Ti liu sa cha b ngun Bi 5: Sa cha mch iu khin Mc tiu ca bi :

- Phn tch c s mch iu khin

- Khc phc cc s c h hng mch iu khin I. Cc mch iu khin:

Phn tch s khi ca ngun ATX

S khi ca ngun ATX S khi ca ngun ATX c chia lm 4 nhm chnh Mch lc nhiu v chnh lu - Mch lc nhiu C chc nng lc b nhiu cao tn bm theo ng dy in AC 220V, khng chng lt vo trong b ngun v my tnh gy hng linh kin v gy nhiu trn mn hnh, cc nhiu ny c th l sm st, nhiu cng nghip v v - Mch chnh lu C chc nng chnh lu in p xoay chiu thnh mt chiu, sau in p mt chiu s c cc t lc, lc thnh in p bng phng.Ngun cp trc (Stanby) - Ngun cp trc c chc nng to ra in p 5V STB (in p cp trc) cung cp cho mch khi ng trn Mainboard v cung cp 12V cho mch dao ng ca ngun chnh. - Ngun cp trc hot ng ngay khi ta cp in cho b ngun v n s hot ng sut ngy nu ta khng rt in ra khi cm. - trn Mainboard, in p 5V STB cp trc i cp trc tip cho cc IC-SIO v Chipset nam. - Trn b ngun, IC dao ng ca ngun chnh cng c cp in p thng xuyn khi ngun Stanby hot ng, nhng IC dao ng ch hot ng khi lnh P.ON c mc logic thp (=0V) Ngun chnh (Main Power) - Ngun chnh c chc nng to ra cc mc in p chnh cung cp cho Mainboard l cc in Bin son : Nguyn Vn Mng Trang 1

Ti liu sa cha b ngun p 12V, 5V v 3,3V, cc in p ny cho dng rt ln c th p ng c ton b hot ng ca Mainboard v cc thit b ngoi vi gn trn my tnh, ngoi ra ngun chnh cn cung cp hai mc ngun m l -12V v -5V, hai in p m thng ch cung cp cho cc mch ph. Mch bo v (Protech) - Mch bo v c chc nng bo v cho ngun chnh khng b h hng khi ph ti b chp hoc bo v Mainboard khi ngun chnh c du hiu a ra in p qu cao vt ngng cho php. - Lnh P.ON thng i qua mch bo v trc khi n c a ti iu khin IC dao ng, khi c hin tng qu dng (nh lc chp ph ti) hoc qu p (do ngun a ra in p qu cao) khi mch bo v s hot ng v ngt lnh P.ON v IC dao ng s tm ngng hot ng.

Phn tch cc hot ng ca ngun ATX s trn: * Khi ta cm incho b ngun ATX, in p xoay chiu s i qua mch lc nhiu loi b nhiu cao tn sau in p c chnh lu thnh p mt chiu thng qua cu i t v cc t lc ly ra in p 300V DC. - in p 300V DC u vo s cung cp cho ngun cp trc v ngun chnh, lc ny ngun chnh cha hot ng. - Ngay khi c in p 300V DC, ngun cp trc hot ng v to ra hai in p: - in p 12V cp cho IC dao ng v mch bo v ca ngun chnh. - in p 8V sau c gim p qua IC- 7805 ly ra ngun cp trc 5V STB a xung Mainboard

