Mc lc

Tng ................................................................................................. 3
Bi ................................................................................................ 22
Hng ............................................................................................... 47

2 | M c lc

Tng
Sau khi thnh c 107 ting i hng chung, ch Tm Th dng cn
v chung kh im hai ting keng keng trn lng chung bo
hiu cho s huynh l Tm Hin rng ch cn mt ting i hng
chung cui cng na l chung nhp, v bui cng phu sng bt
u. i cho ting chung th 107 ngn ht, ch mi thnh n ting
chung th 108.
T gc thin ng cha Php Vn c ting bng ca ch Tm
Hin. Ch Tm Th p li ba ting bng u bng ba ting i hng
chung v bung v xung, trong khi ba hi bng ca ch Tm Hin
ko di. i chng sn sng trn chnh in bt u cng phu
sng.
Ch Tm Th khoc chic o ti ln vai cho m ri xung thang lu
chung, m ca i ra ngoi. Sng m cn dy c. Ch ro bc v
pha tam quan cha, ni v khch tng t tc.
V khch tng ny ti chiu hm qua nhng khng vo cha, ch xin
ngh chn li ngoi tam quan. Ch Tm Th mi ng ta vo ngh
hu liu nhng ng t chi. ng ta ch xin ch mt manh chiu
ng li ngoi tam quan, ni rng sng sm khi sng m ta, ng ta
phi ln ng sm. Chic o nu bc mu ca khch tng dnh y
bi ng. Tc ru di ra nhng ng khng co; mt mi tay chn
ng y cu ght, v t ngi ng bay ra mt mi tanh hi nng nc.
Ch Tm Th vo cha bng ra mt chu nc v mt chic khn
tay. Ri ch li vo em ra mt chic chiu tri trn nn tam quan.
i v khch tng ra mt ra tay xong, ch bng chu nc vo, v
mt lt sau ch bng ra mt chic mm g, trn mm c mt bt cho
trng, mt t da ci, mt chn nc tng v mt i a. V khch
tng cm n ch v thong th ngi n cho. Ch chp tay cho ng v
khoan thai tr vo cha. mt gi sau, khi tr ra tam quan, ch
thy v khch tng nm cun trn trong chic chiu ng. Ch ci
xung bng chic khay ln v nh nhng i vo nh bp.

3 | T n g

Sng nay ra ti tam quan, ch thy v khch tng ang yn lng ngi
thin. ng khng ngi theo kiu kit gi; chn phi ca ng co gi
ln, bn chn t trn mt t. Mnh my v khch tng hi hm
nhng phong thi ca ng tht thanh cao. Tui ca ng vo khong
bn mi lm, nm mi. Nt mt ca ng sng sa, kh knh; tc
ru ng di ra, c l nhiu thng cha co. y l mt du tng
hnh tung b mt, ch Tm Th thm ngh. C l ng ta khng mun
lm phin i chng ch tng v hnh thc khng chnh n ca ng,
cho nn t chi li mi hm qua ca mnh vo ng trong hu liu.
Sng nay nu mnh c ni chuyn vi ng ta th th no mnh cng
bit c cht t hnh tung ca ng. Ngh th, ch nh quay tr vo
cha mang ra mt thau nc m cho v khch tng ra mt.
Nhng ch cha kp quay bc th v khch tng m mt. Ch
chp hai tay ln ngc lm l. V khch tng ng hng mt ting nh
ri ln ting:
- T y n ni Cu Lng cn bao nhiu ng t na, tha
ch?
Ch l php p:
- Bch Ngi, ni Cu Lng khng cn xa, chng na ngy ng
th ti. con vo ly nc m ra Ngi ra mt.
V khch tng khot tay ra du khng cn. ng ta vo tng, ng
dy mt cch mt nhc v a tay vi ly chic gy trc dng gc
tng.
- Cm n ch. Ti phi i ngay ko l khng ti kp trc khi tri
ti. Ni xong ng chng gy khp khnh i ra khi tam quan.
Ch Tm Th theo sau lng, nh tin v khch tng xung i,
tn ng ba ng ni. Nhng ng ta khot tay ra hiu cho ch
i lui. Tng bc khp khnh, ng ln xung i.
i nh th th na ngy ng khng ti c ni Cu Lng.
Ngh nh vy, ch Tm Th cht li phn nn. i xa m cng
khng c ly mt chic tay ni. Tc tai o qun y c bi . Mnh

4 | T n g

my th gy m n tr xng. Khng bit n ni Cu Lng lm

g m vi vng n th. Ch c nghe ni n ngi cha hay ngn
thp no ni y u. Chnh ch cng cha ti Cu Lng ln no;
ch nghe ni rng ngn ni y kh hoang vu v nh ni cao ngt, lp
trong my m, t khi thy c ng nt mt cch r rt. Khng bit
ti sao trong lng ch Tm Th ny sinh mt nim knh mn i vi
v du tng l k kia. Dng iu v phong thi ca ng ta c mt ci g
khin ch a mun gn gi v hiu bit. Nhng ng ta i. Ch
chp ming:
- Vy l mnh khng bit thm g hnh tung ca v du tng ny
c. Ch bit c mt iu l ng ta ang tm ti ni Cu Lng.
Ngh nh vy, ch thong th i vo cha, cng cc ch khc lo cho
sng cho ch tng, bi v bui cng phu khuya sp kt thc.
***
V du tng i rt chm, bc cao bc thp. ng c mt mt gh trn
bp i tri, ln bng c mt qu bi. Mt gh lm ng au nhc
khn cng, nhng ng chu ng khng h ku la. Ch trong nhng
gic m thnh thong ng mi ct ting rn khe kh m thi. Nghe
ch tiu ni ch cn na ngy ng l ti ni Cu Lng, ng hi vng
c th i sut ngy v ti c chn ni lc tri ti. Nhng mt gh
hnh ng au nhc qu khin hm ng ch mi i c hai phn
ba ng, ng phi ngh m di mt gc cy. ng nhn i
quen, bi v trong sut su thng tri du hnh c nhiu hm ng phi
ng di mt gc cy v khng c mt ht cm no b bng. Nu
trn ng i m gp mt ngi cha vo lc tri ti th ng xin t tc
li, v khi no cng ch xin ng nh di mi tam quan. Thng
thng ng c mt ch tiu nh ch Tm Th mang mt bt cho
hay mt bt cm ngui ra cng dng. Ch tiu hi hm tht chu
o, em cho ng mt chu nc m v mt chic chiu cn thm
mi nng. Ti nay ng ng, gi u trn mt chic r cy. Kh hu
min ni lnh lo qu khin ng co ro, trn trc c m khng h an
gic.

5 | T n g

Tri cha sng hn, v du tng tri dy tip tc cuc hnh trnh.
Sc ng yu qu, nhiu lc ng t qu, tng khng ng dy c
na. Nhng ng vn c gng. i c vi trm bc, ng dng li
ngi ngh trn mt tng . Va mi ly li c hi th, ng li
chng gy i. C nh th cho n lc khong cui gi thn hm y
th ng n c chn ni Cu Lng.
Nhn quanh, v du tng khng thy du vt no ca dn c, lng mc.
Khng mt ln khi lam no bay ln chng t rng ng xa kia c
mt nh tiu phu ang thi la nu cm chiu. Khng thy ng nt
ngn ni Cu Lng, v rng ni pha trn b sng m bao ph.
Lm sao m tm kim c tho am ca ngi ng mun gp, trong
khi ni i th bao la m sng m th dy c?
Ngi xa ti ni ny
My m che lp bit ry tm u? [1]
V du tng nh ngi xung ngh trn mt tng . Su thng tri ln
li mi lt ti c chn ni Cu Lng. Sng m dy c qu, rng
ni bao la qu, x s qunh hiu qu, bit lm sao tm hi c ni c
tr ca ngi xa?
Ngi xa vn l mt v tng ngi n tn l Kaniska. Cch y
mi su nm, v du tng, tn l Tri Huyn gp Kaniska ti mt
ngi cha c kinh Trng An ni ng tu hc. V tng ngi n
khi gh cha th b gh l y ngi, hi hm kh chu, ai cng ln
trnh. Ch c Tri Huyn chu kh thn cn v chm sc cho ngi.
Sng no thy Tri Huyn cng bng mt chu nc nng ti phng
ca Kaniska. Thy b mt nm mui bin vo chu nc, ha mui
cho tan v bt u ci o cho ng thy tu gc n v ra ry cho ng.
Cng vic ra ry xong xui, thy ly y sch mc cho Kaniska v em
chic y mi thay y mu m hi hm i git v em phi. Bui tra
Tri Huyn li mang cm ti cho Kaniska v bui chiu Tri Huyn li
ti mang tr nng n, ri ct dp khay bt ca bui n tra. Chng
bnh ca Kaniska khng thy thuyn gim, nhng s chm sc ca
Tri Huyn lm nh bt s au kh ca ngi bnh. Sut trong hai

6 | T n g

nm tri, Tri Huyn sn sc cho Kaniska nh sn sc cho mt ngi

anh rut, khng c hm no thy b qun hoc lm s st. i vi
cng vic chp tc v tu hc ti cha, Tri Huyn khng ngy no l
khng lm trn bn phn; v vy khng ai c th trch c thy l ch
bit lo cho ng thy tu n m qun lng trch nhim mnh.
Nhng mt bui sng, sau khi c ra gh v thay o, ng thy tu
n ni vi Tri Huyn, ging nh nh:
- My nm nay thy sn sc cho ti rt tn ty, ti rt cm n
thy. Bt u t ngy mai, thy khng cn sn sc cho ti na,
v chiu ny ti s ri khi chn ny.
Tri Huyn sng st:
- Ngi i u? au yu th ny th ly ai sn sc cho Ngi?
Kaniska nhn thy vi v mt du hin. ng chm ri:
- Ti c vic cn phi ln ng. Xin thy Tri Huyn ng lo.
u cng c php l, th no ri cng c ngi lo lng cho ti.
Thy Tri Huyn nt mt m bun, ng tip:
- Nhn duyn gia chng mnh vn cn, cha ht u m bun.
Th no chng ta cng li gp nhau. Ti bit thy l ngi
thng tu; s tu hc ca thy s thnh cng ln. Ri y thy s
tr thnh mt v cao tng, ting tm lng ly. Ti xin php nhc
vi thy rng mc ch ca s tu hnh l t ti gii thot
ch khng phi l ni ting. Tnh thm giao gia chng ta
khin cho ti khng ngn ngi m nhn nh vi thy nh vy.
Tri Huyn ci u nhn ly nhng li ch gio ca Kaniska. Thy li
hi:
- Ngi c ni l trong tng lai chng ta s gp nhau. Vy th bao
gi chng ta gp nhau, v gp nhau chn no? Ti ch s sau
ny trn bc ng hnh ha, Ngi khng cn lu li mt du
vt...

7 | T n g

- c nhn duyn vi nhau th d c trn nhau cng vn gp

nhau. ng lo. Ni trong kip ny thy s dt c nhng bc
ln trn ng s nghip. Tuy vy tc nhn vn cn vng vu
v trong khong mi bn, mi lm nm na th no thy
cng b tai nn. Lc y hy nh m tm n ti, ti s gip thy.
- Nhng lc th bit Ngi u m tm? Tri Huyn hi. a
tin Tri Huyn ra khi phng, v tng s gc n ni:
- C tm n ni Cu Lng Bnh Thnh, t Ty Thc, l c ti
y. T di chn ni nhn ln thy ch no c hai cy tng
vn ln cao ngt th l ni ti . Thy nh ly tn ni nh:
Cu Lng Sn t Thc.
Th ri v tng s n ra i v t thy Tri Huyn khng cn nghe
ai nhc n tn ngi. Thi gian qua mau, Tri Huyn dn dn ni
ting l bc thng kinh s; mi khi thy ng n thuyt php l
hng ngn ngi n d. t Thn Kinh thiu g cao tng, nhng
ting tm php s Tri Huyn lng ly n ni mt ngy kia vua
Tng cng phi lu tm . Nm y nhm tit Pht n, vua triu
php s Tri Huyn vo cung thuyt php cho hong thi hu, hong
hu, cc thi t, cng cha v vn v bnh quan nghe. Trn php ta,
php s Tri Huyn tng mo oan nghim, p nh mt v Pht
sng; ting ni ca ngi sang sng li cun thnh gi i vo th gii
ca diu php mt cch say m. Vua Tng rt p lng, truyn ban
tng cho php s mt o c sa mu ta. T danh ting ca Tri
Huyn cng thm lng ly. Lc y ng c bn mi ba tui. Sau
nhiu ln triu thnh php s Tri Huyn vo cung thuyt php, vua
Tng ly tn ng lm quc s v t cho Tri Huyn danh hiu Ng
t, sa son cha An Quc st hong cung cho m l v rc quc
s Ng t v tr tr ti tin vic lui ti thm hi o mu.
Danh ting ca php s Tri Huyn tc quc s Ng t ln ti nh
cao nht l vo ma Tri Huyn nm quc s va ng bn mi lm
tui, khi vua Tng ban sc ch cho ton quc chn ngi ti kinh
nghe Ng t Quc S ging kinh Php Hoa. Nm ngn ch ngi

8 | T n g

c dnh cho hong gia v bch quan, khch tng v s phu ton
quc. Dn chng kinh n nc n nghe quc s ging kinh;
ngi nghe php ng cht c hng trong hng ngoi. Hng chc
ngn ngi im lng nghe ting ging kinh sang sng ca quc s. Cc
bui ging kinh Php Hoa c ko di trong mt thng, v trong
sut thi gian y, vua Tng khng b st mt bui no.
Hm l ngy b mc kha ging Php Hoa. Nhn dp ny, vua
Tng nh lm l dng ln quc s mt php ta bng g trm hng
php s ngi ging bui ging cui cng. Php ta t rt cao
cho i chng my mi ngn ngi c chim ngng dung mo
ca quc s. Hm y nghi l thnh s c c hnh tht long trng.
Sau khi lm l dng php ta trm hng, vua Tng ng dy cung
thnh quc s bc ln php ta. Khi quc s va bc ln php ta
th qun chng Pht t u qu xung lm l; c ngi cm ng n
ri l. Bui ging kinh l mt bui ging kinh m sut i Ng t
s khng qun c. Bui ging kinh nh du mt bin
chuyn ln lao trong i tu hnh ca Thch Tri Huyn.
Ngi trn mt tng di chn ni Cu Lng, v du tng nh li lc
mnh bc ln ngi php ta trm hng, trong khi hng chc ngi
ci rp mnh lm l, trong c vua ng Tng. Thy mnh l
ngi tu hnh m t n mt a v cao tt trong nhn gian nh th,
Ng t, trong mt giy pht ngn ngi, bng thy mt nim t ho
dng ln trong lng. Quc s bit l t nim khi, mt bng,
lin ngi xung php ta v nhip mnh vo chnh nim. Nhng
chm mt ri. Bng dng, trong khong khng c mt vt g nh b,
nh bng mt ht ct, sng trng, bay xt xung, trng vo bp i
bn tri ca quc s lm au nhi ti xng ty. Khng chu ng
ni s au n tt cng y, Ng t but la ln mt ting, hai tay m
ly bp i bn tri. Vua Tng lt t ng dy, h th v du quc
s xung php ta. Bui ging kinh cui cng nh vy l b bi b:
quc s hnh nh b mt loi rt c cn nhm bp i, ang ln
cn st.

9 | T n g

Ng t bit mnh khng h b rt cn; ci ht bi sng long y t

trn khng gian bay xung nhanh nh mt ln chp, khng lm
thng o c sa m li chui thng vo bp i ca mnh. Song ng im
lng khng ni, mc cho cc quan ng y gii thch. Bt u t y vt
thng trn bp chn quc s lm c. Vt thng sng tm cng
phng ln nh mt tri bi, au nhc khn cng. Mi ngy sau
ung nht khng l nt n ra thnh mt mt gh ln, mu m chy ra
hng bt, mi ngy nhiu bn. Thuc thang trong ung ngoi thoa do
cc ng y a ti c ti hng ngn th m khng th no cha tr
c cho quc s. Vua Tng khng ngt ra vo thm hi v ra lnh
triu thm thy hay, tm thm thuc gii em v kinh cha tr cho v
cao tng ca c triu nh. Nhng mt nm tri qua i m ung
nht kia vn khng xp. Thn th quc s gy m trng thy v mt
ln n ng gi n cha An Quc thm, vua Tng thy mt git
nc mt long lanh trn mi quc s.
Vo mt bui khuya sau khi trn trc hng canh trn ging, quc
s Ng t quyt nh b cha An Quc ra i. Mt nm tri nm
trong ngi quc t cho bao ngi phc v v hu h, khng lm
nn c tch s g cho quc gia, Ng t cm thy trong lng bt an
v h thn. nh danh vng ln cao cht vt, h ti nhc by gi
cng xung n ni thm thm su. Quc s b cha ln ra i
ngay trong bui khuya m y, trn thn hnh ch c mt chic o
trng v trn tay mt chic tch trng vua ban. Bp chn au nhc,
nhng quc s gng i sut m. Ra khi kinh th tri va h
sng. Thy mt khc tre ai b bn ng, quc s ci xung nht ln
lm gy chng i, v khi qua cu, ng nm chic tch trng vua
ban xung dng sng chy xit. Tch trng tri tr v kinh , cn
quc s th hng v pha ni xanh ct bc.
Tra hm y i ngang mt cnh ch qu, quc s c mt ngi
n b dng cng hai tri chui v mt gi xi. S n xi th mt gh
cng thm m nn quc s t chi gi xi, ch nhn hai tri chui.
Ngi trn mt m t, quc s ly bn t trt vo mt cho lem luc
ko s c ngi nhn din c mnh. Cha bit s i v u th bng
nhin trong tr quc s hnh nh Kaniska, v du tng n hin n
10 | T n g

nh mt tia chp git. Quc s nh li nhng iu cn dn ca v

tng s gc n: trong vng mi bn hay mi lm nm na, th
no thy cng b tai nn. Lc y hy tm n ti, ti s gip thy...
C tm n ni Cu Lng Bnh Thnh t Ty Thc.... Lp tc
quc s chng gy ng dy v hi ng v t Thc.
Ngy i m ngh, quc s quyt tm n ni Cu Lng, d mt gh
hnh h khng thi. Mu m lm t sng ng qun, nhng quc s
khng c qun khc thay. Mu m lm cho ng qun ca quc
s dy cm nh mo v mt mi tanh hi xng ln nng nc, nhng
quc s vn c gng chu ng. Chic o trng cng dnh y mu
m, c vt trc ln vt sau. Chic o trng sau nhiu thng du hnh
tr nn bc thch v dnh y bi ng. Mi bui chiu, lc ngh
chn trn mt r cy hay mt tng , quc s thng vn ng qun
nhn vo mt gh. Mt gh vn ln nh mt tri bi to, c bn l
chot: hai l pha di gn u gi ging nh mt cp mt, l gia
ging nh mt ci mi v l pha trn bp chn lot ra nh mt ci
ming. Quc s nhn mt gh nh nhn vo mt mt ngi. Quc s
i din vi mt gh nh i din vi mt khun mt con ngi. C
khi mt gh nh mun trn mt mm mi e da quc s. Mt gh
nhn quc s nh mt k th, v quc s nhn mt gh nh mt
khun mt oan gia, au xt th c nhng on hn th khng. Quc s
khng ngh n chuyn ly nc di sng ra cho mt gh. Trong
mt nm tri, ngi ta ra mt gh bng th thuc, m mt
gh c v th m xp hn hoc sch hn c cht no u?
Trn ng tm n x Thc, nhiu ln quc s c ngh ngi
ban m trc nhng mi tam quan, nhng khng ai nhn ra c
quc s, bi v nhan sc ca quc s tiu ty, o qun ca quc s
thc thch, hi hm,... Ngy hm qua, mt ch tiu cha Php Vn
sn sc cho quc s mt cch n cn, cm ng. Ch em nc
nng cho quc s ra mt v cho trng cho quc s lt d. By gi
quc s ti c chn ni Cu Lng.
***

11 | T n g

V du tng, chnh l quc s Ng t git mnh. C ting sui rc

rch u y. Bng nhin li dn ca Kaniska li vang ln trong tr
tng: T di chn ni nhn ln, thy ch no c hai cy tng vn
ln cao ngt, th l ni ti .... Ng t a mt nhn ln. L cha,
cht vt bn pha tri, my m long dn v hnh nh ca hai cy
tng hng v l ra, vn thng dy, ngn tng vn cn khut trong
my. ch l ni hn! Ng t cm ly chic gy trc; tng bc,
tng bc, ng tm th leo ln pha ni c dng song tng.
Sau mt thi gian va lt va tro, Ng t thy thp thong sau
cnh l xanh rn cung vng in ngc ca mt ngi phm v trang
nghim. C ting chung gi thanh tao nh ting gi lay ng cy
tht bo m t trong kinh V Lng Th. C ting chim l, hoc chnh
l ting Ca Lng Tn Gi. Ln ti tam quan cha, Ng t gp mt
ch tiu. Hi th bit y ch thc l phm v ni c tr ca tn gi
Kaniska. Ch tiu vo thng bo v tn gi Kaniska thn hnh ra
cng nghnh tip. Kaniska rng r nh mt v B Tt khin quc s
Ng t sp xung ly. Tn gi quc s dy, v du quc s vo
khch ng.
***
Sau mt tun tr m hng thm lm cho tnh to c gic mng mi
lm nm trng, Kaniska hi thm v cn s. Quc s Ng t tuy
bn mi su, vn cn thy ti thn nh mt a b con, khi nghe
ngi tri k hi n thn phn mnh, quc s k li cuc i mi
my nm ca mnh vi tht nhiu chi tit. Tn gi lng tai nghe rt
chm ch, khng h ngt li bn, thnh thong li th di, t thng
xt. Nghe xong, tn gi xin xem mt gh. Ng t ng dy vn ng
qun cho bn xem. Mt gh nh trng mt nhn c hai ngi. Tn gi
gt u bo quc s bung ng qun xung, ri ni:
- Khng sao, di chn ni c mt dng sui tn l Gii Oan
Tuyn, c thn lc cha c bnh ny. Tri k ng li y; sng
mai chng ta xung sui, ti s vc nc sui ra cho tri k.

