Mc lc

Gic m chung ca chng ta ................................................................. 3 Xy dng tnh huynh ........................................................................ 5 Hin tng cho nhau nhng g tt p nht .......................................... 6 Kh nng chuyn ha v bin dng ................................................... 7 Tng tc v lin lp .............................................................................. 9 Bo tn cn s dng c mi ....................................................... 10 Ci m bao dung, bung b thi gio iu .................................. 11 Bo v sng ni ca nhau l t bo v ............................................... 13 Lin Hip ng ................................................................................. 15 Vit Nam trn ng tng lai ........................................................... 17 T do v lin lp ................................................................................... 18 Hnh phc chn tht ngay by gi ..................................................... 19 Ni li nhp cu ..................................................................................... 22 Lng nghe hiu, nhn li thng............................................... 25 iu chnh nhn thc ........................................................................... 27 Tri tim n nh mt a hoa ......................................................... 28 Vn ling ln ng ............................................................................. 29 Dng li tnh thm, ban pht hnh phc ........................................... 30 i ph vi cn bo cm xc............................................................... 32 Anh phi sng gip i .................................................................. 34 Chiu hng tm linh .......................................................................... 35 o c khng phi l tn gio .......................................................... 36 Mt nn vn ha ha bnh ................................................................... 38 Chng ta ng n hn 75 triu .................................................... 38 Tuyn Ngn 2000 .................................................................................. 40 Tu tp ch khng phi ch l ku gi ................................................. 42 i nh mt dng sng.......................................................................... 42

2 | Mc lc

y Ngi bn tr, ti mun mi anh, ti mun mi ch tham d vo mt gic m, ti tm gi gic m y l gic m Vit Nam...

Gic m chung ca chng ta

Gic m Vit Nam l c mt nc Vit Nam tht p, tht hin, chi chung vi cc nc Cam-pu-chia, Lo, Thi Lan, Malaysia, Singapore, Indonesia, Myanmar, vi Hn Quc v Nht Bn, v sau , vi c Trung Quc, mt cch thn i trong tnh huynh , dn chng cc nc qua li khng cn chiu khn, v tt c s dng mt ng bc chung. Gic m Vit Nam l dn tc Vit Nam bit th gi ra i chi, ngi chi, leo ni, i bin, sng vi cnh p thin nhin, hng ngy c nhiu c hi dng xy tnh huynh m khng ht th gi chy theo sc dc, tin bc, quyn hnh v danh vng. Gic m Vit Nam l tr em v ngi ln u thc c rng t ha, thin ng hay ci tnh l ci ang c mt ch thc trong gi pht hin ti, v ta phi bit v phi c kh nng thch rong chi. Gic m Vit Nam l ngi Vit c kh nng sng n gin m hnh phc, c th gi v tnh thng lm vic gip cho ngi trong nc v ngoi nc vt thng ngho kh, bnh tt, tht hc, ha gii c vi ngi thn v tm c ngun vui sng. Gic m Vit Nam l sng, ni, rng, bin v rung vn ca chng ta c bo v an lnh chng ta v con chu chng ta cng nh th gii cng c bo v an lnh v cho mi ngi c tip tc tha hng tt c nhng g hng v, cm t v giu sang ca t nc ny. Gic m Vit Nam l nhng ngi Vit sng trong mt nc c quyn tin theo bt c mt tn gio, mt ch thuyt no, nhng tt c u thy c rng khng c tn gio v ch thuyt no cao hn

3 | Gic m chung ca chng ta

tnh huynh , cao hn lng ci m v lng bao dung, v bt c ai cng hc c v tha hng c nhng chu bu ca cc truyn thng v quan im khc lm giu cho tu gic v hnh phc ca mnh. Gic m Vit Nam l cc quc gia ln cn, k c Trung Quc, bit thng mn v thng thc ci p v ci d thng ca t nc, vn ha v con ngi Vit Nam m khng cn c mun xm chim v ginh git nhau, ti v ngi Vit hc c cch bo v sng ni, vn ha v con ngi ca mnh bng np chung sng ha bnh, bng tnh huynh , bng ti ngoi giao, bng np sng tng tr vi cc nc chung quanh m khng tin rng ch c v kh v qun s mi lm c chuyn y. hay, bn s ni, thy Nht Hnh lu nay khuyn mnh sng trong giy pht hin ti m by gi li tm cch trao cho mnh mt gic m, gi l gic m Vit Nam! Thy Nht Hnh c cn l thy Nht Hnh na khng, khi thy mun du mnh i vo mt gic m, d l mt gic m tht p? Ngi bn tr i, s d ti ni ti gic m, ti v gic m ny c th tr thnh s tht, v ang bt u tr thnh s tht. Mt gic m khng bao gi c th tr thnh s tht mt trm phn trm, nhng n c th dn dn tr thnh s tht mi ngy, v ta c th sng vi s tht y trong giy pht hin ti. L tng ln, hoi bo rng l g, nu khng phi l mt gic m? Trong o Bt ngi ta dng danh t Tm B . Tm b u c phi ch l gic m? Tm b l mt s tht, mt nng lng m ta ang sng v ang cho ta nhiu nim tin v hnh phc. Gic m c th tr thnh s tht t t trong tng giy pht ca cuc sng. My mi nm nay, khng lc no m ti khng ang chng kin gic m tr thnh s tht, trong i sng hng ngy ca ti.

4 | Gic m chung ca chng ta

Xy dng tnh huynh

y cng l mt s tht khc m ti ang c sng trong i sng hng ngy, l mt chng tch ca gic m tr thnh hin thc. Ti ang c sng vi mt on th my trm ngi ti t nhiu t nc khc nhau nhng trong y ai cng c kh nng chp nhn, tha th cho nhau v m bc ly nhau, ai cng c kh nng ng gp phn mnh vo hnh phc chung, khng ai i tm mt hnh phc ring v bit rng ci y khng th no c c. Chng ti hc hi v thc tp sng i sng hng ngy nh th no c th xy dng tnh huynh , gip nhau chuyn ha su au v tm c nim vui sng trong cuc sng hng ngy. Chng ti ang sng mt min qu trong khung cnh thin nhin, c rng, c h, c sui, c trng, c sao. Ngy no chng ti cng c tip xc vi thin nhin, c thin nhin nui dng, c bc nhng bc chn thnh thi v vng chi, v tp sng su sc giy pht hin ti. Khng ai trong chng ti mun nm quyn lm ch kim sot hay ra lnh cho k khc. Chng ti sng nh mt by Ong, cng lm vic cho hnh phc chung. Chng ti m ca n cho cc bn b t nhiu quc gia ti, v gip h tp sng trong giy pht hin ti, ha gii c vi chnh mnh, ha gii c vi nhng ngi thn. C khi cc bn ti t 38 quc gia cng mt lc, gn c ngn ngi. Ai ny u c c hi c nm hng v an lc ca np sng thnh thi, chuyn ha kh au, lm li cuc i. Chng ti cng i ti nhiu nc, t chc nhng tun l thc tp sng theo phng php y cho ngi bn x. Nhng tun l thc tp y c tham d rt ng o, t 500 ti 1000 ngi, ngi Php, ngi Anh, ngi c, ngi Thy S, ngi H Lan, ngi , ngi Canada, v.v... Cc bn thnh lp trn mt ngn on th sng theo np sng ny trn 38 nc, bit thc tp i, ng, nm, ngi, lm vic, ni chuyn, lng nghe c thc, c chnh nim, chuyn ha c kh au, ha gii vi chnh mnh v vi nhng ngi thn. Chng ti rt hnh phc khi thy h hnh phc. Mi nm c nhng nhm ngi Palestine v nhng nhm ngi Israel n thc tp vi chng ti. Ban u h khng th nhn nhau, ni chuyn vi nhau, bi v h on th
5 | Xy dng tnh huynh

nhau, nghi k nhau. Nhng vi s nng v du dt ca cng ng, h bt u bit m ly nim au v v v lm lng du. H tp i, tp ng, tp n, tp lm vic theo nguyn tc an tr trong giy pht hin ti. Ri h tp lng nghe nhau thy v hiu c nhng ni kh nim au ca nhau. T t h c th nhn nhau, v nhn ra rng pha bn kia cng l nhng con ngi c s hi, c kh au, c tuyt vng, v cui cng h chp nhn c nhau, v cng ngi li vi nhau tm ra gii php sng chung an lc v ha bnh. S thnh cng ca h, cng nh s thnh cng ca nhng cp v chng, cha con, anh em trong cc kha thc tp em li cho chng ti rt nhiu hnh phc v ngy no chng ti cng c nui dng bng nim vui . Cc bn c thy rng gic m ang bin thnh s thc hay khng? Ngy xa vo nhng nm 1960, chng ti thnh lp ra phong tro Thanh Nin Phng S X Hi, tng quy t su by trm thanh nin cng sng chung, hc tp chung, v phng s chung. Chng ti ai cng tng mang gic m Vit Nam, sng cuc sng hng ngy trong gic m y v tuy sng rt n gin khng c lng bng, nh ca hay xe c ring, nhng chng ti to c tnh huynh v thnh lp c nhng lng hoa tiu cho phong tro xy dng cng ng nng thn, nng mc sng ca ngi dn qu ln trn bn mt kinh t, t chc, gio dc v y t. C tnh huynh , c gic m mi ngy c thc hin, chng ti khng cn chy theo giu sang, danh vng, quyn hnh v sc dc. V tuy thi cuc kh khn, chng ti khng bung b gic m. V gic m vn ang c tip tc tr thnh hin thc.

Hin tng cho nhau nhng g tt p nht

Chng ti khng ngh rng np sng vn ha Vit Nam l np sng p nht, hay nht m cc dn tc khc u phi bt chc theo. Khng! Chng ti bit l chng ti c th hc c rt nhiu ci hay ci p t cc truyn thng vn ha khc, v chng ti tin rng cng ng nhn loi phi duy tr c tnh a dng ca nn vn ha th

6 | Hin tng cho nhau nhng g tt p nht

gii. Tuy nhin chng ti cng mun em nhng ci hay ci p ca nn vn ha Vit Nam ra chia s v cng hin cho cc bn khp ni. Ti Lng Mai, ni chng ti sng chung vi nhau, chng ti chia s s thc tp sng hnh phc thnh thi trong giy pht hin ti vi mi ngi, chng ti gip mi ngi thy c tnh tng quan tng duyn ca mi hin tng v chng ti cng gip mi ngi thy c l ai trong chng ta cng c t tin tm linh v huyt thng, v t tin chng ta lun lun ang c mt mt cch hin thc trong tng t bo c th ca chng ta, d l t tin huyt thng hay t tin tm linh. Con ngi mt khi khng tip xc c vi gc r ca mnh th khng cn c th sng c hnh phc. V vy, np sng th phng t tin, thc rng mnh l s tip ni ca t tin, rng con chu u th t tin l mt np sng truyn thng rt p rt lnh ca vn ha Vit Nam m chng ti chia s vi rt nhiu ngi bn ti t nhng phng tri vn ha khc nhau. Chiu hng ton cu ha s c th lm cho mt i tnh a dng ca cc nn vn ha th gii, v vy trong gic m Vit Nam, chng ti quyt tm gn gi bo h nhng nn vn ha a phng. C nhng ngi trong chng ti c cm tng rng ton cu ha ngha l M ha, v iu ny tht l mt s e da cho nn vn ha a dng ca nhn loi.

