt n ch mng nh vy Tun ngi xung cnh bp la, h h hai bn tay gy guc, ni: - Sc thch nghi v tn cng l mt iu b n ca con ngi, cu . Ti thi cm, rn c, nu canh chua. Hai a ngi n ngay bn bp. - Ngh cho cng, khng c ci ri no li khng cha sn t nhiu ci may. - Tun ni - C l nh vy m con ngi mi c th tn ti trong nhng hon cnh nghit ng nht. - Cu th ni ci may cu tm thy trong mi nm qua xem no - ti hi. Trc ht, mnh c dp suy gm thm v cun tiu thuyt mnh nh vit, v vit c hai chng u nh cu bit. Thc t mi nm ch cho mnh thy ni dung cun tiu thuyt ca mnh qu hin lnh, qu nng cn. Theo mnh, nu khng c mi nm lu y Sibir, ti nng ca Dostoievsky khng t n vin mn nh vy. Mnh tin, nu vit li, cun tiu thuyt ca mnh s hay hn, su sc hn rt nhiu. N s l K nim ngi nh nhng ngi cht ca mnh. Hai na, nh mi nm qua mnh t hc c ting Nga. By gi mnh c th c c Dostoievsky t nguyn bn. Nhng iu may mn ny mi l quan trng hn c: trong mi nm qua, mnh sng gia nhng con ngi v cng phong ph v phc tp, cht liu sng vng rng cho cc nh vn. Mnh ch n c vi cu mt ngi *** " Anh ta vo tri trc mnh kh lu, b trng pht v ti g, mnh khng r. Ngi th bo anh ta phm ti hnh s, ngi li bo mc ti chnh tr. Nhng c hai ti mnh u thy kh tin. Anh ta khng c dng dp ca k cp bc, st nhn, v cng khng c phong ca ngi lm chnh tr. B dng anh ta ngu ng, d di d khng. Mnh c cm gic anh ta l mt khc ci ru, do mt trn l cun t mt x rng no v, tri ngang qua tri, b vng vo hng ro ca tri ri mc kt lun . Nhn anh ta, rt kh on tui, c th ba mi, m cng c th nm mi. Gng mt anh ta gy chot, rm r, tn t, nh mt ci b ci rch, ln lc cc ng rc. Ngi anh ta cao lng khng, tay chn thng un un, en chy, ch ton da, gn vi xng. Trn ngi, t thi mt m gi rch thay cho qun o. Lc u mnh c tng anh ta b cm v sut ngy t khi thy anh ta m ming d l ch nhch mp ci. Tht ra anh ta ch l ngi qu t li. Gp ai trong tri, c cn b qun gio ln phm nhn, anh ta u ci cho cung knh, nhng khng chuyn tr vi bt c ai. Nhng khng hiu sao, con ngi anh ta c mt ci g lm mnh c bit ch , c mun lm quen Nhiu ln mnh nh bt chuyn, nhng anh ta nhn mnh vi nh mt rt l, ri lng trnh sau khi ci cho cung knh. Hu nh tt c cc tri vin, k c nhng tay hung d nht, cng u thng anh ta. Nhng tri vin c gia nh tip t ngi dnh cho anh ta vin ko, ming bnh, ngi cho iu thuc. tri, anh ta c mt c quyn khng ai tranh c, v cng khng ai mun tranh. l khm lim t cht. Mi ln c t cht, gim th tri u cho gi "thng khng (tn h t cho anh ta) v giao cho vic khm lim. Vi bt c tri vin cht no, k c nhng tri vin tng nh p anh ta, anh ta u khm lim chu o ging nhau. Anh ta nu nc l rng, tm ra cho ngi cht, k c ght trn ci c th lnh ngt cng queo, vi hai bn tay ca ngi m tm ra cho a con nh. Lc tm ra, k c, ming anh ta c mp my ni ci g khng ai nghe r. Anh ta rt trong ti o mt mu lc gy, chi tc cho ngi cht, nu ngi cht c tc. Anh ta chn b o qun lnh ln nht ca ngi t, mc vo ri nh nhng nng xc t vo o quan c ng bng g tp s si. Anh ta cun nhng b o qun khc thnh ci gi vung vn, t lm gi cho ngi cht. Nu ngi t khng c o xng g, anh ta o gt mt khc cy lm gi. Khi hon tt nhng vic trn, anh ta qu xung bn o quan, ci hn ln trn ngi t cht, v bt khc. Anh ta khc au n v thng thit n ni mi ngi u c cm gic ngi nm trong o quan l anh em mu m rut tht ca anh ta. Vi bt c ngi t no anh ta cng khc nh vy. Mt ln gim th tri gi anh ta ln: - Thng t cht y l ci g vi my m my khc nh cha cht vy? Anh ta chp tay khm nm tha: - Tha cn b, ti khc v y m. Ngi cht m khng c ting khc tng tin th vong hn c ln qun trong tri. C th n tm cch lm hi cn b. Lc hn cn sng, cn b c th trng tr hn, nhng y l vong hn hn, cn b mun xch c, cng khng xch c. Thng khng ni c l. Gim th tri mc, cho n mun khc bao nhiu th khc. Nhng mnh khng tin l anh ta khc v. Lc khc, c gng mt vng a, nhn nhm ca anh ta chan ha nc mt. C thn hnh gy guc ca anh ta run ry. Mnh c cm gic c ci m gi rch khoc

trn ngi anh ta cng khc Trong ting khc v nc mt ca anh ta chan cha mt nim thng xt khn t. Nghe anh ta khc, c nhng tri vin kht ting l lm, chai sn, "u chy, t tht, mt b oong" cng phi rm rm nc. Ch c ni au n chn tht mi c kh nng xuyn thng vo tri tim ngi. Mnh thng ngh ngi rt nhiu v anh ta. Con ngi ny l ai vy? Mt thng khng hay ngi c mi t tm ln lao ca bc i hin? Th ri, mt ln, mnh v anh ta cng i la tru xung con sng gn tri cho m nc. Tri nng nh di la. Bi sng y ct v si b nng rang bng nh than . Trn bi sng mc c mt cy mng gi gc sn si tn l xc x tri mt mng bng rm bng chic chiu c nhn xung ct v si. Ngi lnh gc ngi trn b sng dc ng, m sng tr nng di mt lm cy. Anh ta v mnh phi ngi tr nng di gc cy mng, canh n tru ngp ln di sng. V mng bng rm qu hp nn hai ngi gn st lng nhau. Anh ta bng ln ting trc, hi m u khng quay li: - Anh Tun ny - khng r anh ta bit tn mnh lc no - sng y anh thm ci g nht? - Thm c c sch - mnh but ming tr li, v cht ngh, c l anh ta cha thy mt cun sch bao gi, c th anh ta cng khng bit c bit vit cng nn. - Nu by gi c sch th anh thch c ai? - anh ta hi. - Voltaire! - mt ln na mnh li but ming. V li ngh: Ni vi anh ta v Voltaire th cng chng khc g ni vi gc cy mng m mnh ang ngi da lng. Nhng nhu cu c chuyn tr bc bch vi con ngi n cng ln nh nhu cu c n, c ung Nhiu lc chng cn bit c ai nghe mnh, hiu mnh hay khng. chnh l tm trng ca anh cng chc nt ru Marmeladov bt cht ni to ln nhng iu ti h nung nu trong lng vi nhng ngi v vn trong mt qun ru ti tn, m Dostoievsky miu t trong Ti c v trng pht. Anh ta ngi b gi, mt khng ri mt sng lo nng, hi li: - Trong cc tc phm ca Voltaire, anh thch nht tc phm no? Mnh sng st nhn anh ta, v t nhin trong u ny ra mt ngh k l: mt ngi no khc ngi thay vo ch anh ta Mnh li lin tng n mt cu lm vic cng phng hi cn i pht thanh, tt nghip i hc hn hoi, c tn nhc s Chopin (Spanh) l Cho Pin. Mnh tr li anh ta: - Ti thch nht l Candide. - Anh c thch c Candide ngay by gi khng? Khng i mnh tr li, anh ta ni tip: - Khng phi c m nghe Ti s c cho anh nghe ngay by gi. Ri anh ta ct ging u u c nguyn bn Candide. Anh c chm ri, pht m chun v hay nh my cha c ngi Php, thy dy mnh trng Providence. Mnh trn trn nhn ci ming rm r, rng vng kh y ba ca anh ta nh nhn php l. Cn anh ta, mt vn khng ri dng sng lo nng, tng chng nh anh ta ang c thin truyn Candide nguyn bn c chp ln mt sng Anh c n cu cui cng th kng tri cng vang ln tng hi, bo n gi la tru v tri. Ngi lnh gc trn b cao ni vng xung: "Hai a xung la tru, nhanh ln!". - Chng mnh la tru ln b i! - anh ni. Li ra n gia sng, mnh hi anh ta: - Anh l ai vy? Anh ta ci ln lng mt con tru, va vung roi xua nhng con tru khc, tr li: - Ti l ci thanh ngang trn cy thp t ng inh Cha. Ri anh ta tip: - ng ni vi bt c ai chuyn va ri Gip mt ngi hnh canh, b mt anh ta thay i hn - ngu ng, n n nh thng ngy. Cui ma ng nm , anh ta ng bnh. Nghe cc tri vin kho nhau mnh mi bit. Thng chuyn gia khm lim e i tong. Th l nu bn mnh ngoo, s khng cn c khm lim t t v chng c ai khc tng tin vong hn - nhng ngi t ni, ging bun. Mnh gp gim th tri, xin c thm anh ta. Gim th hi: - Trc kia anh c quen bit g thng ny khng? Mnh ni: - Tha cn b, khng. Chng ti hay i la tru vi nhau nn quen nhau thi.

Gim th ng cho mnh n thm, c lnh i km. Anh ta nm cch ly trong gian ln dnh cho ngi m nng. Anh ta nm nh dn ngi xung sp nm, hai hc mt su trng, nhm nghin, chc chc li ln cn co git Mnh ci xung st ngi anh ta, gi hai ba ln, anh ta mi m mt, chm chm nhn mnh. Trn kho mi rm r nh thong mt nt ci. Nc mt mnh t nhin tro ra ri l ch xung mt anh ta. Anh ta th lui lim my git nc mt rt trng vnh mi. Anh ta thu tho ni: - Tun li, mnh i y a bn tay y cho mnh Anh ta nm cht bn tay mnh hi lu. Mt tay anh ta r rm m gi rch khoc trn ngi, ly ra mt vin than ci, c mi trn nhn nh vin phn vit. Vi mt sc c gng phi thng, anh ta dng vin than vit vo lng bn tay mnh mt ch nho. Ch NHN. Vit xong, anh ta hon ton kit sc, nh rt vin than, v ln cn co git. Ngi lnh canh dn mnh ln gim th tri vi bn tay c vit ch Nhn nga ra. Ngi lnh canh ng rng l mt m hiu. Gim th hi: - Ci hnh nguch ngoc ny c ngha g? Anh m khng thnh khn khai bo, ti tng c anh ngay lp tc vo bit giam. Mnh ni: - Tha cn b, tht tnh ti khng r. Anh ta ch ni: ti v tng cu mt o ba xua ui bnh tt v t kh. Nghe ra cng c l, gim th tri tha cho mnh v ln K n , Tun Nguyn cht m lng bn tay phi, nhn m m nh mun tm li du vt ch Nhn, ri lc lc u, ni nh chl ct cho mnh nghe: - Ngay c trong tc phm K nim ngi nh nhng ngi cht, cng khng c dc mt nhn vt nh vy. *** Tun Nguyn cho ti bit v H Ni c gn mt thng. Ti ni: - Th m n hm nay cu mi gp mnh. T qu! - Va t chn xung H Ni, mnh ngh v vi cu - Tun ni - Nhng ngh li thy cha nn. Cu ang gp kh khn, mnh li v t b vi cu, s khng hay cho c hai Tin ng, mnh gh vo nh v chng T V. Va trng thy mnh c hai u khc. V T V ni: "Anh c li y, chng ta rau cho nui nhau". Nhng c l mnh phi tm mt ch khc. Cuc sng ca v chng T V cng qun qu. Hai v chng, ba a con chui rc trong ci tp ch hn chc mt vung, v gn nh sng trn mt ng gi rch Sp ng ln ra v, Tun Nguyn nh cht nh iu g. - ny, cu c "ng tin vng" no khng? Ti ngc nhin: - ng tin vng no? - Th "ng tin vng" y m Cui cng, n hm nay mnh vn cha c bit mt mi n th no Ti bt ci m hai mt cay l. Ti m ly i vai lc cc nhng xng ca bn ni: - Chn qu, mnh khng c Mt c mun nh nhoi nh vy m mi nm khng thc hin c th k ra cng vui tht. Cuc i vui qu, khng bun c. - ti ngm to cu th ca chnh cu ta lm - Nhng mnh nht nh s lng cho cu hn mt chc ng tin vng, xem thoi mi! - Ln ny khng phi ch xem, - Tun ni - m mnh s dng. c hn mt chc ng th cn g bng! Mnh li sp ly v - Ly v? Mi mt thng tr v vi ci tc m cu tm c v th ti tht! Khng phi ci c m cu gi nhm tn y ch? - Ngi mnh nh ly chc cu cng bit. - Ai th? - Phng Thu, con c Hoi Chn, mt trong hai tc gi cun Thi nhn Vit Nam. - Phng Thu th mnh bit qu, lm th, dy n tam thp lc nhc vin H Ni. Nhng chng c ta l mt tin s vt l danh ting kia m. - Phng Thu va lm xong th tc ly d

