Cc bi vat l nng cao.

Nguyn Anh Vn. - 1 -

NHIT

Cu 1. Mt my lanh l tuong lun duy tr trong bung lanh nhit d khng di -10
0
C. Khi
nhit d khng kh trong phng l 15
0
C th role phai diu khin cho dng co cua my lm
vic theo chu k cu hoat dng 2 pht lai nghi 4 pht.
a) Nu nhit d khng kh trong phng l 25
0
C th chu k thoi gian mi ln nghi v dng cua
dng co phai nhu th no d duy tr duoc nhit d trong bung lanh nhu trn ?
b) Nhit d khng kh trong phng cao nht l bao nhiu th my vn cn c th duy tr
duoc nhit d trong bung lanh l -10
0
C ?
Gii:
+My lanh l tuong nn H =
2
Q
A
=
2
1 2
T
T T -
(T
2
nhit d ngn lanh; T
1
nhit d phng)
+Khi my lanh lm vic n dinh, cu mi ln role dng v ngt, tc nhn l di tu bung lanh
nhit luong Q
2
dng bng nhit luong m bung lanh nhn vo tu mi truong trong khoang
thoi gian (t
1
+t
2
) =2+4 pht.
Nhit luong ny ti l voi chnh lch nhit d v thoi gian Q
2
~(t
1
+t
2
)(T
1
-T
2
)
+Ngoi ra, A ~t
1
nn ta c:
2
Q
A
=
2
1 2
T
T- T
=k
1 2 1 2
1
( )( ) t t T T
t
+ -
(*)
(h s ti l k phu thuc vo cu tao my lanh v diu kin tip xc cua my voi mi truong)
+Thay s vo (*) ta tnh duoc k =
1875
263
.
+Voi diu kin moi T
1
= 298K ; T
1
- T
2
= 35K tu (*) tnh duoc
2
1
t
t
=0,53. Nghia l nu
nghi 4 pht th phai lm vic 7,55pht
+Nhit d phng cao nht duy tr duoc ung voi vic dng co hoat dng khng nghi t
2
=0.
Khi d tu (*) suy ra: T
1max
=T
2
+43K =33
0
C .
Cu 2. Hai bnh c th tch V
1
=40 dm
3
v V
2
=10 dm
3
thng voi nhau bng mt ng nho c
kha ban du dng. Kha ny chi mo nu p
1
> (p
2
+ 10
5
)

Pa ; p
1
l p sut cua kh trong
bnh1, p
2
l p sut cua kh trong bnh 2. Ban du bnh 1 chua kh o p sut p
0
=0,9.10
5
Pa v
nhit d T
0
=300K cn bnh 2 l chn khng. Nguoi ta nung nng du 2 bnh tu T
0
ln T =
500K.
a) Toi nhit d no th kha k ban du dng s mo ?
b) Tnh p sut cui cng trong mi bnh.
Gii:
a).+Do ban du bnh 2 l chn khng nn khi p
1
=p
m
=10
5
Pa th kha mo
+p dung dinh lut Saclo cho bnh 1 cho dn khi kha mo (qu trnh dng tch)

0 m
0 m
p p
=
T T


m 0
m
0
p T
T =
p
~ 333K
b).+Kha mo kh lot sang bnh 2 p
2
tng, p
1
giam mt t v kha dng lai. Nhung do dun
nng nn p
1
tip tuc tng, kha lai mo. C th coi kha lun giu cho Ap =10
5
Pa
+Khi T =500K th bnh 2 c p sut p, bnh 1 c p sut p +Ap
S mol :n =
( )
1
0 1 2
0
p p V
p V pV
RT RT RT
+D
= +
( )
1 2
0 1 1
0
p V V
p V pV
T T T
+
D
= + p =0,4.10
5
Pa
Cc bi vat l nng cao.

Nguyn Anh Vn. - 2 -

1
2
P
V
P
P /2
V 2V
0
0 0
0
Cu 3. Mt mol kh l tuong thuc hin qu trnh gin no tu trang thi 1 (P
0
, V
0
) dn trang thi
2 (P
0
/2, 2V
0
) c d thi trn h toa d P-V nhu hnh v. Biu din qu trnh y trn h toa d P-
T v xc dinh nhit d cuc dai cua khi kh trong qu trnh d.
Gii:
- V d thi trn P-V l doan thng nn ta c: P =uV + (*); trong
d u v l cc h s phai tm.
- Khi V =V
0
th P =P
0
nn:
0 0
P =uV + (1)
- Khi V =2V
0
th P =P
0
/2 nn:
0 0
P /2 =2uV + (2)
- Tu (1) v (2) ta c:
0 0
u =- P / 2V ;
0
=3P / 2
- Thay vo (*) ta c phuong trnh doan thng d :
0 0
0
3P P
P = - V
2 2V
(**)
- Mt khc, phuong trnh trang thi cua 1 mol kh : PV =RT (***)
- Tu (**) v (***) ta c :
2 0 0
0
3V 2V
T = P - P
R RP

- T l hm bc 2 cua P nn d thi trn T-P l mt phn parabol
+khi P =P
0
v P =P
0
/2 th T =T
1
=T
2
=
0 0
P V
R
;
+khi T =0 th P =0 v P =3P
0
/2 .
- Ta c :
0 0
(P)
0
3V 4V
T = - P
R RP
'
(P)
T =0 '
0
3P
P =
4
;
cho nn khi
0
3P
P =
4
th nhit d cht kh l T =T
max
=
0 0
9V P
8R

