Con lc n

1. Cu to - Gm mt si dy khng gin c di , khi lng khng ng k, mt u c nh, u cn li c gng vo mt vt c khi lng m. Con lc dao ng vi bin gc nh ( < 100). - iu kin dao ng iu ho: B qua ma st, lc cn v 0 << 100 rad hay S0 << 2. Phng trnh dao ng Trong qu trnh dao ng con lc n chu tc dng ca cc lc: trng lc P, lc cng dy T. Cc lc c phn tch nh hnh v.

p dng nh lut II Newton ta c : Chiu phng trnh ln phng chuyn ng ta c:

vi a = s"

Do gc nh nn ta s dng cng thc gn ng

t:

Vy con lc n dao ng vi gc lch nh l mt dao ng iu ha vi tn s gc 3. Chu k v tn s ca con lc n

(rad/s).

Ta c: * Ch : Cng tng t nh con lc l xo, vi con lc n ta cng c h thc lin h gia li , bin , tc v tn s gc nh sau:

Trong :

l h thc lin h gia di cung v bn knh cung.

4. Tc v lc cng dy ca con lc n Khi xt n tc v lc cng dy ca con lc n th chng ta xt trong trng hp gc lch ca con lc c th rt ln m khng phi l nh hn 100. Lc ny con lc n dao ng l dao ng tun hon ch khng phi l dao ng iu ha na. a. Tc ca con lc n Xt ti mt v tr bt k (gc lch ), p dng nh lut bo ton nng lng ta c:

b. Lc cng dy (TL):

T phng trnh:

, chiu vo phng ca T ta c qu o l hnh trn, v gia tc a ng

vai tr l gia tc hng tm

. Ta c:

Vy ta c cng thc tnh tc v lc cng dy ca con lc n nh sau:

* Nhn xt: Khi con lc i qua v tr cn bng ( = 0) th khi c tc v lc cng dy u t gi tr ln nht:

Khi con lc i qua v tr bin ( = 0) th khi c tc v lc cng dy u t gi tr nh nht:

5. Nng lng ca con lc n 5.1 ng nng ca con lc n

W = 5.2 Th nng ca con lc (Chn gc th nng ti VTCB v con lc c li gc )

5.3 C nng ca con lc

W=

= const

* Ch : Cc cng thc tnh ng nng, th nng v c nng trn l nhng cng thc tnh chnh xc vi mi gi tr ca gc lch . Khi nh ( < 100) th chng ta c cc cng thc tnh gn ng gi tr ca th nng v c nng ca con lc nh sau:

V:

Khi :

ng nng ca con lc n : W =

Th nng ca con lc n :

Do

nn ta c

C nng ca con lc n : - n v tnh : W, Wd, Wt (J); , 0 (rad); m (kg); .

* V d in hnh + Dng 1: Chu k v tn s dao ng ca con lc n V d 1: Mt con lc n c chu k T = 2s. Nu tng chiu di ng mi ca con lc l 2,2s. Tm chiu di Hng dn gii: Gi T v T l chu k dao ng ca con lc trc v sau khi tng chiu di. Ta c: ca con lc thm 20,5cm th chu k dao

v gia tc trng trng g.

0,976 m

Thay

vo cng thc tnh T ta c

9,632m/s2.

V d 2 : Hai con lc n c hiu chiu di l 14cm. Trong cng mt khong thi gian con lc th nht thc hin c 15 dao ng th con lc th hai thc hin c 20 dao ng. Tnh chiu di mi con lc. Ly gia tc trng trng g = 10m/s2. Hng dn gii : Ta c s dao ng N v khong thi gian t m cc con lc thc hin c lin h vi nhau theo phng trnh: t = N.T v chu k T ca

Theo bi ta c :

M:

T ta c:

Vi:

1,13s

Vi + Dng 2: Tnh tc v lc cng dy ca con lc n

0,85s

V d 1 : Mt con lc n c chiu di dy treo l 100cm, ko con lc lch khi VTCB mt gc 0 vi cos0 = 0,892 ri truyn cho n vn tc v = 30cm/s. Ly g = 10m/s2. a. Tnh vmax b. Vt c khi lng m = 100g. Hy tnh lc cng dy khi dy treo hp vi phng thng ng gc vi cos = 0,9 Hng dn gii : a. p dng cng thc tnh tc ca con lc n ta c:

b. Theo cng thc tnh lc cng dy treo ta c:

V d 2 : Mt con lc n c m = 100g, dao ng iu ha vi bin gc 0 = 300. Ly g = 10m/s2. Tnh lc cng dy cc tiu ca con lc trong qu trnh dao ng. Hng dn gii :

Ta c cng thc tnh lc cng dy:

Lc cng dy t gi tr cc tiu khi:

Khi :

V d 3 : Mt con lc n c khi lng m = 100g, chiu di Tnh ng nng v tc ca con lc khi n i qua v tr c gc lch Hng dn gii : Vn tc ca con lc n c tnh theo cng thc:

dao ng vi bin gc , ly g = 10m/s .

