Professional Documents
Culture Documents
vn
Dng 1: Dy s m cc s hng cch u.
Bi 1: Tnh B = 1 + 2 + 3 + ... + 98 + 99
Nhn xt: Nu hc sinh no c s sng to s thy ngay
tng: 2 + 3 + 4 + ... + 98 + 99 c th tnh hon ton tng t nh
bi 1, cp s gia vn l 51 v 50, (v tng trn ch thiu s
100) vy ta vit tng B nh sau:
B = 1 + (2 + 3 + 4 + ... + 98 + 99). Ta thy tng trong
ngoc gm 98 s hng, nu chia thnh cc cp ta c 49 cp nn
tng l: (2 + 99) + (3 + 98) + ... + (51 + 50) = 49.101 = 4949,
khi B = 1 + 4949 = 4950
Li bnh: Tng B gm 99 s hng, nu ta chia cc s hng
thnh cp (mi cp c 2 s hng th c 49 cp v d 1 s
hng, cp th 49 th gm 2 s hng no? S hng d l bao nhiu?),
n y hc sinh s b vng mc.
Ta c th tnh tng B theo cch khc nh sau:
Cch 2:
B
= 1 + 2 + 3 + ... + 97 +
98 + 99
+
B = 99 + 98 + ... + 3 + 2 +
1
2B = 100 + 100 + ... + 100 +
100 + 100
2B = 100.99 B = 50.99 = 4950
1
-1-
www.PNE.edu.vn
3 = 2.2 - 1
5 = 2.3 - 1
...
99 = 2.50 - 1
9
998 10
+ 1 hay
2
Thc cht D =
(998 + 10)495
2
www.PNE.edu.vn
un u1
+ 1 (1)
d
Sn =
n(u1 + un )
(2)
2
un = u1 + (n - 1)d
n(n + 1)
2
(1011 + 9899).98
+ 9910 = 485495 +
2
9910 = 495405
E = 4954,05
(Ghi ch: V s cc s hng ca dy l
(9899 1011)
+ 1 = 98 )
101
(a
2)
...
(a
4006)
a + ( a + 4006)
8030028 a = 2004.
-3-
www.PNE.edu.vn
Vy ta c: 8030028 = 2004 + 2006 + 2008 + ... + 6010
Nhn xt:
Sau khi gii quyt cc bi ton dng trn ta khng thy c vng
mc g ln, bi v l ton b nhng bi ton c bn m i
vi hc sinh kh cng khng gp my kh khn khi tip thu. Tuy
nhin l cc c s u tin t chng ta tip tc nghin
cu cc dng ton mc cao hn, phc tp hn mt cht.
-4-
www.PNE.edu.vn
Dng 2: Dy s m cc s hng khng cch u.
Bi 1. Tnh A = 1.2 + 2.3 + 3.4 + + n.(n + 1)
Li gii
Ta thy mi s hng ca tng trn l tch ca hai s t nhn lin
tip, khi :
Gi a1 = 1.2 3a1 = 1.2.3 3a1= 1.2.3 - 0.1.2
a2 = 2.3 3a2 = 2.3.3 3a2= 2.3.4 - 1.2.3
a3 = 3.4 3a3 = 3.3.4 3a3 = 3.4.5 - 2.3.4
..
