Chuyn : Phng php gii nhanh bi ton Ha Hc

Phn 3.
Phng php
Bo ton nguyn t



Bin son: Thy L Phm Thnh
Cng tc vin truongtructuyen.vn
Ni dung

A. Ni dung phng php v nhng ch quan trng

B. Cc th d minh ha

C. Bi tp luyn tp
Phn 3. Phng php bo ton nguyn t
Ni dung phng php :
nh lut bo ton nguyn t (BTNT): Trong cc phn ng ha hc
thng thng, cc nguyn t lun c bo ton.
iu ny c ngha l : Tng s mol nguyn t ca mt nguyn t X bt
k trc v sau phn ng l lun bng nhau.

Ch :
p dng tt phng php ny, ta nn hn ch vit phng trnh
phn ng m thay vo nn vit s phn ng (s hp thc,
c ch h s), biu din cc bin i c bn ca cht (nguyn t)
quan tm.
Nn quy v s mol nguyn t (nguyn t).
bi thng cho (hoc qua d kin bi ton s tnh c) s mol
ca nguyn t quan tm lng cht (ch hiu sut phn ng, nu
c).
A. Ni dung phng php v nhng ch quan trng
Th d 1
Ha tan hn hp gm 0,2 mol Fe v 0,1 mol Fe
2
O
3
vo dung dch HCl d
c dung dch D. Cho dung dch D tc dng vi NaOH d thu c kt
ta. Lc kt ta, ra sch em nung trong khng kh n khi lng khng
i thu c m gam cht rn. Gi tr ca m l


Hng dn gii

S phn ng :
A. 16,0. B. 30,4. C. 32,0. D. 48,0.
= =
= = = = =

2 3 2 3
2 3
2 3 2 3
Fe(Fe) Fe(Fe O , u) Fe(Fe O , rn)
Fe(Fe O , rn)
Fe O (rn) Fe O (rn)
Theo BTNT : n = n + n
n 0,2 +0,1.2 0,4 mol
0,4
n 0,2 mol m m 0,2.160 32 gam
2
p n C.
B. Cc th d minh ha
Th d 2
Ha tan hon ton hn hp gm 0,27 gam bt nhm v 2,04 gam bt Al
2
O
3

trong dung dch NaOH d thu c dung dch X. Cho CO
2
d tc dng vi
dung dch X thu c kt ta Y, nung Y nhit cao n khi lng
khng i thu c cht rn Z. Bit hiu sut cc phn ng u t 100%.
Khi lng ca Z l

Hng dn gii

S phn ng :
A. 2,04 gam. B. 2,31 gam. C. 3,06 gam. D. 2,55 gam.
= = = =
= = =
2 3 2 3
2 3 2 3
2 3
Al(Al O , Z) Al(Al) Al(Al O , u)
Al(Al O , Z) Al O (Z)
Z Al O (Z)
Theo BTNT : n = n + n
0,27 2,04 0,05
n + 2 0,05 mol n 0,025 mol
27 102 2
m m 0,025.102 2,55 gam p n D.
B. Cc th d minh ha (tt)
Th d 3
un nng hn hp bt gm 0,06 mol Al, 0,01 mol Fe
3
O
4
, 0,015 mol Fe
2
O
3

v 0,02 mol FeO mt thi gian. Ha tan hon ton hn hp rn sau phn
ng bng dung dch HCl d, thu c dung dch X. Thm NH
3
vo X cho
n d, lc kt ta, em nung ngoi khng kh n khi lng khng i
thu c m gam cht rn. Gi tr ca m l

