Professional Documents
Culture Documents
L KNH HIN () 1
Ting Hn l mt trong nhng ngn ng c nhiu t vay mn t ngn ng ca cc quc gia khc, v iu ng ch l s lng t ngoi lai cn vt tri hn nhiu so vi t bn ng. Trong s cc loi t ngoi lai th t ng gc Hn chim t l ln hn c trong ngn ng thuc loi hnh chp dnh ny, thm ch cn p o t bn ng(t thun Hn) v s lng. Theo thng k th t Hn Hn chim t l dao ng trong khong t 50% n 70% vn t vng ting Hn 2. iu ny cho thy tm quan trng ln lao ca lp t vay mn ny. Lch s vay mn ca lp t ny cng thuc din lu i bc nht, tnh n nay hn hai nghn nm. T ng gc Hn xm nhp vo bn o Hn kh sm nhng vic xc nh thi gian du nhp ban u l mt vic khng h n gin cht no. Tuy nhin, nu cn c theo c liu lch s th c th xc nh c ci mc du nhp chnh thc tng i chnh xc l vo nm 108 trc CN, thi im nh Hn thit lp 4 qun trn bn o Hn v c gi l (Hn t qun)3. Xt v gc ci ngun th t mn Hn trong ting Hn c th chia lm ba loi ln l t Hn Hn c du nhp t Trung Quc, t Hn Hn c du nhp t Nht Bn v t Hn Hn t to ti Hn Quc. Nu xt v nin i th cc loi t Hn Hn c ngun gc t Trung Quc c lch s lu i nht v c nhp vo bn o Hn t thi k u cho n tn thi cn i, t Hn Hn gc Nht Bn c du nhp ch yu trong sut thi k Nht Bn h bn o Hn t nm 1910 n 1945. Bn cnh , t Hn Hn t to ti Hn Quc c xem l sn phm mang tnh sng to kh c o ca dn tc Hn thng qua qu trnh s dng v lnh hi ch Hn cng nh t ng Hn. Sau y s ln lt xem xt cc loi t Hn Hn va nu cng nh cc tiu loi ca chng. 1. T Hn Hn c ngun gc Trung Quc Loi ny c s lng ln nht, chim hn na s lng t vng ting Hn 4. S lng t khng l ny trng tn v gn lin vi i sng vn ha tinh thn ca
1 2
Thc S, Ging vin Hn ng hc, H KHXH & NV, HQG TPHCM T l cc loi t vng ca ting Hn trong T in ln(Hc hi Hangeul, 1957) v i t in quc ng(Lee Hee Seung, 1961) nh sau: T bn ng T Hn Hn T ngoi lai khc T in ln 45,46% 52,11% 2,43% i t in quc ng 24,40% 69,32% 6,28% Trong khi Nam Vit, Hn v cng thit lp 9 qun trc thuc chnh ph trung ng vo nm 112 TCN. Sim Jae Gi(1981, tr. 363)
1
dn tc Hn sut hn hai nghn nm qua. Nhm t mn Hn ny c th chia ra lm ba tiu loi l t Hn Hn gc vn ngn, t Hn Hn gc Pht gio v t Hn Hn gc Bch thoi. 1.1. T Hn Hn gc c vn y l loi t gc Hn c ngun gc t cc th tch c ca Trung Quc nh cc loi kinh th, sch s, vn tp Vo thi Silla(, Tn La, 57TCN - 935), sau khi Quc hc c thit lp vo nm 682, Lun ng v Hiu kinh c dng dy v hc thi tam khoa(ta nh ch khoa c Vit Nam). Ngoi ra cn c L k, T truyn, Thng th, Chu dch, Vn tuyn chnh v vy m cc t mn Hn xut hin trong cc th tch ny c xem nh l nhng t ng Hn c mt trong x hi Hn Quc sm nht. Sau y l mt s v d v nhng t c ngun gc t T truyn, Vn tuyn, Hiu kinh vn cn c s dng ph bin cho n tn ngy nay. C th k ra mt s t tiu biu nh trong T truyn c (, quc gia), (, ng minh), (, th lnh), (, y phc), (, thng minh); trong Vn tuyn