TT Nghin Cu KHXH & NV

Phng Php Nghin Cu Khoa Hc Gio Dc

Tc gi: La Hng Huy Bin mc: sdms

CHNG I: C s phng php lun nghin cu khoa hc gio dc C s phng php lun nghin cu khoa hc gio dc (NCKHGD) l nhng lun im chung c tnh cht khuynh hng, ch o qu trnh NCKHGD (cn gi l phng php tip cn hay quan im tip cn i tng). Quan im phng php lun c ngha to ln i vi qu trnh nghin cu, s thnh cng hay tht bi, cht lng thp hay cao ca cng trnh khoa hc mt phn ln ph thuc vo cch tip cn i tng. Cc quan im cn qun trit trong qu trnh NCKHGD gm c: Quan im h thng cu trc. Quan im lgc lch s, quan im khch quan v quan im thc tin. Quan im h thng cu trc trong NCKHGD

1/ H thng l g?
L tp hp gm nhiu phn t, nhiu b phn tc ng qua li ln nhau c xem nh mt thc th nht nh ng trc mt mi trng, mi trng l tt c nhng g bn ngoi h thng, tc ng ln n bv chu s tc ng qua li ca n.

2/ Tnh h thng:
L mt tnh quan trng ca th gii, l hnh thc din t tnh cht phc tp ca i tng v n chnh l thng s quan trng nh gi i tng.

3/ Phng php h thng:

L con ng nghin cu mt i tng phc tp. Trn c s phn tch i tng thnh cc b phn, cc thnh phn nghin cu chng mt cch su sc, tm ra tnh h thng ca i tng.

4/ Quan im h thng:
L lun im quan trng ch dn qu trnh nghin cu phc tp, l cch tip cn i tng bng phng php h thng tm ra cu trc ca i tng, pht hin ra tnh h thng. *Khi nghin cu hin tng gio dc theo quan im h thng cu trc cn: Nghin cu hin tng mt cch ton din nhiu mt, da vo vic phn tch i tng thnh cc b phn m xem xt c th. Xc nh mi quan h hu c gia cc yu t ca h thng tm quy lut pht trin tng mt v ton b h thng gio dc. Nghin cu hin tng gio dc trong mi tng tc vi cc hin tng x hi khc, vi ton b nn vn ho x hi. Tm mi trng thun li cho s pht trin. Trnh by kt qu NCKHGD r rng, khc chit theo mt h thng cht ch, c tnh lgc cao. Quan im logic - lch s trong NCKHGD Lch s l s pht trin, din bin c tht ca cc hin tng v s vt khch quan. Lgc l s phn nh trong t duy ca con ngi qu trnh din bin lch s ca h tng khch quan , lgch l kt qu ca s nhn thc ca con ngi, NCKHGD chnh l s pht hin ci lgch tt yu ca s kin gio dc. Quan im lch s- lgch trong NCKHGD chnh l vic thc hin qu trnh ngghin cu i tng bng phng php lch s. Tm hiu, pht hin s ny sinh, pht trin ca gio dc trong nhng thi gian v khng gian c th, vi nhng hon cnh iu kin c th, pht trin cho c quy lut tt yu ca qu trnh s phm. *Nguyn tc lch s trong NCKHGD thc hin cc chc nng sau y: Dng cc s kin lch s d minh ho, chng minh, lm sng t cc lun im khoa hc, cc nguyn l s phm hay kt qu cng trnh NCKHGD. Dng ti liu lch s theo chun mc, nh nhng kt lun s phm, nh gi chn l khoa hc. Da vo kt lun lch s,vi cc quy lut tt yu, cc lgc khch quan m xy dng cc gi thuyt KHGD v chng minh cc gi thuyt . Da vo xu th pht trin ca lch s gio dc nghin cu thc tin gio dc, tm ra nhng kh nng mi d on cc khuynh hng pht trin ca h tng gio dc. Da vo lch s thit k m hnh cc bin php, cc hnh thc gio dc mi, thit k trin vng pht trin ca qu trnh gio dc.

 Su tp x l thng tin, kinh nghim gio dc gii quyt cc nhim v gio dc, ngn nga v trnh khi nhng sai lm khuyt im c th lp li trong tng lai. Quan im khch quan

Th gii khch quan tn ti ngoi v khng ph thuc vo thc, do cn m bo tnh khch quan khi tin hnh NCKHGD Trong NCKHGD, ch th l ngi nghin cu. Khch th l i tng nghin cu (ng nhm ln vi i tng nghin cu ca ti) Quan im khch quan i hi ngi nghin cu phi xut pht t yu cu ca hin thc gio dc v tn trng hin thc y. Khi chn, tm ti nghin cu phi cn c vo vn m s nghip gio dc t ra ch khng phi l vn ch quan ta nu ra trn c s li ch, nguyn vng ca bn thn. Cc s vt hin tng nghin cu cng phi c tn trng trng thi vn c ca n. Ngi nghin cu khng c sa i, thm bt, t lng bi en, phi ch s dng phng php no tip cn trung thc nht vi hin thc. V khch th nghin cu l con ngi d sai lch do yu tm l. Quan im khch quan cn i hi ngi nghin cu phi tp trung cao vo khch th, phi nm bt c th chi tit, cng c nhiu s lu, s kin th cng thun li trong qu trnh nghin cu. Quan im khch quan tha nhn c chn l khch quan, chn l con ngi khm ph ra c vi trnh , phng tin hin hu ch l chn l tng i. V vy NCKHGD cn tn trng hin thc khch quan v khng c tuyt i ho cc thnh tu khoa hc t c m phi tip tc khm ph v ht hin nhng ci mi ngay trong nhng thnh tu c.