Kh nng chuyn ha v bin dng

Vn ha Vit c nhng im c sc gip cho ngi Vit tip thu c nhng tinh hoa ca cc nn vn ha khc m vn khng nh mt bn sc ring ca mnh. Chng ta t mt ngn nm trc ty lch c tip xc vi vn ha n , sau c tip xc vi vn ha Trung Hoa, v trong nhng th k gn y li c tip xc vi nn vn ha Ty phng. V chng ta c bn sc ring cho nn chng ta khng b ng ha bi mt nn vn ha no, tri li chng ta lm giu c cho nn vn ha chng ta bng cch chuyn ha (bio-transform) v bin dng (metabolize) c nhng ci hay ci p ca cc nn vn ha . Bin dng m khng phi l ng ha. C c nhng bn sc ring, vn ha ta c th hnh x

7 | Kh nng chuyn ha v bin dng

nh mt c th (organism) v nh vy mi c kh nng bin dng nh th. Mt nt rt c bit trong ngn ng ta l ting Vit khng c t je v tu ca Php hoc I v you ca Anh hoc wo v ni ca Hoa. i danh t ti m chng ta s dng thc ra ch c ngha l ngi phng s (votre serviteur, your servant), v i danh t ng ch c ngha l tn xng ngi kia ln hng trng thng (ng l b ca cha). Ngi Vit trc khi ni chuyn vi nhau phi thit lp mt lin h gia tc mi c th ni chuyn c. Ta ch c th gi ngi kia l m, l cha, l anh, l ch, l c bc, l ng b, l em hay chu, ch khng th gi h l you hay l tu c. V ta cng phi hoc l chu, l em, l con, l ch hay l bc ch khng th l je hay I. Nhiu lng xm ca ta c thit lp bi nhng gia nh ln, v khi ln xm Thng hay qua xm oi, gp ai, ta cng thy l ngi cng mt gia tc. Ai cng l bc c, anh hai, ch ba hay l ch t ca ta. Khng ai l ngi dng nc l. V nh lng l ni t hp ca i gia nh, v thn hong l ngi c tn knh nh mt ngi cha c kh nng hng dn v bo h cho tt c dn chng trong lng v v vy l t thn mi nm l mt c hi mi ngi nhn din nhau nh thnh phn trong mt gia nh ln. Ngoi nh lng ta cn c nh th h v cha cng l nhng ni m ta n vi nhau nhn din nhau nh nhng ngi cng c mt gc gc huyt thng hay tm linh. Ai cng thy rng mnh l s tip ni ca t tin, t tin c mt trong mnh, mnh c mt trong t tin v mnh c mt trong nhng thnh phn khc trong cng ng cng nh mi thnh phn khc ca cng ng u c mt trong mnh. V vy cho nn khng th c vic ni da xo tht, ci u nu u, m ch c chuyn ch ng em nng, l lnh m l rch, v giy rch phi gi ly l. Chnh tu gic y v tinh thn y gip ta tip thu v bin dng c nhng yu t vn ha khc trn th gii. Chnh tu gic y v np sng y to thnh bn sc ca nn vn ha Vit, chnh nhng ci y gi cho chng ta cn l chng ta, v chnh nhng ci y l nhng g m ta c th chia s cho nhng ngi anh em thuc cc nn vn ha khc.

8 | Kh nng chuyn ha v bin dng

Tng tc v lin lp
Gic m Vit Nam l nu trong gia tc v trong cng ng ta bit i tm hnh phc chung m khng ngh rng hnh phc l mt ci g ring t ca mt ngi, th trn bnh din quc t ta cng ngh v cng lm c nh vy. S giu thnh ca mt quc gia khng th no c xy dng trn s ngho kh ca nhng quc gia khc. Gic m Vit Nam ca chng ta khng phi l mt gic m ca ring ngi Vit, m l mt gic m cho c hnh tinh, ti v ta bit rng hnh phc v an ninh ca ta v ca ngi lin h mt thit vi nhau, tng lai l tng lai chung, hnh phc l hnh phc chung v an ninh cng l an ninh chung, nn mi ngi trong chng ta u tp nhn bng ci nhn i ng m khng ch bit lo cho ci ng ca bn thn mnh, ca quc gia mnh, theo ci kiu ai cht mc ai, tin thy b ti. Chng ta tp thng yu theo tinh thn khng k th, ta yu ta m ta cng yu c ngi, ta yu nc ta m cng yu c nc ngi, ta khng cn k th v mc cm, t cho mnh l hn ngi, thua ngi hay bng ngi, ti v ta thy c rng ta v ngi l bt nh. C ci nhn v phn bit y ri th tnh nhn loi, tnh huynh mi tht s c mt. V cu ngi bn bin l anh em (t hi giai huynh ) khng cn l mt c m na. V vy ta khng i theo hng tranh ua dnh quyn li, giu sang v th lc cho ch mt mnh ta m ta mun cng cc quc gia khc nm tay i ln trong tnh huynh , c th nhn thy rng ha bnh, an ninh v thnh vng ca cc nc khc cng l ha bnh, an ninh v thnh vng ca chnh nc ta, v nh vy l ta nhm ti hng lin i (trong o Bt gi l tng tc hay tng quan tng duyn) m i. Khi cc quc gia cng thy c nh th th khng cn ai mun ln t ca ai, cp git ch quyn ca ai hoc xm chim lnh th ca ai. Chng ta s khng cn t bo h bng v kh, qun s v quyn lc ca mnh m bng tinh thn lin i v tnh huynh . Chng ta khng ai mun lm b ch. Chng ta ch mun lm nhng nc anh em ca nhau. Ta khng b mn ta cng, ta khng t giam mnh trong hi o c n, ta m ca ra cho nhau ai cng c c hi thy mnh l mt thnh phn ca cng ng th gii. y ch thc l i ng, v i ng y khng

9 | Tng tc v lin lp

phi l ton cu ha, v y mi vng vn ha cn gi c bn sc ring bit ca mnh. Hin c nhng nc rt giu mnh, v kh hng u, qun lc ng o, ngn sch quc phng ca h vt qu ngn sch gio dc v x hi, nhng dn chng ang sng trong php phng lo s v khng b, bi v chnh sch ca nhng nc ny cn c trn nim t ph, t ho, ngh rng mnh khng cn n ai, mnh ch bit lo cho ci li ca chnh mnh, mnh t cho mnh l khun mu ca t do, ca vn minh, ca dn ch cho cc nc khc v khng chp nhn c rng mnh ang cn ti nhng nc khc thc s c pht trin, t do v an ninh. Gic m ca ta khng i v hng y. Hng y l hng ca chia cch, chin tranh v hn th. Ta khng nn i v hng y, nh nh th Hong Cm ni: Ta ru em, ln ln em ng i tm m pha cn ma.

Bo tn cn s dng c mi
Gic m ca ta phi l mt gic m c kh nng tr thnh hin thc. Ta khng th va chy theo hng khai thc trit cc ngun ti nguyn thin nhin pht trin kinh t va mong c th bo h sinh mi ; va khai thc sc lao ng v ginh git ti nguyn ca nhng quc gia khc va mong c sng an lnh mt mnh m khng gy hn th v bt cng x hi. Ta phi tp sng n gin li. Sng n gin, khng tiu th nhiu, nhng c hnh phc. Chuyn ny nhiu ngi lm c v ang lm c. Chng ti cng ang tp sng nh th . Khng c ai trong chng ti c trng mc ngn hng ring, in thoi ring hay d tnh tng lai ring, vy m chng ti rt hnh phc, bi v chng ti sng c tnh huynh , ngy no cng c c hi to c nim vui cho mnh v cho ngi, sng vi mt gic m ang t t mi ngy c tr nn s thc. Chng ti hc sng su sc trong pht giy hin ti, tip xc vi nhng mu nhim ca cuc sng trong pht giy hin ti, thy c kho tng ca nim vui ngay trong pht giy hin ti. Cho nn trong chng ti khng ai cn mun chy theo hng danh vng, tin ti, quyn hnh v sc dc na. Trong gii tr Ty phng

10 | B o t n c n s d n g c m i

v ng phng c nhiu ngi thy c nh th v ang i theo con ng , v cng quyt sng nh th no cho hnh tinh xanh xinh p ny vn cn c xinh p lnh ln, khng b t n hi bi lng tham v mun khai thc khng nng tay nhng ti nguyn ca tri t. Mun cho mun loi c mt tng lai, chng ta phi sng nh th no bo h c tri t, s dng ti nguyn thin nhin nh th no m ti nguyn y khng bao gi b kh cn (ngi Ty phng gi l sustainable development).

Ci m bao dung, bung b thi gio iu

Gic m Vit Nam l ngi Vit d theo mt truyn thng tm linh hay tn gio no, d c tn m cch my vo truyn thng y, cng khng c thi coi thng v ch bai nhng truyn thng khc, cng khng bao gi t cho mnh l nm c chn l cn nhng k khc l nhng k ang i lc ng. Cng nh khi ta rt thch n mt loi tri cy nh tri xoi, ta khng ngh rng ch c xoi l ngon, l ng n, cn nhng tri cy khc khng c gi tr, cn phi vt b... Cng nh khi ta cho cm Vit l ngon, ta khng ch cm Tu, cm Ty, cm l d. Mi truyn thng c nhng c sc ca h, v trong khi ta theo mt truyn thng ta vn c th hc hi v tha hng c nhng ci hay ci p ca cc truyn thng khc. Khi ta tu Thin, ta khng mt st Tnh ; khi ta tu Tnh , ta khng mt st Thin. Nu mt ngi con trai C c gio yu mt c gi Pht gio, ngi con trai y khng bt ngi yu ca mnh phi b Pht gio. Tri li ngi con trai y cho ngi yu ca mnh tip tc thc tp theo truyn thng Pht gio, v mnh cng bt u hc hi v tham d vo nhng sinh hot tm linh ca ngi mnh yu, nh i cha, nghe Php, d kha tu, ngi thin, d ngy chnh nim, thc tp sm hi. V ngi mnh yu cng s khng bt mnh theo o Bt, tri li, ngi mnh yu cng i nh th vi mnh v bt u hc hi nhng g hay v p trong truyn thng C c ca mnh. Thay v c mt gc r tm linh, ta c ti hai gc r, v hai ci y khng cn phi i khng nhau. Bt Thch Ca l mt v o s, cha Ki T cng l mt v o s. Ta c th hc c rt nhiu t c hai v. Ta ch tip

11 | C i m b a o d u n g , b u n g b t h i g i o i u

nhn v hc hi c nhng g m ta c th tip nhn v hc hi, v ta c th b ra ngoi nhng g ta cho l c thm tht vo sau, khng thc s thit yu trong s hnh tr. V d hc Pht, ta c th em p dng T Diu , Bt Chnh o, Tam Php n, T Nim X, v.v..., vo i sng hng ngy ca ta. Ta khng cn phi tin nhng chuyn nh thi t Siddhartha sinh ra t pha hng phi ca hong hu Ma-gia v khi mi sanh c th bc i by bc v tuyn b: Trn tri di t ch c mnh ta l tn qu hn c. Ta c th cho nhng chi tit y l khng quan trng, l do ngi i sau thm tht vo. Cn khi ta c Phc m, ta cng ch cn hc nhng o l m c Ki T dy trong i sng hng ngy v trong cch tip x, m khng bt buc phi tin rng c Maria l m ng trinh, rng Thng c hnh dng con ngi, nm ht quyn quyt nh v thng pht... Thomas Jefferson, ngi son tho bn Tuyn B c Lp ca Hip Chng Quc v cng l tng thng Hoa K t 1801 n 1809, c Phc m (n bn King James) theo tinh thn , loi ra nhng g tp nhp m ngi sau thm tht vo trong Thnh Kinh, v gi li nhng tinh ty ca gio l do c Ki T truyn dy lm ra cun The Life and Morals of Jesus of Nazareth, sau ny c ngi ta gi l Jefferson Bible. Tng thng Jefferson bt u lm cng vic ny trong nhim k tng thng u ca ng, v mi m, sau khi cng vic trong ngy c hon tt. Cng ging nh vua Trn Thi Tng tuy bn rn chnh s ban ngy, ban m vn th gi nghin cu Pht hc v ta thin. Bn tho ca cun thnh kinh ny c tng thng s dng hnh tr, v tng thng cng c th gi dch n ra thnh ting La tinh v ting Php. Bn tho ny phi i n nm 1904 mi c bui hp quc hi th 57 cho lnh em i xut bn, v mi ngh s v thng ngh s trong quc hi Hoa K c tng cho mt cun. Trong mt l th gi cho bn l John Adams mi nm sau , ngy 24.1.1814, tng thng tm s vi bn ti sao ng phi lc li thnh kinh nh th. ng vit: Trong Phc m, r rng l c nhng on nhng phn ni ln c tinh thn ca mt con ngi phi thng, cn nhng on khc phn khc l do nhng b c rt h lit thm
12 | C i m b a o d u n g , b u n g b t h i g i o i u

vo. Chn ly nhng phn tht v loi b nhng phn gi ra ngo i, cng vic ny cng d nh nht nhng ht kim cng t mt ng rc. Nu ta bit lm nh Thomas Jefferson, ta c th hc hi v tha hng c t bt c truyn thng tm linh no, v v vy ta khng cn chng i hay k th mt truyn thng no khc, tri li ta c th gip cho vic thanh lc c truyn thng ca chnh ta v gip cho cc bn ca nhng truyn thng khc thanh lc c truyn thng ca chnh h. Thi ci m v bao dung ny a ti s xy dng tnh huynh , xa b mi k th, v y l cng tc cn bn cho ha bnh th gii. Bao nhiu cp thanh nin sa vo tnh trng b tc tuyt vng, bao nhiu thanh nin t t cng v thi gio iu v hp hi , cho nn chng ta phi m cho h mt con ng thot. Ti o Trng Mai Thn ni ti c tr, cc bn gc Do Thi Gio, Tin Lnh, Cng Gio, Anh Quc Gio, n Gio, v c Hi Gio na, n thc tp v sng chung trong tinh thn ny. C nhng v linh mc Cng gio ngi thin rt gii, c nhng v mc s Tin Lnh thuyt php rt hay, c v tng tip nhn nm gii v ba quy nhng khng thy iu ny c g chng i vi gio l Ki T ch thc. Cc thy v cc s c ca o trng Mai Thn cng c hc Phc m nh h hc khoa hc, v h cng tng i tham d nhng sinh hot tu tp v trao i ti cc tu vin C c gio Php, Hoa K v nhiu nc u Chu khc.