c (, bn cng), (, sinh mnh), (, thc vt), ( , a th), ( thin bin vn ha), ; trong Hiu kinh c (, cung knh), (, bt knh), (, phi php), (, x tc), (, tu thn), (, thin a), C th d dng nhn thy nhng t ng ny phn nh kh r nt h t tng Nho gio, t t tng l nhc, s phc tng v trung thnh i vi vua cha, tm lng hiu tho i vi cha m, n s thnh chnh tm v mt tinh thn, tu thn Nhng t ng ny trng tn cng vi ngi Hn sut hn hai thin nin k, chim mt v th ng k trong ngn ng Hn nh mt th kim ch nam xuyn sut trong t tng, nh ngi bn ng hnh trong mi hnh ng ca dn tc Hn. 1.2. T Hn Hn gc Pht gio Loi t ny cng c du nhp vo bn o Hn thng qua cc th tch, sch v ca Trung Quc nhng cn lu rng chng l nhng t c ngun gc t ngn ng Phn bn n ch khng phi l nhng t ng Hn thng thng c to ra Trung Quc. Loi ny c th chia thnh hai loi nh l t dch m v t dch ngha t ting Phn. Nhng t dch m gc Pht gio c tip nhn vo bn o Hn thng qua b lc ca h thng ng m ting Trung Quc nn lc u thng b ng nhn l t gc Hn thay v l t gc ngn ng Phn, dn d cc nh nghin cu mi nhn ra nhng t ng ngha gc ting Phn do s tn ti song song ca nhng t dch ngha kiu Trung Quc. Tt nhin khng th b qua kh nng lc ny mt t th hin mt khi nim c du nhp ng thi vo bn o Hn di dng t dch m v t dch
2
ngha. R rng phi nhn thc cho ng n rng y khng phi l nhng t Hn Hn gc Trung Quc n thun. Nhng t dch m thng dng c th k n nh (, c sa, c gc l t kasaya), (, b , c gc l t bodhi), (, Pht , c gc l t Buddha), (, x li, c gc l t sari), Nhng t dch m ny ngy nay hon ton c th c thay th bng cch dng ch Hangeul ghi li trc tip m ting Phn nh trng hp cc t ngoi lai gc phng Ty trong ting Hn. i vi t dch ngha, tiu biu c (, th gii, c gc l t cokdhatu), (, thc, c gc l t manovi jnana), (, nhn gian, c gc l t masusyd), (, chng sinh, c gc l t jagat), (, cung dng(cng dng), c gc l t pujana) 1.3. T Hn Hn gc Bch thoi Loi t vay mn ny c du nhp vo bn o Hn t Trung Quc thng qua con ng khu ng trong qu trnh giao dch gia cc doanh nhn hay quan dn hai pha ch khng phi thng qua th tch, chnh v vy chng ch yu l nhng t ch tn gi s vt, vt phm. Nhng t thuc loi ny xt v nin i c th ni tri qua mt qu trnh lu di t thi c i cho n tn thi cn i. Tuy nhin tht kh xem xt kh nng chng c nhp vo trc c th tch c cho nn y ch cp n hai loi t l t mn Hn c hnh thnh qua qu trnh vn vt phng Ty kinh qua Trung Quc v loi t mn Hn c gc Bch thoi tiu biu cho khu ng. Cc tri trc v vn vt phng Ty ban u c du nhp vo bn o Hn l thng qua nc Minh bn Trung Quc. Sch s ghi chp li vic cc s thn Triu Tin i s sang Minh mang v bn chu u do ngi Trung Quc v. Vo thi Injo(, Nhn T), Jeong Duwon(, Trnh u Nguyn) i s sang nc Minh mang v nhng th nh ha pho, knh thin l, ng h bo thc Ngy nay a s nhng t ch vt ny li bc khng cn sc sng na, thay vo l nhng t Hn Hn ch t tng v vn vt phng Ty ch