Quan im thc tin Quan im ny i hi trong NCKHGD phi bm st thc tin, phc v cho s nghip gio dc t nc. Thc tin rt a dng phong ph, n l ngun gc ca cc ti nghin cu, l ng lc. l tiu chun v mc ch ca ton b qu trnh NCKHGD. V vy quan im thc tin c ngha phng php lun to ln. * thc hin quan im thc tin, khi NCKHGD cn phi lu nhng im sau y: i tng nghin cu ca cc ti phi l mt trong nhng vn ca thc tin khch quan c nhu cu cp thit pah nghin cu gii quyt. Phn tch su sc nhng vn ca thc tin gio dc, tm cho c bn cht ca chng. Lun bm st thc tin gio dc lm cho l lun v thc tin lun gn b vi nhau. L T LT L: l lun T: thc tin

 L lun gio dc v thc tin phi song hnh gia l lun v thc tin phi c mi quan h bin chng (cc cp phm tr l lun-thc tin) CU HI THO LUN: 1/ Hy trnh by ngha ca vic qun trit cc quan im phng php lun trong NCKHGD. 2/ Trong qu trnh NCKHGD lm th no m bo cc quan im: h thng, lgch cu trc, khch quan v thc tin. 3/ Anh (ch) c cm hng, kh khn g khi hc hc trnh phng php NCKHGD ? CHNG 2: Phng php NCKHGD Giai on chun b

I/ KHI NIM V PPNC KHGD:

1/nh ngha:
a) Phng php: l con ng t mc ch, l cch thc gii quyt cng vic c th. b) PPNC KH: l t hp cc thao tc, bin php thc tin hoc l thuyt m khoa hc s dng nhn thc, khm ph i tng, to ra h thng nhng kin thc v i tng.

2/ c im ca PPNC KH :

PPNC KH c tnh mc ch: mc ch cng vic ch dn vic la chn phng php, phng php cn chnh xc cng sng to lm cho cng vic t ti kt qu nhanh, cht lng tt. Phng php l con ng vn dng ca ni dung: ni dung cng vic quy nh phng php v phng php l cch thc hin ni dung l yu t quyt nh cho cht lng cng vic. Phng php l cch thc lm vic ca ch th do ch th chn lc (phng php mang tnh ch quan). PPNC KH ph thuc vo i tng nghin cu (phng php mang tnh khch quan). NCKH, nht l khoa hc t nhin i hi phi c phng tin tinh xo.

3) Phn loi PPNC KH :

C nhiu cch phn loi chng hn:

Da vo qui trnh nghin cu: m t, gii thch v chun on. Da vo cc bc ca cng vic: thu nhp thng tin, gia cng v x l thng tin.

Da vo trnh tip cn i tng: phng php nghin cu thc tin, nghin cu l thuyt v phng php nghin cu s dng tan hc. (theo chng trnh hc, chn phn loi theo trnh tip cn i tng.

Giai on thc hin cng trnh nghin cu

H THNG CC PHNG PHP NCKHGD:

II.1 Nhm cc phng php nghin cu thc tin :
1.Phng php quan st :

a) Khi nim chng v phng php quan st :

nh ngh a: Quan st khoa hc l phng php thu nhn thng tin v i tng nghin cu bng tri gic trc tip v cc nhn t khc lin quan n i tng. Vai tr: o y l mt trong nhng hnh thc ch yu ca nhn thc kinh nghim, to ra nhng thng tin ban u, l con ng gn nghin cu l thuyt vi nghin cu hot ng thc tin . o Quan st cho ta nhng ti liu sng v thc tin gio dc c khi qut rt ra nhng quy lut gio dc. Cc chc nng ca quan st trong NCKHGD : o Thu thp thng tin (quan trng nht). o Kim chng cc l thuyt, gi thit c. o So snh i chiu kt qu trong nghin cu thc nghim. c im ca quan st : o i tng quan st l hot ng s phm phc tp ca mt c nhn, hay mt tp th, v th qu trnh quan st phi cng phu. o Ch th quan st l mt con ngi, nn s quan st bao gi cng thng qua lng knh ch quan ca mi ngi dn n nhng sai lch s tht, khi quan st cn tn trng quan im khch quan. o Khi quan st ti liu cn phi la chn theo mt tiu chun nht nh. K thut: o Bc 1: chun b quan st (lp k hoch quan st)

- Xc nh mc ch v nhim v quan st: Tr li cu hi: quan st lm g? - La chn phm vi hon cnh quan st: Tr li cu hi: quan st ci g? u? Quan st lc no? -Xc nh c cc phng tin cch thc quan st

Tr li cu hi: Quan st nh th no? -Thu nhp cc t liu khi quan st: Tr li cu hi: nhng iu c ghi chp trong quan st nh th no?

Bc 2: tin hnh quan st: C mt trc hin trng trc 10 n 15 pht, nu quan st mt hot ng c ngi ph trch cn trao i trc cc yu cu v k hoch quan st gip , hp tc Chn mt v tr quan st thch hp lm sao c th quan st r rng nhng khng lm nh hng n i tng nghin cu. Ghi chp nhng g quan st c theo k hoch chun b.

*Ch : trong qu trnh quan st khng c lm bt c iu g nh hng n hot ng ca i tng quan st; kt thc quan st nn cm n i tng quan st.

Bc 3: nh gi kt qu cuc quan st ghi c th trong phiu quan st. V mt khoa hc phiu quan st t nht phi c 2 ngi nh gi k tn mi c gi tr khoa hc.

b) u khuyt im: + u im:

Gip ngi nghin cu nm c thng tin mi nht v i tng quan st, nu c c quan st tt c th pht hin ra nhiu thng tin mi nht v quy lut chi phi. D s dng t tn km, nn c s dng rt ph bin trong nghin cu t nhin v x hi.

+ Hn ch : Trong chng mc no , c nh hng nht nh n n i tng quan st (hot ng khng bnh thng, c s chun b trc). V vy khi s dng cn phi cn phi kt hp cc phng php nghin cu khc.
2. Nhm phng php iu tra gio dc:

a) Khi nim v phng php iu tra gio dc: nh ngha: iu tra gio dc l phng php kho st mt s lng ln cc khch th nghin cu mt hay nhiu khu vc, vo mt hay nhiu thi im, nhm thu thp rng ri cc s liu, hin tng t pht hin cc vn cn gii quyt, xc nh tnh ph bin, nguyn nhn, chun b cho cc bc nghin cu tip theo hoc phn on v xut gii php mi. Phn loi:

iu tra c bn trong gio dc. Chng hn iu tra v trnh hc vn ca dn c, nhu cu pht trin gio dc Trng cu kin l phng php thu thp thng tin bng ngn ng (hoc vit) t hc sinh, gio vin, ph huynh hc sinh v c lc lng x hi khc t c th nhn thc, tm trng nguyn vng ca h.

b) Cc phng php iu tra c th : b1.Phng php tr chuyn - phng vn:

Khi qut chung: o L phng php m ngi nghin cu dng li ni trao i trc tip vi ngi c nghin cu v ghi nhn cc kin tr li ca h. o Ngi ta phn bit tr chuyn v phng vn: Tr chuyn: gia ngi nghin cu v ngi c nghin cu bnh ng, thng qua cc cu chuyn giao tip m ngi nghin cu kho lo nm bt c nhng thng tin cn thit cho ti (nn cn gi l to m trao i). Phng vn: ch ng thuc v ngi nghin cu. Cc yu cu: o Cu hi phi st ni dung v nhim v ca ti, cn to bu khng kh giao tip t nhin thoi mi t nh, lch s. K thut tin hnh: o Xc nh mc tiu, ni dung.
o Son tho h thng cu hi o Chun b ghi chp o Tin hnh phng vn tr chuyn o To bu khng kh thun li o Trao i yu cu gia bui tr chuyn o Phi ht sc khim tn, cu th, lng nghe v tn trng cc kin

ca i tng. *Ch : khi s dng tr chuyn trnh lang bang, ngi nghin cu phi nm vng cu hi, khng c ghi chp ghi m - Sau tr chuyn nh li v ghi chp.

u khuyt: o u im: Khai thc c cc thng tin v chiu su, thuc v t tng tnh cm m cc phng php khc khng th c, nht l ngi nghin cu c kinh nghim, nng lc c th khai thc c cc nhiu thng tin qu bu. D s dng, t tn km nn c s dng rt nhiu trong nghin cu x hi.

Khuyt: i tng tr li khng trung thc.

b2. Phng php iu tra bng cu hi: b2.1. Khi qut chung: *Khi nim: l phng php m ngi nghin cu thit k sn mt phiu hi vi nhng cu hi c sp xp theo trt t ca suy lun lgc, vi trt t c sp xp ng n v phng php lun, ngi nghin cu c th thu c nhng thng tin chun xc v s vt hoc hin tng. *Mt s im cn lu :

y l mt phng php ring ca x hi hc, nhng hin nay c s dng rng ri trong nhiu ngnh khoa hc l TLH v ti liu hc.- Cht lng, hiu qu ca phng php ny tu thuc rt nhiu vo vic son phiu hi v ngh thut tin hnh ca ngi nghin cu (hoc iu tra vin). Mt s tc gi phng php lun phn bit ranh gii gia iu tra (enquttes) v trc nghim (Test) trn c s phiu h s dng h thng cu hi ng hoc cu hi m. o iu tra: ch yu s dng h thng cu hi m (l cu hi t ra cho i tng tr li khng b rng buc bi th thut no, nhng c rng buc v ni dung. Th d: em c yu trng ca em khng? Ti sao?). o Trc nghim: ch yu s dng h thng cu hi ng (l cu hi t ra cho i tng nghin cu tr li theo mt th thut nht nh.

Th d: Em c yu trng em khng? C Khng Va c va khng (Hc sinh tr li chn p n v nh du x) Hin nay trong cc phiu hi s dng cho nghin cu khoa hc gio dc nn kt hp chung cu hi ng v cu hi m. Kinh nghim cho thy thng s dng cu hi ng d thnh cng hn. b2.2 K thut tin hnh: Bc 1: Xc nh mc ch v ni dung c th cn nghin cu. Nu mun o lng v kt qu hc tp phi xc nh c chun kin thc cn bn. Bc 2: Thit k phiu hi:

y l bc quan trng, c nhiu yu cu t ra phi tun th mi m bo c kt qu nghin cu c chnh xc. + Ta nn dng l Phiu hi kin, hoc Phiu trng cu kin. Khng nn dng phiu iu tra. Pha di c ghi phn ni r mc ch ca phiu hi v hng dn ngn gn cch tr li, nn ghi cu cm n ngi tr li + Cc hnh thc cu hi: - Cu hi ng sai: Ngi tr li ch cn ghi ng hoc Sai sau mt cu. Th d: Em hy ghi ng hoc sai sau cc cu sau y:

Mt tri mc hng Ty Ngi ta c th tm phng hng bng mt tri. Nu bn tri l hng ng th bn phi l hng nam. Cu tr li in th: Ngi tr li ch in vo mt t vo ch cn trng.

Th d: Em hy in t thch hp vo trng. Khng kh cn cho s v s - Cu hi c p n nh sn: (Item) Loi ny gm c 2 phn: phn gc v phn la chn:. Phn gc: l mt cu hi hoc mt cu b lng to iu kin chn la. Phn la chn: c t 3 n 5 p n nh sn ngi tr li la chn. Th d: Em hy nh du x vo trc cc cu tr li ng nht: Mt tri mc hng no? a) Hng ng b) Hng Ty c) Hng Nam d) Hng Bc - Cu hi ghp lp:Ngi tr li ni phn gc vi phn chn la Th d: Em hy gch ni tn nc ct A vi cc vng thch hp bn ct B A(tn nc) Canada Anh Vit Nam B(Vng trn th gii) Chu c Chu i Dng Chu u Chu Phi Chu

Chu M - Cu tr li ngn gn: Ngi tr li ghi cu tr li ngn gn vo phn cn cha trng. Th d: Em hy tr li ngn gn vo phn cn cha trng. V sao em phi gi lp hc lun sch s? . + Mt s yu cu khi son cu hi: Phi hnh thnh mt cch khn kho v ng n nhng cu hi, mun vy phi ch :

Cu hi phi gy thch th v quan tm ca ngi tr li. Cu hi phi ph hp vi suy ngh v ngn ng ca ngi tr li. Vi mt ni dung c th son nhiu dng cu hi kim tra trung thc ca ngi tr li Cc cu hi u tin nn n gin khng cn suy ngh cng tr li c.

Nn kt hp nhiu hnh thc cu hi kinh nghim cho thy s dng cu hi ng d x l v thnh cng hn cu hi m, v th cu hi m trong phiu hi nn hn ch, ch khi no khng son c cu hi ng mi s dng. Ring cc cu hi ng sai hn ch s dng v tin cy khng cao. + Chn mu: Rt quan trng phi chn ng mi m bo chnh xc cc kt lun rt ra ( tin cy).

Chn ngu nhin: chn bt k trong nhm mt s i tng tr li Ly mu h thng: trn danh sch ly 1 h s k chn: i, i+k, i+2k1+ k

i vi iu tra x hi rng cn phi c s lng ngi tr (kch thc mu) kch thc hp. Th d: mun m bo tin cy 0.85 (85%) v sai 0.05 (5%), kch thc mu ti thiu phi 207. + Lm th: Mun nh gi cht lng ca phiu hi sau khi son phi tin hnh lm th mt s i tng. Sau khi thu li, tng hp cc kin tr li, tnh ton cc gi tr (tr trung bnh, lch tiu chun,) Cui cng b sung, hon thin ri mi em ra s dng. Vic ny cn phi lm thn trng nht l i vi cc phiu nh gi kt qu hc tp ca hc sinh phi c tp hun c th hn cho tng mn.