- D thi biu din qu trnh d trn h toa d T-P l mt trong hai d thi duoi dy :











Cu 4. Mt mol kh l tuong thuc hin chu trnh 1-2-3-1. Trong d, qu trnh 1 - 2 duoc biu
din boi phuong trnh T =T
1
(2- bV)bV (voi b l mt hng s duong v th tch V
2
>V
1
). Qa
trnh 2 - 3 c p sut khng di. Qa trnh 3 - 1 biu din boi phuong trnh : T=T
1
b
2
V
2
. Bit
nhit d o trang thi 1 v 2 l: T
1
v 0,75T
1.
Hy tnh cng m khi kh thuc hin trong chu
trnh d theo T
1
.
Gii :
+D tnh cng m khi kh thuc hin , ta v d thi biu din chu trnh bin di trang thi cua
cht kh trong h toa d h toa d (PV).
+Qu trnh bin di tu 1-2: Tu T=PV/R v T =T
1
(2- bV)bV
=>P=- Rb
2
T
1
V+2RbT
1

+Qu trnh 2-3 l qu trnh dng p : P
2
=P
3

+Qu trnh bin di tu 3-1 : Tu T=PV/R v T =T
1
b
2
V
2

=> P=Rb
2
T
1
V
+Thay T=T
1
vo phuong trnh T =T
1
(2- bV)bV
=>V
1
=1/b =>P
1
=RbT
1


T
P
P /2
0
P
0
3P /4
0
3P /2
0
0
1 2
9V P /8R
V P /R
0 0
0 0

p
2
V
1
V
2
V
3
V

1
2 3
p
1
p
O

Cc bi vat l nng cao.

Nguyn Anh Vn. - 3 -

L
+Thay T
2
=0,75T
1
vo phuong trnh T =T
1
(2- bV)bV
=>V
2
=3/2b=1,5V
1
v V
2
=0,5V
1
(v V
2
>V
1
nn loai nghim V
2
=0,5V
1
)
+Thay V
2
=1,5/b vo P=-Rb
2
T
1
V +2RbT
1
=>P
2
=P
3
=0,5RbT
1
=0,5P
1
=>V
3
=0,5V
1
=1/2b .
+Ta c cng A =0,5(P
1
- P
2
).(V
2
-V
3
) =0,25RT
1
.
Cu 5. Mt bnh c th tch V chua mt mol kh l tuong v c mt ci van bao him l mt
xilanh (c kch thuoc rt nho so voi bnh) trong d c mt pt tng din tch S, giu bng l xo
c d cung k Khi nhit d cua kh l T
1
th pttng o cch l thot kh mt doan l L. Nhit
d cua kh tng toi gi tri T
2
th kh thot ra ngoi. Tnh T
2
?
Gii:
K hiu
1
P v
2
P l cc p sut ung voi nhit d
1
T v
2
T ; l A l d co
ban du cua l xo, p dung diu kin cn bng cua piston ta lun c:
S p l k
1
. = A ; S p L l k
2
) .( = + A => S p p L k ) ( .
1 2
= ; (1)
V th tch cua xilanh khng dng k so voi th tch V cua bnh nn c th coi th tch cua
khi kh khng di v bng V. p dung phuong trnh trang thi ta lun c:
R
T
V P
=
1
1
; => ;
1 1
. RT V P = .
R
T
V P
=
2
2
=> ;
2 2
. RT V P = .
=> ) (
1 2 1 2
T T
V
R
P P = (2).
Tu (1) v (2) ta c h phuong trnh

=
=
S P P kL
T T
V
R
P P
) (
) (
1 2
1 2 1 2

Nhu vy kh thot ra ngoi khi nhit d cua kh ln dn:
RS
kLV
T T + =
1 2
.
Cu 6. C 1 g kh Heli (coi l kh l tuong don nguyn tu) thuc
hin mt chu trnh 1 2 3 4 1 duoc biu din trn gian d P-T
nhu hnh 1. Cho P
0
=10
5
Pa; T
0
=300K.
1. Tm th tch cua kh o trang thi 4.
2. Hy ni r chu trnh ny gm cc dng qu trnh no. V lai chu
trnh ny trn gian d P-V v trn gian d V-T (cn ghi r gi tri
bng s v chiu bin di cua chu trnh).
3. cng m kh thuc hin trong tung giai doan cua chu trnh.
Gii:
1. Qu trnh 1 4 c P ty l thun voi T nn l qu trnh dng tch, vy th tch o trang thi 1
v 4 l bng nhau: V
1
=V
4
. Su dung phuong trnh C-M o trang thi 1 ta c:
1 1 1
m
PV RT =

, suy ra:
1
1
1
RT m
V
P
=

Thay s: m =1g; =4g/mol; R =8,31 J/(mol.K); T
1
=300K v P
1
=2.10
5
Pa ta duoc:
3 3
1 5
18,31.300
3,12.10
4 2.10
V m

= =
2. Tu hnh v ta xc dinh duoc chu trnh ny gm cc dng qu trnh sau:
1 2 l dng p; 2 3 l dng nhit;
3 4 l dng p; 4 1 l dng tch.
P
T
0
T
0

2P
0

1 2
3
4
2T
0

P
0

Cc bi vat l nng cao.

