Professional Documents
Culture Documents
N TP U NM
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc: - Cng c kin thc l thuyt i cng nguyn t, lin kt ha hc, nh lut tun hon, phn ng oxi ho kh, tc phn ng ho hc. 2. K nng - Lm cc dng bi tp v cn bng phn ng oxi ho kh. II.Chun b 1. Gio vin H thng ho cc kin thc chng trnh lp 10. 2. Hc sinh Xem li cc kin thc hc. III. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi so snh, tng hp. IV.Tin trnh ln lp 1. n nh lp: 2. Ni dung n tp: Hot ng ca thy v tr Hot ng 1 Nguyn t Cu to ? c im ca cc loi ht ? ng v ? Biu thc tnh khi lng nguyn t trung bnh ? Ni dung ghi bng I. Cu to nguyn t 1. Nguyn t + V : cc electron in tch 1-. + Ht nhn : proton in tch 1+ v ntron khng mang in. 2. ng v
Th d tnh khi lng nguyn t trung A = a.X + b.Y 100 bnh ca Clo bit clo c 2 ng v l 35 37 75,77% v 17 Cl chim Th d: 17 Cl chim 75,77.35 + 24,23.37 24,23% tng s nguyn t. A (Cl) = 35,5
100
3. Cu hnh electron nguyn t Th d Hot ng 2 17K Cu hnh electron nguyn t ? Th d 2 2 2p63s23p5 Vit cu hnh electron nguyn t 19K, E : 1s 2s Ch : 1s22s22p63s23p5 20Ca, 26Fe, 35Br. Hng dn hc sinh vit phn b nng 20Ca 2 2 6 2 6 2 2p 3s 3p 4s lng ri chuyn sang cu hnh electron E : 1s 2s 2 Ch : 1s 2s22p63s23p64s2 nguyn t. 26Fe E : 1s22s22p63s23p64s23d6 Ch : 1s22s22p63s23p63d64s2
Hot ng 3 nh lut tun hon Ni dung ? S bin i tnh cht kim loi, phi kim, m in, bn knh nguyn t trong mt chu k, trong mt phn nhm chnh ? Th d so snh tnh cht ca n cht v hp cht ca nit v photpho.
Hot ng 4 Lin kt ho hc Phn loi lin kt ho hc ? Mi quan h gia hiu m in v lin kt ho hc ? Mi quan h gia lin kt ho hc v mt s tnh cht vt l ?
II. nh lut tun hon 1. Ni dung Tnh cht ca cc nguyn t v n cht cng nh thnh phn v tnh cht ca cc hp cht to nn t cc nguyn t bin thin tun hon theo chiu tng in tch ht nhn nguyn t. 2. S bin i tnh cht Th d so snh tnh cht ca n cht v hp cht ca nit v photpho. 2 2 3 7N : 1s 2s 2p 2 2 6 2 3 15P : 1s 2s 2p 3s 3p Chng thuc nhm VA Bn knh nguyn t N < P m in N > P Tnh phi kim N > P Hiroxit HNO3 c tnh axit mnh hn H3PO4 III. Lin kt ho hc 1. Lin kt ion hnh thnh do lc ht tnh in gia cc ion mang in tch tri du 2. Lin kt cng ho tr c hnh thnh do s gp chung cp electron 3. Mi quan h gia hiu m in v loi lin kt ho hc Hiu m Loi lin kt in () Lin kt CHT khng 0<< 0,4 cc. Lin kt CHT c cc. 0,4<<1,7 Lin kt ion. 1,7 IV. Phn ng oxi ho kh 1. Khi nim 2. c im phn ng oxi ha kh c im l s cho v nhn xy ra ng thi. e cho = e nhn. 3. Lp phng trnh oxi ho kh Th d Cn bng cc phn ng sau theo phng php thng bng electron a. KMnO4 + HCl KCl + MnCl 2 + Cl2 + H2 O
Hot ng 5 Phn ng oxi ho kh Khi nim ? c im ca phn ng oxi ho kh ? Lp phng trnh oxi ho kh ? Phn loi phn ng ho hc.
b. K2Cr2O7 + HCl KCl + CrCl3 + Cl2 + H2 O V. L thuyt phn ng ho hc 1. Tc phn ng ho hc 2. Cn bng ho hc 3. Nguyn l chuyn dch cn bng Nguyn l chuyn dch cn bng Khi thay i mt trong cc yu t nh hng n cn bng ho hc th cn bng s chuyn dch theo chiu lm gim tc ng ca nh hng . Th d Cho cn bng nh sau : Hot ng 6 L thuyt v phn ng N2(k) + 3H2(k) 2NH3(k) ho hc H<0. Tc phn ng ho hc ? Nhng yu p dng nhng bin php no tng hiu t nh hng tc phn ng ? Cn sut phn ng ? bng ho hc ? Nguyn l chuyn dch cn bng ho hc. 3. Dn d - Xem li cc ni dung n tp. - Xem li cc kin thc v oxi, lu hunh, halogen.
Tit PPCT:02
N TP U NM
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc: - Cng c cc kin thc v n cht halogen, oxi, lu hunh v cc hp cht ca chng. 2. K nng: - vn dng kin thc l thuyt lm mt s dng bi tp c bn. II. Phng php ging dy
- S dng phng php m thoi nu vn . III. Chun b 1. Gio vin Gio n ging dy . 2. Hc sinh Xem li hin tng dn in hc trong chng trnh vt l lp 7. IV.Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Bi mi Hot ng ca thy v tr Ni dung ghi bng Hot ng 1 n cht halogen I. Halogen Cu hnh electron ngoi cng ca nhm 1. n cht halogen ? T cu hnh suy ra tnh cht X : ns2np5 -1 0 ho hc c bn ? So snh tnh cht ho hc c bn t Flo X+1e X n Iot ? Tnh oxi ho mnh. Cho th d chng minh s bin thin Tnh oxi ho gim dn t Flo n Iot. ? 2. Halogen hiric iu ch ? HF<<HCl<HBr<HI Hot ng 2 Hp cht ca halogen chiu tng tnh axit. Halogen hiric HF c tnh cht n mn thu tinh. Tnh cht ca cc halogen hiric bin i nh th no t F n I. 4HF+ SiO2 SiF4+ 2H2O HF c tnh cht no ng ch ? iu ch ? II. Oxi - Lu hunh 1. n cht Hp cht c oxi ca clo ? Tnh cht ha a. Oxi - ozon hc c bn ? Nguyn nhn ? Tnh oxi ho mnh Hot ng 3 Oxi - Ozon - iu ch Tnh cht ho hc c bn ? nguyn nhn + Trong phng th nghim ? So snh tnh oxi ho ca oxi vi Phn hu nhng hp cht giu oxi v km ozon ? cho th d minh ho ? bn nhit nh KMnO4, KClO3, H2O2, iu ch oxi ? KNO3,... + trong cng nghip Hot ng 4 Lu hunh b. Lu hunh Tnh cht ho hc c bn ca lu Lu hunh va c tnh oxi ho va c tnh hunh ? gii thch kh. So snh tnh oxi ho ca lu hunh vi oxi v vi clo ? 2. Hp cht lu hunh Hot ng 5 Hp cht lu hunh Hiro sunfua Tnh cht ho hc c bn ca cc hp Lu hunh ioxit. cht lu hunh ? Mi quan h gia tnh Axit sunfuric c v long. oxi ho -kh v mc oxi ho. Ch tnh oxi ho kh cn ph thuc III. Bi tp vo nhiu yu t khc. D on ny Bi 1 Tnh th tch xt 0,5M cn dng
trung ho 50ml axit sunfuric 0,2 M. Bi 2 t chy hon ton 3,52g bt lu hunh ri sc ton b sn phm chy qua 200g dung dch KOH 6,44%. Mui no c to thnh v khi lng l bao nhiu ? Bi 3 Cho 12 gam hn hp bt ng v st vo dung dch axit sunfuric c, sau phn ng thu c duy nht 5,6 lt SO2 (ktc). Tnh % khi lng mi kim loi trong hn hp u.
IN LI
1. S IN LI
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Bit c cc khi nim v s in li, cht in li. - Hiu nguyn nhn v tnh dn in ca dung dch cht in li. - Hiu c c ch ca qu trnh in li. 2. K nng - Rn luyn k nng thc hnh quan st, so snh. - Rn luyn k nng lp lun logic.
II. Chun b 1. Gio vin - Tranh v ( Hnh 1.1 SGK) 2. Hc sinh - Xem li hin tng dn in hc trong chng trnh vt l lp 7. III. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi nu vn . IV.Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Bi mi Hot ng ca thy v tr Ni dung ghi bng Hot ng 1 Hin tng in li. I. Hin tng in li GV lp h thng th nghim nh hnh v 1. Th nghim: SGK SGK v lm th nghim biu din. Kt lun: - Dung dch axit, baz mui dn in. Cc cht rn khan: NaCl, NaOH v mt s dung dch ru ng khng dn in. Kt lun: - Dung dch axit, baz mui dn in. Cc cht rn khan: NaCl, NaOH v mt s dung dch ru ng khng dn in. 2. Nguyn nhn tnh dn in ca cc dung dch axit, baz, mui trong nc - Cc axit, baz, mui khi tan trong nc phn li ra cc ion lm cho dung dch ca chng dn in. - Qu trnh phn li cc cht trong nc ra ion gi l s in li. - Nhng cht tan trong nc phn li ra ion gi l cht in li. - S in li c biu din bng phng trnh in li. Th d NaCl Na+ + ClHCl H+ + ClNaOH Na+ + OH-
Hot ng 2 Nguyn nhn dn in ca dung dch axit, baz, mui. - Cc cht rn khan: NaCl, NaOH v cc dung dch ru, ng do chng tn ti dng phn t nn khng dn in . - Ti sao cc dung dch mui axit, baz mui dn c in ? - Biu din s phn li ca axit baz mui theo phng trnh in li. Hng dn cch gi tn mt s ion. - GV a ra mt s axit baz, mui quen thuc hc sinh biu din s phn li v gi tn cc ion to thnh.
Hot ng 3 Th nghim - GV lm th nghim 2 ca dung dch HCl II. Phn loi cht in li
v CH3COOH SGK cho HS nhn xt v 1. Th nghim SGK rt ra kt lun. - Nhn xt cng nng th HCl dn in nhiu hn CH3COOH. Hot ng 4 2. Cht in li mnh v cht in li yu GV gi HS rt ra cc khi nim cht a. Cht in li mnh in li mnh. - Cht in li mnh l cht khi tan trong GV nhc li c im cu to ca tinh th nc cc phn t ho tan u phn li ra ion. NaCl l tinh th ion, cc ion m v dng phn b u n ti cc nt mng. NaCl Na+ + Cl- Cht in li mnh bao GV khi cho tinh th NaCl vo nc th c gm hin tng g xy ra? Cc axit mnh nh HNO3, H2SO4, HClO4, GV kt lun di tc dng ca cc phn HClO3, HCl, HBr, HI, HMnO4... + t nc phn cc. Cc ion Na v ion Cl Cc baz mnh nh NaOH, Ba(OH)2... tch ra khi tinh th i vo dung dch. Hu ht cc mui. Hot ng 5 b. Cht in li yu GV ly th d CH3COOH phn tch ri - Cht in li yu l cht khi tan trong nc gip HS rt ra nh ngha, ng thi gio ch c mt phn phn li ra ion, phn cn li vin cng cung cp cho HS cch biu tn ti dng phn t trong dung dch. din trong phng trnh in li ca cht Th d in li yu CH3COOH CH3COO- + H+ c im ca qu trnh in li yu ? - Cht in li yu gm Chng cng tun theo nguyn l chuyn axit c mnh trung bnh v yu: dch cn bng. CH3COOH, HCN, H2S, HClO, HNO2, H3PO4... baz yu Mg(OH)2, Bi(OH)3... Mt s mui ca thu ngn nh Hg(CN) 2, HgCl2... 3. Cng c - S in li, cht in li l g ? Th no l cht in li mnh, in li yu ? Cho th d v vit phn ng minh ho. 4. Dn d - Lm bi tp SGK v SBT . - Chun b ni dung bi tip theo.
Tit PPCT:04
li ca mt s axit HClO, HNO2, HClO4. Hot ng 3 Yu cu HS nhc li khi nim baz lp di, cho vi th d v baz v vit phng trnh in li. Nhn xt g v s in li ca baz c cha ion no ? Vy tnh cht chung ca baz l tnh cht ca ion no ? Cho hc sinh cho mt vi th d khc v vit phng trinh in li. Ch nhc li cch gi tn cc cation, anion v yu cu hc sinh gi tn cc cation v anion. II. Baz NaOH Na+ + OHKOH K+ + OHCa(OH)2 Ca2+ + 2OH- Theo thuyt Areniut baz l cht khi tan trong nc phn li ra anion OH-.
