BI TP NHIT HC

Bi 1: Mt p k o chnh thy ngn, ni vi mt bnh ng nc.

a) Xc nh chnh mc nc thy ngn, nu h
1
= 130mm v p sut d trn mt nc trong bnh
40000 N/m
2
.
b) p sut trong bnh s thay i nh th no nu mc thy ngn trong hai nhnh bng nhau.
Gii
a) Xc nh chnh mc thy ngn (tm h
2
) :
Chn mt ng p nh hnh v :
Ta c :
B A
p p
) .(
2 1
2
0
h h p p
O H A
+ +
2
.h p p
Hg a B
+
2 2 1
2
0
. ) .( h p h h p
Hg a O H
+ + +
1
2
0
2
2
. ) ( ) ( h p p h
O H a O H Hg
+
M d a
p p p
0
Vy :
) ( 334 , 0
98100 132890
013 , 0 . 9810 40000
) (
.
2
1
2
2
m
h p
h
Hg O H
O H d

b) p sut trong bnh khi mc thy ngn trong hai nhnh bng nhau :
Ta c : D C
p p
h p p
O H C
.
2
0
+
a D
p p
a O H
p h p + .
2
0

ck a O H
p p p h
0
2
.
) ( 0297 , 0 57 , 2913 ) 334 , 0 .
2
1
13 , 0 .( 9810
) .( .
2 2
1
1
2 2
at
h h h p
O H O H ck
+
+
Bi 2. Mt p k vi sai gm mt ng ch U ng knh d = 5mm ni hai bnh c ng knh D =
50mm vi nhau. My ng y hai cht lng khng trn ln vi nhau, c trng lng ring gn bng
nhau : dung dch ru tylic trong nc (
3
1
/ 8535 m N ) v du ha (
3
2
/ 8142 m N ). Lp quan h
gia chnh lch p sut
2 1
p p p
ca kh p k phi o vi dch chuyn ca mt phn cch
cc cht lng (h) tnh t v tr ban u ca n (khi
0 p
). Xc nh
p
khi h = 250mm.
Gii
a) Lp mi quan h gia chnh lch p sut
2 1
p p p
:
Chn mt ng p nh hnh v :
Khi
) ( 0
2 1
p p p
: th mt phn cch gia hai lp cht lng khc nhau v tr cn bng O :
o
B A
p p
o
1 1 1
.h p p
A
+
o
2 2 2
.h p p
B
+
Theo iu kin bnh thng nhau :
1
2 2
1 2 2 1 1
.

h
h h h
Khi
) ( 0
2 1
p p p > >
: th mc nc trong bnh 1 h xung 1 on h v ng thi mc nc bnh
2 tng ln 1 on h . Khi mt phn cch di chuyn ln trn 1 on h so vi v tr O.
) .(
1 1 1
h h p p
A
+
h h h h p p
B
. ) .(
1 2 2 2
+ + +
Theo tnh cht mt ng p ta c :
(*) ] . [ ) .( ) .(
. ) .( ) .(
. ) .( ) .(
2 2 1 1 2 1 2 1 2 1
1 1 1 2 2 2 1
1 2 2 2 1 1 1
h h h h p p
h h h h h h p p
h h h h p h h p



+ +
+ +
+ + + +
Ta thy th tch bnh 1 gim mt lng : h
d
V
4
.
2

Th tch trong ng dng ln mt lng : h
d
V
4
.
2
'

Ta c h
D
d
h V V
2
2
'
v
2 2 1 1
. h h
thay vo (*)
Ta c :
1
1
]
1

+ +
+ +
) .( ) (
) .( ) .(
2 1
2
2
2 1
2 1
2
2
2 1 2 1


D
d
h
h
D
d
h p p p
Tnh
p
khi h = 250mm
Ta c :
( ) ( )
2
2
2
/ 140 8142 8535
05 , 0
005 , 0
8142 8535 25 , 0 m N p
1
1
]
1

+ +
Bi 3. Mt bnh h c ng knh d = 500 mm, ng nc
quay quanh mt trc thng ng vi s vng quay khng
i n = 90 vng/pht.
a) Vit pt mt ng p v mt t do, nu mc nc trn
trc bnh cch y Z
0
= 500mm.
b) Xc nh p sut ti im trn thnh bnh cch y l
a = 100mm.
c) Th tch nc trong bnh l bao nhiu, nu chiu cao
bnh l H = 900mm.
Gii
Chn h trc ta nh hnh v :
a) Vit phng trnh mt ng p v mt t do, nu mc
nc trn trc bnh cch y Z
0
= 500mm.
Phng trnh vi phn mt ng p :
0 + + Zdz Ydy Xdx
Trong : x X
2
;
y Y
2