Bin son : Nguyn Vn Mng

Trang 2

Ti liu sa cha b ngun * Khi bt cng tcPWR trn Mainboard, khi lnh P.ON t Mainboard a ln iu khin s c mc Logic thp (=0V), lnh ny chy qua mch bo v sau a n iu khin IC dao ng. - IC dao ng hot ng to ra hai xung dao ng c hai n o pha khuch i ri a qua bin p o pha sang iu khin cc n cng sut. - Cc n cng sut hot ng s iu khin dng in bin thin chy qua cun s cp ca bin p chnh, t cm ng sang bn th cp ly ra cc in p u ra. - Cc in p u ra sau bin p s c chnh lu v lc ht gn cao tn thng qua cc i t v b lc LC ri i theo dy cp 20 pin hoc 24pin xung cp ngun cho Mainboard - Mch bo v s theo di in p u ra kim sot lnh P.ON, nu in p u ra bnh thng th n s cho lnh P.ON duy tr mc thp a sang iu khin IC dao ng duy tr hot ng ca b ngun, nu in p ra c biu hin qu cao hay qu thp, mch bo v s ngt lnh P.ON (bt lnh P.ON ln mc logic cao) ngt dao ng, t bo v c cc n cng sut khng b hng, ng thi cng bo v c Mainboard trong cc trng hp ngun ra tng cao.

Bin son : Nguyn Vn Mng

Trang 3

Ti liu sa cha b ngun

Bin son : Nguyn Vn Mng

Trang 4

Ti liu sa cha b ngun II. Ngun cp cho mch iu khin :

1 V tr ca mch ngun chnh.

Ngun chnh nm u ? - Nu loi tr mch lc nhiu, mch chnh lu v ngun cp trc (Stanby) ra th ngun chnh l ton b phn cn li ca b ngun ATX

Ngun chnh c cc mch c bn nh: - Mch to dao ng. (s dng IC to dao ng) - Bin p o pha a cc tn hiu dao ng n iu khin cc n cng sut. - Cc n khuch i cng sut. - Bin p chnh (ly ra in p th cp) - Cc i t chnh lu u ra - Mch lc in p ra - Mch bo v

Nguyn l Khi cm in AC 220V, in mch chnh lu s cung cp in p 300V DC cho ngun cp trc v mch cng sut ca ngun chnh. Ngun cp trc (Stanby) hot ng v cung cp in p 12V cho IC dao ng, ng thi cung cp in p 5V STB cho mch khi ng trn Mainboard. Khi c lnh P.ON ( mc thp) a ti iu khin cho IC dao ng hot ng, IC dao ng to ra hai tn hiu dao ng ngc pha, cho khuch i qua hai n o pha ri a qua bin p o pha sang iu khin cc n cng sut. Khi cc n cng sut hot ng s to ra in p xung im gia, in p ny c a qua bin p chnh ri thot qua t gm v im gia ca hai t lc ngun. Cc in p th cp c ly ra t bin p chnh c chnh lu v lc thnh in p DC bng phng cung cp cho Mainboard. Lnh iu khin ngun chnh: (Chn P.ON a qua dy mu xanh l cy t Mainboard ln) Trang 5

Bin son : Nguyn Vn Mng

Ti liu sa cha b ngun - Lnh P.ON t Mainboard a ln theo dy mu xanh l cy l lnh iu khin ngun chnh hot ng. - Khi chn lnh P.ON = 0V l ngun chnh chy, khi chn P.ON = 3 n 5V l ngun chnh tt Tn hiu bo v Mainboard (Chn P.G i qua dy mu xm xung Mainboard) - T ngun chnh lun lun c mt chn bo xung Mainboard cho bit tnh trng ngun c hot ng bnh thng khng, l chn P.G (Power Good), khi chn ny c in p t 3 n 5V l ngun chnh bnh thng, nu chn P.G c in p = 0V l ngun chnh ang c s c. in p cung cp cho ngun chnh hot ng. - in p cung cp cho mch cng sut l in p 300V DC t bn s cp. - in p cp cho mch dao ng v mch bo v l in p 12V DC ly t th cp ca ngun Stanby. Nhn bit cc linh kin trn v ngun: - i t chnh lu in p u ra l i t kp c 3 chn trng ging n cng sut. - Cc cun dy hnh xuyn gm cc dy ng qun trn li ferit c tc dng lc nhiu cao tn. - Cc t lc u ra thng ng cnh bi dy ngun. - IC to dao ng Thng c s l: AZ750 hoc TL494 - IC bo v ngun thng dng IC c s l LM339