an-1 = (n - 1)n 3an-1 =3(n - 1)n 3an-1 = (n - 1)n(n + 1) - (n
- 2)(n - 1)n
an = n(n + 1) 3an = 3n(n + 1) 3an = n(n + 1)(n + 2) - (n
- 1)n(n + 1)
Cng tng v ca cc ng thc trn ta c:
3(a1 + a2 + + an) = n(n + 1)(n + 2)
3 [ 1.2 + 2.3 + ... + n(n + 1) ] = n(n + 1)(n + 2) A =
n(n + 1)(n + 2)
3
Cch 2: Ta c
3A = 1.2.3 + 2.3.3 + + n(n + 1).3 = 1.2.(3 - 0) + 2.3.(3
- 1) + +
n( n + 1)( n + 2)
3
* Tng qut ho ta c:
k(k + 1)(k + 2) - (k - 1)k(k + 1) = 3k(k + 1). Trong k = 1; 2; 3;
-5-
www.PNE.edu.vn
4B = 1.2.3.4 + 2.3.4.4 + + (n - 1)n(n + 1).4
= 1.2.3.4 - 0.1.2.3 + 2.3.4.5 - 1.2.3.4 + + (n - 1)n(n + 1)(n
+ 2) [(n - 2)(n - 1)n(n + 1)] = (n - 1)n(n + 1)(n + 2) - 0.1.2.3 = (n - 1)n(n
+ 1)(n + 2)
B=
(n 1)n(n + 1)(n + 2)
4
3(2n + 2)n
C=
2
n( n + 1)( n + 5)
3
Bi 4. Tnh D = 12 + 22 + 32 + + n2
Nhn xt: Cc s hng ca bi 1 l tch ca hai s t nhin
lin tip, cn bi ny l tch ca hai s t nhin ging nhau. Do
ta chuyn v dng bi tp 1:
-6-
www.PNE.edu.vn
Ta c: A = 1.2 + 2.3 + 3.4 + + n.(n + 1) = 1.(1 + 1) + 2.(1 +
2) + +
+ n.(1 + n) = 12 + 1.1 + 22 + 2.1 + 32 + 3.1 + + n2 + n.1 = (12
+ 22 + 32 + + n2 ) + (1 + 2 + 3 + + n). Mt khc theo bi tp
1 ta c:
A=
n( n + 1)( n + 2)
n(n + 1)
12 + 2 2 + 3 2 +
v 1 + 2 + 3 + + n =
3
2
+ n2 = =
n(n + 1)(n + 2) n( n + 1)
n(n + 1)(2n + 1)
=
3
2
6
Bi 5. Tnh E = 13 + 23 + 33 + + n3
Li gii
Tng t bi ton trn, xut pht t bi ton 2, ta a tng B v
tng E:
Ta c:
n( n + 1)
n(n + 1)
M ta bit B =
2
(n 1)n(n + 1)(n + 2)
4
E = 1 3 + 23 + 3 3 + + n 3 =
(n 1)n(n + 1)(n + 2)
n(n + 1)
n( n + 1)
=
+
=
4
2
2
Cch 2: Ta c:
A 1 = 13 = 12
A2 = 13 + 23 = 9 = (1 + 2)2
A3 = 13 + 23 + 33 = 36 = (1 + 2 + 3)2
Gi s c: Ak = 13 + 23 + 33 + + k3 = (1 + 2 + 3 + + k) 2 (1) Ta
chng minh:
-7-
Ak+1
www.PNE.edu.vn
= 1 + 2 + 33 + + (k + 1)3 = [1 + 2 + 3 + + (k
3
+ 1)]2 (2)
Tht vy, ta bit: 1 + 2 + 3 + + k =
Ak = [
k (k + 1) 2
]
2
Ak + (k + 1)3 = [
(k + 1)( k + 2)
=
k ( k + 1)
k (k + 1) 2
k (k + 1) 2
] + (k + 1)3 Ak+1 = [
] + (k + 1)3
2
2
Ak+1 = 13 + 23 + 33 + + (k + 1)3 = [1 + 2 + 3 + + (k +
1)]2 =
2
(k + 1)( k + 2)
=
. Vy khi ta c:
n(n + 1)
E = 1 + 2 + 3 + + n = (1 + 2 + 3 + + n) =
2
3
www.PNE.edu.vn
P = 12 + 22 + 32 ++ n2 =
n( n + 1)(2n + 1)
(theo kt qu trn)
6
4n(n + 1)(2n + 1)
2n(n + 1)(2n + 1)
=
6
3
Cn: P = 13 + 23 + 33 + + n3 =