;
g Z
Thay vo phng trnh vi phn ta c :
0
2 2
+ gdz ydy xdx
Tch phn :
C gz y x +
2 2 2 2
2
1
2
1


( )
(*) .
2
1
.
2
1
2 2
2 2 2
C z g r
C z g y x

+

Vy phng trnh mt ng p l :
C
g
r
z +
2
2 2

i vi mt t do cch y Z
0
= 500mm
Ti mt t do ca cht lng th : x = y = 0 v z = z
0
thay vo (*) 0
.z g C
Vy phng trnh mt t do s l :
0
2 2
.
2
z g
g
r
z

hay
0
2 2
2
z
g
r
z +

b) Xc nh p sut ti im trn thnh bnh cch y 1 khong a = 100mm :

Phng trnh phn b p sut :
) ( Zdz Ydy Xdx dp + +
Trong : x X
2
; y Y
2
;
g Z
Thay vo ta c : ( ) gdz ydy xdx dp +
2 2

Tch phn :
C gz y x p +
,
_

+
2 2 2 2
2
1
2
1


( )
(**) .
2
1
.
2
1
2 2
2 2 2
C z g r p
C z g y x p
+
1
]
1

+
1
]
1

+


Ti mt t do (ti O) ta c : x = y = 0 v z = z
0

a
p p

Thay vo (**) a
p z g C +
0
. .
(**)
2
. . . . .
2
1
2 2
0
2 2
r
h p z g p z g r p
a a

+ + + +
V

'

+

g
y x r
z z h
.
2 2 2
0

im trn thnh bnh cch y 100mm c :
s rad
n
m z z h
m
d
r at p
a
/ 42 , 9
30
90 . 14 , 3
30
.
; 4 , 0 400 100 500
25 , 0
2
5 , 0
2
; 1
0

p sut ti im ny s l :
at m N
r
h p p p
a d
068 , 0 / 6697
2
25 , 0 . 42 , 9
1000 4 , 0 . 9810
2
.
2
2 2 2 2
+ +


Bi 4: Mt mol kh l tng thc hin qu trnh gin n t trng
thi 1 (P
0
, V
0
) n trng thi 2 (P
0
/2, 2V
0
) c th trn h to
P-V nh hnh v. Biu din qu trnh y trn h to P-T v xc
nh nhit cc i ca khi kh trong qu trnh .
Gii
- V th trn P-V l on thng nn ta c:
P = V +
(*); trong

l cc h s phi tm.
- Khi V = V
0
th P = P
0
nn:
0 0
P = V +
(1)
- Khi V = 2V
0
th P = P
0
/2 nn:
0 0
P /2 = 2V +
(2)
- T (1) v (2) ta c:
0 0
= - P / 2V
;
0
= 3P / 2
- Thay vo (*) ta c phng trnh on thng :
0 0
0
3P P
P = - V
2 2V
(**)
- Mt khc, phng trnh trng thi ca 1 mol kh : PV = RT (***)
1
2
P
V
P
P / 2
V 2 V
0
0 0
0
- T (**) v (***) ta c :
2 0 0
0
3V 2V
T = P - P
R RP
- T l hm bc 2 ca P nn th trn T-P l mt phn parabol
+ khi P = P
0
v P = P
0
/2 th T = T
1
=T
2
=
0 0
P V
R
;
+ khi T = 0 th P = 0 v P = 3P
0
/2 .
- Ta c :
0 0
(P)
0
3V 4V
T = - P
R RP

(P)
T = 0

0
3P
P =
4
;
cho nn khi
0
3P
P =
4
th nhit cht kh l T = T
max
=
0 0
9V P
8R
- th biu din qu trnh trn h to T-P l mt trong hai th di y :

Bi 5. Mt mol kh l tng thc hin chu trnh 1-2-3-1. Trong , qu trnh 1 - 2 c biu
din bi phng trnh T = T
1
(2- bV)bV (vi b l mt hng s dng v th tch V
2
>V
1
). Qa
trnh 2 - 3 c p sut khng i. Qa trnh 3 - 1 biu din bi phng trnh : T= T
1
b
2
V
2
. Bit
nhit trng thi 1 v 2 l: T
1
v 0,75T
1.
Hy tnh cng m khi kh thc hin trong chu trnh
theo T
1
.
Gii:
+ tnh cng m khi kh thc hin , ta v th biu din chu trnh bin i trng thi ca
cht kh trong h ta h ta (PV)
+ Qu trnh bin i t 1-2: T T=PV/R v T = T
1
(2- bV)bV
=> P= - Rb
2
T
1
V+2RbT
1

