Dariusz Sieczkowski, wsppraca: Alena Volfov

CzeskoCzesko-polski sownik tematyczny

dla uczniw i studentw
wydanie trzecie (poprawione i zaktualizowane) 18 000 sw i wyrae

Wydawnictwo Darlex www.darlex.pl OWICIM 2011

PRZEDMOWA Trzecie ju wydanie czesko-polskiego sownika tematycznego jest efektem ponad piciu lat wytonej pracy. Sownik przeznaczony jest gwnie dla uczniw i studentw, jednak przyda si kadej osobie majcej kontakt z jzykiem czeskim. Trzecie wydanie rni si od poprzednich korekt znalezionych bdw oraz now szat graficzn. Pierwsze wydanie sownika byo bezpatne. Drugie zostao udostpnione na zasadzie dobrowolnych wpat. Przez dwa lata, na ponad 70 000 pobra, pienidze wpacia tylko jedna osoba. Ponad 6 lat pracy, to rwnie okres obelg i ponie ze strony rodowiska naukowego oraz rnych intelektualistw, ktrzy nie akceptuj autorskich metod pracy i wymiewaj drobne bdy, ktre przy tej iloci materiau leksykalnego s po prostu nieuniknione. Sownik tworzyem w czasach studiw, kiedy byem mody i gupi oraz mylaem, e uda mi si zawojowa wiat. Dzisiaj, kiedy nabyem dowiadczenia, zmienibym cakowicie ukad tematyczny i zastosowa nowe metody bada leksykograficznych, dziki ktrym sownik mgby zawiera nawet 100 000 sw i wyrae. Niestety, bez pienidzy nie jest moliwe kontynuowanie prac na tak szerok skal. Po raz kolejny chciabym podzikowa za wieloletni wspprac Alenie Volfovej z Brna, ktra niezomnie i bezinteresownie pomagaa mi doprowadzi to dzieo do koca. Wypada rwnie podzikowa wykadowcom z Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Biaej za pi lat studiw. Na podzikowania zasuy sobie rwnie p. Ludvk tpn, jedyny pracownik Uniwersytetu Masaryka w Brnie, ktry potrafi doceni moj prac. Jego nieoczekiwana mier 29 grudnia 2009 roku przekrelia moje szanse na ukoczenie drugiego kierunku studiw oraz studia doktoranckie. Mimo trudnej sytuacji i cigych obelg badania leksykalne jzyka czeskiego bd kontynuowane. W nastpnych latach zostanie opracowany Uniwersalny sownik tematyczny czesko-polski, ktry bdzie si ukazywa w czciach. Niestety, po dotychczasowych dowiadczeniach zostaem zmuszony do wprowadzenia symbolicznej opaty za pobranie kadej czci. Pierwsz cz pt. ycie mona ju pobra ze strony wydawcy - www.darlex.pl . Nastpne czci bd si ukazyway raz na sze miesicy. Sownik jest prac pioniersk, w zwizku z czym na pewno nie bdzie prac doskona. Czytelnikw prosz wic o wyrozumiao. Dariusz Sieczkowski

Jeli chce pan napisa sownik czesko-polski, to musi pan zna jzyk prasowiaski Dr Roman Madecki (Uniwersytet Masaryka w Brnie) podczas egzaminu wstpnego na studia doktoranckie

-2-

SPIS TRECI:
1. NA CO DZIE 1. DANE OSOBOWE 2. RZECZY OSOBISTE 3. USUGI W MIECIE 4. USUGI POCZTOWE 5. USUGI TELEKOMUNIKACYJNE 6. DOM I MIESZKANIE 7. MAJSTERKOWANIE 8. W BIBLIOTECE 9. RUCH DROGOWY 10. W OGRODZIE 11. CYRK 12. HAZARD 13. ZAKADY BUKMACHERSKIE 14. KINO 15. OGRD ZOOLOGICZNY 16. KONKURSY 17. ZWIERZTA DOMOWE 2. KOLEJE YCIA 1. CZYNNOCI CODZIENNE 2. RODZINA 3. OD NARODZIN DO MIERCI 4. YCIE TOWARZYSKIE 5. MIER I POGRZEB 6. PROBLEMY 7. SPR 8. KAMSTWO I PRAWDA 3. CZOWIEK 1. CHARAKTER 2. WYGLD 3. INTELIGENCJA 4. NAOGI 5. SEN 6. SEKS 7. POTRZEBY FIZJOLOGICZNE 4. EMOCJE I UCZUCIA 1. WZAJEMNE STOSUNKI 2. MIO 3. RADO 4. SMUTEK 5. GNIEW 6. STRACH I ODWAGA 5. SPOECZESTWO 1. SPOECZESTWO POJCIA OGLNE 2. HISTORIA 3. STARE LUDY I PLEMIONA 4. JZYKI WIATA 5. POLITYKA 6. WYBORY 7. IMIGRACJA 8. WSPCZESNA NOWOMOWA 9. SUBKULTURY 10. RODKI MASOWEGO PRZEKAZU 11. RELIGIA 7 7 8 9 10 11 13 13 14 15 16 16 16 17 17 17 18

20 21 22 24 25 26 26 27

28 31 33 34 35 36 37

38 38 39 40 41 42

43 43 45 45 46 47 48 48 49 49 53

-3-

6. PRACA 1. BEZROBOCIE 2. PRACA POJCIA OGLNE 3. STRAJK 4. URLOP 5. PRACA OBOWIZKI I PRZYWILEJE PRACOWNIKA 6. PRACA CECHY PRACOWNIKA 7. ZAWODY 7. BIZNES 1. BANKOWO 2. PODATKI 3. GOSPODARKA 4. TOWARY EKSPORTOWANE I IMPORTOWANE 5. HANDEL 6. PRZEDSIBIORSTWO 7. KSIGOWO 8. REKLAMA 9. UBEZPIECZENIA 10. UMOWA 11. PIENIDZE 12. GIEDA 13. RYNEK WALUTOWY 14. WALUTY WIATA 8. BEZPIECZESTWO PUBLICZNE 1. PRZESTPCZO POSPOLITA 2. TERRORYZM 3. SDOWNICTWO 4. WIZIENIE 5. SUBY SPECJALNE 6. BRO 7. ARMIA 8. LOTNICTWO 9. MARYNARKA 10. WOJNA 11. PODSTAWOWE SOWNICTWO POTOCZNE 12. SOWNICTWO ARCHAICZNE 13. KATASTROFY I WYPADKI 9. NAUKA 1. NAUKA POJCIA OGLNE 2. ASTRONOMIA 3. ENERGETYKA 4. ELEKTRONIKA I ELEKTROTECHNIKA 5. MATEMATYKA 6. GEOMETRIA 7. LOGIKA 8. FIZYKA 9. CHEMIA 10. JZYKOZNAWSTWO 11. LITERATURA 12. SAMOCHD 13. ORGANIZM 14. KOMPUTER 15. GRY KOMPUTEROWE 16. INTERNET 17. OPROGRAMOWANIE 18. PRZEMYS 19. BUDOWNICTWO 20. ARCHITEKTURA 21. GENETYKA 22. JEDNOSTKI MIAR I WAG

57 57 59 59 59 61 62

64 65 65 66 67 68 69 69 69 70 71 72 72 73

74 77 77 79 79 80 81 82 83 83 85 86 87

90 90 91 92 93 94 95 96 97 98 100 101 102 104 106 106 107 109 110 110 111 112

-4-

10. SPORT 1. DYSCYPLINY SPORTOWE 2. RYWALIZACJA 3. DRUYNA 4. IGRZYSKA OLIMPIJSKIE 5. PIKA NONA 6. HOKEJ NA LODZIE 7. BOKS 8. KOLARSTWO 9. SKOKI NARCIARSKIE 10. FORMUA 1 11. SIATKWKA 12. KOSZYKWKA 13. TENIS 14. LEKKOATLETYKA 15. GOLF 16. GIMNASTYKA 17. JEDZIECTWO 18. YWIARSTWO FIGUROWE 19. NURKOWANIE 20. PODSTAWOWE SOWNICTWO POTOCZNE 11. KULTURA 1. FILM 2. TEATR 3. MUZYKA 4. INSTRUMENTY MUZYCZNE 5. SZTUKI PLASTYCZNE 6. RZEBA 7. SHOWBIZNES 12. PRZYRODA 1. WODA 2. LD 3. GRY 4. POGODA 5. POWIETRZE 6. SSAKI 7. PTAKI 8. RYBY 9. RNE ZWIERZTA 10. DRZEWA 11. ROLINY 13. WIAT WOK NAS 1. ZMYSY 2. KOLORY 3. RUCH 4. KSZTAT 5. DWIK 6. PRZESTRZE 7. PIERWIASTKI 8. MIASTO 9. WIE 10. DRB 14. NAZWY GEOGRAFICZNE 1. PASTWA WIATA 2. MIASTA WIATA 3. GRY 4. KRAINY I REGIONY 5. NARODOWOCI 6. RZEKI 7. MORZA, JEZIORY I OCEANY 8. WYSPY

113 113 116 116 117 118 119 120 121 121 122 122 123 123 124 124 125 125 126 126

127 128 129 130 131 132 132

134 135 136 136 138 139 140 141 142 143 144

145 146 147 147 148 149 151 151 152 153

154 155 156 157 158 158 159 159

-5-

15. PODRE 1. HOTEL 2. KOMUNIKACJA MIEJSKA 3. PODR POCIGIEM 4. PODR SAMOLOTEM 5. PODR DROG MORSK 6. TURYSTYKA 7. NA GRANICY 16. EDUKACJA 1. SZKOA PODSTAWOWA 2. SZKOA REDNIA I ZAWODOWA 3. ZAJCIA 4. UCZE I JEGO OBOWIZKI 5. SPRAWDZIAN WIADOMOCI 6. SZKOA WYSZA 17. ZAKUPY 1. ZAKUPY POJCIA OGLNE 2. ARTYKUY SPOYWCZE 3. NAPOJE 4. ODZIE I OBUWIE 5. ARTYKUY RTV 6. ARTYKUY AGD 7. ARTYKUY BIUROWE 8. KOSMETYKI 9. OWOCE I WARZYWA 18. ZDROWIE 1. U LEKARZA 2. DOLEGLIWOCI I CHOROBY 3. ZABIEGI MEDYCZNE 4. SUBA ZDROWIA 5. U DENTYSTY

160 160 161 163 164 165 166

167 167 168 169 170 170

172 173 174 174 176 177 177 178 179

180 180 183 184 184

-6-

1 NA CO DZIE 1.1 Dane osobowe adresa adres jmno imi nboenstv wyznanie nrodnost narodowo povoln zawd pjmen nazwisko provdan zamna rozveden rozwiedziony stav stan cywilny svobodn wolny titul tytu totonost tosamo vdan matka vdova wdowa vdovec wdowiec vk wiek vzdln wyksztacenie zjmy zainteresowania enat onaty ivotopis yciorys znamen znak zodiaku

WYRAENIA: absolvovat kolu ukoczy szko slo dokladu numer dokumentu datum narozen data urodzenia dv jmno nazwisko panieskie msto narozen miejsce urodzenia obansk prkaz dowd osobisty osobn daje dane osobiste poskytnout osobn daje poda dane osobiste potovn smrovac slo kod pocztowy poadovat daje wymaga podania danych rodinn stav stan cywilny rodn slo pesel rodn pjmen nazwisko panieskie sdlit osobn daje poda dane osobowe sttn pslunost obywatelstwo stedokolsk vzdln wyksztacenie rednie telefon do zamstnn telefon do pracy telefon dom telefon domowy trval pobyt pobyt stay pln adresa peny adres uvan k identifikaci uywane do identyfikacji vysokokolsk vzdln wyksztacenie wysze zpracovat daje przetwarza dane osobowe

1.2 Rzeczy osobiste aktovka aktwka bankovka banknot baterie bateria baterka latarka boxer kastet brle okulary bitva brzytwa budk budzik cestovn kabela torba podrna cigareta papieros tec brle okulary do czytania detnk parasol divadeln kuktko lornetka teatralna doklad totonosti dokument tosamoci dudlk smoczek dmka fajka holic strojek maszynka do golenia hotovost gotwka hl laska hygienick vloka podpaska chrasttko grzechotka jednorzov iletka jednorazowa yletka jehlice szpilka jehlice do vlas szpilka do wosw k noen pod pa do noszenia pod pach kabelka torebka kl klucz klips klips kontaktn oky soczewki kontaktowe krabika sirek pudeko zapaek kreditn karta karta kredytowa mobiln telefon telefon komrkowy nkupn kabel(k)a torebka/torba na zakupy nramkov hodinky zegarek na rk nunice kolczyk necesr neseser nonk nocnik obansk prkaz dowd osobisty pna na holen piana do golenia pepk gaz pieprzowy plenky pieluchy pouzdro etui, futera pouzdro na brle futera na okulary pouzdro na cigarety papieronica slunen brle okulary przeciwsoneczne slzotvorn plyn gaz zawicy ekov knka ksieczka czekowa taka torebka toaletn papr papier toaletowy zapalova zapalniczka zsobnk na iletky pudeko na yletki zubn ni ni dentystyczna zubn pasta pasta do zbw

-7-

1.3 Usugi w miecie advokt adwokat advoktn kancel kancelaria adwokacka akumulatory akumulatory akupunktura akupunktura, gabinet akupunktury akvaristika akwarystyka antikvarit antykwariat architektonick kancel biuro architektoniczne autobazar komis samochodowy autodlna warsztat samochodowy autodly czci samochodowe automobilov myc linka myjnia samochodowa autoopravna warsztat samochodowy autopark salon samochodowy autopjovna wypoyczalnia samochodw autosalon salon samochodowy autoservis serwis samochodowy banka bank bar bar barvy-laky farby i lakiery bezpenostn agentura firma ochroniarska bezpenostn sluby ochrona billiard club klub bilardowy brusrna szlifiernia cestovn kancel biuro podry cukrrna cukiernia ajovna herbaciarnia alounictv zakad tapicerski erpac stanice stacja benzynowa istrna pralnia dmsk konfekce konfekcja damska daov poradenstv doradztwo podatkowe deratizace deratyzacja dtsk mda odzie dziecica dtsk prodejna sklep s artykuami dziecicymi dezinfekce dezynfekcja divadlo teatr drogerie drogeria filatelie filatelistyka, sklep filatelistyczny filharmonie filharmonia fotolaborato laboratorium fotograficzne geodezie geodezja herna salon gier holistv fryzjer mski hospoda knajpa hotel hotel hraky zabawki hromosvody piorunochrony hudebn kola szkoa muzyczna hypermarket hipermarket chovatelsk poteby sklep zoologiczny instalatr hydraulik jazykov kola szkoa jzykowa kadenictv fryzjer damski kamerov systmy monitoring, telewizja przemysowa kancelsk poteby artykuy biurowe kavrna kawiarnia kino kino klemprna blacharnia klempstv blacharstwo klenotnictv zakad jubilerski knihkupectv ksigarnia koberce dywany kominictv zakad kominiarski kongresov centrum centrum konferencyjne koprovac sluby usugi ksero koprovn ksero kosmetick saln salon kosmetyczny kosmetika salon kosmetyczny koupelny azienki koen galanterie galanteria skrzana koeiny futra koenictv zakad kunierski krby kominki krejovstv dmsk krawiectwo damskie krejovstv zakad krawiecki kuchysk studio salon kuchenny kvtiny kwiaty lkrna apteka levn mda tania odzie mrnice kostnica nbytek meble nhradn dly czci zamienne nkupn centrum centrum handlowe obchodn dm dom handlowy obuv obuwie odvy sklep odzieowy odtahov sluba pomoc drogowa ofsetov tisk druk offsetowy okna-dvee okna i drzwi olejov kotle koty olejowe optika optyk , salon optyczny ovoce-zelenina owoce i warzywa paprnictv sklep papierniczy parfumrie perfumeria pekrna piekarnia penzijn fond fundusz emerytalny pernikstv sklep z piernikami pivnice piwiarnia plynov kotle koty gazowe pneuservis wulkanizacja opon pohebn sluba zakad pogrzebowy pojiovna zakad ubezpieczeniowy posilovna siownia pota poczta potraviny sklep spoywczy pouit zbo uywany towar projekn kancel biuro projektowe protiporn systmy systemy przeciwpoarowe pjovna pvs wypoyczalnia przyczep raztkrna wyrb piecztek reality nieruchomoci reklamn agentura agencja reklamy restaurace restauracja eznictv zakad rzenicki samoobsluha sklep samoobsugowy szkov kancel zakad bukmacherski sklad magazyn sklenstv zakad szklarski, szklarz slvrna odlewnia specializovan prodejna sklep specjalistyczny spedice spedycja stavebn firma firma budowlana stavebn nad narzdzia budowlane stelnice strzelnica studio krsy a zdrav studio zdrowia i urody supermarket supermarket suvenry pamitki koln poteby artykuy szkolne tabk kiosk, trafika tanen kola szkoa taca

-8-

tetovn salon tatuay tiskrna drukarnia trafika trafika trnice targowisko ubytovna dom noclegowy etnictv ksigowo klidov sluby sprztanie uzenstv wdliny velkoobchod hurtownia vtby wrka veterinrn ordinace gabinet weterynaryjny videopjovna wypoyczalnia kaset video vinrna winiarnia

vlasov studio salon fryzjerski Vodrny a kanalizace Przedsibiorstwo Wodocigw i Kanalizacji vroba nbytku produkcja mebli vstavba telekomunikace budowa sieci telekomunikacyjnych vtahy windy zabezpeovac systmy systemy alarmowe zmenictv zakad lusarski zastavrna lombard zeln trh targ warzywny zlatnictv zotnik aluzie aluzje 1.4 Usugi pocztowe

adresa adres adresant nadawca adresantka nadawczyni adrest adresat balek paczuszka balk paczka datum data dopis list dopisovat si korespondowa doplatek dopata doruovatel dorczyciel, listonosz kolek znaczek opaty skarbowej korespondence korespondencja kehk kruche kurr kurier listono listonosz oblka koperta obdret otrzyma obsah zawarto, tre odbratel odbiorca odeslatel nadawcza odeslatelka nadawczyni odeslat wysa odpov odpowied odpovdt odpowiedzie podpis podpis

pohled, pohlednice widokwka pohlednice widokwka poplatek opata porto porto poslat wysya postskriptum post scriptum pokozen uszkodzenie pota poczta potovn opata pocztowa potovn pocztowy pest przeczyta pepka okienko pjem odbir pjemce odbiorca raztko piecztka, stempel rozbalit rozpakowa roznka roznoszenie sloenka przekaz pieniny spnina przesyka ekspresowa telegram telegram zabalit zapakowa zhlav nagwek zalepit zaklei zapeetit zapiecztowa zvit zway

WYRAENIA: adresa odeslatele adres zwrotny adrest neznm adresat nieznany adresovat dopis adresowa list anonymn dopis anonimowy list automat na znmky automat na znaczki dt dopis do oblky woy list do koperty doporuen zsilka przesyka polecona doporuen dopis list polecony doruit balk dorczy paczk dv potovn znmky dwa znaczki pocztowe hlavn pota poczta gwna hodit do schrnky wrzuci do skrzynki na listy jt na potu i na poczt korespondenn lstek rzad. kartka pocztowa listovn tajemstv tajemnica korespondencji minimln hmotnost minimalna waga na dobrku za pobraniem nalepit znmku naklei znaczek napsat nkomu dopis napisa do kogo list navzat korespondenci nawiza korespondencj obyejn psan przesyka zwyka obyejn dopis list zwyky odmoit znmky z oblek odlepi znaczki z kopert (moczc w wodzie) opatit dopis adresou zaadresowa list penn poukzka przekaz pieniny psemn styk kontakt pisemny podac lstek dowd nadania podat balk nada paczk poln pota poczta polowa poslal jsem to doporuen wysaem to listem poleconym poste restante poste restante potovn poukzka przekaz pocztowy potovn prvodka kwit pocztowy potovn pihrdka skrytka pocztowa potovn schrnka skrytka pocztowa potovn sluby usugi pocztowe potovn ad urzd pocztowy potovn znmka znaczek pocztowy potvrzen o podn dowd nadania potvrzen o pevzet potwierdzenie odbioru potvrzen pjmu potwierdzenie odbioru prostihnout oblku rozci kopert

-9-

roztrhat dopis podrze list roztrhnout oblku rozerwa kopert schrnka na dopisy skrzynka na listy smrovac slo kod pocztowy spn dopis list ekspresowy vedouc poty naczelnik poczty vst korespondenci prowadzi korespondencj

vdej balk wydawanie paczek vdej dopis wydawanie przesyek listowych vhrun dopis list z pogrkami vyplcen dchod wypata rent i emerytur zalepen oblka zaklejona koperta ztracen zsilka zgubiona przesyka zvit balk zway paczk

1.5 Usugi telekomunikacyjne cifernk tarcza dovolat se dodzwoni si fax faks faxovat faksowa informace informacja klapka numer wewntrzny klvesa klawisz klvesnice klawiatura obsazeno zajte obvolvat obdzwania odposlech podsuch odposlouchvat podsuchiwa pager pager pokryt zasig praskat trzaska (w suchawce) pepojit przeczy pesmrovat przekierowa roaming roaming roamingov roamingowy tarif taryfa telefon telefon telefonn telefoniczny telefonovat telefonowa astnice abonentka astnk abonent videokonference wideokonferencja zavsit odoy suchawk zavolat zadzwoni zznamnk automatyczna sekretarka

WYRAENIA: aktivan poplatek opata aktywacyjna bezdrtov telefon telefon bezprzewodowy bezplatn linka bezpatna linia ekajc hovor rozmowa oczekujca ekat na telefont czeka na telefon sla se slevou numery z nisz taryf dlkov voln poczenie midzymiastowe dej mi ho! daj mi go! (telefon) dlouh tn dugi sygna faxov slo numer faksu hork linka gorca linia hovor na et volanho rozmowa na koszt abonenta jt k telefonu podej do telefonu konference na dlku telekonferencja konferenn hovor konferencja koupit si kredit kupi doadowanie linka dvry telefon zaufania mezimstsk hovor rozmowa midzymiastowa minuty zdarma darmowe minuty mstn hovor rozmowa lokalna mluvit do sluchtka mwi do suchawki mobiln s sie telefonii komrkowej mobiln telefon telefon komrkowy na slyenou! do usyszenia! naukat telefonn slo wystuka numer telefonu navzat spojen nawiza poczenie nechat vzkaz zostawi wiadomo nechat vzkaz na zznamnku zostawi wiadomo na automatycznej sekretarce nemohu se dovolat nie mog si dodzwoni nevyerpan voln minuty niewykorzystane darmowe minuty nikdo to nezved nikt nie odbiera, nikt si nie zgasza oblast pokryt obszar zasigu odblokovat telefon odblokowa telefon pevn linka telefon stacjonarny pevn pedvolba stay prefiks pevn s sie telefonii stacjonarnej platit za kadou naatou minutu paci za kad rozpoczt minut posln zprv wysyanie wiadomoci poslat faxem wysa faksem pratit telefonem rzuci suchawk produktov balek pakiet produktw provolan penze pienidze wydane na rozmowy telefoniczne peruit hovor przerwa rozmow pesmrovn hovoru przekierowanie rozmowy pchoz hovor rozmowa przychodzca pijat hovor rozmowa odebrana pijmat hovor odbiera rozmow pipojit telefonn linku podczy lini telefoniczn sada hands-free zestaw gonomwicy sekundov tarifikace naliczanie sekundowe sekundov tovn naliczanie sekundowe skryt nklady ukryte koszty slab signl saby sygna smrov slo numer kierunkowy stvajc linka istniejca linia stisknout klvesu nacisn klawisz patn signl saby sygna telefon zvon telefon dzwoni telefonn automat na mince automat wrzutowy telefonn budka budka telefoniczna telefonn karta karta telefoniczna telefonn seznam ksika telefoniczna telefonn et rachunek za telefon telefonn stedna centrala telefoniczna telekomunikan sluby usugi telekomunikacyjne tsov linka numer alarmowy tnov volba wybieranie tonowe et za telefon rachunek za telefon veejn telefonn automat automat publiczny volat do zahrani dzwoni za granic volat nkomu dzwoni do kogo voln minuty darmowe minuty vpis hovor wykaz rozmw, billing

- 10 -

vypnout zvonn wyczy dzwonek vyten internet dial-up vytoit slo wykrci numer vytoit patn slo wykrci zy numer vyzvnc tn dzwonek vzt telefon odebra telefon zadat slo PIN wpisa numer PIN-u, wprowadzi PIN zapnout zvonn wczy dzwonek zavolat nkomu na mobil zadzwoni do kogo na telefon komrkowy

zavolat pozdji zadzwoni pniej zavolat zptky oddzwoni zavolej mi nkdy zadzwo do mnie kiedy zelen linka linia 0800 zmknout tlatko nacisn przycisk zvednout sluchtko podnie suchawk havit drt wisie na telefonie Zlat strnky ksika telefoniczna lut strnky ksika telefoniczna

SOWNICTWO POTOCZNE: brnknout tyrkn dok telefon komrkowy z dotykowym wywietlaczem esemesk osoba piszca duo sms-w esemesk osoba piszca duo sms-w esemeskovat wysya sms-y faxovn opata za wysanie faksu handka telefon bezprzewodowy linka dyurujcy przy telefonie zaufania linkaka dyurujca przy telefonie zaufania mobil komrka mobil uytkownik telefonu komrkowego motorol waciciel telefonu marki Motorola napchnout zaoy podsuch ppk pager siemens waciciel telefonu marki Siemens simka karta SIM stabil telefon stacjonarny textovk osoba piszca duo sms-w

1.6 Dom i mieszkanie 1+1 M2 2+1 M3 3+1 M4 armatura armatura balkon balkon baterie bateria bidet bidet brna brama bydlen mieszkanie byt mieszkanie erpadlo pompa chata dacza chodba korytarz idlo czujnik typodlan czteropitrowy dladice brukowana drka (do domu) domcnost gospodarstwo domowe domeek domeczek dovt domkn dvee drzwi dvojdomek domek bliniak gar gara garsonira kawalerka gau tapczan hadr szmata houba gbka heben grzebie hromosvod piorunochron interir wntrze izolace izolacja jdelna jadalnia kanalizace kanalizacja kart szczotka keramika ceramika klika klamka klozet klozet koberec dywan kobereek dywanik kohoutek kran koupelna azienka krb kominek keslo fotel kuchyn kuchnia kuktko wziernik kvtin wazon lampa lampa lampika lampka lita listwa lonice sypialnia lustr yrandol mal may markza markiza metla miota mramor marmur mdlo mydo nbytek meble (m.pl.) njem czynsz njemn czynsz nasthovat se wprowadzi si neuklizen nieposprztany obraz obraz odpadky mieci okap rynna okno okno osuka rcznik kpielowy parapet parapet plot pot plyn gaz podkrov poddasze podlaha podoga pohovka sofa pojistka bezpiecznik police pka podek porzdek postel ko potrub rura, rury pracovna pracownia prh prg pedlat przerobi peds przedpokj pestavt przebudowywa pesthovat se przeprowadzi si petkat przecieka petopen przegrzany

- 11 -

pzem parter prosklen przeszklony raditor grzejnik, kaloryfer regl rega etzek acuszek (na drzwi) rohoka wycieraczka roleta roleta runk rcznik atnk szafa na ubranie sauna sauna schodit 1. schody 2. klatka schodowa schody schody skldaka mebel skadany sklep piwnica sk szafa skka szafka slunn soneczny splachovn spukiwanie stna ciana stecha dach strop sufit stl st stylov stylowy uplk szufladka surna suszarnia teraco lastryko terakota terakota terasa taras toaleta toaleta

topen ogrzewanie topit ogrzewa ubednit zabi deskami umyvadlo umywalka tuln przytulny vlenda kanapa vana wanna vanika wanienka velk/velik duy, wielki vtrk wentylator vila willa vrtka (n.pl.) furtka , bramka vlevka zlew vtah winda vytpn ogrzewanie vytapetovan wytapetowany zbradl balustrada , porcz zchod toaleta zahrada ogrd aluzie aluzja zazen wyposaenie zasklt wprawi szyb zstrka wtyczka zasteen zadaszony zsuvka gniazdko ze mur idle krzeso zrcadlo lustro zvonek dzwonek WYRAENIA:

bezpenostn dvee drzwi antywamaniowe bytov drustvo spdzielnia mieszkaniowa ern njemnk dziki lokator cihlov dm kamienica dtsk pokoj pokj dziecicy dokonovac prce prace wykoczeniowe domc telefon domofon devn okna drewniane okna drustevn byt mieszkanie spdzielcze dvee na zahradu drzwi do ogrodu dvoupokojov byt mieszkanie dwupokojowe garov vrata drzwi od garau kachlov kamna piec kaflowy kancelsk stl biurko kapajc kohoutek kapicy kran kl od domu klucz do domu klov drka dziurka od klucza klozetov msa muszla klozetowa letn dm domek letniskowy non stolek szafka nocna obloen devem boazeria obrtit byt vzhru nohama obrci mieszkanie do gry nogami obytn dm dom mieszkalny odemknout dvee otworzy drzwi okna vedou do ulice okna wychodz na ulic panelov dm blok mieszkalny pitn voda woda pitna plastov okna okna plastikowe po rekonstrukci po remoncie podlahov krytina wykadzina podlahov vytpn ogrzewane podogi poplan zazen alarm proud vody strumie wody provizorn een prowizoryczne rozwizanie

psac stl biurko rodinn dm dom jednorodzinny roho na itn bot wycieraczka do butw roletov dvee drzwi roletowe soudn vysthovn eksmisja sdowa sprchov kout kabina prysznicowa star zstavba stara zabudowa svazek kl pk kluczy tekouc voda bieca woda toaletn papr papier toaletowy topn tleso kaloryfer, grzejnik udrovat dm v istot utrzymywa czysto nikov cesta droga ewakuacyjna usazovn vodnho kamene osadzanie si kamienia wodnego uetit na topen zaoszczdzi na ogrzewaniu uitkov plocha powierzchnia uytkowa vchodov dvee drzwi wejciowe vjezdn brna brama wjazdowa vkusn zazen gustownie urzdzony vodovodn s sie wodocigowa vpustit dovnit wpuci do rodka vstupn dvee drzwi wejciowe vyhodit na ulici wyrzuci na ulic vykachlikovan podlaha wykafelkowana podoga vymnit zmky wymieni zamki vstavba domu budowa domu vysthovat nkoho eksmitowa vysthovat se wyprowadzi si zabuit na dvee zapuka do drzwi zastavn plocha powierzchnia zabudowana zateplit budovu ociepli budynek zatopit w kamnech napali w piecu zavt na kl zamkn na klucz zubn kartek szczoteczka do zbw

- 12 -

1.7 Majsterkowanie domc kutil zota rczka, majsterkowicz hek haczyk hk hak kln klin koleno kolanko (w instalacji wodnej) kosmetick prava kosmetyczna zmiana kouovod przewd kominowy krytina wykadzina kutil majsterkowicz linoleum linoleum madlo porcz moit devo bejcowa drewno nnos osad netsn nieszczelny odhrnout odsun, rozsun (np.zasony) odkapvn vody kapanie wody odezek obcinek, zrzynek odstrann skvrn usunicie plam odstranit problm usun problem odstranit vodn kmen usun kamie wodny odstranit vrzn schod usun skrzypienie schodw odroubovat odkrci odvzduovat raditor odpowietrza kaloryfer ochrann ntr lakier ochronny okenn rm rama okienna oprava naprawa podloka podkadka podomcku vyroben wyprodukowany domowym sposobem pokldat podlahovou krytinu ka podog poplit si ki poparzy (sobie) skr postkat popryska prce na stee roboty na dachu pracovn odv ubranie robocze pravideln drba regularna konserwacja proitn przeczyszczenie (nie biegunka!) proplchnout istou vodou przepuka czyst wod proplchnout sifon przepuka syfon provst prce wykona prace petkat przecieka pipevnit przymocowa pitlouct przybi rachocen vody v potrub szum wody w rurach roura rura rozmstit nbytek rozmieci meble ez cicie ezat ci ezat dv pilou piowa drewno sejmout zdj sekrbat barvu ze skla zeskroba farb z szyby snit proudn vzduchu zmniejszy cyrkulacj powietrza spoj poczenie , spojenie strhvat tapety zdziera tapety tapetovn tapetowanie tmel kit ucpan zchodov msa zatkana muszla klozetowa ucpat kvru zatka szpar utsnn uszczelnienie voda unik woda wycieka voskovn woskowanie vrtk wierto vrtn wiercenie vyboulen prkno wybrzuszona deska vyitn wyczyszczenie vynvat wystawa vymnit zmky wymieni zamki vyznout wyci vyvrtat wywierci vyadovat neodkladnou opravu wymaga niezwocznej naprawy zclony rozhrnovan do stran zasony rozsuwane na boki zadt si tsku do dlan wbi sobie drzazg w do zplata ata zez wcicie , nacicie ztka zatyczka zatlouct hebk wbi gwd, przybi gwd zavsit obrzek powiesi obrazek, zawiesi obrazek zavrtvat se wwierca si zemnc kabel kabel uziemiajcy zhoblovat zheblowa zjistit si, kudy probh potrub dowiedzie si, ktrdy biegn rury zvit ptok vody do sprchy zwikszy dopyw wody do prysznica

1.8 W bibliotece abecedn seznam spis alfabetyczny absenn vpjka wypoyczenie poza teren biblioteki archv archiwum bibliofil bibliofil trna czytelnia ten czytelnik tensk prkaz legitymacja czytelnika dt prodlouit lhtu przeduy termin zwrotu ksiki dost knihu dokoczy czyta ksik fakultn knihovna biblioteka wydziaowa hledat knihu szuka ksiki katalog katalog katalogizovat katalogowa kniha ksika knihomol ml ksikowy knihovna biblioteka knihovn d regulamin biblioteki knihovnice bibliotekarka knihovnk bibliotekarz najt v knihovn znale w bibliotece odborn knihovna biblioteka specjalistyczna okoprovat skserowa poboka filia podvat se do knihy zajrze do ksiki prezenn vpjka wypoyczenie z moliwoci korzystania tylko na terenie biblioteki prohlet seznam knih przeglda spis ksiek pest knihu przeczyta ksik pedloit tensk prkaz okaza legitymacj czytelnika pjit teni knihu wypoyczy ksik czytelnikowi pjovat si knihu wypoycza ksik registrace rejestracja sklad magazyn studovna czytelnia studovna vzanch novin czytelnia prasowa

- 13 -

univerzitn knihovna biblioteka uniwersytecka upomnka upomnienie upomn opata za wysanie upomnienia veejn knihovna biblioteka publiczna vrtit knihu odda ksik vrtit knihu do poliky odoy ksik na pk vyhledat v katalogu wyszuka w katalogu

vpjka wypoyczenie vpjn lstek potwierdzenie wypoyczenia zarezervovat si knihu zarezerwowa ksik zsoby zbiory zpozdn opata za spniony zwrot ksiki danka rewers

1.9 Ruch drogowy auto auto, samochd bouraka kraksa, kolizja, stuczka cyklista rowerzysta dlnice autostrada dojet nkoho dogoni kogo dopravce przewonik havarovat mie wypadek jet jecha jezdit jedzi kamin ciarwka karambol karambol kluzk liski kolize kolizja komunikace rzad. droga krajnice pobocze mjet se mija si mlhovky halogeny przeciwmgielne motokolo motorower motorista zmotoryzowany mtn myto nraz (do koho?, do eho?) zderzenie (z kim?, z czym?), uderzenie (w kogo/, w co?) nehodovost wypadkowo obchvat obwodnica objdt objeda odboka skrt oslnn olepiony pokutovat kara mandatem, ukara mandatem porucha awaria pibrzdit przyhamowa pkop rw protijedouc jadcy z naprzeciwka prjezd przejazd prjezdn przejezdny idi kierowca rozjedn rozjedony silni drogowiec silnice droga sjzdnost przejezdno smyk polizg srazit se zderzy si taha cignik traktor traktor tranzit tranzyt tranzitn tranzytowy ubrzdit wyhamowa uvzl zakleszczony, zaklinowany uvznout zaklinowa si vjdt wjeda vleen holowanie vozidlo pojazd vozovka jezdnia vpadovka wylotwka, droga wylotowa zabrzdit zahamowa zacpan zakorkowany zaklnn zaklinowany zplata atka (zaatana dziura w jezdni) zatka zakrt zvora szlaban zimky pot. zimwki, opony zimowe WYRAENIA: auto jankovat samochd nawala couvat s autem cofa samochd dlkov svtla wiata dugie dlnin st' sie autostrad dlnin znmka winieta dt znamen o zmn smru jzdy puci kierunkowskaz dbt zven opatrnosti zachowa szczegln ostrono dechov zkouka badanie wydychanego powietrza na obecno alkoholu dra v asfaltu dziura w nawierzchni dopravn kolaps parali komunikacyjny dopravn nehoda wypadek drogowy dopravn tepna arteria komunikacyjna dostat smyk wpa w polizg dvojit zatka podwjny zakrt havarijn stav vozovky katastrofalny stan jezdni hledat voln msto na parkoviti szuka wolnego miejsca na parkingu hromadn nehoda karambol jet pli rychle jecha zbyt szybko kluzk vozovka liska jezdnia lesn cesta droga lena mokr silnice mokra droga nabouran vz pojazd uczestniczcy w wypadku narazit do stromu uderzy w drzewo nasednout do automobilu wsi do samochodu nasednout na motocykl wsi na motocykl natankovat plnou ndr zatankowa do pena navlknout snhov etzy zaoy acuchy niegowe nestait odboit nie zdy skrci odtaen vozidla odholowanie pojazdu oprn ze barierka ochronna pirt silnic pirat drogowy pt tsn ped jzdou pi tu przed jazd podvat se do mapy spojrze na map pomoc je na cest pomoc jest w drodze podn pokuta sony mandat pravidla silninho provozu przepisy ruchu drogowego pechzet vozovku na ervenou przechodzi przez jezdni na czerwonym wietle pechod pro chodce przejcie dla pieszych pedjdn na pln e wyprzedzanie na linii cigej pednost v jzd pierwszestwo przejazdu pekraovat rychlost przekracza prdko

- 14 -

pekroit dovolenou rychlost przekroczy dozwolon prdko peparkovat auto przeparkowa samochd perazit zvoru staranowa szlaban pevrtit se na stechu przewrci si na dach pidvat plyn dodawa gazu pkazov dopravn znaky znaki nakazu pipoutat se bezpenostnm psem zapi pasy bezpieczestwa pizpsobit rychlost (emu?) dostosowa prdko (do czego?) projet kiovatku na ervenou przejecha skrzyowanie na czerwonym wietle proud aut sznur aut provoz se sn ruch si zmniejszy prudk brzdn gwatowne hamowanie idi tramvaje motorniczy idi z povoln kierowca zawodowy idisk prkaz prawo jazdy dit dopravu kierowa ruchem rozkopan silnice rozkopane drogi rychlostn omezen ograniczenie prdkoci rychlostn silnice droga szybkiego ruchu silnice smrti droga mierci silnin kontrola kontrola drogowa silnin pirt pirat drogowy silnin provoz ruch drogowy silnin sluba suba drogowa sklopen zvora opuszczony szlaban

snit rychlost zmniejszy prdko srazit chodce przejecha pieszego srazit nkoho przejecha kogo startovat auto zapala silnik stezka pro cyklisty droga rowerowa svtila zelen wiecio zielone wiato tun pokuta sony mandat uvst vozidlo do klidu zatrzyma pojazd vbhnut dt do vozovky wtargnicie dzieci na jezdni vjet do kiovatky na ervenou wjecha na skrzyowanie na czerwonym wietle vozidlo s prvem pednostn jzdy pojazd uprzywilejowany vozovka se zaala propadat jezdnia zacza si zapada vstran dopravn znaky znaki ostrzegawcze vstran k krzy witego Andrzeja vstran trojhelnk trjkt ostrzegawczy zkaz vjezdu zakaz wjazdu zkazov dopravn znaky znaki zakazu zalepovn silnic atanie dziur na drogach zathnout run brzdu zacign hamulec rczny zdvien zvora podniesiony szlaban eleznin pejezd przejazd kolejowy ztratit kontrolu nad vozem straci kontrol nad pojazdem ztratit vldu nad strojem straci panowanie nad maszyn

1.10 W ogrodzie branka bramka gril grill grilovat grillowa hnojivo nawz hnj gnj hrb grabie jezrko jeziorko koleko taczki kompost kompost konev konewka kosa kosa krump kilof klna altanka, szopa kvst kwitn kvtin wazon kypit spulchnia lopata opata mt problm se kdci mie problem ze szkodnikami motyka motyka okrasn rostlina rolina ozdobna ovocn sad sad owocowy pstovat rostliny uprawia roliny piknik piknik pila pia plevel chwast plt ple plot pot postikovat stromy spryskiwa drzewa, opryskiwa drzewa pracovat na zahrad pracowa w ogrodzie pekopvat przekopywa pesadit przesadzi prodn hnojivo nawz naturalny pistihnout przyci pda gleba rozsadit rozsadzi rybnk staw sazenice sadzonka sekaka kosiarka semeno ziarno shnil list zgnie licie sklenk szklarnia srp sierp strak strach na wrble strom drzewo stromek, stromeek drzewko kdce szkodnik trk wir trva trawa trhat kvtiny zrywa kwiaty uml hnojivo nawz sztuczny vodn zahrada oczko wodne vodotrysk fontanna vont pachnie vytrhvat plevel wyrywa chwasty vytrhnout wyrwa zhon grzdka zahrada ogrd zahrdka ogrdek, dziaka zahrdk dziakowiec, ogrodnik zalvat podlewa zasadit strom zasadzi drzewo zaszet sazenice zasadza sadzonki, zasadzi sadzonki zast semena zasia ziarna zelenina warzywa, jarzyny zrt zry iv plot ywopot

- 15 -

1.11 Cyrk akrobat akrobata arna arena august clown bi bicz, bat cirkus cyrk cirkusaka cyrkwka cirkusk cyrkowiec cirkusov stan namiot cyrkowy slo numer, sztuczka drezr treser drezrovat tresowa fakr fakir forbau fronton hrazda drek chytat v letu partnery apa partnerw w powietrzu kasa kasa kejkl kuglarz klec klatka klouzek talk kouzelnk magik kouzeln proutek czarodziejska rdka kouzlo sztuczka krasojezdec woltyer krotitel treser krotitelka treserka krotitelstv tresura lano lina lev musel proskoit hoc obru lew musia przeskoczy przez palc si obrcz maringotka wz cyrkowy, barakowz mastek talk medvd niedwied medvd se vztyil na zadnch niedwied stan na dwch apach nov program nowy program obru obrcz obytn vz wz cyrkowy, barakowz opice mapa per persza pokladna kasa polyka ohn poykacz ognia ponk kucyk prskat biem trzaska batem proskoit obru przeskoczy przez obrcz skkat z jednoho kon na druhho skaka z jednego konia na drugiego slon so stavt stan rozbija namiot stor maszt apit szapito aek bazen, pajac, clown tanc tale pokaz krcenia talerzy udret rovnovhu utrzyma rwnowag velbloud wielbd vyskoit na kon wyskoczy na konia vzdun akrobacie akrobacja napowietrzna zlat heb programu gwd programu ztratit rovnovhu straci rwnowag onglr ongler onglovn onglerka onglovat s mky onglowa pieczkami

1.12 Hazard bakarat bakarat bingo bingo blackjack blackjack stka stawka hazard hazard hazardr hazardzista hazardrka hazardzistka herna salon gier hop nebo trop wz albo przewz hrac automat automat hrac eton eton do gry hrt hazardn hry gra w gry hazardowe kasino kasyno kostky koci krupir krupier mt svj astn den mie swj szczliwy dzie pinbal pinball risk ryzyko riziko ryzyko ruleta ruletka rusk ruleta rosyjska ruletka skopky gra w trzy kubki ance na vhru szansa na wygran, szanse na wygran vabank va banque vsadit na sv oblben slo postawi na swoj ulubion liczb vsadit vechno na jednu kartu postawi wszystko na jedn kart vhern automat automat wypacajcy vyzkouet si sv tst sprbowa szczcia zahrt si ruletu zagra w ruletk zvislost na hazardu uzalenienie od hazardu eton eton

1.13 Zakady bukmacherskie back back bookie bookie bookmaker bukmacher stka stawka tykombinace zakad poczwrny dvojkombinace zakad podwjny dvojtip podwjna szansa hr gracz lay lay livescore wyniki na ywo nabdka oferta nad powyej pod poniej poloas poowa szet obstawia szka zakad szka gracz systm 5/7 system pi z siedmiu tiket kupon tipovat typowa trixie trixie trojkombinace zakad potrjny

- 16 -

WYRAENIA: akumulovan szka akumulator americk kurz kurs amerykaski britsk kurz kurs brytyjski dlouhodob szka zakad dugotrway dohnat prohru odegra si evropsk kurz kurs europejski jednoduch szka zakad pojedynczy konen stav peny czas maximln stka maksymalna stawka nzk kurz niski kurs podat tiket puci kupon prohran szka przegrany zakad pijmat szky przyjmowa zakady szkov kancel zakad bukmacherski szkov bonus bonus urit kurz ustali kurs, wystawi kurs, wypisa kurs uzavrat szky zawiera zakady uzavt szku zawrze zakad, zaoy si vsadit si sto korun postawi sto koron vhern tiket zwyciski kupon vypisovat szky wypisywa zakady vplata vhry wypata wygranej 1.14 Kino b film leci film co hraj v kin? co graj w kinie? co promtaj v kin? co leci w kinie? divk widz filmov pedstaven seans filmowy jak film dvaj v kin jaki film leci w kinie? kasov spch sukces kasowy kinoman kinoman kinosl sala kinowa keslo fotel multiplex multikino nouzov osvtlen owietlenie awaryjne nouzov vchod wyjcie awaryjne opona ped pltnem kurtyna przed ekranem premira premiera promtn projekcja pedpremira przedpremiera reprza powtrka ada rzd sedadlo siedzenie sednout si na msto usi na miejscu li jsme do kina poszlimy do kina uvad bileter uvadka bileterka v kin hraj tento film w kinie graj ten film vstupenka do kina bilet do kina vymnit si msta zamieni si miejscami vyprodno brak biletw, bilety wykupione 1.15 Ogrd zoologiczny adopce zvete adopcja zwierzcia akvrium akwarium dtsk zoo zoo dla dzieci exotick druhy egzotyczne gatunki expozice ekspozycja chov hodowla klec klatka krmen karmienie krmit zvata karmi zwierzta nakrmit nakarmi naun stezka cieka edukacyjna obora zwierzyniec oceanrium oceanarium ohroen druhy gatunki zagroone wyginiciem opirna mapiarnia opiinec mapiarnia ostrov wyspa oetovat opiekowa si oetovatel opiekun pchnout mierdzie pavilon pawilon pkop rw safari safari sloninec soniarnia sponzor sponsor terrium terrarium venkovn vbh wybieg zewntrzny vodn pkop fosa volira woliera vbh wybieg vzcn druh rzadki gatunek zpach smrd zoo zoo zoologick zahrada ogrd zoologiczny 1.16 Konkursy cena nagroda ceny vnovala spolenost ... nagrody ufundowaa firma ... do losovn jsou zaazeny... w losowaniu bior udzia... hlavn cena nagroda gwna hlavolam amigwka hodnotn cena wartociowa nagroda kovka krzywka kvz kwiz losovn losowanie losovat losowa lutit kovku rozwizywa krzywk mt anci vyhrt mie szanse na wygran nominace na cenu nominacja do nagrody pravidla soute regulamin konkursu rbus rebus een rozwizanie sms sout konkurs sms-owy sout konkurs sout pro kadho konkurs dla kadego soutc uczestnik konkursu soutn kategorie kategorie konkursowe soutn otzka pytanie konkursowe soutn podmnky warunki udziau w konkursie sprvn odpov poprawna odpowied

- 17 -

strac los zdrapka sudoku sudoku tajenka haso (krzywki) televizn sout teleturniej vtz zwycizca

vherce laureat vylosovan wylosowany vyplnn kupn wypeniony kupon zastnit se soute wzi udzia w konkursie

1.17 Zwierzta domowe NAJPOPULARNIEJSZE ZWIERZTA DOMOWE: more winka morska andulka papuka falista inila szynszyla fretka fretka kanr kanarek krajta pyton krlk krlik keek chomik my mysz papouek papuga potkan szczur elva w PIES: bla se ps baa si psw blecha pcha bouda buda cenit zuby szczerzy zby cviit psa tresowa psa istokrevn rasowy fena suka fenka suczka hrn cieczka hraky zabawki hrt si se psem bawi si z psem kuet skomle kousat gry kousl m pes ugryz mnie pies kousnout ugry koue ten pes? gryzie? kenec mieszaniec majitel waciciel mt blechy mie pchy mt psa na vodtku prowadzi psa na smyczy nhubek kaganiec nalezenec znajda nasadit nhubek zaoy kaganiec obojek obroa odepnout vodtko odpi smycz pnek pan (waciciel psa) panika pani (wacicielka psa) pejsek piesek pelech legowisko pes chcpl pies zdech pes poel pies zdech pes se utrhl ze etze pies urwa si z acucha pes sly na jmno... pies si wabi... pohladit pogaska poslun posuszny poulin sms kundel, mieszaniec pozor, zl pes uwaga, zy pies etz acuch skkat na lidi skaka do ludzi, obskakiwa ludzi skuet skomle slepeck pes pies przewodnik smeka wataha spoleensk towarzyski sthnout nhubek zdj kaganiec tkat szczeka ttko szczenitko tn szczeniak, szczeni tvt psa proti nkomu szczu psa na kogo tlama pysk tlapa apa toulav pes bezdomny pies tulek pro zvata schronisko dla zwierzt venit psa wyprowadza psa na spacer vrn jako pes wierny jak pies vodtko smycz vret warcze vrtt ocasem merda ogonem vcvik tresura vypustit psa na zahradu wypuci psa do ogrodu zkaz vstupu se psy zakaz wstpu z psam RASY I TYPY PSW: afgnsk chrt chart afgaski australsk kelpie owczarek australijski kelpie barzoj chart rosyjski barzoj bavorsk barv posokowiec bawarski bernardn bernardyn bernsk honec goczy berneski bernsk salanick pes berneski pies pasterski bojov pes pies bojowy buldok buldog bulterir bulterier au au chow chow ivava chihuaua doga doga fila fila foxterir foksterier havansk psk hawaczyk hldac pes pies strujcy honi pies goczy husky husky irsk vlkodav wilczarz irlandzki jezevk jamnik knra sznaucer kokrpanl cocker spaniel kuvasz kuvasz loveck pes pies myliwski maltzsk psk maltaczyk mastif mastif mops mops mudi mudi nmeck oha wye niemiecki

- 18 -

nmeck pic szpic niemiecki ovk owczarek pasteveck pes pies pasterski plemeno rasa pudl pudel puli puli retrvr retriever rotvajler rottweiler

saluki chart perski samojed samojed saov pes pies zaprzgowy setr seter slovensk kopov goczy sowacki arpej shar pei terir terier vlk wilczur

KOMENDY (CZESZKI STOSUJ JE TAKE WOBEC SWOICH MW): aport! aport! dej pac! podaj ap! hledej! szukaj! k noze! do nogi! ke mn! do nogi! lehni! lee! nauit psa povel nauczy psa komendy ne! nie wolno! neber to! nie rusz! nesm! nie wolno! pes um povel pies zna komend povel komenda pekul se! przewrt! pus! zostaw! sedni! siad! tkej! daj gos! vem si ho! bierz go! zsta! Zosta!

KOT: ern koka czarny kot esat czesa drpky pazurki falen jako koka faszywy jak kot chytat myi apa myszy kartovat szczotkowa klec klatka kocour kocur kocourek kotek koi toaleta kuweta koika kotka koka kot (gatunek), kocica (samica kota) kotko kocitko kot kociak koupat kpa lsat se asi si lovit myi polowa na myszy miska miska moukn miauczenie moukat miaucze odpovadlo legowisko pelek legowisko podrbat koku na bie podrapa kota po brzuchu peden mruczenie pepravka transporter pst mrucze krabadlo drapak toulav koka dachowiec trpt alergi na koi srst by alergicznym na koci sier vrh miot vykastrovat wykastrowa

WETERYNARZ: karantna kwarantanna kastrace kastracja oipovat wszczepi chip okovac prkaz wiadectwo szczepienia okovn proti vzteklin szczepienie przeciw wcieklinie odbleen odpchlenie oderven odrobaczenie odervit odrobaczy sterilizace sterylizacja utratit psa upi psa vakcna szczepionka vakcinace szczepienie veterinrn klinika klinika weterynaryjna, veterin weterynarz vykastrovan wykastrowany vyeten badanie zvrolka weterynarz

SOWA POTOCZNE: antouek hycel, rakarz bafat szczeka okl pies uba suka hafan pies hafat szczeka kok kaganiec pacika apka packa apa pejska waciciel psa

- 19 -

2 KOLEJE YCIA

2.1 Rutynowe czynnoci bavit se (o em?) rozmawia cviit wiczy, gimnastykowa si diskutovat dyskutowa donst si donie drbat plotkowa dumat duma hkovat szydekowa holit se goli si hbat se rusza si jst je jt i jogging jogging kecat gawdzi, rozmawia koupat (se) kpa (si) koupel kpiel kritizovat krytykowa lehnout si pooy si lenoit leniuchowa luxovat odkurza mlit se myli si myslet (na co?) myle (o czym?) nahldnout (do eho?) zajrze namhat se wysila si, mczy si navont se wyperfumowa si nicnedln nicnierobienie osprchovat se wzi prysznic pt pi plst robi na drutach porozhldnout se porozglda si prdt pierdzie pihlet przyglda si probudit se obudzi si projt se przej si prospat se przespa si pst pisa rozebrat analizowa rozhodnout se (pro + 4p.) zdecydowa si (na + 4p.) rutina rutyna spt spa sportovat uprawia sport strat ciera tancovat taczy usnat zasypia usmvat se umiecha si utrat uciera utrcet wydawa pienidze vait gotowa vykoupat (se) wykpa (si) vylehvat si wylegiwa si vyprat wypra vysmrkat se wysmarka si vyspvat odsypia vytrat wyciera zahvat se ogrzewa si zajt (pro + 4p.) pj (po + 4p.) zametat zamiata zaspat zaspa zaertovat zaartowa zdmnut drzemka

WYRAENIA: bt doma by w domu bt na dennm podku by na porzdku dziennym ekat na pchod rodi czeka na przyjcie rodzicw itn zub mycie zbw istit si boty na rohoce wyciera buty na wycieraczce civt do stropu gapi si w sufit dlat klid robi porzdki denn program program dnia hodit do koe wyrzuci do kosza hodn spt duo spa jt nakupovat i na zakupy jt po pikch chodzi na palcach jzda na kole jazda na rowerze koukat (dvat se)na televizi oglda telewizj leet v posteli lee w ku mchat nohy moczy nogi mchat prdlo puka pranie mt ndob my naczynia nadlat do kalhot zrobi w portki napoutt vodu do vany puszcza wod do wanny napravit chybu naprawi bd napudrovat si nos przypudrowa sobie nos napustit si vanu napuci wody do wanny nasadit si brle zaoy okulary obouvat boty zakada buty odkldat nco na posledn chvli odkada co na ostatni chwil odkldat rozhodnut odkada decyzj odlit tv usun makija pilovat si nehty piowa paznokcie pokldat telefon odkada suchawk poezat se pi holen zaci si przy goleniu posadit se k potai usi przy komputerze poslouchn hudby suchanie muzyki pozorovat se v zrcadle przeglda si w lustrze pichzet dom przychodzi do domu protrat si oi przeciera oczy provdt nepstojnosti wygupia si rann oista poranna toaleta reptat na svj osud narzeka na swj los eit problm rozwizywa problem rozesat vlasy rozczesa wosy rozhbat si kosti rozprostowa koci rozmlouvat nkomu nco odradza co komu sedt v kesle siedzie na/w fotelu sett si pot z ela zetrze pot z czoa skopvat peinu skopywa kodr lpnout do lejna wdepn w gwno smt pnu zmy brud srovnat vci uoy rzeczy stlt postel cieli ko svalit se na postel zwali si na ko tahat z postele wyciga z ka (kogo) trvit voln as spdza wolny czas tvrd spt spa twardo uesat vlasy uczesa wosy uklzet po psovi sprzta po psie

- 20 -

uloit se k spnku uoy si do snu umt okna umy okna velk klid generalne porzdki venit psa wyprowadza psa ven prdla wieszanie prania vybrat potu sprawdza poczt

vyjt z domu wyj z domu vyklepat koberec wytrzepa dywan vynet smet wynosi mieci zdrav jst zdrowo si odywia ivotn styl styl ycia zouvat boty ciga buty, zdejmowa buty 2.2 Rodzina

babika babcia bezdtn bezdzietny bratr bratr bratranec kuzyn, brat cioteczny bratek braciszek cizolostv cudzostwo ddeek dziadek dti dzieci dt dziecko druh konkubent druka konkubina dvoje bliniak fakan, harant bachor cho maonka, ona kmotr ojciec chrzestny kmotra matka chrzestna kmotenec chrzeniak kmotenka chrzeniaczka kmotek ojciec chrzestny kmotika matka chrzestna kvona kura domowa macecha macocha manel maonek, m matka mama nete bratanica, siostrzenica otm ojczym otec ojciec

ovdovl owdowiay pastorek pasierb pastorkyn pasierbica polosirotek psierota porunice kuratorka, opiekunka porunk kurator, opiekun potomek potomek prababika prababcia praddeek pradziadek prarodie dziadkowie pravnuk prawnuk pedek przodek pbuzenstvo krewni pbuzn krewny rodie rodzice rodinka rodzinka rodokmen drzewo genealogiczne rozejt se rozej si sestra siostra schovanec wychowanek schovanka wychowanka strc stryj, wujek synovec bratanek, siostrzeniec vnuka wnuczka vnuk wnuk ze zi ivitel ywiciel WYRAENIA:

bn rodina zwyka rodzina, zwyczajna rodzina blzk pbuzn bliski krewny bt ernou ovc rodiny by czarn owc rodziny bt hlava rodiny by gow rodziny bt spznn s nkm by spokrewnionym z kim len rodiny czonek rodziny tylenn rodina czteroosobowa rodzina Den matek Dzie Matki Den otc Dzie Ojca dve z dobr rodiny dziewczyna z dobrego domu dokonal matka doskonaa matka dvojvajen dvojata bliniaki dwujajowe jak otec, takov syn jaki ojciec, taki syn jednovajen dvojata bliniaki jednojajowe jt od sebe odej od siebie, rozwie si jsou zase rodina znw s rodzin mt dti z prvnho manelstv mie dzieci z pierwszego maestwa musk potomek mski potomek nhradn rodina rodzina zastpcza nejstar syn najstarszy syn nemanelsk dt nielubne dziecko nemt nikoho blzkho nie mie nikogo bliskiego nevlastn bratr brat przyrodni nevlastn otec ojczym nezjem o rodinu brak zainteresowania rodzin odsthovat se od rodi wyprowadzi si od rodzicw otec ty dt ojciec czworga dzieci

otec odeel ojciec odszed ptrat po svm biologickm otci poszukiwa swojego ojca biologicznego Petr svou rodinu miluje Petr kocha swoj rodzin po mei po mieczu po peslici po kdzieli poetn potomstvo liczne potomstwo pedci z matiny strany przodkowie ze strony matki pedci z otcovy strany przodkowie ze strony ojca pepsat na syna dm przepisa dom na syna radovat se z vnouat cieszy si z wnukw rodina se rozroste rodzina si powikszy rodinn ovzdu atmosfera rodzinna rodinn pomry stosunki rodzinne rodinn setkn spotkanie rodzinne rodinn pslunk czonek rodziny rodinn ptel przyjaciel rodziny rodinn vlet rodzinna wycieczka rozveden ena rozwdka rozveden mu rozwodnik ruinovat rodinn rozpoet rujnowa budet rodzinny siamsk dvojata bliniaki syjamskie stt se nevrnm sta si niewiernym stt se otcem zosta ojcem test otcovstv test na ojcostwo tchyn jim do veho mluvila teciowa mieszaa im si do wszystkiego tyranizovat rodinu tyranizowa rodzin

- 21 -

tk z domova ucieczka z domu vychovvat dti wychowywa dzieci vchovn metody metody wychowawcze vchovn problmov dt dziecko sprawiajce problemy wychowawcze vyrostl se temi bratry a sestrou wyrs z trzema

brami i siostr vyivovac povinnost obowizek alimentacyjny vzdlenj pbuzn dalszy krewny vzdlen pbuzn daleki krewny zaloit rodinu zaoy rodzin zanedbvat zaniedbywa ivotn druka towarzyszka ycia

2.3 Od narodzin do mierci bimovn bierzmowanie cumel (pot.) smoczek ir nhoda zupeny przypadek ddic spadkobierca ddick nrok roszczenie spadkowe ddick podl udzia w spadku dtinsk dziecinny (charakter) dtsk dziecicy (np. pokj) dtstv dziecistwo dobrodrustv przygoda dopisovat si korespondowa dosplost doroso dospvat dorasta dudlk smoczek funus (pot.) pogrzeb hluchonmost guchoniemota hluchost guchota houpat se huta si chovn zachowanie jubilant jubilat kamard kolega klukovina wygup klukovstv chopicy wiek korek wzek ktiny chrzciny lechtat askota lht kama lkt ka menstruace menstruacja, okres mld modo monotnnost monotonia mutace mutacja nahrabat si zgarn (fors) naplnovat zaplanowa narozen przyjcie na wiat neomluviteln niewybaczalny neplnolet niepenoletni nezletil nieletni obiva rodki do ycia odkazovnk spadkobierca odkvt przekwitanie odlouen rozka odpoinek odpoczynek odpustit wybaczy osud los otlet 1. zwleka 2. waha si panenstv dziewictwo porod pord postaven pozycja potstit se poszczci si potatit se pj w lady ojca prospat se przespa si provat przeywa ptelstv przyja pedstavivost wyobrania pestat przesta ptel przyjaciel puberta okres dojrzewania st ssa selanka sielanka slib obietnica slintek liniaczek smrt mier sret doowa (kogo) strnout starze si st staro teenager nastolatek thotenstv cia vsadit se (o co?) zaoy si vednost codzienno vykonat sv zrobi swoje vyplakat se wypaka si vysplej bardziej dojrzay zv testament zemt umrze zevednt spowszednie zkomplikovat se skomplikowa si zkuenost dowiadczenie znm znajomy zralost dojrzao zral dojrzay ivot ycie WYRAENIA: bezstarostn dtstv beztroskie dziecistwo biologick hodiny zegar biologiczny bt bradou vzhru by martwym bt na konci se silami by na skraju si bt pod pantoflem by pod pantoflem bt ve svm ivlu by w swoim ywiole lovk starho raen czowiek starej daty drek k narozeninm prezent urodzinowy dt druhou anci da drug szans ddick zleitosti sprawy spadkowe dtti lezou zuby dziecku wyrzynaj si zby dtti se proezvaj zuby dziecku si wyrzynaj zby dobr povst dobra opinia dobr jmno dobre imi, dobra opinia dostat od ivota druhou anci dosta od ycia drug szans dot se padesti let doy pidziesiciu lat dret se pi ivot utrzymywa si przy yciu dret se svch zsad trzyma si swoich zasad hledat si obivu szuka rodkw do ycia hodn pracovat duo pracowa honit se za penzi goni za pienidzmi hrt si s panenkami bawi si lalkami chodit od nieho k niemu chodzi z kta w kt chybami se lovk u czowiek uczy si na bdach ironie osudu ironia losu

- 22 -

jdou na nho lta starzeje si kadodenn ivot ycie codzienne kopat noikami kopa nkami /w brzuchu matki/ krevn pouta wizy krwi krize stednho vku kryzys wieku redniego kumulace problm kumulacja problemw, nagromadzenie si problemw lzt po tyech raczkowa mait as marnowa czas mt tk dtstv mie trudne dziecistwo mt to za sebou umrze nathnout bakory wycign kopyta /umrze/ neda se mu valn nie wiedzie mu si najlepiej nejt ivotn chvle najcisze chwile w yciu nemt lehk ivot nie mie atwego ycia neposkvrnn povst nieskazitelna opinia nestovat si na ivot nie skary si na ycie obelhvat sm sebe okamywa samego siebie oddechov as czas na odpoczynek odejt k velk armd odej na tamten wiat odejt vas odej w por odchzet s smvem na rtech odchodzi z umiechem na ustach odrazit se od dna odbi si od dna otuovat dt hartowa dziecko (poprzez wychowanie) pdy a vzlety wzloty i upadki pstn prvo prawo pici potat s kadm halem liczy kady grosz poddit se vli rodi podporzdkowa si woli rodzicw podstoupit riziko podj ryzyko, zaryzykowa pokus o sebevradu prba samobjcza poskytovat nkomu obivu utrzymywa kogo posledn vle ostatnia wola, testament postavit se na vlastn nohy stan na nogi pozd bycha honit co si stao to si nie odstanie prav as waciwy czas problmy s penzi problemy finansowe probrat se z letargie ockn si z letargu probreet noc przepaka ca noc prokouknout nkoho przejrze kogo promarnit svj ivot zmarnowa ycie prot peklo przey pieko provat idylku przeywa idyll pebalit dt przewin dziecko pedstava o ivot wyobraenie o yciu pekonvat pote pokonywa trudnoci pemlet o budoucnosti myle o przyszoci penet ve na sv dti przenosi pasj na dzieci pevinout dt przewin dziecko pevzt obansk prkaz odebra dowd osobisty pijt na ebrckou hl (na mizinu) zej na dziady, zej na psy ran mld wczesna modo realizovat sv plny realizowa swe plany

shnout si na ivot targn si na ycie sedav zpsob ivota siedzcy tryb ycia sepsat zv spisa testament sklouzvat po ikm ploe stacza si po rwni pochyej slamn vdovec somiany wdowiec slavit narozeniny obchodzi urodziny splnn slib speniona obietnica stinn strnky ivota ciemne strony ycia strvit zbytek ivota spdzi reszt ycia alamounsk een salomonowe rozwizanie tahat z rodi penze wyciga pienidze od rodzicw trvat na svm obstawa przy swoim tt bdu s nouz klepa bied, cierpie ndz tvrd ivotn kola cika szkoa ycia upadnout do letargie zapa w letarg uspokojen svch poteb zaspokojenie potrzeb vlka o ddictv wojna o spadek vydlvat si na sebe zarabia na siebie vyhnout se problmm unikn problemw vyplatit sestru spaci siostr (przy spadku) vypustit dui wyzion ducha vyrstat jako v bavlnce mie si jak u Pana Boga za piecem vytyit si kol wyznaczy sobie zadanie vyut pleitosti wykorzysta okazj vyvolat konflikt wywoa konflikt vzt si ivot odebra sobie ycie vzpomnky na minulost wspomnienia z przeszoci vzthnout na nkoho ruku podnie na kogo rk za mlada w modoci zachovat se jako chlap zachowa si jak mczyzna zanechat dopis na rozlouenou zostawi list poegnalny zhkat dt rozpieci dziecko zskat autoritu zyska autorytet zl osud niedola zmna hlasu zmiana gosu, mutacja gosu zmnit nzor zmieni zdanie, zmieni pogld zniit nkomu ivot zniszczy komu ycie zpvat ukolbavku piewa koysank zplodit dt spodzi dziecko zpsob ivota tryb ycia ztovalo mu to ivot utrudniao mu to ycie zvtzit nad svoj slabost pokona wasn sabo ena v odkvtu kobieta w okresie przekwitania t na hranici chudoby y na granicy biedy t s nkm na hromdce y z kim na koci ap t svj vlastn ivot y swoim yciem ivot jde dl ycie toczy si dalej ivot pokrauje dl ycie toczy si dalej ivotn krdo motto yciowe ivotn lekce lekcja ycia ivotn nklady wydatki na ycie ivotn plny plany yciowe

- 23 -

2.4 ycie towarzyskie doct dopowiedzie hostit goci, przyjmowa w gociny hovor rozmowa kamardsky po koleesku kamardsk koleeski mejdan impreza narka aluzja obrousit se wyrobi si, nabra ogady obveselit rozweseli, rozbawi obveselovat zabawia oslavenec jubilat otrkvat se wyrabia si, nabiera ogady party przyjcie (n) ples bal pobesedovat pogawdzi pohotn poczstunek poloertem partem popichovat nkoho podpuszcza kogo popovdn pogawdka pozvn zaproszenie prohloupit zrobi gupstwo proklepvat obgadywa rzad. ptelit se przyjani si ppitek toast pisvdit przytakn ptel przyjaciel ptel przyjaciele pivtat przywita rozhovor rozmowa schzka spotkanie udivovat zadziwia vadit nkomu przeszkadza komu vyklouznout wylizgn si vyptvat se wypytywa si vytka wymwka zasmt se (komu?, emu?) zamia si (z kogo?, z czego?) zastydt se zawstydzi si zavtipkovat zaartowa znm znajomy WYRAENIA: absence ptel brak przyjaci argument pitaen za vlasy przesadzony argument babsk ei babskie gadanie bavit celou spolenost zabawia cae towarzystwo bez pedstrn bez udawania blzk ptel bliski przyjaciel bodat nkoho slovy docina komu budit pohoren wzbudza zgorszenie bt otravn jako hmyz naprzykrza si komu bt stedem pozornosti by w centrum uwagi bt ven by wygadanym hat na nkoho jako koka na my bacznie kogo obserwowa, aby wykorzysta jego najmniejszy bd dt nkomu dvru obdarzy kogo zaufaniem dt si na nkoho bacha zwraca na kogo uwag dvat na klepy wierzy plotkom dlat mrtvho brouka udawa, e mnie co nie dotyczy dlat nvtvu skada wizyt dlat spolenost towarzyszy dlat z nouze ctnost robi dobr min do zej gry dlat ze sebe blzna robi z siebie wariata dobe se bavit dobrze si bawi dot sta let doy stu lat dret jazyk za zuby trzyma jzyk za zbami dret s nkm basu trzyma z kim sztam hledt s pohrdnm patrze z pogard hloup ert gupi art chlubit se cizm pem przypisywa sobie czyje zasugi chovat se odtait zachowywa si odpychajco je mi odnkud povdom skd go znam jedovat poznmka kliwa uwaga jt na nvtvu i w odwiedziny kdo chce s vlky bti, mus s nimi vti kiedy wejdziesz midzy wrony, musisz kraka tak jak one kousav poznmka uszczypliwa uwaga, kliwa uwaga lechtiv vtip pieprzny dowcip lovit bobka siedzie cicho mluvit z cesty mwi od rzeczy na dkaz ptelstv w dowd przyjani nachystat pohotn przygotowa poczstunek narozeninov party przyjcie urodzinowe neekan setkn nieoczekiwane spotkanie nechat vzkaz zostawi wiadomo nechvat pro sebe zostawia dla siebie nemt dn ptele nie mie adnych przyjaci nevdt o niem nie wiedzie o niczym obklopit se pteli otoczy si przyjacimi odvdt konverzaci na jin tma zmienia temat rozmowy odzbrojujc upmnost rozbrajajca szczero podprat ze podpiera ciany (na dyskotece) pohovoit si v klidu porozmawia w spokoju pokraovat v konverzaci kontynuowa rozmow povdat klepy opowiada plotki pozvn na kvu zaproszenie na kaw prokzat nkomu laskavost okaza komu yczliwo prolomit led przeama lody pronst ppitek wznie toast protanit celou noc przetaczy ca noc ptelsk schzka spotkanie towarzyskie pedem zavolat zadzwoni wczeniej (aby si umwi) pijet na nvtvu przyjecha z wizyt ppitek jubilantovi toast na cze solenizanta pval slov potok sw pivst do rozpak wprawi w zakopotanie psychick naladn nastawienie psychiczne rovn rovnho si hled swj swego pozna rozetvat ptele porni przyjaci roznet klepy roznosi plotki roziovat klepy szerzy plotki roztrubovat nco trbi o czym e tla mowa ciaa ct nco naplno powiedzie co bez ogrdek kat vnm tnem mwi powanym tonem sedt mlky siedzie w milczeniu smt se na cel kolo mia si na cay gos splst se v adrese pomyli adres spoleensk bojkot bojkot towarzyski spoleensk ivot ycie towarzyskie star znm stary znajomy stt proti sob sta naprzeciw siebie

- 24 -

strvit pjemn veer spdzi przyjemny wieczr stelit kozla paln byka tahat nkoho za nos wodzi kogo za nos udlat dojem zrobi wraenie udrovat kontakty utrzymywa kontakty udrovat styky utrzymywa kontakty uchzet se o n pze zabiega o czyje wzgldy ujmout se slova zabra gos ukzka dobrho chovn przykad dobrego zachowania umt chodit po parketch umie zachowa si w towarzystwie upmn rozhovor szczera rozmowa utnout (useknout) debatu uci debat (rozmow) uzavt sv vyprvn zakoczy swoje opowiadanie vl jednn bezwzgldne postpowanie vrna vrn oi nevyklove kruk krukowi oka nie wykole vybuchnout v neovladateln smch wybuchn niekontrolowanym miechem vylett odnkud jako holub z holubnka odej bez

poegnania vylt si srdce wyla ale, wygada si vmna nzor wymiana zda vyplnit slib speni obietnic vysvtlit si mal nedorozumn wyjani sobie mae nieporozumienia vzt nco doslova wzi co dosownie vzt nkoho stranou wzi kogo na bok vzt si rady k srdci wzi sobie rady do serca vzt sv slovo zptky cofn dane sowo zbava se rozproudila zabawa si rozkrcia zahladit patn dojem zatrze ze wraenie zdvoilostn rozhovor rozmowa grzecznociowa zkalit atmosfru zepsu atmosfer zmizet po anglicku znikn po angielsku zvit hlas podnie gos t osamle y samotnie t v pepychu a blahobytu y w przepychu i dobrobycie iv diskutovat ywo dyskutowa