n(n + 1)
. Ta tnh S = 23 + 43 +
+ (2n)
2
2
n(n + 1) 8.n (n + 1)
=
= 2n 2 (n + 1)2
= 8
4
2
M ta thy:
12 + 32 + 52 + ...+ (2n -1)2 = 12 + 22 + 32 ++ (2n)2 - [23 + 43 +
63 ++ (2n)2] =
=
n(2n + 1)(4n + 1)
2n(n + 1)(2n + 1)
2n 2 (2n + 1)
=
3
3
3
www.PNE.edu.vn
- 10 -
www.PNE.edu.vn
Mt s bi tp dng khc
Bi 1. Tnh S1 = 1 + 2 + 22 + 23 + + 263
Li gii
Cch 1:
Ta thy: S1 = 1 + 2 + 22 + 23 + + 263
(1)
(2)
(1)
= 1 + 2(S1 - 263) = 1 + 2S1 - 264 S1 = 264 - 1
cho (1) ta c:
3S - 2S = (3 + 32 + 33 + + 32001) - (1 +3 + 32 + 33 +
+ 32000)
Hay:
32001 1
2S = 32001 - 1 S =
2
32001 1
2
*) Tng qut ho ta c:
S n = 1 + q + q 2 + q3 + + q n
Khi ta c:
- 11 -
(1)
Cch 1:
www.PNE.edu.vn
qSn = q + q2 + q3 + + qn+1
(2)
Cch 2:
qn )
= 1 + qS n - qn+1 qSn - Sn = qn+1 - 1 hay: Sn(q - 1)
= qn+1 - 1
S=
q n +1 1
q 1
(1)
2A = 2 + 22 + 23 + + 29 + 210 (2)
Tr tng v ca (2) cho (1) ta c:
2A - A = (2 + 2 2 + 23 + + 29 + 210) - (1 + 2 + 22 + 23
+ + 29)
= 210 - 1 hay A = 210 - 1
Cn: B = 5.28 = (22 + 1).28 = 210 + 28
Vy B > A
- 12 -
www.PNE.edu.vn
* Ta c th tm c gi tr ca biu thc A, t hc sinh c
th so snh c A vi B m khng gp my kh khn.
Bi 4. Tnh gi tr ca biu thc S = 1 + 2.6 + 3.6 2 + 4.63 + +
100.699
(1)
6S = 6 + 2.6 2 + 3.63 + + 99.699 +
Ta c:
100.6100 (2)
S' =
6100 6
6100 6
100
thay vo (*) ta c: 5S = 100.6
- 1 =
5
5
499.6100 + 1
5
S=
499.6100 + 1
25
www.PNE.edu.vn
3. Tnh: C = 2 + 5 + 82 + ...+ (3n - 1)2
2
4. Tnh: D = 14 + 24 + 34 + ... + n4
5. Tnh: E = 7 + 74 + 77 + 710 + + 73001
6. Tnh: F = 8 + 83 + 85 + + 8801
7. Tnh: G = 9 + 99 + 999 + + 99 9 (ch s cui gm 190
ch s 9)
8. Tnh: H = 1.1! + 2.2! + + n.n!
9. Cho dy s: 1; 2; 3; . Hi ch s th 2007 l ch s no?
*****************************************************
- 14 -
www.PNE.edu.vn
th loi ton v phn s:
A = 1 =
n 1
n
+
+ ... +
B= +
vn dng cch lm ca phn
95.99
3.7 7.11 11.15
32
B = + + + ... + = =
95 99
3 99 99
3 7 7 11 11 15
Bi 3. Tnh gi tr ca biu thc C =
72
72
72
72
+
+
+ ... +
2.9 9.16 16.23
65.72
- 15 -
www.PNE.edu.vn
khc rt gn tng trn c. Mt khc ta thy:
7
1 1
= , v vy
2.9 2 9
C = 7.
= 7. = 7. = 3
72
72
2 72
1
35
29
3
3
3
3
+
+
+ ... +
1.3 3.5 5.7
49.51
Li gii
Ta li thy: 3 - 1 = 2 3 t ca mi phn s trong tng nn
bng cch no ta a 3 ra ngoi v a 2 vo trong thay th.