Bo v sng ni ca nhau l t bo v
Ngi bn tr i, anh phi bit nm ly vn mnh ca anh v ca hnh tinh trong tay anh, ch phi bit nm ly vn mnh ca ch v ca tri t trong tay ch. Rng thing ca ni sng ta, ca tri t ta ang mi ngy b tn hi. B Cha Thng Ngn ca chng ta ang b b tay, nu ta khng mau l ti tip cu B. B Mu Thoi ca chng ta cng ang m au v cht c ha hc. Nu chng ta b ng th ch trong vng mt trm nm na, l rng thing khng cn, ch cn li nhng lm vin, gi l lm vin quc gia (national parks).

13 | B o v s n g n i c a n h a u l t b o v

Cc loi cm th ang b dit chng mt cch mau chng. Theo mt ti liu nghin cu do mt on khoa hc gia quc t cng b trn bo Nature (Thin Nhin) th t 15% ti 37% ca nhng loi cm th v cy c hin c trn hnh tinh s b dit chng vo nm 2050 nu ci tn hi sinh mi ny khng b chn ng. Dit chng v khng cn t sng. Ngi Vit chng ta phi ngi li vi cc bn Lo, Cam-puchia, Thi Lan, Myanmar v Trung Quc m lun v cch bo h sng ni v rng thing trong vng. Con sng Cu Long l mng mch ca s sng ca cc nc chng ta. Ta phi nm tay nhau bo h con sng, nh bo h mch mu ca mt c th chung. Vn mnh ca chng ta gn b lin vo nhau, ci nhn ca chng ta phi c kh nng vt bin gii quc gia. Bo v sng ni ca nhau l t bo v. Bn Php c mt loi sn dng ma H c tr min ni Php nhng ma ng th ko nhau v sng ti v min Nam m hn. Ngi dnh mt vng ni bin gii to lp lm vin quc gia Paradiso bo h cho cc on sn dng y. Ngi Php cng to lp lm vin quc gia Vanoise bo h cho cc on sn dng. Nm 1972, hai nc ng ni rng vng lm vin siu bin gii y n 14 cy s, loi sn dng c bo v sut nm. Bin a Trung Hi rng ti hn 2 triu ri cy s vung cng l mi chung lo ca tt c cc nc trong vng. T lu c nhng c gng chung ca cc nc y n vi nhau v cng nh ot v nhng phng thc bo v v khai thc bin y. Nm 1973, hi ngh u v bin c t chc Beyrouth vo thng su, v tt c cc thnh ph chung quanh bin c i din ti hi ngh. Sau khng lu ti i hi Opatija ti Yugoslavia, cc i biu on ra Tuyn Ngn Rijeka, i hi nhng bin php c th chn ng nhim ca bin. Tip theo li c hi ngh Split (1977) v hi ngh Genve (1979) i ti nhng quyt nh c th v vic bo h sinh mi ca bin. T v sau vn c s hp tc lin tc ca cc nc chung quanh bin bo h v s dng ngun sinh lc ca bin.

14 | B o v s n g n i c a n h a u l t b o v

Cc nc Yugoslavia v Slovak Trung u cng thit lp mt vng lm vin siu bin gii vng ni Tara, im cao nht ca dy Carpathian bo v nhiu chng loi ng vt v thc vt qu him ang c nguy c b tiu dit. Lm vin ny rt qu, v mi nm c ti hn 8 triu ngi ti tham quan v thng thc ci p mun mu ca vng ni y.

Lin Hip ng
Nm 1995, Vit Nam gia nhp khi ASEAN (Association of Southeast Asian Nations), v y cng l mt phn ca gic m ang c th hin. Khi ASEAN c thnh lp nm 1967 vi cc nc Indonesia, Malaysia, Philippine, Singapore v Thi Lan. Nm 1976, cc nc trong khi ASEAN k kt hip c ASEAN, quyt tm thit lp mt vng Ha Bnh, T Do, v Trung Lp. Cc nc cam kt khng xen vo ni b ca nhau v chun b thnh lp mt hi ng b trng ti cao gii quyt nhng mu thun c th xy ra gia cc nc thnh vin ca khi v ngh nhng bin php c th gii quyt mi xung t nu c. Brunei gia nhp ASEAN nm 1984, Lo v Myanmar nm 1997, Cam-pu-chia nm 1999 v hin gi ASEAN c c mi nc ng Nam tham d vi t cch thnh vin. Cc nc ASEAN lin tip t chc nhng bui hp lin quc hi (inter-parliamentary), v thnh lp t chc AIPO (ASEAN Inter-Parliamentary Organization) mi nm hp ti mt nc. Nm 2002, AIPO hp ln th 23 ti H Ni t ngy 8 n ngy 13 thng 9. Nm 2004, c bui hp ln th 25 ti Phnom Penh, c c s tham d ca i din Quc Hi Chu u. Trong k hp nm 2002 ti H Ni, AIPO ku gi cc nc trong khi ASEAN gy thc bo h sinh mi trong dn chng cc nc y bng cch sng i sng hng ngy cho c chnh nim gp phn xy dng mt vng ng Nam xanh ti, tinh sch v xinh p v c th tip tc pht trin m khng lm cn ngun nhin liu thin nhin.

15 | L i n H i p n g

Nm 1998, mi nc ASEAN cng vi Hn Quc, Nht Bn v Trung Quc thnh lp mt t chc gi l EAVG (East Asian Vision Group - nhm ng hng v tng lai). Nm 2001, EAVG a ra mt bn phc trnh vi nhan l i n mt cng ng ng : vng t ca Ha bnh, Thnh vng v Tin b (Towards an East Asian Community: Region of Peace, Prosperity and Progress). Mc tiu ca cng ng l cng tc kinh t, cng tc tin t, cng tc chnh tr v an ninh, cng tc sinh mi, cng tc x hi v vn ha v cui cng l cng tc c cu t chc v ch . Bn phc trnh ku gi s thnh lp Vng thng mi t do ng (EAFTA, East Asia Free Trade Area) khuyn khch vic cng tc v pht trin v v k thut gia nhng nc thnh vin, hin thc ha nn kinh t da trn tr tu ch khng ch da trn thin nhin, t bn v sc lao ng, v thc hin cho c vng, thit lp v cng c nhng c ch c kh nng p ng v gii quyt nhng e da cho nn ha bnh trong ton vng, ni rng s cng tc chnh tr qun l ton vng, ni ln c ting ni hng mnh phi c knh n ca ng trong cng ng quc t, thit lp nhng chng trnh y t v gio dc rng ri tt c mi ngi dn trong ton vng c c hi tha hng; khi dy thc vng, cho ngi dn trong vng thy mnh khng phi ch l mt cng dn ca quc gia mnh m cng l mt cng dn ca ton vng ng v cng tc trong nhng d n bo v v pht trin cc truyn thng vn ha v ngh thut a dng ca ton vng. Bn phc trnh ni trn qu thc biu l c tu gic v s tnh thc ca nhng thnh phn u t ca cc dn tc ng . ng thc s l mt gic m c th tr thnh s tht. Bn phc trnh c ni: Trong qu kh, nhng cnh tranh chnh tr, nhng t him lch s, nhng d bit vn ha v nhng bt ng thc h ngn cn s cng tc ca cc nc ng . V bn phc trnh biu l nim tin rng Cng trnh phi hp v hi nhp kinh t gia cc nc ng s t t a ti mt cng ng kinh t ng , tng ng vi Lin Hip Chu u, hin gi c ti 25 quc gia thnh vin. Mt cng ng kinh t ng nh th s l mt th lc kinh t v chnh tr ln lao trong cng ng quc t.

16 | L i n H i p n g

Ngn hng Pht trin chu (The Asian Development Bank) trong mt bn phc trnh cng b nm 2002, nu ln ngh v mt ng bc chung cho c vng ng Nam . Bn phc trnh ni: D s thc hin ca n s gp rt nhiu tr lc, nhng mt ng bc chung cho ng Nam l mt d n rt ng nghin cu, bi v xt cho k th vng ng Nam cng c nhng iu kin thc hin d n ny, ging nh u Chu trc ngy k hip nh Maastricht. Hip nh ny khai sinh ng Euro. ng bc ng , nu bn mun, ta s t cho n mt ci tn nh tn ng i ng, vit tt l , hay ng Hu Ngh, vit tt l H, vi hai gch ngang (nh hay H) Ti a quan nim i ng, v i ng l l tng mun i ca Chu , v cc nc Trung Quc, Hn Quc, Nht Bn v Vit Nam u pht m ting i gn ging nhau.

Vit Nam trn ng tng lai

Ny ngi bn tr, Vit Nam c kh nng ng mt vai tr then cht trong vic xy dng v bi p cho cng ng ng , cng nh nc Php ng vai tr then cht, cng vi nc c, trong vic to dng v bi p cho Lin Hip Chu u. Nc ta t nhng bui u tip thu c vn ha n , sau vn ha Trung Quc ri n vn ha u Chu. Chng ta c kh nng tip thu v chuyn ha c nhng yu t vn ha y mt mt lm giu cho gia ti vn ha ta v mt mt gi c bn sc vn ha ta. V tr a d, chng tc v vn ha ca ta s gip ta lm c vic y. l gic m ca bn, l gic m ca ti. Trc ht Cng ng ng phi quy t cc nc trong vng, cng vi Nht Bn v Hn Quc. Vi Nht Bn v Hn Quc, chng ta s mnh mi ng lng ging khng l ca ta l Trung Quc tham d. ng lng ging ny trong qu kh tng xm chim, h, ln p v ng ha cc nc nh bn cnh. Nhng vi s lin kt ca tt c cc nc ng khc trong c Nht Bn v Hn Quc, ta s sc ngn khng cho ng lng ging khng l kia lm nh th na. ng s cn n chng

17 | V i t N a m t r n n g t n g l a i

ta, v ng khng th no sng c lp mt mnh trong vng. Chng no ng l ra ci mun chn p v nn th ta ch cn ng lot tuyn b ngh chi vi ng y, tc khc ng y s b nh kia. Vi li trong chiu su, ng y cng c nhu yu sng hi ha khng c vn vi cc nc ln cn, v thnh thong ta c th nhc chng ng y.