yu c ngun gc Nht Bn ch khng phi Trung Quc. Mt khc, khng th b qua mt iu l trong s cc t gc Bch thoi c hnh thnh qua vic biu k ha khu ng, c mt b phn t ng c du nhp vo ting Hn di dng t Hn Hn ch khng phi ting Hn. Tnh thu sut(transparency) v mt hnh thi hc ca t Hn Hn v nh hng ca nn gio dc Hn vn mang tnh c in ca x hi Joseon(Triu Tin) khng dng li vic tip nhn ting Hn t Trung Quc i lc nh nhng t ngoi lai n thun m lm cho chng ha nhp hon ton vo trong h thng ting Hn tr thnh nhng t Hn Hn thc th. C th k ra mt s t Hn Hn c ngun gc Bch thoi thng
3
dng nh (, a thiu), (, dung d), (, t ti), (, im kim), (, s u) 2. T Hn Hn c ngun gc Nht Bn y l loi t mn Hn c nhiu im ng ch nht. Nht Bn vn l quc gia tin hnh duy tn t nc sm nht phng ng thng qua phong tro Minh Tr Duy Tn, trong qu trnh hc hi v tip nhn nhng thnh tu khoa hc k thut ca phng Ty thng qua vic c nhng ngi c chuyn mn i du hc sang cc quc gia u M, nhng ngi Nht ny khi quay v kho lo s dng ch Hn dch nhng thut ng thuc nhiu lnh vc khc nhau y sang ting Nht. Mt s lng ln thut ng mi c to ra bi ngi Nht c du nhp t vo bn o Hn vo u th k 20 trong sut thi k Nht Bn h Joseon(1910-1945). Tt nhin trong cng vic chuyn i tn gi ca vn vt phng Ty sang t ng Hn, ngi Trung Quc cng tin hnh cng tc dch thut cc thut ng theo kiu ca mnh, ngi Nht tip nhn mt s t dch ca Trung Quc tham kho ri to ra nhng thut ng mi. Vo thi k ny, khng phi Hn Quc khng c tinh thn ci bin sng to nh th ny. Vo khong nm 1870, thi k m phong tro Khai ha mi bt u, t Hn Hn mi ch ca Trung Quc v t Hn Hn do ngi Hn t ch cng tr nn kh thng dng bn o Hn nhng bc sang u th k 20, dn dn mt s lng ln nhng t ng ny c thay th bi t Hn Hn gc Nht. V vy a s nhng t Hn c pht trin vo na cui th k 19 bin mt nh nhng t ng th hin mt chng ng lch s tng i ngn ngi m thi. Sau khi bn o Hn c gii phng khi ch h ca Nht Bn vo thng 8 nm 1945, din ra thi k cao tro ca cuc vn ng trong sch ha quc ng xa b mt cch c thc v trit b phn t Hn Hn gc Nht cng nh khng s dng ting Nht. Loi tr s tn ti an xen ca ting Nht trong ting Hn l mt cng vic khng kh lm nhng cn t Hn Hn gc Nht bm r kh chc trong ting Hn nn khng nhng khng b trit tiu m nhiu t vn cn c tip tc s dng mi tn sau ny. Thm ch mt b phn t Hn Hn gc Nht y li nhng t Hn Hn t to thng qua qu trnh xung t dn khng nh ch ng ca mnh v tr nn thng dng trong ting Hn. C th k ra mt s t thuc loi ny nh sau: (, tng h) thay cho (, h tng), (, np c) thay cho (, l gii), (, tng m) thay cho (, tng ngh), (, c thc) thay cho (, ngn c), (, n ni) thay cho (, dn o). Bt k phong tro trong sch ha quc ng ch trng qut sch t ng Nht trong ting Hn, vic nhng t trn vn ngang nhin tn ti ng vai tr ca nhng t ng th hin chng c lch s khi gi vt thng lng t chnh sch ng ha ca
4
