Tp bi ging: Kinh t v Qun l Khai thc ng

4-1: Phn tch u t xy dng ng

Sch tham kho:

CHNG 4: NH GI KINH T, TI CHNH CC D N XY DNG NG

S tay thit k ng Tp 1: 258 Thit k ng t tp 4 GS.TS. Dng Hc Hi QH li ng v lun chng hiu qu kinh t GS.TS. Nguyn Xun Trc

TS. inh Vn Hip Trng i hc Xy dng

0 1

Cc ti liu tham kho khc

Ni dung
Tng qut v li ch u t xy dng ng

@ 1: Khi nim v phn tch TXD ng

Mc ch & ngha:

Xy dng h tng GTVT (ng t) l nhm thc

y v pht trin kinh t - x hi ca 1 vng, ca t nc.

nh gi hiu qu kinh t v hiu qu

ti chnh xy dng ng

Chng minh c hiu qu kinh t - x hi ca vic b

vn u t vo xy dng con ng (so vi PA hin trng).

C s lun chng v so snh phng n u t

2 3

Chng minh c PA chn l PA em li hiu qu

ln nht v mt kinh t- x hi so vi cc PA c th thc hin khc.

PP nh gi: Chc nng tng qut

PP nh gi: H thng cc ch tiu

nh gi theo chc nng tng qut ca tuyn

ng, ch yu da trn chc nng phc v ca tuyn ng, ngha ca tuyn ng trong mng li giao thng chung tng th.

nh gi theo cc h thng ch tiu, ring r hoc tng

qut ha.

Cc nhm ch tiu chnh: k thut; kinh t; vn doanh;

mi trng; cng ngh thi cng; an ton v tin nghi.

Vic nh gi da trn cc phn tch v m v

tng quan xem xt s cn thit ca tuyn ng, ngoi vic xem xt n tnh hiu qu kinh t, cn quan tm n cc vn chnh tr, du lch, quc phng, v an ninh.

V d danh sch cc ch tiu

Cc ch tiu Kinh t- K thut Khai thc

H s trin tuyn Tc trung bnh trn tuyn (tc k thut) Lng tiu hao nhin liu ca xe chy trn ng

H s tai nn tng hp
H s an ton Kh nng thng hnh
6 7

Cc ch tiu Kinh t- K thut Khai thc

Nhm tc ng x hi- cng ng & mi trng

To iu kin thc y sn xut, trnh tn tht hng ha, Chi ph khai thc vn doanh (VOC) Ch tiu hiu qu kinh t: NPV, B/C, IRR Tng chi ph xy dng v khai thc quy i Tng chi ph ca Nh qun l ng (RAC) v Ngi
s dng ng (RUC)
thc y pht trin kinh t, hi nhp, v dch v vn ha, i sng.

Nng cao cht lng mi trng, cht lng cuc sng.

Nng cao trnh vn ha, dn tr, vn minh x hi. To iu kin thun li cho i li, m bo cuc sng an
bnh v n nh.

Tc ng n mi trng t nhin, mi trng dn sinh

8 9

@ 2.
Phn tch hiu qu u t cc d n ng
c im ca phn tch (1)

c im ca phn tch (2)

Li ch hng nm mang li do vic b vn u t cng

thay i theo cc thi im khc nhau.

Cc cng trnh thuc d n ng c thi hn s dng

khc nhau: 5, 10, 15, 50, 100.

Lu lng xe chy trn ng l yu t chnh xc

nh cc chi ph v li ch hng nm. Gi tr lu lng thay i theo thi gian, v ph thuc vo pht trin kinh t ca cc vng lin quan.

ng tin lun sinh li theo thi gian, cc chi ph v

cc li ch khng cng thi im.

CPXD ban u, chi ph duy tu thng xuyn v bo tr

khng c cng thi im.
10 11

Do vy, khi phn tch hiu qu kinh t u t vn phi

a gi tr ng tin v cng mt thi im (thng thng l nm gc).