- B mt tin s vt danh ting ly mt anh t va c tha sau mi nm! - ti ci to Ngay c thin ti nh t cng khng ngh ra c mt tnh hung cc c n nh vy? *** Tun Nguyn v Phng Thy ly nhau sau mt thng, Thu em tt c s tin dnh dm c ri bn hu gom gp thm, mua mt gian bung su mt vung gn ga Hng C. Bn hu xm li xy "t m" cho cp v chng mun mng. Ngi gp ni, ngi gp xoong, bp du, chn bt, bn vit, gh ngi, gi sch, ging bng g tp. Ho s Chu Hoch gp mt bc chn dung t, treo trc bn vit. Ti v ho s Huy Quang ch t Nghi Tm ln my cy tre, ng mt ci chn bt a xoong ni Gian bung tuy hp nhng xem chng cng tm. Ngy cn tri, Tun Nguyn hc thm c ngh nh vc-ni. Tun cng mt ngi bn, mt nh th cng tht c l vn, tn l Lng Vnh, i nh vc-ni thu. Ngh nh vc-ni cng kim c ngy hai ba go. Tun ni vi ti: - Ch s mt ni lm ngh ny lu, n nhim vo vn chng th b m. Tun li bt tay vo ghi chp v chun b lm li cun tiu thuyt d dang. Nhng cu ta khng cn c ci ho hc, say m nh mi nm trc y. Nhiu lc ti n thm, bt gp Tun nm th trn ging, mt l ng nhn ln trn nh, mt bun ri ri. Trn bn vit, tp giy trng, cun s tay nm chng ch vi qun bt Mt hm, ch c hai a vi nhau, ti hi: - Cu c hnh phc khng? Tun mt tay chng m, nh mt l ng, kh lc u tr li ging xa vng: - Mnh ang nh ngha li hnh phc Mnh nh ngi ng v ang m mt gic m qu p, bng c ngi dng c mnh dy mt cch th bo Cho n lc ny mnh vn bng hong cha tnh hn. iu cm nhn u tin sau khi b li ra khi gic m l trong ngi mnh c ci g rn v, gy nt, ging nh mt th chi tr con rut b gy mt bnh xe, t mt dy ct Hnh dng bn ngoi vn cn y nhng khng c ng c na () " hin gp lnh". o l ny ti c dy d t thu u th. Nhng khi nhn c tin Tun Nguyn cht v tai nn giao thng, nim tin vo o ny lung ay trong ti. Ti au n t hi: "Ngi bn thn thit ca ti sng hin n nh vy, ti sao ch gp ton iu d?". Sau ngy t nc thng nht c t lu, mt ngi hc tr c ca Tun t Si Gn ra H Ni, tm gp thy v ni: "Tha thy, hin nay em l Hiu trng mt trng va hc va lm. Nu thy chuyn vo Si gn, em xin ha s b tr thy vo lm vic trng, a thy vo bin ch. Nh vy thy s c lng thng u n, v c mt ch t t trong khu tp th ca cn b trng. Em tin rng ch mt mt thi gian ngn, cuc sng ca thy s i vo n nh, v thy c th gi thc hin tc phm m sut i thy m c". V chng Tun Nguyn nghe theo li khuyn ca bn hu, quyt nh vo c tr Si Gn. Tun li gian bung cho ngi ch c, cng vi gi bn 600 ng; mc du lc ny gi nh ang ln, c th bn li cho ngi khc t 800 n 1.000 ng. Tun ni: - Mnh mua ca ngi ta su trm, mnh c quyn g c bn li mt nghn? Chng ti nh ci trc l l gn d ca cu ta. Ti ni: - Cu l ngi ca thi Nghiu Thun cn st li trn th gian ny. Trc hm v chng Tun ln tu lin vn vo Nam, chng ti dn sch gian bung tr li cho ch c, v t chc mt bui lin hoan tin a. Bn hu n d ngi cht kn gian bung. Ngi no cng mang theo qu bnh, o qun, tin, th, tranh tng hai v chng lm vn dt lng. Tic chia tay ch c my chai ru trng, mt t lc rang. Ti nh, hm ti mang tt c s tin bn c nh a v cho v, biu v chng Tun. u ch c hn chc ng, ton tin l nhu nt v tanh sc mi c. Tun hi: - Cu khng c th tng mnh ? By gi mnh li thy yu nhng bi th trng giang i hi, sc mi lnh trng ca cu. Ti ci: - Bn hu hm nay lm th v cu qu hay. Ni nh kiu L Bch hm nh n th Hong Hc lu: "Trc mt c Tun Nguyn, nhng v th ca bn hu xp y nh, nn khng th ni nn li". Sau khi ung cn ba chn y, nim cm hng th cht o n trong ti. Ti ni: - Ti khng lm ni th tng hai v chng cu, nhng cht ngh c my vn nm na, tng gian bung khn kh ny.

C ni no trn tri t ny Mt nh th nh y ~ Ba thc vung su nh th ngi Hai phi ng v khng ch C ni no trn tri t ny Mt c n nh y ~ Mt m tr b v khng nh ca Sng bng th au vi ru cay C ni no trn tri t ny Mt yu thng nh y? Mi tc t c mt ngi qu gi Dng tri tim v nc mt Cho ni au ca c loi ngi.:. C ni no trn tri t ny? C ni no trn tri t ny? C ni no trn tri t ny? *** Mt bui chiu cui thng ba m lch 1981, mt bui chiu nh mnh - ng vo nm Tun bn mi chn tui, cu ta p chic xe mini tng tc i ly bo v cho sp bo ca v. Xp bo xp y trc gi xe. ng ph Si Gn xe c nh mc ci. Tun p rt chm, gn st l ng. Cu ta bit mnh c tt va p xe va ngh ngi min man, li thm cn th nng nn "trnh xe chng xu mt no". n mt qung ng vng, Tun p xe nhanh hn. Mt chic xe ti ci s li, va li va bp ci inh i. Tun Nguyn khng nghe thy g. C l cu ta cn m mi ngh n mt th hoc mt chi tit tiu thuyt cht p n trong u Cu ta c mi mit p xe, v p thng n t thng xe. Cu ta bng thy trn mnh va phi vt g cng cng. Cha kp hiu vt g th cu ta ng ln ra l ng, knh trng vng mt ni, xp bo vng khi gi xe. Ngi li xe ht hi phanh xe li, bnh xe sau cch Tun u ch hn mt mt. Ngi li xe gip Tun ng ln, lo lng hi: - ng c sao khng? Tun ni khng sao, ch thy u vng vt. - Ti bp ci lin tc m sao ng khng nghe ting? - Xin li anh, ti ti ng tr Tt c l li ti ti - Tun p ng. Ngi li xe ng ngc nhn nn nhn ca mnh. C l y l ln u tin trong lch s tai nn gia thng ngi b ng xe li i xin li ti x. "Hay ng ta b bnh tm thn?" Mt ngh thong hin trong u anh ti x. By gi tt nht l ln xe phng i, trnh c mi chuyn rc ri ry r. Nhng ci v hin lnh n ng ngc ca nn nhn gi chn anh ta li. - ng cng tc g? - Ti chng cng tc g c. Ti lm th - Tun lau cp knh trng, tr li - May qu, n vng xa th m khng v. - Nh ng u, ti a ng v? Tun ni a ch nh mnh, ri xua tay: - Ti v mt mnh c, nh ti gn y thi. Anh c li xe i, chc anh ang c vic vi. Tun p xe v nh, k cho v nghe chuyn va xy ra. Va ngi xung mm cm, cu ta bng thy bun nn. Tun b bt a, ln ging nm, ri mt cn st bt u. m Tun chm vo m sng. Sng hm sau, Phng Thy a Tun vo cp cu Bnh vin Ch Ry. Sau khi khm nghim, bc s cho bit Tun b xut huyt no. Sut mt tun lin, Tun Nguyn lc m, lc tnh. Ngi li xe tm n thm nn nhn ca mnh bnh vin. Nhiu ln anh ta xin vi v v bn hu nn nhn cho c chu ht ph tn, nu cn phi thc hin ca m. Nhng bc s lc u: "Mun mt ri!". Chiu ngy 27 thng 3 m lch, Tun Nguyn trt hi th cui cng trn ging bnh vin. Trc khi cht, Tun ch li c mt li trn tri: - ng bt ti ngi li xe. Ci kt cc bun thm ny l li ti ti Ti l ngi c li Nghe Phng Thy v bn hu k li giy pht cui cng ca Tun, ti bng hong cht nh li hm Tun v chi vi t Nghi Tm. Hm Tun li vi ti sut ngy. Tun ni:

- Mnh nh vit mt bi th di, nhan : Ti c li. Tun ni r thm: ch Ti y phi vit hoa. V Ti y l ngh s v tr thc chn chnh ca t nc. Ti c trch nhim vi tt c nhng li lm, nhng oan ung, n au, nhng xu xa, hn mt, ng lng nhc v xc phm con ngi. Trong mi chuyn, chnh Ti l ngi c li. V Ti cha em ht sc mnh thc hin s mnh cao c m Thng c trao cho ngi ngh s. Ch thch: (1) Kim tra