Hng dn gii

S :
A. 9,46. B. 7,78. C. 6,40. D. 6,16.
= = = =
= = =
=
=

2 3 2 3
2 3
2 3
2 3
2 3
Al O Al Al O
Fe(u) Fe O (rn)
Fe O (rn)
Al O
Fe O
1 0,06
Theo BTNT : n n 0,03 mol m 0,03.102 = 3,06 gam
2 2
1 1
Mt kh c : n n (0,01.3 + 0,015.2 + 0,02) 0,04 mol
2 2
m 0,04.160 = 6,4 gam
m m +m = =
(rn)
3,06 + 6,4 9,46 gam p n A.
B. Cc th d minh ha (tt)
Th d 4
t chy 6,72 gam bt Fe trong khng kh thu c hn hp X gm FeO,
Fe
3
O
4
, Fe
2
O
3
. ha tan X cn dng va ht 255 ml dung dch cha HNO
3

2M, thu c V lt kh NO
2
(sn phm kh duy nht, o ktc). Gi tr ca
V l

Hng dn gii

S bin i :
A. 5,712. B. 3,360. C. 8,064. D. 6,048.
= = =
= + =
= = =
= = =

3 3
3 3 3 2 2 3 3 3
2 2
2
Fe(NO ) Fe
N(HNO ) N(Fe(NO ) ) N(NO ) N(NO ) N(HNO ) N(Fe(NO ) )
NO N(NO )
NO
6,72
Theo BTNT v i Fe: n n 0,12 mol
56
Theo BTNT v i N: n n n n n n
n n 0,255.2 0,12.3 0,15 mol
V V 0,15.22,4 3,360 l

t
p n B.
B. Cc th d minh ha (tt)
Th d 5
Ly a mol NaOH hp th hon ton 2,64 gam kh CO
2
, thu c ng 200
ml dung dch D. Trong dung dch D khng cn NaOH v nng ca ion
CO
3
2
l 0,2 mol/l. a c gi tr l


Hng dn gii


S bin i :
A. 0,12. B. 0,08. C. 0,06. D. 0,10.
= =
= = = = =
= + = +

2 2 3 3 3 2 2 3
3 3 2 2 3
2 3 3 2 3
C(CO ) C(Na CO ) C(NaHCO ) C(NaHCO ) C(CO ) C(Na CO )
NaHCO C(NaHCO ) CO Na CO
Na(NaOH) Na(Na CO ) Na(NaHCO ) Na CO Na
BTNT v i : n n +n n n n
2,64
y n n n n 0,2.0,2 0,02 mol
44
BTNT v i : Na
C
n n n 2n n
= = + =

3
HCO
Na(NaOH)
a n 2.0,2.0,2 0,02 0,10 mol
p n D.
B. Cc th d minh ha (tt)
Th d 6
Ho tan hon ton hn hp gm x mol FeS
2
v y mol Cu
2
S vo axit HNO
3

(va ), thu c dung dch X (ch cha hai mui sunfat) v kh duy nht
NO. T s ca x/y l


Hng dn gii

A. 1/3. B. 1/2. C. 2/1. D. 3/1.

4
3
2 2 4 3
2
Do X chc mui sunfat
S bin i : 2FeS Fe (SO ) (1)
x 0,5x

dung dc
Cu
h kh
S
ng cn gc N
2CuSO
O

+ = = =

3+ 2+ 2
4
(2)
y 2y
Dung dch chc c c ion : Fe , Cu v SO
Theo BTNT v i S: 2x y 3.0,5x + 2y 0,5x y x/y 2/1
p n C.
B. Cc th d minh ha (tt)
Th d 7
t chy hon ton m gam hn hp X gm CH
4
, C
3
H
6
v C
4
H
10
thu c
4,4 gam CO
2
v 2,52 gam H
2
O, m c gi tr l


Hng dn gii




S bin i :
A. 1,48. B. 2,48. C. 1,34. D. 1,82.
= = =
= =

2 2
X C(X) H(X) C(CO ) H(H O)
Nhn xt : m m m +m m +m
4,4 2,52
m 12+ 2 1,48 gam
44 18
p n A.
B. Cc th d minh ha (tt)
Th d 8
t chy mt hn hp hirocacbon X thu c 2,24 lt CO
2
(ktc) v 2,7
gam H
2
O. Th tch O
2
tham gia phn ng chy (ktc) l