+ Qu trnh 2-3 l qu trnh ng p P
2
= P
3
+ Qu trnh bin i t 3-1 T T=PV/R v T = T
1
b
2
V
2
=>
P= Rb
2
T
1
V
+Thay T=T
1
vo phng trnh T = T
1
(2- bV)bV
=> V
1
= 1/b => P
1
= RbT
1

+Thay T
2
= 0,75T
1
vo phng trnh T = T
1
(2- bV)bV =>
V
2
= 3/2b=1,5V
1
v V
2
=0,5V
1
(v V
2
> V
1
nn loi nghim V
2
= 0,5V
1
)
+ Thay V
2
= 1,5/b vo P= -Rb
2
T
1
V + 2RbT
1
=> P
2
= P
3
= 0,5RbT
1
=0,5P
1
=> V
3
= 0,5V
1
=1/2b .
+Ta c cng A = 0,5(P
1
- P
2
).(V
2
-V
3
) = 0,25RT
1

T
P
P / 2
0
P
0
3 P / 4
0
3 P / 2
0
0
1 2
9 V P / 8 R
V P / R
0 0
0 0
L
Hnh 2
Bi 6: Mt bnh c th tch V cha mt mol kh l tng v c
mt ci van bo him l mt xilanh (c kch thc rt nh so
vi bnh) trong c mt pt tng din tch S, gi
bng l xo c cng k (hnh 2). Khi nhit ca kh
l T
1
th pttng cch l thot kh mt on l L.
Nhit ca kh tng ti gi tr T
2
th kh thot ra
ngoi. Tnh T
2
?
Gii
K hiu
1
P
v
2
P
l cc p sut ng vi nhit
1
T
v
2
T
;
l
l co ban u ca l xo, p dng iu kin
cn bng ca piston ta lun c:

S p l k
1
.
;
S p L l k
2
) .( +
=>
S p p L k ) ( .
1 2

; (1) ;
V th tch ca xilanh khng ng k so vi th tch V ca bnh nn c th
coi th tch ca khi kh khng i v bng V ;.
p dng phng trnh trng thi ta lun c:

=>
) (
1 2 1 2
T T
V
R
P P
(2)
T (1) v (2) ta c h phng trnh

'

S P P kL
T T
V
R
P P
) (
) (
1 2
1 2 1 2

Nh vy kh thot ra ngoi khi nhit ca kh ln n:
RS
kLV
T T +
1 2
Bi 7: C 1 g kh Heli (coi l kh l tng n nguyn t) thc hin mt chu trnh 1 2 3 4 1
c biu din trn gin P-T nh hnh 1. Cho P
0
= 10
5
Pa; T
0
= 300K.
1) Tm th tch ca kh trng thi 4.
2) Hy ni r chu trnh ny gm cc ng qu trnh no. V li chu trnh ny trn gin P-V v
trn gin V-T (cn ghi r gi tr bng s v chiu bin i ca chu trnh).
3) Tnh cng m kh thc hin trong tng giai on ca chu trnh.
Gii:
a) Qu trnh 1 4 c P t l thun vi T nn l qu trnh ng tch, vy th tch trng thi
1 v 4 l bng nhau: V
1
= V
4
. S dng phng trnh C-M trng thi 1 ta c:
1 1 1
m
PV RT

, suy ra:
1
1
1
RT m
V
P

Thay s: m = 1g; = 4g/mol; R = 8,31 J/(mol.K); T

1
= 300K v P
1
= 2.10
5
Pa ta c:
3 3
1 5
18,31.300
3,12.10
4 2.10
V m

; => ; .
=> ; .
P
T
0
T
0
2P
0
1 2
3
4
2T
0
P
0
Hnh 1
b) T hnh v ta xc nh c chu trnh ny gm cc ng qu trnh sau:
1 2 l ng p; 2 3 l ng nhit;
3 4 l ng p; 4 1 l ng tch.
V th c th v li chu trnh ny trn gin P-V (hnh a) v trn gin V-T (hnh b) nh
sau:
c) tnh cng, trc ht s dng phng trnh trng thi ta tnh c cc th tch: V
2
=
2V
1
= 6,24.10
3
m
3
; V
3
= 2V
2
= 12,48.10
3
m
3
.
Cng m kh thc hin trong tng giai on:
5 3 3 2
12 1 2 1
( ) 2.10 (6,24.10 3,12.10 ) 6,24.10 A p V V J