14. Bn hng ca b mi xng v mi by b hi ct Ni dung bi ny c bo Tin Phong ch nht ng 2 k , s 47- 48 nm 1992 vi ta "Bn trng ca nm xa" (hay t liu mi v 17 b hi ct va tm thy Hu) nhng b lc bt. Cng ni dung ny, thng 5/1993, Nxb Tr xut bn vi ta "Bn hng ca v 17 anh hng V quc on" (T sch Tui hng). Bi ny chng ti in theo bn gc ch vit tay ca Phng Qun tng cho Chi on TNCS HCM ca UBKHKT Tnh Bnh Tr Thin (c) sau y c trao li cho nh vn Nguyn Khc Ph lu gi. (Ch thch ca Ng Minh) *** D tha vn hu Nguyn c Xun cng cc chin hu Trung on Trn Cao Vn c. Mi y do tnh c ti c c bi vit ca vn hu ng trn trang nht bo Lao ng ch nht ra ngy 7-7-1992, thut li mt s kin lm chn ng c thnh ph Hu. V s kin ny c mt chi tit nh lin quan n bn thn ti: "Ngy 4-6-1992, trong lc o t ci to mt cng trnh ph ca c quan U ban Khoa hc K thut tnh Tha Thin Hu, cng nhn xy dng bt ng chm phi 17 b hi ct nm ln vi sng, n, lu n, dao gm, kim Nht, kha tht lng, m stTrong mi by b, c mt b to ln qu c; v mt b khc ni xng ng tay eo lng lng mt ci "lp lc" bng nhm c khc ch: "Phng Hun- VQ.Thun Ha". Bi bo ghi ch: "Phng Hun l bc ca nh vn "Tui th d di" Phng Qun. Chnh nh di vt ny m nhng ngi khai qut xc nh ngay c y l hi ct ca qun ta. "VQ" l V quc on. Ngy 16-6, mt cuc ta m khoa hc c t chc ti hin trng khai qut v nht tr mt s nt i cng: "Mi by b hi ct l Trung i 9, Tiu on Tip phng qun, Trung on Trn Cao Vn, nay l Trung on 101, s on 325. Trung i trng l Nguyn Ngc Giao, chnh tr vin l Vnh Tp hy sinh trong nhng ngy ton quc khng chin, nm 1946. Nhng ai chn c mt trung i V quc on m mi 46 nm sau, hon ton do tnh c m pht hin c? Theo kin ca mt s ngi tham d cuc ta m, l do chnh ng i ca h chn; nhng khng may sau nhng ngi chn h cng hy sinh lun, nn khng cn ai bit chuyn ny na". Nhn s kin ny ti c i iu mun tha chuyn cng vn hu v nhng ng i c ca ti. Ti ch l mt ngi lnh gi tht hc, m tt v mi khon khoa hc. Nhng ti c quyt rng, Trung i V quc on ny khng phi do ng i ca h chn. V mt gin n l nhng ngi lnh chng ti nhng ngy khng bao gi chn ng i ca mnh vi v kh. "Sng l v, n l con" l o l chin trn ca chng ti ngy . Khng ai em chn "v con" cng vi ngi lnh cht trn. C mt nh th tng vit "Cht cn trao sng n cho nhau". Vy th ai chn? c bi bo ca vn hu, ri sau c xem nh ca Trung i trng Nguyn Ngc Giao v chnh tr vin Vnh Tp v nhiu bc nh chp cc gc ca khun vin khai qut, cng v tr v a im c quan U ban KHKT (18- H Ni, Hu), ton thn ti n lnh. Ti bng nh li tt c Cch y trn ba mi nm c l, trong nhng ngy gian kh nht ca i mnh, trong ni bun b v tht vng khn cng, ti khi cng vit mt thin hng ca "C nhng pht ng lng- ti vn cu th m ng dy". Thin hng ca k li mt cu chuyn c tht, nhng ngi anh hng c tht. Hn na, nhng ngi anh hng m ti quen bit, v ti c mi hm n su nng v mt ln h cu ti thot khi n i lin gic trong trn nh kinh hn vo v tr Miu i Cng Nm ti va trn 14 tui, l i vin i thiu nin trinh st ca Trung on Trn Cao Vn, m ti c dp k li s tch ca ton i trong tiu thuyt Tui th d di. Khng c h chc xng tht ti cng mc nt t lu, nh xng tht cc bn ti trong truyn: Qunh-sn-ca, Vnhsa, Bng-da-rn

Thin hng ca gm 10 chng, khong nghn cu th, vi mt Khai t v mt Hu t. T nm 1958 n nm 1988, ti mc phi kh nn vn chng. Ti b mt quyn in sch nn thin hng ca chu chung s phn vi nhiu tc phm khc ca ti: Mi xng! Nghn cu th nay ti khng cn nh na (ba mi nm c le ri cn g?). Nhng ct truyn, on Khai t v lc c dm cu th, on th khc ha tng chnh, ti vn cn nh nh in t nc ta u chng y ngha trang! u chng y nm m lit s! Hy i t i Nam Quan Thng n tn Hng dng Cn o Nht ln tng hn t nm xem C hn no khng hng nng v mu? l on Khai t ca Thin hng ca HUYT LA CHN CHUNG? Ngy C ni Ng sng Hng trm mc, hin ha, bng ni gin, vng dy dng chin ly chng gic ngoi xm. Trn vng trn xanh ngn ni Tam Thai sng rc ln dng ch xp bng vi: Th cht khng quay li i n l!. Trung on V quc qun Trn Cao Vn, qun ch lc ca Tha Thin, gan d, kh phch "Quyt t cho T quc quyt sinh" c tha, nhng v kh th qu thiu. H c trang b phn ln l sng khai hu, mt-c-tng, m tu, dao gm, lu n ni ha mi qu ch n hai ba, mn ba cng, chai xng ngm kpv c rm r v t bt xng gic cho cht ngt nh kiu xng chut. V kh hng nng ca Trung on l mt khu sn pho 75 ly, mt my ngm, c gi mt danh l "ng gi By lm". Bi vy, mun tiu dit c qun xm lng c trang b n tn rng v kh hin i, xe tng, my bay V quc on khng cn cch no khc l phi liu thn. on v quc qun mt ln ra iNo c mong chi u ngy tr vRa i ra i bo tn sng ni Ra i ra i th cht khng lui C Trung on Trn Cao Vn ht nh vy trc gi xut kch. Ban ch huy mt trn ngy m mt s ngi hin nay cn sng: Hong Anh, Trn Hu Dc, H Vn Lu, quyt nh tuyn chn nhng chin s gan d nht, dm liu thn nht, thnh lp nhng n v cm t qun. Cm t qun lnh nhim v m m lun su vo tn so huyt gic, nh cn chin bng dao gm, li l, lu n, dng mn ba cng; bom t to ph hu xe tng, i bc; dng chai xng ngm "kp" t ph cc kho hng Trong s nhng n v cm t qun c Trung i do anh Ngc chi huy, v mt chnh tr vin rt tr con nh Hong tc, ni ting gan liu v nh cn chin gii. Trong thin hng ca, trung i trng Ngc cn c bit danh "Ngi-yu-nc-khngl" v tm vc anh c bit cao ln. Anh ng trong hng qun thng cao vt ng i mt u v mt vai. Qu anh min Bc. Anh n mt trn Hu trong on qun Nam tin. Anh lun i chic m st chin li phm thng mt l toang hoc trc trn ging hnh ci ming ci ngo, va ci va ht: Trng cht ci ngo ngh Anh che bt ci ming- st ci ngo bng chic qun hiu ngi sao vng trn nn hnh trng. Khu tiu lin "Tuyn" anh khoc trn vai nom nh khu sng chi. i giy ba-ta ngoi c anh i nom nh hai chic xung Mt con ngi c tm vc nh vy tng chng ht phi sp cu Trng Tin nh Trng Phi ht sp cu Trng Bn. Nhng hon ton ngc li, anh ni nng du dng, nh nh, ngay c khi ng trc hng qun ph bin lnh chin u. V gia cu ni anh thng chen vo mt vi ting Ty nh thi quen nhng ngi c hc thi . Anh thng ti lin lc nhc chng ti lm. Anh nt n la mng khi bt gp chng ti chy lin lc, ngi ng xa, liu lnh chy tt qua nhng ng ph trong tm sng ca gic. Ging ht nh m chng ti ngy cn nh nt n la mng khi bt gp chng ti tro tt ln ngn cy bt t chim: "Ln sau m anh cn trng thy cc em chy tt qua my ng ph , anh s dng que thng nng sng qut cho nt mng t!" Trn nh v tr miu i Cng m tri ma rt. Ti nh bng. Trung i anh Ngc l lc lng ch cng, c Mt trn tng cng ha lc gp i, lnh nhim v s nh vo im xung yu nht ca v tr. Ti v thng Bng-da-rn chy lin lc truyn tin. Hai a chng no vn tt y, ngi chy ng vng, r nhau chy tt theo con ng m anh Ngc ra lnh cm v nm trong tm n sng my ca gic v a hnh trng trn. Chy c hai phn ng th vp phi n pha gic qut kim sot dc ng. Chng ti va kp nm sp xung l ng, n i lin cua ch ku chiu chu trn u, cy tung t quanh ch nm. n bay mt lc mt dy c v h thp xung ch cn cch ngi chng ti vi gang tay. Trong mt ni hong s gh gm, chng ti cng ku tht ln: "Cc anh i, cu em vi!". Trung i trng Ngc lc

ny p st c n v tr tn cng. Nghe chng ti hong lon ku cu, anh Ngc lin ch huy trung i nho tr li con ng chng ti ang nm bp d ch cht. Anh h trung i dn ht ha lc bn x vo pha hai nng i lin ang chp la. Trc s phn cng bt ng, hai khu i lin vt cm chng mt pht, thi gi cho hai a chng ti chm dy, nhy vt xung con ho y nc ma pha bn kia l ng S c ny lm l k hoch nh v tr trc gi n sng. Cc n v phi rt v. Hai a ti theo trung i anh Ngc rt v a im giu qun. Va ko xung tng hm chiu sng l m bng ngn n bo treo gc hm, thy ng iu, tiu on trng Tip phng qun ng chc sn gia nh. ng xut thn l lnh kh xanh, tm vc nh con, tnh nng nh la, hay tht lc v i khi nh p lnh. Nt mt ng gin phng phng. Va nhn thy anh Ngc, ng ht tong ln: "Ai cho php anh c thay i k hoch tn cng? Ti s x bn anh ti ch!" ng a tay chp ly bng sng lc eo bn hng. Anh Ngc bc si mt bc n st bn ng, a bn tay h php nm cht ly c tay ng ang nh rt sng. Anh ni dn ging: "ng ch tiu on trng, ti yu cu ng ch dp thi qun phit! Hy bnh tnh nghe ti ni y! ng ch coi vic h ci v tr ca bn ch cht y hn mng sng hai thng nh ny hay sao?". Anh a tay tr hai a chng ti ang ng run ry np st vo nhau gc tng hm. "Ti s a ng ch ra xt x trc ta n binh!". ng iu rt ln v sm sp nn giy inh cm cp quay ngot ra ca tng hm. Hai a chng ti nhy nhau v nh chun theo ng. Nhng anh Ngc qut (ti cha bao gi nghe anh qut to n vy): "Hai ch ng li ! Nm sp xung nn!". Anh rt ci que thng nng sng, dn ging: "Bao nhiu ln ti ra lnh cho cc ch tuyt i khng c chy tt qua nhng con ng cm. Ti sao cc ch khng tun lnh? Ch v cc ch m l mt mt trn nh ln. Ti pht cc ch theo k lut V quc on!" Anh qut chng ti mi a ba que thng nng sng, qun mng t. "Cho cc ch ng ln, v v i!". Anh nhn theo chng ti leo ln cc bc ca tng hm, ni vi chnh tr vin: "Ti phi ln gp anh Lu, yu cu anh a ht ti nhc ny ra khi mt trn, gi ra ngoi vng t do cho i hc. Ch ca chng u phi y". Nhng anh cha kp lm iu th s c quan trng nht ca i ngi lnh xy. Cnh nhn vt anh Ngc l nhn vt chnh tr vin trung i con nh Hong tc, ngi ng vin cng sn c nht trong n v. Ti t bit danh cho anh l "Chng-cng-sn-m". Nhn vt m ti mt nhiu cng sc nht miu t v khc ha tnh cch vi c trm cu th, l nhn vt chin s Anh tn l Phng Hun, xut thn nng dn qu lng Thanh Thu Thng. Phng Hun yu mt c gi lng sp lm l ci. Mt trn Hu bng n, anh hon ngy ci, cng nhiu trai lng xung phong gia nhp V quc on. Anh c tuyn chn vo cm t qun *** Bi th HN l on th ti trch ra t thin hng ca y. (Bi th ny nhiu ln ng trn bo, v mi y c in trong tuyn tp Parorama de la Littrature Vietnamism do dch gi Hu Ngc dch ra ting Php: (Le Baiser): Em i rt c th Anh cht gia chin trng i mi ti n x Cha bao gi c hn! Nhng d cht em i Yu em anh khng th Hn em bng i mi Ca mt ngi n l! l li ca Phng Hun ni vi v cha ci trc gi xung trn. Phng Hun l bc h ca ti. Trong thin hng ca ti khng ni chi tit ny, chi miu t mi ln chng ti ng cnh nhau, c n v ai cng lm l hai anh em rut. V chng ti ging nhau nh hai cc bn mc di rung su ln. D c che kn qun phc v p mi chin trn, nhng c con ngi Phng Hun v ti vn bc ra m c mi bn, mi ct tru, mi rm r mc, mi o qun chm v y rn v t sng m hi, mi bnh dn hc v Trong i cm t, Phng Hun c phn cng vo t "v kh nng". V kh nng Phng Hun ph trch l mt cp u n i bc 75 ly tt ngi c cng binh xng bin bo thnh mn nh xe tng. Hai tri n ng trong ci r heo c an bng tre ct, dy eo bn bng dy in thoi to bng ngn tay ci. Phng Hun chm sc hai tri u n cn hn ngy cn i cy thu lng, chm sc con tru c tn l , nui r ca mt nh giu. Phng Hun gi nng chng l "Hai thng sinh i ca tau". H rnh ri pht no l