Hot ng 4 III. Hiroxit lng tnh - GV lm th nghim Zn(OH)2 + dd HCl.v -Hiroxit lng tnh l hiroxit khi tan trong th nghim Zn(OH)2 + dd NaOH. nc va c th phn li nh axit va c th - HS quan st v a ra khi nim da vo phn li nh baz. khi nim axit, baz trn. Zn(OH)2 Zn2+ + 2OH- Cung cp cho HS mt s hiroxit lng Zn(OH)2 ZnO22- + 2H+ tnh hay gp nh Al(OH)3, Cr(OH)3, Tt c cc hiroxit lng tnh u l cht t tan Pb(OH)2, Sn(OH)2 v yu cu vit phng trong nc v in li yu. trnh in li. Ch dng axit ca cc hiroxit lng tnh. H2ZnO2, HAlO2.H2O, H2PbO2. 4. Cng c - Theo thuyt Areniut axit, baz l g ? Hiroxit lng tnh l g ? - Tnh nng ion H+ ca dung dch HCl 0,1M, CH3COOH 0,1M. - Tnh nng ion OH- ca dung dch NaOH 0,1M. 5. Dn d - Lm cc bi tp 1; 2a,b,d; 3; 4; 5 trang 10 SGK. - Lm cc bi tp 1.8; 1.9; 1.10; 1.11 (1,2,3,6,7) trang 4 SBT. - Chun b ni dung bi hc tip theo. -
Tit PPCT:05
10
(NH4)2SO4 2NH4+ + SO42- S in li ca mui axit. NaHCO3 Na+ + HCO3HCO3- H+ + CO32NaHS Na+ + HSHS- H+ + S24. Cng c 1. Yu cu hc sinh vit phng trnh in li ca cc mui sau: (NH 4)2HPO4, KH2PO4, Na2HPO4. 2. Tnh nng cc ion trong dung dch Mg(NO3)2 1M. 3. C V1 lt H2SO4 2M v V2 lt NaOH 1,2M. Tm mi quan h gia V1 v V2 : a. phn ng gia chng ch to ra mui trung ho. b. phn ng gia chng ch to ra mui axit. c. phn ng gia chng va to ra mui axit va to ra mui trung ho. 5. Dn d - Lm bi tp trong SGK v SBT. - Chun b ni dung bi hc tip theo.
Tit PPCT:06
11
Kim tra bi c Vit phng trnh in li ca cc mui sau : NaCl, CH3COONa, K2SO4, NaHCO3. Tnh nng cc ion trong dung dch HNO3 0,5M. Bi mi Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 I. Nc l cht in li rt yu GV cung cp thng tin cho HS bit 1. S in li ca nc nc l cht in li rt yu. H2O H+ + OHHot ng 2 Nhn xt g v nng ca cc ion 2. Tch s ion ca nc trong nc nguyn cht ? - Mi trng trung tnh l mi trng c Vy mi trng trung tnh l g ? [H + ] = [OH - ] = 1,0.10-14 T thc nghim ngi ta thy tch s Tch s K H O = [H + ] [OH - ] c gi l tch + -14 ca [H ] [OH ] = 10 l mt s khng s ion ca nc. Tch s ny l hng s i. S ny gi l tch s ion ca nc. nhit xc nh, 25oC tch s ny bng Tch s ion ca nc ph thuc vo 1,0.10-14 . Mt cch gn ng, c th coi gi nhng yu t no ? tr tch s ion ca nc l hng s trong c dung dch long ca cc cht khc nhau. Tch s ion ca nc ph thuc vo nhit ca dung dch. 3. ngha tch s ion ca nc Hot ng 3 ngha tch s ion ca a. Mi trng axit nc Tnh nng [OH - ] ca dung dch HCl *. Mi trng axit 1,0.10-3M. HCl H+ + ClTnh nng [OH ] ca dung dch HCl [H + ] [OH - ] = 1,0.10-14 1,0.10-3M. 1,0.10 14 1,0.10 14 [OH ] = = 3 = 1,0.10 +
2
2. 3.
Kt lun g v mi trng axit ? *. Mi trng kim. Tnh nng [H + ] ca dung dch NaOH 1,0.10-5 M
11
M. Mi trng axit l mi trng trong [H + ] > [OH - ] hay [H + ] > 1,0.10-7M b. Mi trng kim Tnh nng [H + ] ca dung dch NaOH 1,0.10-5 M NaOH Na+ + OH[H + ] [OH - ] = 1,0.10-14
1,0.10 14 1,0.10 14 -9 [H ] = [OH ] = 1,0.10 5 = 1,0.10 M
+
[H ]
1,0.10
Mi trng kim l mi trng trong [H + ] < [OH - ] hay [H + ] < 1,0.10-7 M IV. Khi nim v pH
12
Cht ch th axit - baz l g ? c im ca ch th ? Nhng ch th no hay dng trong phng th nghim ? 2. Cht ch th axit - baz - Cht ch th axit - baz l cht c mu sc bin i ph thuc vo pH ca dung dch. xc nh chnh xc gi tr pH ca dung dch ngi ta lm cch no ? 4. Cng c - Lm bi tp 4 v 6 trang 14 SGK. 5. Dn d - Lm bi tp SGK v bi tp SBT. - Chun b ni dung bi hc tip theo. Tit PPCT:07
1. Cht ch th axit - baz [H + ] = 1,0.10-pHM. Nu [H + ] = 1,0.10-aM th pH = a Mi trng axit pH < 7 Mi trng kim pH > 7 Mi trng trung tnh pH = 7
13
IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Kim tra bi c - Tnh pH ca dung dch KOH 0,001M v pH ca dung dch HNO3 0,1M. 3. Bi mi Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 Phn ng to thnh cht kt I. iu kin xy ra phn ng trao i ion ta trong dung dch cc cht in li GV lm th nghim biu din phn ng 1. Phn ng to thnh cht kt ta gia dung dch Na2SO4 v dung dch Th nghim : trn 2 dung dch Na2SO4 v BaCl2. BaCl2. Gii thch ? Phn ng GV hng dn cho hc sinh cc bc Na2SO4 + BaCl2 BaSO4 + 2NaCl vit mt phng trnh in rt gn. Phng trnh ion rt gn T phng trnh ion rt gn yu cu hc sinh cho mt th d phn ng trao i ca Ba2+ + SO42- BaSO4 mt cp cht khc cng cho sn phm l Phn ng c s kt hp gia cc ion to BaSO4. Rt ra bn cht ca phn ng thnh mt sn phm kt ta. trong trng hp ny. 2. Phn ng to thnh cht in li yu Hot ng 2 Phn ng to thnh cht a. Phn ng to thnh nc in li yu. Th nghim *. Phn ng to thnh nc. HCl + NaOH NaCl + H2O GV lm th nghim biu din: cho t t Phng trnh ion rt gn dung dch HCl vo dung dch NaOH (c H+ + OH- H2O cha phenolphtalein) cng nng . Phn ng xy ra do c s kt hp ca 2 ion Yu cu HS quan st v vit phn ng. H+ v OH- to thnh cht in li yu. Gii thch. Yu cu hc sinh vit phn ng gia b. Phn ng to thnh axit yu Mg(OH)2 vi dung dch HCl. Rt ra bn cht phn ng. Th nghim *. Phn ng to thnh axit yu. HCl + CH3COONa NaCl + CH3COOH GV lm th nghim biu din cho t t Phng trnh ion rt gn dung dch HCl vo dung dch CH3COONa. H+ + CH3COO- CH3COOH GV hng dn HS ngi mi sn phm. Phn ng c s kt hp ca 2 ion H+ v CH3COO- to thnh CH3COOH l cht in Hot ng 3 Phn ng to thnh cht kh li yu GV lm th nghim biu din rt dung 3. Phn ng to thnh cht kh dch HCl vo dung dch Na2CO3. Th nghim: HS quan st vit phn ng xy ra. 2HCl + Na2CO3 2NaCl + H2O + CO2 Bn cht ca phn ng Phng trnh ion rt gn
14
2H+ + CO32- H2O + CO2 Phn ng c s kt hp ca 2 ion H+ v ion CO32to thnh sn phm kh l CO2 IV. Kt lun Hot ng 4 Kt lun 1. Phn ng xy ra trong dung dch cc cht Bn cht ca phn ng xy ra gia cc in li l phn ng gia cc ion. cht in li trong dung dch l g ? 2. Phn ng tao i trong dung dch cc cht Khi no th phn ng to i ion gia cc in li ch xy ra khi cc ion kt hp c cht in li trong dung dch xy ra ? vi nhau to thnh mt trong cc cht sau : Phn ng trao i xy ra khi mt s ion - cht kt ta. trong dung dch kt hp c vi nhau - cht in li yu. lm gim nng ion ca chng. - cht kh. 4. Cng c - Lm bi tp 4 v 5 trang 20 SGK. 5. Dn d - Lm bi tp SGK v bi tp 1.24 n 1.36 SBT. - Chun b bi tp tit sau luyn tp chng.
Tit PPCT:8 5 LUYN TP AXIT - BAZ - MUI. PHN NG TRAO I ION TRONG DUNG DCH CC CHT IN LI I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Cng c cc kin thc v axit, baz, mui v khi nim pH ca dung dch. - Cng c kin thc v phn ng trao i ion xy ra trong dung dch cht in li. 2. K nng - Rn luyn k nng vit phng trnh phn ng trao i gia cc cht in li dng y v dng ion thu gn. - Vn dng kin thc d on chiu hng ca phn ng trao i gia cc cht in li v lm mt s dng bi tp c bn. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi nu vn kt hp vi h thng bi tp.
15
III. Chun b 1. Gio vin - Chun b ni dung kin thc v bi tp. 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung luyn tp nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Ni dung luyn tp Hot ng ca thy v tr Ni dung ghi bng Hot ng 1 Axit - baz mui I. Kin thc cn nm vng Yu cu hc sinh nhc li cc khi nim 1. Axit l cht khi tan trong nc phn li ra axit, baz, mui theo quan im Areniut. ion H+. Axit ? Baz ? Hiroxit lng tnh ? 2. Baz l cht khi tan trong nc phn li ra Mui v s phn li ca n ? ion OH-. 3. Hiroxit lng tnh l cht khi tan trong nc va c th phn li theo kiu axit, va c th phn li theo kiu baz. 4. Hu ht cc mui khi tan trong nc phn li hon ton thnh cation kim loi (hoc NH4+) v anion gc axit. Nu gc axit cn cha hiro axit th n s tip tc phn li yu ra cation H+ v anion gc axit. Bi tp 1 trang 22 SGK K2S 2K+ +S2Na2HPO4 2Na+ + HPO42Hot ng 2 Lm bi tp p dng HPO42- H+ + PO43Yu cu hc sinh lm bi tp 1 trang 22 NaH2PO4 Na+ + H2PO4SGK. H2PO4- H+ + HPO42HPO42- H+ + PO43Pb(OH)2 Pb2+ + 2OHPB(OH)2 2H+ + PbO22HBrO H+ + BrOHF H+ FHClO4 H+ + ClO45. Tch s ion ca nc l K H O = [H + ] [OH - ] = 1,0.10-14. C th coi gi tr ny khng i trong cc dung dch khc nhau. Hot ng 3 S in li ca nc. pH ca 6. Gi tr [H + ] v pH c trng cho cc dung dch. mi trng: S in li ca nc ? Tch s ion ca
2
16
nc ?
Gi tr pH trong cc mi trng ?
Mi trng axit: [H + ] > 1,0.10-7 hoc pH <7 Mi trng kim: [H + ] <1,0.10-7 hoc pH > 7 Mi trng trung tnh: [H + ] = 1,0.10-7 hoc pH = 7. 7. Ch th: qu, phenolphtalein, ch th vn nng, .... Bi tp 2/22 SGK [H + ] [OH - ] = 1,0.10-14
-
Ch th ? Mt s ch th hay dng ?
1,0.10 14 [OH ] = [H + ] Hot ng 4 Bi tp p dng lm bi tp 1,0.10 14 2 v 3 trang 22 sch gio khoa. = = 1,0.10-12M. 1,0.10 2
pH = 2.
8. Phn ng trao i ion trung dung dch cc cht in li ch xy ra khi cc ion kt hp c vi nhau to thnh t nht mt trong cc cht sau: Cht kt ta. Cht in li yu. Cht kh. 9. Phng trnh ion rt gn cho bit bn Bn cht ca phn ng trao i ion trong cht ca phn ng trong dung dch cc cht in li. dung dch cc cht in li ? Trong phng trnh ion rt gn ngi ta Lm bi tp 5 trang 23 SGK. loi b nhng ion khng tham gia phn ng ngha ca phng trnh ion rt gn. Cch biu din phng trnh ion rt gn. cn nhng cht kt ta, in li yu, cht kh c gi nguyn di dng phn t. Hot ng 6 bi tp p dng Bi tp 4 Lm bi tp 4. a. Na2CO3 + Ca(NO3)2 CaCO3 + 2NaNO3 CO32- + Ca2+ CaCO3 Hot ng 5 Phn ng trao i ion trong dung dch cht in li iu kin xy ra phn ng trao i ion trong dung dch cht in li ?
17
b. FeSO4 + 2NaOH Fe(OH)2 + Na2SO4 Fe2+ + 2OH- Fe(OH)2 c. NaHCO3 + HCl NaCl + H2O + CO2 HCO3- + H+ H2O + CO2 d. NaHCO3 + NaOH Na2CO3 +H2O HCO3- + OH- CO32- + H2O e. K2CO3 + NaCl khng xy ra. g. Pb(OH)2(r) + HNO3 Pb(NO3)2 + 2H2O Pb(OH)2 + 2H+ Pb2+ + 2H2O h. Pb(OH)2(r) + 2NaOH Na2PbO2 + 2H2O Pb(OH)2 + 2OH- PbO22i. CuSO4 + Na2S CuS + Na2SO4 Cu2+ S2- CuS
Hot ng 7 lm bi tp 6 trang 23 SGK GV hng dn vit phng trnh ion rt gn ca CdS. Bi tp 6 Hot ng 8 lm bi tp 7 trang 23 SGK. Cd2+ + S2- CdS GV hng dn hc sinh dng bi tp ny. Chn p n B. b, c tng t v nh lm. Bi tp 7 a. Cr3+ + 3OH- Cr(OH)3 Cr2(SO4)3 + 3NaOH Cr(OH)3 + Na2SO4 3. Dn d - Chun b ni dung bo co bi thc hnh 1
18
Tit PPCT:9 6 BI THC HNH 1 TNH AXIT - BAZ - PHN NG TRAO I ION TRONG DUNG DCH CC CHT IN LI I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc Hc sinh bit : - Cng c cc kin thc v axit - baz v iu kin xy ra phn ng trao i trong dung dch cc cht in li. 2. K nng Rn luyn k nng: - Thao tc thc hnh an ton, chnh xc. - K nng quan st v gii thch hin tng II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi kt hp vi phng tin trc quan. III. Chun b 1. Gio vin - Dng c: a thu tinh. - n cn. ng ht. - Cc thu tinh 250ml Kp ho cht. - B gi th nghim. - Ho cht: Dung dch HCl 0,1M. - Giy o pH. Dung dch Na2CO3. - Dung dch CaCl2. Dung dch NH3. - Dung dch phenolphtalein. Dung dch CH3COOH. 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung tng trnh hc nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Ni dung thc hnh Hot ng ca gio vin Ni dung Hot ng 1 Gio vin gii thiu ni I. Ni dung th nghim v cch tin hnh dung yu cu ca bui thc hnh - Kim Th nghim 1 Tnh axit - baz tra chun b ca hc sinh. a. t mt mu ch th pH ln mt knh ng GV hng dn hc sinh lp rp dng c, h. Nh ln mu giy mt git dung dch cch un trnh v ng nghim. Ch HCl 0,10M. So snh vi mu giy chun cc ho cht c hi. bit gi tr pH. Hot ng 2 Th nghim 1 Tnh axit b. Lm tng t nh trn nhng thay dung baz. dch HCl ln lt bng dung dch CH3COOH
19
Hot ng 3 Th nghim 2 Phn ng trao i ion trong dung dch cc cht in li.