5 3 2
3
23 2 2
2
ln 2.10.6,24.10 ln2 8,65.10
V
A p V J
V


5 3 3 2
34 3 4 3
( ) 10 (3,12.10 12,48.10 ) 9,36.10 A p V V J


41
0 A
v y l qu trnh ng p.
Bi 8 : C 0,4g kh Hir nhit , p sut Pa, c bin i trng thi qua 2 giai
on: nn ng nhit n p sut tng gp i, sau cho dn n ng p tr v th tch ban
u.
a. Xc nh cc thng s (P, V, T) cha bit ca tng trng thi .
b. V th m t qu trnh bin i ca khi kh trn trong h OPV.
Bi gii
- Tm tt
- Vy ta s tm
+ Tm : cho m, P1, T1, ta s dng phng trnh Cla-p-rn Men--l-p
P(10
5
P
a)
Hnh a
V(l)
0
3,12
2
1 2
3
4
12,4
8
1
6,24
V(l)
Hnh b
T(K
)
0
3,12
1
2
3
4
12,4
8
6,24
300 600 150
, vi R=8,31J/K.mol
+ Tm : T TT1 sang TT2 bin i ng nhit, ta s dng nh lut Bi -l Ma-ri-t
+ Tm : T TT2 sang TT3 bin i ng p, ta p dng nh lut Gay-luy-xc
+ V th trong h OPV
- Xc nh cc im , , (vi cc gi tr cho v va tm ra) trn h OPV
- Ni im (1) v (2) bng ng hyperbol.
- Ni im (2) v (3) l ng thng vung gc vi OP
Bi 9. Hai xi lanh cch nhit ging ht nhau c ni vi nhau bng mt ng cch nhit c kch
thc nh, trn ng ni c lp mt van K. Lc u K ng. Trong xi lanh 1, di pit-tng khi
lng M, cha mt lng kh l tng n nguyn t c khi lng mol , nhit T
0
. Trong
xi lanh 2 c pit-tng khi lng m = M/2 v khng cha kh.
Phn trn ca pit-tng trong hai xi lanh l chn khng. Sau van
K c m kh t xilanh 1 trn qua xi lanh 2. Xc nh nhit
ca kh sau khi kh cn bng, bit rng khi phn trn ca
pit-tng trong xi lanh 2 vn cn khong trng. Cho /M = 0,1,
vi l s mol kh; ma st gia pit-tng v xi lanh l rt nh.
Gii
Khi K m, ton b lng kh chuyn qua xi lanh 2.
K hiu: H
0
cao ct kh trong bnh 1 khi K cha m;
1 2
K
Hnh 1
H v T cao v nhit ct kh trong xi lanh 2 khi K m v kh cn bng.
p dng nguyn l th nht nhit ng lc hc c:

0 0 0
3
( ) ( )
2 2
g
R T T MgH mgH H H

+
Trc khi K m, xi lanh 1:
0 0 0
;
Mg
P V H S
S

MgH
0
= RT
0

0 0
gH RT
M

Sau khi K m v kh cn bng, xi lanh 2:

gH RT
m

Vy:
0 0 0
3
( ) ( ) ( )
2 2
R T T R T T RT RT
M m

+
Hay: 0 0
1
5
0, 98
2
1
5
M
T T T
M

+

+
Bi 10.. Mt xi lanh cch nhit nm ngang c chia thnh hai phn
nh mt pit-tng mng dn nhit. Pit-tng c ni vi mt thnh
u xi lanh bng mt l xo nh. hai bn ca pit-tng u c mol kh
l tng n nguyn t. Xi lanh c chiu di 2, chiu di ca l xo lc
cha dn l /2. trng thi ban u l xo b dn mt on l X v
nhit ca kh trong hai phn ca xi lanh l T. Sau , ngi ta c
mt l nh qua thnh ca pit-tng. Xc nh bin thin nhit ca
kh trong xi lanh T sau khi kh trong xi lanh cn bng. B qua nhit
lng hp th bi xilanh, pit-tng, l xo v ma st gia pit-tng v xi
lanh.
Gii:
trng thi u, lc n hi ca l so cn bng vi lc tc ng ln pit-tng gy ra bi
chnh lch v p sut hai bn ca pit-tng.

3
( ) ( )
2 2
RT RT
kx
l l
x x


+

1 1
3
2 2
RT
k
l l
x
x x

_



+
,
Sau khi pit-tng thng, p sut hai bn pit-tng cn bng, dn ca l xo bng khng.
Ton b nng lng t th nng n hi d tr trong l xo bin thnh ni nng ca kh, nn:
2
3
2
2 2
kx
vR T
Vy:
2
1 1 2 2
3
6 6 3 ( 2 )(3 2 )
2 2
kx x x l x
T T T
l l
R l x l x
x x