12 | T n g

Mt gh s lnh. Khng c g ng ngi. Ch cn vc nc ra

hai ln l bnh ca tri k s lnh hn.
Ni xong tn gi i vo. Lt sau t tay mang ra mt chu nc m,
mt chic khn v mt nm mui, ci v ni:
- Tri k tng ra gh cho ti sut hai nm tri; by gi, trc
khi tri k c nh nc sui gii oan lnh bnh, ti xin php
c ra gh cho ngi ln cui cng.
Ng t toan m li t chi, nhng ngc nhn c nhn, ng bit
khng th no ngn c, bn im lng a chn cho tn gi ra. Mt
chn qu xung, mt chn dm trn t, tn gi nghing ngi cn
trng ra mt gh cho Ng t. Bn tay ca tn gi i ti u th tht
da Ng t m du ti . Ch c nc mui v mt ci khn thi m
tn gi lm du i bao nhiu au n ca su thng ng trng.
V quc s tr nhn bn ra gh cho mnh mt cch knh cn m
khng bit mt mnh nhe l. Kaniska ra xong mt gh th bng
chu nc vo. Lt sau ng mang ra mt chu nc khc v mt tm
chn khc. ng ci o cho Ng t v lau tm cho quc s. Ri ng
li lau tm c phn di thn hnh Ng t. Khng dm ln ting cn
ngn, quc s Ng t phi cho bn tm ra t trn xung di,
ngoan ngon nh mt ch b. Lau tm xong, tn gi vo ly ra cho
Ng t mt b qun o sch ca chnh mnh, v khi s mc vo
ngi cho bn. B qun o nh, thm ngt trm hng.
Ti hm y, Ng t c n cho trng do tn gi Kaniska t tay
nu ly mi bn. n xong, ng c tn gi a vo mt liu phng
c ging chiu sch s thm tho. Tn gi chc ng yn gic v hn
ngy mai, sau khi ung tr, s cng nhau xung sui.
Bui khuya, khi ting chung cha u tin ngn ln th Ng t thy
mnh khng cn ch i c na. C m mt gh li hnh h ng
au nhc nh cha bao gi ng bit au nhc l g. i cho n sng
th lu qu. Quc s bn quyt nh m ca xung ni mt mnh.
Chiu qua ta c nghe ting sui rc rch khi ngi ngh di chn
ni quc s thm ngh. Tri cn y sng nhng Ng t vn tm
13 | T n g

thy c con ng mn i xung ni. i mt hi lu th ng li

nghe c ting sui rc rch. Sau ng tm ti b sui.
Qu trn mt tng , ng xn ng qun bn tri cho mt gh l ra.
ng th nhng hi th tht di, tht nh v nhip tm qun nim.
y l dng Gii Oan Tuyn m nc c thn lc cha c chng
bnh ca mnh. ng tin tng ni li ni ca tn gi Kaniska. ng
nim Pht ri ci xung vc nc trong lng hai bn tay ph
xung mt gh mt ngi. Nc sui t cng hai tay. Run run, ng
lm chy ht mt na vc nc ra ngoi; ch cn mt t nc ph
trng vo mt gh. Nhng tng y nc ph vo mt gh cng
lm au nhc tn xng ty, khin ng ng ra bt tnh trn b sui.
Trong cn m ng thy mt khun mt ta, ru ria dng ngc;
khun mt nhn thng vo ng, hi:
- Ngi l ngi hc nhiu, hiu rng, vy tng c sch Ty
Hn Th cha?
Ng t qu i ngc nhin, nhng vn gt g p:
- Ti c c.
- C c Ty Hn Th chc ngi cn nh v n Vin n v
Triu Th ch? Vin n dm pha th no m khin cho Triu
Th phi b chm ngang hng ch ng, ngi c bit khng?
Chao i! Oan c bit chng no! Ngi c bit kip trc chnh
ngi l Vin n v ta chnh l Triu Th hay khng? Ta b
ngi git oan, nn i i tm ngi bo on. Tuy nhin
trong mi kip lin tip, ngi lm cao tng, gii lut nghim
tnh, do ta khng th no tm c c hi tr th. Nhn trong
kip ny, ngi c hng s i ng ca vua m sinh tm
kiu xa hao tn n m c, cho nn ta mi c c hi xen vo
lm hi ngi c. Chnh ta l mt gh ca ngi. Chnh ta l
oan gia ca ngi .
Quc s nhn k mt ngi i din, kinh hi, ton thn tot m hi
ht. ng nh m ming ln ting ni mt iu g, nhng cui cng

14 | T n g

khng tm ra c mt li no cho nn li thi. ng thy khun mt

i din tm kia bng nhin du li. Ngi y ni ging ha du
hn trc:
- Thi ngi khi cn ni nng g c. Trong bao nhiu kip, ta
au kh v mi oan cu, v chnh mi oan cu dm mi ta
vo ci u minh dy c. Nay nh c tn gi Kaniska em nc
Tam Mui t bi m ra cho ta, mi oan cu ny t y s c
ci b. Ta s khng cn theo ngi m bo on na. Phn
ngi nh c phc bo ln, cho nn ngi mi gp c tn
gi Kaniska, c tn gi a ti sui gii oan ny m ra sch
nghip xa. Thi t nay v sau gia chng ta khng cn ai n ai
na nh. Hy vc nc ln m ra thm ln th hai na, mau
ln!
Ng t bng tnh chong dy. ng li qu xung trn tng b
sui, ci xung vc y nc sui trong hai tay, ph vo mt mt
gh, gy au nhc gp bi ln trc. au thu c tm can, ng li ng
ra bt tnh ln na trn b sui. Nhng trong cn m ln ny Ng t
khng thy khun mt ta kia na. ng cm thy thn tm nh
nhng, an n. ng m thy mnh ang i trong mt khu rng rm,
thon thot nhy qua cc m t v cc bi rm mt cch nh nhng,
nh nhng nh c cnh bay, nh nhng nh mt con bm ling trn
m c. ng thy ng l mt a tr ang chy chi trn cnh ng
ma xun, hoa tm hoa vng n y trn c bic. ng thy ng bi
nga trn mt dng sng hai mt theo di my tri xanh ngt. ng
thy ng l mt a tr mc o ma xun, chy chi trn mt khu i
tuyt ph. Tri lnh, ng chy vo nh, a hai tay si m trn ngn
la hng, bn phi l b ngoi ng ang khu v, bn tri l mu thn
ng ang nhn ng u ym. La m qu, ng khng cn c mun
chy ra ngoi tri lnh na. Bng ting vn ku gn y lm ng
git mnh thc dy. Nhn quanh, ng thy mnh ang nm bn b
sui, ting chim chc ca ht vang c ni rng. Nng ln t bao gi
ang si m mi vt. Ng t cm thy m p, nh nhng, khoan
khoi. ng chong dy, vch qun nhn xung bp chn. Mt gh
ho mt, bt u m da non. Mt gh lnh.
15 | T n g

Ng t ng dy. ng cm thy ngi y sinh lc, khng cn cy

gy trc na. ng nhn quanh tm con ng mn tr ln cha t
n tn gi Ca Nc Ca. Nhng nhn k, ng chng thy c con ng
mn no c. L qu, chnh mnh sng nay t con ng y tm
xung b sui y m. Nhng qu thc l khng c ng mn no
c. Xung quanh ng ch ton l bi cy v tng . Ng t nhn ra
mt tng quen thuc khng xa ch mnh ang ng. l tng
m trn chiu qua khi ti chn ni ng ngi ngh. ng ngc
nhn ln ni. Mt tri m p xua ht sng m. Nhng cung vng
in ngc ca ngi php v u, ng a mt tm mi m khng
thy. Hai cy tng vn cao t lp trong my m hm qua ng
thy r rng, by gi cng khng cn du vt. Tt c nhng g ng
thy, sng sut mt m qua by gi tan bin nh mt gic
mng. ng ngi xung trn mt tng , hi tng li nhng din
bin ca s vic chiu qua, t lc nhn ra s c mt ca hai cy tng,
cho n lc tm ra ngi phm v, gp mt ch tiu ng v hi ng
vi tn gi Ca Nc Ca. Ri n tun tr, ri n mnh c tn gi
ra gh, cho mt mt b o qun nh, sch, ngt hng trm. Ng
t nhn li b o qun mnh ang mc. vn l b o qun mang
theo su thng nay t cha An Quc. Ng t th di, bit mi duyn
k ng ti y mn. Hng v nh Cu Lng, ng nghing mnh
cung knh lm l tn gi Kaniska ba ln, lng thn thc v trn y
tic nui.
***
Vin ch Php Vn T l Thch Tm Th cng vi hai v t tm n
Thin T Ch c vo mt bui tra nng p. Cha Ch c l mt
tho am nh chn ni Cu Lng, nhng phong cnh rt t l. Ch
nhn l mt v tng s im m, tui trn bn mi, php hiu l Tn
C, ra n ba thy tr cha Php Vn tn ngoi cy cu g bc qua
dng sui. Nhng cy tng m v tr tr Ch c trng quanh am
thuc loi nhng cy tng khng rm rp nhng thn cy vn cao,
thng tp. Cy no cy ny ln ti my mi thc, xanh ti,
hng v. T lu vin ch Thch Tm Th nghe ni c mt am my
ti ni Cu Lng vn khng xa thin vin Php Vn, v mong c dp
16 | T n g

n ving ngn ni danh ting, nhng mi n by gi nguyn c

mi thnh tu. Nay c t chn ti chn phong cnh k t ny,
ng cm thy rt hi lng. ng a mt nhn ngn ni hng v, nh
lp trong sng m; ngm nhng thn tng vn thng ln khng
gian, nhn ngi am t duyn dng np sau cnh l v gt u tn
thng.
Ngi khch ch va phn, th tr c tiu ng mang ln. Tun tr
cha cn, khch nhn thy trn n th mt cun kinh ang c ch
nhn chp d na chng. Nt bt linh hot. Vin ch Tm Th xin
php cm ln xem th thy ngoi ba kinh c nm ch T Bi Thy Sm
Php. Ngi t kinh xung toan hi th tr tr bn am ni:
- y l mt th nghi thc sm hi m thy ti bin son. Sm
php ny cha c lu hnh trong nhn gian, bi l y l bn
chp u tin.
Vin ch Tm Th hi, mt khng ri cun kinh:
- C phi lnh s l ngi khai sn cha ch c? Chng hay
danh hiu ca ngi l g, i c c th cho chng ti bit
c khng?
Tr tr Tn C nh nh:
- Vng, cha Ch c l do thy ti khai sn. Thy ti ti dng
am ti y an c tu hnh vo khong bn mi nm v
trc. Trong thi gian thy cn ti th, am ny khng c danh
hiu. Ch sau khi thy ti vin tch, cm n c su dy ca
thy, ti mi t tn tho am ny l Ch c Thin T. Ngy
thy ti ti y, quanh min cha c nh ca xm lng chi ht.
Nhiu nm sau khi thy ti dng am mi c my gia nh tiu
phu ti chn ni ny lp nghip.
Vin ch Php Vn hi thm:
- Ngy lnh s n y khai sn lp am, chc i c cng ti
mt ln vi ngi?

17 | T n g

Tr tr Tn C lc u:
- Khng, thy ti ti ni Cu Lng mt mnh. Ti l con trai ca
mt ngi tiu phu n lp nghip ti chn ni ny, c duyn
may c thy ti thu nhn lm t, hi ti mi c by tui,
khng bit ch ngha g ht. Tt c ch ngha v Pht php ca
ti l hon ton do thy ti truyn dy. Thy ti khen ti vit
ch tt nhng ti thy ch ca thy ti mi tht l ch c thn.
Ni xong, tr tr Tn C nhc mt tp sch trn n th trao cho Vin
Ch Php Vn. ly tp sch, vin ch Php Vn nhn ra l bn
chnh ca T Bi Thy Sm Php. Hn y l bn chnh do t tay son
gi vit ra. Vin ch Php Vn thy nt ch tung honh dim l nh
mt on phng hong ang bay ma. ng tc li but li khen:
- Ch vit p tht, p tht.
Ri ngng ln, ng hi tr tr Tn C:
- Ti tin Sm Php ny l mt sng tc rt qu bu. Ti sao i
c khng nu cao danh ca lnh s vo trang u lu
truyn hu th?
Tr tr Tn C chm ri ni:
- Thy ti khng mun ghi tn mnh trn sch. n tch mai
danh, khng mun cho ngi i nay bit n th ghi tn mnh
li cho ngi i sau bit lm g?
Im lng mt lt, ri v tr tr cha Ch c ni trm ngm:
- Ngy thy ti mi n y, cnh tr xung quanh tht l hoang
vu. Chnh thy ti t tay lp am, khai ph, trng khoai, tra u
v gieo la... T thu nh, thy ti u c bit lm nhng vic
. Ngy mi n, ngi bn b sui, bp chn au nhc, thy
ti kit lc, tng khng cn sng c...
Trong khi v tr tr cha Ch c ni th hnh bng v du tng bn
mi nm v trc t t hin r trong k c ca v vin ch cha

18 | T n g

Php Vn. Phi, hi vin ch l ch tiu Tm Th, mi mi su

tui. Nt mt oan nghim y, phong thi uy nghi y, chic o bc
mu y v ci mi tanh ti y... Th ra v du tng ng di mi tam
quan nm xa chnh l ngi khai sn cha Ch c ny. Vin ch
Php Vn ng dy chp tay thnh knh ni:
- Bch i c, lnh s tng gh thin t v t tc mt m,
cch y bn mi nm v trc. Chnh bn tng c hn
hnh mc nc cho ngi ra mt v dng cho cho ngi
d. i vi Ch c, Php Vn tuy cch na ngy ng nhng
l ngi cha gn gi nht, do chng ta cn c nhiu dp qua
li cng nhau. Xin i c nim tnh xa m cho bn o bit
cao danh ca lnh s, ngi m bn o em lng qu mn
t ngy gp g.
Thy dng iu vin ch Php Vn trang trng v khn thit, tr tr
Tn C vi ng dy chp tay thi l, p:
- Xin Vin Ch an ta, ng l nghi qu m chng ti tht c,
ti nghip. Chng ti s khng dm giu gim ngi. Tri
chiu, m nay th no vic ch cng phi ng li tho am Ch
c. Chng ta s t nn ni chuyn. Ti s k cho vin ch
nghe ht cu chuyn ca thy ti, vng, chng ti s khng dm
giu iu g vi ngi.
***
m khuya, nhng tr tr Ch c v vin ch Php Vn vn cn
thc. Hai ngn bch lp yn lng chy trn n th. Cc v t i
ngh t lu. Rng ni bn ngoi yn lng qu. Sau khi k cho vin ch
Php Vn nghe v cuc i ca quc s Ng t t khi gp g tn gi
Kaniska ln u cho n khi vc nc ra lnh mt gh bn dng
Gii Oan, tr tr Tn C ng hng mt ting ly ging v tip:
- Cm n c su dy ca Tn Gi Ca Nc Ca, thy ti t y
nguyn li ni Cu Lng an c hnh o. Ngi b cy che
thnh mt tp lu tr ng ngay ti ni ny. Ri ngi i tm

19 | T n g

rau, hi qu, n rau tri v ung nc sui tu hnh. Kin

thc Pht php by gi khng cn dng lun kinh ging o
na, m tham thin t ng. Dn dn, gp g mt vi ngi
tiu phu vo ni kim ci, thy ti xin c ht ging rau u,
mt cy ra cht ci v mt li cuc xi t. Thy ti sng nh
vy m an lc gp ngn ln hi cn lm quc s ti kinh . Sau
khi c thy ti chp nhn lm t, ti ra cng pht trin
kh rng khu vn quanh am, v t hai thy tr khng cn
thiu thn thc phm na. Th gi rnh rang, ti i n ci v
nh gia gnh v ch bn, ly tin mua bt giy bt u
hc tp. Thy ti t khi c giy bt cng bt u trc thut...
Ngi vit ra nhiu tc phm, nhng T Bi Thy Sm Php l
tc phm ngi vit ra sm nht. Sm Php ny s d ly tn l
T Bi Thy cng v thy ti nh li nc sui t bi mu
nhim ca tn gi Ca Nc Ca ra sch on th, gii c mi
oan kt cho ngi. Thy ti hnh tr Sm Php ny trong nhiu
ma kit h. Thy ti dn ti nhiu ln:
- Tu hc l gii thot ch khng phi tm cu danh li. Ti
hiu li gio hun , bi v ti c thy ti k cho ti nghe v
nhng chuyn bin trong cuc i ca Ngi. Thy ti cn dn
ng tit l chuyn ny cho ai bit. ng l ra, ti phi vng li
thy ti. Nhng m nay, ti thy ti khng th no gi c
cu chuyn to ln cho mt mnh ti. Ti thy ti khng
sc. Ti khng hiu ti v sao. C l v vin ch l mt ngi
tng c gp g thy ti, v nh vy, i vi ti, ngi l mt
ngi tri k. Ngi trc vin ch ti c cm tng gn gi thy
ti. K cho vin ch nghe ri, ti c cm tng ti s khng c
nhu cu k cho mt ngi th hai no nghe na. By gi, sau
khi cho vin ch bit hnh trng ca thy ti, ti thy nh
hn ngi. Thi m qu khuya, ti xin a vin ch vo
liu phng an ngh. Ti sp sn chiu mn. Sng mai, ti s
a vin ch i ving thp thy ti v s trnh vin ch nhng
tc phm m ngi li.

20 | T n g

Nm trn ging, vin ch cha Php Vn thao thc khng ng.

Ngoi kia chc sng ph ht min thung lng ni Cu Lng. Cc
loi cm th trong rng c ng khng, m s im lng ca ni rng c
v linh hot th ny? Bn mi nm l nhiu hay t? Bn mi nm
qua ta lm g? Hc Pht, chn tc, ngi thin, ging kinh, thuyt
php. T mt ch tiu mi su ta ln ln, vt tin, by gi
lm vin ch mt thin vin. Bn mi nm b chn, cho s vic
chn ni Cu Lng i qua nh nc chy di cu. t nhin ch
tiu Tm Th sng dy, hai mt t m. Mnh c duyn mang
chu nc nng cho quc s, nhng mnh khng c duyn ra gh
cho quc s nh tn gi Ca Nc Ca. t nhin ch tiu Tm Th
khng mun lm ha thng na. Lm vin ch th ly u c hi
trng rau, tra bp, n ci v i du hnh kp thi n chn ni Cu
Lng. Ni Cu Lng no c xa xi g u, ch na ngy ng. y
th m phi i bn mi nm mi tm ti c. Chm qu cn g.
Ha chng cn ting sui thm th. Vin ch Php Vn, khng, ch
tiu Tm Th lng tai, c nghe. Qu c ting sui rc rch, cng lc
cng nh, cng lc cng m o. V trong cn m, ch thy hai cy
tng vn cao, hng v trn sn ni Cu Lng, t tng ln khut
trong my. Hay cy Sequoia Sempervirens cao ngt tng khng.

[1]. Ch ti th sn trung, vn thm bt tri x th ca Gi o.

21 | T n g

Bi
Gi mng th ba hi y, Bi ln theo li c ra khi rng tre.
Tri chiu. Hai ch Chanh v Cam cn ang xa tc bt ch cho
nhau bn mt gc trm. H i Bi hi y gi mng th ba
cng ln ng v bun. Thy Bi t di rng tre i ln, h ng
dy phi o v mang gi ln vai. Bi cng ln ti. Ba ch em k
tip nhau i thnh mt hng. Gi mng ca ngi no cng y.
T sng n gi ch c mt mnh Bi chu kh lm vic. Chanh v
Cam hi mi ngi cha c mt phn ba gi mng th b gi
tm ch c bng cy m mt ngi chi v xa tc bt ch cho nhau.
Bi phi tip tc hi mng cho y gi ca hai ch ri mi i hi cho
y gi ca mnh. Nng chn ton th mng non mi t di t
nh ln. Th mng ny n mm v ngt. Hi mng gi bt u n
l th v s b b By nh n. Bi l con t nhng khng c
cng bng hai ch, bi v nng l con nui. Nhan sc mn m hn hai
ch cho nn nng thng hay b ganh t. Nng lm vic rt gii, nhiu
khi lm c mt phn ln cng vic ca hai ch; nhng v ganh t,
hai ch vn thng ni xu nng nng b n. B By nui nng
lm con nui l v bt c d. Bi l chy gi b bng c. Bi m ci
cha, n khi m mt th b By phi em nng v nui.
Ba ch em i n rng sim gn b sui th dng li bung gi xung
t ngh mt. Chanh ngh i hi sim n. Cam v Bi nghe theo.
H va hi sim va n a cng nhau; ting ci vang ng c ven
rng. Chng my chc m trng ln. Bi gic hai ch v nh ko
mun, nhng Chanh v Cam cha mun v. Chanh ngh xung
sui tm. Cam tn thnh. Vy l ba ch em n gc dui, trt b xim
y, ri chy xung sui ngm mnh trong nc mt. H tip tc n
a, tt nc ln vo nhau v la ht inh i.
Bng nhin Bi nghe c ting ng hng nh nh. a mt nhn
quanh, nng khng thy mt bng ngi. Ting ng hng y phi l
ting ng hng ca n ng, khng th l ting ca mt trong hai ch

22 | B i

c. Bng nhin Bi nhn ln mt trng. Trn mt trng, mt chng

nng dn ang chng cuc nhn xung, mm ci. Bi xu h qu;
nng h mnh xung thp cho nc ngm ti c. Trong khi y Chanh
v Cam vn v tnh n a di sui. i khi c m my ti che lp
mt trng, Bi mi vi vng chy ra khi nc, ti di gc cy
dui v qun xim mc o. Chanh v Cam thy th, tng Bi
khng mun tm na, lin gi:
- Bi! Bi! Xung tm na i, vi vng v m lm g th?
Khng tr li, Bi ht u lm du ch ln pha mt trng. Lc by
gi m my bay khi, mt trng li lng lng sng. Hai ngi
nhn ln thy chng nng dn ang chng cuc nhn xung; nhng
chng nng dn khng nhn h m li nhn Bi ang np di l
cnh. Hai ngi lm cch m chng trai khng ti h. Mt lt,
nhiu m my ln li ti che lp mt trng. H bc mnh chy ln
b, qun xim mc o v mang gi ln vai. Trn ng v, hai ch em
Chanh v Cam khng thm ng ti Bi. Mt trng m
khng l hnh ra ln no na.
B By mng Bi v hai ti: ti v nh tr v ti hi mng gi. Tht ra
mng ca Bi hi trong ba gi ton l mng non, n rt mm v
ngt. Ch trong s mng ca hai ch hi mi c mng gi. Nhng Cam
v Chanh lm thinh cho Bi b mng. Ti v nh tr cng khng
phi l do Bi, hai ngi cng bit nh vy. V c l b By cng
bit nh vy, nhng b vn mng Bi bi v b quen trt tt c
mi bt bnh ca mnh trn u c gi nui bit nhn nhc y.
Ti hm sau c hi trng rm, c nh u c i d, duy Bi
khng c i. Chanh v Cam khng mun chng trai trn mt trng
c m m nhn Bi m khng thm ti ai khc. Hai ch em
bn tha vi b By bt Bi nh, ly c l phi c ngi nh xem
chng ln ko k trm vo bt. Mun cho chc n, hai ngi li tm
cch giu xim o ca Bi trong b la. Vi xim o x xc mc
trong nh, Bi s khng dm ra khi bp, v s khng c Bi ti hi
trng rm m nay.