Phng Hun li li "cp con sinh i" trong r heo ra, lau chi bng m sng, du "luyn", lm chng bng ngi ln, soi gng c Anh em trong i thng xm li tru chc: "Cu lau chi nhiu ra, c ngy ti hn mn thng, thuc sng trong bng chy ra ht, thnh hai tri n tngbng" T "v kh nng" l siu cm t, nn mi chin s c mt trn cp pht mt chic "lp lc" bng nhm cng, trn mt khc tn h, dy eo bng thp khng r, l hy sinh xc ngi n khi lan vi xc ngi kia. Cc anh "v kh nng" rt hnh din vi vic cp pht u tin ny. Tri rt cm cm m anh no cng xn cao tay o qun phc khoe. Ti cn nh trong thin hng ca ti vit c mt on th di v nhng chic "lp lc" ny v nhng chin s eo n trn cm tay. Ti gi chng l ca hi mn ca cuc chin tranh V quc tng cho nhng a con hiu ngha tnh nguyn kt duyn vi T Thn! Mt bui sng, mt trn Hu chm trong ma. Bn t lp nhp trong cc chin ho. Ti t ch huy s Mt trn chy lin lc xung trung i anh Ngc a mt khu chin u m hm . Mt khu ng trong phong b dn kn, c gn xi, con du ng ca Mt trn ng ln xi m bo tuyt mt. Phng Hun ngoc tay gi ti: "B! B." (tn gi ti ngy cn nh), ri gh st tai ti ni nh: "Ti ni n v tau i cm t v tr nh hng Sap- phng-xng (By gi l ca hng Bch ha s 1, thnh ph Hu), Mt trn s i ti tau mt ba tht b, tht heo vi xi sn cha Vn Phc. l c cht th anh em c cht no. Tt mt tri, mi nh chy xung m n chc". Ti lin lc nhc chng ti, h nghe ni c n th c phi chui qua li la ca n sng my, chng ti cng chng t. Chng ti thng l s: "Bn cha chc trng. Trng cha chc cht. Khng trng, khng cht th c n?". Ti ng ba n ti hm chnh l ba n m Nguyn c Xun k li trong bi bo ni trn: "V cha ci ca dng ch Phng Hun, 70 tui, t x Thu Dng ( tn mi ca lng Thu Thanh Thng) chng gy ln thm hi ct ca ngi yu xa. B k: Chiu ti ln n v thm anh y. Ti r anh i n hng. Anh y ni: "Ti ni n v anh i cm t vi ti Ty. Mt trn hn i Trung i mt ba tht b tht heo h. Ch i n hng, s ngang bng ti khng n c, ph i. Anh y nht nh khng i. Ti ng c tay anh y, hi: "Ngi ta eo vng vng xuyn bc, anh eo ci ming st, ming ch n mn chi ra?. Anh ni: Ming st ming ch ni nhng ai em vng bc i, ng hng tui i. Ch c my thng lnh cm t nh ti anh mi c Mt trn pht cho eo. Trn ni ngi ta khc tn h, l anh c cht, em nhn ng xc anh em v chn, khng th em li chn ln mt thng chng cha ci khc, m c khc hu hu: "Anh Hun i l anh Hun i N b em m i ti nghip em lm anh n". Ti tng anh ni bng ln chi ai ng anh ni thit" Nu ba n b k li vi vn hu ng l ba n cui cng ca Trung i cm t sn cha Vn Phc m , th ti cn nh rt r c c Trung on trng H Vn Lu v ch huy trng Mt trn khu C, Phng ng cng l bc h ti d. Ba n m rt l. Khng n o, nhn nho nh nhng ba lin hoan thng l khc ca lnh trng chng ti. C trung i ngi n rt lng l trong nh sng chp chn ca my ngn uc du ha. Nghe c c ting a bt chm lch cch. Ting nhai nut vi vng. H n m nghim trang nh hnh l. Hnh nh h d cm mt iu g v cng nghim trng sp xy ra trong cuc i chin trn ca h. Chnh ci khng kh lng l bt thng ny tc khc vo k c tui th ca ti mt n tng but nhi m thi gian khng th lm phai m Trn "cm t" vo nh hng Sp-phng-ging m khng kt qu. Cc anh xung phong nhiu t nh chim tng di ri dng mn nh sp ngi lu. Nhng li la phng th ca gic qu dy c, cc anh u b nh bt ra. Ba gi sng, ton mt trn phi rt qun ra ngoi. Trung i anh Ngc va rt n ngi lu cnh nh tn trm mt thm So-nhi, th chm trn bn gic mai phc sn . Chng dn thnh th gng km, kp cht trung i, vi ha lc cc mnh, vi bt sng hoc tiu dit gn. Lc ny cc n v chin u quanh khu vc ny rt ht, khng cn ai cu vin. Cc anh vo ci th n c, mt chi mi. Mt ta chng vi mi thng Mi con th d n qun mt ta Ti cn nh cu th lc bt m u chng hng ea m t trn th him ngho ny. Nm gi sng, c Mt trn nhn c thng bo: Trung i cm t anh Ngc b mc kt trn ng rt lui. Cc i quan st b mt t trn cao im khu A, khu B, khu C, c lnh cha ht ng nhm v pha khu vc Trung i ang b bao vy. Tri hng sng. Ting sng vang ln dn dp di tng trt ca ngi lu hai tng. l mt ngi lu mi lp en rt dc. Trn nc lu

c cy ct thp thu li nhn nh ngn gio Bp-a. Chng ti on cc anh b th phi nho v ngi lu ny c th. Ting sng n mi lc mt cng. C tun lin tri ma tm t khng ngt. Bu tri C u m ging kn lp lp my ch. Sng hm t dng tri nng. Bu tri sch lu my nh c ai qut dn, cao vt, xanh mu trng so. Rng ni pha ty tm ngt, in bt ln nn tri ng un ln sc gn nh c ct bng ko. Nng mi ng nh nh vng nu chy, ti ho quang ln mt sng Hng. Cy cu Trng Tin ta dng bom cht t hai nhp chnh gia, st cu sng rc ln trong nng nh c c bng bc. Thi tit Hu cui ng m c mt ngy p tri n nh vy, tht him. Nhn ni, nhn sng, nhn thinh khng lng ly trong sut nh thu tinh, chng ti c ng rng, chnh ng Tri (nu c mt ng tri tht) c tnh b tr mt ngy tuyt p nh vy cho c Mt trn c nhn tht r cuc sc bi hng ca nhng ngi con qu hng "Quyt t cho T quc quyt sinh". Mi gi sng, ting sng bt u vang di tng trn ngi lu. Chng ti on bn gic chim c tng di. Cc anh phi rt ln tng trn c th. n sng my cc c t cc v tr gic xung quanh bn xi x vo tng lu, vi cng mi lc mt tng. Ting sng chng tr t trong tng lu l t tng pht mt, chm mt vi ting n lu n. Cc cnh ca quanh tng lu b trng n vt m tung. Mnh g, mnh knh b x nt bay chp chi trong nng. n cc loi sng cu vng rt xung mi lu dy c n ni cy ct thp thu li b tin phng n gc. Mnh en lp mi nh vng tung te ln vi mu khi n. Ch chc lt, mi lu dc ng b n chm pht, bm vm thp hm xung. Trung on trng H Vn Lu tht ln trong my in thoi, gi khu i "ng gi By lm" b tr trn lng ni Ng Bnh, bn cp tp chi vin cho Trung i cm t. Khu i trng bo co li l sng khng c my ngm, khng th no bn trng mt mc tiu qu nh nh vy. Nu bn n c th ri vo u qun ta. Chin s ln nh trn cc i quan st nhn ngi lu ph kn khi n, u khc, nc mt nhe nhot ng nhm. Anh Thn Trng Hm, xut thn l hc sinh trng dng, c Ta Thnh Vatican chn sang La M hc tr thnh cha c. Cch mng thng Tm bng n, anh b La M xung phong vo V quc on, lm cng tc bn Ban tham mu Mt trn. Lc ny anh ang ng trn i quan st ca t chng ti. Anh b ng nhm xung, nc mt lng trng. Anh qu ln ci bao ct cht lm cng s, lm du thnh, lm rm cu nguyn: "Ly Cha ti Con xin chu nhn lnh mi cc hnh trn th gian, cc th h sinh sau chng con khng bao gi cn phi chng kim cnh tng m lc ny chng con ang phi chng kin. Mt by lang si nhe nanh, dng vut, th sc cn x ng i mnh ngay trc mt, m chng con phi chu ci u, khoanh tay". Nhn gng mt m l nguyn cu ca v cha c ht ny, chng ti t nhin cng mun qu xung cu nguyn theo Hng chu chng y n la trong tng y thi gian th n Cha tri cng phi nt thnh cm. Nhng l lng thay, bn trong tng lu li t ngt vang ln ting sng, ting lu n nh tr, tuy tha nhng rt anh. ng vo lc ny xy ra mt s vic lm chn ng c Mt trn: Thng Vnh-sa, a gii mn c tn hiu nht ca i thiu nin trinh st chng ti, khng r bng cch no v t lc no, ln c sang khu vc trng Thin Hu. Khu vc ny p st v tr gic nn ban ngy c ta v ch t khi dm bn mng n. Hn tro ln cht vt ngi lu cao nht, trn nc c dng mt cy Thnh gi khng l, vi hai cy c tn hiu trong tay. Hn ng da lng vo chn cy thnh gi, mt hng v pha ngi lu Trung i cm t ang b vy hm, pht pht c tn hiu nh i nhiu ln bc in m ti chc hn t ngh ra: "Cc anh hy nh n ngi cui cng! ng hng! Hng nhc lm!". Liu cc anh c nhn c bc in ny hay khng? iu ny vnh vin khng ai bit. C iu l ng ba hm sau, Vnh-sa hy sinh cng trong t th , v trn mt cao im khc ca Mt trn. S vic ny ti k li trong tiu thuyt Tui th d di. Ba gi ri chiu, ting sng chng tr vn tip tc vang ln trong tng lu. Nh vy l cc anh cn ng vng. Lnh ca Trung on trng H Vn Lu c truyn i khp Mt trn. Cc n v sn sng xut kch cu vin vo lc mt tri ln. Chng ti nhn vng mt tri chi li ang ng dn v pha dy ni tm, lng php phng hy vng: Nu cc anh cm c thm c chng ba ting ng h na, cc anh c th thot. Chin s c mt trn lng nh la t. Cc i quan st bng pht hin c hai xe cu ha ca gic chy n, khut sau bc tng cao pha tri ngi lu. Ri chng dng vi rng phun nc ln n tn nc ngi lu. Hai vi nc an cho nhau lp la trong nng chiu vng ri, nh hai cy roi khng l c bng kim loi qut ti tp xung mi lu b bom n bm nt. Hai cy roi qut thp dn xung chn ngi u. Cc i quan st ti tp gi in thoi, bo co vi Trung on trng lc ny ang tc trc