Nguyn Anh Vn. - 4 -

H H
F
V th c th v lai chu trnh ny trn gian d P-V (hnh a) v trn gian d V-T (hnh b)
nhu sau:














3. D tnh cng, truoc ht su dung phuong trnh trang thi ta tnh duoc cc th tch: V
2
=2V
1

=6,24.10
3
m
3
; V
3
=2V
2
=12,48.10
3
m
3
.
Cng m kh thuc hin trong tung giai doan:
5 3 3 2
12 1 2 1
( ) 2.10 (6,24.10 3,12.10 ) 6,24.10 A p V V J

= = =
5 3 2
3
23 2 2
2
ln 2.10.6,24.10 ln2 8,65.10
V
A p V J
V

= = =
5 3 3 2
34 3 4 3
( ) 10 (3,12.10 12,48.10 ) 9,36.10 A p V V J

= = =
41
0 A = v dy l qu trnh dng p.
Cu 7.Cho mt ng tit din S nm ngang duoc ngn voi bn ngoi bng 2 pittng Pittng
thu nht duoc ni voi l xo nhu hnh v. Ban du l xo khng bin dang, p sut kh giua 2
pittng bng p sut bn ngoi p
0
. Khoang cch giua hai pittng l H v bng
2
1
chiu di
hnh tru. Tc dung ln pittng thu 2 mt luc F d n chuyn dng tu tu sang bn phai Tnh F
khi pittn thu 2 dung lai o bin phai cua ng tru.
Gii:
Diu kin cn bng :
Piston tri : p
0
S pS kx =0 (1)
x d dich chuyn cua piston tri, p p sut kh giua hai piston.
Piston phai : F +pS p
0
S =0 (2)
Dinh lut Bilo : p
0
SH =p(2H x)S (3)
Tu (3)
x H
H p
p

=
2
0
(4)
Tu (1) v (2) F =kx, thay vo (4):
F kH
kH p
p

=
2
0
. Thay vo (2):
0 ) 2 (
0 0
2
= + + SkH p F kH S p F
Phuong trnh c nghim l:
2 2
2 2
0 0
4 2
H k
S p
kH
S p
F + + =
Cu 8. Mt pittng khi luong m, giam mt mol kh l tuong trong mt xi lanh. Pittng v xi
lanh du cch nhit, pittng duoc treo bng soi dy manh ban du cch dy xi lanh mt
khoang h. Kh trong xi lanh lc du c p sut bng p sut kh quyn p
0
, nhit d T
0
. Phai
cung cp cho kh mt nhit luong bao nhiu d nng pit tng ln vi tr cch dy mt khoang
P(10
5
Pa
)
V(l)
0
3,12
2
1 2
3
4
12,48
1
6,24
V(l)
T(K)
0
3,12
1
2
3
4
12,48
6,24
300 600 150
Cc bi vat l nng cao.

Nguyn Anh Vn. - 5 -

2h. Bit ni nng cua mt mol kh l U =C.T (C l hng s), gia tc trong truong l g. Bo qua
moi ma st v trao di nhit voi bn ngoi.
Gii:
Luc cng dy ban du =P =mg. Khi nung kh toi nhit d T, p sut kh l
0
mg
p p
S
= + th dy bt du chng .
=>Qu trnh l dng tch:
0
0
0 0
p p mg
T 1 T
T T pS
| |
= = +
|
\ .
.
=>D bin thin ni nng:
1 0 0
0
mg
U C. T C(T T ) C T
pS
A = A = = .
M
0 0 1
Cmgh
pSh RT U
R
= A = .
* Tip tuc nung pittng di ln. Khi nung toi nhit d T
1
, pittong cch dy 2h:
Qu trnh l dng p:
0 1
1
1
V V
T 2T
T T
= = .
D bin thin ni nng:
2 1 0
Cmgh
U C(T T) C.T C.T
R
A = = = +
C ng m kh thuc hin:
0
A p. V RT mgh = A = + .
* Nhit luong cn cung cp: Q =AU
1
+AU
2
+A =
0
2C
(C R)T mgh 1
R
| |
+ + +
|
\ .

Cu 9. Cho mt mol kh l tuong don nguyn tu bin di theo mt chu trnh thun nghich
duoc biu din trn d thi nhu hnh 3; trong d doan thng 1- 2 c duong ko di di qua gc
toa d v qu trnh 2 - 3 l doan nhit. Bit : T
1
=300K; p
2
=3p
1
; V
4
=4V
1
.
1. Tnh cc nhit d T
2
, T
3
, T
4
.
2. Tnh hiu sut cua chu trnh.
3. Chung minh rng trong qu trnh 1-2 nhit dung cua kh l hng s.
Gii:
1. Qu trnh 1 - 2 :
1
1
2
2
V
p
V
p
=
1
1
2
1 2
V 3
p
p
V V = = ;
1
1 1
2 2
1 2
T 9
V p
V p
T T = = =2700
0
K
Qu trnh 2-3:
3 / 5
2
3
2
2 3
4
3
P
V
V
P P
|
.
|

\
|
=
|
|
.
|

\
|
=

~ 0,619P
2
=1,857 P
1

Thay V
3
=V
4
:

2
3 / 2
2
1
3
2
2 3
T 825 , 0
4
3
T
V
V
T T =
|
.
|

\
|
=
|
|
.
|

\
|
=

=7,43T
1
=2229
0
K
Qu trnh 4 - 1 : T
4
=T
1
1
4
V
V
=4T
1
=1200
0
K
2. Qu trnh 1- 2 : AU
1-2
=C
V
( T
2
-T
1
) =8C
V
T
1
= 12RT
1

A
1-2
=( p
2
+p
1
)(V
2
-V
1
)/2 =4p
1
V
1
=4RT
1

Q
1-2
= AU
1-2
+A
1-2
=16RT
1

Qu trnh 2-3:
A
2-3
=- AU
2-3
=- C
V
( T
3
-T
2
) =2,355 RT
1
; Q
2-3
=0.
h
4
3
V
2
p
O
1
V
1
V
2
V
4

p
1

p
3

p
2

Cc bi vat l nng cao.

