CHÍNH SÁCH CỔ TỨC

VÀ THỰC TRẠNG TẠI VIỆT NAM

Thùc hiÖn:
NguyÔn Anh TuÊn, M.B.A
Đinh Thanh V©n, M.B.A

C«ng ty T­ vÊn Đ«ng Ph­¬ng

TÇng 3, 229 T©y S¬n
Đèng Đa, Hµ Néi
Tel: 844 563 9612
LÞch Lµm viÖc

 Khái niệm cổ tức

 Lý thuyết về chính sách cổ tức (CSCT)
 Khái niệm CSCT

 Tâm lý cổ đông

 CSCT thông dụng

 Mô hình lợi nhuận còn lại

 Thực trạng cổ phần hóa và CSCT ở VN

 Thảo luận
 CỔ TỨC LÀ GÌ?

 Tû lÖ ph©n chia lîi nhuËn cßn l¹i

cña c«ng ty ®­îc Đ¹i héi ®ång cæ
®«ng quyÕt ®Þnh.
- T¸i ®Çu t­
- Tr¶ cæ tøc
 Cæ tøc: Lîi nhuËn sau thuÕ cña
c«ng ty dµnh ®Ó tr¶ cho c¸c cæ
®«ng.
 Hình thøc, tû lÖ chi tr¶ cæ tøc do
chÝnh s¸ch c«ng ty vµ HĐQTquyết
®Þnh
 ChÝnh s¸ch cæ tøc

 Cã 3 lo¹i chÝnh s¸ch tµi chÝnh

quan träng: chÝnh s¸ch tµi trî,
chÝnh s¸ch ®Çu t­, chÝnh s¸ch cæ
tøc:
 ChÝnh s¸ch tµi trî nãi vÒ viÖc huy
®éng vèn ®Ó mua c¸c s¶n dïng cho
ho¹t ®éng kinh doanh.
 ChÝnh s¸ch ®Çu t­ nªu viÖc ®Çu t­ c¸c
nguån vèn ®Çu t­ ra sao.
 ChÝnh s¸ch cæ tøc liªn quan ®Õn viÖc
x¸c ®Þnh chÝnh s¸ch chi tr¶ lîi nhuËn
cho cæ ®«ng.
 ChÝnh s¸ch cæ tøc

 QuyÕt ®Þnh tr¶ cæ tøc hay giữ

l¹i t¸i ®Çu t­ phÇn lîi nhuËn cßn
l¹i. Bao gåm:
• Tr¶ nhiÒu hay Ýt?
• Tû lÖ cè ®Þnh hay thay ®æi?
• Møc ®é th­êng xuyªn ? 6 th¸ng,
quý, th¸ng..
• Th«ng b¸o chÝnh s¸ch ra sao?
CÁC CỔ ĐÔNG MONG MUỐN GÌ?

Cã 3 lý thuyÕt vÒ mong muèn

cña c¸c nhµ ®Çu t­ hay c¸c cæ
®«ng:
 Cæ ®«ng kh«ng quan t©m nhiÒu
®Õn viÖc tr¶ cæ tøc (dividend is
irrelevant)
 Cæ ®«ng thÝch ®­îc tr¶ cæ tøc
cµng nhiÒu cµng tèt (bird in the
hand).
 Cæ ®«ng muèn ®­îc tr¶ Ýt cæ tøc
(tax preference)
 Cæ ®«ng kh«ng quan t©m
®Õn viÖc tr¶ cæ tøc tiỀN MẶT

 Cæ ®«ng khi muèn cã tiÒn, hä cã

thÓ b¸n cæ phiÕu. NÕu hä kh«ng
muèn tiÒn, hä l¹i dïng cæ tøc mua
cæ phiÕu. Kh«ng cã sù liªn quan
giữa cæ tøc vµ tăng thªm cæ phÇn
trong c«ng ty.
 Modigiliani-Miller (Nobel) năm
1962 ñng hé lý thuyÕt nµy.
 Tuy nhiªn, lý thuyÕt nµy dùa trªn
gi¶ thuyÕt vÒ thÞ tr­êng vèn hoµn
h¶o (kh«ng cã thuÕ, kh«ng cã chi
phÝ m«i giíi, nhà đầu tư có lý trí…)
nªn cÇn xem xÐt l¹i.
Cæ ®«ng ThÝch ®­îc tr¶ cæ tøc tiỀN MẶT
cµng nhiÒu cµng tèt