_




+
+
,
Bi 11. : Trong mt xilanh cch nhit kh di nm ngang c nht
1 mol kh l tng n nguyn t c khi lng m nh hai pittng
cch nhit c khi lng bng nhau v bng M c th chuyn
ng khng ma st trong xilanh (Hnh 4). Lc u hai pittng
ng yn, nhit ca kh trong xilanh l T
o
. Truyn cho hai
Hnh 2
M M m
V
1
V
2
Hnh 4
pittng cc vn tc v
1
, v
2
cng chiu (v
1
=3v
o
, v
2
=v
o
). Tm nhit cc i m kh trong xilanh
t c, bit bn ngoi l chn khng.
Gii:
- i vi pittng (1): lc tc dng vo pittng theo phng ngang l lc y F
1
ngc chiu v
1
nn pittng (1) chuyn ng chm dn u.
- i vi pittng (2): tng t, lc y F
2
cng chiu v
2
nn pittng (2) chuyn ng nhanh dn
u.
- Trong qu trnh hai pittng chuyn ng, khi kh nht trong
xi lanh chuyn ng theo.
- Chn h quy chiu gn vi pittng (2), vn tc ca pittng (1)
i vi pittng (2) l:
2 1 12
v v v pittng (1) chuyn ng v pha pittng (2) chm
dn ri dng li lc t
o
, sau t>t
o
th pittng (1) chuyn ng
xa dn vi pittng (2) v kh li gin n.
- Gi G l khi tm ca khi kh trong xi lanh lc t<t
o
: kh b nn, G chuyn ng v pha
pittng (2).
- Lc t>t
o
: kh b gin, G chuyn ng ra xa dn pittng (2). Vy nhit t
o
th v
G
=0 c hai
pittng cng khi kh chuyn ng cng vn tc v.
- nh lut bo ton ng lng ta c:
M3v
o
+Mv
o
=(2M+m)v v=4Mv
o
/(2M+m).
- ng nng ca h lc u: W
1
=
2 2
2
2
1
5 ) (
2
1
o
Mv v v M +
.
- ng nng ca h lc t
o
l: W
2
=
2
) 2 (
2
1
v m M +
.
bin thin ng nng: W=W
2
-W
1
=
m M
m M Mv
o
+
+
2
) 5 2 (
2
.
- Ni nng ca kh:
) (
2
3
2
3
2
3
2
max o
T T nR T nR U nRT nRT
i
U
.
- V U=W nn
m M
m M Mv
R
T T
o
o
+
+
+
2
) 5 2 (
3
2
2
max
(do n=1)
Bi 12. C 1 g kh Heli (coi l kh l tng n nguyn t) thc
hin mt chu trnh 1 2 3 4 1 c biu din trn gin
P-T nh hnh 1. Cho P
0
= 10
5
Pa; T
0
= 300K.
1) Tm th tch ca kh trng thi 4.
2) Hy ni r chu trnh ny gm cc ng qu trnh no. V
li chu trnh ny trn gin P-V v trn gin V-T (cn
ghi r gi tr bng s v chiu bin i ca chu trnh).
3) Tnh cng m kh thc hin trong tng giai on ca chu
trnh.
Gii:
a) Qu trnh 1 4 c P t l thun vi T nn l qu trnh ng
tch, vy th tch trng thi 1 v 4 l bng nhau: V
1
= V
4
. S dng phng trnh C-M
trng thi 1 ta c:
M M m
V
1
F
2
(1)
(2)
V
2
F
1
P
T
0
T
0
2P
0
1 2
3
4
2T
0
P
0
Hnh 1
1 1 1
m
PV RT

, suy ra:
1
1
1
RT m
V
P

Thay s: m = 1g; = 4g/mol; R = 8,31 J/(mol.K); T

1
= 300K v P
1
= 2.10
5
Pa ta c:
3 3
1 5
18,31.300
3,12.10
4 2.10
V m

b) T hnh v ta xc nh c chu trnh ny gm cc ng qu trnh sau:
1 2 l ng p; 2 3 l ng nhit;
3 4 l ng p; 4 1 l ng tch.
V th c th v li chu trnh ny trn gin P-V (hnh a) v trn gin V-T (hnh b) nh
sau:
c)
tnh
cng,
trc
ht s
dng
phng trnh trng thi ta tnh c cc th tch:
V
2
= 2V
1
= 6,24.10
3
m
3
; V
3
= 2V
2
= 12,48.10
3
m
3
.
Cng m kh thc hin trong tng giai on:
5 3 3 2
12 1 2 1
( ) 2.10 (6,24.10 3,12.10 ) 6,24.10 A p V V J