2.5 mier i pogrzeb agonie agonia balzamovat balsamowa eutanzie eutanazja funebrk pot. pracownik zakadu pogrzebowego funus pot. pogrzeb hrob grb hroba grabarz hrobka 1. nagrobek , krypta 2. grobowiec hrobnk grabarz hbitov cmentarz kondolence kondolencje kondolovat skada kondolencje kremace kremacja krematorium krematorium kurhan kurhan mrnice kostnica mry mary mohyla mogia mrtvola zwoki nhrobek pomnik, nagrobek nebotk nieboszczyk poheb pogrzeb rakev trumna sarkofg sarkofag skon zgon rzad. skonat skona rzad. smrt mier smutek aoba soustrast kondolencje, wspczucie tryzna stypa mrt zgon urna urna zrmutek aoba zemt umrze zesnul zmary zpopelnit spali, skremowa WYRAENIA: doprovodit nkoho na posledn cest towarzyszy komu w ostatniej drodze devn rakev drewniana trumna jt na poheb i na pogrzeb louit se s nebotkem egna si z nieboszczykiem nhrobn npis napis na pomniku, napis na nagrobku nastala smrt nastpia mier nosit smutek nosi aob obdret posledn pomazn otrzyma ostatnie namaszczenie odpovat v pokoji spoczywa w spokoju ohledn mrtvoly ogldziny zwok oplakvat nkoho opakiwa kogo peovat o hrob opiekowa si grobem, dba o grb plakat dojetm paka z wraenia pohbt nkoho pochowa kogo poheb ehem spalenie zwok pohebn prvod kondukt pogrzebowy pohebn stav zakad pogrzebowy pohebn vz karawan pochovat nkoho pochowa kogo poloit mrtvho do rakve pooy martwego do trumny poloit vnec zoy wieniec projevy soucitu wyrazy wspczucia smit se se smrt pogodzi si ze mierci smuten me msza aobna smuten projev mowa pogrzebowa soustrastn dopis list kondolencyjny spustit rakev do hrobu spuci trumn do grobu sttn smutek aoba narodowa sttn poheb pogrzeb pastwowy tlesn ostatky szcztki truchlc rodina rodzina pogrona w aobie vlajky staeny na pl erdi flagi opuszczone do poowy masztw vypustit ducha wyzion ducha vystavit mrtn list wystawi akt zgonu zdun me msza zaduszna zpasit se smrt walczy ze mierci zemel po dlouh tk nemoci zmar po dugiej i cikiej chorobie zemel ve vku 80 let zmar w wieku 80 lat zemt pirozenou smrt umrze mierci naturaln

- 25 -

2.6 Problemy bagatelizovat bagatelizowa krize kryzys nejistota niepewno nelehk nieatwy obenec wisielec obsit se powiesi si obte trudnoci past puapka peklo pieko pekka przeszkoda problm problem rezignace rezygnacja skandl skandal spsa zbawienie spasitel zbawiciel stovat si skary si vchodisko wyjcie vzdt se podda si zchrana ratunek zoufalec desperat zoufalost desperacja zoufal zdesperowany WYRAENIA: andl strn anio str bezvchodn situace sytuacja bez wyjcia dolo k nejhormu doszo do najgorszego, stao si najgorsze dostat se z blta do loue wpa z deszczu pod rynn dostat se z det pod okap wpa z deszczu pod rynn hzet klacky pod nohy rzuca kody pod nogi kad mince m dv strany kady medal ma dwie strony komplikovat si ivot komplikowa sobie ycie linka dvry telefon zaufania modl se, aby peil modli si, aby tylko przey najt een znale rozwizanie nevdl si rady nie potrafi da sobie rady nevidl jin vchodisko nie widzia innego wyjcia ocitnout se na dlab znale si na bruku ocitnout se ve slep ulice znale si w lepym zauku osobn problmy problemy osobiste patov situace patowa sytuacja podat pomocnou ruku wycign pomocn do pote v zamstnn kopoty w pracy potebovat pomoc potrzebowa pomocy podat o pomoc poprosi o pomoc pedstrat, e se nic nedje udawa, e nic si nie dzieje pijt o vechno straci wszystko provat obtn obdob przeywa trudny okres sehnat penze zdoby pienidze lpnout nkomu na ku oko nadepn komu na odcisk smutn pbh smutna historia spchat sebevradu popeni samobjstwo spadl mu kmen ze srdce spad mu kamie z serca spadnout do pasti wpa w puapk stydt se mluvit o svch problmech wstydzi si mwi o swoich problemach tce to nese ciko to znosi tonouc se stbla chyt toncy brzytwy si chwyta uplst si na sebe bi ukrci bicz na siebie u nen nvratu nie ma ju odwrotu vechno se zkomplikovalo wszystko si skomplikowao vyhodit na ulici wyrzuci na ulic vzt si ivot odebra sobie ycie zvan problm powany problem t pod tlakem y pod presj zkit nkomu plny pokrzyowa czyje plany ztrcet nadji traci nadziej 2.7 Spr dialog dialog dospt k dohod doj do porozumienia hdat se kci si hdka ktnia hzet po nkom bltem obrzuca kogo botem chybla dobr vle brakowao dobrej woli intrika intryga jablko svru jabko niezgody kmen razu ko niezgody kdy se dva perou, tet se smje gdzie dwch si bije, tam trzeci korzysta kompromis kompromis kompromisn een kompromisowe rozwizanie konflikt se zkonem konflikt z prawem kiet krzycze mediace mediacja meditor mediator mt posledn slovo mie ostatnie sowo neptel wrg odpustit wybaczy Paridovo jablko jabko niezgody podmnka warunek pohdat se pokci si poadavek danie, wymaganie pilvat oleje do ohn dolewa oliwy do ognia pt se spiera si rebelie bunt rebelovat buntowa si souhlas zgoda spiknut spisek spojenec sojusznik stetnut zjm konflikt interesw vmna nzor wymiana zda vynutit wymusi vyeit jednou navdy rozwiza raz na zawsze

- 26 -

2.8 Kamstwo i prawda autentick autentyczny bluf blef ciknit cygani domnl domniemany, rzekomy doopravdy naprawd falen faszywy falovat faszowa fikce fikcja fiktivn fikcyjny iluze iluzja, iluzje iluzorn iluzoryczny le kamstwo lh kamczuch lhka kamczucha liv kamliwy mystifikace mistyfikacja naivita naiwno naivn naiwny nalhat naga, nakama nepravda nieprawda nepesn niedokadny neuviteln niewiarygodny obelhat okama, oszuka opravdovost prawdziwo, rzeczywisto opravdov prawdziwy, rzeczywisty opravdu naprawd padlek podrbka podvdt oszukiwa podvst oszuka podvod oszustwo podvodnk oszust podvrh podrbka polopravda pprawda pomluva oszczerstwo pril garz, kamca pravdpodobn prawdopodobnie pravdiv prawdziwy pravdomluvnost prawdomwno pravdomluvn prawdomwny pravdymilovn miujcy prawd pravost prawdziwo, autentyczno prolhanec garz, kamca propaganda propaganda propagandistick propagandowy pikralovat upiksza piznat se przyzna si skutenost rzeczywisto smylen wymylony, zmylony snad chyba dajn rzekomy uvit uwierzy vmysl wymys vymylen wymylony, zmylony vynechat zatai, pomin zatajit zatai

WYRAENIA: bdn le nikczemne kamstwo bojovat za pravdu walczy o prawd bo pravda szczera prawda brnit pravdu broni prawdy ir pravda szczera prawda detektor li wykrywacz kamstw dret v tajnosti trzyma w tajemnicy hol fakta goe fakty hol pravda naga prawda hok pravda gorzka prawda hovno pravda gwno prawda chorobn lh chorobliwy kamca je to blzko pravdy to jest bliskie prawdy krut pravda okrutna prawda le jako v wierutne kamstwo le m krtk nohy kamstwo ma krtkie nogi le se mu protiv brzydzi si kamstwem, kamstwo budzi w nim wstrt lhal, a se hory zelenaly kama jak najty lht do o kama w ywe oczy lht v hrdlo rzad. kama w ywe oczy le, a se mu od st pr kamie, a si za nim kurzy le, jako kdy tiskne kamie jak z nut l u mla dost miaa ju do kamstw mal le mae kamstewko manipulovat s lidmi manipulowa ludmi nenvid le nienawidzi kamstwa nenechat se zmanipulovat nie da sob manipulowa nen daleko od pravdy nie jest daleki od prawny nen to pravda to nieprawda neutk se ke li nie ucieka si do kamstwa nevm tomu ani za mk nie wierz w to ani za grosz nevinn le mae kamstewko, niewinne kamstwo nikdy nele nigdy nie kamie obalovan le oskarony kamie oividn le jawne kamstwo, oczywiste kamstwo odhodit masku zrzuci mask on mi nikdy nelhal on mnie nikdy nie kama optick klam zudzenie optyczne pravda bol prawda boli pravda vtz prawda zwyciy pravda vyjde najevo prawda wyjdzie na jaw pravdiv daje prawdziwe dane pedstrat udawa pekrucovat fakta przekrca fakty pistien pi li przyapany na kamstwie slep vit lepo wierzy stokrt opakovan le se stv pravdou kamstwo powtarzane sto razy staje si prawd svat pravda wita prawda tt se li brzydzi si kamstwa to je pravda to prawda vit na slovo wierzy na sowo vce mn mniej wicej vodit za nos wodzi za nos vyvst z klamu wyprowadzi z bdu vdycky mluvit pravdu zawsze mwi prawd zdn klame pozory myl eny lou kobiety kami

- 27 -

3 CZOWIEK 3.1 Charakter alibismus asekuranctwo arogance arogancja bakora tchrz bdav dociekliwy, wnikliwy bzlivec czowiek bojaliwy, tchrz bzliv bojaliwy, lkliwy benevolentn yczliwy bezectnost niegodziwo bezectn bezecny, niecny, pody bezohlednost bezwzgldno bezohledn bezwzgldny bezostyn bezwstydny bezptenk czowiek bez charakteru bezstarostnost beztroska bezzsadovost brak zasad bdck pody, nikczemny blahosklonn askawy, przychylny, wyrozumiay bodr dobrotliwy, dobroduszny bojcn bojaliwy brouk mruk, milczek bichomluvec brzuchomwca citlivka przewraliwiony czowiek, nietykalski citliv wraliwy citovost uczuciowo ctnostn cnotliwy cynik cynik cynismus cynizm diskrtn dyskretny diskrtnost dyskrecja dobrck dobroduszny, dobrotliwy dobrosrden dobroduszny, dobrotliwy domlivost zarozumiao, arogancja domliv zarozumiay dotrn natrtny drav chciwy, zaborczy drbna plotkara drz 1. bezczelny 2. zuchway duchapln bystry, dowcipny duchaptomnost przytomno umysu dvtipn sprytny, bystry, pomysowy dychtivost chciwo, apczywo, zachanno egocentrik egocentryk egoista egoista estt esteta flegmatick flegmatyczny frigidn chodny, oziby frivoln frywolny gentleman dentelmen hdavost ktliwo hdav ktliwy haminost chciwo, zachanno, pazerno hateivec czowiek ktliwy hateivost ktliwo hazardr hazardzista, ryzykant hloubavost wnikliwo, dociekliwo hodnovrnost wiarygodno holedbav chepliwy horkokrevn porywczy, popdliwy houevnatost zawzito hovorn rozmowny, gadatliwy hrabivost zachanno hrubec gbur hubat pyskaty hypochondr hipochondryk hysterik histeryk chamtivost chciwo, zachanno, apczywo chpav pojtny chlubil samochwaa chlubivost chepliwo, pyszakowato cholerik choleryk chvstav chepliwy idealista idealista ignorance ignorancja ignorant ignorant impulsivn impulsywny intrik intrygant jemn agodny jzlivec zgryliwiec jzliv zgryliwy karirista karierowicz klad zaleta klepna plotkarka klevetnice plotkarka kompromisnost kompromisowo kontroverzn kontrowersyjny kikloun krzykacz lehkomyslnost lekkomylno lh kamca lhostejn obojtny lictv chytro, spryt, przebiego lstivost chytro, podstpno lstiv podstpny mlomluvn maomwny malomyslnost zwtpienie, brak wiary w siebie materialista materialista melancholik melancholik mlk pytki, majcy mao zainteresowa mil miy mrnost umiarkowanie mstiv mciwy muzikln muzykalny myslitel myliciel nadan uzdolniony, utalentowany nafoukanec zarozumialec, bufon nfuka zarozumialec, bufon naivita naiwno npadit pomysowy nruivec zapaleniec, naogowiec nedokavost niecierpliwo nedsledn niekonsekwentny nedtkliv draliwy, opryskliwy nedvra nieufno nedviv nieufny nemrava bezwstydnik nemravnost niemoralno nenadan nieuzdolniony neoblomn niezomny neodbytn nie dajcy si zby, natrtny neohrabanost brak ogady neochvjn niezomny neomalen nieokrzesany neslun niegrzeczny nestoudnice bezwstydnica nestoudnk bezwstydnik

- 28 -

nestydat bezwstydny neika oferma neukrotiteln nieposkromiony neukvapen rozwany nenavn niezmordowany neplatn nieprzekupny neprosn nieubagany nestupn nieustpliwy nevdnk niewdzicznik nevdk niewdziczno nezdvoil niegrzeczny nezkrotn nieokieznany, niepohamowany nn czuy nonalantn nonszalancki nudn nudny obtav ofiarny obhroublost gburowato, rubaszno ohledupln 1. taktowny 2. wyrozumiay 3. pobaliwy ochotn uczynny omezenec czowiek ograniczony omezen ograniczony opovlivec miaek, zuchwalec opovrlivost pogarda, lekcewaenie, wzgarda osobit osobliwy osobnost osobowo ostraitost czujno ostchav wstydliwy, niemiay otrava nudziarz otupl otpiay ovlivniteln podatny na wpywy padouch podlec, kanalia, ajdak, dra palik uparciuch paliatost upr paliat uparty pamtliv pamitliwy pasivn bierny pecivl piecuch pedant pedant perfekcionista perfekcjonista pitomec gupek, idiota plaka beksa plativec paczek plativost paczliwo pobuovatel podegacz podezravost podejrzliwo podivn dziwak, ekscentryk podl pody podpantoflk pantoflarz pohostinnost gocinno pochybova sceptyk potista czowiek sprawiajcy kopoty povst opinia, reputacja povdav rozmowny, gadatliwy povrchn pytki pozr pozer pozrka pozerka pracovitost pracowito prospch materialista prozrav przezorny, dalekowzroczny pruas impulsywny czowiek prmrn przecitny ptelsk przyjazny, przyjacielski pecitlivl przewraliwiony pemoudelost przemdrzao, pyszakowato pm bezporedni pitroubl przygupi pvtiv uprzejmy, yczliwy

pivnk pasoyt, darmozjad pyn dumny, zarozumiay racionalista racjonalista realista realista reputace reputacja romantik romantyk rozervanec czowiek wewntrznie skcony rozhazovan rozrzutny rozmarn kapryny, grymany rozpustilec psotnik, urwis, figlarz roztrit roztargniony, roztrzepany rozumn rozsdny rozvaha rozwaga evniv zazdrosny, zawistny voun krzykacz samolibec samolub samolib samolubny sebejist pewny siebie sebekze samodyscyplina sebeovldn panowanie nad sob sebevdom pewny siebie sebezapen samozaparcie shovvav wyrozumiay, pobaliwy snaiv gorliwy snlek marzyciel sobec egoista srden serdeczny stdmost wstrzemiliwo such oschy surovec brutal svrlivost konfliktowo svrliv ktliwy svdomit sumienny svhlavec uparciuch korpivost konfliktowo, ktliwo tdrost szczodro ouravost wcibsko taktn taktowny talentovan utalentowany tvrdohlavec uparciuch tvrdojn uparty, zawzity, nieustpliwy ukznn zdyscyplinowany ukien haaliwy, krzykliwy uplaknek paczek upovdan gadatliwy, rozgadany upmn szczery slun uczynny ustraen wystraszony stupn ustpliwy vadiv zrzdliwy, ktliwy vhav chwiejny, niezdecydowany velkodun wielkoduszny, wspaniaomylny vrolomn wiaroomny, zdradziecki vlastenec patriota vlezl wcibski vldn yczliwy, serdeczny vykutlenost przebiego vyumlkovan sztuczny vzdorn uparty, krnbrny zakomplexovan zakompleksiony zludn podstpny, zdradliwy, zdradziecki zamindrkovan zakompleksiony zamlkl maomwny, milczcy zapomntlivost krtka pami zapomntliv zapominalski zpor wada zaprodanec sprzedawczyk

- 29 -

zapruzen wiecznie niezadowolony zarputilec uparciuch zatemnnec ciemniak zvistivec zazdronik, zawistnik zvistiv zazdrosny, zawistny zdtintl zdziecinniay, infantylny zlomysln zoliwy zmoudet zmdrze

zpupn pyszny, butny, wyniosy zral dojrzay zvnt spowanie zentil zniewieciay dostivost chciwo, apczywo rlivec zazdronik rlivost zazdro

WYRAENIA: bern povaha agodny charakter bez skrupul bez skrupuw bezcitn lovk czowiek bez serca, czowiek bez uczu bezvhradn oddan bezgranicznie oddany bujn fantazie bujna wyobrania, bujna fantazja byl moc mil by bardzo miy bystr jako sokol bystry jak sok bt bojovn jako kohout gwatownie reagowa bt pod v kritikou by poniej krytyki bt sto let za opicemi by sto lat za Murzynami bt z jinho tsta mie cakiem inny charakter bt z lacinho kraje chcie wszystko za darmo citov nevyzrl niedojrzay emocjonalnie co se kdlv, to se rdo mv kto si czubi, ten si lubi estn lovk czowiek honoru i z nho nenvist zionie nienawici lovk jak korouhvika czowiek jak chorgiewka lovka nepedl czowieka nie zmienisz dlat barona zgrywa hrabiego dlat ze sebe andla robi z siebie niewinitko, udawa niewinitko dotrn jako moucha natrtny jak mucha drz jako opice bezczelny jak mapa falen jako koka faszywy jak kot hled na vem hnidy szuka dziury w caym hloup jako poleno gupi jak but hodn nsledovn godny naladowania hork hlava w gorcej wodzie kpany chab vle saba wola charaktern lovk czowiek z charakterem charakterov rozdly rnice charakterw chvaln znm cieszcy si dobr opini jablko nepad daleko od stromu niedaleko pada jabko od jaboni je ho vude plno jest go wszdzie peno je to kuna jest podstpnym czowiekiem jednat dsledn dziaa konsekwentnie koi povaha faszywy charakter komplex mncennosti kompleks niedowartociowania korouhvika ve vtru chorgiewka na wietrze lzt na nervy dziaa na nerwy lidsk hyena hiena, ludzka hiena ln jako ve strasznie leniwy m k tomu povahu ley to w jego charakterze mimodn nadan wyjtkowo uzdolniony mt andlskou trplivost mie anielsk cierpliwo mt bojovn srdce mie waleczne serce mt dobr srdce mie dobre serce mt hro ki by gruboskrnym, by nieczuym mt posteh by spostrzegawczym mt pta mozek mie ptasi mdek mt svou hlavu by upartym mt tvrdou hlavu by upartym

mt vc tst ne rozumu mie wicej szczcia ni rozumu mt z ostudy kabt nie mie wstydu za grosz mt zaje srdce mie zajcze serce mluvit o nkom jen v samch superlativech mwi o kim w samych superlatywach myslet jenom na sebe myle tylko o sobie myslet na druh myle o innych myslet pozitivn myle pozytywnie nalomen charakter spaczony charakter nron sm k sob wymagajcy w stosunku do siebie nebyly s nm dn problmy nie byo z nim adnych problemw ned si ct nie da sobie nic powiedzie nedbat na drby nie przejmowa si plotkami nemstn chovn zachowanie nie na miejscu nen s nm dn zbava nie ma z nim artw nese se jako pv puszy si jak paw nikdo nen bez chyby nikt nie jest doskonay odhodit masku zrzuci mask odmtat kompromis odrzuca kompromis odvrcen strana povahy druga twarz on nen patn lovk on nie jest zym czowiekiem oportunista oportunista pevnost povahy stao charakteru povahov rys cecha charakteru pracovat na sob pracowa nad sob prodejn lovk sprzedawczyk prost lovk prosty czowiek protiklady se pitahuj przeciwiestwa si przycigaj prozradit se zdradzi si pehnt s podezravost przesadza z podejrzliwoci pcha pedchz pd pycha prowadzi do upadku pyn jako pv dumny jak paw radovat se z cizho netst cieszy si z cudzego nieszczcia dit se zdravm rozumem kierowa si zdrowym rozsdkiem sejmout masku zdj mask siln osobnost silna osobowo skoup na slovo maomwny slab povaha saby charakter snadno se dojmat atwo si wzrusza stt se moudrm sta si mdrym svinout se jako jeek do klubka zamkn si w sobie patn charakter zy charakter takovho na rukou nosit takiego to na rkach nosi tich voda behy mele cicha woda brzegi rwie to je uinn blzen to istny wariat touha po originalit denie do oryginalnoci trudnomysln lovk melancholik tvrdohlav jako mezek uparty jak osio

- 30 -

tvr pstup kreatywno typ pirozenho vdce urodzony przywdca uboh zbablec ndzny tchrz ukzat pravou tv pokaza prawdziw twarz upadat z krajnosti do krajnosti wpada ze skrajnoci w skrajno, popada w skrajnoci ulechtil srdce szlachetne serce uzaven do sebe zamknity w sobie vrn svm zsadm wierny swoim zasadom vemi mastmi mazan kuty na cztery apy

vzor hodn nsledovn wzr godny naladowania, wzr do naladowania zbavn lovk wesoek zabednn hlava zakuty eb zamen sm na sebe widzcy tylko swoje potrzeby, skupiony tylko na sobie zaslepen nenvist zalepiony nienawici zskat sebedvru nabra wiary w siebie zkuenost ho poznamenala dowiadczenie pozostawio w nim trway lad 3.2 Wygld

albn albinos baculat pyzaty bloch Biay blovous siwobrody bezzub szczerbaty blonk blondyn blondna blondynka boubelat pyzaty brzda bruzda brunet brunet brunetka brunetka ahoun drgal istotn schludny upina czupryna dlouhn dryblas filigrnsk filigranowy fotogenick fotogeniczny fyziognomie fizjonomia hezoun przystojniak, pikni hrb garb hrbat garbaty hrbit se garbi si hromotluk wyrwidb huben chudy jednook jednooki jizva blizna karek fryzura kaczy kuper knr ws kotlety baki krsa uroda krasavec pikni, przystojniak krasavice pikno krska pikno kivozub majcy krzywe zby lbeznost wdzik, powab licousy baczki, bokobrody malik malutki mikdo fryzura na pazia nadvha nadwaga napovrch z wygldu navonn wyperfumowany nemyt nieumyty nenalen bez makijau, nieumalowana nenalen bez makijau nenamalovan bez makijau nevzhledn brzydki obr olbrzym obtloustlej grubawy ohon kucyk

ochlupen owosienie omldnout odmodnie okliv brzydki pejzy pejsy piha pieg pihovat piegowaty platfus platfus ple ysina pleatt ysie plnovous broda pobledl blady posmrkan usmarkany pza poza promoen przemoczony proedivl szpakowaty perostl przeronity peek treska pikren przykurczony pvabn atrakcyjny ramenat barczysty robustn krzepki, silny sexbomba seksbomba schoulen skulony strnit zarost svalovec miniak ediv siwy ikmook skonooki ilhav zezowaty lachovit ylasty pinav brudny thl szczupy tlusoch grubas tlusoka grubaska trpaslk karze tv 1. twarz 2. policzek ulzan ulizany upocen spocony vyhubl wychudzony vychrtlina chudzielec vychrtl wychudzony vypadat wyglda vka wzrost vzhled wygld zblednout zbledn zeedivt osiwie, posiwie zethlen wyszczuplenie zevnjek wygld zewntrzny zhezkl wyadnia luoch tek

- 31 -

WYRAENIA: atletick postava atletyczna sylwetka barvit si vlasy farbowa wosy bled jako smrt blady jak mier buvol krk szeroki kark b je szeroki kark bt huben jako chrt by chudym jak szkapa bt nkomu podobn by podobnym do kogo bt otrhan jako fena wyglda jak obdartus dlat dobr dojem robi dobre wraenie dlouh vlasy dugie wosy draze obleen ubrany w markowe ciuchy ebenov oi hebanowe oczy francouzsk cop warkocz francuski hladce oholen gadko ogolony hledt jako ert do bn patrze spode ba horn ret grna warga hust obo gste brwi chlap jako hora chop jak db chvje se mu ruka dry mu rka je men ne j jest mniejszy ode mnie je o hlavu vy jest wyszy o gow katanov vlasy kasztanowe wosy kluk jako buk chop jak db koutky o kciki oczu koutky st kciki ust kiv zuby krzywe zby kudrnat vlasy krcone wosy kulat obliej okrga twarz kus chlapa kawa chopa m vrsky kolem o ma zmarszczki wok oczu m vrsky na ele ma zmarszczki na czole mastn vlasy tuste wosy mt barvu zdrowo wyglda mt hlavu jako bernek mie krcone wosy mt hlavu jako vrab hnzdo mie rozczochrane wosy mt jen zrno na vku mie jczmie na powiece mt krtk vlasy mie krtkie wosy mt nohy jako p mie bocianie nogi mt tetovn mie tatua mt velk zadek mie duy tyek mt vlasy jako kdy olzla krva mie ulizane wosy mt vlasy po ps mie wosy do pasa mt zadek jako kobyla mie duy tyek mt zlat zuby mie zote zby mladistv vzhled modzieczy wygld na ele m moc vrsek ma duo zmarszczek na czole na oblieji m vyrku ma wysypk na twarzy na svj vk je mal jest may jak na swj wiek nadmrn ochlupen nadmierne owosienie namrzl ui odmroone uszy npadn podobnost uderzajce podobiestwo nasadit pjemnou tv zrobi przyjemny wyraz twarzy nechat si rst vlasy zapuci wosy nen ani vysok, ani mal nie jest ani wysoki, ani may nen moc vysok nie jest zbyt wysoki nen na nm ani gram tuku nie ma ani grama tuszczu nosit brle nosi okulary nosit knr nosi wsy nosit kontaktn oky nosi soczewki kontaktowe nosit paruku nosi peruk nosit plnovous nosi brod nosit rovntka nosi aparat ortodontyczny o pt centimetr vy pi centymetrw wyszy obarven vlasy farbowane wosy obraz bdy a utrpen obraz ndzy i rozpaczy odzbrojujc smv rozbrajajcy umiech ohrnut nos zadarty nos okoral rty spierzchnite wargi okousan nehty obgryzione paznokcie osthan na jeka ostrzyony na jeyka peliv uesan starannie uczesany pevn stavn dobrze zbudowany platinov blondna platynowa blondynka pln rty pene wargi podlouhl obliej twarz poduna popraskan koutky st popkane kciki ust, zajady prothl obliej twarz pociga pibral na vze przybra na wadze pirozen blondna naturalna blondynka roste mu bicho ronie mu brzuch rovn jako deska paska jak deska rovn vlasy proste wosy rozkleben tlama wykrzywiona gba rty promodral zimou wargi zsiniae z zimna rubnov rty rubinowe wargi ruce spjat jako k modlitb rce zoone jak do modlitwy rysy tve rysy twarzy eck cop warkocz grecki s smvem ve tvi z umiechem na twarzy sepnut vlasy spite wosy sklenn oko szklane oko skobovit nos haczykowaty nos spodn ret dolna warga spoe odn skpo ubrany srostl prsty zronite palce stny pod oima cienie pod oczami svalnat ruce uminione rce sven hlava zwieszona gowa ed my szara myszka edivt na spncch siwie na skroniach irok ramena szerokie ramiona piat nos spiczasty nos tajemn vraz ve tvi tajemniczy wyraz twarzy ti dny se neholil nie goli si trzy dni tuctov my szara myszka udlat dlouh obliej zrobi kwan min udlat se na krsno zrobi si na bstwo tl pas smuka talia zk hrudnk wska klatka piersiowa vky pod oima worki pod oczami v vc, ne by ml way wicej ni powinien vlasy mu tr wosy mu stercz vlasy ulzan dozadu wosy ulizane do tyu vlhk rty wilgotne wargi vos pas talia osy vpadl oi zapadnite oczy vrsit elo pomarszczone czoo vbec se matce nepodob w ogle nie jest podobna do matki vynvat z davu wyrnia si z tumu vypadat dvryhodn wyglda na godnego zaufania vypadat jako kostlivec wyglda jak szkielet vypadat mlad wyglda modo vypadat stae wyglda staro vypadat unaven wyglda na zmczonego vypadvaj mu vlasy wypadaj mu wosy

- 32 -

vypasen jako baant spasiony jak winia vystren jazyk wywalony jzyk vypulit rty wyd wargi zan pleatt zaczyna ysie

zanaj mu padat vlasy zaczynaj mu wypada wosy zarudl oi zaczerwienione oczy zkoumav pohled badawcze spojrzenie ab oi wyupiaste oczy 3.3 Intelekt

amnzie amnezja blbnout gupie blb gupi dedukce dedukcja dezorientovan zdezorientowany dmysln pomysowy, bystry geniln genialny gnius geniusz hloupnout gupie hlupk gupek ignorant ignorant instinkt instynkt intelekt intelekt intelektul intelektualista inteligence inteligencja inteligentn inteligentny interpretace interpretacja interpretovat interpretowa iracionln irracjonalny mlk pytki moudrost mdro mozek mzg mudrc mdrzec myslet myle myslc mylcy nadn uzdolnienie nadan uzdolniony naivn naiwny npad pomys nazpam na pami (nauczy si czego) nevdomost niewiadomo nevdom niewiadomy nezapomenuteln niezapomniany obyejn zwyczajny omezen ograniczony pamatovat (si) pamita

pam pami pamtliv pamitliwy porozumt (emu?) zrozumie (co?) posedl nawiedzony primitiv prymityw prmrn przecitny pedtucha przeczucie pud instynkt racionalista racjonalista retrospekce retrospekcja rozafnost roztropno roztrit roztargniony rozumbrada mdrek rozumt (emu?) rozumie (co?) rozumn rozumny, rozsdny setl oczytany schopnost zdolno, umiejtno schopn zdolny talent talent talentovanost utalentowanie tuctov tuzinkowy, przecitny tup tpy sudek sd, zdanie, wniosek, rozumowanie vdt wiedzie veleduch poet. geniusz vloha zdolno, talent vzdlan wyksztacony zaostalost zacofanie zapamatovat si zapamita (sobie) zapomenout (na co?) zapomnie (o czym?) zapomtlivost zapominalstwo zapomntliv zapominalski zaslepen zalepienie zmoudet zmdrze zvdavost ciekawo zvdav (na co?) ciekawy (czego?) WYRAENIA:

dlat nco po pamti robi co na pami dlouhodob pam pami dugotrwaa emocionln inteligence inteligencja emocjonalna epizodick pam pami epizodyczna fotografick pam pami fotograficzna hloup Honza gupi Ja hloup npad gupi pomys hudebn nadan uzdolniony muzycznie chladn hlava zimna krew chodc encyklopedie chodzca encyklopedia inteligenn kvocient iloraz inteligencji intuice intuicja krtkodob pam pami krtkotrwaa kritick mylen krytyczne mylenie lidov moudrost mdro ludowa lidsk blbost gupota ludzka logick mylen logiczne mylenie m vech pt pohromad jest przy zdrowych zmysach mt dravou pam mie dziuraw pami mt klapky na och mie klapki na oczach

nadprmrn inteligence ponadprzecitna inteligencja nem vech pt pohromad brakuje mu pitej klepki odtren od ivota oderwany od ycia (rzeczywistoci) pam pro sla pami do liczb pouvat hlavu uywa gowy pichzet o rozum traci rozum pta mozeek ptasi mdek pud sebezchovy instynkt samozachowawczy rozen hudebnk urodzony muzyk rozit si obzory poszerzy swoje horyzonty samostatn mylen samodzielne mylenie selsk rozum chopski rozum schopnost pedvdat umiejtno przewidywania sled mylenek bieg myli spolehliv pam niezawodna pami stt se moudejm sta si mdrzejszym est smysl szsty zmys utkvt v pamti utkwi w pamici vdt co a jak wiedzie co i jak vdt sv wiedzie swoje

- 33 -

vechno si zapamatovat zapamita wszystko vpadek pamti zanik pamici vyvolvat vzpomnky wywoywa wspomnienia, przywoywa wspomnienia

vyznat se v nem zna si na czym zzran dt cudowne dziecko ztrta pamti utrata pamici ivotn moudrost mdro yciowa 3.4 Naogi

nedopalek niedopaek abstinent abstynent alkoholick alkoholowy alkoholika alkoholiczka alkoholik alkoholik amfetamin amfetamina cigareta papieros cgo papieros crack crack dvka dawka doutnk cygaro droga narkotyk drogov narkotykowy dmka fajka extze ecstasy fek pun flaka flaszka hai haszysz heroin heroina chlastat pi, chla kocovina kac kokain kokaina konop konopie kouit pali kuaka palaczka kuk palacz kurna palarnia lihovina napj alkoholowy narkoman narkoman nealkoholick bezalkoholowy nedopalek niedopaek nikotin nikotyna opice kac opjet se upija si opilec pijak opileck pijacki

opil pijany opt se upi si orat se upi si paerk przemytnik paovat przemyca pelech melina pervitin perwityna pijctv pijastwo pitka popijawa, pijatyka podnapil podpity podnapil wstawiony, podpity popelnk popielniczka potcet se zatacza si prochlastat przepi pebral przedawkowa (narkotyki) pehnal przesadzi pedvkovat przedawkowa piplit (nkomu) da ognia runda kolejka (w lokalu, kto stawia kolejk) stzliv trzewy kodlivost szkodliwo paek niedopaek, pet tabk tyto tabatrka papieronica trva trawka (marihuana) vajgl niedopaek vajglovat zbiera niedopaki vrvorat zatacza si vystzlivt wytrzewie zchytka izba wytrzewie, obek zpalky zapaki zapalova zapalniczka zapt zapi zfetovan napany zchlastat se upi si zlozvyk nag WYRAENIA:

bl myky biae myszki brt drogy bra narkotyki brt kokain bra kokain cigareta s filtrem papieros z filtrem cigaretov kou dym z papierosw, dym papierosowy cigarety smrd papierosy mierdz dt se na pit pogry si w alkoholu drogov dealer dealer narkotykw drogy mu zniily zdrav narkotyki zniszczyy mu zdrowie drogy nikdy nebral nigdy nie bra narkotykw dret se na nohou trzyma si na nogach hledat tchu v alkoholu szuka pocieszenia w alkoholu injekn stkaka strzykawka jede v drogch bierze narkotyki jet futro pi na krech kouen kod zdrav palenie szkodzi kou dv krabiky denn wypala dwie paczki dziennie legalizovat drogy zalegalizowa narkotyki

lehk droga mikki narkotyk mt dost mie do mt problmy s alkoholem mie problemy z alkoholem mt prochlastan jtra mie wtrob zniszczon przez alkohol nco mlo u vypil troch ju wypi nedoke pestat nie potrafi przesta nechat kouen rzuci palenie nechvat kouen rzuca palenie nekou ani nepije nie pije i nie pali neobejde se bez alkoholu nie obejdzie si bez alkoholu nev, jak s tm skonit nie wie jak przesta nikdy nepije alkohol nigdy nie pije alkoholu nikotinov nplast plaster nikotynowy notorick pijk notoryczny pijak omamn ltky rodki odurzajce onemocnt rakovinou plic zachorowa na raka puc opileck excesy pijackie ekscesy opili ho upili go opil jako prase pijany jak winia

- 34 -

pstovat konop uprawia konopie pil celou noc pi ca noc pt alkohol ve velkm mnostv pi alkohol w duych (wiekich) ilociach pt na dluh pi na krech pt pes mru pi ponad miar pt pleitostn pi okazyjnie pt s mrou pi z umiarem pod vlivem drog pod wpywem narkotykw porazit zvislost pokona nag posledn cigareta ostatni papieros potebuje se napt potrzebuje si napi povat alkohol spoywa alkohol pravideln pt pi regularnie propadat se na dno stacza si na dno propil majetek przepi majtek pestat kouit rzuci palenie psobit na mozek dziaa na mzg s psadou alkoholu z domieszk alkoholu skonit na drogch skoczy jako narkoman, skoczy jako narkomanka

slbil, e pestane obieca, e przestanie tlak vrstevnk presja rwienikw ubalen cigareta skrt utkat k drogm ucieka w narkotyki v m rodin nikdo nekou w mojej rodzinie nikt nie pali vodn dmka fajka wodna votrvit chrobka zala robaka vstkl si drogu wstrzykn sobie narkotyk vykouen cigareta wypalony papieros vypil velk mnostv alkoholu wypi du ilo alkoholu vysedvn v barech przesiadywanie w barach vyspvat opici odsypia kaca zaplit si cigaretu zapali papierosa zvislost na nikotinu uzalenienie od nikotyny zvisl na alkoholu uzaleniony od alkoholu zvisl na nem uzaleniony od czego zpt se do nmoty upi si w sztok, spi si do nieprzytomnoci vkat tabk u tyto

3.5 Sen budek pobudka budit budzi deka koc dmat drzema chrpat 1. chrapa 2. spa kolbka koyska lehl si pooy si nespavost bezsenno ospal senny patrov postel ko pitrowe pokrvka kodra poleet si polee (sobie) polt poduszka pospat si pospa sobie postel ko postlka eczko prospat przespa prospat se przespa si pikryj se przykryj si schrupnout si zdrzemn si sn sennik somnambul lunatyk sp spolu 1. pi razem 2. pi ze sob uspat upi vyspvat odsypia

WYRAENIA: budk mi nezvonil budzik nie dzwoni budit se s kikem budzi si z krzykiem bt nmsn by lunatykiem celou noc nespali nie spali ca noc as vstvat czas wstawa dlouho nemohl usnout dugo nie mg usn dobe se vyspat dobrze si wyspa hlubok spnek gboki sen chce se mi spt chce mi si spa chod spt brzo chodzi wczenie spa kiet ze span krzycze przez sen leet v posteli lee w ku mvat sny miewa sny mluvit ze span mwi przez sen nmsnk lunatyk nadit budk nastawi budzik nedostatek spnku 1. brak snu 2. niedobr snu nechce se mu spt nie chce mu si spa nemohl jsem usnout nie mogem zasn, nie mogem usn nezamhouit oka nie zmruy oka nezdlo se mi nic nic mi si nie nio nic ho nevzbud nic go nie obudzi non mra koszmar, koszmarny sen odpoledn zdmnut popoudniowa drzemka potat bernky liczy owce poruchy spnku zaburzenia snu podn se vyspat porzdnie si wyspa probdn noc nieprzespana noc probudit se uprosted noci obudzi si w rodku nocy pespat u nkoho przenocowa u kogo rann pte dl doske kto rano wstaje, temu pan Bg daje rodie jet nesp rodzice jeszcze nie pi snaila se usnout staraa si usn, staraa si zasn snt o jdle a ench ni o jedzeniu i kobietach spadla z postele spada z ka spt celou noc spa ca noc spt mimo domov spa poza domem spt na zemi spa na ziemi spt pod mostem spa pod mostem spt pod irkem spa pod goym niebem spt v posteli spa w ku spt v spacm pytli spa w piworze spv dlouho dugo sypia spv dobe dobrze sypia spv s otevenou pusou sypia z otwart buzi spvat na zdech sypia na plecach spvat s rodii sypia z rodzicami sp jak miminko pi jak niemowl svalit se do postele zwali si do ka trpt nespavost cierpie na bezsenno

- 35 -

usn se zapnutou televiz zasypia przy wczonym telewizorze usnula na zemi usna na ziemi, zasna na ziemi v jedenct la do postele o jedenastej posza do ka v noci se bud budzi si w nocy vrtt se v posteli wierci si w ku vyskoit z postele zerwa si z ka, wyskoczy z

ka zavt oi zamkn oczy zazvonil budk zadzwoni budzik zrovna usnul wanie usn dn sen se mi nezdl nic mi si nie nio t nonm ivotem y nocnym yciem

3.6 Seks antikoncepce antykoncepcja drdit drani ejakulace wytrysk erekce erekcja feti fetysz chrnit se zabezpiecza si cht chcica jemn delikatny kousat gry lbat se caowa si masturbovat masturbowa si milenec kochanek milenka kochanka milovat se kocha si nezkuen niedowiadczony nnost czuo nn czuy obejmout obj olizovat oblizywa onanovat onanizowa si orgie orgia panic prawiczek panna dziewica partner partner penis penis poloha pozycja poprv pierwszy raz prezervativ prezerwatywa pedehra gra wstpna robertek wibrator rozko rozkosz sebeuspokojovn samozadowalanie sexbomba seksbomba sexsymbol symbol seksu sperma sperma spermie plemnik stnat jcze, stka d prcie uspokojit zadowoli vagna wagina, pochwa vamp wamp ve namitno vniv namitny vibrtor wibrator vystknut wytrysk vyvrcholen szczytowanie ztopoen wzwd hav gorcy WYRAENIA: bod G punkt G bt patn v posteli by sabym w ku doshnout orgasmu osign orgazm, przey orgazm erotick fantazie fantazje erotyczne erotick pomcky akcesoria erotyczne fantazie nezn hranic fantazja nie zna granic francouzsk sex seks francuski jde j jenom o sex a prachy chodzi jej tylko o seks i fors jt s nkm do postele i z kim do ka mt mal penis mie maego penisa mt zkuenosti mie dowiadczenia, by dowiadczonym nasadit si kondom zaoy kondom orln sex seks oralny orgasmus orgazm panensk blna bona dziewicza pilulka po piguka po pod peinou pod kodr pohlavn penosn nemoc choroba przenoszona drog pciow pohlavn nemoc choroba weneryczna pohlavn orgn narzd pciowy pohlavn styk stosunek pciowy poruchy erekce zaburzenia erekcji postavil se mu stan mu prasknut kondom pknity kondom prvn milovn pierwszy raz prvn sex pierwszy raz pedasn ejakulace przedwczesny wytrysk pedstrat orgasmus udawa orgazm sex bez ochrany seks bez zabezpieczenia sex pro penze seks dla pienidzy spt s nkm spa z kim spt spolu spa ze sob vron semene wytrysk nasienia vyzkouet rzn polohy wyprbowa rne pozycje vzruiv msta czue miejsca

- 36 -

3.7 Potrzeby fizjologiczne bidet bidet urnky siki dret trzyma exkrement ekstrement hajzl sracz, kibel hajzlbba babcia klozetowa hajzlk kibelek hajzlpapr sraj-tama hovnko gwienko hovno gwno chcanky siki kabinka kabina kadibudka toi-toi kadit robi kup kakat robi kup (o dziecku) konenk odbyt lejno ajno mo mocz moit, urat sika, la nadmn wzdcia nonek nocnik nonk nocnik odskoit si i do toalety pisor pisuar poural se posika si pomoit se, pochcat se posika si posera posraniec posrat se posra si prdel dupa prdt pierdzie prjem biegunka ser! sraj! splchnout spuka splachovat spukiwa sraka sraczka srt sra stolice stolec, ka steva jelita toaletka babcia klozetowa uprdnout si pierdn, puci bka vtry wiatry vyurat se wysika si vykadit se zrobi kup vkaly odchody vymoit se wysika si vymoit se, vyurat se wysika si vyprzdnit se wyprni si vysrat se wysra si zchod toaleta zasran zasrany umpa, jmka szambo

WYRAENIA: dmsk zchod toaleta damska chce se mu na velkou chce mu si sra, cinie go kupsko jt na toaletu i do toalety jt na velkou i zrobi kup, i si wysra jt na zchod i do ubikacji msto, kam i csa pn chodil pky miejsce, gdzie nawet krl chodzi piechot mt sraku mie sraczk musm si nco zadit musz co zaatwi nalhav poteba pilna potrzeba, pilna sprawa pnsk zchod toaleta mska pourat se do postele posika si do ka podlat se do kalhot porobi si w portki pravideln stolice regularny stolec pustit do kalhot popuci do spodni, popuci w spodnie rulika toaletnho papru rolka papieru toaletowego rychle lett na zchod szybko goni (lecie) do ubikacji dk stolice rzadki stolec el se vyurat poszed si wysika, poszed si odla lpnout do hovna wdepn w gwno toaletn papr papier toaletowy tureck zchod toaleta turecka veejn zchodky szalety publiczne vykonat potebu wykona potrzeb zchod je obsazen ubikacja jest zajta zchodov msa muszla zchodov sedtko sedes

- 37 -

4 EMOCJE I UCZUCIA 4.1 Wzajemne stosunki antipatie antypatia autorita autorytet averze awersja, niech ciz obcy favorizovat faworyzowa ignorovat ignorowa kritika krytyka kritizovat krytykowa lhostejnost obojtno lbit se podoba si nklonnost przychylno, yczliwo nekritick bezkrytyczny nemil niemiy nenvidn znienawidzony nenvist nienawi neptel wrg, nieprzyjaciel nestrann bezstronny, obiektywny neten obojtny neutrln neutralny nezaujat bezstronny, obiektywny nezdvoil niegrzeczny obdiv podziw objektivn obiektywny obliba 1. sympatia 2. popularno oblbenec ulubieniec, faworyt oblbenost popularno, wzicie, sympatia opovrhovat gardzi pohrdn pogarda pochvala pochwaa popularita popularno populrn popularny ptelsk przyjacielski ptelstv przyja pedsudek uprzedzenie ptel przyjaciel ptelkyn przyjacika pze wzgldy, yczliwo, przychylno pzniv yczliwie, przychylnie sympatie sympatia sympatizovat sympatyzowa cta szacunek vtan mile widziany vldnost yczliwo, uprzejmo, serdeczno zvyknout si przyzwyczai si WYRAENIA: bez zjmu bez zainteresowania bt nenvidn by znienawidzonym bt v oblib by popularnym, by lubianym ctit k nkomu odpor czu do kogo odraz, czu do kogo wstrt dobr vle dobra wola mt autoritu mie autorytet mt dobrou povst mie dobr opini mt radji wole nebt nkomu lhostejn nie by komu obojtnym nedt na sob znt nie da po sobie pozna nenvist a za hrob dozgonna nienawi neviditeln ze niewidzialny mur podlzat nkomu nadskakiwa komu projev cty wyraz szacunku tit se oblib cieszy si popularnoci uchzet se o n pze zabiega o czyje wzgldy vlna kritiky fala krytyki 4.2 Mio amor amor balit podrywa dostavenko schadzka, randka dvojice para flirt flirt flirtovat flirtowa frajer przystojny mczyzna holka dziewczyna kluk chopak koketrie kokieteria koketovat kokietowa lska mio lbat se caowa si lbav cauny lbit se podoba si masrovat masowa milenec kochanek milenka kochanka npadnk zalotnik nevra niewierno obejmout obj oarovat oczarowa odmilovat se odkocha si odvren odrzucony okouzlit oczarowa polibek pocaunek polbit pocaowa provokovat prowokowa pusa buziak, caus rande randka randn randkowanie, chodzenie na randki romantick romantyczny sbalit poderwa srdko serduszko svatba lub uarovat (komu?) oczarowa (kogo?) valentnka walentynka vrn wierny vrtit polibek odwzajemni pocaunek vyvolen wybranka zadan zajty zsnuby zarczyny zastydt se zawstydzi si zboovat ubstwia zlatko zotko (o ukochanej osobie) zrada zdrada zrudnout zaczerwieni si

- 38 -

WYRAENIA: bezmezn milovat bezgranicznie kocha bt dobr v posteli by dobrym w ku dt koem da kosza (odrzuci) dt si pusu pocaowa si dlouhodob vztah dugotrway zwizek hodit se k sob pasowa do siebie chodit spolu chodzi ze sob jet po nkom lecie na kogo jsme uren jeden pro druhho jestemy sobie przeznaczeni, jestemy dla siebie stworzeni klekat na kolena klka na kolana love story love story milostn hrtky igraszki miosne mt na chlapy tst mie szczcie do mczyzn mt nkoho v lsce kocha kogo mt zlomen srdce mie zamane serce narazil si svou ptelkyni v zahrani poderwa dziewczyn za granic neoptovan lska nieodwzajemniona mio nespoutt z nkoho oi nie spuszcza z kogo wzroku nosit na rukou nosi na rkach platonick lska platoniczna mio pohladit po vlasech pogaska po wosach pohldnout do o spojrze w oczy polbit na tv pocaowa w policzek povahov rozdly rnice w charakterze, rnice charakterw pozvat na rande zaprosi na randk podat o ruku poprosi o rk prav lska prawdziwa mio prchav lska ulotne uczucie projevit zjem (o koho?) okaza zainteresowanie (kim?) prosit za odputn prosi o wybaczenie pebrat dvku odbi dziewczyn ronit slzy roni zy schz mi brakuje mi ci souasn partner obecny partner svtek zamilovanch wito zakochanych astn chvle chwile szczcia udlat prvn krok zrobi pierwszy krok vkov rozdl rnica wieku vrnost a za hrob wierno a po grb vyznvat lsku wyznawa mio zamilovan a po ui zakochany po uszy zamilovan pr zakochana para zamilovat se na prvn pohled zakocha si od pierwszego wejrzenia zsnubn prstnek piercionek zarczynowy znmost na jednu noc znajomo na jedn noc ztratit hlavu kvli en straci gow dla kobiety 4.3 Rado anekdota anegdota anekdotick anegdotyczny blait uszczliwia humor humor humorn humorystyczny chechtat se chichota si jas pogoda ducha jsat cieszy si jsav wesoy, pogodny komick komiczny legrace heca, zabawa, arty, jaja naden entuzjazm nladika wesoy nastrj obveselit rozweseli, zabawi, ucieszy obveselovat rozwesela, zabawia parodie parodia parodovat parodiowa pobavenost rozbawienie poten uciecha, rado, zadowolenie radost rado radostn radosny rozjaen rozweselony, rozochocony, oywiony rozptlen rozrywka rozradostnit ucieszy, rozweseli satirik satyryk satisfakce satysfakcja smav umiechnity, miejcy si smn mieszny sranda heca, zabawa, arty, jaja srandovn mieszny prm art, kawa astlivec szczciarz astn szczliwy tst szczcie tit se cieszy si uspokojiv zadowalajcy ut si dobrze si bawi vesel rado, wesoo vesel wesoy, radosny vtip dowcip vtiplek artowni, dowcipni vtipn dowcipny zbava zabawa, rozrywka zaertovat zaartowa ert art ertk arcik ertovn artobliwie ertovn artobliwy

- 39 -

WYRAENIA: anglick humor angielski humor bt v dobr nlad by w dobrym nastroju, by w dobrym humorze bt v sedmm nebi by w sidmym niebie dobr nlada dobry nastrj dobr zprva dobra wiadomo hloup ert gupi art homrsk smch homeryczny miech hurnsk smch dziki miech, niekontrolowany miech kominost situace komiczno sytuacji mrn optimismus umiarkowany optymizm mt dobrou nladu mie dobry nastrj, by w dobrym nastroju mnout si ruce zaciera rce napolo ertem p artem nechval dne ped veerem nie chwal dnia przed zachodem soca nelen radost niekamana rado neskrvat radost nie ukrywa radoci nevasn ert art nie na miejscu nevinn ert niewinny art neztrcet optimismus nie traci optymizmu nic mu neschz niczego mu nie brakuje nutit se do smchu zmusza si do miechu pod se smt cigle si mia pjemn pekvapen mia niespodzianka salva smchu salwa miechu smt se nemu mia si z czego smysl pro humor poczucie humoru spokojenost se ivotem zadowolenie z ycia ibenin humor wisielczy humor to mu dl radost to go cieszy, cieszy go to, sprawia mu to przyjemno udlat nkomu radost sprawi komu przyjemno uij si to baw si dobrze zasmt se nkomu zamia si z kogo

4.4 Smutek apatie apatia bezmocnost bezsilno, bezradno, niemoc bolest bl bolestiv bolesny depresivn depresyjny frustrace frustracja, frustracje frustrovan sfrustrowany hoekovat narzeka, lamentowa chandra chandra melancholick melancholijny melancholie melancholia nek lament nelibost niezadowolenie nespokojenost niezadowolenie nostalgie nostalgia obreet opaka oplakvat opakiwa pl pacz plakat paka poklesl przygnbiony, zaamany ponur ponury posmutnl smtny postovat si poskary si rozbreet (nkoho) doprowadzi do ez (kogo) rozbreet se rozpaka si rozarovn rozczarowanie rozarovan rozczarowany rozesmutnit wprawi w smutny nastrj rozplakat se rozpaka si rozsmutnit se zasmuci si roztrpen rozgoryczenie, poczucie krzywdy rozvzlykat se rozszlocha si sentimentln sentymentalny schlpl strapiony slzet zawi smutek 1. smutek 2. aoba soucit wspczucie souctit wspczu starost 1. kopot. 2. zmartwienie 3. troska stesk tsknota tesklivost tsknota tkliv tkliwy, rozczulajcy leva ulga unyl tskny, tkliwy, rzewny uplakan zapakany uslzen zazawiony, zapakany utrpen cierpienie, mka, gehenna vzlykat szlocha zdumivost melancholia, smutek zasmuilost smutek, zmartwienie, przygnbienie zastesknout si uali si zdrcen zdruzgotany zdrtit zdruzgota zesmutnl posmutniay zoufalec desperat zoufalstv desperacja zoufal zdesperowany

WYRAENIA: bolest mu rozrv srdce bl rozdziera mu serce bolestn ztrta bolesna strata brt si k srdci bra sobie do serca breet dojetm paka z wraenia byl cel uplakan by cay we zach bt na dn by na dnie cedit slzy przelewa zy ctit przdnotu odczuwa pustk ctit se nesvj czu si nieswojo ctit se odstren czu si odrzucony citov nkoho zranit zrani czyje uczucia ern mylenky czarne myli dt se do ple rozpaka si dlat nkomu starosti przysparza komu zmartwie dodat nadji doda otuchy hlubok al gboki al hok slzy gorzkie zy hokosti ivota gorycze ycia chtl ji utit chcia j pocieszy klamn nadje zudna nadzieja krokodl slzy krokodyle zy m slzy na krajku zbiera mu si na pacz mt depresi mie depresj mt mnoho starost mie duo zmartwie

- 40 -

mt vitky svdom mie wyrzuty sumienia mravn kocovina kac moralny nechtl jsem t zranit nie chciaem ci zrani nemt k slzm daleko by blisko paczu nemt nladu na erty nie mie nastroju do artw, nie mie nastroju na arty nemohla udret slzy nie moga powstrzyma ez nesdlet n naden nie podziela czyjego entuzjazmu nikomu nebylo do smchu nikomu nie byo do miechu omrzelost ivotem zniechcenie do ycia, znudzenie yciem plakat jako bobr paka jak bbr po tvch j stkaly slzy zy spyway jej po policzkach pocit viny poczucie winy pohebn nlada pogrzebowy nastrj poklesnout na duchu podupa na duchu potoky slz potoki ez przdnota naplnila jej dui pustka wypenia jej dusz pro slzy nevidt nie widzie przez zy

propuknout v pl rozpaka si, wybuchn paczem radosti i strasti radoci i smutki ronit slzy roni zy s tkm srdcem z cikim sercem se slzami v och ze zami w oczach skliujc nlada przygnbiajca atmosfera, przygnbiajcy nastrj slzav dol pad ez smen s osudem pogodzony z losem stesk po vlasti tsknota za ojczyzn stsk se mu po matce tskni za mam trpt za jin cierpie za innych ubrnit se slzm powstrzyma zy usedav pl szloch vypt kalich hokosti a na dno wychyli kielich goryczy do dna vzt nkomu nadji odebra komu nadziej vzpomnky se vracely wspomnienia powracay zdrcen alem pogrony w alu zemt alem umrze z alu ztrta iluz strata iluzji

4.5 Gniew amok amok bs furia, sza, pasja bsnit wcieka si dopal wcieko drdit drani durdit se dsa si, grymasi frie furia hartusit kl, psioczy hubovat (koho?) wymyla (komu?), wyzywa (kogo?) nadawa (komu?) hysterit histeryzowa hysterie histeria cholerik choleryk impulsivn impulsywny iritace irytacja iritovat irytowa, zirytowa klid spokj nabruen naburmuszony nadvat (komu?) wyzywa (kogo?), wymyla (komu?) nadvka wyzwisko, przeklestwo, obelga nahnvat se rozgniewa si pobouen oburzony, wzburzony, zirytowany pomsta zemsta pomstychtivost dza zemsty popudliv porywczy provokovat prowokowa rozbsnit rozzoci, rozwcieczy rozepen najeony, nastroszony rozilen rozdranienie, wzburzenie, irytacja rozzlobit rozgniewa, rozzoci soptit wcieka si supit se chmurzy si, zaspia si lenstv szalestwo uklidnit uspokoi urazit se obrazi si uraen obraony vait se gotowa si (ze zoci) vynervovat zdenerwowa vyprovokovat sprowokowa vztekl wcieky zazlvat mie komu za ze zloba zo zlobn rozgniewany, gniewny

WYRAENIA: bs rlivosti sza zazdroci bled zvist lepa zawi dola mu trplivost skoczya mu si cierpliwo dui zmt hnv gniew targa dusz jitit star rny rozdrapywa stare rany lzt na nervy dziaa na nerwy mrnit hnv powciga gniew mt na nkoho dopal by wciekym na kogo nechat se vyprovokovat da si sprowokowa okikla ho okrzyczaa go planout hnvem paa gniewem prskl za sebou dvemi trzasn za sob drzwiami sedl na nj amok wpad w amok, dosta amoku slovn agrese agresja sowna ukrotit hnv poskromi gniew unet se hnvem unosi si gniewem ve se v nm vailo wszystko si w nim gotowao vyslat na nkoho hromy rzuca na kogo gromy vyvst z rovnovhy/mry wyprowadzi z rwnowagi zachovat chladnou hlavu zachowa zimn krew zachovat klid zachowa spokj zachvtila ho zlost ogarna go zo zloba v nm burc wzbiera w nim zo zlobit se na cel svt zoci si na cay wiat zmocnila se ho zuivost dosta szewskiej pasji

- 41 -

4.6 Strach i odwaga adrenalin adrenalina bze boja bravurn brawurowy fobie fobia horor horror hrozba groba chrabrost dzielno, odwaga, mstwo koktat jka si krkolomn karkoomny kur animusz lek lk napjat napity nastrachovat se naje si strachu neklid niepokj nesml niemiay neustraen nieustraszony obava obawa odhodln stanowczo, zdecydowanie, gotowo do dziaania odvaha odwaga odvit se odway si ochromen sparaliowany (strachem) opatrnost ostrono opatrn ostrony ostchav niemiay, wstydliwy panika panika polekan przestraszony poplach alarm poplait przestraszy, wystraszy pera potwr, straszydo pernost potworno riskantn ryzykowny roztesen roztrzsiony slaboch sabeusz slab saby staten dzielny strach strach stydliv wstydliwy trma trema troufnout si odway si ustoupit ustpi ustraenec tchrz zkost trwoga, strach varovn ostrzeenie varovat ostrzega, ostrzec vycouvat wycofa si vyjukat se przestraszy si vystresovan zestresowany zastrait zastraszy zbablec tchrz zbabl tchrzliwy zneklidnit zaniepokoi

WYRAENIA: bt se jako ert ke ba si jak diabe wody wiconej bl jako stna blady jak ciana, blady jak kreda brt odvahu odbiera odwag bt siln v houfu by silnym w grupie, by odwanym w grupie bt v ri by w ferworze dlat hrdinu udawa bohatera hrt si se smrt igra ze mierci hromdka nerv kbek nerww hus ke gsia skrka klepat se strachem trz si ze strachu mt neblah tuen mie niedobre przeczucie mt podezen mie podejrzenie mt strach z nkoho ba si kogo mt trmu mie trem nedostatek odvahy brak odwagi nem odvahu nie ma odwagi nenechat se zastrait nie da si zastraszy nepostrd odvahu nie brakuje mu/jej odwagi neznat strach nie zna strachu nikdy nejevil strach nigdy nie okazywa strachu odstraujc pklad odstraszajcy przykad potit krev poci si krwi projevit odvahu wykaza si odwag pipraven na ve przygotowany na wszystko risknout ivot zaryzykowa ycie riskovat ivot ryzykowa ycie sebrat vechnu odvahu zebra si na odwag, zebra odwag schz mu odvaha brakuje mu odwagi slaboch sabeusz smrteln zkost miertelny strach strach m velk oi strach ma wielkie oczy strachy na lachy strachy na lachy tetelit se strachem trz si ze strachu trnout strachem truchle ze strachu tst se jako ratlk trz si jak galareta tuit nebezpe przeczuwa niebezpieczestwo umrat strachem umiera ze strachu uzlek nerv kbek nerww vlt nkomu odvahu v srdce wla odwag do czyjego serca veho se bt ba si wszystkiego vydechnout si levou odetchn z ulg zachovat se zbable zachowa si jak tchrz zchvat paniky atak paniki zl pedtucha ze przeczucie zl tuen ze przeczucie ztratit odvahu straci odwag ztratit sebejistotu straci pewno siebie

- 42 -

5 SPOECZESTWO

5.1 Spoeczestwo pojcia oglne absurdita absurd antisemitismus antysemityzm apartheid apartheid bezprv bezprawie benec uciekinier buroazie buruazja diaspora diaspora duchovenstvo duchowiestwo emancipace emancypacja hierarchie hierarchia homosexul homoseksualista hrab hrabia chudina biedota integrace integracja kasta kasta kmen plemi konexe ukady lesbika lesbijka lord lord mahrda/maharda maharada majetn zamony markz markiz mnohonrodnostn wielonarodowociowy ncek nazista nrod nard naturalizace naturalizacja nepokoje niepokoje norma norma patologie patologia poddan poddany poddit si podporzdkowa sobie pelidnn przeludnienie pelidnnost przeludnienie pesdlenec przesiedleniec pesthovalec przesiedleniec segregace segregacja sluebnictvo suba snobismus snobizm sobstanost samowystarczalno lechta szlachta tkat se dotyczy tlak ucisk vtina wikszo xenofobie ksenofobia zazobanec bogacz

WYRAENIA: armda nezamstnanch armia bezrobotnych beztdn spolenost spoeczestwo bezklasowe bojovat proti diskriminaci walczy z dyskryminacj dorozumvat se mezi sebou porozumiewa si midzy sob duch nroda duch narodu imigran politika polityka imigracyjna jak znmo jak wiadomo krys zvod wycig szczurw kulturn upadat upada kulturalnie kulturn vzorec wzorzec kulturowy lidsk prva prawa czowieka mlad generace mode pokolenie morln padek upadek obyczajw mravn bahno moralne bagno nrodn identita tosamo narodowa narst potu sebevrad wzrost liczby samobjstw nsledovat jeho pkladu i za jego przykadem nepsan mluva niepisana umowa oehav tma draliwy temat populan exploze eksplozja demograficzna pracovn migrace emigracja zarobkowa prvo silnjho prawo silniejszego prohlubovat nerovnosti pogbia nierwnoci pirozen vbr selekcja naturalna stn lidu spis powszechny sociln stt pastwo opiekucze soupeit o svou existenci walczy o byt spoleensk postaven pozycja spoeczna strach z cizinc strach przed cudzoziemcami svt se mn wiat si zmienia svoboda vyznn wolno wyznania cta k starm szacunek dla starszych uctt pamtku uczci pami veejn tajemstv tajemnica poliszynela veejn ivot ycie publiczne vy kruhy wysze sfery vyvrenec lidsk spolenosti wyrzutek spoeczestwa zkon dungle prawo dungli zmny k lepmu zmiany na lepsze zvykov prvo prawo zwyczajowe zvit presti podnie presti t v blahobytu y w dobrobycie

5.2 Historia abdikace abdykacja agrrnk 1. ziemianin, obszarnik 2. czonek partii agrarnej arciknna arcyksina arcikne arcyksi arin arianin beran taran biic pachoek kata brod brd akan czekan car car carovrada carobjstwo carstv carstwo, carat cech cech cechmistr cechmistrz cechovnk czonek cechu ele czelad, suba eledn parobek chn chan csaovna cesarzowa

- 43 -

csask cesarski csastv cesarstwo nk czenik dlen rozbir destek dziesicina Dohoda Ententa dohoda 1. porozumienie 2. Ententa dualismus dualizm dvorn dma dama dworu dynastie dynastia edikt edykt gestapo gestapo girondist yrondyci gubernie gubernia Habsburkov Habsburgowie halapartna halabarda hanza Hanza hanzovn hanzeatycki hereze herezja hladomor klska godu hnut ruch (jako organizacja) Husit Husyci inkvizice inkwizycja inkvizin inkwizycyjny internacionla midzynarodwka internovn internowanie jakobn jakobin janir janczar koruna korona korunovace koronacja Kozci Kozacy krl krl krlovna krlowa krize kryzys kronika kronika monopol monopol

nslednice nastpczyni nslednk nastpca nstupce nastpca nstupkyn nastpczyni obdob okres obro beneficjum Osa O osada osada otroctv niewolnictwo otrok niewolnik panovn panowanie panovnk panujcy pe pa pohan poganin pohanstv pogastwo protektort protektorat protireformace kontrreformacja rebel buntownik reformace reformacja revoluce rewolucja royalist rojalici sedlk chop lechta szlachta lechtic szlachcic spiknut spisek stalinismus stalinizm sultn sutan unie unia velmoc mocarstwo vezr wezyr volnomylenkstv wolnomularstwo vyhlazen zagada zbor zabr ezlo bero zlatokop poszukiwacz zota

WYRAENIA: atomov zkouka prba atomowa Balknsk vlky wojny bakaskie bartolomjsk noc Noc w. Bartomieja berlnsk ze mur berliski bostonsk pit aje bostoskie picie herbaty Byzanc Bizancjum ddinost trnu dziedziczno tronu demokratick zmny zmiany demokratyczne hkov k swastyka hnut za nezvislost ruch niepodlegociowy Jaltsk konference konferencja jataska kmenov svaz zwizek plemienny koloniln tisk ucisk kolonialny koncentran tbor obz koncentracyjny korejsk vlka wojna koreaska kult osobnosti kult osobowoci Liberum veto liberum veto Lublinsk unie Unia Lubelska Mal dohoda Maa Ententa Marshallv pln Plan Marshalla mnit bh udlost zmienia bieg wydarze merkantilismus merkantylizm mezivlen obdob dwudziestolecie midzywojenne mrov konference konferencja pokojowa Mnichovsk dohoda Ukad Monachijski musk linie linia mska nboensk vlky wojny religijne njezd Tatar najazd Tatarw obeplout svt opyn wiat odbojov hnut ruch oporu opiov vlka wojna opiumowa osdlovat nov zem zasiedla nowe terytoria Pask komuna Komuna Paryska pokus o pu prba puczu postaven crkve pozycja Kocioa Postupimsk dohoda Ukad Poczdamski potlait povstn stumi powstanie pragmatick sankce sankcja pragmatyczna prask defenestrace defenestracja praska Prask jaro Praska Wiosna ped nam letopotem przed nasz er prmyslov revoluce rewolucja przemysowa prvn psemn zmnka pierwsza pisemna wzmianka jnov revoluce Rewolucja Padziernikowa Rud armda Armia Czerwona Rud Khmerov Czerwoni Khmerzy Sametov revoluce Aksamitowa Rewolucja selsk boue powstanie chopskie severn vlka wojna pnocna sjednocen Nmecka zjednoczenie Niemiec sttn pevrat zamach stanu svobodn volby wolne wybory svren atomovch bomb zrzucenie bomb atomowych ticetilet vlka wojna trzydziestoletnia trn osada osada handlowa uchopen moci dojcie do wadzy

- 44 -

dln kne ksi dzielnicowy norov revoluce rewolucja lutowa padek ma upadek Rzymu uplit na hranici spali na stosie vlka dvou r wojna dwch r Varavsk smlouva Ukad Warszawski Varavsk povstn Powstanie Warszawskie Velkovvodstv varavsk Ksistwo Warszawskie

veejn neptel wrg publiczny vestflsk mr pokj westfalski Vdesk kongres kongres wiedeski vietnamsk vlka wojna wietnamska vymezovat hranice wytycza granice zaloit msto zaoy miasto zlat vk zoty wiek

5.3 Stare ludy i plemiona Alanov Alanowie Antov Antowie (Sowianie Wschodni) Arabov Arabowie Avai Awarowie Aztkov Aztekowie Baltov Batowie Berbei Berberowie Dkov Dakowie Drevljan Drewianie Estov Estowie Etruskov Etruskowie Fnian Fenicjanie Frankov Frankowie Galov Galowie Gepidov Gepidzi Germni Germanie Gtov Goci Chazai Chazarowie Iberov Iberowie Ilyrov Ilirowie Keltov Celtowie Kumni (Polovci) Kumani, Poowcy Longobardi Longobardowie Luit Srbov Serbowie uyccy Markomani Markomani Mayov Majowie Mazovjan Mazowszanie Mongolov Mongoowie Nomdi Nomadowie Obodrit Obodryci, Obodrzyce Olmkov Olmekowie Ostrogti Ostrogoci Peenhov Pieczyngowie Peran Persowie Protobulhai Protobugarzy Prusov Prusowie Sarmat Sarmaci Sasov Sasi Seldukov Selducy Slovan Sowianie Tatai Tatarzy Thrkov Trakowie Turkmeni Turkmeni Turkov Turcy Ujgurov Ujgurowie Vandalov Wandalowie Vikingov Wikingowie Visigti Wizygoci Vlai Woosi Volyan Woynianie 5.4 Jzyki wiata afrikntina jzyk afrykanerski albntina jzyk albaski amhartina jzyk amharski arabtina jzyk arabski aramejtina aramejski smtina jzyk asamski zerbjdntina jzyk azerbejdaski barmtina jzyk birmaski baskitina jzyk baskijski blorutina jzyk biaoruski bengltina jzyk bengalski bulhartina jzyk bugarski etina jzyk czeski ntina jzyk chiski dntina jzyk duski eskymtina jzyk eskimoski estontina jzyk estoski ewe jzyk ewe faertina jzyk faerski filipntina jzyk filipiski fintina jzyk finlandzki grntina jzyk grenlandzki gruzntina jzyk gruziski hausa jzyk hausa hebrejtina jzyk hebrajski hindtina jzyk hinduski chorvattina jzyk chorwacki indontina jzyk indonezyjski irtina jzyk irlandzki islandtina jzyk islandzki italtina jzyk woski japontina jzyk japoski katalntina jzyk kataloski kazatina jzyk kazaski khmertina jzyk khmerski korejtina jzyk koreaski kreoltina jzyk kreolski kurdtina jzyk kurdyjski kyrgyztina jzyk kirgiski laotina jzyk laotaski latina jzyk aciski litevtina jzyk litewski lotytina jzyk otewski lucemburtina jzyk luksemburski maartina jzyk wgierski makedontina jzyk macedoski malajtina jzyk malajski moldavtina jzyk modawski mongoltina jzyk mongolski nmina jzyk niemiecki nepltina jzyk nepalski nizozemtina jzyk holenderski nortina jzyk norweski pertina jzyk perski poltina jzyk polski portugaltina jzyk portugalski

- 45 -

rutina jzyk rosyjski etina jzyk grecki sloventina jzyk sowacki slovintina jzyk soweski sotho jzyk soto srbochorvattina jzyk serbsko-chorwacki srbtina jzyk serbski svazijtina jzyk suazyjski panltina jzyk hiszpaski vdtina jzyk szwedzki tditina jzyk tadycki

tamiltina jzyk tamilski thajtina jzyk tajski tswantina jzyk tswana turetina jzyk turecki turkmentina jzyk turkmeski ukrajintina jzyk ukraiski urdtina jzyk urdu uzbetina jzyk uzbecki veltina jzyk walijski vietnamtina jzyk wietnamski vlmtina jzyk flamandzki 5.5 Polityka

absolutismus absolutyzm autokrat autokrata demise dymisja demokrat demokraci diplomacie dyplomacja diplomat dyplomata doktrna doktryna eurostava konstytucja europejska frakce frakcja grmium gremium hrzovlda terror , despotyczna dyktatura integrace integracja interpelace interpelacja jednat obradowa, negocjowa jednomysln jednomylnie jmenovat mianowa kabinet gabinet kandidatura kandydatura koalice koalicja kompromis kompromis komunist komunici koryto koryto krl krl krize kryzys levice lewica levik lewak ldr lider loutkov marionetkowy lustrace lustracja menina mniejszo ministr minister nacionalista nacjonalista nadvlda zwierzchnictwo nekompromisn bezkompromisowy nereformovateln niereformowalny nestrank bezpartyjny novela nowelizacja odstoupit ustpi odvoln odwoanie opozice opozycja

parlament parlament parlamentarismus parlamentaryzm parlament parlamentarzysta partnerstv partnerstwo populista populista poslanec pose post stanowisko postkomunistick postkomunistyczny pravice prawica pravik prawicowiec premir premier premirka premier (kobieta) prezident prezydent prohlen deklaracja projev przemwienie propaganda propaganda pedseda przewodniczcy pehlasovat przegosowa referendum referendum reformista reformator republika republika rezort, resort resort rezoluce rezolucja reim reim sentor senator strana partia summit szczyt supervelmoc supermocarstwo svrhnout obali totalitarismus totalitaryzm unie unia usnesen uchwaa stava konstytucja velmoc mocarstwo vetovat wetowa vtina wikszo vlda rzd vyjednva negocjator zkon prawo