T do v lin lp
Gic m Cng ng ng s khng l gic m sung. Vi quyt tm ca bn, n s thnh ra s tht. N ang thnh ra s tht. C nhiu ngi ng ang ngh v ang cng nhau t k hoch cho s thc hin gic m ny. Nu cc nc Lin Hip Chu u c nhng yu t trit hc, thn hc v vn ha chung lm nn tng cho s thc hin cng ng, th cc nc ng chng ta cng c nhng yu t nh th lm mu s chung. l o Bt, o Khng, o Lo, tinh thn tam gio ng nguyn, l tng i ng, quan im tam ti (thin, a, nhn), hng yu chung v ha hp vi thin nhin (ch khng phi chinh phc n), v nht l s yu chung thnh thi nhn h. Nm 2003, ti Hn Thnh, Hn Quc, c mt hi ngh gia cc v b trng cc nc ng , trong c nhiu gii lnh o thng mi, tr thc, khoa hc trong ton vng tham d. Hi Ngh m lun ti nhng phng thc hay nht thnh lp mt Lin Hip ng tng ng vi Lin Hip Chu u. ng ra t chc hi ngh ny l hi East Asian Common Space. Chnh t chc ny a ra ngh v mt quc hi chung cho cc nc ng v mt chnh quyn chung cho cc nc ng . Hc gi Richard Nisbett trong tc phm The Geography of Thought ca ng ni rng cc dn tc Chu rt c kh nng v nng khiu to dng mt thc i ng, v kh nng ny ca cc dn tc ng cn c th vt c kh nng ca ngi Chu u na. T tng v tu gic duyn sinh, tng tc, i ng, t hi giai huynh c sn t ngn xa trong dng mu ngi Chu . y l lc ta c th gip cho tu gic v l tng ny biu hin. Ai cng thy r rng trong thi i ny khng ai cn c th b quan ta cng, khng ai cn c th

18 | T d o v l i n l p

ng mt mnh nh mt hi o na. Ta khng th no c lp trong c lp. Ta ch c th ng trong th lin lp m thi. T c lp (independence) phi c hiu l lin lp (interdependence). Ta l ta, ta l ngi Vit, nhng ta phi hc lm ngi ng , l m cng dn ca tri t, phi bit cng mang mt gic m, phi khng ngi bn tr?

Hnh phc chn tht ngay by gi

Ny ngi bn tr i, gic m ca chng ta khng phi ch l mt gic m ca s giu thnh v vinh quang cho ring mt mnh ta. Hnh phc chn tht khng nm trn tin bc, danh vng v quyn th. Hnh phc chn tht nm trn nn tng ca t do. T do y khng phi l t do chim ot, t do hy hoi, hy hoi thin nhin, hy hoi thn tm mnh v thn tm ngi. T do y l thnh thi, l c th gi vui chi v thng yu. T do l khng b rng buc bi hn th, tuyt vng, ganh t, m cung, khng b ko theo cng vic ti ngy quanh nm bn rn, khng c c hi vui chi, thng yu v chm sc cho nhau. Phm cht i sng nm ni ny. Ti khng m nc ti tr thnh mt nc nh nc M. Ngi M c th giu hn, nhng s lng nhng ngi M thc s c hnh phc cn t lm. Bn M, s ngi M ang trong t cn ng hn s ngi M nng dn ang lm vic ton thi gian trong nng tri ca h! S thanh nin t t rt nhiu. Ti tng gp nhng ngi rt giu, quyn lc rt nhiu, danh vng rt ln, nhng h khng c hnh phc, h rt c n, h khng c bn b tht s. H c ngh l nhng ngi i theo h u l nhng ngi mun cu cnh hoc li dng h, v v vy h khng thc s c bn. Tri li, ti c gp nhng con ngi hnh phc, giu l tng, giu tnh thng, hai mt sng, hai chn vng, lun lun i ti vi nim t tin, tuy nhng ngi ny sng mt np sng n gin. H khng i tm hnh phc trong s mua sm v tiu th. H i tm hnh phc trong s thnh thi v nim tin yu. Thnh thi, h c th gi ri rnh tip xc vi nhng mu nhim ca s sng trong chnh bn thn v chung quanh

19 | H n h p h c c h n t h t n g a y b y g i

h. Tip xc vi nhng mu nhim y h c nui dng v v th h c kh nng nui dng v to dng hnh phc cho nhng ngi khc. Hnh phc ca nhng ngi khc do h to dng tr thnh hnh phc ca chnh h. Hin tng cho ngi l hin tng cho chnh mnh. Ti nghe ni ngy xa thi s Nguyn Du c dp i chi khp chn mi chn ngn ni trn dy Hng Lnh, v khi phi ra lm quan cng vn gi c np sng thnh thi ca mnh. T tin ca ta ngy xa c d th gi i chi, tip xc vi nhng cnh p ca thin nhin, ung tr v m o. Khng c my bay, xe but, th m cc v i u cng ti. Ngy nay ta c th phng tin, no my git, my sy, xe hi, thang my, in th, in thoi... vy m ta vn c bn rn, chng c th gi n sng cho thoi mi, nhn k ngi thng, ng ni chm sc v yu thng h. Bn Php hin thi thin h ch cn i lm vic 35 gi mt tun. Th gi cn li l sng cho mnh, cho gia nh mnh v i chi. H khng cn ham h lm vic thm vo cui tun hoc vo bui ti c thm tin. Nhiu ngi bit hc tiu th v mua sm t li c th gi vui chi. H i ni v i bin nhiu lm. Nhiu ngi thay v ln ni xung bin th ti tham d nhng kha tu. Ti o trng Mai Thn min Nam nc Php, vo nhng ma ngh ngi nh ma H v ma ng, thin h v tham d cc kha tu tnh tm chnh nim rt ng. Mi tun c c gn ngn ngi. Phng php thc tp Mai Thn l sng su sc gi pht hin ti. Mi ngi tp th, tp i, tp ngi, tp n trong chnh nim, thc r rng l mnh ang i, ang ngi, ang th, v bit gi tr ca nhng giy pht y. H tp lng nghe v ni li i ng c th ti lp c truyn thng vi nhng ngi thn, ha gii c vi nhau, nh vy h nng cao c phm cht cuc sng ca h, em li cho bn thn v cho gia nh h nhiu hnh phc. C rt nhiu gia nh khng cn mun i ni, i bin na m ch mun ti sng my tun l trong nhng kha tu, v chnh trong cc kha tu h tr nn th thi hn, ti vui hn, c nhiu hiu bit v thng yu hn. Mai Thn, chng ti sng n gin lm, khng ai c d n tng lai ring,
20 | H n h p h c c h n t h t n g a y b y g i

nhng chng ti c rt nhiu hnh phc, ti v chng ti c th gi v c hi xy dng tnh huynh , bit cch t gip v gip nhau chuyn ha, v tuy chung vi nhau hng trm ngi m khng kh vn thn mt nh khng kh gia nh. Chng ti gip c cho rt nhiu ngi, nhiu gia nh ngay ti Mai Thn v nhng kha tu tp m chng ti t chc ti cc nc khc. Chng ti cng c th gi trng rau, chm sc lm vin, cy cnh, v u nm 2005, chng ti c y iu kin ch tiu th rau tri trng theo li sch. Thnh Gandhi c ni: Bn mun thay i th gii th bn phi thay i bn trc (You must be the change you want to see in the wo rld). Nu chng ta bit sng n gin, thnh thi, hnh phc th hnh tinh ny s c mt tng lai v tt c mi loi trn hnh tinh ny cng s c mt tng lai. l gic m m mnh c th sng ngy hm nay, mt gic m c th tr thnh hin thc. Cn nu mnh sng trong qun lng, khng bit nhng g ang thc s xy ra trong giy pht hin ti, b li ko vo m l, c ngy chi mi vo my tnh v vo am m (ng chy vng quanh, mt vng tiu ty- Trnh Cng Sn) th rt cuc tt c u ch l mt gic m y o tng v y kh au. Gic m Vit Nam y nh sng v tnh bng hu chnh l gic m ca bn. Ti bit c nhiu ngi bn tr ang n lc phn u vt thot tnh trng ngho kh bp bnh ca h v cha sn sng nghe nhng iu ti ang ni. Bn ang phn u git mt mnh bng, hc ngy hc m, khng c th gi n, th v tip xc vi nhng mu nhim ca s sng. Hoc bn ang phn u tm mt s lm, c c mt s lng tm tr tin nh, tin go, mua thuc men v nui nhng ngi thn, ngh rng chng bao gi bn s c ci c hi m thnh thi. Ti khng c khuyn bn nn ngng phn u. Tri li, ti cu chc cho bn thnh cng. Ti ch cu bn c th gi nghe ti tm s vi ba mi pht thi. Ti bit c mt ngi thuyn nhn vt bin nm 1978 qua Thi Lan, gia ng b hi tc cp lt ht, ch cn mt chic qun ct mc trn ngi khi ti c tri t nn Songkla Thi Lan. Vy

21 | H n h p h c c h n t h t n g a y b y g i

m anh ta c ca ht sut ngy. C mt b cng ti tri t nn Songkla, bao nhiu tin bc vng vng ca b b hi tc cp ht, tr hai ch vng b ct giu u trong ngi m hi tc Thi Lan khng thy c. B ta khc b lu b loa: Tri t i, cn c hai ch vng, lm sao m sng. Anh chng kia thy vy, lin cng gi b than tri: Tri t i, cn c mt chic qun x ln mc trn ngi, lm sao m sng. Ni xong, anh li ci ha h. Ny bn, trong khi ta phn u v s sng, d ta cn ngho kh, ta vn c th c kh nng tip xc vi nhng mu nhim ca s sng. Tin bc, giu sang, tin nghi cng nh danh vng v quyn hnh khng bit bao gi th mi c gi l . C nhng ngi giu sang, y danh vng v quyn hnh m vn thy thiu, vn khng c hnh phc. Tun trc, c phng vin t Triu Tin Nht Bo ti phng vn ti v cu hi duy nht ca anh ta l: Hin gi ngi i Hn ang sng cuc sng hng ngy ca h mt cch rt bn rn, tm tr ca a s rt cng thng, y lo lng, gin hn v kh au. H khng thiu vt cht, tri li h rt giu sang. Thy ngh h phi lm g cho kh? Bn i, mt ngy no , c th bn cng s t hi mnh cu hi v nhng li tm s ca ti hm nay vi bn s c bn nh ti. l iu ti mong c. Ch Lan Vin tng ni ti gic m con nh sau: L chng ta ng trong ging cht hp Gic m con nt cuc i con Hnh phc ng trong mt t o p Mt mi nh yn r bng xung tm hn Ci gic m con y, n l mt gic m tht y, nhng n khng cho bn khng gian v dng kh cn cho mt ngi tr. N git con ngi Ph ng Thin Vng trong bn. Bn cn mt gic m ln.