Bin son : Nguyn Vn Mng

Trang 6

Ti liu sa cha b ngun

- Bin p chnh lun lun l bin p to nht mch ngun - Bin p o pha l bin p nh v lun lun ng gia ba bin p - Hai n cng sut ca ngun chnh thng ng v pha cc n cng sut

2 Nguyn l hot ng ca ngun chnh.

Khi cm in - Khi bn cm in AC 220V cho b ngun, mch chnh lu s cung cp in p 300V DC cho mch cng sut ca ngun chnh, ng thi ngun Stanby hot ng s cung cp 12V cho IC dao ng ca ngun chnh, tuy nhin ngun chnh cha hot ng v ang trng thi ch, ngun chnh ch hot ng khi c lnh P.ON Trang 7

Bin son : Nguyn Vn Mng

Ti liu sa cha b ngun

Khi bm cng tc ca my tnh (hoc chp chn P.ON xung mass) - Khi chn P.ON c u mass, lnh m ngun chnh c bt, lnh P.ON i qua mch bo v ri a vo iu khin IC dao ng hot ng. - IC dao ng hot ng v to ra hai xung in ngc pha, cho khuch i qua hai n bn dn ri a qua bin p o pha sang iu khin cc n cng sut. - Hai n cng sut hot ng ngt m theo nguyn tc y ko, to ra in p xung ti im gia, sau ngi ta s dng in p ny a qua bin p chnh, u kia ca bin p c thot qua t gm v im gia ca t ho lc ngun chnh. Khi chp chn s 4 ca IC dao ng (494) xung mass, IC s hot ng v cho ra hai xung in ti cc chn 8 v 11, sau c hai n o pha khuch i ri chuyn qua bin p o pha sang iu khin cc n cng sut, cc n cng sut hot ng ngt m lun phin to ra in p xung im gia

3 Cc IC thng gp trn b ngun ATX

1. IC to dao ng h 494 (tng ng vi IC h 7500) V d TL494, UTC51494

IC TL 494 c 16 chn, chn s 1 c du chm, m ngc chiu kim ng h

1. S khi bn trong IC TL 494

Bin son : Nguyn Vn Mng

Trang 8

Ti liu sa cha b ngun Chn 1 v chn 2 Nhn in p hi tip v t ng iu khin in p ra. Chn 3 u ra ca mch so snh, c th ly ra tn hiu bo s c P.G t chn ny Chn 4 Chn lnh iu khin cho IC hot ng hay khng, khi chn 4 bng 0V th IC hot ng, khi chn 4 >0 V th IC b kho. Chn 5 v 6 l hai chn ca mch to dao ng Chn 7 ni mass Chn 8 Chn dao ng ra Chn 9 Ni mass Chn 10 Ni mass Chn 11 Chn dao ng ra Chn 12 Ngun Vcc 12V Chn 13 c ni vi p chun 5V Chn 14 T IC i ra in p chun 5V Chn 15 v 16 nhn in p hi tip 2. IC khuch i thut ton LM339 trong mch bo v. 1. IC khuch i thut ton LM339 trong mch bo v.

III. Cc dng xung: 1. NGUYN L NGUN XUNG 1.1. Khi nim : Bin son : Nguyn Vn Mng Trang 9

Ti liu sa cha b ngun - Mch ngun xung (cn gi l ngun ngt/m switching) l mch nghch lu thc hin vic chuyn i nng lng in mt chiu thnh nng lng in xoay chiu. 1.2. Cc s nghch lu : C 2 dng nghch lu c bn : ni tip v song song. 1.2.1. S nghch lu ni tip

u im : n gin, d tnh ton thit k, d lp rp. Nhc im : Cho php dung sai linh kin rt thp. Khng cch ly c mass s cp v th cp nn gy git cho ngi s dng, gy nguy him cho cc linh kin nhy cm. Chnh v vy ngun kiu ny hin nay rt t c s dng. Mt trong nhng thit b in t dn dng c nhiu Vit nam s dng ngun nghch lu ni tip l my thu hnh Samsung CW3312, Deawoo 1418. 1.2.2. S nghch lu song song :

u im : D thay i in p ra, cho php dung sai linh kin ln. Mass s cp v th cp c cch ly tt, an ton cho ngi s dng v ti. Nhc im : Mch phc tp, kh sa cha Do kh nng cch ly tt nn mch nghch lu song song c dng trong tt c c cc b ngun my tnh, t AT n ATX. Lot bi ny s tp trung phn tch mch nghch lu song song trong ngun ATX.