Nhng nguyn tc chung (1)

Nhng nguyn tc chung (2)

Thi gian tnh ton kinh t vi d n ng t

thng t 20-30 nm. Thng thng 20 nm vi ng mi, 10 - 15 nm vi ng ci to.

Gi tr tnh i ng tin u t sau 20-30

ph thuc rt t vo nm b vn. V d, r = 0.08, h s quy i Kt =

Vi cc cng trnh c tui th ln hn thi gian tnh

ton, cn xt ti gi tr cn li cui thi k tnh ton.

Thi gian ln qu, vic d bo lu lng c tin

12

cy thp, n gi bin i ln, gi tr tnh i ng tin u t sau 20-30 ph thuc rt t vo nm b vn.

Nu h s r cng ln, gi tr Kt cng gim

nhanh khi t tng.

Nhng nguyn tc chung (1)

T s chit khu

Khi so snh cc PA, cc chi ph bo tr, ci to, nng

cp cn phi xt n trong tnh ton.

Khi so snh PA kt cu mt ng c thi hn phc v

khc nhau, thi gian tnh ton kinh t l thi gian phc v ca PA ln nht.

H s chit khu ph thuc vo tnh trng pht trin kinh

t ca mi nc, c tnh ngun vn, c tnh lnh vc ngnh, tnh cht d n. V d, d n mi trng th h s chit khu s thp thi gian hon li chi ph s di.

Gi tr ca ng tin sinh li theo thi gian, nn phi

quy i ng tin v mt thi im. Thng thng l nm gc, vi h s quy i Kt:

D n CSHT giao thng VN: vn ADB 10%, vn

WB -12%.
15

14

Phn tch hiu qu kinh t & So snh cc PA

Phn tch hiu qu ti chnh (1)

Phn tch hiu qu ca vic u t vn vo xy dng mi

hay ci to nng cp, cn phi so snh PA u t vi PA gc hay PA nguyn trng (u t ti thiu).

i vi cc d n do Nh u t, NT (c y thc
b vn u t v qun l khc thc thu li nhun) th phi tin hnh Phn tch hiu qu ti chnh.

Cn phi xem xt y cc chi ph & li ch ca PA u

t vi PA gc.

NT quan tm xem xt li nhun trc tip thu c trong

vic b vn vo u t khai thc cng trnh, trong khun kh cho php ca nh nc.

Khi so snh cc PA: ly PA nguyn trng lm gc v xc

nh ch tiu kinh t - k thut ca mi PA so vi PA gc. T y xc nh PA u t hiu qu nht (c xem l PA ti u).

Nh nc da trn phn tch ti chnh nh gi s nh

hng ca d n n trch nhim qun l, v s nh hng n ngn sch quc gia.

16

17

Phn tch hiu qu ti chnh (2)

Phn tch hiu qu kinh t - x hi (1)

Tnh n cc khon thu b li cc chi ph u t ban u

v chi ph qun l, bo tr, trong qu trnh khai thc. Nh l thu ph s dng, thu s dng dch v - t 2 bn ng,

Tnh y cc li ch mang li cho x hi: Gim gi

Xt n cc yu t nh hng n doanh thu trc tip (thu,

t l lm pht, t sut hi oi, mc tng GDP, ).

thnh vn ti, tit kim thi gian vn chuyn, tit kim chi ph vn doanh, nng cao tin nghi gim nhim mi trng, m rng vng hp dn, gim tai nn, thc y pht trin kinh t, nng cao pht trin vn ha, y t, du lch, v cng c an ninh quc phng.

T sut chit khu l li sut ti thiu chp nhn c quy

nh ph thuc lnh vc ngnh, nn kinh t trong nc, mc tng trng kinh t, v do nh nc quy nh.