5 3 2 3
23 2 2
2
ln 2.10.6,24.10 ln2 8,65.10
V
A p V J
V


5 3 3 2
34 3 4 3
( ) 10 (3,12.10 12,48.10 ) 9,36.10 A p V V J


41
0 A
v y l qu trnh ng p.
Bi 13. Mt xylanh t thng ng, bt kn hai u, c chia lm hai phn bi mt pittng
nng cch nhit. C hai bn pittng u cha cng mt lng kh l tng. Ban u khi nhit
kh ca hai phn nh nhau th th tch phn kh trn pittng gp n = 2 ln th tch kh
phn di pittng. Hi nu nhit ca kh phn trn pittng c gi khng i th cn phi
tng nhit kh phn di pittng ln bao nhiu ln th tch kh phn di pittng s
gp n = 2 ln th tch kh phn trn pittng ? B qua ma st gia pittng v xylanh.
Gii:
Lng kh 2 phn xylanh l nh nhau nn:
2
'
2
'
2
1
'
1
'
1
1
2 2
1
1 1
T
V P
T
V P
T
V P
T
V P
R .
m

V
1 2
V nV
nn
2 1
P nP

P(10
5
P
a)
Hnh a
V(l)
0
3,12
2
1 2
3
4
12,4
8
1
6,24
V(l)
Hnh b
T(K
)
0
3,12
1
2
3
4
12,4
8
6,24
300 600 150
V
1
, P
1

V
2
,
P
2

V
1
,
P
1
V
2
, P
2
Theo gi thit:
' '
1 2
/ V V n
, suy ra:
'
2 2
'
1 1
T P
n
T P

(1)
tnh
'
'
1
2
P
P
ta da vo cc nhn xt sau:
1. Hiu p lc hai phn kh ln pittng bng trng lng Mg ca pittng:
S ) P P ( Mg S ) P P (
1 2
'
1
'
2

' '
2 1 2 1 1
( 1) P P P P n P
' '
2 1 1
( 1) P P n P +
(2)
2. T phng trnh trng thi ca kh l tng phn trn ca pittng:
P
1
V
1
= P
1

V
1

1
'
1
'
1 1
V
V
. P P
Thay vo (2), ta suy ra:

' '
2 1
'
1 1
1 ( 1)
P V
n
P V
+
(3)
3. tm
1
'
1
V
V
ta ch l tng th tch 2 phn kh l khng i:
V
1
+V
2
= V
1

+V
2

' ' 1
1 1 1
V
V V nV
n
+ +
'
1
1
1 V
V n

Thay vo (3) ta c:
'
2
'
1
1 2 1
1 ( 1)
P n
n
P n n

+
Thay vo (1) ta c kt qu:
'
2 2
'
1 1
2 1 3
T P
n n
T P

.
Bi 14: Mt lng kh l tng 27
0
C c bin i qua 2 giai on: Nn
ng nhit n p sut gp i, sau cho gin n ng p v th
tch ban u.
1)Biu din qu trnh trong h to p-V v V-T.
2)Tm nhit cui cng ca kh.
Gii:
1)Theo bi ra ta v c th nh 2 hnh di y
2)T (1) n (2) l qu trnh ng nhit nn ta c:
p
1
V
1
=p
2
V
2
Vi p
1
=p
2

T (2) n (3) l qu trnh gin ng p nn ta c: V
1
=V
3
v:
2
2
1
2
2
3
3
2
2
3
3
T
V
V
T
V
V
T
T
V
T
V


Kt hp (a) v (b) ta c:T
3
=
1
2
p
p
T
2
=2.300=600
0
K
Bai 15: Bm pittong moi lan bm chiem mot the tch kh xac
nh. Khi hut kh ra khoi bnh no thc hien 4 lan bm. Ap suat ban
au trong bnh bang ap suat kh quyen P
0
. Sau o, cung bm nay
bat au bm kh t kh quyen vao bnh va cung thc hien 4 lan
bm. Khi o, ap suat trong bnh ln gap oi ap suat kh quyen.
Tm he thc gia the tch lam viec cua bm va the tch bnh.
Gi i:
Khi hut kh trong bnh sau lan bm au tien ap suat trong bnh
tr thanh P
1
.
Ta co: P
0
. V = P1 (V+V
0
)
Vi V la the tch cua bnh, V
0
la the tch lam viec cua bm
pittong.
Vay sau 4 lan bm ap suat trong bnh la:
Khi bm kh vao trong bnh sau 4 lan bm trong bnh thiet lap mot ap
suat bang P.
Theo ieu kien cua bai toan: P = 2P
0
, at
Ta co phng trnh: (0,5)
V
V
1
=V
3
1 3
2
T
0 T
1
=T
2
p
2 3
p
2
=2p
1

p
1
1
0 V
1
=V
3

0
0 1
V V
V
P P
+

2
0
0
0
1 2

,
_

V V
V
P
V V
V
P P
4
0
0
'

