CNG THC CNG VN TC

Dng 1: Xc nh vn tc tng i, tuyt i, ko theo.

Cch gii
- Gi tn cc i lng: s 1: vt chuyn ng
s 2: h quy chiu chuyn ng
s 3: h quy chiu ng yn
-
Xc nh cc i lng: v
13
; v
12
; v
23
-
Vn dng cng thc cng vn tc:
13 12 23
v v v = +

Khi cng chiu: v
13
= v
12
+ v
23

Khi ngc chiu: v
13
= v
12
v
23

Qung ng:
13
S
v
t
=
* Bi tp n gin vn dng cng thc cng vn tc trong chuyn ng thng cng
phng

Bi 3: Mt can i xui dng nc t A n B mt 4 gi, cn nu i ngc dng nc t B
n A mt 5 gi. Bit vn tc ca dng nc so vi b sng l 4 km/h. Tnh vn tc ca can
so vi dng nc v tnh qung ng AB.
Hng dn gii:
Gi v
12
l vn tc ca can so vi dng nc: S
AB
= v
13
.t
1
= ( v
12
+ v
23
).4
Khi i ngc dng: v
13
= v
12
v
23

S
AB
= v
13
.t
2
= ( v
12
v
23
).5
Qung ng khng i: ( v
12
+ v
23
).4 = ( v
12
v
23
).5 v
12
= 36km/h S
AB
= 160km
Bi 13: Mt chic thuyn xui dng sng t A n B ht 2 gi 30 pht. Khi quay ngc
dng t B n A mt 3 gi. Vn tc ca nc so vi b sng v vn tc ca thuyn so vi
nc l khng i. Tnh thi gian 1 cnh ci kh t tri t A n B l bao nhiu?.
Hng dn gii:
Khi xui dng: v
13
= v
12
+ v
23

Khi ngc dng: v

13
= v
12
- v
23

v
13
- v

13
= 2v
23

23 23
23
1
2. ( ) 30
2, 5 3 2 2, 5 3
c
S S S S S
v v t h
v
= = = =
Bi 4.1: Mt hnh khch trn toa xe la chuyn ng thng u vi vn tc 54km/h quan st
qua khe ca thy mt on tu khc chy cng phng cng chiu trn ng st bn cnh.
T lc nhn thy im cui n lc nhn thy im u ca tu mt 8s. on tu m ngi
ny quan st gm 20 toa, mi toa di 4m. Tnh vn tc ca n.
Bi 4.2: Mt on xe c gii c i hnh di 1500m hnh qun vi vn tc 40km/h. Ngi
ch huy xe u trao cho mt chin s i m t mt mnh lnh chuyn xung xe cui. Chin
s y i v v vi cng mt vn tc v hon thnh nhim v tr v bo co mt 5 pht 4s.
Tnh vn tc ca chin s i m t
Bi 4.3: Mt chic tu chuyn ng thng u vi vn tc 30km/h gp mt on x lan di
250m i ngc chiu vi vn tc 15km/h. Trn bong tu c mt ngi i t mi n li vi
vn tc bng 5km/h. Hi ngi y thy on x lan i qua trc mt mnh trong bao nhiu
lu.
Cu 3.Mt on vn ng vin chy u vi vn tc v
1
= 1m/s, h cch u nhau.Chiu di
ca on l L = 20m. Hun luyn vin chy ngc li . Khi gp hun luyn vin th vn ng
vin chy quay li chy theo vn tc ca hun luyn vin v
2
= 2/3 (m/s).Sau tt c cng
chy v vi hun luyn vin th chiu di ca on l L. Tnh L?
Gii:
Gi n l s vn ng vin(VV). Khong cch gia 2 vn ng vin lin tip l : L = L /
(n-1)
Sau khi VV th nht gp HVL th thi gian VV th hai gp HVL l:
t = L / (vHLV/VV)
=> t = L / (v1 + v2)
=> t = L / [(n -1) *(v1 + v2) ]

vi (vHLV/VV) l vn tc gia HLV so VV.
(v1 + v2) l v 2 ngi chy ngc chiu nn gp nhau nhanh hn. Hay nu dng cng thc
cng vn tc th c ngha l:
vHLV/VV = vHLV/t + vt/VV ( du vector)

=> vHLV/VV = vHLV/t - vVV/t ( du vector)

=> vHLV/VV = v1 + v2 ( ht du vector ly +v2 v chy ngc chiu ).