23 | B i

Trng gic t hi canh hai v lng Bi nao nao. Mt nm c c

my m ht hi trng rm? nh mt mnh nghe ting trng gic,
Bi st rut qu. Nng chy ra sn nhn trng cho bun. m nay
tri trong khng c mt gn my. Trng vng vc. Nhng khng c
bng ngi con trai chng cuc nhn xung. Xem b anh chng khng
bit m nay di t c hi hay sao? Nhn trng v nghe trng gic
mt hi th thy nn nao qu, Bi nh b nh i xem hi. Nhng
khi nh thay o th khng thy xim y u na. Chc chn l hai ch
em giu mt ri. Nng i sc so mt hi nhng khng thy.
Bi ngi th xung suy ngh. Bi nh li cch b By v hai ch i
x vi nng t xa n nay. Nhng ln b bt nhn i, nhng ln b
nh mng oan c, nhng ln b chn p, p ch. Chanh v Cam nm
no cng c may xim o mi. Cn Bi c mt b t ba nm qua
tuy cn lnh ln nhng cng mn c i ri. Th m cn em giu
mt ca ngi ta. Ti sao con ngi li c th c c vi nhau nh
th, Bi thm ngh, v mt nim on hn tro ln trong lng nng.
Bi quyt nh b nh ra i. Nng vo bp ly chic dao con ca
nng mang theo, v bc ra khi nh, khp ca li. Bi tm vo rng
m sng.
Khuya y khi Chanh, Cam v b By i ht hi v th khng thy
Bi u na. Ngh rng Bi trn i d hi vi b xim o rch
nt, b By nh bng sng mai khi Bi v th s nh cho mt trn
nn thn v ui nng ra khi nh v ti khng bit vng li. Nhng
sut mt ngy hm sau, b vn khng thy Bi v. Chanh phi lo
gnh nc, nu cm, qut nh. Cam phi i vt bo, nu cho cm
cho ln n. H va lm va thm ra Bi. Nu c Bi nh th h
u c phi m tay vo cc cng vic ny. My ngy tri qua, Bi
vn khng v. H bit Bi b nh ra i. Thiu Bi, cng vic nh
cht ng li. Ba m con b By lc mi thy thiu Bi l thiu
nhiu qu. Chanh v Cam ch chu lm nhng vic cn thit nh gnh
nc, vo go nu cm thi, cn nhng cng vic nh dn dp, qut
tc, trng ta, chn nui, v.v... th cc c thy k. Tin Bi b nh ra
i by gi c xm u bit. Dn xm th tho v bit rng Bi b nh
ra i l v b By khe kht vi a con nui. Trong lng c mt chng

24 | B i

thanh nin tn l i. i l ngi hin hu v chm lm. Chng tng

em lng yu du Bi. M chng n dm hi Bi cho chng
nhng b By t chi, ni rng phi g Chanh v Cam trc. B
ngh g Chanh cho i. Nhng i khng chu. i ch i. Bi cng
bit chuyn . Bi bit l i thng mnh, v nng cng hi c cm
tnh vi ngi con trai kia. Bi cha ngh nhiu n chuyn v
chng.
Sng nay i gh qua nh b By hi thm v ci tin n l Bi
b nh ra i, gp lc b By ang thu ngi ln rng tm Bi. i
tnh nguyn i vi m ngi ny. H mang n, cm dao, nh l i
sn th. Sau ba ngy sc so, h khng thy du vt no ca Bi. C
th l Bi b mt con trn nut sng hoc mt con cp nhai xng
ri. i v nh, bun lm; lun ba hm chng khng n c cm. B
By tic Bi l tic mt ngi lm lng gii. Thy cng vic nh b
bi qu, b bt u la mng Chanh v Cam. Khng kh trong nh by
gi kh th l. Ba m con thm tic s c mt ca Bi.
Bi ang hi tri sung n th nghe c ting nhiu ngi i li. Nng
nhn quanh cha bit trn u th bng thy c mt bng cy rt ln
khng xa ch mnh ng. Bi lin bc vo ngi thu hnh trong
bng cy. Mt lt Bi nghe ting ngi ni chuyn, bit rng m
ngi ny c b By thu i tm mnh. S b bt em v th th no
Bi cng b b By tri li v nh p trong nhiu ngy, Bi nn
th ngi yn thin tht. Mt lt sau c ngi ni:
- Tm khp rng m khng thy n, chc n b cp n tht mt ri.
Thi, i v thi.
Bi ngi i tht lu cho on ngi i tht xa ri mi dm th
mnh. Nng bc ra khi bng cy. Gh qu, nu trong bng cy ny
m c mt con rn th nguy cho mnh bit my. Bi bit rng t nay
ngi ta s khng cn ln tn min ny tm mnh na cho nn an
tm b l b cnh che thnh mt tp lu . Rt quen vi ni rng
cho nn Bi tm ra rau tri rt d. May cho Bi l t khi ln rng
cho n nay Bi cha tng gp th d rn c. Nng nhiu ln

25 | B i

gp nai, gp th, nhng cha bao gi Bi c bt git nhng con vt

ny n tht.
Mt hm i hi mng v luc n, Bi thy mt mt mng mu
hng ngi nh m no, mi thm nh mi hoa mc hoa cam. Bi
lin ly con dao ra, o t chung quanh mt mng v bng c khi
r em v trng bn tp lu ca mnh. cho cy mng sng, mi
ngy Bi u ti cho mng mt go nc. Cy mng ca Bi mc
rt mau. Chng my ngy m mng thnh cy tre; v tre xanh bic,
thn tre thng, l tre ng mt. Bi thy vy cng thm yu qu
chm sc cy tre. Thm thot cy tre cao bng ba ln tp lu ca
Bi. Mt m kia, tri nng, thao thc ng khng yn, Bi bt rt
tri dy ra sui tm. Trng rng sng t. ang tm, bng Bi nh li
m trng ngy xa, khi i hi mng v, cng hai ch tm sui gn
gc cy dui. Bi ngng u ln nhn mt trng th l cha, nng
bng thy chng nng dn tr tui trn mt trng ang chng cuc
nhn xung t mm ci vi nng.
Bi li e thn: nng li ngm trn thn hnh di sui, ch cha c
ci mi v hai con mt. Mt lt, my ko ti, che lp mt trng. Bi
li vi vng li ra khi nc, qun xim y li v chy v lu. Nhng
t lc y, trng rng khng sng na. My en ko v y tri. Ri
tri ma tm t sut m. Ma nh trt nc. Tri va h sng Bi
b nh thc bi mt m thanh k d. l ting nc sui trn
b. Nc t trn ni xung ang dng ngp vng Bi . Gi thi
rt mnh. Nhn quanh, Bi thy mt vng trng xa. Cha bit phi
lm g th Bi thy nn nh ca cn lu b nc dng trn ngp.
Nc n mt c ri u gi ca Bi. Cung qu, Bi m ly cy
tre, tro ln. Nng tro ln cao qu tp lu v nhn ra xa. Vn ch thy
c mt mu ma bc. Nc li dng cao hn, Bi li tro ln cao
hn. Hai chn v hai tay Bi bm cht vo cy tre. Cy tre rt thng
v rt khe, ng rt vng trong lng nc chy xit. Hnh nh cy
tre cng lc cng mc cao thm. Bi thy mnh cao hn nhng
cy cao nht trn rng, m nhn ln, t tre cn cao tut; l tre xanh
thp thong bay trong mn ma bc.

26 | B i

Cy tre bng on xung di sc gi, t tre nghing v pha bun

ca nng, v Bi thy r cn nh ca b By nm gia my cy cau
ang on oi trong gi. Cy tre a Bi st ti mi nh, v nu Bi
mun, nng c th nhy xung mi nh v ln ting gi b By em
thang cho nng leo xung. Nhng ngh n nhng bui nh p,
nhng cn ay nghin ca b By cng nhng ghen ght thng
ngy ca hai ch, Bi ngp ngng cha mun nhy xung. Cui
cng, Bi nht nh cht th cht ch khng tr v mi nh c. Mt
lt sau, cy tre bng vt ln ng thng li, ngn tre qut vo mt
trng. Bi thy mt trng ch cn cch u mnh c bn nm thc.
Nng em ht sc lc bm vo thn tre, tro ln. Cui cng, Bi
t chn ln trn mt trng.
Trn mt trng vy m rng ri gh. , ct v t y mu vng
ch khng phi mu nu, mu v mu mun nh di mt t.
Bi trng thy rung vn, lng mc v nhng con ng bng qua
rung. Rung y trng mt th la l, khng ging la di mt
t. Nh ca cng khng ging. Nh ca c rt nhiu ca s v xy
ct kn o hn nh ca di t. Bi nghe ting chim ht, ngng
nhn ln. Ging chim ny Bi cha tng thy. M ci cy trn con
chim ang u v ht cng l mt ci cy l. Bi khng ngt ngc
nhin. Bi i trn ng rung, v chn Bi a Bi ti mt cn
nh nh nhng c v sch s v gn gng. nh vo hi thm, nhng
khng thy ngi, cho nn Bi c ng chn ch trc ng. Bng c
ting ng hng quen thuc sau lng. Bi quay li nhn. Th ra l
anh chng nhn dn m Bi thy trn mt trng hm tm sui
di t. Anh ta vc mt ci cuc, mt anh ta ti ci nh ngi bt
c vng.
Bi hi lung cung. Nhng mnh ln y, khng l khng hi
thm cho bit x s ca ngi ta. Bi lin ly li bnh tnh v ni:
- y c phi l nh ca anh khng?
Ngi nhn dn tr gt u ri hi li:
- C c phi l ngi di t mi ln khng?
27 | B i

Ting ni rt l tai, nhng khng bit lm th no m Bi hiu c.

Bi gt u ri ni:
- Di t c lt; ti ln y chi t ba ri th xung li.
Chng nng dn mi Bi vo nh, em nc ra mi Bi ung. Hai
ngi ngi ni chuyn. Ni chuyn hi lu, Bi bit chng nng dn
tn l an. an cha c v. an sng mt mnh. Cha m an cht
ri. an c hai ngi em gi i ly chng xa. an c tm mu t;
su mu rung v hai mu vn. Vn trng tri cy, rung th trng
la, trng khoai. an phi mt mnh chm sc c tm mu. Bi ni:
- y khng phi l ln u tin ti thy anh u.
an cng ni:
- y cng khng phi l ln u tin ti thy c. Ti thy c ln
u hm c i hi mng v vi hai ngi khc v gh sui tm.
Ri ti thy c rng, ct lu, trng tre, ti nc cho tre, i hi
tri cy v rau rng. Ri mi hm qua y ti li thy c tm
sui mt mnh.
Bi nh li cnh tng hm qua khi trng cn sng t. Bi ci
xung nhn, bng xu h a tay che ngc. Xim y ca c khng lnh
ln, nhiu ch rch khin by c da tht ra ngoi. Nhng an ni:
Khng sao u, c Bi, ri i vo nh trong. Mt lt, an em cho
Bi mt b o qun l, ni l ca c em gi t li, bo Bi vo
nh trong m thay.
Bi ngi ngng nhng cui cng cng nhn li, ly b o qun.
an a Bi vo nh trong v Bi mt mnh. Ri an bc ra
ngoi, khp ca li sau lng. Bi trt xim y cn t nc ma ca
mnh, ri loay hoay mc b qun o mi. o qun g l tht. Bi mc
ngc my ln. Cui cng Bi cng mc xong c b o qun v
m ca ra ngoi.
Bi xin php i git b o qun t ca mnh hm no xung li
mt t th tr li b qun o trng m mc vo ngi. an a Bi

28 | B i

ra bn nc. an i Bi git xong, hai ngi cng v. an vo bp

mt mnh. Mt lt an em ra mt mm cm. Mm cm tht l.
Khng c a. an mi Bi n. Bi bt chc an n, va n va
tc ci. Ri an hi chuyn Bi. Bi vui lng k ht cho an
nghe. an nghe xong, thng qu, ngh Bi cng an kt ngha
v chng. an ni:
- Mnh ly nhau ri th ta cng chung sc lm tm mu t.
y c d n, ti g v li di t. nh b m By v hai ch
h hip. lu th phi i hi tri rng v rau rng, n mi xt
rut cht.
Ngh mi, thy t thng cho thn phn mnh, nn Bi quyt nh
li mt trng. Hai ngi thnh i v chng. Bi hc ting ni ca
chng, v trong t lu, Bi c th ni chuyn vi ngi trong xm
trong lng. Bi hc lm rung lm vn theo i sng trn trng rt
mau. Chng my chc m hai ngi c mt i sng sung tc. Bi
sinh c hai a con, a ln con trai sinh vo ma h, Bi t tn
l H; a nh con gi sinh vo ma xun, Bi t tn l Xun.
B By mt hm i rng hi mng vi hai c gi khm ph ra
c tp lu ca Bi, bit rng Bi cn sng v hin leo tre ln
sng trn mt trng. B ta mun leo ln mt trng d d Bi v,
ha hn t y s thng yu Bi ngang hng vi Chanh v Cam.
Nhng lm sao m b leo ln ti mt trng c? B mp qu. Hai c
con gi ca b cng khng sc. l vo mt bui sng h tun,
mt trng cha ln, cn l lng trn lng chng tri. ng di t
nhn ln, thy thn tre vn thng cao vt, t tre nh trn ln vi
cnh a ca ch Cui. Nhn k b thy thp thong dng iu quen
thuc ca Bi ang i thm rung v. Ci con nh lm vic thit
gii, b thm ngh, T ngy vng n, mnh mi bit l n gii. B
ngh ra c mt k d Bi. Mng thm trong bng, b gic
Chanh v Cam v.
Sng hm sau, b By i ch ni vi cc b bn rng h chng trai no
leo ln mt trng gi c Bi v th b s g Bi cho. (B u bit

29 | B i

l Bi ly chng trn mt trng!). Pht chc tin Bi ln trng c

ch u bit. Chiu b con trong c my lng ln cn u hay tin
Bi leo tre ln trng. Nhng chng trai mun ci Bi m b Chanh
v Cam chn ng, nay li thy c hy vng. H tm ti nh b By.
Ngi ta m c thy l mi su chng, trong s c c anh chng
i d thng ngy n.
C on ngi cng ln ng tm ti tp lu nm xa ca Bi. Tp
lu xiu vo; nhng tm tranh m Bi lp trn mi b gi thi
bay i gn ht. Duy c cy tre vn cn ng thng, xanh mt, t tre
chm thng vo my.
C chc l cy tre ln thng mt trng khng? Mt anh chng hi.
Hm nay tri c my. Khng ai thy trng c. B By ni:
- Chc chn, chnh mt ti thy con Bi trn trng, nh l ang
i thm rung; cy tre i thng ln mt trng. Cu no ln c
m d n v th ti s bng lng g n. Ti ni thit.
Anh chng va t cu hi hi ny lin bc ti, tay ta vo thn tre.
B By vi ni:
- Khoan, cu thong th ti dn. Nu ln c trn y th cu
ni vi con Bi l ti nh n lm, nh cu i gi n v, v ti
ha l t ry v sau ti s thng yu n, khng cn nh mng
n nh trc na u.
Chng trai gt u v bm vo thn cy thon thot leo ln. Nhng
thn tre trn qu. Mi ln chng nm su thc th chng ta tut
xung. Cc mt tre pha trn khng c ngn nhiu, hai chn khng
bit bm vo u, thnh ra khng th bm vo thn tre c. Anh
chng nh nc bt vo hai tay, xoa xoa vi ci, ri li bm vo thn
tre tro ln. Nhng ln ny chng ta cng khng ln cao hn c ln
trc, trc khi chng ta b tut xung li.
Cc chng khc ln lt th sc mnh. Mi ngi th hai ba ln.
Nhng khng ai thnh cng. n lt i. Chng cng th ti ba ln,
nhng ri chng cng b tut xung.
30 | B i

Th l c on ngi tiu nghu ra v. Cy tre trn tut nh th lm

sao m Bi leo ln ti trng c? Mi ngi thm hi nh th. i
cng thm hi. Trong lng nhiu chng trai, mt mi nghi ng dy
ln. C l khng phi l c gi ln ti mt trng. C l y l mt
m mu mnh b theo ui Bi m hng v Chanh v Cam.
Ngh nh vy nn nhiu ngi sinh ra ght b By. Ai v nh ny, h
khng ni chuyn vi b ta na.
Ring i th khc. i tin rng Bi ln ti mt trng d khng bit
Bi lm th no m leo xa nh th c. i c mt trc gic, mt
nim tin. Sng hm sau, va tinh sng thy i ln ti tp lu
xiu vo ca Bi. i mang theo mt con ra v mt nm bu ng
nc. V i nht nh leo ln.
i l mt chng trai kh thng minh. Anh leo ln ti ch bt u trn
lng ca thn tre th rt ra ra chm mt lt vo thn tre. Chng chm
nghing lt ra, v chm nh thi, to ra mt ci mt tre nhn
to. Ri i bm hai chn vo ni y m ng. Hay qu, i khng
tut. Chng chm thm mt nht. Ln ny nht chm cao hn mt
bc. Dt ra vo lng, i t chn phi vo ch y v leo ln. C
nh th i ln cao t t. Nhng vt chm trn thn tre pha di bt
u lnh ln tr li. n tra, i leo cao n bn trm thc. Nhn
xung, i thy rng cy xanh m. Tp lu ca Bi nh qu, khng
cn trng thy na. i rt nm bu nc ra, m nt v nghing bu
ung mt hp cho kht. Xong chng y nm, gi vo lng.
ng leo cn di, i phi h tin nc. i kin nhn leo, thnh
thong dng li m cy tre m th v ngh cho mt. By gi i
khng dm nhn xung t na, bi v i ln cao qu, nhn xung
s chng mt. i leo nh vy ti hai ngy hai m.
Sng ngy th ba, Mt Tri va ln chiu m th i nghe mt ting
chim trn u. Ngng nhn ln, i thy mt trng gn; chng ch
cn leo thm mi thc na th ti. L tre la xa pha trn. i nh
c thm sc mnh. Trong vng vi ba hi th, i leo ti mt trng.
Chng vu vo mt cnh tre, bc ln mt trng.

31 | B i

i ln ti mt trng th mt hn ngy Bi ln nhiu, cho nn ta thy

i khng ch n cnh vt. Sn con ng rng, i c i. C nhin
l con ng ny a ti nh an. Ti cng nh an, i khng thy
ai. Ch mi khng thy ngi ti hi thm, i lin tin ng i
ra vn. Bng i thy thp thong dng Bi trong mt m rung
c tri nh tri da. i np sau mt m da, a hai tay ln ming,
gi lm chim tu h.
Qu nhin ang i thm da nghe ting tu h th Bi dng li ng
ngc nhn. Nm nm tri trn trng, y l ln u tin Bi nghe
m thanh quen thuc ny. Nng do dc tm. i ku thm mt ting
tu h na th Bi tm ra c chng.
i ng dy n Bi. Bi ngc nhin. Nm nm nay mi gp mt
ngi di t, m l ngi mnh c cm tnh nhiu nht. Mng qu,
Bi hi i ln hi no. i ni i mi ln. Hai ngi ngi bn b
rung ni chuyn. Bi ni nghe ting chim tu h Bi sinh ra nh
nh qu sc.
Chuyn tr hi lu th i bit rng Bi c chng. i nghe au
nhi trong tim, nhng i gng khng t v tht vng. i hi Bi v
i sng trn mt trng. Bi k cho i nghe v s lm n, cch phc
sc, cch n ung v cc phong tc tp qun trn trng. Ri Bi
hi chuyn i v i sng di t. My nm nay di t khng
c lt li. Xm lng c ma, vui lm. Bi nn v li di t m
. Trn ny i sng khc l qu, chc Bi khng c sung sng.
Mnh c sung sng khng?, Bi t hi. Trong nm nm qua,
Bi sng yn bnh. an hin lnh, cha khi no ni nng li vi
Bi. Cng vic lm n khm kh, hai v chng cha h b i lnh.
Hai a con ca Bi l thng H, bn tui, v con Xun, ba tui, u
khu khnh, d thng. Ngh n i sng bn cnh Chanh, Cam v
b By, Bi cn rng mnh. Vy th mnh sng trn ny sung sng
hn. Ngh nh vy Bi ni vi i:
- Anh i , ti trn ny yn phn ri. Ti khng v di y u.
V th th no cng gp b By. Ti kh s v ci gia nh y
32 | B i

nhiu ri, anh cng bit. Vi li ti y c chng, c con

ri, b v di y sao c?
Bit khng th thuyt phc Bi b cuc sng trn trng c. i
xoay cu chuyn sang hng khc. i k cho Bi nghe v i sng
di t. i k chuyn ngy ma. Ban ngy trai gi trong lng ra
ng va gt la va cng nhau ht i. Ti n di nh trng
vng, h t tp trn sn gch, va p la va n a. Mt Bi sng
ln. Bit Bi nh t, i nhc cho Bi nghe, t cho Bi nh nhng
cnh tng quen thuc di t. No nhng lc tm sui, no nhng
sng hi sim, no nhng m ht hi trng rm, no nhng ngy u
xun m p hoa mai, hoa o n y thn xm ni rng. i li nhc
ti nhng mn n quen thuc di t nh bnh tt, bnh chng, xi
u, bnh b, me ngo, chui chng, u bnh lt nc da, da
ci kho c trn, canh chua c lc, ch u xanh nc da ng ct,
bnh c chm mt ma... lm Bi c nut nc ming ng c. Lu
nay Bi u c n nhng th y.
- Bi khng xung di t sng th thi, ti khng p. Nhng
m Bi c th v thm chi vi hm ri ln tr li.
Mt Bi sng ln. th mnh xung chi ri chiu tr ln cng
c. an a my a nh sang lng bn thm c rut ca chng,
chc ti mt mi v. Ngh vy, Bi ni:
- Vi hm th nhiu qu, khng c anh . Chiu ti ba cha con
v khng c mt ti sao c. Ti ch c th xung chi mt
bui ri ti nay ti li tr ln.
Trong tr Bi, ln trng xung t ch l cng vic ca mt khc
ng h. Ngy xa Bi ch tro c my chc thc l ln ti mt
trng. Bi u c bit rng chnh cy tre mc cao a Bi ln cha.
Bi c leo c bao nhiu u. V phn anh chng i th anh bit
rt r: tut xung cy tre c th l mau, nhng leo ln mt trng th
gii lm cng phi hai ngy hai m. Tuy vy anh ta lm thinh khng
ni. Anh ta phi lm sao cho Bi xung t trc . C hai ngi
hng v pha t tre. n ni, i bo Bi vn mt cnh tre, t
33 | B i

chn ln thn tre, ri m thn tre m tut xung. Bi nghe li. Bi

tut xung rt mau. i cho Bi tut xung kh su ri th i mi
bt u m ly thn tre m tut. Nhng anh chng ch tut bng hai
bn chn v cnh tay tri. Cnh tay cn li i dng cm chic ra.
Tut ti u i cht t thn tre ti . i cht tht mnh khin cho
nhng t tre t ri ra v ri xung t ro ro ti tp.
Trong khi th Bi c tip tc tut xung, khng hay bit g. Cui
cng Bi xung ti t, bung thn tre, nhn quanh. Bi nhn ra
khu rng nm xa. Tp lu ca Bi by gi xc x qu. Tri qu
ng. Bi ang ng nhn cnh c th i xung ti. i bo:
By gi m mnh v xm ca Bi th th no cng gp b By, rc
ri lm. Chi bng ta v xm Thng chi, y khng ai bit Bi.
Hai ngi men theo con ng rng i v xm Thng.
Bi rt sung sng khi thy li c cy sim, gc trm v nhng
loi cy c quen thuc. Ra khi rng, Bi vui mng i gia nhng
nng khoai. Ri hai ngi i vo mt con ng rng, hai bn c
la ln xanh r. t qu thit l qu hng ca Bi. Mt con chu
chu nhy di chn Bi. Bi chy theo p tay thp chu chu.
Con chu chu l hn, thot khi tay Bi, nhy mt. Bi ci
khanh khch nh mt c b. Ht rung li ti vn. i qua gn mt
cnh i, Bi ngt mt l i v trong ngn tay v a ln mi: ng
l mi thm ngt ca l i. Bi li ngt mt l chanh a ln ngi.
Tht l ng mi l chanh. Bi thy m c lng. Vt qua ly tre
xanh, hai ngi i ti u xm. y c ging nc; c hai c gi
ang sn st ko gu. Thy Bi, h tr mt nhn. l ti Bi mc
xim y g k l. Bi hi ngng nghu, ro bc cho mau khut.
Khi lm cy quanh ging, Bi thy c mt b bn hng. B ta bn
u bnh lt nc da. Nghe ting b ta rao, my a tr trong
xm chy n, Bi cng sng c mt. i bo Bi dng li. Hai
ngi ngi xm xung. i mua u bnh lt cho Bi v cho
mnh. lu qu khng c n mn ny, Bi thch th qu, n
thm mt chn th hai. Bn tr n xong chy ra bi th diu. Bi bo
i cng i theo bn tr. Mt a b nng con diu, mt a khc cm

34 | B i

u dy a ln cao, bt u chy. Hai a cng chy theo mt

hng. a sau bng ng dng li v bung diu. Diu bt u bt
gi, bay ln cao. a b cm dy tip tc th dy cho diu ln cao
hn.
Nhn theo con diu ln cao, Bi bng nh ti mt trng. Tri ng
chiu. By gi an v hai a con cng sp v ti. Bi git mnh bo
i:
- Ti phi tr ln trng ngay mi c. i a ti v tn gc tre
nh.
Nhng i lng thinh. Ngh rng i mun lu mnh chi vi hm,
Bi ni vi i:
- Anh i , ti khng th chi di ny lu c. Ti phi ln
trn y. Anh an v cc chu ch. dp khc ti s xin xung
chi lu hn.
Nhng i vn lng thinh. i va c v bun ru va c v lo s. Thc
gic mi m vn thy i ngi yn, Bi st rut qu ng dy, ni:
- Thi nu anh khng a ti v th ti v mt mnh vy. Cho
anh.
Ri Bi hp tp bc theo li c v rng. Thy vy i cng ng
dy chy theo Bi. Bi ng ch i mt cht ri li ro bc. Hai
ngi i ti chng vng ti mi n c tp lu ngy xa ca Bi.
Trng ln. Bi m ly thn tre, cho i v nh leo ln th i ni:
- Bi , khng th ln li mt trng c u.
nh bung ting hi ti sao th Bi nhc thy nhng t tre ai cht
ri y bn pha. Nhn ln, Bi thy cy tre chn cn cao khong bn
nm cy so, thn tre t ngang. Hong qu, Bi la ln hi i:
- Anh i! Anh i! Ti sao th ny? Ti sao cy tre b cht t th
ny? Lm th no by gi h anh i? Anh i!