 Cæ ®«ng cho cæ tøc Ýt rñi ro

h¬n lµ ®Çu t­ thªm vµo c«ng
ty. Hä thÝch n¾m tiÒn ch¾c
trong tay.
 C¸c nhµ ®Çu t­ vµ cæ ®«ng sÏ
®¸nh gi¸ cao c«ng ty chi tr¶ cæ
tøc cao, vµ theo diÔn tiÕn gi¸
cña cæ phiÕu cña c«ng ty cã
thÓ sÏ ®­îc ®Èy lªn cao h¬n.
 Cæ ®«ng kh«ng thÝch ®­îc
tr¶ cæ tøc TIỀN MẶT nhiÒu

 T¹i Mü, tû lÖ thuÕ nÕu cæ ®«ng t¸i

®Çu t­ th­êng nhá h¬n (cã tr­êng
hîp miÔn) lµ thuÕ ®¸nh trªn thu
nhËp cæ tøc (Cao nhÊt lµ 28% vµ
39.6%). Cæ ®«ng sÏ thÝch h·ng tr¶
cæ tøc Ýt, vµ ®iÒu nµy cã thÓ lµm
cho gi¸ cæ phiÕu bÞ h¹.

 T¹i ViÖt Nam chÝnh s¸ch thuÕ thu

nhËp cã sù khuyÕn khÝch nhÊt
®Þnh ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ cæ
phiÕu.
 Kinh nghiÖm cho nhµ qu¶n lý

Lý thuyÕt ChÝnh s¸ch

Kh«ng quan t©mBÊt cø tû lÖ nµo
ThÝch cæ tøc Tr¶ cæ tøc cao
Kh«ng thÝch cæ tøc cao
Tr¶ cæ tøc Ýt

Tuy nhiªn, chÝnh s¸ch nµo lµ ®óng ®¾n

nhÊt???
C©u tr¶ lêi phô thuéc kh«ng chØ vµo sù
ph©n tÝch mµ cßn dùa vµo c¶ kinh nghiÖm
cña ng­êi qu¶n lý!!!
 Kh¶ nĂng thay ®æi cña gi¸ cæ phiÕu

1,000 VND (Giá cổ phiếu)

ThÝch cæ tøc
40

30 Không quan tâm

20
Không thích cổ tức
10

0 50% 100% Tỷ lệ cổ tức

Lý thuyÕt cæ tøc th«ng dông

 Cã hai lý thuyÕt chÝnh vÒ viÖc tr¶ cæ

tøc
 Lý thuyÕt æn ®Þnh cæ tøc: Duy trì møc
®é cæ tøc nhÊt ®Þnh, chØ tăng khi c«ng
ty tăng tr­ëng lîi nhuËn mét c¸ch vững
ch¾c.
Lý do: g©y tăng gi¸ cæ phiÕu, æn ®Þnh
cæ ®«ng, dÔ dµng ®­îc niªm yÕt.
2. Lý thuyÕt thÆng d­ cæ tøc: ChØ ¸p dông
tr¶ cæ tøc khi ®· ®¸p øng nhu cÇu vÒ
®Çu t­ vµ duy trì ®­îc tØ lÖ c¬ cÊu vèn
®Æt ra.
Lý do: kh«ng muèn mÊt chi phÝ huy
®éng vèn míi, cã nhiÒu c¬ héi ®Çu t­
ChÝnh s¸ch cæ tøc th«ng dông

C¸c c«ng ty t¹i Mü th­êng ¸p dông mét trong

ba hình thøc
 Cæ tøc æn ®Þnh trªn mçi cæ phÇn: do
®k niªm yÕt, do æn ®Þnh gi¸ cæ phiÕu,
dù ®o¸n cña ng­êi ®Çu t­ …
 Cæ tøc ®Þnh kú thÊp vµ cã bæ sung
cuèi năm: vËn dông c¶ hai lý thuyÕt,
linh ho¹t..
 Tr¶ cæ tøc theo kÕ ho¹ch ®Þnh tr­íc:
theo tû lÖ nhÊt ®Þnh
Ngoµi ra cßn cã hình thøc mua l¹i cæ
phiÕu hoÆc tr¶ cæ tøc b»ng cæ phiÕu,
tách cổ phiếu
Mua l¹i cæ phiÕu