Hng dn gii

A. 2,80 lt. B. 3,92 lt. C. 4,48 lt. D. 5,60 lt.
= = =
= = = =

2 2 2
2 2
O(O ) O(CO ) O(H O)
O O O
Theo BTNT v i :
2,24 2,7
n n +n 2+ 0,35 mol
22,4 18
1 0,35
n n 0,175 mol V 0,175.22,4 = 3,92 lt
2 2

O
p n B.
B. Cc th d minh ha (tt)
Th d 9
Tin hnh crackinh nhit cao 5,8 gam butan. Sau mt thi gian thu
c hn hp kh X gm CH
4
, C
2
H
6
, C
2
H
4
, C
3
H
6
v C
4
H
10
. t chy hon
ton X trong kh oxi d, ri dn ton b sn phm sinh ra qua bnh ng
H
2
SO
4
c. tng khi lng ca bnh H
2
SO
4
c l


Hng dn gii


S phn ng :
A. 9,0 gam. B. 4,5 gam. C. 18,0 gam. D. 13,5 gam.
= = = = = =
= =
2 4 10 2 2
2
2 4 2
H(H O) H(C H ) H O H(H O)
H O
t ng khi l- ng ca b nh H SO chnh l H O bhp th
5,8 1 1,0
n n 10 1,0 mol n n 0,5 mol
58 2 2
m 0,5.18 9,0 gam p n A.
B. Cc th d minh ha (tt)
Th d 10
t chy hon ton m gam hn hp hai ru n chc cng dy ng
ng cn dng va V lt kh O
2
(ktc), thu c 10,08 lt CO
2
(ktc) v
12,6 gam H
2
O. Gi tr ca V l


Hng dn gii


A. 17,92. B. 4,48. C. 15,12. D. 25,76.
= = = =
> = =
=
=
=
=

2 2
2 2
2
2 2
2
CO H O
H O CO
O(O )
r- u H O CO
r- u O(
O(C
r u)
O
-
10,08 12,6
C : n 0,45 mol ; n 0,7 mol
22,4 18
Nhn xt :
+) n n 0,7 0,45 0,25 mol
+) r- u n chc 0,25 mol
Theo BTNT v i O :
n n
n n n
n n
+ = =
= =

2
2
) O(H O) O(r- u)
O
n n 2.0,45 + 0,7 0,25 1,35 mol
1,35
V 22,4 15,12 lt p n
2
C.
B. Cc th d minh ha (tt)
Th d 11
un nng 7,6 gam hn hp A gm C
2
H
2
, C
2
H
4
v H
2
trong bnh kn vi xc
tc Ni thu c hn hp kh B. t chy hon ton hn hp B, dn sn
phm chy thu c ln lt qua bnh 1 ng H
2
SO
4
c, bnh 2 ng
Ca(OH)
2
d thy khi lng bnh 1 tng 14,4 gam. Khi lng tng ln
bnh 2 l


Hng dn gii

S phn ng :
A. 6,0 gam. B. 9,6 gam. C. 35,2 gam. D. 22,0 gam.
= = = = =
= = =
= = =
=
= =

2 2 2
2 2
H O H O H
A
(H O)
C A H
C
C
O
H
O C C
14,4
m 14,4 gam n 0,8 mol m 0,8.2 1,6 gam
18
Nhn xt : m m m 7,6 1,6 6,0 gam
6,0
n n 0,5 mol m 0,5.44 22 ga
m
m p n .
12
m + m
D

B. Cc th d minh ha (tt)
Th d 12
t chy hon ton 0,1 mol anehit n chc X cn dng va 12,32 lt
kh O
2
(ktc), thu c 17,6 gam CO
2
. X l anehit no di y ?