WYRAENIA: bt v palb kritiky znale si w ogniu krytyki dlat politiku prowadzi polityk demokraticky zvolen demokratycznie wybrany diplomatick vztahy stosunki dyplomatyczne diplomatick sbor korpus dyplomatyczny diplomatick skandl skandal dyplomatyczny dospt k dohod doj do porozumienia dostat se k moci doj do wadzy dostat se ke slovu doj do sowa dchodov reforma reforma emerytalna hjit zjmy broni interesw hlasovn o dve gosowanie nad udzieleniem wotum zaufania hlasovat o nvrhu gosowa nad wnioskiem hlava sttu gowa pastwa hovoit v kulorech mwi w kuluarach krajn pravice skrajna prawica kulat stl okrgy st lacin populismus tani populizm, tania demagogia lidov hlasovn referendum

- 46 -

lustran osvden owiadczenie lustracyjne mezinrodn vztahy stosunki midzynarodowe ministr bez portfeje minister bez teki mt vtinu mie wikszo, posiada wikszo nalzt kompromis znale kompromis nvrh na odvoln wniosek o odwoanie neformln dohoda nieformalne porozumienie odejt definitivn z politiky definitywnie odej z polityki odejt do opozice przej do opozycji patov situace patowa sytuacja penzijn reforma reforma emerytalna podat demisi poda si do dymisji pokraovat v reformch kontynuowa reformy politick partner partner polityczny politick tbor obz polityczny politicky uvdoml uwiadomiony politycznie poslen moci wzmocnienie wadzy poslaneck imunita immunitet poselski poslaneck snmovna izba poselska poslaneck klub klub poselski pronet e przemawia protestn nta nota protestacyjna provst konzultace przeprowadzi konsultacje pedseda vldy premier pedvolat velvyslance wezwa ambasadora pijet demis przyjcie dymisji pijmout s poctami przyj z honorami rozdlnost postoj rnica stanowisk rozpad koalice rozpad koalicji enick pult mwnica sdlet nzory podziela pogldy

sesazen hlavy sttu impeachment Snmovna lord Izba Lordw snmovn jednn obrady sejmu soustedit moc ve svch rukou skupi wadz w swoich rkach sporn otzka kwestia sporna sttn nvtva oficjalna wizyta sttn zjem interes pastwa stranick pslunost przynaleno partyjna strategick partner partner strategiczny ujmout se vldy doj do wadzy upadnout v nemilost popa w nieask vazba na politiky powizania z politykami vrn lovk wierny czowiek veejn postava osoba publiczna vldn koalice koalicja rzdowa vldn strana partia rzdzca vldnout svtu rzdzi wiatem vlivn osobnost wpywowa osobowo, wpywowy czowiek vmovn ze zahrani mieszanie si obcego pastwa w sprawy wewntrzne vnitn politika polityka wewntrzna vstoupit do strany wstpi do partii vysloven dvry udzielenie wotum zaufania vyslovit znepokojen (s m?) wyrazi zaniepokojenie (z powodu czego?) vyetovac komise komisja ledcza vyzvat k demisi wezwa do dymisji zem tetho svta kraje trzeciego wiata zmnit sv stanovisko zmieni swoje stanowisko zosnovat spiknut knu spisek 5.6 Wybory

boj o moc walka o wadz bojkotovat volby bojkotowa wybory bt v ele kandidtek by na czele list wyborczych celosttn oglnokrajowy dvat hlas (komu?) oddawa gos (na kogo?) demagogie demagogia falovat vsledky faszowa wyniki hlas gos hlasovac lstek karta do gosowania hlasovn gosowanie chodit k volbm chodzi na wybory kampa neprovzely incidenty kampanii nie towarzyszyy incydenty kandidt kandydat kandidtka lista wyborcza kandidovat kandydowa kolo voleb tura wyborw koupit si volie kupi wyborcw neoficiln vsledky nieoficjalne wyniki oban s prvem volit obywatel z prawem gosu odevzdat hlas odda gos oprvnn voli uprawniony do gosowania populismus populizm postoupen do druhho kola przejcie do drugiej tury povaovat za spch uwaa za sukces pozorovatel obserwator programov prohlen deklaracja programowa protikandidt kontrkandydat pedbn vsledky wstpne wyniki pedasn volby przedwczesne wybory pedvolebn przedwyborczy

pka kandidtky pozycja listy wyborczej pijt k urnm pj do urn rozhodn vtzstv zdecydowane zwycistwo rozhodovat o ptm prezidentovi decydowa o przyszym prezydencie stn hlas liczenie gosw sentn volby wybory do senatu sestavovat kandidtku ukada list wyborcz sliby-chyby obiecanki-cacanki svobodn volby wolne wybory ast frekwencja stedn volebn komise Centralna Komisja Wyborcza uven rozhodnut przemylana decyzja uznat porku uzna porak v den voleb w dzie wyborw volby wybory volebn kampa kampania wyborcza volebn komise komisja wyborcza volebn mstnost lokal wyborczy volebn sliby obietnice wyborcze volebn systm ordynacja wyborcza volebn spch sukces wyborczy volebn vtzstv zwycistwo w wyborach volebn vsledky wyniki wyborw volebn zkon prawo wyborcze voli wyborca vylepovn plakt rozlepianie plakatw vypsn voleb wypisanie wyborw vyrovnan ance wyrwnane szanse zjem astnit se voleb zainteresowanie wyborami zruit volebn vsledky anulowa wyniki wyborw

- 47 -

5.7 Imigracja asimilace asymilacja azylant azylant barva pleti kolor skry ciz obcy cizinec cudzoziemiec cizinka cudzoziemka ernoch Murzyn deportovat deportowa dostat vzum dosta wiz ghetto getto imigrant imigrant kurz etiny kurs jzyka czeskiego legalizovat pobyt zalegalizowa pobyt levn pracovn sla tania sia robocza majorita wikszo menina mniejszo mentalita mentalno migrace migracja minorita mniejszo mt sv prva mie swoje prawa napt napicie nrod nard nrodnost narodowo nvrat powrt nelegl nielegalny imigrant oban obywatel obanstv obywatelstwo otevt pracovn trh otworzy rynek pracy pobvat legln przebywa legalnie poet cizinc roste liczba cudzoziemcw ronie poslat penze rodin wysya rodzinie pienidze poskytnout azyl udzieli azylu pozastavit vydvn vz wstrzyma wydawanie wiz pracovat naerno pracowa na czarno pracovn povolen pozwolenie na prac pedsudek uprzedzenie pchoz przybysz pliv imigrant napyw imigrantw pisthovalec imigrant pisthovaleck rodina rodzina imigrantw pisthovalectv imigracja pizpsobit se przystosowa si, dostosowa si rasa rasa rozdly rnice segregace segregacja smen manelstv mieszane maestwo stereotyp stereotyp stereotypn stereotypowy terorizovat vtinu terroryzowa wikszo trval pobyt pobyt stay el pobytu cel pobytu uprchlk 1. uchodca 2. uciekinier vtina wikszo vtat s otevenou nru wita z otwartymi ramionami vzov povinnost obowizek wizowy vlast ojczyzna vyhostit wydali vypovdt wydali zelen karta zielona karta zskat azyl uzyska azyl zlegalizovat pobyt zalegalizowa pobyt dost o vzum wniosek wizowy, wniosek o wydanie wiz

5.8 Wspczesna nowomowa Afroamerian Afroamerykanin antisemitismus antysemityzm asexuln aseksualny boj proti homofobii walka z homofobi boj proti rasismu walka z rasizmem bt queer by queer diskriminace dyskryminacja draq queen draq queen faismus faszyzm faoun faszysta gay gej gay-friendly gay-friendly gender aktivista pajac gender schema schemat mylenia o pci gender studies gender studies (pseudonauka) gender swapping podawanie si za drug pe na internecie genderov jazykovda jzykoznawstwo genderowe genderov korektn poprawny pod wzgldem postrzegania pci genderov neutrln bezpciowy, neutralny wzgldem pci genderov role role pciowe genderov stereotypy stereotypy pciowe homofob homofob homofobick homofobiczny homofobie homofobia homofobn homofobiczny konspiran teorie teoria spiskowa lesbika lesbijka LGBT LGBT lidsk prva prawa czowieka menina mniejszo multikulturalismus wielokulturowo multikulturn spolenost spoeczestwo wielokulturowe ncek nazista nacismus nazizm nenvist nienawi nenvistn e mowa nienawici neonacista neonazista nesnenlivost nietolerancja netolerance nietolerancja newspeak nowomowa ochrana menin ochrona mniejszoci omezenost ograniczenie pokrok postp pokrokov postpowy politick korektnost poprawno polityczna postien homofobi dotknity homofobi pozitivn diskriminace pozytywna dyskryminacja prva en prawa kobiet pronsledovn przeladowanie, przeladowania queer queer (poprawne politycznie okrelenie dewianta) rasismus rasizm rasistick hesla rasistowskie hasa rasistick rasistowski

- 48 -

registrovan partnerstv zwizek partnerski rovn pleitosti rwne szanse rovnost rwno rovnost pohlav rwno pci stedovk redniowiecze swingers swingers swingers party swingers party (rodzaj orgii seksualnej) tm ciemniak tolerance tolerancja

tolerantn tolerancyjny tet pohlav trzecia pe uit multikulturn pra mzgi ide wielokulturowoci w szkoach vymtit homofobii wytpi homofobi xenofobick ksenofobiczny xenofobie ksenofobia zaostalost zacofanie zptenk zacofaniec

5.9 Subkultury alternativa alternatywa alternativn alternatywny bt in by trendy, by cool deska deskorolka drogy narkotyki em, emk emo (o czowieku) emo emo (o subkulturze) excentrick obleen ekscentryczne ubranie fetovat pa hailovat hajlowa hiphopa hiphopowiec hiphoper hiphopowiec hodnoty wartoci hooligan chuligan idol idol ikona ikona kult kult kultovn kultowy kyberkultura cyberkultura lifestyle styl ycia manga manga mda moda mdn modny nosit dredy nosi dredy nosit voln kalhoty chodzi w lunych spodniach odmtat konzumn styl ivota odrzuca konsumpcyjny styl ycia pank punk (czowiek) podzem podziemie, underground pozr pozer poznvac znamen znak rozpoznawczy provokace prowokacja provokovat prowokowa sebepokozovn samookaleczanie skateboard deskorolka skatepark, skejtpark skatepark skejk skejt skejtovat jedzi na deskorolce skin skin skupina grupa virtuln realita wirtualna rzeczywisto vypadat jinak ne ostatn wyglda inaczej ni pozostali vyrostou z toho wyrosn z tego vzneen idely szczytne ideay vzor wzr vzpoura bunt zaskejtovat si pojedzi na deskorolce ivotn styl styl ycia

5.10 rodki masowego przekazu PRASA: akreditace akredytacja archv archiwum autorizace autoryzacja bulletin biuletyn celostrnkov caostronicowy cenzura cenzura asopis czasopismo asopiseck czasopimienniczy muchat wszy tenstvo czytelnicy trnctidenk dwutygodnik dementi dementi, sprostowanie depee depesza dopisovatel korespondent dotrnost natrtno, nachalno drby plotki elv elew fejeton felieton fejetonista felietonista fotomont fotomonta fotoreport fotoreporta honor honorarium korespondent korespondent list pismo msnk miesicznik nekrolog nekrolog nepesnost nieciso novin dziennikarz novinka dziennikarka podotknout nadmieni polemika polemika polemizovat polemizowa prolistovat przekartkowa pedplatitel prenumerator pedplatitelka prenumeratorka pedplatn prenumerata pehnt przesadza pikrlovat upiksza, przejaskrawia ploha dodatek rank gazeta poranna recenzent recenzent redaktor redaktor redigovat redagowa report reporta reportr reporter reportrka reporterka roenka rocznik rozne roznosiciel rubrika rubryka senzacechtiv dny sensacji

- 49 -

serizn powany telegraficky w telegraficznym skrcie tisk prasa tir stopka udlost wydarzenie vodnk wstpniak, artyku wstpny uzvrka zamknicie numeru

veernk wieczorwka vydn wydanie vyptvat se wypytywa si zprva wiadomo urnalista dziennikarz urnalistka dziennikarka

PRASA WYRAENIA: autorizovat rozhovor autoryzowa wywiad autorsk prvo prawo autorskie barevn ploha kolorowy dodatek bojovat o kadho tene walczy o kadego czytelnika bt lenem redakce by czonkiem redakcji cenk za inzerci cennik ogosze st pravdy cz prawdy st lnek czyta artyku dt do novin inzert opublikowa ogoszenie w gazecie dlat rozhovor przeprowadza wywiad denn tisk prasa codzienna distribuovat asopis rozprowadza czasopismo dobe informovan zdroj dobrze poinformowane rdo domc tisk prasa krajowa dopisy ten listy czytelnikw dozvdt se z prvn ruky dowiedzie si z pierwszej rki grafick prava szata graficzna hlsn trouba tuba propagandowa informovat s pedstihem informowa z wyprzedzeniem investigativn urnalistika dziennikarstwo ledcze inzertn oddlen biuro ogosze inzertn poplatek opata za ogoszenie inzertn strana strona z ogoszeniami konstruktivn kritika konstruktywna krytyka le jako v wierutne kamstwo lht jako kdy tiskne kama jak z nut lokln tisk prasa lokalna magazn pro eny magazyn dla kobiet mediln obraz obraz medialny mediln partner partner medialny mediln poradce doradca do spraw kontaktw z mediami mediln skupina grupa medialna mediln tvanice nagonka medialna mediln udlost wydarzenie medialne mstn mdia media lokalne mstn noviny lokalny dziennik myln uvst bdnie poda napsat bez skrupul napisa bez skrupuw nenechat na nkom nitku suchou nie zostawi na kim suchej nitki nenechat sebou manipulovat nie da sob manipulowa nepodstatn detail nieistotny szczeg nepravdiv informace nieprawdziwe informacje neprodejn vtisk egzemplarz nie na sprzeda novinsk etika etyka dziennikarska novinsk kachna kaczka dziennikarska novinsk prkaz legitymacja dziennikarska novinov stnek kiosk odborn asopis czasopismo specjalistyczne odebrat noviny prenumerowa gazet odhalit celou pravdu odkry ca prawd odpovdn redaktor redaktor odpowiedzialny oteven dopis list otwarty ovlivovat veejn mnn wpywa na opinie publiczn oehav tma palcy temat parazitovat na lidskm netst pasoytowa na ludzkim nieszczciu plst se do politiky miesza si do polityki podat hon organizowa nagonk podat tiskovou konferenci organizowa konferencj prasow poskytnout interwiev udzieli wywiad povrchn informace zdawkowa informacja poznmka redakce od redakcji prt pinav prdlo wyciga czyje brudy na wiato dzienne protichdn informace sprzeczne informacje przkum veejnho mnn badanie opinii publicznej pedejt spekulacm zapobiec spekulacjom pedn strana pierwsza strona pedplatit si asopis zaprenumerowa czasopismo pedplatit si noviny zaprenumerowa gazet pehled tisku przegld prasy pekroutit zprvu przekrci wiadomo pekrucovat fakta przekrca fakty pelett noviny przejrze gazet, przelecie gazet pstup k pramenm dostp do rde pst jen o pozitivnch vcech pisa tylko o pozytywnych rzeczach (sprawach) pustit se do polemiky wej w polemik reportr, kter napsal ten lnek reporter, ktry napisa ten artyku rozebrat lnek przeanalizowa artyku dkov inzerce ogoszenia drobne dkov honor wierszwka serizn noviny powany dziennik skandl nebvalch rozmr skandal niebywaych rozmiarw skoupit cel nklad wykupi cay nakad soudit lidi sdzi ludzi spoleensk rubrika kronika towarzyska spolehliv zprva sprawdzona informacja stt za pozornost by godnym uwagi stoj to v novinch pisz o tym w gazecie such fakta suche fakty svtov tisk prasa wiatowa svoboda slova wolno sowa svobodn mdia wolne media tiskask otek chochlik drukarski tiskov kancel biuro prasowe tiskov zprva komunikat prasowy tiskov stedisko centrum prasowe tiskov magnt magnat prasowy tiskov mluv rzecznik prasowy tiskov zkon prawo prasowe titn mdia media drukowane

- 50 -

tituln strana strona tytuowa udlat senzaci zrobi sensacj nik informac przeciek informacji utnout spekulace uci spekulacje uvst v omyl wprowadzi w bd v och mdi w oczach mediw vcn kritika rzeczowa krytyka vdeck asopis czasopismo naukowe vedouc inzerce kierownik biura ogosze velk formt duy format veejn mnn opinia publiczna volit slova dobiera sowa vhody pro pedplatitele przywileje dla prenumeratorw vychzet jako msnk ukazywa si jako miesicznik vyplout na povrch wyj na wiato dzienne vystihnout si lnek wyci artyku vylo prvn slo wyszed pierwszy numer RADIO: ter eter hitparda lista przebojw hlasatel spiker hlasatelka spikerka krtk vlny fale krtkie na vln na falach pauza ve vysln przerwa w nadawaniu poslechovost suchalno poslouchat rozhlas sucha radia poslucha suchacz posluchai audytorium posluchaka suchaczka rdio radio

vytrhvat z kontextu wyrywa z kontekstu zahranin dopisovatel zagraniczny korespondent zahranin tisk prasa zagraniczna zakzat mluvit s novini zabroni rozmw z dziennikarzami zdroj informac rdo informacji zdret se koment wstrzyma si od komentarzy, zkreslovat skutenost nagina fakty zprva se rozila jako blesk wiadomo rozesza si lotem byskawicy zprva vzbudila senzaci wiadomo wywoaa/wzbudzia sensacj zpravodajsk agentura agencja prasowa zprvy o md wiadomoci ze wiata mody zprvy z prvn ruky wiadomoci z pierwszej rki zvltn vydn wydanie specjalne zvltn vtisk egzemplarz specjalny zven nkladu zwikszenie nakadu lut tisk ta prasa

radiopijma radioodbiornik rdiov stanice radiostacja rdiov, rozhlasov radiowy rozhlas radio, rozgonia (instytucja) rozhlasov hra suchowisko radiowe rozhlasov poad audycja radiowa slyel jsem to v rozhlase syszaem to w radiu stor maszt koln rozhlas radiowze szkolny v teru w eterze vysla nadajnik

TELEWIZJA: antna (zazen) antena dekodr dekoder divk widz dokoukat dooglda kanl kana modertor prezenter, prowadzcy nafilmovat sfilmowa odmlka przerwa w nadawaniu odvyslat nada poad audycja penos 1. transmisja 2. przekaz pect se przejzyczy si talkshow talk show teleshop telezakupy teletext teletekst vyslat nadawa zbr 1. nagranie 2. ujcie zpravodajstv informacje WYRAENIA: divck propad spadek ogldalnoci filmovat ze vech stran filmowa ze wszystkich stron chovat se ped kamerou zachowywa si przed kamer interaktivn mdia media interaktywne internetov vysln nadawanie internetowe kabelov televize telewizja kablowa licence k vysln licencja na nadawanie men sledovanosti pomiar ogldalnoci natoit skrytou kamerou nakrci ukryt kamer nov tve nowe twarze peoplemetrov vzkum badanie ogldalnoci placen kanl patny kana placen z veejnch zdroj opacany ze rodkw publicznych podle poslednch zprv wedug ostatnich doniesie popisovan udlosti opisywane wydarzenia poad o sportu magazyn sportowy programov editel dyrektor programowy penos pes satelit przekaz satelitarny penosov prva prawa do transmisji, prawa transmisyjne penosov vz wz transmisyjny pepnout na jin kanl przeczy na inny kana pipevnit mikroport przymocowa mikroport ptomnost kamer obecno kamer Rada pro rozhlasov a televizn vysln Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji regulovat obraz regulowa obraz ct nco na kameru powiedzie co do kamery skryt kamera ukryta kamera soukrom televize telewizja prywatna televizn maniak maniak telewizyjny televizn poplatek abonament telewizyjny

- 51 -

televizn studio studio telewizyjne televizn v wiea telewizyjna v prvnm programu na pierwszym programie veejnoprvn televize telewizja publiczna vyslac as czas antenowy vyslac v wiea telewizyjna vyslac zazen nadajnik vyslac spolenost nadawca vyslat zprvy nadawa wiadomoci

vzkum sledovanosti badanie ogldalnoci zadavatel reklam reklamodawca zamit se na zkou skupinu by skierowanym do wskiego grona odbiorcw zkuebn vysln nadawanie testowe zpravodajsk kanl kana informacyjny zpravodajsk servis serwis informacyjny zvltn vydn zprv specjalne wydanie wiadomoci iv penet transmitowa na ywo PROGRAM TV:

akn film film akcji animovan seril serial animowany ern komedie czarna komedia ernobl film czarnobiay film, film czarnobiay dobrodrun film film przygodowy dokument dokument dokumentrn cyklus cykl dokumentalny dokumentrn poad program dokumentalny drama dramat erotick thriller thriller erotyczny film film filmov magazn magazyn filmowy fle flesz, skrt wiadomoci historick film film historyczny horor horror kamera kamera komediln seril serial komediowy komedie komedia kriminln film krymina krimiseril serial kryminalny magazn magazyn milostn drama dramat obyczajowy moderovat prowadzi muzikl muzikal na motivy romnu na motywach powieci nervk dreszczowiec pohdka bajka poad program premira premiera pedpov poas prognoza pogody penos transmisja

pm penos transmisja bezporednia psychologick film film psychologiczny publicistick magazn magazyn publicystyczny reality show reality show report reporta reprza powtrka reie reyseria rodinn sga saga rodzinna rodinn film film rodzinny rok vroby rok produkcji romance romans romantick film film obyczajowy scn scenariusz seril serial skryt kamera ukryta kamera sportovn magazn magazyn sportowy sportovn noviny wiadomoci sportowe talkshow talk show telenovela telenowela televizn divadlo teatr telewizji thriller thriller inkovat gra vlen drama dramat wojenny veernek dobranocka vdomostn sout konkurs videoklip wideoklip western western zbava rozrywka zkrcen zznam utkn skrty meczu zprvy wiadomoci ivotopisn film film biograficzny

PODSTAWOWE SOWNICTWO POTOCZNE: bulvr bulwar, prasa brukowa canclek gadzinwka, szmatawiec cooking show program kulinarny ask czasopismo tdvojka T2 tjednika T1 divctvo widownia faktoid zmylona informacja brzmica wiarygodnie filec kolumna, rubryka gangsterka film o gangsterach hnt u televize gni przy telewizorze jedk artyku jednokolumnowy jitrnice dugi artyku kabel kablwka klopk mikroport komervize telewizja prywatna kvazinovin redaktorzyna, pseudodziennikarz mazal gryzipirek, pismak novck dotyczcy TV Nova novk widz TV Nova novinaina dziennikarzyna (o fachu) perohryz gryzipirek pikoka pikantna informacja pislek pismak pltek gadzinwka, szmatawiec porn porno pedtoen z tamy (o programie) pebrept przejzyczenie rdiovka czsto grana piosenka w radiu rosnika pogodynka rychlopalka wypowied pod wpywem emocji sloupka felietonista slokapr bomba (sensacyjna wiadomo) soudnika reporta z sali sdowej krabal pisarzyna, redaktorzyna mok sprzedajny dziennikarz tvanice nagonka telka telewizja tiskovka konferencja prasowa volsek bezpatny bilet znlka jingiel iv wejcie na ywo

- 52 -

5.11 Religia CHRZECIJASTWO: andl anio apotol aposto apotolsk posloupnost sukcesja apostolska apotolsk stolice stolica apostolska arcibiskup arcybiskup arcibiskupsk arcybiskupski arcibiskupstv arcybiskupstwo arcidiecze archidiecezja archandl archanio beatifikace beatyfikacja benediktn benedyktyn benediktnka benedyktynka bernardn bernardyn betlm szopka bezbonk bezbonik bezvrec niewierzcy, ateista bez vyznn bezwyznaniowo Bible Biblia biblick biblijny bimovn bierzmowanie biskup biskup biskupstv biskupstwo blahoeen bogosawienie blahoslaven bogosawiony blin blini bloudiv zabkany, bdzcy bohapust bezbony bohorodika bogurodzica bohoslov teologia bohosluba naboestwo bo boy Bo krlovstv Krlestwo Boe bo muka kapliczka przydrona Bosk liturgie Boska liturgia brevi brewiarz buddhismus buddyzm Bh Bg crkev koci (jako instytucja) crkevn klatba kltwa kocielna asn doczesny ern me czarna msza (satanistyczna) init pokn pokutowa bel Diabe dt nkoho do klatby wykl kogo, rzuci na kogo kltw dkan dziekan dmon demon destek dziesicina desatero dekalog diecze diecezja dogma dogmat dominikn dominikanin dominiknsk dominikaski dopustit se hchu popeni grzech Duch svat Duch wity duchovn duchowny ekumenick dialog dialog ekumeniczny ekumenismus ekumenizm encyklika encyklika eucharistie eucharystia evangeli ewangeliarz evangelk ewangelik evangelium ewangelia evangelizace ewangelizacja exkomunikace ekskomunika exorcismus egzorcyzm exorcista egzorcysta fara parafia far proboszcz frantikn franciszkanin gregorinsk kalend kalendarz gregoriaski hbit habit hagiografie hagiografia hereze herezja hlsn goszenie homiletika homiletyka homilie homilia hrub me suma hch grzech hek grzeszek hnice grzesznica hnk grzesznik chorl chora chrm witynia ikona ikona inkvizice inkwizycja Jehova Jehowa jeptika zakonnica jezuit jezuici Je Jezus jt na hrubou i na sum kac heretyk kacka heretyczka kacstv herezja kadidlo kadzido kajcn roucho szaty pokutne kajcnice pokutnica kajcnk pokutnik kantor piewak (w kociele) kardinl kardyna karmelitn karmelitanin kt se pokutowa katecheta katecheta katecheze katecheza katechismus katechizm katechumen katechumenat kzn kazanie klter klasztor kltern klasztorny klatba kltwa klerika sutanna klrus kler knz ksidz konat bohosluby odprawia naboestwo koncil synod konfese wyznanie konfesn wyznaniowy konklve konklawe konkordt konkordat konsekrace konsekracja kostel koci Krlovstv Bo Krlestwo Boe Kristus Chrystus kest chrzest

- 53 -

kesansk chrzecijaski kesanstv chrzecijastwo k krzy ktt chrzci ktitel chrzciciel kult kult kult svatch kult witych lska k blinmu miowanie bliniego legt legat limbus przedpiekle litanie litania liturgick rok rok liturgiczny liturgie liturgia madona madonna Mesi Mesjasz men mszalny men roucho szaty liturgiczne metropolita metropolita milosrdenstv miosierdzie milostiv lto rok jubileuszowy ministrant ministrant misl msza misionsk innost dziaalno misyjna, dziaalno misjonarska mnich mnich mnistv stan zakonny modlic knka modlitewnik modlit se ke komu modli si do kogo modlit se renec odmawia raniec modlitba modlitwa modlitebna dom modlitwy monoteismus monoteizm muednice mczennica muednk mczennik mystrium misterium nboensk wyznaniowy, religijny nboensk fanatismus fanatyzm religijny nboenstv wyznanie, religia nbonost pobono nanebevstoupen wniebowzicie nebe niebo nebesa niebiosa neposkvrnn poet niepokalane poczcie nepory nieszpory novic nowicjusz novicit nowicjat Nov zkon Nowy Testament nuncius nuncjusz oza oaza obtn ofiarny obrazoborec obrazoburca obrazoborectv obrazoburstwo oistec czyciec odluka crkve od sttu rozdzia kocioa od pastwa odpadlk odszczepieniec, renegat odpustit wybaczy odputn hch odpuszczenie grzechw ofra ofiara olt otarz opat opat opatsk opacki opatstv opactwo ortodoxn ortodoksyjny Oten Ojcze Nasz Otec Ojciec pchat hchy grzeszy Pn Pan

pape papie papesk bula bulla papieska papesk stolice tron papieski papesk legt legat papieski papev vyslanec delegat papieski, wysannik papiea past pasterz paije pasja patriarcha patriarcha pavln paulin pekeln muka mki piekielne piarista pijar Psmo svat Pismo wite pontifikt pontyfikat posledn pomazn ostatnie namaszczenie posledn soud sd ostateczny posmrtn ivot ycie pomiertne posvtn msto wite miejsce posvcen powicenie pou pielgrzymka poutnk pielgrzym poutnk pielgrzym, ptnik poehnat pobogosawi prvo kanonick prawo kanoniczne prelt praat presbyter prezbiter proces procesja prorok prorok prorokyn proroczka protestantsk protestancki prvotn hch grzech pierworodny pedpekl przedpiekle pevor przeor pijmat pod oboj przyjmowa komuni pod obiema postaciami pikzn przykazanie pinet jako ob skada w ofierze psaha przysiga plnon me pasterka rj raj reinkarnace reinkarnacja relikvie relikwia rozheen rozgrzeszenie rozkol schizma ehole zakon eholnk zakonnik mskokatolick crkev koci rzymskokatolicki sakrln sakralny Satan Szatan sedm hlavnch hch siedem grzechw gwnych sekta sekta sesln Ducha svatho zesanie Ducha witego schizma schizma slouit mi odprawia msz slovansk bohosluba liturgia sowiaska sloit eholn sliby zoy luby zakonne spsa zbawienie spasitel zbawiciel Star zkon Stary Testament sttn nboenstv religia pastwowa stigma stygmat stvoen stworzenie Stvoitel Stwrca svat me msza wita svat trojice trjca wita svtek wito svatokrdce witokradca svatokrde witokradztwo

- 54 -

svatoeen kanonizacja, beatyfikacja svtost sakrament svtost nemocnch namaszczenie chorych svtost smen sakrament pokuty i pojednania svat wity svtov setkn mldee wiatowe Dni Modziey synod synod aman szaman tcek taca teismus teizm teologie teologia tonzura tonsura trojice trjca uctvat k czci krzy ukiovn ukrzyowanie vatiknsk watykaski vn zatracen wieczne potpienie vn ivot ycie wieczne velk me suma vrnost wierno vrozvst aposto vc wierzcy vik wikary

vra wiara vstoupit do ehole wstpi do zakonu vykoupen wykupienie vykoupit hchy lidstva wykupi grzechy ludzkoci vykropit pokropi vyznn vry wyznanie wiary vzken wskrzeszenie z bo milosti z boej aski zhrob zawiaty zhrobn ivot ycie pozagrobowe zatracen potpienie zzrak cud zbloudil ovce zabkane owieczki zbon pobony zheit zgrzeszy zjeven objawienie zmrtvchvstn zmartwychwstanie zpov spowied zpovdn tajemstv tajemnica spowiedzi zpovdat se z hch spowiada si z grzechw alm psalm t v celibtu y w celibacie

BUDYNEK KOCIOA: oltn obraz nastawa otarzowa apsida apsyda bazilika bazylika diptych dyptyk chrmov lo nawa kadidlo kadzido kalichov patena patena kielichowa kaple kaplica kaplika kapliczka katedrla katedra kazatelna ambona, kazalnica klektko klcznik knit prezbiterium kostel koci kostelk kociek kosteln kocielny kosteln lavice awa kocielna kosteln v wiea kocielna krop kropido ktitelnice chrzcielnica lekcion lekcjonarz lektorium lektorium liturgick kniha ksiga liturgiczna liturgick ndoba naczynie liturgiczne mensa mensa monstrance monstrancja olt otarz patena patena patena k pijmn patena komunijna presbyt prezbiterium relikvi relikwiarz relikvie relikwie stalla stalle svcen voda woda wicona svce wieca transept transept triptych tryptyk varhany organy vn svtlo wieczne wiato vitraj witra vitr witra zkristie zakrystia zpovdnice konfesjona zvon dzwon zvonice dzwonnica

ISLAM: abluce ablucja ja aja alevit alewici Allh Allah asasni asasyni azn azan drz druz dihd dihad fatva fatwa hads hadis hadd hadd haram haram hidra hidra chalift chalifat chrida charydyzm chatb chatib chutba chutba imm imam imaret imaret islm islam islamizace islamizacja isnd isnad kalif kalif kalift kalifat kamenovn Satana kamieniowanie Szatana konverze konwersja korn koran mant mant meita meczet mihrb mihrab

- 55 -

minaret minaret minbar minbar muezzin muezzin muslim muzumanin mystik mistyk pten modlitba pitkowa modlitwa pt pil islmu pi filarw islamu pou do Mekky pielgrzymka do Mekki plmsc pksiyc qibla kibla ramadn ramadan salt salat saum saum

sfi sufi sultn sutan sunna sunna sunnit sunnici sra sura svat vlka wita wojna ahda szahada ari szaria it szyici umma umma umra umra zakt zakat

JUDAIZM: adar adar amoraim amoramici anatma anatema av aw bejt din bejt din, sd rabinacki bima bima cadik cadyk cicit cycit, cyces ten z Try czytanie Tory drejdl drejdel elul elul gemara gemara halacha halacha hoana raba hoszana raba chanuka chanuka chasid chasyd chasidismus chasydyzm chazan chazan chevan cheszwan jarmulka jarmuka jeiva jesziwa judaismus judaizm kadi kadisz, kadysz kantor kantor karaitsk judaismus karainizm ketuba ketuba kipa jarmuka kislev kislew koer koszer, koszerny maces maca magd magid menora menora mezuza mezuza micva micwa mikve mikwa minjan minjan mina miszna mohel mohel nida nida nisan nisan obzka obrzezanie parochet parochet pesach pesach rabn rabin sidur sidur svitky Try zwoje Tory synagoga synagoga abat szabat evat szewat chita szechita mini aceret szmini aceret mita szmita ofar szofar talit talit, taes talmud talmud tamuz tamuz tanait tanaici talich taszlich tevet tewet tfilin tefilin tiri tiszri tra tora tosefta tosefta v synagoze w synagodze ze nk ciana Paczu zohar zohar idovsk tvr dzielnica ydowska idovsk modlitebna bonica idovsk obec gmina ydowska idovsk hbitov cmentarz ydowski idovsk kalend kalendarz ydowski

- 56 -

6 PRACA 6.1 Bezrobocie aktivn si hledat prci aktywnie poszukiwa pracy bojovat s nezamstnanost walczy z bezrobociem burza prce gieda pracy bt vybrn zosta wybranym cyklick nezamstnanost bezrobocie cykliczne dlouhodob nezamstnanost bezrobocie dugookresowe dobrovoln nezamstnanost bezrobocie z wyboru evidence nezamstnanch rejestr bezrobotnych firmy propoutj stovky lid firmy zwalniaj setki ludzi frikn nezamstnanost bezrobocie frykcyjne hledat prci szuka pracy chodit na Pracovn ad chodzi do Urzdu Pracy jt na pohovor i na rozmow lid se boj propoutn ludzie boj si zwolnie mra nezamstnanosti stopa bezrobocia nbor nabr nalezen zamstnn znalezienie pracy nezamstnanost je na vzestupu bezrobocie ronie nezamstnan bezrobotny penit dvky wiadczenia pienine podpora v nezamstnanosti zasiek dla bezrobotnych poohlet se po zamstnn rozglda si za prac prack poredniak pracovn poradenstv doradztwo zawodowe propustit na minutu zwolni w trybie natychmiastowym propustit vechny zamstnance zwolni wszystkich pracownikw pijt o prci straci prac pijmout nov zamstnance przyj nowych pracownikw rst nezamstnanosti wzrost bezrobocia skonit na dlab skoczy na bruku skryt nezamstnanost ukryte bezrobocie sledovat inzerty ledzi ogoszenia strukturln nezamstnanost bezrobocie strukturalne uchzet se o msto ubiega si o miejsce vcn dvky wiadczenia niepienine vlna propoutn fala zwolnie vlna vpovd fala wypowiedze voln msto wolne miejsce vzt na zkouku wzi na prb vzt prci podj prac zamstnat zatrudni ztratit prci straci prac

6.2 Praca pojcia oglne akord akord brigda praca tymczasowa, praca dorywcza brigdnk osoba pracujca dorywczo direktor dyrektor dina harwka flek miejsce, stanowisko hzet klacky pod nohy rzuca kody pod nogi chlebodrce chlebodawca kdr kadra konzultant konsultant koryto koryto lopota harwka makaka harwka makanda harwka makat pracowa (ciko), harowa melouch fucha minimln mzda minimalna pensja mistr mistrz motivace motywacja mzda pensja nadzen przeoony nandvaka adowanie, pakowanie nasazen zaangaowanie nemocensk chorobowe neschopenka zwolnienie lekarskie, L-4 nimraka guzdranie si nimrat se guzdra si nimrav opieszay odbornk fachowiec, specjalista odmna zapata odpracovat 1. odpracowa 2. przepracowa odstupn odprawa padla fajrant piplaka dubanina, babranina plat paca podzen podwadny postoupit awansowa postup awans prce praca prceneschopn niezdolny do pracy pracn pracowity pracovat pracowa praxe 1.praktyka 2. dowiadczenie prmie premia protekce protekcja pedstaven przeoony pepracovan przepracowany pesas nadgodziny pivydlvat si dorabia rachota cika robota rekvalifikace przekwalifikowanie rekvalifikovat przekwalifikowa rozsah zakres editel dyrektor f szef fka szefowa kolen szkolenie tovrnk fabrykant ednictvo urzdnicy vedouc kierownik vdlek zarobek vyhazov wyrzucenie z pracy vykonvat wykonywa vpov wypowiedzenie , wymwienie workholik pracoholik zamstnanec pracownik zamstnanectvo zatrudnieni zamstnn zatrudnienie zamstnavatel pracodawca ivnost 1. rzemioso, fach 2. may sklep

- 57 -

WYRAENIA: bez prce nejsou kole bez pracy nie ma koaczy bt dobr ve sv profesi by dobrym w swoim zawodzie bt na telefonu by pod telefonem cestovn nhrady dieta cizinci nm berou prci cudzoziemcy zabieraj nam prac dlat nedbale robi niedbale, robi niestarannie, robi byle jak dlka trvn smlouvy czas trwania umowy disciplinrn zen postpowanie dyscyplinarne dobe placen prce dobrze patna praca dohoda o proveden prce umowa o dzieo firma nem na vplaty firma nie ma na wypaty firma zamstnv tisc lid firma zatrudnia tysic ludzi honit do prce goni do pracy (kogo) jt do pedasnho dchodu i na wczeniejsz emerytur kancelsk zamstnanec pracownik biurowy konat slubu peni sub, peni dyur lidsk zdroje zasoby ludzkie mal plat nizka paca mt konexe mie ukady mt zamstnn mie prac, by zatrudnionym mzdov rozpt rozpito pac na pkaz zamstnavatele na polecenie pracodawcy nstup do prce rozpoczcie pracy neekan kontrola nieoczekiwana kontrola oceovat dobr npady docenia dobre pomysy odpracovan lta przepracowane lata odvdt da odprowadza podatek osoba vdlen inn osoba prowadzca dziaalno zarobkow osobn odpovdnost odpowiedzialno osobista otrock prce niewolnicza praca penit vyrovnn wyrwnanie pienine pt ve slub pi na subie placen za vsledky opacany za osignite wyniki platebn lhta termin patnoci platov skupina grupa uposaeniowa platov zaazen zaszeregowanie pacowe podat vpov zoy wypowiedzenie polepit si finann polepszy swoj sytuacj materialn povaha prce charakter pracy prce doma praca w domu prce pod zem praca pod ziemi pracovat duevn pracowa umysowo pracovat fyzicky pracowa fizycznie pracovat o przdninch pracowa w wakacje pracovat od nevidm do nevidm pracowa od rana do wieczora pracovat od rna do veera pracowa od rana do wieczora pracovat od sedmi rno pracowa od sidmej rano pracovat od slunka do slunka pracowa od rana do wieczora pracovat estnct hodin denn pracowa szesnacie godzin dziennie pracovat za minimln mzdu pracowa za minimaln pensj pracovn cesta delegacja, podr subowa pracovn pomr stosunek pracy pracovn povolen pozwolenie na podjcie pracy pracovn prosted rodowisko pracy pracovn smlouva umowa o prac pracovn trh rynek pracy pracovn tden tydzie pracy pracovn vazek etat pracovn volno dzie wolny od pracy prav ruka prawa rka profesionln etika etyka zawodowa profesn drha kariera zawodowa profk kadm coulem profesjonalista w kadym calu provst personln zmny przeprowadzi zmiany personalne pehnt s prac przesadza z prac peazen k vkonu jinch prac przeniesienie na inne stanowisko pichzet s vlastnmi npady przychodzi z wasnymi pomysami pleitostn prce praca dorywcza psn hierarchie cisa hierarchia rozvzat pracovn pomr dohodou rozwiza stosunek pracy za porozumieniem stron rozvrhnout si prci rozplanowa prac adov pracovnk szeregowy pracownik s urenm lhty z okreleniem terminu samovoln vzdlen samowolne oddalenie si seznn prce praca sezonowa Sisyfova prce Syzyfowa praca sluebn cesta podr subowa sluebn d regulamin pracowniczy srovnateln plat porwnywalna paca svobodn povoln wolny zawd etit na lidech oszczdza na ludziach tlesn prce praca fizyczna tepl msteko ciepa posadka tk prce cika praca trh prce rynek pracy trval pjem stay dochd ukonen pracovnho pomru ukoczenie stosunku pracy unaven z prce zmczony prac vrtit se ke sv prci wrci do swojej pracy (zajcia) vydlvat si na ivobyt zarabia na ycie vdlen innost dziaalno zarobkowa vplatn termn termin wypaty vpovdn doba okres wypowiedzenia vysazen z prce lokaut vsledky prce rezultaty pracy za mlo penz mlo muziky jaka praca, taka paca zachzet s pracovnky traktowa pracownikw zkonk prce kodeks pracy zkuebn doba okres prbny zvyovn odbornosti podnoszenie kwalifikacji

- 58 -

6.3 Strajk blokovat blokowa demonstrace demonstracja divok stvka dziki strajk dohoda porozumienie dohodnout se porozumie si generln stvka strajk generalny hladovka godwka jednn negocjacje nespokojenost niezadowolenie odbor zwizek zawodowy odbor zwizkowiec odborov svaz zwizek zawodowy odloit stvku przeoy strajk okupan stvka strajk okupacyjny poadavky dania prvo na stvku prawo do strajku peruit stvku przerwa strajk pipojit se k stvce przyczy si do strajku rotujc stvka strajk rotacyjny stvka strajk stvka ochromila zemi strajk sparaliowa kraj stvkokaz amistrajk stvkov pohotovost pogotowie strajkowe stvkovat strajkowa stvkov vbor komitet strajkowy vlna protest fala protestw vstoupit do stvky rozpocz strajk veobecn stvka strajk powszechny vyjednva negocjator vyjednvat negocjowa vyjt do ulic wyj na ulice vstran stvka strajk ostrzegawczy vyzvat ke stvce wezwa do strajku zahjit stvku rozpocz strajk 6.4 Urlop dlka dovolen okres trwania urlopu dny dovolen dni urlopu dostat 2 tdny dovolen dosta 2 tygodnie urlopu dovolen na zotavenou urlop wypoczynkowy dovolen sn urlop marze dovolen za kalendn rok urlop roczny, urlop coroczny dovolenka karta urlopowa je na dovolen jest na urlopie matesk dovolen urlop macierzyski nhradn dovolen urlop wyrwnawczy neplacen dovolen urlop bezpatny nevybran dovolen propad niewykorzystany urlop przepada otcovsk dovolen urlop ojcowski placen dovolen urlop patny podat o dovolenou poprosi o urlop prodlouit dovolenou przeduy urlop rodiovsk dovolen urlop wychowawczy dn dovolen normalny urlop strvit dovolenou na horch spdzi urlop w grach strvit dovolenou u moe spdzi urlop nad morzem uplatnit nrok na dovolenou wykorzysta prawo do urlopu vdeck dovolen urlop naukowy vrtit se z dovolen wrci z urlopu vzt si dovolenou wzi urlop vzt si volno wzi wolne zdravotn dovolen urlop zdrowotny zvltn dovolen urlop okolicznociowy, urlop specjalny

6.5 Praca obowizki i przywileje pracownika 13. plat trzynasta pensja, trzynastka 5 tdn dovolen pi tygodni urlopu zskvn novch zkaznk pozyskiwanie nowych klientw automobil k sluebnm i soukromm elm samochd do celw subowych i prywatnych dlouhodob pracovn msto s monost rstu dugotrwae miejsce pracy z moliwoci awansu dodrovn bezpenosti prce dotrzymywanie norm bezpieczestwa pracy dynamick prosted dynamiczne rodowisko finann ohodnocen odpovdajc zkuenostem wynagrodzenie finansowe odpowiadajce dowiadczeniu finann pomoc na zajitn ubytovn pomoc finansowa w zapewnieniu zakwaterowania firemn byt mieszkanie subowe intern vzdlvac systm wewntrzny system doksztacania jazykov kurz zdarma darmowy kurs jzykowy jednn s externmi dodavateli slueb negocjowanie z zewntrznymi dostawcami usug kompletn veden projekn kancele kompletne kierowanie biurem projektw komunikace s akcioni komunikacja z akcjonariuszami komunikace s klienty a dodavateli komunikacja z klientami i dostawcami komunikace se zahranim komunikacja z zagranic kontrola pokozench zsilek kontrola uszkodzonych przesyek koordinace projektu koordynacja projektu koordinace schzek koordynacja spotka monitorovn trhu monitorowanie rynku motivovn a rozvoj zamstnanc motywowanie i rozwj zatrudnionych monost cestovat do zahrani moliwo podry zagranicznych monost dalho vzdlvn moliwo dalszego doksztacania monost odbornho rozvoje moliwo rozwoju zawodowego

- 59 -

monost profesnho rstu moliwo awansu zawodowego monost seberealizace moliwo samorealizacji nadprmrn odmna za dobrou prci ponadprzecitna zapata za dobrze wykonan prac nadprmrn motivan podmnky ponadprzecitne warunki motywacyjne optimalizace projektovch een optymalizacja rozwiza projektowych organizace provozu logistickho centra organizacja dziaalnoci centrum logistyki osobn kontakt se zkaznky osobisty kontakt z klientami perspektivn prce u siln prosperujc firmy perspektywiczna praca w dobrze prosperujcej firmie plnovn dopravy pro strategick zkaznky planowanie transportu dla klientw strategicznych plnovn, tvorba a inovace produkt planowanie, tworzenie i innowacja produktw prce s databzovmi systmy praca z systemami baz danych prce v mladm kolektivu praca w modym zespole pracovit v centru Prahy miejsce pracy/praca w centrum Pragi pracovn npl zakres obowizkw prezentace nvrh prezentacja projektw prodej znakovch dovozovch vn sprzeda markowych, importowanych win przkum okolnho trhu badanie okolicznego rynku pjemn pracovn prosted przyjemne rodowisko pracy pprava prezentac a obchodnch nabdek przygotowanie prezentacji i ofert handlowych pprava statistickch report przygotowanie raportw statystycznych pprava zkladn projektov dokumentace przygotowanie podstawowej dokumentacji projektowej pspvek na stravovn dodatek na wyywienie psan tiskovch zprv o produktech pisanie komunikatw prasowych o produktach realizace sponzoringovch aktivit realizacja dziaalnoci sponsorskiej zen prce laboratoe kierowanie prac laboratorium zen tmu konstruktr kierowanie grup konstruktorw samostatn a kreativn prce samodzielna i kreatywna praca sluebn mobil k dispozici subowy telefon komrkowy spoluprce s daovm poradcem wsppraca z doradc podatkowym sprva dodavatelskch faktur zarzdzanie fakturami z dostaw stanovovn cenov politiky ustalanie polityki cenowej ste v zahrani stae zagraniczne technick poradenstv doradztwo techniczne technick zpracovn nabdek opracowanie techniczne ofert ast na jednnch se zkaznky uczestnictwo w negocjacjach z klientami zk spoluprce s marketingovm oddlenm cisa wsppraca z dziaem marketingu veden firmy kierowanie firm veden kompletnho etnictv spolenosti prowadzenie caej ksigowoci firmy veden obchodnch jednn kierowanie negocjacjami handlowymi vyhledvn nemovitost wyszukiwanie nieruchomoci vyizovn korespondence zarzdzanie korespondencj vytven strategie spolenosti opracowywanie strategii firmy zajmav ohodnocen atrakcyjne wynagrodzenie zkaznick servis obsuga klientw zamstnaneck vhody przywileje dla pracownikw zakolen przeszkolenie zzem zahranin spolenosti zaplecze zagranicznej spki zodpovdnost za dodrovn norem ISO 9001:2000 odpowiedzialno za utrzymywanie norm ISO 9001:2000 zodpovdnost za obchodn vsledky odpowiedzialno za wyniki handlowe

- 60 -

6.6 Praca cechy pracownika aktivn a kreativn pstup aktywne i kreatywne podejcie do pracy alespo pasivn znalost anglitiny co najmniej bierna znajomo jzyka angielskiego analytick schopnosti umiejtno analizy, zdolnoci analityczne bezhonnost nieskazitelno, wzorowa opinia asov flexibilita elastyczno czasowa, dyspozycyjno asov nezvislost elastyczno czasowa, dyspozycyjno ist trestn rejstk niekaralno dlouholet zkuenosti wieloletnie dowiadczenie dobr fyzick kondice dobra kondycja fizyczna dobr znalost trhu a konkurence dobra orientacja na rynku i konkurencji dobr zdravotn stav dobry stan zdrowia dynamick osobnost s orientac na spch mobilna (dynamiczna) osobowo z chci osignicia sukcesu dynaminost dynamiczno energinost energiczno entusiasmus entuzjazm excelentn znalost nmeckho jazyka perfekcyjna znajomo jzyka niemieckiego flexibilita elastyczno, dyspozycyjno fyzick zdatnost dobry stan zdrowia chu k prci ch do pracy iniciativa inicjatywa komunikativn znalost AJ znajomo jzyka angielskiego w stopniu komunikatywnym komunikativnost komunikatywno kreativita kreatywno loajalita lojalno logick mylen umiejtno logicznego mylenia mobilita mobilno monost pesasov prce moliwo pracy po godzinach nadprmrn komunikan schopnosti ponadprzecitne zdolnoci komunikacyjne nkolikalet praxe v mdich kilkuletnia praktyka w mediach nutn praxe wymagana praktyka obchodn talent smykaka do handlu odolnost vi stresu odporno wobec stresu, odporno na stres odpovdnost odpowiedzialno ochota cestovat po cel Evrop ch podrowania po caej Europie ochota k neustlmu sebevzdlvn ch do cigego samodoskonalenia (samoksztacenia) organizan schopnosti zdolnoci organizacyjne otevenost ke zmnm otwarto na zmiany pelivost staranno plynul znalost anglitiny pynna znajomo jzyka angielskiego pokroil znalost prce na PC zaawansowana znajomo obsugi komputera pozitivn duch pozytywne nastawienie pozitivn postoj k prci pozytywne podejcie do pracy pracovitost pracowito praxe v prodeji praktyka w sprzeday praxe v zen dodvkovho vozu praktyka w prowadzeniu pojazdw dostawczych preciznost precyzyjno prezentan dovednosti umiejtno autoprezentacji profesionln pstup k prci profesjonalne podejcie do pracy programovn SQL, PL/SQL umiejtno programowania SQL provoz na smny praca na zmiany pedchoz praxe vhodou praktyka mile widziana pjemn vystupovn przyjemna aparycja psan na stroji umiejtno pisania na maszynie psychick odolnost odporno psychiczna rann a odpoledn smny praca na zmianach rannych i popoudniowych rozhodnost zdecydowanie rozvnost rozwaga dc schopnosti zdolnoci kierownicze idisk prkaz skupiny B prawo jazdy kategorii B samostatnost samodzielno samostatnost pi plnn pracovnch kol samodzielno przy realizacji zada subowych schopnost a ochota roziovat znalosti zdolno i ch do poszerzania horyzontw schopnost navzat kontakt a pesvdit umiejtno nawizywania kontaktw i przekonywania schopnost prce pod tlakem umiejtno pracy pod naciskiem (presj) schopnost rozhodovn zdolno do podejmowania decyzji

- 61 -

schopnost samostatn eit problmy umiejtno samodzielnego rozwizywania problemw schopnost uit se novm vcem umiejtno uczenia si nowych rzeczy schopnost tmov prce umiejtno pracy w grupie schopnost vysokho pracovnho nasazen zdolno do duych powice w pracy spolehlivost spolegliwo S vzdln wyksztacenie rednie systematinost systematyczno tvoiv mylen kreatywne mylenie, twrcze mylenie V vzdln technickho smru wyksztacenie wysze technicznego kierunku vborn znalost prce na PC biega znajomo obsugi komputera vynikajc znalost AJ slovem i psmem biega znajomo jzyka angielskiego w mowie i pimie vytrvalost v dosahovn cl wytrwao w osiganiu celw zklady programovn podstawy programowania zbrojn prkaz pozwolenie na bro zkuenost s vedenm menho tmu dowiadczenie w kierowaniu mniejsz grup zkuenosti s mezinrodn dopravou dowiadczenia w transporcie midzynarodowym zkuenosti s zenm lid dowiadczenie w kierowaniu zasobami ludzkimi zkuenosti s zenm velkch projekt dowiadczenie w realizacji duych (wielkich) projektw znalost anglickho jazyka znajomo jzyka angielskiego znalost anglitiny vtna znajomo jzyka angielskiego mile widziana znalost vyuit technickch plyn znajomo wykorzystania gazw technicznych zodpovdnost odpowiedzialno 6.7 Zawody advokt adwokat architekt architekt (mu) architektka architekt (ena) barman barman barmanka barmanka bsnk pisarz bsnka pisarka bedn bednarz biolog biolog botanik botanik celnice celniczka celnk celnik cukr cukiernik nice kelnerka nk kelner detektiv detektyw farm farmer fotograf fotograf (mu) fotografka fotograf (ena) fyzik fizyk herec aktor hereka aktorka hlda str holi fryzjer (mski) hornk grnik hosteska hostessa hotelir hotelarz hudebnice muzyczka hudebnk muzyk chemik chemik chovatel hodowca chva niania inkasista inkasent jednatel negocjator kadenk fryzjer (damski) kamn zdun kancelsk pracovnk pracownik biurowy klade posadzkarz klenotnk jubiler kniha introligator knihkupec ksigarz knihkupkyn ksigarka knihovnice bibliotekarka knihovnk bibliotekarz kol koodziej komink kominiarz konsultant konsultant kov kowal koeluh garbarz koenk kunierz krej krawiec kresl rysownik kriminalista pracownik policji kryminalnej krotitel treser kucha kucharz kurr kurier kvtinka kwiaciarka, florystka lkrnice aptekarka lkrnk aptekarz lka lekarz letuka stewardessa listono listonosz mal malarz malka malarka manaer manager manekn model maneknka modelka masr masaysta masrka masaystka meta zamiatacz ulic model model nakladatel wydawca nmonk marynarz novin dziennikarz novinka dziennikarka obchodn zstupce przedstawiciel handlowy obchodnk handlarz oprav konserwator oetovatel pielgniarz pamtk konserwator zabytkw prvnika prawnik, prawniczka pilot pilot plavice ratowniczka (nad wod) plavk ratownik (nad wod)

- 62 -

podnikatel przedsibiorca (mu) podnikatelka przedsibiorca (ena) podomn obchodnk komiwojaer pojiovac agent agent ubezpieczeniowy pokrva dekarz policista policjant popel mieciarz posel posaniec poslanec pose povoln zawd prvn poradce radca prawny prvnk prawnik prezident prezydent prodava sprzedawca, ekspedient prodavaka sprzedawczyni, ekspedientka programtor programator prvodce przewodnik prvod konduktor psycholog psycholog (mu) psycholoka psycholog (ena) recepn recepcjonista (m.), recepcjonistka (f.) editel dyrektor eznice rzeniczka eznk rzenik idi kierowca (automobilu), motorniczy (tramvaji) sekret sekretarz sekretka sekretarka servrka kelnerka skladatel kompozytor skladatelka kompozytorka socha rzebiarz sochaka rzebiarka soudce sdzia soudkyn sdzia (ena), sdzina

soustrunk tokarz sprvce administrator, zarzdca stavba budowlaniec stevard steward stevardka stewardessa strojvedouc maszynista stiha montaysta sve spawacz fkucha szef kuchni pion szpieg vec szewc telefonistka telefonistka trafikant kioskarz truhl stolarz etn (f./m.) ksigowy (m.), ksigowa (f.) uitel nauczyciel uitel v autokole instruktor nauki jazdy uklzeka sprztaczka umlec artysta umlkyn artystka ednice urzdniczka ednk urzdnik vedouc kierownik veterin weterynarz vojaka (f.) onierz (m.) (ena) vojk onierz (mu) vydavatel wydawca vprav zawiadowca zchran ratownik zchranka ratowniczka zednk murarz zlatnk zotnik zvrolka weterynarz ena v domcnosti gospodyni domowa

- 63 -

7 JZYK BIZNESU 7.1 Bankowo akontace patno akonto banka bank bank bankier bankomat bankomat bankovnictv bankowo blanket blankiet stka kwota debet debet dlouhodob dugotrway fond fundusz hypotka hipoteka inflace inflacja inkaso inkaso mezibankovn midzybankowy odpoet odliczenie penle odsetki karne penalizace naoenie odsetek karnych PIN PIN platba patno poboka filia pohledvka naleno poplatek opata prodlen zwoka provize prowizja pevod przelew pkaz zlecenie pjka poyczka ruitel yrant smnka weksel spoit oszczdza spoitelna kasa oszczdnociowa ek czek et 1. konto 2. rachunek tovat 1. da zapaty 2. rozlicza uloit zdeponowa roen oprocentowanie roit 1. oprocentowa 2. naoy odsetki roky odsetki vklad lokata vklad 1. wkad 2. lokata vyplatit wypaci zmocnnec penomocnik zstatek saldo

WYRAENIA: akceptan vr kredyt akceptacyjno-rembursowy aktivovn karty aktywacja karty bankovn innost dziaalno bankowa bankovn dohled nadzr bankowy bankovn pevod przelew bankowy bankovn sdruen konsorcjum bankowe bankovn sluby usugi bankowe bankovn smrnice dyrektywa bankowa bankovn statistika statystyka bankowa bankovn ek czek bankowy bankovn tajemstv tajemnica bankowa bankovn vdaje koszty bankowe bankovn zruka gwarancja bankowa bezhotovostn transakce transakcja bezgotwkowa blokace tu zablokowanie konta cestovn ek czek podrny datum splatnosti data spaty debetn karta karta debetowa debetn zstatek saldo debetowe devizov transakce operacje walutowe, transakcje walutowe dritel karty waciciel karty elektronick bankovn sluby usugi bankowoci elektronicznej hotovostn vr kredyt gotwkowy hypoten banka bank hipoteczny internetov bankovnictv bankowo internetowa kreditn karta karta kredytowa mezibankovn trh rynek midzybankowy mezibankovn vztahy relacje midzy bankami minimln vklad minimalny wkad narostl roky nagromadzone odsetki neomezen vr kredyt otwarty obsluhovat ty obsugiwa konta ohlen ztrty zgoszenie zguby optovn aktivace powtrna aktywacja penn prostedky rodki pienine platebn karta karta patnicza potat penle nalicza odsetki karne poplatek za veden tu opata za prowadzenie rachunku poskytovat vry udziela kredytw povit tet osoby upowani osoby trzecie procentn bod punkt procentowy promnliv sazba zmienna stopa oprocentowania provst zmnu dokona zmiany sazba mezibankovnho swapu midzybankowa stopa swapowa sazebnk poplatk cennik opat smnen vr kredyt wekslowy soukrom klientela klienci indywidualni sporoirov et rachunek oszczdnocioworozliczeniowy spotebitelsk vr kredyt konsumpcyjny sprva vrovho tu prowadzenie rachunku kredytowego stanovit rokovou sazbu ustali stop procentow stavebn vr kredyt budowlany ekov karta karta czekowa ekov knka ksieczka czekowa ekov podvod oszustwo czekowe tajn konta tajne konta telefonn bankovnictv bankowo telefoniczna termnovan vklad lokata terminowa trval pkaz zlecenie stae et v ciz mn konto walutowe ukldn financ na et gromadzenie pienidzy na koncie ukldat do banky deponowa w banku rokov sazba stopa procentowa rokov sazba pevn staa stopa oprocentowania rokov sazba pohybliv dynamiczna stopa oprocentowania rokov vnos przychd z narosych odsetek vr v hotovosti kredyt gotwkowy vrov instituce instytucja kredytowa

- 64 -

vrov limit limit kredytowy veden vrovho tu prowadzenie rachunku kredytowego vrcen karty zwrot karty veobecn vrov podmnky oglne warunki kredytowe vbr hotovosti pobranie gotwki vpis z tu wycig z konta

ve vkladu wysoko wkadu za kad den prodlen za kady dzie zwoki zkladn sazba stopa podstawowa zlohov et konto zaliczkowe zprostedkovatelsk banka bank poredniczcy zzen tu otworzenie rachunku, zaoenie konta dost o vr wniosek o udzielenie kredytu

7.2 Podatki berk skarbwka celkov hodnota czna warto da podatek da na hlavu podatek pogwny da z pidan hodnoty podatek z wartoci dodanej, podatek VAT da z pjm podatek dochodowy da z vnosu podatek od zysku da ze mzdy podatek od wynagrodzenia daov bilance bilans podatkowy daov evidence ewidencja podatkowa daov kontrola kontrola skarbowa daov nedoplatky zalegoci podatkowe daov ztrta strata podatkowa daov identifikan slo numer identyfikacji podatkowej daov piznn zeznanie podatkowe daov zen postpowanie podatkowe daov zkony prawo podatkowe daov podvod oszustwo podatkowe daov poradce doradca podatkowy daov leva ulga podatkowa daov nik oszustwo podatkowe daov zpsobilost zdolno podatkowa daov zaten obcienie podatkowe daov vmr podatkowy nakaz patniczy daov zstupce penomocnik podatnika darovac da podatek od darowizny ddick da podatek od spadku doruen rozhodnut dorczenie decyzji finann ad urzd skarbowy nabyvatel daru obdarowany nedodren lhty niedotrzymanie terminu nevztahovat se na pjmy nie obejmowa przychodw nezdaniteln stka kwota wolna od podatku odest od zklad dan odliczy od podstawy opodatkowania odvdt dan odprowadza podatki odvod odprowadzenie osoba povinn k dani osoba zobowizana do pacenia podatku osvobozen od dan zwolnienie z podatku pauln stka kwota zryczatowana pltce patnik podvat daov piznn skada zeznanie podatkowe poplatnk podatnik poplatek ze ps podatek od psa poplatnk podatnik poven upowaniony poadovat vysvtlen domaga si wyjanienia prodlouit lhtu przeduy termin peshnout stku przekroczy kwot pjem przychd rovn da podatek liniowy sankce sankcja sazba dan stopa podatkowa silnin da podatek drogowy sleva na dani ulga podatkowa spotebn da podatek akcyzowy stanovit novou lhtu ustanowi nowy termin hrnn stka czna kwota uloit da naoy podatek uplynut lhty upyw terminu vracen dan zwrot podatku vybrat da pobiera podatek vdlen innost dziaalno zarobkowa vylouen ze zastupovn wypowiedzenie penomocnictwa vpoet dan wyliczenie podatku vvozn da podatek wywozowy zahrnout do vdaj wliczy do wydatkw zklad dan podstawa opodatkowania zkladn pjem dochd podstawowy zloha na da zaliczka na podatek zamtav rozhodnut decyzja odmowna zaokrouhlovat stku zaokrgla kwot zapotvat wlicza zdaniteln opodatkowany zdaovac obdob okres podatkowy zdroj pjm rdo przychodw

7.3 Gospodarka asijsk tygr azjatycki tygrys barter barter burza gieda cenn papry papiery wartociowe cenov politika polityka cenowa centralizace centralizacja decentralizace decentralizacja deflace deflacja dividenda dywidenda domc obchod handel wewntrzny dovoz import dovozce importer efektivnost efektywno ekonom ekonomista ekonomika gospodarka embargo embargo exportn pebytek nadwyka eksportu expozitura filia hospodsk blokda blokada gospodarcza hospodsk investice inwestycje gospodarcze hospodsk krize kryzys gospodarczy hospodsk spoluprce wsppraca gospodarcza hospodsk rst wzrost gospodarczy hospodstv gospodarka hrub domc produkt produkt narodowy brutto inflace inflacja

- 65 -

investice inwestycja investor inwestor kartel kartel klesat spada komisionln komisyjny koncern koncern konkrtn sla konkretne liczby konkurenceschopnost konkurencyjno koup kupno krach krach krtit vdaje ci wydatki makroekonomie makroekonomia mikroekonomie mikroekonomia mra inflace stopa inflacji mra nezamstnanosti stopa bezrobocia monopol monopol nabdka poda nadprodukce nadprodukcja nrodn hospodstv gospodarka narodowa nrst nklad wzrost wydatkw obchod handel odbratelsk zem kraj importujcy odliv kapitlu odpyw kapitau ochrana trhu ochrona rynku ochromit ekonomiku sparaliowa ekonomik, sparaliowa gospodark omezen vvozu ograniczenia eksportowe patent patent plnovan hospodstv gospodarka planowana pokles rozvoje regresja poptvka popyt pravidla trhu reguy rynku privatizace prywatyzacja prodej sprzeda prochzet obtnm obdobm przechodzi trudny okres prmyslov vroba produkcja przemysowa pekroit limit przekroczy limit pliv zahraninch investic napyw inwestycji

zagranicznych rozkvt rozkwit rozpotov rezerva rezerwa budetowa rozvojov zem kraj rozwijajcy si saldo obchodn bilance saldo bilansu handlowego schodek zahraninho obchodu deficyt handlu zagranicznego skromn rozpoet skromny budet sluba usuga spotebitel konsument sttn zsah interwencja pastwa, ingerencja pastwa stoupat rosn substitut substytut transakce transakcja trh rynek trh slueb rynek usug trh zbo a slueb rynek towarw i usug trn hospodstv gospodarka rynkowa upadvat do dluh popada w dugi vzan hospodstv gospodarka reglamentowana ve srovnn w porwnaniu velkoobchod hurt veejn dluh dug publiczny voln trh wolny rynek vypsat vbrov zen rozpisa przetarg vroba produkcja vvoz eksport vvozce eksporter zadluen zaduenie zahranin dluhy zaduenie zagraniczne zavst hospodskou blokdu wprowadzi blokad gospodarcz zemdlsk pebytky nadwyki rolne zemdlsk subvence subwencje rolnicze zemdlsk trh rynek rolny znrodnn upastwowienie, nacjonalizacja znovunabyt odzyskanie zptn investice inwestycja w ramach offsetu zveejnn dat opublikowanie danych

7.4 Towary importowane i eksportowane arabsk guma guma arabska asfalt asfalt automobily samochody banny banany bauxit boksyt bavlna bawena celulza celuloza cement cement cn cyna citrusov ovoce owoce cytrusowe cukr cukier cukrov ttina trzcina cukrowa aj herbata diamanty diamenty dobytek bydo drahokamy kamienie szlachetne devo drewno elektronick soustky elementy elektroniczne elektronika artykuy elektroniczne farmaceutick vrobky produkty farmaceutyczne hedvb jedwab hnojiva nawozy chemiklie chemikalia, artykuy spoywcze juta juta kakao kakao kauuk kauczuk kva kawa keramika ceramika koberce dywany kokosov oechy orzechy kokosowe kokosov olej olej kokosowy koks koks kopra kopra kovy metale koeiny futra maso miso melasa melasa mln vrobky produkty mleczne mramor marmur mdlo mydo nbytek meble nafta nafta neelezn kovy metale nieelazne obil zboe obuv obuwie ocel stal odvy ubrania olivov olej olej z oliwek ovoce owoce palivo paliwo

- 66 -

papr papier perly pery petrochemick produkty produkty petrochemiczne pohonn ltky paliwa potraviny artykuy spoywcze prmyslov stroje maszyny przemysowe rum rum ryby ryby re ry sorgo sorgo spotebn zbo towary konsumpcyjne stroje maszyny tabk tyto taro taro textil tekstylia

uml hnojiva nawozy sztuczne uml vlkna tworzywa sztuczne vanilka wanilia vno wino vlna wena vozidla pojazdy zbran bronie zelenina warzywa, jarzyny zemdlsk produkty produkty rolnicze zemn plyn gaz ziemny zpracovan potraviny produkty przetwrstwa spoywczego elezn ruda ruda elaza elezo elazo

7.5 Handel barter barter byznys biznes byznysman biznesmen byznyswoman bizneswoman clo co dodat dostarczy dodvat dostarcza dodavatel dostawca doprava transport dovozn clo co importowe dumping dumping konjunktura koniunktura konkurence konkurencja kupujc nabywca maloobchod detal, handel detaliczny maloobchodnk sprzedawca detaliczny nabyvatel nabywca nklad adunek nakldat adowa nvratka potwierdzenie odbioru obchodnk handlowiec, kupiec objednavatel zleceniodawca, zamawiajcy objednvka zamwienie, zlecenie odbaven odprawa odbratel odbiorca odbyt zbyt odbt zby odbytit rynek zbytu podhodnocen wycena poniej wartoci pedn przekazanie pjemce odbiorca pijet przyjcie pkaz zlecenie sleva znika smlouva umowa velkoobchod hurt, handel hurtowy velkoobchodnk hurtownik vykldat wyadowywa vyzvednut odbir zakzka zamwienie , zlecenie zloha zaliczka zvazek zobowizanie zbo towar

WYRAENIA: celkov dodvka kompletna dostawa celkov nklady czne koszty celn odbaven odprawa celna celn prohlen deklaracja celna celosvtov trh rynek wiatowy cenov podbzen podcicie cenowe slo zakzky numer zamwienia, numer zlecenia ist cena cena netto dal prodej odsprzeda dl dodvka czciowa dostawa dodac list kwit dostawy dopravn nklady koszty transportu dovozn prohlen deklaracja przywozowa honba za ziskem pogo za zyskiem hospodsk sout konkurencja hrub cena cena brutto jednn zaala rozpoczy si negocjacje konen odbratel odbiorca finalny konen spotebitel konsument ostateczny maloobchodn cena cena detaliczna mezera na trhu luka na rynku mezn uitek korzy kracowa nhradn dodvka dostawa zastpcza nkladn list list przewozowy nklady nakldky koszty zaadunku nklady za dopravu koszty transportu obchodn dohoda umowa handlowa, porozumienie handlowe obchodn doloka klauzula handlowa Obchodn komora Izba Handlowa obchodn partner kontrahent obchodn rejstk Rejestr Handlowy obchodn rozpt mara handlowa obchodn tajemstv tajemnica handlowa obchodn vrov list akredytywa towarowa obchodn zastoupen przedstawicielstwo handlowe obchodn zstupce przedstawiciel handlowy objednac formul formularz zamwienia odbytov cesta kana dystrybucji odebran mnostv odebrana ilo odklad platby odroczenie terminu patnoci ochrann znmka znak towarowy ochrann clo co ochronne okamit dodvka dostawa natychmiastowa omezen obchodu ograniczenia w handlu podl na trhu udzia w rynku potvrzen pjmu potwierdzenie odbioru prodejn cena cena sprzeday

- 67 -

prodlen v dodvce opnienie w dostawie prostedn trh rynek poredni provdt transakce przeprowadza transakcje, dokonywa transakcji pedkupn prvo prawo pierwokupu pepravn dokumenty dokumenty transportowe, dokumenty przewozowe pestat se vyplcet przesta si opaca pstavn poplatky opaty portowe rabat z mnostv rabat ilociowy regulace trhu regulacja rynku sazba zbo taryfa towarowa situace na trhu sytuacja na rynku skladovac list kwit skadowy toky zbo przepyw towarw trh se rozvj rynek si rozwija trojhelnkov obchod transakcja trjktna

trn podmnky warunki rynkowe tvrd konkurence silna konkurencja roky z prodlen odsetki za zwok uvst zbo na trh wprowadzi towar na rynek uzavt obchod dobi transakcji, dokona transakcji velkoobchodn cena cena hurtowa voln obchod wolny handel vstoupit na trh wej na rynek vkyvy cen wahania cen vyzen zakzky realizacja zlecenia zahranin obchod handel zagraniczny zle na nabdce zaley od oferty zsilka zbo wysyka towaru zkuebn dodvka dostawa prbna zven obchodn riziko podwyszone ryzyko handlowe zvit prodej zwikszy sprzeda 7.6 Przedsibiorstwo

akcion akcjonariusz autorizovan distributor autoryzowany dystrybutor dt inzert do novin zamieci ogoszenie w gazecie dcein spolenost spka crka dlat inventuru robi remanent dobe vnman znaka dobrze kojarzona marka dohnat ztrtu odrobi strat dominantn postaven na trhu dominujca pozycja na rynku doshnout obratu osign obrt finann situace sytuacja finansowa firemn internetov strnky strona internetowa firmy firemn raztko piecztka firmowa hlavn innost gwna dziaalno hodnota kontraktu in warto kontraktu wynosi inventura remanent inventurn zznamy zapis dotyczcy remanentu investice se rychle vrt inwestycja szybko si zwrci investice se vrtila bhem t let inwestycja zwrcia si w cigu trzech lat klientela klientela komern spch sukces kasowy konkurenn tlak nacisk konkurencji likvidtor likwidator mimodn vdaje nadzwyczajne wydatki mt silnou pozici na trhu mie siln pozycj na rynku mzdov kivka krzywa pac nabzen sluby oferowane usugi nkladov analza analiza kosztw nklady na reklamu wydatki na reklam nvratnost nklad zwrotno poniesionych kosztw naven prodej zwikszenie sprzeday neserizn zachzet se zkaznky nie traktowa powanie klientw obdret objednvku otrzyma zamwienie obchodn zstupce przedstawiciel handlowy odbytov segment segment zbytu odvolat editele odwoa dyrektora podnikov schze spotkanie z zaog podnikov klima atmosfera w firmie podnikov przdniny przerwa urlopowa

postavit firmu na nohy postawi firm na nogi povdom o znace wiadomo marki prodat firmu sprzeda firm propagan kampa kampania reklamowa provozn nklady koszty eksploatacji pedstavenstvo zarzd petahovat si zkaznky podbiera sobie klientw pinst spory przynie oszczdnoci reklamn pedmt gadet reklamowy rentabilita rentowno restrukturalizace restrukturalizacja rozpoet na reklamu fundusz reklamowy sazebnk taryfikator spolumajitel wspwaciciel spoluvlastnk wspwaciciel strategie podnikn strategia przedsibiorstwa svolat zasedn zwoa posiedzenie tajemstv spchu tajemnica sukcesu ukonit vrobu zakoczy produkcj ul zisk stracony zysk uvdt na trh wprowadza na rynek uvalit nucenou sprvu wprowadzi zarzd komisaryczny vedlej nklady koszty uboczne vedouc oddlen kierownik wydziau vloit penze (do eho?) woy pienidze (w co?) vnmn poteb klient dostrzeganie potrzeb klientw vyhlsit padek ogosi upadek vytvoit nov pracovn msta stworzy nowe miejsca pracy vzhled vrobk wzornictwo produktw zahranin kapitl kapita zagraniczny zaloit spolenost zaoy spk zamstnavatelsk podl udzia pracownikw zaregistrovat si firmu zarejestrowa firm zaveno pro inventuru zamknite z powodu remanentu zskat zkaznky zyska klientw ziskovost zyskowo, rentowno znaka marka ztrtov obchod interes przynoszcy straty