 C¸c cæ ®«ng sÏ nhËn ®­îc tiÒn tõ

c«ng ty, song kh«ng ®­îc n¾m giữ
quyÒn së hữu cổ phiếu nữa trả
cổ tức bằng tiền.
 Chỉ b¸o vÒ tình hình tµi chÝnh cña
doanh nghiÖp sÏ thay ®æi (ROE,
EPS…), c¬ cÊu vèn vµ chñ së hữu
thay ®æi (tû lÖ nî, quyÒn kiÓm
so¸t c«ng ty.. )
 Tèi thiÓu hãa c¸c kho¶n thuÕ: Mü
cã nhiÒu quy ®Þnh vÒ thuÕ thu
nhËp cæ tøc vµ ­u ®·i víi lêi vèn.
 ­u nh­îc ®iÓm Mua l¹i cæ phiÕu
 ¦u ®iÓm
 C¸c cæ ®«ng cã quyÒn tù b¸n hoÆc kh«ng.
 Tr¸nh ph¶i duy trì tØ lÖ tr¶ cæ tøc cao
 Cã thÓ sö dông ®Ó tăng tiÒn mÆt cÇn thiÕt khi
th«n tÝnh hoÆc b¸n l¹i c«ng ty
 Gi¶m thiÓu thuÕ thu nhËp cæ tøc
 Cæ ®«ng cã thÓ coi ®ã lµ tÝn hiÖu tÝch cùc: lóc
nµy c¸c nhµ qu¶n lý coi nh­ cæ phiÕu ®ang bÞ
®¸nh gi¸ thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc
 Nh­îc ®iÓm
• TÝn hiÖu xÊu vÒ c¬ héi ®Çu t­ cña c«ng ty
• C¸c cæ ®«ng cã thÓ kh«ng ®­îc th«ng b¸o ®Çy
®ñ th«ng tin vµ bÞ mua b¸n thiÕu c«ng b»ng
• C«ng ty cã thÓ ph¶i ®Êu gi¸ ®Ó mua l¹i cæ
phiÕu vµ ph¶i tr¶ víi gi¸ qu¸ cao.
• Së thuÕ cã thÓ ph¹t vì coi ®©y lµ hình thøc
trèn thuÕ cña c«ng ty
Ph­¬ng ph¸p Mua l¹i cæ phiÕu

- Chµo mua víi gi¸ cè ®Þnh: th­êng cao

h¬n gi¸ hiÖn hµnh 20-25%.
- Mua l¹i cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng më
trong thêi gian dµi hµng th¸ng, Ýt ®ét
ngét, tiÕt iÖm chi phÝ.
- ĐÊu gi¸ Hµ Lan th­êng chän danh môc
cæ ®«ng cã chµo gi¸ thÊp, hiÖu qu¶ cao
nhÊt.
- Ph©n phèi quyÒn b¸n l¹i: cho cæ ®«ng
cã quyÒn b¸n l¹i t¹i møc gi¸ x¸c ®Þnh tr­
íc thêi ®iÓm ®¸o h¹n. Cæ ®«ng cã thÓ
giao dÞch quyÒn chän b¸n trªn thÞ tr­
êng thø cÊp.
- Mua cæ phiÕu môc tiªu: cæ ®«ng nhá, ­
Tr¶ cæ tøc bẰng cæ phiÕu

 Đại hội đồng cæ ®«ng ®­a ra tû lÖ

cæ phiÕu ph¸t hµnh thªm ®Ó tr¶
cho cæ ®«ng. C«ng ty kh«ng nhËn
®­îc kho¶n tiÒn thanh to¸n nµo tõ
phÝa cæ ®«ng, nh­ng còng kh«ng
mÊt tiÒn chi tr¶ cho cæ ®«ng.

VÝ dô: Anh A së hữu 100 cæ phiÕu cña

c«ng ty X. Tæng cæ phiÕu l­u hµnh lµ
100.000 cæ phiÕu. MÖnh gi¸ cæ phiÕu
lµ 10. 000®. Cæ tøc th«ng b¸o tr¶ lµ
10% thì anh A sÏ nhËn ®­îc thªm 10 cæ
phiÕu míi.
cæ phiÕu quü, cæ phiÕu th­ëng, T¸ch cæ phiÕu