Nguyn Anh Vn. - 6 -

Qu trnh 3- 4: AU
3-4
= C
V
( T
4
-T
3
) =- 5,145RT
1
; A
3-4
=0
Q
3-4
= AU
3-4
+A
3-4
= - 5,145RT
1

Qu trnh 4- 1: AU
4-1
= C
V
( T
1
-T
4
) =- 4,5RT
1

A
4-1
=p
1
(V
1
-V
4
) =- 3p
1
V
1
=- 3RT
1

Q
4-1
= AU
4-1
+A
4-1
=- 7,5RT
1

A =A
1-2
+A
2-3
+A
3-4
+A
4-1
=4RT
1
+2,355 RT
1
- 3RT
1
=3,355RT
1

Nhit luong kh nhn l: Q =Q
1-2
=16RT
1

q =
2 1
Q
A

=20,97% ~ 21%.
3.Vi phn hai v: pV=RT (1) ; pV
-1
=hs
pdV +Vdp=RdT
- pV
-2
dV +V
-1
dp =0 . Giai h: pdV = Vdp =0,5RdT
dQ =C
V
dT +pdV=1,5RdT+0,5RdT=2RdT
C =dQ /dT =2R =hs
Cu 10. Mt luong kh l tuong don nguyn tu thuc hin chu trnh ABCDECA biu din trn
d thi nhu hnh v bn.
Cho bit Pa P Pa P P
C B A
5 5
10 3 , 10 = = = K T T Pa P P
E A D E
300 , 10 4
5
= = = = ,
l V V V l V
D C B A
10 , 20 = = = = , AB, BC, CD, DE, EC,
CA l cc doan thng.
1. Tnh cc thng s
D B
T T , v
E
V .
2. Tnh tng nhit luong m kh nhn duoc trong tt
ca cc giai doan cua chu trnh m nhit d kh tng.
3.Tnh hiu sut cua chu trnh.
Gii:
1. p dung phuong trnh trang thi:
A A A
nRT V P =
300
10 . 20 . 10
3 5
= =
A
A A
T
V P
nR
3
20
=
K
nR
V P
T
B B
B
150 = = ; K
nR
V P
T
D D
D
600 = = ;
l
P
nRT
V
E
E
E
5 = =
2. Kh nhn nhit trong qu trnh dng tch BD v mt giai doan trong qu trnh bin di
ECA J T T R n Q Q
B D BD
4500 ) 150 600 (
3
20
.
2
3
) (
2
3
.
1
= = = =
Phuong trnh cua duong thng ECA:
A E
A E
A
A
V V
P P
V V
P P

5
5
+ =
V
P (1) (V do bng lt, P do bng Pa
5
10 )
Suy ra ) 5
5
(
20
3
2
V
V
nR
PV
T + = = (2) (T do bng K 100 )
K T T 75 , 468
max
= = khi l V
m
5 , 12 = : T tng khi ) ( 5 , 12 5 l V s s
m
V ung voi dim F trn doan CA. Xt nhit luong nhn duoc Q A trong qu trnh th tch
tng tu V dn V V A + (trn doan EF):
V P T R n Q A + A = A
2
3
. Tu (1) v (2) tm duoc
V
V
Q A + = A ) 5 , 12
5
4
( .
A B
C
D E
P
P
A

P
C

P
E

0 V
E
V
C
V V
A
Cc bi vat l nng cao.

Nguyn Anh Vn. - 7 -

D dng thy rng, trong giai doan ECF lun c 0 > AQ . Trong giai doan ny, nhit luong
nhn duoc l:
A U Q + A =
2
, voi J T T R n U
E
5 , 3187 ) (
2
3
max
= = A
A =din tch hnh thang ) ( 5 , 2437 J V EFV
E m
=
J Q 5625 5 , 2437 5 , 3187
2
= + =
Tng nhit luong kh nhn duoc:
J Q Q Q 125 . 10 5625 4500
2 1
= + = + =
3. Cng sinh ra trong mt chu trnh:
= A dt tam gic ABC dt tam gic CDE J A 750 =
Hiu sut cua chu trnh:
% 41 , 7
10125
750
= = =
Q
A
H
Cu 11. Mt xylanh dt thng dung, bit kn hai du, duoc chia lm hai phn boi mt pittng
nng cch nhit. Ca hai bn pittng du chua cng mt luong kh l tuong. Ban du khi nhit
d kh cua hai phn nhu nhau th th tch phn kh o trn pittng gp n =2 ln th tch kh o
phn duoi pittng. Hoi nu nhit d cua kh o phn trn pittng duoc giu khng di th cn
phai tng nhit d kh o phn duoi pittng ln bao nhiu ln d th tch kh o phn duoi
pittng s gp n = 2 ln th tch kh o phn trn pittng ? Bo qua ma st giua pittng v
xylanh.
Gii:
Luong kh o 2 phn xylanh l nhu nhau nn:
2
'
2
'
2
1
'
1
'
1
1
2 2
1
1 1
T
V P
T
V P
T
V P
T
V P
R .
m
= = = =

V
1 2
V nV = nn
2 1
P nP =
Theo gia thit:
' '
1 2
/ V V n = , suy ra:
'
2 2
'
1 1
T P
n
T P
= (1)
D tnh
'
'
1
2
P
P
ta dua vo cc nhn xt sau:
1. Hiu p luc hai phn kh ln pittng bng trong luong Mg cua pittng:
S ) P P ( Mg S ) P P (
1 2
'
1
'
2
= =

' '
2 1 2 1 1
( 1) P P P P n P = =
' '
2 1 1
( 1) P P n P = + (2)
2. Tu phuong trnh trang thi cua kh l tuong o phn trn cua pittng:
P
1
V
1
=P
1

V
1

1
'
1
'
1 1
V
V
. P P =
Thay vo (2), ta suy ra:

' '
2 1
'
1 1
1 ( 1)
P V
n
P V
= + (3)
V
1
, P
1
V
2
, P
2
V
1
, P
1

V
2
, P
2

Cc bi vat l nng cao.