- 68 -

7.7 Ksigowo akceptant akceptant akruln etnictv ksigowo memoriaowa aktiva aktywa audit audyt auditor audytor fiskln rok rok obrachunkowy kniha zakzek ksiga zamwie manko manko nesrovnalosti nieprawidowoci obchodn kniha ksiga rachunkowa odhad nklad kosztorys pasiva pasywa podvojn etnictv podwjna ksigowo pokladn denk na drobn vydn ksiga kasy podrcznej pokladn kniha ksiga kasowa pehled o pennch tocch sprawozdanie z przepyww pieninych remitent remitent rozvaha bilans rozvahov den dzie bilansowy sestavit etn zvrku sporzdzi sprawozdanie finansowe smnka weksel etn ksigowy (mu), ksigowa (ena) etn jednotka jednostka ksigowa etn zvrka sprawozdanie finansowe etnictv ksigowo tov kniha ksiga rachunkowa vkaz zisku a ztrty rachunek zyskw i strat vsledovka rachunek zyskw i strat zisk zysk ztovac cena cena rozliczeniowa 7.8 Reklama billboard billboard blok reklam blok reklamowy broura broszura copywriter copywriter degustace degustacja doshnout zamlenho cle osign zamierzony cel drdit drani efektivita efektywno inzert ogoszenie inzerent ogoszeniodawca jmno produktu nazwa produktu klamav reklama reklama wprowadzajca w bd koncepce koncepcja letk ulotka marketing marketing marketingov mix marketing mix marketingov vzkum badanie marketingowe mediln agentura agencja medialna neonov reklama reklama neonowa nevydan pota spam ochutnvka degustacja outdoorov reklama reklama zewntrzna plakt plakat podprahov reklama reklama podprogowa povdom o znace wiadomo marki prezentace prezentacja propagace promocja przkum trhu badanie rynku peruit film reklamami przerwa film reklamami pesvdit przekona pesvdiv przekonujcy reklam chybl npad reklamie brakowao pomysu reklamn agentura agencja reklamowa reklamn prmysl przemys reklamowy reklamn pestvka przerwa reklamowa, przerwa na reklamy reklamn zsilka przesyka reklamowa rozdvat letky rozdawa ulotki rozpoet na reklamu budet na reklam shldnout reklamu obejrze reklam slogan slogan spam spam srovnvac reklama reklama porwnawcza strategie strategia svteln reklama reklama wietlna innost skuteczno inn skuteczny vkov skupina grupa wiekowa velkoplon wielkoformatowy venkovn reklama reklama zewntrzna vyslac as czas antenowy vyvolvat asociace wywoywa skojarzenia zadavatel reklamy reklamodawca zaujmout zainteresowa znaka marka

7.9 Ubezpieczenia bezekodn prbh pojitn bezszkodowo doba trvn pojitn czas trwania ubezpieczenia franza franszyza franza integrln franszyza integralna franza odetn franszyza redukcyjna kontaktovat likvidtora skontaktowa si z likwidatorem kryt riziko ryzyko objte ubezpieczeniem kupujc pojistku nabywca polisy likvidace kody likwidacja szkody likvidtor likwidator mt nrok na dvky by uprawnionym do wiadcze nahodil udlost zdarzenie losowe nhrada kody rekompensata za szkod obmylen uposaony odpovdnost odpowiedzialno odpovdnost za kodu odpowiedzialno za szkod odkodn odszkodowanie penzijn pipojitn doubezpieczenie emerytalne podpojitn niedoubezpieczenie pojistitel ubezpieczyciel pojistka polisa pojistn smlouva umowa ubezpieczeniowa pojistn skadka ubezpieczeniowa pojistnk ubezpieczajcy pojistn produkt produkt ubezpieczeniowy pojistn trh rynhek ubezpiecze pojitn ubezpieczenie

- 69 -

pojitn lebnch vloh v zahrani ubezpieczenie od kosztw leczenia zagranic pojitn manelstv ubezpieczenie posagowe pojitn zahrnuje... ubezpieczenie obejmuje... pojitn zavazadel ubezpieczenie bagau pojitn ubezpieczony pojiovac innost dziaalno ubezpieczeniowa pojiovna zakad ubezpiecze, towarzystwo ubezpieczeniowe posouzen rizika ocena ryzyka pokozen poszkodowany provize prowizja pipojitn doubezpieczenie retrocese retrocesja riziko pojitn ryzyko ubezpieczenia skupina soupojitn grupa koasekurujca sleva na pojistnm ulgowa skadka sociln pojitn ubezpieczenie spoeczne sociln zabezpeen pomoc spoeczna koda na zdrav uszczerbek na zdrowiu

kodn udlost zdarzenie szkodowe trval pokozen zdrav trway uszczerbek na zdrowiu typ pojistky rodzaj polisy razov pojitn ubezpieczenie od nastpstw nieszczliwych wypadkw usmrcen zgon uzavt pojitn wykupi ubezpieczenie, zawrze ubezpieczenie voliteln pojitn ubezpieczenie fakultatywne vy moc sia wysza zajistitel reasekurator zajistn cese cesja reasekuracyjna zajitn reasekuracja zajiovna zakad reasekuracyjny zprostedkovatel pojitn porednik ubezpieczeniowy zprotn od placen pojistnho zwolnienia z pacenia skadki ubezpieczeniowej ivotn pojitn ubezpieczenie na ycie

7.10 Umowa berouce v vahu uwzgldniajc lnek artyku dle jen zwany dalej darovac smlouva umowa darowizny definice definicja, definicje dlouhodob smlouva kontrakt dugoterminowy dodac smlouva kontrakt na dostaw, umowa na dostaw dodatek ke smlouv aneks do umowy dohoda 1. porozumienie 2. umowa jin ustanoven inne postanowienia jt k noti i do notariusza kupn smlouva umowa kupna, umowa sprzeday not notariusz (mu) notka notariusz (ena), notariuszka (pot.) notsky notarialnie notsk notarialny notsk d prawo o notariacie notsk zpis akt notarialny obecn ustanoven postanowienia oglne oblast psobnosti zakres stosowania odstavec ustp, akapit odstoupit od smlouvy odstpi od umowy pln moc penomocnictwo podepsat podpisa podpis podpis pracovn smlouva umowa o prac prva a povinnosti prawa i obowizki pro ely tto smlouvy do celw niniejszej umowy protokol protok provdc opaten uzgodnienia wykonawcze provdn smlouvy wykonywanie umowy pedmt smlouvy przedmiot umowy ploha zacznik sepsat smlouvu spisa umow sestavit smlouvu sporzdzi umow smlouva na dobu neuritou umowa na czas nieokrelony smlouva na dobu uritou umowa na czas okrelony smlouva o pronjmu umowa najmu smlouva o pevodu vlastnictv umowa przeniesienia wasnoci smluvn umowny smluvn nklady koszty umowy smluvn odmna wynagrodzenie umowne smluvn strany strony, strony umowy, umawiajce si strony smluvn typ rodzaj umowy smluvn zvazky zobowizania wynikajce z umowy splnit smlouvu wywiza si z umowy spolen dle jen razem zwane dalej strany se dohodly takto strony uzgodniy, co nastpuje ukonit smlouvu rozwiza umow stn smlouva umowa ustna uzaven mezi... zawarta pomidzy... uzavt smlouvu zawrze umow v psemn form w formie pisemnej vcnprvn dohoda umowa powzdania vstoupit v platnost wej w ycie vyhotoven egzemplarz vyhotovit smlouvu sporzdzi umow vyplvat ze smlouvy wynika z umowy vypret wygasn vzhledem k tomu majc na uwadze vzory smluv wzory umw za ... w imieniu ... zstavn smlouva umowa zastawu zavzat se zobowiza si zvazek zobowizanie zvren ustanoven postanowienia kocowe

- 70 -

7.11 Pienidze bezcenn bezwartociowy bohat bogaty stka kwota drobn drobne financovat finansowa hodnota warto hospodait gospodarzy hotovost gotwka chud biedny jmn mienie, majtek kapesn kieszonkowe kapitl kapita kapsa kiesze lichva lichwa lichv lichwiarz lichvsk lichwiarski majetek majtek majetn majtny miliard miliarder milion milioner obnos kwota penenka portfel platidlo rodek patniczy platit paci prachy forsa prastko skarbonka rozhazovan rozrzutny rozmnit rozmieni rozpoet budet etit oszczdza spory oszczdnoci vydat wyda vzcn cenny zadluit se zaduy si zaplatit zapaci zbohatnout wzbogaci si zpenit spieniy

WYRAENIA: astronomick stka astronomiczna kwota bt se investovat ba si inwestowa bez koruny v kapse bez grosza w kieszeni bezron pjka nieoprocentowana poyczka bt bez prce a penz by bez pracy i pienidzy stka pjky kwota poyczki dlat dluhy zaciga dugi dopracovat se majetku dorobi si majtku doly mi penze skoczyy mi si pienidze drobn penze drobne finann pote kopoty finansowe finann problmy problemy finansowe chtt rychle a hodn vydlat chcie szybko i duo zarobi kovov penze bilon krtit vdaje ci wydatki miliony dolar miliony dolarw mt nzk pjmy mie niskie dochody mt penz jako elez mie pienidzy jak lodu nedobytn pohledvka niecigalny dug nejbohat Polk najbogatszy Polak nemt ani vindru nie mie grosza przy duszy nemt na ivobyt nie mie na ycie nemt u sebe penze nie mie przy sobie pienidzy nev, co s penzi nie wie, co zrobi z pienidzmi nezaplacen ty niezapacone rachunki penze, nebo ivot! pienidze albo ycie! penze se hod piendze si przydadz penze vydlvaj penze pienidz robi pienidz penze vyhozen oknem pienidze wyrzucone w boto platebn prostedek rodek patniczy platit hotov paci gotwk platit ve spltkch paci w ratach pltvat penzi trwoni pienidze promrhat majetek roztrwoni majtek seznam dlunk lista dunikw slben penze obiecane pienidze splatit dluhy spaci dugi svit nkomu sv penze powierzy komu swoje pienidze ukldat korunu ke korun skada grosz do grosza upadnout do dluh popa w dugi sporn pln plan oszczdnociowy spory se ten oszczdnoci topniej ueten penze zaoszczdzone pienidze utratit penze za prostitutky wyda pienidze na prostytutki velk bankovka gruby banknot veejn vdaje wydatki publiczne vzet v dluzch po ui tkwi w dugach po uszy ztrcet hodnotu traci warto ivot na vr ycie na kredyt

- 71 -

7.12 Gieda akcie na doruitele akcja na okaziciela akcie na jmno akcja imienna akciov spolenost spka akcyjna bazick instrument instrument bazowy bezkuponov dluhopis obligacja zerokuponowa blue chips blue chips burza cennch papr gieda papierw wartociowych burzovn obchod transakcja giedowa b trh hossa, rynek byka cena jedn akcie cena jednej akcji len burzy czonek giedy derivt instrument pochodny dlouhodob dluhopis obligacja dugoterminowa dluhopis obligacja dluhov cenn papry dune papiery wartociowe doba splatnosti dluhopisu termin spaty obligacji emisn hodnota warto emisyjna emitent emitent hrt na burze gra na giedzie investin rozhodnut decyzja inwestycyjna investin spolenost spka inwestycyjna kolektivn investovn inwestowanie zbiorowe krtkodob dluhopis obligacja krtkoterminowa kuponov dluhopis obligacja kuponowa makl makler medvd trh bessa, rynek niedwiedzia mimoburzovn trh rynek pozagiedowy nepoveden investice nieudana inwestycja obchodnk s cennmi papry makler podlov jednotka jednostka uczestnictwa podlov fond fundusz powierniczy primrn trh rynek pierwotny pijet ke kotovn dopuszczenie do publicznego obrotu giedowego rozloen rizika podzia ryzyka sekundrn trh rynek wtrny spolenost kotovan na burze spka notowana na giedzie stedndob dluhopis obligacja rednioterminowa termnov kontrakt kontrakt terminowy vstup na burzu wejcie na gied vydat cenn papry wyemitowa papiery wartociowe zahajovac kurz kurs otwarcia zvren kurz kurs zamknicia zaznamenat pokles zanotowa spadek zbavovat se akci pozbywa si akcji

7.13 Rynek walutowy aktuln kurz aktualny kurs apreciace aprecjacja ciz mna waluta obca dt do obhu wprowadzi do obiegu depreciace deprecjacja devalvace dewaluacja devizov trh rynek walutowy koruna posiluje korona idzie w gr kurz dolaru kurs dolara kurz koruny k/vi euru kurs korony w stosunku do euro kurzov riziko ryzyko kursowe kurzovn lstek tabela kursw mnit penze wymienia pienidze mnov bze baza monetarna mnov doloka klauzula walutowa mnov politika polityka monetarna mnov statistika statystyka monetarna mnov ko koszyk walutowy mnov kurz kurs walutowy mnov trh rynek walutowy mincovna mennica mt vlastn mnu mie wasn walut okamit kurz kurs natychmiastowy revalvace rewaluacja slab mna saba waluta smnrna kantor smnrnk waciciel/pracownik kantoru smnn kurz kurs wymiany sthnout z obhu wycofa z obiegu trn kurz kurs rynkowy v pepotu na koruny w przeliczeniu na korony valuta waluta vhodn kurz korzystny kurs vkyvy kurzu wahania kursu zmna kurzu zmiana kursu

- 72 -

7.14 Waluty wiata afghn afgani ariary ariary baht bat balboa balboa birr birr bolvar bolivar boliviano boliviano cedi cedi CFA frank frank CFA coln colon cordoba cordoba dalasi dalasi dinr dinar dirham dirham dobra dobra dolar dolar dong dong dram dram escudo escudo euro euro florin florin forint forint gourde gourde guaran guarani gulden Nizozemskch Antil gulden antylski hivna hrywna jen jen kina kina kip kip konvertibiln marka marka transferowa koruna korona kuna kuna kwacha kwacha kwanza kwanza kyat kyat kyrgyzsk som som kirgiski lari lari lat at lek lek lempira lempira leone leone leu lej lev lew libra funt lilangeni lilangeni litas lit loti loti manat manat metical metical naira naira nakfa nakfa ngultrum ngultrum nov tureck lira nowa lira turecka paanga pa'anga peso peso pula pula quetzal quetzal rand rand real real rial rial riel riel ringgit ringgit rubl rubel rupie rupia sol sol somoni somoni ekel szekel ilink szyling taka taka tala tala tenge tenge tugrik tugrik ukj ugija uzbeck som sum uzbecki vatu vatu won won zlot zoty

- 73 -

8 BEZPIECZESTWO PUBLICZNE

8.1 Przestpczo agrese agresja bestiln bestialski bezohledn bezwzgldny bezprv bezprawie bt bi bitka bjka bitka 1. uczestnik bjki 2. zadymiarz brutalita brutalno brutln brutalny etnictvo andarmeria etnk andarm darebk obuz despota despota detektiv detektyw deviant dewiant dopadnout zapa, dopa doznn przyznanie si fingovan sfingowany gang gang hdka ktnia chulign chuligan identifikovat zidentyfikowa identikit portret pamiciowy identifikace identyfikacja jed trucizna kasa kasiarz kleptoman kleptoman kleptomnie kleptomania konfrontace konfrontacja krst kra kriminalita przestpczo loupenk rabu lupi rabu maniak maniak mstitel mciciel naivita naiwno napaden napadnity nsil przemoc nsilnk 1. bandyta 2. gwaciciel 3. tyran nedotknuteln nietykalny nenechavec zodziej oblka koperta odcizit ukra okrdat okrada okraden okradziony okrst okra oloupit okra omrit zamroczy olit oszuka oidit oszuka otrava zatrucie otrvit zatru ozbrojen uzbrojony padlan podrobiony, sfaszowany pachatel sprawca pakl wytrych paerk przemytnik paovat przemyca pistolnk uzbrojony bandyta pitva sekcja zwok podezel (z eho?) podejrzany (o co?) podplacen przekupiony, skorumpowany podsvt pwiatek podvdt oszukiwa podveden oszukany podvrh falsyfikat, podrbka postelit postrzeli pokozen poszkodowany potyka bjka, potyczka propaovat przemyci prostituce prostytucja provinn przewinienie provokace prowokacja pedvkovn przedawkowanie pepadnout napa psychopat psychopata pytlk kusownik recidivista recydywista sadista sadysta sprejer graficiarz stihomam mania przeladowcza stopa 1. lad stelec strzelec surovec brutal surov brutalny idit oszukiwa ikana szykanowanie, drczenie, gnbienie krti dusiciel tvanice nagonka tyran tyran tyranizovat drczy, tyranizowa, maltretowa ubodat dgn noem ubrnit se (komu?) obroni si (przed kim?) udn donos udava donosiciel, konfident der (do eho?) uderzenie (w co?) cios (w co?) chyl dewiant, zboczeniec chylk dewiant, zboczeniec ukrst ukra uniformovan umundurowany nosce porywacz noskyn porywaczka uplcet korumpowa tonk napastnik vetelec intruz vrah zabjca, morderca vraedkyn morderczyni vydra szantaysta vydrn szanta, szantaowanie, wymuszenie, wymuszanie vyhroovat grozi vyjednva, vyjednava negocjator vylkat wyudzi vyprovokovat sprowokowa vyruit sposzy (zodzieja) vstraha ostrzeenie vtrnictv wywoywanie zgorszenia publicznego zabt zabi zalarmovat zaalarmowa zmrn umylnie zaplit podpali zastelit zastrzeli zatknout zatrzyma zatyka list goczy

- 74 -

zatoit (na koho?) zaatakowa (kogo?) zavradit zamordowa zelet oszale zkontrolovat skontrolowa zkopat skopa

zloinnost przestpczo zohaven oszpecony zoufalec desperat h podpalacz

WYRAENIA: bankovn loupe napad na bank bt se veer vyjt na ulici ba si wyj wieczorem na ulic bestiln in bestialski czyn bestie v lidsk podob bestia w ludzkiej skrze bez sebemenho dvodu bez najmniejszego powodu bodnout noem ugodzi noem brt platky bra apwki byly u nj nalezeny dva noe znaleziono przy nim dwa noe bt bez znmek ivota nie dawa oznak ycia bt mimo podezen by poza podejrzeniem bt od policie by z policji bt postrachem msta by postrachem miasta bt zlodji na stop by na tropie zodzieja ciz zavinn udzia osb trzecich astovat nadvkami czstowa wyzwiskami ern kronika kronika kryminalna daov nik oszustwo podatkowe dt facku uderzy w twarz dlat nechutn nvrhy skada niemoralne (niedwuznaczne) propozycje dtsk gang gang dziecicy dopis na rozlouenou list poegnalny dolo k vrad doszo do zabjstwa drobn krde drobna kradzie drogov byznys narkobiznes drogov dealer dealer narkotykw drogov kartel kartel narkotykowy drz pepaden zuchway napad dren drog posiadanie narkotykw dret nkoho v hrsti trzyma kogo w garci dvojit dno podwjne dno hledan osoba poszukiwana osoba hledat drogy szuka narkotykw hlouek zvdavc gromada gapiw hrt si na detektiva bawi si w detektywa hroz mu nebezpe grozi mu niebezpieczestwo jzdn hldka patrol konny jzdn policie policja konna ke vemu se piznal przyzna si do wszystkiego kompromitujc nahrvka kompromitujce nagranie kopat do nkoho kopa kogo korupn afra afera korupcyjna kriminlnick innost kartoteka (dorobek przestpczy) loupe stolet kradzie stulecia loue krve kaua krwi mafinsk boss boss mafii maen vyetovn utrudnianie ledztwa mait vyetovn utrudnia ledztwo mstsk policie stra miejska mezinrodn hledan poszukiwany midzynarodowym listem goczym mezinrodn zatyka midzynarodowy list goczy mt dvod mie powd mt nco na svdom mie co na sumieniu mt n na krku mie n na gardle moc vdt za duo wiedzie moment pekvapen moment zaskoczenia na erno 1. na czarno 2. na gap (jet) nabrat vodu do st nabra wody w usta nahlsit na policii zgosi na policj nhodn svdek przypadkowy wiadek najat vrah wynajty morderca njemn vrada zabjstwo na zlecenie nakopnout do rozkroku kopn w krocze nmezdn vrah patny morderca nasadit klepeta zaoy kajdanki nali mrtvolu znaleli zwoki navst na stopu naprowadzi na trop nco tady neklape co tu nie gra nedovolen dren zbran nielegalne posiadanie broni nedozvdli se nic podstatnho nie dowiedzieli si niczego istotnego nechat se naverbovat da si zwerbowa nkdo mu vyhrouje kto mu grozi nemla motiv nie miaa motywu nemt dn zbrany nie mie adnych zahamowa nenechat se okrst nie da si okra nenechav ena zodziejka nenechav mu zodziej nepodailo se mu nic ukrst nie udao mu si nic ukra nepravdiv verze nieprawdziwa wersja (wydarze) nepravdiv daje nieprawdziwe dane nesteen okamik chwila nieuwagi ne jsem stail zareagovat zanim zdyem zareagowa niit nkomu ivot niszczy komu ycie obava z trestu obawa przed kar, strach przed kar ob vrady maj spojitost oba zabjstwa s ze sob powizane obt se me stt kdokoliv ktokolwiek moe sta si ofiar obrat o penze okra z pienidzy odeel od policie odszed z policji odhalit pachatele wykry sprawc odmtat vypovdat odmawia skadania zezna odmtnou ukzat doklady odmwi okazania dokumentw odstraujc pklad odstraszajcy przykad ozbrojen pepaden napad z uyciem broni oznmit zmizen dcery zgosi zaginicie crki panovn nafty chrzczenie paliwa ptrat po pachateli poszukiwa sprawcy pocit viny poczucie winy potaov pirtstv piractwo komputerowe potaov pirt pirat komputerowy podat hlen zoy raport podat jed poda trucizn podlet se na pepaden bra udzia w napadzie podrobit expertize podda ekspertyzie podezat si ly podci sobie yy pojiovac podvod wyudzenie odszkodowania pokus o podplcen prba przekupstwa pokus o vradu usiowanie zabjstwa

- 75 -

pokus o znsilnn prba gwatu policista ve slub policjant na subie policist pronsledovali kraden auto policjanci cigali kradzione auto pomstt nkoho pomci kogo pomstt se nkomu zemci si na kim porovnat otisky prst porwna odciski palcw potovn loupe napad na poczt potvrdit totonost potwierdzi tosamo poulin stety starcia uliczne poadovat sex domaga si seksu prvo a spravedlnost prawo i sprawiedliwo prohledat cel dm przeszuka cay dom prokazateln alibi wiarygodne alibi provst pitvu przeprowadzi sekcj zwok pedn penz przekazanie pienidzy pedmt pochz z krdee przedmiot pochodzi z kradziey pepaden banky napad na bank pepaden na ulici napad uliczny perazit hlavou nosn kstky zama nos (ciosem z gwki) pesn popis dokadny opis pleitost dl zlodje okazja czyni zodzieja psahat pomstu przysiga zemst pistien pi krdei przyapany na kradziey pivzat ke stromu przywiza do drzewa psychicky terorizovat terroryzowa psychicznie pvod penz pochodzenie pienidzy rasov motivovan na tle rasowym, z podtekstem rasowym razie v trnici nalot na targ (targowisko) rozdlit si mezi sebou lup podzieli si upem rozehnat dav rozpdzi tum sejmout otisky prst pobra odciski palcw sepsat protokol sporzdzi protok sriov vrah seryjny morderca sexuln maniak maniak seksualny sexuln motiv motyw seksualny shodit na zem powali na ziemi skonilo to patn le si to skoczyo skrvat se v zahrani ukrywa si za granic slouit u policie suy w policji smrteln dvka jedu miertelna dawka trucizny spchat trestn in popeni przestpstwo spolupracovat s polici wsppracowa z policj spoutat ruce skrpowa stt se obt sta si ofiar sthat nkoho zatykaem ciga kogo listem goczym strait nkoho straszy kogo strhla se mela wywizaa si bjka surov pepaden brutalny napad svst ze stopy zwie z tropu tahat policii za nos wodzi policj za nos tajn kryt tajna skrytka trestn in przestpstwo ubrnit se dvma protivnkm obroni si przed dwoma przeciwnikami kladn vrada zaplanowane zabjstwo ukrt koist ukry up

tok ml rasov podtext by to atak na tle rasowym tok na veejnho initele napa na funkcjonariusza publicznego utrpt raz dozna obrae ut fyzickho nsil uy przemocy fizycznej v noci se nikdo neodv vyjt na ulici w nocy nikt si nie odway wyj na ulic v obavch o ivot z obawy o ycie v rozporu se zkonem w konflikcie z prawem, w niezgodzie z prawem varovn vstel strza ostrzegawczy vrohodn alibi wiarygodne alibi vst ke korupci a podvodm prowadzi do korupcji i oszustw vloupat se do bytu wama si do mieszkania vraedn nstroj narzdzie zbrodni vrhnout se na nkoho rzuci si na kogo vude bylo plno krve wszdzie byo peno krwi vydat na nkoho zatyka wyda za kim list goczy vydvat se za nkoho podawa si za kogo vhrn psanko licik z pogrkami vynutit piznn wymusi przyznanie si do winy vyplit oi wypali oczy vyrazit dvee wyway drzwi vyrozumt policii powiadomi policj vystavit nekryt ek wystawi czek bez pokrycia vystelit do vzduchu strzeli w powietrze vythl zbra wycign bro, wyj bro vytrhnout mobil z ruky wyrwa z rki telefon komrkowy vyut nepozornosti wykorzysta nieuwag vzt spravedlnost do svch rukou wzi sprawiedliwo w swoje rce z istm svdomm z czystym sumieniem za blho dne w biay dzie za podezelch okolnost w podejrzanych okolicznociach zabt nkoho v sebeobran zabi kogo w samoobronie zadlat si na nepjemnosti narobi sobie kopotw zadret na tku zatrzyma podczas ucieczki zachrnit se tkem uratowa si ucieczk zajistit stopy zabezpieczy lady zakrvcen obliej zakrwawiona twarz zakrt stopy zatrze lady zanechat stopy pozostawi lady zaplatit vkupn zapaci okup zastavit vyetovn umorzy ledztwo zvadn palivo chrzczone paliwo zavolat pro posily wezwa wsparcie, wezwa posiki zbavit se nkoho pozby si kogo zlodj kon koniokrad zlodji kradou zodzieje kradn zmkl spou nacisn spust zmst stopu zmyli trop zmltit pro pobaven pobi dla zabawy zpenit koist spieniy up ztrcej se vci gin rzeczy ztratit nad sebou kontrolu straci panowanie nad sob

- 76 -

8.2 Terroryzm antrax wglik atentt zamach atenttnice zamachowiec (kobieta) atenttnk zamachowiec (mczyzna) detonace detonacja exploze eksplozja extremista ekstremista masakr masakra nlo adunek wybuchowy rukojm zakadnik, zakadnicy terorista terrorysta ultimtum ultimatum vdce przywdca vbuch wybuch WYRAENIA: bez varovn bez ostrzeenia bomba naplnn hebky bomba wypeniona gwodziami bt mezi zabitmi by wrd zabitych dret rukojm trzyma zakadnikw hotely obsazen teroristy hotele zajte przez terrorystw kadou hodinu bude zabit jeden z rukojm co godzin zostanie zabity jeden z zakadnikw krvav koupel krwawa ania mezi rukojmmi jsou cizinci wrd zakadnikw s cudzoziemcy nastrait bombu podoy bomb odplit nlo odpali adunek wybuchowy osvobodit rukojm odbi zakadnikw propustit rukojm wypuci zakadnikw pejt k ozbrojenmu boji przej do walki zbrojnej pihlsit se k tokm przyzna si do atakw sebevraedn atenttnk zamachowiec samobjca srie tok seria atakw situace je vn sytuacja jest powana spchat atentt dokona zamachu splnit poadavky speni dania stlet po lidech strzela do ludzi pinav bomba brudna bomba teroristick tok atak terrorystyczny uloit nlo podoy adunek wybuchowy unst letadlo porwa samolot unst lo porwa statek toky byly dobe naplnovan ataki zostay dobrze zaplanowane vcvikov tbor obz treningowy vyhodit do vzduchu wysadzi w powietrze vyjednvat s teroristy negocjowa z terrorystami zaali stlet zaczli strzela zadrovat rukojm przetrzymywa zakadnikw zajmout rukojm wzi zakadnikw iv tt ywa tarcza

8.3 Sdownictwo dobrozdn ekspertyza dokzat udowodni dovoln kasacja, skarga kasacyjna doivot doywocie dkaznost moc dowodowa exekutor komornik instance instancja kauza sprawa nepetnost niepoczytalno nevinn niewinny not notariusz obhajovat se broni si obvinn oskarony odvodnn uzasadnienie prvnk prawnik proces proces promlet ulec przedawnieniu pedvoln wezwanie pelen rozprawa, przewd sdowy rehabilitovat zrehabilitowa rozsudek wyrok sent zesp orzekajcy soudce sdzia soudkyn sdzia (kobieta), sdzina pot. soudnictv sdownictwo spolupachatel wspsprawca spoluvink wspwinny svdek wiadek (mczyzna) svdkyn wiadek (kobieta) talr toga tribunl trybuna verdikt werdykt vink winny, winowajca zapisovatel protokolant zaalovat zaskary alobce oskaryciel WYRAENIA: civiln aloba pozew cywilny ekat na spravedlnost czeka na sprawiedliwo dlen majetku podzia majtku doba k osvden okres prbny dostat tdr odkodnn dosta szczodre odszkodowanie dotzat se svdka zapyta si wiadka dovolvat se svch prv dochodzi swoich praw dvoulet podmnka s odkladem na pt let wyrok dwch lat w zawieszeniu na pi lat horn hranice trestu grna granica kary hrt zkrouenho udawa skruszonego ignorovat rozhodnut soudu ignorowa decyzj sdu justin omyl pomyka sdowa justin str stra sdowa krn zen postpowanie karne korunn svdek wiadek koronny kiv obvinn faszywe oskarenie lavice obalovanch awa oskaronych litovat svho inu aowa swego czynu mt prvo na sv stran mie prawo po swojej stronie nahldnout do akt zajrze do akt

- 77 -

navrhnout trest zaproponowa kar nechat promlet zloin pozwoli na przedawnienie si przestpstwa Nejvy sprvn soud Najwyszy Sd Administracyjny nepravomocn odsouzen nieprawomocnie skazany neprokzat vinu nie udowodni winy nepm dkaz poszlaka neveejn jednn rozprawa za zamknitymi drzwiami nezvratn dkaz niezbity dowd objevily se nov dkazy pojawiy si nowe dowody obratn se hjit zrcznie si broni obalovac spis akt oskarenia oistit z obvinn oczyci z zarzutw zamtnout dovoln odrzuci kasacj odmtnout vypovdat odmwi skadania wyjanie (zezna) odroen jednn rozprawa odroczona odsoudit k penit pokut skaza na kar grzywny odvodnn rozsudku uzasadnienie wyroku odvolac prvo prawo do odwoania osvobozen pro nedostatek dkaz zwolniony z braku dowodw podplacen svdek kupiony wiadek, przekupiony wiadek polehujc okolnosti okolicznoci agodzce poruit psahu zama przysig povaovat trest za nespravedliv uwaa kar za niesprawiedliw prvn kroky kroki prawne prvn kvalifikace inu kwalifikacja prawna czynu pravomocn rozsudek prawomocny wyrok proces s vylouenm veejnosti proces za zamknitymi drzwiami prohrt proces przegra proces prokzat svou nevinu udowodni swoj niewinno prokzat vinu udowodni win prominut trestu darowanie kary promlec lhta termin przedawnienia propustit na kauci zwolni za kaucj proti rozsudku nen odvoln od wyroku nie mona si odwoa prvoinstann soud sd pierwszej instancji pedstoupit ped pestupkovou komisi stan przed komisj do spraw wykrocze pedvolat svdka wezwa wiadka, wezwa na wiadka pestupkov komise kolegium do spraw wykrocze ppravn zen postpowanie przygotowawcze psen formule formua przysigi psen pod przysig psn trest surowa kara rozvodov zen postpowanie rozwodowe ekl soud sd orzek

ct pravdu powiedzie prawd s vylouenm veejnosti za zamknitymi drzwiami sloen psahy zoenie przysigi sloit kauci wpaci kaucj smr zen postpowanie ugodowe smr soud 1. sd polubowny 2. sd koleeski (v organizaci) soud druh instance sd drugiej instancji soud pro mladistv sd dla nieletnich soud prvn instance sd pierwszej instancji soudce z lidu sdzia ludowy soudit se s nkm sdzi si z kim, procesowa si z kim soudn cestou na drodze sdowej soudn dvr trybuna soudn obslka wezwanie sdowe soudn poplatek opata sdowa soudn traty koszty sdowe soudn vykonavatel komornik soudn znalec biegy sdowy souhrnn trest czna kara sthnout alobu wycofa oskarenie stanovit vi aliment ustanowi wysoko alimentw sttn zastupitelstv prokuratura sthat soudn ciga sdownie svalovat vinu na nkoho zwala win na kogo svdit v n neprospch zeznawa na czyj niekorzy trest odnt svobody kara pozbawienia wolnoci trestn odpovdnost odpowiedzialno karna trvat na sv nevin nie przyznawa si tvrd trest surowa kara uinit doznn przyzna si udlit obalovanmu slovo odda gos oskaronemu ukzkov proces proces pokazowy uloit trest zasdzi kar, wymierzy kar upustit od potrestn odstpi od wymierzenia kary stavn soud Trybuna Konstytucyjny verdikt m padnout dnes wyrok ma zapa dzisiaj veejn aloba oskarenie publiczne vina byla prokzna wina zostaa udowodniona vyhrt soud wygra proces vypovdat pod psahou zeznawa pod przysig vyslechnout svdky przesucha wiadkw vzt nkoho za svdka powoa kogo na wiadka za zavenmi dvemi za zamknitymi drzwiami zavzat se k nhrad kody zobowiza si do pokrycia (naprawy) szkd zvren e mowa kocowa zdlouhav proces cigncy si proces zstat na svobod pozosta na wolnoci zmrnit trest zagodzi kar zvaovat odvoln rozwaa odwoanie, rozwaa apelacj

- 78 -

8.4 Wizienie amnestie amnestia arestant aresztant bacha klawisz budek pobudka cela cela dozorce dozorca eskorta eskorta hladovka godwka kantna kantyna kat kat kznice zakad karny me kraty nvtva widzenie, wizyta odsouzenec skazaniec omilostnn uaskawiony omilostnit uaskawi poprava egzekucja poprav kat posilovna siownia posudek opinia prokopat se przekopa si propustka przepustka pryna prycza recidivista recydywista samotka izolatka samovazba izolatka spoluvze wsposadzony strn stranik, wartownik steit strzec trestanec skazaniec tk zbieg, uciekinier vze wizie vzenkyn winiarka vzenstv wiziennictwo vznice wizienie vychzka spacer vychovatel wychowawca vzpoura bunt znsilnn gwat al wizienie WYRAENIA: cela smrti cela mierci domc vzen areszt domowy jt do vzen i do wizienia kopat tunel kopa tunel na cele w celi nastoupit k odpykn trestu stawi si w celu odbycia kary nvtvn mstnost sala widze, pokj widze nepodailo se jim utct nie udao im si uciec obsit se ve vznici powiesi si w wizieniu odpykvat si trest odsiadywa kar odsedt trest odsiedzie kar poetn provrka liczenie winiw pokus dostat se na svobodu prba wydostania si na wolno poprav eta pluton egzekucyjny propaovat do cely mobil przemyci do celi telefon komrkowy propustit na svobodu wypuci na wolno pemlet o tku myle o ucieczce peplnn vznice przepenione wizienia peazen do jin vznice przeniesiony do innego wizienia peezat me przeci kraty skonit za memi skoczy za kratkami ukzat, kdo je tady pnem pokaza, kto jest tutaj panem vedlej cela ssiednia cela vzesk str stra wizienna vzesk ivot ycie wizienne vsadit do vzen wsadzi do wizienia vkon trestu wykonanie kary vylomit me wyama kraty vyetovac vazba areszt ledczy za memi za kratami zachzen s vzni traktowanie winiw zdail tk udana ucieczka dost o podmnen proputn wniosek o zwolnienie warunkowe

8.5 Suby specjalne centrla centrala fanatik fanatyk konspirace konspiracja kontakt kontakt kontrarozvdka kontrwywiad kontrapion kontrwywiad kryptolog kryptolog kurr kurier lustrace lustracja muit torturowa napchnout zaoy podsuch naverbovat zwerbowa odposlech podsucha odposlechnout podsucha opatrn ostrony operace operacja pokyn instrukcja provokatr prowokator rezident rezydent rezidentura rezydentura rozlutit rozszyfrowa rozvdk pracownik wywiadu rozvdka wywiad sabot sabota sp pioch (agent) spojka cznik ifra szyfr ifrant szyfrant ifrovat szyfrowa pion szpieg pion szpiegostwo pionka szpieg (kobieta) tajemstv tajemnica daje dane utct uciec verb werbownik vyhostit wydali vmna wymiana

- 79 -

vypovdt wydali vyzvda agent vyzvdaka agentka

zrdce zdrajca zverbovat zwerbowa

WYRAENIA: agent dublr podwjny agent agenturn s siatka agentw bez skrupul bez skrupuw cenn informace cenne informacje dodat informace dostarczy informacje dvoj hra podwjna gra dvojit agent podwjny agent falen pas faszywy paszport kryc jmno kryptonim mt diplomatickou imunitu mie immunitet dyplomatyczny mt pstup k vojenskm tajemstvm mie dostp do tajemnic wojskowych mt ve svch adch zrdce mie w swoich szeregach zdrajc nabdnout spoluprci zaproponowa wspprac neodpustiteln omyl niewybaczalna pomyka neviditeln inkoust niewidzialny atrament nedouc osoba persona non grata nic neprozradit nie zdradzi niczego nikomu neukodit nikomu nie zaszkodzi obchodn tajemstv tajemnica handlowa operan dstojnk oficer operacyjny podezel ze pione podejrzany o szpiegostwo pracovat pro druhou stranu pracowa dla drugiej strony prozradit tajemstv zdradzi tajemnic prmyslov pion szpiegostwo przemysowe pedvat informace przekazywa informacje psn tajn materily cile tajne materiay piznat se ke zrad przyzna si do zdrady dc dstojnk oficer prowadzcy spc agent pioch splnit kol wykona zadanie sttn tajemstv tajemnica pastwowa styn dstojnk oficer cznikowy svazek akta, teczka, kartoteka ifrovac stroj maszyna szyfrujca pionn druice satelita szpiegowski pionn s siatka szpiegowska tajn mise tajna misja tajn policie tajna policja tajn sluby tajne suby tajn seznam tajna lista tajn spolupracovnk tajny wsppracownik nik informac przeciek vdom spoluprce wiadoma wsppraca verbovat nov agenty werbowa nowych agentw vlivov agent agent wpywu vojensk rozvdka wywiad wojskowy vojensk tajemstv tajemnica wojskowa zaifrovan zprva zaszyfrowana wiadomo zaifrovan text zaszyfrowany tekst zavzat se ke spoluprci zobowiza si do wsppracy zdroj informac rdo informacji zpravodajsk sluby suby specjalne

8.6 Bro atomov bomba bomba atomowa automatick puka karabin automatyczny bezpenostn epika zawleczka bubnek bben (w pistolecie) dra po kulce dziura po kuli dlouh zbra bro duga dynamit dynamit fosgen fosgen grantomet granatnik hlave lufa houfnice haubica jadern bomba bomba jdrowa kann dziao kazetov bomba bomba kasetowa krtk zbra bro krtka kulka kula kulomet karabin maszynowy lehk tank czog lekki minomet modzierz mod modzierz munin sklad magazyn amunicji nabjet adowa nabt zaadowa nboj nabj nbojnice uska nbojov komora komora nabojowa nmon mina mina morska n n odjistit zbra odbezpieczy bro opakovac puka karabin powtarzalny ostr munice ostra amunicja paln zbra bro palna psy gsienice paba kolba pif! paf! pif! paf! plamenomet miotacz ognia plynov pistole pistolet gazowy pojistka zsobnku bezpiecznik magazynka pozemn mina mina ldowa projektil pocisk puka karabin (wojskowy), strzelba (myliwska) radar radar raketomet wyrzutnia rakiet re kaliber revolver rewolwer rozbuka detonator samohybn samobieny sarin sarin semtex semteks skkajc mina mina wyskakujca slzn plyn gaz zawicy stedn tank czog redni stela 1. pocisk 2. rakieta stelivo amunicja pinav bomba brudna bomba tank tankietka tk tank czog ciki tlumi tumik

- 80 -

tonfa tonfa ton puka karabinek szturmowy ton dlo dziao pancerne v wieyczka (w czogu) vcerann zbra bro wielostrzaowa vrhac zbra bro miotana vzbroj uzbrojenie

vzduchovka wiatrwka yperit iperyt zsoby munice zapasy amunicji zbra pipraven ke stelb bro przygotowana do strzau zbran hromadnho nien bronie masowego raenia

8.7 Armia branec poborowy eta pluton degradace degradacja dlostelectvo artyleria dezertr dezerter dstojnk oficer generl genera hlen raport infanterie piechota instruktor instruktor jezdectvo kawaleria kasrna koszary kavalrie kawaleria odvedenec poborowy odvod pobr pchota piechota pk onierz piechoty pluk puk poddstojnk podoficer poven awans povit awansowa prapor batalion rekrut rekrut rota kompania snajpr snajper tb sztab tankista czogista velen dowdztwo vetern weteran vojna suba wojskowa vsadk spadochroniarz enista saper old od oldk odak oldn najemnik

WYRAENIA: armdn generl genera armii bojov skupina grupa bojowa brann povinnost obowizek wojskowy brigdn generl genera brygady byl poven na generla zosta awansowany na generaa cizineck legie legia cudzoziemska dlostelec artylerzysta divizn generl genera dywizji dobe vycvien dobrze wyszkolony dobe vyzbrojen dobrze uzbrojony dostvat old otrzymywa od, dostawa od dstojnick karira kariera oficerska elitn jednotka elitarna jednostka jt na vojnu i do wojska konat cvien odbywa wiczenia kurz peit szkoa przetrwania nmon pchota piechota morska odejt z armdy odej z armii ozbrojen sly siy zbrojne podat hlen zoy raport poln kuchyn kuchnia polowa postavit se do dvojadu stan w dwuszeregu povolat do zbran powoa pod bro povolat zlohy powoa rezerwistw povolvac lstek karta poborowa povolvac rozkaz rozkaz mobilizacyjny pozemn vojsko wojska ldowe profesionln armda armia zawodowa peloit do jin ety przenie do innego plutonu samostatn brigda samodzielna brygada sborov generl genera broni slouit v armd suy w armii stt v ad sta w szeregu vojk v zloze onierz rezerwy vojk z povoln onierz zawodowy vojensk karira kariera wojskowa vojensk knka ksieczka wojskowa vojensk uniforma mundur wojskowy vojensk prostor teren wojskowy vrchn velitel najwyszy dowdca vstoupit do armdy wstpi do armii vdaje na zbrojen wydatki na zbrojenia vysok dstojnk wyszy oficer, oficer wysoki rang vystoupit z ady wystpi z szeregu vytvoit profesionln armdu stworzy armi zawodow zvltn jednotka jednostka specjalna enijn vojsko wojska saperskie

- 81 -

8.8 Lotnictwo bomba bomba bombardr bombowiec bombardovn bombardowanie dolet zasig doprovod eskorta helikoptra helikopter katapult katapulta katapultovat se katapultowa si let lot letadlo samolot letec lotnik letka eskadra letoun samolot nlet nalot napalm napalm neviditeln niewidzialny parautista spadochroniarz, skoczek peru dywizja pilot pilot pokozen uszkodzony puma bomba radar radar raketa rakieta sestel zestrzelenie sestelen zestrzelony sestelit zestrzeli shoz zrzut simultor symulator sthaka myliwiec stela pocisk vceelov wielozadaniowy vrtulnk migowiec vybombardovat zbombardowa zachytit przechwyci zatemnn zaciemnienie

WYRAENIA: bezpilotn letadlo samolot bezzaogowy bitevn vrtulnk migowiec bojowy cvin let lot treningowy dopravn letoun samolot transportowy grafitov bomba bomba grafitowa hlavn padk spadochron gwny hldkov let lot patrolowy hlubinov bomba bomba gbinowa kamikaze, kamikadze kamikaze klouzav let lot lizgowy kobercov nlet nalot dywanowy krter po bomb krater po bombie laserov navdn naprowadzanie laserowe let stemhlav lot nurkujcy ltajc pevnost latajca forteca leteck zkladna baza lotnicza leteck sly siy lotnicze leteck koridor korytarz lotniczy leteck most most lotniczy leteck poplach alarm lotniczy lett pli nzko lecie zbyt nisko na msto dopadly bomby bomby spady na miasto navdt na cl naprowadza na cel neotevel se mu padk nie otworzy mu si spadochron neptelsk letoun samolot wroga neutronov puma bomba neutronowa non nlet nocny nalot odplit raketu odpali rakiet opertor radaru operator radaru pilot se katapultoval pilot si katapultowa pokodit letoun uszkodzi samolot protiletadlov palba ogie przeciwlotniczy protiletadlov dlostelectvo artyleria przeciwlotnicza protileteck obrana obrona przeciwlotnicza przkumn let lot zwiadowczy raketa minula cl rakieta mina cel seskok ze 4000 metr skok z 4000 metrw sestelit dv letadla zestrzeli dwa samoloty shodit bombu zrzuci bomb srovnat msto se zem zrwna miasto z ziemi sthac letoun myliwiec stela vzduch-vzduch rakieta powietrze-powietrze stela zem-vzduch rakieta ziemia-powietrze stemhlav bombardr bombowiec nurkujcy svrhnout bombu zrzuci bomb pionn letadlo samolot szpiegowski tankovac letoun samolot - cysterna vlna nlet fala nalotw vodkov puma bomba wodorowa vyskoit z letadla wyskoczy z samolotu vzdun sly siy powietrzne vzdun prostor przestrze powietrzna vzdun souboj pojedynek powietrzny vzdun tok atak z powietrza, nalot zchytn sthac letoun myliwiec przechwytujcy zlon padk spadochron zapasowy, spadochron awaryjny zpaln puma bomba zapalajca zashnout cl trafi w cel zastavit nlety wstrzyma naloty

- 82 -

8.9 Marynarka admiralita admiralicja fregata fregata komandr komandor kontradmirl kontradmira korveta korweta kink krownik lo statek, okrt minolovka traowiec minonoska stawiacz min nmonictvo 1. marynarka 2. marynarze nmonk marynarz periskop peryskop ponorka d podwodna ponoit se zanurzy si potp nurek potopit zatopi torpdo torpeda torpdoborec niszczyciel vylodn desant vznedlo poduszkowiec WYRAENIA: bitevn lo pancernik dlov lun kanonierka letadlov lo lotniskowiec nmon mina mina morska nmon vlka wojna na morzu nmon zkladna baza marynarki nosi vrtulnk migowcowiec ptrac akce akcja poszukiwawcza poben obrana obrona wybrzea posdka zaoga pinutit k vynoen zmusi do wynurzenia adov lo okrt liniowy slouit u nmonictva suy w marynarce teritoriln vody wody terytorialne tk kink krownik ciki torpdov lun torpedowiec vlen nmonictvo marynarka wojenna vojensk nmonictvo marynarka wojenna vsostn vody wody terytorialne

8.10 Wojna odpor opr agresor agresor anektovat anektowa anexe aneksja blitzkrieg blitzkrieg blokda blokada bojovnk bojownik, wojownik brnit se broni si bunkr bunkier desantn desantowy diverze dywersja dihd dihad fort fort fortifikace fortyfikacja kapitulace kapitulacja kolaborace kolaboracja kolaborant kolaborant komando komando kontingent kontyngent krucita krucjata kryt schron mr pokj njezd najazd njezdnk najedca nsep nasyp neptel wrg neutralita neutralno obklit obkry, otoczy oblehnout oblec obleen oblenie obrnn opancerzony obsadit zaj odzbrojen rozbrojenie ofenziva ofensywa okop okop opevnn umocnienie ostelovn ostrza ostelovat ostrzeliwa pancovan opancerzony pevnost forteca postupovat naciera, posuwa si naprzd protileteck przeciwlotniczy protiraketov przeciwrakietowy, antyrakietowy przkum zwiad przkumnk zwiadowca pedpol przedpole pm przymierze pu pucz spojenec sojusznik spojenectv sojusz sthnout se wycofa si stratg strateg svrhnout obali taen wyprawa wojenna tvrz twierdza, forteca val wa vlenk wojownik vlka wojna velen dowdztwo velet dowodzi velitel dowdca velitelstv dowdztwo verb werbownik vetelec intruz vlajkono chory vylodn desant (z morza) vyzbrojit uzbroi vzdt se podda si vzdvat se poddawa si vzdorovat przeciwstawia si zabarikdovat zabarykadowa zakopan okopany zakopat se okopa si zaminovat zaminowa zsek zasieki ztaras barykada znekodnit unieszkodliwi zpustoit spustoszy

- 83 -

WYRAENIA: atomov mocnost mocarstwo atomowe bez vypovzen vlky bez wypowiedzenia wojny bezpenostn psmo strefa bezpieczestwa bezpodmnen kapitulace bezwarunkowa kapitulacja bleskov vlka wojna byskawiczna boj na ivot a na smrt walka na mier i ycie bojovat do poslednho mue walczy do ostatniej kropli krwi bojov seskupen formacja bojowa bojovn srdce duch walki bojov poplach alarm bojowy brigda zvltnho uren brygada do zada specjalnych bubnov palba ogie huraganowy dt ultimtum postawi ultimatum dlosteleck ostelovn ostrza artyleryjski demilitarizace demilitaryzacja demilitarizovan psmo strefa zdemilitaryzowana demonstrace sly demonstracja siy diverzn innost dziaalno dywersyjna dobt po tkch bojch zdoby po cikich walkach dodvky zbran dostawy broni dodrovat pm przestrzega przymierza dochz stelivo koczy si amunicja dokonale znt tern doskonale zna teren dostat se do rukou neptele wpa w rce wroga dkladn kontrola dokadna kontrola eskalace napt eskalacja napicia frontln tok atak frontalny gerilov boj walka partyzancka hnut odporu ruch oporu holubice mru gobek pokoju hrdinn smrt bohaterska mier hromadn hrob zbiorowy grb, zbiorowa mogia hrstka vojk garstka onierzy hvzdn vlky gwiezdne wojny jmenovat velitelem mianowa dowdc klst odpor stawia opr klid zbran zawieszenie broni kolona tank kolumna czogw kontroln stanovit punkt kontrolny konvenn vlka wojna konwencjonalna krvav boje krwawe walki krvav konflikt krwawy konflikt krt se v zkopech kry si w okopach krt stup ubezpiecza odwrt kehk mr kruchy pokj mrov iniciativa inicjatywa pokojowa mrov konference konferencja pokojowa mrov een rozwizanie pokojowe mrov pln plan pokojowy mt klov vznam mie kluczowe znaczenie moment pekvapen moment zaskoczenia munin sklad magazyn amunicji nboensk vlka wojna religijna narazit na odpor napotka opr nraznkov zna strefa buforowa navdt rakety naprowadza rakiety neltostn boj bezlitosna walka neschopen boje niezdolny do walki nevybuchl stelivo niewypa, niewypay obansk vlka wojna domowa obrann postaven pozycja obronna obrann rozpoet budet obronny obrnn vlak pocig opancerzony obsadit bez boje zaj bez walki obsazen bez boje zajty bez walki oekvat rozkaz oczekiwa na rozkaz odznout cestu odci drog odsoudit vlku potpi wojn odvetn akce akcja odwetowa omezit se na obranu ograniczy si do obrony operan skupina grupa operacyjna opotebovac vlka wojna na wyniszczenie ostnat drt drut kolczasty oteven boj otwarty bj, otwarta walka ovldnut ternu opanowanie terenu ozbrojen ofenzva ofensywa zbrojna ozbrojen srka starcie zbrojne ozbrojen tok atak zbrojny pakt o netoen pakt o nieagresji palebn podpora osona (ogniowa) partyznsk vlka wojna partyzancka pt kolona pita kolumna pchotn divize dywizja piechoty plynov maska maska gazowa po krtkm boji po krtkiej walce podepsn mru podpisanie ukadu pokojowego podepsat pm podpisa przymierze podmnky kapitulace warunki kapitulacji podniknout invazi dokona inwazji poln stejnokroj mundur polowy potlait povstn stumi powstanie poulin boje walki uliczne pouit sly uycie siy povel k toku komenda do ataku pozemn invaze inwazja ldowa pozin vlka wojna pozycyjna preventivn vlka wojna prewencyjna probjet panc przebija pancerz probt panc tanku przebi pancerz czogu prohrt na cel e przegra na caej linii prochzet kontrolami przechodzi przez kontrole prolomit frontu przeama front propagandistick vlka wojna propagandowa protiatomov kryt bunkier przeciwatomowy, schron przeciwatomowy protiraketov obrana obrona przeciwrakietowa protiraketov tt tarcza antyrakietowa provst tok przeprowadzi atak pebrat str przejmowa wart pedsunut jednotky wysunite jednostki pekroit hranici przekroczy granic psychologick efekt efekt psychologiczny raketov tok atak rakietowy revolun nlady nastroje rewolucyjne rovnovha sil rwnowaga si rozestavit stre postawi warty rozhodujc bitva decydujca bitwa rozpoutat vlku rozpta wojn rozputn armdy rozpuszczenie armii situace na front sytuacja na froncie slep stlet strzela na olep slouit vlasti suy ojczynie sloit zbran zoy zbro smlouva o netoen pakt o nieagresji spojit sly poczy siy srovnat se zem zrwna z ziemi

- 84 -

stavt odpor stawia opr staen vojsk wycofanie wojsk steleck divize dywizja strzelcw studen vlka zimna wojna svat vlka wita wojna svst bitvu stoczy bitw svtov vlka wojna wiatowa udeit z boku uderzy z flanki uchlit se do bezpe schroni si w bezpiecznym miejscu ukonit konflikt ukoczy konflikt uniknout zajet unikn niewoli uposlechnout pkazu posucha rozkazu uskutenit invazi dokona inwazji utajovan zkladna tajna baza ton pln plan ataku tok byl odraen atak zosta odparty zemn poadavky dania terytorialne vlen hrozba groba wojny vlen nhrada reparacje wojenne vlen stezka cieka wojenna vlen invalida inwalida wojenny vlen por pooga wojenna vlen soud sd wojenny vlen vetern weteran wojenny vlka nerv wojna nerww vlka za nezvislost wojna o niepodlego vlka zaala zacza si wojna velc stedisko centrum dowodzenia vst partyznskou vlku prowadzi wojn partyzanck vkroit na zem wkroczy na terytorium vldn oddl oddzia rzdowy vlasteneck vlka wojna w obronie ojczyzny vojensk nemocnice szpital wojskowy vojensk pomoc pomoc wojskowa

vojensk stetnut konfrontacja zbrojna vojensk zsah interwencja wojskowa vstoupit do vlky przystpi do wojny vechno probhlo podle plnu wszystko przebiego zgodnie z planem vbuchy dopadajcch raket wybuchy spadajcych rakiet vydlat na vlce zarobi na wojnie vydobt si respekt wywalczy respekt vyhlsit vlku wypowiedzie wojn vykopat vlenou sekeru wykopa topr wojenny vykouit dmku mru wypali fajk pokoju vmna str zmiana wart vmna zajatc wymiana jecw vypovdt vlku wypowiedzie wojn vypukla vlka wybucha wojna vzdt se bez boje podda si bez walki zahazovat zbran porzuca bro zachovvat neutralitu zachowywa neutralno zlon okop okop zapasowy zsobovac linie linia zaopatrzenia zastaral vzbroj przestarzae uzbrojenie zastaven palby wstrzymanie ognia zbrojask prmysl przemys zbrojeniowy zbytek vojk utekl reszta onierzy ucieka zskn hegemonie uzyskanie hegemonii zskat st zem nazpt odzyska cz utraconego terytorium zjitn radarem namierzony przez radar zkouka ohnm prba ogniowa zloin proti lidskosti zbrodnia przeciwko ludzkoci zmnit taktiku zmieni taktyk ztrty na civilnm obyvatelstvu straty wrd ludnoci cywilnej zuiv boj zacita walka, zaarta walka zstat v boji polec w walce

8.11 Podstawowe sownictwo potoczne alkoholka obek (izba wytrzewie) anton suka (rodzaj policyjnego samochodu) atomkae grochwka bacha klawisz basa ciupa, koza benga gliny, psy bengrna komisariat policji, komenda policji bl k sup botika blokada na koo majznout zwin, gwizdn, dmuchn rnout zwin, podpyli, podprowadzi udla cwel dt pes drku da po mordzie, da po gbie dopravk policjant z drogwki dostat echo dosta cynk dostat nakldaku dosta wpierdol, dosta omot, dosta bcki dostat pes hubu dosta po ryju dp cwel echo cynk (informacja) elpko skok estbk esbek fek pun holk ysy (ksiyc w gwarze wiziennej) honika pocig chce do rypku? chcesz w ryja? chldek pierdel, ciupa, koza kaps kieszonkowiec kravata czapa (kara mierci) kriminlka kryminalna (policja kryminalna) kripo kryminalna (policja kryminalna) lapk pierdel, ciupa, koza male czapa (kara mierci) mela 1. bjka 2. chaos 3. zadyma mt nasrno v gatch mie nastrane w gaciach mt tykadlka mie wtyki mlit ciemnia, krci (przy przesuchaniu) motk gryps myk kot (onierz) nabhnout nabra si nakldaka bcki, wpierdol, omot nakopat nkomu prdel skopa komu tyek nalett da si nabra odkrglovat kropn (zabi) odkrouhnout sprztn (zabi) pidlo om padlek podrbka pasr paser patika mina wyskakujca petra cwel podmznut podpacony, skorumpowany podmnka zawiasy (kara w zawieszeniu) podvodnek oszucik polda gliniarz pomnek niewyjaniona sprawa prska kapu

- 85 -

privtn oko prywatny detektyw pekupnk 1. konik 2. paser rana zabijaka razie nalot rozmltit cifernk rozkwasi ryj saigon fala (w wojsku) sedt siedzie (w wizieniu) srovnat nkomu kosti policzy komu gnaty strkanice przepychanka upravit fasdu naka po ryju b, bka dola ra nalot tajk paser tajn tajniak tipnout nada (wytypowa) tlaenice przepychanka, przewalanka

triko dola udlat z rypku puget przemalowa komu gb umiknout nkomu ucho ciachn komu ucho vazelna dziadek (onierz) vekslk cinkciarz, waluciarz vjet si do vlas wzi si za by, skoczy sobie do garde vloupaka wam volavka przynta zabijk zabijaka zchytka obek (izba wytrzewie) zat czapn, zwin, zgarn, przymkn zfetovan napany zlodjek zodziejaszek zvlcovat nkomu ksicht przemalowa komu gb

8.12 Sownictwo archaiczne arkebuza arkebuza arkebuzr arkebuzer ataman ataman bajonet bagnet bakut bokken bandalr bandolier beranidlo taran bolas bolas, bola brnn pancerz bukanr bukanier bumerang bumerang cep cep citadela cytadela ka czako akan czekan est honor dragoun dragon dnko dynko flinta fuzja fyzilr fizylier grantnk grenadier hajduk hajduk hakapelit hakkapelitas hkovnice hakownica halapartna halabarda hejtman hetman hrot pu grot strzay huln uan husar huzar husarsk huzarski janir janczar kadet kadet kann armata kaper kaper karakola karakol kasematy kazamaty katana katana kinl, kindl kinda klika kue korba kuszy kop dzida, kopia kopink kopijnik kord szpada korzr korsarz kozci kozacy krop gwiazda zaranna kue kusza kyrysnick kirasjerski kyrysnk kirasjer labrys labrys lmat kop kruszy kopi luitnk ucznik luk uk maeta maczeta markytn markietan markytnka markietanka me miecz mezi raky w szrankach muketa muszkiet muketr muszkieter naginata naginata napnout luk napi uk nathnout kui nacign kusz obourun me miecz dwurczny ordonance ordynans pala paasz palct buzdygan panc pancerz pandur pandur pasovat na ryte pasowa na rycerza pavza paw pilum pilum pirt pirat prak proca pilba hem retirda rejterada ryt rycerz rytsk est honor rycerski rytstvo rycerstwo emdih kicie samostl samostrza samuraj samuraj sarissa sarisa setnina setnia schiarona schiarona schovat me do pochvy schowa miecz do pochwy souboj pojedynek standarta proporzec, proporczyk sudlice sulica svst souboj stoczy pojedynek avle szabla p strzaa ipka strzaka tt tarcza uriken shuriken tinka cieszynka ttiva ciciwa

- 86 -

trn tabor uln uan valaka ciupaga vlen zbroj rynsztunek vezr wezyr vozatajstvo tabor vytasit me doby miecza

vyzvn na souboj wyzwany na pojedynek vyzvat wyzywa vyzyvatel wyzywajcy zasvitn pu wist strzay zbroj zbroja zbrojno giermek

8.13 Katastrofy i wypadki

KATASTROFA EKOLOGICZNA: ekolog ekolog ekoloka ekolog (kobieta) chemiklie chemikalia jed trucizna jedovat trujcy kontaminace skaenie ltka substancja mazut mazut mlina mielizna otrava zatrucie plyn gaz peerpat przepompowa reaktor reaktor smog smog splaky cieki tanker tankowiec zamoen skaenie zamoen skaony zen promieniowanie zneitn zanieczyszczenie WYRAENIA: ekologick katastrofa katastrofa ekologiczna jadern elektrrna elektrownia atomowa kontaminovan skaony lo se rozlomila na dv sti statek przeama si na dwie czci radioaktivn mrak chmura radioaktywna radioaktivn pra para radioaktywna ropn skrvna plama ropy nik mazutu wyciek mazutu vyteklo 600 tun ropy wycieko 600 ton ropy ivotn prosted rodowisko naturalne

POWD: bahno boto evakuace ewakuacja evakuovat ewakuowa hrz 1. tama 2. wa hurikn huragan kanl kana koryto koryto kulminovat osign kulminacj opadvat opada potopa potop povode powd pehrada zapora petkat przecieka rozvodnit se wystpi z koryta eka rzeka sesuv pdy osunicie ziemi tajfun tajfun topit se topi si utopit se utopi si val wa zaplaven zalany, zatopiony zaplavovat zalewa, zatapia

WYRAENIA: povodov vlna fala powodziowa povodov kody szkody wyrzdzone przez powd protipovodov przeciwpowodziowy bt pod vodou znajdowa si pod wod, by pod wod evakuan pkaz nakaz ewakuacji hladina eky stoup poziom wody w rzece ronie jarn tn wiosenne roztopy koryto koryto lokln povodn lokalne podtopienia ocitnout se pod vodou znale si pod wod odznut od svta odcity od wiata ohroovat pehradu zagraa zaporze ochrana proti povodnm ochrona przeciwpowodziowa povodov pohotovost pogotowie przeciwpowodziowe prchat z domov ucieka z domw protrhnut pehrady przerwanie zapory prudk proud wartki nurt pytle s pskem worki z piaskiem retenn ndr zbiornik retencyjny eka strhla most rzeka zerwaa most situace je kritick sytuacja jest krytyczna stolet povode powd stulecia tiscilet voda powd tysiclecia tet stupe povodov aktivity trzeci stopie alarmu przeciwpowodziowego ulice se promnily v eky ulice zamieniy si w rzeki varovn ped zplavami ostrzeenie przed powodziami velk voda wielka woda voda protrhla hrz woda przerwaa wa voda strhla most woda zerwaa most

- 87 -

voda vnikla do sklepa woda wdara si do piwnicy voda zaala opadat woda zacza opada vodn ivel wodny ywio vylt se z beh wyla z brzegw

zplava powd zplavov oblast obszar zalewowy ztil se most run most

POAR: cisterna cysterna dlo armatka (w samochodzie straackim) dohaovat dogasza hadice w hasiina praca straaka hasii stra poarna hasit gasi hoet pali si ho! pali si! holav atwopalny hydrant hydrant jiskra iskra kou dym ohnivzdorn ognioodporny pna piana psek piasek popleniny poparzenia poplit se poparzy si por poar pina przyczyna shoet spon, spali si stkaka sikawka uhasit ugasi uhoet spon, spali si voda woda vbuch wybuch vyhoet spon doszcztnie zakouen zadymienie zhasnout zgasi ebk drabina h podpalacz

WYRAENIA: bojovat s porem walczy z poarem bt uvznn by uwizionym bt v plamenech by w ogniu, sta w pomieniach dobrovoln hasii ochotnicza stra poarna dostat por pod kontrolu opanowa poar dusiv dm duszcy dym hasic prostedek rodek ganiczy hasii zpol s ohnm straacy zmagaj si z ogniem hasisk jednotka zastp stray poarnej hasisk zbrojnice remiza straacka hrt si se zpalkami bawi si zapakami hust dm gsty dym lehnout popelem lec popioem lesn por poar lasu na mst zasahuj hasii na miejscu s straacy nadchat se koue zatru si dymem nasadit tkou techniku uy cikiego sprztu oblak koue chmura dymu obrann barira bariera obronna ohe se ogie si rozprzestrzenia ohe se vymkl kontrole ogie wymkn si spod kontroli ohnisko poru ognisko poaru ohniv ze una ognia ohniv jazyky jzory ognia plameny lehaly z oken pomienie strzelay z okien plan poplach faszywy alarm por byl vidt z dlky poar byo wida z daleka por lesa poar lasu profesionln hasii straacy zawodowi protiporn dvee drzwi przeciwpoarowe ped pjezdem hasi przed przyjazdem straakw sloup koue sup dymu split spali stait utct zdy uciec teleskopick ebk drabina teleskopowa u hasi slou 10 let suy w stray poarnej 10 lat udusit plameny zdusi pomienie utrpt popleniny dozna poparze v dom vypukl por w domu wybuch poar vyjet k poru wyjecha do poaru vsuvn ebk drabina wysuwana zaloit por podoy ogie zaplit nkoho podpali kogo

TRZSIENIE ZIEMI: dotesy wstrzsy wtrne epicentrum epicentrum hypocentrum hipocentrum niiv niszczycielskie ob ofiara ohnisko ognisko otes wstrzs seismometr sejsmometr seizmolog sejsmolog seizmologie sejsmologia kody szkody, straty zasypan zasypany zemtesen trzsienie ziemi

WYRAENIA: nsledn otesy wstrzsy wtrne pod troskami pod gruzami pohyby zemsk kry ruchy skorupy ziemskiej Richterova stupnice Skala Richtera seismick vlny fale sejsmiczne tektonick deska pyta tektoniczna varovn ped vlnou tsunami ostrzeenie przed fal tsunami zaregistrovat otesy zarejestrowa wstrzsy zem se tsla ziemia si trzsa

- 88 -

WULKAN: erupce erupcja kaldera kaldera krter krater lva lawa magma magma podvan widowisko popel popi puma bomba wulkaniczna sopka wulkan vulkn wulkan vulkanolog wulkanolog vyhasnout wygasn

WYRAENIA: inn sopka czynny wulkan hrozit erupc grozi erupcj jedovat plyny trujce gazy podmosk sopka podwodny wulkan spc sopka drzemicy wulkan lomky kamen odamki kamieni vulkn se probudil wulkan si obudzi vbuch sopky wybuch wulkanu vyhasl vulkn wygasy wulkan vlev lvy wyciek lawy zasypan popelem zasypany przez popi

WYPADEK DROGOWY: autonehoda wypadek drogowy bouraka kraksa havarovat mie wypadek karambol karambol kolize kolizja, stuczka nehoda wypadek nehodovost wypadkowo oslnit olepi rozjet rozpdzony smyk polizg strom drzewo srka zderzenie srazit se zderzy si vrak wrak zrann ranny

WYRAENIA: eln srka zderzenie czoowe drce orgn dawca organw dopravn nehoda wypadek drogowy dostat smyk wpa w polizg jet jako lenec jecha jak szaleniec nabouran vz samochd uczestniczcy w wypadku narazit do stromu uderzy w drzewo neml anci pet nie mia szansy na przeycie ochromit dopravu sparaliowa komunikacj okolnosti nehody okolicznoci wypadku policist odklnj dopravu policja zorganizowaa objazdy pomoc je na cest pomoc jest w drodze poskytnout prvn pomoc udzieli pierwszej pomocy pevzt do nemocnice odwie do szpitala pevrtit se na stechu przewrci si na dach silnice je neprjezdn droga jest nieprzejezdna srazit chodce potrci pieszego stetl se s autobusem zderzy si z autobusem usnout za volantem usn za kierownic vjet do protismru zjecha na przeciwny pas jezdni vyhnout se stetu unikn zderzenia vylett ze silnice wylecie z drogi vyvznout z nehody bez zrann wyj z wypadku bez obrae zablokovat dlnici zablokowa autostrad zemel pi nehod zgin w wypadku

- 89 -

9 NAUKA 9.1 Nauka pojcia oglne Akademie vd Akademia Nauk amatr amator aplikovan vda nauka stosowana badatel badacz kampus kampus citace cytat dilema dylemat diskutabiln dyskusyjny dokzat udowodni dokumentace dokumentacja experiment eksperyment fenomn fenomen grant grant hledat szuka humanitn vda nauka humanistyczna hypotza hipoteza krlovna vd krlowa nauk laboratorn laboratoryjny laboratorn testy testy laboratoryjne laik laik mic stanice stacja pomiarowa metoda pokusu a omylu metoda prb i bdw mt stoprocentn jistotu mie stuprocentow pewno nlez znalezisko navrhl een zaproponowa rozwizanie neomyln nieomylny objev odkrycie objevit odkry odbornk specjalista, fachowiec otestovat novou technologii przetestowa now technologi ovit sprawdzi, zweryfikowa patent patent patentovat opatentowa pilotn pilotaowy podnt bodziec podpora vzkumu a vvoje wsparcie bada i rozwoju pokrok postp pokus 1. prba 2. eksperyment pokusn krlk krlik dowiadczalny popsat opisa pozastavit testy wstrzyma testy pozorovn obserwacja, obserwacje pozvnka na konferenci zaproszenie na konferencj projekt projekt provst pokus przeprowadzi eksperyment prkopnick pionierski prkopnk pionier pklad przykad prodn vdy nauki przyrodnicze rozdln rozbieny shrnout podsumowa spolen vdy nauki spoeczne spoluprce wsppraca spolupracovat wsppracowa srovnat porwna srovnateln porwnywalny statistick statystyczny statistika statystyka sympozium sympozjum testovat na dobrovolncch testowa na ochotnikach ukazatel wskanik vdci si nejsou jist naukowcy nie s pewni vdec naukowiec (mczyzna) vdeck diskuse dyskusja naukowa vdeck karira kariera naukowa vdeck konference konferencja naukowa vdkyn naukowiec (kobieta) vykopvky wykopaliska vylouit wykluczy vmna zkuenost wymiana dowiadcze vynlez wynalazek vynlezce wynalazca vsledky wyniki vysvtlen wyjanienie vyvodit zvr wysun wniosek vyvrtit teorii obali teori vzkum badania vzkumn stanice stacja badawcza zhada zagadka zvr wniosek zdn klame pozory myl zlehovat n zsluhy umniejsza czyje zasugi