Bc 3: Tin hnh:

Trc ht phi sinh hot c th vi i tng v mc ch, yu cu khi lm phiu, h tr li trung thc v p ng ng yu cu ca ngi nghin cu. Hng dn c th cch tr li, c th c qua tng cu, gii thch r nhng t, cc ngi tr li hiu r . Dnh thi gian cn thit i tng ghi y vo cu tr li.

Kinh nghim cho thy nn thu ngay ti ch, khng nn ngi tr li mang v nh np li sau d tht thot v thiu chnh xc. V th h c th tham kho kin ca ngi khc. Bc 4: X l: c 2 mc .

X l th: chn lc phiu tr li trung thc, ng yu cu. loi b cc phiu khc (Chng hn cc phiu tr li khng trung thc, chn qu nhiu p n cho mt cu,). X l tinh: o Tng hp t l % cu tr li cho im. o Tnh ton cc gi tr: tr trung bnh, lch tiu chun, cc php th li (C th dng php th T.student hoc Spearman) o Rt ra cc phn on, cc kt lun.

b3.3. u khuyt im: * u im:

Thu nhn c kin ca nhiu i tng trong thi gian ngn, cc thng tin thu c i tng chnh xc, khch quan nu nh c c cc phiu hi ng tin cy.

V th, c s dng rt ph bin trong nghin cu x hi, nghin cu gio dc. Mt s khu vc (Ty u) chn lm cng c kt qu nh gi hc tp (cc k thi). * Khuyt im:

Ngi tr li khng trung thc, ngi son phiu hi cn phi chun b c th bit c ngi tr li khng trung thc. Ngi nghin cu phi c hun luyn chu o , mi c th thc hin c, nht l khu son cu hi v x l tinh. Tn km (son, in phiu, x l, ), v th cn phi phi hp vi cc phng php khc khi s dng phng php ny.

3/ Phng php nghin cu sn phm hot ng:

a) Khi qut:

- Phng php nghin cu sn phm hot ng l phng php m ngi nghin cu tip cn vi cc sn phm do hot ng gio dc sn sinh ra Sn phm gio dc gm c: h s s sch, bi tp, k hoach, dng dy hc, Ngi ta c th xem xt nhn cch ca ngi hc sinh l sn phm ca nh trng ( nghin cu phng php quan st). Phng php ny xut pht t l thuyt nhn cch v hot ng, kt qu nghin cu kh chnh xc, nn c s dng ph bin trong nghin cu. b) K thut tin hnh: tin hnh cc bc

Xc nh mc ch ni dung. Xc nh h thng cc sn phm cn nghin cu. Lp k hoch cn nghin cu. Tin hnh theo k hoch.

Cn ch tin hnh nghin cu c hiu qu phi s dng tt thao tc cc t duy nh phn tch, tng hp, khi qut ho, Mi thy c vn . Cn dng li qu trnh hot ng a n sn phm, c th tip xc vi tc gi ca sn phm hiu r hn. c bit l phi tn trng cc yu cu ca ch nhn. c) u khuyt: Phng php ny cung cp nhng thng tin kh chnh xc v i tng hot ng, nn c kt hp s dng trong nhiu phng php khc chng hn: quan st, thc nghim, Hn ch ca phng php ny l cc sn phm i khi b tht lc, ngi thc hin thiu trung thc, khi dng li khng hon ton ging nh thc tin tri qua V vy cn lu khc phc trong qu trnh vn dng.
4/ Phng php phn tch & tng kt kinh nghim gio dc:

a) Khi qut:

Kinh nghim l nhng g m con ngi kinh qua v nghim thy. Sng kin kinh nghim (kinh nghim tin tin) l nhng kinh nghim gip cho t nng sut lao ng cao v sn phm c cht lng tt. Tng kt kinh nghim: l khi qut nhiu sng kin kinh nghim thnh l lun.

Trong tng kt kinh nghim c s kt hp cht ch gia l lun v thc tin m tm ra l lun mi. L------> T ------> L------> T------> L: L lun T: Thc tin

b) K thut: b.1. Sng kin kinh nghim (SKKN): + Qu trnh din bin ca SKKN:

X1: Trng thi u (cha tin b) Xn: Trng thi hin ti (tin b) B : H thng cc bin php tc ng. + Trnh by mt SKKN: t vn : gii thiu X l g? Tc ng v ngha ca X i vi cng tc gio dc. Gii thiu trng thi ban u ca (X1), phi c s chn lc chu o nu cho c cc c im ni bt ca X1 lm r cc vn trnh by sau. Nn ni r X1 s dng cc bin php no, tho ng hay khng? T nh hng cho vic ci tin X1 thnh Xn. Gii quyt vn :

M t c th r rng h thng bin php tc ng (B). Cng c th a phn m t X1 ( t vn ) vo phn ny cng c tu theo lgch trnh by ca mi ti SKKN. M t c th Xn So snh i chiu gia X1 v Xn thy r s tin b, cc hiu qu do kt qu ci tin v khng nh gi tr ca B.

Kt lun: Trnh by cc kt lun khi qut. Nhng kt lun ny rt ra t s phn tch khi qut khoa hc t nhng thc t tri qua vi nhng lun c v lun chng r rng c th. Vch ra c con ng, cch thc, quy m c th ci bin X1 thnh Xn. Trnh nhng kt lun chung chung c tnh cht cng thc ng cho nhiu ti SKKN nhng khng c gi tr ci tin c th. b.2 Tng kt kinh nghim: Mc cao hn SKKN. Trnh by cc phn ny ging nh SKKN, trong cn phi lm sng t nhng vn l lun. Phi ch c 3 mt: tnh mc ch, tnh khoa hc v thc tin .