2

ng nng ca con lc l: + Dng 3: Lp phng trnh dao ng ca con lc n . * Ch : Khi lp phng trnh dao ng ca con lc n c hai dng phng trnh: - Phng trnh dao ng theo li di:

- Phng trnh dao ng theo li gc

vi

V d 1 : Mt con lc n dao ng iu ha c chu k dao ng T = 2s. Ly g = 10m/s2, 2 = 10. Vit phng trnh dao ng ca con lc bit rng ti thi im ban u vt c li gc = 0,05 (rad) v vn tc v = -15,7 (cm/s). Hng dn gii : Gi phng trnh dao ng theo li di ca con lc l:

Trong : p dng h thc lin h ta tnh c bin di ca con lc n:

Khi ti t = 0 ta c:

Vy phng trnh dao ng ca con lc l:

V d 2 : Mt con lc n dao ng iu ha c chiu di . Ti t = 0, t v tr cn bng truyn cho con lc mt vn tc ban u 14cm/s theo chiu dng ca trc ta . Ly g = 9,8m/s2, vit phng trnh dao ng ca con lc. Hng dn gii : Gi phng trnh dao ng theo li di ca con lc l:

Tn s gc dao ng:

Vn tc ti v tr cn bng l vn tc cc i nn ta c:

Khi ti t = 0 ta c:

Vy phng trnh dao ng ca con lc l + Dng 4 : Nng lng dao ng ca con lc n Ch khi lm bi tp :

- Tnh ton nng lng dao ng khi gc lch ln (Dao ng ca con lc khi ny l dao ng tun hon ch khng phi dao ng iu ha) :

- Tnh ton nng lng dao ng khi gc lch nh (lc ny dao ng ca con lc l dao ng iu ha, thng th trong k thi i hc s l trng hp ny):

- Khi bi cho mi quan h gia ng nng v th nng (chng hn cho Wd = k.Wt, vi k l mt h s t l no ) th: + Tnh li di (s) hay li gc () chng ta quy ht v theo Th nng (Wt). C th nh sau:

(1) + Tng t tnh tc v th chng ta quy ht theo ng nng (Wd) :

Nhn xt : - Nhn biu thc th c v phc tp nhng thc ra trong bi ton c th chng ta thc hin php gin c s c biu thc hay kt qu p hn nhiu. - Trong cc thi cho vic tnh ton n gin th (1) thng cho cc gi tr ca k l k = 1 hoc k = 3. V d 1 : Mt con lc n c , dao ng iu ha ti ni c g = 10m/s2 v gc lch cc i l 90. Chn gc th ti v tr cn bng. Gi tr ca vn tc con lc ti v tr ng nng bng th nng l bao nhiu ? Hng dn gii :

Nng lng dao ng ca con lc n l: Khi ng nng bng th nng (tnh vn tc nn nh quy v ng nng nh) ta c:

V d 2 : Mt con lc n gm mt qu cu c khi lng 500g treo vo mt si dy mnh, di 60cm. Khi con lc ang v tr cn bng th cung cp cho n mt nng lng 0,015J, khi con lc dao ng iu ha. Tnh bin dao ng ca con lc. Ly g = 10m/s2. Hng dn gii : Bin gc dao ng ca con lc c tnh t phng trnh ca nng lng:

V d 3 : Mt con lc n c m = 200g, g = 9,86 m/s2. N dao ng vi phng

trnh: a. Tm chiu di v nng lng dao ng ca con lc.

b. Ti t = 0 vt c li v vn tc bng bao nhiu?

c. Tnh vn tc ca con lc khi n v tr d. Tm thi gian nh nht (tmin) con lc i t v tr c ng nng cc i n v tr m W = 3Wt Hng dn gii :

a. Ta c:

Bin di ca con lc l A =

Nng lng dao ng ca con lc l: b. T gi thit ta c phng trnh theo li di ca con lc:

T phng trnh vn tc :

Ti t = 0 th

c. Khi

T ta c:

Thay gi tr m = 0,2kg v W tnh c cu a ta tm c v. d. p dng cng thc (1) ta c : Khi ng nng cc i vt V tr cn bng ( = 0). Khi ng nng bng 3 ln th nng ta c :

Vy bi ton tr thnh tm tmin khi vt i t v tr c = 0 n v tr c

Ta d dng tm c