9.2 Astronomia Andromeda Andromeda astronom astronom atmosfra atmosfera Beran Baran Blenci Blinita Bk Byk Callisto Callisto sten zatmn czciowe zamienie okovit galaxie galaktyka S0 dalekohled teleskop Delfn Delfin d meteorit deszcz meteorytw Drak Smok eliptick galaxie galaktyka eliptyczna Eridanus Erydran Europa Europa fze Msce faza Ksiyca Fnix Feniks galaxie galaktyka Ganymedes Ganimedes Hadono W ownik Herkules Herkules hlava gowa (komety) Honic psi Psy Gocze Hubblev teleskop teleskop Hubble'a hvzda gwiazda Charon Charon Io Io Jetrka Jaszczurka Jupiter Jowisz Kassiopeia Kasjopeja Kefeus Cefeusz kometa kometa korna korona (Soca) Kozoroh Kozioroec Labu abd

- 90 -

ltavice spadajca gwiazda Lev Lew Lyra Lutnia Mal medvdice Niedwiedzica Maa Mal Lev Lew May Mars Mars Merkur Merkury Msc Ksiyc Mln drha Droga Mleczna mlhovina mgawica nadhlavnk zenit nebesk mechanika mechanika nieba nebesk tleso ciao niebieskie Neptun Neptun nesymetrick galaxie galaktyka nieregularna nov nw obn drha orbita observato obserwatorium Orel Orze Orion Orion Panna Panna ps asteroid pas asteroidw Pec Piec Pegas Pegaz Perseus Perseusz Phobos Fobos planeta planeta planetrium planetarium Pluto Pluton plynn ohon warkocz plazmowy Pohr Puchar Polrka Gwiazda Polarna

prach py prachov ohon warkocz pyowy prstencov zatmn protuberancja soneczna radiace promieniowanie Rak Rak Ryby Ryby Rys Ry Saturn Saturn Severn koruna Korona Pnocna Slunce Soce slunen skvrna plama soneczna Slunen soustava Ukad Soneczny sonda sonda spirlov galaxie galaktyka spiralna stratosfra stratosfera Stelec Strzelec p Strzaa Titan Tytan Trojhelnk Trjkt pln zatmn cakowite zamienie plnk Msce penia Ksiyca Uran Uran Vhy Waga Velk medvdice Niedwiedzica Wielka Velryba Wieloryb Venue Wenus vesmr kosmos, wszechwiat Vodn Wodnik Vozka Wonica zatmn Msce zamienie Ksiyca zatmn Slunce zamienie Soca Zem Ziemia 9.3 Energetyka

bazn pro uloen ozenho paliva basen z wod do skadowania zuytego paliwa biomasa biomasa biopalivo biopaliwo blok elektrrny blok elektrowni ern uhl wgiel kamienny erpac stanice stacja benzynowa distribun spolenost spka dystrybucyjna elektrrna elektrownia elektroenergetika elektroenergetyka elektina energia elektryczna energetick efektivita efektywno energetyczna energetick nezvislost niezaleno energetyczna energetick audit audyt energetyczny energetika energetyka fosiln palivo paliwo kopalne fytomasa fitomasa genertor generator hnd uhl wgiel brunatny hydroenergetika energetyka wodna chladivo chodziwo jadern elektrrna elektrownia atomowa, elektrownia jdrowa jadern energie energia jdrowa kapaln palivo cieke paliwo kontejnment hermetyczna osona bezpieczestwa konvenn elektrrna elektrownia konwencjonalna maloodbratel odbiorca detaliczny modertor moderator obnoviteln zdroje energie odnawialne rda energii obohacen uran wzbogacony uran odluova separator

palivo paliwo palivov bloek prt paliwowy panovn nafty chrzczenie paliwa parn genertor wytwornica pary pevn palivo paliwo stae plyn gaz plynrenstv gazownictwo plynrna gazownia plynomr gazomierz plynovod gazocig pohonn hmoty paliwa radioaktivn odpady odpady radioaktywne rafinerie rafineria reaktor reaktor reaktor grafitov reaktor grafitowy ropn spolenost koncern naftowy roztpen uranu rozszczepienie uranu etzov reakce reakcja acuchowa sklenkov plyn gaz cieplarniany solrn lnek ogniwo soneczne spalovn bioplynu spalanie biogazu (agrogazu) spoteba zuycie spotebi odbiornik spotebitel odbiorca strojovna maszynownia teplrna ciepownia teplrenstv ciepownictwo tkovodn reaktor reaktor cikowodny tlakov reaktor reaktor cinieniowy topn olej olej opaowy transformtor transformator trh s elektinou rynek energii elektrycznej

- 91 -

turbna turbina uheln elektrrna elektrownia wglowa varn reaktor reaktor z wrzc wod veden vysokho napt linie wysokiego napicia velkoodbratel odbiorca hurtowy vtrn elektrrna elektrownia wiatrowa vtrnk wiatrak (w elektrowni wiatrowej)

vtrn mln wiatrak vodn elektrrna elektrownia wodna vkon moc vpadek elektiny przerwa w dostawie energii elektrycznej zemn plyn gaz ziemny

9.4 Elektrotechnika i elektronika absolutn ampr amper bezwzgldny admitance admitancja aktivn aktywny ampr amper amprhodina amperogodzina amprmetr amperometr amprzvit amperozwj amplituda amplituda analyztor zte analizator obcie anoda anoda baterie bateria bze baza bipolrn tranzistor tranzystor bipolarny bonk bocznik cvka cewka apka kopak asov konstanta staa czasowa inn vkon moc czynna lnek ogniwo destika pytka diak diak dielektrikum dielektryk digitron digitron dioda dioda dipol dwubiegun doba nabjen czas adowania dynoda katoda wtrna elektrick energie energia elektryczna elektroda elektroda elektrolyt elektrolit elektronkov genertor generator lampowy emitor emiter Esakiova dioda dioda Esakiego Faradayova klec klatka Faradaya fzomr fazomierz feritov jdro rdze ferrytowy feritov magnet magnes ferrytowy filtran kondenztor kondensator filtrowy fotodioda fotodioda fotoelektrick lnek ogniwo fotoelektryczne fotorezistor fotorezystor fototranzistor fototranzystor frekvence czstotliwo galvanometr galwanometr Geisslerova trubice lampa Geisslera genertor generator genertorov soustroj agregat prdotwrczy germaniov dioda dioda germanowa grafick znzornn wykres charakteristika charakterystyka ignitor ignitor impedance impedancja impulzn dioda dioda impulsowa indukn ohev nagrzewanie indukcyjne induknost indukcyjno induktor induktor integrovan obvod ukad scalony izolan flie folia izolacyjna izoltor izolator jednotka jednostka jmenovit napt napicie nominalne kabel s obvodovou izolac kabel o izolacji rdzeniowej kabel s paprovou izolac kabel o izolacji papierowej kabel s vrstvenou izolac kabel o izolacji stopniowanej kabel okablowanie kablk kabelek kapacita pojemno katoda katoda kenotron kenotron keramick kondenztor kondensator ceramiczny kladn hodnota warto dodatnia kladn elektroda elektroda dodatnia kladn pl biegun dodatni kmitotov psmo pasmo czstotliwoci kolektor kolektor kondenztor elektrolytick kondensator elektrolityczny (polaryzowany) kondenztor keramick kondensator ceramiczny kondenztor vzduchov kondensator powietrzny kryt elektronky koak lampy kemkov dioda dioda krzemowa lavinov prraz przebicie lawinowe magnetizace namagnesowanie mal stupe integrace integracja standardowa (SSI) mi miernik mezn vkon moc graniczna Millerv integrtor integrator Millera mni napt przetwornik napiciowy mnohodutinov magnetron magnetron wielownkowy mc genertor generator pomiarowy mstek mostek nboj adunek nadzemn kabel kabel napowietrzny nhradn obvod obwd zastpczy napt napicie naprzdno w stanie jaowym napov charakteristika charakterystyka napiciowa nastavovac rezistor rezystor nastawny obloukovka lampa ukowa obvod obwd odpojovac pojistka bezpiecznik odczeniowy odpor opr odpor nakrtko opr zwarciowy odpor en rezystancja rozpywu odpor uzemnn opr uziemienia odruovac kondenztor kondensator przeciwzakceniowy omezova pept bezpiecznik przepiciowy opeden obwj opeden drt drut opleciony oscilograf oscylograf oteven obvod obwd otwarty ovjen obwj paraleln zapojen poczenie rwnolege

- 92 -

pasivn pasywny plon obvod obwd drukowany poten napt napicie pocztkowe polovodi pprzewodnik polovodiv pprzewodnikowy plov nstavec nabiegunnik potencil potencja potenciometr potencjometr pravidlo lev ruky regua lewej rki pravidlo o vvrtce regua korkocigu primrn cvka cewka pierwotna primrn obvod obwd pierwotny propustn smr kierunek przewodzenia proud prd proud promnn prd zmienny proudov cvka cewka prdowa proudov charakteristika charakterystyka prdowa proudov kompenzace kompensacja prdu proudov zatitelnost obcialno prdowa prchod proudu przepyw prdu prraz kanlu przebicie kanaowe pept przepicie pi zkratovm vstupu przy zwartym wyjciu pkon moc pivdt proud doprowadza prd reaktance reaktancja referenn napt napicie odniesienia regulace napt regulacja napicia rezistor rezystor samoinn pojistka bezpiecznik automatyczny sekundrn cvka cewka wtrna sriov zapojen poczenie szeregowe signl sygna skluzov kmitoet czstotliwo polizgowa smr prchodu proudu kierunek przepywu prdu smyka ptla smykov galvanometr galwanometr ptlicowy soustka element spna cznik spojovac klet cgi czeniowe spotebi odbiornik stedn stupe integrace integracja rednioskalowa (MSI) stdav proud prd przemienny svorka zacisk pikov napt napicie szczytowe unt bocznik tavn pojistka bezpiecznik topikowy termistor termistor

tlumivka cewka dawikowa tok strumie transformtor transformator tranzistor tranzystor triak triak trioda trioda trojilov kabel kabel trjyowy tyristor tyrystor usmrova prostownik uzaven obvod obwd zamknity uzel wze vlcov cvka cewka cylindryczna varistor warystor velk stupe integrace integracja wieloskalowa (LSI) velmi velik integrace integracja bardzo duej skali (VLI) vinut uzwojenie vnitn odpor opr wewntrzny vodivost przewodno, zdolno do przewodzenia voltamprov charakteristika charakterystyka napiciowo-prdowa voltmetr woltometr vstup wejcie vstupn odpor opr wejciowy vtev mstku ga mostku vkon moc vkonov dioda dioda mocy vstup wyjcie vstupn charakteristika charakterystyka wyjciowa vstupn odpor opr wyjciowy vztan bod punkt odniesienia watt wat watthodina watogodzina zporn elektroda elektroda ujemna zporn pl biegun ujemny zporov hodnota warto ujemna ztov charakteristika charakterystyka obcienia zatovac impedance impedancja obcienia zvit zwj zvitov pojistka bezpiecznik wkrtowy zdnliv vkon moc pozorna zdroj energie rdo energii Zenerova dioda dioda Zenera zesilova 1. wzmacniacz 2. amplifikator zhec kondenztor kondensator gaszcy zkratn pojistka bezpiecznik zwarciowy haven katoda katoda arzona havic obvod obwd arzenia

9.5 Matematyka abstraktn slo liczba abstrakcyjna algebra algebra asymptota asymptota axiom aksjomat cel slo liczba cakowita cykloida cykloida seln osa o liczbowa tverec sla kwadrat liczby dekadick soustava sel dziesitkowy ukad liczb dekadick logaritmy logarytmy dziesitne dlen dzielenie dlitel dzielnik determinant wyznacznik diferencil rniczka diferenciln poet rachunek rniczkowy diofantovsk rovnice rwnania diofantowskie divergence rozbieno divergentn ada szereg rozbieny dokonal slo liczba doskonaa dkaz sporem dowd przez doprowadzenie do sporu dvojsl grupa dwucyfrowa dvojlen dwumian dvojmocnina druga potga Eratosthenovo sto sito Erastotenesa Euklidv algoritmus algorytm Euklidesa imaginrn slo liczba urojona implikace implikacja, wynikanie jednolen jednomian kartzsk list li Kartezjusza kartzsk souin iloczyn kartezjaski

- 93 -

kladn slo liczba dodatnia kombinatorika kombinatoryka komplexn slo liczba zespolona konjunkce koniunkcja konstanta staa konvergentn ada szereg zbieny kumulace kumulacja kvadratick rovnice rwnanie kwadratowe lich slo liczba nieparzysta limita granica, limes linern algebra algebra liniowa linern rovnice rwnanie liniowe linern rovnice se dvma neznmmi rwnanie liniowe z dwiema niewiadomymi logaritmus logarytm matematick dkaz dowd matematyczny menenec odjemna menitel odjemnik mezisouet suma czstkowa mra miara mnoholen wielomian mnoina zbir mocnina potga mocnit podnosi do potgi mocnitel wykadnik potgi mohutnost mnoiny liczno zbioru nhodn slo liczba losowa nsoben mnoenie nsobilka tabliczka mnoenia nsobit mnoy nedliteln slo liczba niepodzielna negace negacja nepmo mrn odwrotnie proporcjonalny nerovnice nierwno neznm niewiadoma nult d szereg zerowy odtn odejmowanie

odetn odejmowanie odmocnnec liczba pierwiastkowa odmocnina pierwiastek odmocnitel wykadnik pierwiastka odmocntko znak pierwiastka odmocovn pierwiastkowanie odvrcen odwrotny opan odwrotny permutace permutacja plon mra miara powierzchni Poissonovo slo liczba Poissona polovina jedna druga, poowa pravdpodobnost prawdopodobiestwo prmr rednia prnik iloczyn zbiorw prvoinitel czynnik pierwszy prvoslo liczba pierwsza pevrcen slo odwrotno liczby pm dkaz dowd wprost racionln slo liczba wymierna rovnice rwnanie sud slo liczba parzysta tangens tangens tautologie tautologia trojlen trjmian trojlenka regua trzech tet mocnina trzecia potga tet odmocnina pierwiastek szecienny umocnit podnie do potgi roitel liczba procentowa variace wariacja vynsobit pomnoy vzorec wzr zaokrouhlovn vsledk zaokrglanie wynikw zporn slo liczba ujemna zbytek reszta

9.6 Geometria bod punkt tverec kwadrat tyhran czterocian tyhelnk czworokt deltoid deltoid dlka dugo doplkov hly kty dopeniajce dut hel kt wklsy dvanctistn dwanastocian dvourozmrn dwuwymiarowy geometrick tvar figura geometryczna hyperbola hiperbola kolmice prostopada kolmo prostopadle kolm prostopady komol kuel stoek city kosotverec romb kosodlnk rwnolegobok kosohl ostroktny kosohl trojhelnk trjkt ostroktny koule kula kruh koo kruhov kuel stoek koowy krunice okrg krunice opsan okrg opisany krunice vepsan okrg wpisany krychle szecian kivka krzywa kuel stoek kvdr prostopadocian lichobnk trapez linern prostor przestrze liniowa mimobky proste skone mnohostn wielocian mnohohelnk wielokt nulov hel kt zerowy obdlnk prostokt objem objto obsah pole powierzchni obvod obwd osa o osmistn omiocian osmihelnk omiokt osov soumrnost symetria osiowa ostrohl ostroktny ostr hel kt ostry pln hel kt peny polokruh pkole polomr promie polopmka pprosta poadnice rzdna pravohl trojhelnk trjkt prostoktny prav hel kt prosty projekce rzut

- 94 -

promtat rzutowa prostorov geometrie stereometria, geometria przestrzenna prmr rednica prmt rzut prmtna rzutnia prmtn rovina paszczyzna rzutu prsek punkt przecicia prsenice linia przecicia prvodi ogniskowa pepona przeciwprostoktna pm hel kt ppeny Pythagorova vta twierdzenie Pitagorasa radin radian rameno hlu rami kta rotan kuel stoek obrotowy rovina paszczyzna rovinn geometrie planimetria rovnobnk rwnolegobok rovnobnostn rwnolegocian rovnoramenn trojhelnk trjkt rwnoramienny rovnostrann rwnoboczny soustava souadnic ukad wsprzdnych

strana bok stedov soumrnost symetria rodkowa stedov hel kt rodkowy roubovice linia rubowa tena styczna tleso brya ttiva ciciwa trojhran trjcian trojhelnk trjkt tupohl trojhelnk trjkt rozwartoktny tup hel kt rozwarty hel kt hlopka przektna hlopky jsou na sebe kolm przektne s prostopade do siebie seka odcinek vlec walec vektor wektor vrchol wierzchoek vertikla linia pionowa vplkov hly kty speniajce vypukl hel kt wypuky vka wysoko 9.7 Logika

absurdn absurdalny analogie analogia antinomie antynomia argument argument argumentace argumentacja asociace asocjacja axiom aksjom binrn operace dziaanie dwuargumentowe bludn kruh zaczarowany krg dedukce dedukcja definice definicja definovat 1. definiowa 2. zdefiniowa denotace denotacja disjunkce alternatywa ekvivalence relacja rwnoci falzifikace falsyfikacja heuristika heurystyka Hornova klauzule klauzula Horna implikace implikacja indukce indukcja konotace konotacja kvantifiktor kwantyfikator logick formule formua logiczna logick logiczny logick len bramka logiczna logick klam sofizmat logika logika modln logika logika modalna

negace negacja, zaprzeczenie nepravda fasz nepm dkaz dowd nie wprost novopozitivismus pozytywizm logiczny nutn podmnka warunek konieczny Occamova bitva brzytwa Occama paradox lhe paradoks kamcy postaujc podmnka warunek wystarczajcy pravda prawda pravdiv vta zdanie prawdziwe pravdivostn hodnota warto logiczna pravdivostn tabulka tablica prawdy predikt predykat, funkcja zdaniowa premisa przesanka protiargument kontrargument protipklad kontrprzykad pm dkaz dowd wprost rovnost rwnowano rozhodovn proces decyzyjny rozpor sprzeczno Russelova anatomie Paradoks Russela sjednocen mnoin suma zbiorw soud sd tautologie tautologia unrn operace operacja jednoargumentowa vcestavov logika logika wielowartociowa vrokov logika rachunek zda vrokov promnn zmienna zdaniowa

- 95 -

9.8 Fizyka aberace svtla aberracja wiata ampr amper amprmetr amperometr antihmota antymateria Archimedv zkon Prawo Archimedesa atom atom bod punkt cyklotron cyklotron as czas stice czsteczka oka soczewka dlka dugo dosadit do vztahu podstawi do wzoru dostediv sla sia dorodkowa drha 1. droga 2. tor druh termodynamick zkon druga zasada termodynamiki dynamika dynamika dynamo dynamo elektrick nboj adunek elektryczny elektrolyt elektrolit elektrolza elektroliza elektromagnetick pole pole elektromagnetyczne elektron elektron elementrn stice czsteczka elementarna energie energia experiment eksperyment fze faza foton foton frekvence czstotliwo fyzikln dj proces fyzikln zkon prawo fizyki gama zen promieniowanie gamma gravitan zrychlen przyspieszenie ziemskie gravitan pole pole grawitacji gravitan sla sia grawitacji gyroskop yroskop hladina poziom hmotnost masa hmotn bod punkt materialny hnac sla sia napdowa hustota gsto chyba men bd pomiaru infraerven zen promieniowanie infraczerwone iont jon jev zjawisko joule dul kaleidoskop kalejdoskop kapalina ciecz kapalnn skraplanie kinematick kinematyczny Kirchoffv zkon Prawo Kirchoffa kmit drganie kmitav pohyb ruch drgajcy kosk sla ko mechaniczny konstanta staa konstantn stay kosmick zen promieniowanie kosmiczne kivoar pohyb ruch krzywolinijny kyvadlo wahado laser laser ltka substancja lom svtla zaamanie wiata magnet magnes magnetick indukce indukcja magnetyczna magnetick pole pole magnetyczne metr metr mikroskop mikroskop mol mol, gramoczsteczka molekula molekua moment setrvanosti moment bezwadnoci moment sly moment siy men pomiar mic metoda metoda pomiaru mic pstroj przyrzd pomiarowy nabit naadowany napt napicie neutron neutron objem objto oblouk uk odchylka odchylenie odpor opr odpor vzduchu opr powietrza odraz odbicie odraen svtlo wiato odbite odstediv sla sia odrodkowa ohm om Ohmv zkon Prawo Ohma okamit rychlost prdko chwilowa otiv pohyb ruch obrotowy Pascalv zkon prawo Pascala plazma plazma poten rychlost prdko pocztkowa pohyb po krunici ruch po okrgu pochyb ruch pokus (o co?) 1. eksperyment 2. prba (czego?) pl biegun polarizace svtla polaryzacja wiata prce praca pravidlo prav ruky regua prawej rki prostor przestrze proton proton proud prd prmrn rychlost rednia prdko pruina spryna pmoar pohyb ruch prostolinijny pitaliv sla sia przycigania psobit oddziaywa radin radian radioaktivita radioaktywno rdiov vlna fala radiowa rentgenov zen promieniowanie rentgenowskie rezonance rezonans rotovat kolem sv osy obraca si wok wasnej osi rovnomrn pohyb ruch jednostajny rychlost svtla prdko wiata rychlost zvuku prdko dwiku seizmograf sejsmograf sekunda sekunda setrvanost bezwad sla sia skupenstv stan skupienia spektrum spektrum statika statyka stav bezte stan niewakoci sublimace sublimacja svtlo wiato tn topnienie teorie relativity teoria wzgldnoci teplo ciepo

- 96 -

teplomr termometr teplota temperatura tha ciar thov zrychlen przyspieszenie ziemskie tlak cinienie tlakomr barometr tleso ciao, obiekt trajektorie trajektoria tec sla sia tarcia tuh tleso ciao stae tuhnut gstnienie, tenie ultrazvuk ultradwik urazit przeby urychlova akcelerator vakuov prniowy vakuum prnia vektorov veliina wielko wektorowa vlastnost waciwo

vlastnosti plyn waciwoci gazw vlna fala vlnov dlka dugo fali vteina sekunda vkon moc vsledek men wynik pomiaru vslednice wypadkowa vzjemn psoben wzajemne oddziaywanie vztah wzr vztlak wypr vztlakov sla sia wypierania zkon setrvanosti prawo bezwadu zen promieniowanie zkouka prba zmna zmiana zrychlen przyspieszenie zvit zway

9.8 Chemia alkalick kovy metale alkaliczne alkohol alkohol atomov hmotnost masa atomowa bombardovat bombardowa bromid bromek stice czsteczka pavek amoniak diamant diament elektrolza elektroliza elektromagnet elektromagnes emulgtor emulgator fermentace fermentacja fluorid fluorek fotosyntza fotosynteza galvanizace galwanizacja grafit grafit haen vpno wapno gaszone chemick rovnice rwnanie chemiczne chemick vzorec wzr chemiczny chemiklie chemikalia chlorid sodn chlorek sodu iont jon isotop izotop jed trucizna jedl soda soda oczyszczona jedovat trujcy kapaln cieky katalza kataliza katalyztor katalizator kauuk kauczuk koloidn koloidalny kondenzace kondensacja koroze korozja kov metal krystal kryszta kemiitan krzemian kivule retorta kujn kov metal kowalny kyanid cyjanek kyselina borit kwas borowy kyselina fosforen kwas fosforowy kyselina mraven kwas mrwkowy kyselina octov kwas octowy kyselina srov kwas siarkowy kyslink tlenek lakmus lakmus laktza laktoza ledek saletra leptav rcy, trawicy lesk blask louh ug lyzol lizol maltza maltoza mseln kyselina kwas masowy maten louh ug macierzysty matn matowy mazivo smar metan metan metyl metyl minerl minera mln kyselina kwas mleczny moovina mocznik mol mol , gramoczsteczka molekula molekua mosaz mosidz naftalen naftalen natron natryt, natron nekov niemetal neten plyn gaz obojtny nitroglycern nitrogliceryna ocel stal octan oktan octov kyselina kwas octowy oktan oktan oktanov slo liczba oktanowa okysliit utleni organick organiczny oxid tlenek oxid uhelnat tlenek wgla ozn ozon pchnouc mierdzcy pjka lut palivo paliwo periodick tabulka ukad okresowy pierwiastkw plynn gazowy pokojov teplota temperatura pokojowa polokov pmetal prach kurz prvek pierwiastek radioaktivn radioaktywny rafinace rafinacja reagovat se vzduchem reagowa z powietrzem

- 97 -

reaktivita reakcyjno rozpoutdlo rozpuszczalnik rozpustit rozpuci rozpustn rozpuszczalny roztpit atomy rozszczepi atomy roztok roztwr ruda ruda saze sadza skupenstv stan skupienia slitina stop slouenina zwizek spalovn spalanie stopov mnostv ilo ladowa

struska uel syntza synteza tavit topi, roztapia tan kov metal rozcigliwy tuha grafit tvrd voda twarda woda urychlova akcelerator ulechtil kovy metale szlachetne vodi tepla przewodnik ciepa vulkanizace wulkanizacja zsada zasada rav rcy

9.10 Jzykoznawstwo abeceda alfabet adjektivn przymiotnikowy adjektivn skloovn odmiana przymiotnikowa adjektivum przymiotnik adverbium przyswek afrikta afrykat aglutinan jazyk jzyk aglutynacyjny aktivum strona czynna akuzativ biernik alternace oboczno antonymum antonim aorist aoryst argot argon argotick argonowy archaick archaiczny artikulace artykulacja atematick atematyczny bezpodmtn bezpodmiotowy bezpedlokov bezprzyimkowy bezrod bezrodzajowy bohemistika bohemistyka budouc as czas przyszy citace cytat citoslovce onomatopeja citov vznam znaczenie ekspresywne rka przecinek stice partykua slovka liczebnik slovka nsobn liczebnik wielokrotny slovka adov liczebnik porzdkowy slovka zkladn liczebnik gwny dativ celownik djov jmno nazwa czynnoci djov vznam znaczenie czynnoci dlka iloczas derivace sowotwrstwo diakritick znamnko znak diakrytyczny dialektologie dialektologia diftong dyftong doplnk orzecznik druh stupe stopie wyszy dul liczba podwjna dvojhlska dyftong dvoj zpor podwjne zaprzeczenie dvojteka dwukropek etymologie etymologia eufemismus eufemizm flexe fleksja fonm fonem fonetika fonetyka fonologie fonologia frazeologismus frazeologizm genitiv dopeniacz grafm grafem grafologie grafologia hieroglyf hieroglif historick mluvnice gramatyka historyczna hlaholice gagolica hlska goska hovorov mwiony, potoczny idiom idiom imperativ tryb rozkazujcy indikativ tryb oznajmujcy infinitiv bezokolicznik instrumentl narzdnik interjekce wykrzyknik interpunkn znamnko znak interpunkcyjny intonace intonacja jazyk jzyk jazykov chyba bd jzykowy jazykov kultura kultura jzykowa jazykovda jzykoznawstwo jazykov cit wyczucie jzykowe jazykozpyt (arch.) jzykoznawstwo jednotn slo liczba pojedyncza jer jer jmenn vta zdanie z orzeczeniem imiennym jmno osobn nazwa osobowa jmno zempisn nazwa miejscowa kodifikace kodyfikacja kolokace kolokacja komparativ stopie wyszy koncovka kocwka kondicionl tryb przypuszczajcy kongruence zwizek zgody konsonant spgoska kontext kontekst kvantita iloczas lexikografie leksykografia lexikologie leksykologia lokl miejscownik matesk jazyk jzyk ojczysty minul as czas przeszy mluven projev sowo mwione mnon slo liczba mnoga morfologie morfologia mrtv jazyk jzyk martwy musk rod rodzaj mski ne dialekt negace zaprzeczenie neologismus neologizm neurit len rodzajnik nieokrelony

- 98 -

neznl bezdwiczny nominativ mianownik norma norma obecn lingvistika jzykoznawstwo oglne objekt dopenienie obojetn souhlska spgoska neutralna odporovac przeciwstawny ohbac koncovka kocwka fleksyjna ohbat se odmienia si okasionalismus okazjonalizm onomastika onomastyka ortografie (dziedzina jzykoznawstwa) ortografia otaznk pytajnik oznamovac zpsob tryb oznajmujcy pd przypadek palatalizace palatalizacja piktogram piktogram psmeno litera psmo pismo podmiovac zpsob tryb przypuszczajcy podmt podmiot podmt nevyjden podmiot domylny podstatn jmna abstraktn rzeczowniki umysowe podstatn jmna konkrtn rzeczowniki zmysowe podstatn jmna obecn nazwy pospolite podstatn jmna vlastn nazwy wasne podstatn jmno rzeczownik pojmenovn nazwa pojmoslov terminologia pomlka mylnik pomocn vzor wzr pomocniczy pozitiv stopie rwny pranostika pranostyka pravopis (zbir regu) pisownia , ortografia predikt orzeczeniem prefix przedrostek przens czas teraniejszy prvn stupe stopie rwny pedloka przyimek pedlokov vraz wyraenie przyimkowe pedmt dopenienie pedpona przedrostek pechodnk minul imiesw przyswkowy uprzedni pechodnk ptomn imiesw przyswkowy wspczesny pest inn imiesw przymiotnikowy czynny pest trpn imiesw przymiotnikowy bierny pdavn jmno przymiotnik pimykn zwizek przynalenoci ppona przyrostek psloven uren okolicznik psloven uren mry okolicznik stopnia psloven uren msta okolicznik miejsca psloven uren podmnky okolicznik warunku psloven uren prvodnch okolnost okolicznik okolicznoci towarzyszcej psloven uren piny okolicznik przyczyny psloven uren ppustky okolicznik przyzwolenia psloven uren elu okolicznik celu psloven uren zpsobu okolicznik sposobu psloven uren asu okolicznik czasu pslov przysowie psudek orzeczenie ptomn as czas teraniejszy pvlastek przydawka pzvuk akcent psan projev sowo pisane

pvod slova pochodzenie sowa pvodce dje agens ren powiedzenie rekce zwizek rzdu rod inn strona czynna rod trpn strona bierna rozkazovac zpsob tryb rozkazujcy rozvjejc vtn len okrelenie rozvit vta zdanie rozwinite e mowa enick obrat zwrot retoryczny zenost zwizek rzdu samohlska samogoska skladba skadnia skloovn odmiana , odmiana przez przypadki slang gwara, slang slangov gwarowy, slangowy slavistika slawistyka sloh styl slova pejat sowa zapoyczone slovesn czasownikowy sloveso dokonav czasownik dokonany sloveso czasownik sloveso nedokonav czasownik niedokonany slovn druh cz mowy slovn fond zasb sw slovn intonace intonacja wyrazowa slovn zsoba sownictwo slovn ele rodzina wyrazw slovo sowo slovo neohebn sowo nieodmienne slovo odvozen sowo pochodne slovo ohebn sowo odmienne slovosled szyk zdania slovotvorba sowotwrstwo sloenina wyraz zoony souhlska spgoska souvt zdanie zoone souvt souadn zdanie zoone wsprzdnie spisovn literacki spojka spjnik spona cznik speka zrost srovnvac mluvnice gramatyka kontrastywna stl pzvuk akcent stay staroslovntina jzyk staro-cerkiewno-sowiaski stedn rod rodzaj nijaki stednk rednik stdn hlsek wymiana gosek stylistika stylistyka subjekt podmiot sufix przyrostek superlativ stopie najwyszy synonymum synonim , wyraz bliskoznaczny syntax skadnia tzac vta zdanie pytajce teka kropka tet stupe stopie najwyszy tvar forma tvaroslov morfologia tvarotvorn formant formant sowotwrczy tvarotvorn zklad podstawa sowotwrcza udlat teku za vtou postawi kropk na kocu zdania ukazovac zjmeno zaimek wskazujcy urit len rodzajnik okrelony uvozovka cudzysw

- 99 -

zus uzus valence walencja vedlej pzvuk akcent poboczny vedlej vta zdanie poboczne vta asov zdanie czasowe vta jednoduch zdanie proste vta oznamovac zdanie oznajmujce vta pinn zdanie przyczynowe vta ppustkov zdanie przyzwalajce vta dc zdanie nadrzdne vta sloen zdanie zoone vta zvisl zdanie podrzdne vta zvolac zdanie wykrzyknikowe vta dac zdanie rozkazujce vtn struktura struktura zdania vtn len cz zdania vtn ekvivalent rwnowanik zdania vtn pzvuk akcent zdaniowy vtn rozbor rozbir zdania vid aspekt vlastn jmno nazwa wasna vloen vta zdanie wtrcone vokl samogoska

vokativ woacz vsuvka zdanie wtrcone vykink wykrzyknik vslovnost wymowa vyslovovat wymawia vznam znaczenie vzor wzr zatek slova pocztek sowa zjmeno zaimek zjmeno neurit zaimek nieokrelony zjmeno osobn zaimek osobowy zjmeno pivlastovac zaimek dzierawczy zjmeno tzac zaimek pytajcy zjmeno ukazovac zaimek wskazujcy zjmeno vztan zaimek wzgldny zjmeno zvratn zaimek zwrotny zpor zaprzeczenie zvorka nawias zkratka skrt zkratkov slovo skrtowiec znl dwiczny zpsob tryb ensk rod rodzaj eski 9.11 Literatura

antika antyk apoteza apoteoza autor autor balada ballada bsnk poeta beletrie beletrystyka dj akcja dl 1. tom 2. cz dlo dzieo drama dramat expresionismus ekspresjonizm fantazie fantazja fikce fikcja futurismus futuryzm groteskn groteskowy historick romn powie historyczna hrdina bohater humanismus humanizm humanista humanista ironie ironia kominost komiczno krsn literatura literatura pikna kritizovat krytykowa kronika kronika kubismus kubizm k kicz literrn literacki metonymie metonimia monografie monografia nadszka hiperbola pamflet pamflet parodie parodia parodovat parodiowa poezie poezja polemika polemika postava posta

poutav wcigajcy povdka opowiadanie , nowela , powiastka pozitivizmus pozytywizm pozoruhodn warty uwagi prza proza psavec grafoman racionalismus racjonalizm renesance renesans report reporta romn powie romn milostn powie obyczajowa romn psychologick powie psychologiczna romanopisec powieciopisarz rm rym kanka rymowanka satira satyra sdruen rm rym parzysty smylen zmylony spisovatel pisarz spisovatelka pisarka tendence tendencja trilogie trylogia tvorba twrczo universalismus uniwersalizm veledlo arcydzieo ver wiersz vitalismus witalizm vlasteneck patriotyczny vydat wyda vyprav narrator zbavn literatura literatura rozrywkowa zakzan kniha zakazana ksika zesmovat omiesza zpvnk piewnik ivotopis biografia

- 100 -

9.12 Samochd akumultor akumulator automobil samochd automobilka fabryka samochodw autoopravna warsztat samochodowy autoprmysl przemys samochodowy autorizovan servis autoryzowany serwis benznov pumpa stacja benzynowa bezduov pneumatika opona bezdtkowa bezpenost bezpieczestwo blatnk botnik blika migacz blok chladie rdze chodnicy brzda hamulec brzdn hamowanie brzdov kapalina pyn hamulcowy brzdov pka drek hamulca brzdov svtla wiata hamulcowe brzdov vlec cylinder hamulca bubnov brzda hamulec bbnowy alounn tapicerka elisov brzda hamulec szczkowy erpac stanice stacja benzynowa erpadlo 1. pompa 2. dystrybutor paliwa tydveov czterodrzwiowy dlkov svtla wiata drogowe dtsk sedaka siedzenie dla dziecka diesel diesel difuzr karburtoru gardziel ganika dostik dotrysk due dtka dza dysza dp dip,jeep ergonomie ergonomia geometrie kol geometria k geometrie sbhavosti geometria zbienoci havarovan vozidlo pojazd po wypadku hlavn pka zen dwignia kierownicy hustilka pompka chladi tee chodnica cieknie chladivo ciecz chodzca jeep dip, jeep jehla trysky iga dyszy jehlov karburtor ganik iglicowy kabriolet kabriolet kanystr kanister kapota maska karburtor ganik karoserie, karosrie karoseria klek kluczyk klimatizace klimatyzacja komfort komfort komfortn komfortowy kryt svtlometu obudowa reflektora kufr baganik lak lakier lkrnika apteczka luxusn luksusowy manometr na pneumatiky manometr do opon metalza metalic (odcie) mlhovky wiata przeciwmgielne motor silnik motor s vkonem sto kon silnik o mocy 100 koni mechanicznych motor v zbhu silnik nie dotarty motorov olej olej silnikowy mka chladie kratownica chodnicy nafta ropa, olej napdowy nhradn dly czci zamienne nhradn kolo koo zapasowe njezdov brzda hamulec bezwadnociowy nprava o npravnice belka osi przedniej nraznk zderzak natankovat zatankowa nemrznouc sms ciecz niezamarzajca objmka rovky gniazdo arwki obut ogumienie odruovac filtr filtr przeciwzakceniowy ojet pneumatiky zuyte opony ojetina uywany samochd ojnice drek korbowy, korbowd, dyszel ojnice se zvsnm okem korbowd zespolony ojnin ep czop wau ojnin loisko oysko korbowe olej olej opradlo oparcie pka dwigienka palivov ndr bak parkovac svtla wiata pozycyjne pedl peda ptimstn picioosobowy pick up pick up, pick up plyn gaz pneumatika opona podvozek podwozie pohnt napdza pohodl wygoda pohon napd pohon vech kol napd na wszystkie koa potkvac svtla wiata mijania promkl wgnieciony prostorn przestrzenny protektorovan pneumatika bienikowana opona prototyp prototyp pidat plyn doda gazu prun lkrnika apteczka ptok paliva dopyw paliwa rm podvozku ram podwozia rozbhov karburtor ganik rozruchowy rozjezd rozpd rozvod rozrzd rozvor nprav rozstaw osi run brzda hamulec rczny rychlomr prdkociomierz rychlost prdko adic pka pevodovky dwignia skrzyni biegw samoinn pevodovka automatyczna skrzynia biegw sedadlo siedzenie sedan sedan sriov produkce produkcja seryjna sriov seryjny seizovat zeh nastawia moment zaponu sklo szyba smrovka kierunkowskaz snhov etz acuch niegowy splen pojistka przepalony bezpiecznik spojka sprzgo spork pot. samochd sportowy spoteba paliva zuycie paliwa

- 101 -

spout rozrusznik standardn vbava standardowe wyposaenie startovac akumultor akumulator rozruchowy stra wycieraczka sten antna antena dachowa svtlomet reflektor estivlec silnik szeciocylindrowy thlo cigo tankovn tankowanie tankovat plnou ndr tankowa do pena technick prohldka przegld techniczny technick daje dane techniczne teleskopick tlumi amortyzator teleskopowy tleso karburtoru korpus ganika testovac jzda jazda testowa, jazda prbna tlumi amortyzator tryska dysza tec tlumi amortyzator cierny ukazatel wskanik lon kapsa na dvech kiesze na drzwiach

vlec cylinder vko zavazadlovho prostoru klapa baganika vlen ty drg holowniczy volant kierownica vstikovac tlak cinienie w wentylu vstikovac vlec cylinder wtryskowy vstupn tlak cinienie wlotowe vfukov tlak cinienie wylotowe vkon moc zabhvat motor dociera silnik zadn dvee tylnie drzwi zapalovac cvka cewka zaponowa zapalovac jiskra iskra zaponowa zapalovac svka wieca zaponowa zavazadlov prostor baganik zaven zawieszenie zkorodovan skorodowany zkuebn jzda jazda prbna zrychlen przyspieszenie

9.13 Organizm Achillova lacha cigno Achillesa aorta aorta artrie ttnica, arteria bedern obratel krg biodrowy bedro biodro blmo bielmo bl krvinka biaa krwinka bok biodro boltec maowina uszna bicho brzuch bin dutina jama brzuszna bin slinivka trzustka bubnek bbenek buka komrka elo czoo erven krvinka czerwona krwinka ka rzepka ich wch oka soczewka dse dziso dloha macica dlon maciczny dlon pvky przydatki duhovka tczwka dutina eln zatoka nosowa dutina pobinin jama otrzewnowa dvanctnk dwunastnica epitel nabonek hlasov vazy wizada gosowe hlava gowa hormon hormon hrbolek guzek hrdelnice ya szyjna hrtan krta hrudnk klatka piersiowa hrudn obratel krg piersiowy hd poladek chmovod nasieniowd chlope zastawka sercowa chodidlo stopa chocholk krtarz chrup zgryz chrupavka chrzstka chu smak jamov oblouk uk jarzmowy jtra wtroba jazyk jzyk jazylka gnyk jcen przeyk, gardziel kapilra naczynie woskowate klek obojczyk kln kost ko obojczykowa kln kost obojczyk klitoris echtaczka kloub staw koleno kolano konetina koczyna konenk odbyt kost ko kost loketn ko okciowa kost patn ko pitowa kostn de szpik kostny kostra szkielet kostr ko ogonowa kotnk kostka krn obratel krg szyjny krev krew krevn destika pytka krwi krkavice ttnica szyjna ke skra kyeln jamka panewka stawu biodrowego lalok pat ltkov pemna przemiana materii lebka czaszka loket okie lopatka opatka lymfocyt limfocyt ltko ydka ltkov sval misie brzuchaty ydki malk may palec meniskus kotka mezimozek midzymzgowie mcha rdze krgowy mln lza gruczo mleczny moov soustava ukad moczowy moov trubice cewka moczowa moovod moczowd moov mch pcherz moczowy

- 102 -

mozek mzg mozkov kra kora mzgowa mozkov meninga opona mzgowa myokard misie sercowy nadlokt ko ramieniowa nadonicov oblouk uk brwiowy nehet paznokie nerv nerw nervov soustava ukad nerwowy noha noga nosn dutina jama ustna nosn pepka przegroda nosowa obhov soustava ukad krenia obratel krg onice oczod on jamky oczodoy ohryzek jabko Adama oko oko orgn organ organismus organizm panensk blna bona dziewicza pte krgosup plce puca plicn kmen pie pucny plicnice ttnica pucna plodov kol oysko plotnka dysk podbradek podbrdek podbiek podbrzusze podkr podgardle podpad pacha podpan jamka d pachowy podvsek mozkov przysadka mzgowa pohlavn orgny organy pciowe pochva pochwa prostata prostata prsa piersi prst palec prduka oskrzele prdunice tchawica pedkoka napletek pedlokt przedrami pirozen przyrodzenie pitahova misie przywodziciel rameno rami rohovka rogwka ruka rka stnice siatkwka slep stevo wyrostek robaczkowy, lepa kiszka slezina ledziona sliznice bona luzowa sluch such slzovod kanalik zowy spojivka spojwka srdce serce srden komora komora serca srdenice aorta srostl zronity stehenn kost ko udowa

stehenn la ya udowa stehno udo stolika zb trzonowy stydk kost ko onowa stydk spona spojenie onowe stydk pysky wargi sromowe sval deltov misie naramienny sval trapzov misie kapturowy, misie czworoboczny svalovina tkanka miniowa svalov pon przyczep minia svra zwieracz lacha cigno ourek moszna tenk stevo jelito cienkie tep ttno , puls tepna ttnica tlust stevo jelito grube trven trawienie trvic soustava ukad trawienny trvic va sok trawienny trojhlav sval triceps tslo pachwina tukov tk tkanka tuszczowa ucho ucho stn dutina jama ustna un boltec maowina uszna vagna pochwa vajenk jajnik varlata jdra vazivo wizado, wizado vejcovod jajowd vnit tepny ttnice wiecowe vnit wiecowy vko powieka vlas wos vlasov cibulka cebulka vrtnk odwiernik vetnko svalov wrzeciono miniowe vetenn kost ko promieniowa vulva srom vnlek lopatky wyrostek okciowy vstelka zpst nadgarstek zdviha dwigacz zornice renica zplodiny pemny ltkov produkty przemiany materii zrak wzrok zrakov nerv nerw wzrokowy zub zb aludek odek ebro ebro ebro neprav ebro rzekome la ya lza gruczo lza pedstojn gruczo krokowy lu lunk woreczek ciowy

- 103 -

9.14 Komputer PYTA GWNA: bios bios ipov sada chipset ipset chipset integrovan grafick karta zintegrowana karta graficzna integrovan zvukov karta zintegrowana karta dwikowa jin mstek mostek poudniowy konektor zcze modernizace modernizacja pam pami pamov modul modu pamici paraleln port port rwnolegy perifern zazen urzdzenie peryferyjne permanentn pam pami tylko do odczytu (ROM) sbrnice 1. szyna 2. magistrala sriov port port szeregowy severn mstek mostek pnocny sov karta karta sieciowa slot slot ventiltor wentylator vstup wejcie vstup wyjcie zkladn deska pyta gwna zapojit do portu podczy do portu zazen urzdzenie

PROCESOR: cache cache, pami podrczna, ip chip dvoujdrov dwurdzeniowy frekvence czstotliwo instrukce instrukcja jdro rdze jednotka plovouc rky jednostka zmiennoprzecinkowa mezipam pami podrczna mikroprocesor mikroprocesor natat z pamti wczytywa z pamici napt napicie patice gniazdko povel rozkaz primrn cache pami cache L1 procesor procesor petaktovat przetaktowa vtrk wiatrak zpracovvat instrukce przetwarza instrukcje

DYSK TWARDY: bit bit byte bajt cluster klaster cylindr cylinder tec hlava gowica odczytu data uloen na disku dane zapisane na dysku defragmentace defragmentacja disk se 7200 otkami za minutu dysk z 7200 obrotw na minut extern zewntrzny formtovat disk formatowa dysk, sformatowa dysk hlava gowica kapacita pojemno komprese kompresja oddl partycja otky obroty pevn disk dysk twardy plotna talerz pstupov doba czas dostpu rameno rami rozdlit disk na oddly podzieli dysk na partycje sektor sektor ukldn dat zapis danych, zapisywanie danych zpisov hlava gowica zapisu ztrta vech dat strata wszystkich danych

MONITOR: doba odezvy czas reakcji formt obrazu format obrazu hmotnost waga horizontln kmitoet czstotliwo pozioma jas jasno monitor monitor ostr obraz ostry obraz pozorovac hel kt widzenia svtivost luminacja hlopka przektna velikost bodu rozmiar plamki vertikln kmitoet czstotliwo pionowa zobrazovac plocha widoczny obszar ekranu

MYSZKA: bezdrtov bezprzewodowa idlo czujnik itn czyszczenie koule kula kulika kula, kuleczka kurzor kursor my myszka optick my myszka optyczna ovlada sterownik podloka pod my podkadka pod mysz pohyb my ruch myszk tlatko przycisk

- 104 -

KLAWIATURA: ergonomick klvesnice klawiatura ergonomiczna klvesa klawisz klvesov kombinace kombinacja klawiszy klvesov zkratka skrt klawiszowy klvesnice klawiatura mezernk klawisz spacji, spacja numerick klvesnice klawiatura numeryczna podret klvesu przytrzyma klawisz pst vemi deseti pisa bezwzrokowo rozloen znak ukad znakw stisk klves nacinicie klawiszy ipka strzaka DRUKARKA: barevn kolorowa buben bben duplexn tisk druk obustronny dvoustrann tisk druk obustronny fotopapr papier fotograficzny fototiskrna drukarka fotograficzna hlava gowica inkoust atrament inkoustov tiskrna drukarka atramentowa jehlikov tiskrna drukarka igowa kalibrace kalibracja laserov tiskrna drukarka laserowa multifunkn wielofunkcyjna nzk nklady niskie koszty papr papier podava papru podajnik papieru pokryt tonerem zaczernienie strony tiskrna drukarka tisknout drukowa tisknout hodn a asto drukowa duo i czsto toner toner u vtiny tiskren w wikszoci drukarek vtisk wydruk vytisknout wydrukowa zkalibrovat skalibrowa

INNE URZDZENIA: 3D brle okulary 3D teka pamovch karet czytnik kart pamici digitln pero piro cyfrowe faxmodem faksmodem FDD mechanika stacja dyskietek FDD 3,5 gamepad gamepad kompatibiln kompatybilny naskenovat przeskanowa plon skener skaner paski projektor projektor skener skaner skenovat skanowa spaceball kontroler Spaceball svteln pero piro wietlne tablet tablet touchpad touchpad trackball trackball volant s pedly kierownica z pedaami vstupn zazen urzdzenie wejcia vstupn zazen urzdzenie wyjcia webov kamera kamera internetowa

NONIK: archivace dat archiwizacja danych buffer bufor CD mechanika czytnik CD ten odczyt koprovat kopiowa laser laser mdium nonik nahrt data nagra dane optick disk dysk optyczny rychlost prdko vyplit si CD nagra CD, wypali CD vypalovaka nagrywarka zsobnk bufor

DWIK: bas bas CD kvalita jako CD domc kino kino domowe hlasitost gono hudebn soubor plik muzyczny kanl kana mikrofon mikrofon multimediln pehrva odtwarzacz multimedialny prostorov zvuk dwik przestrzenny pehrvat hudbu odtwarza muzyk reproduktor gonik reprosoustava zestaw gonikw seznam skladeb playlista sluchtka suchawki subwoofer subwoofer zvuk dwik zvukov karta karta dwikowa

- 105 -

9.15 Gry komputerowe bonus bonus asov limit limit czasowy datadisk cover dohrt hru przej gr dvourozmrn dwuwymiarowy editor editor hektolitry krve hektolitry krwi hern asopis czasopismo o grach komputerowych hern server serwer gier hern nr gatunek gry hloubka textur gbia tekstur hr gracz hrami posedl maniak gier hrt novou hru gra od nowa hrt potaov hry gra w gry komputerowe hrateln demo grywalne demo hratelnost grywalno hrbolat textury bump-mapping hrdina bohater hrdinka bohaterka hka gierka hudebn doprovod cieka dwikowa cheat cheat interaktivn interaktywny intro intro karirov md tryb kariery klan klan konzole konsola kosmetick vylepen kosmetyczne poprawki kultovn hra kultowa gra leteck simultor symulator lotniczy level poziom, level linearita linearno logick hra gra logiczna mise misja md tryb multiplayer multiplayer npaditost pomysowo nsil przemoc nvod na hru solucja nuda nuda obtnost trudno online hra gra on-line okliv grafika brzydka grafika ovldn sterowanie pinball pinball postava posta prmrn hra przecitna gra renderovat renderowa rozhran interfejs RPG RPG strategie strategia trainer trainer uml inteligence sztuczna inteligencja rove poziom, level uspt u hr cieszy si powodzeniem wrd graczy videohra gra wideo vlakov simultor symulator pocigu zbava rozrywka zahrt si nco zagra sobie w co zachraovat planetu ratowa planet zvody wycigi zvukov efekty efekty dwikowe

9.16 Internet OGLNE: aktivace tu aktywacja konta nabourat se do potae wama si do komputera nejde sthnout soubor nie da si cign pliku bezpenost bezpieczestwo odhlsit wyloguj bezpenost dat bezpieczestwo danych offline prohlen przegldanie stron offline bezpenostn rove poziom bezpieczestwa pokroil vyhledvn wyszukiwanie zaawansowane blog blog blogovat blogowa portl portal brna bramka poskytovatel internetu dostawca internetu, provider data dane prolomit heslo zama haso data proudc ze st do potae dane pynce z sieci do protokol protok proxy server serwer proxy komputera pekonfigurovat przekonfigurowa databze baza danych domna druhho du domena drugiego stopnia penosov rychlost szybko transmisji domna prvnho du domena pierwszego stopnia penosov protokol protok transmisyjny pihlsit zaloguj domna tetho du domena trzeciego stopnia pihlaovac jmno login domovsk strnka strona startowa elektronick podpis podpis elektroniczny pipojen k internetu podczony do internetu piadit trvalou adresu IP przydzieli stay adres IP formul formularz pstup pes FTP dostp przez FTP fotogalerie galeria fotograficzna heslo haso router router historie navtvench strnek historia odwiedzonych stron server serwer skriptovac jazyk jzyk skryptowy chat [czet] chat internetov aukce aukcja internetowa sociln s portal spoecznociowy soukrom prywatno IP adresa adres IP jednoduch vyhledvn wyszukiwanie proste sprvce st administrator sieci kyberprostor cyberprzestrze spravovat st' administrowa sieci sthnout soubor cign plik mstn s sie lokalna monitorovn st'ovho provozu monitorowanie ruchu w statick adresa IP stay adres IP stavov dek pasek stanu przegldarki sieci

- 106 -

uivatel uytkownik uivatelsk et konto uytkownika vst blog prowadzi blog virtuln realita wirtualna rzeczywisto vudyptomn reklamy wszdobylskie reklamy vyhledva wyszukiwarka vymovat si soubory wymienia si plikami vsledky hledn wyniki wyszukiwania

warez warez webow prohle przegldarka stron internetowych zadat heslo wprowadzi haso zadat internetovou adresu wpisa adres internetowy zaloit si svj blog zaoy blog zaregistrovat domnu zarejestrowa domen zruit et zlikwidowa konto

DYSKUSJA: cenzura cenzura diskusn frum forum dyskusyjne diskusn skupina grupa dyskusyjna chat czat chata czater kanl kana koment komentarz komentovat komentowa mstnost pokj modertor moderator napomenout upomnie netiketa netykieta nick nick off-topic nie na temat podvlkno podtemat pspvek wpis sledovat diskusi ledzi dyskusj troll troll upravit pspvek edytowa wpis rove diskuse poziom dyskusji vlkno wtek, temat zakzat pstup zabroni dostpu POCZTA ELEKTRONICZNA: adres ksika adresowa blacklist czarna lista diakritika znaki diakrytyczne elektronick pota poczta elektroniczna kopie kopia mailing list lista mailingowa napsat nov dopis napisa nowy list nevydan pota niechciana poczta obdret zprvu otrzyma wiadomo odeslan pota poczta wysana odeslat wysa odeslat jednu zprvu vce adrestm wysa jedn wiadomo do wielu adresatw omezen velikosti odeslanch zprv ograniczenie rozmiarw wysyanych wiadomoci poslat nco e-mailem wysa co poczt elektroniczn potovn klient klient pocztowy priorita priorytet pedmt temat peposlat przesa pchoz pota poczta odebrana ploha zacznik pipojit plohu doczy zacznik rozepsan pota kopie robocze rozeslat spam rozsya spam server odchoz poty serwer poczty wychodzcej server pchoz poty serwer poczty przychodzcej slep kopie kopia ukryta smazan pota kosz spam spam zprva wiadomo

9.17 Oprogramowanie adres folder aktivace aktywacja aktualizace aktualizacja antivirov program program antywirusowy barevn paleta paleta kolorw betaverze wersja beta bezpenostn mezera dziura bitmapa bitmapa bootovac disketa dyskietka startowa bug bug clipart clipart debugger debugger dialogov okno okno dialogowe disassembler disassembler editace edycja editor edytor emultor emulator firewall firewall freewarov program program freeware grabovat grabowa chyba bd chybov hlen komunikat o bdzie instalan soubor plik instalacyjny instaltor instalator keylogger keylogger kliknout na tlatko klikn w przycisk kodek kodek kompilace kompilacja kompiltor kompilator komponenta komponent konfiguran soubor plik konfiguracyjny malware malware natat wczytywa nakonfigurovat skonfigurowa npovda pomoc nstroj narzdzie odinstalovat deinstalowa odlehen verze wersja lite odstranit usun operan systm system operacyjny otestovat przetestowa ovldac panel panel sterowania oznait soubor zaznaczy plik pln instalace pena instalacja plocha pulpit pokroil funkce zaawansowane

- 107 -

posuvnk suwak pozad to prezentan nstroj narzdzie do tworzenia prezentacji programtor programista progrmek programik programovac jazyk jzyk programowania prohle przegldarka prvodce instalac kreator instalacji przkumnk eksplorator peinstalovat przeinstalowa pejmenovat zmieni nazw pesunout soubor przenie plik pevod formtu konwersja formatu pkaz komenda pkazov dka wiersz polecenia ppona souboru rozszerzenie pliku psan vir pisanie wirusw pst programy pisa programy registr rejestr registrovan verze wersja zarejestrowana rozeznvn textu rozpoznawanie tekstu rozpoznvn ei rozpoznawanie mowy schrnka schowek skin skrka skryt soubor plik ukryty

smazat skasowa snmek obrazovky zrzut ekranu software oprogramowanie soubor plik spoi obrazovky wygaszacz ekranu sprvce soubor meneder plikw spustit program uruchomi program spyware spyware syntza ei synteza mowy systmov nastaven ustawienia systemowe systmov soubor plik systemowy ifrovn soubor szyfrowanie plikw thnout a pustit przecignij i upu tapeta na plochu tapeta na pulpit trojsk k ko trojaski ukazatel wskanik utilita uytek, program uytkowy uivatelsk pruka podrcznik uytkownika virus wirus vytvet zlohy tworzy kopie zapasowe vukov program program edukacyjny vvoj programista zaregistrovat se zarejestrowa si zstupce skrt zdrojov kd kod rdowy zkuebn verze wersja testowa, wersja prbna PROGRAMY BIUROWE:

archiv/archv archiwum automatick dlen slov automatyczne dzielenie wyrazw balk pakiet balit soubor pakowa plik bezztrtov komprimace kompresja bezstratowa slo strany numer strony databze baza danych databzov soubor plik bazy danych formtovn textu formatowanie tekstu formul formularz grafick editor edytor graficzny hvzdika gwiazdka kontrola pravopisu kontrola ortografii kontrola peklep kontrola literwek kurzva kursywa nhled podgld odstavec akapit okraj margines otevt dokument otworzy dokument

psmo czcionka prezentace prezentacje peklada translator rozbalit soubor rozpakowa plik sloupec kolumna slovnk sownik tabulka tabela tabulkov procesor arkusz kalkulacyjny textov editor edytor tekstowy textov soubor plik tekstowy tun psmo pogrubiona czcionka daje dane uloit dokument zapisa dokument prava obrzk obrbka plikw graficznych vestavn slovnk wbudowany sownik vyplnit formul wypeni formularz vytvoit prezentaci stworzy prezentacj, zrobi prezentacj

SOWNICTWO POTOCZNE (OGLNE): adventura przygodwka adventurovn granie w gry przygodowe ban ban brouzdat surfowa cdko pyta CD cedeso pyta CD it cheat diablovka gra powstaa na podobiestwo gry Diablo digik aparat cyfrowy drajv stacja dyskw elcdko monitor LCD mptrojka odtwarzacz mp3 emzk ufoludek fajl plik flashka karta flash gamesa gra komputerowa gameska gra komputerowa grafrna karta graficzna heknout shakowa hekr hacker kompk komp hopsaka platformwka chodika platformwka instalaka dyskietka lub pyta instalacyjna kblk kabel keclek messenger ke cache keovat korzysta z pamici podrcznej killnout zabi (w grze) knoflk przycisk kolek ciasteczko (cookie) kompl komp

- 108 -

kovan hr stary wyjadacz gier kreknout scrackowa lama lamer noas notebook onlinovka gra online opatchovan hra gra, do ktrej zosta wydany patche pakova paker paan maniak gier komputerowych pinktko symulator tenisa ploinovka platformwka

reprk gonik RPGka gra RPG segck dotyczcy firmy Sega lub jej produktw seknout se zawiesi si skkaka platformwka stleka strzelanka surfa internauta surfovat surfowa suenka ciasteczko (cookie)

9.18 Przemys automatizace 1.automatyka 2. automatyzacja bagr koparka , pogbiarka beton beton brus toczak buldozer buldoer, spychacz cihelna cegielnia cisterna cysterna cukrovar cukrownia dlna warsztat druhotn surovina surowiec wtrny devozpracujc prmysl przemys drzewny dln dlo wyrobisko grnicze dln vlivy szkody grnicze formovac lis prasa do formowania hala hala halda hada hornictv grnictwo hutnictv hutnictwo inenr inynier jeb dwig, uraw kalit hartowa keramick prmysl przemys ceramiczny komn komin koedln prmysl przemys skrzany koelustv garbarstwo letectv lotnictwo linkov vroba produkcja tamowa lis prasa lisovac stroj prasa lodnice stocznia malovroba drobna produkcja malovrobce drobny producent mazivo smar metalurgie metalurgia montn linka tama montaowa nadlo nadkad (grn.) ndr zbiornik nafta nafta obrbn kov obrbka metali obuvnick prmysl przemys obuwniczy odval hada odvtrvac achta szyb wentylacyjny okrun potrub rurocig piercieniowy ostihovac lis prasa do okrawania padac beran rozbijarka pnev zagbie paprensk prmysl przemys papierniczy psov vroba produkcja tamowa psov dopravnk transporter tamowy pec piec pila 1. pia (nad) 2. tartak pst tok plynovod gazocig pneumatick kladivo mot pneumatyczny, kilof postavit tovrnu wybudowa fabryk potravinsk prmysl przemys spoywczy potrub rurocig povrchov dl kopalnia odkrywkowa prostikovac lis prasa do cicia prmyslov odvtv gazie przemysu prmyslov vroba produkcja przemysowa prmyslov zna strefa przemysowa ropa ropa ropovod ropocig rypadlo koparka sbjeka mot pneumatyczny, kilof sklad magazyn slvrenstv odlewnictwo slvrna odlewnia slvrna litiny odlewnia eliwa soustruh tokarka spdac stroj przdzarka stoka ciek stroj maszyna strojovna maszynownia struska uel svesk pilba przybica spawalnicza svesk prce prace spawalnicze achta szyb kvra uel trk wir trkovna wirownia tola sztolnia, podkop tavba topienie tavit topi tavivo topnik technik technik ten wydobywany tk stroje ciki sprzt tn jma szyb eksploatacyjny tn ploina platforma wiertnicza tn v maszt eksploatacyjny tovrna (na co?) fabryka (czego?) trubn veden rurocig turbna turbina uheln dl kopalnia wgla pravna wykoczalnia vlcovn walcowanie vleka bocznica vrtn v wiea wiertnicza vyklp wywrotka vtah winda zneitn ovzdu zanieczyszczone powietrze zplodiny spaliny zpracovn potravin przetwrstwo spoywcze

- 109 -

9.19 Budownictwo bednit deskowa bhoun cega wozwka beton betoniarz bezpenostn pedpisy przepisy bezpieczestwa bytov vstavba budownictwo mieszkaniowe cement cement cementovat cementowa cihla cega cihlov ceglany dehet smoa dladice pytka doba odleen malty czas przechowywania zaprawy doba tuhnut czas wizania drt drut devn obklad stny boazeria devo drewno dut cihla cega drona dvojit nosnk dwigar bliniaczy elektrick ry przewody elektryczne hladit wygadza hlavn uzvr plynu gwny zawr gazu hromosvod piorunochron komn komin konstrukce konstrukcja lepenka papa leen rusztowanie lcovka cega okadzinowa lita listwa lit beton lany beton malta zaprawa mchaka betoniarka nanst vrstvu nanie warstw nsada dwigar nosnk dwigar obednit pokry deskami ohnivzdorn ogniotrway okap 1. rynna 2. obdasznica (na stee) okenn peklad belka nadokienna omtn tynkowanie omtat tynkowa omtka tynk oprat ebk opiera drabin plen cihla cega palona pnobeton pianobeton podlahov trmec belka podogowa podlo podoe prasklina pknicie prefabrikovan dl prefabrykat peklika sklejka, dykta rmov nosnk belka bezprzektnikowa rozloen zaten rozoenie obcienia r szpadel , opata rypadlo koparka sdra gips sesedn stavby osiadanie budowy sestoupit z ebku zej z drabiny schodnice belka policzkowa skldac stecha dach falisty sprovat fugowa spaen nosnk belka zespolona stavebn len czon konstrukcji stavebn objekt budowla stavenit plac budowy stnov blok blok cienny trkovat szpachlowa stropn nosnk dwigar stropowy sten taka dachwka su gruz svod deov vody odprowadzanie wody deszczowej tflovn stny boazeria tepeln izolace izolacja cieplna tepeln izolan schopnost ciepochonno tsn wicy trm belka trm pod pkou belka nacienna trhlina rysa trubka rurka tuhnout sztywnie uzemnn uziemienie vnj omtka tynk zewntrzny vylzt na ebk wyj na drabin vysunout ebk wysun drabin vzpra podpora zklad fundament zkladn ntr powoka gruntowa zasklt okno wstawi szyb zateplen ocieplenie zt obcienie zaten obcienie zdivo mur zdviha podnonik zednick lce kielnia zeslen wzmocnienie ztvrdnout stwardnie zvukov izolace izolacja akustyczna ebk drabina lab rynna

9.20 Architektura akvadukt akwadukt ambit kruganek anglick park park angielski apsida apsyda architektonick prvek element architektoniczny architrv architraw, nadsupie arkdy arkady ark wykusz baldachn baldachim balustrda balustrada barbakn barbakan baroko barok brna brama ciborium cyborium cimbu blanki citadela cytadela dolmen dolmen drsk d porzdek dorycki drsk sloup kolumna dorycka estakda estakada estetick prvek element dekoracyjny funkcionalismus funkcjonalizm gotick oblouk ostrouk gotika gotyk herma herma hradba mur obronny

- 110 -

hrzdn zdivo mur pruski chrli rzygacz insk d porzdek joski klasicismus klasycyzm klenba sklepienie klenebn ebro ebro sklepienia kolonda kolumnada kompozitn d porzdek kompozytowy koncha koncha konzola konsola kopule kopua korintsk d porzdek koryncki kruba maswerk kov klenba sklepienie krzyowe kvadratura kruganek kyklopsk zdivo mur cyklopowy lomen oblouk ostrouk manrismus manieryzm metopa metopa most most ndvo dziedziniec nsep nasyp novogotika neogotyk oblouk uk oranrie oraneria ornament ornament palisda palisada palmeta palmeta park park pilastr pilaster pil filar podloub podcienie

podstvkov dm chaupa/dom przysupowa/y portl portal pozdn gotika pny gotyk propyleje propyleje pyramida piramida relif relief, paskorzeba rizalit ryzalit rokoko rokoko romnsk sloh styl romaski rotunda rotunda rozeta rozeta msa gzyms secese secesja secesn secesyjny sloup 1. sup 2. kolumna sloupoad kolumnada stla stela stylobat stylobat svornk zwornik tt szczyt tuk stiuk tholos tolos triglyf tryglif triumfln oblouk uk triumfalny tympanon tympanon veranda weranda v wiea viadukt wiadukt vlys fryz voluta woluta lbkovn obkowanie

9.21 Genetyka adenin adenina alela allela Amesv test test Amesa bunn dlen podzia komrki cytosin cytozyna ddinost dziedziczno deoxyribonukleov kyselina kwas deoksyrybonukleinowy diploid diploid DNA DNA DNA vlkno wkno DNA efekt zakladatele efekt zaoyciela enzym enzym eukaryotick organismus organizm eukariotyczny, eukariot evolun teorie teoria ewolucji exon egzon fenotyp fenotyp gen gen gen odpovdn za... gen odpowiedzialny za... genetick informace informacja genetyczna genetick zt obcienie genetyczne genetick drift dryft genetyczny genetick kd kod genetyczny genetick marker marker genetyczny genetik genetyk genom genom genotyp genotyp genov exprese ekspresja genu genov inenrstv inynieria genetyczna guanin guanina haploid haploid haploidn haploidalny haplotyp haplotyp chromatin chromatyna chromozom chromosom inbreeding chw wsobny intron intron jednotka ddin informace jednostka dziedzicznoci kinasa kinaza klonovat klonowa kodon kodon kenec krzywka kit krzyowa makroevoluce makroewolucja Mendelovy zkony Prawa Mendla mikroevoluce mikroewolucja mimikry mimikra mohou za to geny winne s temu geny molekula molekua molekulrn genetika genetyka molekularna mutace mutacja mutagenn mutagenny mutovan zmutowany naklonovat sklonowa nukleotid nukleotyd ovce Dolly owca Dolly peptidov vazba wizanie peptydowe plazmid plazmid polymerza polimeraza populan genetika genetyka populacyjna pokozen gen uszkodzony gen promotor promotor prodn vbr selekcja naturalna

- 111 -

reverzn transkripce transkrypcja odwrotna ribonukleov kyselina kwas rybonukleinowy ribozom rybosom ribozym rybozym sekvence DNA sekwencjonowanie DNA telomera telomer termintor terminator

thymin tymina transdukce transdukcja transkripce transkrypcja uloen v DNA zapisana w DNA uracil uracyl vrozen wrodzony zddit odziedziczy 9.22 Jednostki miar i wag

akr akr ampr amper ar ar tveren metr metr kwadratowy galon galon grain gran hektar hektar hodina godzina hivna grzywna jednotka jednostka jitro morga kandela kandela kart karat kilometr tveren kilometr kwadratowy kopa kopa ln an libra funt loket okie mandel mendel mit mierzy metr krychlov metr szecienny

mle mila milimetr milimetr minuta minuta mra miara mol mol nmon mle mila morska odvozen jednotka jednostka pochodna palec cal p pid rok rok sh se sekunda sekunda soustava SI ukad SI talent talent tucet tuzin tuna tona unce uncja veletucet gros versta wiorsta yard jard zkladn jednotka jednostka podstawowa

- 112 -

10 SPORT 10.1 Dyscypliny sportowe aikid aikido americk fotbal futbol amerykaski atletika lekkoatletyka badminton badminton balonov ltn loty balonem bandy bandy baseball baseball basketbal koszykwka boby bobsleje box boks curling curling cyklistika kolarstwo desetiboj dziesiciobj drhov cyklistika kolarstwo torowe formule 1 formua 1 fotbal pika nona golf golf gymnastika gimnastyka hzen pika rczna hod diskem rzut dyskiem hod kladivem rzut motem hod otpem rzut oszczepem horolezectv wspinaczka chze chd jachting eglarstwo jezdectv jedziectwo judo judo kanoistika kajakarstwo karate karate kickbox kickboxing kopan pika nona kokov koszykwka krasobruslen ywiarstwo figurowe kriket krykiet kulturistika kulturystyka ledn hokej hokej na lodzie leteck akrobacie akrobacje lotnicze lukostelba ucznictwo lyovn narciarstwo motocyklov zvody wycigi motocyklowe odbjen siatkwka orientan bh bieg na orientacj parautismus spadochroniarstwo plavn pywanie plov volejbal siatkwka plaowa ploch drha uel plo polo potpn nurkowanie pozemn hokej hokej na trawie ptiboj piciobj ragby rugby sedmiboj siedmiobj silnin cyklistika kolarstwo szosowe skok do dlky skok w dal skok do vky skok wzwy skok o tyi skok o tyczce snowboarding snowboarding sportovn stelba strzelectwo sportowe squash squash stoln tenis tenis stoowy sum sumo synchronizovan plavn pywanie synchroniczne erm szermierka tafeta sztafeta tenis tenis triatlon triathlon trojskok trjskok veslovn wiolarstwo vodn plo pika wodna volejbal siatkwka vrh koul miot kul vzprn podnoszenie ciarw windsurfing windsurfing zpas zapasy zvody psch speen wycigi psich zaprzgw

10.2 Rywalizacja amatrsk amatorski ambice ambicja, ambicje ambicizn ambitny arbitr arbiter, sdzia bar bara bezbrankov bezbramkowy bilance bilans blam blama bodovat zdobywa punkty, zdoby punkty bojovnost waleczno cena 1. cena 2. nagroda ctidostiv ambitny tvrtfinle wierfina tvrtfinalista wierfinalista tvrtfinalistka wierfinalistka debakl kompromitacja, blama deklasovat zdeklasowa diskutabiln dyskusyjny distancovan wykluczony divk widz domc gospodarze dominovat dominowa dotahovat wyrwnywa (wynik), dogania (przeciwnika) duel mecz exhibin pokazowy fandit kibicowa fanouek kibic, fan fanynka fanka frov czysty, zgodny z zasadami fair-play finalista finalista finalistka finalistka hlasatel spiker host gocie chytit zapa inkasovat straci gola kanonda kanonada klasifikace klasyfikacja kvalifikovat se zakwalifikowa si ldr lider mistr mistrz mizern saby motivace motywacja nhoda przypadek

- 113 -

napnav trzymajcy w napiciu, emocjonujcy napomenut upomnienie nasazen zaangaowanie nastoupit zagra nepokoen niepokonany nepesnost niedokadno nepesn niedokadny odveta rewan odvolat se odwoa si oslaben osabienie outsider outsider play-off play-off podvan widowisko pogratulovat pogratulowa pohr puchar pohledn widowiskowy, atrakcyjny, adny pokus prba porazit pokona porka poraka poadatel organizator posledn ostatni pozorovatel obserwator problematick problematyczny prohra przegrana, poraka prohrvat przegrywa pedposledn przedostatni pemoitel pogromca pprava przygotowanie reflex refleks rehabilitace rehabilitacja

remza remis remizovat remisowa (ndk.), zremisowa (dok.) rozdrtit roznie, zmiady, rozgromi rozhod sdzia , sdzina rozlosovat rozlosowa semifinle pfina semifinalista pfinalista semifinalistka pfinalistka sesazen zdetronizowany spasitel zbawca sporn sporny sport sport sportovat uprawia sport srovnat wyrwna start start strhujc porywajcy styl styl suvern samodzielnie prowadzcy ampiont mistrzostwa lgr szlagier pika czowka spnost skuteczno vybojovat wywalczy vyerpanost wyczerpanie vyhrvat wygrywa vsledek wynik zahrt zagra zdolat pokona zvtzit zwyciy