M: tnh mc ch T: tnh thc tin K: tnh khoa hc

5/ Phng php xin kin chuyn gia:

(C tc gi gi phng php chuyn gia vi cc khi nim rng hn bao hm c iu tra bng phiu ) Phng php ny thc cht l phng php phng vn. Ngi nghin cu trnh by vi cc chuyn gia v mt s cu hi c th, nh y c th gip gii thch ng n nhng vn ca thc tin v l lun lin quan n ti nghin cu. Nhng cu tr li ca cc chuyn gia c th dng lm bng chng b sung thm v tnh ng n ca nhng phn on, kt lun ca ngi nghin cu. K thut tin hnh cng tng t nh phng php phng vn, cn ch cc yu cu sau y:

Chn ng chuyn gia c nng lc chuyn mn theo vn ang nghin cu. Xy dng c h thng chun nh gi. Hn ch thp nht nh hng qua li gia cc chuyn gia.

Thng phng php ny c s dng giai on cui cng, hoc khi phng php nghin cu khc khng cho kt qu.

II.2 Cc phng php nghin cu l thuyt:

1/Khi nim:

Phng php nghin cu l thuyt l t hp cc phng php nhn thc khoa hc bng con ng suy lun da trn cc ti liu l thuyt c thu thp t cc ti liu khc nhau.
2/Cc phng php nghin cu l thuyt:

a/Phn tch v tng hp l thuyt: L thao tc phn tch l thuyt thnh cc n v kin thc, tm nhng du hiu c th ca bn cht cu trc bn trong ca l thuyt, trn c s phn tch ta tng hp li to ra mt h thng, t thy c mi quan h bin chng ca chng. b/ Phn loi h thng ho l thuyt: Phn loi l thao tc lgc sp xp ti liu khoa hc theo ch , theo tng mt, theo tng n v kin thc c cng du hiu bn cht, cng mt hng pht trin. NCKHGD phi phn loi cc hin tng gio dc, sp xp cc kin thc thnh mt h thng c th bc, trt t, gip ta nghin cu chng y theo nguyn l h thng. c/M hnh ho:

M hnh ho l phng php nghin cu cc hin tng v qu trnh xy dng gi nh v chng nghin cu chng. M hnh trong nghin cu l thuyt c nhim v cu trc thnh ci mi cha c trong hin thc, tc l m hnh ci cha bit nghin cu chng cn gi l m hnh gi thuyt. Nghin cu gio dc c thc hin bng phng php m hnh, l con ng dng ci c th trc quan sinh ng nghin cu ci tru tng t tim ra cc quy lut ca gio dc.

d/ Phng php gi thuyt: NCKHGD cn c thc hin bng cch xy dng v chng mihn gi thuyt. gi thuyt c chc nng tin on bn cht s kin v dn nh khoa hc hng ti khm ph i tng. Nhim v ca nh khoa hc l t gi thuyt i tm chn l. Gi thuyt y ng vai tr l phng php t duy. Vi t cch l mt phng php suy lun, gi thuyt c s dng nh mt thc nghim, thit k cc hnh ng tng lai. Suy din rt ra cc kt qu t l thuyt l bc i quan trng ca qu trnh NCKH. Nghin cu l thuyt KHGD gi thuyt c gi tr nh mt phng php quan trng.

III.3. Phng php nghin cu thc nghim s phm:

1) Khi nim:

Thc nghim s phm l phng php thu nhn thng tin v s thay i s lng v cht lng trong nhn thc v hnh vi ca cc i tng gio dc v khoa hc tc ng n chng bng mt s tc nhn iu khin v c kim tra.
2) c im ca thc nghim s phm :

Thc nghim s phm c tin hnh xut pht t mt gi thuyt hay mt phng on v mt hin tng gio dc. Thc nghim c tin hnh kim tra, chng minh tnh chn thc ca gi thuyt va nu. K hoch thc nghim i hi phi miu t h thng cc bin s quy nh din bin ca hin tng gio dc theo mt chng trnh. y l nhng bin s c lp c th iu khin v kim tra c. Theo mc ch kim tra gii quyt, cc nghim th c chia thnh hai nhm: nhm thc nghim v nhm kim chng (i chng). 2 nhm ny c chn ngu nhin v c mt bng xut pht tng ng nhau.

3/ T chc thc nghim s phm:

a) Pht hin ra mu thun gio dc nhng cha c bin php khc phc. T mu thun ny xut cc gi thuyt khoa hc. b) Trn c s gi thuyt, phn tch bin s c lp v chn cc nhm thc nghim v i chng tng ng nhau v mi phng din v tin hnh thc nghim trong hon cnh ging nhau. c) Tin hnh thc nghim i vi nhm thc nghim v quan st tht t m din bin kt qu ca hai nhm mt cch tht s khch quan theo tng giai on. d) X l ti liu thc nghim: l giai on phn tch kt qu kho st iu tra, theo di s din bin ca nhm thc nghim, cc ti liu c phn tch, sp xp phn loiv x l theo cng thc ton hc, nh gi trn c s so snh kt qu ca nhm i chng. T kt qu thc nghim c th khng nh mi lin h nhn qu xt theo tnh cht ca n. e) Kt qu x l ti liu cho chng ta nhng c s khng nh gi thuyt, rt ra nhng bi hc cn thit v xut ng dng thc t. m bo tnh ph bin ca thc nghim cn phi chn i tng tiu biu, tin hnh nhiu a bn trn cc i tng khc nhau, nn lp i lp li thc nghim trn cng mt i tng cc thi im. Mt im cn lu l thc nghim s phm khng c php bin nghim th thnh vt hy sinh. Phng php thc nghim l phng php c bn ch yu nht ca PPNCKH. Khoa hc t khi c phng php ny c nhng bc tin ln, cc quy lut c pht hin mt cch nhanh chng v chnh xc.

II.4 Cc phng php nghin cu c th vi mt vn gio dc

1/ Phng php nghin cu h thng gio dc quc dn (HTGDQD)

HTGDQD l mng li cc trng hc ca mt quc gia c sp xp theo cp ngnh hc m bo s nghip gio dc o to cho t nc. HTGD QD c xy dng theo nguyn tc: trng hc dnh cho mi ngi gio dc bnh ng cho mi cng dn; a dng ha cc loi hnh o to, m rng cc thnh phn kinh t trong vic t chc trng hc, nn gio dc quc dn phi ph hp vi trnh kinh t x hi v nhu cu nhn lc ca t nc, gio dc quc gia phi tin kp gio dc quc t. V vy phng php nghin cu HTGD QD Vit Nam l: Phng php lch s Phng php phn tch nhu cu x hi v gio dc Phng php so snh HTGD QD vi h thng gio dc th gii. Xy dng m hnh h thng gio d.