Nguyn Anh Vn. - 8 -

3. D tm
1
'
1
V
V
ta ch l tng th tch 2 phn kh l khng di:
V
1
+V
2
=V
1

+V
2

' '
1
1 1 1
V
V V nV
n
+ = +
'
1
1
1 V
V n
=
Thay vo (3) ta duoc:
'
2
'
1
1 2 1
1 ( 1)
P n
n
P n n

= + =
Thay vo (1) ta c kt qua:
'
2 2
'
1 1
2 1 3
T P
n n
T P
= = = .
Cu 12. Mt xi lanh cch nhit nm ngang, th tch V
1
+V
2
= V
0
=60 (lt), duoc chia lm
hai phn khng thng voi nhau boi mt pittng cch nhit (nhu hnh ve). Pttng c th
chuyn dng khng ma st. Mi phn cua xi lanh chua 1 (mol) kh l tuong don nguyn tu.
Ban du pttng dung yn, nhit d hai phn khc nhau. Cho dng din chay qua din
tro R d truyn cho kh o bn tri nhit luong Q = 90 (J).
a. Nhit d o phn bn phai cung tng, tai sao ?
b. Khi d c cn bng, p sut moi trong xi lanh lon hon p sut ban du bao nhiu ?
Bit ni nng cua 1 mol kh l tuong duoc xc dinh bng cng thuc U = 3RT/2.
Gii:
a. Nhit d o phn bn phai cung tng, tai sao ?
Ni nng cua 1 mol kh l tuong duoc xc dinh bng biu thuc U
= 3RT/2. Khi ta lm tng nhit d cua kh o bn tri (do cung
cp nhit luong Q) th kh gin no lm pttng nn kh trong phn
bn phai (V
2
); v nn cch nhit nn nhit d cua phn bn phai
cung tng ln.
b. Khi d c cn bng, p sut moi trong xi lanh lon hon p sut
ban du bao nhiu ?
Goi U
1
v U
2
l ni nng cua kh o hai phn xi lanh, ta c phuong trnh :
Q = AU
1
+ AU
2

Q =
2
3
R(AT
1
+ AT
2
) ; o dy cng tng cng bng khng.
Lc du ta c pV
1
= RT
1
v pV
2
= RT
2
(p sut p nhu nhau)
Sau khi cung cp nhit luong v khi d c cn bng th p sut o hai bn l (p + Ap), th tch
o hai phn l (V
1
+ AV) v (V
2
- AV) nn cc phuong trnh trang thi l:
(p + Ap) (V
1
+ AV) = R(T
1
+ AT
1
)
pAV + V
1
Ap +AVAp = RAT
1
(1)
(p + Ap) (V
2
- AV) = R(T
2
+AT
2
)
Ap V
2
- pAV - AV Ap = RAT
2
(2)
Cng 2 phuong trnh (1) v (2) v theo v ta duoc:
Ap(V
1
+V
2
) = R(AT
1
+ AT
2
) (3)
Mt khc ta c: Q =
2
3
R(AT
1
+ AT
2
)
AT
1
+ AT
2
= 2Q/3R v V
1
+V
2
= V
0
=60 (lt) th vo phuong trnh (3) ta duoc:
Ap.0,06 = R. 2.90/3R
Ap =
06 , 0
60
= 1000 (N/m
2
).
Cc bi vat l nng cao.