0,1M, NaOH 0,1M, NH3 0,1M. Th nghim 2 Phn ng trao i ion trong dung dch cc cht in li. a. Cho khong 2ml dung dch Na2CO3 c vo ng nghim ng khong 2ml dung dch CaCl2 c. Nhn xt hin tng xy ra. b. Ho tan kt ta thu c th nghim 2a bng dung dch HCl long. Nhn xt cc hin tng xy ra. c. Mt ng nghim ng khong 2ml dung dch NaOH long. Nh vo vi git dung dch phenolphtalein. Nhn xt mu ca dung dch. Nh t t dung dch HCl long vo ng nghim trn, va nh va lc cho n khi mt mu. Gii thch hin tng xy ra. II. Vit tng trnh Ni dung th nghim v cch tin hnh.Vit phng trnh dng phn t, ion v ion rt gn.
20
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Cng c kin thc v s in li, axit, baz, mui v hiroxit lng tnh. - pH ca dung dch, phn ng trao i ion trong dung dch cc cht in li. 2. K nng - Rn luyn k nng vit phng trnh phn ng trao i gia cc cht in li dng phn t, ion v ion thu gn. - Vn dng kin thc d on chiu hng ca phn ng trao i gia cc cht in li v lm mt s dng bi tp c bn. II. Phng php ging dy - S dng cu hi trc nghim nhiu la chn. III. Chun b 1. Gio vin - Chun b ni dung kim tra nh gi. 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung hc chng I kim tra. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Ni dung kim tr Chng II: NIT - PHTPHO
21
Tit PPCT:11 7 NIT I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Bit v tr ca nit trong bng h thng tun hon. - Hiu c tnh cht vt l v tnh cht ho hc ca nit. - Bit c ng dng ca nit v phng php iu ch nit trong phng th nghim cng nh trong cng nghip. 2. K nng - Vn dng cu to ca nit gii thch tnh cht vt l, ho hc ca nit. - Rn luyn k nng d on tnh cht ca mt cht da vo mc oxi ho ca n. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi nu vn kt hp vi phng tin trc quan. III. Chun b 1. Gio vin - Chun b ni dung kin thc. - Gio n . 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung bi hc nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Bi mi Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 V tr v cu hnh ca I. V tr v cu hnh electron nguyn t nit. - Cu hnh electron nguyn t : 1s22s22p3 GV cung cp s th t ca nit. Yu - Nit thuc chu k 3 nhm VA. cu hc sinh vit cu hnh v xc nh - Cu to phn t nit v tr ca nit trong bng h thng N N. tun hon. - m in 3,04 ch km oxi, flo. Vit cng thc cu to ca phn t nit da vo qui tc bt t. T cu to d on tnh tan trong nc. Cho bit m in v cc mc oxi ho ca nit. D on tnh cht ho hc ca nit. Hot ng 2 Tnh cht vt l II. Tnh cht vt l T thc t hy cho bit trng thi mu - Khng c, t tan trong nc. sc, mi v ca nit trong t nhin. - Khng duy tr s sng. c tnh ca khi nit.
22
T cu to phn t hy gii thch tnh tan ca nit trong nc. Hot ng 3 Tnh cht ho hc. T cc mc oxi ho c th c ca nit hy d on tnh cht ho hc ca nit ? Khi no th th hin tnh oxi ho v khi no th th hin tnh kh ? Ti sao nit km hot ng nhit thp ?
Hot ng 4 Tnh oxi ho Tnh oxi ho ca nit biu hin nh th no ? Cho th d minh ha. Ch hng dn cch gi tn mui nitrua. 1. Tnh oxi ho Phn ng ny lm g trong phng a. Tc dng vi kim loi th nghim ? - Tc dng vi cc kim loi hot ng mnh.
0 0 Nit ng vai tr g trong cc phn ng ny ? Mg + N2 0 -3
0
p,xt 2NH3 N2 + 3H2 t,
o
-3
Hot ng 5 Tnh kh Tnh kh biu hin nh th no ? cho th d minh ho. Kh NO khng mu s nhanh chng b 0 oxi ho cho sn phm mu nu . 2. Tnh kh Hot ng 6 ng dng +2 0 t Yu cu hc sinh cho bit cc ng N2 + O2 2NO dng ca nit da vo hiu bit ca nit monoxit mnh. GV cung cp thm mt s thng (khng mu) tin ng dng ca nit. +4 NO + O2 2NO2 Hot ng 7 Trng thi t nhin (mu nu ) Nit tn ti nhng dng no ? IV. ng dng SGK
o
23
nghip c sn xut cng vi oxi. Trong phng th nghim nit c iu ch bng cch no ? V. Trng thi t nhin - Dng t do. - Dng hp cht.
VI. iu ch 1. Trong cng nghip - Chng phn on khng kh lng. 2. Trong phng th nghim NH4NO2 N2 + 2H2O NH4Cl +NaNO2 N2 + NaCl + 2H2O
to
to
3. Cng c - Tnh cht ho hc c bn ca nit l g ? Gii thch nguyn nhn, cho th d minh ho. 4. Dn d - Lm bi tp SGK v SBT. - Chun b ni dung bi tip theo. Tit 12. 8 AMONIAC V MUI AMONI I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Hc sinh hiu c tnh cht ho hc c bn ca amoniac. - Bit c tnh cht vt l ca amoniac. - Bit c ng dng ca amoniac v phng php iu ch amoniac trong phng th nghim cng nh trong cng nghip. 2. K nng - Vn dng cu to ca amoniac gii thch tnh cht vt l, ho hc ca amoniac. - Rn luyn k nng d on tnh cht ca mt cht da vo mc oxi ho ca n. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi nu vn kt hp vi phng tin trc quan. III. Chun b 1. Gio vin - Chun b ni dung kin thc. 2. Hc sinh
24
- Cn chun b trc ni dung bi hc nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Kim tra bi c - Nu tnh cht ho hc c bn ca nit v gii thch v sao n co nhng tnh cht . 3. Bi mi Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 cu to phn t A. AMONIAC NH3 Da vo cu hnh ca nit hy gii thch I. Cu to phn t s to thnh phn t amoniac. GV b sung NH3 c cu to hnh thp v c 1 cp electron cha tham gia lin kt. H N H N Phn t amoniac phn cc hay khng H H phn cc. T d on tnh tan ca H H hoc amoniac trong nc. Hot ng 2 Tnh cht vt l GV lm th nghim biu din kh NH3 tan trong nc. Ti sao nc phun vo ? Ti sao dung dch t khng mu chuyn II. Tnh cht vt l sang mu hng ? - Amoniac l cht kh, khng mu, mi khai GV cung cp thm thng tin v tan xc v tan rt nhiu trong nc, nh hn ca NH3. khng kh.
Hot ng 3 Tnh baz yu T th nghim tnh tan yu cu hc sinh vit phng trnh in li ca NH3 trong nc da vo thuyt Areniut. Ngoi ra baz cn c nhng phn ng no khc ? Cho th d minh ho v vit phng trnh phn ng, phng trnh ion rt gn. Hot ng 4 Tnh kh Xc nh s oxi ho ca nit trong phn t NH3. D on tnh cht oxi ho kh ca NH3 ? Tnh kh th hin khi no ? Cho th d minh ho. Yu cu hc sinh xc nh s oxi ho v
III. Tnh cht ho hc 1. Tnh baz yu a. Tc dng vi nc NH3 + H2O NH4+ + OHb. Tc dng vi dung dch mui AlCl3 + 3NH3 + 3H2O Al(OH)3 + 3NH4Cl Al3+ + 3NH3 + 3H2O Al(OH)3 + 3NH4+ c. Tc dng vi axit NH3 + HCl NH4Cl NH3 + H2SO4 (NH4)2SO4
25
vai tr ca NH3 trong cc phn ng .Cn bng phn ng theo phng php thng bng electron.
4NH3 + 3O2
to
2N2 + 6H2O
Hot ng 5 ng dng Yu cu hc sinh cho bit cc ng dng ca NH3. GV b sung thm cc thng tin. b. Tc dng vi clo Hot ng 6 iu ch. NH3 trong phng th nghim c iu ch nh th no ? Cho th d
-3 0
4. Cng c - Hon thnh dy chuyn ho sau. N2 NH3 NH4NO2 N2 Fe(OH)3 N2 5. Dn d - Lm cc bi tp SGK v SBT. - Chun b ni dung phn B. Mui amoni.
26
Tit 13 7 AMONIAC V MUI AMONI I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Bit tnh cht vt l, ha hc c bn ca mui amoni. - Bit c ng dng ca mui amoni v phng php iu ch mui amoninit trong phng th nghim cng nh trong cng nghip. 2. K nng - Rn luyn k nng vit phng trnh phn ng v lm mt s dng bi tp c bn. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi nu vn kt hp vi phng tin trc quan. III. Chun b 1. Gio vin - Chun b ni dung kin thc. 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung bi hc nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Kim tra bi c - Trnh by cc tnh cht ho hc c bn ca amoniac v cho th d minh ho 3. Bi mi Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng B. MUI AMONI I. Tnh cht vt l Hot ng 1 Tnh cht vt l - Mui amoni l cht in li mnh v tan GV cho HS quan st mt mu mui amoni nhiu trong nc. sau ho tan. GV b sung ion amoni khng c mu. Hot ng 2 GV lm th nghim biu din mui amoni tc dng vi dung dch NaOH. II. Tnh cht ha hc 1. Phn ng vi dung dch kim Phn ng ny c s dng lm g ? (NH4)2SO4 + NaOH Na2SO4 + NH3 + Lin h thc t khi bn phn m amoni. H2O - Phng trnh ion rt gn. NH4+ + OH- NH3 + H2O - Phn ng ny dng iu ch kh NH3 trong phng th nghim v nhn bit kh Yu cu hc sinh cho mt vi th d khc, mui amoni. vit phng trnh phn ng, phng trnh
27
ion rt gn. Hot ng 3 Phn ng nhit phn GV lm th nghim biu din s phn hu mui amoni clorua. GV cho mt vi th d khc. Nhc li phn ng iu ch kh nit trong phng th nghim. GV cung cp thm th d khc. T yu cu hc sinh nhn xt s phn hu ca mui amoni. Gi cho hc sinh ch tnh oxi ho kh ca gc axit trong mui amoni. Ch NH4HCO3 l bt n.
2. Phn ng nhit phn NH4Cl NH3 + HCl (1) (NH4)2CO3 NH4 + NH4HCO3 (2) NH4HCO3 NH3 + H2O +CO2 (3) NH4NO2 N2 + 2H2O (4) NH4NO3 N2O + 2H2O (5) *. Nhn xt - Mui amoni cha gc axit khng c tnh oxi ho khi b nhit phn s sinh ra amoninac. - Mui amoni cha gc axit c tnh oxi ho s sinh ra N2 hoc N2O.
to
to
to
to
to
4. 5. -
Cng c Lm bi tp 2, 3 v 4. Dn d Lm cc bi tp cn li trong SGK, lm bi tp SBT. Chun b ni dung bi axit nitric. Tit 14 9 AXIT NITRIC V MUI NITRAT
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Bit tnh cht vt l, ho hc ca axit nitric. - Hiu c nguyn nhn tnh cht ho hc ca mui amoni. - Bit c ng dng v vai tr ca axit nitric. 2. K nng - Vn dng cu to ca axit nitric gii thch tnh cht ho hc ca axit nitric. - Rn luyn k nng d on tnh cht ca mt cht da vo mc oxi ho ca n. - Rn luyn k nng vit phng trnh phn ng oxi ho kh v phng trnh ion rt gn. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi nu vn kt hp vi phng tin trc quan. III. Chun b 1. Gio vin - Chun b ni dung kin thc. - Ho cht v dng c lm th nghim biu din.
28
2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung bi hc nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Bi c - Hon thnh dy chuyn ho sau : N2 NH3 NH4Cl NH4NO3 N2O 3. Bi mi Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng A. AXIT NITRIC HNO3 Hot ng 1 Cu to phn t I. Cu to phn t T cng thc phn t yu cu hc sinh vit cng thc cu to. O +5 Xc nh s oxi ho ca nit trong phn H O N t axit nitric.
Hot ng 2 Tnh cht vt l Gv cho hc sinh quan st l cha axit nitric. Yu cu hc sinh cho bit mu sc, trng thi. Yu cu hc sinh b sung thm mt s II. Tnh cht vt l - Axit nitric l cht lng khng mu, tan v thng tin. hn trong nc. V sao axit nitric c mu vng ?