 Cæ phiÕu quü lµ cæ phiÕu ®­îc mua l¹i,

kh«ng ®­îc l­u hµnh, n»m trong quü
trong thêi gian ng¾n h¹n, cã thÓ dïng
®Ó tr¶ cho cæ ®«ng vµ kh«ng ph¶i lµ
cæ phiÕu ph¸t hµnh thªm.
 Cæ phiÕu th­ëng lµ hình thøc c«ng ty
ph¸t hµnh thªm tr¶ cho ng­êi trong c«ng
ty, kh«ng phô thuéc vµo lîi nhuËn cña
c«ng ty, vµ lµm thay ®æi tû lÖ n¾m giữ
cæ phiÕu cña cæ ®«ng khi ph¸t hµnh.
 T¸ch cæ phiÕu lµ khi c«ng ty tăng sè l­
îng cæ phÇn (Ở Mỹ nh»m giữ cho gi¸ cæ
phiÕu ë trong khung tèt nhÊt lµ tõ $20-
$80). Nhìn chung t¸ch cæ phiÕu chØ
diÔn ra khi qu¶n lý thÊy cã dÊu hiÖu
tÝch cùc, phương pháp này ít tốn kém hơn
VÍ DỤ CỤ THỂ Ở VN

 Hội đồng quản trị Công ty CP bánh kẹo Biên Hòa

(Bibica) vừa gửi đơn lên Uỷ ban chứng khoán Nhà
nước về việc đăng ký bán 350 nghìn cổ phiếu quỹ. Nếu
được Uỷ ban chứng khoán Nhà nước chấp thuận ngay
thì đây sẽ là tổ chức niêm yết thứ hai, thực hiện bán cổ
phiếu quỹ trên thị trường trong tháng 8 này

 Công ty cổ phần đại lý liên hiệp vận chuyển

(Gemadept) sẽ trả cổ tức năm 2003 cho các cổ đông
hiện hữu bằng cổ phiếu. Để thực hiện việc này, Công
ty sẽ phát hành thêm 986.342 cổ phiếu GMD, tương
đương với 9.863.420.000 tỷ đồng tính theo mệnh giá
10.000 đồng/cổ phiếu theo giấy chứng nhận đăng ký
phát hành thêm cổ phiếu do Chủ tịch Uỷ ban chứng
khoán Nhà nước cấp.
M« hình lîi nhuËn cßn l¹i
 Tìm ra sè lîi nhuËn cÇn giữ l¹i
cho c¬ cÊu vèn ®Æt ra.
 Thanh to¸n c¸c kho¶n lîi
nhuËn cßn l¹i cho cæ ®«ng d­
íi d¹ng cæ tøc.
 ChÝnh s¸ch nµy sÏ gi¶m thiÓu
chi phÝ ph¸t hµnh, chi phÝ
ph¸t sinh khi huy ®éng vèn
 chi phÝ vèn trung bình
(WACC - cæ phiÕu, tr¸i
phiÕu, nî dµi h¹n kh¸c..) gi¶m
THỰC TRẠNG CỔ PHẦN HÓA Ở VN
 Trong 6 tháng đầu năm 2005:
195 doanh nghiệp thực hiện
sắp xếp lại sở hữu, 154 cổ phần
hóa, , 20% so với kế họach
năm 2005. Tổng số doanh
nghiệp cổ phần hóa là gần 2.500
doanh nghiệp.

 DNNN đủ điều kiện niêm yết có

nhiều nhưng vẫn tập trung đẩy
mạnh sản xuất kinh doanh.
THỰC TRẠNG CHI TRẢ CỔ TỨC Ở VN
 Nghị định 44/CP 1998 quy định mệnh
giá 10,000 đ nên việc chi trả cổ tức dựa trên
mệnh giá mỗi cổ phần.
 Chủ yếu là chi trả bằng tiền mặt theo quý, 6
tháng, năm. Hình thức chi trả bằng cổ phần
chưa có văn bản hướng dẫn và vẫn chưa
được áp dụng nhiều.
 Quy trình chi trả của các công ty chưa niêm
yết giống công ty đã niêm yết: HĐQT đề xuất
mức cổ tức, thông qua Đại hội đồng cổ đông,
đưa ra Nghị quyết về thời gian, tỷ lệ chi trả..
 Hạch toán chủ yếu theo kiểu DNNN  tỷ lệ lập
các Quỹ khen thưởng, phúc lợi rập khuôn,
Các quỹ này nên được tính vào chi phí sản
xuất hay không?
THỰC TRẠNG CHI TRẢ CỔ TỨC Ở VN