Nguyn Anh Vn. - 9 -

Vy khi d c cn bng, p sut moi trong xi lanh lon hon p sut ban du l 1000 (N/m
2
).
Cu 13. Trn hnh v biu din mt chu trnh bin di trang thi cua n
mol kh l tuong. Chu trnh bao gm hai doan thng biu din su phu
thuc cua p sut p vo th tch V v mt duong dng p. Trn duong
dng p 1-2, sau khi thuc hin mt cng A th nhit d cua n tng 4 ln.
Nhit d o cc trang thi 1 v 3 bng nhau. Cc dim 2 v 3 nm trn
duong thng di qua gc toa d. Hy xc dinh nhit d cua kh o trang thi
1 v cng m kh thuc hin trong chu trnh.
Gii :
- Goi nhit d cua kh o t.thi 1 l T
1
, khi d nhit d o t.thi 2 s l 4T
1
.
Gia su p sut trn duong dng p 1 2 l p
1
, th cng m kh thuc hin trong qu trnh ny
l: A =p
1
(V
2
-V
1
)
trong d V
1
v V
2
tuong ung l th tch kh o trang thi 1 v 2.
p dung phuong trnh trang thi cho hai trang thi ny:
p
1
V
1
=nRT
1
; p
2
V
2
=4nRT
1
(1) T
1
=A/3nR (2)
- Goi p
3
l p sut kh o trang thi 3 th cng m kh thuc hin trong ca chu trnh duoc tnh
bng din tch cua tam gic 123: A
123
=1/2 (p
1
-p
3
)(V
2
- V
1
) (3)
- Kt hop voi phuong trnh trang thi (1) v nhit d T
1
theo (2) ta tm duoc:
V
1
=nRT
1
/P
1
=A/3p
1
(4) v V
2
=4nRT
1
/P
1
= 4A/3p
1
(5)
-Thay (4) vo (5) ta c biu thuc tnh cng trong ca chu trnh: A
123
=
3
1
p A
1 -
2 p
| |
|
\ .
(6)
- V cc trang thi 2 v 3 nm trn cng mt duong thng qua gc toa d nn:
p
3
/p
1
=V
3
/V
2
(7) ; voi: V
3
=nRT
1
/p
3
=A/3p
3
(8)
- Thay(5), (8) vo (7) ta nhn duoc: p
3
/p
1
=p
1
/4p
3
p
3
/p
1
=1/2 (9)
- Thay (9) vo (6) ta tnh duoc cng cua kh trong chu trnh: A
123
=A/4
Cu 14. Mt xi lanh di dt thng dung duoc dng kn bng mt pistn. Trong xilanh c chua
kh cacbon dixit v dung dich cua kh ny trong nuoc. Pistn tip xc kht voi thnh xilanh
v c th chuyn dng khng ma st doc theo thnh xilanh. Khi khi luong cua
pistn l m
0
th n nm cn bng cch mt nuoc mt khoang h
0
. Khi tng khi
luong cua pistn ln dn m
1
th n ha xung dn d cao h
1
so voi mt nuoc. Khi
luong cua pistn cn bng bao nhiu d n c th cham duoc mt nuoc? Ton b
qu trnh duoc coi l dng nhit. C th bo qua su thau di th tch cua cht long
do kh tan vo, bo qua su bay hoi cua nuoc v p sut kh quyn.
Ch thch: o ha tan cua kh tv l voi p suat ring phan cua kh ny trn
mt chat long (dinh luat Henry).
Gii:
p sut cua kh giua cht long v pistn: .
S
mg
p =
Trong d S l tit din ngang cua xilanh. Theo dinh lut Henry, luong kh tan vo nuoc
(tnh theo s mol) ty l voi p sut ny: . Vp
t
o v =
Trong d, o l h s ty l V l th tch cua cht long trong xilanh. Do d luong kh giua
pistn (tnh theo s mol) v cht long phu thuc vo p sut theo quy lut: .
0
Vp o v v =
Voi v
0
l tng khi luong kh trong xi lanh. Phuong trnh Claprn Mendleev voi
luong kh chua ha tan:
1
2
3
V
p
Cc bi vat l nng cao.

Nguyn Anh Vn. - 10 -

) 1 (
0
RT
S
mg
V hS
S
mg
|
.
|

\
|
= o v
.
0
m
S
VRT
g
RT
mh
o v
=
Nhu vy, giua khi luong pistn v d cao ct kh trong xilanh quan h voi nhau theo
h thuc:
) 2 ( bm a mh =
Trong d a, b l cc h s duoc xc dinh theo diu kin bi ton:
, ) . ;
0 1
1 1 0 0
1 0
0 1
0 1
1 1 1
0 0 0
m m
h m h m
b h h
m m
m m
a
bm a h m
bm a h m

=
=

Tu (2) ta thy khi pistn cham toi mt cht long (h=0 tuc l ton b luong kh bi ha
tan hon ton):
, )
1 1 0 0
1 0 0 1
h m h m
h h m m
b
a
m

= = .
Cu 15. Mt qua bng cao su chua hli duoc tha bay ln bu troi. p sut v nhit d cua kh
quyn thay di theo d cao. Gia thit rng nhit d cua hli trong qua bng bng nhit d cua
khng kh xung quanh, hli v khng kh du duoc coi l kh l tuong. Hng s tng hop cua
cht kh l R=8,31J/mol.K, khi luong mol cua hli v cua khng kh tuong ung l
M
H
=4,00.10
-3
kg/mol v M
A
=28,9.10
-3
kg/mol. Gia tc roi tu do l g=9,8m/s
2
.
Phn A:
a) Gia su khng kh xung quanh c p sut p v nhit d T. p sut trong qua bng cao
hon bn ngoi do tnh dn hi cua vo bng. Gia su trong qua bng duoc giu n mol hli voi p
sut p+Ap. Hy xc dinh luc dy tc dung ln qua bng nhu mt hm s cua p v Ap.
b) Vo mt ngy no d, nhit d T cua khng kh o d cao z so voi mt bin cho boi h
thuc ) / 1 ( ) (
0 0
z z T z T = trong pham vi 0<z<15km, v T
0
=303K. p sut v khi luong ring
cua khng kh o mt bin bng p
0
=1atm=1,01.10
5
Pa v
0
=1,16kg/m
3
. Trong pham vi d cao
d, p sut bin di theo d cao voi quy lut:
) 1 ( ) 1 ( ) (
0 0
q
z z p z p =
Hy biu din hng s q qua cc dai luong z
0
,
0
, p
0
v g; hy xc dinh gi tri cua n
chnh xc dn hai chu s c nghia. Coi gia tc roi tu do l khng di v khng phu thuc theo
d cao.
Phn B:
Khi qua bng cao su (voi bn knh r
0
o trang thi khng bin dang) cng ln dn bn
knh r (>r
0
) th vo cua n thu duoc mt nng luong dn hi do bi cng ra. Khi d nng luong
dn hi U cua vo hnh cu cng ra o nhit d khng di T duoc m ta theo phuong trnh:
) 2 ( 3
1
2 4
4
2 2
0
|
.
|