Hot ng 3 Tnh cht ho hc T cu to hy d on tnh cht ho hc ca phn t HNO3 ? Hot ng 4 Tnh axit Yu cu hc sinh nhc li cc phn ng c bn ca mt axit. i vi axit nitric tc dng vi kim loi khc vi cc axit khc. GV lm th nghim biu din Axit nitric phn ng vi NaOH, CaCO 3, MgO. Yu cu hc sinh vit phn ng v phng trnh ion rt gn. III. Tnh cht ho hc Phn t HNO3 c tnh axit v tnh oxi ho.
29
HNO3 + NaOH NaNO3 + H2O - Tc dng vi oxit baz 2HNO3 + MgO Mg(NO3)2 + H2O Hot ng 5 Tnh oxi ho - Tc dng vi mui GV lm th nghim biu din Cu + 2HNO3 + CaCO3 Ca(NO3)2 + H2O + CO2 HNO3 c. Nhn xt g v tnh oxi ho ca 0 HNO3 +2 Gv cung cp thm cc th d khc. Yu cu hc sinh nhn xt tnh oxi ho ca HNO3. 2. Tnh oxi ho a. Tc dng vi kim loi Th d 1 ng tc dng vi HNO3 c Cu + 4HNO3 (c)
+2 +2 +4 0 +5
Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Phng trnh ion rt gn Cu + 4H+ + 2NO3- Cu2+ + 2NO2 + 2H2O Th d 2 ng tc dng vi dung dch HNO3 long
0 +2 +5 +2
3Cu + 8HNO3 (long) Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Phng trnh ion rt gn 3Cu + 8H+ + 2NO3- 3Cu2+ + 2NO + 4H2O
t
o
+4
Fe(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O - HNO3 tc dng vi hu ht cc kim loi (tr Au, Pt) oxi ho kim loi n mc cao nht, khng gii phng hiro. - Kim loi tc dng vi HNO3 c nng th lun gii phng NO2 - Nu HNO3 long th to thnh N2, NO, N2O,
30
NH4NO3. - HNO3 c ngui th ng vi nhm, st, crm. HNO3 c c th oxi ho vi nhiu phi kim. b. Tc dng vi phi kim
+5 +6 +5 +4 0 0
6HNO3 (c)+ S
t
o
t
o
Tc dng vi hp cht
3FeO + 10HNO3
+3
3Fe(NO3)3 + NO + 5H2O
4. Cng c - Hon thnh cc phn ng sau : Al + HNO3 N2O +... Fe + HNO3 NO +... Zn + HNO3 N2O +... Mg + HNO3 NH4NO3 +... 5. Dn d - V nh lm bi tp SGK v SBT. - Chun b ni dung phn cn li ca bi hc.
31
Tit 15
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Bit tnh cht vt l, ho hc ca mui nitrat. - Hiu c nguyn nhn tnh cht ho hc ca mui nitrat. - Bit c cch iu ch axit nitric trong phng th nghim v trong cng nghip. - Hiu r chu trinh nit trong t nhin. 2. K nng - Rn luyn k nng vit phng trnh phn ng oxi ho kh v phng trnh ion rt gn. - Lm mt s dng bi tp c bn. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi nu vn kt hp vi phng tin trc quan. III. Chun b 1. Gio vin - Chun b ni dung kin thc. - Ho cht v dng c lm th nghim biu din. 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung bi hc nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Bi c - Nu tnh cht ho hc c bn ca axit nitric v cho th d minh ha. 3. Bi mi Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 iu ch V. iu ch Axit c nhiu ng dng vy n c iu 1. Trong phng th nghim ch bng cch no ? NaNO3 + H2SO4 NaHSO4 + HNO3 Trong phng th nghim ?
32
Trong cng nghip c sn xut nh th no ? Gio vin cho hc sinh quan st s sn xut axit nitric trong cng nghip Lin h mt hin tng trong thc t khi ma dng
2. Trong cng nghip Axit nitric c sn xut qua ba giai on Oxi ho NH3 4NH3 + 5O2 4NO + 6 H2O Oxi ho NO 2NO + O2 2NO2 Hp nc to thnh HNO3 4NO2 +O2 + 2H2O HNO3
850-900o C, Pt
B. MUI NITRAT I. Tnh cht ca mui nitrat Hot ng 2 Tnh cht vt l ca mui 1. Tnh cht vt l nitrat - Tt c cc mui nitrat u l cht rn, d GV cho hc sinh quan st mt mu mui tan trong nc v l in li mnh. kali nitrat Yu cu hc sinh nhn xt v trng thi 2. Phn ng nhit phn mu sc ca mui nitrat KNO3 KNO2 + O2 Hot ng 3 Phn ng nhit phn 1 GV lm th nghim biu din nhit phn mui nitrat sau cho than nng vo ? Mg(NO3)2 MgO + 2NO2 + 2 O2 Cho cc th d khc v yu cu hc sinh 1 nhn xt s nhit phn ca mui nitrat ? Cu(NO3)2 CuO + 2NO2 + O2 2 Rt ra quy lut chung s nhit phn mui nitrat. Hg(NO3)2 Hg + 2NO2 + O2
to to
to
to
Nhn xt quy lut phn hu ca mui nitrat. K Ca Na Mg Al Zn Fe To mui Oxit kim loi nitrat + NO2 + O2 Ni Sn Pb Hg Cu Hg Ag
33
3. Nhn bit mui nitrat 3Cu + 2KNO3 + 4H2SO4 3CuSO4 + Hot ng 4 Nhn bit mui nitrat K2SO4 + 2NO + 4H2O Tt c cc mui nitrat u d tan trong 3Cu + 2NO3- + 8H+ 3Cu2+ + 2NO + nc vy lm cch no nhn bit mui 4H2O nitrat ? C s nh bit da trn tnh cht ho hc no ca mui nitrat ?
to to
GV lm th nghim biu din nhn bit mui nitrat Cho bt ng vo dung dch mui kali nitrat v un. Nhn xt g v tnh oxi ho ca mui nitrat trong mi trng trung tnh ? Sau cho vo vi git H 2SO4 long v un. Yu cu hc sinh nhn xt sn phm v vit phng trnh phn ng v phng trnh ion rt gn. Hot ng 5 ng dng Cho bit cc ng dng ca mui nitrat ? II. ng dng - Cc mui nitrat ch yu c s dng lm phn bn ngoi ra n cn c lm thuc n. Hot ng 6 Chu trnh nit trong t C. CHU TRNH CA NIT TRONG T nhin. NHIN Yu cu hc sinh xem sch gio khoa v I. Qu trnh t nhin nhn xt chu trnh nit trong t nhin gm 1. Qu trnh chuyn ho qua li gia nit nhng qu trnh no ? dng v c v nit dng hu c 2. Qu trnh chuyn ho qua li gia nit t do v dng ho hp II. Qu trnh nhn to 4. Cng c
34
5. -
Hon thnh bi tp s 5 sch gio khoa Dn d V nh lm cc bi tp SGK v SBT Chun b ni dung bi photpho
Tit 16
10 PHOTPHO
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Bit v tr ca photpho trong bng h thng tun hon. - Hiu c tnh cht vt l v tnh cht ho hc ca photpho. - Bit c ng dng ca photpho v phng php iu ch photpho trong phng th nghim cng nh trong cng nghip. 2. K nng - Vn dng cu to ca photpho gii thch tnh cht vt l, ho hc ca photpho. - Rn luyn k nng d on tnh cht ca mt cht da vo mc oxi ho ca n. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi nu vn kt hp vi phng tin trc quan. III. Chun b 1. Gio vin - Chun b ni dung kin thc. 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung bi hc nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Bi c - Lm bi tp 5 SGK 3. Bi mi Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 V tr v cu hnh electron I. V tr v cu hnh electron nguyn t nguyn t P 1s22p63s23p3 V tr gio vin yu cu hc sinh vit Photpho th 15 thuc chu k 3, nhm VA. cu hnh electron nguyn t t suy ra Photpho c ho tr III hoc V v tr trong bng h thng tun hon. T cu to cho bit ho tr ca photpho ? Hot ng 2 Tnh cht vt l II. Tnh cht vt l 1. Photpho trng
35
Gio vin cho hc sinh quan st hnh nh photpho trng. Ngoi ra photpho trng cn c nhng tnh cht vt l no khc ?
- Photpho trng l cht rn mu trng trong sut. - N bc chy 40oC. - Photpho trng rt c. 2. Photpho Tn gi khc ca photpho trng l ln - Photpho l cht bt mu , kh nng tnh xut pht t tnh cht ny. chy, kh bay hi hn pht pho trng. Photpho V sao photpho trng mm, d nng bc chy 250oC. chy ? t tan trong nc ? - Photpho khng c. Ngoi cc tnh cht vt l trn photpho trng cn c tnh cht no ng ch ? Gio vin cung cp thng tin v c tnh ca photphat trng. Gio vin cho hc sinh quan st mt mu phot pho . Ngoi ra n cn nhng tnh cht vt l no ? So snh vi photpho trng ? Gii thch ?
S chuyn ho ca 2 dng th hnh photpho nh th no ? - S chuyn ho gia hai dng th hnh Hot ng 3 Tnh cht ho hc 250 C, khng c khng kh T cu to, m in v cc mc oxi ho ca photpho yu cu hc sinh d P P on tnh cht ho hc ca photpho ? So trng t , cao, khng c khng kh snh mc hot ng ca hai dng th hnh photpho ? Gii thch ? III. Tnh cht ho hc Cc mc oxi ho ca photpho -3 0 +3 +5 Hot ng 4 Tnh oxi ho Tnh oxi ho th hin nh th no ? Cho Tnh oxi Tnh kh th d ? ho Yu cu hc sinh xc nh s oxi ho v vai tr ca photpho trong cc th d . tc dng tc dng
o o
36
Hng dn hc sinh gi tn0 mt s vi cht vi cht oxi mui photphua. ho Photpho tc dng vi hiro to thnh photphin l mt cht c. Ch mui photphua thu phn mnh 1. Tnh oxi ho da vo tnh cht ny ngi ta lm -3 thuc dit chut. 0 2P + 3Ca Ca3P2 Hot ng 5 tnh kh th hin khi no ? Canxi photphua cho th d minh ho, xc nh s oxi ho 0 -3 v vai tr ca photpho trong cc th d P + 3Na Na3P . natri photphua Hng dn hc sinh gi tn cc sn -3 0 phm phn ng. 2P + 3H2 2PH3 0 photphin
to
to
kh
to
4P + 3O2
Tha oxi
0
t
o
+5
Hot ng 6 ng dng 4P + 5O2 2P2O5 Photpho c nhng ng dng no ? iphotpho pentaoxit Gio vin cung cp thm mt s thng tin. Hot ng 7 Trng thi t nhin - Tc dng vi clo Photpho tn ti trong t nhin dng Thiu clo 0 +3 no ? Gio vin cung cp thm mt s thng 2P + 3Cl2 2PCl3 tin v photpho c lin quan n t duy photpho triclorua
to
37
Hot ng 8 Sn xut Tha oxi 0 +5 Photpho c sn xut nh th no ? Gio vin b sung thm mt s thng 2P + 5Cl2 2PCl5 tin v quy trnh sn xut photpho v lch photpho pentaclorua s tm ra photpho. IV. ng dng - Photpho c s dng lm dim, phn ln, thuc bo v thc vt. - Dng trong qun s.
to
C 1200
o
3CaSiO3 +
4. Cng c - So snh tnh cht ho hc ca nit vi photpho ? Ti sao photpho v nit thuc cng mt nhm chnh, m in ca photpho nh hn nit nhng photpho hot ng ha hc mnh hn nit ? 5. Dn d - Lm bi tp SGK, SBT. - Chun b ni dung bi axit photphoric.
38
Tit 17
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Bit cu to phn t, tnh cht vt l. - Hiu c tnh cht ho hc ca axit photphoric, tnh cht ca cc mui photphat. - Bit c cc ng dng ca axit photphoric v mui photphat, phng php iu ch axit photphoric v cch nhn bit mui photphat. 2. K nng - Vn dng cu to ca axit photphoric gii thch tnh cht ca n. - Lm mt s dng bi tp c bn. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi nu vn kt hp vi phng tin trc quan. III. Chun b 1. Gio vin - Chun b ni dung kin thc. 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung bi hc nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Bi c - Lm bi tp 2 SGK 3. Bi mi Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng A. AXITPHOTPHORIC - H3PO4 Hot ng 1 Cu to phn t I. Cu to phn t Da vo quy tc bt t hy vit cng thc cu to ca phn t axit photphoric ? Xc H O +5 nh s oxi ho ca photpho trong phn t H O P O axit photphoric ? H O Photpho c s oxi ho +5 Hot ng 2 Tnh cht vt l Gio vin cho hc sinh quan st mt mu axit photphoric.
39
Axit phot phoric l cht rn dng tinh th khng mu. N tan v hn trong nc.
Hot ng 3 Tnh cht ho hc. T cu to hy d on tnh cht ho hc c th c ? Vit phng trnh in li ca axit photphoric chng minh n l mt axit. Cho bit trong dung dch H3PO4 c nhng loi ion no. Vit phng trnh phn ng vi kim loi, vi oxit baz, baz, mui. Trong dung dch axit c bao nhiu loi anion gc axit ? Vy n c th to ra bao nhiu loi mui ? GV hng dn hc sinh xc nh t l tham gia ca cc cht phn ng xc nh loi mui sinh ra.