Bin son : Nguyn Vn Mng

Trang 10

Ti liu sa cha b ngun 2. NGUN MY TNH (ATX) 2.1. Chc nng : Bin i ngun xoay chiu dn dng ( Vit Nam l 220v/50Hz, Nht Bn l 110V/60Hz ) thnh cc in p mt chiu cung cp cho PC. Cc mc ngun mt chiu ra bao gm : +5V, +12V, +3.3V, -5V, -12V, +5V STB (standby cp trc, ch), +4.5-5V PS-ON (Power Switch On cng tc m/bt ngun), +5V PG (Power Good Ngun tt, tn hiu ng b cho tt c cc mch in trong PC cng khi ng). 2.2. S khi ngun ATX

2.3. Chc nng cc khi : (1) Bo v ngun v ti khi b st nh, khi in p vo tng t ngt. Lc, loi b hoc gim thiu cc xung nhiu cng nghip thng qua ngun AC i vo mch ngun ATX, nu nhng nhiu ny khng c loi b c th gy chy n mch ngun, ti, gim n nh khi ti lm vic. (2) Ngt m theo xung kch thch, nhm to ra dng in khng lin tc trn bin p chnh li dng hin tng cm ng in t to ra in p cm ng trn th cp. (3) L ti ca cng sut chnh, to in p ra th cp, ng thi cch ly gia 2 khi s/th cp loi b mass (in p cao) ca s cp bo v ti v ngi s dng. (4) L mt mch nghch lu cng sut nh, c th dng dao ng ring hoc blocking (5) L ti ca cng sut cp trc, nhm to ra in p cp trc gm 2 mc : 5V, 12-16V cung cp cho dao ng, PS-ON, STB v khuych i kch thch. (6) Nn, lc, n p a ra cc in p mt chiu standby. (7) L mt mch dao ng RC nhm to ra xung vung c tn s c nh (cc ngun i c c tn s 13KHz, ngun i mi l 19KHz). Xung ny c gi ti iu khin cng sut chnh Bin son : Nguyn Vn Mng Trang 11

Ti liu sa cha b ngun ng/m. Xung ra t dao ng c rng xung (tx) bin i theo in p ra, nu in p ra cao hn thit k th rng xung gim xung. Ngc li, nu in p ra gim thp hn thit k th rng xung tng ln. V vy IC thc hin dao ng c tn l PWM (Pulse Wide Modulation iu khin rng xung) (8) Khuych i tng cng bin xung iu khin. u vo ca mch chnh l xung vung ra t mch dao ng. (9) L ti ca mch khuych i dao ng kch thch vi mc ch ghp xung kch thch sang cng sut chnh, ng thi khng lm mt i s cch ly gia phn s cp, th cp. (10) Bao gm cc mch nn, lc, n p. u vo l in p xoay chiu ly ra t bin p cng sut chnh, u ra l cc mc p mt chiu n nh a n jack ATX. (11) Mch hi tip n nh in p hoc ngt dao ng khi in p ra qu ln, ngt dao ng khi c chp ti bo v mch ngun cng nh bo v ti (trnh h hng thm) (12) Mch khuych i thut ton, s hot ng sau khi my c bt, to ra in p PG, thi im xut hin PG s tr hn cc in p chnh khong 0.2-0.5 giy, nhm ch cho cc in p ra n nh. PG a vo main v kch thch tt c cc mch trn main bt u hot ng cng 1 thi im (ng b thi im gc).

Bin son : Nguyn Vn Mng

Trang 12