Khi gp hun luyn vin th tng vn ng vin s quay li chy theo chiu ca hun luyn
vin nhng khc vn tc v nu cng vn tc th tt c HVL v VV s l mt cc v ch
mt lc.
Vy sau sau khi VV th nht gp HVL v quay li chy th ti lt VV th hai gp HVL
v quay li th trong khong thi gian VV th hai ti gp HVL th khong cch gia VV
th nht chy nhanh hn HLV v VV th hai mt qung l :
L' = (v2 - v1) * t
Vy khi VV cui cng gp HLV v chy ngc li th chiu di ca on l :
L' = (n - 1) * L'
=> L' = (n - 1) * (v2 - v1) * t
=> L' = (n - 1) * (v2 - v1) * L / [ (n -1) *(v1 + v2) ]
=> L' = (v2 - v1) * L / ( v1 + v2)
=>L' = (1 - 2/3) * 20 / ( 1 + 2/3)
=>L' = 4 m
* Bi tp n gin vn dng cng thc cng vn tc trong chuyn ng thng c
phng vung gc
Cu 2: Hai vt nh chuyn ng trn hai trc ta vung gc Ox, Oy v qua O cng mt
lc. Vt th nht chuyn ng trn trc Ox theo chiu dng vi gia tc 1m/s
2
v vn tc khi
qua O l 6m/s. Vt th hai chuyn ng chm dn u theo chiu m trn trc Oy vi gia tc
2m/s
2
v vn tc khi qua O l 8m/s. Xc nh vn tc nh nht ca vt th nht i vi vt
th hai trong khong thi gian t lc qua O cho n khi vt th hai dng li.

Gii:
Chn mc thi gian lc 2 vt qua O
- Phng trnh vn tc ca vt th nht trn trc Ox:
v
1
= v
01
+ a
1
t = 6 + t
- Phng trnh vn tc ca vt th hai trn trc Oy:
v
2
= v
02
+ a
2
t = - 8 + 2t
- Khong thi gian vt th hai dng li: v
2
= 0 => t = 4s
- Vn tc ca vt th nht i vi vt th hai l:

2 1 12
v v v = . Do
1
v vung gc vi
2
v .
=> v
12
=
2
2
2
1
v v + =
2 2
) 2 8 ( ) 6 ( t t + + +
O
y
x
1
v
2
v
12
v
=> v
12
= 100 20 5
2
+ t t .
Biu thc trong cn ca v
12
t gi tr nh nht khi
t = =

5 . 2
) 20 (
2 (s) < 4 (s).
Vy v
12
c gi tr nh nht khi t = 2s.
=> (v
12
)
min
= ~ + 100 2 . 20 2 . 5
2
8,94 (m/s)
Khi v
1
= 8m/s, o = ) , ( 12 1 v v . vi Coso = v
1
/v
12
= 8/8,94 ~ 0,895
=> o = 26,5
0

- Vy v
12
t gi tr nh nht l 8,94m/s ti thi im t = 2s v hp vi Ox gc 26,5
0
Cu 10: Tu sn bay chuyn ng trn i dng v hng ng vi vn tc v
1
. Gi
thi v hng Bc vi vn tc v
2
. Khi h cnh, my bay tin gn n con tu vi vn tc v
3

theo hng thng ng. Hy xc nh gi tr vn tc ca my bay i vi khng kh chuyn
ng?


Gii: Gi tu sn bay l (1), gi l (2)
my bay l (3), i dng l (4)
- p dng cng thc:
pm np nm V V V + =
- Vn tc ca tu bay i vi gi
42 14 12 V V V + = =
24
14 V V . Do 14 V vung
gc vi 24 V V
12
=
2
2
2
1
2
24
2
14
V V V V + = +
-Vn tc ca my bay i vi khng kh:
12 31 32 V V V + =
Do 12 V nm trong mt phng (P) = mp( 14 V , 24 V ),
v 31 V vung gc vi (P) (Do vn tc ca my bay i vi tu c phng thng ng) =>
31 V vung gc vi 12 V , vy
2
3
2
2
2
1
2
12
2
31 32
V V V V V V + + = + =

* Cc bi tp chuyn ng thng u khc phng
Bi 4.4: Ngi trn toa xe la ang chuyn ng thng u vi vn tc 17,32 m/s, mt hnh
khch thy cc git ma vch trn ca knh nhng ng thng nghing 30
o
so vi phng
thng ng. Tnh vn tc ri ca cc ht ma.
Bi 4.5: Mt t chuyn ng thng u vi vn tc v
1
= 54km/h. Mt hnh khch cch t
on a = 400m v cch ng on d = 80m, mun n t. Hi ngi y phi chy theo
hng no, vi vn tc nh nht l bao nhiu n c t?
Cu 5: Hai tu A v B ban u cch nhau mt khong l. Chng chuyn ng cng mt lc
vi cc vn tc c ln ln lt l v
1
, v
2
. Tu A chuyn ng theo hng AC to vi AB
gc o (hnh v).
a. Hi tu B phi i theo hng no c th gp tu A. Sau bao lu k t lc chng
cc v tr A v B th hai tu gp nhau?
b. Mun hai tu gp nhau H (BH vung gc vi
1
v ) th cc ln vn tc v
1,
v
2
phi
tha mn iu kin g?