WYRAENIA: boj o titul walka o tytu bojovat do posledn chvle walczy do ostatniego gwizdka, walczy do koca byl to jeho veer by to jego wieczr byl vyhlen nejlepm hrem zpasu zosta uznany za najlepszego zawodnika meczu bt lpe pipraven na zpas by lepiej przygotowanym do meczu bt na sebe hrd by z siebie dumnym bt v krizi przeywa kryzys bt v anci mie szans celkov klasifikace klasyfikacja czna dlat pokroky robi postpy dlba bod podzia punktw dohnat ztrtu odrobi strat domc utkn mecz u siebie doshnout svho dopi swego doshnout vtzstv odnie zwycistwo dostat vprask dosta lanie dramatick koncovka dramatyczna kocwka dret s nkm krok dotrzymywa komu kroku dv porky v ad dwie poraki z rzdu dvojnsobn mistr dwukrotny mistrz fair play fair play, czysta gra favorit nezklamali faworyci nie zawiedli forma jde nahoru forma ronie hladce pehrt (koho?) atwo wygra (z kim?) hladk vtzstv gadkie zwycistwo hra se vyrovnala gra si wyrwnaa hre chytaly kee zawodnikw apay skurcze hrajeme dobe gramy dobrze hrt bez divk gra przy pustych trybunach hrt kvalifikaci gra w kwalifikacjach hrt v deseti gra w dziesitk hrt ton gra ofensywnie hroz jim sestup grozi im spadek chvost tabulky ogon tabeli je to jenom sport to tylko sport jednobrankov manko jednobramkowa strata jistota postupu pewno awansu jt do veden obj prowadzenie kondin pipraven przygotowany kondycyjnie kontaktn branka bramka kontaktowa krok kupedu krok do przodu kvalitn zpas dobry mecz lmat rekord bi rekord lavika nhradnk awka rezerwowych men sil konfrontacja mt navrch mie przewag mt plno anc mie duo szans mt patn den mie zy dzie mt vysok ambice mie due ambicje mt zpas pod kontrolou mie mecz pod kontrol moc nechyblo niewiele brakowao mohlo to dopadnout h mogo to si skoczy gorzej ndhern podvan wspaniae widowisko nedohrt zpas nie dokoczy meczu nejlep destka pierwsza dziesitka nemt se za co stydt nie mie czego si wstydzi nenaplnn ambice niespenione ambicje neobjevit se na startu nie pojawi si na starcie neohroen postaven niezagroona pozycja nepekonateln pekka przeszkoda nie do przejcia nerozhodn vsledek remis nesportovn chovn niesportowe zachowanie neumt prohrvat nie umie przegrywa neuspokojiv vsledky niezadowalajce wyniki

- 114 -

nevydaen vstup do sezony nieudany pocztek sezonu nevyuit ance niewykorzystane szanse nic nen ztraceno nic straconego nikdy se nevzdvat nigdy si nie poddawa odstaven ze sv funkce odsunity ze swojej funkcji okupovat posledn msto okupowa ostatnie miejsce optimln forma optymalna forma ostudn porka sromotna klska oteven hra otwarta gra otevt skre otworzy konto bramkowe otoit skre zmieni wynik na swoj korzy paprov slab soupe rywal sabszy na papierze patit k nejlepm na hiti nalee do najlepszych na boisku plivl na soupee oplu rywala, splun na przeciwnika pln bodov zisk komplet punktw po sportovn strnce ze strony sportowej pocit kivdy poczucie krzywdy podat protest wnie protest podlehnout v nerovnm zpase ulec w nierwnej walce pohledn zpas adny mecz pomoc rozhodch pomoc sdziw pomohla mu nhoda pomg mu przypadek porku nemohli skousnout nie mogli przebole poraki posadit hre na laviku posadzi gracza na awce postoupit do bare awansowa do baray postoupit ze skupiny awansowa z grupy postupov jistota pewno awansu postupov ance szanse na awans pekonat vlastn rekord pobi wasny rekord pozdvihnout rove podnie poziom pozice favorita pozycja faworyta, rola faworyta prohrt doma przegra u siebie prohrt na cel e przegra na caej linii prohrt nula jedna przegra zero do jednego prohrt o bod przegra jednym punktem prohrt o osm bod przegra omioma punktami prohrvat jeden zpas za druhm przegrywa mecz za meczem prochzet kriz przechodzi kryzys prokzal svoje kvality pokaza na co go sta prbh utkn przebieg spotkania pedasn radost przedwczesna rado pedhonit v tabulce wyprzedzi w tabeli pedvst dobr vkon pokaza dobr gr, pokaza si z dobrej strony pehrt nkoho pokona kogo penechat iniciativu odda inicjatyw pesvdiv vhra przekonujca wygrana peel pes ti soupee przeszed trzech rywali petrhnut srie przerwanie passy petrpt porku przebole porak pevlcovat soupee zmiady rywala pjemn pekvapen mia niespodzianka pilkat divky przycign widzw pipsat si ti body dopisa sobie trzy punkty pili jsme o bod stracilimy punkt piznat po utkn przyzna po spotkaniu

putovn pohr puchar przechodni radovat se z glu cieszy si z gola roste mu konkurence ronie mu konkurencja rozhodujc gl decydujca bramka rozloit sly rozoy siy rychle se vzpamatovat z neho szybko doj do siebie po czym ryz formalita czysta formalno vt na hre krzycze na graczy schzel jim kousek tst brakowao im odrobiny szczcia snadn protivnk atwy przeciwnik soupe ukzal drpky rywal pokaza pazurki spravedliv remza sprawiedliwy remis stait k postupu wystarczy do awansu sthnout ztrtu odrobi strat startovn slo numer startowy stt se mistrem svta zosta mistrzem wiata stav bez branek wynik bezbramkowy sted tabulky rodek tabeli steleck impotence niemoc strzelecka stlet gly s lehkost z atwoci strzela gole studen sprcha zimny prysznic svtov rekord rekord wiata teoretick ance teoretyczna szansa trefa do ernho strza w dziesitk trestat chyby wykorzystywa bdy tbrankov odstup trzybramkowa przewaga tuctov zpas przecitny mecz udret neporazitelnost pozosta niepokonanym uhajit vsledek obroni wynik uhrt bod zdoby punkt upevnit si veden umocni si na prowadzeniu adujc mistr urzdujcy mistrz tok na druhou pku atak na drug pozycj vlcovat soupee miady rywala vit ve vhru wierzy w wygran vst o ti gly prowadzi trzema bramkami vst skupinu prowadzi w grupie vechny gly padly po pestvce wszystkie gole pady po przerwie vyhrt pt nula wygra pi do zera vyhrt po prodlouen wygra po dogrywce vypustit souboj odpuci pojedynek vypustit utkn odpuci mecz vrok rozhodho decyzja sdziego vsledkov tabule tabela wynikw vysok vtzstv wysokie zwycistwo vyut pleitosti wykorzysta okazj vzjemn zpas bezporednia konfrontacja zahazovat ance marnowa szanse zaplatit da z nezkuenosti zapaci frycowe zaslouili jsme si vyhrt zasuylimy na wygran, zasuylimy na zwycistwo zastavit tok zatrzyma atak zesmnit soupee omieszy rywala zlomit odpor zama opr zmanipulovan vsledek kupiony wynik ztracen body stracone punkty zvit na 2:0 podwyszy na 2:0

- 115 -

10.3 Druyna brank bramkarz dorost trampkarze dorostenec trampkarz fyzioterapeut fizjoterapeuta glman bramkarz hr gracz, zawodnik instruktor instruktor junior junior kdr kadra kapitn kapitan kze dyscyplina klub klub kou trener masr masaysta mustvo druyna, ekipa nhradnk rezerwowy nominace powoanie obrana obrona obrnce obroca odchod odejcie odchovanec wychowanek posila wzmocnienie pestup transfer reprezentace reprezentacja reprezentant reprezentant rezerva rezerwy, druyna rezerw rozpoet budet sehrt se zgra si sestava skad spolupracovat wsppracowa stoper stoper svenci podopieczni svenkyn podopieczna pilmachr pomocnik trenr trener trnink trening trninkov treningowy trnovat trenowa tm druyna tonk napastnik tok atak zloha pomoc zlonk pomocnik zrann kontuzja zrann kontuzjowany k ak

WYRAENIA: bodov nejhor tm druyna z najmniejsz liczb punktw druh sestava drugi skad hlavn trenr pierwszy trener hvzdn jmno gwiazda klov hr kluczowy gracz, kluczowy zawodnik kouovat tm trenowa druyn lavika nhradnk awka rezerwowych lev obrnce lewy obroca msto v zkladn sestav miejsce w podstawowym skadzie nabdka k pestupu propozycja przejcia nhradn glman bramkarz rezerwowy odvoln trenra odwoanie trenera omlazovat tm odmadza druyn pod novm kouem pod wodz nowego trenera povst tm poprowadzi druyn prodlouit kontrakt przeduy kontrakt propikovan hvzdami naszpikowany gwiazdami pesunout do obrany przesun na obron pijt o msto v sestav straci miejsce w skadzie pm postup bezporedni awans reprezentan trenr trener reprezentacji sehran tm zgrana druyna sportovn editel dyrektor sportowy stedn zlonk rodkowy pomocnik irok kdr szeroka kadra veden klubu kierownictwo klubu vyhodit trenra wyrzuci trenera vymnit trenra zmieni trenera vyrovnan kdr wyrwnana kadra zkladn sestava podstawowy skad, pierwsza jedenastka

10.4 Igrzyska olimpijskie bojkotovat zbojkotowa bronz brz (brzowy medal) dobrovolnice wolontariuszka dobrovolnk wolontariusz hry igrzyska kov medal maskot maskotka medaile medal medailista medalista medailistka medalistka mise misja olympida olimpiada olympionik olimpijczyk paralympida paraolimpiada sportovit arena, obiekt sportowy stbro srebro (srebrny medal) vlajkono chory vprava ekipa zlato zoto (zoty medal)

WYRAENIA: ceremonil pedvn medail ceremonia wrczenia medali konat se jednou za tyi roky odbywa si raz na cztery lata letn olympijsk hry letnie igrzyska olimpijskie medailov poad klasyfikacja medalowa Mezinrodn olympijsk vbor Midzynarodowy Komitet Olimpijski nejvt sportovn udlost najwiksze wydarzenie sportowe

- 116 -

nst vlajku nie flag olympijsk mylenka idea olimpijska olympijsk pochode pochodnia olimpijska olympijsk psaha przysiga olimpijska olympijsk tafeta sztafeta olimpijska olympijsk vesnice wioska olimpijska olympijsk vlajka flaga olimpijska olympijsk hry igrzyska olimpijskie olympijsk ohe znicz olimpijski olympijsk rekord rekord olimpijski olympijsk slib lubowanie olimpijskie olympijsk symbol symbol olimpijski paralympijsk hry igrzyska paraolimpijskie pedvat medaile wrcza medale sada medail komplet medali

skldat psahu skada przysig slavnostn zahjen her uroczyste rozpoczcie igrzysk stupn vtz podium ukonen her zakoczenie igrzysk vyhlsit bojkot ogosi bojkot vzdt se startu na olympid zrezygnowa ze startu na olimpiadzie zahjit hry rozpocz igrzyska zahajovac ceremonil ceremonia otwarcia igrzysk zakonovac ceremonil ceremonia zamknicia igrzysk zaplit olympijsk ohe zapali znicz olimpijski zimn olympijsk hry zimowe igrzyska olimpijskie zlat medaile zoty medal

10.5 Pika nona antifotbal antyfutbol aut aut balon pika brank bramkarz bevno poprzeczka centrovat centrowa, zacentrowa defenziva defensywa, obrona delegt delegat dorka dobitka driblr drybler fotbal pika nona gl gol halfvolej pwolej hattrick hattrick hlavikovat gwkowa hradba mur hit boisko kapitulovat kapitulowa (ndk.), skapitulowa (dok.) kiks kiks kopaky korki kopat kopa kosa kosa (bardzo brutalny faul) kvalifikace (o co?) kwalifikacje (do czego?) levonoh lewonony lob lob m pika nky noyce obejt min odcentrovat zacentrowa odkop wykop odpskat odgwizda parda parada penalta rzut karny podtren podcicie poloas poowa (meczu) polovina poowa (boiska) pravonoh prawonony presing, presink pressing pehodit przerzuci pestvka przerwa pestelit przestrzeli pistren wyoenie (piki), asysta ple poowa (boiska) robinzonda robinsonada roh rg, korner rozcviovn rozgrzewka rozestaven ustawienie simulace symulacja s siatka skluz wlizg skoit rzuci si (o bramkarzu) skrovat wpisa si na list strzelcw stela strza stelec strzelec stdaka awka rezerwowych stdajc zmiennik ty supek volej wolej vybhnut wybieg vyrazit wybi (np. na aut) zakonen wykoczenie (akcji) zsah interwencja ze mur (przy rzucie wolnym) zfaulovat sfaulowa WYRAENIA: balon ho neposlouch pika go nie sucha bon s boczna siatka boj o m walka o pik brank byl bezmocn bramkarz by bezradny brankov ra linia bramkowa brankov pleitost okazja do zdobycia bramki brankov pomr stosunek bramek bt u me by przy pice bt v ofsajdovm postaven by na pozycji spalonej erven karta czerwona kartka dokat se branky doczeka si bramki dostat m do st posa pik do siatki dren za dres trzymanie za koszulk falovan stela podkrcony strza faul zezadu faul z tyu, faul od tyu fotbal lahodn oku pika mia dla oka fotbalov stnek witynia futbolu gl do atny gol do szatni gl pro ofsajd nebyl uznn gol nie zosta uznany ze wzldu na pozycj spalon hlavikovat nad bevno gwkowa nad poprzeczk hlavikov souboj pojedynek gwkowy hod rozhodho rzut sdziowski hra hlavou gra gow hra vysokou nohou gra wysok nog hr v poli gracz w polu chyba v obran bd obrony chytit penaltu obroni rzut karny

- 117 -

chytit stelu obroni strza klamav pohyb zwd konen hvizd kocowy gwizdek kontaktn branka bramka kontaktowa krl stelc krl strzelcw kvalifikan skupina grupa kwalifikacyjna kvalifikan utkn mecz kwalifikacji Liga mistr Liga Mistrzw ligov sout rozgrywki ligowe lovit m ze st wyciga pik z bramki mezisttn zpas mecz midzypastwowy naplit bevno strzeli w poprzeczk nadit penaltu podyktowa rzut karny nastaven as doliczony czas nastelit ty trafi w supek nedovolen zkrok faul nechytateln stela strza nie do obrony normln hrac doba regulaminowy czas gry obdren gl stracony gol obehrt obrnce ogra obroc obhodit vzduchem branke przelobowa bramkarza odebrn me odebranie piki odebrat m odebra pik odkryt branka pusta bramka odpskat ofsajd odgwizda spalonego ofsajdov past puapka ofsajdowa opustit hit opuci boisko oraztkovat ty trafi w supek pasivn hra bierna gra, pasywna gra po pestvce po przerwie poet neprstelnch minut ilo minut bez straty bramki Pohr UEFA Puchar UEFA postrann ra linia boczna probojovat se na mistrovstv Evropy wywalczy awans na mistrzostwa Europy promnit penaltu zamieni rzut karny na gola provit reflex glmana sprawdzi refleks bramkarza pchod na trvnk wejcie na boisko rozthnout hru do kdel rozcign gr na skrzyda situace jeden na jednoho sytuacja jeden na jednego skkajc m kozujca pika

stadin se zatahovac stechou stadion z zasuwanym dachem stt v ofsajdu sta na spalonym stroj na gly maszyna do strzelania bramek (o pikarzu) stela mezi tye strza w wiato bramki stela z voleje strza z woleja stelit po zemi strzeli po ziemi stbrn gl srebrna bramka svtov vbr reszta wiata (druyna) trestn kop rzut wolny tvrd stela mocny strza ukzat kartu pokaza kartk ukopnout m do autu wykopa pik na aut ton sla sia ataku uvidt ervenou kartu zobaczy czerwon kartk v zpase nepotkal m w czasie meczu nawet nie dotkn piki vedouc branka bramka dajca prowadzenie vrah glovch anc pikarz seryjnie marnujcy okazje vstelit gl strzeli gola vbr svta reszta wiata (druyna) vybojovat penaltu wywalczy rzut karny vyrazit nad bevno wybi nad poprzeczk vyrazit stelu wybi strza vyrazit z brankov ry wybi z linii bramkowej vyrobit hrubku popeni bd (powany) vyrovnvac branka wyrwnujca bramka vythnout lutou kartu wycign t kartk vytlait stelu na ty wybi strza na supek vzjemn bilance bilans bezporednich spotka zablokovat stelu zablokowa strza zaarovan branka zaczarowana bramka, zaklta bramka zahajovac zpas mecz inauguracyjny zahutn sted pole zagszczony rodek pola zakonit akci wykoczy akcj zakopnout m do autu wykopa pik na aut zvar ped brankou kocio , myn , zamieszanie zvren hvizd kocowy gwizdek zhutn obrana zagszczona obrona zimn pauza przerwa zimowa zlat gl zota bramka

10.6 Hokej na lodzie asistence asysta bekhend beckhend betony parkany brankovit pole bramkowe brusle ywy erven linia czerwona forhend forhend formace formacja hkovat zahacza hokej hokej hokejista hokeista hokejka hokejka hrazen banda lapaka rak, rkawica do chwytania krka mantinel banda modr linia niebieska nahrvka asysta, podanie njezdy rzuty karne oslaben 1. osabienie 2. gra w osabieniu plexisklo szybka w kasku pilba kask puk krek rolba rolba rozbruslen rozgrzewka tetina tercja vylouen kara, kary vyreka odbijaczka, rkawica do odbijania krka

- 118 -

WYRAENIA: rov rozhod sdzia liniowy desetiminutov trest dziesiciominutowa kara dodaten trest dodatkowa kara dvka stdaky drzwi awki rezerwowych dvouminutov trest dwuminutowa kara faul loktem faul okciem hokejov hl kij hokejowy, hokejka hra pt na pt gra piciu na piciu hra v oslaben gra w osabieniu hra vysokou hokejkou gra wysokim kijem hrt tvrtou lajnu gra w czwartej formacji hrt pt proti tem gra w piciu przeciwko trzem hrt v esti gra w szeciu jet penaltu wykonywa rzut karny ledn hokej hokej na lodzie ledov plocha tafla manvrovat s pukem manewrowa krkiem nhl smrt naga mier oddechov as czas (brany przez trenera) odkryt branka pusta bramka odvolat branke wycofa bramkarza pstn bitka bjka na pici poetn pevaha przewaga liczebna poetn vhoda przewaga liczebna poslat na led wysya na ld postaven mimo hru spalony posunut branka przesunita bramka potrestan hr ukarany gracz pihrvka na tonka podanie do napastnika pikryt puk przykryty krek pipendlit na mantinel rzuci na band (kogo) samostatn njezdy rzuty karne sedt na trestn lavici siedzie na awce kar spojnice branky spojenie stela mezi betony strza midzy parkany stela z otoky strza z obrotu trestn lavice awka kar trestn stlen rzuty karne ton psmo strefa ataku vodn tetina pierwsza tercja vrtit se z trestn lavice wrci z awki kar vysoko nesen hl zagranie wysoko uniesionym kijem zakzan uvolnn uwolnienie zlomen hokejka zamany kij hokejowy, zamana hokejka

10.7 Boks amatrsk amatorski band banda blokovat blokowa bolest bl boxer bokser boxerka bokserka boxma pojedynek bokserski boxovat boksowa federace federacja gard garda gong gong hk sierp klin klincz knokaut nokaut knokautovan znokautowany kolo runda lapa apa licence licencja odpotn odliczanie potn liczenie podlaha deski profesionln zawodowy, profesjonalny profiring ring profesjonalny promotr promotor protider kontruderzenie, kontra provaz lina ring ring roh rg roztrhnout rozdzieli rukavice rkawice sekundant sekundant souboj pojedynek sparingpartner sparingpartner vihadlo skakanka der cios hyb unik uhbat unika (ciosu) ven waenie vyzvat wyzwa vyzyvatel pretendent zpas pojedynek zsah trafienie zotavit se doj do siebie upan szlafrok WYRAENIA: anulovat vsledek anulowa wynik avizovan der sygnalizowany cios bantamov vha waga kogucia boxer tk vhy bokser wagi cikiej boxersk boty buty bokserskie boxersk kln pojedynek bokserski boxersk trenrky spodenki bokserskie boxovac hruka gruszka do boksowania, kukurydziak boxovac pytel worek bokserski bt odpotvn by liczonym bt potn by liczonym dosah pa zasig ramion dvanct kol po tech minutch dwanacie rund po trzy minuty hmotnostn kategorie kategoria wagowa chrni zub ochraniacz na zby inkasovat der zainkasowa cios knokautov der nokautujcy cios, nokautujce uderzenie lehk vha waga lekka leet v bezvdom lee nieprzytomny mistrovsk ps pas mistrzowski mu vha waga musza na povel rozhodho na komend sdziego nvrat do ringu powrt do ringu nedovolen der niedozwolony cios nespravedliv vrok rozhodch niesprawiedliwa decyzja sdziw

- 119 -

neutrln roh rg neutralny nezpsobil boje niezdolny do walki paprov vha waga papierowa perov vha waga pirkowa po zaznn gongu po gongu podn si ruky podanie sobie rki pokraovat v boji kontynuowa walk poslat k zemi posa na deski poslat soupee k zemi posa rywala na deski prce nohou praca ng profesionln boxer bokser zawodowy prohrt na body przegra na punkty pedstavit se v ringu zaprezentowa si w ringu pejt do toku przej do ataku pestoupit k profesionlm przej na zawodowstwo pisoudit vtzstv (komu?) wskaza na zwycistwo (kogo?)(na punkty) pytlov rukavice pistkwki ringov lka lekarz ringowy ringov rozhod sdzia ringowy rohov stolika taboret rohov kl supek narony rozbit obo rozbity uk brwiowy srie ran seria uderze, seria ciosw srie tvrdch der seria mocnych ciosw siln der silny cios souboj tkch vah pojedynek wagi cikiej spadnout na podlahu znale si na deskach stedn vha waga rednia supertk vha waga supercika technick knokaut nokaut techniczny tk vha waga cika

tvrd der mocny cios der do ledvin cios w nerki der loktem cios okciem der pod ps cios poniej pasa der za der cios za cios der zezadu cios z tyu derov srie seria ciosw udeit pst uderzy pici stn napomenut ustne upomnienie utekl po tech kolech uciek po trzech rundach vhov kategorie kategoria wagowa velterov vha waga prednia vst der wyprowadza cios vhodit runk do ringu rzuci rcznik na ring vrtit se do ringu wrci na ring vstt ped napotnm do deseti wsta przed doliczeniem do dziesiciu vyhlsit vtzem ogosi zwycizc vyhrt k.o. wygra przez nokaut vyhrt ve tvrtm kole wygra w czwartej rundzie vmna der wymiana ciosw vypsn na deset kol zakontraktowany na dziesi rund vzdt se titulu zrezygnowa z tytuu, zrzec si tytuu zpas veera pojedynek wieczoru zpas vypsan na osm kol pojedynek zakontraktowany na osiem rund zasadit der wyprowadzi cios zasypat soupee dery zasypa przeciwnika ciosami zvtzit ped limitem zwyciy przed czasem ensk box boks kobiet

10.8 Kolarstwo blatnk botnik cyklista 1.rowerzysta 2. kolarz cyklistika kolarstwo cyklistka 1. rowerzystka 2. kolarka asovka jazda na czas due dtka etapa etap hustilka pompka kolo rower kritrium kryterium nboj piasta nahustit napompowa napumpovat napompowa pedl peda peloton peleton prmie premia prolog prolog pevod przerzutka pilba kask rfek obrcz rm rama etz acuch sedlo siodeko sjezd zjazd sprint sprint stj grupa (nazwa druyny) stoupn podjazd lapn pedaowanie laptko peda pice szprycha nik ucieczka ventilek wentyl vrcha gral (zawodnik specjalizujcy si w premiach grskich) vrchaka gralka zvonek dzwonek WYRAENIA: brzdov pka manetka hamulca brzdov lanko linka hamulca clov ra linia mety asovka jednotlivc jazda indywidualna na czas doprovodn vozidlo pojazd techniczny drhov cyklistika kolarstwo torowe etapov vtzstv zwycistwo etapowe hlavn pole peleton gwny horsk asovka klasyfikacja grska horsk etapa etap grski horsk kolo rower grski jet na kole jecha na rowerze nasednout na kolo wsi na rower nst kolo na ramenou nie rower na ramionach praskl pneumatika przebita opona prudk sjezd stromy zjazd prjezd mstem przejazd przez miasto pedn svtilna lampa przednia rozumn tempo rozsdne tempo rov trikot rowa koszulka servisn vozidlo pojazd techniczny sesednout z kola zsi z roweru

- 120 -

silnin cyklistika kolarstwo szosowe slzt z kola zej z roweru spadnul mu etz spad mu acuch stjov kolega kolega z druyny sthac jzda pocig (za ucieczk) tk stoupn trudny podjazd vrchask prmie premia grska

vyhrt dv etapy wygra dwa etapy zadn koncov svtlo lampka tylna Zvod mru Wycig Pokoju zvodnk v niku uciekinier zhroutit se vyslenm pa z wyczerpania zptn odrazka odblask

10.9 Skoki narciarskie bezvt bezwietrzna pogoda bodovan kolo seria punktowana bodovat zdoby punkt (punkty) brzy se odrazit odbi si za wczenie celkov poad klasyfikacja generalna dlka skoku dugo skoku dojezd mstku dojazd dokzal skoit pes 200 m. skoczy ponad 200 metrw dopad ldowanie doplachtit dolecie doskkat dokoczy seri doskoit zeskok , zeskocznia (rzad.) finlov kolo seria finaowa ideln skokansk poas idealna pogoda na skakanie jednokolov zvod zawody z jedn seri skokw jury bod punkt sdziowski kombinza kombinezon konen poad klasyfikacja kocowa konstrukn bod punkt konstrukcyjny Kontinentln pohr Puchar Kontynentalny kritick bod punkt krytyczny krkolomn pd karkoomny upadek kvalifikace kwalifikacje lety na lych loty narciarskie mamut mstek skocznia mamucia mstek skocznia na jeho skocch bylo znt... po jego skokach byo wida... njezd najazd njezdov stopa tor rozbiegowy njezdov okno belka startowa nastoupit ke kvalifikaci przystpi do kwalifikacji nekvalifikovat se nie zakwalifikowa si nenastoupit do kvalifikace nie przystpi do kwalifikacji nepovolen dlka ly niedozwolona dugo nart nevyzpytateln vtr nieprzewidywalny wiatr normov bod punkt kalkulacyjny objevit se na mstku pojawi si na skoczni odloit start odoy start odraz odbicie, wybicie odrazov hrana prg skoczni odskkat przeprowadzi seri skokw okno belka startowa pd upadek poryv vtru poryw wiatru postup do finlov 30 awans do finaowej 30 prvn destka pierwsza dziesitka pedskokan przedskoczek peruit zvod przerwa zawody rekord mstku rekord skoczni rozjet zvod rozpoczte zawody skkat skaka skok skok skokan na lych skoczek narciarski skokansk reprezentace reprezentacja skoczkw sout drustev konkurs druynowy startovn listina lista startowa startovn pole lista startowa stornovat druh kolo anulowa drug seri Svtov pohr Puchar wiata patn se odrazit le si odbi telemark telemark tlesn hmotnost waga ciaa trninkov kolo seria treningowa Turn ty mstk Turniej Czterech Skoczni ustt usta velk mstek dua skocznia, wielka skocznia v wiea v rozhodch wiea sdziowska vydaen skok udany skok zvod byl zruen zawody zostay odwoane zvod drustev zawody druynowe zkuebn kolo seria treningowa

10.10 Formua 1 blokovat blokowa box boks depo boks jezdec kierowca kolo okrenie kvalifikace eliminacje mechanik mechanik monopost bolid obut ogumienie okruh tor overal kombinezon padok padok penalizovat kara pilot pilot pedjet wyprzedzi pedjdt wyprzedza pilba kask rovinka prosta stj zesp, stajnia startr starter telemetrie telemetria testovat testowa trnink trening zatka zakrt zvod wycig

- 121 -

WYRAENIA: bl vlajka biaa flaga ern vlajka czarna flaga erven vlajka czerwona flaga dojet do cle na tetm mst dojecha do mety na trzeciej pozycji dokonit zvod ukoczy wycig (o kierowcy) jezdit za BMW jedzi w BMW modr vlajka niebieska flaga na mokru na mokrej nawierzchni nedokonit zvod nie ukoczy wycigu nekvalifikoval se do zvodu nie zakwalifikowa si do wycigu non zvod nocny wycig ohnivzdorn kombinza kombinezon ognioodporny parc ferm park zamknity, park ferm pole position pole position pedjet o kolo zdublowa pedjdc manvr manewr wyprzedzania safety car samochd bezpieczestwa startovn slo numer startowy stop & go kara dziesiciu sekund achovnicov vlajka flaga w szachownic trninkov as czas na treningu v zatce na zakrcie vmna pneumatik zmiana opon zajet do boxu zjecha do boksu zastvka v boxech pit stop zvod za umlho osvtlen wycig przy sztucznym wietle zvod zaal wycig si rozpocz zelen vlajka zielona flaga lut vlajka ta flaga

10.11 Siatkwka antnka antenka bloka zawodnik blokujcy blokovn blokowanie dra v obran dziura w obronie dvojblok blok podwjny eso as jednoblok blok pojedynczy koncovka setu kocwka seta libero libero mebol meczbol mrtv m net nahrva rozgrywajcy nesen m niesiona pika obrann blok blok obronny odbjen siatkwka oddechov as czas odraen me odbicie piki odraen od st odbity od siatki odraen od bloku odbity od bloku pska tama plov volejbal siatkwka plaowa podn serw, zagrywka podn z vskoku serw z wyskoku podat zaserwowa podvajc hr gracz serwujcy podvat serwowa probt blok przebi blok prorazit blok przebi blok pelobovat blok przelobowa blok pestvka mezi sety przerwa midzy setami pijmat podn przyjmowa serw, odbiera serw servis serw, zagrywka set set s siatka taen m pika niesiona tie-break tie-break trojblok blok potrjny u st przy siatce tok atak volejbal siatkwka vyhnout se bloku omin blok vskok wyskok vytluen do autu wybicie na aut zkazit podn zepsu serw, zepsu zagrywk ztrta podn strata zagrywki

10.12 Koszykwka asistence asysta basketbal koszykwka basketbalista koszykarz basketbalistka koszykarka blok blok blokovat blokowa centr center tvrtina kwarta deska tablica doskok zbirka driblink drybling driblovat kozowa klakson syrena ko kosz kokov koszykwka kroky bd krokw kryt krycie nedovolen niedozwolony obrouka obrcz (kosza) palubovka parkiet ptice pitka pivot rodkowy rozehrva rozgrywajcy rozskok rzut sdziowski (na pocztku meczu) ska siatka (kosza) stela rzut time-out czas trojka rzut za 3 punkty zasunut wsad zablokovat zablokowa zna strefa ztrta strata

- 122 -

WYRAENIA: bet s mem biec z pik dt ko trafi do kosza, zdoby punkty dt ko za dva body trafi za dwa punkty driblink mezi nohama drybling midzy nogami hzet na ko rzuca do kosza hr v zmez zawodnik poza boiskiem koncov ra linia kocowa ko soupee kosz rywala ko ze hry kosz z gry m je ve he pika w grze m v zmez pika poza boiskiem oddechov as czas odebrn me soupei odebranie piki rywalowi odret m o zem odbija pik o ziemi prce nohou praca ng pravidlo ticeti sekund regua trzydziestu sekund pejt pes obrnce min obroc pihrt nkomu m poda komu pik pipsat si blok zaliczy blok spadnout do koe wpa do kosza technick chyba bd techniczny trestn hod rzut osobisty udlat si 3 fauly popeni 3 faule uchopit m zapa pik, chwyci pik ton doskok zbirka w ataku ton faul faul w ataku veden me prowadzenie piki vhodit m do koe wrzuci pik do kosza vkov pevaha przewaga wzrostu zisk me zyskanie piki, odbir piki dost o stdn proba o zmian

10.13 Tenis beckhend bekhend tyhra debel dvojhra gra pojedyncza dvorec kort eso as serwisowy gem gem hrt tenis gra w tenisa kurt kort mebol meczbol npah zamach patnct pitnacie raketa rakieta rozpinkn rozgrzewka setbol setbol skre krecz skreovat skreczowa tenis tenis tenista tenisista tenistka tenisistka topspin topspin ticet trzydzieci der uderzenie WYRAENIA: bez ztrty setu bez straty seta ra podn linia serwisowa dlov podn atomowy serw grandslamov turnaj turniej wielkoszlemowy hlava rakety gwka rakiety kazit podn psu zagrywk, psu serw kontinentln dren chwyt kontynentalny m se dotknul st pika dotkna siatki minout m nie trafi w pik nevynucen chyba niewymuszony bd ptisetov piciosetowy prohrt prvn set przegra pierwszego seta toen m podkrcona pika tsetov zpas trzysetowy mecz u st przy siatce ve tyech setech w czterech setach vrcen podn return vchodn dren chwyt wschodni zpadn dren chwyt zachodni zmna stran zmiana stron 10.14 Lekkoatletyka atletka lekkoatletka bh bieg bec biegacz bkyn biegaczka cl meta desetiboj dziesiciobj desetiboja dziesicioboista halov halowy hod rzut chze chd kolo runda koula miotacz kul koulaka miotaczka kul laka poprzeczka maratonec maratoczyk maratonkyn maratoczyk(kobieta) napomnn upominanie (w chodzie) odstrkvn odpychanie, popychanie okruh okrenie pedvka przekazanie pekka 1. przeszkoda 2. potek peskoit przeskoczy plmaraton pmaraton rozbh rozbieg spurt finisz spurtovat finiszowa startr starter tartan tartan trojskok trjskok vrh miot vystartovat wystartowa vka 1. wysoko 2. skok wzwy vytrvalec maratoczyk zatka uk, zakrt zpomalit zwolni zrychlen przyspieszenie zvolnit zwolni zvonec gong (oznajmujcy ostatnie okrenie)

- 123 -

WYRAENIA: diktovat tempo dyktowa tempo dobhnout do cle dobiec do mety dotahovat se na nkoho dogania kogo druh skok drugi skok msto na startu miejsce na starcie Na msta! Pipravit! Start! Na miejsca! Gotowi! Start! nst tafetov kolk nie paeczk nevydaen pokus nieudana prba nezdaen pokus nieudana prba osobn maximum rekord yciowy postoupit do finle awansowa do finau pedat tafetov kolk przekaza paeczk pedasn odstartovat przedwczenie wystartowa pekonat laku przeskoczy poprzeczk pekonat pekku pokona przeszkod rozmstn pekek rozmieszczenie przeszkd shodit laku zrzuci poprzeczk skkat do dlky skaka w dal skkat do vky skaka wzwy skkat o tyi skaka o tyczce skok do vky skok wzwy skok vysok skok wzwy snait se nkoho dobhnout stara si kogo dogoni sprint na sto metr sprint na 100 metrw stahovat nskok zmniejsza przewag startovac pistole pistolet startowy startovn vstel strza startowy startovn ra linia startu tafetov kolk paeczka udlat si osobk ustanowi rekord yciowy ult start spali ulit start spalony start vytvoit si urit nskok wypracowa sobie przewag zvr zvodu kocwka wycigu zmrnit rychlost zmniejszy prdko ztratit tafetov kolk zgubi paeczk 10.15 Golf albatros albatros bag torba golfowa bunker bunkier ipovac der chip st jamkovit czyta green dlouh hra gra duga draw draw dro draw fervej fairway golfista golfista golfistka golfistka golfov vozk wzek golfowy green green grn green hledat mek szuka pieczki hra na rny gra na uderzenia hrt golf gra w golfa hit pole golfowe huk hook hl kij chip chip jamka doek jamkov hra gra na doki jamkovit green krtk hra gra krtka lc hole lico kija mvnout se machn si mek se kutl pieczka si turla npah zamach netrefit mek nie trafi w pieczk obal pokrowiec odpalit miejsce rozpoczcia gry pitch pitch podloka podstawka postoj pozycja praporek chorgiewka raf rough rna uderzenie rough rough siln dren chwyt silny slab dren chwyt saby lajs slice vnj okraj jamkovit fringe vodn pekka przeszkoda wodna elezo elazo

10.16 Gimnastyka akrobacie akrobacja, akrobacje bradlo porcz cviebn bor strj do wicze cviit na hrazd wiczy na drku dep przysiad elegance elegancja gymnasta gimnastyk gymnastka gimnastyczka hmat chwyt hmit wymach hrazda drek chze po rukou chodzenie na rkach kotoul fikoek k ko madlo ek (na koniu) npravn gymnastika gimnastyka korekcyjna odraz odbicie odrazov mstek trampolina pednoit wycign nog do przodu pedpait wycign ramiona do przodu pehmat bd pemet przewrt peskok przeskok pipait opuci ramiona w d pipait! ramiona w d! pustit se puci si rovnovha rwnowaga rozcvika rozgrzewka roznoit stan w rozkroku roznoka skok w rozkroku salto vped se sedmi obraty salto w przd z siedmioma obrotami salto vzad salto do tyu sed siad

- 124 -

skok skok skrka przeskok kuczny skrmo w pozycji kucznej souru oburcz stoj postawa stoj na jedn ruce postawa na jednej rce stoj na rukou stanie na rkach stoj rozkromo pozycja rozkroczna svis zwis vdsk bedna skrzynia gimnastyczna vihadlo skakanka klon skon krok krok w bok

unoit postawi nog w bokserskie upait wycign rce w bok vis zwis vismo w zwisie, wiszc visut hrazda trapez vvih przedmach vzepen podparcie vzpait podnie ramiona w gr vzpim wyprost zklon skon do tyu znoka przeskok z podgitymi nogami zapait wyrzuci ramiona do tyu ztratit rovnovhu straci rwnowag 10.17 Jedziectwo

balotda balotada blou siwek cajk uprz cval galop cvlat galopowa dt se do klusu puci si kusem derby derby grok ko jabkowity halfra udzienica hipodrom hipodrom hndk gniadosz hebec ogier hb rebak hva grzywa jet klusem jecha kusem jet tryskem jecha cwaem jezdk dokej jezdec jedziec jezdkyn amazonka jzdrna ujedalnia, mane kamae getry klapky na oi klapki na oczy klisna klacz klus kus, trucht klusk kusak ko wonica kosk dostihy wycigi konne kopyto kopyto k ko lysina strzaka neposlun k nieposuszny ko

nozdra nozdrza ohlvka udzienica ot lejce, cugle oxer okser parkr parkur podkova podkowa ponk kucyk postroj uprz peskoit pekku przeskoczy przez przeszkod rajtky bryczesy ryzk kasztanek sedl siodarz, rymarz sedlat sioda sedlo siodo sesednout z kon zsi z konia stj stajnia, stadnina stjnk stajenny strak pstrokaty ko lehnout biem smagn batem trestn bod punkt karny trysk cwa tmen strzemi udidlo wdzido, kiezno udret se v sedle utrzyma si w siodle uzda uzda vozka wonica vrank kary vyhazovat wierzga vysedat na kon wsiada na konia vysednout na kon wsi na konia okej dokej 10.18 ywiarstwo figurowe

arabeska arabeska axel axel, aksel brusle ywy bruslit jedzi na ywach tvern skok poczwrny skok flip flip holubika jaskka krasobrusla ywiarz figurowy krasobruslaka ywiarka figurowa krasobruslen ywiarstwo figurowe krok krok ledn revue rewia lodowa lutz lutz otka obrt

pirueta piruet rittberger rittberger skok skok spirla spirala sportovn dvojice para sportowa sportovn pry zawody par sportowych synchronizovan krasobruslen ywiarstwo synchroniczne estkov systm system szstkowy tance na led zawody par tanecznych toeloop toeloop trojit axel potrjny axel, potrjny aksel voln jzda program dowolny zvedan figura podnoszenie

- 125 -

10.19 Nurkowanie akvalung akwalung batysfra batysfera bje boja dekomprese dekompresja hloubka gboko hloubkomr gbokociomierz keson keson kompas kompas manometr manometr maska maska ndech wdech neopren neopren nitrox nitroks octopus oktopus ploutev petwa potp nurek skafandr skafander sktr skuter nurkowy svtilna latarka norchl fajka tlak cinienie tes rafa voda woda vdech wydech WYRAENIA: dekompresn komora komora dekompresyjna dekompresn zastvka przystanek dekompresyjny plavat pod vodou pywa pod wod podvodn hokej hokej podwodny ponoit se do mal hloubky zanurzy si na ma gboko potpsk kurz kurs nurkowania potpsk oblek skafander potpsk zvon dzwon nurkowy psac tabulka tabliczka nurkowa stlaen vzduch skompresowane powietrze such oblek skafander suchy teplota vody temperatura wody vodotsn hodinky zegarek wodoszczelny vzduchov embolie zator gazowy zadret dech wstrzyma oddech ztov opasek pas balastowy

10.20 Podstawowe sownictwo potoczne bek obroca bodyek bodik bt vykartovan pauzowa za kartki doklepnut dobitka fazona forma jedenctka jedenastka (o skadzie i rzucie karnym) jedenadvactka reprezentacja U-21 kanady kanadyjki kanr przegrana 6:0 w tenisie katr awka kar lavice hanby awka kar ma mecz nastaven doliczony czas gry osmnctka kadra U-18 patika pitka, zagranie pit plcaka worek treningowy (o zawodniku) plichta remis prastko net (w tenisie) propadk kompromitacja pesilovka gra w przewadze petrnovan przemczony (treningami) sedl za katrem siedzia na awce kart setnout ci (brutalnie sfaulowa) silni kolarz szosowy sme cina, cicie smea gracz dobrze cinajcy slo sytuacja sam na sam stdaka awka rezerwowych svka wieca lapka peda (w rowerze) tenisk pika tenisowa trestn awka kar trestk rzut wolny tutovka pewniak (druyna), stuprocentowa sytuacja zadovka podanie do tyu zlivka kiwka (w siatkwce)

- 126 -

11 KULTURA 11.1 Film dabing dubbing dabovat dubbingowa dvojnice 1. dublerka 2. sobowtr (kobieta) dvojnk 1. dubler 2. sobowtr filma filmowiec filmografie filmografia filmotka filmoteka filmovat filmowa herec aktor hereka aktorka choreografie choreografia jeb dwig z kamer kamera kamera kameraman kamerzysta, operator kamery kaskadr kaskader kinematografie kinematografia klapka klaps koprodukce koprodukcja kultovn kultowy naivn naiwny natet krci natoit nakrci parodie parodia pornofilm film pornograficzny premira premiera reisr reyser rolika rlka scn scenariusz scnografie scenografia sestih monta sesthat zmontowa statista statysta statovat statystowa stina montaownia tb sztab, ekipa titulky napisy inkovat wystpowa, gra veledlo wielkie dzieo, arcydzieo videopjovna wypoyczalnia wideo zfilmovat sfilmowa

WYRAENIA: adaptace romn adaptacja powieci celoveern film film fabularny dlouhometrn film film dugometraowy dokumentrn film film dokumentalny dret se scne trzyma si scenariusza erotick scna scena erotyczna film napchovan nsilm film naszpikowany przemoc filmov pehldka przegld filmw filmov tvorba twrczo filmowa filmov archv archiwum filmowe filmov kritik krytyk filmowy filmov psek tama filmowa filmov prmysl przemys filmowy hereck nadn talent aktorski hereck vkon rola hrla samu sebe graa sam siebie hrt hlavn roli gra gwn rol hvzdn obsazen film film z gwiazdorsk obsad jedna z rol jedna z rl kinematografie kinematografia krtkometrn film film krtkometraowy krvelan scny krwawe sceny mluvit do mikrofonu mwi do mikrofonu nafilmovan v Polsku nakrcony w Polsce najmat statisty zatrudnia statystw napsat scn napisa scenariusz nasazovat do distribuce wprowadza do dystrybucji natec den dzie zdjciowy natoit film nakrci film nechat se komandovat od reisra wykonywa polecenia reysera nm film niemy film nepli zdail niezbyt udany nzk umleck rove niski poziom artystyczny nzkorozpotov film film niskobudetowy nominovn na Oscara nominowany do Oscara obsadit do role obsadzi w roli odvn scny odwane sceny, miae sceny opaten titulkami z napisami postelov scna scena kowa propjit nkomu svj hlas uyczy komu swojego gosu piblbl film gupi film pijmout s nadenm przyj z entuzjazmem pinst vhlas przynie saw smrt hrdiny mier bohatera stt za zhldnut by wartym obejrzenia svlkat se ped kamerou rozbiera si przed kamer synchronizovat zvuk a obraz zsynchronizowa dwik i obraz tituln postava tytuowy bohater tragick konec tragiczny koniec uvst v distribuci wprowadzi do dystrybucji vodn titulky czowka vc vkusu sprawa gustu vedlej role rola drugoplanowa vyhrvat festivaly wygrywa festiwale vystihnout drastick scny wyci drastyczne sceny vystihnout scnu wyci scen vytouen role wymarzona rola vzniknout na motivy romnu powsta na motywach powieci zahrt si ve filmu zagra w filmie zajmav film interesujcy film, ciekawy film zamit kameru na hereku skierowa kamer na aktork zvren titulky napisy kocowe zvukov film film udwikowiony

- 127 -

11.2 Teatr absurdita absurd aktovka sztuka w jednym akcie balkn balkon inohra teatr dramatyczny djstv,akt, jednn akt dekorace dekoracja dialog dialog dikce dykcja divci widzowie, publiczno divadlo teatr divk widz drama dramat fabule fabua foyer foyer gag gag gestikulace gestykulacja gesto gest herec aktor hereka aktorka hlas gos hledit widownia hrdina bohater huet bucze improvizace improwizacja inscenace inscenizacja inspicient inspicjent interpretace interpretacja jednn akt jevit, scna scena kabuki kabuki komedie komedia komik komik kostm kostium kritika krytyka kulisa kulisa loutka marionetka le loa mezihra intermezzo, interludium mim mim mimika mimika monolog monolog muzikl muzikal napt napicie npovda sufler obsadit obsadzi ochotnice amatorka ochotnk amator opona, zclona kurtyna ouvertura uwertura postava posta potlesk aplauz, owacje propadlit zapadnia proscnium proscenium pestrojit se przebra si publikum publiczno rekvizita rekwizyt repertor repertuar revue rewia reie reyseria role rola scnick sceniczny scnografie scenografia ske skecz stnohra teatr cieni aek pajac, klaun atna szatnia atn szatniarz atnka szatniarka teatrolog teatrolog teatroloka teatrolog (kobieta) tleskat bi brawa, klaska tragikomedie tragikomedia trma trema truchlohra tragedia uvst wystawi variet rewia vypskat wygwizda vprava scenografia vyprav narrator vyprvn 1. narracja 2. opowiadanie zkouka prba zparodovat sparodiowa WYRAENIA: bt na repertoru by w repertuarze ern komedie czarna komedia divadeln hra przedstawienie teatralne divadeln kuktko lornetka teatralna divadeln pracovnk pracownik teatru divadeln vda teatrologia hrt nkolik postav gra kilka postaci charaktern veselohra komedia charakterw jak je obsazen? kto wystpuje? jevitn dn akcja na scenie jt k divadlu i do teatru komedie od Molira komedia Moliera lidov divadlo teatr ludowy lstek do divadla bilet do teatru loutkov divadlo przedstawienie kukiekowe mt kontakt s publikem mie kontakt z publicznoci nalit herce ucharakteryzowa aktora npovdn budka budka suflera nasadit si paruku zaoy peruk obtn role trudna rola opona pad kurtyna opada opona se rozhrnuje kurtyna rozsuwa si opustit jevit zej ze sceny, opuci scen osvtlit jevit owietli scen otec jevit scena obrotowa poulin divadlo teatr uliczny povstat a tleskat wsta i bi brawa pedstaven pro dti przedstawienie dla dzieci staen z repertoru zdjty z afisza, zdjty z repertuaru studovat divadeln vdu studiowa teatrologi svtla zhasnaj wiata gasn svtlo zhaslo wiato zgaso, wiata zgasy uklonit se obecenstvu ukoni si widowni uml vousy sztuczne wsy uzaven pedstaven przedstawienie zamknite vyla na jevit wysza na scen

- 128 -

11.3 Muzyka akord akord alt alt altista alcista altistka alcistka andante andante rie aria baryton baryton bas bas bubenk perkusista canzona kancona, kanzona tvrttn wierton decima decyma dirigent dyrygent disonance dysonans divertimento diwertimento duo duet dustko tumik etuda etiuda figurln figuralny filharmonie filharmonia fis fis fltnista flecista fuga fuga hmatnk gryf hudba muzyka hudebn muzyczny hudebnice muzyczka hudebnk muzyk hymna hymn chromatika chromatyka interval interwa intonace intonacja jdlovat jodowa kakofonie kakofonia kancionl kancjona klarinetista klarnecista klavrista pianista klavristka pianistka koda koda koloratura koloratura komponovat komponowa kompozice kompozycja kontraalt kontralt konzervato konserwatorium kvarta kwarta kvarteto kwartet kvinta kwinta ladi stroiciel ladika kamerton ladit stroi lento lento libozvunost eufonia libretista librecista leitmotiv motyw przewodni, lejtmotyw meloman meloman menuet menuet metronom metronom meziakt antrakt mezzosoprn mezzosopran muzikant muzyk muzikantka muzykantka nelibozvuk dysharmonia nona nona notace notacja notovat si nuci da oda odrka kasownik oktva oktawa opera opera oratorium oratorium orchestr orkiestra orchestrln orkiestrowy osminka semka partitura partytura pentatonika pentatonika psnk piosenkarz podladn nastrojony polyfonie polifonia pozounista puzonista preludium preludium prima pryma prstoklad aplikatura pedehra uwertura pltn pton refrn refren rulada rulada sbor chr sekunda sekunda septima septyma serenda serenada sexta seksta sexteto sekstet skldat komponowa skladatel kompozytor smyec smyczek slista solista sonta sonata soprn sopran sopranistka sopranistka souzvuk wspbrzmienie stupnice gama symfonie symfonia tabulatura tabulatura tambor dobosz tenor tenor tnika tonika trio trio trojzpv tercet trsat szarpa struny ukolbavka koysanka prava aranacja varhank organista vyslechnout wysucha vyukvat takt wybija takt zatroubit zatrbi zaznt zabrzmie zpv piew zpvk piewak zpvnk piewnik zpvat piewa

- 129 -

WYRAENIA: absolutn sluch such absolutny akustick sl sala akustyczna basov kl klucz basowy brt hodiny zpvu bra godziny piewu ciknsk kapela kapela cygaska st v notch czyta nuty tvrov nota wiernuta dirigovat orchestr dyrygowa orkiestr doprovzel ji na klavr akompaniowa jej na pianinie durov stupnice gama durowa elektronick hudba muzyka elektroniczna houslov kl klucz wiolinowy hr na buben perkusista hudebn nadan uzdolniony muzycznie kabaretn zpvk piewak kabaretowy klasick hudba muzyka klasyczna komorn hudba muzyka kameralna koncertn sl sala koncertowa melodick linka linia melodyczna mollov stupnice gama molowa neumt zpvat nie umie piewa notov psmo pismo nutowe pod taktovkou... pod batut... poslouchat hudbu sucha muzyki pedznamenn znak chromatyczny dit orchestr dyrygowa orkiestr skladba pro klavr utwr na fortepian smen sbor chr mieszany symfonick orchestr orkiestra symfoniczna midlat na housle rzpoli na skrzypcach temperovan ladn system temperowy troubit na trubku trbi do trbki uitel zpvu nauczyciel piewu vn hudba muzyka powana vyukvat takt wybija takt vyuovat zpv uczy piewu zbavn hudba muzyka rozrywkowa zapamatovat si melodii zapamita melodi zpvat falen faszowa zpvat ve sboru piewa w chrze

11.4 Instrumenty muzyczne akordeon akordeon altsaxofon saksofon altowy anglick roh roek angielski balalajka baaajka bandoneon bandoneon barokn kytara gitara barokowa basetov klarinet klarnet basetowy basklarinet klarnet basowy bendo banjo, bando bic nstroje instrumenty perkusyjne bodhrn bodhran brumle drumla buben bben buzuki buzuki cajn kachon cembalo klawesyn cimbl cymbay citera cytra elesta czelesta dechov nstroje instrumenty dte didgeridco didgeridco drnkac nstroj instrument szarpany dulcian sztort er hu erhu fagot fagot foukac harmonika harmonijka ustna Galtonova pala piszczaka Galtona gong gong guena guzheng harfa harfa helign helikon hoboj obj hudebn nstroj instrument muzyczny kantele kantele kastanty kastaniety klavr fortepian koncertina concertina kontrabas kontrabas kontrafagot kontrafagot kornet kornet kdlovka skrzydwka lesn roh rg, waltornia lesn roh waltornia loutna lutnia lyra lira mandola mandola mandolna mandolina marimba marimba moodswinger moodswinger mridanga mridanga ninra lira korbowa Panova fltna fletnia Pana, syringia pikola flet piccolo pipa pipa pozoun puzon pn fltna flet poprzeczny rumba koule marakasy saxofon saksofon saz saz sitr sitar smycov nstroj instrument smyczkowy strunn nstroj instrument strunowy almaj szaamaja amisen shamisen tabla tabla tahac harmonika harmonia rczna theremin theremin trubka trbka tuba tuba tympn kocio d oud udu udu varhany organy violoncello wiolonczela viv buben werbel xylofon ksylofon zobcov fltna flet prosty esov nstroj instrument dty blaszany

- 130 -

11.5 Sztuki plastyczne akt akt akvarel akwarela ansambl ansambla autoportrt autoportret barva farba barva kolor bienle biennale mranice gryzmoy dadaismus dadaizm detail detal devoryt drzeworyt enkaustika enkaustyka expresionismus ekspresjonizm expresionista ekspresjonista falzifikt falsyfikat freska fresk futurismus futuryzm grafik grafik grafika grafika grafit grafit ikona ikona ilustrace ilustracja impresionismus impresjonizm impresionista impresjonista impresionistick impresjonistyczny kol collage kompozice kompozycja kontura kontur kopie kopia kovoryt metaloryt krajina pejza krajin pejzaysta krajinomalba pejza kresba rysunek kresli rysownik kresl rysownik kda kreda kubismus kubizm kva gwasz k kicz kovit kiczowaty litografie litografia malba malowido mal malarz malka malarka malstv malarstwo malovat malowa mecen mecenas mdiryt miedzioryt mdirytectv miedziorytnictwo mozaika mozaika nrt szkic nrtnk szkicownik nkres szkic nakreslit narysowa obrzek obrazek obrys kontur olejomalba obraz olejny originl orygina papr papier pastelka kredka podmalovat podmalowa podobizna podobizna pointilismus puentylizm portrt portret postavec sztaluga pozad to proporce proporcja, proporcje rm rama sgrafito sgraffito skica szkic skicovat szkicowa stojan stojak surrealismus surrealizm erosvit pmrok ttec pdzel umlec artysta umlkyn artystka umn sztuka umnovda nauka o sztuce uspodn kompozycja veduta weduta veledlo arcydzieo vernis wernisa vitr, vitraj witra vkus gust vydrait wylicytowa vstava wystawa vystavit wystawi vystavovat wystawia zti martwa natura

WYRAENIA: abstraktn umn sztuka abstrakcyjna djiny umn historia sztuki deskov malstv malarstwo tablicowe kulturn smetnka mietanka kulturalna lidov tvoivost twrczo ludowa linern perspektiva perspektywa linearna malsk pltno ptno malarskie malovat akty malowa akty mchat barvy miesza farby milovnk umn mionik sztuki mt potebu tvoit mie potrzeb tworzy na obraze jsou ti eny na obrazie s trzy kobiety namalovat obraz namalowa obraz nanet barvu nakada farb napnac rm blejtram nstnn malba malowido cienne nauit se kreslit nauczy si rysowa nepodaen obraz nieudany obraz nesmyteln barva farba niezmywalna odstny barev odcienie kolorw olejov barva farba olejna paleta barev paleta kolorw pastzn malba impast pracovat na dle pracowa nad dzieem prohldnout si obraz obejrze obraz rozvjet umleck nadn rozwija talent artystyczny sbrka obraz kolekcja obrazw sedmero svobodnch umn siedem sztuk wyzwolonych stt aktem pozowa nago tah ttcem pocignicie pdzla umleck tvorba twrczo artystyczna

- 131 -

umleck dlo dzieo sztuki umleck cit zmys artystyczny umleck smr kierunek w sztuce, kierunek artystyczny umleck spolek stowarzyszenie artystw umleck styl styl artystyczny umn pro umn sztuka dla sztuki uspodat vstavu zorganizowa wystaw vrn kopie wierna kopia veejn draba licytacja publiczna vodov barvy farby akwarelowe

vystaven obrazy wystawione obrazy vystaven pedmt wystawiony przedmiot vstavn katalog katalog wystawy vystupovat pod umleckm jmnem wystpowa pod pseudonimem artystycznym vtvarn umn sztuki plastyczne zachytit nco uchwyci co zdail obraz udany obraz znalec umn znawca sztuki nrov obraz obraz rodzajowy

11.6 Rzeba busta popiersie cizelovat cyzelowa dlto duto instalace instalacja maskaron maszkaron metopa metopa model sochy model rzeby mramorov socha rzeba w marmurze mramorov marmurowy, z marmuru odhalit sochu odsoni rzeb odlitek odlew odlit z bronzu odlany z brzu pamtnk pomnik podstavec cok pomnk pomnik postavit nkomu pomnk postawi komu pomnik rytec grawer ezba rzeba ezb rzebiarz ezbstv rzebiarstwo sdra gips sdrov model model gipsowy socha 1. rzeba 2. posg, statua sochask technika technika rzebiarska soka posek souso grupa rzeb tvarovat formowa ult z bronzu odla z brzu v ivotn velikosti w naturalnej wielkoci vyrt wygrawerowa vytesat ve skle wyku w skale vytesat z kamene wyciosa z kamienia ztvrnit sochu wyrzebi

11.7 Showbiznes album album aplaus aplauz celebrita celebryta cena nagroda deska pyta ddej didej fanklub fan klub fanouek fan fanynka fanka festival festiwal galaveer wieczr galowy happening happening herec aktor hereka aktorka honor honorarium hvzda gwiazda idol idol koncert koncert koncertovat koncertowa kritik krytyk lht kama oblbovat ogupia oblbenost popularno ocenit doceni, nagrodzi okoukan spowszedniay playback playback ples bal podat organizowa poadatel organizator pedstrat udawa pseudohvzda pseudogwiazda recitl recital slva sawa slavn sawny snobsk snobistyczny lgr szlagier ou show oubyznys showbiznes technoparty technoparty topmodelka topmodelka vhlas sawa zkulis kulisy zpvaka piewaczka zpvat piewa

- 132 -

WYRAENIA: bt stedem pozornosti by w centrum uwagi debutov album debiutancki album dv skupina girls band dlouhohrajc deska pyta dugograjca dopadnout lpe wypa lepiej doshnout popularity sta si popularnym hromov potlesk gromkie oklaski hvzdn karira gwiazdorska kariera charitativn koncert koncert charytatywny chlapeck skupina boysband kazit mlde psu modzie kouzlo vyprchalo czar prys lovec autogram owca autografw mimo kameru poza kamer mt na repertoru mie w repertuarze modelingov agentura agencja modelek na vslun slvy u szczytu sawy nahrvac spolenost koncern muzyczny njemn tleska klakier nic nen zadarmo nie ma nic za darmo pveck karira kariera muzyczna pod ztitou pod patronatem poutt v rdiu puszcza w radiu pzovat fotografm pozowa fotografom pevzt cenu odebra nagrod pithnout pozornost mdi przycign uwag mediw rozdvat autogramy rozdawa autografy rozezpvat publikum rozpiewa publiczno, rozgrza publiczno rozjet koncert rozkrci koncert, rozgrza publiczno rozmary hvzd kaprysy gwiazd sehnat autogram zdoby autograf sklidit zaslouen potlesk zebra zasuone brawa sklzet potlesk zbiera brawa, zbiera owacje slva mu stoupla do hlavy woda sodowa uderzya mu do gowy slibovat si nco od setkn s nkm obiecywa sobie co po spotkaniu z kim slov drha kariera solowa svlkat se do naha rozbiera si do naga tleskat ve stoje bi brawa na stojco udlat show zrobi show vechny skladby jsou na jedno kopyto wszystkie utwory s na jedno kopyto vydat desku wyda pyt vystoupit v televizi wystpi w telewizji vzdt se honore zrzec si honorarium za kadou cenu za wszelk cen zaslouen potlesk zasuone brawa, zasuone owacje zmizet ze scny znikn ze sceny znm postava znana posta znm tv znana twarz, znajoma twarz zpvat na playback piewa z playbacku zstvat ve stnu pozostawa w cieniu dost o autogram proba o autograf

- 133 -

12 PRZYRODA 12.1 Woda akvrium akwarium bahno szlam, mu, boto bazn basen bezodtokov bezodpywowy bystina rwcy potok grski crek wski strumie wody delta delta dno dno fjord fiord gejzr gejzer hladina poziom, tafla, lustro (wody) hlubina gbina, gbia hlubok gboki hlub gbszy hrz tama chlstat pluska, bryzga jez jaz jezernat jeziorzysty jezero jezioro jezrko jeziorko jzek jazik kalit mci kaln mtny kanl kana kapka kropla kaskda kaskada kana 1. fontanna 2. studnia uliczna koryto koryto kypt kipie laguna laguna led ld ledovec lodowiec liman liman meandr meander mlina mielizna mlk pytki moly mokrada mokina mokrado, trzsawisko molo molo moe morze mosk morski nnos namu napajedlo wodopj naplavenina namulisko ocen ocean ocensk oceaniczny odliv odpyw peej prg wodny pobe wybrzee podmosk podmorski polder polder ponor zanurzenie potok potok potek potoczek pramen rdo pramenit mie rdo, wypywa pramnek rdeko prohlubenina zagbienie protiproud prd przeciwny prtok przepyw rzeki przran przezroczysty prtit sczy si pboj przybj pkop 1. rw 2. fosa pliv przypyw pmo pomorze pmosk nadmorski ptok dopyw rivira riwiera ruej ruczaj rybnek sadzawka rybnk staw eit koryto eka rzeka ka rzeczka slap prg (na rzece) slatina 1. grzzawisko 2. torfowisko splaky cieki stojat voda woda stojca stoka ciek studnka rdo, zdrj studna studnia tekutina ciecz tryskat tryska tasovisko trzsawisko t, tn to, gbia st ujcie val wa veletok dua rzeka (np. Nil, Amazonka) vinout se wi si vr wir viv wirujcy, wirowy vlna fala vlnobit bicie fal vlnolam falochron voda woda vodnat wodnisty vodopd wodospad vodote rw odwadniajcy, rw melioracyjny vodotrysk wodotrysk vodstvo wody vyplvat wypywa vyvraka wywierzysko zliv zatoka zdymadlo luza zneitn zanieczyszczony zrcadlo lustro (wody) zdlo poet. krynica

- 134 -

WYRAENIA: artsk studna studnia artezyjska brakick voda woda brachiczna doln tok eky dolny bieg rzeki dostat se do vru wpa w wir drav proud wartki prd eolick jezero jezioro wydmowe horn tok eky grny bieg rzeki chovn rybnk staw hodowlany karov jezero jezioro karowe kolbn vln koysanie fal korlov tes rafa koralowa liv voda woda lecznicza liv pramen rdo lecznicze ledovcov jezero jezioro polodowcowe lev beh lewy brzeg limanov jezero jezioro limanowe meteoritick jezero jezioro meteorytowe mornov jezero jezioro morenowe mosk vzduch morskie powietrze na bezch na brzegach ocensk pkop rw oceaniczny pitn voda woda pitna po proudu z prdem poben jezero jezioro przybrzene povrchov vody wody powierzchniowe prav beh prawy brzeg prohlube v ledu przerbel/przerbla protkat mstem przepywa przez miasto proti proudu pod prd rameno eky odnoga rzeki, rami rzeki eka vytkajc z jezera rzeka wypywajca z jeziora sladk voda woda sodka slan voda woda sona slapov jevy pywy spodn vody wody gruntowe star rameno eky starorzecze stedn tok eky rodkowy bieg rzeki termln pramen rdo termalne uml jezero sztuczne jezioro voda se odpauje woda paruje vodn ndr zbiornik wodny vodn la ya wodna vodn tok ciek wodny vyschl koryto wyschnite koryto zmnit eit zmieni koryto

12.2 Ld atol atol balvan gaz bidlinat upkowy buina buczyna, las bukowy ernozem czarnoziem ern svtadl czarny kontynent deprese depresja dra dziura dolk 1. doek 2. dolinka dolinka dolinka doubrava dbrowa dubina dbina, dbrowa dubov zagajnik dbowy dlec poet. dolinka duna wydma habrov grabina, las grabowy habina grabina, las grabowy hj gaj hjeek gaik hjenka gajwka hout gszcz, gstwina chrast chrust jedlina jedlina, las jodowy jehlinat les las iglasty jeskyn jaskinia kmen kamie kamenit kamienisty kaon kanion kontinent kontynent kosa mierzeja kotlina kotlina kov zarola, krzaki, krzewy kovinat poronity krzewami lesek poet. lasek, laseczek lesk lasek lesostep lasostep, step parkowy lipov las lipowy lskov leszczyna listnat les las liciasty luh g lun les las gowy maarsk step, pusta puszta mladina modnik, mody las mlz modniak, mody las niva niwa nina nizina ninat nizinny ninn nizinny oza oaza olov olszyna ostrov wyspa ostrvek wysepka pampa pampa pnev zagbie paseka porba pevnina ld pevninsk ldowy psit piaszczysty psen duna wydma piaszczysta ploina paskowy pohybliv psky piaski ruchome pole pole poloostrov pwysep polopou ppustynia pou pustynia poutn pustynny prales puszcza prrie preria propast przepa pesyp wydma nadmorska proda przyroda prodn rezervace rezerwat przyrody raelinit torfowisko relif rzeba terenu rokle parw, wwz, jar roklina parw, wwz, jar rovinat rwninny rozsedlina rozpadlina

- 135 -

rha obek, rowek savana sawanna smen les las mieszany smrina wierczyna, las wierkowy smrkov las wierkowy snenina obnienie, zagbienie terenu sopen ostrov wyspa wulkaniczna souostrov archipelag sou ld soutska wwz, jar, parw spra less step step tajga tajga travnat trawiasty

tropick prales las deszczowy tundra tundra dol dolina dolko dolinka doln lecy w dolinie, dolinny rodn yzny, urodzajny vesovit wrzosowisko vbek cypel, wystp vysuovat moly osusza bagna zalesnn zalesiony, pokryty lasami zalesnn zalesiony zalesnit zalesi zem ziemia

12.3 Gry hora gra horka grka hornat grzysty hornina skaa horotvorn oblast obszar grotwrczy horotvo grotwrczo hrka poet. grka chlum poronity pagrek kopcovit pagrkowaty kopec pagrek, grka kopeek pagreczek, greczka lavina lawina nvr wzgrze ostroh stromy cypel pahorkatina pagrkowata kraina pahorkatina pogrze pahrbek pagrek, wzgrek, wzgrze poho pasmo grski polonina poonina prrva rozpadlina pedho przedgrze skalnat skalisty strm stromy str zapadlisko svah 1. zbocze, stok, 2. urwisko tt szczyt (wysokiej gry) pat podne lab leb, parw, jar labina leb, parw, jar vn snh wieczny nieg vrch szczyt vrchol 1. szczyt 2. wierzchoek vrchovina wyyna vrek kopiec, pagrek vysoina wysoczyzna vysokohorsk wysokogrski vyvenina wzniesienie, wzgrze

WYRAENIA: horsk hbet grzbiet grski horsk heben grzbiet grski horsk masv masyw grski horsk ps acuch grski horsk etz acuch grski horsk vzduch grskie powietrze hory se thnou... gry si cign... jet na hory jecha w gry lys hora ysa gra nadmosk vka wysoko nad poziomem morza sesut laviny zejcie lawiny tabulov hory gry stoowe vkov rozdl rnica wysokoci

12.4 Pogoda bezoblan bezchmurny blesk piorun bouliv burzliwy beka breja asit se wypogadza si vachtanice chlapa d deszcz detek deszczyk detk deszczyk detiv deszczowy, ddysty dohlednost widzialno duhov tczowy dusno duszno hurikn huragan chmuit se chmurzy si izobara izobara izolinie izolinia izoterma izoterma jasno bezchmurnie jinovatka szad, szron kluzko lisko kroupy grad krupobit gradobicie kupa chmura kbiasta meteorolog meteorolog mlha mga mlhav mglisty mraisko poet. chmurzysko mrak chmura mrz mrz mrzek poet. mrozik mrazk mrozik mrazisko mrozisko mraziv mrony mrholen mawka mrznout marzn

- 136 -

men mawka mt my, sipi miv ddysty, sotny nled gooled nmraza 1. szron 2. gooled nmrazek 1. szron 2. oblodzenie oblek chmurka oblanost zachmurzenie obleva odwil ochlazovat se ochadza si ojnn pokryty szronem oteplen ocieplenie plskanice szaruga, sota, nieg z deszczem, plucha poas pogoda podneb klimat pohoda adna pogoda pochmurno pochmurno polojasno sonecznie z maym zachmurzeniem poprchvat my popret popada (o deszczu) pomourno pochmurno promokl przemk pret pada (o deszczu) pmrazek przymrozek psota sota, szaruga, plucha

rampouch sopel rosa rosa rozprelo se rozpadao si rozpret se rozpada si roztvat topnie asa chmura pierzasta slunko soneczko smog smog smrk se zbieraj si chmury snhulk bawan sn pada nieg snh nieg sprka deszczyk srky opady studeno zimno, chodno tn odwil teplota temperatura tlak cinienie umrznout zamarzn vnice zamie, zadymka, zawieja viditelnost widzialno vyjasnit se przejani si zachmuit se zachmurzy si zamlenost zamglenie zamrzl zamarznity WYRAENIA:

advekn mlha mga adwekcyjna aprlov poas kwiecie-plecie arktick vzduch arktyczne powietrze bab lto babie lato bezmran obloha bezchmurne niebo blankytn nebe bkitne niebo boue se rozvzteklila burza si rozszalaa bouka s kroupami burza z gradem boukov mrak chmura burzowa boukov oblak chmura burzowa bouky me doprovzet krupobit burzom moe towarzyszy gradobicie beskn mrz przenikliwy mrz bitk mrz przenikliwy mrz bt promen by przemoczonym erstv snh wiey nieg dalo se do det zaczo pada dalo se do snen zacz pada nieg dalo se na asy zaczo si wypogadza dl se pkn rozpogadza si denn teplota temperatura w cigu dnia deov sloha chmura deszczowa deov srky opady deszczu drsn podneb surowy klimat hust mlha gsta mga hust chumelen intensywne opady niegu ideln podmnky idealne warunki je mrazivo jest mrono koumo mgieka, opary krupobit zniilo rodu gradobicie zniszczyo plony kry vytvoily bariry kry utworzyy zatory kulov blesk piorun kulisty kusy ledu bryy lodu ledov barira zator lodowy ledov kra kra lt jako z konve la jak z cebra londnsk mlha londyska mga msc vyhldl zpoza mrak ksiyc wyjrza zza chmur meteorologov varuj meteorologowie ostrzegaj

mrn klima klimat umiarkowany msty d miejscami opady deszczu mlha kles mga opada mlha pad mga opada mlha stoup mga si podnosi mlha z vypaovn mga z wyparowania mokr snh mokry nieg moe se vzdouv morze si burzy mrana se protrhla chmury si rozdary mraky obestely slunce chmury zasnuy soce mraky se rozplynuly chmury si rozpyny mrz a kosti pronik mrz przejmuje a do koci mrz bod mrz szczypie mrz sevel Polsko mrz sku Polsk mrazy nepolev mrozy nie popuszcz mrazy polevily mrozy popuciy mrzne a prat siarczysty mrz mrznouc d marzncy deszcz mrznouc srky marznce opady na kost zmrzl zmarznity do szpiku koci na nebi se objevila duha na niebie pojawia si tcza na nebi se ukzaly ern mraky czarne chmury pojawiy si na niebie nladov poas kapryna pogoda namen teplota zmierzona temperatura nebe se pokrylo oblaky niebo pokryo si chmurami nebe se probralo rozjanio si nebe se zathlo niebo si zacigno (chmurami) nikde ani mrku nigdzie ani chmurki non teplota temperatura w cigu nocy obloha byla jeden mrak niebo byo zasnute chmurami obloha se ist niebo si przejania obloha se mra niebo si chmurzy obloha se vyistila niebo si oczycio obloha se vyjasnila niebo si rozjanio obloha se zatahuje gromadz si chmury olovn mrak oowiana chmura orografick mlha mga orograficzna oteplovn klimatu ocieplanie si klimatu