ti cha T m: "Khng bit ti hn nh lm ci chi m phun nc ln tm c ngi lu cc anh ang c th?". Tin Trung on trng ht vang trong my: "Khng phi nc! Xng?". V qu nhin chng ti ngi thy mi xng thong trong khng kh. Chng ti cht lng. Th l ht, bn gic h c th! Chng phun xng chng na gi. Ngi lu lc ny t sng nh va tm xung sng Hng. Ting sng t ngt im hn. V bt ng, ting loa phng thanh cc ln vang ln oang oang, hn bn gic mun cho c mt trn nghe ting: "Chng my hy hng i! Nm tt c v kh xung sn! Tng a mt, hai tay chp sau gy, bc ra khi nh! Khng hng, tt c s b thiu ra tro! Cho chng my nm pht quyt nh". Ting loa gic gi hng c nhc i nhc li nhiu ln. i quan st chng ti ng trc gi, nghe ting loa lc gn lc xa, nhng vang di thu con tim. Chng ti t t mnh vo hon cnh cc anh lc ny, v t hi: "Chu cht chy hay ra hng?". V ngay lc , chng ti nh cm thy la xng nng rt ang tp thng vo mt mnh. Bao nhiu nm tri qua nhng khng hiu lm sao ci cm gic ny ti nh k cng n vy? Chi v l ln u tin nhng a tr chng ti, la tui 13, 14, 15, trc ngy trn theo V quc on lm ngh: gi tru, bn u phng rang, bn bo, nh giy, bit suy ngh mt cch nghim tc ci sng v ci cht, v danh d v T quc, v ting thi v ting thm mnh cn li, nu khng may m phi cht Tt c chng ti hng mt v pha ngi lu ang b vy hm, v ngi thy mi xng ph vo mi mi lc mt nng nc. Tim chng ti au tht v khc khoi ch i cu tr li ca cc anh: Chu cht hay nm sng ra hng! i, nu cc anh cm c c thm chng hai ting ng h na, th tt c Mt trn, khng tr mt ai, t bn i vin lin lc nhc chng ti cho n Trung on trng, sn sng liu mng sng cu cc anh ra khi ngi nh b vy hm! Nhng tht l lng, khi nhn thy nhng trng n la sng chp chi bay vun vt vo tng lu, v ngn la xng vng kh bng ln, chng ti li sut nhy dng ln m reo h Ging ht nh ngy no sn vn ng t Mi, thy i bng n v mnh lm mt bn thng quyt nh vo mt giy pht quyt nh. Nhng ch mt pht sau chng ti khc nh tr nt. ng lc ngn la xng sng rc ln trn nc lu, t trong tng lu ting sng ng lot n vang, chen ln ting n cht cha ca lu n. Chng ti v cng ngc nhin, khng hiu cc anh phi cm c vi gic gn sut mt ngy tri m cn u ra lm n v lu n n th? C l cc anh linh cm c mn kt thc khng trnh khi ca cuc sc bi hng ny. Nn d sn tr n v lu n li, n thay cho cu tr li gi hng ca gic. Cu tr li ca cc anh ch vn vn trong vng nm pht ri im bt. Thay vo l ting n, ting ro h d dn ca ca la xng ngy mt lan rng, bc cao. La lan nhanh khng khip. Trong chp mt ph kn ngi lu. Hng trm nghn li la th ln tua ta nh mun hm thng bu tri. Thc s l mt ngn Ha Dim Sn mc ln gia thnh ph Hu. nh la ht xung dng Hng Giang nhum bng chiu t. Cc nh sng rc ln nh cng ang bc chy. Ri bt ng c ngi lu ph la bng sm xung trong ting n rung chuyn c Mt trn. Tn la v tro bi kht lt mi xng bc cao n tn tri, bay sang tn bn kia cu Gia Hi. Chng ti l qu. Ngi lu vn c xy dng kin c vi b tng v gch , la chy lm sao c th lm sp ? Mi sau chng ti mi sc nh, lc i nh nh hng Sp-phng-ging, cc anh c mang theo hai khi mn do kh ln. Th mn ny deo v mm nh sp nn, mu vng nht, phong thnh tng thi nh bnh kho, nm hi ngt ngt, sc cng ph ca n cn mnh hn bom. Cc anh nh dng chng nh sp v tr gic nu xung phong vo c tng di. Nhng cc anh khng xung phong vo ni nn mang chng v. By gi trong tnh th tuyt vng, trc lc hy sinh cc anh dng hai hai khi mn nh sp ngi lu t bn trong. Bin v tr c th thnh nm huyt chn chung. Nm huyt chn chung y vn tip tc bc chy mi n tra hm sau Nhng tt c cng ch l phng on. S tht ra sao vnh vin khng c cu tr li. N cng vi thn xc cc anh, chy thnh tro bi Ngy tt c chng ti u tin chc nh vy. Nm gia mt ngn Ha Dim Sn gn hai ngy m, th t phi ha thnh gch nung, phi ha thnh vi bt, hung chi xng tht con ngi! Hn ba mi nm tri qua, nhng ti vn cn nh c, on kt thc cuc sc bi hng ny ti miu t trn hai chng thin hng ca, theo th th c phong v tt c u vn trc. l hai chng th hnh h ti n khn kh. Ti gch xa nt cc trang giy, x b ri vit li khng bit bao nhiu ln. Ti vit trong ni phin mun, cay ng v s bt lc ca mnh. Ti c li nhng trang vit, lng v cng bun

b, ngh bng: Mt ti nh th ny m vo tay mt nh th khc, chc h vit thnh mt thin I-li-t. Th m vo tay mnh, n bin thnh mt bn din ca tm thng k chuyn ngi tht vic tht. Trong lng ti dng ln mt nim hi tic khn ngui Ging tnh cnh ngi th kim hon ti lm hng mt mt vin trn chu. Ti tm n anh Thanh Tnh v anh Bu Tin, ngi cng qu v bc thy ca ti v ngh vn. Ti k li u ui cu chuyn v tha thit ngh vi hai anh, hy v nhng g tt p nht ca cuc i ny, vit n ra thnh th, thnh vn, thnh kch. Hai anh hi ti: "Sao em khng vit?". " l mt ti qu sc em- Ti tr li- Em khng kham ni sau khi th sc. V li c vit c ngi ta cng chng in". Hai anh ghi chp cu chuyn, hi thm nhiu chi tit v Mt trn Hu ngy , v u ha s vit Con gi ti ln chn, hc sinh lp ba, trong lc i kim giy loi nhm bp pht hin thin hng ca Huyt la chn chung b mi xng nt bt. Nhn n mi trng bch, lc nhc, l l c ngn con, ngang nhin b i b li, cn x, nhai nut khng thng tic s tch anh hng ho kit mt thi ca T quc v Cch mng, lng ti ngp lt cm gin. Cm gin n mun pht in. Ti ti ln gh tm c mt chai du ha. Cha , ti dc cn cht du cn li trong ngn n trn bn vit v chm la. Ti nghin cht rng, dng cy que st xi tung bn chng ang cung cung, qun qui rc trn vo nhng mnh vn s tch anh hng m chnh chng hu hoi, tn ph, chng chy tht ht, tht sch. Mt mnh bn tho b chng cn nham nh bay ra khi ng la. Con gi ti nht ln, reo to: "B i, mnh ny cn c c b !" Ri n c to vi ging trong tro ngn nga nh kiu c bi tp c lp ba ca n: t i! Con nguyn yu ngi vi tt c mu xng Vi tt c cuc i con mi tm tui Con vui sao khi ngh ti gng mt ngi trong tng lai Ra sch ht la, mu v bn ti vui chi li Ngi s ht cho nhng th h mai sau nghe v Th gii i ng M th h chng ti hm nay khng tic mu sa son cho li ca y l on th ti t ci cht ca ngi chnh tr vin trung i, ng vin ng Cng sn c nht ca n v cm t qun. Trc lc hy sinh anh ci phc xung hn t qu hng b la gic thiu t sp thnh gch nung *** Vi cc nh vn khc th no ti khng r. Vi ring ti, trong sut cuc i lm vn ca mnh, c vi ba ti m nh ti khng pht no ngui. N ging mn n "bt cm Phiu mu", khng tr c cht khng nhm mt. N ging mi tnh "khc chng ra cho, nut chng vo". Ging ci li cu c ngnh di v sc, xc vo tr nh, vo con tim Mun g c n ra ch cn mt cch l phi cm ly bt, chm mc, tri n trn trang giy. Mc d ti bit chc chn rng y l mt cng vic s lm mnh hao tm tn lc gp mi ln thc hin nhng ti khc. M kt qu ri s chng ra sao. Nh xut bn s t chi khng in v l mt ti li thi: "n cm mi, ni chuyn c". N l bi ht khng cn ai ht na; l cu th khng cn ai c na. N m nh anh ch v n ch c ngha vi ring anh. N tru ln vai anh gnh nng ngha tnh qu kh, k mm mt thi sng cht trn mc. N ging chic cha kha ca gian bung anh. Anh c nh ri cng chng ai bun nht, nhng mt n, anh s khc d, mu d. Cu chuyn v Trung i cm t qun anh Ngc, v bc Phng Hun ti b gic thiu chy thnh tro bi trong "Huyt la chn chung" l mt ti nh vy i vi i vn ca ti. Thin hng ca tuy b mi xng nt, nhng cng hon thnh. Ti nhng tng nh vy l thot mn n "bt cm Phiu mu", l rt c ci ngnh cu ra khi con tim, k c. Ti hy vng t y u c ti s c thanh thn chm bm cho mt cun sch khc, mt ti khc. Nhng khng ng n vn cn nm nguyn .. N dn vt, hnh h, lm tnh lm ti ti ht nm ny qua nm khc n mc khng chu thu. Hai chc nm tri qua m ti nh phi dp cun sch ang vit d dang v mt ti m ti hy vng c th bn c cho mt nh xut bn pha nam, tr li vi n. Ln ny ti quyt nh k li cu chuyn bng vn xui. Ti phi vt ln vi n n gn kit sc. Vit ri xa, xa ri vit, dn i xp li, o ngc o xui. Cui cng ti cng hon thnh c "cun sch n i" (ti gi n l nh vy). Ti c i c li bn tho, cm thy va , v vit ht sc mnh. Nhng ri ti bt u hoang mang, t hi: "Liu ngi c c tin cu chuyn ti k l c tht hay khng?" n trnh iu ny, khng kh. Ti ch cn vo di tn sch: Tiu thuyt, v i cc nhn vt nh anh Ngc thnh anh Ngc, Phng Hun thnh Phan Ha chng hn. Nhng ti khng sc lm vic . Ti cm