III. Tnh cht ho hc 1. Tnh axit H3PO4 H+ + H2PO4H2PO4- H+ + HPO42HPO4- H+ + PO43- Dung dch H3PO4 c y tnh cht ca mt axit, n l mt axit c mnh trung bnh v l mt cht in li yu. - Tc dng vi ch th, baz, oxit baz, mui, kim loi trc H. 2. Tc dng vi dung dch kim H3PO4 + NaOH NaH2PO4 + H2O (1) H3PO4 + 2NaOH Na2HPO4 + H2O (2) H3PO4 + 3NaOH Na3PO4 + 3H2O (3) n NaOH t k = n H PO Nu k 1 th xy ra (1) Nu 1< k < 2 th xy ra (1) v (2) Nu k= 2 th xy ra (2) Nu 2< k < 3 th xy ra (2) v (3) Nu k 3 th xy ra (3)
3 4
So snh tnh oxi ho ca HNO3 vi H3PO4 ? Gii thch ? 3. Axit photphoric khng th hin tnh oxi ho mnh nh axit nitric
Hot ng 4 iu ch Yu cu hc sinh nghin cu sch gio khoa v cho bit axit photphoric c th c iu IV. iu ch ch bng nhng cch no ? So snh tinh khit ca mi phng php. 1. Phng th nghim P + 5HNO3 H3PO4 + 5NO2 + H2O
to
40
t
o
2H3PO4 + 3CaSO4
Hot ng 5 ng dng Hc sinh nghin cu sch gio khoa. Gio vin b sung thm mt s thng tin V. ng dng Lm phn ln v thuc tr su. Hot ng 6 mui photphat mui photphat gm nhng loi no ? Tnh tan ca chng ? B. MUI PHOTPHAT - Mui photphat PO43- Mui hirophophat HPO42- Mui ihirophotphat H2PO4-
Lm cch no nhn bit mui phophat ? Gio vin lm th nghim biu din dung dch AgNO3 tc dng vi dung dch Na3PO4.
I. Tnh tan - Tt c cc mui photphat, hirophophat u khng tan tr photphat kim loi kim v amoni. Vi cc kim loi khc ch c mui ihrophophat l tan. II. Nhn bit AgNO3 + Na3PO4 Ag3PO4 + 3NaNO3 Ag+ + PO43- Ag3PO4 mu vng
41
5. Dn d - Lm bi tp v nh. - Chun b ni dung bi Phn bn ho hc. Tit 18 12 PHN BN HO HC I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Bit vai tr ca cc nguyn t a lng cng nh vi lng. - Bit tnh cht vt l, ho hc, cch iu ch v phng php bo qun trong cng nghip. 2. K nng - Vn dng kin thc nh gi cc loi phn bn v lm mt s dng bi tp. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi nu vn kt hp vi phng tin trc quan. III. Chun b 1. Gio vin - Ho cht v dng c lm th nghim biu din. 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung bi hc nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Bi c - Trnh by tnh cht ho hc c bn ca axit photphoric v cch nhn bit mui photphat. 3. Bi mi Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 Phn m I. Phn m Vai tr ca phn m ? Cch nh gi - Phn m cung cp nit ho hp cho cy cht lng m da vo u ? di dng ion nitrat v ion amoni. Phn m lm tng t l ca protein thc vt, c tc dng lm cho cy trng pht trin nhanh, mnh cho nhiu ht c qu. - Phn m c nh gi da vo t l % v khi lng ca nguyn t nit trong phn. 1. Phn m amoni m amoni l cc loi mui amoni nh NH4Cl. (NH4)2SO4, NH4NO3... Phng php iu ch Cho amoniac tc dng vi dung dch axit. Hot ng 2 Gio vin cho hc sinh 2NH3 + H2SO4 (NH4)2SO4
42
quan st l ng phn m amoni yu cu hc sinh cho bit trng thi mu sc ca phn amoni. Phng php iu ch m amoni. 2. Phn m nitrat GV cung cp thm mt s thng tin - m nitrat l cc mui nitrat nh NaNO3, Ca(NO3)2.... Hot ng 3 m nitrat - Phng php iu ch Gio vin cho hc sinh quan st l ng mui cacbonat + axit nitric. phn m nitrat. CaCO3 + HNO3 Ca(NO3)2 + CO2 + H2O Yu cu hc sinh cho bit trng thi mu sc ca phn nitrat. Phng php iu ch m nitrat. GV cung cp thm mt s thng tin. 3. Phn m ure l loi phn m tt nht hin nay, c t l %N l 46% - iu ch Hot ng 4 m ure CO + 2NH3 (NH2)2CO + H2O Gio vin cho hc sinh quan st l ng phn m ure. Yu cu hc sinh cho bit trng thi mu sc ca phn ure. Phng php iu ch m ure. GV cung cp thm mt s thng tin. II. Phn ln Hot ng 5 Phn ln Phn ln cung cp photpho cho cy di dng Trong t nhin photpho tn ti nhng ion photphat PO43-. dng no ? Phn ln c nh gi theo t l khi lng Vai tr ca photpho i vi cy trng ? P2O5 tng ng vi lng photpho c trong Cht lng phn ln c nh gi nh thnh phn ca n. th no ? 1. Supephotphat n C bao nhiu loi phn ln ? Cch iu C hai loi l supe ln n v supe ln kp. ch ? u nhc ca tng loi phn ln ? a. Supephotphat n Cch iu ch Ca3(PO4)2 + H2SO4 Ca(H2PO4)2 + CaSO4 b. Supephotphat kp Cch iu ch Ca3(PO4)2 + 3H2SO4 2H3PO4 + 3 CaSO4 Ca3(PO4)2 + 4H3PO4 3Ca(HPO4)2
43
x vn. - Phn ln nung chy ch thch hp vi t chua. III. Phn kali - Phn kali cung cp cho cy trng nguyn t di dng ion K+. - Phn kali gip cho cy hp th m nhiu hn, cn cho vic to ra cht ng bt, cht x, tng sc khng ca cy. - Phn kali c nh gi theo t l % v khi lng kali oxit tng ng vi lng kali c trong thnh phn ca phn.
IV. Phn hn hp v phn phc hp * Phn hn hp l phn cha nit, photpho, kali gi chung l phn N, P, K. - Cch iu ch l trn cc loi phn N, P, K theo t l nh trc. * Phn phc hp l hn hp cc cht c to ra ng thi bng tng tc ho hc ca cc Hot ng 8 Phn hn hp, phn phc cht. hp Khi nim phn hn hp v phn phc hp ? V. Phn vi lng Cch iu ch ? Phn vi lng cung cp cho cy trng mt lng rt nh cc nguyn t nh Cu, Mo, B, Mn...
Hot ng 9 Phn vi lng Khi nim ? vai tr ca phn vi lng vi cy trng 4. Cng c - Lm bi tp 2 v 3 sch gio khoa. 5. Dn d
44
Tit 19.
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Cng c, n tp cc tnh cht ca nit, phopho v cc hp cht ca chng. 2. K nng - Vn dng kin thc lm mt s dng bi tp c bn. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi. III. Chun b 1. Gio vin - Ni dung bi luyn tp. 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung luyn tp nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Ni dung luyn tp Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 So snh tnh cht ca nit, I. Kin thc cn nm vng photpho 1. Tnh cht ca n cht nit, photpho Gio vin yu cu hc sinh vit cu hnh, Nit Photpho m in, cu to phn t. 1s2 2 cu 1s 2s22p6 hnh 2s2p3 3s23p3 m 3,04 2,19 in cu to P trng NN phn v P t
45
Da vo cu to gii thch ti sao nit c m in ln hn photpho nhng hot ng ho hc km hn photpho ? iu ny nh hng nh th no n s tn ti ca chng trong t nhin ? V sao photpho trng c hn photpho ?
-3, 0, +3, +5
Nit v photpho th hin tnh kh, tnh oxi ho khi no ? iu ch nit, photpho ?
Hot ng 2 Tnh cht ca amoniac v mui amoni Tnh tan ca amoniac trong nc ? Gii thch ? Amoniac c nhng tnh cht ho hc no ? Gii thch v sao amoniac c tnh kh ? iu ch ? Tnh cht ca mui amoni ? S nhit 2. Amoniac v mui amoni phn mui amoni c c im g ? Amoniac tan rt nhiu trong nc to thnh dung dch c tnh baz yu ngoi ra amoniac cn c tnh kh.
Hot ng 3 lm bi tp 1, 2 v 6 trang
46
61, 62 SGK. Hot ng 4 Axit nitric v axit photphoric So snh tnh cht ho hc ca axit nitric v axit photphoric ? 3. Axit nitric v axit photphoric. HNO3 H3PO4 Axit trung Tnh Axit bnh, axit mnh in li 3 nc. Khng Tnh oxi ho mnh ca HNO3 th hin th Oxi nh th no ? Tnh hin ho oxi ho tnh oxi mnh ho mnh. Phng php iu ch ?
47
Tit 20
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Cng c tnh cht ca nit, photpho v cc hp cht ca chng. 2. K nng - Vn dng kin thc lm mt s dng bi tp c bn - Nhn bit cc mui nitrat, amoni, photphat. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi nu vn kt hp vi h thng bi tp. III. Chun b 1. Gio vin - Ni dung kin thc luyn tp cho hc sinh. 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung luyn tp nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Ni dung luyn tp
48
Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 S nhit phm mui 4. S nhit phn ca mui nitrat nitrat. Mui nitrat km bn nhit Yu cu hc sinh nhc li s nhit K Ca Na Mg Al Zn Fe phn ca mui nitrat ? To mui Oxit kim loi nitrat + NO2 + O2 Ni Sn Pb Hg Cu Hg Ag Oxit kim loi + NO2 + O2 Pt Au Hot ng 2 bi tp p dng Hon thnh cc phn ng sau : KNO3 Ca(NO3)2 Fe(NO3)3 Cu(NO3)2 AgNO3
to
to
to
to
to
Bi tp p dng 2KNO3 2KNO2 + O2 Ca(NO3)2 Ca(NO2)2 + O2 4Fe(NO3)3 2Fe2O3 + 12NO2 + 3O2 2Cu(NO3)2 2CuO + 4NO2 + O2 2AgNO3 2Ag + 2NO2 + O2
to
to
to
to
5. Mui nitrat, mui photphat NO3PO43Hot ng 5 Mui nitrat, mui Ch c photphat mui Tnh tan ca mui nitrat, photphat ? ca bn nhit ? Tnh cht ho hc c Tnh tt c kim bn ca 2 loi mui ? tan u tan loai Nhn bit bng cch no ? Hin tng kim, xy ra nh th no ? amoni tan. Km Nhit Khng bn phn xt. nhit. C tnh Khng oxi c tnh Tnh ho oxi ho oxi mnh trong ho trong cc mi mi trng trng. axit. ct Cu Dung Nhn v dch H2SO4 Trng THCS&THPT Nguyn B Ngc bit AgNO3 long C kh NO
49
Tit 21
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Cng c tnh cht oxi ho mnh ca axit nitric v mui nitrat. 2. K nng - Rn luyn k nng thao tc thc hnh. - Cch nhn bit mt s loi phn bn. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi kt hp vi phng tin trc quan. III. Chun b 1. Gio vin - Dng c: ng nghim. - Nt cao su.
50
Kp g. - n cn. Gi th nghim. - Bng gn. Kp st. - Chu ct. - Ho cht: Dung dch HNO3 68% v 15%. - Than. ng l. - (NH4)2SO4. Dung dch NaOH. - KCl. KNO3 tinh th. - Ca(HPO4)2. Dung dch AgNO3. - Qu tm. 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung bi hc nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Ni dung thc hnh Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 Gio vin gii thiu mc I. Ni dung th nghim v cch tin hnh ch yu cu th nghim. Hng dn cch tin hnh th nghim. Ch yu cu an ton, chnh xc. Ho cht ly vi lng nh, dng. Thn trng trong cc th nghim vi HNO3 c. Hot ng 2 Th nghim 1 tnh oxi ho ca axit nitric. Yu cu hc sinh tin hnh th nghim nh hng dn. Sau khi tin hnh xong th nghim th ngm ng nghim ngay vo cc xt c hp th ht NO2. 1. Th nghim 1 Tnh oxi ho ca axit nitric c v long Cho 1ml dung dch HNO3 68% vo ng nghim 1. Cho 1ml dung dch HNO3 15% vo ng nghim 2. Cho l ng vo 2 ng nghim v y bng bng tm xt. un nh ng nghim th 2. Hot ng 3 Th nghim 2 Tnh oxi ho Quan st v gii thch hin tng. ca mui kali nitrat nng chy. 2. Th nghim 2 Tnh oxi ho ca mui kali Ch cn thn khng ly lng ho cht nitrat nng chy nhiu s gy n. Ly mt ng nghim sch, kh cp vo gi. t gi st vo chu ct ri cho mt lng nh KNO3 vo ng nghim v un. un n khi c bt kh bt u xut hin th dng kp st cho mt mu than nng vo ng nghim cha KNO3 nng chy. Quan st hin tng v gii thch.
51
3. Th nghim 3 Ho tan cc mu phn bn trong cc ng nghim cha 4-5ml nc. a. Phn m amoni sunfat Ly 1ml dung dch ca mi loi phn bn cho vo ng nghim ring. Cho vo mi ng 0,5ml dung dch NaOH v un nng nh mi ng. ng nghim no c kh thot ra lm xanh qu tm m l amoni sunfat. Quan st v gii thch. b. Phn kali clorua v phn supephotphat kp Ly 1ml dung dch pha ch ca kali clorua vo mt ng nghim v ca supephotphat vo ng nghim khc. Nh vi git dung dch AgNO3 vo tng ng. Phn bit hai loi phn bn trn bng cch quan st hin tng mi ng. Gii thch. II. Vit tng trnh
Hot ng 5 Vit tng trnh. Hot ng 6 V sinh phng th nghim. Hot ng 7 Gio vin nhn xt bui thc hnh. 3. Dn d - Xem li cc ni dung kin thc v bi tp chng II lm bi kim tra mt tit s 2.