\
|
+ =

t kRT r U
Trong d ) 1 (
0
> r r l h s cng (theo bn knh), cn k l mt hng s no d, duoc
tnh theo don vi mol/m
2
.
c) Hy biu din Ap qua cc thng s c mt trong biu thuc (2) v biu din bng d
thi su phu thuc cua Ap vo .
d) D lon cua hng s k c th duoc xc dinh qua s mol hli cn thit d lm cng qua
cu. Khi T
0
=303K v p
0
=1,0atm v qua bng khng bi cng (khi r=r
0
), chua duoc
n
0
=12,5mol hli. D lm cng qua bng ung voi =1,5 o nhit d khng di T
0
v p sut bn
ngoi p
0
th trong d phai chua n=3,6n
0
mol =45mol hli. Hy xc dinh thng s
0
k
k
a = cua
Cc bi vat l nng cao.

Nguyn Anh Vn. - 11 -

vo bng (trong d
0 0 0 0
4RT p r k ) qua n, n
0
v . Tnh gi tri cua n voi d chnh xc dn
hai chu s c nghia.
Phn C:
Qua bng duoc bom o muc nuoc bin tai cu d) (h s cng theo bn knh =1,5, s
mol hli bn trong l n
0
=12,5mol o nhit d T
0
=303K v p sut p
0
=1atm=1,01.10
5
Pa). Khi
luong tng cng cua bng l M
t
= 1,12kg. Khi d qua bng s bt du nng ln khoi mt bin.
e) Gia su rng qua bng duoc nng ln d cao z
f
m o d luc day cn bng voi trong
luc. Hy xc dinh z
f
v h s cng
f
o d cao d. Tnh gi tri cua n dn d chnh xc voi hai
chu s c nghia. Bo qua su thot kh ra ngoi v su dich chuyn cua bng do gi.
Gii:
a) Luc dy tc dung ln qua bng: . gV F =
Trong d
RT
pM
A
= l khi luong ring cua khng kh xung quanh qua bng;
) ( p p
nRT
V
A +
= l th tch cua kh hli trong qua bng. Do d:
. g nM
p p
p
F
A
A +
=
b) Khao st mt lop kh c b dy dz o d cao z, diu kin cn bng cua lop kh ny:
dp gdz z = ) (
Hay: . ) ( g z
dz
dp
= . 1 1
) (
) (
) ( ; 1
0 0
0
1
0 0
0

|
|
.
|

\
|
= =
|
|
.
|

\
|
=
q q

q
z
z
RT
M p
z RT
M z p
z
z
z
z
p
dz
dp
A A

Nhu vy: . 5 , 5 ;
0
0
0
0
0
0
~ = =
RT
gz M
g
RT
M p
z
p
A A
q
q

c) Cho rng qua bng gin ra rt chm. Khi tng bn knh cua n mt luong dr th p
luc (cua kh trong qua bng v khng kh xung quanh) thuc hin mt cng:
. 4 .
2
dr r p A t o A =
Nng luong cua bin dang dn hi khi d s tng mt luong:
.
4 4
4
5
4
0
2
0
2
0
dr
r
r
r
r
kRT r dr
dr
dU
dU
|
|
.
|

\
|
= = t
.
4
5
4
0
0
2
0
0
|
|
.
|

\
|
|
.
|

\
|
= A =
r
r
r
r
r
r
r
kRT
p dU A o
Su phu thuc cn tm c dang: ). (
4
7 1
0

= A
r
kRT
p
Su phu thuc ny c cuc dai khi . 38 , 1 7
5
~ = Khi 0 1 = A = p . Khi 1 ~ 1 p A >> .
D thi gn dng cua phu thuc ) ( p A khi 1 > duoc biu din trn hnh v.
d) Khi r=r
0
th p sut hli trong qua bng bng p sut kh quyn .
3
4
3
0
0
0
r
RT n
p
t
= Khi
cng ln th p sut cua hli l: .
3
4
3
4
0 3
3
0
0
3
0
0
|
.
|

\
|
= A = A + n
n
r
RT
p
r
nRT
p p

t t

Nu su dung biu thuc cua Ap tu cu c), ta c:
. 11 , 0
1 ) (
;
1 ) (
4
.
3
4
.
4
1
7 1
3
0
7 1
3
0
0
0 0
7 1
0
3
3
0
0
~

=
|
|
.
|

\
|

=







t
n n
a
n n
RT
p r n n
r
r
k
Cc bi vat l nng cao.

Nguyn Anh Vn. - 12 -

e) Diu kin cn bng cua qua bng o d cao z
f
l:
.
t
A
f
f f
f f
f
A t
M
n M
p
p p
p p
p
ng M F g M =
A +

A +
= =
Boi v luong hli trong qua bng l c dinh nn:
. ) (
) ( ) (
3
0
0 0
3
0
3
0
|
|
.
|

\
|
A + = A +
A +
=
A +
f
f
f f
f
f f f f
T
T
p p p p
T
p p
T
p p

. .
3
0
0 0
t
A
f f
f
f
f f
M
nM
p
T
T
p p
p
p p
=
|
|
.
|

\
|
A +
=
A +

Tu cu c):
). (
4
7 1
0

= A
f f
f
f
f
p r
kRT
p
, ) .
4
1 1
7 1
0 t
A
f f
f
f
f
f
M
nM
p r
kRT
p
p
= + =
A
+