Ni li nhp cu
Gic m ca ti khng phi l mt phng tin gip ti trn trnh thc ti, lng qun thc ti. Gic m ca ti l mt nng lng gip ti i din c vi thc ti v chuyn ha c thc ti. Bn hy hnh dung mt gia nh trong cha m khng hiu c nhau v
22 | N i l i n h p c u

cha m cng khng hiu c con trai v con gi ca mnh, mt gia nh m trong nhng ngi tr khng c kh nng truyn thng vi cha m. C nhng ngi lm cha m v b tht ch, hoc tng b cuc i bc i, hoc v tng b bm dp ngay t hi u th, nn ct cha trong thn tm nhiu ni bc dc, oan c v th hn. Nhng nng lng bo ng , v cc v cha bit cch chuyn ha, cng ngy cng c dn cha nhiu thm. Mi khi chng pht hin, cc v li lm kh nhau v lm kh cc a con ca cc v. Ngi tr tip nhn bo ng m khng dm chng tr, bi v cc v kia l cha m ca h. V vy cho nn ngi tr cho nhng bo ng y dn cha vo thn tm mnh, ri sau ny chng c pht hin ni hc ng hoc ngoi x hi. Hin tng bo ng, ph phch v git chc ca ngi tr hc ng v ngoi x hi l mt trong nhng triu chng bt an ln ca thi i chng ta, Ty phng cng nh ng phng. S tip thu bo ng t phim nh, sch bo v bng ng... cng lm cho tnh trng tr nn nghim trng. Nu ta khng bit cch tu tp v chuyn ha bn thn, chuyn ha gia nh v hc ng th ta s i vo ng ct, ta s ph hoi c cuc i ca ta. Gic m ca chng ta l chuyn ha c tnh trng , lm cho mi ngi c th n c vi nhau, chia s vi nhau nhng tm tnh, nhng kh khn, nhng c vng... Ti c rt nhiu ngi bn tr bit tu tp, bit chuyn ha, gip c c cha m v gia nh mnh chuyn ha, em li tnh thng v hnh phc trong i sng gia nh v x hi ca mnh. H c kh nng hiu c nhng kh khn v nhng kh au ca cha m. Vi s thc tp, h m c nhng ni kh nim au ca h dn dn chuyn ha, v sau gip cho cha m ca chnh mnh chuyn ha. H em li cho ti mt nim tin ln. Chng ta khng b li. Chng ta c con ng thot. C c con ng ri chng ta s khng cn lo s g na. Chng ta ch cn nm tay nhau cng i. T tin ca chng ta cng tng i trn con ng y. Con ng y l con ng ca tnh huynh , cao qu hn bt c mt ch ngha hay mt tn gio no. Trong gic m ca ti, chng ta c th ngay t ngy hm nay, bt u thc hin c chuyn . Ti Lng Mai ni chng ti c tr, ai cng
23 | N i l i n h p c u

c hc phng php thc tp lng nghe vi tm t bi v ni nng bng li i ng. Ngi kia l cha mnh, m mnh, anh mnh, ch mnh, em mnh, bn mnh, ngi yu ca mnh hay ngi bn hn phi ca mnh. Ngi y c nhng ni kh, nim au, nhng kh khn, nhng ci bt c ch, nhng c vng... m ngi y cha ni ra c. Nhng khi cm thy bc xc qu, ngi y thng ni ra nhng iu chua cht, trch mc, buc ti, la ry... ch c tc dng gy thm v, v trong bn thn ca ngi y cng nh v trong ta v trong gia nh. Thc tp lng nghe v s dng i ng l nhng g chng ta c th s dng gip cho ngi y. Nu bn bit ngh thut theo di hi th lm lng du thn tm th bn c th thc tp i ng v lng nghe. Vi ging ni chn tht, n tn v y u i, bn c th ni, v d: Con bit l trong nhng nm qua, b c rt nhiu kh khn, nhiu ni thng tm m b khng ni ra c. Con khng gip c b m con li cn trch mc, than phin, chng i v gin hn b, v lm cho tnh trng cng ngy cng kh khn thm. Nay con thy c iu , con rt hi hn, v con t ha t nay tr i, con khng cn di dt nh th. Con s khng cn dm trch mc, than phin hay thch b, v con mun lm c mt ci g gip b bt kh. B i, con mun c b tm s vi con, ni cho con nghe nhng g b cha ni ra c, con c th hiu c nhng kh khn, nhng phin mun ca b. Con mun c chia s nim au ca b, con mun cng gnh chung vi b nhng phin mun kh khn y. Trong qu kh con di dt trong cch suy t, ni nng v hnh ng ca con. Xin b ni cho con nghe v nhng ci di dt y t nay con khng cn ngh, ni v lm nh th na. Con mun lm c nhng g b mun lm nhng cha lm c. Con mun con l mt s tip ni p ca b. Con mun b s t ho v con. Nhng con cn b gip con. Trc ht con xin b ni cho con nghe v nhng vng v di dt ca con i. Con ha s ngi lng nghe b m khng ci bng hoc phn ng nh xa nay. Con xin b gip con.

24 | N i l i n h p c u

Lng nghe hiu, nhn li thng

Nhng li trn, bn phi ni bng mt tm lng chn tht, mt quyt tm mun thay i, mt quyt tm mun lng nghe gip cho cha mnh bt kh. Phng php ny gi l phng php lng nghe vi lng xt thng, o Bt gi l bi thnh, ti Lng Mai chng ti dch l compassionate listening. Bn c ht ging ca lng xt thng y chn su trong lng m bn c ngh l bn khng th tha th c, khng th chp nhn c, khng th thng yu c, bi v bn ngh ngi kia ni lm nhng iu lm tan nt ht. Nhng nu nhn k li (trong o Bt gi l qun chiu) bn s thy s d ngi kia lm v ni nh th ti v ngi kia c qu nhiu kh au bc dc trong tm m khng bit cch qun l v chuyn ha c cho nn ngi y lm vung vi kh au ca ngi y ra chung quanh v nht l trn bn. Bn ng tng ch c bn mi l nn nhn, l ngi nhn ht thng tch. Ngi kia sau khi ni, lm nh th cng tr thnh nn nhn nh bn, cng mang thm vo ngi nhiu thng tch nh bn. Thy c s tht l ngi y ang kh v ang khng c li thot cho nn bn cm thy lng xt thng ni bn bt u tro dng. l ht ging ca t bi ni bn ang c ti tm v ang pht hin thnh nng lng. V t nhin bn thy c kh nng tha th, chp nhn v thng yu. Bn mun ngi y ni ra c ni lng cho ngi y bt kh. l tt, l tm thng yu, l nguyn lnh. Bn ang tr thnh v b tt Quan Th m, bi v Quan Th m l ngi c kh nng lng nghe vi tm xt thng. Bn ng tng c Quan Th m l mt thin thn ang ng trn my. Quan Th m l ht ging ca tnh thng chn vi trong tm thc bn, c ti tm bi s qun chiu, v ang tr thnh nng lng gip bn c th lng nghe ngi kia vi lng xt thng. Nu bn c th ni ra c nhng li trn kia t y lng, th ngi kia, trong trng hp ny l ng thn sinh ca bn, s cm c tm chn tnh y, v tri tim ca ng s m ra. Bn phi ht sc thnh khn mi thnh cng c. V khi ng ni ra, ng c th khng s dng c ngn t ha i, bi v ng cha c c hi luyn tp php i ng. Li ni ca ng cn c th chua cht, gin hn, trch

25 | L n g n g h e h i u , n h n l i t h n g

mc v c tnh cch buc ti. Nhng nu bn nm c php lng nghe th bn s khng cho s bc bi v gin hn chim c ly bn. Bn vn c th tip tc lng nghe vi lng xt thng, d ng y ang s dng nhng li ni trch mc buc ti, v nht l ng y ang c nhng tri gic rt sai lm v bn v v tnh trng. Lm sao c th tip tc lng nghe vi tm t bi khi nhng li ngi kia ni ng ti nhng vt thng sn c trong tm? l b quyt ca s thc tp. Nu bn bit nm c hi th, duy tr c c mun lng nghe cho ngi kia ni ra c nhng iu ngi kia cha ni ra c, nu bn lun lun thc l ngi kia ang kh, ang c nhng tri gic sai lm v bn v v chnh ngi kia, v vic lng nghe m bn ang lm y ch c mt mc ch l lm cho ngi bt kh, th bn c kh nng tip tc lng nghe c ngi kia m nhng bc bi vn khng pht khi trong bn, v nhng vt thng trong bn vn khng b ng ti. l php l ca tm t bi. Duy tr c tm xt thng th bn c che ch. Bn c thc tp i ri bn s thy. C nhin trong khi lng nghe bn nhn thy ngi y c nhiu hiu lm, nhiu c chp, nhng bn khng nng ny ngt li ngi y, v bn bit rt r nu bn ct li ngi y, ni cho ngi y bit l ngi y sai lm, th ngi y s bc bi, khng li, s khng cn tip tc ni c na, v c hai s b ko vo trong mt cuc ci v. Bn thy c nhng tri gic sai lm ca ngi y, nhng bn t nh: ta hy lng nghe , mai mt th no ta cng c c hi cung cp cho ngi y nhng d kin v nhng g thc s xy ra ngi y c th t t iu chnh nhn thc v tri gic ca ngi y. By gi y cng vic ta ang lm l ch lng nghe thi. Lng nghe vi lng xt thng. Bi v bn bit rng do nhng tri gic sai lm nh th cho nn ngi kia mi t lm kh mnh v lm kh ngi mnh thng. Duy tr c lng xt thng y sut trong bui ngi nghe l bn thnh cng. Bn thnh cng l bn lm c nh b tt lng nghe, ngha l b tt Quan m.

26 | L n g n g h e h i u , n h n l i t h n g

iu chnh nhn thc

Trong khi lng nghe, bn c th t bo: Ti nghip qu, tri gic sai lm nh th, tho no m li khng kh v khng lm ngi khc kh. V nu bn cn ni mt cu g trong khi lng nghe khuyn khch ngi kia ni tip, th cu y c th l: Ti nghip b qu, vy m con khng bit hoc Ti nghip m qu, vy m con khng bit. Ti tng gip rt nhiu ngi lm cha lm m ha gii vi con. Trong khi h lng nghe, h cng ni: Ti nghip cho con ti qu, th m m khng bit. V hng ngn nhng ngi lm cha lm m nh php lng nghe m ha gii c vi con. c ngi khc lng nghe nh th trong mt gi ng h, mnh c cm tng nh hn ngi, nh va ung ti mi thang thuc b! Trong x hi ta, ng cng nh Ty, c qu nhiu gia nh trong khng ai bit lng nghe ai, do s truyn thng b b tc, nhng hiu lm chng cht, v ai cng kh. C ngi khi b b tc phi i tm thy tr liu bnh tm thn. Bn phn ca nhng nh tr liu tm thn l lng nghe ta. Nhng khng chc kh nng v phm cht lng nghe ca nhng ngi y c bo m. Nu v thy tr liu y c qu nhiu kh au trong tm, nu chnh ngi y khng truyn thng c vi nhng thnh vin khc trong gia nh, th phm cht lng nghe ca ngi y cn km, v khi ni ta khng cm thy c lng nghe, c hiu, v ta khng cm thy c thuyn gim. Cn nu bn bit nm ly hi th, m ly nim au, duy tr c lng xt thng, th kh nng lng nghe ca bn s ln lm v bn c th lm hay hn nhng nh tr liu tm thn! Mai kia, gp nhng dp an lnh, ha hon, bn s tm cch cung cp nhng d kin v s tht xy ra gip b hoc m iu chnh nhng tri gic sai lm ca cc v y. Phi lm vic ny t t, mi ln ch a ra mt t d kin, qu v y c th sc tip nhn v qun chiu. Nu bn nng ny, mun ni ht ra mt ln th s ngi kia chu khng ni. Bn c thy l nng lng t bi lun lun chuyn ch nng lng kin nhn hay khng?