Hng dn gii

A. CHCCH
2
CHO. B. CH
3
CH
2
CH
2
CHO.
C. CH
2
=CHCH
2
CHO. D. CH
2
=C=CHCHO.

=
= = =
=
= =
=

2 2 2
2 2
2 2
O(H O) O(X) O(O ) O(CO )
H O O(H O)
H O CO
anehit O(anehit)
Nhn xt : anehit n chc
Theo BTNT v i O : n n + n n
12,32 17,6
n n 0,1 + 2 2 0,4 mol
22,4 44
Nhn thy : n n
n n

0,1
0,
mol
4 mo

3 2 2
l anehit X l no, n chc
X l CH CH CH CHO p n B.
B. Cc th d minh ha (tt)
Bi tp 1
Hn hp cht rn X gm 0,1 mol Fe
2
O
3
v 0,1 mol Fe
3
O
4
. Ha tan hon
ton X bng dung dch HCl d, thu c dung dch Y. Cho NaOH d vo Y,
thu c kt ta Z. Lc ly kt ta, ra sch ri em nung trong khng kh
n khi lng khng i thu c m gam cht rn T. Gi tr ca m l


Hng dn gii

S :





A. 32,0. B. 16,0. C. 39,2. D. 40,0.
C. Bi tp luyn tp
= =
= = = = =

2 3 3 4
2 3 2 3
Fe(T) Fe(Fe O , u) Fe(Fe O , u)
Fe(T)
Fe O (T) Fe O (T)
Theo BTNT : n = n + n
n 0,1.2 +0,1.3 0,5 mol
0,5
n 0,25 mol m m 0,25.160 40 gam
2
p n D.
Bi tp 2 ( C Khi A 2007)
Cho 4,48 lt kh CO ( ktc) t t i qua ng s nung nng ng 8 gam mt
oxit st n khi phn ng xy ra hon ton. Kh thu c sau phn ng c
t khi so vi hiro bng 20. Cng thc ca oxit st v phn trm th tch
ca kh CO
2
trong hn hp kh sau phn ng l


Hng dn gii



A. FeO; 75%. B. Fe
2
O
3
; 75%. C. Fe
2
O
3
; 65%. D. Fe
3
O
4
; 75%.

= = =
=
= =

x y
x y x
x y 2 2
khsau khtr- c
O(Fe O ) khsau khtr- c
O(Fe O ) O(Fe
Phn ng : Fe O + CO Fe + CO (1) hay : CO + [O] CO (2)
4,48
n n 0,2 mol
22,4
T ng gim khi l- ng : m m m
m 20.2.0,2 28.0,2 2,4 gam n = =
= = = =
y
x y x y
O )
Fe(Fe O ) Fe(Fe O )
2,4
0,15 mol
16
5,6
m 8,0 2,4 5,6 gam n 0,1 mol
56
C. Bi tp luyn tp
Bi tp 2 ( C Khi A 2007) (tt)
Cho 4,48 lt kh CO ( ktc) t t i qua ng s nung nng ng 8 gam mt
oxit st n khi phn ng xy ra hon ton. Kh thu c sau phn ng c
t khi so vi hiro bng 20. Cng thc ca oxit st v phn trm th tch
ca kh CO
2
trong hn hp kh sau phn ng l


Hng dn gii (tt)



A. FeO; 75%. B. Fe
2
O
3
; 75%. C. Fe
2
O
3
; 65%. D. Fe
3
O
4
; 75%.
= =
= =
= =

2 2 3
2
2 3
CO O(Fe O )
CO
x 0,1 2
oxit l Fe O
y 0,15 3
Bo ton nguy n t : n n 0,15 mol
0,15
%V 100% 75%
0,2
p n B.
C. Bi tp luyn tp
Bi tp 3 ( H Khi A 2007)
Hp th hon ton 2,688 lt kh CO
2
( ktc) vo 2,5 lt dung dch Ba(OH)
2