Li sut phn tch ti chnh do cc NT quy nh. Cc chi ph c tnh trc tip, khng so snh vi phng
n nguyn trng.
18 19

Phn tch hiu qu kinh t - x hi (2)

Phn tch hiu qu u t d n

Phn tch kinh t c thc hin bng cch so snh chi

ph v li ch ca phng n u t vi phng n nguyn trng.

Cc d n CSHT giao thng l cc cng trnh nhm phc

v cho cng ng, x hi, v pht trin kinh t ca vng, ca t nc.

Do quan im v li ch cng ng x hi nn cc chi

ph & li ch c tnh khng xt n thu.

Do vy, ng trn gc nh nc, cn m bo phc li

Cc chi ph & li ch c xem xt KHNG ph thuc

vo s bin ng ca th trng (t l lm pht, t sut hi oi, mc tng GDP, ).

cho cng ng da trn cc phn tch kinh t - x hi. Tuy nhin, cng cn phi ch n cc li ch ca cc Nh u t doanh nghip tham gia, kt hp c li ch trc mt v li ch lu di ca t nc.

Cc loi d n c s tham gia ca doanh nghip, t nhn:

BOT, BTO, PPP,
21

20

@3:
Nhng nguyn tc chung (2)

Phng php nh gi hiu qu TXD ng

Xem xt cc PA u t phn k. Xem xt gi tr cn li ca cng trnh, y l vic tng

Ni dung: i kh chnh xc v thng xc nh theo t l % cn li theo thi im ca tui th.

1. nh gi theo ch tiu kinh t (ti chnh) ring l 2. Phng php tnh tng chi ph xy dng v khai thc
quy i

Phn tch nhy ca d n khi phn tch kinh t - ti

chnh, l xc nh cc yu t nh hng nhiu n hiu qu u t ca d n. T , a ra nhng ch cn thit trong qu trnh u t.

Phn tch ri ro ca u t thng qua s dng thuyt xc

22

sut v k vng ton hc.

23

@3.1. nh gi theo ch tiu kinh t (ti chnh) ring r

Ch tiu hiu s thu chi: NPV

NPV Net Present Value: hiu s gia tng li ch mang

li tr i tng chi ph b ra trong thi gian phn tch c quy i v nm gc tnh ton.

Gi tr cn li (SV) ca cng trnh (nu c) s c tnh

vo phn li ch B.

NPV > 0: PA u t c hiu qu v d n c tnh kh thi

(kinh t hoc ti chnh).

Khi so snh cc phng n, PA no c NPV ln nht s l

c hiu qu nht.
24 25

Ch sut thu li ni ti: IRR

Cch xc nh ch s IRR Gia tr sut qui i r thoa man iu kin NPV=0 goi la sut thu hi (li) ni tai. Xac nh IRR theo PP ung dn vi cac Bt, Ct va n a bit, cho r1,r2, ... rn tnh ra NPV1, NPV2,... trong o t nht phai co 1 gia tr rk lam cho NPV<0 ve quan h NPV =f(r). im giao gia NPV =f(r) vi truc hoanh (0r) se cho tr s IRR cn tm.
NPV ( Bt C t ) Pt 0
t 0 n

IRR Internal Rate of Return: l mc thu li trung bnh

hng nm ca d n t c trong thi gian tnh ton.

Xc nh theo phng php ni suy gn ng. (TK) PA hiu qu: IRR > r v cng ln cng hiu qu. r l t
sut chit khu ty theo phn tch kinh t hay ti chnh.

Cng thc gn ng, nu xem NPV=f(r) l tuyn tnh

La chn khi xt nhiu PA: S dng phng php s gia

u t . (TK)
26

Pt

1 (1 IRR)
t

IRR r1 (rk r1 )

NPV NPV1 NPVk

Ch s t s thu chi: B/C

Thi gian hon vn: T

B/C Benefit Cost Ration (BCR): l t s gia tng li

Thi gian hon vn l thi gian k t lc bt u

ch (li nhun) mang li chia cho tng chi ph phi b ra trong qu trnh u t v khai thc c quy i v nm gc tnh ton.

a ng vo khai thc (bt u sinh li) cho n khi n khi li ch rng b li chi ph u t xy dng quy i.