27 | i u c h n h n h n t h c

Tri tim n nh mt a hoa

Cn nu trong khi lng nghe m bn thy c nhng sai lm v nhng vng v ca bn th bn nn s dng nhng d kin m bn mi tip nhn iu chnh ngay nhng nhn thc sai lm ca bn v xin li b hoc m ngay v nhng vng v ca mnh. Ti tng ym tr cho rt nhiu bc lm cha lm m h c th xin li con ca h v nhng nhn thc sai lm v nhng vng v ca h trong khi i x vi con. V chng ti cng gip c rt nhiu ngi tr ha gii c vi cha m. Trong nhng kha tu tp by ngy hoc hm mt ngy t chc ti Lng Mai hay ti cc nc khc, lun lun php l ca s ha gii c xy ra vo gn cui kha. Nhng ngy u ca kha tu tp l tp th, tp i, tp m p v nhn din nhng ni kh nim au ca chnh mnh. Nhng ngy k tip l qun chiu, thy c nim au ca ngi kia, tp hiu, tp chp nhn, tp ni v tp nghe. Vo ngy th su, mi ngi c yu cu thc tp cc php lng nghe v i ng i n ha gii. V phi lm cho c trc khi kha tu tp kt thc! C khng bit bao nhiu cp v chng, cha con, m con, anh em, bn b, v.v... thnh cng trong vic thc tp, v iu ny em li cho chng ti rt nhiu hnh phc. Ti cn nh nm 2002 ti thnh ph Oldenburg, trong kha tu cho trn su trm ngi c, vo ngy cht, c bn ngi thanh nin c ti bo tin cho ti bit l ti hm trc h dng in thoi di ng thc tp lng nghe v i ng v ha gii c vi ph thn ca h! Ti rt phc nhng chng thanh nin y. V mt h rng r, hnh phc ca h rt ln. Trong nhng nm qua, h khng ni c vi cha h nhng li ni thng yu nh hm qua h ni. Ti sao?, bn s hi. Ti v ht ging thng yu trong h c ti tm v m hoa kt tri sau su ngy thc tp, tri tim ca h n ra c nh mt bng hoa cho nn h c th ni ln c d dng nhng cu ni y n tnh v thng yu nh th. Thc tp ha gii c vi ngi thn c mt ngay trong kha tu l mt chuyn mu nhim ri, m s dng in thoi cm tay lm c thnh cng vic ny vi mt ngi xa hng trm cy s, ti ngh l mt php l ch thc.
28 | T r i t i m n n h m t a h o a

Vn ling ln ng
Dng li tnh thm, l phn cn bn ca gic m chung. Ngi xa gi l t gia. T gia l xy dng mt gia nh c ha iu, c hnh phc. M nu khng c ci thy chnh xc, khng c s tnh thc, khng c s tu tp bn thn (tu thn) th khng thnh cng c trong vic t gia. Tu thn phi i vi t gia. C cu gia nh vng chi th t nc mi hng mnh. Gip cho t nc hng mnh, l tr quc. t nc c chn ng vng vng mi ng gp c cho nn ha bnh an vui ca th gii. Quc tr th thin h mi bnh. Tu thn, t gia, tr quc v bnh thin h l nh th. l gic m ca nhng ngi tr. Mang gic m trong tim th d anh trn su mi anh cng cn l ngi tr, d ch trn su mi ch cng cn l ngi tr. Ti cng cn l mt ngi tr, v cha bao gi ti nh mt gic m, v ngy no ti cng sng thc hin t t gic m. Ngi bn tr i, nu anh, nu ch c kh khn vi cc bc cha m, vi anh ch em, th anh hay ch phi cp tc s dng cc phng php ngh trn ti tp c truyn thng, khi phc li hnh phc. Bi v l vn ling anh, ch ln ng. Nu v bun phin v chn nn m anh hoc ch i tm s qun lng trong qun ru, v trng hay mng li internet th t nc s khng c mt tng lai, tri t s khng c mt tng lai. Cc bc cha m c th ang ngh rng bn phn ca cc v l phi lm ra tin nui mnh, nh ngi ta c xe hi th nh mnh cng phi c xe hi, nh ngi ta c t lnh, ti vi th nh mnh cng phi c t lnh, ti vi, v.v... Gia nhng ngi lm cha m v cc bn c th ang c mt ci h chia cch rt ln, v cc v y c th ang khng bit rng con trai hoc con gi ca cc v hin ang sng trong mt th gii hon ton khc bit vi th gii ca h. Th gii ca internet, th gii ca bung th, ca am m, ca hng th bt chp ngy mai, th gii ca s ph hoi thn tm bng ru ch, bng ma ty, bng sc dc... Ti nghip cho cc v y. Nu bn l sa vo th gii y th ti mong nhng dng tm huyt ny c th gip bn tnh dy. Chng ta phi vng vy thot ra khi ci th gii nguy him y ngay lp tc. Nh tnh thng,

29 | V n l i n g l n n g

nh thc trch nhim, ta s khng n no chuyn ch t tin v cha m ta trong ta i vo tuyt l. Chung quanh ta bo lc, tham nhng, quyn uy, h hng ang xy ra, ngay trong gii nhng ngi lnh o, lnh o tinh thn cng nh x hi. Bn cng nh ti, bit rng php lut khng sc i tr vi tham nhng, h ha v tn c. Ch c nim tin, ch c ch nguyn, ch c s tnh thc, ch c mt gic m ln mi sc to ra nng lng a x hi chng ta vt qua n b an lnh v hy vng m thi. Ti bit tri tim bn cn nng hi, ch bn cn nguyn vn. Bn hy cho gic m nng bn ln cao, a bn vt ra khi mi bc tng gii hn. Bn s c khng gian thnh thang. Chng ta ang cn c nhau. Chng ta cha mt nim tin ni t tin, ni tim lc qu hng v dn tc.

Dng li tnh thm, ban pht hnh phc

Ny ngi bn tr, nu anh lng nghe c thnh cng nh th i vi cha (hoc vi m) th chc chn cha (hoc m) s lng nghe c anh. Nu ch lng nghe c thnh cng nh th i vi cha (hoc vi m) th chc chn cha (hoc m) s lng nghe c ch. Anh hay ch s c c hi ni ra c tt c nhng g cha cht trong lng m cha bao gi ni ra c. V anh s ni ra c rt d, bi v anh bit s dng i ng ri. Anh (hay ch) c quyn v c bn phn ni ra tt c nhng g su kn nht trong lng, k c nhng kh au, ut nghn hoc m c ca mnh. V nu anh hoc ch bit nm ly hi th v lm ch c thn tm mnh v nhng cm xc ca mnh th anh hoc ch s s dng c ngn t ha i mt cch d dng. Ta ni gip cho cha hoc m ta iu chnh li nhn thc ca cc v y, gip cho cc v y thy c nhng kh khn, nhng kh au, nhng bt cng m ta phi gnh chu, v c nhng m c ca ta. cho cc v y c th tip nhn c nhng g ta ni, ta phi s dng cho c ngn t ha i. Ta ch ni ra nhng kh khn, au kh v c vng ca ta thi m ta khng t l s trch mc, quy li, buc ti. Li ni ca ta v th s khng mang cht liu chua xt v ma mai.

30 | D n g l i t n h t h m , b a n p h t h n h p h c

V ta phi tha vi cc v y l v ta cn non di cho nn ta c th c nhng nhn thc v tri gic sai lm, v ta cu cc v soi sng [1] cho ta, dy bo cho ta, nu ta c nhng ci thy sai lc vi s thc. Ta cng xin qu v nghe ta cho ht trc khi dy ta, bi v c nh th ta mi c c hi ni ht nhng g ta c trong lng. Nu qu v ngt li ta, sa sai cho ta trong khi ta ni th c th ta s khng lm c vic y. Ngi bn tr i, ti tin l anh c th lm c vic ny, ch c th lm c vic ny xy dng li tnh thm. Ti tng gip cho nhiu ngi tr thnh cng trong s thc tp lng nghe v i ng ti lp truyn thng vi cha m v khi phc li c hnh phc gia nh. Ngi bn tr i, nu anh tng au kh v nhng li trch mc, chi mng, buc ti, nhng li chua cht v cay ng, th anh hy pht nguyn l t nay v sau anh s khng bao gi s dng nhng li ni nh th (trong o Bt gi l c ng, th ng) i vi ai, v nht l i vi nhng a con ca anh trong tng lai. Khi trong lng ta c ut c, bc bi, phin mun, ta c th ni ra nhng li gy v, v trong ta v v trong nhng ngi khc, trong s c nhng ngi thn. Hc php i ng, ta s trnh c li lm ny, v ta c th to dng hnh phc cho ta v cho ngi. Li ni khng mt tin mua, nhng li ni c th gy nim tin, xy dng tnh huynh , ti lp c truyn thng, a ngi ra khi nhng vng m tr ca mc cm t ti, ca phin mun, ca chn nn, ca tuyt vng. Ch cn s dng i ng thi, bn c th ban pht hnh phc cho rt nhiu ngi, trc ht l nhng ngi thn. Ti thc tp, v ti thnh cng. Rt nhiu bng hu ca ti, trong c nhng ngi tr, thc tp thnh cng. Bn ng tin rng ch khi no mnh c nhiu tin bc v quyn th mnh mi gip c ngi! Bn c th to hnh phc cho ngi, ngay t gi pht ny, bng s thc tp i ng ca bn.

31 | D n g l i t n h t h m , b a n p h t h n h p h c

[1]. Soi sng c ngha l vi ngn t ha i, vi tnh thng, ch cho ngi kia thy c nhng u im v ti nng ca ngi y khuyn khch, v cng ch cho ngi kia thy nhng im cn yu km v nhng nhn thc sai lm ca ngi y v ngh nhng phng php c th ngi y c th thc tp chuyn ha, v ngi y mi ngy mi p thm ln.

i ph vi cn bo cm xc
Mun thnh cng trong vic thc tp i ng, bn phi bit cch i ph v x l nhng cm xc ca bn, khi chng pht hin trong tm. Mi khi mt ni bun, mt cn gin hay mt nim tuyt vng dng ln, bn phi c kh nng i ph vi n. i ph y khng phi l chng c, nn hoc xua ui, bi v ni bun cn gin hay nim tuyt vng y l mt phn ca chnh bn, v ta khng nn chng c, nn, hoc n p chnh ta, v nh vy l ta i x bo ng vi chnh ta. Nu bn bit tr v vi hi th thc, bn c th ch tc c nng lng c mt, v vi nng lng , bn nhn din v m p ni bun, cn gin hay nim tuyt vng mt cch u i v ht lng, cng ging nh mt b m ang m trong tay a hi nhi ca chnh mnh khi em b b st, vi tt c tnh thng. Nng lng u i ny s lm cho cn gin hay ni bun du li. Mi khi tri ni cn ging bo, bn bit tr v nh, ng ht cc ca s v ca ra vo cho gi ma ng xm nhp v gy tn hi. Nu in b ct th bn thp n nn hay n du. Nu tri lnh th bn i t l si. Bn to ra c mt vng an ton bn trong cho bn trong khi cn ging bo vn cn ang tip tc xy ra. Mt cm xc mnh lit cng ging nh mt cn bo t c th gy ra nhiu tai hi. Ta phi bit cch bo v ta, phi to ra mt khng gian an ton n nu trong thi gian cn bo t cn tn ti. Ta khng th ngi ch v cu mong cho cn bo i qua cho mau, trong khi ta hng chu tt c nhng tn hi cn bo c th gy ra cho thn tm ta. Gi cho thn tm c bnh an trong khi cn bo t ang xy ra, l s thc tp ca ta. C nhiu ngi thc tp v lm c nh th. Sau mi cn bo t, h tr thnh cng cp hn, vng chi hn, quc thc hn v h khng cn

32 | i p h v i c n b o c m x c

s nhng cn bo t na. H khng cu cho tri yn b lng, h ch thc tp cho chn cng mm. Mi khi mt cn sng gi bt u tri dy, bn hy ngi yn, gi lng cho thng, tr v vi hi th, tr v vi bn thn, ng ht cc ca s ca gic quan. C tt c su ca s gic quan: mt, tai, mi, li, thn v . ng nhn, ng nghe thm na, ng suy ngh mi v c i m bn cho l ngun gc ca ni kh hay nim au ca bn: mt cu ni, mt l th, mt bi bo, mt tin tc... Bn tr v vi bn, nm ly hi th, theo di hi th, bm cht ly hi th vo v hi th ra nh ngi thy th ang nm cht bnh li ca chic tu ang b cc t sng trn i dng x y. Hi th thc l giy neo, l bnh li, l giy cng. Bn th nhng hi th di, hon ton ch tm vo hi th ang ra vo. Bn c th ch ti bng di, thy c bng di ang xp xung khi bn th ra v phng ln khi bn th vo. Mang s ch tm xung bng di, ng tm lng vng trn u, ngha l ng cn suy ngh, ng cn tng tng. Bn chm dt ht mi suy t, ch bm st vo hi th m thi. V bn t nhc mnh: Ta tng i qua nhiu cn bo. Cn bo no ri cng phi i qua, khng c cn bo no li mi mi hoi hoi. Trng thi tm l (o Bt gi l tm hnh) ny v vy cng s i qua. Ci g cng v thng. Mt cn bo ch l mt cn bo. Ta khng phi ch l mt cn bo. Ta c th tm thy s an ton ngay trong cn bo. Ta s khng cho cn bo gy tai hi trong ta. Thy c nh th, nh c nh th, ta bt u lm ch c ta ri, v ta khng cn l nn nhn ca cn bo cm xc na. Nhn vo t cy ang on oi trong cn gi, ta c cm tng l cy c th b gi thi bay bt c lc no. Nhng nu ta nhn xung thn cy, gc cy, thy c cy ang c nhiu r bm su bm cht vo lng t, ta s thy yn tm, ta bit rng cy s ng vng. Huyt an in di rn, chnh l gc cy. Ta hy ch ti bng di, m ng t tng hoc ci thy ci nghe cun ta i ln pha t cy. Bn thc tp th nh th nm pht, mi pht hoc mi lm pht, tm ch ch vo hi th v bng di, mc cho cn cm xc i qua. V khi cn bo cm xc i qua, ta bit rng ta c kh nng bo h ta, ta c kh nng qun l c nhng cn bo cm

33 | i p h v i c n b o c m x c

xc. Ta c nim tin ni ta, v ta s khng cn s hi na. Ta bit cch t bo h ta mi khi cn bo cm xc ni dy, cho nn ta rt yn lng. Nhng ta khng i cho ti khi c mt cn bo cm xc ni dy mi bt u thc tp. Ta phi bt u thc tp ngay hm nay, mi ngy t nm ti mi pht. V sau vi tun l, ta nm c phng php th, v khi cn bo cm xc ni dy, ta t khc nh thc tp ngay.

