HA HC V SC KHE CON NGI

I. DC PHM V MA T bo v sc khe con ngi, phng chng bnh tt v cc t nn x hi, ha hc gp phn quan trng trong lnh vc dc phm v cht gy nghin ma ty. 1. Dc phm sinh tn v pht trin, t xa, con ngi bit dng c, cy, con,... trc tip hoc gin tip ch bin lm thuc cha bnh.Tuy nhin, ngun dc phm t nhin khng th p ng cha tr nhng bnh him ngho, bnh do virut,... Ha hc cng gp phn to ra nhng loi thuc c tr c tc dng tr bnh nhanh, mnh, hiu qu,... nhng loi thuc b tng cng sc khe cho con ngi. V thuc cha bnh:

- Ha hc gp phn nghin cu thnh phn ha hc ca mt s dc liu t nhin nh cy, con gip pht hin c nhiu loi dc liu c ngun gc t nhin. T cc dc liu ban u chit sut c nhng cht c khi lng v nng cao lm thuc cha bnh. Ngoi ra ngnh Ha Dc nghin cu v sn xut ra nhiu loi thuc cha bnh cho con ngi t cc cht ha hc. Hng nm trn th gii, dc phm cu sng c hng trm triu ngi, em li hnh phc cho nhiu gia nh, phi k n l cc loi thuc khng sinh nh penixilin, ampixilin, erythromixin,... cc loi thuc gim au, cc loi thuc c tr vi bnh him ngho,... - Ha hc gp phn nghin cu ra cc loi vacxin phng chng v hn ch nhiu bnh th k ca i dch AIDS, pht hin sm v cha tr mt s bnh ung th, bnh cm g do virut H5N1,... Vic nghin cu ha sinh cho thy thnh phn ha hc, tc dng sinh l ca cc cht gy nghin. Vic nghin cu con ng ly truyn virut HIV gip tm ra cc bin php hu hiu phng nga v cha tr. Ngoi cc bin php y hc, thuc trnh thai l mt trong nhng gii php gip ph n khng mang thai ngoi mun. - V thuc b dng c th: Cc loi vitamin ring l nh A, B, C, D,... cc loi thuc b tng hp,... c thnh phn chnh l cc cht ha hc c tng hp bng con ng ha hc hoc c chit sut t dc liu t nhin gip tng cng cc vitamin v mt s cht vi lng cho c th phng v chng bnh tt cho c th.

2. Cht gy nghin, cht ma ty v cch phng chng ma ty Ma ty gm nhng cht b cm dng nh thuc phin, cn sa, heroin, cocain, mt s thuc c dng theo ch dn ca thy thuc nh moocphin, seduxen,... Ma ty cn c ch bin tinh vi di dng nhng vin thuc tn dc khng d g pht hin c. Ma ty c th di dng bt trng dng ht, vin nn ung v c bit di dng dung dch dng tim chch trc tip vo mch mu. Ma ty d dng no khi a vo c th con ngi u c th lm thay i mt hay nhiu chc nng sinh l. Ma ty c tc dng c ch, gim au, kch thch mnh m gy o gic cho ngi dng. Nhiu t im sn nhy dng loi ma ty tng hp cn gi l thuc lc lm ngi dng b kch thch dn n khng lm ch c bn thn. Nghin ma ty s dn n ri lon tm, sinh l, nh ri lon tiu ha, ri lon chc nng thn kinh, ri lon tun hon, h hp. Tim chch ma ty c th gy try tim mch d dn n t vong. Hin nay, nn nghin ma ty ngy cng gia tng c bit trong gii tr. Ha hc nghin cu lm r thnh phn ha hc ca nhng cht ma ty t nhin, ma ty nhn to v cc tc dng sinh l ca chng. T s dng chng nh mt loi thuc cha bnh hoc ngn chn tc hi ca cc cht gy nghin,... Do , phng nga cht gy nghin ma ty, khng c dng thuc cha bnh qu liu ch nh ca bc s, khng s dng thuc khi khng bit r tnh nng tc dng ca n v lun ni KHNG vi ma ty. II.- N V MC Nhn loi ang ng trc thch thc ln v lng thc, thc phm. Dn s th gii ngy cng tng nht l nhng nc ang pht trin dn n nhu cu v lng thc v thc phm ngy cng tng ln. Nhn chung trn phm vi ton cu, vic sn xut lng thc, thc phm khng nui sng nhn loi. chu Phi khong 1/4 dn s vn sng trong cnh ngho i: khong 30 triu ngi chu Phi ang b nn i e da. Trong khi , nhu cu v lng thc, thc phm c cht lng cao m bo n ngon, chng bnh bo ph mt s nc pht trin li ang c t ra. c tnh c khong 15% dn s cc nc mc bnh bo ph. Ngoi ra, din tch trng trt ngy cng b thu hp do b th ha, do kh hu tri t nng ln v thin tai (ma, bo, l lt,...) ngy cng khc nghit dn n gim sn lng lng thc. Trong nhng nm gn y, mt s vn vi phm v sinh an ton thc phm xut hin gy nh hng khng tt ti sc khe ca ngi dn. Th d: S dng fomon bo qun bnh ph, nc mm; p c bin bng phn m; S dng nc ph thi cng nghip c cc cht c hi nh mt s ion kim loi nng ti rau; S dng cht hn the (mui natri borat) ch bin gi, bnh ph, bnh cun, bnh c,...