35 | B i

Thy i m u khng tr li, Bi cng hong s. Bi ti lc vai i,

hi:
- C phi anh cht t cy tre hay khng? i tri i l tri i!
Anh i! Anh ni i! C phi anh cht t cy tre khng?
Bi khc rng ln, mi tc x tung, hai mt ngu. Bi ht p
hai tay vo ngc mnh li p hai tay vo vai i. Bi ht to vo tai
i:
- Anh ni i ch! Anh ic ri hay sao? Ti sao anh cht t cy
tre?
- Ti v i thng Bi qu!.
i ch ni c my ting ri li ly hai tay m u ra v hi hn.
- Thng ti! Tri i, thng ti m cht t cy tre khng cho
ti v vi chng, vi con! Anh i i l anh i i!
C mt khu rng vang ting khc than ku go ca Bi. Mt trng
sng t vng vc. Ngng nhn ln trng, Bi khng thy g ht. Ngh
ti chng, ti con gi ny ang trng i, Bi li khc a nh ma.
Bi khc nh vy trong by ngy by m, khng n cng khng
ng. i yn lng i cht l n tre, che li tp lu cho ma nng
v hi mang v cho Bi cc th tri rng. Nhng Bi khng ng
ti tri cy v nc sui ca i mang v. C lc kh c qu th Bi
i ra sui vc nc ung. Ri Bi vc nc ra mt v ngi bn
sui. Ngi ngh hi lu nh ti chng con, Bi li khc.
Trong khi th i v xm, gi ln mt t thc n v dng c lm
bp. i ly mt nm go nu cho cho Bi. Ln u tin i a cho
cho Bi th Bi gt ra. i t bt cho xung ging. Sut hai ngy
Bi khng ng ti cho. Ngy th ba i nu cho mi cho Bi.
Va a n Bi li gt ra. Ln ny i khng t cho xung
ging na m c cm trn tay. i cm bt cho cho n khi mi tay
phi th thay sang tay tri, tay tri mi th thay sang tay phi. C nh
th i nng bt cho ngi bn Bi sut mt m. Cho n sng hm
36 | B i

sau chu khng ni na, Bi cm ly bt cho t xung ging.

Nhng Bi khng n, cng khng nhn ti bt cho.
i ra rng n cy lm ging, lm gh. i ngoi rng sut
ngy. Chiu hm y tr v lu, i vui mng thy bt cho trn
ging Bi ch cn l ci bt khng. My tri cy rng i trn
ging Bi by gi cng khng cn na. Chc chn l Bi n
ri. i chy n tay trn vai Bi. Bi ly tay ht tay i ra.
Nhng i khng tht vng cht no. Bi khc ht nc mt, by
gi Bi khng khc na. i bit mnh phi kin nhn. i chm sc
lo lng cho Bi mt cch im lng. i lm vic sut ngy, cht tre,
n g, an tranh. Tp lu bin thnh mt ngi nh xinh xn. Mt
hm i li can m tay ln vai Bi. Bi khng ht tay i ra na.
Bi tha th cho i. Bi bit chp nhn s phn ca mnh.
i ph mt khong rng, gieo la, trng bp. Bi v i bt u li
mt cuc sng mi bn nhau. Thnh thong hai ngi mi v ch
bn ci, mua mui, mua ng. Bi c khng v xm c, s b
By bt gp.
Thnh thong li nh chng con gi ny ang thui thi trn trng,
Bi li m mt khc. V nhng m trng rm, Bi hay ngi nhn
trng. Bi nhn mi m khng thy bng an, H v Xun trn .
Ch thy l cnh ca cy a pht ph nh vy tay gi Bi.
Cui nm y i bn vi Bi dn nh v xm Thng. i ngh xm
Thng c ch, c ngi, vui v hn, t lm cho Bi nh ti ngi
c. H dn v xm Thng. Chng my lc m i tu c rung
vn. Bi li thm c ngh dt vi.
Ma thu nm sau vo ngy rm thng tm, Bi sinh h c mt b
gi rt khu khnh. Hai v chng t tn con l Thu. C Thu, lng
Bi nh m li, tim Bi nh mc r. R bm vo lng t. Hng
qu m thm khin tc Bi xanh li, mt Bi ti ci. C ba
ru con, Bi ht:
Mng giang nu c ngnh ngun
37 | B i

Ti y m phi i bun lm vui.

Vn rau sau nh ca Bi c th rau hng, rau ng, rau tn, l
ci, l da. Nhng gin kh qua v mp hng cho Bi tht nhiu
tri.
***
Tay phi m Xun, tay tri dt H, an bc vo nh ni ln:
Cha con chng ti i chi mi v. Ca nh lnh tanh. Ly lm l.
an t b Xun xung, chy ra vn sau tm Bi. Nhng an
khng thy dng Bi. Rung vn mnh mng. Bng ti lng
vng xung quanh. Ra ti vn da, an thy du chn ca v v du
chn ca mt ngi n ng khc. Hong ht an chy v pha t
cy tre. t tre khng cn na. Nhn xung tht xa, an cng
khng thy cy tre. C l cy tre b cht ri.
an v nh, ngi m hai con, khc. Tri ti, nh ti, khng ai thp
n, khng ai lm cm. Nh an lnh lo nh mt nh m. Xun gi
m, H d em. an i tm bnh ngui cho cc con n.
Ngy ny sang ngy khc, Bi vn khng v. an c gng nui con,
c gng tip tc cuc sng. Nhng kh khn cho an v hai a b
qu. Th Bi khng ln y. Bi ln ri Bi li v. an hay chng
cuc nhn xung t, nhng khng h thy dng Bi di . Bi
i! Ti sao Bi li b an v hai con?
Nm y trn trng c i hn. Tri khng ma lu, ma mng ca
an tht bt. Hai a con thiu m c ngi khc hoi. an cng chy
nc mt, ngi m hai con m d dnh. Mt hm i rung v, an
khng thy hai con u. Ra vn khng thy, vo nh cng khng
thy. Ti ch hai a ngi khc thng nh m, ch thy c mt vng
nc mt. Th ra hai a v khc qu m bin thnh mt vng
nc mt ln. an chm nc vo ngn tay nm th thy mn, bit
y l nc mt ca con mnh. au xt qu, an ngi khc mi. Cui
cng an cng bin thnh nc mt. Nc mt ca an ha vi
nc mt ca hai con thnh mt vng kh ln. Tri nng to lm vng
38 | B i

nc bc hi, bay ln, bin thnh mt m my. m my theo gi

lang thang bay quanh trn mt t c tm ti. m my bay nh
vy trong hn hai nm th mt hm dng li trn sn sau ca nh
Bi. Hm y tri nng bc, hnh nh sp c mt cn ging. i m
con i ch mua qu vn cha v. i mi m tri khng ma, Bi
nh ra ging sau nh tm cho bt nc. Ging nh Bi c trng
mt hng ro bng bp xung quanh, hoa bp n chi trn mu l
xanh en. Bi ci b xim y, ko nc xi o t. ang tm, Bi
bng nghe ting ma ro ro. Nhn ln Bi thy mt m my sa
tht thp. m my chnh l hin thn ca ba cha con an m
Bi u c bit. Thy m my l xung rt thp, Bi m m
nhn. m my trng thy thn th ca Bi; hai con nhn ra m,
chng nhn ra v, bng nhin m my rng mnh bin thnh ma
trt ht xung thn th Bi. Bi cm thy thn hnh nng ln, nh
ma ng tm bng nc m. Chm ti da tht Bi, nc ma ca
m my kia bng nhin bin hnh. Pht chc an v hai con tr li
hnh ngi. Thy hai con v chng c t nhin xut hin, Bi mng
qu. Bi m cht ly H v Xun ri ngc mt nhn an, lng trn
ngp hn hoan. Bi khng cn bit ti sao an v hai con tm xung
c di ny. Bi ch cn bit l an v hai con hin ang di
t, ngay trc mt Bi.
Bi qun vi xim y, a ba cha con vo nh. an hi Bi: Ti sao
em li b anh v cc con m i nh th h Bi? Em khng thng
anh v cc con hay sao?.
Bi nc mt rn ra p:
- Khng phi l em khng thng chng, thng con. Em nh
t, nh xung thm t mt bui ri li ln vi an v hai
con. Ri thay cho em, khi tr ln th cy tre b cht mt ri.
Em khc mi ngy mi m. Em nh anh v nh con. C khi
no em mun b anh v b con u.
Ri Bi k cho an nghe tt c c s. Nghe xong an ni:

39 | B i

By gi em sa son cng v trn y vi anh v hai con. an ni

nh th nhng khng bit mnh s tr ln trng bng cch no. an
ch mun c Bi tr li nh c, ri sau ra sao th ra. Nhng Bi
git mnh. Ln trng th c an v hai con. Nhng m mt Thu v i.
Gn ba nm tri vi i, n ngha cng nng. Ln trng th chc
chn Bi s nh i v nht l nh Thu.
- Khng c u, ln trng th em b i v b Thu. Em s kh
lm. Tri i, kh cho ti qu li t th nh Trng, nh an,
nh H, nh Xun; cn ln Trng th nh t, nh i, nh Thu
Bit lm sao y hi Tri!
Trong lc th ngoi ng vng vo ting ci tu tt ca Thu. i m
con i ch v. Hong ht qu, au kh qu, khng bit phn x
nh th no cho trn c hai bn, Bi bn nht ly con ra ca chng
gc nh, cm ra trong hai tay, b ngc li ra vo u mnh.
an ng ngc cha kp cn ngn th li ra php vo trn Bi.
Lc y ng vo gia tra, mt tri chnh chn trn nh u ba
ngi. Li ra ca Bi php trng vo u Bi ng vo mt gi
rt thing, gi Hong o, nn php l hin hin. Li ra sc bn t
trn nh u theo tay Bi i thng xung c, xung ngc, xung
bng v ch Bi ra lm hai mnh u n. Trong pht chc, ng
trc ba cha con l hai c Bi ging nhau y ht, tuy rng thn hnh
mi c nh b hn trc. Mt trong hai c Bi, tc l c m tay cn
cm ra, ni vi c kia:
- Ch a an ra ng sau v tm ng v Trng. Em li.
Bi Ch nghe vy lp tc tay y hai con, tay y chng i ra ng
bp. Khng kp ngh ngi, an i theo, qun c ngonh li cho Bi
Em. Bn ngi i ra ng ging ri tm ra b rung.
Trong khi th cha con i vo ti ca trc.
C ai nh khng? Cha con chng ti i ch mi v n. i ln
ting ni. Bc vo, i thy Bi ang ngi trc khung ci. Khung
ci chy lch tch. Bi ang dt vi, Bi khng tr li i.

40 | B i

Hi ly lm l, i ti gn nhn Bi. ri i nng cm Bi ln, nhn

vo mt Bi. i tht ku ln:
- Ny l cha: mt ny l mt Bi, thn hnh ny l thn hnh
Bi, m ti sao hm nay Bi nh con nh th ny?
Bi ngng dt ni:
- Ti v Bi ch cn mt na. Na kia, an xung mang v Mt
Trng ri.
***
Bi Ch a an v hai con bng khi t vn ca nh i v ra ti
u xm Thng. Khng mun nhng ngi trong xm thy mnh,
Bi a ba ngi i tt theo ng rung v ra khi a phn xm. Ra
khi xm, Bi cn ang phn vn cha bit a chng con i u
th bng Bi sc nh ti tp lu ngy xa ca Bi m i bin thnh
cn nh gn gh vi nhiu khonh vn chung quanh. T ngy i v
Bi dn v xm Thng n nay, cn nh v khu vn hon ton b
b trng, khng c ai chm sc. Bi lin a an v hai con i theo
con ng dn ti khu rng c.
Cnh xa c v iu tn. Hai v chng Bi sa cha li ngi nh v
xi li nhng khonh vn. H gieo la, tra bp, trng rau, nui g.
H v Xun tha h chy chi trin i, dc ni, ca rng. Chng
c m ch cho nhng tri cy rng c th n c. Bi a an
ti dng sui ni ngy xa lc tm, Bi trng thy an chng
cuc nhn xung mm ci. Hai ngi ngi trn tng cnh sui i
trng ln. Bi bo an k ht nhng chi tit ca cuc i ba cha con
t ngy Bi theo i b Trng xung t.
an k cho Bi nghe c s xy ra trn Trng t ngy Bi i, khng
b st mt chi tit no, t lc ba cha con i v khng thy Bi cho
n khi c ba cha con v khc qu m bin thnh mt vng nc mt.
an li ni: Nc bin ng mn, c l cng l nc mt ca con
ngi tch t li. Xa nay bit bao nhiu cnh v xa chng, con xa cha
m, anh em xa nhau. Mt ln cch bit, bit bao gi cho c on t.
41 | B i

Nay anh v con gp li em, ta quyt khng cho xa cch nhau

na. Bi ri nc mt... Trng ln, sng chi trn nh u. Hai
ngi cng nhn trng. Mt lt lu, Bi thy nc mt ng trn mi
an. Bi bit an nh cnh, nh nh trn Trng, cng nh ngy
xa, Bi nh cnh, nh nh di t. Bi nh li hi mnh mi
xung t, ngi li hng l i, l chanh, Bi thng qu qu hng
v cng. c nghe li ting ht ca mc ng, c thy tr em th
diu, c lm me chua, c n tri cc chm mui, lc y Bi
thy tt c tnh thng yu ca mnh i vi t. Th by gi an
cng vy. Chc an ang nh i sng trn Trng, nh nh, nh
vn, nh rung, nh nhng thc n, nh nhng ting chim, nh cy
ci v ging ni cu ci trn . Bng nhin Bi thy thng an
v hn. Bi tay ln vai an v ni:
- Bi bit an nh nh lm. Ci g di ny cng l lng vi
an ht; ht la, con chim, thc n, ging ni cng vy. Nhng
m an c Bi v c hai con chung vi an, bit rng xa cch
nhau, chng ta khng sng c, (ni n y Bi im lng mt
lt, khng bit Bi ngh g. Ri Bi tip), an v hai con thiu
Bi th an v hai con sng khng c. Vy an kin nhn
m sng, tm nim vui y; bit u mt ngy no chng ta
tr v trn Trng sng vi nhau nh c.
an nhn Bi, hi:
- Nhng gi chng ta ln li c trn Trng th liu Bi cn
nh t hay khng? Bi c cn b an v hai con m tm
xung t nh ln trc hay khng?
Bi nm ly tay an, tr li mt cch chn tht:
- Khng u, ln ny c ln Trng th Bi s khng cn tm
xung t li na, Bi sng di t v Bi cng sng
trn Trng. By gi mt na Bi lun di t ri, mt
na kia sng lun trn Trng cng c. By gi Bi coi c hai
ni nh l qu hng. an khng bit ch trong thi gian
di t, Bi nh i sng trn Trng lm, khng nhng nh
42 | B i

an v hai con m cn nh c cy c, chim chc, sng sui v

mi th trn y, k c nhng mn n m an dy cho Bi lm
na.
Bi ni chn thnh bi v trong tm chn thnh Bi ngh nh vy.
an tin li Bi. an vui v ng dy a Bi v nh. H v Xun
ng say. Hai ngi vo thm con, p chiu li cho hai tr v cng
i ng.
Bi Em sng vi i v Thu rt hnh phc. Bi tuy c ta gi l
Bi Em nhng khng khc g Bi Ch, ngh l Bi ch l Bi.
Bi Em khng tr hn cng khng nh hn hnh Bi Ch. Mi khi
nh n Bi Ch, Bi mm ci v thy lng y tru mn. c
Bi Ch sn sc cho an v hai con, Bi thy lng an n. Bi
khng lo lng cho an, cho H v cho Xun na. Bit c Bi Ch
bn cnh nhng ngi y, Bi inh ninh l h s c hnh phc. Ci
g m y Bi lm c th trn y Bi cng lm c. Bi tin
chc (khng bit sao) rng an, H v Xun ln ti Trng v hin
ang sng ngi nh c. Ngh ti ngi nh c c nhiu ca s vi
nhng bc tng dy cm, ngh ti rung vn, ht u, ht la v
qu da trn y m Bi mm ci. Tht khng ging vi cnh qu
y cht no.
Ch trong vng ba hm sau khi an, Bi v hai con i, Bi ln
ln bng c. Bi thm n hn v v vy Bi ly li dng vc xa.
Tht ging nh khi ngi ta chit cnh trn mt thn cy lm
thnh mt thn cy khc. Cy mi tip tc cuc sng ca cy gc, tip
tc lm n, lm l, lm hoa, lm qu. Hai cy m cng nh mt cy.
Mt cy m thnh hai; c th mt cy thnh nm, thnh mi cng
nn. Bi mm ci nh li m Bi ngy xa. M Bi ngy xa p
lm. Ngy y b ngoi cn sng v Bi c chung vi ngoi,
nghe tht nhiu truyn c tch. C mt hm Bi ang chi ngoi b
ao th nghe ting cha ni ln: Con Bi i u ri, mnh n chi la
c ngoi b ao th c th n ri xung ao cht ui y. Bi nghe
nhng khng ln ting. i cho m ku ln: Bi i! Vo y m
bo!, Bi mi chy vo. Bi chy vo thy m ang xoa du trn

43 | B i

trn ngoi. Bi ci. M Bi mng yu: Ai cho con ra b ao chi

h? Ai cho php con th? Vy m cn ci. Bi nm ly tay o m.
ng vo lc c ting xo xo di bp. M Bi ni: Cht ri,
ni canh si tro ht ra ngoi. Ri m Bi bung chai du gi,
ht cnh tay Bi ra v chy xung bp. Cng vo lc y, cha Bi t
ngoi sn ku vng vo: M n i, ra gip ti mt tay, ko mt mnh
ti khing khng ni ci ca chung b y ny. M Bi lng l,
nh vo bp bt la, nhng cui cng b khng vo bp m chy ra
sn cnh ca chung b cho cha Bi. mt lt tr vo b ni vi
Bi: Nu tao c bn tay th tao c th va nu canh, va thoa du
cho ngoi, va khing ca chung b vi cha, va gi con ng chy
ra b ao. Nhng tao ch c hai tay thi.
Cha ch, ngi m c bn tay th trng k l lm! Lc y Bi ngh
nh th. Nhng c mt hm i cha, Bi thy mt tng Pht c rt
nhiu cnh tay, mi cnh tay cm mt dng c khc nhau, tay th cm
bt, tay th cm bng sen, tay cm ng so, v.v... C l mi tay lm
mt vic. M Bi ni l c Pht Quan m, Ngi c tt c mt
ngn cnh tay v mt ngn con mt. Mt ngn con mt nhn thy
mt ngn chuyn v mt ngn cnh tay lm mt ngn vic. M
Bi ch cu c bn cnh tay thi. C l v vy m m Bi hay n
cha ly c Quan m, tr c non nt ca Bi ngy xa ngh nh
th. Nhng m Bi u cn bn tay. Mt mnh m m lo cho ngoi,
gip cho cha, nui Bi, qun xuyn c cng vic trong nh, ngoi
ng. M Bi chc cng gii gn bng Pht Quan m. Ch tic l m
mt sm cho nn Bi chng c m nui cho ln, cho nn Bi mi
lt vo tay b By.
By gi y Bi ngi dt vi m nh li ci ngy cha con an t
Trng xung nn n Bi i theo h v Trng. Bi nh li giy pht
cha con i i ch v trong lc cha con an ng trc mt Bi v
ci lng ca Bi lc hong ht, phn vn, dn x, kh s ti mc
no. May m lt ra c php ch nu khng gi ny Bi cht ri,
v li kh au cho c bao nhiu ngi. Ngi n b no trong x
ca Bi cng mun bin thnh bn, thnh nm mt thn lo cho
cha m mnh, mt thn lo cho cha m chng, mt thn lo cho chng
44 | B i

con, mt thn lo cho bp nc vn tc. Bi thm mong cho ai ny

u c th phn thn nh Bi, hoc nh cy c chit ra nhiu
cnh, mi cnh thnh mt cy mi. Lng Bi thng Trng,
thng an, thng H, thng Xun cho nn Bi ch c th sung
sng khi v Trng vi an; lng Bi cng thng t, thng
i v thng Thu cho nn Bi ch c th sung sng khi li t
sng vi i. Bi an lc v Bi va c trn Trng m va c
di t. Nhng m my ai c php Pht nhim mu phn
thn nh Bi. Bi thy mnh an lc hnh phc di t th Bi tin
chc rng trn Trng, Bi cng ang an lc hnh phc. Bi khng
bit gii thch sao, nhng Bi thy iu r rng nh Bi thy
mt mi d thng ca con Thu mi ngy.
Cn nh trn rng c an bin thnh mt ngi nh khang
trang. La bp cc ry quanh nh ln xanh tt. an tr nn quen
thuc vi loi ng cc v rau tri di t. an c th a thch
nhng mn n di t nh bp luc, ch c, canh khoai m, c
nng trui, mm c,... Theo an th nhng mn n ny ngon khng
km g nhng mn an a thch trn Trng c. Bi ci hn nhin
khi an ni nh th. C an v hai con bn mnh, Bi thy nh c
c mt Trng bn mnh, Bi khng thy thiu thn v nh nhung
mt Trng na. Bi bit an tm thy nim vui di t nhng
Bi cng bit rng an cha c hnh phc hon ton, bi v an
cha c nh Bi: an cn phn bit trn Trng, di t nhiu
qu. Bi c ln ni vi an l nu ln c Trng th Bi ln,
Bi s khng hi tic t. Bi ni nh vy l v Bi thy c
rng t khng phi t, Trng khng phi Trng; t hay Trng
u nm trong lng mnh. l ci l do khin cho Bi an lc. Hoi
bo ca Bi l lm cho an v hai con cng c an lc nh mnh.
H v Xun vn sinh trng trn Trng nn hai a cng thng
nhc n i sng trn y.
Mt hm khi ra sui gnh nc v nh, Bi nghe ting con Xun t
sn trong gi ra: M i m, m vo xem ci ny l lm. Bi t
gnh xung hi: G con? th Xun ko tay o Bi v pha gc
vn. L lm m . Con thy mt mt mng mu hng nh ngc
45 | B i

bch v mi thm nh hoa si, hoa cam. Mt mng mc u h

con?, va i theo con, Bi va hi. Theo ngn tay con, Bi nhn ra
l di gc cy tre nm c. Cy tre y tn ri lu, Bi tng n
cht kh lu ri, ai ng hm nay mt mt mng li mc bn gc.
Bi bo Xun i tm an v. Khi an t m ry quy y mt gnh
b r v nh th Bi a an ti gc mng mi.
- an xem, chnh cy tre ny mc ln Trng, a Bi ln
Trng, ri b i cht t m cht. By gi mt mt mng ca n
li mi mc ra. Mt mng ny cng s mc thnh mt cy tre
nh cy tre c. Chng ta c th tr v mt Trng c ri.
an tng nghe Bi k chuyn cy tre cho nn an hiu ngay. Mt
an rng r ln, Bi thy m thng. H v Xun cng ng bn
cha m lc y. Nghe ni mnh s c ln Trng tr li, hai b v tay
reo mng. Cha bao gi Bi thy ba cha con h vui v th. Bi ni
vi H: Con ly cho m ci go nc, an xch h cho Bi mt
thng nc li y. Mnh phi ti cho mng mi ngy th mng mi
ln mau thnh tre c.
T , chng hm no m h qun ti nc cho mng, cho mm hi
vng ca h.