Anh phi sng gip i

C nhng ngi tr khng c kh nng i tr c vi cc cn cm xc ca h. V khi qu au kh h ngh rng ch c cht mi chm dt c kh au thi. V vy c rt nhiu ngi tr t st khi h lm vo trng thi tuyt vng, c n hoc chn chng. Php mi ngy trung bnh c 30 thanh nin t t v l do . Bn i, cm xc ch l mt cn bo, n ti, n li vi mi pht, ri n i. Ti sao ta phi cht v n? Ta c th nhn din n, mm ci vi n, m ly n, v hc hi c rt nhiu t n. Bn nm cho vng phng php thc tp i, v bn ch cch cho nhng ngi tr thc tp, nht l cc em b. Mi khi em b lm vo tnh trng c cm xc mnh, bn c th m em b vo lng, hoc nm ly bn tay em, mi em thc tp vi bn. Bn chuyn cho em nng lng vng chi ca bn. Em nm ly tay ti y. Chng ta cng th nh. - Th vo, ti thy bng ti phng ra. - Th ra, ti thy bng ti xp li. - Phng ra. - Xp xung. Anh em mnh hy th vo tht su. Ch em mnh hy th ra tht chm. Em thy khng, c sao u. Anh ang chuyn nng lng vng chi ca anh cho em. Ch ang chuyn nng lng vng chi ca ch cho em. Th vo em thy khe. Th ra em thy nh. Th vo tm em bt u tnh lng. Th ra, ming em c th mm ci.

34 | A n h p h i s n g g i p i

Bn cng c th mi cha hay m cng thc tp. V nu cc v y thc tp thnh cng nh s mi mc, ch dn v ym tr ca bn, s l mt mn qu rt ln m bn hin tng cho cc ng sinh thnh ca mnh.

Chiu hng tm linh

Chng ta ai cng sn sng b ra su hay tm nm git mt mnh bng. Chng ta tin rng mnh bng rt thit yu cho hnh phc. t ngi trong chng ta chu ra ba thng, su thng hay mt nm tp luyn cho mnh c kh nng i tr vi ni bun cn gin, c th lng nghe bng tm t bi v s dng c ngn t ha i. Ti thy c nhiu ngi c bng cp v a v x hi cao nhng khng c hnh phc. Cn nhng ngi c kh nng tu tp kia li c rt nhiu hnh phc v c th to dng hnh phc cho tht nhiu ngi. Nu bn c kh nng chuyn ha c cn gin, ni bun v nim tht vng, nu bn s dng c cc php lng nghe v i ng, bn s tr thnh chng hip s to c hnh phc cho khng bit bao nhiu ngi! Ti thc tp, v ti o to c nhng th h ngi tr lm c vic y. Hnh phc ca chng ti ln lm, d trn bc ng hnh o gip i chng ti cng vn gp nhiu tr ngi, nhng v chng ti khng i ring r, chng ti lun lun tp i nh mt dng sng, nn nh da vo nhau chng ti lun lun vt thng c nhng kh khn v tr ngi y. Chng ti tng t chc nhng kha thc tp cho gii tr liu tm l, gii bo h sinh mi, gii cn s x hi, gii gio chc, gii sinh vin, gii y s v y t, gii cu chin binh, gii thng gia, gii chnh tr gia, gii dn biu quc hi, gii cnh st, gii lut gia, gii vn ngh s, gii ti t in nh, v.v... Chng ti cng i vo cc nh giam m nhng lp thc tp, gip cho ngi ta tm thy c an lc v nim vui sng trong khi cn trong t. Trong th gii chng ta, gii no cng c kh khn v kh au. em vo i sng x hi v chc nghip mt chiu hng o c tm linh, l mt iu cn thit. Gii no c thc tp u cng tha hng c nhiu li lc. H th gin ra, h tho g c nim au ni kh ca h, h ni c nhng li yu thng v ha

35 | C h i u h n g t m l i n h

gii... Chng ti rt mong c bn trc tip chng kin c nhng chuyn ha y bn c thm nim tin.

o c khng phi l tn gio

Nhng t oan x hi, nhng h bi phong ha, nhng tham nhng dnh git, nhng trc tng liu lnh m bn trng thy trong x hi by gi... s khng th no xa b c nu khng c c mt gic m, mt nim tin, mt l tng. Nhng thi i huy hong nht ca lch s dn tc ta l nhng thi i trong quc dn c mt nim tin. Quc dn khng th mt ngy khng c nim tin. M nim tin y khng hn phi l nim tin ni mt ch thuyt hay mt tn gio. Cung tn ni ch thuyt hay cung tn ni tn gio c th em li bo ng, chin tranh v cm th. Ta phi c mt ng hng tm linh, mt nn tng o c. o c khng phi l tn gio, d rng trong tn gio c th c o c. Cha ng ta bit tm trong cc truyn thng tm linh nhng yu t o c c kh nng lm kim ch nam cho c mt dn tc. Cc vua L, Trn lm c nh th v khng bao gi h ri vo li m tn hoc cung tn. Chng ta hy bit tha hng c kinh nghim ca cha ng. Vua A dc (Ashoka) l ng vua thng nht ton ci n . Vi cch sng ca ng cng nhng thng ip khc trn cc tr dng ln khp ni trong t nc, vua n lc xy dng mt nim tin ni hng i nhn i v bt bo ng. Tr ca vua dng vn Lumbini (by gi l Rummindai, Nepal), ni Bt Thch Ca ging sinh, mang nhng dng ch Brahmi v ngn ng Magadhi, cn ng vng cho n ngy nay. Vua A dc chng t kh nng thng nht t nc m cng chng t c kh nng thng nht lng ngi. Thng ip t bi v bt bo ng c vua truyn i khp nc, khng phi di dng tn gio m di dng o c. Thi y c t nht l su truyn thng tn gio n , v tuy vua l mt Pht t thun thnh, t mnh thc tp nm gii, nhng nhng thng ip t bi v bt bo ng c cho khc trn cc tr li c tnh cch vt ln trn mi hnh thc tn gio. Nh s hnh tr nm gii v sng
36 | o c k h n g p h i l t n g i o

theo tinh thn y nn vua tr thnh hnh nh gng mu ca mt v b tt ti gia, v nh vua m o Bt trc ch c mt mt vng ai min Trung n t nc Anga pha ng n nc Avanti pha Ty, lan xung min Nam, i ln min Bc v tr thnh mt truyn thng c mt ton ci n . Vua cn ym tr s thnh lp nhng phi on em o Bt i ti cc quc gia khc trn th gii, ti cc quc gia Hy lp v Ai cp. Con trai ca vua, thi t Mahinda, nhn trch v em o Bt xung o Lanka tc l Tch lan ngy nay. Cc vua L v Trn ca chng ta cng tng hnh x theo np sng y. T vua L Thi T n vua Trn Ngh Tng, vua no cng tr trai, gi gii, thc tp theo tinh thn t bi, bt bo ng v cng thng nht c t nc v nhn tm bng con ng o l. C ngi ni t bi qu th mnh s yu. iu ny hon ton sai lc. S gia Hong Xun Hn vit cu ny trong sch L Thng Kit: i L c th gi l i thun t nht trong lch s nc ta. chnh l nh hng ca o Pht. Thun t khng c ngha l yu km. Thun t a n s thng nht lng ngi, a n on kt dn tc. V cng i L rt hin hch. Cc cuc bnh Chim v pht Tng s d lun lun thnh cng l ti nh lng ngi thng nht, bit trng o c, bit tin yu nhau. i Trn cng hng mnh nh i L, khng nhng rng r v pha v cng m cn v pha vn hc. Cc vua Trn u c thc tp nm gii, li c c mt ng vua nhng ngi cho con i xut gia, l vua Trn Nhn Tng. xut gia ri m vua (php hiu l Trc Lm i S) vn tip tc phc v cho t nc v phng din o c nh thng. Nh ch s Phan Chu Trinh ni [2] Nay b con ta th xt: i Trn ti sao dn tc ta hng dng nh vy? Qun Nguyn thng c v u, nut trn Trung Hoa m qua n nc ta th bi tu. No b cp gio Chng Dng , no b bt tri Bch ng, nh vy chng phi nh o Pht ta thi rt thnh ? o Bt rt thnh i L, i Trn, nhng o Bt khng ch trng c tn, o Bt lun lun m rng m ly cc truyn thng khc nh Khng gio v Lo gio. Thi ci m v bao dung
37 | o c k h n g p h i l t n g i o

y chinh phc c lng ngi, a ti s ng tm ng ch ca c mt dn tc.

[2]. Nguyn Hin L, ng Kinh Ngha Thc, L Bi, 1974.

Mt nn vn ha ha bnh
Nm 1997, ti c dp ngi xung vi mt s cc v tng c gii Nobel Ha Bnh (c gn 20 v) v gip vo vic son tho Bn Tuyn Ngn 2000 m ni dung l mt np sng c kh nng a ti mt nn vn ha Ha Bnh v Bt Bo ng (Manifesto 2000, for a culture of Peace and Non Violence). Chng ti ngh vi t chc Lin Hip Quc v vic ban hnh mt quyt ngh v mt thp nin dnh cho vic tu tp v hot ng cho mt nn vn ha ha bnh v bt bo ng nhm phc v cho tt c tr em trn th gii. ngh y c i Hi ng Lin Hip Quc chp thun qua ngh quyt s A/RES/53125. Trong ngh quyt ny, i Hi ng Lin Hip Quc tuyn b nm 2000 l Nm quc t ca s tu tp ha bnh (International year of the Culture of Peace) v ly thp nin 2001-2010 l thp nin quc t xin dng vic tu tp bt bo ng v ha bnh lm li lc cho tt c tr em trn th gii (International decade for the promotion of a culture of Non Violence and Peace for the Children in the World). T chc UNESCO l t chc gio dc, khoa hc v vn ha ca Lin Hip Quc (United Nations Educational, Scientic and Cultural Organization) nhn trch nhim bo tr, iu hp v xc tin vic vn ng tu tp v xin dng ny: UNESCO ph bin Tuyn Ngn 2000 bng nhiu th ting trn th gii.