 Theo Viện nghiên cứu thành lập và phát triển

doanh nghiệp thuộc VAFI, Bộ tài chính, cổ tức
trả bằng tiền mặt thường cao hơn lãi suất
ngân hàng, khoảng 12% / năm, tạo sức ép lớn
cho ban quản lý doanh nghiệp.
 Trả cổ tức tiền mặt cao sẽ hạn chế khả năng
tích tụ vốn của doanh nghiệp để tái đầu tư, tỷ
trọng vay vốn ngân hàng tăng, và có khả năng
mất cân đối các nguồn trả nợ.
 Chưa có Luật hiện hành xử lý các HĐQT trả cổ
tức cao nhằm xoa dịu cổ đông trong khi công
ty không kinh doanh có hiệu quả.
CĂN CỨ ĐƯA RA CSCT CHO DNVN

 Tình hình lợi nhuận.

 Chu kỳ tăng trưởng và cơ hội đầu
tư
 Cơ cấu vốn mục tiêu
 Tâm lý của người đầu tư VN
 Chính sách thông tin của công ty
CĂN CỨ TÌNH HÌNH LỢI NHUẬN

 Đặt ra tỷ lệ chi trả tham khảo mô

hình lợi nhuận còn lại.
 Ổn định lợi nhuận thì có thể có
chính sách cổ tức ổn định được
ưa chuộng, tạo dựng hình ảnh tốt
đẹp.
 Tránh cố gắng duy trì tỉ lệ cổ tức
cố định nếu lợi nhuận không ổn
định.
 CĂN CỨ CHU KỲ TĂNG TRƯỞNG
VÀ CƠ HỘI ĐẦU TƯ

 Cơ hội đầu tư có khả năng sinh lời cao

thì nên giữ lại để tái đầu tư nhiều. Giảm
chi phí huy động vốn.
 Công ty thuộc ngành công nghiệp đang
còn đà phát triển, có tỷ lệ lợi nhuận trên
vốn chủ sở hữu cao thì không nên chi
trả cổ tức bằng tiền mà nên giữ lại để
tái đầu tư.
 CĂN CỨ CƠ CẤU VỐN MỤC TIÊU

 Tỷ lệ vốn chủ sở hữu, tỉ lệ nợ. Có

phương án dự trù lợi nhuận để lại
để tránh thiếu vốn khi cần.
 Khả năng tiếp cận các nguồn vốn:
ngân hàng, TTCK, …
 Các công ty và doanh nghiệp nhỏ
ở VN thực trạng ra sao?
 CĂN CỨ TÂM LÝ NGƯỜI ĐẦU TƯ VN

 Thích có cổ tức hay thích đầu tư

theo lý thuyết trình bày ở trên.
 Tâm lý nhìn vào triển vọng phát
triển của công ty và giá cổ phiếu.
 Cần có biện pháp điều tra tâm lý
cổ đông của công ty.
 CĂN CỨ CHÍNH SÁCH THÔNG TIN

 Công ty có dung thông tin cổ tức để

quảng bá hình ảnh hay không?
 Công ty có muốn có chính sách cổ tức
ổn định, mục tiêu được niêm yết.
 Tham khảo tỷ lệ lãi suất ngân hàng.
 Thuế thu nhập đánh vào cổ phiếu trong
tương lai ở VN sẽ là một yếu tố cân
nhắc của người đầu tư. Công ty cần có
biện pháp phòng ngừa trước.
Tµi liÖu tham kh¶o
 ChÝnh s¸ch cæ tøc vµ t¸c ®éng cña nã tíi c«ng
ty. TS. еo Lª Minh. NXB ChÝnh trÞ quèc gia
2005.
 LuËt DNNN vµ c¸c quy ®Þnh vÒ cæ phÇn hãa,
giao, b¸n, kho¸n kinh doanh. ViÖn nghiªn cøu
qu¶n lý kinh tÕ T¦. NXB Giao th«ng vËn t¶i
2005.
 Thời báo Kinh tế online
 Intermediate Financial Management.
Eugenne F. Brigham and Phillip R. Daves.
Seventh Edition. Thomson Learning 2002.
 Financial Management. Eugenne F. Brigham
and Micheal C. Earhardt. Harcourt, Inc 2002.
THẢO LUẬN VÀ CÂU HỎI

Dựa trên tình hình thực tiễn trong quá trình

cổ phần hóa, các doanh nghiệp đưa ra
chính sách cổ tức để đưa ra câu hỏi và
thảo luận với bên tư vấn !!!