Ta c: D =
2 3
3
3
3
3 2
2
2
2
+
+
+ ... +
+
+
+ ... +
3 1 1 1 1 1 1
1 1
3 1 1 3 50 25
+ + + ... + = = g =
2 1 3 3 5 5 7
49 51
2 1 51 2 51 17
1 1
1
1
1
1
+ +
+
+
+
7 91 247 475 775 1147
Li gii
Ta thy: 7 = 1.7 ;
91 = 13.7 ;
247 = 13.19 ;
475 = 19.25
775 = 25.31 ;
1147 = 31.37
Tng t bi tp trn ta c:
E=
1 6
6
6
6
6
6
+
+
+
+
+
=
6 1.7 7.13 13.19 19.25 25.31 31.37
1 1 1
1 36
= + + + + + = 1 = =
6 1 7 7 13 13 19 19 25 25 31 31 37
6 37 6 37 37
Bi 6. ( thi chn HSG Ton 6 - TX H ng - H Ty - Nm hc
2002 - 2003)
So snh: A =
2
2
2
2
+
+ ... +
+
v
60.63 63.66
117.120 2003
- 16 -
www.PNE.edu.vn
B=
5
5
5
5
+
+ ... +
+
40.44 44.48
76.80 2003
Li gii
Li
dng
cch
lm
bi
trn
ta
c:
A=
2 3
3
3
2
+
+ ... +
=
+
3 60.63 63.66
117.120 2003
2 1
2 1
=
+
= + + ... +
=
=
+
+
3 60 63 63 66
117 200 2003
3 60 120 2003 3 120 2003
1
2
+
180 2003
5 1
1
5
5 1
5
1
5
= +
=
+
+
4 40 80 2003 4 80 2003 64 2003
1
+
+
=
+
Ta li c: 2A = 2
T y ta thy ngay
=
180 2003 180 2003 90 2003
+
+
+ ... +
A = 124
16.2000
1.1985 2.1986 3.1987
1
B=
1
1
1
1
+
+
+ ... +
1.17 2.18 3.19
1984.2000
Li gii
Ta c: A =
=
124
1
1
1
1
1
1
1
. 1
+
+
+ ... +
=
1984 1985 2 1986 3 1987
16 2000
1 1
1 1
1
1
. 1 + + ... +
+
+ ... +
16 2
16 1985 1986
2000
Cn
1
1 1 1
1
1
. 1 + + ... +
=
16 17 2 18
1984 2000
1 1
1 1 1
1
. 1 + + ... +
+ + ... +
=
16 2
1984 17 18
2000
1 1
1 1 1
1
1 1
1 1
1
. 1 + + ... + + + + ... +
...
+ ... +
16 2
16 17 18
1984 17 18
1984 1985
2000
- 17 -
www.PNE.edu.vn
=
1 1
1 1
1
1
+
+ ... +
1 + + ... +
16 2
16 1985 1986
2000
Vy A = B
************************************************
- 18 -
www.PNE.edu.vn
th loi ton v phn s (tip)
1
1 2
1 1
<
=
2.4 4.6 6.8
2n(2n + 2) 2 4 4 6 6 8
2 n 2 n + 2 2 2n + 2 2
1 1
2n + 1
Ta c ngay: M = 12 22 + 22 32 + ... + (n 1) 2 n 2 + n2 ( n + 1) 2
= 1
1
(n + 1) 2 1
(n + 1)(n + 1) 1 n 2 + 2n + 1 1 n 2 + 2n n(n + 2)
=
=
=
=
=
(n + 1) 2
(n + 1) 2
(n + 1) 2
(n + 1) 2
(n + 1) 2 ( n + 1) 2
1
Bi 10. Tnh gi tr ca biu thc N = 1.2.3 + 2.3.4 + 3.4.5 + ... + n(n + 1)(n + 2)
Li gii
Ta c: N =
=
1 2
2
2
2
+
+
+ ... +
1 1
1
1
1
1
1
1
1
+ ... +
- 19 -
www.PNE.edu.vn
=
11
1
2 2 (n + 1)(n + 2)
Li gii
Ta c: H =
=
=
1 3
3
3
+
+ ... +
3 1.2.3.4 2.3.4.5
(n 1).n.(n + 1).(n + 2)
1 1
1
1
1
1
1
+ ... +
11
1
3 6 n(n + 1)(n + 2)
12
12
12
12
1
+
+
+ ... +
<
1.4.7 4.7.10 7.10.12
54.57.60 2
Li gii
+
+
+ ... +
Ta c: P = 2.
54.57.60
1.4.7 4.7.10 7.10.13
6
= 2.
1
1
1
1
1
1
1
1
+ ... +
=
54.57 57.60
1.4 4.7 4.7 7.10 7.10 10.13
1
854 427 427 1
1
1
=
<
= . Vy P <
= 2
= 2
3420 855 854 2
2
4 57.60
1 1 1
1
Bi 13. Chng minh rng S = 1 + 2 + 2 + 2 + ... + 2 < 2
2 3 4
100
Li gii
Ta thy:
1
1 1
1 1
1
1
1
<
; 2<
; 2<
...