,
_

V V
V
P P
1
1
1
1
]
1

,
_

1
1
]
1

,
_

+
+
V
V
V
V
P
V
V
V V
V
P
V
V P
P P
0
4
0
0
0
4
0
0
0 0
4
1
1 4 4
'
V
V
x
0

4 4
1
1
4 2 4
1
1
2
,
_

+
+
,
_

x
x x
x
Dng o th cua cac ham: y = 2 - 4x va y = nh hnh
ve.
T giao iem cua hai o th ta tm c x 0,44 ngha la
Bai 16 . Trn gin pV i vi mt khi lng kh l tng no , gm hai
qu trnh ng nhit ct hai qu trnh ng p ti cc im 1, 2, 3, 4
(xem hnh v). Hy xc nh t s nhit T
3
/T
1
ca cht kh ti cc trng
thi 3 v 1, nu bit t s th tch V
3
/V
1
= . Cho th tch kh ti cc trng
thi 2 v 4 bng nhau.

Gii:
Xt hai on ng p vi phng trnh c dng T/V = const. Ngha l ta
c:
2
2
1
1
V
T
V
T

v
4
4
3
3
V
T
V
T

(1)
Nhng do T
2
= T
3
; T
1
= T
4
(do qu trnh 2-3 v 4-1 l ng nhit) v V
2
=V
4

(theo gi thit), ta c:
2
1
4
4
3
3
V
T
V
T
V
T

(2)
4
1
1

,
_

+x
44 , 0
0

V
V
x
y
0
0,1

0,44
0,5 0,8
1
4
1
1

,
_

x
y
T (1) v (2) suy ra:
1
2
1
3
V
V
T
T

v
2
3
1
3
V
V
T
T

Nhn hai phng trnh trn vi nhau, ta c:

,
_

1
3
2
1
3
V
V
T
T
T suy ra:

1
3
T
T
Bai 17: Trn hnh v cho chu trnh thc hin bi n mol kh l tng, gm
mt qu trnh ng p v hai qu trnh c p sut p ph thuc tuyn
tnh vo th tch V. Trong qu trnh ng p 1-2, kh thc hin mt cng
A v nhit ca n tng 4 ln. Nhit ti 1 v 3 bng nhau. Cc im
2 v 3 nm trn ng thng i qua gc to . Hy xc nh nhit
kh ti im 1 v cng m khi kh thc hin trong chu trnh trn
.
Gii:
Cng do kh thc hin trong qu trnh ng p 1-2 bng:
) (
1 2 1
V V p A
V
1 1 1
nRT V p
v
1 2 2 2
4nRT nRT V p
nn
1
3nRT A
Suy ra:
nR
A
T
3
1

Cng m kh thc hin trong c chu trnh c tm bng cch tnh din
tch tam gic 123 v bng:
) )( (
2
1
1 2 3 1
V V p p A
ct

T cc phng trnh trng thi trn ta tm c:
1 1
1
1
3p
A
p
nRT
V
v
1 1
1
2
3
4 4
p
A
p
nRT
V
Do :

,
_

1
3
1
2 p
p A
A
ct
V cc im 2 v 3 nm trn ng thng i qua gc to nn:
2
3
1
3
V
V
p
p

Mt khc, cng t phng trnh trng thi ta c:
3 3
1
3
3p
A
p
nRT
V
v
1
2
3
4
p
A
V
T y suy ra:
3
1
1
3
4p
p
p
p

hay
2
1
1
3

p
p
Vy cng m khi kh thc hin trong chu trnh l:
4
A
A
ct

.
Bai 15: .Mt mol kh hli thc hin mt chu trnh nh hnh v gm cc qu
trnh: on nhit 1-2, ng p 2-3 v ng tch 3-1. Trong qu trnh
on nhit hiu nhit cc i v cc tiu ca kh l T. Bit rng
trong qu trnh ng p, kh to ra mt nhit lng bng Q. Hy xc nh
cng A do khi kh thc hin trong chu trnh trn.

Gii:
Trong qu trnh on nhit 1-2, T
1
l nhit cc i, T
2
l nhit cc
tiu, bi vy c th vit:
T T T
2 1

Trong qu trnh ng p 2-3, p dng nguyn l I nhit ng lc hc, ta
c:
) ( ) (
2 3 2 2 3
V V p T T C Q
V
+
(1)
vi C
V
= 3R/2. T (1) v cc phng trnh trng thi ca cc trng thi 2 v 3,
ta c:
R
Q
R C
Q
T T
V
5
2
3 2

+

Trn on ng tch 3-1, kh khng thc hin cng, cn tng ni nng
ca kh l do nhit lng m kh nhn c:
( ) ( ) [ ]
3 2 2 1 3 1 1 3
) ( T T T T C T T C Q
V V
+

)
5
2
(
R
Q
T C
V
+
Vy cng m khi kh thc hin sau mt chu trnh l:
Q T R Q Q A
5
2
2
3
1 3


.
Bai 18: Mt khi kh hli trong mt xilanh c pittng di chuyn c. Ng-
i ta t nng khi kh ny trong iu kin p sut khng i, a kh t
trng thi 1 ti trng thi 2. Cng m kh thc hin trong qu trnh ny l
A
1-2
. Sau , kh b nn theo qu trnh 2-3, trong p sut p t l thun
vi th tch V. ng thi khi kh nhn mt cng l A
2-3
(A
2-3
> 0). Cui cng
khi c nn on nhit v trng thi ban u. Hy xc nh cng A
31
m
kh thc hin trong qu trnh ny.