thy lm nh vy l c ti vi Trung i V quc on c phin hiu hn hoi, mt ln cu ti thot khi n i lin gic n tht. Ti s tr thnh k v n v hn nht v khng dm a u ra bo m cho mt s tht hin nhin! nh bt gnh nng hoang mang ny, ti tha mt ba tic nh, vi chai ru go vi ni cho c H Ty. Ti mi mt s nh vn, nh th, nh l lun ph bnh vn hc thn quen, n chi nh. Phn ln h u t tui hn ti, v u c tc phm c xut bn. Tc phm ca h tng gy nn nhiu cuc tranh lun trn vn n. Ti tht lng ngng m ti nng cng nh hc vn ca h. C ngi km ti n vi chc tui, nhng xem vn h ri nhn li vn mnh, thy vn mnh c k , qu ma ht nh anh lnh nh gic bng m tu, gy tm vng, xem anh s quan iu khin tn la. Sau khi cc bn an ta quanh chiu ru, ti trnh trng ni: "Hm nay mi cc bn n ung ru l ti c mc ch. Ti mun cc bn chu kh nghe gip ti cun sch va mi vit xong v cho kin. Sch nh thi, chng trm trang in, k mt cu chuyn c tht, nhng nhn vt c tht. N l mt tc phm ch ct trong i vn sp tn ca ti, bi vy, ti mong cc bn gp kin thng thng, khng n nang g ht". Ti c trn cun sch. Cc bn u chm ch lng nghe. Ri sau h khng ph lng tin cy ca ti, "phang" ti thng thng *** Sau y l mt s kin ca h v cun sch: - V vn phong ca anh ti xin min bn. l vn phong quen thuc ca ci thi "Chuyn anh hng chin s thi ua, "Ngi tt vic tt, Thng Cam Lnh, S bin i L Gia Trang, Truyn mt ngi chn chnh, i thanh nin cn v" Ti ch mun bn v ni dung. Nu y l cun tiu thuyt th cn kh d l trong tiu thuyt tc gi tha h ba tc, min l ba cho hay, ba m nh tht, nhng l s tht khng c a ch c th. Nhng anh khng nh cu chuyn anh k l chuyn ngi tht vic tht th ti khng tin. Mt c nhn anh hng, khng h v kh hng gic, iu c th xy ra. Nhng c my chc con ngi cng quyt nh nh vy, l ba t. Anh hng u ra m lm th! Anh khng nghe dn gian ngi ta tng kt sao: "Thch Sanh th t, L Thng th nhiu!". - Th h nh vn cc anh a s khng lm vn m lm cng tc tuyn truyn. Cc anh dng vn th, thm cht dm t, t tnh yu, ti t tiu cc ct lm cho vn chng c v nh tht tuyn truyn ch trng chnh sch. Cc anh h cu cc nhn vt tch cc, chnh din, t v nhm mc ch nu gng. "y, n v ny, hp tc x kia, c ngi c tn tui, a ch hn hoi, lm nhng vic tt nh th y. H x thn v cch mng, v l tng nh th y Cu chuyn Trung cm t qun anh hng ca anh cng khng ra ngoi qu o . - ngi c c th nut tri cu chuyn kh tin, anh khn kho chn mt kt thc bt kh tranh ci: Tt c cc anh hng u b thiu chy thnh tro. Chy ht thnh tro th con ai c th tranh ci vi anh c na? Nhng bin php ngh thut ca anh l con dao hai li. Nu cu chuyn ny vo tay ti, ti s vit ngc li, v ti cng khng nh l hon ton s tht. Ti s vit khi nghe ting loa bn gic gi hng, c trung i cm t tranh nhau nm ht v kh xung sn, k c con dao nhp nh. Ri tng ngi mt, hai tay chp sau gy chy ra khi nh. H cn tranh nhau m chy na kia. Ch huy x lnh, lnh x ch huy, mnh ai ny chy. Trc nguy c b cht chy, k lut, tnh ng i, ng ch chng l ci inh g ht! Ti khng nhn c, ct ngang: "Nhng ngi lu b thiu chy, hm c mt trn u nhn thy?" Sao anh ngy th th? , ng l ngi lu bng chy, mt ngn Ha Dim Sn nh anh t. Nhng bn gic ch t ngi lu khi c trung i ra hng. Chng t bt mt cc anh, bo v cho nhng ngi ra hng chng. Chng lm cho cc anh quan st t xa, tng lm rng ng i cua mnh cht bt khut, anh hng Trong khi , chng b mt a h vo v tr, cho n ung, bng b cc vt thng, ri tin hnh khai thc ti liu. Sau , chng a h n mt thnh ph chng chim ng nh Si Gn, Lt chng hn Chng cho h n chi x lng, cm no ru say, gi p. Chng lc ra nhng anh nng dn nng nc mi bn rung su nh ng bc Phng Hun ca anh, cho sung vo lnh ngy, hoc lm cai t, cai ngc. Chng my ni, chng bin h thnh nhng tn c n. nh p tra tn nhng ngi trc cha lu, tng l ng ch, ng i ca h. Ri cn qut, bn git, hm hip ng bo tng cu mang nui sng h! Anh ngc nhin ? Th Hong Vn Hoan y thi. Tham gia cch mng t thi Thanh nin cch mng ng ch Hi, tng l u vin B chnh tr, Ph ch tch Quc hi. Nhng ri y b nh nc ta tuyn n t hnh vng mt v ti phn bi T quc! Th th ng

bc Phng Hun tiu tt v danh ca anh thnh mt tn lnh ngy c n c g l l? Cn trung i trng Ngc, chng cho i hc cc trng v b Th c, Lt Ra trng, y tr thnh quan hai, quan ba, chi huy nhng on qun c ng ng chin, quay li, cng vi bn Php tiu dit c Trung on 101 ca anh, trong trn cn Thanh Hng m c ln anh k vi chng ti. Cn chnh tr vin trung i, con nh Hong tc, chng-trai-cng-sn, ngi anh hng l tng ca anh, th c chng gi ra nc ngoi hc cc trng tnh bo, gin ip v sau tr thnh mt ip vin nh ngh. Hoc y sng lu vong, lp cc Hi vn bt hi ngoi, vit vn, bit bo chng Cng. Chuyn ny tng xy ra vi c nhng con ngi m ta bt ng nht. H l con cng ca ch . c ch c bit u i, tin cn c h ra cng tc nhng quc gia i ch, vi hy vng h s lm thm vinh danh cho T quc. Nhng va ra khi bin gii T quc, h quay li cn tr ch mt cch d dn, c a vi nhng bi bo, cun sch, m h nhn danh s tht! Th th chng trai cng sn tiu tt v danh ca anh tr thnh mt cy bt chng Cng, c g ng ngc nhin?! y, ti s vit v ci Trung i cm t qun Anh hng, Nghla kh ca anh theo chiu hng . Anh hy tranh ci vi ti i! Ti tin rng anh khng th tranh ci ni! V trong tay anh khng c mt cht bng chng chng minh rng, cu.chuyn anh k l ng s tht. Ngc li ti c th chng minh vi anh bng hng chc, hng trm chng c v nhng vic v nhng ngi tng t xy ra hn tip trong nhng nm gn y C l v nhn thy v mt thm hi ca ti khi phi nhn lin tip nhng c m ti tp ca s tht khng th chi ci , mt anh bn tr lm cng tc ph bnh vn hc ci ph ln v c nhi cu th ca Nguyn Khuyn: "Khn nn thn anh! o m cha chng!" Nu anh cn mun c chng ti coi trng nh mt nh vn ch thc, th anh nn theo gng mt nh vn cng thi vi anh "Ai iu nn vn hc minh ha!". Nn vn hc ra nhng tc phm t v hin thc? Ti rt y mt ly ru, ung cn mt hi c th nut tri nhng kin v tc phm ca mnh. Nh th dng mt cc nc l u chiu nhng vin thuc qu ng. Ti bun ru ni: "Phi, ti l ngi b hnh cn st li trn con ng khng cn ai i na. Ti khng sc minh chng nhng iu ti vit l ng s tht. Trc ht v ti bt ti. Sau na v trong tay ti khng c ly mt my may chng c, d ch l mt nm tro ca hnh hi ng i ti cht thiu trong la gic. "Cc anh i, sao cc anh cht i. m khng bun li cho thng em cc anh mt nm tro nh hi ct, n c th chng minh c vi cc th h sinh sau mun rng, cc anh sng ho kit v cht anh hng?". C ting vng gay gt: "Nhng chng minh lm g? V ti sao cn phi chng minh? Khi chng ti quyt nh th b thiu chy trong la xng nhng quyt khng h v kh, hai tay chp sau gy ra hng gic. Chng ti u c nh lm anh hng lu danh mun thu! Chng ti quyt nh nh vy v T quc ku gi, v chng ti mun con, chu, cht, cht, cht chng ti c sng trong danh d. S sng l v i. V cm v bnh m l ci ngun ca s sng. Nhng danh d cng v i khng km. Chnh em vit ng v th h V Quc qun chng ti: Nhng d cht em i Yu em anh khng th Hn em bng i mi Ca mt ngi n l! Chng ti khng quen vi ngh: N l hay T do chng l ci g! Min l c hn! V danh d m B Di v Thc T chu cht i, ch khng thm n thc v c rau Vi ca nh Chu. C l ngy nay, ngi ta cho l nhng k gn d. Nhng chng ti yu qu s gn d ! Nu ri vo hon cnh cay cc, con ngi c th hnh kht cm v bnh m, nhng khng th hnh kht danh d! Chng ti ngh vy, nn chng ti la chn cc hnh ca ha ngc bo ton danh d. Lm ca gia bo li cho con chu, cht, cht, cht chng ti nh nghe vng bn ti ting tr li rnh rt ca ca cc anh Cm t qun ngy v nhng ngh trch c ca ti. Ti ung cn ly ru trn y th hai ri ni tip ngh ca mnh: - D cc bn c khinh d ti cho ti l loi nh vn li thi, ti cng khng th noi gng nh vn n "ai iu" tc phm ca mnh. Ti vit vi nim tin khng g lay chuyn ni. Ti khng h minh ha. Ti k li s tht. C nhng s tht qu ln lao ca mt thi, n ni hu th nhn qua lp sng m ca thi gian, khng th no tin ni.

Tht ra, mt nh vn c ti vn c th thuyt phc c ngi c tin nhng iu h vit, ngay c khi khng c mt cht bng chng trong tay. Ti va bt ti li va khng c bng chng, cc bn khng tin ti l phi lm. Bi vy, nu cn ai iu th ti ch ai iu cho s bt ti ca ti Ni cho c ngui ngt m bp la tt ngm. Tin tay ti cm tp bn tho chm vo ngn n du, v t vo bp. Ti ci bun, ni vi cc bn: "Khng phi ti dnh ai iu n u, m n gin l nh n gip hm nng li ni cho c cc bn c ngon ming". Tha vn hu Nguyn c Xun v cc chin hu cng Trung on Trn Cao Vn nm xa. K t bui sng trong ci pht gin thn, ti t thnh tro tc phm ngi tht vic tht ca ti n nay nhiu nm tri qua. Ti c gng khng nhc nh n n na, nh khng mun nhc n k nim but lng v mt ngi rut tht qu c Nhng thi thong bt cht nh n, t vn thy c hng mnh ng nght ni nim Th ri vo mt lc bt ng nht, ti c c bi bo tng thut vic pht hin 17 b hi ct ht s nm su trong lng t 46 nm. Sau ti li c nhn cc tm hnh gi t Hu ra, chp cc gc ca khun vin khai qut. Ngi ti n lnh! Th ra, cc anh Cm t qun thnh Hu cha chy thnh tro nh ngy chng ti tng. Cc anh kp rt xung tng hm ca ngi lu v kp dng mn nh sp ci khi b tng, gch, , st s ph ln tng hm, nh ngy chng ti phng on, lm cho la xng khng bn c n xng tht v v kh ca cc anh, d n chy sut mt m v na ngy hm sau. By gi th ti khng nhng ch c mt nm tro, m c nhng mi by b hi ct chng minh cu chuyn ti k l c tht. Mt tp th anh hng, ho kit th b thiu chy, quyt khng hng gic l c tht. Ngi chin s cng sn t b giai cp mnh, x thn v l tng Th gii i ng l c tht! Qua li tng thut ca bi bo v cc bc nh chp khun vin khai qut, chng ta thy rt r rng, ngay c khi la xng chy rng rc ph kn quanh mnh, cc anh vn t chc cuc rt xung tng hm mt cch bnh tnh, k lut, trt t, xng danh l nhng ngi lnh cm t ca T quc. "o xung su 0,7 mt, hai b hi ct nm cnh nhau. B hi ct qu c l Trung i trng Nguyn Ngc Giao (chng ti quen gi l anh Ngc). Ch Nguyn Th Dung, em gi rut ca anh Ngc Giao hin l bc s Vin Tai mi hng, cho bit anh trai mnh cao mt mt tm ba. B hi ct th hai nh th cng nm vi khu sng lc ru-l v con dao gm chnh l chnh tr vin Trung i Vnh Tp. Vnh Tp l ng vin cng sn duy nht ca n v v l cht ni ca vua Hip Ha. Nu khng c cuc Cch mng thng Tm, v nu anh cn sng, c th anh lm vua. Anh rut anh l Vnh Mn, tc i t Phan Thng, chnh u Hi qun Ca Vit, bn chin u ca ti t ngy cn chin khu Ha M. o su xung thm 0,5 mt l mi lm b hi ct nm st bn nhau, cng vi v kh. Trong c hi ct ca ng bc ti Phng Hun vi chic "lp lc" bng nhm cng, lng lng ni xng c tay. Nh vy l chin s rt trc, ch huy rt sau cng. C th chnh hai anh Ngc Giao, Vnh Tp nh mn ngi lu trc khi rt. i hnh hi ct ca Trung i cm t qun nm su di t 46 nm, gi li hu th bc thng ip: "Nhng chin s quyt t cho T quc quyt sinh". Chng ti khi cn phi cht, chng ti cht nh c, ng hong, cht trong danh d, vi i hnh chin u". Ti ngh rng, ngay c ci cht ca cc anh cng nng tru ngha nu gng! Ngy 27-7-1992, hc tc l ca nhn dn qu ti cng t cc chin s trn vong, ti ch n m khuya thanh vng, lp mt bn th nh trc sn nh: Mt ci khay t bng, mui, ru trng, mt bt nhang. Ti thp hng, ngonh mt v hng Nam, qu phc xung t, ly bn ly ri khn: "Em l Phng Qun, thng em nh i vin lin lc ngy no Mt trn Hu cng vi cc anh, nay su mi hai tui. Cc anh sng v vang, cht anh hng, treo cao gng ngha lit cho hu th. Em nguyn cu vong linh cc anh c siu thot, v v y chng dm cho lng bit n su nng, thu chung ca em. Cc anh cu sng em hai ln. Ln th nht trong trn nh v tr miu i Cng, cc anh cu em thot khi n i lin gic n tht. Ln th hai, bn mi su nm sau, chnh bng hi ct ca mnh, cc anh minh chng c cho em, nhng iu em vit v cc anh l hon ton s tht. V mt nh vn vit ra nhng iu m khng cn ai tin na, th nh vn coi nh cht! H Ty, 14-8 m Lch Nm Nhm Thn