52
Tit 22
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Cng c kin thc v nit, photpho v cc hp cht ca ca n. 2. K nng - Rn luyn k nng lm cc dng bi tp trc nghim. II. Phng php ging dy - S dng h thng cu hi trc nghim nh gi hc sinh. III. Chun b 1. Gio vin - kim tra. 2. Hc sinh - Cn chun n li cc kin thc hc. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Ni dung kim tra
- SILIC
53
Tit 23
15 CACBON
I. Mc tiu: 1. Kin thc HS bit c : - n cht cacbon c ba dng th hnh chnh, dng hot ng ha hc nht l cacbon v nh hnh. - S lc tnh cht vt l ca 3 dng th hnh. - Tnh cht ha hc ca cacbon: cacbon c mt s tnh cht ha hc ca phi kim. Tnh cht ha hc c bit ca cacbon l tnh kh nhit cao. - Mt s ng dng tng ng vi tnh cht vt l v tnh cht ha hc ca cacbon 2. K nng - Bit suy lun t tnh cht ca phi kim ni chung, d on tnh cht ha hc ca cacbon. - Bit nghin cu th nghim rt ra tnh cht c bit ca cacbon l tnh kh v tnh hp ph ca than g. II. Phng php ging dy III. Chun b 1. Gio vin - Tranh nh: Than ch (rut bt ch), kim cng, mt n phng c Cacbon v nh hnh ( than g, than hoa) - Dng c :Gi st, ng nghim, b ng dn kh, l thy tinh c nt (thu sn kh O2 ), n cn, cc thy tinh, ng hnh tr, nt c vut. - Ha cht : Mc xanh, bt g than, bng thm nc. Nc, bnh thu sn kh O2 ( 4 bnh ) CuO, Ca(OH)2 2. Hc sinh - Chun b trc ni dung bi hc nh. III. Tin trnh ln lp: 1. n nh 2. Bi mi - M bi: Nguyn t C, n c nhng tnh cht v ng dng nh th no ? Tit hc hm nay chng ta s tm hiu v nguyn t cacbon. Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 V tr v cu hnh electron I. V tr v cu hnh electron nguyn t nguyn t cacbon. Gio vin yu cu hc sinh vit cu hnh 12C 1s22s22p2 electron nguyn t C v suy ra v tr ca C thuc chu k 2 nhm IVA, s 12 bng h thng C trong bng tun hon. tun hon.
54
T cu to hy d on tnh cht ho hc ca cacbon. Hot ng 2 Tnh cht vt l ca cacbon. Gio vin cho hc sinh quan st mt s hnh nh v cc dng th hnh ca cacbon. Dng th hnh l g ? Cacbon c nhng dng th hnh no ? c im cu to ? Tnh cht vt l ? Ngoi ra cn c dng no khc ? Gio vin ch cho hc sinh r cacbon v nh hnh khng phi l mt dng th hnh ca cacbon n c cu trc vi tinh th ca than ch. c im ca cacbon v nh hnh ? hp ph l g ? Gio vin cn phn bit cho hc sinh hp ph v hp th.
Than ch
Cu trc lp. Cc lp lin kt yu vi nhau. Gm cc phn t C60, C70 c dng ng hoc cu.
Tnh cht Khng mu, khng dn nhit, in. Rt cng Xm en c nh kim. Dn in kh tt. Cc lp d bong ra.
Fuleren
III. Tnh cht ho hc - Cc mc oxi ho ca cacbon -4 0 +2 +4 Tnh oxi Tnh kh ho + cht kh + cht oxi ho
Hot ng 3 Tnh cht ho hc T m in v cc mc oxi ho hy d on tnh cht ho hc c bn ca cacbon. Tnh cht no ng vai tr ch o ? Nguyn nhn ? Tnh oxi ho, tnh kh th hin khi no ? 1. Tnh kh a. Tc dng vi oxi C + O2
t
o
CO2
+4
55
Hot ng 4 Tnh kh Tnh kh th hin khi no ? Gio vin lm th nghim biu din cacbon tc dng vi oxi. 0 c im ca phn ng ? Dng lm g ? Hc sinh vit phng trnh phn ng v xc inh vai tr ca cc cht trong phn ng. Nu thiu oxi th xy ra qu trnh +4 no ? Lin h vi thc t khi un bp ci ? Gio vin lm th nghim biu 0 din C+ HNO3 c. Hc sinh quan st v lm cc yu cu nh trn.
Nu thiu oxi
to
+2
Cch gi tn mt s hp cht cacbua. GV cung cp thm mt s thng tin ngoi ra cacbon c th kh mt s oxit kim loi trung bnh, yu.
-4
Hot ng 6 ng dng T thc t hiu bit yu cu hc sinh cho bit cc ng dng ca cacbon ? Cc ng dng da trn nhng tnh cht no ?
IV. ng dng Kim cng c dng lm trang sc, khoan. Than cc dng luyn kim. Than mui lm cht n, sn xut mc in. Than g lm cht t, thuc pho...
56
VI. iu ch
Hot ng 7 iu ch Cc dng th hnh ca cacbon c iu ch nh th no ? Gio vin b sun thm mt s thng tin.
3. Cng c - Bi tp: Vit phng trnh phn ng ho hc xy ra khi cho cacbon kh ( nhit cao ) vi cc Oxit sau: a. Oxit st t b. Ch (II) oxit c. St (III) oxit d. Magie oxit 4. Dn d - Lm bi tp 1;2;3;4;5 SGK trang 84 - Chun b ni dung bi Cc oxit ca cacbon
57
Tit 24
16 HP CHT CA CACBON
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc Hc sinh bit: - Cu to phn t CO v CO2. - Bit tnh cht vt l, ho hc, cch iu ch CO v CO2. - Tnh cht vt l, ho hc ca axit cacbonic v mui cacbonat. - ng dng ca cc hp cht cacbon. - nh hng ca CO2 n mi trng. 2. K nng Cng c kin thc v lin kt ho hc. - Vn dng kin thc gii thch cc tnh cht v ng dng ca cc hp cht cacbon trong i sng. - Rn luyn k nng gii bi tp l thuyt v tnh ton c lin quan. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi nu vn kt hp vi phng tin trc quan. III. Chun b 1. Gio vin - Ho cht v dng c lm th nghim biu din. 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung bi hc nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Bi c - Trnh by tnh cht ho hc c bn ca cacbon v cho th d minh ha. ng dng ca mt s dng th hnh cacbon. 3. Bi mi Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 A. CACBON MONOXIT CO Yu cu hc sinh vit cu to ca CO ? So Cu to phn t snh CO vi N2 ? Nhn xt tnh cht vt l C O ca CO ? Hot ng 2 Tnh cht vt l ca CO I. Tnh cht vt l Gio vin yu cu hc sinh nghin cu v CO l kh khng mu, khng mi, khng v. tr li. Kh CO rt c. Ch c tnh ca CO. Gio vin gii thch nguyn nhn c tnh ca CO.
58
Hot ng 3 Tnh cht ho hc ca CO T cu to gio vin yu cu hc sinh d II. Tnh cht ho hc on tnh cht ho hc ca CO. CO km hot ng nhit thng v c Cho th d minh ho tnh kh. ng dng ca tnh kh lm g ? 1. Cacbon monoxit l oxit khng to mui (oxit trung tnh). 2. Tnh kh Tc dng vi oxi.
+2
+4
Hot ng 4 iu ch Gio vin yu cu hc sinh nghin cu sch gio khoa v cho bit CO c th c sn xut bng nhng cch no ?
+2
3CO + Fe2O3 3CO2 + 2Fe III. iu ch 1. Trong phng th nghim SO , t HCOOH H CO + H2O 2. Trong cng nghip
to
2 4 o
+4
C+ H2O CO + H2 Hot ng 5 Cu to ca phn t CO2. Gio vin yu cu hc sinh vit cu to CO2 + C 2CO B. CACBON IOXIT CO2 CO2 v nhn xt phn t CO2. Cu to phn t O=C=O Hot ng 6 Tnh cht vt l Yu cu hc sinh cho bit tnh cht vt l I. Tnh cht vt l (SGK) ca CO2.
to
1050oC
Hot ng 7 Tnh cht ho hc Mc oxi ho +4 ca cacbon kh bn nn n khng c tnh oxi ho mnh. V sao nh vy ? Cacbon ioxit l oxit axit, hy cho th d minh ho. Ch phn ng ca CO2 vi dung dch kim.(tng t SO2)
II. Tnh cht ho hc 1. Cacbon ioxit khng duy tr s chy, s sng. 2. Cacbon ioxit l oxit axit Tc dng vi nc. CO2(k)+ H2O(l) H2CO3(dd) Tc dng vi kim. CO2 + NaOH NaHCO3 (1) CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O (2)
k= n NaOH n CO
2
Nu k 1 th xy ra phn ng (1).
59
Nu 1 < k < 2 th xy ra phn ng (1) v (2). Nu k 2 th xy ra phn ng (2). Tc dng vi oxit baz (kim) CO2 + CaO CaCO3
III. iu ch 1. Trong phng th nghim Hot ng 8 iu ch CO2 Mui cacbonat + axit HCl, H2SO4 Phng php iu ch CO2 trong cng CaCO3 + HCl CO2 + CaCl2 + H2O nghip, trong phng th nghim. 2. Trong cng nghip Thu hi t kh thi C. AXIT CACBONIC V CACBONAT Hot ng 9 Axit cacbonic v mui I. Axit cacbonic cacbonat Axit cacbonic l axit yu km bn. Tnh cht vt l ho hc ca axit H2CO3 H+ + HCO3cacbonic ? N to ra bao nhiu mui ? HCO3- H+ + CO32MUI
II. Mui cacbonat 1. Tnh cht a. Tnh tan Tt c cc mui cacbonat u khng tan tr Tnh tan ca cc mui cacbonat nh th cacbonat kim loi kim v amoni. no ? Mui hirocacbonat d tan hn mui cacbonat. b. Tc dng vi axit NaHCO3 + HCl NaCl + H2O + CO2 HCO3- + H+ H2O + CO2 Na2CO3 + 2HCl NaCl + CO2 + H2O CO32- + 2H+ CO2 + H2O b. Tc dng vi dung dch kim Mui hirocacbonat tc dng vi dung dch kim NaHCO3 + NaOH Na2CO3 +H2O HCO3- + OH- CO32- + H2O
60
d. Phn ng nhit phn Mui cacbonat ca kim loi kim bn nhit. Mui cacbonat ca cc kim loi khc v mui hirocacbonat km bn nhit. MgCO3 (r) MgO(r)+ CO2 (k) 2NaHCO3(r) Na2CO3(r) + CO2(k) + H2O(k)
to
to
Hot ng 10 ng dng ca mui cacbonat Yu cu hc sinh nghin cu sch gio khoa v tr li. Lin h thc t. 4. Cng c - Hon thnh dy chuyn ha sau C CO2 Na2CO3 CaCO3 CO 5. Dn d - Lm bi tp SGK v SBT. - Chun b ni dung bi Silic v cc hp cht ca silic
61
Tit 25
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc Hc sinh bit: - Tnh cht vt l, ho hc ca silic. - Tnh cht vt l, ho hc ca cc hp cht silic. - Phng php iu ch, cc ng dng ca silic v cc hp cht ca n. 2. K nng - Vn dng kin thc lm cc bi tp lin quan. - Vn dng kin thc gii thch mt s hin tng trong thc t. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi nu vn kt hp vi phng tin trc quan. III. Chun b 1. Gio vin - Chun b gio n ging dy 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung bi hc nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Bi c - Trnh by tnh cht ho hc c bn ca CO v CO2 phng php iu ch. Cho bit mt s ng dng ca chng. 3. Bi mi Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 Tnh cht vt l A. SILIC Yu cu hc sinh nghin cu v cho I. Tnh cht vt l (SGK) bit tnh cht vt l ca Silic. Hot ng 2 tnh cht ho hc Gio vin yu cu hc sinh vit cu hnh, m in ? Cc mc oxi ho ca silic ? T cu to hy d on tnh cht ho hc ca silic So snh cacbon vi silic ? Cho th d ?
II. Tnh cht ho hc - Cc mc oxi ho ca silic. -4 0 (+2) +4 Tnh oxi ho Td vi cht kh 1. Tnh kh Tnh kh Td vi cht oxi ho
62
Si + O2
2. Tnh oxi ho 2Mg + Si Hot ng 3 trng thi t nhin, iu ch, ng dng. Yu cu hc sinh nghin cu sch gio khoa v tr li
0
t
o
-4
III. Trng thi t nhin (SGK) IV. ng dng (SGK) V. iu ch SiO2 + 2Mg
t
o
Si + 2MgO
Hot ng 4 Silic ioxit Gio vin cho hc sinh quan st mu B. HP CHT CA SILIC thch anh. Nhn xt tnh cht vt l I. Silic ioxit Tnh cht ho hc c bn ca silic ioxit 1. Tnh cht vt l v trng thi t nhin (SGK) ? 2. Tnh cht ho hc Tnh cht ho hc c bn l tnh oxit axit. SiO2 + NaOH Na2SiO3 + H2O SiO2 + 4HF SiF4 + 2H2O
to
63
II. Axit Silixic Hot ng 5 Axit silixic v mui silicat Gio vin lm th nghim biu din Sc kh CO2 qua dung dch Na2SiO3. Phn ng ny chng t mnh ca axit silixic nh th no ? Tnh tan ca mui silicat ? ng dng ca mui siliccat. Axit silixic l cht dng keo, khng tan trong nc, d mt nc khi un nng. Na2SiO3 + CO2 + H2O Na2CO3 + H2SiO3 III. Mui silicat Ch c mui silicat kim loi kim tan trong nc, cn li khng tan.
4. 5. -
Tit 26
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc HS bit c: - Thnh phn, tnh cht ca thu tinh, gm, xi mng: phng php sn xut cc loi vt liu trn t ngun nguyn liu c trong t nhin 2. K nng - S dng, bo qun dng cc vt liu thu tinh, gm, xy dng nh xi mng.... II. Phng php - Trc quan, m thoi, nu vn kt hp vi gi m III. Chun b: - Hnh nh lin quan n ngnh sn xut thu tinh, gm, xi mng.... - S l quay sn xut xi mng IV. Tin trnh ging dy 1. n nh lp
64
2. Bi mi Cho HS xem 1 vi hnh nh lin quan n thu tinh, gm, xi mng, t dn dt vo bi mi Hot ng ca GV Ni dung ghi bng
65
Hot ng 1 Thnh phn ho hc v tnh cht ca thu tinh thng thng Cho HS xem hnh nh 1 s vt cc vt lm bng g? Cho HS nghin cu SGK kt hp vi hiu bit thc t cho bit: + Thnh phn ho hc ca thu tinh? + Thu tinh c tnh cht, ng dng v nguyn tc nh th no?