- 137 -

pad snh s detm pada nieg z deszczem padaj kroupy pada grad psen boue burza piaskowa poas se lep pogoda si poprawia poas se udr pogoda si utrzyma pod snhem pod niegiem pokles teploty spadek temperatury pokrt se rosou pokry si ros pod pr cigle pada povtrnostn zprva komunikat meteorologiczny primrn duha tcza pierwotna promnliv poas zmienna pogoda pr a pr pada i pada prmrn teplota rednia temperatura prtr mraen oberwanie chmury pekat boui przeczeka burz pibv oblanosti zachmurzenie ronie pijde oteplen przyjdzie ocieplenie pmosk podneb klimat nadmorski pvalov d nawalny deszcz pzemn mlha mga przygruntowa ps poas pogoda pod psem radian mlha mga radiacyjna rann mlha poranna mga rovnkov podneb klimat rwnikowy rozbjet led rozbija ld rozmary poas kaprysy pogody rozpoutala se boue rozptaa si burza asov kupa chmura kbiasto-pierzasta asov sloha chmura warstwowo-pierzasta sekundrn duha tcza wtrna schylovat se k deti zbiera si na deszcz schyluje se k bouce zbiera si na burz slohov kupa chmura kbiasto-warstwowa slunce pra soce pray slunce proniklo skrz mraky soce przebio si przez chmury slunce prorazilo mraky soce przebio si przez chmury slunce svt wieci soce slunen paprsky promienie soneczne snhov koule nieka snhov pokrvka warstwa niegu snhov vloka patek niegu snhov srky opady niegu

snh poletuje nieg prszy snh roztl nieg stopnia snh vre pod nohama nieg skrzypi pod nogami snh zmizel nieg znikn srkov hrn czna suma opadw stedomosk klima klimat rdziemnomorski stdav oblano zachmurzenie zmienne kared poas brzydka pogoda teplomr ukazoval minus 18 stup Celsia termometr pokazywa minus 18 stopni Celsjusza teplomry ukazovaly... termometry pokazyway... teplota klesla na minus 30 stup temperatura spada do minus 30 stopni teplota nad nulou temperatura powyej zera teplota pod nulou temperatura poniej zera teplota pesahujc ticet stup temperatura przekraczajca trzydzieci stopni teplota v Celsiovch stupnch temperatura w stopniach Celsjusza teplota v Fahrenheitovch stupnch temperatura w stopniach Fahrenheita teplota vzduchu temperatura powietrza teplotn rekord rekordowa temperatura tropick horko tropikalny upa tst se zimou trz si z zimna tuh zima ostra zima tvo se zvje tworz si zaspy udlalo se hezky zrobio si adnie udeily mrazy chwyciy mrozy ukrt se ped detm ukry si przed deszczem v deti se snhem w deszczu ze niegiem venkovn teplota temperatura na zewntrz venku je, e by psa nevyhnal pogoda, e psa z budy by nie wypuci vtr odvl list wiatr odwia licie vtr rozehnal mraky wiatr przewia/przegna chmury, vtr leh wiatr smaga vlna veder fala upaw vrstva oblak warstwa chmur vytrvale pr nieustannie pada, cigle pada vyven kupa rednia chmura kbiasta zahalen do mrak spowity chmurami zakabonn nebe zachmurzone niebo zkladna mrak baza chmur zamrzaj eky rzeki zamarzaj

12.5 Powietrze antipast antypasat brza bryza dout d (o wietrze) gregale gregale haln vtr halny monzun monsun nraz podmuch nebe niebo orkn orkan, huragan ovzdu powietrze past pasat poltav prach py zawieszony prvan przecig samum samum suchovj suchowiej tajfun tajfun torndo tornado turbulence turbulencja, turbulencje vnek wietrzyk, wiaterek vnek wietrzyk vtrn wietrzny vtek wiaterek vtk wietrzyk vtisko wiatrzysko vichr wicher vtr wiatr vzduch powietrze vzdun powietrzny zvan podmuch, powiew zefr zefir zenda zenda

- 138 -

WYRAENIA: mrn vtr umiarkowany wiatr poryv vtru poryw wiatru pronikav vtr przenikliwy wiatr proud vzduchu strumie powietrza rychlost vtru prdko wiatru smr vtru kierunek wiatru v silnm vtru w silnym wietrze vane siln vtr wieje silny wiatr vtr vl/vanul od zpadu wiatr wia z zachodu vtr z moe/od moe wiatr od morza vlhk vzduch wilgotne powietrze vzduchov hmota masa powietrza vzestupn vtr wiatr anabaptyczny

12.6 Ssaki aguti aguti alpaka alpaka bandikut jamraj bandikut krlkovit jamraj krlikowaty baribal baribal blozubka blobich zbieek biaawy blozubka ed zbieek karliczek brcoun velk ryjoskoczek binturong binturong bobr bbr bodln bezocas tenrek zwyczajny bodln pskovan tenrek prgowany bonobo bonobo inila szynszyla dank daniel dhoul cyjon dikobraz jeozwierz dravec drapienik delada delada fanaloka fanaloka fenek fenek fret koi kotofretka fretka fretka gibon gibon gorila goryl hraba mrwnik hrabo mokadn nornik bury hrabo poln nornik zwyczajny hrabo snn nornik nieny hrabok podzemn darniwka zwyczajna hranostaj gronostaj hroch hipopotam hryzec vodn karczownik ziemnowodny hulman uzdikov langur wietnamski hyena hiena chvostan blolc saki biaolica indri indrys jezevec borsuk jeek je jeek amursk je amurski jeek nsk je Hugha jeek pestr je indyjski jeek pustinn je pustynny jeek vchodn je wschodni jeek zpadn je zachodni jeura australsk kolczatka australijska klokan kangur kloknek kangurek koala koala kokodan koczkodan kojot kojot kolava asica komba galago korsak korsak kosman blovous uistiti biaoucha kosman ernovous uistiti czarnoucha kosman zakrsl marmozeta biaa kotul saimiri krlk krlik krtek kret krtek obecn kret keek chomik keek poln chomik europejski ksukol palczak K Pevalskho Ko Przewalskiego kuna lesn kuna lena kuskus kuskus kynkau kinkau lama lama langur langur lasice asica lasice pskovan asica prgowana lemur lemur lemur drobn maki asiczkowaty lemur kata lemur katta lenochod leniwiec lenochod ernops leniwiec grzywiasty letucha filipnsk lotokot lika lis lika polrn lis polarny lika edohnd lis powy lika tibetsk lis tybetaski lori lori luskoun uskowiec lvek lwiatka makak makak maki erven maki myszka maki trpasli maki myszka szary malpa hnd kapucynka czubata medvd niedwied medvd hnd niedwied brunatny medvd pyskat wargacz mezek osomu mirikina obecn ponocnica more winka morska mravenenk mrwkojad mrchorout padlinoerca mul mu myka drobn badylarka mval szop pracz nrtoun celebesk wyrak upir nornk rud nornica ruda nosl erven koati nosoroec dvouroh nosoroec czarny nosoroec jvsk nosoroec jawajski nosoroec sumatersk nosoroec sumatrzaski nosoroec tuponos nosoroec biay nutrie nutria ocas ogon onager onager

- 139 -

ondatra pimak osel osio osel nbijsk osio nubijski outlo vhav lori kukang ovije skvrnit askun muzang pajeura prakolczatka panda mal panda maa panda velk panda wielka psovec ttinat pancernik wochaty psovec tps bolita, pancernik kulowaty psovec velk pancernik olbrzymi pavin pawian pekari pekari pes hyenov likaon pes uat otocjon piucha szczekuszka pltnk mal pancernik karowaty possum medosav ostronos workowaty prase bradavinat guziec prase divok dzik predtor drapienik pruhovan prgowany psk mvalovit jenot ptakopysk dziobak pytlono gofer rejsec ern rzsorek mniejszy rejsec vodn rzesorek rzeczek rejsek horsk ryjwka grska rejsek mal ryjwka malutka rejsek obecn ryjwka aksamitna rhesus rezus rosomk rosomak sifaka sifaka sika jele wschodni skunk skunks sob renifer

sobol sobl svi wistak sysel suse akal szakal impanz szympans tana bornejsk nadrzewnik gadkoogoniasty tana filipnsk nadrzewnica filipiska tana horsk wiewirecznik grski tana indick anatana indyjska tana obecn wiewirecznik pospolity tana proocas ogonopir uszasty tarbkomy velk kanguroszczur tarpan tarpan tcho tchrz tur tur uakari uakari vaice opos , dydelf vakokrt kret workowaty vakomy dunov dunart piaskowy vakomy zpadoaustralsk dunart dugoogonowy velbloud jednohrb dromader veverka wiewirka viskaa wiskacza vlek etiopsk kaberu vlk hivnat wilk grzywiasty vombat wombat vean wyjec veravec wszystkoerca vydra n wydra rzeczna vychuchol povolsk desman ukraiski vychuchol pyrenejsk desman pirenejski zajc zajc zebra zebra zebroid zebroid zimn spnek sen zimowy zorila zorilla 12.7 Ptaki

alka mal alka krzywonosa baant baant brkoslav jemiouszka behou ernoocas szlamik rycyk behou rud szlamik rdzawy behule n jaskka brzegwka ejka czajka ek czyyk datel ern dzicio czarny drop mal drop mniejszy, strepet drop velk drop pospolity dudek dudek havran gawron holub hivn gob grzywacz holub skaln gob skalny hrdlika zahradn sierpwka hl gil chalucha mal wydrzyk dugosterny chechtav racek mewa mieszka chstal chruciel chstal kropenat zielonka chstal poln derkacz jespk bojov batalion, bojownik jespk obecn biegus zmienny jespk rezav biegus rdzawy jestb lesn gobiarz jiika obecn jaskka oknwka kalous uat sowa uszata

kn lesn myszow zwyczajny kn rousn myszow wochaty kavka kawka koliha mal kulik mniejszy koliha velk kulik wielki koroptev kuropatwa koen zobku nasada dzioba krahujec krogulec krlek mysikrlik krlek ohniv zniczek krkavec kruk krutihlav krtogw kepelka przepirka kukaka kukuka kulk n ddownik rzeczny kulek nejmen sweczka ledek zimorodek lelek lesn lelek kozodj linduka lesn wiergotek drzewny linduka horn wiergotek polny lyska yska mork bl bielaczek mork prostedn szlachar mork velk nurog motk lun botniak kowy motk pilich botniak zboowy motk pochop botniak stawowy orel krlovsk orze cesarski

- 140 -

orel kiklav orlik krzykliwy orel mosk bielik orel nejmen orze wochaty orel volav orlik grubodzioby orlk krtkoprst krtkoszpon, gadoer orlosup bradat orosp brodaty ost lesn kobuz pisila ponoh szczudak pnice piega potolka jin pustueczka potolka obecn pustuka potolka rudonoh kobczyk pezimovat przezimowa (o ptaku) ptk odlt ptak odlatuje putk puszczyk racek mosk mewa siodata racek stbit mewa srebrzysta raroh rarg ror jerzyk rybk obecn rybitwa zwyczajna skivan skowronek slavk sowik sojka sjka

sokol sthovav sok wdrowny sovice snn sowa biaa sthovav ptk ptak wdrowny straka sroka strakapoud dzicio pstry strnad lun potrzeszcz strnad zahradn ortolan sup blohlav sp powy sup mrchorav biaosp, cierwnik biay sek obecn pjdka skora sikora paek szpak tetev hluec guszec, cietrzew uhk dzierzba stink ostrygojad vlatovka jaskka vlha pestr ona vrabec wrbel vrna wrona vr puchacz vreek mal syczek luna zelen dzicio zielony luva wilga 12.8 Ryby

amur amur candt sandacz cejn leszcz as mosk diabe morski hejno chmara hoavka ranka hran ed zajc morski jazyk mosk sola jelec jelec jelec jesen ja jelec tlou kle jedk jazgarz kapr karp koljuka devtiostn cierniczek konek mosk konik morski limanda zimnica ln lin lipan lipie mka skrvnit rekinek psi mihule ming mnk mitus menka mramorovan liz murna murena murna tyg murena tygrysia okoun oko ostroun obecn kole parma brzana pav oko pawie oczko

pisko piskorz plats mal stornia plats velk gadzica plotice po, potka pstruh pstrg pstruh duhov pstrg tczowy pytlctv kusownictwo rejnok hladk paszczka naga rejnok paszczka rybnat obfitujcy w ryby rybnk staw rybny sdka sadz sak sak sekovec kzka s sie sle led slimule wgorzyca stevle strzebla sumec sum tika szczupak trka ostnit kur diabe ttnk kurek czerwony treska dorsz ho wgorz hoovec mosk konger vranka obecn gowacz biaopetwy ralok rekin

- 141 -

12.9 Rne zwierzta aligtor aligator anakonda anakonda baboka rusaka batolec duhov mieniacz tczowy baziliek bazyliszek beruka vodn oliczka pospolita bezobratl bezkrgowce blecha pcha bleivec kiea bourovec barczatka brouk chrzszcz cizopasnk pasoyt erv robak lenovci stawonogi melk trzmiel dlnice robotnica gekon gekon had w hermafrodit obojnak hlavonoec gowong hlem limak hlem zahradn limak winniczek hlsta glista hebenatka przegrzebek humr homar hvzdice rozgwiazda chameleon kameleon chapadlo macka chobotnice omiornica chest grzechotnik jantarka bursztynwka jed jad jednobunn jednokomrkowy jedov lzy gruczoy jadowe jetrka jaszczurka jetrka obecn zwinka jetrka zelen ywordka jeovky szkarupnie klst vajka skada jajeczka klt kleszcz kobra kobra kobylka zelen pasikonik korl koral krab krab krab poustevnk krab pustelnik krlovna krlewna kreveta krewetka krokodl krokodyl krokodl krokodylowy kik obecn krzyak ogrodowy kudlanka nabon modliszka zwyczajna kuka kumak lkorout kornik mandelinka bramborov stonka ziemniaczana martinek habrov pawica grabwka masaka mucha cierwica medza meduza mkk skorupiak mlok skvrnit salamandra plamista ml ma/maa mol atn ml odzieowy motl motyl motlice obecn witezianka modra moucha domc mucha domowa mravenec mrwka mice mszyca mra ma obojivelnk paz obratlovci krgowce opaskovci skposzczety ovd bk ovd hovz bk bydlcy papouek papuga parazit pasoyt pavouk pajk perlorodka n skjka perorodna pskovnk rybsk robak piaskowy plankton plankton plaz gad plotice pluskwiak plzk lesn arion wielki pl limak polyp polip prvok pierwotniak puen pczkowanie puet pczkowa rak rak roj rj ropucha ropucha roupy owsiki rumnice kowal rybenka domc rybik cukrowy spie mtwa skkavka skakan slvka jedl omuek jadalny slep padalec slunko biedronka slunko velk oczatka sre szersze stejnonoci rwnonogi stinka zedn stong murowy stonoka stonoga suchozemsk elva w ldowy svlkn linienie keble szczeuja kdce szkodnik kvor skwarek tnice pluskwa tr skorpion upina uska upinat uskowaty vb karaluch talovka uat chebia modra tarantule tarantula tasemnice tasiemiec trubec trute tykadlo czuek ulita muszla (limaka) stice ostryga utknut (km? m?) ukszenie (przez kogo? przez co?) uovka zaskroniec vka waka vela pszczoa ve wesz vodouch stbit topik vosa osa vekaz termit zadeek odwok zmije obecn mija zygzakowata

- 142 -

znakoplavka grzbietopawek ba aba elva w

t na soui y na ldzie t ve vod y w wodzie ala ddownica 12.10 Drzewa

akt akacja bezlist bezlistny borovice sosna bestovec wizowiec bezov brzozowy bza brzoza buk buk cedr cedr cypi cyprys ilimnk arnowiec imink karagana dezovec iglicznia dn dere dub db fkovnk figowiec guma guma gumovnk drzewo gumowe habr grab habrovec chmielograb habrov grabowy hloina oliwnik hrue grusza jablo jabo jalovec jaowiec jasan jesion jasanov jesionowy javor klon jedle joda jehlinan drzewo iglaste jerln szupin jeb jarzb pospolity, jarzbina jilm wiz jrovec kasztanowiec jva iwa katanovnk kasztanowiec kauuk kauczuk kdoule pigwa klon jawor kmen pie korkovnk korkowiec korovit przypominajcy kor korov korowy koruna korona koen korze kra kora letokruhy soje limba limba linda topola biaa lpa lipa lko yko mipule nieszpuka

mlad strom mode drzewo modnov modrzewiowy mohutn strom potne drzewo napraskl vtev nadamana ga naprasknout nadama si nasekvat nacina olistn listowie olivovnk drzewo oliwkowe ole olcha, olsza opadvat traci licie oechovec orzechowiec oek drzewo orzechowe osika osika osikov osikowy oskerue jarzb domowy ovocn stromy drzewa owocowe padn list opadanie lici paez pie, pieniek platan platan prchnivt prchnie pryskyice ywica pryskyin kanlky przewody ywiczne pryskyin ywiczny, ywicowy rozsochat widlasty, rozgaziony rozvtvovat se rozgazia si smrk wierk stromoad aleja , szpaler drzew stemcha czeremcha suk sk sukovit skaty ika szyszka kumpa sumak tis cis tisov cisowy topol topola topolov topolowy trnovnk akt robinia akacjowa trouchnivt prchnie vtev ga vtvika gazka vrba wierzba vrba dlouholist rokita vrbina wierzbina vrbov wierzbowy vykotlan sprchniay, pusty w rodku vykotlvat se (rzad.) prchnie vsek wyrb, wycinka vyeptal zmurszay zelkova brzostownica ztrcet list traci licie alud od

- 143 -

12.11 Roliny anz any barborka gorczycznik baanka szczyr begnie begonia br ber bln bielu bojnek tymotka brukev brukiew durman bielu encin gencjana hasivka orlica hloh gg hrachor ldwian iris irys jasmn jamin jlek ycica kafrovnk kamforowiec kalina kalina kamlie kamelia kapra papro ke krzew kenat krzewiasty klas kos klsek kosek komonice nostrzyk koniklec sasanka konvalinka konwalijka kostava kostrzewa koukol kkol krokus krokus, szafran krtink trdownik kruinka janowiec leka wyka hiszpaska levandule lawenda lilie lilia lilkov psiankowy lipnice wiklina list li lusk strk lutniny roliny strczkowe mta mita motlokvt rostliny roliny motylkowate myrta mirt obil zboe obilniny roliny zboowe okopaniny roliny okopowe oleandr oleander olejn rostliny roliny oleiste ostice turzyca pmelnk nieguliczka peckovice pestkowiec pelynk pioun pepovnk krzew pieprzu plevel chwast plod owoc plodov owoconony rkos szuwar rkos trzcina rebarbora rabarbar rezeda rezeda rokytnk eetlkov rokitnik zwyczajny rosnatka rosiczka routa ruta re ra epa burak epk rzepik epka rzepak eetlk szakak slamnka kocanka slezink zanokcica smil kocanka sja soja suchopr wenianka afrn szafran, krokus chor cibora tdenec zotokap trn kolec vstava storczyk vstavaovit storczykowate

- 144 -

13 WIAT WOK NAS 13.1 Dwik bouchn stukanie, omot brnkat brzcze, brzdka brnkav brzczcy, brzdkajcy bouchat bucha, wali, omota buchot stukot, oskot bzuen bzyczenie bluknout plusn, chlupn cvak trzask, szczk cvakot trzask, szczkanie, omot cvrkat wierka cvrkot brzk dunn dudnienie frkat parska funt sapa hafat szczeka hlaholit dwicze, brzmie, rozbrzmiewa hlasit gony hlomoz oskot, omot, stukot hluk haas houkn wycie (syreny) hmt grzmie hmot grzmot hudba muzyka chret charcze, chrypie chroptt charcze, rzzi kdkn gdakanie kejhn gganie kejhat gga kejhot gganie klepot stuk, stukot, stukanie kokrhat pia kokrhav piejcy krkot krakanie kruet burcze (w brzuchu) kiet krzycze kik krzyk kvokat kwoka melodinost melodyjno melodie melodia moukat miaucze neslyn bezszelestnie ohluujc oguszajcy ochraptl chrypliwy ozvna echo, odgos pitt piszcze pokik okrzyk povzdech westchnienie pronikav przenikliwy pekikovat przekrzykiwa rachocen turkot rachot turkot, oskot, stukot, chrobot rmus rumor rezonujc rezonujcy rozdunt rozhucze si, zahucze si rozeznvat rozbrzmiewa, dwicze ryk ryk ev krzyk, ryk, wrzask spot chrypienie, syczenie, syk stnat stka, jcze syet sycze elest szelest elestit szeleci epot szept tkat szczeka um szum ustn szelest szeleszczenie ustot szelest ticho cisza tikn tykanie, cykanie trouben trbienie tesk trzask vret warcze vrkn gruchanie vrzat skrzypie vava wrzawa vykiknout wykrzykn vykikovat wykrzykiwa vt wy vyt wycie zablekotat wybekota zacvakat zuby zaszczka zbami zafrkat zaparska zafunt zasapa zahmat zagrzmie zahvzdat zagwizda zajeet zajcze zakvlet zajcze (o kimkolwiek), zawy (o syrenie) zavat krzykn zaskpat zaskrzypie znt brzmie zpv piew ztiit se uciszy si zvuet dwicze, brzmie uchnut rbnicie WYRAENIA: ani nehlesl nawet nie pisn blekot lovka bekot czowieka bubln vody bulgotanie wody bruet si pod nos burcze pod nosem bylo to slyet na sto hon sycha to byo na kilometr drkot vozu turkot wozu koi muzika kocia muzyka ki, jako by ho na vidle bral krzyczy, jakby go obdzierano ze skry potichu po cichu, cicho poulin hluk gwar uliczny to byla rna! to by grzmot! voda klokot woda bulgocze

- 145 -

13.2 Kolory azurov lazurowy, bkitny barevnost barwno, kolorowo barevn barwny, kolorowy barvika kolorek bl biel blat biele, stawa si biaym blat se bieli si, biele, janie blav biaawy blit bieli, rozjania bloskvouc lnico biay, bielusieki blouk bialutki, bielusieki blounk bialutki, bielusieki bezbarvost bezbarwno bov beowy blskat se byszcze, lni, poyskiwa blskav byszczcy, lnicy blytiv byszczcy, lnicy bord bordo brlov jaskrawozielony bruntn purpurowy, psowy, szkaratny ernat (se) czernie ernav czarniawy ern czarno, na czarno ernobl czarno-biay ernoed ciemnoszary ervcov purpurowy erve czerwie ervenat czerwienie, czerwieni si ervenav czerwonawy tybarevn czterokolorowy duhov tczowy dvojbarevn dwukolorowy fialovt fioletowie fialov fioletowy grantov granatowy hnd brunatny, brzowy jednobarevn jednokolorowy karmazn karmazyn katanov ksztanowy koloristika kolorystyka kolorit koloryt krmov kremowy lazur lazur, bkit modrat 1. sinie 2. bkitnie modr niebieski mod lazur, bkit naernal czarniawy, sczerniay naervenal czerwonawy ndech odcie, zabarwienie nafialovl o odcieniu fioletowym nahndl brunatnawy nachov purpurowy namodral niebieskawy, bkitnawy narezl rudawy, zrudziay narudl czerwonawy narovl rowawy nasndl brunatnawy nastbit posrebrzy nazelenal zielonkawy nazltl zotawy, zocisty nazrzl rudawy, rdzawy naloutl tawy nebarevnost bezbarwno odbarvit se odbarwi si odstn odcie okov orzechowy pastelov pastelowy pestr pstry, pstrokaty, wielobarwny pobledl przyblady, poblady popelav popielaty potemnl pociemniay, ciemniay potemnt pociemnie purpur purpura purpurov purpurowy rov rowy spie sepia sinal zsiniay snd niady stbit srebrzysty svtl jasny edav szarawy ediv 1. szary 2. siwy ednout szarze ed szary tmavomodr ciemnoniebieski tmav ciemny vcebarevn wielobarwny, wielokolorowy vyblit wybieli vybledl wyblaky zabarven zabarwienie zahndl brzowawy, brunatnawy zaloutl poky, tawy zaloutnout pokn zernat sczernie zernvat czernie zelenav zielonkawy zeedivt posiwie zlacen zocony, pozacany zlatav zocisty, zotawy zrovt zrowie, zarowi si zezelenat zzielenie lutav tawy WYRAENIA: ern listina czarna lista ern pivo ciemne piwo ern uhl wgiel kamienny ern pasar pasaer na gap ern trh czarny rynek erven kohout czerwony kur dvat se ernmi brlemi widzie wiat w czarnych kolorach dvat se rovmi brlemi patrze przez rowe okulary hnd koile brunatne koszule hnd oi oczy piwne hnd uhl wgiel brunatny hit barvami mieni si kolorami jet na erno jecha na gap kontrastn barvy kolory kontrastowe mt ern mylenky mie czarne myli mt nco ern na blm mie co czarno na biaym mrtvoln bledost trupia blado namodral ruce zsiniae rce poutt barvu puszcza kolor slonovinov barva kolor koci soniowej

- 146 -

syt modr jaskrawoniebieski temn modr ciemnoniebieski trefit se do ernho trafi w dziesitk vnov erven bordowy zlat medaile zoty medal

zlat mlde zota modzie zlat stedn cesta zoty rodek zlat heb programu zoty gwd programu zlat vk zoty wiek ztratit barvu straci kolor 13.3 Ksztat

bovit baniasty, pkaty, kopulasty beztvar bezksztatny bobtnat pcznie bod punkt ouhat wystawa tvercov kwadratowy dvat tvar nadawa ksztat dut wklsy forma forma hrbol wypuko, wybrzuszenie, nierwno hrbolat wybrzuszony, nierwny, peen wypukoci hrotit szpiczasty, ostro zakoczony klikat ra zygzak klikatit se wi si klikat zygzakowaty, krty koule kula kruh koo krunice okrg kivolak krty, zygzakowaty kiv krzywy kulat okrgy kulika kuleczka kuel stoek linie linia nabvat tvaru przybiera ksztat neuren nieokrelony obdln poduny obdln prostoktny oblina okrgo, zaokrglenie oblost okrgo, owalno oblouk uk obloukovit w ksztacie uku, ukowaty ohnut zgity okrouhlost okrgo, zaokrglenie ostr ostry ovl owal ovln owalny placat paski

ploch paski podlouhl poduny pokiven skrzywiony polokoule pkula pravideln regularny prohyb zgicie proporcionln proporcjonalny plkruh pkole plmsc pksiyc roh rg rovn prosty rozplcl rozpaszczony spirla spirala splcl spaszczony, zgnieciony symetrick symetryczny irok szeroki piat szpiczasty trojhelnk trjkt tvar ksztat, forma tvarovat formowa, ksztatowa uzel wze zk wski u wszy vovit w ksztacie wiey vodorovn poziomy vynvat stercze, wystawa vydut dovnit wklsy vydut ven wypuky vyhloubenina zagbienie vypoukl, vypukl wypuky vystoupl wystajcy, sterczcy vzhled wygld zakiven zakrzywiony zakulacen zaokrglony zkiven skrzywiony zoubkovan zbkowany, w zbki zen zwony

13.4 Przestrze blzkost blisko blzk bliski centrum centrum dl dal daleko daleko dlka dal, odlego dlka dugo dlouh dugi dole na dole dol na d dopedu do przodu dozadu do tyu hlubina gbia, gbina jih poudnie jin poudniowy kousek dle kawaek dalej krtk krtki mezi midzy nablzku w pobliu nad nad naproti naprzeciwko nedaleko niedaleko nedaleko odtud niedaleko std nedalek niedaleki obshl obszerny, rozlegy odkud skd odkudkoliv skdkolwiek odlehl odlegy, oddalony odnkud skd odnikud znikd odspodu od spodu odstup odstp, dystans odsud std, z tego miejsca odtamtud stamtd odtud std odzdola od dou, z dou

- 147 -

okol okolica okoln okoliczny okolo dookoa, wok poblzk pobliski pobl blisko, w pobliu pod pod pod vodou pod wod podl wzdu podzem podziemia podzemn podziemny povzdl niedaleko, opodal pozice pozycja prostor przestrze prostorn przestronny rozlehl rozlegy rozprostrat se rozpociera si sem tu, tutaj seshora z gry sever pnoc severn pnocny smr kierunek sted rodek svtov strana strona wiata tady tu, tutaj thnout se cign si

tam tam tyit se do vky wznosi si na wysoko u okna przy oknie uprosted porodku uvnit wewntrz zk wski v dlce w oddali velk wielki vt wikszy vpedu z przodu vchod wschd vchodn wschodni vysok wysoki vka wysoko vzadu z tyu vzdlenost odlego vzdlit se oddali si za oknem za oknem za rohem za rogiem zpad zachd zpadn zachodni zblzka z bliska zezadu z tyu, od tyu zezdola z dou, od dou zvysoka z wysoka, z gry 13.5 Ruch

bh bieg bhat biega bet biegn bloumat szwenda si, wasa si brodit se brodzi si dohnat dogoni doplout dopyn honba pogo houpat huta, buja, koysa hbat se rusza si chodit chodzi chodvat chadza chze chd chvt se dre jet jecha jt i kloptav chwiejny kloptnout potkn si klouzat se lizga si klouznout polizn si klus kus, trucht kobrtnout potkn si krok krok kvat se kiwa si ltat lata, fruwa lett 1. lecie 2.frun (jen o ptcch) marovat maszerowa nadskoit podskoczy nathnout nacign nehbej se! nie ruszaj si! nehybn nieruchomo nst nie nosit nosi obkrouit okry obskkat obskoczy odejt odej odchzet odchodzi odkutlet odtoczy odmotvat odwija

odstrit odepchn odvrtit se odwrci si otoit se obrci si, odwrci si pd 1. spad, spadanie 2. upadek pdit gna, pdzi, lecie plavat pywa plit se 1. skrada si 2. czoga si plout pyn pohnout se ruszy si pohyb ruch pohybovat se rusza si, porusza si pochod marsz pochodovat maszerowa poloit pooy pootoit troch obrci popojet podjecha poskakovat podskakiwa potcet se zatacza si, chwia si povyskoit podskoczy prchat ucieka prochzet se spacerowa projt przej pebrodit se przebrodzi si pedjdt wyprzedza pedklonit se pochyli si do przodu pejdt przejeda penst przenie pesunout se przesun si, posun si pijet przyjecha rozbh rozbieg, rozpd rozechvn drganie, wzruszenie rozejt se rozej si sestup zejcie seli po schodech zeszli po schodach sjet zjecha sklouzvat zelizgiwa si sklouznout zelizgn si skok skok sprint sprint

- 148 -

sprintovat sprintowa lpnout nadepn tahat cign tlait se pcha si, przepycha si utkat ucieka vbhat wbiega vplout wpyn vrvorat zatacza si, chwia si vyhodit wyrzuci vyklnt se wychyla si

vyklouznout wylizgn si vynst wynie vyskoit wyskoczy zabhat si pobiega zchvv drgnicie zanst zanie zastavit zatrzyma si zastavit se zatrzyma si zvednout podnie

WYRAENIA: ani krok! ani kroku dalej! boit se do snhu zapada si w nieg boit se v blt grzzn w bocie brouzdat se snhem brn przez nieg chod pomalu chodzi powoli chodit bez cle chodzi bez celu chodit po horch chodzi po grach chytit za ruku chwyci za rk, zapa za rk jdu dom id do domu jt opatrn i ostronie jt pky i pieszo jt se projt i si przej jt ve dvojicch i w parach klesav krok chwiejny krok nathl ruku po penzch wycign rk po pienidze plave pes jezero pynie przez jezioro pokrit rameny wzruszy ramionami pronsledovat nkoho goni kogo peskoit plot przeskoczy przez pot rozplcnout se jako ba przewrci si jak dugi rukama si obemknout nohy obj nogi rkami sedt na bobku siedzie w kucki sednout si na bobek przykucn skkat po jedn noze skaka na jednej nodze skkat pes vihadlo skaka przez skakank skoil z mostu skoczy z mostu skoil z okna skoczy z okna skoit po hlav skoczy na gwk slz z ebku schodzi z drabiny spadnout jako pytel brambor zwali si jak koda stt jako ze deva sta jak koek lpnout do hovna wdepn w gwno udlat krok zrobi krok vbhla dovnit wbiega do rodka veel do budovy wszed do budynku zajc hopk zajc kica zstat stt stan

13.6 Zmysy aroma aromat enichat wszy ich wch ichat wcha ichnout powcha muchat wcha muchnout powcha pt mierdzie, cuchn umt gapi si umil gap dohldnout dojrze hlas gos hled poet. spojrzenie hluch guchy, niesyszcy hok gorzki chu 1. smak 2. apetyt chutn mu smakuje mu kysel kwany mrkat mruga mrknout mrugn nahluchl przyguchy, niedosyszcy nahokl gorzkawy naslouchtko aparat suchowy natuchl zatchy nedoslchav niedosyszcy neslyiteln niesyszalny nos nos oenichat obwcha oichvat obwchiwa odkoukat podpatrzy, odgapi si odposlech podsuch odposlouchvat podsuchiwa odpozorovat podpatrzy odraz odbicie odret se odbija si ohluchnout oguchn ochutnat sprbowa, skosztowa oko oko oslepit olepi (trwale) oslnit olni, olepi (chwilowo) pach smrd, odr, fetor pachu posmak poslucha suchacz pozorovat obserwowa pehldnout przeoczy, nie zauway pehlet przeglda peslechnout se 1. przesysze si 2. nie usysze pihluchl przyguchy rozhldnout se rozejrze si slabozrak niedowidzcy sladk sodki slan sony slepec lepiec slepota lepota, ociemniao slep lepy sluch such sluchtko suchawka slyet sysze smrad smrd, odr smrdnout mierdn smraoch mierdziel smrdt mierdzie smrdut mierdzcy, smrodliwy ilhav zezowaty

- 149 -

mak smak ucho ucho umami umami vtrat wietrzy vdat widywa viditelnost widoczno viditeln widoczny, widzialny, dostrzegalny vizuln wizualny vn zapach vhled widok vypozorovat zaobserwowa, spostrzec zahokl gorzkawy zachutnalo mu zasmakowao mu, smakowao mu

zpach smrd, odr zapchat mierdzie zasmrdt zasmrodzi zatuchlina stchlizna zatuchl stchy, zatchy zavnt zalatywa zor poet. wzrok zpozorovat zaobserwowa, spostrzec zrak wzrok zrcadlo lusterko ztrpknout zgorzkn, zgorzknie zvuk dwik zvukov dwikowy

WYRAENIA: absolutn sluch such absolutny auditivn typ suchowiec bazili pohled bazyliszkowe spojrzenie bt do o rzuca si w oczy bystit zrak wyta wzrok bt vyslyen zosta wysuchanym citliv ich wraliwy wch idlo chuti receptor smaku ichov podnt bodziec wchowy ichov smysl zmys powonienia dlal, e nic nesly udawa, e nic nie syszy dvat se dol patrze w d doma chutn nejlpe w domu smakuje najlepiej hledt na nkoho przypatrywa si komu hltat oima pochania wzrokiem hluch jako paez guchy jak pie hudebn sluch such muzyczny chuov pohrek kubek smakowy je ctit kvu pachnie kaw jemn chu agodny smak, delikatny smak jt po ichu kierowa si wchem kazit si zrak psu sobie oczy klopit zrak spuszcza wzrok ledov pohled lodowate spojrzenie leteck pohled widok z powietrza (na zdjciu) letmo pohldnout spojrze ukradkiem lib vn przyjemny zapach mit zrakem mierzy wzrokiem mhouit oi mruy oczy mt dobr ich mie dobry wch mt klapky na och mie klapki na oczach mt oi vude mie oczy szeroko otwarte mt vatu v uch mie wat w uszach (fraz.) mrkat na drt patrze z rozdziawion gb mitky ped oima mroczki przed oczami na prvn pohled na pierwszy rzut oka na vlastn ui na wasne uszy napnat ui nadstawia uszu nastrait oi wyty wzrok nastrait ui nastawi uszu nechat si zajt chu obej si smakiem nemohl od n odtrhnout zrak nie mg od niej oderwa wzroku nespoutt z o nie spuszcza z oczu nevila svm um nie wierzya wasnym uszom nevrazn chu niewyrany smak odezrat z pohyb rt czyta z ruchu warg optick klam zudzenie optyczne ost zrak sokoli wzrok osvova vzduchu odwieacz powietrza otupl sluch przytpiony such ptrav pohled badawcze spojrzenie podvat se do o spojrze w oczy podvat se nkomu do o spojrze komu w oczy podvat se pravd do o spojrze prawdzie w oczy pohled ze strany widok z boku Polsko oima ech Polska w oczach Czechw poznat po ichu pozna po zapachu prase oka wiskie oczka prohldla se v zrcadle przejrzaa si w lustrze proskl kouem przesiknity dymem ped mmi zraky na moich oczach pjemn vn przyjemny zapach pijt o zrak straci wzrok pimhouit nad nm oko przymkn na co oko ct do o powiedzie prosto w oczy slab zrak saby wzrok sledovat zrakem ledzi wzrokiem sluchov typ suchowiec slyet na jedno ucho sysze na jedno ucho slyet nco poprv sysze co (o czym) po raz pierwszy sotva sly ledwo syszy spiklenecky na sebe mrkli mrugnli do siebie porozumiewawczo stny maj ui ciany maj uszy ucpvky do u stopery do uszu unaven oi zmczone oczy vidt na vlastn oi widzie na wasne oczy vidt nco jako v mlze widzie co jak przez mg vidt potm widzie w ciemnociach vidt pouhm okem widzie goym okiem vidt skrze mlhu widzie przez mg vidt v noci widzie w nocy viditeln pouhm okem widoczny goym okiem vizuln typ wzrokowiec vont novotou pachnie nowoci vrhat zamilovan pohledy rzuca zalotne spojrzenia vydvat vni wydziela zapach vyhbal se jejmu pohledu unika jej spojrzenia zacpat si ui zatka sobie uszy zpach z st niewiey oddech zatmlo se mu ped oima zrobio mu si ciemno przez oczami zbn pohldnout pobienie spojrze zkoumav pohled badawcze spojrzenie zorn pole pole widzenia zrakov typ wzrokowiec ztratit zrak straci wzrok zvon mu uch dzwoni mu w uszach

- 150 -

13.7 Pierwiastki argon argon arsen arsen berylium beryl bor bor brom brom cn cyna draslk potas dusk azot fluor fluor fosfor fosfor galium gal germanium german helium hel hlink glin hok magnez chlor chlor chrom chrom jod jod kadmium kadm krypton krypton kemk krzem kyslk tlen lithium lit mangan mangan m mied neon neon neptunium neptun nikl nikiel olovo ow platina platyna plutonium pluton polonium polon rtu rt rubidium rubid selen selen sra siarka sodk sd stbro srebro titan tytan uhlk wgiel uran uran vanad wanad vpnk wap vodk wodr zinek cynk zirkonium cyrkon zlato zoto elezo elazo 13.8 Miasto autobusov ndra dworzec autobusowy bezdomovec bezdomny botanick zahrada ogrd botaniczny budova budynek bulvr bulwar, aleja centrum msta centrum miasta cyklotrasa cieka rowerowa ink kamienica inovn dm kamienica dav tum dlnick tvr dzielnica robotnicza dlaba bruk druh nejvt msto miasto drugie co do wielkoci frekventovan ulice uczszczana/ruchliwa ulica hasii stra poarna historick budova zabytkowy budynek hlavn msto stolica hrad zamek hbitov cmentarz hvzdrna planetarium Informan centrum Informacja Turystyczna jednosmrka ulica jednokierunkowa kaps kieszonkowiec katedrla katedra kino kino klter klasztor kostel koci krajsk msto miasto wojewdzkie kiovatka skrzyowanie lvka kadka letit lotnisko le na behu eky ley na brzegu rzeki lucerna latarnia mstsk brna brama miejska mstsk doprava komunikacja miejska mstsk policie stra miejska mstsk hradby mury miejskie meita meczet metropole metropolia most most mrakodrap drapacz chmur muzeum muzeum nkupn stedisko centrum handlowe nmst rynek (hlavn n.) plac (libovoln) nemocnice szpital neonov reklama neonowa reklama obelisk obelisk obchodn handlowy obchodn dm dom handlowy okraj msta peryferie opilec pijak, menel, ul palc paac pamtka zabytek panelk blok panelov dm blok mieszkalny parkovit parking perif(e)rie peryferie pln msta plan miasta podchod przejcie podziemne podloub podcienie policie policja poliklinika przychodnia pomnk pomnik postavit pomnk postawi pomnik postrann ulika boczna uliczka poulin osvtlen owietlenie uliczne provinn msto miasto prowincjonalne prchod przejcie prmyslov tvr dzielnica przemysowa pedmst przedmiecia pehrada zapora, tama pelidnn przeludniony radnice ratusz rozkopan chodnk rozkopany chodnik

- 151 -

run ulice ruchliwa ulica adov domek domek szeregowy eka protk mstem rzeka przepywa przez miasto sdlit osiedle skldka wysypisko mieci stoka ciek sted msta centrum miasta supermarket supermarket svtilna latarnia synagoga synagoga alina (w Brnie) tramwaj tovrna (na co?) fabryka (czego?) tramvaj tramwaj trnice targowisko tda aleja

univerzita uniwersytet velkomsto miasto powyej 150 000 mieszkacw veejn knihovna biblioteka publiczna veejn zchodky szalety publiczne vilov tvr dzielnica willowa vleka bocznica vyhldkov v wiea widokowa zahrdky ogrdki dziakowe zlodj zodziej ZOO ZOO zoologick zahrada ogrd zoologiczny ebrk ebrak eleznin ndra dworzec kolejowy idovsk hbitov cmentarz ydowski

13.9 Wie bramboit kartoflisko dobytek bydo dojit krvy doi krowy farma farma hnojen nawoenie hnojit nawozi hnojivo nawz kombajn kombajn kombajnr kombajnista kravn obora kurnk kurnik kypen pdy spulchnianie gleby lidov architektura architektura ludowa movka gnojwka nasypat konm ovsa nasypa koniom owsa natpat dv narba drewna natrhat trvu nazrywa trawy nves plac wiejski nst vejce znosi jajka (o kurach) neroda nieurodzaj obdlvat pdu uprawia ziemi oesat ovoce strzsn owoce ohrada ogrodzenie orat ora orba orka otava otawa ovn owczarnia ovocn sad sad owocowy pastvina pastwisko pstovat obil uprawia zboe plant plantacja plot pot pokosit pokosi ad pokos (obil) samovaz snopowizaka sedlk chop sekaka kosa sekat trvu kosi traw sena sianokosy seno siano set siew shrbnout slmu zgrabi som siln v silos sklenk szklarnia sklidit rodu zebra plony sklzec mltika kombajn stodola stodoa strak strach na wrble spka spichlerz traktor traktor traktorista traktorzysta l ul uml hnojiva nawozy sztuczne roda urodzaj vaza snop snopowizaka vela pszczelarz velait hodowa pszczoy veln pasieka venkov wie venkovsk obyvatelstvo mieszkacy wsi vepn chlew vesnice wie vtrn mln wiatrak vbh wybieg vykydat hnj z chlva wynie gnj z chlewa vsev wysiew zalvat podlewa zasadit zasadzi zemdlstv rolnictwo n niwa nec kosiarz, niwiarz

- 152 -

13.10 Drb domc ptci ptaki domowe drbe drb drbe drobiowy ga ga ga g, g, g (gos gsi) haj, haj g, g (gos gsi) houstko gsitko house gsi (piskl gsi) houser gsior hudrovat gulgota (o indyku) hudry, hudry gul, gul (gos indyka) husa g husk rzad. gsior k k k g, g (gos gsi) ka, ka ta, ta ke kacz kaenka kaczuszka kaer kaczor kchat kwaka kachna kaczka kachtko kacztko kachn kacztko kdkn gdakanie kejhk gsia szyja kejhn gganie kikirik, kykyryk kukuryku kohout kogut kohoutek kogucik kohout koguci kokodk kokoko (dwik gosu kury) kokrhat pia krocan indyk krta indyczka, samica indyka krt piskl indyka, indycz kuropn pianie koguta kue kurcz, piskl kvona kwoka pv paw pvek pawik pav pawi perlika perliczka pu pu cip, cip sedt na vejcch wysiadywa jajka slepice snejc vejce kura znoszca jajka slepika kurka tu tu cip, cip

- 153 -

14 NAZWY GEOGRAFICZNE

14.1 Pastwa wiata Afghnistn Afganistan Albnie Albania Alrsko Algieria Americk Samoa Samoa Amerykaskie Andorra Andora Angola Angola Argentina Argentyna Armnie Armenia Austrlie Australia zerbjdn Azerbejdan Bahrajn Bahrajn Banglad Bangladesz Barbados Barbados Belgie Belgia Belize Belize Blorusko Biaoru Benin Benin Bermudsk ostrovy Bermudy Bhtn Bhutan Bolvie Boliwia Bosna a Hercegovina Bonia i Hercegowina Botswana Botswana Brazlie Brazylia Brunej Brunei Bulharsko Bugaria Burkina Faso Burkina Faso Burundi Burundi ad Czad esk republika Czechy na Chiny Dnsko Dania Dominiknsk republika Dominikana Dibuti Dibuti Egypt Egipt Ekvdor Ekwador Eritrea Erytrea Estonsko Estonia Etiopie Etiopia Fidi Fidi Filipny Filipiny Finsko Finlandia Francie Francja Francouzsk Guyana Gujana Francuska Gabon Gabon Gambie Gambia Ghana Ghana Grnsko Grenlandia Gruzie Gruzja Guatemala Gwatemala Guinea Gwinea Guinea-Bissau Gwinea-Bissau Guyana Gujana Haiti Haiti Honduras Honduras Hongkong Hongkong Chile Chile Chorvatsko Chorwacja Indie Indie Indonsie Indonezja Irk Irak rn Iran Irsko Irlandia Island Islandia Itlie Wochy Izrael Izrael Jamajka Jamajka Japonsko Japonia Jemen Jemen Jihoafrick republika Republika Poudniowej Afryki Jin Korea Korea Poudniowa Jordnsko Jordania Kajmansk ostrovy Kajmany Kamboda Kamboda Kamerun Kamerun Kanada Kanada Katar Katar Kazachstn Kazachstan Kea Kenia Kolumbie Kolumbia Komory Komory Kongo Kongo Kostarika Kostaryka Kuba Kuba Kuvajt Kuwejt Kyrgyzstn Kirgistan Laos Laos Lesotho Lesotho Libanon Liban Librie Liberia Litva Litwa Lotysko otwa Lucembursko Luksemburg Macao Makao Madagaskar Madagaskar Maarsko W gry Makedonie Macedonia Malawi Malawi Mali Mali Malta Malta Maroko Maroko Mauricius Mauritius Mauritnie Mauretania Mexiko Meksyk Moldvie Modawia Monako Monako Mongolsko Mongolia Mosambik Mozambik Namibie Namibia Nauru Nauru Nmecko Niemcy Nepl Nepal Niger Niger Nigrie Nigeria Nikaragua Nikaragua Nizozemsko Holandia Norsko Norwegia Nov Zland Nowa Zelandia Omn Oman Pkistn Pakistan Palestina Palestyna Panama Panama Paraguay Paragwaj Peru Peru Pobe slonoviny Wybrzee Koci Soniowej

- 154 -

Polsko Polska Portoriko Portoryko Portugalsko Portugalia Rakousko Austria Rovnkov Guinea Gwinea Rwnikowa Rumunsko Rumunia Rwanda Ruanda ecko Grecja Saint Pierre a Miquelon Saint Pierre a Miquelon Salvador Salwador Sadsk Arbie Arabia Saudyjska Senegal Senegal Severn Korea Korea Pnocna Seychely Seszele Sierra Leone Sierra Leone Singapur Singapur Slovensko Sowacja Slovinsko Sowenia Somlsko Somalia Spojen arabsk emirty Zjednoczone Emiraty Arabskie Spojen stty americk Stany Zjednoczone Ameryki Spoleenstv Dominika Dominika Sr Lanka Sri Lanka Stedoafrick republika Republika rodkowej Afryki Sdn Sudan

Surinam Surinam Svat Lucie Saint Lucie Svat Kitts a Nevis Saint Kitts i Nevis Svazijsko Suazi Srie Syria panlsko Hiszpania vdsko Szwecja vcarsko Szwajcaria Tdikistn Tadykistan Thajsko Tajlandia Tonga Tonga Trinidad a Tobago Trynidad i Tobago Tunisko Tunezja Turecko Turcja Turkmenistn Turkmenistan Tuvalu Tuvalu Uganda Uganda Ukrajina Ukraina Uruguay Urugwaj Vanuatu Vanuatu Vatikn Watykan Velk Britnie Wielka Brytania Venezuela Wenezuela Vchodn Timor Timor Wschodni Zambie Zambia Zimbabwe Zimbabwe

14.2 Miasta wiata Alr Algier Amsterodam Amsterdam Athny Ateny Augburk Augsburg Baku Baku Bansk Bystrica Baska Bystrzyca Basilej Bazylea Bejrt Bejrut Blehrad Belgrad Bentky Wenecja Bern Berno Blk Villach Blatn Potok Srospatak Bombaj Bombaj Branibo Brandenburg Bratislava Bratysawa Brmy Brema Brest Brze Brusel Bruksela Budape Budapeszt Bukure Bukareszt Cchy Aachen Celovec Klagenfurt Csis Kie Curych Zurych Cvikov Zwickau armoty Balassagyarmat Debrecn Debreczyn Drany Drezno Drezno Drezdenko Dubrovnk Dubrownik Dunajsk Nov Msto Dnaujvros Duanbe Duszanbe Dunky Duszniki-Zdrj Frankfurt nad Mohanem Frankfurt nad Menem Gala Galati Gdask Gdask Gdyn Gdynia Haag Haga Hamburk Hamburg Hanoj Hanoi Helsinki Helsinki Hlivice Gliwice Hlohov Gogw Hoov rzad. Chorzw Hrodno Grodno Chlumno rzad. Chemno Chlume rzad. Chema Jager Eger Janov Genua Jasy Jasi Javor Jawor Jurmala Jurmaa Khira Kair Kali Kalisz Kalkata Kalkuta Kapsk msto Kapsztad Karvin Karwina Kaunas Kowno Kiinv Kiszyniw Kladsko Kodzko Klaipda Kajpeda Klu Cluj-Napoca Koda Kopenhaga Koln nad RnemKolonia (DE) Kopivnice Koprzywnica Kostnice Konstancja Krakov Krakw Krosno nad Odrou Krosno Odrzaskie Kyjev Kijw Kysek Kszeg Lava Leuven Lzn Landek Ldek-Zdrj Lehnice Legnica Leno Leszno Liov Litschau

- 155 -

Liepaja Lipawa Linec Linz Lipsko Lipsk Lisabon Lizbona Lizberk Lidzbark Warmiski Locarno Lucerna Louvre Luwr Lubla Lublana Lubna Leoben Lucemburk Luksemburg Lurdy Lourdes Lutych Liege Madrid Madryt Malorca Majorka Marseille Marsylia Mety Metz Miln Mediolan Minsk Misk Me Minia Mikovec Miskolc Mlad Vratislav Inowrocaw Mnichov Monachium Moh Mohacz Mohu Mainz Moskva Moskwa Myslibo Mylibrz Neroda Nowa Ruda New York Nowy Jork Norimberk Norymberga Nov Sadec Nowy Scz Odsa Odessa Olava Oawa Olenice Olenica Olomouc Oomuniec Oltn Olsztyn Oslo Oslo Osvtim Owicim Pa Pary Pasov Passau Peking Pekin Ptikostel Pecs Plze Pilzno Polsk Tn Cieszyn Pomosk Blehrad rzad. Biaogard Postupim Poczdam Pozna Pozna Pemyl Przemyl

Rb Gyor Ratibo Racibrz Reme Reims Rezekne Rzeyca Riga Ryga m Rzym Sandom Sandomierz Segedn Szeged Sibi Sybin Sklsk Poruba Szklarska Porba Smyrna Izmir Sofie Sofia Sopoty Sopot Sosnovec Sosnowiec Stockholm Sztokholm Stolin Blehrad Szkesfehrvr Svat Hypolyt Sankt Plten Svdnice widnica anghaj Szanghaj opro Sopron ptla Zwettl ttn Szczecin trubina Straubing trsk Hradec Graz Tarnobeh Tarnobrzeg Tarnovsk hory Tarnowskie Gry Takent Taszkient Temevr Timisoara Toulouse Tuluza Uhersk Star Hrady Mosonmagyarvr st nad Svinou winoujcie Vacov Vc Vambeice Wambierzyce Varna Warna Varava Warszawa Velika Wieliczka Velk Varadn Wielki Waradyn, Oradea Ventspils Windawa Vde Wiede Vdesk Nov Msto Wiener Neustadt Vilnius Wilno Vitoraz Weitra Vmar Weimar Zah aga Zheb Zagrzeb Zho Zgierz Zhoelec Zgorzelec (PL), Gorlitz (DE) 14.3 Gry

alpsk alpejski Alpy Alpy Altaj Ataj Andy Andy Appalask poho Appalachy Australsk Alpy Alpy Australijskie blohorsk biaogrski Bergamsk Alpy Alpy Bergamskie Bernsk Alpy Alpy Berneskie Beskydy Beskidy Bl hora Biaa Gra u-mu-lang-ma Czomolungma Dolomity Dolomity Dra hory Gry Smocze Dukelsk prsmyk Przecz Dukielska Gerlachovsk tt Gerlach Himlaj Himalaje

Himlaj Himalaje Jizersk hory Gry Izerskie Kantabersk poho Gry Kantabryjskie Karkoram Karakorum Karpaty Karpaty Kaskdov poho Gry Kaskadowe Kavkaz Kaukaz Kordillery Kordyliery Krkonoe Karkonosze krkonosk karkonoski Krun hory Rudawy Lomnick tt omnica Mount Kosciuszko Gra Kociuszki Nzk Tatry Tatry Niskie Olymp Olimp Pamr Pamir Piemont Piemont

- 156 -

Piemonan Piemontczyk Piemonanka Piemontka piemontsk piemoncki Pradd Pradziad (gra) Pmosk Alpy Alpy Nadmorskie

Savojsk Alpy Alpy Sabaudzkie Skalnat hory Gry Skaliste tatransk tatrzaski Tatry Tatry Vesuv Wezuwiusz 14.4 Krainy i regiony

Abchzie Abchazja Aljaka Alaska Alsasko Alzacja Andalzie Andaluzja Antarktida Antarktyda Antarktis Antarktyka Apeninsk poloostrov Pwysep Apeniski Aragonec Aragoczyk Aragonie Aragonia Aragonka Aragonka Asturie Asturia Asrie Asyria Bdensko Badenia Bask Baskijczyk Baskicko Baskonia baskick baskijski Bavorsko Bawaria Bavoan Bawarczyk Bavoanka Bawarka Benelux Beneluks Besarbie Besarabia Blzk vchod Bliski Wschd Braniborsko Brandenburgia Burgunan Burgundczyk Burgunanka Burgundka Burgundsko Burgundia Dagestn Dagestan Dalmcie Dalmacja Dalmatinec Dalmatyczyk Doln Luice uyce Dolne Doln Rakousy Dolna Austria Durynsko Turyngia Etiopsk vysoina Wyyna Abisyska Falc Palatynat flandersk flandryjski Flandry Flandria franck frankoski Frank Frankoczyk Franky Frankonia Galcie Galicja Galicijec Galilejczyk Galicijka Galilejka Gaskonc Gaskoczyk Gaskosko Gaskonia Guyansk vysoina Wyyna Gujaska Hesensko Hesja Holtnsko Holsztyn Horn Luice uyce Grne Horn Rakousy Grna Austria Horn Slezsko Grny lsk Indona Indochiny Ingusko Inguszetia Istrie Istria Istrijsk poloostrov pwysep Istria Jin Dakota Dakota Poudniowa Jutsk poloostrov Pwysep Jukataski Kamatka Kamczatka Karlie Karelia

Kamr Kaszmir Katalnec Kataloczyk Katalnie Katalonia Katalnka Katalonka Korutany Karyntia Kosovo Kosowo Kurdistn Kurdystan Kuronsko Kurlandia Laponsko Laponia Libyjsk pou Pustynia Libijska Lombardie Lombardia Lotrinan Lotaryczyk Lotrinanka Lotarynka Lotrinsko Lotaryngia Mal Asie Azja Mniejsza Mal Belt May Bet Mandusko Manduria Meklenbursko Meklemburgia Morava Morawy Moravsk brna Brama Morawska Multnsko Multany Nov Mexiko Nowy Meksyk Nbie Nubia Nbijec Nubijczyk Nbijka Nubijka Osetie Osetia Pdsk nina Nizina Padaska Padb Pendab Patagonie Patagonia Pensylvnie Pensylwania Pomoansko Pomorze Por Zagbie Ruhry Porn Nadrenia Porn-Falc Nadrenia-Palatynat Povol Dolina Wogi Provence Prowansja Pyrenejsk poloostrov Pwysep Pirenejski Rivira Riwiera Srsko Saara Sasko Saksonia Sedmihradsko Siedmiogrd Severn mys Przyldek Pnocny Siam Syjam lesvicko Szlezwik vbsko Szwabia Tatarstn Tatarstan Tnsko lsk Cieszyski, Zaolzie Tibet Tybet Tosknsko Toskania Transylvnie Transylwania Tyrolsko Tyrol Umbrie Umbria umbrijsk umbryjski Vestflsko Westfalia Voly Woy Zadn Indie Indochiny Zporo Zaporoe

- 157 -

14.5 Narodowoci Afghnec, Afgnec Afgaczyk Albnec Albaczyk Alan Algierczyk Amerian Amerykanin Anglian Anglik Armn Ormianin, Armeczyk Australan, Australec Australijczyk zerbjdnec Azerbejdanin, Azer Bangladan Banglijczyk Barbuan Antiguaczyk Barbuanka Antiguanka Belgian Belg Belizan Belizejczyk Belizanka Belizejka Blorus Biaorusin Bolivijec Boliwijczyk Brazilec Brazylijczyk Burkian Burkiczyk Burunan Burundyjczyk aan Czadyjczyk ech Czech an Chiczyk Dn Duczyk Danka Dunka Dibuan Dibutyjczyk Ekvdorec, Ekvdoan Ekwadorczyk Etiopan Etiopczyk Etiopanka Etiopka Faean obywatel Wysp Owczych Filipnec Filipiczyk Fin Fin Gruznec Gruzin Holanan Holender Hondurasan Honduranin Hondurasanka Honduranka Chilan Chilijczyk Ir Irlandczyk Iran Irakijczyk Irka Irlandka Ital Woch Italka Woszka Jamajan Jamajczyk Jamajanka Jamajka Kostarian Kostarykanin Kubnec Kubaczyk Kypan Cypryjczyk Liberijec Liberyjczyk Libyjec Libijczyk Litevec Litwin Loty otysz Maar Wgier Malan Maltaczyk Monaan Monakijczyk Monaanka Monakijka Mongol Mongo Mongolka Mongoka Nmec Niemiec Oman, Omnec Omaczyk Perunec Peruwiaczyk Polk Polak Rakuan Austriak Rumun Rumun ek Grek Samojan Samoaczyk Sanmarian Sanmaryczyk Skot Szkot Slovk Sowak Slovenka Sowaczka Slovinec Soweniec Slovinka Sowenka vcar Szwajcar Zimbabwan Zimbabwejczyk 14.6 Rzeki Adie Adyga Amazonka Amazonka Bl Haltrov Biaa Elstera Bug Bug bugsk buaski Columbia Kolumbia Daugava Dwina Dnpr Dniepr Don Don Dunaj Dunaj Dyje Dyja Eme Ems Ene Aniza Ganga Ganges Havola Hawela Kladsk Nisa Nysa Kodzka Labe aba Loira Loara Luina uczyna Luick Nisa Nysa uycka Msa Moza (rzeka) Mohan Men Mosela Mozela Ohe Ohrza Ole Olza Ostravice Ostrawica Pna Piana Rn Ren Sla Soawa Seina Sekwana Smd Witka Sprva Sprewa Stnava cinawka elda Skalda Tajo Tag Teme Tamiza Tiber Tyber Tisa Cisa Vh Wag (rzeka) Visla Wisa Vltava Wetawa Volha Woga Volha Woga volsk woaski

- 158 -

14.7 Morza, jeziora i oceany Arabsk zliv Zatoka Arabska Atlantsk ocen Ocean Atlantycki Azovsk moe Morze Azowskie Baffinovo moe Morze Baffina Bajkal Bajka Balcha Bachasz Baltsk moe Morze Batyckie Barentsovo moe Morze Barentsa Beaufortovo moe Morze Beauforta Benglsk zliv Zatoka Bengalska Beringovo moe Morze Beringa Beringv prliv Cienina Beringa Bl moe Morze Biae Biskajsk zliv Zatoka Biskajska Blatensk jezero Balaton Bodamsk jezero Jezioro Bodeskie Botnick zliv Zatoka Botnicka adsk jezero jezioro Czad ern moe Morze Czarne ertovo jezero Czarcie Jezioro Fidijsk moe Morze Fidi Finsk zliv Zatoka Fiska Gibraltarsk prliv Cienina Gibraltarska Grnsk moe Morze Grenlandzkie Hoej jezero Jezioro Grne Hudsonv zliv Zatoka Hudsona Indick ocen Ocean Indyjski Jadersk moe Morze Adriatyckie Kotorsk boka Zatoka Kotorska Krtsk moe Morze Kreteskie Ladosk jezero adoga Lamansk prliv Kana La Manche Ochotsk moe Morze Ochockie Ochridsk jezero Jezioro Ochrydzkie Onsk jezero Onega Rud moe Morze Czerwone Severn moe Morze Pnocne Stedomo basen Morza rdziemnego Stedozemn moe Morze rdziemne trbsk pleso Jezioro Szczyrbskie Tich ocen Ocean Spokojny Viktoriino jezero Jezioro Wiktorii 14.8 Wyspy Anguilla Anguilla Antigua a Barbuda Antigua i Barbuda Antily Antyle Aruba Aruba Azory Azory Balery Baleary Barbados Barbados Bermudy Bermudy Bornholm Bornholm Cookovy ostrovy Wyspy Cooka agosk ostrovy Wyspy Czagos Dominika Dominika Euboia Eubea Faersk ostrovy Wyspy Owcze Falklandy Falklandy Frs Fryz Frska Fryzyjka Frsk ostrovy Wyspy Fryzyjskie Galapgy Wyspy Galapagos Grnsko Grenlandia Guadalupe Gwadelupa Guam Guam Havajec, Havajan Hawajczyk Havajsk ostrovy Hawaje Hon Honsiu Hvar Hvar Jva Jawa Javnec Jawaczyk Javnka Jawajka jvsk jawajski Kajmansk ostrovy Kajmany Karibik Karaiby Komory Komory Komoan Komoryjczyk Korsika Korsyka Krta Kreta Kurily Kuryle Kyklady Cyklady Lesbos Lesbos lesbosk lesbijski Liparsk ostrovy Wyspy Liparyjskie Louisiady Luizjady Madeira Madera Maledivy Malediwy Mallorca Majorka Mariany Mariany Martinik Martynika Mauricius Mauritius Melansie Melanezja Mikronsie Mikronezja Nvtrn ostrovy Wyspy Nawietrzne Nov Kaledonie Nowa Kaledonia Nov zem Nowa Ziemia Nov Zland Nowa Zelandia Orkneje Orkady Panensk ostrovy Wyspy Dziewicze Portoriko Portoryko Princv ostrov Wyspa Ksica Runion Reunion Rhodos Rodos Rujana Rugia rujansk rugijski Samoa Samoa samojsk samoaski Sardinie Sardynia Seychelan Seszelczyk Seychely Seszele Shetlandy Szetlandy Siclie Sycylia Sokotra Sokotra Svat Helena Wyspa witej Heleny Svat Vincenc Saint Vincent picberky Spitsbergen Tahiti Tahiti Tonga Tonga Tonan Tongijczyk Tonanka Tongijka tonsk tongijski Trinidad a Tobago Trynidad i Tobago Usedom, Uznojem Uznam Vnon ostrov Wyspa Boego Narodzenia Vchodn Timor Timor Wschodn

- 159 -

15 PODRE 15.1 Hotel apartm /apartmn apartament balkon balkon bazn basen dtsk brouzdalit brodzik dla dzieci diskotka dyskoteka dvoulkov pokoj pokj dwuosobowy gril grill jednolkov pokoj pokj jednoosobowy kadenictv zakad fryzjerski (damski) kad pt noc strven v naem hotelu zdarma wykupujc pi noclegw pacisz tylko za cztery klimatizace klimatyzacja komfortn komfortowy konferenn sl sala konferencyjna koupelna azienka kulturn mstnost wietlica lehtko leak luxusn luksusowy mstnost pomieszczenie nekuck pokoj pokj dla niepalcych nocleh nocleg obchod se suvenry sklep z pamitkami objednvat pokoj rezerwowa pokj objednvka rezerwacja penzion pensjonat placen sluba usuga patna platit pedem zapaci z gry pln penze pene wyywienie pokoj pro invalidy pokj dla niepenosprawnych pokojsk pokojwka polopenze niadanie i obiadokolacja poschod pitro posilovna siownia prostorn przestrzenny penocovat przenocowa pihlaovac lstek karta meldunkowa pistlka dostawka recepce recepcja salon krsy salon piknoci sauna sauna smnrna kantor sprcha prysznic stravovn wyywienie vdsk stl szwedzki st telefon telefon televize se satelitnm pjmem telewizja satelitarna, terasa taras ubytovn zakwaterowanie uveden ceny jsou vetn DPH podane ceny zawieraj podatek VAT uvolnit pokoj zwolni pokj uzaven parkovit zamykany parking vana wanna vhled na moe widok na morze WC spolen na kadm podla WC wsplne na kadym pitrze zahrnout v cen wliczy w cen, zawrze w cenie zapotvat do ceny wlicza w cen

15.2 Komunikacja miejska autobus autobus cestujc pasaer dopravce przewonik jzdenka bilet jzdn opata za bilet kloubk (pot.) przegubowiec (pot.) lstek bilet metro metro midibus midibus nzkopodlan niskopodogowy odklon objazd oznaova kasownik pestup przesiadka psteek wiata revizor kontroler, rewizor, kanar (pot.) idi kierowca sedaka siedzenie sedadlo siedzenie sleva znika, ulga smr kierunek spoj poczenie tarif taryfa tramvaj tramwaj trolejbus trolejbus vluka wyczenie z ruchu, zamknicie dla ruchu vysokopodlan wysokopodogowy vystupovat wysiada zastvka przystanek zna strefa

WYRAENIA: autobusov linka linia autobusowa autobusov vlek przyczepa autobusowa autobusov zliv zatoka autobusowa automat pro vdej jzdenek automat do sprzeday biletw ern pasar pasaer na gap dopravn spolenost przewonik, firma transportowa dret se za jzdy trzyma si podczas jazdy hromadn doprava komunikacja zbiorowa, komunikacja publiczna jednodenn jzdenka bilet jednodniowy jednoznov jzdenka bilet jednostrefowy jezdit v intervalu 20 minut jedzi co 20 minut jzdn doba czas kursu (przejazdu) jzdn doklad wany bilet (okazywany kontrolerowi) jzdn d rozkad jazdy kloubov autobus autobus przegubowy kyvadlov linka linia wahadowa nhradn doprava komunikacja zastpcza nasadit vozidlo na linku wysa autobus na lini (kurs) nstup pouze pednmi dvemi wsiadanie tylko przednimi drzwiami nstupn ostrvek wysepka (jako przystanek. tramwajowy)

- 160 -

nejvytenj linka linia z najwikszym oboeniem non linka linia nocna nov zzen linka nowo uruchomiona linia obansk jzdn cena biletu normalnego/zwykego obsluhovat linku obsugiwa lini ojet autobus uywany autobus okrun linka linia okrna oznait jzdenku skasowa bilet oznaova kasownik pevn se dret mocno si trzyma platn jzdenka wany bilet posilov spoj wtyczka (slang.)(dodatkowy kurs) probhajc vluky trwajce wyczenia z ruchu prodejn msto jzdenek punkt sprzeday biletw provozovat linku obsugiwa lini provozovatel dopravy przewonik pedplatn jzdenka bilet okresowy pedvdc jzda jazda demonstracyjna pepravn podmnky regulamin przewozw pepravn pika szczyt komunikacyjny pestupn jzdenka bilet z moliwoci przesiadki, bilet przesiadkowy pestupn zastvka przystanek przesiadkowy

petrasovn linky zmiana trasy linii pmstsk linka linia podmiejska rychlospoj linia pospieszna stt na zastvce sta na przystanku svzt cestujc przewie pasaerw systm prodeje jzdenek system sprzeday biletw tarifn zna strefa taryfowa tramvajov linka linia tramwajowa tramvajov provoz komunikacja tramwajowa trolejbusov linka linia trolejbusowa sekov jzdenka bilet na okrelony odcinek trasy veden linky trasa linii veejn linkov doprava komunikacja publiczna vozov park tabor vykzat z pepravy wyprosi z pojazdu vynechat zastvku pomin przystanek vypravit autobus na linku wysa autobus na lini zlon autobus autobus rezerwowy zavst novou linku uruchomi now lini zkuebn provoz eksploatacja prbna zlevnn jzdenka bilet ulgowy zrychlen linka linia przyspieszona zvltn linka linia specjalna

15.3 Podr pocigiem DWORZEC: ekrna poczekalnia hlavn ndra dworzec gwny informace informacja jzdn d rozkad jazdy kolej tor kolejit torowisko kus kolej lepy tor mezinrodn pokladna kasa midzynarodowa ndra dworzec ndran budova budynek dworca ndran restaurace restauracja dworcowa nstupit peron odjezdy odjazdy pokladny kasy pepka okienko pjezdy przyjazdy skky na zavazadla skrytki bagaowe smnrna kantor stanice stacja schovna zavazadel przechowalnia bagau vchod wejcie vedlej kolej boczny tor vleka bocznica vchod wyjcie zchod toaleta eleznin uzel wze kolejowy POCIG: bistro wagon barowy slo vlaku numer pocigu tvrt vagn odpedu czwarty wagon od przodu tvrt vagn odzadu czwarty wagon od tyu dlkov vlak pocig dalekobieny denn vlak pocig dzienny dieselov lokomotiva lokomotywa spalinowa doln lko dolne ko druh tda druga klasa elektrick lokomotiva lokomotywa elektryczna expresn vlak pocig ekspresowy chodba korytarz historick vlak pocig retro horn lko grne ko hotelov vlak pocig hotelowy klimatizovan vz wagon klimatyzowany kup przedzia jdeln vz wagon restauracyjny lehtko kuszetka lehtkov vz wagon z miejscami do leenia lkov vz wagon sypialny mimodn vlak pocig specjalny msto k sezen miejsce siedzce motorov vz wagon motorowy kuck dla palcych lokomotiva lokomotywa nhradn autobusov doprava zastpcza komunikacja autobusowa nkladn vlak pocig towarowy nekuck dla niepalcych nekuck vlak pocig objty cakowitym zakazem palenia non vlak pocig nocny oddlen przedzia osobn vlak pocig osobowy ozubnicov drha kolej zbata poschoov vlak pocig pitrowy povinn mstenkov vlak pocig objty cakowit rezerwacj miejsc prvn tda pierwsza klasa pmstsk vlak pocig podmiejski pm vz wagon bezporedni restauran vz wagon restauracyjny rychlk pocig pospieszny

- 161 -

spn vlak pocig przyspieszony sedadlo siedzenie sluebn oddl przedzia subowy souprava skad sprcha prysznic ulika alejka zkokolejn drha kolej wskotorowa vagn wagon vakuov zchod toaleta prniowa velkoprostorov vz wagon bezprzedziaowy vlak pocig vlak vy kvality pocig wyszej kategorii vz wagon vz druh tdy wagon drugiej klasy

vz pro matky s dtmi wagon z przedziaami dla matek z dziemi vz prvn tdy wagon pierwszej klasy vz se slubou schovy bhem pepravy wagon bagaowy vz s ppojkou 230 V wagon z gniazdkiem 230 V vz vhodn pro pepravu cestujcch na vozku wagon przystosowany do przewozu osb niepenosprawnych vletn vlak pocig wycieczkowy, pocig kolonijny vysokorychlostn vlak superszybki pocig v zadn sti vlaku w tylnej czci pocigu zvltn vlak pocig specjalny

BILET: clov stanice stacja docelowa datum data doba platnosti jzdenky okres wanoci biletu doplatek dopata globln cena cena globalna jednoduch jzdenka bilet w jedn stron jzdenka bilet jzdn opata za przejazd koupit jzdenku kupi bilet lehtkov pplatek dopata do miejsca lecego, dopata do kuszetki lkov pplatek dopata do miejsca w wagonie sypialnym pokladna kasa pepka okienko mezinrodn jzdenka bilet midzynarodowy mm nrok na slevu przysuguje mi znika mt nrok na slevu mie prawo do zniki mstenka miejscwka mnohostrann dohoda porozumienie wielostronne (midzy przewo nikami) obyejn jzdenka bilet normalny platn jzdenka wany bilet prkaz na slevu dokument uprawniajcy do zniki povinn rezervace obowizkowa rezerwacja pro jednu osobu dla jednej osoby pedloit okaza peprava jzdnch kol przewz rowerw pplatek dopata rezervace rezerwacja rezervovat si msto zarezerwowa miejsce sazba taryfa sazebnk taryfikator sov jzdenka bilet sieciowy skupinov sleva znika grupowa sleva znika, ulga tam a zpt tam i z powrotem vnitrosttn jzdenka bilet krajowy vrtit jzdenku zwrci bilet vstupenka na nstupit peronwka vymnit jzdenku wymieni bilet vzdlenost odlego zpten jzdenka bilet powrotny

PRACOWNICY: kontrolor kontroler nosi bagaowy pokladn kasjerka posunova manewrowy prvod konduktor, konduktorka prvod lkovho vozu konwojent wagonu sypialnego pednosta stanice naczelnik stacji revizor rewizor stevard steward strojvedouc maszynista strojvdce maszynista vlakvedouc kierownik pocigu vlakov eta druyna konduktorska elezni kolejarz

PODR: bez pestup bez przesiadek cestovat eleznic podrowa kolej cestujc podrny hledat msto szuka miejsca jet odklonem jecha objazdem konen stanice stacja kocowa kultura cestovn kultura podrowania msto u dve miejsce przy drzwiach msto u okna miejsce przy oknie msto ve smru jzdy miejsce w kierunku jazdy msto v protismru miejsce w kierunku przeciwnym do kierunku jazdy nahbat se z okna wychyla si przez okno narvan przepeniony obsadit cel oddl zaj cay oddzia obsadit msto zaj miejsce odjet odjecha odeknout vlak odwoa pocig opodn opniony, spniony podret nkomu msto zaj komu miejsce pohldat zavazadlo przypilnowa bagau pohodln wygodny