Chng ta ng n hn 75 triu
Ni dung ca Tuyn Ngn 2000 l su im hc hi v tu tp. Ni dung su im cng tng t nh ni dung nm php thc tp chnh nim (ng gii), nhng c trnh by bng th ngn ng khng tn gio, n gin v vn tt hn i a s dn chng trn

38 | M t n n v n h a h a b n h

th gii thuc nhiu truyn thng tm linh khc nhau c th c, hiu v chp nhn mt cch d dng. Mi cng dn ca th gii u c khuyn khch c bn Tuyn Ngn ny, v tm cch p dng vo i sng hng ngy trong phm vi c nhn, gia nh v x hi, ri qung b, gio dc v ym tr cho np sng tnh thc theo tinh thn Tuyn Ngn y. T chc UNESCO cng mun mi ngi trong chng ta sau khi c v chp nhn ng hng tu tp ny th k tn vo bn Tuyn Ngn v gi v tr s UNESCO Paris. Nm 1999, t chc UNESCO mong rng ti ngy 30.6.2000 th c c t nht l vi chc triu ch k trnh ln i Hi ng Lin Hip Quc v Thin K Mi s c hp ti New York vo gia thng chn nm 2000. c vng ca UNESCO c thnh tu! Hm nay, trong khi ti vit nhng ging ny, th UNESCO thu thp c by mi lm triu, hai trm su mi by ngn, chn trm bn mi chn (75.267.949) ch k trong c ch k ca nhiu v nguyn th cc nc trn th gii, k c ch k ca th tng Phan Vn Khi. Nm 1999, vn phng i din UNESCO ti H Ni cng cng tc vi hi Lin Hip Ph N Vit Nam xut bn cun S tay Nm 2000, vi ta Ha Bnh Trong Tay Chng Ta (Peace is in our Hands), trong c in Tuyn Ngn 2000 v c li thng bo v Nm Quc T ca s tu tp Ha Bnh. Tic thay sch ny ch in c c 3000 cun, v ph bin rt gii hn. Nu bn mun c vn bn Manifesto 2000, bn c th ly t mng li, a ch: www.unesco.org/manifesto2000. Bn c th ko vn bn xung, v chn ngn ng no cng c. Bn c th k ngay sau , v lp tc bn s c vn bn chng nhn l bn k vo Manifesto. Cn nu bn mun gi qua bu in th a ch l Manifesto 2000, Bu Chnh, Unesco, BP3-91167 Longjumeau Cedex 9, France. Nhng quan trng nht khng phi l ch k. Quan trng nht l bn c th gi hc hi v p dng Manifesto vo i sng c nhn, gia nh v x hi ca bn.

39 | C h n g t a n g n h n 7 5 t r i u

Tuyn Ngn 2000

i ti mt nn vn ha Ha Bnh v Bt Bo ng, nm 2000 phi l mt s bt u mi ca tt c chng ta. Cng nhau, chng ta c th chuyn ha tnh trng tranh chp v bo ng hin thi thnh mt nn vn ha ha bnh v bt bo ng. iu ny i hi s gp phn ca tt c mi ngi. Cng trnh thc tp ny s hin tng cho ngi tr v nhng th h tng lai nhng gi tr mi c th to dng mt th gii trong nhn phm v ha iu c tn trng, mt th gii c cng bnh, c tnh lin i, t do v thnh vng. Nn vn ha ha bnh v bt bo ng ny s cho php ta pht trin kinh t m khng lm hi n sinh mi v lm iu kin cho s pht trin ton din ca mi con ngi. Nhn thc c phn trch nhim ca ti i vi tng lai nhn loi, nht l i vi tr em hm nay v nhng th h tng lai, ti xin cam kt p dng nhng iu sau y trong i sng hng ngy ca ti, ca gia nh ti, chc nghip ti, on th ti, t nc ti v a phng ti: 1. Xin tn trng s sng di mi hnh thc. Nguyn tn trng s sng v nhn phm ca mi con ngi, nguyn khng k th ai v khng lm tn hi n mng sng ca ai. 2. Xin khc t bo ng. Nguyn thc tp mt cch tch cc ng li bt bo ng, nguyn khc t bo ng di bt c hnh thc no, bo ng thn th (nh git, y i, tra tn), bo ng dm dc, bo ng tm l, bo ng kinh t, bo ng x hi v nht l bo ng i vi nhng k ngho kh, thiu thn v nhng k khng c phng tin t v nh tr em v thiu nin. 3. Xin m rng lng t i. Nguyn chia s th gi v ti chnh ca ti vi k thiu thn, nguyn m rng tm t i b th chm dt tnh trng bt cng x hi, tnh trng p bc chnh tr v kinh t, v cho mi ngi mt c hi ng u i hc v kinh doanh.
40 | T u y n N g n 2 0 0 0

4. Xin lng nghe hiu. Nguyn bo v quyn t do ngn lun v quyn a din vn ha bng cch ch tm thc tp lng nghe v i thoi chng li s cung tn, vng ng v hng loi b k khc. 5. Xin bo h tri t. Nguyn hc cch tiu th mua sm vi tinh thn trch nhim v pht trin cng nghip theo ng hng bo v s sng di mi hnh thc bo tn s qun bnh ca nhng ngun t liu thin nhin trong hon v. 6. Xin lm sng dy tnh lin i. Nguyn ng gp xy dng v pht trin tng thn hoc cng ng vi s tham d y ca gii ph n v tn trng nhng nguyn tc dn ch cng nhau sng to ra nhng hnh thi tng tr v lin i mi. c th ha phn ng gp ca c nhn ti cho s xin dng mt nn vn ha Ha Bnh v Bt Bo ng, ti xin nguyn: Tn, h: __________________________________________ Nm sinh: ________________________________________ Ngy sinh: _______________________________________ Nam, n: ________________________________________ Thnh ph (hoc qun hay x): _____________________ Quc gia: ________________________________________ Ngy: ___________________________________________ Ch k: _________________________________________ ng Frederico Mayer, gim c ca UNESCO nm 1999 ngh ti vit mt cun gio khoa th ch dn ng hng tu tp theo tinh thn Manifesto 2000. Ti ra hai nm hon thnh cun sch y, vi s cng tc ca nhiu thy v s c Lng Mai. Cun sch y ra i nm 2002 bng ting Anh, do nh xut bn Free Press New York n hnh. Tn ca cun sch l Creating True Peace hin ang c phin dch v n hnh bng nhiu th ting khc. Cun sch ny, hi ngi bn tr, ti rt mun anh c, ti rt mun ch c. Trong y bn s tm thy nhng ch dn rt thc tin bn c th tu tp v chuyn ha tr thnh nhng tr ct cho tng lai.

41 | T u y n N g n 2 0 0 0

Tu tp ch khng phi ch l ku gi
Trong s trn by mi lm triu ngi k vo Tuyn Ngn 2000, d nhin ai cng nhn thy con ng tng lai ca nhn loi l su im c nu ln trong Tuyn Ngn. Nhng ni dung Tuyn Ngn 2000 l mt vn bn thc tp ch khng phi l nhng li tuyn b, m mun thc tp theo su im ca Tuyn Ngn, ta phi c s nhc nh v ym tr ca nhng ngi cng sng vi ta. S tht l i a s nhng ngi k tn vo Tuyn Ngn 2000 khng c iu kin thc tp. Ch c nhng ngi sng trong cc gia nh v trong nhng cng ng cng c mt l tng mi c c hi thc tp tht s. Trong bn mi nm sng v chia s php thc tp Ty Phng, chng ti Lng Mai khuyn khch cc bn ti Lng v thnh lp nhng cng ng nh th, gi l nhng cng ng sng trong thc (ting Anh l Communities of Mindful Living). Cc bn thnh lp trn mt ngn cng ng nh vy trn th gii, v trong cc cng ng y, ai cng ang thc tp ht lng. Nu bn c cm hng v nim tin bn cng c th tm cch thuyt phc gia nh bn hay cng ng bn thc tp theo su iu y ca Tuyn Ngn 2000. Ni dung su im ca Tuyn Ngn 2000, nh ti ni, nu bn so snh vi nm php thc tp chnh nim ti Lng Mai, cng khng khc g my. Nm 1995, ti Din n State of The World do ng Mikhail Gorbatchev t chc San Francisco, USA, trong c nhiu v nguyn th quc gia v cc nh lnh o khoa hc v vn ha tham d, ti c mi n thuyt trnh v tng lai nhn loi, ng v kha cnh tm linh. Ti cng ni ti nm php thc tp chnh nim (The Five Mindfulness Trainings) nh l con ng thot duy nht ca nhn loi. Nm php ny chnh l rt t php thc tp ng gii trong o Bt, nhng c trnh by nh mt php thc tp khng c mu sc tn gio.

i nh mt dng sng
Ny ngi bn tr, ti cm n anh, ti cm n ch chu kh c cho ti y. Ti ch mun bn thy c rng gic m ca chng ta khng

42 | T u t p c h k h n g p h i c h l k u g i

phi l mt gic m sung. N ang c iu kin tr thnh hin thc. V tt c cn trng ch vo bn tay ca bn. Gic m l gic m chung ca tt c chng ta. Th k th hai mi l mt th k c nhiu mu la v hn th. Ch ngha c nhn ln ngi trong th k y. Chng ta cn hc bi hc ca lch s. Ta khng th i tm hnh phc c nhn v i tm bng ng li bo ng. Tt c chng ta u cng hi cng thuyn. Ta khng th i nh mt c nhn, nh mt git nc. Mt git nc s bc hi trc khi ra ti bin c. Chng ta phi i nh mt dng sng, nng vo nhau, tay trong tay, cng bo h cho nhau, cng nng nhau. Th k hai mi mt phi l th k ca tnh huynh . y l Gii Th Nht: thc c nhng kh au do s st hi gy ra, con xin hc theo hnh i bi bo v s sng ca mi ngi v mi loi. Con nguyn khng git hi sinh mng, khng tn thnh s git chc v khng k khc git hi, d l trong tm tng hay trong cch sng hng ngy ca con. y l Gii Th Hai: thc c nhng kh au do lng gt, trm cp v bt cng x hi gy ra, con xin hc theo hnh i t em nim vui sng v an lc cho mi ngi v mi loi, chia s th gi, nng lc v ti vt ca con vi nhng k ang tht s thiu thn. Con nguyn khng ly lm t hu bt c mt ca ci no khng phi do mnh to ra. Con nguyn tn trng quyn t hu ca k khc, nhng cng nguyn ngn nga k khc khng cho h tch tr v lm giu mt cch bt lng trn s au kh ca con ngi v ca mun loi. y l Gii Th Ba: thc c nhng kh au do thi t dm gy ra, con xin hc theo tinh thn trch nhim gip bo v tit hnh v s an ton ca mi ngi v mi gia nh trong x hi. Con nguyn khng n nm vi nhng ngi khng phi l v hay chng ca con. Con thc c rng nhng hnh ng bt chnh s gy ra nhng au kh cho k khc v cho chnh con. Con bit mun bo v hnh phc ca mnh v
43 | i n h m t d n g s n g

ca k khc th phi bit tn trng nhng cam kt ca mnh v ca k khc. Con s lm mi cch c th bo v tr em, khng cho nn t dm tip tc gy nn s v ca cc gia nh v ca i sng i la. y l Gii Th T: thc c nhng kh au do li ni thiu chnh nim gy ra, con xin hc theo hnh i ng v lng nghe dng tng nim vui cho ngi v lm vi bt kh au ca ngi. Bit rng li ni c th em li hnh phc hoc kh au cho ngi, con nguyn ch ni nhng li c th gy thm nim t tin, an vui v hy vng, nhng li chn tht c gi tr xy dng s hiu bit v ha gii. Con nguyn khng ni nhng iu sai vi s tht, khng ni nhng li gy chia r v cm th. Con nguyn khng loan truyn nhng tin m con khng bit chc l c tht, khng ph bnh v ln n nhng iu con khng bit r. Con nguyn khng ni nhng iu c th to nn s bt ha trong gia nh v on th, nhng iu c th lm tan v gia nh v on th. y l Gii Th Nm: thc c nhng kh au do s s dng ma ty v c t gy ra, con xin hc cch chuyn ha thn tm, xy dng sc khe thn th v tm hn bng cch thc tp chnh nim trong vic n ung v tiu th. Con nguyn ch tiu th nhng g c th em li an lc cho thn tm con, v cho thn tm gia nh v x hi con. Con nguyn khng ung ru, khng s dng cc cht ma ty, khng n ung hoc tiu th nhng sn phm c c t trong c mt s sn phm truyn thanh, truyn hnh, sch bo, phim nh v chuyn tr. Con bit rng tn hoi thn tm bng ru v cc c t y l phn bi t tin, cha m v cng l phn bi cc th h tng lai. Con nguyn chuyn ha bo ng, cm th, s hi v bun gin bng cch thc tp php king c cho con, cho gia nh con v cho x hi. Con bit php king khem ny rt thit yu chuyn ha t thn, tm thc cng ng v x hi.

44 | i n h m t d n g s n g