nng a mol/l, thu c 15,76 gam kt ta. Gi tr ca a l


Hng dn gii
S phn ng : Ba(OH)
2
+ CO
2
BaCO
3
+ Ba(HCO
3
)
2



A. 0,048. B. 0,032. C. 0,04. D. 0,06.
= = = =
= +
= = = =
= =

2 3
2 3 3 2
3 2 2 3 2 3
3 2
CO BaCO
C(CO ) C(BaCO ) C(Ba(HCO ) )
C(Ba(HCO ) ) C(CO ) C(BaCO ) CO BaCO
Ba(HCO )
2,688 15,76
n 0,12 mol ; n 0,08 mol
22,4 197
Theo BTNT v i C : n n n
n n n n n 0,12 0,08 0,04 mol
0,04
n 0,02 mol
2
= +
= + = + =
= =
2 3 3 2
2 3 3 2
Ba(Ba(OH) ) Ba(BaCO ) Ba(Ba(HCO ) )
Ba(OH) BaCO Ba(HCO )
Theo BTNT v i Ba : n n n
n n n 0,08 0,02 0,10 mol
0,10
a 0,04 mol/l p n .
2,
C
5
C. Bi tp luyn tp
Bi tp 4 ( H Khi A 2007)
Ho tan hon ton hn hp gm 0,12 mol FeS
2
v a mol Cu
2
S vo axit
HNO
3
(va ), thu c dung dch X (ch cha hai mui sunfat) v kh duy
nht NO. Gi tr ca a l


Hng dn gii



A. 0,04. B. 0,12. C. 0,075. D. 0,06.

4
3
2 2 4 3
2
Do X chc mui sunfat
S bin i : 2FeS Fe (SO ) (1)
0,12 0,06

dung dc
C
h khng cn
u S 2CuSO
gc NO

+ = =

+
4
+ 2 2 3
(2)
a 2a
Dung dch chc c c ion : Fe , Cu v SO
Theo BTNT v i S: 2.0,12 a 3.0,06 + 2a a 0,06
p n D.
C. Bi tp luyn tp
Bi tp 5
Thi hi nc qua than nng thu c hn hp kh A kh (H
2
, CO, CO
2
).
Cho A qua dung dch Ca(OH)
2
th cn li hn hp kh B kh (H
2
, CO). Mt
lng kh B tc dng va ht 8,96 gam CuO thy to thnh 1,26 gam nc.
Thnh phn % th tch CO
2
trong A l


Hng dn gii

S phn ng :

A. 20,0%. B. 11,11%. C. 29,16%. D. 30,12%.
= = = =

= =
= = = = =
2 2 2
2 2 2 2
2 2
H (A) H (B) H O
O(CO) O(CuO) O(CO , D) O(H O) O(CO , D) O(CO) O(CuO) O(H O)
CO(A) CO(B) CO (D) CuO H O
1,26
n n n 0,07 mol
18
Theo BTNT v i O trong giai o n t B D :
n + n n +n n n n n
8,96
n n n n n 0,07 0
80
,042 mol
C. Bi tp luyn tp
Bi tp 5 (tt)
Hng dn gii (tt)

= = =
= = = =
=
2 2 2 2 2
2 2
2
2
O(H O) O(CO) O(CO , A) O(CO , A) O(H O) O(CO) H O CO
O(CO , A) CO (A)
CO (A)
Theo BTNT v i O trong giai o n t H O A :
n n +n n n n n n
0,028
n 0,07 0,042 0,028 mol n 0,014 mol
2
0,014
%V 10
0,014 + 0,042 + 0,07
=

0% 11,11%
p n B.
S phn ng :
C. Bi tp luyn tp
Bi tp 6 ( C Khi A 2007)
t chy hon ton mt th tch kh thin nhin gm metan, etan, propan
bng oxi khng kh (trong khng kh, oxi chim 20% th tch), thu c 7,84
lt kh CO
2
( ktc) v 9,9 gam nc. Th tch khng kh ( ktc) nh nht
cn dng t chy hon ton lng kh thin nhin trn l