15. Tui th d di - bn di chc chin s ca ti ( Tui th d di, 3tp, Nh xut bn Thun Ha, Hu, 1987) Mi tm tui, trc gi xut kch nh mt trn cng kin ln nht trn chin trng qu hng, ti vit nhng vn th di chc sau y: Nu ti cht, xin cc ng ch ng a ti i u ht c Hy chn ti ni chnh ti ng! Nu m ca ti l v tr tt nh mn Xin cc ng ch ng do d g ht c Hy o m ti ln! Qung hi ct ti i! V thay vo cho ti mt trm cn thuc n. Hai mi bn tui, trong mt trn nh khc cn d di hn, ti phi sa vo mt hon cnh tht khng khip, b ra khi hng ng nh vn. ng ng sut hai mi nm tri, vi ngh lc v lng can m chin s, ti tn sc chin u t minh oan cho mnh. Trong tp lu bn b H Ty, ti quyt nh vit bn di chc chin s th hai ca i mnh. Ti vit di chc trn nhng trang giy mt mt, hoen , lm lp, nht nhnh mua li ca b ch chai ng nt, nh Qunh-sn-ca, vit v nhc kch mng tng ca i mnh trn nhng l cy v rng nht nhnh bn b sng Lu chin khu Dng Ha. Bn di chc hi di, nhng tm trm trang, v ti phi vit mt mi tm nm. Ri i hi ng ln th VI n m ra nhng hng mi. Hi Nh vn Vit Nam tuyn b phc hi hi tch cho ti. Bn di chc chin s c nh xut bn qu hng ti in ra hai mi ngn bn vi ci tn: Tui th d di. Ri mt hm, ti c Hi in nh Vit Nam mi n d bui chiu phim Tui th d di ti tr s Hi. Xem phim ti khc nh con nt. Trong bng ti phng chiu, trong ting n n, bom gm, la chy, mu chy, l rng, chim ht, ting ci trong tro tr th, ting nhc bi thit fu ln vi cy n t to bng nhng ci v chai ng thuc st rt, thuc gh, thuc ho, ti th tho qua nc mt: "Cm n cc bn nh V Thanh Bnh, Nguyn Hong Anh, cm n Nguyn Vinh Sn, Huy Thnh v tt c cc bn khc trong on lm phim, m ti cha tng gp mt. Cc bn phin dch bn di chc ca ti thnh ngn ng ngh thut ca cc bn mt cch ti hoa v su sc n kinh ngc. Cn hn th, cc bn c chun xc, trn vn bc thng ip ca ti c m ha bng t ng, nh i t bn di chc. Cc bn l nhng tay thm m tuyt vi! Th ra nhng g tht s chn thnh, lng thin, trong sch v cao thng u c kh nng k diu t m ly con ng n thng tri tim cc th h, m chng cn ging gii, bin minh. Cc bn dng ti sng li t y huyt nhng thng um nghit ng, cng cc bn nm chung v thanh sch ca hnh phc sng to; ging Qunh- sn-ca sng li t y m chin s ph kn l rng, cng vi Mng, nm chung v i rng va cht ng, va ngt ngo tnh chin hu. Ti v Nguyn Vinh Sn ln u tin gp nhau ti Chi-ngm-sng ca ti bn b H Ty. Chng ti lng l m nhau. Cng l dn Hu c. Tui Vinh Sn bng tui con gi u lng ca ti. Vinh Sn ni: "Thot nhn ch, chu c ng l ng lo lm vn vng Li Thiu, Th c". Ti ci: "Cn ch, thot nhn chu, ch ng ng l thng bn gi tru ca ch lng Thanh Thu Thng, qu ni ch". Chia tay nhau, ti tng Vinh Sn mt mnh trm hng ct gi lu, km vi my cu th vnh trm: Thot nhn tng ci mc Chy ln mi thy thm Kip trc trm ch thc Anh hng v thi nhn. Chi-ngm-sng Thng 7-1990

16. Sinh ra trong mt gia nh cch mng PH LC NGUYN VN (*) (*) Nguyn Vn, tc L Bn, tn tht l Phng Lu, sinh nm 1916, l ch rut ca nh vn Phng Qun, ngh hu) hin ang sng ti 70 Hai B Trng, Hu. ng Phng Lu tham gia hot ng cch mng t phong tro Dn ch 1936-1939, thot ly gia nh i lm cch mng t thng 5-1945 Trong 30 nm khng chin chng Phpt chng M, th gn 24 nm ng chin u tt chin trng qu hng Tha Thin - Hu. Nguyn l Khu u vin Khu u Tha Thin - Hu, B th Tnh u Tha Thin - Hu (Ch thch ca Ng Minh). *** Gia nh ti l nh nng ngho, b ti Phng Kim l nh nho, m ti L Th Me l bn nng. B m ti vay tin ca nh giu, thu rung rung m lm n vi gi rt r, nu may mn c ma th tr nn giu c, nhng chng may b mt ma lin tip, v lt sm nn rung b ngp khng thu hoch c, b v n, phi bn ht ti sn tr n. Gia nh b bn cng, thng b thiu i. B ti xin lm lnh h lng ca nh vua lng Minh Mng, c cp mt mu ri rung cng, gi l rung lng in, rung hng nht. M ti chm lo lm rung ry, c mu, nui con n hc B ti b gic Php bt hai ln, b tra tn d man, c ln b ch t c ru tc, chng bt phi i gi con chu v, nhng b ti gi vng kh tit ca mt nh nho yu nc, kin quyt chu ng, kin quyt khng khut phc. ng qua i nm 1957. Hng nm c n ngy 28 thng 5 m lch l ngy l t m hn, l t chin s vong trn, m ti em xi, g, bnh n cng cc n m hn ca lng Mi ln cng gi, m ti khc lc thm thit, cng gi xong anh ti ht v tht th kinh , ging ca ln bng xung trm, lc th on hn gic Php, lc th nh rn n nghe m xt xa trong lng. M ti thng k chuyn lnh Ty i tp trn, ph nng ry sn khoai, t do nh c u, hi da leo n, ui bt ph n hm hip. M ti cn k chuyn nhng thng C Ty bt ngi nht vo bung cho ch becger cn v khng tr n cho con m me Ty v n M ti say sa k chuyn, va k va chi ra thng Ty i, m ti dy cho ti lng yu nc, ch cm th gic t khi ti cn b Anh c ti Phng Vn Nguyn, hc lp tam nin ni tr Trng Quc Hc, hng hi tham gia cc phong tro truy iu c Phan Chu Trinh, i th c Phan Bi Chu, tham gia cc cuc bi kha, xung ng biu tnh chng ch thc dn Php nm 1926. Sau b bt giam, b kt n 2 nm t treo, v b bi thng 3 nm tin hc ph l 360 ng bc ng Dng. S tin qu ln, v gi thc hi mt tn ch 25 ng, b m ti phi bn ht gia ti v phi vay thm mi 360 ng np cho thc dn Php. Th l gia nh ti li lm vo cnh ngho kh, m ti qu au bun, m ri cht. B ti b bnh rt rt kinh nin, xin thi lm lnh h lng nh vua, phi tr li mt mu ri rung lng in. Nhng nh c 6 sut rung khu phn (2 mu 4 so) l rung cng in x chia cho dn, b ti c gng lao ng, cy cy s rung nui sng gia nh, nhng v n nn chng cht nn vn ngho nn. Anh ti b qun thc x nhng trn vo Si Gn, i tn l Phng Qu ng thi vo ngch cng chc ca Php, c b nhim lm Thng phn s kho bc Si Gn. Sau my nm lm cng chc Php, anh ti tng l ht hn t treo ri th khng cn g rc ri nn xin chuyn v Hu lp gia nh, khng ng b tn cng ho L He t gic anh ti can n chnh tr m trn vo Si Gn i tn lm cng chc, phm ti "ci danh tng dch". Anh ti xin chuyn vo Hi An trnh n nhng vn b mt thm theo di, phi i trn. nh chy sang Lo nhng n Nng th b bt v b giam nh lao Nng. Sau hai thng b tra tn th cht trong lao t. Nm 1932, khi anh ti cht, a con trai duy nht ca anh cha bit i, mi bit b. Sau ny n chnh l Phng Qun - Phng Qun tham gia thiu sinh qunvo b i v quc qun Trung on 101 ri tr thnh nh vn, nh th c tn tui, nay qua i. Em trai ti l Phng Th, sau Cch mng thng Tm lm Trng ban qun s huyn Hng Thu, tham gia Thng v Thnh u Hu, cn b vn phng Lin khu u 4, cn b B Vn ha Thng tin, nay ngh hu ti thnh ph H Ch Minh. Chu rut ti l Phng Vn Lp (Chu), tham gia v quc qun Trung on 101, l lit s, anh dng hi sinh chin trng. Ti phi ni n

ngi anh con bc rut ti thng vi gia nh ti l Phng ng, Tham mu trng chi i Trn Cao Vn, l lit s hy sinh nm 1947. Con trai ti Phng Ngc Bch l lit s trong khng chin chng M, chin s E95A, hy sinh ngy 30-12- 1968 (Trch hi k "i ngi cch mng ca Nguyn Vn, NXB Thun Ha nm 2000 - trang 10,11, 12 )