A. THU TINH I. Thnh phn ho hc v tnh cht ca thu tinh thng thng Thnh phn ho hc ca thu tinh: Na2O.CaO.6SiO2 Tnh cht: khng c nhit nng chy xc nh ng dng: lm chai, l, ca knh... Nguyn tc sn xut: nu chy hn hp ct trng, vi, v sa 14000 C
Hot ng 2 Mt s loi thu tinh khc Gv t vn : + Ngoi thu tinh thng thng cn c cc loi thu tinh no khc?Hy k tn cc loi II. Mt s loi thu tinh khc thu tinh ? Thu Thu tinh tinh Cho HS hot ng theo nhm tho Kali pha l lun ni dung cn in vo bng sau: Th Th Th Th Thnh phn Thay Cha u u u u sa nhiu tin tin tin tin bng PbO2 h h h h K2CO3 Ka ph th m li a ch u l an h Thn T\cht t0 ho d h mm & nng phn t0nc cao chy & T\ch trong t sut U\d ng
CoO .. t0 ho C mm nhi cao, u h s mu n khc nhit nhau nh, khn g b nt khi nng
66
v lnh t ngt
Cho i din HS tng nhm ln trnh by kt qu trn bng GV nhn xt, b sung v kt lun Cho HS xem 1 s hnh nh v ng dng ca thu tinh
U\dng
Lm pha l
Lm cc vt chu nhit
Hot ng 3 gm Trn c s cho HS nghin cu SGK & lin h thc t, GV t vn : + gm l g? c chia ra lm my loi? + Cho Vd v gm xy dng, gm k thut & gm dn dng? B. GM gm l vt liu c ch to ch yu t t st v cao lanh Hot ng 4 Gch, ngi Cho HS nghin cu SGK & hiu bit tr li cu hi: + Nguyn liu? + Cch tin hnh? Cho HS khc nhn xt, GV nhn xt, b sung v kt lun Cho HS xem hnh nh 1 s loi ngi
I. Gch, ngi
67
Nguyn liu: t st, ct v nc Cch tin hnh: Nho t st, ct v nc thnh khi do. Sau to hnh, sy kh v nung t0 : 90010000C II. Snh, s
Hot ng 5 Snh, s Cho HS hon thnh ni dung bng sau( chun b nh) Snh T\cht Nguy n liu s\xut Cch tin hnh S T\cht
GV n\xt bi ca tng nhm & kt lun GV cho HS xem hnh nh 1 s vt lm bng snh, s & 1 s a im s\xut gm nc ta
Cao lanh, fenspat, thch anh.... Nung Nung h2 t st nguyn t0=1200 liu 2 ln: 13000C. *Ln1: Sau nung to 1 10000C, lp men sau mng trng b mt men &trang tr *Ln 2: nung 1400014500C
68
Hot ng 6 Thnh phn ho hc Cho HS xem cht bt xi mng + SGK, t cho bit: +Trng thi, mu sc? + Thnh phn ho hoc? + ng dng?
C. XI MNG I. Thnh phn ho hc Trng thi:L cht bt mn, mu lc xm Thnh phn ho hc: 3CaO.SiO2 ; 2CaO.SiO2; 3CaO.Al2O3 ng dng: Lm vt liu xy dng
Hot ng 7 phng php sn xut Cho HS nghin cu SGK & cho bit: +Nguyn liu? +Cch tin hnh & bin php k tht trong sn xut xi mng?
II. Phng php sn xut Cho HS xem s clanhke v m t s vn hnh ca l Hot ng 8 Qu trnh ng cng ca xi mng GV t cu hi: Trong xy dng, xi mng c s dng nh th no? Qu trnh ng cng xi mng c c im g? bo dng cng trnh xy dng ta phi lm g? Nguyn liu: vi + t st (SiO2 ) + 1 t qung st Cch tin hnh: 1400-16000C Nguyn liu Clanhke nghin l quay Xi mng
+Thch cao + Cht ph gia
III. Qu trnh ng cng ca xi mng Qu trnh ng cng ca xi mng l s kt hp cc hp cht c trong xi mng vi nc to nn nhng tinh th hirat an xen vo nhau
69
3. Cng c GV trnh chiu cc bi tp trc nghim cho HS cng c li bi hc 4. Dn d *BTVN:Cc bi tp 2,3,4/trang 83 SGK *Chun b bi luyn tp Tit 27 19 LUYN TP TNH CHT CA CACBON - SILIC V CC HP CHT CA CHNG I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Nm vng cc tnh cht ho hc c bn ca cacbon, silic v cc hp cht ca chng. 2. K nng - Vn dng kin thc lm bi tp v gii thch mt s hin tng. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi . III. Chun b 1. Gio vin - Ni dung luyn tp. 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung luyn tp nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Ni dung luyn tp Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 So snh cacbon, silic. I. Kin thc cn nm vng. Bng 1 Hot ng 2 So snh tnh cht ca H 2CO3 v H2SiO3 Bng 2 Hot ng 3 Tnh cht ca mui cacbonat, silicat Bng 3
70
Hot ng 4 Tnh cht ho hc ca cc oxit cacbon, silic Bng 4 Hot ng 5 Bi tp 2, 3 SGK. Hot ng 6 bi tp 5 SGK Hot ng 7 bi tp 6 SGK II. Bi tp
3. Dn d - Chun b ni dung bi M u v ho hc hu c.
71
Cacbon Cu hnh electron nguyn t m in Cc mc oxi ho Cc dng th hnh Tnh kh Tnh oxi ho
Silic
Nhn xt
H2SiO3
Nhn xt
Mui cacbonat
Mui silicat
Nhn xt
72
CO Trng thi oxi ho Tnh cht vt l Tc dng vi kim Tnh kh Tnh oxi ho Tnh cht khc
CO2
SiO2
Nhn xt
CNG V HO V C
20 M U V HO HC HU C
73
1. Kin thc - Hc sinh bit khi nim hp cht hu c, ho hc hu c v c im chung ca hp cht hu c. Cch phn loi hp cht hu c theo mch cacbon. - Phng php xc nh nh tnh, nh lng cc nguyn t. 2. K nng - HS nm c tm quan trng ca phn tch nguyn t. V sao tnh cht c hp cht v c li khc tnh cht ca hp cht hu c. - Rn luyn k nng lm mt s dng bi tp c bn. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi nu vn kt hp vi phng tin trc quan. III. Chun b 1. Gio vin - Chun b ni dung kin thc.. 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung bi hc nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Bi mi Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 Khi nim v hp cht hu c I. Khi nim v hp cht hu c v ho hc v ho hc hu c hu c Hp cht hu c l nhng hp cht nh th Hp cht hu c l hp cht ca cacbon (tr no? CO, CO2, mui cacbonat, xianua, cacbua...). Ho hc hu c l g ? Ho hc hu c l ngnh Ho hc chuyn nghin cu cc hp cht hu c. Phn loi da vo thnh phn nguyn t. Hirocacbon Hot ng 2 Phn loi hp cht hu c Hirocacbon no. C s phn loi hp cht hu c. Hirocacbon khng no. C nhng loi hp cht hu c no da trn Hirocacbon thm. c s phn loi ? Dn xut ca hirocacbon. Hirocacbon l g ? Dn xut halogen. Dn xut hirocacbon l g ? Ancol, phenol, ete. Anehyt, xeton. Amin, nitro. Axit, este. Hp cht tp chc polyme. Phn loi da theo mch cacbon Hp cht hu c mch vng. Hp cht hu c mch h.
74
III. c im chung ca hp cht hu c 1. c im cu to - Lin kt ho hc cc hp cht hu c thng l lin kt cng ho tr. 2. V tnh cht vt l - Thng c nhit nng chy, nhit si thp (d bay hi). - Thng khng tan hoc t tan trong nc, nhng tan trong dung mi hu c. 3. V tnh cht ho hc - Cc hp cht hu c km bn vi nhit nn d b phn hu bi nhit. Phn ng ca cc hp cht hu c thng xy ra chm, khng hon ton, khng theo mt hng nht nh, thng cn un nng hoc cn c xc tc. IV. S lc v phn tch nguyn t 1. Phn tch nh tnh a. Mc ch : phn tch nh tnh nguyn t nhm xc nh cc nguyn t c mt trong hp cht hu c. b. Nguyn tc : chuyn cc nguyn t trong hp cht hu c thnh v c n gin ri nhn bit. c. Cch tin hnh C CO2 H H2O N NH3 2. Phn tch nh lng a. Mc ch Xc nh thnh phn % v khi lng cc nguyn t trong phn t hp cht hu c. b. Nguyn tc Cn chnh xc hp cht hu c, sau chuyn C thnh CO2, H thnh H2O... ri xc nh chnh xc lng CO2, H2O....t tnh % khi lng cc nguyn t c mt trong hp cht hu c.
Hot ng 4 Phn tch nh tnh Mc ch ca phn tch nh tnh ? Nguyn tc ? Phng php tin hnh ?
75
Nu c clo th lm cch no nhn bit ? Hot ng 5 Phn tch nh lng Mc ch ca phn tch inh lng ? Nguyn tc ? Phng php tin hnh nh th no ? So snh vi phn tch nh tnh ?
mC = mH = mN =
m CO .12,0
2
44,0 m H O .2,0
2
18,0 VN .28,0
2
22,4
Tnh c
m C .100% a m H .100% %H = a m N .100% %N= a
%C =
%O = 100% - %C - %H -%H Biu thc tnh nh th no ? Lm cch no a ra biu thc ? 3. Cng c - Lm bi tp 3 sch gio khoa. 4. Dn d - Lm bi tp v nh. - Chun b ni dung bi Cng thc phn t hp cht hu c
Tit 29
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Hc sinh bit khi nim hp cht hu c, ho hc hu c v c im chung ca hp cht hu c. Cch phn loi hp cht hu c theo mch cacbon. - Phng php xc nh nh tnh, nh lng cc nguyn t.
76
2. K nng - HS nm c tm quan trng ca phn tch nguyn t. V sao tnh cht c hp cht v c li khc tnh cht ca hp cht hu c. - Rn luyn k nng lm mt s dng bi tp c bn. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi nu vn kt hp vi phng tin trc quan. III. Chun b 1. Gio vin - Chun b ni dung kin thc. - Ho cht v dng c lm th nghim biu din. 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung bi hc nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Bi c - Mc ch phng php tin hnh ca phn tch nh tnh. Lm bi tp 3 sch gio khoa. 3. Bi mi Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 Cng thc n gin nht I. Cng thc n gin nht Gio vin cho mt s th d C 2H4, C3H6, 1. nh ngha C4H8... - Cng thc n gin nht l cng thc biu Yu cu nhn xt ? th t l ti gin v s nguyn t ca cc vy cng thc n gin nht l g ? nguyn t trong phn t. 2. Cch thit lp cng thc n gin nht Hot ng 2 Cch thit lp cng thc n Gi cng thc n gin nht ca hp cht gin nht hu c l CxHyOz mC mH mO Yu cu hc sinh nghin cu v lm th d : : x : y : z = n C : nH : nO = 12,0 1,0 16,0 trong sch gio khoa. Hoc %C %H %O Ch hng dn hc sinh phng php x : y : z = 12,0 : 1,0 : 16,0 t cng thc n gin. Bc 1 : Xc nh thnh phn nh tnh cht A: C, H, O Bc 2 : t cng thc phn t ca A : CxHyOz Bc 3 : Cn c u bi tm t l
%C %H %O x : y : z = 12,0 : 1,0 : 16,0 40,00 6,67 53,33 : : 12,0 1,0 16,0
= 1:2:1
77
Bc 4 : T t l tm cng thc n gin nht l : CH2O II. Cng thc phn t 1. nh ngha - Cng thc phn t l cng thc biu th s lng nguyn t ca mi nguyn t trong phn t. 2. Quan h gia cng thc phn t v cng thc n gin nht Hot ng 3 Cng thc phn t - S nguyn t ca mi nguyn t trong Gio vin cho mt s cc th d cng thc phn t l s nguyn ln s C2H4, C2H2, CH4, C11H22O11....Vy cng nguyn t ca n trong cng thc n gin thc phn t l g ? nht. Mi quan h gia cng thc phn t v Cng thc phn t c th l cng thc n cng thc n gin nht ? gin nht. Cc cht khc nhau c th c cng cng thc phn t. 3. Cch thit lp cng thc phn t hp cht hu c a. Da vo % khi lng cc nguyn t CxHyOz xC + yH + zO M (g) 12x 1y 16z 100% %C %H %O Lp t l
M 12.x 1.y 16.z = = = 100% %C %H %O
Hot ng 5 Thit lp cng thc phn t Ta c M.%C da vo % khi lng cc nguyn t x= 12.100% Yu cu hc sinh nghin cu sch gio M.%H khoa v lm th d sch gio khoa y= 1.100% Gio vin hng dn cho hc sinh hiu. M.%O z=
16.100%
Th d gii ra x = 20 ; y = 14 ; z=4 Vy cng thc phn t l : C20H14O4. b. Thng qua cng thc n gin nht T cng thc n gin nht cng thc phn t ca X l (CH2O)n hay CnH2nOn
78
MX = (1.12 + 2.1 + 16.1)n = 60 Hot ng 6 Thit lp cng thc phn t Gii ra n = 2. thng qua cng thc n gin nht. vy cng thc phn t l C2H4O2. Yu cu hc sinh lm th d trong sch gio khoa v bi tp 6 trang 95. c. Tnh trc tip theo khi lng sn phm t chy MY = 29,0.3,04 88,0 (g/mol) nY = 88,0 = 0,010 (mol)
n CO
2
0,88
1,76
t cng thc phn t ca Y l CxHyOz Hot ng 7 Tnh trc tip theo khi CxHyOz + 1 mol lng sn phm t chy 0,010 mol Hc sinh lm th d SGK. Gio vin hng dn hc sinh vit phng (x+ y z )O2 xCO2 4 2 trnh phn ng chy. x mol 0,040 mol
to
+
y 2
y H2O 2
4. 5. -
Cng c Lm bi tp 4 sch gio khoa. Dn d Lm bi tp sch gio khoa, sch bo tp. Chun b ni dung bi Cu trc phn t hp cht hu c
79
Tit 30
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Hc sinh bit cc ni dung c bn ca thuyt cu to ho hc, khi nim ng ng ng phn. cc khi nim v ngha : Cng thc n gin nht, cng thc phn t. 2. K nng - Hc sinh bit vit cng thc cu to thu gn v thu gn nht. II. Phng php ging dy
80
- S dng phng php m thoi nu vn . III. Chun b - Hc sinh chun b ni dung bi hc trc. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Bi c - Lm bi tp 5 sch gio khoa. 3. Bi mi Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 Cng thc cu to l g ? I. Cng thc cu to ngha ? 1. Khi nim Cng thc cu to biu din th t v cch thc lin kt (lin kt n, lin kt bi) ca cc nguyn t trong phn t. Bit cng thc cu to ca hp cht hu c s d on tnh cht ha hc c bn. 2. Cc loi cng thc cu to a. Cng thc cu to khai trin - Biu din tt cc lin kt trn mt phng giy. Hot ng 2 C nhng loi cng thc cu Th d to no ? Cho th d minh ha. H H H H
C H H
C H H C C HHH
C H H C H
C H
Cch biu din tng loi cng thc cu to ? Gio vin hng dn hc sinh thc hnh cng thc cu to.