Nguyn nhn l do c mt s cht c tc dng bo v thc vt, bo qun thc phm, tng tnh thm m cho thc phm nhng li c tc dng khng tt i vi con ngi. Th d: Mt s thuc khng sinh, hn the v mt s loi thuc bo v thc vt c th gy ng c ngay hoc c tch ly trong c th lu ngy v gy nn bnh him ngho. 1. Ha hc gp phn gii quyt vn LTTP cho nhn loi nh th no? hc phm lm cho thc phm thm hp dn bi mu sc, mi thm nhng vn m bo v sinh an ton thc phm. Hin nay sn xut c 200 cht ph gia cho thc phm. 2. Vn may mc Cn gii quyt vn lng thc, thc phm cho nhn loi, ha hc gp phn nghin cu v sn xut cc cht ha hc c tc dng bo v, pht trin thc vt, ng vt gip tng sn lng, cht lng v bo qun tt hn. Th d: - Sn xut cc loi phn bn ha hc c tc dng tng nng sut cy trng nh: Phn m, phn ln, phn kali, phn hn hp, phn phc hp, phn vi lng,... - Tng hp ha cht c tc dng dit tr c di to iu kin cho cy lng thc pht trin. - Tng hp ha cht dit nm bnh,... bo v cy lng thc trnh c dch bnh nh: Etirimol, benoxyl, ng sunfat,... - Sn xut nhng ha cht bo qun lng thc v thc phm, lm chm s pht trin ca vi khun gy hi cho lng thc, thc phm. - Nghin cu ch bin thc n tng hp tng sn lng chn nui gia sc, gia cm, thy sn. Ch bin thc phm nhn to hoc ch bin thc phm theo cng ngh ha hc. Ha hc gip thay th ngun nguyn liu lm lng thc, thc phm dng trong cng nghip ha hc bng nguyn liu phi lng thc, phi thc phm. Th d: - Thay th tinh bt bng hp cht hirocacbon sn xut ancol etylic; thay th vic sn xut x phng git t cht bo bng sn xut bt git tng hp. - Sn xut glucoz t nhng cht thi nh v bo, mn ca, rm r,... - Tng hp cht bo nhn to (b magarin) t axit stearic v glixerol, s chuyn ha du (cht bo lng) thnh b, m (cht bo rn),.... - Ch bin protein t protein t nhin. Cng vi ngnh cng ngh sinh hc, ha hc gp phn to nn nhng cht ha hc gip to nn nhng ging mi c nng sut cao hn. Th d: Ngi ta nghin cu to nn ging mi nh ng, u , khoai ty, c chua, la c kh nng sinh trng tt cho nng sut cao, cht lng tt hn. Ha hc gp phn to nn nhng thc phm ring dnh cho nhng ngi mc bnh khc nhau. Th d: Thc phm dnh ho nhng ngi n king nh bnh, sa, ng,... Ngnh ha thc phm cng ch bin c nhiu loi sn phm lm tng tnh thm m v hp dn ca thc phm. Th d: Ch bin hp to nn v ngon v bo

qun tt nhng thc phm cho con ngi; Mt s loi hng liu, ph gia tg vi nhu cu n, th may mc l mt trong nhng nhu cu thit yu ca con ngi gip nhn loi tn ti v pht trin.Dn s th gii gia tng khng ngng, v vy t si t nhin nh bng, gai,... khng th p ng nhu cu may mc v s lng cng nh cht lng. Hin nay, ti mt s quc gia chm pht trin chu Phi nhiu ngi vn cha qun o mc. Nhiu tr em vn cn chu cnh i, rt hoc qu nng do khng c qun o. Trong khi , nhiu nc pht trin nhu cu v thi trang ngy nay pht trin c bit l gii tr hin nay. Nhu cu ca con ngi khng ch mc m, m cn mc p, hp thi trang. 3. Ha hc gp phn gii quyt vn may mc ca nhn loi nh th no? Ha hc gp phn sn xut ra t, si ha hc tha mn nhu cu may mc cho nhn loi. T ha hc (gm t nhn to v t tng hp) so vi t t nhin (si bng, si gai, si tm) c nhiu u im ni bt: dai, n hi, t thm nc, mm mi, nh, xp, p v r tin,... Nguyn liu sn xut t nhn to l nhng polime c sn trong t nhin nh xenluloz (c trong bng, gai, g, tre, na,...). T xenluloz, ch bin bng con ng ha hc thu c t visco, t axetat. Nguyn liu sn xut t tng hp l nhng polime khng c sn trong t nhin m do con ngi tng hp bng phng php ha hc nh t nilon, t capron, t poliaxrylat,... Cc loi t si ha hc c tng hp hon ton trong nh my (t nguyn liu ban u n sn phm cui cng) nn dnh ra c nhiu t ai cho trng trt v chn nui gia sc. Ha hc gp phn sn xut ra nhiu loi phm nhum to nn mu sc khc nhau ph hp vi nhu cu thm m ca con ngi. Ngoi ra, cng ngh ha hc to ra cc vt liu c bn ch to cc thit b chuyn dng trong cc nh my dt v trong ngnh dt may gip to ra nhng loi vi a dng, phong ph p ng nhu cu may mc ngy cng cao. * * * Cui cng, ni n mt tri ca Ha hc ( cng nh nhiu ngnh KH khc) lun b li dng lm hi cho chnh sc khe con ngi: Cht c HH, V kh HH, Ngay c phn bn HH cng th. Hc HH cn bit nhng iu (Ti liu ny cha tin ni ht, hn bi khc)

PHH su tm tng hp t ngun hoahocngaynay 8 - 2013