46 | B i

Hng
bin Nam Hi c mt con c mu hng rt tinh khn v nhanh
nhn. C di chng chn tc, vy mu ng sng p. Mi khi c
ngoi ln gn mt nc, mu hng ca vi vy lm ngi sng c nhng
gn sng lp lnh nh mt tri. Ng thuyn trong vng t khi gp
c c. Hnh tung ca c tht l b mt. Ch c mt ngi bit r
c ngun gc ca c. l mt c gi ngi Vit tn o.
o mi chn tui. C vi ngi yu cng vt bin vi bn mi
hai ngi khc trn mt chic thuyn b rng hai thc ri v b di
mi mt thc. Thuyn ca c b hi tc chn cp trn con ng
t c lao Qui n c lao Chng. Bn hi tc v vt tt c nhng g
chng c th v vt c v cn hip dm tt c ph n trn thuyn.
o cng chu chung s phn vi nhng ngi khc. C b ba tn hi
tc thay nhau hm hip. Nhng ngi con trai no trn thuyn chng
li hi tc u b chng tri li v nh p. Chng cha ci ca
o cng chu chung s phn ny. Trong cn kinh hong, c ch bit
vng vy la ht. V c la ht v co cu qu cho nn tn hi tc th ba,
sau khi tha mn th tnh ly chn ht c xung bin. C c
con c Hng cu thot v a vo b ct ca mt hn o nh khng
tn, cch c lao Chng chng mi tm cy s v pha Ty Nam.
Khi o b ht xung bin, c la ln mt ting tht thanh. Nhng
ting ku ca c cng nh thn th ca c trong khonh khc b
chm nghm. Bin c nut c. o ngt i. Khi tnh dy, sng hm
sau, o thy mnh nm trn mt bi ct vng. Thn th c r ri au
nhc. C gng mi c mi chng tay ngi dy c. Nc bin cn
lim ti bi ct cch chn c chng vi thc. C gng gng ng
ln, v lo o i v pha c my tng c bng cy rp mt. Ti
ni, c ngi bt xung t, da vo mt tng , v th.
o bit mnh cn sng. C bt u nh li nhng g xy ra ngy
hm qua trn thuyn. C a hai tay bng u khng dm nhn ra
bin c, tng rng bn hi tc vn cn . Nhng khng, cnh tng

47 | H n g

hi hng hm qua khng cn na. Nhn li, c ch thy mt bin

mnh mng v sng trn bin ni tip nhau dt vo b ct. C nh
n nhng tm thn th bo trn thn hnh c. C rng mnh nghin
rng, nc mt rn ra y hai m. C nhn xung thn th c. Trn
thn hnh au nhc y khng cn ly mt mnh vi. C h thn vi
a hai tay che ly ngc v nhn ra. Khng, vn khng c ai. Mt bin
phn chiu lp lnh nh mt tri. Khng c mt m my nh. Tri
xanh ngt. Khng c mt du hiu no, mt chm en no ba pha
chn tri.
C nh ti t, ngi yu ca c. Chc l gi y t cht ri.
Hm qua chng b bn hi tc tri li v nh p tn nhn. C ch
co cu bn chng m thi, vy m chng ht c xung bin,
hung g t: chng xng vo liu thn vi bn cp bin. Chng
nh ng t, tri chng li. Th no chng cng ht chng
xung bin. o ngho ngo. C a tay m ngc, hn hn, lm nh
kh tri khng cho c th. C bung hai tay, nm nga trn mt
t, nh mt ngi tt th.
Cm thy mt mi v cng cc, o nhm mt li, ngh rng mnh s
tt th v cht trn hn o hoang ny. Nhng c khng tt th. Hi
th ca c u n li, v c thip i trong mt mi. C thip i nh
th cho n khi mt tri ln xung v mt trng lng lng hin r trn
bu tri bao la th c tnh dy. C mt bn tay nh t trn trn c.
o git mnh ngi nhm dy, a hai tay ln che ngc. Trc mt c
l mt em b gi chng mi tui, tc chm ngang vai, hai mt en
nhy. Em b mc mt chic o mu hng.
- Em l ai? Ti sao li y? - o vi vng hi. Em b p:
- Em tn l Hng. Em ti y t lc mt tri cha ln. Ni ti ,
Hng ng dy rt t cnh cy trn u hai ngi mt b xim
y ri a cho o. Em ni tip:
- Ch mc my th ny vo cho lnh, ri chng ta hy ni
chuyn. Sng bt u xung ri, v ch ang run , ch c
thy khng?
48 | H n g

o tip ly b xim y trn tay em b, run ry mc vo ngi. y l

mt b xim y ca ph n Vit cn thm mi long no. Em b ny l
ai m mt mnh lc vo o?. o va ci khuy va suy ngh. Hay
y l mt bng ma hin hnh khng b c?
Va lc th em b ln ting:
- Em l ngi, khng phi l ma u ch. Em sinh Vnh Long,
v cha m em t by nm nay bun bn th x Vnh Long. Ch
ngi xung y, n my ci bnh ny ri ch em mnh ni
chuyn.
o ngi xung bn c b. Hng m mt ci hp thic ln, li ra mt
chic bao ny lng y bnh. Em ly rng cn thng mt gc bao,
dng ngn tay m rng ch thng v ly hai ci bnh vung, a cho
o. Rut gan o cn co khi trng thy bnh. C a tay nhn
bnh v b vo mm nhai ngu nghin. T tra hm qua n gi, c
cha c mt ht cm b bng.
Bnh o ang n thuc v loi bnh lt, mt loi crackers dng
n vi sa. Mi chic bnh ln bng bn ngn tay o. n ht chic
bnh u tin, o hi:
- Bnh u m em c vy?
Hng ci:
- y l mt trong nhng thng bnh m mt chic tu an
Mch ling xung bin. Ch n bnh i, ri t t em gii thch
cho, ng c m mt to nhn em nh vy. S l hm nay c mt
chic ghe t nn ht nc ung v lng thc. Trn ghe c tm
mi bn ngi, m hai phn ba l tr em nh em. My ghe b
hng. C mt chic tu treo c Php i qua. Nhiu ngi trn
ghe ci o pht qua pht li cu cu. Chic tu treo c Php lm
ng i thng. My gi ng h sau li c chic tu treo c Anh
i qua. Chic tu treo c Anh cng lm ng nh khng trng
thy. Lc mt tri sp ln th c mt chic tu treo c an Mch
i ngang. Thy ku cu, chic tu ny dng li v i vng
49 | H n g

quanh chic ghe ba ln. H khng chu cu tm mi bn ngi

ln tu h m ch th xung cho hai thng nc v mi thng
bnh. By thng bnh ri trng ghe, cn ba thng ri tm
xung bin. Thng bnh m ch ang n l mt trong ba thng
ri xung bin.
- Sau chic ghe c gp tu khc khng? Chic ghe c ti c
b bn kia khng? M ti lm sao em bit? Em i trn chic ghe
h? Cn nhng ngi khc by gi u? Ghe chm cht ht
ri phi khng?
- Ch hi nhiu qu khin em chng mt. D khng, em khng
phi l ngi trn ghe y. Ghe cha chm. Hin gi gi ng
Bc ang a ghe tp t t vo b bin Thi Lan. Em hy vng
ghe c vo b v s.
Ni xong Hng l v trm ngm. o mun hi na nhng ngi ngi.
y ng l mt em b, nhng phong thi v cch n ni ca em tht
l khc thng. Mt a b mi tui tri dt vo mt hi o, xa cha
m v cc anh ch, th khng th no n ni bnh tnh chng chc nh
vy c. ng l n phi khc la, phi ku m, phi m ly o m
k l th mi ng. ng ny, n ngi trc mt o, ly o cho c
mc, ly bnh cho c n v sn sc o nh mt ngi ch sn sc cho
mt a em. Cnh hoang o di trng ny hoc gi ch l mt gic
m, o ngh. C cn vo mi au gn rm mu, v bit y khng
phi l mt gic m. Va lc y Hng a mt ngn tay ln lm hiu
cho o yn lng. Mt thong sau Hng ni:
- Em nghe nh c ting nc chy rc rch. C th l chng ta s
tm ra nc ung. Ch ngi yn y, em xem.
Hng ng dy, thon thot nhy trn nhng tng v pht chc
bin mt sau lm cy. Trong lc ch i, o vi tay ly ti bnh v
mc ra thm hai ci bnh. C n thong th, mt hng v lm cy.
Mt lt sau, c thy bng Hng xut hin trn mt tng , hai tay
ang nng mt vt g khng r. Khi Hng n gn, o thy l
mt chic l cun li hnh mt qun, bn trong y nc.
50 | H n g

- y l nc ngt, ch ung i.
Hng a nc vo tn mi o. Nc ngt qu, ngon qu, lm cho
rut gan o mt ri.
- Ch ung ht i, em ung ri.
o ung ht nc. C cm n Hng. Hng bo:
- gn sui nc c mt khong t sch v kn gi. Ch em
mnh c th ngh m y c. Ngi y lnh qu. V li
gia khuya nc c th ln cun ch em mnh xung bin lm.
Hng b ti bnh vo thng, trao cho o cm v ci xung xch ci
bc qun o ln. Hai ch em men theo con ng c tr ln sui.
Trng hi o sng vng vc. Tri vn trong, khng mt gn my.
Hng i o ngi xung ri mi ni:
- May mn chng ta tm ra c con sui nc ngt ny. C
thng bnh lt an Mch, t ra chng ta cng c thc n cm
hi trong chng mi ba hay na thng. Chng ta n bnh,
ung nc sui v s i tm trong o xem c th rau, th tri g
n cho bt xt rut. Trong thi gian , chng ta xem c
chic ghe t nn no i ngang gn y khng. Ta s cu cu v
khi h gh vo, ta s cng xin i vi h. Ci bc o qun v
thng bnh ny em nht c ngoi bi ct hi chiu qua. Lc
em ln o th ch ang ng. Thy ch khng c qun o, em
mi m bc tm mt b , vt cho ro ri treo ln cnh cy cho
kh ch mc. Nhng b qun o cn trong bc ny, ngy mai
ta s vt phi p ng thay mn cho m. Nu ch cha mt
th ch k cho em nghe chuyn ca ch i, ch.
o bt u k chuyn vt bin ca mnh cho Hng nghe. Cha c l
mt nh vn b i hc tp min thng du Bc B t nm 1976. M
c dnh dm trong hai nm mi tin i thm nui chng mt ln.
T v sau, m c v c ch c tin vit th, gi cho cha c
mt h ng v mt chai mui s mi ba thng. C ln trong su
by thng lin tip gia nh khng nhn c th t g ca cha c c.
51 | H n g

Ln u gp c cha c ti tri hc tp, m c thy ng gy m v

tiu ty n thm thng. ng xi m con c trn qua nc khc
m sinh sng, nhng m c ni cn nc th cn tt, rng chng b
cn sng th b cn ch i. Trong khi th s sng mi ngy mt
tr nn kh khn. C v thng em trai ln ca c thng Vn, nm
nay mi su tui ht sc gip m trong vic bun bn, nhng
khng n. C c mt ngi bn tn Nguyn. Gia nh ca Nguyn
cng lm vo cnh tng thiu nh c, nhng nh c thn nhn sng
ngoi quc, nn i sng ca h kh hn nhiu. C mi hai thng
h nhn c mt gi qu t ngoi quc trong c bt ngt, thuc
l ba s 5, b, ph mai, thuc tr sinh v nhng loi xa x phm khc.
Cc th ny h em bn ly tin mua go v nhng th cn thit
khc. Khi chng cha ci ca o ng vt bin, c bn khon lo
s. C khng lo s cho c m c s b m, b em nh. M ca c m
c khc mt m, nhng cng ng c i. C li tt c t
trang v o qun cho m, ch em theo ci bng t ti v mt b
mc trn mnh. C thc mt m vi Vn, k thc gia nh cho em.
H qua c M lai, ch s nh in cho em lin. Ghe ca c h
my lnh nh trn bin mi su m ngy v rt cuc b bn
cp bin tn cng. C b ba tn cp bin lm nhc, v tn th ba
ht c xung bin. t b tri v nh p d man. C l chng
cht ri, v mi ngi trn ghe c th cng cht ri. C bng mt,
nc mt c li tun ra nh sui. C gi m, gi em, gi tn ngi
yu. C ni c mun p u vo cht.
Hng im lng nghe, thnh thong cm ly tay o trong hai tay mnh
v bp tht cht. Em khng h ngt li ca c. n khi o ng dy
nh p u vo th em m c gh cht li. Hng c mt sc mnh
k l khin o khng nhch thm c mt bc. Mt lt sau, ht
sc. o ng qu xung th hn hn. Tri v m lnh m m hi
o lm tm.
Hng o ngi xung c. Em ly vt o hng ca mnh lau m hi
trn cho o. i cn au ca o du xung, em mi nh nh ni:

52 | H n g

- Ch lm nh vy l ch khng ngh ti hai bc v cc em ca ch.

Hai bc v cc anh ch s kh au sut i mi khi ngh n ch,
cho rng ch cht chm di bin. Trong khi th ch ang
trn t lin, c c hi n ghe khc tip tc cuc hnh trnh.
Nu m n ni n chn c th ch s lm vic nng
cho gia nh. Ni ci tin ch c ti b bn kia cng cho bc
vui ri. Hung na ch vn cn nhiu hy vng. Chic ghe ca
ch v bn mi hai ngi trn rt c hy vng n bn b
bn kia. Bn cp sau khi ht ch xung bin chc tho lui.
Bi v chnh mt em trng thy chic ghe ang bp bnh tri dt
v hng Ty Nam. Trong vi ngy na c th thuyn s cp
vo mt b bn M Lai. Anh t rt c th cn sng v ch cn
rt nhiu hy vng gp li anh y...
o nm ly cnh tay tri ca em b trong hai bn tay mnh:
- Chc khng em? C chc l anh t cn sng khng em? M ti
sao em thy c chic ghe ch anh y i dt v pha Ty Nam?
Em ng u v thuyn em by gi i v hng no? Ba m
cng cc anh ch ca em hin gi u?
- Em ha vi ch l mai mt em s k ch nghe. Chuyn ca em
gn nh chuyn ca ch. By gi khuya ri, ch em mnh cn
ng sng mai cn dy canh chng ba mt bin. Ch nm
xung y v gi u ln ci r cy ny m ng.
- Ch cu Tri khn Pht cho anh t ca ch cn sng. Em i,
thn ch by gi u ri, ch khng cn xng ng vi anh t
na. Ch kh lm. i con gi gi gn tng ly tng t, vy m
trong pht chc b sa vo tay mt bn cp bin d man. Ch
khng cn hng th g m sng trn i ny na.
o khc rng rc. Hng chm ri:
- C nhiu ngi trn i sng khng v hng th m v bn
phn v v thng yu. M ni cho ti cng, sng v bn phn
v v thng yu cng c th l mt ngun vui ln, ch .

53 | H n g

Trong cn au kh cng cc, o khng nhn thy ngha su xa

ca li Hng ni, mt li ni tht ra khng th pht ra t ci ming
xinh xn ca mt c b mi tui nh Hng. Cho nn o lng thinh.
Hng ni tip:
- C bit bao ngi chm ghe cht v b l c mp ra tht, ra
xng. Nhng khng phi ch di bin su mi c c mp,
tha ch. Trn t lin cng c c mp. Chng ra tht, ra xng
ty ca chng ta m sng. Bn cp bin kia cng l mt loi c
mp c phi khng ch? C th l v b nhng con c mp khc
trn lc a chn p cho nn chng mi ra bin lm c mp
trn thuyn. C mp di bin ra hng chc, hng ngn ng
bo ca ch. C mp trn thuyn li ra hng chc ngn ng
bo khc. Ch b ba con c mp ra i. Ch gnh chu mt
phn ci kh au cng cc ca ng bo ch. Trong chng ta, c
ai m khng b thng tch? C ai m bo tn ton vn c
thn th v tm hn? Vi con mt em, em vn thy ch trong
trng v trinh bch mt cch hon ton. Bn cp bin bc bch
ch, cng ot ch, nhng khng ly c g ca ch ht. Ch
cha bao gi mun em thn th ca ch a cho chng n.
Ch khng c li lm g ht. Vt thng ca ch, cng nh vt
thng do mt con c mp gy ra, mt ngy kia s lnh. Min l
ch phi chy cha ng n lm c. Vt thng lm c th
ch cht. Vt thng c th lm c tinh thn ch cng nh lm
c th xc ch. Chng mi ngy na thng na th ch em
mnh c th qua c b bn kia. Chng ta s c gng xin vi
mt bc s cha tr v chn ng cht c ca vt thng trong
thn th ch. Cn vt thng tinh thn th khng c bc s no
cha tr c cho ch ht. Ch phi cha tr ly.
Nhng li ni ca Hng thm dn, thm dn vo ton thn o. C
nm im lng. Nc mt c tun tro nhng c cm thy d chu
hn. Mt lc lu sau Hng ni:
- Hi nh em c nghe b ngoi em tng Tm Kinh Bt Nh
mi bui ti. Em khng hiu li kinh, nhng mi ln nghe kinh

54 | H n g

l em thy khe khon trong ngi. Ch mt lm, bun lm phi

khng? Ch im lng em c Tm Kinh cho ch nghe nh?
Ri khng i o tr li, Hng bt u c Tm Kinh Bt Nh theo
ging ca b ngoi Hng. Em c Tm Kinh ny lun nhiu ln. Cng
nghe o cng thy ni au ca mnh lng xung, m du li. Nc
mt vn chy trn m c, nhng nc mt by gi ngt nh nc
cam l. Hng cha c xong ht bin th t th o thip i. C
ng cho n sng hm sau khi nng ln th c mi thc dy.
***
Khi o thc dy th khng thy Hng u c. Ngh rng Hng thc
dy trc mnh v i chi u lang thang trn o, o ti gn
sui vc nc ra mt. C ly nc sui v ln u tc ra bt
cht mn ca nc bin. Ri c leo ln mt tng , nhn quanh bn
pha. Nng chiu trn lan trn mt bin v hi o. Tri vn trong
khng mt gn my. Cht c thy xt xa trong rut. C chy v ly
mt tm bnh, cn tng ming nh, nhai tht k trc khi nut. Bnh
thm v c nhiu cht bo, rt l ngon ming. C khng dm n thm,
s thng bnh mau ht. C vc nc ngt ung y bng. Ri c m
bc o qun t ra quan st. Trong bc cn c mt b b ba mu tm,
mt ci o montagut mu sa c, mt ci khn tm mu vng kh
ln v mt b b ba ca tr em mu khi hng. B ny chc
Hng mc va, c ngh nh vy v em cc th ni trn ti b sui
git. o qun cn sch, c ch cn x i cho ht mi nc bin m
thi. C vt tt c cho ro nc v em phi trn nhng tng c
nng chiu vo. C lm xong vic m Hng vn cha v. C a hai
tay chm ln ming v gi ln tn Hng nhng khng nghe ting
Hng p li. Ting ca chnh c di li lm c hi lo s. C bn yn
lng. Men theo b sui c i ln o, vi hai bn chn khng. C chn
nhng ch c c hoc c tng bc cho au chn.
Cy ci trn o ton l cy di. , c trng thy mt cy i. C hi
mt l, v nt, ln mi ngi. ng l mi thm ca l i. C mng
nh gp mt ngi thn. Nh ngoi c Cn Th c mt cy i. Hi

55 | H n g

cn b c c hay tro ln cy i chi v hi i n. Ngoi c

c ry ti sao con gi m li leo cy, c khng hiu. Nhng c khng
nghe li ngoi, c leo ln cy i hoi. ng trn mt cnh i m
nhn th vui lm. Nhnh i rt do, t khi no b gy. Thng Vn, em
c c ln tro ln cy bng s trc nh b t, bi v ln y ci cnh s
trn n ng nhn b gy. C bit cnh s d gy cho nn khng
tro ln cy s. V li cy s mc sn trc, c khng mun cho
nhng ngi qua li thy c tro cy.
Trong th gii l lng ny, cy i l mt ngi quen. C lu luyn
ng di gc n. Nhn ln, c ch thy my tri i non. Nhng c rt
mun nm, c rt thm hng v ca i. C nhn quanh xem c ai
khng (l cha, trn hoang o ny c th c ai m phi nhn) ri nm
mt cnh i, nhn chn nhy ln thn i. C khng nhy ln c,
bi v sc c qu yu. C bn b mt cnh cy kh, khoo nhnh i
xung. Mt lc sau, c vt c cnh i, ko n xung thp, v hi
c tri i non. C ly tay chi v i v a ln ming cn. Tri i
non cht lm, nhng hng v quen thuc ca n lm cho c sung
sng v cng. Mi xa cch qu hng c hai tun l, mi xa cch
loi ngi cha c trn mt ngy trn m c c cm tng xa
cuc sng quen thuc c c hng trm nm v cch bit vi loi ngi
cch hng ngn th gii.
Nh c cy i, o nhn thc c rng mnh ang ng trn tri
t, gia mt hoang o trong vnh Thi Lan. C nhn ra trc mt.
Mt tri pha tri ca c, l phng ng, ni c ra i. Bn
phi c l bn b Thi Lan v xa xa, v pha Ty Nam, l b bin M
Lai, ni chic ghe ca t ang tri dt ti. C tin li b Hng nh tin
li mt ngi ln. C b tht l l. Mi tng tui m phong
ging ht ngi ln, ni nng nh mt ngi ln. Cng ngh c cng
ly lm l. T chiu hm qua cho n by gi nhiu thay i xy
ti trong tm hn c v tt c u do con b gy ra. Nu khng c n
chc c gieo mnh xung bin chiu hm qua chm dt cuc
i mnh. Mt con b mi tui, nhiu lm l mi mt, khng th
ni ln nhng li tng tri v thm tha nh Hng ni hi hm vi
c. Ch gnh chu mt phn ci kh au cng cc ca ng bo
56 | H n g

ch. Trong chng ta, c ai m khng b thng tch? C ai m bo tn

ton vn c thn th v tm hn? Em thy ch cn trong trng v
trinh bch hon ton. Bn cp bin bc bch ch, nhng chng
khng ly c g ca ch ht... Vt thng ca ch cng nh vt
thng do mt con c mp gy ra....
Chnh nhng li ni khi s lm du bt ni au trong tm hn
o. Bit bao nhiu l s khn ngoan c cht cha trong tng y
cu ni. Ngi trn gh hc ng bao nhiu nm o hc c g
chun b i vo i? Mt c b mi tui dy cho o nhiu
hn mi nm n sch. Nhng Hng l ai? Ti sao Hng khng chu
tr li nhng cu hi ca o? Ti sao em ln c hoang o ny
vi mt thng bnh v mt bao qun o? Ti sao em bit c ghe
ca o hin ang theo gi tp v pha Ty Nam? Ti sao mt em b
gi mi tui m li bnh thn v khn khoan gp my ln mt thiu
n mi chn nh o? Hay Hng ch l mt con ma? Ngh n
o thy lnh run, d tri bt u nng gt. C men theo li c
tm v ch phi o xem li o qun c git sng nay cn khng, v
thng bnh c n hm qua v sng nay c phi l bnh tht hay
khng, hoc tt c ch l gi rch v t st do ma bin hin. Nhng
khng, Hng khng th l ma c. B qun o o ang mc y
ng l b o qun ca Hng a t ti hm qua. C cn nh rt r
l hm qua khi tnh dy trn bi ct, c khng c mt mnh vi che
thn. M kia ri, nhng b o qun c git cn kia, ang c phi
trn cc gp . M thng bnh cng cn kia. o qun kh, c i
thu gp v xp li thnh mt chng. Hng khng th l mt bng ma
c. Nhng Hng i u m by gi cha v? C lo ngi. C nh
tro ln mm cao gn y nhn quanh th bng nghe ting ci
trong tro ca Hng t pha b ct. Ngonh li, c thy Hng t b
ct i ln, o qun c b vn kh ro khng dnh mt git nc.
Ting ci trong tro ca Hng lm cho nhng s hi ca o tan
bin trong chc lt. Qu tht, l ting ci ca tr con, sng v dn
nh thy tinh. Vy m hi ny o ngh rng Hng l ma. o ni
ln, ging hi trch mc:

57 | H n g

- Em i u m qu tra mi chu v nh th? Ch i tm em mi

m khng gp.
Hng ti bn o v ch cho o thy nhng m my en ang
t hp pha chn tri ng Nam:
- Sp c cn ma ging ri ch, ta i kim ch tr n i thi.
Hng ko o i v pha nhng tng ln. Mt lt sau, hai ngi
tm ra c mt hc kh rng v kh kn o:
- Ch ngi y, em tr li mang thng bnh v bc qun o,
Hng ni vi o.
o nht nhng vin si di t v ngi xung, lng c da vo
vch . Tri bng nhin ti sm li. Gi thi o o lm ng nghing
cc thn cy pha trc. Nhng git ma nng bt u ri lp bp
nh c ngi nm . Mt tia chp sng le xt ngang, tip theo l
mt ting sm n ln gn nh pha trn u ca o. C ang run
ry th Hng va chy ti, mt tay m thng bnh, mt tay xch bc
o qun. C nhng th trn tay Hng, t xung t, m Hng
vo lng v ly tay vut phi nhng git ma trn tc v trn o
Hng. C b yn cho o sn sc v u ym. Ma trt o o nghe
nh ting thc , nhng ch hai ngi ngi khng h b t. Mt
bin lc ny chc l y sng gi. Hng t t m mt v ni vi o:
- Bin ng nh th ny th c nhiu ghe t nn chm lm ch .
o trm ngm. Trong tr tng tng ca c, c thy hnh nh
nhng chic ghe tr em v ph n ang b sng nhi ngang nga trn
mt bin. Nhng cnh tay a chi vi. Nhng ting ku la kinh
hong lc trong ma gi. Nhng thn hnh chm nghm di bin
su. V nhng n c mp quanh qun ch i, sn sng lao ti. Tri
tim c nh b mt bn tay c nghit no bp cht. Lng c xao xuyn,
c t hi khng bit ti v sao t hn na th k nay ng bo ca c
khng ngy no m khng chu cnh tai ng cht chc. C nhn
Hng th thy hai m em b t m nc mt. Th ra Hng cng
ang lng l khc. Nhn Hng khc, c bng thy nim au ca c
58 | H n g

du i, tri tim c nh c bn tay c nghit kia bung th. C ly

vt o lau nc mt cho Hng. Hai ngi lng yn khng ni g. o
thm c cho ma chng tnh, gi chng yn. Nhng ma vn ging
mt mng y tri v gi vn o o bn pha. Nm trong tay c, Hng
nhm li nh ng. Hi th ca em nh nh. C c cm tng ang
m tt c nhng g c thng yu trong lng. S c mt ca Hng
trn o ny tht l mt iu nhim mu, l lng khn t.
Ma cho ti gn bn gi chiu mi dt. My quang, tri tnh v mt
tri li l dng. Hoang o c v du mt. o v Hng r nhau ln
ng trn mt tng ln. Hai ngi phng mt v pha chn tri.
Vn khng thy c bng mt ghe thuyn no. C l nhiu chic
chm trong thi gian sng gi.
o ko Hng ngi xung tng v bo Hng k chuyn Hng cho
o nghe. Hng ngn ngi. Nhng bng em ci rt ti, v giao hn
vi o:
- Em s k chuyn cho ch nghe, nhng hm nay em ch k mt
na thi nh. Cn mt na ch phi i ti ngy mai. Ch c
bng lng th em mi k.
o bng lng. Hng m mt lt ri mi bt u ni.
***
Hi Hng cn b lm. Th gii ca Hng ch rng bng i cnh
tay ca m Hng. Nm trong th gii , em thy m p v yn lnh.
Hng c bit u rng hai cnh tay ca b chng c mt v
tr ging bo bn ngoi bo tn c ci khng kh an lnh v t
m trong em c p . Mi ti gn y, em mi thy c mt
i cht ci th gii ca ngi. Ngy xa ti Vnh Long, ba m Hng
c mt nh my nc v mt tim tp ha. ng b trng nom hai
c s v c ngi n ngi lm thng mn. Ti min qu, gn
st nh ca b ngoi Hng, ba m Hng cn gy dng c mt
vn cy n tri, c hn ba trm gc xoi, mt trm gc nhn v gn
su chc gc su ring. Chin tranh cp mt ba Hng v lm tan

59 | H n g

nt ca hng tp ha. Khi chnh ph lm thi ca Cng Ha Min

Nam Vit Nam ln nm chnh quyn, m Hng quyt nh v qu. B
em nh my nc v tt c vn ling ti sn lm n th x cng
hin cho nh nc. B ch mun gi li c vn cy n tri qu
ngoi Hng. V qu c mt thng th m Hng sinh cho Hng mt
a em trai khu khnh. Hi ba Hng b lc n cht th x Vnh
Long th b mi c thai thng nh c hai thng. Em ca Hng tn
l Bch. N ging ba Hng nh tc. M Hng v Hng rt thng yu
Bch. Hng i hc trng lng. Mi chiu, m Hng m Bch v dt
Hng i chi gia nhng cy xoi, cy nhn. K ra vn cy n tri
ca nh Hng rt ng gi, ba m con c th sng sung tc nh tin
bn tri cy. Ba Hng trc kia u c ng h ti chnh cho Cch
Mng, trch trong tin hu li thu c ca nh my nc v tim
tp ha. Sau khi dng hin cho nh nc cc c s ny, m Hng ngh
rng b vn c th tip tc ng h cho nh nc cch mng mi nm
bng cch ly bt hai mi phn trm tin bn tri cy trong vn
hin cho cch mng. Trong mt ba cm thnh son m b b cng
nu i ngi cn b x quen thuc, b t l thin y. Ngi
cn b cng nhn thin ca b, nhng khuyn b nn bin my mu
t trng cy n tri thnh rung la. B rt ngc nhin. Mi my
nm tri vi bao nhiu cng kh nhc mi gy dng c s vn.
By gi n ng ht bao nhiu cy qu m lm rung, iu b
khng th tng tng ra c. Nhng ngi cn b ni rt chn
thnh. Anh bo hin gi t nc cn la go hn l nhng th tri
cy xa x. Nu b khng nghe li th tin bn tri cy thu c mi
nm s khng tr tin thu, ly u ra m mua go cho con n,
ng ni hin hai mi phn trm cho nh nc. Nu b trng la th
thu s t hn nhiu. quen vi vic lm n, m Hng cho vic n
cy n tri trng la l vic in r nn b khng chu nghe theo.
Nhng ngi cn b ni ng v ni thnh thc. Sau khi nh nc
n kim k v ni cho b bit tin thu ca mi gc xoi, gc nhn,
gc su ring, b mi ng nga. Nhng sc phn khng ln qu
khin b khng chu n xoi, nhn v su ring trng la. B lm
giy hin dng s vn cho chnh ph ri m thng Bch v dt con
Hng ln th x sng nh mt ngi quen. y l mt ngi bn hc
60 | H n g

c rt thn ca m Hng. Chng b i hc tp, b nh bun bn

qua ngy nui ba a con. B ngh m Hng nu cho vt
bn, v chia mt cn phng trong nh cho ba m con Hng. c hai
nm th tin vn ca m Hng cn. B cng lm vo cng mt tnh
trng. Hai gia nh khng c n ng chung mt nh. Hai b m
tm trm phng ngn k m khng c cch no nui ni nm a
tr. H bn dn t trang, o qun v tt c nhng g bn c. C
nhng m i qu, ba m con Hng nm m nhau trn b vn mc,
c sc ng qun i m khng th no ng c. Ngoi Hng mt
lu ri nn m Hng cng khng cn rt lui c v min qu.
Mt hm bc By Nhiu ti r ba m con Hng vt bin. Vt bin?
C ai quen bn pha tri kia m vt bin? Bc By Nhiu l ngi
cng lng, ngy xa tng chu n ba m Hng. Hai ngi con trai
ca bc sp b i lnh sang Cam-pu-chia cho nn bc mun chng n
i trn. Bc nghe nhiu ngi vt bin hin gi sng bnh an v cn
gi tin v gip cho gia nh. Trong cn tng qun bc mun em hai
ngi con bc b nc trn i. Bc c mt chic ghe. Bc chun b
k lng. Bc cho hai gia nh khc cng i, mi gia nh phi gp
tin mua du, nht v thc phm cho mi ngy i bin. Tt c
u c chun b y ; cn ba ch ngi trn ghe, bc mun dnh
cho ba m con Hng. M Hng khng ngh l mnh i t nn chnh tr.
B ch ngh rng t ny mnh sng khng c th mnh i t
khc. Nghe ni ra bin gp tu ngoi quc th mnh c h vt ln
v mang v x h lin. M con b i qu, vy b phi i. Cng nh
hai cu trai kia khng mun i lnh qua Cam-pu-chia th cng phi i.
Sau my ngy suy ngh, m Hng quyt nh i theo bc By. Ba m
con sp t v qu theo bc. Hng khng c g em theo c. Ci o
Hng mc trn ngi l ci o p nht ca em. Chic qun xa lanh
trng ca em cng mn gu. V mt i giy cao su trn hai bn
chn nh. on ngi chia lm hai nhm i sut m trong rng
rm. Tr con c cho ung thuc ng khi khc. Quanh qun
trn trnh gn ti hai ngy hai m h mi ti c ch giu ghe.
Ghe va mi i ra thy bng dng ca bn chic thuyn nh c
quc doanh, nn li phi quay tr li trn trnh. m sau ghe ra bnh

61 | H n g

yn. n sng th ti hi phn quc t. Tng rng ti y l thot, ai

ng ra ti y mi l bt u i vo cuc mo him. Ghe chy c
mt ngy th hng my. Bc By loay hoay mi m khng cha c.
Ghe bt u dnh dng tri ni trn bin c, khng c cch g iu
khin c. Ai ny u cu nguyn cho mt chic tu ngoi quc i
qua mi ngi c vt ln. Nhng sut bn nm ngy tri dt,
ghe khng gp mt chic tu hay mt chic ghe no khc. Khng ai
bit c hin gi ghe ang tri ni v tr no trong vnh Xim La.
K ti y, Hng nhn o v hi:
- Ghe ca ch c gp tu ngoi quc no khng h ch?
o gt u:
- C, ghe ca ch c gp mt tu Nga, hai tu Panama, mt tu
c, mt tu Singapore v mt tu Hoa K. Thy ghe ch, chic
no cng lm l, i thng. Ch khng bit ti sao h tn nhn
nh th. M ch thng ni cu mt mng ngi th c phc
nhiu lm. Phc nhiu hay khng th cha bit, nhng ch chc
chn l nim vui khi cu c mt ngi lm nn phi l mt
nim vui ln. Nhng chic tu kia coi mng sng ca ng loi
khng bng mng sng ca mt con kin. Tht l nhc nh. Vy
m ch c tng loi ngi l vn minh...
- Trc y cng c nhiu chic tng vt ngi ch . Nhng mt
khi cu ngi ln ri th khng c bn no chu n nhn ngi
t nn, d l tm thi. Khng c nc no mun chp nhn
ngi t nn. Cc tri t nn M Lai, Nam Dng v Thi Lan
m c c l do s can thip ca Ph Cao y T Nn Lin Hip
Quc. Bt c d cc nc mi phi chp nhn cho ngi t
nn ln b. H m thm ra lnh cho cnh st mi khi c ghe t
nn ti th y lui ra hi phn quc t. V vy c rt nhiu ghe t
nn i vng lang thang ngoi bin v cui cng b sng gi nhn
chm.
o m to hai mt:

62 | H n g

- Sao m em bit c nhng chuyn , h Hng? Em c

nhng iu sch bo no th?
Hai mt c b m bun:
- Em bit v em bit, th thi ch . Em khng c c sch bo no
c. Tn Gia Ba l mt trong nhng x tn nhn nht. C nhng
ghe ln vo c b v ngi trn ghe nhn chm thuyn
khi b ui ra bin tr li. H lin b bt nht v khng ai bit
h b giam ni no. Nu nh bo bit c, hoc mt ta i
s no hay c, hoc c v i din Lin Hip Quc nghe tin,
th l mt dim phc cho ngi b bt. Chnh quyn Tn Gia
Ba s khng th tiu h. V dn d h cng c mt ta i s
Ty Phng bo lnh em sang nc h. Cn nhng ngi
khng ai bit n th c th nm mi trong lao cho n cht.
Nhiu thuyn t nn gh M Lai b cnh st M bn da ui
v c khi bn tht vo thuyn lm thit mng hoc b thng
nhiu ngi. S thuyn b ui ra v chm ngoi hi phn quc
t khng th no m c tha ch. C mt ln em trng thy
hai chic ghe t nn gh vo b M Lai, khong mi lm cy s
v pha Nam thnh ph Mersing. Mt chic ch su mi hai
ngi v mt chic nm mi bn. C thy l mt trm mi
su ngi, trong s c hai phn ba l tr em. Tt c ng trn
bi ct, run ry xin vo t nn. Nhng cnh st M Lai khng c
quyn cho php. H buc dn t nn leo ln thuyn h ui
ra hi phn quc t. Mi ngi than khc, cu khn nhng v
hiu. C ngi ni rng hai chic ghe b h hng, khng th
no ra bin li c. Sau khi xem xt ghe, cnh st i tm th
mc trong mt lng gn y trm li thuyn. Bn gi ng
h sau, mi ngi b ui ln ghe, tr ra hi phn quc t. Lin
khi ghe mi ra khi vng nc M Lai, sng bin nhn chm
chic ghe ch su mi hai ngi. Mi ngi trn chic ghe th
hai u chng kin cnh tng hi hng . Tht cha c cnh
tht vng no ln lao hn na. Ngi ch huy ghe th hai nht
nh cho ghe cp bn tr li d b t hay b bn. Khi ti bn h
ph hy chic ghe v ngi l trn bi. Cnh st khng bit phi
63 | H n g

lm g hn, mi em h vo tm tr trong mt ci nh kho mc

nt gn . Dn lng t ng em ti cho h cm v thc n.
Tr con v ph n than khc nh ri. n ng th im lng; ngi
no ngi ny ch nhn vo khong khng, chng ni nng m
cng khng n ung. Trong s su mi hai ngi ca chic ghe
b chm ch c hai ngi n ng sng st. H bi li my
ting ng h v c mt ghe nh c M Lai vt. Nhng
khi ln b h b em i u bit tch. Cnh st da nm mi
bn ngi kia khng c k chuyn chic ghe chm cho bt c
ai, nu khng th h s b b ln mt chic ghe c v ui ra hi
phn quc t tr li. S phn ca hai ngi kia v sau khng r.
C th h b th tiu cho cu chuyn kia c gi kn i
vi bo ch quc t. Nhng cnh thng tm nh vy xy ra
lun lun ch , khng tun l no l khng c.
Hng ni t nhin nh Hng k li chnh nhng chuyn mt thy tai
nghe ca mnh, ch khng phi l lp li nhng iu nghe ngi
khc ni. Nt mt Hng va trang nghim, va m bun. Khng
bit ti v u m o li tin chc rng nhng iu Hng ni l c
thc, d c rt ngc nhin khng hiu sao c b ngi trc mt li c
th bit, c th thy v nghe c nhiu iu nh th. Nhng ci
ngc nhin ca c khng ln bng ni kh au ang dng ln trong
tm hn c. C tng rng nhng kh nhc m c chu ng v
my h, v i kht v v bn cp bin l nhng kh nhc cng cc
ri. By gi c mi thy thm trng ca nhng ng bo c. Bao
nhiu ngi cht di bin su? C khng dm ngh ti. C ch
bit l nhiu lm, nhiu lm. t nc mnh m mnh khng c ,
em thn ti nc ngi cho h bn git xua ui, hm hip, cp
bc v cui cng cng cht di bin su. Hai hng nc mt li tun
ra, c gc u khc trn vai Hng. Nng tt, gi chiu chuyn
lnh. Hng ng dy. Em i ly bnh v nc sui cho o.
m khuya m o cn trn tr mi. C ngh ti chic ghe ca
t, khng bit gi ny tri dt phng no. Trn ghe khng cn thc
phm, khng cn nc ung v mi ngi u kit lc. D gh
c ti bn M Lai i na th liu nhng ngi trn ghe c c
64 | H n g

a vo mt tri t nn hay khng? Hay l cnh st li ko ghe ra

cho ghe cht chm nh nhng ghe khc? t m cht th c khng cn
thit sng na. Hng ni rng mnh khng c ch k ngh n
ci cht ca mnh. Mnh phi sng cho m v cho cc em. o ni
thm: Tha m, con s sng, con s sng v m v v cc em con.
o nm khc nh ma.
Nhng Hng tnh gic tr th. Em nghe ting o khc v nhm
dy, v v o. Nh c c nim au kh ca o, em ni:
- c nhng ghe gh vo ng b ca tri t nn v c chp
nhn. Ch ng lo bun qu. Anh t v nhng ngi ng
hnh tuy ht lng thc nhng cn cm c c t ra cng l
vi hm na. Nu gp c mt ghe nh c nhn t th th
no ghe ca anh cng c a vo bn b an n.
- Nhng t khi mnh c gp may nh th lm, em Hng. Ch
ch s...
- Ch ng s; ch b mt tn hi tc ht xung bin ri m c
sao u. C nhiu chuyn k l xy ra. My thng trc y
c by ngi thanh nin, bn trai ba gi, i trn cng mt chic
ghe nh khng c my y. H ch dng cho bi tay m cng
ti bn Thi Lan v c chp nhn vo tri Songkhla. C mt
gia nh hai con, mt a bn tui, mt a hai tui, trn i
trn mt chic ghe nh, chiu di by thc, chiu ngang mt
thc su. Khi cha ra khi vng bin Rch Gi th ghe b bn
theo v ngi chng trng n gia ngc. Ghe ca h ly ht
tc lc chy ra khi tm sng, nhng ngi cha cht trn ghe
hai ngy sau . B m, vi hai a con th, cm c mt
mnh vi bin c sut c by ngy by m, v cui cng cng
tp vo c b bin Thi Lan. C nhiu chic ghe ang chm
th c tu hoc ghe nh c i ngang cu kp. V tr c y
chuyn l lng m ta cha tng thy tng nghe, tha ch. Th
gii ca chng mnh quanh qun ch c gia nh, trng hc,
ch ba, hng qu, rp xi n v x hi mua bn. Chng ta tng

65 | H n g

rng gic quan ca chng ta l nhng ca s m ra ngoi v tr,

v nhng iu chng ta nghe thy v s m c chnh l hnh
nh trung thc v ton vn ca v tr bn ngoi. Khoa hc
h cho ta thy mt t s tht v ci v tr thc ngoi ta. nh
sng, m thanh, v nhit m tip nhn khng phi ch thc
l nh sng, m thanh v nhit trong v tr. Mt ta chng
hn, ch tip nhn c nhng tia sng m ba trng ch l t
bn trm n tm trm phn triu ca mt ly. Nhng trong v
tr cn c rt nhiu quang ba m ba trng di hn hoc ngn
hn, v vy gic quan ta khng tip nhn c. Nu ba trng
ch di khong bn trm phn triu ca ly th ta thy mu tm.
Nu ba trng di ti tm trm phn triu ca ly th ta li thy
mu . Nh vy, mu v mu tm cng nh cc mu khc,
ch l chiu di ca nhng ba trng, v mu sc t chng
khng c bn th. Mt bng hoa mu khng phi l v bng
hoa y c mu m v khi tip nhn nh sng t nhin, bng
hoa y thu ht tt c nhng quang ba c ba trng ngn v ch
phn chiu li trong mt ta nhng quang ba c ba trng di.
Ch hc vt l chc ch bit nhng iu ri. Em nhc ch l
ch nh rng nhng chuyn k b, l lng trong v tr khng
phi i tm u xa; n ngay trong cuc sng hng ngy. Nhiu
khi mnh phi nghi ng ci thy v ci nghe ca mnh, bi v ci
thy v ci nghe ca mnh c th sai lc ch . Ch c nh hi
chiu khi ch em mnh nhn ci mt tri chi ang t t ln
xung bin hay khng? Lc ta tng nh l ta ang trng
thy mt tri ca hin ti. K thc mt tri m ta trng thy
ch l mt mt tri ca qu kh, trong khi mt tri hin ti
ln xung bin trc tm pht ri. Ta c th ni l ta chng
bao gi thy c mt tri ca hin ti, v nh sng si m cho
chng ta hng ngy l nh sng ca mt mt tri qu kh. Ch
thy khng? V vy cho nn ta phi tnh to, ng cho nhng
iu ta thy, nghe v ngh che lp ci v tr mu nhim bn
ngoi. Si Gn, c khi no ch ngh ti rng mt ngy kia ch
s nm ng gi u trn mt ci r cy ni chn hoang o cch
bit ny khng? C bao gi ch ngh n nhng cnh tng hi
66 | H n g

hng trn bin khng? Vy m nhng iu xy ti cho

ch. Cng may m ngoi nhng cnh tng au nt lng kia v
tr cn dnh cho ta nhng hin tng mu nhim khc. Ch
ng lo lng v su kh qu m mt i phn sng sut ca tm
no. Hy gi tm hn ch bnh thn m tip nhn nhng iu
mu nhim y. Thi, m khuya, ch cn phi ng. Ngy mai
em s k tip cho ch nghe chuyn ca em nh em ha. By
gi em c Tm Kinh Bt Nh cho ch nghe v em chc ch
yn gic.
Hng li ly ging ca b ngoi m c Tm Kinh Bt Nh: B Tt
Qun T Ti i su vo php qun Bt Nh, thy c nm un l
khng, vt c tt c mi kh au ch nn. Ny ngi con ca X
Li, sc tc l khng, khng tc l sc, sc chng khc khng, khng
chng khc sc; th, tng, hnh, thc cng u nh vy.... Li kinh
m du nh ma ri nh trn c cy hoa l. o nm yn cho li
kinh tc ng trn tim trn c mnh. C m thy mt dng nc mt
chy trong mt cnh ng c lm tm cc bng hoa vng, tm,...
***
Ngy th ba trn o vng. Sng thc dy o li thy vng Hng.
C b ny a i chi tht sm, o suy ngh. C xung sui vc nc
ra mt, ly b o b ba mu tm ra thay, git b c v em phi.
i mi m cha thy Hng v, c lin ly hai chic bnh lt ra n ri
vc nc sui ung. C li ngc dng sui i ln o, mong tm gp
Hng. i ngang qua cy i hm trc, c dng li, hi thm mt tri
i non v ng n d tri i cht ng khin c nhn mt. Cht thy
my cy rau tu bay mc gn y, c li gn ngt t nh em ra
n sng cho xt rut. i mt lt na, c li tm thy my cy
rau sam v rau dn. C hi mi th mt nm, ri tr v ni hc .
Hng vn cha v. C tro ln tng cao nht v quan st mt bin.
Bin bao la qu, c khng thy bng mt chic ghe no c. C ly lm
l khng bit Bi i u m sng no cng bit tch. C li bt tay
ln ming lm loa gi Hng. C gi n ht hi m khng thy
Hng tr li. Tht vng, c ngi phch trn tng . Nhng c nhn

67 | H n g

thy rng c khng cn s ting vang ca m thanh c vng li nh

ngy hm qua.
Mt tri ln ti nh u m Hng i chi vn cha v. C rt mun
i tm Hng nhng li s lc. Hng lc ng chng? Khng c l.
C b ny khn ngoan hn mnh nhiu, n khng th lc ng trong
hoang o. o nh li nhng iu Hng ni v cng lc ci ngc
nhin ca c cng tr nn to ln. Con b sao m thng minh mt
cch l lng, mnh ngh g trong u n cng bit. C khi n ni
chuyn nh mt ng thy ging bi. C khi n an i mnh nh mt b
m an i con. Hnh nh khng c g xy ra trn mt bin m n khng
bit. N k chuyn nh l n c chng kin tt c nhng iu n ni.
L hn na l o thy mnh rt tin nhng iu n ni. N ni t
cn sng th o sn sng tin ngay l t cn sng. M o c phi l
a con nt b ai ni g cng tin c c u. C l Hng l mt a
b c bit, mt loi thn ng, o ngh. Lt na n v mnh s hi
n hc trng no, v ti sao n bit c nhiu chuyn nh th, k
c nhng chuyn xy ra b bin M Lai.
Nhng o i mi m vn khng thy Hng. Vo khong hai gi
tra hm , my en li ko ti v tri ni cn ging. Ma ln
khng khc g ngy hm qua. o np di hc mt mnh, ngh
n Hng gi ny t nh chut lt mt ni no trn hoang o.
C lo cho Hng qu. Tri c ma gi nh th cho n khong x
chiu mi tnh.
Khi tri ng mu tm v ci lo s ca o ln ti ch cng cc
th Hng v. Hng t di bi ct i ln, tc v o ca em khng dnh
mt ht ma. Mng qu, o la ln, chy ti m chm ly Hng.
Hng cho o m nh th mt lc lu ri mi t t g khi tay
o, em ni:
- C tin mng ch i. Ghe anh t c vo b.
- Sao, em ni sao? Ghe anh t vo b h? o hp tp hi.
Khng kp ngh ti sao m Hng c th bit c mt ci tin
nh vy.
68 | H n g

- Ghe anh t c mt ci ghe nh c M Lai ko vo gn c

lao Bidong. By gi c ghe c ln b v c chp nhn
vo tri t nn c lao . Ch thy khng? Em ni l mnh
khng nn mt hy vng.
o ri rt:
- Tht h em? Nh vy th ch mng qu. Chc ch sng c ri.
Cn anh t? Anh y c b thng tch khng? Vt thng c
nguy him n tnh mng khng?
Hng lc u:
- Anh t khng sao ht. Anh c mt ngi bc s cng l
dn t nn trong tri khm bnh. Anh khng b ni thng.
Ngi ta gi gng ly nc bi nhng vt bm trn ngi
ca anh. Hin anh ch kh au v ngh rng ch cht chm
di bin.
- Ti nghip cho anh t gh i, Hng. Lm sao m nh bit rng
l ch cn sng y, h Hng?
- Khng c cch g ht, tha ch. Ch khi no ch qua c bn
kia th ch mi c th vit th cho anh y m thi. Nhng ch
cha qua c. Chng ta cn phi ch, m khng bit phi ch
bao lu.
- Ch s ch cht trn o ny v chng bao gi gp li anh y
na.
- , ch li cho s tht vng xm chim ri. Mi nhn mt tin
vui ln nh th sao ch li c mt ci nhn bi t nh vy?
- Ch t qu, ch xin li em. Ch nghe li em v hy vng c ri
khi o ny sm. Nhng ny em, lm sao m em bit c tin
? Em i u t sng n gi khin cho ch phi lo lng c
ngy, ng khng yn m ngi cng khng yn?