C H
b. Cng thc cu to thu gn - Cng thc cu to thu gn nht - Cch biu din cc nguyn t, nhm nguyn t cng lin kt vi mt nguyn t cacbon c vit thnh mt nhm. Th d - Cng thc cu to thu gn nht
81
- Cch biu din ch biu din lin kt gia cc nguyn t cacbon v vi nhm chc. mi u on thng hoc im gp khc ng vi mt nguyn t cacbon, khng biu din s nguyn t hiro. Th d bng ph 1
II. Thuyt cu to ho hc 1. Ni dung a. Trong phn t hp cht hu c, cc nguyn t lin kt vi nhau theo ng ho tr v theo mt th t nht nh. Th t lin kt gi l cu to ho hc. S thay i lin kt tc l thay i cu to ho hc s to ra cht mi. Th d bng ph 2 b. Trong phn t hp cht hu c, cacbon c ho tr bn. Nguyn t cacbon khng nhng c th lin kt vi nguyn t ca cc nguyn t khc m cn lin kt vi nhau to thnh mch cacbon (mch vng, mch khng h (mch nhnh v mch khng nhnh)). Th d bng ph 3 c. Tnh cht ca cc cht ph thuc vo thnh phn phn t (bn cht, s lng cc nguyn t) v cu to ho hc (th t lin kt cc nguyn t). Th d bng ph 4 Hot ng 4 Lun im th hai T cc th d trn nguyn t cacbon to ra
Hot ng 3 Thuyt cu to ho hc Gio vin gii thiu s lc lch s pht minh ra thuyt cu to ho hc. T cc th d trn a ra lun im th nht v ly th d nh sch gio khoa.
82
bao nhiu lin kt ? N c th to lin kt vi nhng nguyn t no ?... Vy ni dung ca lun im th hai l g ? Gio vin ly cc th d sch gio khoa.
2. ngha - Thuyt cu to ho hc gip gii thch c hin tng ng ng, ng phn. II. ng ng, ng phn 1. ng ng a. Th d b. Khi nim - Nhng hp cht c thnh phn phn t hn km nhau mt hay nhiu nhm CH2 nhng c tnh cht ho hc tng t nhau l nhng cht ng ng, chng hp thnh dy ng ng.
Hot ng 5 Lun im th ba Mi mt cht th c mt tnh cht c trng. Vy khi cu to thay i dn n tnh cht thay i nh th no ? Gio vin ly th d sch gio khoa. Hot ng 6 ngha ca thuyt cu to ho hc
Hot ng 7 ng ng Gio vin ly cc th d trong sch gio khoa. Vy ng ng l g ? Nguyn nhn ca tnh cht ho hc tng t nhau ? Ch cho hc sinh ng ng phi hi t hai iu kin : Cn : thnh phn phn t hn km nhau nCH2. : c tnh cht ho hc tng t nhau. 4. Cng c - Lm bi tp 5 SGK. 5. Dn d - Lm bi tp v nh. - Chun b ni dung phn cn li bi hc.
83
Tit 31
84
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Hc sinh bit khi nim ng ng. - Bit cc loi lin kt ho hc trong phn t hp cht hu c v tnh cht ca cc loi lin kt . 2. K nng - Vn dng kin thc vit ng phn. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi nu vn . III. Chun b - Hc sinh cn chun b trc ni dung bi hc nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Bi c - Trnh by ni dung c bn ca thuyt cu to ho hc. Vn dng gii thch l thuyt gii thch hin tng ng ng. 3. Bi mi Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 Khi nim ng phn 2. ng phn Cho cc th d v yu cu hc sinh a a. Th d ra khi nim ng phn. CH3-O-CH3 v CH3-CH2-OH u c cng cng thc phn t l C2H6O. b. Khi nim - Nhng hp cht khc nhau nhng c cng cng thc phn t c gi l cc cht ng phn ca nhau. c. Cc loi ng phn. Hot ng 2 Cc loi ng phn C bao nhiu loi ng phn ? C nhiu loi ng phn c phn lm hai nhm ng phn cu to ng phn mch cacbon ng phn loi nhm chc ng phn v tr nhm chc ng phn v tr lin kt bi ng phn lp th ng phn v tr nhm chc trong khng gian Th d xem bng
85
IV. Lin kt cng ho tr trong phn t hp cht hu c - Lin kt cng ho tr - Lin kt xichma () bn - Lin kt pi () km bn Hot ng 3 Lin kt cng ho tr LK LK LK trong hp cht hu c c chia lm n i ba nhng loi no ? c im ca chng ? do 1 do 2 do 3 Hnh S t hp ca nhng loi lin kt cp cp cp thnh to ra nhng loi lin kt no ? e e e Cu 1 + 1 + 1 trc 1 2 Tnh km km bn cht bn bn Biu = din
4. 5. -
86
Tit 32
23 PHN NG HU C
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Hc sinh bit cch phn loi phn ng hu c. - Hiu c bn cht phn ng hu c. 2. K nng - Vn dng kin thc vit ng phn. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi nu vn . III. Chun b - Hc sinh cn chun b trc ni dung bi hc nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Bi c - Vit cng thc cu to ca cc ng phn C4H10 v cho bit chng thuc loi ng phn no ? 3. Bi mi Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 C s phn ng hu c ? I. Phn loi phn ng hu c
87
H3C
O H3C C OC2H5
O + H2O
OH + HOC2H5
Th d 3 C2H5OH + HBr C2H5OH + H2O Phn ng th l phn ng trong mt nguyn t hoc nhm nguyn t trong phn t hp cht hu c b thay th bi mt nguyn t hoc nhm nguyn t khc. 2. Phn ng cng Th d 1 C2H4 + Br2 C2H4Br2 Th d 2 C2H2 + HCl C2H3Cl Hot ng 2 Phn ng cng Gio vin a ra cc th d. Phn ng cng l phn ng trong phn t hp cht hu c kt hp vi phn t khc to thnh phn t mi.
CH2 CH2 H OH
Hot ng 3 Phn ng tch Gio vin ly th d. Phn ng tch l g ?
H+,170oC
88
Phn ng tch l phn ng trong hai hay nhiu nguyn t b tch ra khi phn t hp cht hu c. II. c im ca phn ng ho hc trong ho hc hu c 1. Cc phn ng ho hc trong hu c thng xy ra chm. 2. Phn ng hu c thng thu c nhiu sn phm.
Hot ng 4 c im ca phn ng ho hc hu c Gio vin m t cc th d trong sch gio khoa. Hc sinh nhn xt v a ra nhn xt v c im phn ng ho hc hu c. Nguyn nhn ca cc c im . 4. 5. -
Cng c Lm bi tp 2 sch gio khoa. Dn d Lm bi tp sch gio khoa v sch bi tp. Chun b ni dung tit luyn tp.
89
Tit 33 .34
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Cng c cc khi nim v ho hc hu c, cc loi hp cht hu c v cc loi phn ng hu c. - Phn bit cc loi ng phn cu to. 2. K nng - Hc sinh bit cch thnh lp cng thc phn t ca cc hp cht hu c t kt qu phn tch nh tnh. II. Phng php ging dy - S dng phng php m thoi. III. Chun b 1. Gio vin - Ni dung kin thc v h thng bi tp 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung bi hc nh. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Ni dung luyn tp
90
Hot ng ca gio vin Hot ng 1 L thuyt Nhc li khi nim hp cht hu c l g ? phn loi hp cht hu c. c im ca hp cht hu c ?
Ni dung ghi bng I. Kin thc cn nm vng 1. Hp cht hu c l hp cht ca cacbon (tr CO, CO2 , mui cacbonat, xianua, cacbua...) 2. Hp cht hu c c chia thnh 2 nhm l hirocacbon v dn xut hirocacbon. 3. Lin kt ha hc trong phn t hp cht hu c l lin kt cng ho tr. 4. Cc loi cng thc biu din phn t hp cht hu c
Cng thc cu to
5. Cc loi phn ng hay gp trong ho hc hu c l phn ng th, phn ng cng, phn ng tch CT PT Hn km nCH2 Gin g nhau CT CT Tng t nhau Khc Tnh cht Tng t nhau Khc
Hot ng 5 bi tp Lm bi tp SGK
II. Bi tp
91
Tit 35.36.37
N TP HC K I
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Cng c kin thc s in li v phn ng trao i. - Cng c kin thc v tnh cht ho hc ca nit, photpho v cacbon. 2. K nng - Vn dng kin thc lm mt s dng bi tp c bn. II. Phng php ging dy 1. S dng phng php m thoi quy np, so snh. III. Chun b 1. Gio vin - Chun b ni dung kin thc v mt s dng bi tp c bn luyn tp cho hc sinh 2. Hc sinh - Cn chun b trc ni dung n tp trc. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Ni dung n tp Hot ng ca gio vin Ni dung ghi bng Hot ng 1 in li I. in li S in li ? cht in li ? Phn bit cht 1. L thuyt in li mnh yu ? - S in li Quan im ca Areniut v axit - baz ? - Cht in li Tch s ion ca nc ? Phn bit cht in li mnh & yu. iu kin ca phn ng trao i ion trong - Axit - baz theo Areniut. dung dch. Bn cht ca phn ng trao i - Tch s ion ca nc. ion trong dung dch ? Khi nim pH. - iu kin phn ng trao i. Hot ng 2 bi tp 2. Bi tp Gio vin hng dn mt s dng bi tp - Tnh pH ca dung dch. c bn hc sinh v nh lm. - So snh nng ion cht in li. - Nng dung dch. Hot ng 3 n cht Nit - Photpho -
92
Cacbon - Silic So snh tnh cht ho hc c bn ca cc loi n cht ? Nguyn nhn ging nhau tnh cht ho hc c bn ? So snh hot ng trong mt chu k, mt nhm. II. Nit - Photpho - Cacbon - Silic 1. n cht - Tnh oxi ho - Tc dng vi cht kh - Tnh kh - Tc dng vi cht kh. Hot ng 4 Hp cht ca nit, photpho, cacbon, silic. Hp cht vi hiro ch xt hp cht hiro ca nit. Tnh cht ho hc c bn ca amoniac ? Cho th d ? Cc oxit ca cacbon tnh cht ho hc c bn ? Tnh cht ho hc c trng ca silic ioxit ? b. Oxit Oxit cacbon CO c tnh kh mnh CO2 c l oxit axit SiO2 Hiroxit ca nit, photpho, cacbon, silic. Tnh cht ho hc c bn ?
Hot ng 5 Bi tp 1
c. Hiroxit Hiroxit nit HNO3 l cht oxi ho mnh v tnh axit mnh Hiroxit photpho H3PO4 l axit trung bnh, in li ba nc. Hiroxit cacbon H2CO3 Hiroxit silic H2SiO3 3. Bi tp
93
Hot ng 6 Bi tp 2
Bi tp 1 Hon thnh dy chuyn ho sau: a. N2NH3NH4NO2NH3 Al(OH)3 NO Al(NO3)3HNO3 NO2 b. P P2O5 H3PO4 Bi tp 2 Cho 3 gam Cu v Al tc dng vi dung dch HNO3 c d, un nng, sinh ra 4,48 lt kh duy nht NO2 (ktc). Xc nh phn trm khi lng mi kim loi trong hn hp. Bi tp 3 Nung 52,65gam CaCO3 1000oC v cho ton b lng kh thot ra hp th ht vo 500ml dung dch NaOH 1,8M. Hi thu c nhng mui no ? Khi lng l bao nhiu ? Bit rng hiu sut ca phn ng nhit phn CaCO3 l 95%.
Hot ng 7 Bi tp 3
Tit 38
KIM TRA HC K I
I. Mc tiu bi hc 1. Kin thc - Cng c nh gi kin thc hc. 2. K nng - Rn luyn k nng lm bi tp trc nghim. II. Phng php ging dy - H thng cu hi trc nghim. III. Chun b 1. Gio vin - kim tra hc k. 2. Hc sinh - n tp cc kin thc hc. IV. Tin trnh ln lp 1. n nh lp 2. Ni dung kim tra
94
95