quc Nht trong sut 30 nm, mt khc l v sc to t mnh m ca ch Hn trn c s mt t mt ngha bt k c phi c to ra ti Nht hay khng v v c tnh d c hp thu vo cng chng ca lp t ny. C mt s tht hin nhin l mi mt ch Hn trong trng hp cn thit th bt c lc no v bt c u u c kh nng to t mi. iu th v y nm ch s tip nhn v tn vong ca t Hn gc Nht, nhng t c cch c kiu ting Nht phn ln b loi b, trong cng c nhng t cn tn ti nhng c chuyn sang cch c Hn Hn hoc phi xem nh nhng t c dng t trc. 3. T Hn Hn c ngun gc Hn Quc Sau cng l loi t Hn Hn do chnh ngi Hn Quc l ch nhn sng ch nn. Lch s Hn Quc lun song hnh vi qu trnh du nhp v pht trin m rng ca ch Hn bn o Hn, s pht trin v bin thin ca nn vn ha i i vi s gia tng ca vn t Hn Hn. Vn ha Hn Quc n na cui thi k Joseon c th c gii thch theo quan h i ng song hnh cng vi t ng Hn. Tuy nhin khi nim mang tnh t vng hc l (Hn t ng, tc t ch Hn) khng tn ti cho n trc khi xy ra phong tro Ngn vn nht tr vo Thi k Khai ha( -Khai ha k) din ra vo cui th k 19. V vy t ch Hn trc Thi k Khai ha l nhng t c gi nh tn ti trong khu ng, cng vi c tnh ring bit ca vn ha Hn Quc, trong s nhng t ny th ngun gc hnh thnh ca chng nm t th Hn Quc l iu khng cn bn thm. Nhng t c xem l t Hn Hn t to c th k n l (, cm kh), (, kh sinh), (, phc c phng), (, t tr), (, hn tm) Trn y khi qut cc loi t mn Hn trong ting Hn t gc nhn ci ngun ca chng. Xt theo ngun gc hnh thnh ca lp t ny, c th phn ra 3 loi ln l t Hn Hn c du nhp t Trung Quc, t Hn Hn c nhp t Nht Bn v t Hn Hn t to. Trong t Hn Hn c du nhp t Trung Quc c th chia tip ra thnh t c ngun gc c vn Trung Quc, t c ngun gc Pht gio, t c ngun gc Bch thoi.
TI LIU THAM KHO
Lee Gangro, 1987, , tp ch s 8. L Knh Hin, 1997, Vn quan h gia ngn ng v vn ha trong qu trnh hc ting Hn, Kha lun tt nghip i hc chuyn ngnh Trung Quc hc, H KHXH&NV, HQG TPHCM. 3. L Knh Hin, 2004, Tm hiu Vng vn ha ch Hn, Khoa ng Phng hc - 10 nm xy dng v pht trin(1994-2004), NXB Tng hp TPHCM. 1. 2.
5
4.
L Knh Hin, 2005, Vai tr ca t ng gc Hn trong qu trnh ging dy v hc tp ting Hn, bi tham lun cho hi tho Trung Quc vi Vng vn ha ch Hn, H KHXH&NV, HQG TPHCM. L Knh Hin, 2006, Ng php ting Hn hin i, NXB Vn ha Thng tin. L Knh Hin Nguyn Th Tnh, 2007, T in Hn-Vit, NXB Vn ha Thng tin. L Knh Hin Nguyn Th Tnh, 2008, T in Vit-Hn, NXB Moonyealim, Hn Quc. L Knh Hin, 2009, Nghin cu so snh t Hn Hn vi t Hn Vit ng t , Lun vn Thc s Ng vn, H Inha, Hn Quc. L Knh Hin, 2009, Tm hiu v t Hn Hn gc Nht , bi tham lun cho hi tho Thc y Hn Quc hc Vit Nam, H KHXH&NV, HQG H Ni. L Knh Hin, T vng hc ting Hn(bn tho). L Knh Hin, 2009, T in t Hn Hn(bn tho). Nguyn Vn Khang, 2007, T ngoi lai trong ting Vit, NXB Gio dc. Park Yoengseob, 1995, , NXB Parkijeong, Hn Quc. Sim Jae Gi, 1981, , trong K yu mng th TS. Kim Heung Gyu, NXB Iljogak, Hn Quc.
ABSTRACT