69 | H n g

Hng lng lng cm tay o v a o ln ngi trn mt tng .

Em ni:
- Hm qua em c ha vi ch l hm nay em s k ht chuyn em
cho ch nghe. Chuyn no cng c bun vui. My hm nay chc
ch thc mc khng hiu ti sao em cn nh m bit nhiu
chuyn k c nhng chuyn xy ra bn b bn kia na. Ch lng
nghe em th ch s hiu ht. Nh hm qua em tha vi ch, c
nhng iu k l m cha thy, cha hiu, ta khng nn cho l
qui n. Cng nh hm qua em ni: ci bng hng khng phi
ti n hng m ti v n ht ht cc tia sng khc v ch phn
chiu nhng tia sng c ba trng di nht m mt ta c th thu
nhn c. Em l b Hng ca ch, nm nay em mi mt tui.
Nhng em cng l mt con c. , ch li git mnh ri. Ch ci
ln em xem no? c ri, c th em mi k tip chuyn em cho
ch nghe c.
Ri Hng tip tc cu chuyn hm qua. Khi ghe ca em ra ti hi
phn quc t. Ghe chy c mt ngy rt ngon trn. Nhng ti ngy
th hai th ghe hng my. Bc By Nhiu loay hoay mi m khng
cha c. Ghe bnh bng tri dt t . Trong bn nm ngy lin
tip, ghe khng gp mt chic tu no hay mt ghe chi li no. n
hm th sau, bin ng mnh, ma gi xi x, chic ghe khng iu
khin b sng a ln a xung nhiu ln mun lt. Mi ngi trn
ghe ng qung xung bin tt c hnh l, hy vng ghe nh s
khng chm. H ng u vi sng gi sut ngy v sut m, v
may mn l chic ghe khng lt. Lc t m sng th cn bo chm
dt. Mi ngi ui sc, khng cn ai c ng c na. Ai cng i
l. Nc ung v thc phm b ling xung bin t ngy hm qua
ri. Nng ln, trong ghe nng nh mt hm la. Ai cng kht n kh
chy c m khng c nc ung. Khi m xung th tri li lnh. C
nh th m ghe ca Hng tri dt ngy ny sang ngy n. Em b ca
Hng, thng Bch, ln cn st. Khng c thuc men, khng c nc
ung. Bnh tnh ca Bch cng lc cng nng. Ngy hm sau n cht.
M Hng m xc n trong tay, khng chu bung ra. B mun khc
nhng khng cn nc mt. Ghe ca Hng li b thng l, nc c
70 | H n g

ngm vo; nhng ngi n ng thay nhau tt nc cho n khi ai

cng mt l khng cn c ng c. Mt mnh bc By cm chic
lon tip tc mc nc ra ngoi. Bc By bo Hng i tiu th gi
nc tiu m ung. Hnh nh nhng ngi khc cng lm nh vy.
Qua ngy hm sau, bc By bo m Hng phi lm l thy tng Bch,
b khng chu. Nhng xc Bch hi lm, nn chiu hm b nh
nghe li bc By. Mi ngi c Tm Kinh Bt Nh. Hng cng c
Tm Kinh Bt Nh. Ri bc By xng Nam M Tip Dn o S A
Di Pht cho mi ngi nim. Trong khi ting nim Pht tip tc
u u, bc By nh nh g tay m Hng v m nng thng Bch
trong hai tay bc. Bc ci xung h thng Bch trn mt nc v
bung hai tay. Xc ca Bch chm nhanh xung bin. M ca Hng
khc tht ln. Bc By v mi ngi ct cao ting nim Pht cho ln t
ting khc ca b. Ting nim Pht chm dt th m Hng ng qu
vo lng thuyn. Chiu hm , mt chic ghe cp bin tr ti, mi
ngi ngng ln cha kp phn ng th mt chic mc st c
ling vo ghe v ghe lp tc b thuyn bn cp ko st li gn. Tt c
c khong mi hai tn cp bin. Chng khng c sng, ch cm
trong tay dao nhn v x beng, gy gc. Khng ai dm khng c
chng m cng khng ai cn sc lc khng c. Chng v vt c
mt t vng bc v t trang. Thy ai mc chic o no lnh ln l
chng bo ci ra a cho chng. Mt tn ti gn m ca Hng nh
kim sot xem b c eo dy chuyn giu di o khng. Hng ng
cch ba thc. Em la ln:
- ng ng ti m tui.
Nhng tn cp bin khng nghe li em. Hn nm ly o ca m
Hng x toc ra m tm si dy chuyn. Hng nhy ti dng ht
sc bnh sinh ko chn tn cp cho n mt thng bng ng
xung. Nhng em yu qu. Hn khng ng. Hn a chn gt mt
ci. Hng ln tm xung bin. M ca Hng ku tht ln nh ngi
in di.
***

71 | H n g

Khng bit v sao, khng bit v php l no, hoc c th v Hng ri

xung bin nhm mt gi linh thing no m Hng khng ngp th.
Hng li nh mt con c quanh qun bn chic ghe b cp. Bn cp
sau khi v vt ht mi th trn ghe dng thuyn ca chng va p
vo ghe khin cho ghe phi v nt v nc a vo. Nhng ngi trn
ghe yu qu khng th phn ng c, ch bit ht ln cho ghe t
t chm xung bin trong khi bn cp git my chy i vi tt c tc
lc.
Hng bin thnh mt con c b di gn mt thc, b ngang chng
hai tc ri. Con c khng tr tu v bnh tnh nn khng kp ngh
rng mnh c th cu c mt trong nhng ngi lm nn bng
cch ngi y ngoi ln mt nc. Khi nh ny sinh th n
cng khng tm thy m. Ngoi ln v nhy khi mt nc nhn, n
cng ch thy c mt bin trm ngm v c c. N quanh qun ngy
m sut mt tun l ti v tr ca chic ghe chm. Nhng vn khng
c tm hi m n. M n b c mp n tht ri chng? Hay l m n
cng bin thnh mt con c nh n? Nu m n thnh c ti sao
khng li i tm n? M tm con v con tm m, th no cng c ngy
gp nhau. Hng quyt i khp vnh Thi Lan tm m. Ngy no n
cng bi li i khp ni, v n nhng m trng trn n li tr v v
tr xa, ni chic ghe ca m n b chm, hy vng gp li m. Hn mt
nm tri tri qua, ngy no Hng cng i tm m. V li khp vnh
Thi Lan cho nn n gp rt nhiu ghe thuyn ca dn t nn.
khn ri cho nn mi khi c ghe chm, n c gng cu cho c mt
ngi. Thng thng ngi c n cu l mt a tr. N a
lng v nn nhn ln cho ngi ny th. V n tm cch a
nn nhn git vo mt bi ct. Nu ghe t nn b chm khng xa b
bin qu th cng vic cu tr ca n khng n ni nng nhc kh
khn. Nhng nu ghe chm gia bin bao la th c th n tht bi. V
vy n thng quanh qun nhng vng dc theo b bin Thi Lan,
M Lai v Nam Dng c th c c hi cu ngi d dng hn. C
ln n bi trc ghe ca dn t nn ch ng cho ghe khi va vo
ngm hoc i ng vo nhng bn b khng c cnh st. C
nhng ngi t nn nhn ra n l mt con c linh nn cho ghe chy

72 | H n g

theo n. C nhng ngi thy n th ngh ti chuyn ly lao m vo

n em ln ghe nu n cho i. Thy ngi ta em lao ra Hng
phi ln su xung bin v ghe t nn mt mt k hng o khn
ngoan. Tuy vy n khng h gin nhng ngi c mu toan git n.
H i qu cho nn h lm nh vy.
Vo mt m trng trn thng t, n cu c mt cu b mi bn
tui v y cu vo mt bi ct gn th trn Kota Baru. S n khuya
nc li dng ln ko cu b tr v bin, n nhoi ngi ln ct y
cu b tr v bin, n nhoi ngi ln ct y cu b ln cao. Nhng
l thay, khi n leo ln cn th n ly li hnh ngi, trong chic o
hng, ci qun sa tanh trng mn gu v i giy cao su quen thuc.
N mng qu. N nhy ma trn bi ct di nh trng rm thng t.
m l m Pht n. N th ku m i!, v n ku c m
i!, ng l ting ngi. N th ku Bch i! v n ku c Bch
i!. N th c Tm Kinh Bt Nh theo ging b ngoi n v n
c c. N bit tuy n l mt con c nhng n cng cn l mt em
b. N ri xung bin nm ngoi, lc n mi tui, by gi n l mt
c b mi mt tui.
Hng m xc cu b ln hn mnh ti ba tui v mang t ln pha b
cao, ni nc bin khng ln ti c. N bit n ang i trn b bin
M Lai. N bit l n sang c b bn kia m khng cn n ghe
thuyn. N c th li b bn kia. Nhng m n khng mun. N
mun tr bin tm m, dt li cho ghe t nn, cu t nht l
mt em b mi khi c ghe chm. Cu b thim thip bt tnh, nhng
ngc cu php phng. Bit chc l cu cn th, Hng ci xung t
nh mt n hn trn trn cu v chy v pha bin. Em nhy xung
nc v bin tr li thnh con c vy hng, lp long trong trng
nc.
T thnh thong Hng li ln b, khi th M Lai, khi th Thi
Lan, khi th Nam Dng, hoc a ngi c cu ln bi hoc
tr trn trong m ngi t nn m d hi s tnh. Ai cng tng
Hng l con gi ca mt gia nh t nn ang c tm c ti
trong khi ch i c i nh c mt nc th ba. Tuy nhin,

73 | H n g

Hng ch tr trn vi dn t nn mt bui sng hoc mt bui chiu

l nhiu. Thi gian cn li Hng phi i cu ngi di bin.
Hng ch n ton rong bin, nhng em rt mnh. Em bi sut ngy
khng mi v c th mt ngi trn lng m li xa mi lm
hi l. Hm bn cp bin ti quy ph chic ghe ca o, Hng
c chng kin cnh tng kinh khip trn ghe. l mt ni ch
cch ch ghe ca m Hng b chm cha y hai dm. Khi o b ht
xung bin Hng vi a lng ngay ly o v a o tp vo
mt c lao khng tn gn . C lao ny ch cch c lao Qui khong
hai mi dm. a o ln b ct xong, Hng li tr ra th thy ghe
hi tc i ri v gi ng Bc ang chic ghe ca t v hng
Trengganu. Hng ngh, nu may mn th trong hai ngy hai m ghe
ca t s tri ti vng c nhiu ghe nh c ca nhng ng thn
min bc Kuala Trengganu, v s c mt trong nhng ghe ny ko
vo b bin Nam Thi, nh Pattani, Songkhla hay Bc m nh Kota
Baru hay Trengganu. Sng hm sau, Hng gp mt chic ghe h my
trn c tm mi bn ngi t nn, ht lng thc v nc ung.
Hng theo bo v ghe ny v chng kin cnh chic tu an Mch i
quanh ghe ba ln nhng khng chu vt ngi trn ghe m ch th
xung hai thng nc ung v mi thng bnh kh. Hng mt
trong ba thng rt xung bin em v trn b ct ni o cn
thim thip v tr li bin. Hng li sut ngy y nhng khng cu
thm c ai. Chiu hm em ch mang c v o mt bc o
qun m em thy ni lnh bnh bn cnh vn thuyn ca mt chic
ghe t nn no v chm v sng nh. Em v ti o th thy o
cn ng thip m mt. Em m bc o qun, vt cho kh mt b ri
treo trn mt cnh cy cho kh. Trng va ln. Di nh sng sng t,
em ngi bn cnh o. Em va t tay ln trn o xem o c b
st khng th o tnh dy...
o bp cht cnh tay tri ca Hng trong hai bn tay c kim sot
li xem c b trc mt o c ng l mt c b bng xng bng
tht khng. Hai mt Hng long lanh nhn o va ngy th va hi
c v ci ct. o m chm ly Hng v ni:

74 | H n g

- Mu nhim qu! Mu nhim qu!

S tht trc mt o tht kh tin, nhng c khng th khng tin, v
l ng s tht. C l s tht mu nhim qu cho nn c v kh
tin. Nh on hiu c o, Hng va ci va ni:
- Gi s mai mt ch qua c ti b bn kia v gp li anh t
th ch c cho l mt iu mu nhim khng? V ch c tin
l mt s tht hay khng?
o nh ngi tnh mng. B Hng va m cho c thy mt th gii
mu nhim mi l. By gi nu c gp li t, c cm ly tay
t th i vi c l mt iu mu nhim l lng, v c cng kh
tin l s tht. C l khi gp t, c cng s m chm ly anh v
ku ln Mu nhim qu! Mu nhim qu! ging ht nh c va m
ly Hng, va ku ln nhng ting . Mi hm qua y, c gp
c mt cy i trn hoang o v c cng thy l mt iu mu
nhim. Tt c nhng iu mu nhim u c v khng phi l s
thc, nhng chnh nhng iu khin cho c thy th gii hin
hu mt cch hin thc hn. Hm qua, nhn cy i, c thy hn o
hoang tr thnh rt thc v c nhn thy ngay c v tr ca c
trong thi gian v khng gian quen thuc. Hng va m mt cho c.
o tng c t m vo trong hai cnh tay chng, tng ngi
vi chng gi ny sang gi khc, nhng cha bao gi o nhn t
nh mt s thc mu nhim. o tng rng mi hin tng trn
i nh mt tri, m my, cy i, m c, em c, cng nh t, u l
nhng hin tng tt nhin phi c, c, ang c. C cha tng
thy nhng th mu nhim. By gi y, c mi nhn ra rng khng
c hin tng no trn i ny l tm thng v tt nhin ht: tt c
u l mu nhim, l qu ha, l kh tin rng c thc. Cng nh c
b o Hng ang ngi trc mt c y.
o hi Hng v chic ghe ca t. Hng k cho o nghe l hm kia
em li theo chic ghe cho ti khi ghe c mt ng thuyn M
Lai ko vo gn c la Bidong ngoi khi th x Kuala Trengganu.
Hng ln o, chng kin cnh t v nhng ngi trn ghe

75 | H n g

c a ln tri t nn v do bit c ch xc tin tc v sc

khe ca t. Hng k cho o nghe mt vn chuyn thng tm m
Hng chng kin di y bin. Hng k li cho o nghe cng
vic hng ngy ca Hng. Hng cho o bit rng thnh thong Hng
c thy nhng ghe t nn i theo con ng t c lao Qui n c lao
Chng. Hng tin tng rng th no cng s c chic ghe i qua hn
o hoang ny v o c th xin qu giang i qua b bn kia vi
h. Trc khi i ng, Hng li ha l sng sm mai, Hng s thc
o dy sm o c th chng kin c cnh Hng i xung
nc.
***
Sut c mt bui sng hm , o ngi nhn mt bin phng l vi
mt tm trng va bun va thng. Mt bin tng khp li
trn bao nhiu ng bo xu s ca o, trong s c m Hng v
em trai ca Hng. Cng di mt bin hin gi mt con c y
tnh thng ang mt thn mt mnh ln li. Hng ni sng no
Hng cng phi i lm vic tht sm, ngay khi mt tri cha ri mt
bin. Ti nghip cho Hng, m cng mng cho Hng. Ti nghip v
ngh n Hng chc khng bao gi tm li c m v em. Mng cho
Hng l v mi c mi mt tui u Hng lm c bao nhiu
iu li ch cho ngi ng loi. Ngh ti o thy h thn. o t
nguyn vi lng l mt khi sang n b bn kia, o s gng ht sc
lo lng cho nhng ngi thiu phc hn mnh. Theo Hng th
cn nhiu kh cc ch i o trong tri t nn pha bn kia b.
Nhng o khng s hi na. S c mt ca Hng trong bin Nam
Hi l mt ngun an i ln cho o. o s phn u, o s c gng
khi h thn vi Hng. Sng nay lc cn tinh sng, o thy
Hng xung bin. Sau khi hn vi o chiu nay s gp li, Hng
thn nhin i xung bin cho n khi nc dng ti ngc. Th ri
Hng a hai tay ra pha trc, ci u thp xung v nhoi mnh ra
bin. o ch thong thy bng mt con c hng quy ui lm tung
te bt sng pha sau lng n. Hng i. Hng i ti ti mt Hng
mi v. C ngy o ngi ngoi bi ct bi v o bit Hng ang
bin. Khi bu tri nhp nhy nh sao o mi nghe ting Hng.
76 | H n g

Di nh sao, o thy dng Hng bc nh trn bi ct i v pha

o. o mng r ng dy n Hng. Hng im lng nm tay o
i ln o. o chy i ly bnh lt cho Hng n v vc nc sui cho
Hng ung, nhng Hng khng n bnh v ch ung ht vc nc.
Hng k cho o nghe nhng g Hng thy trong ngy hm nay.
Hng k chuyn c mt chic ghe t nn b chm Narathiwat, cch
b bin gn mt trm thc, m trong s ba trm chn mi by
ngi , c ti chn mi chn ngi b cht chm di bin. Khi h
ti th ghe chm ri v Hng khng c c hi cu c mt
ngi no c. Hng thy nhng mnh vn ni lnh bnh trn mt
bin v k hiu LA1945 ca chic ghe. Chic ghe ny va thot ra
khi hi phn Vit Nam th b bin ng. Ghe nghing ng trong nm
ngy nm m trn bin c. m th su bin ng rt mnh. Sng
nh vng chic cu tiu pha sau ghe v gy thnh mt l thng tht
ln khin cho nc chy o t vo ghe. Ai cng tng l cht nhng
nh nhanh tay v cm c gii m nhng ngi trai tr trn ghe gi
cho ghe khng chm. H tranh u sut m hm y v c sut mt
ngy mai na. Cui cng vo su gi chiu, ghe ca h thy c b
bin Thi Lan v tin dn vo. Tri ti, nhng nhng t sng ln
p ti lm cho ghe nghing hn i v nc trn vo cc ca s ghe.
Ghe nghing qua nghing li mun chm. Nhiu ngi hong ht
nhy xung bin. Ghe chm tht s. n ca ghe b v, khng ai
trng thy ai, ngi no cng ch c li ln b khi b cht chm.
Chn mi chn ngi mt mng. Sng hm ting khc v khc
chng, m khc con, anh khc em vang dy c bi ct. Tt c tin bc
hnh l u b dn a phng xung ly sch. Cui cng cnh st
Thi a h ln xe v tri t nn Songkhla. Hng k cho o nghe
v mt chic ghe t nn cp bn Patthani. Chic ghe ny ch ch c ba
mi ngi. Ghe ra i t C Mau. Trong hai ngy hai m, ghe i
bnh yn v s. Ngy th ba ghe ti c gn hi phn thi Lan, cch
c lao Ct khong hai mi dm. Ni y ghe gp mt ghe cp Thi
gi dng nh c. Bn cp bin v vt ht tin bc o qun. Tt c
by ph n trn ghe u b chng hm hip; mi ngi b hip ti hai
ln. Sau khi chng i, ghe vn cha tm c cch vo b. Chiu hm
sau chic ghe cp tr li; chng lc sot thm v vt v hm hip
77 | H n g

cc ph n mt ln na. Sau ln b ci th hai, ghe tm cch

b nhiu ln nhng ln no cng b cnh st y lui ra bin. Hai ngy
sau, ghe gp mt ln ba chic ghe hi tc n ng. Chng leo ln
ghe lc sot. Thy khng cn g cp bc na, chng gin d rt
sng bn cht hai ngi n ng v ling xc xung bin. Chng cn
m ba ngi khc ling xung bin cho c mp n. Trong ba ngi
ny ch c mt thanh nin thot khi hm rng c mp. Anh ta c bi
ra xa, bm v np sau mt chic thng nha m ngi trn ghe
thy xung. Bn hi tc cho ghe ca chng p li lm b Bi Em
ghe t nn. Ba bn tr em trn ghe hong s, m thng nha nhy m
xung bin. Be ghe v. Bn cp b i, chc mm th no ghe
cng s chm.
Nhng ghe khng chm. Tr em c ngi ln vt ln ghe tr li, v
ghe tri ni trn bin thm ba m ba ngy lin tip. Trong thi gian
ny ghe li b thm hai ln cp na. y l nhng ton cp khc.
Chng cng lc sot v hm hip, tuy nhin chng khng bn git
nh ton va qua. Cui cng, vo sng hm nay, ghe c php ln
b v c cnh st cho n tri Songkhla. Ngi ph n tr nht
trn ghe l mt c gi mi su tui. C b bn cp hm hip tt
c l mi hai ln. Hin gi c nh ngi in di.
Nghe Hng k, o khc ngt. Bit bao thm kch nh th xy ra
trong mt ngy? Hai vai rung ln, c km ch khng c na nhng
cm xc ang tro dng trong c. Sao loi ngi li c th c c vi
nhau nh th, c khng th no hiu na. C l sp n ngy tn th
ri chng? C khc rt lu, mi cho n khi c ngng u ln th trng
sng t, v c thy Hng ngi yn lng di trng nh mt pho
tng ng. Hng hi nh:
- Em yn cho ch khc, ch vi bt ni kh. By gi th
ch i xung sui ra mt cho mt. Chng mnh s c Tm
Kinh trc khi i ng. m khuya ri. Ngy mai em li phi
i sm.
***