2/ Phng php nghin cu qu trnh dy hc:

Nghin cu qu trnh dy hc l nghin cu bn cht, cc nhn t tham gia lgc v quy lut vn ng pht trin qu trnh dy hc. Nghin cu qu trnh dy hc tp trung vo mt s ni dung v s dng cc phng php sau y:
a) Nghin cu hc sinh:

Phng php test (trc nghim) cho t tr tu vn kin thc, chun on kt qu hc tp ca hc sinh. Ngy nay c nhiu test c chun ho, kt qu x l b test cho chng ta nhng t liu quan trng khch quan v nng lc tr tu v nhn cch hc sinh. Phng php nghin cu sn phm hc tp ca hc sinh. Phng php quan st hc sinh trong hc tp v sinh hot.
b) Nghin cu xy dng ni dung dy hc:

Phng php truyn thng: phn tch mc tiu dy hc, so snh gio dc khoa hc nhiu nc vn dng vo Vit Nam. Phng php xy dng ni dung theo Phng php tch cc. Phng php iu tra thc tin . Phng php tip th.

c) Nghin cu hon thin phng php dy hc:

Quan st, iu tra hot ng dy hc ca thy gio v hc sinh tm thy thc trng. Tng kt kinh nghim ging dy v kinh nghim hc tp. Tm ra phng php dy hc mi trn c s thnh tu hin i ca cc ngnh khoa hc v cc phng tin k thut. Thc nghim s phm. Nghin cu dy hc nc ngoi

d) Nghin cu h thng phng tin dy hc:

Phn tch ni dung dy hc tm ra cc phng tin dy hc tng ng. Phn tch cc phng php dy hc tm ra cc phng tin h tr ph hp. Nghin cu s dng thnh qu ca in t, tin hc vo t chc qu trnh dy hc.

3/ Phng php nghin cu qu trnh gio dc :

a) Nghin cu c im c bit:

c im xut thn hon cnh gia nh v mi mt. c im thn nhn c im giao tip.

Nhng ni dung trn c thc hin thng qua cc phng php: Test nhn cch, quan st, iu tra, b) Nghin cu phng php gio dc:

Nghin cu c im c bit ca hc sinh. Nghin cu mi trng sng. Nghin cu c im hot ng ca bn thn hc sinh. Nghin cu tnh hung to ra s kin. Tng kt kinh nghim gio dc tin tin. Quan st s phm. Thc nghim gio dc.

c) Nghin cu cc hnh thc t chc gio dc:

Quan st hng th v thi quen hot ng ca hc sinh. iu tra nguyn vng. Tng kt kinh nghim ca c nhn hay tp th.

d) Nghin cu cc phng tin gio dc gia nh, nh trng v x hi:

Quan st c im ca c nhn v tp th gio dc. Nghin cu tnh hung gio dc c th. Tng kt kinh nghim gio dc tin tin trong v ngoi nc. Nghin cu cc thnh qu ca khoa hc v cng ngh vo vic to ra cc phng tin gio dc.

4/ Phng php nghin cu qun l gio dc:

Nghin cu c cu t chc v chc nng ca c quan qun l gio dc. Nghin cu phng php t chc qun l v iu hnh gio dc nh l mt khoa hc.

Cc phng php nghin cu c s dng:

Tng kt kinh nghim qun l gio dc tin tin. Phn tch cc nhn t tham gia vo qun l gio dc tm ra cc bin php qun l ph hp. Phng php s dng kin chuyn gia. Thc nghim qun l gio dc c s. Xy dng m hnh gio dc ti u.

PPNC KHGD rt a dng. Cn nghin cu bn cht c im ni dung v cch s dng tng phng php p dng cho ph hp vi tng ti. NCKHGD phi s dng phi hp ton b h thng cc phng php mt cch hp l, ph hp vi i tng, mc ch, v ni dung nghin cu CU HI THO LUN: 1. Phn tch bn cht ca PPNC KHGD . 2. Trnh by h thng cc PPNC KHGD (cch phn loi). 3. trnh by bn cht ni dung v cch thc thc hin tng phng php nghin cu tng qut. 4. Anh (ch) hy cho bit quan nim ca mnh khi vn dng chn la phng php nghin cu cho bi tp NCKHGD. CHNG 3: Cu trc logic qu trnh han thnh mt cng trnh NCKHGD Khi nim v PPNCKHGD

I/ GIAI ON CHUN B:
1/ Xc nh ti:
a) Khi nim v ti nghin cu:

ti nghin cu khoa hc l mt vn khoa hc c xy dng trn c s pht hin cc mu thun trong l thuyt hoc trong thc tin, vi kin thc kinh nghim c, khng th gii quyt c. Mu thun ny gy cn tr trong nhn thc hay trong hot ng thc tin; y l tnh hung c vn phi tm cch khm ph n. Mt ti nghin cu khoa hc phi tho mn 3 iu kin:

C tnh cp bch (v l lun v thc tin ). Cha c nghin cu C tnh kh thi.

b) Chn ti NCKHGD:

Cn chn ti thch hp gip cho vic tin hnh nghin cu thun li v thnh cng, nn da vo cc cn c:

Xut pht t yu cu ca l lun gio dc c nc ta. Xut pht t thc tin bc xc ca ngnh gio dc. Cc iu kin khch quan v ch quan thun li cho vic nghin cu: c vn l lun thc t; hp vi s trng, hng th ; va sc, t thp n cao, t nh n ln. Cn nghin cu s b v ti trc khi chn.

c) t tn ti NCKHGD :

Ni dung: tn ti phi phn nh c ng nht ni dung nghin cu ca ti, n ch c mang mt ngha ht sc khc chit, n tr, khng c php hiu nhiu ngha. Hnh thc: l mt ng ch khng phi l mt cu, cui tn ti khng c du chm cu. C vi ti liu quy nh tn ti khng nn qua 20 t, tn ti khng nn s dng cc cm t c bt nh cao v thng tin, i loi nh: v vn ; Th bn v ; vi suy ngh v ; Gp phn vo vic nghin cu

2/Xy dng cng nghin cu:

2.1. Khi nim: cng nghin cu phi l bn thuyt minh v tnh cp thit, ngha, ni dung v phng php nghin cu mt ti. C th coi y l bn lun chng khoa hc hay mt n thc hin mt cng trnh nghin cu. 2.2 Kt cu ca mt cng: a) Tnh cp tit ca ti (hay l do chn ti) Phi tr li cu ho ti sao chn ti ny nghin cu? Cu hi c tr li trn c s cc mu thun, cc thiu st ca l thuyt hay thc t vi yu cu bc thit phi gii quyt. Cng c th xc nh tm quan trng cc vn ta va pht hin. Gii quyt c cc vn ny em li li ch g v ngc li nu vn khng c gii quyt s dn n thit hi g cho tng lai. b) Mc ch nghin cu: Mc ch nghin cu l mc tiu m ti hng ti l nh hng, chin lc ca ton b nhng vn cn gii quyt trong ti. Mc ch nghin cu do ngi nghin cu t ra thc hin v th n mang tnh ch quan. c) i tng v phm vi nghin cu:

i tng nghin cu: l i tng trc tip ca nhn thc, l ci phi khm ph bn cht v tm quy lut vn ng. N l ton b s vt trong phm vi quan tm ca ti. Phm vi nghin cu (cn gi l gii hn ca ti):

Khng phi i tng c nghin cu c xem xt mt cch ton din mi pha cnh m n c gii hn trong mt phm vi nht nh. C s xc nh phm vi nghin cu c th l:

Mt b phn mang tnh i din ca i tng xt v phn tch. Qu thi gian hon tt ti Cc phng tin h tr.

d) Xy dng gi thuyt khoa hc: Gi thuyt nghin cu (cn gi l gi thuyt khoa hc) l mt kt lun v gi nh v bn cht ca s vt hoc hin tng do ngi nghin cu t ra theo xem xt, phn tch, kim chng trong ton b qu trnh nghin cu. Cc yu cu khi xy dng gi thuyt:

Khng mu thun vi nhng l thuyt khoa hc c chng minh hay vi thc tin hin nhin. Gi thuyt c trnh by d hiu c th kim tra c.

e) Nhim v nghin cu: T i tng, mc ch ca ti v gi thuyt khoa hc tin hnh xc nh nhim v nghin cu, l nhng cng vic c th phi lm. Nhim v mang tnh khch quan trc ngi nghin cu. Trong NCKHGD nhim v nghin cu thng c xy dng nh sau: 1. Xy dng c s l thuyt cho n. 2. Nghin cu thc trng gi thuyt v t chc thc nghim nhm ci tp thc trng y theo l thuyt c xy dng. 3. Rt ra kt lun v xut kt lun ng dng cho thc t. f) Cc phng php nghin cu: Trnh by m t c th cc phng php s dng thc hin ti. cn trnh ch nu tn phng php , m phi trnh by mc ch s dng, chon mu, k thut, g) Dn ni dung nghin cu : D tho dn chi tit ca cng tnh ph hp vi nhim v nghin cu. D tho ni dung l m hnh ti m tc gi nh tin hnh. Thng thng mt ti liu khoa hc gio dc gm c cc vn chnh nh sau: 1. Lch s vn nghin cu 2. C s l lun ca ti (l thuyt) 3. Thc trng ca vn nghin cu.

4. Thc nghim khoa hc v kt qu thc nghim. 5. Nhng kt lun, xut v kin ngh ng dung. h) Xy dng k hoch nghin cu:

C s nghin cu (Trng; X; Huyn) K hoch thi gian: Thi gian T ngy n NI DUNG CNG VIC

k) Lp danh mc ti tham kho cho ti nghin cu: Cn c vo mc ch, i tng, nhim v nghin cu m chn lc cc ti liu tham kho c lin quan c k hoch nghin cu tham kho trong qu trnh thc hin ti. H thng cc phng php NCKHGD

II/. GIAI ON THC HIN CNG TRNH NGHIN CU:

1/ Thu thp x l thng tin l lun:
c cc ti liu trong danh mc ti liu tham kho, phn tch tm hiu k nhng ni dung quan trng, gt b nhng thng tin khng cn thit, ph phn nhng sai lm. Phn loi v sp xp thnh h thng theo yu cu ca ti. Khi qut ho ti liu v s dng phng php suy lun lgc rt ra cc phn on chn tht hay kt lun khoa hc. Ti liu l thuyt thu thp c th ghi chp bng phiu l hoc nhp vo my vi tnh khi cn truy cp v s dng nhanh chng.

2/ Thu thp v x l ti liu thc tin:

Thng qua cc phng php nghin cu tng qut thu thp thng tin thc tin . Cn phi c tng hp thng tin tng phng php , lp thng k, v biu , s so snh, khi qut nh gi chnh xc thc tin, rt ra cc kt lun chn tht. Cn lu phi xem xt cc tng quan gia cc thng tin thc tin mi c th rt ra c quy lut.

3/ T chc thc nghim khoa hc gio dc:

Nhm chng minh gi thuyt, kim tra cc lun im khoa hc v rt ra cc kt lun, cho nn thc nghim cn tin hnh thn trng, nghim tc. Giai on hon thnh cng trnh khoa hc

III/ GIAI ON HON THNH CNG TRNH KHOA HC:

Trong giai on ny ngi nghin cu hon thnh vn bn khoa hc, y l mt ti trnh by theo mi yu cu k thut, ni dung khoa hc va c chnh xc cao, va c t tng hoc thut, em li nhng hiu bit mi cho khoa hc, c tnh thc tin , c kh nng ng dng vo thc tin. ti phi thc hin tt nhim v nghin cu, a ra cc lun chng v kin gii khoa hc, chng minh gi thuyt nu ban u. ti phi thc hin bng cc phng php phong ph, chnh xc em li nhng ti liu ng tin cy. Khi vit vn bn khoa hc cn m bo mt s yu cu sau y:

1. Ni dung:
Tu theo loi ti v mc ca ti m c cho ni dung thch hp, theo nh mc II/2.2.h trnh by trn. Ring cc bi tp v tiu lun NCKHGD sinh vin trnh by cc ni dung chnh. a) Ba: Gm ba chnh v ba ph vit hon ton ging nhau, vit v trnh by theo th t:

Trng i Hc An Giang - chc nng ca cng trnh: (Bi tp NCKHGD hoc tiu lun - kho ) Tn ti: Ch in hoa, m v ln. H v tn tc gi - Hc v, H v tn gio vin hng dn Nm hon thnh, bo v ti.