Gii:
|
o
u
A
B
H
1
v
1
v
2
v
21
v
24
v
14
v
12
v
32
v
31
v
Ty
ng
Bc
Nam
a. Tu B chuyn ng vi vn tc
2
v hp vi BA gc | .
- Hai tu gp nhau ti M. Ta c AM = v
1.
t, BM = v
2.
t
- Trong tam gic ABM:
+
o | sin sin
BM AM
=
o | sin sin
2 1
t v t v
=
sin | = o sin
2
1
v
v
(1)
- Tu B phi chy theo hng hp vi BA mt gc | tha mn (1)
- Cosu = cos[180
0
( ) | o + ] = - cos( ) | o + = | o | o cos . cos sin . sin
- Gi vn tc ca tu B i vi tu A l
21
v . Ti thi im ban u
21
v cng phng chiu
vi BA. Theo cng thc cng vn tc:

1 2 13 23 21
v v v v v = = => u cos 2
1 2
2
1
2
2
2
21
v v v v v + =
=> ) cos . cos sin . (sin 2 ) cos (sin ) cos (sin
2 1
2 2 2
1
2 2 2
2
2
21
| o | o o o | | + + + = v v v v v
=(
2
1
2
2 1
2
2
2
. sin . sin sin 2 . sin v v v v o | o | + )+
(
2
1
2
2 1
2
2
2
. cos . cos cos 2 . cos v v v v o | o | + + )
= (
2
1 2
) . sin . sin v v o | +(
2
1 2
) . cos . cos v v o | + = 0 + (
2
1 2
) . cos . cos v v o | +
( theo (1) )
=> v
21
= | o cos cos .
2 1
v v +
Vy thi gian tu B chuyn ng n gp tu A l:
t =
| o cos cos
2 1 21
v v
l
v
AB
+
=
b. 2 tu gp nhau H th o o | o | o | cos ) 90 sin( sin 90 90
0 0 0
= = = = +
Theo (1) ta c:
1
2
2
1
tan sin cos
v
v
v
v
= = o o o
* Cc bi ton v chuyn ng trn
Cu 7: Hai cht im chuyn ng trn u ng tm, ng phng, cng chiu. Vi
bn knh v tc gc ln lt l R
1
, R
2
v
1
e ,
2
e . Cho R
1
> R
2,
,
2 1
e e > .Chn mc thi
gian l lc cc cht im v tm thng hng. Vit biu thc vn tc ca cht im th nht
i vi cht im th hai theo thi gian t. T xc nh gi tr ln nht, nh nht ca vn
tc ny.
Gii.
Sau khong thi gian t
Bn knh ni cht im
th nht v tm qut mt
gc t
1 1
e o = .Bn knh
ni cht im th hai v
tm qut mt gc
t
2 2
e o = . V
2 1
e e >
M
1
OM
2
= M
1
OM
01

M
2
OM
02
=
2 1
o o
= t ) (
2 1
o o
Do v
1
vung gc vi OM
1

V v
2
vung g c vi OM
2

O
M
02
M
01
M
2

M
1

2
v
2
v
12
v
1
v
Vy
2 1 2 1
2 1 ) , ( ) , ( OM M OM OM v v = = = t ) (
2 1
e e
Vn tc ca cht im th nht i vi cht im th hai l:
23 12 13 v v v + = hay 2 12 1 v v v + = 2 1 12 v v v =
) , cos( 2 2 1
2 1
2
2
2
1
2
12
v v v v v v v + = t v v v v v ) cos( 2
2 1 2 1
2
2
2
1
2
12
e e + =
t R R R R v ) cos( 2 ) ( ) (
2 1 2 1 2 1
2
2 2
2
1 1
2
12
e e e e e e + =
t R R R R v ) cos( 2 ) ( ) (
2 1 2 1 2 1
2
2 2
2
1 1 12
e e e e e e + =
Vy v
12
t gi tr nh nht khi 1 ) cos(
2 1
= t e e
=> (v
12
)
min
=
2 2 1 1 2 2 1 1
2
2 2
2
1 1
2 ) ( ) ( R R R R R R e e e e e e = +
v
12
t gi tr ln nht khi 1 ) cos(
2 1
= t e e
=> (v
12
)
max
=
2 2 1 1 2 2 1 1
2
2 2
2
1 1
2 ) ( ) ( R R R R R R e e e e e e + = + +
Cu 8: Cht im chuyn ng theo ng trn bn knh R vi vn tc gc e trn mt bn
phng (P). Mt bn chuyn ng tnh tin thng u vi vn tc
0
v i vi mt t. chn
mc thi gian l lc vc t vn tc ca cht im trong h quy chiu gn vi (P) vung gc
vi
0
v .
Xc nh vn tc ca cht im i vi mt t ti thi im t =
e
t
4
.
Gii:
- Do vc t vn tc trong chuyn ng trn u c phng tip tuyn
vi ng trn qu o. Vy ti thi im ban u cht im A
Sau thi im t cht im B, bn knh qu o qut c gc
4 4
t
e
t
e e = = = t =>
4 2
) , (
0
t