17. Yu n tn cng 18. Mu chuyn vui v Phng Qun: N VNG Bo Ngc "C Trm dy vn lp chng ti c mt nm, nhng i vi ring ti, c l ngi m hin th hai ca ti. C Trm ca chng ti l mt ngi c bit. Tnh yu ca c i vi ch Phng Qun, s chu ng nhng d ngh, thnh kin x hi trong sut cuc i ca c tht v i khng g c th miu t v so snh ni " Trn y l hi c ca Bi Vit H - Gim c Cng ty SchoolNet, nguyn hc sinh lp 10I chuyn ton Trng cp 3 Chu Vn An (H Ni) kho 1970-1973 - trong cun sch ca anh t xut bn k nim 30 nm ngy ra trng. y l lp hc sinh li nhiu n tng su sc trong s nghip dy vn ca b V Th Bi Trm, bi h l hc sinh chuyn ton nhng hc vn cng rt hay - theo nhn xt ca b. Nhng cng chnh lp 10I ny cn gn vi mt k nim va bun li va vui. B Trm k: Nm y, ti c Ban gim hiu phn cng dy lp 10 l lp cui cp. Nhng c mt ng ch trong chi b e ngi, ni: "Phn cng nh vy th n phn vn hc hin i, Phng Qun phu nhn s dy th no?". Ph hiu trng ph trch chuyn mn lc y l anh Giang Vn Nguyn vn bo lu kin ti dy lp 10. May m, ci lp 10 y li t kt qu tt nghip mn vn rt tt. Anh Nguyn c mt phen h va. Trong cuc i lm gio vin vn ca b, cn nhiu "tai nn" kiu nh th, nhng ri b vt qua ht, gi (v cng v) c hai tnh yu trong mnh: vi ngh dy vn v vi ngi chng ti hoa, nhn i. B bo: Khi m mnh t nguyn th khng g c th ngn cn c mnh vt qua mi kh khn th thch. V Th Bi Trm l con gi H Ni c. nh lng h ni 90 Hng o, cn nh lng h ngoi l nh Bch M ph Hng Bum. B sinh ra v ln ln ph Hng Cn trong ngi nh tha k ca h ni. C iu l l b sng cng b m sut 50 nm, trong 20 nm l "gi c chng" hn hoi. B Bi Trm t nhn v chng mnh ch thc l ng Ngu b Ngu tn thi. Chng Nghi Tm vi m nui, v v con "nh ngoi", ch th by, ch nht mi on t cng nhau ti ngi nh nh st H Ty. Ci s l ny l hu qu ca mt s cng l, l vic ng Qun nn v nn chng vi b Bi Trm. Sau ngy tip qun Th , chng V quc qun Phng Qun t Khu 4 v H Ni cng vi ngi bn ca mnh - anh V Hng, em trai gip Bi Trm. V Hng a bn v nh mnh, v nh nhiu gia nh H Ni lc , anh b i Qun c nhn lm con nui. *** Ti coi anh nh mt ngi bn, i x vi nhau t nhin, bnh ng. Cn anh lch s gi ti bng ch, khoe c ngi yu cng l ngi H Ni, l din vin ma ca mt on vn cng. Ri ti yu anh lc no khng hay. n khi anh "gp hn" th ti khng th xa anh c na. M ti thng c hai a, nhng lo lng khng bit tng lai s ra sao vi chng ti. Cn b ti p xe ln tn Nghi Tm, ly ht can m ni vi ngi c nh lm con r mnh: B m rt qu anh, nhng con Trm ly anh th n kh qu. Ni xong, c quay xe p vi i nh chy trn chnh mnh. Anh Qun k li vi ti nh vy. C ngi S Gio dc n nh khuyn gia nh khng nn cho Bi Trm ly anh Qun v nh th c th b thi dy hc. Bit tin, ti ni vi m: Con cn lnh ln, mt mi chn tay, khng cho dy hc th con lm vic khc. Nm y l 1957. Hng ht v m nh, anh Qun i v Qung Bnh cu c sinh sng. Ti s qu, ch s anh cht. Phi rng buc vo anh anh b nh t st. n nm 1962, s vic nht bt i, chng ti mi c ly nhau. Ch c ci tru chm ng v ng k kt hn ch cng khng lm m ci, v anh chng c t cch g m hi v: khng gia

nh, khng tin, khng nh ca, khng lng, li cng khng th in thip mi v khng ai dm in tn anh ln thip. Th l ti tr thnh v anh m khng c lm c du. Chic ging tn hn l ging c nhn mn li ca anh Phan V (anh V mn li ca xng phim). Khi sp sinh con u lng, ti c phn phi 7m vi gi 14 ng, nhng khng c tin mua. Dp y chun b Tt thiu nhi, mt anh bn t anh Qun vit truyn ngn c nhun bt mua t cho con. D ang cha vt mt, ti vn phi ngi chp truyn do anh c bn tho gi i m khng c ch anh Qun. Th l c cho con c 8 t cho v 4 t vung. au nht cho anh Qun l lc n con t tay b ngoi. B ni nh nhng vn nghe: Chng bit ri c ngc u ln c khng? Th l anh Qun ti thn, 15 ngy sau mi n li thm v con. C mt "ni kh" na vi ngi th m b Trm phi vui v vt qua, l tip khch. Nhiu nm b xa lnh, nh th Phng Qun tng tuyn ngn qu li nh ng vn hay th: Con b hung bc qua ca nh khi c ti nh cng l thng khch ca ti. Vy nn, phi chiu ng thi. Cho ng khi bun. L lc b rang sn sng sng ng nhm vi ht trc khi ung ru cho hi gan, nhng chng khi no tn ti n hm sau. Tuy nhin, "c hng chuyn bn vn th ca chng cng rt thch" - b ni th. By gi, 10 nm ng ra i, nhng bn b mi la tui vn n vi ng lun, d ch thp mt nn nhang t lng ngng m v thng tic. B Trm ni vui: Ti c hng nhiu lc ca anh y lm! Cn ni au mun thu ca ph n l phi chia s tnh yu cho ngi n b khc, b Trm cng "Lnh ". Do chng ti hoa li hay c n. Cng khi phen phi "nh ng dp bc" gh lm. Nhng b t an i mnh: Quan tha ma bt. i vi c no ra th th cm n, cn ra ci khc l "Liu hn". Nhng anh Qun l ngi rt v tha, nhn i nn kh m gin anh hay buc anh phi gin ai. Mi khi ti tc gin ai "xu chi", anh li ci xa, bo: "L Tn ni: "Tr con ly khc lm cm, cn n b ly hn lm cm", ng lm. Nhng, em c gin anh cng c. Anh th chng hn ai, on ai bao gi. Lm th mnh kh trc". Ngm ra, anh ni ng. T nguyn n vi ng, b dm chp nhn ht thy, vt qua ht thy. Tnh yu vi chng l th - mt tnh yu duy nht. Cn tnh yu vi ngh dy hc, b, cng vy. Ban u, b vo ngh bng mt s bt buc: do thi hai ln khng t ti nn i dy hc gnh nng cho cha m, dnh vic hc cho 6 a em di mnh. Sau , b quyt hc cao ln na, va i dy, va i hc, c chnh quy ln hm th. Thi bng t ti. Ri thi vo i hc vn khoa kha u tin, . Khng bit c phi do c hc vi ton nhng ngi thy ni ting nh Nguyn Mnh Tng, Trn c Tho, Trng Tu, Trn Vn Giu, hay do Trng i hc Vn khoa i thnh trng s phm, m cui cng b vn theo tip ngh dy hc Dy cp 2, ri n cp 3, t trng Trng Vng n Chu Vn An, ton nhng ngi trng nc ting n tn ngy nay. Nhng tnh yu ngh n vi b khng d dng. Xc nh i vi n trn i, m c h hng th khng c, b quyt tm ra trong ngh dy hc mt ci g ng yu, yu. B lao vo cng tc ch nhim. V tm c nim say m trong do gn b nhiu vi tr. " lm gio vin phi lm ch nhim mi gi l nh gio". n tn by gi, sau khi v hu hai chc nm m cc th h hc sinh c vn nh c v thm c, c bit l ci lp 10I chuyn ton Chu Vn An, vi nhiu ci tn ni ting nh Trng Gia Bnh, Bi Quang Ngc, Bi Vit H, Nguyn Ch Quang, Nguyn Khang v.v C em mi bng c c n d ngy gi u ca m mnh vi mc ch gii thiu c gio mnh vi h hng. C em lo lng cho c vi ni lo ca ngi con vi cha m. Lm sao c lau dn ni nh ca khi khng c ngi gip vic, c nm ging khng m c au lng khng? C em vo mng, gi cho c: C i, c bi vit v ch Qun y, em mang v cho c y v.v Sung sng lm, vui lm. Chuyn ngh xen ln chuyn i, cui cng li quay v vi nh th Phng Qun. B a ti vo cn phng y p nhng k nim v ng, ton nhng k vt t Chi-ngm-sng mang v cn h mi ny, phng 204, D3, Vnh Ph, H Ni. Trn tng l nhng mnh vn g y bt tch bn vn, nhng k ha chn dung ng do bn v tng. Cn trong t knh, no chic qun chng mui bng bao ti bt m do ng t khu ly, i guc dy nng chch, chic b ci chl c phecmtuya n hai phn ba (cng do ng t khu ly), mt phn cn li ch cho ci chai ru th c ln; no ci m l, m ci, m ci; no con dao lm bng mnh my bay V nhiu nht l cc tc phm v Phng Qun v ca Phng Qun (c in chui ln in cng khai sau ny). B Trm tm s: Phn ln thi gian cn li ca cuc i, ti dnh cho vic sp xp li di co ca anh Qun, nhiu lm, tp hp li v nu c th th em in. Cun "Nh Phng Qun" do Nh xut bn Tr va n hnh nm 2003 gy c s ch ca nhiu bn c v cha tng bit Phng Qun.

Chuyn ca ng, k n bao gi cho ht? V, khng ai khc, ch c b - mt c gi H Ni con nh gia gio xa, yu n tn cng con ngi chn tht n tn cng, n l k y, mi c th lm c (Bo Gio dc & Thi i, s 125 ngy 16-10-2004). ****** 18. Mu chuyn vui v Phng Qun: N VNG Trong khng chin chng Php, c mt thi gian Phng Qun cng n v vn cng vi nh th Thanh Tnh. Thanh Tnh tuy tui kh cao nhng ng lun vui tnh, thch bng a, ni tu rt hm hnh. Hai ngi hp tnh nhau, thn qu nhau ri thnh anh em kt ngha. n v phn cng cho hai anh em ph trch tit mc c tu, trnh din vo nhng lc sn khu bung mn i cnh, ct sao lp ch trng cho khn gi khi phi ch i st rut. Thanh Tnh va sng tc, va biu din tu rt hp dn, ni ting mt thi vi bi "Lo dn qun ng Bc". Nh Phng Qun cng theo anh sng tc mt s bi tu ca ngi chin cng ca cc anh hng dng s nh bi: inh Cng ph cu, inh Cng cm chng.v.v C th ni Thanh Tnh va l ngi anh, va l ngi thy dn dt Phng Qun vo lng th. C mt ln, Phng Qun v Thanh Tnh cng nhau i cng tc. Tri sm ti, hai anh em tt vo mt ngi lng ngh m. Sau khi tnnh giy t vi U ban x, hai anh em c gii thiu n mt gia nh c nh rng ri ng u. Hm y, nh n li c gi. Khi n ni, va lc c nh ang n ung vui v. C ch nh lch s mi hai anh em dng ba. Thanh Tnh t chi, ni di n ri. Ti, ch nh thu xp cho hai anh em ng trn gian th, ging ng l ci phn k trc bn th. Trn bn th cn nguyn mt mm c cng. Nm c mt lc, Phng Qun lay lay Thanh Tnh dy, ku i: "Ti anh y, ngi ta mi, cn lm khch. i qu, li mt na, em khng ng c". Thanh Tnh dy nhn quanh, thy di gm ging c mt ng khoai lang lin bo: "Hay em ly vi c khoai sng, co v i n tm cng c". Phng Qun khng chu, sc trai ang th mi ln nhn ba lm sao cho ni. Li cn phi chu mi li ko ca thc n by la lit trn mm c bn th. Ci i li cng cn co. Phng Qun mnh dn xin vi anh cho n. Thanh Tnh v u bt tai ngh cch chiu ch em Ngh mnh lung tui ri, i mt t cng khng sao cn Phng Qun va sc tr, va kham kh lu ngy Anh bo Phng Qun dy ri cho ly mi bt, mi a mt vi ming Phng Qun n tm cho i ng c, ngy mai cn i tip. Phng Qun n xong, Thanh Tnh bi bi cho ri vi cht t thc n xung mm ri gic em i ng. Sm hm sau, ch nh ln mi khch dy ung nc. Nhn mm c b bi, ri vi, ng c than: con mo nh ny n l h, li n vng ri! hay, n li vc c vo bt ch na! Hai anh em nhn nhau bm bng ci

Ht