<
p dng cch lm bi
2
2
2 1.2 3
2.3 4
3.4 100
99.100
tp trn ta c:
1
1
1
1
1
+
+
+ ... +
< 1+1
< 2 hay S < 2
1.2 2.3 3.4
99.100
100
1
1
1
Bi 14. t A = + + ... +
1.2 3.4
2005.2006
1
1
1
A
B=
+
+ ... +
. Chng minh rng Z
1004.2006 1005.2006
2006.1004
B
S < 1+
Li gii
p dng cc bi trn, ta c:
1
1
1
1 1 1
1
1
A= +
+ ... +
= 1 + + ... +
=
1.2 3.4
2005.2006
2 3 4
2005 2006
1 1 1 1
1
1 1
= 1 + + + ... +
+ + + ... +
=
2005 2 4 6
2006
3 5
1
1
1 1 1
1 1
= 1 + + + + ... +
- 2 + + ... +
=
2006
2006
2 3 4
2 4
- 20 -
www.PNE.edu.vn
= 1 + + + + ... +
1 1 1
1 1 1 1
1
1
1
1
+
+ ... +
- 1 + + + + ... +
=
2006 2 3 4
1003
1004 1005
2006
2 3 4
2 1
1
1
A 3010
+
+ ... +
= 1505 Z
Cn B=
=
3010 1004 1005
2006
B
2
- 21 -
www.PNE.edu.vn
Mt s bi ton khc
n2 + n + 1
.
n!
Bi 1. Vi n N * , k hiu an = (1) n
thy:
n2 + n + 1
an = (1) n
=
n!
th:
n N *
n2 n + 1
n
n +1
n
(1) n +
+
= (1)
n!
( n 1)
n! n!
Do
a1
a2
a3
a2007
a1 +
2 3 3 4
2006 2007
+
+ + + ... +
1! 2! 2! 3!
2005! 2006!
2006
2007
2007
2007
+
= 1
-
= 3 +
1! 2006!
2006!
2005! 2006!
1 2 3
1992
+ 1 + 2 + ... + 1991 Chng minh rng S < 4
0
2 2 2
2
Bi 2. Xt biu thc: S =
Li gii
Ta c: 2S =
2 4 3 4
1992
1
2 1 3 1
1991
+ 1 + 1 + 2 ... + 1990 = 4 + + + 2 + 2 + ... + 990 + 1990 =
0
2 2 2 2
2
2
2 2 2 2
2
1991 1992
1992
1989
1
1
1
2
= 3 1 + S 1992
+ 2
1991
1
2
2
2 1
2
1990
1
1992 1 1
= 3 + S 1991 +
2
2
2 2
1990
1992
1
S = 4 - 1991
2
2
s trn?
Li gii
S th nht ca dy s c tng ca t s v mu s bng 2, hai
s tip theo c tng ca t s v mu s bng 3, ba s tip theo
c tng ca t v mu s bng 4
- 22 -
www.PNE.edu.vn
Li quan st tip ta thy: K t phn s u, cch 1 phn s
n mu s l 2, cch 2 phn s n mu s 3, vy phn s
1990
ng v tr th 1930 v ca nhm cc s c tng ca t v
1930
1990
ng v tr n = 1959.3919 + 1930 = 7679251
1930
Bi tp t gii
1
1
1
1
+
+
+ ... +
5.6 6.7 7.8
24.25
2
2
2
5
5
5
52
+
+
+ ... +
2. Tnh: B =
1.6 6.11 11.16
26.31
1 1
1
1
1
=
+ ... +
3. Chng minh rng: 1 + ...
2 3
1990 996
1990
1. Tnh: A =
1 2 3
n 1
+ + + ... +
2! 3! 4!
n!
2! 2! 2!
2!
5 Chng t rng: D = + + + ... + < 1
3! 4! 5!
n!
1 1 1
1
1
4. Tnh: C =
1 1 1
1
1
+ 2 + 2 + ... +
<
2
2
2 4 6
200
2
- 23 -