Hng dn gii

S phn ng : Kh thin nhin (CH
4
, C
2
H
6
, C
3
H
8
) + O
2
CO
2
+ H
2
O

A. 70,0 lt. B. 78,4 lt. C. 84,0 lt. D. 56,0 lt.
= = =
= = = =
= =
2 2 2
2 2
O(O ) O(CO ) O(H O)
O O
khng kh(min)
Theo BTNT v i O :
7,84 9,9
n n +n 2+ 1,25 mol
22,4 18
1,25
n 0,625 mol V 0,625.22,4 14 lt
2
14
V 70 lt p n
20%
A.
C. Bi tp luyn tp
Bi tp 7
t chy 5,8 gam cht M ta thu c 2,65 gam Na
2
CO
3
; 2,25 gam H
2
O v
12,1 gam CO
2
. Bit CTPT ca M trng vi cng thc n gin nht. Cng
thc phn t ca M l


Hng dn gii



A. C
9
H
11
ONa. B. C
7
H
7
ONa. C. C
6
H
5
ONa. D. C
8
H
9
ONa.

= = = = = =
= = = =
=
2 3 2 2
x y z t
x y z t 2 3 2 2
Na CO H O CO
Na H
C
Gi CTPT ca M l C H O Na
S ch y : C H O Na Na CO + H O+ CO
2,65 2,25 12,1
n 0,025 mol ; n 0,125 mol ; n 0,275 mol
106 18 44
n 2.0,025 0,05 mol ; n 2.0,125 0,25 mol
n 0,025 + 0

= =

= =

O
6 5
,275 0,3 mol
5,8 (23.0,05 + 1.0,25 + 12.0,3)
n 0,05 mol
16
x : y : z : t 0,3 : 0,25 : 0,05 : 0,05 6 : 5 : 1 : 1 M l C H ONa p n C.
C. Bi tp luyn tp
Bi tp 8
Mt hn hp gm anehit acrylic v mt anehit no, n chc X. t chy
hon ton 1,72 gam hn hp trn cn va ht 2,296 lt kh oxi (ktc). Cho
ton b sn phm chy hp th ht vo dung dch Ca(OH)
2
d, thu c
8,5 gam kt ta. Cng thc cu to ca X l


Hng dn gii

Gi CTPT ca X l C
n
H
2n+1
CHO (n > 0)

S phn ng :


A. HCHO. B. C
2
H
5
CHO. C. C
3
H
7
CHO. D. CH
3
CHO.
= = = = =

= =
= =
=

2 3 2
2 2 2
2 2
CO CaCO O
O(anehit) aneh
H O anehit O CO
H O
i
H
t
O
n n
8,5 2,296
n n 0,085 mol ; n 0,1025 mol
100 22,4
Nhn xt : anehit l n chc
Theo BTKL : m m + m m 1,72 + 0,1025.32 0, 085.44
1,26
m 1,26 gam n = 0,07 mol
18
C. Bi tp luyn tp
Bi tp 8 (tt)
Mt hn hp gm anehit acrylic v mt anehit no, n chc X. t chy
hon ton 1,72 gam hn hp trn cn va ht 2,296 lt kh oxi (ktc). Cho
ton b sn phm chy hp th ht vo dung dch Ca(OH)
2
d, thu c
8,5 gam kt ta. Cng thc cu to ca X l


Hng dn gii (tt)


= =
= =
= =
= =
=

2 2 2 2 2
2
2
2 2
O(anehit) O(O ) O(CO ) O(H O) O(anehit) O(CO ) O(H O) O(O )
aneh
CH =CHCHO CO H
it
X
O
Theo BTNT v i O :
n +n n +n n n +n n
n 0,085.2+0,07 0,1025.2 0,035 mol
Mt kh c : 0,08 n n n 5 0,07 0,015 mol
n 0,035 0,015 0,
= =
=
2
anehit CH =C CH
3
H O X
02 mol
C : m m +m 1,72 0,015.56+0,02(14n+30)
n 1 X l p CH CHO n D.
A. HCHO. B. C
2
H
5
CHO. C. C
3
H
7
CHO. D. CH
3
CHO.
C. Bi tp luyn tp