t
= = v v
- Vn tc cht im i vi mt t:

0 13
v v v + = => ) , cos( 2
0 0
2
0
2
13
v v vv v v v + + =
=
2
2
2
0
2
0
2 2
Rv v R e e + +
=
0
2
0
2 2
2 Rv v R e e + +

Cu 9: Coi qu o chuyn ng ca Mt Trng quay quanh Tri t v Tri t
quay quanh Mt Tri cng thuc mt mt phng v cng l chuyn ng trn u. Cc
chuyn ng quay ny l cng chiu v c chu k quay ln lt l T
M
=27,3 ngy v T

= 365
ngy. Khong cch gia Mt Trng v Tri t l R
M
=3,83.10
5
km v gia Tri t v Mt
Tri l R

=149,6.10
6
km.Chn mc thi gian l lc Mt Tri, Tri t,
0
v
0
v

B
v 13
v
O
A
Mt Trng thng hng v Tri t nm gia ( lcTrng trn).
1. Tnh khong thi gian gia hai ln trng trn lin tip.
2. Coi Tri t, Mt Trng l cc cht im.Vit biu thc tnh vn tc ca Mt Trng i
vi Mt Tri. T suy ra vn tc nh nht, tm vn tc ny

Gii:











1. Xt trong khong thi gian ngn t A , Tri t quay quanh mt tri gc
1
o A ,Mt Trng
quay quanh Tri t gc T
1
D
2
T
2
=
2
o A . Do T
M
< T
D
=>
2
o A >
1
o A
* Xt chuyn ng quay ca Mt Trng trong h quy chiu gn vi Tri t v Mt Tri
(on DS xem l ng yn ). Trong khong thi gian t A trong h quy chiu ny Mt Trng
quay c gc l o A . T hnh v => o A =
1
o A -
2
o A
- Tc quay l:
t t t A
A

A
A
=
A
A
=
2 1
o o o
e =>
D M
e e e =
D M D M
T T T T T T
1 1 1 2 2 2
= =
t t t

Vy chu k quay ca Mt Trng trong h quy chiu DS l:
5 , 29
3 , 27 365
365 . 3 , 27
D
=

=
M
D M
T T
T T
T ( ngy).
=> Khong thi gian gia hai ln Trng trn lin tip l 29,5 ngy
2. Gi vn tc ca Mt Trng quay quanh Tri t v vn tc ca Tri t quay quanh Mt
Tri l
T
v v
D
v . Sau khong thi gian t A th (
T
v ,
D
v ) = o A = t A e (Do T v vung gc vi
D
2
T
2
, D v v ung gc vi SD
2
)
- Vn tc ca Mt Trng quanh Mt Tri thi im t l:
D T TM
v v v + =
=> t v v v v v v v v v
D T D T D T D T TM
e o cos 2 cos 2
2 2 2 2 2
+ + = A + + =
= t
T
R
T
R
T
R
T
R
T
D
M
M D
M
M
t t t t t 2
cos
2 2
2
2 2
D
2
D
2
+
|
|
.
|

\
|
+
|
|
.
|

\
|

=> t
T T T
R R
T
R
T
R
v
D M
D M
D
D
M
M
TM
t
t
2
cos 2 2
2
2
2
2
+ + = . Vn tc v
TM
t gi tr nh nht khi
1
2
cos = t
T
t
.
=>(v
TM
)
min
=
D
2 2
2 2 2
T
R
T
R
T T
R R
T
R
T
R
D
M
M
D M
D M
D
D
M
M
=
|
|
.
|

\
|
+
|
|
.
|

\
|
t t
T
1
T
1 D
1
o A
1
o A
D
2
D
v
D
v
T
v
TM
v
T
2
S

Thay s: T
M
= 27,3 ngy = 655,2 gi, T
D
= 365 ngy = 8760 gi
(v
TM
)
min
= 2
4
6 5
10 . 354 , 10
8760
10 . 6 , 149
2 , 655
10 . 84 , 3
= t (km/h)