78 | H n g

Ngy th nm trn o vng. o bit trc l n ti mt Hng mi

v cho nn c khng c i Hng. C ch ra bin ngng nhn xem c
chic ghe no i ngang qua gn o khng c lm du hiu n
h. Theo li cn dn ca Hng, c buc mt ci o vo u mt
cnh cy sn bi; h khi no c ghe l c xung bi cm cnh cy
pht qua pht li lm hiu n ghe. Nhng sut ngy hm cho
n khi Hng v o khng thy tm dng mt chic ghe no c.
Hng thut chuyn hm nay Hng gp nhiu ghe t nn i quanh
qun trong vnh, v gh n bn b no h cng b cnh st bn da
ui hoc dng thuyn cnh st ko cc ghe h tr ra hi phn
quc t. Hng gp mt chic ghe h my, trn ghe c nm mi
ngi ang tri v nh ngoi khi Patthani, trn ghe khng cn nc
ung v thc phm. Tt c mi ngi trn ghe u cht, tr mt
ngi n ng cn thoi thp sng. Hng li thy mt ghe nh c
Thi Lan ang ko gip mt ghe t nn v pha Bc Songkhla. Nhng
ngi nh c trn ghe khng mun cnh st bt gp mnh ang gip
ghe t nn cho nn cha ti b ct t si dy buc thuyn v quay
tr ra bin. Ghe t nn cn ang tm cch tin gn b th mt ghe cp
i ti. Bn cp ny ch lc sot ly ht t trang, tin bc v nhng o
qun cn tt ri b i, khng ng ti ph n. Chic ghe ny cui
cng c vo b v nhng ngi trn ghe c ch vo tri t
nn Songkhla.
Hng li mm ci thut cho o nghe v mt chic ghe k l m em
gp kh nhiu ln trn vnh Xim La. l mt chic ghe nh c
Thi Lan di khong hai mi hai thc v rng khong nm thc
hai, mang tn l Shantisuk. Trn ghe ny c dng c nh c, c c
sng bn c ln na, nhng Hng cha thy ngi trn ghe nh
c bao gi. Trn ghe, Hng thy c tm ngi, trong s c mt ph
n. Hng tng thy ghe nh c ny tip cu nhng ghe t nn
bng cch tip t thc n, nc ung, du chy my v nhng bn
ch ng ghe t nn c th trnh ngm v i ng vo nhng
bn c tri t nn. C mt ln Hng theo chic ghe y v tn bn
Patthani. Ghe u chung vi cc ghe nh c khc khng c v g l
mt chic ghe c bit. Hng khen thm hnh trng ca chic ghe k
79 | H n g

l v cng theo di. Tuy h ch c tm ngi nhng nhng

ngi trn ghe li ni chuyn vi nhau bng bn th ting: ting Thi,
ting Php, ting Anh v ting Vit. S d h phi lm nh vy l v
trn ghe c ba ngi quc tch Thi v nm ngi quc tch Php,
trong bn ngi c gc Vit. Bn ngi ny ni c c ting Vit
trong khi ngi Php thun ty ch ni c ting Php. Ting Anh
ca chng ta rt tr tr. Ba ngi Thi u ni c ting Anh nhng
khng bit ting Vit v ting Php. Chic ghe ca h nu ly ht tc
lc th c th chy c hai mi gt, nhng ngi thuyn trng
ch cho ghe chy vi tc mi gt m thi. Trn ghe c mt chic
ca n bng cao su bm phng m thnh thong h cho xung nc
lin lc nhanh vi nhng chic ghe t nn. Chic ca n ny mu xm,
rt nh v chy nhanh nh mt mi tn. Hng thng nghe ting
ci ni v n ht trn ghe, tuy nhin lc no cng c mt ngi c
trch mang ng vin knh nhn ra bn pha tm ghe t nn. C ln
chic ghe b hng my trn bin khin cho anh th my v thuyn
trng loay hoay cha mi. Thuyn trng l mt anh chng dong
dng cao tn Luc, Php gc Vit, n ng rt t m lm vic tn ty
khng ai bng. Mi ngi trn ghe hnh nh n chay. C mt bui
sng Hng thy c gi gc Vit trn ghe nht nhng con c bay vng
trn sn ghe th li xung bin. Nhng con c ny trong m bay
nhm ln sn tu. C ln Hng thy c gi trn thuyn em c sng
mua c ca mt chic xung b gn b m th xung nc
chng tr v vi bin. C li cn ni chuyn vi nhng con c ny.
Hng rt cm ng v c cm tnh c bit vi c gi ny. Hng li
st chic ghe v ngoi ln gn mt nc nghe nhng ngi trn ghe
ni chuyn, v vy nhiu ln b c gi bt gp v gi nhng ngi
khc n xem. Bit h l nhng ngi v hi, Hng thn nhin li
theo ghe. Nh nghe chuyn h ni m Hng hiu ti sao cng vic
cu tr ca h phi lm trong vng b mt. Cc nc Thi, Tn Gia
Ba, M v Nam Dng khng mun nhn dn t nn cho nn rt ght
nhng chng trnh cu tr ngi trn bin. H ngh, th cho dn
t nn cht trn bin cn hn l nc h b li thi v kinh t v
chnh tr. c th cu ngi, chic Shantisuk phi ci trang lm
ghe nh c. Nhng ngi c quc tch Thi trn ghe l nhng ngi
80 | H n g

khng ng vi chnh sch nhn tm ca chnh ph h i vi dn

t nn. Trong s ba ngi Thi y c mt ngi l tu s tr gi dng
ng dn. Tt c tm ngi trong h u l t ca mt v o s
hin ang tnh c ni mt am my trn nh ni Doi Suthep, min
Bc Thi Lan. Khng c ngi Vit thun ty no c tham d
chng trnh ny v l giy t ca h khng cho php h vo mt
nc no trong s bn nc Thi Lan, M Lai, Tn Gia Ba v Nam
Dng c. Anh chng Php thun ty tn l Jean Paul, ngy xa l
mt thy th lnh ngh min Bretagne nc Php. Anh cng bit
ngi thin nh b ngoi ca Hng. C ln Hng thy dng anh ngi
kit gi trc mi ghe. Hng bit trn ghe c rt nhiu thc phm
kh, nht l m gi, v bit Jean Paul thch n m gi, n ngon lnh
nh ngi Vit n bn ch. Chic Shantisuk b cp mt ln trn
hi phn Thi mc du ghe gi dng lm ghe nh c. Bn cp
n bng mt chic ghe c my ra a. Ghe ca chng chy nhanh v
cng bi v my ca ghe l mt ci my mnh ti 800 m lc. Chng
uy hip nhng ngi trn chic Shantisuk bng sng. Chng ly ht
tin bc v thc phm. Chng khng hi n trang v vng bc v
chng bit y khng phi l ghe t nn. May cho nhng ngi trn
ghe l chng khng nh p v hm hip ai. Mi ngi yn cho
chng v vt.
Sau chuyn b cp y, thuyn trng Luc ngh phi mua mt cy
sng t v. y l u mi cho nhng cuc m lun khng ngt
trn tu sut nhiu ngy nhiu m. Hng nghe chuyn v hiu gn
ht c nhng o le ca tnh trng h.
kin ca Luc b nhiu ngi trn ghe bc b. L hc tr ca v o s
trn ni, h khng mun nh v kh bo v cho h. Nhng Luc ni
rng c mt cy sng khng c ngha l s git ngi. Ngy xa
Luc tng l tay sng gii. Anh ta bo rng ch cn c mt cy sng
l mnh c th khin cho bn cp ngn v khng dm li gn.
Mnh c th hoc bn da trong khng kh, hoc bn trng mt ci g
rt nh trn ghe cp h trnh xa. C gi trn ghe ci v ni rng
ch khi no tinh thn mnh yu mi ngh n chuyn c sng, rng

81 | H n g

hng dn bi nh tip tc cu ngi trn b c mnh s c

nhng nim lc lnh che ch. C ni:
- Trc khi mnh xung ni, thy dn mnh phi tuyt i tn
trng s sng, ly tnh thng m tr li vi bo lc. Mt con c
di bin cng khng c ng ti, ngi dn nh th ri
m.
Luc bo:
- Cy sng ch l hnh thc. Cch s dng sng mi l ni dung.
Chng ta c th s dng sng mt cch bt bo ng. Chc s
ph cng ng vi ti.
Nhng bo ng hay khng bo ng khng phi l ti bn ci
quan trng nht. Vn nghim trng ca h l bn cp
Mahachai khm ph ra rng ghe ca h l mt ghe nh c ca
ngi ngoi quc. Mahachai thuc v th trn SamukShkhorn l mt
ni tng t vi xm anh ch Cu Mui bn mnh.
- Bn Mahachai m c hi mnh th khng th no mnh tip tc
c chng trnh ny na. Ti mnh ln ri, phi t nh
liu ly, khng th bt c gp vn g cng phi v ni thnh
s ph, Lc ni nh th. V vy cho nn cuc bn lun ko
di.
Bng i mt thi gian, Hng khng gp chic Shantisuk, nhng tra
hm qua em li thy n xut hin hot ng pha b bin Bc M Lai.
Hng nghe c nhng chuyn rt l th. Luc lm quen c vi
mt tay anh ch c ln Mahachai tn l Tana, gi tt l Tn. V ngh
Tn kh gii nhng Tn phc Luc v chu nhn Luc l mt ngi
anh em. Luc n thn c m i vo xm Mahachai v bn n
em ca Tn thy dng iu hin ngang ca Luc khng dm ng
ti. C mt a ngn chn Luc b anh ht ng. Chng bo ng
vi Tn. Luc cng hi thm v i tm Tn. Tn mi Luc vo nh, mi
ngi. Nhng bt thn Tn dng mt th v b him nh kha tri
cnh tay Luc li. Luc phn ng mau l nh chp, thot khi tay Tn

82 | H n g

v thn nhin ngi xung. Tn v con dao nhn trn bn m Luc

bng mt th m rt him hc. Luc khng tm cch git con dao m
ch nghing mnh khin cho Tn m trt. Sau ci th v th hai ,
Tn khng cn th Luc na v chu Luc l ngi anh em. Tn
mun mi Luc vo nhm bi v Tn cn mt tay sng gii. Tn ha
s bo n em tr li nhng g chng cp trn chic Shantisuk.
Tn vn ngh chic ghe Luc l mt chic ghe nh c ca ngi ngoi
quc. Tn ngh Luc bn chic Shantisuk v gia nhp vo nhm ca
Tn. Tn s giao cho Luc trng coi chic ghe 800 nga c trang b ra
a.
Luc khng dm t chi, bo rng cn phi c thi gian suy ngh v
bn li vi cc bn. Luc ni Luc cn mt cy sng. Tn bo Tn quen
vi cnh st, c th gii thiu cnh st cp giy cho Luc mua sng
t v. M qu tht, Tn rt c quyn th. Luc xin c giy mua
sng trong vng mt khc ng h, nhng v cc bn Luc khng
ng cho nn Luc khng mua.
Ghe ca Luc khng cn b n em kh ng ca Tn qut ph nhng
vn b cc ton cp bin khc theo ui, trong s nhng ton cp
ny c mt ton gc Trad. Chin thut ca chic Shantisuk l mi
khi gp cp bin th m ht tc lc chy trn. Chin thut ny,
theo Hng, l khn ngoan hn ht. Nhng nhng ngi trn ghe ch
s nhng tu hi tc c ra a, chy nhanh v c sng. Trc y,
nhng chic tu cp bin thng hay n nhng ghe nh c M
Lai v Thi Lan; nhiu khi chng git c ng dn sau khi cp ot
tin bc. Cnh st bin ca Thi nhiu ln i tun tiu nhng
khng tr dit ni nhng lc lng cp bin. Cch y khng lu,
trn mt tiu i cnh st do mt thiu t cnh st Thi ch huy b
bn cp bn cht gn o Ko Kut, khng sng st c ngi no.
C mt ln chic Shantisuk sut b cp khng xa vng y. Ti hm
, khi ri bn Trad v vt eo bin i v pha cc o Ko Chang
v Ko Kut, n gp hai chic thuyn cp n ng. Nh quan st k
nn Luc nhn ra thm ca hai chic ny khi chic Shantisuk cn
cch chng n nm trm thc. Eo bin rt hp nn mi ngi trn
thuyn bit khng th no trnh lt hai chic ghe hi tc. Jean Paul
83 | H n g

lu mi ngi v cch chng chp n bo hiu cho nhau, d rng

lc y vn cn nh mt tri. Mun bit chc chng c phi l ghe
cp khng, Luc li ghe sang pha mt phi, lm ra cch s ra bin
bng eo bin pha mt thay v i thng eo bn tri. Hai chic ghe kia
li chp n cho nhau v cng tin v pha eo mt chn li chic
Shantisuk. Hng lo ngi qu. Nhng bt thn chic Shantisuk quay
u ly tc lc hng v bn Trad, ni c rt nhiu ghe u. Vy l
m y n khng b cp. m sau chic Shantisuk ra khi lc ba gi
khuya cng vi nhiu ng thuyn khc; v do thot khi ghe
hi tc n u. Cng t chic Shantisuk khng lai vng vng
Trad na.
My lc gn y bn hi tc tha h tung honh, khng ai kim sot
c. Trn nhng chic ghe t nn u tin m chng cp, chng c
tm thy vng. V vy chng chia nhau i chn ng nhng ghe t
nn, nhiu nht l vng Ko Kut, Ko Chang, ni c nhiu thuyn t nn
i qua. Cng ngy, hi tc cng nhiu. C nhiu ngi ngho kh
xoay sang ngh hi tc. Nhng ngi ny khng chuyn nghip,
khng c sng; h ch c ao ba, x beng v gy gc. Chnh quyn
Thi bit nhng g xy ra ngoi bin, nhng v khng mun c thm
dn t nn ln b nn c tnh lm ng. M du c mun tiu tr cng
cha chc tiu tr c.
Mt hm chic Shantisuk ang nm ti bin Chantaburi th c mt
ngi Thi n ngh vi Luc ly ca n i ra bin tm vng. Hi
vng u th ngi kia ni l chn mt ci o nh gn Ko Kut.
Luc hi ti ngnh ngn th bit rng ngi l k sng st duy nht
ca mt m hi tc gm mi tm ngi. m hi tc ny cp
bn ghe t nn gn Ko Kut v chn giu vng bc cp c ti hn
o v danh kia. Ngay sau , ton hi tc ny li b ton hi tc khc
thanh ton, bi v chng l n em m dm qua mt, phng tay trn
ca n anh. Tt c u b git, ch cn mt ngi chy thot c.
Chnh ngi ny tm ti Luc v ngh Luc cng i ra hn o n
ly. Luc t chi, ni rng Luc rt s. C th l Luc s tht. Hoc c
l ch v mc ch ca Luc ti x ny khng phi l tm vng.

84 | H n g

Hng cho o bit cp bin l tai nn ln nht ca ngi t nn.

Ngh cp bin thnh hnh qu thnh ra hu ht t nn chic no
cng b cp t nht mt ln. C ghe b cp ti mi ln. Trung bnh
mi ghe b cp ba hay bn ln. C nhng bn cp d man ti mc
tt cng. C nhng bn cp sau khi cp xong c th nghe li nn
n ca nn nhn m ko gip ghe chng va cp vo gn ti b. C
bn sau khi cp v hm hip xong th git ht ngi v nhn chm
ghe ca nn nhn. C bn ch ly tin bc v o qun m khng ng
ti ph n.
o run s khi nghe Hng k. C mt ht can m. Nhng Hng ni
l Hng s lm cch o s qua c b bn kia m khng b
cp bt gp. Ti hm o xin Hng dy cho o hc thuc Tm
Kinh Bt Nh. C thy c cn phi c kinh ny c thm an tnh,
c thm sc mnh tinh thn. Cm thng cho thn phn ca mnh, ti
c thip i m nc mt t m c mt.
Thc dy, o nhn quanh v bit l Hng xung bin ri. C gin
mnh m ng qu. C xung sui ra mt, ra tc v ngi trn b
sui n li Tm Kinh. Ri c i ly hai ci bnh lt n cho i.
Ung nc sui xong, c leo ln mt tng trn bng v rm mt
ri tp ngi thin nh. C cha bit ta thin nh th no nhng
cng bt chc ngi xp bng gi sng lng cho thng. C chng bit
phi lm th no cho ng php ngi thin. C ln c nghe ngi ta
ni hi th rt quan h cho vic ngi thin, cho nn c mm ci bt
u th nhng hi th nh v di. Qu nhin chng mi lm pht
sau c thy trong ngi d chu v tnh to. C cm thy mnh vng
vng hn, v th cht cng nh v tinh thn. C bn khi s c Tm
Kinh. C c nhiu ln. Nhn thy ging ca mnh c hi bt chc
ging ca Hng, c mm ci. C khng hiu li kinh mun ni g
nhng c thy m iu ca li kinh rt l thu ht. C nht n
mt cu m c c cm tng rng nu c lp li chng mt ngn ln
th c th hiu c. l cu Ny ngi con ca X Li, mi hin
tng u c chung mt th tnh khng tch; khng c g sinh ra,
khng c g mt i, khng c g nh bn, khng c g trong sch,
khng c g thm ln, khng c g bt i. Trong th tnh khng tch
85 | H n g

, khng c vt cht, khng c cm th, khng c t duy, khng c

hnh nghip, khng c nhn thc.... Li kinh g m va hin du nh
my bay, va d di nh sm st. o thong thy mt ci g rt
quan trng trong cu kinh , d c cha hiu thy. Cha hiu thu
nhng khng phi l c khng hiu g ht. C hiu g, c cng khng
bit; c ch bit l c b ht vo cu kinh cng nh mnh thp nh
b ht vo mt khi nam chm.
t nhin o ngng ln, Hng v. Hng v qu sm. Gi ny
l gi ng, mt tri ang ng bng. o bc xung, chy ra n
Hng. C a Hng ti ngi di bng cy rm mt v chy i ly
nc cho Hng ung. Hng ung nc xong nhn o v ni:
- Ch o, ch sa son chiu hm nay qua b bn kia.
o git mnh nhn Hng. C cha kp hi g th Hng tip:
- C mt chic ghe t nn s i ngang qua y vo lc ba gi
chiu. Ch cn d th gi chun b. Ch nn em theo ht ch
bnh cn li v bc o qun. Khi ghe ti, ch ni ngi trn ghe
ln sui ly thm nc ngt. Em s c cch lm cho ngi trn
ghe thy ch v gh vo y n ch.
o nm tay Hng:
- Em c i vi ch khng? Ch s lm.
Hng ci:
- Em sang bn y lm g? Em phi li. Em cn phi tm m
em. Ch nghe em ni y. Hm nay l ngy u nm ca dn
tc Thi. Tt c u nh n Tt. Trn bin khng c bng dng
mt ghe cp no ca Thi, k c cc ghe nh c cng vy. y
l mt c hi him c cho cc ghe t nn. y khng c giy v
bt. Em khng th v ra ch ng cho ch. Vy ch em mnh
xung di bi ct. Em s ch cho ch con ng i t o ny
ti o Ko Kut v t o Ko Kut ti o Ko Chang. V em cng
s ch cho ch cch i t Ko Chang ti mt ci lng thuc qun

86 | H n g

Leam Sing tnh Chantaburi. Ni y ch s c dn lng a

ln cho n ung thuc men v ngy mai cnh st s a ch v
nhng ngi cng ghe ti tri t nn Leam Sing.
Hng a o xung bi ct, dng ngn tay v bn vnh Xim La
v ch cho o mi chi tit. Hng cn dn o rt k v nhng ni c
ngm. Phi nhn k mt bin, ni no sng gn bn trn khc
thng vi mt bin xung quanh th trnh ngay, v bn di c
ngm c th lm thng ghe. Hng ch cho o cch nhm hng cn
c trn mt tri, trn nhng ngi sao, trn hnh dng m xa ca c lao
Kut hay c lao Chang. Ri Hng xa bn ca mnh v, bo o v
li, lp li nhng iu Hng dn. Hng li b tc cho o nhng ch
o cha nm vng. Xong xui, Hng hi o:
- Ch c ngi quen no ngoi quc khng?
- C, ch c mt ng bc Php.
- Vo c tri Leam Sing ch tm cch vit th ngay cho bc v
nh mc s Doug Kellum em b th nh dy thp th trn
Chantaburi dm. ng mc s ny c mi tun vo thm tri t
nn Leam Sing mt ln gip . Ch nh bc nh in cho
anh t ti tri t nn Pulau Bidong M Lai, ngoi khi th trn
Kuala Trengganu, bo tin l ch cn sng v hin ti tri Leam
Sing. Ch cng c th vit th trc tip cho anh y. Ch khai vi
i din Cao y T Nn Lin Hip Quc l ch c ngi bc ti
Php v mun lm n xin qua Php vi bc. Anh t cng xin
i Php phi khng? Ch nh nhc anh t l nn cng xin qua
Php. V iu ny na, em xin ch ng qun: ti tri, ch tm
cch xin bc s khm cho ch. Ch ni ring vi bc s l ch
khng mun c du tch g ca bn cp bin trn thn th ch
cng nh l trong tm hn ch.
Ngng ln, o thy hai git l long lanh trong mt Hng. C m
Hng cht trong tay. C ni:
- Ch s lm ng li em dn. Ch cn gp em na khng?

87 | H n g

Hng g tay o, a o tr ln tng c bng cy rm mt. Hng

ni:
- C th em cn c hi gp ch. Nhng em khng chc lm. Vy
c tm xem hm nay l bui hi ng cui cng. Ch nghe em ni
y. Ngi t nn hin gi ra nhiu qu v cc nc xung quanh
ng vi nhau dng bin php mnh ngn chn. H s
canh phng cc b bin nghim ngt v s dng qun i
ngn ngi t nn b ln t h. Cha ht. H cn d tnh t
chc dn chng biu tnh h c c b nhng ngi t nn tr
ln ghe v ko nhng ghe ny ra hi phn quc t tr li. Nu
h lm nh th th ng bo cht ht. Em hy vng d lun th
gii s ngn cn h. Nhng mt khi ti tri t nn ch phi cho
ng bo bit phng. Phi ng sinh cng t vi nhau,
ngh ra nhng bin php khng c tp th hu hiu. C trong
ban m, mnh cng phi tnh to v sn sng i ph. Nu b
p ln thuyn y ra bin th nht quyt ng lot khng
tun lnh d sng ca h d vo ngc mnh cng vy. Trong
trng hp s e da tr thnh r rt qu, phi tm cch nhn
chm hoc tiu hy cc con thuyn trc bn ca tri t nn. i
sng ca ngi t nn tri ch sp n cng rt cc kh nhng
i sng ti nhng Songkhla, Pulau Bidong, Pulau Tengah,
Pulau Pinang v nhng tri khc ri rc trn min duyn hi
bn nc. Ch s phi li tri t bn n su, hay tm thng.
Th gi ri rnh, em nh ch chm sc nhng ngi kh au bt
hnh trong tri dm em.
Hng ngc ln, ci, trong khi mt em cn t:
- C mt tin vui. Anh Luc, thuyn trng ca chic Shantisuk
ti gp anh Tn v ni ht s thc. Anh ni: Ngi ngha hip
khng bao gi c hip k khn cng. Ta c th tm ly vng ca
nh giu trong khi k khc i, nhng ta khng c quyn git
ngi, hm hip ngi. n em ca anh khng th lm mt
thanh danh ca anh. Anh Luc tht l can m khng ai b kp.
Anh ni rng anh Tn v vai anh v ha s ra lnh cho bn

88 | H n g

n em. Nhng ch i, trn bin c hng trm ton cp. Mt

vi ton n em ca anh Tn khng ng ti tnh mng v danh
tit ca ngi t nn, nhng cn nhng ton khc th sao? Chnh
chic Shantisuk cng ang b nhng ton kia e da. Em s mt
ngy gn y chic y cng khng cn hot ng c. Em s
cho tnh mng ca nhng ngi trn chic y lm. C th l ng
o trn ni Doi Suthep s gi h v v tnh trng qu nguy
him trn bin. ny ch, nhn xem, chic ghe ti! Ch i tm
cnh cy c mc chic o b ba i. Chng mnh xung di b
ct.
o thy chn tri pha ng mt chm en. Chm en cng lc
cng r v cui cng o thy r rng l mt chic ghe t nn.
Hng ni:
- Ch i ghe ti gn thm cht na ri hy pht o lm hiu.
ng ni g cho nhng ngi trn ghe bit v em nh. Em s li
ra khi v lm cho ghe ch ti du hiu ku cu ca ch. Nh
lm theo iu em cn dn ch nh. V nht l phi tiu hy ghe
ngay sau khi ln b.
Hng m cht ly o. Ri ng nh mt c b, Hng bung o
mt cch t ngt, chy v b nc, lao mnh xung bin, li mt.
o tip tc pht qua pht li cnh cy vi chic o b ba. C tin v
pha trc cho ti khi nc bin ngp ti u gc. C lm du khng
ngt. V ka, chic ghe trng thy du hiu. Ngi trn ghe b
li chy v pha hoang o.

89 | H n g