- 162 -

posledn stanice ped... ostatnia stacja przed pospchm na vlak spiesz si na pocig pravideln odjezd planowy odjazd pestoupit przesi si pestup przesiadka pestupn stanice stacja przesiadkowa pestupovat przesiada si pijet przyjecha ppoj skomutowanie ppojn vlak pocig skomutowany pt stanice nastpna stacja spt spa spojen poczenie stihnout vlak zdy na pocig ujel mi vlak uciek mi pocig ve vlaku byl pkn nval pocig by bardzo oboony

vjdt do stanice wjeda na stacj vlak se cour pocig si wlecze vlak jede pes Vde pocig jedzie przez Wiede vlak stav v Brn pocig zatrzymuje si w Brnie vlak zastavuje ve vech stanicch pocig zatrzymuje si na wszystkich stacjach voln msta wolne miejsca vechna msta jsou obsazena wszystkie miejsca s zajte, nie ma wolnych miejsc vluka czasowe wyczenie z ruchu vymnit si s nkm msto zamieni si z kim miejscami zmekat vlak spni si na pocig zpodn opnienie, spnienie zpodn se me zmnit opnienie moe ulec zmianie

PODSTAWOWE SOWNICTWO POTOCZNE: bufek wagon barowy courk powolny pocig hlavk dworzec gwny jdelk wagon restauracyjny, w Polsce nazywany wars od obsugujcej firmy loklka linia lokalna lk sypialny mainfra maszynista motork wagon motorowy osobk osobwka poschok pitrus zkokolejka wskotorwka zubaka zbatka KATEGORIE POCIGW: Os Sp R Ex IC EC SC EN CNL ICE pocig osobowy pocig przyspieszony pocig pospieszny pocig ekspresowy pocig InterCity pocig EuroCity pocig SuperCity czeska kategoria pocigw obsugiwanych przez Pendolino pocig EuroNight europejska kategoria pocigw nocnych pocig CityNightLine kategoria nocnych pocigw kolei niemieckich pocig InterCity Express kategoria niemieckich pocigw 15.4 Podr samolotem aerotaxi takswka lotnicza bezceln obchod sklep bezcowy bezpenostn kontrola kontrola bezpieczestwa business tda klasa business clov letit lotnisko docelowe civiln letit lotnisko cywilne ekac listina lista oczekujcych slo sedadla numer fotelu (siedzenia) dostavit se na palubu stawi si na pokad druh pilot drugi pilot ekonomick tda klasa ekonomiczna charterov let lot czarterowy chyba pilota bd pilota imigran pepka stanowisko Urzdu Imigracyjnego kokpit kokpit krouit nad letitm kry nad lotniskiem kyslkov maska maska tlenowa let lot letadlo samolot letadlo obsazen ze tvrtiny samolot zapeniony w dwudziestu piciu procentach letadlo pistlo samolot wyldowa leteck doprava transport lotniczy leteck spolenost linie lotnicze leteck netst katastrofa lotnicza letenka bilet lotniczy letit lotnisko letitn personl obsuga lotniska letitn poplatek opata lotniskowa letoun samolot letov trasa trasa lotu letov provoz ruch lotniczy letov d rozkad lotw letuka stewardessa manipulan poplatek opata manipulacyjna navst naprowadzi nouzov pistn awaryjne ldowanie mezipistn midzyldowanie nadvha nadwaga naltvat k pistn podchodzi do ldowania

- 163 -

nastoupit na palubu wej na pokad nstup do letadla wejcie na pokad samolotu ocas letadla ogon samolotu odbaven odprawa odbaven zavazadel odprawa bagau odepen nstupu na palubu odmowa przyjcia na pokad odlet wylot odletov hala hala odlotw palubn personl personel pokadowy palubn vstupenka karta pokadowa pilot pilot poklidn let spokojny lot posdka zaoga peloit let przeoy lot plet przylot pm let lot bezporedni pipoutat se zapi pasy

pistn ldowanie pistvac drha pas ldowania rezervan kancel biuro rezerwacji rolovat koowa stevard steward stevardka stewardessa terminl terminal tranzitn hala hala tranzytowa tranzitn prostor letit strefa tranzytowa lotniska trysk odrzutowiec tryskov letoun samolot odrzutowy turbulence turbulencja vdej zavazadel wydawanie bagay vdejn ps pas transmisyjny vyzvednout letenku odebra bilet vzletov drha pas startowy zruit let odwoa lot dme cestujc prosimy podrnych

15.5 Podr drog morsk bje boja dok dok hydropln wodolot kajuta kajuta kapitn kapitan kormidlo ster kotev kotwica kotvit kotwiczy lo statek lodnice stocznia loka dka majk latarnia moe morze nalodit se wej na pokad, wsi na statek nmonk marynarz nepotopiteln niezatapialny obeplout opyn paluba pokad parnk parowiec pirt pirat plavba rejs plavidlo jednostka pywajca, statek , prom plout pyn pstav port pstavn portowy stor maszt strojovna maszynownia trajekt prom trup kadub vlna fala vplout wpyn vyplut wypynicie vznedlo poduszkowiec

WYRAENIA: cestovn velkolo transatlantyk horn paluba grny pokad jt ke dnu i na dno kest lodi chrzest statku najet na mlinu osi na mielinie nmon mapa mapa morska navigan mstek mostek (dla oficera nawigacyjnego) okrun plavba rejs okrny plavidlo se potopilo d zatona, statek zaton potopen lodi zatonicie statku rozbouen vlny wzburzone morze rychlost nkolika uzl prdko kilku wzw spoutn lodi na hladinu spuszczenie odzi na wod vpustit na palubu wpuci na pokad vletn lo statek wycieczkowy vzdalovat se od nbe oddala si od wybrzea zchrann lun szalupa ratunkowa zmnit kurs zmieni kurs

- 164 -

15.6 Turystyka atlas atlas baterka latarka batoh plecak brod brd busola busola cesta podr cyklostezka cieka rowerowa dalekohled lornetka dobrodrustv przygoda dovolen urlop hamak hamak hustilka pompka jzdrna szkka jedziecka kajak kajak karimatka karimata kemp kamping, camping kompas kompas kufr 1. walizka 2. kufer kufk walizeczka letn dovolen wczasy letnie letovisko letnisko mapa mapa matrace materac minout min navtvit odwiedzi (kogo), zwiedzi (miasto) nejnavtvovanj najliczniej odwiedzany obvaz banda odpoinek odpoczynek odpovat odpoczywa otuilec mors (pywak) otvrk otwieracz ozdravovna sanatorium pdlo wioso pdlovat wiosowa pas paszport pinzeta pinceta, pseta pltnka pelerynka plavk ratownik (na basenie lub kpielisku) prodrat se (m?) przedziera si (przez co?) prohldka zwiedzanie putovn rzad. podr relaxace relaks rozhledna wiea widokowa safari safari spatit ujrze stan namiot stanovat spa pod namiotami stopa autostopowicz stopovat apa stopa tbork ognisko tboit obozowisko, biwak termoska termos topit se topi si tramp tramp veslo wioso veslovat wiosowa vstupn opata za wstp vlet wycieczka vletnk wycieczkowicz vstroj ekwipunek vstup wejcie (na gr) vlap piesza wycieczka (w gry) zkout zaktek zalyovat si pojedzi na nartach zitek przeycie zhldnout obejrze zlodjka (pot.) latarka kieszonkowa

WYRAENIA: balen kufr pakowanie walizek bt na cestch by w podry celodenn pestr program urozmaicony program dnia cestovat po svt podrowa po wiecie cestovn vak torba podrna erven znaen trasa szlak czerwony dojet na msto dojecha na miejsce dovolen sn urlop marze fakultativn vlet wycieczka fakultatywna hledat hotel szuka hotelu horsk cesta szlak grski horsk vzduch grskie powietrze hostinsk pokoj pokj gocinny chystat se na cestu przygotowywa si do podry chytit stopa zapa stopa individuln turistika turystyka indywidualna jet k moi jecha nad morze jet klusem jecha kusem jet na kole jecha na rowerze jet na koni jecha na koniu jet na vlet jecha na wycieczk jt po svch i na nogach jzda na koni jazda na koniu jzda na ponku jazda na kucyku jzda na voru spyw tratw kriminalita namen proti turistm przestpczo wymierzona w turystw lzesk host kuracjusz let balnem lot balonem leet v hamaku lee w hamaku lyask stedisko kurort zimowy mode znaen trasa szlak niebieski nacpan turisty peny turystw nhradn pas paszport zastpczy (jednorazowy) nasednout na kon wsi na konia naun stezka cieka edukacyjna pakovn kufr pakowanie walizek pchnout kolo przebi opon plnovat cestu do Londna planowa podr do Londynu plny na dovolenou plany urlopowe pod irm nebem pod goym niebem podlit se o sv zitky z cest podzieli si wraeniami z podry podrobn mapa szczegowa mapa pokraovat v cest kontynuowa podr potkvat jen mlo turist spotyka mao turystw poznat kus svta pozna kawa wiata poznvat ciz kultury poznawa inne kultury podat o svezen poprosi o podwiezienie przran voda przezroczysta woda pebrodit eku przebrodzi rzek pechod hranic przejcie przez granic peruit dovolenou przerwa urlop

- 165 -

pkr stezka stroma cieka pilkat nvtvnky przycign turystw pilkat turisty przycign turystw pjovna kol wypoyczalnia rowerw putovat prstem po map podrowa palcem po mapie rekrean stedisko orodek wypoczynkowy sedt na slunci siedzie na socu sesednout z kon zsi z konia skldat se na benzn skada si na benzyn smait se na slunku smay si na sonku spac pytel piwr spt pod stanem spa pod namiotem stan typu igl namiot typu igloo stanov msto miasteczko namiotowe stanov tboit pole namiotowe stanov kolk led startovac msto baza wypadowa stt za nvtvu by wartym wizyty stt za pozornost by godnym uwagi stopnout auto zapa stopa strvit den u vody spdzi dzie nad wod tlait kolo pcha rower turistick chata schronisko

turistick sezona sezon turystyczny turistick stedisko kurort turisticky zajmav atrakcyjny turystycznie, interesujce miejsce uml koupalit sztuczne kpielisko usilovn pochod wyczerpujcy marsz vkendov vlet wycieczka weekendowa vzov povinnost obowizek wizowy voda vhodn ke koupn woda nadajca si do kpieli vydat se pky wyruszy pieszo vyhldkov bod punkt widokowy vyhldkov let lot widokowy vyhldkov okruh trasa zwiedzania (okrna) vyplat se navtvit warto odwiedzi vyrazit nazptek wyruszy w drog powrotn vysedvat ve stnu przesiadywa w cieniu vuka jzdy na koni nauka jazdy konnej zjezd na hory wycieczka w gry zdolat horu zdoby gr zelen znaen cesta zielony szlak znaen cest oznakowanie szlakw zpjemnit pobyt uprzyjemni pobyt ztratit cestu zgubi drog lut znaen cesta ty szlak 15.7 Na granicy

celn hodnota warto celna celn odbaven odprawa celna celn prohlen deklaracja celna celn sazba stawka celna celn zem obszar celny celnice celniczka celnk celnik cestovn pas paszport clt cli clo co dovoz wwz, import dovozn prohlen deklaracja przywozowa formality formalnoci hranin pechod przejcie graniczne kontroly na hranicch kontrole na granicach neplatn vzum niewana wiza obansk prkaz, obanka dowd osobisty odbaven odprawa odbavit odprawi ochrann clo co ochronne pasov kontrola kontrola paszportowa paerk przemytnik paovat przemyca

paovat drogy przemyca narkotyki platn wany pohranin policie stra graniczna povolen zezwolenie, pozwolenie proclt ocli pekroit hranici przekroczy granic peshranin transgraniczny pisthovalec imigrant raztko piecztka rostlinolkask kontrola kontrola fitosanitarna sttn hranice granica pastwa uloit clo naoy co veterinrn kontrola kontrola weterynaryjna vzov povinnost obowizek wizowy vzum wiza vnj hranice granice zewntrzne vnitn hranice granice wewntrzne vyrovnvac clo co wyrwnawcze vvoz wywz, eksport vvozn prohlen deklaracja wywozowa zabavit skonfiskowa zavazadlo baga zvora szlaban

- 166 -

16 EDUKACJA 16.1 Szkoa podstawowa absolvent absolwent administrativa administracja arel koly teren szkoy budova budynek ciz jazyk jzyk obcy esk jazyk jzyk czeski djepis historia domc kol zadanie domowe dyslexie dysleksja fyzika fizyka hudebn vchova muzyka (u nas: sztuka) chemie chemia informatika informatyka matematika matematyka mimokoln aktivity dziaalno pozalekcyjna nepostoupit nie zda do nastpnej klasy neprospt nie zda okno okienko (przerwa midzy zajciami) olympida olimpiada opravn zkouka egzamin poprawkowy ozdravn pobyt zielona szkoa pedagog pedagog pedagogick rada konferencja pedagogick sbor grono pedagogiczne pilotn pilotaowy psemka kartkwka potaov pracovna pracownia komputerowa pololet procze pololetn przdniny ferie zimowe povinn koln dochzka obowizek szkolny pracovna pracownia przdniny wakacje prospt otrzyma promocj prospt s vyznamennm otrzyma promocj z wyrnieniem provrka sprawdzian, kartkwka prmrn poet k ve td rednia liczba uczniw w klasie pedmt przedmiot pestvka przerwa prodopis biologia prodovda nauka o rodowisku, rodowisko (w starym systemie) recitan sout konkurs recytatorski editel dyrektor editelna gabinet dyrektora sborovna pokj nauczycielski sekretarit sekretariat seznam k lista uczniw atna szatnia koln akademie akademia koln asopis gazetka szkolna koln druina wietlica szkolna koln jdelna stowka koln knihovna biblioteka szkolna koln kolo olympidy eliminacje szkolne olimpiady koln noviny gazetka szkolna koln rok rok szkolny kolnk konserwator, cie (pot.) tlesn vchova wychowanie fizyczne tlocvina sala gimnastyczna tda klasa tda s rozenou vukou klasa z rozszerzonym programem nauczania tdn schzka zebranie rodzicw tdn uitel wychowawca tdy veobecn klasy oglne uebna sala lekcyjna uebnice podrcznik uitel nauczyciel uivo przerabiany materia ukonen kolnho roku zakoczenie roku szkolnego veden koly dyrekcja szkoy velikonon przdniny ferie wielkanocne velk pestvka duga przerwa, dua przerwa vychzejc k absolwent vpoetn technika informatyka vysvden wiadectwo vtvarn vchova plastyka vyuovac hodina godzina lekcyjna vyuovn zajcia zjmov krouky koa zainteresowa zkladn kola szkoa podstawowa zstupce editele zastpca dyrektora zempis geografia zizovatel organ prowadzcy k ucze kovsk knka dzienniczek ucznia kovsk koln samosprva samorzd uczniowski

16.2 Szkoa rednia i zawodowa autoelektrik elektromechanik samochodowy cukr cukiernik alounictv tapicerstwo nk kelner dlkov zaoczny denn dzienny ekonomika ekonomia elektrik elektryk elektroenergetika elektroenergetyka elektronika elektronika gymnzium liceum gympl oglniak kadenk fryzjer eski klobounk kapelusznik konstrukce konstrukcje krej krawiec kucha kucharz lakrnk lakiernik mal malarz mechanika mechanika mechatronika mechatronika (profil) men miernictwo obklada termoizolator obuvnk szewc odvnictv technologia odziey plynrenstv gazownictwo servrka kelnerka strojnictv maszynoznawstwo, maszyny elektryczne technologie technologia telekomunikace telekomunikacja

- 167 -

tesa ciela truhl stolarz etnictv ksigowo, rachunkowo uilit zasadnicza szkoa zawodowa veern wieczorowy zmenk lusarz zednk murarz aplikovan psychologie psychologia stosowana automatizan technika automatyka slicov technika technika cyfrowa da se zskvat vborn umstn udaje si uzyskiwa wietn lokat dlka studia czas trwania nauki Den otevench dve Dzie Otwartych Drzwi domov mldee internat elektrick men miernictwo elektryczne elektrick stroje a pstroje maszyny i urzdzenia elektryczne elektrotechnika a automatizace elektrotechnika z automatyk hotelnictv a turismus hotelarstwo i turystyka informan technologie zarzdzanie informacj (profil) instalace vody a kanalizac instalacje wodne i kanalizacyjne jarn przdniny ferie zimowe klasifikan porada konferencja klasyfikacyjna klemp blacharz laboratorn cvien wiczenia laboratoryjne maturitn obor kierunek koczcy si matur maturitn zkouka z eskho jazyka a literatury egzamin maturalny z czeskiego jzyka i literatury mezinrodn styky kontakty midzynarodowe Multimediln studentsk knihovna Multimedialne Centrum Informacyjne nstavbov studium technikum uzupeniajce obchodn komunikace zasady negocjacji, komunikacja w handlu obnova devnch konstrukc odnowa konstrukcji drewnianych odborn praxe praktyka zawodowa odborn vcvik zajcia praktyczne opravrenstv a diagnostika diagnostyka i naprawa psemn maturitn zkouka pisemny egzamin dojrzaoci poet pijmanch k liczba miejsc podmnky pro pijet warunki przyjcia

poskytovan vzdln uzyskiwane wyksztacenie praktick dovednosti umiejtnoci praktyczne pijmac zen postpowanie kwalifikacyjne psan na stroji pisanie na maszynie slavnostn pedn maturitnch vysvden uroczyste rozdanie wiadectw maturalnych stavebn konstrukce konstrukcje budowlane Stavebn prmyslovka Technikum Budowlane stavebn truhlstv stolarstwo budowlane stroje a zazen maszyny i urzdzenia strojrensk technologie podstawy konstrukcji i technologii mechanicznych Stedisko praktickho vyuovn Centrum Ksztacenia Praktycznego stedn odborn kola rednia szkoa zawodowa Stedn odborn uilit Zasadnicza Szkoa Zawodowa Stedn prmyslov kola elektrotechnick Technikum Elektrotechniczne technick dokumentace dokumentacja techniczna technick kreslen rysunek techniczny technick lyceum liceum techniczne technika administrativy technika administracji telekomunikan technika urzdzenia telekomunikacyjne teoretick vuka nauka teoretyczna teoretick zkouka z odbornch pedmt egzamin teoretyczny z przedmiotw zawodowych teoretick pedmty jsou upraveny na minimum teoretyczne przedmioty s zredukowane do minimum tlet uebn obory trzyletnia zasadnicza szkoa zawodowa w zawodach vylouen ze koly skrelenie z listy uczniw vrobn zazen urzdzenia produkcyjne vun list dyplom zawodowy zabezpeovac systmy systemy zabezpiecze zklady elektrotechniky podstawy elektrotechniki zamen oboru specjalno zawodowa zvren zkouka egzamin z przygotowania zawodowego (w ZSZ) zdravotn zpsobilost posouzen lkaem na pihlce zawiadczenie lekarskie o zdolnoci do wykonywania zawodu zastnit se celosttnch i mezinrodnch sout uczestniczy w konkursach krajowych i midzynarodowych

16.4 Zajcia aktivita aktywno barevn kda kreda kolorowa bavit se se sousedem rozmawia z ssiadem bt osvobozen z tlocviku by zwolnionym z wuefu as straven ve kole czas spdzony w szkole iteln psmo czytelne pismo dvat pozor uwaa (na lekcji) definice definicja dlat kazn robi kazanie dlat si poznmky robi notatki demonstrovat na pkladu zademonstrowa na przykadzie dochzka frekwencja dovdt se, dozvdt se dowiedzie si dret se uebn osnovy trzyma si programu nauczania glbus globus guma gumka hadk szmatka hlsit se zgasza si hlsit se dobrovoln zgasza si na ochotnika houba gbka hrt karty gra w karty chodit za kolu chodzi na wagary, wagarowa jt za kolu i na wagary kalkulaka kalkulator kniha ksika konec vyuovn koniec lekcji kontrolovat dochzku sprawdza obecno kostra szkielet krutko cyrkiel kda kreda mal pestvka krtka przerwa mapa mapa mikroskop mikroskop mt denn 7 hodin vyuovn mie codziennie 7 lekcji

- 168 -

mt u sebe mie przy sobie nadiktovat podyktowa napsat na tabuli napisa na tablicy neporozumt vemu nie zrozumie wszystkiego neptomn nieobecny nosit u sebe nosi z sob nov tma nowy temat nuda nuda nudit se nudzi si o pestvce na przerwie oblben mezi spoluky lubiany przez uczniw (z klasy) oekvn uitele oczekiwania nauczyciela omluvenka usprawiedliwienie opakovn powtrka oezvtko temperwka peliv veden seit starannie prowadzony zeszyt penl pirnik podtrhvat podkrela podtrhnout podkreli poznamenat si zanotowa podat o pomoc poprosi o pomoc pravtko linijka prelekce prelekcja prezenn listina lista obecnoci probran uivo przerabiany materia procviit na pkladech przewiczy na przykadach pedloit omluvenku okaza usprawiedliwienie pednst refert wygosi referat pedseda tdy przewodniczcy klasy pejt k nov ltce przej do nowego materiau pepisovat seit przepisywa zeszyt pestvka przerwa pihlsit se zgosi si pijt nepipraven do vyuovn przyj na lekcje nieprzygotowany ptomn obecny pst na tabuli pisa na tablicy pst hledn adnie pisa refert referat ruit przeszkadza samostatn prce samodzielna praca

sedt v lavici siedzie w awce shrnout podsumowa shrnut podsumowanie skupinov prce praca w grupach slohov prce wypracowanie soustedit se na nco skupi si na czym spoluaka koleanka z klasy spoluk kolega z klasy koln pomcky pomoce szkolne koln vlet wycieczka szkolna tma temat trojhelnk ekierka tdn kniha dziennik uebn ltka materia uebnice podrcznik hlomr ktomierz uvst nkolik pklad poda kilka przykadw uvolnit z vyuovn zwolni z lekcji vdeck kalkulaka kalkulator naukowy velk pestvka duga przerwa vst seit prowadzi zeszyt vrstevnice rwieniczka vrstevnk rwienik vstoupit do tdy wej do klasy vycpan zvata wypchane zwierzta vygumovat zmaza (gumk) vyhodit za dvee wyrzuci za drzwi vychovat wychowa vychovvat wychowywa vymazat zmaza, wymaza vysvtlit wyjani vyuovac hodina godzina lekcyjna vyuovn lekcja vyuovn pro slab ky zajcia wyrwnawcze vyuovat uczy vyvolat k tabuli wywoa do tablicy zadat domc kol zada zadanie domowe zpisky notatki zapomenout doma seit zapomnie zeszytu zkumavka probwka zopakovat powtrzy zvonn dzwonek

16.4 Ucze i jego obowizki bt na uitelov ern listin by na czarnej licie nauczyciela as strven uenm czas spdzony na nauce dlat domc kol odrabia zadanie domowe dlat pokroky robi postpy dohnt nadrabia dohnat zamekan uivo odrobi zalegoci dopsat domc kol dokoczy zadanie domowe dostat dobrou znmku dosta dobr ocen douovn korepetycje hodn se uit duo si uczy hulvt obuz knihomol ml ksikowy lenoch le mt dobr znmky mie dobre oceny mt mezery mie luki, mie braki nadan uzdolniony nadjn obiecujcy nmaha wysiek nauit se zpamti nauczy si na pami opsat domc kol odpisa zadanie domowe osvit znalosti odwiey wiadomoci osvojovat uivo przyswaja materia piln pilny podlzat uiteli podlizywa si nauczycielowi poznmky z vyuovn notatki z lekcji pracovat na sob pracowa nad sob premiant prymus projt si poznmky przejrze notatki prmrn przecitny pipravit se przygotowa si pipravovat se przygotowywa si samot samotnik setl oczytany schopn zdolny spravedliv znmka sprawiedliwa ocena kola pro nj znamen vechno szkoa jest dla niego wszystkim koln povinnosti obowizki szkolne patn znmky sabe oceny prt kujon prtka kujonka talent talent talentovan utalentowany

- 169 -

uenliv pojtny uit se uczy si uitel ho nem rd nauczyciel go nie lubi uitel si na nho zasedl nauczyciel uwzi si na niego umt piznat chybu potrafi przyzna si do bdu vtlouci do hlavy wbi do gowy vsledky wyniki vysvden wiadectwo vzorn chovn wzorowe zachowanie

zkladn znalosti podstawowe wiadomoci zamekan uivo zalegy materia zanedbvat kolu zaniedbywa szko zakolk wagarowicz zdokonalovat se doskonali si znmka ocena znmka na vysvden ocena na wiadectwie zopakovat si powtrzy si k s vyznamennm wzorowy ucze

16.5 Sprawdzian wiadomoci bod punkt bodov hodnocen punktacja bojovat o lep znmku walczy o lepsz ocen tyi zkouky za mnou cztery egzaminy za mn dt zkouku zda egzamin diktt dyktando druh opravn termn trzeci termin dv zkouky pede mnou przede mn dwa egzaminy hrt o as gra na czas jeho prce se hem chybami w jego pracy roi si od bdw klasifikovan zpoet zaliczenie z ocen klst otzky zadawa pytania komise komisja komisionln zkouka egzamin komisyjny kontrolovat domc kol sprawdza zadanie domowe lehk atwy maturita matura maturitn zkouka egzamin maturalny mt dv rovn obtnosti mie dwa stopnie trudnoci, mie dwa poziomy trudnoci namtkov kontrola wyrywkowa kontrola napovdt podpowiedzie napovdat podpowiada nerozhoduje, jestli lovk hodn v wiadomoci nie decyduj o ocenie obtn trudny odpovdat na otzky odpowiada na pytania opravn zkouka egzamin poprawkowy opravn termn termin poprawkowy opravovat chyby poprawia bdy opravovat psemn prce poprawia prace pisemne opsat odpisa oznmkovat oceni, wystawi ocen psemn prce praca pisemna psemn zkouka egzamin pisemny psemn test test pisemny podvdt oszukiwa, ciga poloit otzku zada pytanie potopit studenta obla studenta pezkouet przepyta pijmac zkouka egzamin wstpny pistihnout pi opisovn zapa na ciganiu rozdlov zkouka egzamin wyrwnawczy dn termn pierwszy termin stres stres studijn prmr rednia ocen tahk ciga test test trma trema stn zkouka egzamin ustny uvst ob een poda oba rozwizania vbrov test test wyboru zabavit tahk skonfiskowa cig zakoktat se zajka si zludn otzka podchwytliwe pytanie zpoet zaliczenie zaseknout se zaci si, zajkn si zvren zkouka egzamin kocowy zkouet egzaminowa zkouka egzamin zkouka dosplosti egzamin dojrzaoci zkoukov obdob sesja egzaminacyjna zkuebn termn termin egzaminu, termin egzaminacyjny

16.6 Studia akademick tvrthodinka kwadrans akademicki akademick rok rok akademicki akreditace akredytacja asistent asystent asistentka asystentka aula aula bakalsk prce praca licencjacka bakalsk studium studia licencjackie bt osvobozen od kolnho by zwolnionym z czesnego bt pijat do studia zosta przyjty na studia bt v prvnm ronku by na pierwszym roku cyklus pednek cykl wykadw dlkov studium studia zaoczne dkan dziekan dkant dziekanat diplomka praca dyplomowa diplomov prce praca dyplomowa distann studium studia eksternistyczne doktorsk studium studia doktorskie fakulta wydzia habilitovat se habilitowa si imatrikulace imatrykulacja index indeks jmenovat nkoho profesorem mianowa kogo profesorem kampus kampus kancl kanclerz katedra katedra kolej akademik, dom studencki kolokvium kolokwium kombinovan studium studia wieczorowe, studia zaoczne komisionln komisyjnie konspekt konspekt konzultace konsultacje

- 170 -

kurz cizho jazyka kurs jzyka obcego kvestor kwestor letn semestr semestr letni letn kola letnia szkoa, szkoa letnia (z reguy jzykowa) mimodn profesor profesor nadzwyczajny navtvovat pednky chodzi na wykady nepovinn pednka nieobowizkowy wykad nostrifikace nostryfikacja notsky oven potwierdzony notarialnie obdret diplom otrzyma dyplom obhjit diplomku obroni prac dyplomow obhjit ped komis obroni przed komisj obor kierunek odborn asistent adiunkt odmtnout diplomku odrzuci prac dyplomow opakovat pedmt powtarza przedmiot oponent recenzent plagit plagiat podat odvoln wnie odwoanie pomocn uitel asystent poplatky za studium opaty za studia posouzen kladn rozpatrzony pozytywnie posouzen zporn rozpatrzony negatywnie posudek recenzja pracy povinn praxe obowizkowa praktyka povinn pednka obowizkowy wykad povinn voliteln pedmt przedmiot obieralny povinn pedmt przedmiot obowizkowy praktick cvien wiczenia praktyczne praktick kurs kurs praktyczny prezenn studium studia stacjonarne prorektor prorektor prorektor pro ekonomick zleitosti prorektor do spraw ekonomicznych prospchov stipendium stypendium za wyniki w nauce, stypendium naukowe pednejc wykadowca pednet wykada pednka wykad peruit studium przerwa studia pijet ke studiu przyjcie na studia registrace pedmt rejestracja przedmiotw rektor rektor rektort rektorat rozdlovn stipendi rozdzielanie stypendiw rozit (rozhojnit) vdomosti poszerzy wiadomoci samostatn vdeck pracovnk samodzielny pracownik naukowy semestr semestr semestrln prce praca semestralna seminrn prce praca seminaryjna, praca semestralna

semin seminarium skupina grupa snadno zapamatovateln atwy do zapamitania sociln stipendium stypendium socjalne specializace specjalizacja specializovat se (na co?) specjalizowa si (w czym?) sttn zkouka egzamin pastwowy stipendijn d regulamin przyznawania stypendiw stipendista stypendysta stravovat se v menze jada w stowce student student studentka studentka studijn prmr rednia studium studia studovat prva studiowa prawo studovat v cizin/v zahrani studiowa za granic tajemnk fakulty sekretarz wydziau tematick panel blok tematyczny teoretick kurs kurs teoretyczny ubytovac stipendium stypendium mieszkaniowe udlit estn doktort przyzna doktorat honoris causa udlit stipendium przyzna stypendium udlovan titul przyznawany tytu uchzet se o stipendium stara si o stypendium ulejvat se z pednek urywa si z wykadw univerzita uniwersytet univerzitn uniwersytecki uznat pedmt uzna przedmiot v minulm semestru w poprzednim semestrze v rmci pednky w ramach wykadu ven prmr rednia waona vdeck prce praca naukowa vdeck rada rada naukowa vedouc katedry kierownik katedry vedouc prce promotor voliteln pedmt przedmiot fakultatywny vydvat formou stipendi wydawa w formie stypendiw vymovat si zpisky z pednek wymienia si notatkami z wykadw vypracovat konspekt opracowa konspekt vysokokolk student vystudovat (co?) skoczy (co?) (jaki kierunek) ve stipendia wysoko stypendium vyuovac jazyk jzyk wykadowy vzkumn program program badawczy zahranin st sta zagraniczny zanechat studia rzuci studia zpis do semestru wpis na semestr, wpis w semestr zvren prce praca kocowa zimn semestr semestr zimowy zkoukov obdob sesja egzaminacyjna

- 171 -

17 ZAKUPY 17.1 Zakupy pojcia oglne akce promocja akn cena cena promocyjna akn nabdka oferta promocyjna astronomick cena astronomiczna cena bazar komis bezpedmtn reklamace nieuzasadniona reklamacja boj o zkaznka walka o klienta brt na vr bra na kredyt bt na tru s kvalitou by na bakier z jakoci cena pi hotovm placen cena przy zapacie gotwk cenov vlka wojna cenowa cenov rozdly rnice w cenach davov lenstv masowe szalestwo diferencovat ceny rnicowa ceny diskontn prodejna dyskont , sklep dyskontowy dobe zsoben dobrze zaopatrzony dokupovat dokupowa draba aukcja drobn nkup drobne zakupy fronta kolejka hledt na cenu patrze na cen, zwraca uwag na cen horn hranice ceny grny puap cen chyba wada, defekt jarmark jarmark je k dostn jest w sprzeday katalogov cena cena katalogowa kaz wada, defekt kazov zbo wadliwy towar klientela klientela koupit na zkouku kupi na prb koupit nco za babku kupi co za grosze koupit s pedstihem kupi z wyprzedzeniem koupit v pedprodeji kupi w przedsprzeday lkat zkaznky na slevy przyciga klientw znikami maloobchodn cena cena detaliczna mare mara mt na sklad mie na magazynie na pn zkaznka na yczenie klienta na et podniku na koszt firmy nkup zakupy nkupn vprava wyprawa na zakupy nakupovat kupowa nechat se nachytat na reklamu da si nabra na reklam/reklamie nejvhodnj nabdka na trhu najlepsza oferta na rynku nemt na vrcen nie mie wyda nemt nazpt nie mie na wydanie reszty neprodejn zbo niechodliwy towar (trudny do sprzedania) nepimen cena nieadekwatna cena nov oteven obchod nowo otwarty sklep obchod sklep obchodn galerie galeria handlowa obchodn nabdka oferta handlowa objednvkov prodej sprzeda na zamwienie orientan cena cena orientacyjna originln balen oryginalne opakowanie otlet se zaplacenm zwleka z zapat oteven dlouho do noci otwarty do pna w nocy paragon paragon psemn reklamace pisemna reklamacja platit u pokladny paci w kasie podlehnout pokuen ulec pokusie podadn kvalita niska jako pokladn doklad paragon postavit se na konec fronty stan na kocu kolejki potravinsk prodejna sklep spoywczy povaovat ceny za pli vysok uwaa ceny za zbyt wysokie prodava sprzedawca prodavaka sprzedawczyni, ekspedientka prodvat za lichvsk ceny sprzedawa za lichwiarskie ceny prodvat zkaen zbo jako erstv sprzedawa zepsuty towar jako wiey prodejn s sie sklepw prospekt prospekt pedprodej przedsprzeda pemrtn cena wygrowana cena pihazovat do ceny podnosi cen (w licytacji) pistoupit k pultu podej do lady pult lada rabat rabat registran pokladna kasa fiskalna reklamn letk ulotka reklamowa rozumn cena rozsdna cena rychle prodejn zbo chodliwy towar (szybko schodzcy z pek) samoobslun samoobsugowy skryt vada ukryta wada slevov balek pakiet zniek smn stka mieszna kwota smen zbo sklep wielobranowy smlouvat o cenu targowa si sortiment asortyment spltkov prodej sprzeda ratalna spotebn da akcyza spotebn zbo dobra konsumpcyjne srazit cenu zbi cen srovnvat ceny porwnywa ceny stlo to nemal penze kosztowao to niemae pienidze stt dlouh fronty sta w dugich kolejkach stvrzenka paragon supermarket supermarket triky prodejc sztuczki sprzedawcw trit targowisko trnice targowisko tvo se fronty tworz si kolejki tenka paragon utrit utargowa (zebra utarg) vada wada vadn zbo wadliwy towar vadn wadliwy vrnostn program program lojalnociowy vrtit zbo zwrci towar vydat paragon wyda paragon vyhazovat penze za blbosti traci pienidze na gupoty vhoda korzy vyhovt zkaznkovi speni prob klienta vloha wystawa vymnit zbo wymieni towar vydit stnost rozpatrzy skarg

- 172 -

vystt frontu odsta w kolejce vystavit et wystawi rachunek vyvolvac cena cena wywoawcza vyzvednout zbo odebra towar vzorek prbka zabalit nkup zapakowa zakupy zkaznice klientka

zakoupit v pedprodeji zakupi w przedsprzeday zloha na lhev kaucja za butelk zrun list karta gwarancyjna zaadit se do fronty stan w kolejce zvislost na nkupech uzalenienie od zakupw zbo towar zlevovat obnia cen 17.2 Artykuy spoywcze

arady orzeszki arachidowe bochnk chleba bochenek chleba bonbon cukierek cukr cukier erstv vejce wiee jajka erstv wiey okoldov poleva polewa czekoladowa dort tort drod drode drbe patika pasztet drobiowy dem dem gouda gouda grilovac omka sos grillowy hoice musztarda hrubozrnn gruboziarnisty instantn polvka zupka z torebki, zupka chiska jedl soda soda oczyszczona jemnozrnn drobnoziarnisty jogurt jogurt kakao kakao kae 1. kasza 2. puree kefr kefir klobsa kiebasa konzerva konserwa koen przyprawa krmivo pro koky pokarm dla kotw krovka polsk krwka kyselina citrnov kwas cytrynowy limonda lemoniada majonza majonez margarn margaryna marinovan marynowany marmelda marmolada mslo maso maso miso masov konzerva konserwa misna med mid mln okolda czekolada mleczna mlko mleko mouka mka msli musli obiln zboowy

obloen chlebek kanapka ocet ocet prky parwki parmezn parmezan patika pasztet pernk piernik pikoty biszkopty polotun ptusty protlak przecier penin chlb chleb pszeniczny puding budy rajatov protlak przecier pomidorowy rostlinn olej olej rolinny ryb prsty paluszki rybne ryb salt saatka rybna re ry s pchut o smaku, o posmaku salm salami sladidlo sodzik slunenicov olej olej sonecznikowy smetana mietana strouhan kokos wirki kokosowe suenka herbatnik sr ser srov chlebek kanapka z serem unka szynka tabulka okoldy tabliczka czekolady tatarsk omka sos tatarski taven sr ser topiony tstoviny makaron tvaroh twarg tyinka baton tyinky solen paluszki sone uzeniny wdliny v okoldov polev w polewie czekoladowej vajko s pekvapenm jajko niespodzianka vanilkov cukr cukier waniliowy veka weka zmrzlina lody elrovac cukr cukier elujcy itn chlb chleb ytni vkaka guma do ucia

- 173 -

17.3 Napoje alkoholick alkoholowy bl vno wino biae bylinkov aj herbata zioowa aj herbata erven vno wino czerwone destilt destylat drink drink dus sok instantn kva kawa rozpuszczalna kakao kakao karamelov karmelowy kva kawa kojeneck voda woda, ktr mog pi niemowlta koktejl koktajl lhev butelka lek leak (rodzaj piwa) lihovina spirytus likr likier limonda napj orzewiajcy medovina mid pitny mok napj npoj napj nealkoholick pivo piwo bezalkoholowe nealkoholick niealkoholowy nektar nektar neperliv niegazowana ovocn owocowy pasterizovan npoj napj pasteryzowany perliv gazowana pivo piwo plast plastik, plastikowa butelka plech puszka , w puszce polosladk vno wino psodkie pramenit voda woda rdlana prodn naturalny rum rum sekt szampan slivovice liwowica stoln voda woda stoowa such vno wino wytrawne svtl pivo piwo jasne ampask szampan va sok umiv musujcy vno wino vnovice winiak vodka wdka whisky whisky zelen aj zielona herbata

17.4 Odzie i obuwie bambule pompon baret beret barva kolor bavlnn baweniany bezev bezszwowy bikinky bikini blza bluza blzika bluzeczka blzka bluzka body body bota but botiky buciki boty s vysokm podpatkem buty z wysokim obcasem bt sam dra chodzi w achmanach slo numer dmsk damski velikost rozmiar dt si spravit boty odda buty do naprawy dra v punoe dziura w poczosze dopnout dopi dtsk dziecicy dupaky pioszki dvoudln aty dwuczciowa sukienka dvoudln dwuczciowy dnov dinsowy dny dinsy elasky leginsy elastick elastyczny elegantn elegancki frak frak garderoba garderoba halenka bluza (damska) hedvb jedwab hodit se pasowa chlapeck chopicy jehliky szpilki kabt paszcz kabtek paszczyk kalhotky majtki kalhoty spodnie kamae kamasze kapsa kiesze krovan w kratk kimono kimono klobouk kapelusz knoflk guzik knoflk se utrhl guzik si urwa kojeneck niemowlcy kopaky korki korzet gorset kostkovan w kratk koile koszula koilka koszulka kozaky kozaczki koen skrzany koeina futro koich kouch koek kouszek krajkov prdlo bielizna koronkowa kraasy krtkie spodnie krtk kalhoty krtkie spodnie kravata krawat krm na obuv pasta do butw kiltovka czapka z daszkiem len len leat lmeek konierzyk wykadany lmec konierz lnn lniany lodika czenko lyask bunda kurtka narciarska manestrky sztruksy manestrov sztruksowy maneta mankiet manetov knoflek spinka do mankietu

- 174 -

mikina bluza mikrovlkno mikrowkno minisukn spdniczka mini mda moda ntlnk podkoszulek (mski bez rkaww) nvrh projektant non koile koszula nocna nohavice nogawka nylon nylon nylonov nylonowy oblct se ubra si oblct si triko naruby zaoy podkoszulek odwrotn stron obleen ubranie oblek garnitur oblkat se ubiera si, zakada ubrania obnoen aty znoszone ubrania obnoen znoszony obuv obuwie obuv sportovn obuwie sportowe odv odzie opasek pasek ortopedick vloka wkadka ortopedyczna pnsk mski pantofle pantofle pr bot para butw psek pasek prov puchowy pltnka peleryna plavky kpielwki podpatek obcas podprsenka biustonosz, stanik podrka zelwka podvazek podwizka polobotky pbuty ponoky skarpety potisk nadruk pracovn odv ubranie robocze proukovan w paski prhledn przezroczysty prsvitn przezroczysty prodn vlkno wkno naturalne pit knoflk przyszy guzik pulovr pulower, golf punoche rajstopy pyamo piama ramnko ramiczko rozepnan rozpinany rozen nohavice dzwony rukv rkaw rukavice rkawice, rkawiczki sako marynarka sametov aksamitny satnov satynowy

second hand sklep z uywan odzie sek lumpeks semi zamsz seznn sezonowy slipy slipki smokink smoking smysln zmysowy souprava komplet spodky kalesony spodn prdlo bielizna spoleensk oblek ubranie wyjciowe spoe odn skpo ubrany stojat lmeek konierzyk stojcy stevky szpilki stih krj sukn spdnica svatebn aty suknia lubna svetr sweter svetk sweterek la szal, szalik teek chusteczka tek chusta aty sukienka nrovadlo sznurwka perk ozdoba tanga stringi tenisky teniswki teplkov souprava dres sportowy tlait cisn (o bucie) trend trend triko podkoszulek turban turban uml koeina sztuczne futro prava przerbka uit uszyty veern rba suknia wieczorowa veern aty suknia wieczorowa velikost rozmiar velurov welurowy vesta kamizelka vprodej wyprzeda vstih dekolt vyzkouet si boty przymierzy buty vyzvav wyzywajcy zakzkov aty ubrania szyte na zamwienie zstra fartuch zavzat nrovadlo zawiza sznurwk zethlujc wyszczuplajcy zimn bunda kurtka zimowa zkouet si przymierza zkusit przymierzy zkuebn kabina przymierzalnia upan szlafrok

- 175 -

17.5 Artykuy RTV 6-hlav videorekordr magnetowid szeciogowicowy antna antena audiokazeta kaseta magnetofonowa automatick vyhledvn stanic automatyczne wyszukiwanie stacji radiowych autoradio radioodtwarzacz samochodowy autoreverz automatyczne przewijanie barevn televize telewizja kolorowa basy basy eln panel panel frontowy esk menu czeskie menu dlkov ovldn sterowanie pilotem dlkov ovlada pilot dekodr dekoder dtsk zmek blokada przed dziemi digitln cyfrowy digitln tuner tuner cyfrowy diktafon dyktafon discman discman displej wywietlacz domc kino zestaw kina domowego DVD pehrva odtwarzacz DVD frekvenn rozsah zakres czstotliwoci hifi sestava zestaw hi-fi hlasitost gono hlavn vypna gwny wycznik hmotnost waga jas jasno kabel kabel kabelov kablowy kabelov tuner tuner telewizji kablowej kazetov magnetofon magnetofon kazetov pehrva odtwarzacz kaset ladn stanic wyszukiwanie stacji ladit stroi membrna membrana mikrofon mikrofon mono mono MP3 pehrva odtwarzacz MP3 nahrvn nagrywanie nahrvka nagranie napjen zasilanie nosn drk uchwyt obrazovka ekran obrazov systm PAL/SECAM format obrazu PAL/SECAM odnmateln panel zdejmowalny panel okulr okular omezen obrazovho umu redukcja szumw (na filmie) optick zoom zoom optyczny pam poslednho nastaven pami ostatniej pozycji pauza przerwa plastov tlo plastikowa obudowa plazmov televize telewizor plazmowy ploch obrazovka paski ekran potlaen umu redukcja szumu prostorov zvuk dwik przestrzenny pehrva odtwarzacz pehrvn DivX odtwarzanie DivX pehrvn odtwarzanie pepna przecznik pepnn przeczanie pevjen przewijanie pevjen vped przewijanie do przodu pevjen vzad przewijanie do tyu ppojn zdka pro sluchtka wejcie na suchawki rdio radio radiomagnetofon radiomagnetofon radiopijma radioodbiornik regulace hlasitosti regulacja gonoci repro gonik reproduktor gonik rozmry rozmiary rychl pevjen szybkie przewijanie satelitn pijma odbiornik satelitarny sluchtka suchawki stabiliztor stabilizator stereo stereo stisknout tlatko nacisn przycisk subwoofer subwoofer systm domcho kina zestaw kina domowego estihlav szeciogowicowy irokohl szerokoktny technologie technologia teletext teletekst teletext s pamt 10 str. teletekst z pamici dziesiciu stron televize 1. telewizja (televizn stanice) 2. telewizor (pstroj) televizn obrazovka kineskop televizor telewizor tlatko przycisk tlatko vyhledvn kanl przycisk wyszukiwania kanaw tuner tuner hlopka przektna vestavn dekoder wbudowany dekoder v wiea videokamera kamera wideo videokamera kamera videopehrva odtwarzacz wideo videorekordr magnetowid vstup wejcie vkon moc vypna wycznik vstup wyjcie vstup pro sluchtka wyjcie suchawkowe vysunut kazety wysuwanie kasety vyvaovn bl balans bieli walkman walkman zabudovan mikrofon wbudowany mikrofon zapnuto/vypnuto wycznik zcela ploch obrazovka cakowicie paski ekran zesilova wzmacniacz zmknout tlatko wcisn przycisk zpomalen obrazu spowolnienie odtwarzania zvraznn bas podbicie basw

- 176 -

17.6 Artykuy AGD bezskov vysava odkurzacz bezworkowy bojler bojler epiltor depilator espresso ekspress cinieniowy do kawy fn suszarka do wosw filtr filtr fritza frytkownica gril grill holc strojek maszynka do golenia, golarka chladnika chodziarka jogurtova jogurtownica kvomlnek mynek do kawy kvovar kawowar konvektor grzejnik krje krajalnica kuchysk robot robot kuchenny kulma lokwka masoezka maszynka do mielenia misa mikrovlnn trouba kuchenka mikrofalowa mixr mikser mobiln klimatizan jednotka przenona klimatyzacja mrazk zamraarka myka zmywarka myka stoln zmywarka kompaktowa napaovac ehlika elazko parowe nstnn klimatizace klimatyzacja cienna odsava komnov okap kominowy odsava ostrvkov okap wyspowy odsava par okap odsava vestavn okap podszafkowy odavova sokowirwka odvlhova vzduchu odsuszacz powietrza ohva vody podgrzewacz wody, piecyk olejov raditor grzejnik olejowy plynov topidlo grzejnik gazowy ponorn vai grzaka popkornova urzdzenie do robienia popcornu praka pralka praka plnn pedem pralka adowana od frontu praka plnn horem pralka adowana od gry praka se suikou pralko-suszarka prtokov ohva vody przepywowy podgrzewacz wody pstroj k masi nohou urzdzenie do masau ng run vysava odkurzacz rczny rychlovarn konvice czajnik bezprzewodowy sendviova toster spork elektrick piekarnik elektryczny spork plynov piekarnik gazowy sui rukou suszarka do rk suika suszarka suika kondenzan suszarka kondensacyjna suika odvtrvac suszarka wywiewowa sveka folie zgrzewarka do folii ic stroj maszyna do szycia topinkova opiekacz, toster vha waga varn deska pyta grzewcza varn konvice czajnik bezprzewodowy ventiltor wentylator vceelov vysava odkurzacz piorcy voln stojc wolnostojcy vysava odkurzacz vysoue vlas suszarka do wosw zastihova vlas maszynka do strzyenia zmrzlinova maszynka do robienia lodw zubn kartek szczoteczka do zbw zvlhova vzduchu nawilacz powietrza ehlika elazko

17.7 Artykuy biurowe aktovka aktwka balic papr/ balc papr papier pakowy batoh plecak blok blok nsk pero piro chiskie slovaka numerator ist seit czysty zeszyt tverekovan seit zeszyt w kratk datumovka datownik drova dziurkacz deska s klipem skoroszyt z klipsem di organizer etiketa etykieta fix flamaster flie folia foto papr papier fotograficzny gelov pero piro elowe guma gumka jednorzov propiska dugopis jednorazowy kalkulaka kalkulator kartonov krabice pudeko kartonowe klip klip korekn roller korektor w tamie kostka kostka papierowa kroukov vazba bindowanie kroukov vaza bindownica krutko cyrkiel kda kreda kulikov pero piro kulkowe laminovac flie folia do laminowania laminovac stroj laminator lepic pska tama klejca lepic tyinka klej w sztyfcie lepidlo klej lepidlo tekut klej w pynie linkovan seit zeszyt w lini manaersk zpisnk notes menederski marker marker mikrotuka cienkopis nrtnk szkicownik n ulamovac n do papieru nky kancelsk noyczki biurowe nky noyczki obal na seit okadka na zeszyt oblka okadka oezvtko temperwka pastelka kredka pastelowa penl pirnik plastelna plastelina popisova pisak poada segregator pouzdro futera pravtko linijka propiska dugopis

- 177 -

propisovac tuka dugopis psluenstv akcesoria raztko piecztka rychlovaza skoroszyt ezaka obcinarka samolepc bloek karteczki samoprzylepne seit zeszyt skartovac stroj niszczarka dokumentw skick szkicownik spisov deska teczka wizana spona spinacz stojan stojak stroj pro kroukovou vazbu bindownica stroj pro tepelnou vazbu termobindownica struhtko strugaczka ttec pdzel taka teczka temperov barvy farby plakatowe

textmarker marker trojhelnk trjkt tuka owek tuka s gumou owek z gumk vizitka wizytwka vizitk wizytownik vloka wkad vodov barva farby akwarelowe voskovka kredka woskowa vytahova spoj rozszywacz xerografick papr papier ksero zloka zakadka zvsn sloka skoroszyt zawieszany, skoroszyt wiszcy zznamnk notatnik zmizk zmazywacz zvrazova marker

17.8 Kosmetyki aktivn sloky aktywne skadniki antiperspirant antyperspirant aplikovat krm stosowa krem balzm balsam balzm po holen balsam po goleniu barva na vlasy farba do wosw bylinn ampn szampon zioowy citliv plet cera wraliwa epelka yletka dehydratovan ple cera wysuszona denn krm krem na dzie deodorant dezodorant emulze emulsja extrakt ekstrakt gel na vlasy el do wosw hlubok hydratace tkn dogbne nawilanie tkanki houba gbka heben grzebie hydratace nawilanie hydratovat nawila hygiena higiena chrn ple ped vysouenm chroni skr przed wysuszeniem chrn ped kodlivinami z ovzdu chroni przed wpywami powietrza chrnit ple chroni skr intimn hygiena higiena intymna jemn vetete do mokrch vlas delikatnie wetrze do mokrych wosw kartek na nehty szczoteczka do paznokci kolnsk voda woda koloska kondicionr odywka konturovac tuka kredka do oczu kosmetika kosmetyki, seria kosmetykw koupelov sl sl do kpieli krsa uroda krm krem krm na chodidla krem do stp krm na nohy krem do ng krm na opalovn krem do opalania krm na ruce krem do rk krmov mdlo mydo w kremie kulikov deodorant dezodorant w kulce lak na nehty lakier do paznokci lak na vlasy lakier do wosw lmav vlasy wosy amliwe lupy upie make-up makija mastn plet cera tusta mastn vlasy tuste wosy mlko na opalovn mleczko do opalania mdlo mydo mdlo na holen mydo do golenia natka waek (do wosw) nevysuuj pokoku nie wysusza skry non krm krem na noc normln ple cera normalna on krm krem pod oczy odstn odcie odstrann zmn pokoky zpsobench alergi zlikwidowanie zmian cery spowodowanych przez alergie odstraovat odumel buky usuwa obumare komrki olej olej, olejek olej na opalovn olejek do opalania omezuje vskyt ernch teek ogranicza wystpowanie czarnych kropek parfm perfumy parfmov voda woda perfumowa peeling peeling pna pianka pna do koupele piana do kpieli pna na holen piana do golenia pilnk na nehty pilnik do paznokci pinseta pseta ple cera pleov maska maseczka podporuje optimln fungovn tla wspomaga optymalne funkcjonowanie organizmu pokoka je chrnna ped ztrtou vlhkosti skra jest chroniona przed utrat wilgotnoci pokud se objev pecitlivlost, pestate ppravek pouvat w przypadku wystpienia podranienia, naley zaprzesta stosowania pomoc v boji s nadvhou a zcpou pomaga w walce z nadwag i zatwardzeniem pokozen vlasy zniszczone wosy pronikat hluboko gboko przenika protein proteina ppravek preparat pudr puder

- 178 -

psob proti tvorb vrsek zapobiega powstawaniu zmarszczek regenerovat regenerowa rtnka szminka rty wargi srum serum spnac pendlk agrafka sprej spray sprchov gel el pod prysznic stahovat pry zamyka pory such ple cera sucha sl do koupele sl do kpieli ampon szampon ampon proti lupm szampon przeciwupieowy toaletn voda woda toaletowa tonizujc tonizujcy tuh deodorant dezodorant w sztyfcie tuidlo lakier do wosw urychlen hojen ran przyspieszenie gojenia si ran stn voda pyn do pukania jamy ustnej vata wata vatov poltky waciki

vitamin witamina vloka podpaska voda po holen woda po goleniu voavka perfum vrska zmarszczka vn zapach wo vyhlazovat vrsky wygadza zmarszczki vtaek z aloe wycig z aloesu vivn krm krem odywczy vyivujc ampn szampon odywiajcy zabrauje pedasnmu edivn zapobiega przedwczesnemu siwieniu zsyp zasypka zlepovat prunost poprawia elastyczno zpomalen procesu strnut pleti spowolnienie procesu starzenia si cery/skry zpsob pouit sposb uycia zubn kartek szczoteczka do zbw zubn ni ni dentystyczna zubn pasta pasta do zbw iletka yletka

17.9 Owoce i warzywa angret agrest ananas ananas baklan bakaan bann banan borvka czarna jagoda brambora/brambor ziemniak brokolice broku broskev brzoskwinia brusinka urawina cibule cebula citrn cytryna cuketa cukinia ern rybz czarna porzeczka erv robak erven rybz czerwona porzeczka ervivost robaczywo erviv robaczywy esnek czosnek datle daktyl duina misz duinat miszysty dn dynia fazole fasola fk figa grapefruit grejpfrut hrch groch hrek groszek hroznov vno winogron hruka gruszka hruka nashi gruszka nashi chest szparag jablko jabko jdrov ovoce owoce pestkowe jahoda truskawka kapusta kapusta karotka karotka kedlubna/kedluben kalarepa kiwi kiwi kokos kokos ken chrzan kumquat kumkwat kvtk kalafior lilek bakaan loupn obieranie loupat obiera louskek dziadek do orzechw malina malina mandarinka mandarynka mandle migday mango mango meloun melon meruka morela mrkev marchewka nektarinka nektarynka odpeckova drylownica odpeckovat wydrylowa ohryzek ogryzek okurka ogrek oliva oliwa oek lskov orzech laskowy oek vlask orzech woski ostruina ostryna otrhat zerwa ovocn owocowy paprika papryka paitka szczypiorek pecka pestka petrel pietruszka pomeran pomaracza prek por raje pomidor edkvika rzodkiewka epa burak salt saata slupka skrka pent szpinak avnat soczysty vestka liwka ten czerenia tykev dynia vie winia vodn meloun arbuz zel kapusta

- 179 -

18 ZDROWIE 18.1 U lekarza anamnza wywiad band banda bezkonkurenn bezkonkurencyjny bl pl biay fartuch, kitel brt lky bra leki bt naokovn by zaszczepionym bt pi vdom by przytomnym doktrek doktorek genetick vlohy predyspozycje genetyczne hospitalizovat hospitalizowa churavec cherlak churavt chorowa komplexn vyeten kompleksowe badania livo lek lehnout si pooy si lk lek lkask nvtva wizyta u lekarza, wizyta lekarska lkask prohldka badanie lkask potvrzen zawiadczenie lekarskie marod chory medikament lek mt namle mie problemy zdrowotne nakaen zaraony nalomit zdrav nadwery zdrowie naordinovat antibiotika zapisa antybiotyki nrazov dvka lku uderzeniowa dawka leku nemocensk chorobowe neschopenka zwolnienie lekarskie non sluba dyur nocny nositel nosiciel ordinan hodiny godziny przyj perkuse opukiwanie podrobit se vyeten podda si badaniu/badaniom podrobn anamnza szczegowy wywiad podstoupit vyeten podda si badaniu pravideln prohldky u lkae regularne badania kontrolne u lekarza prokonzultovat s lkaem skonsultowa z lekarzem propustit z nemocnice wypisa ze szpitala pedepisovat lky przepisywa leki pedstrat nemoc udawa chorob pijt na kontrolu przyj na kontrol, zgosi si do kontroli simulovat nemoc symulowa chorob spolknout kapsli pokn kapsuk stanovit diagnzu postawi diagnoz svrac kazajka kaftan bezpieczestwa svlct se rozebra si thotensk test test ciowy tlesn teplota temperatura ciaa udlat diagnzu postawi diagnoz platek apwka urit diagnzu postawi diagnoz uspokojiv stav stan zadowalajcy vylen pacient wyleczony pacjent vyetit pacienta zbada pacjenta zbal okad zajt s nm k doktorovi przyj do lekarza zdravotn pote kopoty zdrowotne zdravotn stav stan zdrowia zmit tep zmierzy ttno, zmierzy puls zruit nvtvu odwoa wizyt

18.2 Dolegliwoci i choroby absk syndrom abstynenta akn trdzik albinismus albinizm, bielactwo Alzheimerova choroba choroba Alzheimera amnzie amnezja anmie anemia angna angina anorexie anoreksja arteriosklerza miadyca ttnic, arterioskleroza astigmatismus astygmatyzm autismus autyzm bacil bakteria ,bakcyl rzad. barvoslepost daltonizm bezpznakov bezobjawowy blouznn majaczenie bludy przywidzenia bod m v boku kuje mnie w boku bodav bolest bl kujcy bojovat s nemoc walczy z chorob bojovat se smrt walczy ze mierci bolest krku bl garda bolest bicha bl brzucha bolest hlavy bl gowy bolesti ve svalech ble mini bradavka brodawka bronchitida nieyt skrzeli civilizan nemoc choroba cywilizacyjna ciz tleso ciao obce Creutzfeld-Jacobova choroba choroba CreutzfeldaJacoba cukav bolest rwcy bl cukrovka cukrzyca ast moen czste oddawanie moczu ern netovice czarna ospa dalekozrakost dalekowzroczno ddin nemoc choroba dziedziczna dehydratace odwodnienie diabetes cukrzyca dostat horeku dosta gorczki dostat kee dosta skurczw dostat pal dosta udaru sonecznego dostat vyrku dosta wysypki Downv syndrom zesp Downa dyslexie dysleksja epilepsie epilepsja, padaczka fekln inkontinence nietrzymanie kau fenyloketonurie fenyloketonuria gangrna gangrena genov mutace mutacja genetyczna hemofilie hemofilia hemoroidy hemoroidy hepatitida taczka, wirusowe zapalenie wtroby hnisav angna angina ropna hnisav ropiejcy, ropny hnisav vtok ropotok horeka povolila gorczka pucia, gorczka spada

- 180 -

horen gorczkowy hostec gociec hypertenze nadcinienie hypertyreza nadczynno tarczycy hypochondrie hipochondria hypotermie hipotermia chodit o berlch chodzi o kulach cholera cholera chipka grypa chudokrevnost anemia churav chorowity impotence impotencja indispozice niedyspozycja je mi patn le si czuj kapavka rzeczka kael s pms krve kaszel z domieszk krwi katar aludku katar odka katarakta katarakta kesonov nemoc choroba kesonowa kleptomanie kleptomania klinick pznak objaw kliniczny klov encefalitida kleszczowe zapalenie opon mzgowych kolikov zchvat atak kolki konvulse konwulsje kopivka pokrzywka krev v moi krew w moczu krev v stolici krew w stolcu krevn sraenina skrzep krwi krvcen krwotok krvcen z nosu krwotok z nosa ke svalstva skurcz mini keov ly ylaki kivice krzywica ku oko odcisk kchn kichanie kchat kicha liteln uleczalna ledvinov kameny kamienie nerkowe legionsk nemoc choroba legionistw lepra trd leze na nj chipka apie go grypa leet bez znmek ivota lee bez oznak ycia leet na smrteln posteli lee na ou mierci liej liszaj matesk znamnko znami , pieprzyk mdloba mdoci migrna migrena mt horeku mie gorczk mt siln bolesti odczuwa silny bl mt sucho v stech mie sucho w jamie ustnej mt zdravotn problmy mie problemy zdrowotne mt zven cholesterol mie podwyszony poziom cholesterolu moov inkontinence nietrzymanie moczu mosk nemoc choroba morska mozkov mrtvice wylew krwi do mzgu mravenen mrowienie nabhlina opuchlizna ndor ke rak skry nadmn wzdcia nachzet se v kmatu znajdowa si w stanie mierci klinicznej nachlazen przezibienie nakazit se zarazi si nmsnictv lunatykowanie, lunatyzm napuchlina opuchlizna

nataen sval nacignity misie natlouct si koleno rozbi sobie kolano natrhnout si sval nadwery misie nvrat nemoci nawrt choroby nedomykavost srdench chlopn niedomykalno zastawek sercowych nehmatn puls niewyczuwalne ttno nechutenstv brak apetytu nemoc z povoln choroba zawodowa nemoct se hnout nie mc si ruszy neostr vidn rozmazane widzenie nepravideln stolice nieregularny stolec nepedstaviteln bolest niewyobraalny bl nespavost bezsenno neurza nerwica non pomoovn moczenie nocne obsese obsesja oi nabhl nevyspnm oczy spuchnite od niewyspania odchlpen stnice odwarstwienie siatkwki odenina obdarcie omdlvat omdlewa omrenost mdoci onemocnn je provzeno horekami chorobie towarzyszy gorczka onemocnn choroba , dolegliwo opakovan infekce powtarzajce si infekcje opar psov ppasiec opustit lko opuci ko osteoporza osteoporoza ostr bolest ostry bl osypat se dosta wysypki oteklina obrzk , opuchlizna otlak odgniecenie otok obrzk otrava jdlem zatrucie pokarmowe padla na nj nemoc zapaa go choroba paliv bolest bl piekcy paranoia paranoja parazit pasoyt Parkinsonova choroba choroba Parkinsona psov opar ppasiec pchn v boku kucie w boku plan netovice ospa wietrzna plicn rakovina rak puc plynatost wzdcia pneumonie zapalenie puc pocen pocenie si podvrtnut zwichnicie pohlavn nemoc choroba weneryczna, choroba przenoszona drog pciow pohmodnina rana tuczona pokroil stadium zaawansowane stadium pomoovn moczenie popraskan rty popkane wargi porucha zaburzenie porucha osobnosti zaburzenia osobowoci poruchy spnku zaburzenia snu poruchy stevn innosti zaburzenia pracy jelit posunina taniec witego Wita, plsawica pote pi moen trudnoci przy oddawaniu moczu porazov stres stres pourazowy progresivn nemoc choroba postpujca proleenina odleyny penet nemoc na potomky przekazywa chorob potomstwu pern bolest potworny bl

- 181 -

punice winka pznaky charakteristick pro objawy charakterystyczne dla... pyromanie piromania ran stadium wczesne stadium recidiva nawrt choroby rozpraskan ke popkana skra rozen zorniky rozszerzone renice roztpen osobnosti rozdwojenie jani rma katar dk stolice rzadki stolec sepse sepsa septick ok szok septyczny sklesnut aludku opuszczenie odka slab puls sabe ttno slepota lepota slunen eh udar soneczny slyet andlky zpvat zwija si z blu slzen zawienie smrteln miertelna sn gangrena, zgorzel snen krevn tlak obnione cinienie krwi sotva stt na nohou ledwo sta na nogach split se sluncem spali si socem, dosta udaru sonecznego srdce bouch serce wali stl bolest bl stay strup strup svalov dystrofie zanik mini svdn swdzenie svdiv swdzcy svtloplachost wiatowstrt svjet se bolest zwija si z blu svrab wierzb svrbn wierzbienie svrbc wierzbicy symptomy ukazuj na chipku objawy wskazuj na gryp syndrom drdivho steva zesp draliwego jelita elest na plicch szmer w pucach elest na srdci szmer w sercu kytavka czkawka patn spt le sypia um v uch szum w uszach tanec svatho Vta taniec witego Wita, plsawica tasemnice tasiemiec tetanus tec tce dchat ciko oddycha tik tik trombza zakrzepica tropick nemoc choroba tropikalna trn rna rana szarpana tuberkulza grulica tup bolest tpy bl typick symptomy typowe objawy bytek na vze strata/utrata wagi

ucpan nos zapchany nos udlalo se mu zle zrobio mu si niedobrze udlat si bouli nabi sobie guza plavice dyzenteria venerick nemoc choroba weneryczna vitiligo bielactwo nabyte vlekl znt przewleke zapalenie vnitn krvcen krwotok wewntrzny vodnat stolice wodnisty stolec ved na dvanctnku wrzd dwunastnicy vdek wrzodzik vykloubit si rameno zwichn sobie rami vypadvn vlas wypadanie wosw vpadky pamti zaniki pamici vyrazit se dosta wysypki vyrka wysypka vystonat se wyleczy si vkov nemoc lk wysokoci vtok z nosu wyciek z nosa vtok z ucha wyciek z ucha vyran zub dziurawy zb vzcn nemoc rzadka choroba vzteklina wcieklizna zcpa zatwardzenie zahojit se zagoi si zchvat kale atak kaszlu zchvat nemoci atak choroby znt dsn zapalenie dzise znt mandl zapalenie migdaw znt moov trubice zapalenie cewki moczowej znt moovch cest zapalenie drg moczowych znt okostice zapalenie okostnej znt plic zapalenie puc znt pobinice zapalenie otrzewnej znt prostaty zapalenie prostaty znt rohovky zapalenie rogwki znt slepho steva zapalenie wyrostka robaczkowego znt slinivky zapalenie trzustki znt spojivek zapalenie spojwek znt stednho ucha zapalenie ucha rodkowego znt lunku zapalenie woreczka ciowego zpasit s nemoc walczy z chorob zzran uzdraven cudowne uzdrowienie zddit nemoc odziedziczy chorob zhoubn ndor nowotwr zoliwy zimnice dreszcze zkaen zub zepsuty zb zotavit se doj do siebie, wydobrze zen zorniky zwone renice zvracen wymioty, nudnoci zven teplota stan podgorczkowy, podwyszona temperatura zven krevn tlak podniesione cinienie krwi aluden ved wrzd odka

- 182 -

18.3 Zabiegi medyczne amputace amputacja amputovat amputowa bn operace rutynowa operacja biopsie biopsja bt pod narkzou by pod narkoz csask ez cesarskie cicie ekat na transplantaci czeka na transplantacj drce orgnu dawca organu desinfikovat dezynfekowa dialza dializa dialyzovat dializowa dlaha szyna encefalograf encefalograf endoprotza endoproteza endoskopie endoskopia gumov rukavice rkawice gumowe chirurgick zkrok zabieg chirurgiczny implantt implant infuze kroplwka inhalace inhalacja interrupce aborcja jt pod n i pod skalpel kapaka kroplwka kloktadlo rodek do pukania garda kloktat puka gardo krevn obraz morfologia krwi lebna lecznica leet na operanm stole lee na stole operacyjnym magnetick rezonance rezonans magnetyczny nahmatat tep wyczu ttno najt vhodnho drce znale odpowiedniego dawc nalhav operace pilna operacja narkza narkoza neinvazivn nieinwazyjny obvzat zaoy opatrunek, zabandaowa okovat szczepi odbr krve pobranie krwi oddlit zkrok odoy zabieg odezat amputowa odstranit apendix wyci wyrostek robaczkowy oholit hlavu ped operac ogoli gow przed operacj operace operacja operace na otevenm srdci operacja na otwartym sercu operan stl st operacyjny operovat operowa operovat okamit operowa natychmiast oivovac pokusy reanimacja pacientovi u nen pomoci pacjentowi ju nie da si pomc plastick operace operacja plastyczna podrobit se operaci podda si operacji potebovat okamitou pomoc potrzebowa natychmiastowej pomocy probh operace trwa operacja probral se z narkzy obudzi si z narkozy prodlat operaci przej operacj provst transplantaci przeszczepi punkce punkcja rekonvalescence rekonwalescencja rozbor krve a moi analiza krwi i moczu sdra gips seit ruky szycie rki souhlasit s operac zgodzi si na operacj steh szew sundat obvaz zdj banda, zdj opatrunek tlo ledvinu nepijalo ciao odrzucio nerk tomografie tomografia transfze krve transfuzja krwi transplantace przeszczep trepanace lebky trepanacja czaszki trhat zub wyrywa zb umrtven znieczulenie uspan upiony spn operace udana operacja vakcna szczepionka vhodn drce odpowiedni dawca voperovat implantt wszczepi implant vymnit obvaz wymieni banda, wymieni opatrunek vplach aludku pukanie odka vsledky vyeten wyniki bada vythnout stehy wyj szwy vyvoln zvracen sprowokowanie wymiotw zkrok zabieg zastavit krvcen zatamowa krwawienie zat rnu zaszy ran

- 183 -

18.4 Suba zdrowia ambulance zakad lecznictwa ambulatoryjnego, ambulatorium bezplatn konzultace bezpatna konsultacja ekac doba czas oczekiwania dtsk lka pediatra diabetick poradna poradnia cukrzycowa diplomovan sestra pielgniarka dyplomowana fakultn nemocnice szpital uniwersytecki chirurgick oddlen oddzia chirurgii chorobopis kartoteka jednotka intenzivn pe oddzia intensywnej opieki medycznej kobaltov bomba bomba kobaltowa kon lka dermatolog lka lekarz lkask komora izba lekarska lkask pedpis recepta mt slubu mie dyur nemocnin lko ko szpitalne objednat se na operaci zapisa si na operacj on lka okulista odborn laborato laboratorium specjalistyczne odborn lka lekarz specjalista odejt z nemocnice na revers wypisa si ze szpitala na wasne danie oetovatel pielgniarz oivovn reanimacja poliklinika przychodnia praktick lka lekarz pierwszego kontaktu, internista prim ordynator pjem izba przyj pijmac zprva wywiad recept recepta rentgenov snmek zdjcie rentgenowskie respirtor respirator rutinn ppad rutynowy przypadek sanit sanitariusz sanitka karetka sesterna dyurka soukrom praxe praktyka prywatna un lka laryngolog zchrann sluba pogotowie ratunkowe zvodn lka lekarz zakadowy zdravotn sestra pielgniarka zdravotn stedisko orodek zdrowia zuba dentysta zubn technik technik dentystyczny zubn lka dentysta ensk lka ginekolog

18.5 U dentysty blen zubu wybielanie zbw bezbolestn bezbolesny bolav bolcy citliv zuby zby wraliwe istit zuby my zby dentln chirurgie chirurgia dentystyczna druh zuby drugie zby estetick stomatologie stomatologia kosmetyczna fixn rovntka aparat ortodontyczny stay chodit k zubai chodzi do dentysty chrup zgryz jt k zubai i do dentysty korunka koronka kiv zuby krzywe zby lokln umrtven znieczulenie miejscowe mln zuby zby mleczne mstek mostek nasadit mstek zaoy mostek nerv nerw otct opuchn panoramatick rentgen rentgen panoramiczny plomba plomba plombovat plombowa prohldka przegld pedchzet zubnmu kazu zapobiega prchnicy retence retencja rovntko, rovntka aparat ortodontyczny rovn zuby proste zby sklovina szkliwo skousnout si zagry snmac rovntka aparat ruchomy stolika zb trzonowy uml chrup sztuczna szczka umrtvit, znecitlivt znieczuli stn hygiena hygiena jamy ustnej stn voda plyn do pukania jamy ustnej ustupujc dsn cofajce si dzisa vada chrupu wada zgryzu vrtat borowa vyplchnout wypuka vyplivnout wyplu vyrazit si zub wybi sobie zb vytrhnout zub wyrwa zb zkrok zabieg znt dsn zapalenie dzise znt okostice zapalenie okostnej zaplombovat zaplombowa zdrav zdrowy zkaen zepsuty zlomen zub zamany zb zub moudrosti zb mdroci zub se vikl zb si rusza zuba, zubn lka dentysta zubaka, zubn lkaka dentystka zubn kmen kamie nazbny zubn kartek szczoteczka do zbw zubn kaz prchnica zubn ordinace gabinet dentystyczny zubn pasta pasta do zbw zubn protza proteza

- 184 -