PA hiu qu: B/C 1 v cng ln th coi l cng hiu qu. La chn khi xt nhiu PA: S dng phng php v s
gia u t.
28 29

Xc nh N, sau ta tnh c T hon vn = N

T xy dng; nu hiu nm 0 l nm u tin b vn vo xy dng ng.

c im ca cc ch tiu

@3.1. Phng php tnh tng chi ph xy dng v khai thc quy i
Tng chi ph xy dng v khai thc quy i:

NPV cho gi tr tuyt i ca li ch/li nhun IRR cho bit mc thu li hng nm ca d n B/C cho bit li ch/li nhun thu c trn 1
ng vn
Do vy, xem xt c hiu qu tng th ca d n, cn phi xem xt kt hp cc ch tiu ny ng thi.
30

Tng chi ph XD&KT quy i = Chi ph xy dng v bo tr

+ Chi ph khai thc v vn doanh (c quy i v nm gc tnh ton)

Chi ph xy dng v bo tr:

chi ph b ra ban u v bo tr, ci to, nng cp.

Chi ph khai thc v vn doanh (trong thi gian khai thc

ng) bao gm chi ph qun l khai thc v duy tu; v chi ph vn doanh (chi ph cho t) thc hin vn chuyn hng ha v hnh khch. (TK cch tnh ton cc loi chi ph)

31

Cch ng dng (1)

Cch ng dng (2)

S dng ch tiu ny vo phn tch hiu qu kinh t:

Nu cng trnh m bo cng mc tiu vn

chuyn (HH & HK) nh nhau th PA no c Tng chi ph nh nht th s tt hn v kinh t.

Cc phng n so snh c th c s khc nhau

v cp hng, tiu chun k thut, phn k u t, gii php k thut, )

(1) l PA nguyn trng, (2) l PA xut.

Pq (2) < Pq (1) th mi phn tch mc kh thi, v

tnh gi tr IRR theo phng trnh trn.

Nu IRR > r th phng n a ra l kh thi.

32 33

@3.1. Phng php tnh tng chi ph giao thng (Total transport cost, TCC)
Tng chi ph giao thng

Tng chi ph giao thng

Tng chi ph giao thng = Chi ph nh qun l ng

(Road agency cost, RAC) + Chi ph ngi s dng ng (Road user cost, RUC)

Chi ph nh qun l bao gm cc chi ph duy

tu, bo tr, v vn hnh cng trnh ng

Chi ph ngi s dng ng bao gm cc

chi ph b ra ca ngi trc tip s dng con ng nh l chi ph vn doanh, chi ph bo dng v sa cha phng tin

*) Hin c mt s cc cng c phn tch cc chi ph ny nhm tr gip cho vic phn tch u t d n ng t, nh l HDM-4, dTIMS, HERS-ST, . (Bi 3)
34 35

Tng quan gia RAC v RUC

@3.4. Phng php phn tch hm a mc tiu

m bo s ng n trng vic la chn quyt nh u t, cn phi da vo rt nhiu cc yu t:

Kinh t, k thut, cng ngh thi cng, mi trng, x

hi, an ton, tin nghi,

37

Quyt nh phng n u t
Da vo rt nhiu cc yu t:

Kinh t, k thut, cng ngh thi cng, mi trng, x

hi, an ton, tin nghi,

38

Vn tn ti
Vn so snh v lun chng (SS&LC) hin nay thng mang nhiu yu t nh tnh (cha ng nhiu tnh ch quan)

Xem xt ring l (khng ng thi) cc yu t, v d: kinh t, mi trng, an ton, tin nghi,

Cha xt n mc quan trng khc nhau ca cc yu t xem xt.

Cn a ra phng thc xem xt tnh nh lng v tng hp cc yu t.