b) Trang ghi n: ghi li cm n c nhn, tp th, c quan, ngi hng dn hoc u c nhiu cng lao gip cho cng trnh. c) Mc lc, cc mc ln v s trang c th. d) Cc k hiu vit tt (vit theo th t mu ch ci) e) Cc phn: Phn th nht: m u L do, mc ch, i tng, phm vi, gi thuyt, nhim v, phng php, c s, v thi gian nghin cu. Phn th hai: ni dung nghin cu. - C s l lun (l thuyt) - Thc trng - Tho lun. Phn th ba: Kt lun v xut: - Danh mc tham kho - Ph lc

2/ Cch nh s cc chng mc bo co:

Hin nay c nhiu cch, cch thng dng l

Phn th nht (vit th t nht, hai, ba, ) Phn th hai Chng I (vit s la m I,II,III,) (Mc ln) I (vit s la m I,II,III,) II (Mc) 1. (vit s rp v chm 1.,2.,) 2 (Tiu mc) -------1) (vit s rp v ngoc 1),2),) ( gch u dng) -,+

3/ Ngn ng bo co:
a) Li vn: thng c vit th b ng. b) Vn phong: cung cp thng tin xc thc cho ngi c bng thi khoa hc trong vng phong. Khng tnh cm chi phi hoc nhn cch ho, cng iu ho. Cn phi c nhng lun c, lun chng xc thc, c l lun gn r hp lgic.

4/ Cch ghi cc ch (Ch thch):

Ghi trong ngoc vung [;], trong s u tin l th t trong danh mc ti liu tham kho, s sau ghi s trang. Th d: [3;15]: danh mc ti liu tham kho s 3 trang 15.

5/ Cch ghi ti liu tham kho:

Ghi theo th t: tn tc gi - tn tc phm - tn nh xut bn - nm xut bn. Th d: PGS.PTS Phm Vit Vng - Gio dc hoc i cng, NXB i hc quc gia H Ni nm 1966. Th t cc ti liu tham kho xp theo th t mu ch ci tn tc gi. Nu ti liu tham kho l bo ch hoc loi khc cn ghi c th thm chng hn bo s my, ngy thng,

6/ S dng ngn ng ton hc:

C nhiu hnh thc phong ph, thng thng l: bng thng k s liu, cc biu s (xem hnh trang sau) nng cao tnh cht ch khoa hc, to ra s trong ngn ng th hin trong bo co. 7/ Vit bn tho: nn vit mt mt cha l rng d sa cha b sung. Mt bo co khoa hc phi sa cha nhiu ln hn ch cc li lm v ni dung v hnh thc. Cn ht sc thn trng trnh cc li thng thng v chnh t, ng php, dng t,. Biu hnh ch nht

Biu hnh qut

Biu khng gian

Biu bc thang

Biu tuyn tnh

Biu phi hp

Mt s loi biu s dng trong bo co khoa hc CHNG 4: nh gi mt cng trnh nghin cu khoa hc gio dc

Hiu qu nghin cu Sn phm ca qu trnh NCKHGD l vn bn khoa hc, l kt qu hot ng sng to ca mt c nhn hay mt tp th, cn phi c nh gi trung thc, khch quan. Cn xem xt cht lng sn phm ng thi c qu trnh t chc nghin cu. nh gi hiu qu nghin cu ht sc phc tp, thng thng nh gi hiu qu trn cc phng din: khoa hc, x hi v kinh t.

1/ Hiu qu khoa hc:

- NCKHGD phi to ra thng tin mi, y l tiu ch quan trng nht. Thng tin mi c xem xt 2 mt: s lng v cht lng. - Cht lng thng tin mi phi m bo cc tiu ch: Tnh mi m, u tin c khm ph, cng b. L pht hin mi v phng php gii quyt nhng vn c th ca gio dc. Tnh chnh xc khch quan, tnh ng n ca nhng lun im khoa hc mi pht hin. Tnh trin vng thng tin; nu ln c nhng tng cho khoa hc, c kh nng a khoa hc tin xa hn, to ra xu th nghin cu mi, nhng kh nng ng dng mi.

2/Hiu qu x hi:
NCKHGD to ra nhng thnh tu phc v cho x hi, kt qu NCKHGD lm thay i cch nhn, cch nh gi mt s kin gio dc, lm thay i quan nim gio dc c, mt thi quen lc hu c xa. Kt qu NCKHGD cng to ra nhng phng php gio dc mi trong gia nh, nh trng v x hi. Mt tiu ch quan trng l thnh qu NCKHGD phi c x hi tha nhn, mun c nh vy cn phi m bo tnh chnh xc, tnh khoa hc.

3/ Hiu qu kinh t:
- Hu qu trc tip: ti s c ng gp cho lm nng sut lao ng cao hn, tao ra bc nhy vt trong sn xut hay qun l x hi. - Hiu qu gin tip: m bo c cht lng o to i ng nhng ngi lao ng gii, gp phn pht trin kinh t. * Tiu chun nh gi bi tp NCKHGD v tiu lun NCKHGD p dng cho khoa s phm: (Phng o to qui nh) a) Phn m u: (2) - L do, i tng. (1) - Nhim v, PPNC (1)

b) C s l lun: (1) c) Kho st thc trng, phn tch v nh gi thc trng. (4) d) xut (Bi hc kinh nghim) kt lun (1) e) Hnh thc (2) - Cu trc ti.(1) - Hnh thc trnh by.(1) Phng php nh gi cng trnh khoa hc

1/ Phng php nh gi bng hi ng nghim thu:

a) Thnh lp hi ng nghim thu hoc hi ng nh gi. b) Hot ng ca hi ng. c) Nguyn tc nh gi bng hi ng. d) Kt qu nghim thu.

2/ Phng php th nghim kt qu nghin cu trong thc tin :

- y l phng php cng bng khch quan. - Tin hnh kh khn phc tp tn km chi ph. * nh gi Tiu lun NCKHGD hoc bi tp NCKHGD ca sinh vin khoa s phm c tin hnh do 2 cn b nh gi c lp v cho im, sau hi ng xem xt ly im trung bnh cng, nu nh chnh lch gia 2 cn b nh gi khng nhiu qu Ti liu tham kho 1. V Cao m Phng php lun nghin cu khoa hc NXB Khoa hc v k thut H Ni 1996 2. Phm Minh Hc Phng php lun v phng php NCKHGD (Ch bin) Vin KHGD H Ni 1991. 3. V Quang Phc Gio trnh PPNC KHGD lp cao hc qun l gio dc 1998. 4. Phm Vit Vng Phng php nghin cu khoa hc gio dc NXB Gio dc 1998