.
) ( 4
1
0 0
0
3
7 1
0
p p
T
M
nM
kR
r
M
nM
p
T
f
t
A
f f t
A
f
f
A +
|
|
.
|

\
|
=

|
|
.
|

\
|
=

Ch rng
0
0
0
4
ap
r
kRT
= th rt ra duoc: . 1
3
0
0 0 4 2

|
|
.
|

\
|

A +
=

A
T
f f
nM
M
ap
p p

Boi v 5 , 1 ; = >
f
. Trong d
2 4 2
) (
f f f
~

nn:
. 14 , 2 1
1 1
; ) (
4
3 1
0
7 1
0
0
0
~
|
|
.
|

\
|

|
.
|

\
|
+ ~ ~ = A

A
t
f
nM
M
a
ap
r
kRT
p
Do d:
. 1 1
3
0
0
3
0
0 0
1
0 0
0
A
t
f A
t
f
f
f
f
nM
M a
T
p
nM
M
T
p p
z
z
T
p
T
p
|
|
.
|

\
|
|
.
|

\
|
+ ~
|
|
.
|

\
|
A +
=
|
|
.
|

\
|
=

q

Tu biu thuc ny ta tm duoc: . 11km z
f
~
Cu 16. Mt xi lanh nhu hnh v, chua kh l tuong, duoc dng kn bng mt pittng khi
luong M, tit din S, c th chuyn dng trong xilanh. Lc du giu pittng o vi tr sao cho p
sut trong bnh bng p sut kh quyn bn ngoi. Thnh xilanh v pittng du cch nhit.
Bung pittng, pittng chuyn dng tu vi tr ban du dn vi tr cui cng c d cao h so voi
dy xilanh. Tuy nhin, truoc khi dat dn vi tr cn bng ny, pittng d thuc hin nhung dao
dng nho. Gia su trong giai doan pittng dao dng nho, qu trnh bin di cua kh l thun
nghich, hy tnh chu ky dao dng nho d.
Gii:
Khi cn bng pittng nm cch dy h th kh trong xy lanh c p sut p
1
:
p
1
=p
0
+
S
Mg
.
Khi pittng o vi tr c li d l x th kh c p sut p. V qu trnh l doan nhit nn:


= + ) Sh ( p ) Sx Sh ( p
1
(1), o dy l ty s giua cc nhit dung dng p v dng tch.
p =p
1 |
.
|

\
|
~
|
|
|
|
.
|

\
|
+

h
x
1 p
h
x
1
1
1
. Nu bo qua luc ma st giua pittng v thnh bnh th:
Cc bi vat l nng cao.

Nguyn Anh Vn. - 13 -

" Mx
h
x
S p " Mx Mg S
h
x
1 p S p
1 1 0
= = |
.
|

\
|
+
Mh
x
S p " x
1
=
Dao dng l diu ho voi tn s gc:

Mh
) S p Mg (
0
+
= e
Cu 17. Cho mt mol kh l tuong c h s =
V
P
C
C
. Bit nhit dung mol cua kh ny phu
thuc vo nhit d tuyt di T theo cng thuc C =a +bT, trong d a, b l cc hng s.
1. Tnh nhit luong cn truyn cho mol kh ny d n tng nhit d tu T
1
ln T
2
.
2. Tm biu thuc th hin su phu thuc cua th tch V vo nhit d tuyt di T cua mol kh
ny.
Gii:
1: Q = dT ) bT a (
2
1
T
T
}
+ =a(T
2
-T
1
) +
2
) T T ( b
2
1
2
2


2. Xt mt mol kh. Theo nguyn l I:
dQ =dU +dA =
2
iRdT
+pdV;
i
2 i
C
C
V
P
+
= = ; i =2/(-1); p =RT/V ;
( a +bT) dT =
2
iRdT
+
V
RTdV
;
V
dV
=
R
bdT
RT
adT
+ -
T 2
idT
;
lnV = T ln
R
a
-
) 1 (
1

lnT +bT/R +const
V=
R
bT
)
1
1
R
a
(
e AT

, A=h.s.
Cu 18. Mt bnh chua kh oxy (O
2
) nn o p sut P
1
=1,5.10
7
Pa v nhit d t
1
= 37
0
C, c
khi luong (ca bnh) l M
1
=50kg. Sau mt thoi gian su dung kh, p k chi P
2
=5.10
6
Pa v
nhit d t
2
= 7
0
C. Khi luong bnh v kh lc ny l M
2
=49kg. Tnh khi luong kh cn lai
trong bnh lc ny v tnh th tch cua bnh.
Gii:
Goi m l khi luong bnh rng; m
1
v m
2
l khi luong kh O
2
trong bnh lc du v lc sau.
Ta c:
m
1
=M
1
- m ;
m
2
=M
2
- m ;
Theo phuong trnh trang thi cht kh . .
m
PV RT

= , ta c :

1 2
1 1 2 2
. . .
P P R
m T m T V
= = ( V l th tch cua bnh )
Tu dy ta suy ra:

1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
1 2 1 2 1 2 2 1
1 2 2 1
1 2 1 2
1 2
( ) m m m m M M TT M M
P P P P PT PT
PT PT
T T T T
TT

= = = =

Cc bi vat l nng cao.

Nguyn Anh Vn. - 14 -


2 1 1 2
2
1 2 2 1
( ) PT M M
m
PT PT

= =

0,585 (kg)
Th tch bnh (bng th tch kh):
2 2
2
. .
.
RT m
V
P
= = 0,0085 (m
3
) =8,5 (lt)