Gii:
Trong qu trnh ng p 1-2, cng do khi kh thc hin l:
) ( ) (
1 2 1 2 1 2 1
T T nR V V p A

(1)
Trong qu trnh 2-3, cng do cht kh nhn vo c tr s bng:
2
) (
2
3 3 3 2 2 3 2 2
3 2
3 2
3 2
V p V p V p V p
V V
p p
A
+

+

V trn gin pV hai im 2 v 3 nm trn ng thng i qua gc to

, nn ta c:
3
2
3
2
V
V
p
p

hay
0
3 2 2 3
V p V p
Do :
2
) (
2
3 2 3 3 2 2
3 2
T T nR V p V p
A

(2)
Trong qu trnh on nhit 3-1, tng ni nng ca khi kh bng cng
m khi kh nhn c:
) (
2
3
3 1 1 3
T T nR A

(3)
T (1) v (2) suy ra:
nR
A A
T T
2 1 3 2
3 1
2




Thay biu thc trn vo (3), ta c:
). 2 (
2
3
) (
2
3
2 1 3 2 3 1 1 3
A A T T nR A
Bai 19: Cho mt my nhit hot ng theo chu trnh gm cc qu trnh:
ng nhit 1-2, ng tch 2-3 v on nhit 3-1 (xem hnh v). Hiu
sut ca my nhit ny l v hiu nhit cc i v cc tiu ca kh
trong chu trnh bng T. Bit rng cht cng tc trong my nhit ny l n
mol kh l tng n nguyn t. Hy xc nh cng m khi kh thc
hin trong qu trnh ng nhit.

Gii:
Trong bi cho hiu sut ca chu trnh, nn trc ht ta phi tm
hiu xem qu trnh no l nhn nhit v qu trnh no to nhit. Trong
qu trnh ng nhit 1-2, kh thc hin cng A (th tch tng), v v ni
nng khng i, nn qu trnh ny to nhit lng m ta k hiu l Q
1
(Q
1
=A). Trong qu trnh ng tch 2-3, khi th tch khng i, p sut
gim. iu ny xy ra l do nhit kh gim v trong trng hp kh
to mt nhit lng l Q
2
. Trong qu trnh on nhit 3-1, kh khng nhn
cng khng to nhit v do th tch gim nn kh nhn cng v nhit
ca n tng. Do , ti 3 kh c nhit nh nht l T
mim
, cn nhit ln
nht T
max
ca khi kh t c qu trnh ng nhit 1-2. Do :
T T T
min max
Theo nh ngha, hiu sut ca chu trnh bng:

1
2
1
2 1
1
Q
Q
Q
Q Q

M nh trn ni Q
1
= A. Mt khc, trong qu trnh 2-3, nhit lng to ra
ng bng tng ni nng:
T nR T T nR Q
2
3
(
2
3
min) max 2

Thay Q
1
v Q
2
vo cng thc tnh hiu sut, ta c:
A
T nR
2
3
1


Suy ra:
.
) 1 ( 2
3

T nR
A
Bai 20: Cho hiu sut ca chu trnh 1-2-4-1 bng
1
v ca chu trnh 2-
3-4-2 bng
2
(xem hnh v). Hy xc nh hiu sut ca chu trnh 1-2-3-
4-1, bit rng cc qu trnh 4-1, 2-3 l ng tch, qu trnh 3-4 l ng
p, cn trong cc qu trnh 1-2; 2-4 p sut p ph thuc tuyn tnh vo th
tch V. Cc qa trnh ni trn u c thc hin theo chiu kim ng h.
Bit rng cht cng tc y l kh l tng.

Gii:
Xt chu trnh 1-2-4-1. Trong qu trnh 1-2, kh nhn mt nhit lng m ta
k hiu l Q
1
. Trong qu trinh 2-4, kh to mt nhit lng l Q
2
. Trong qu
trnh ng tch 4-1, kh nhn mt nhit lng l Q
3
. Cng do kh thc hin
trong c chu trnh l A
1
. Theo nh ngha hiu sut:
3 1
1
1
Q Q
A
+


Mt khc,
3 1
2
1
1
Q Q
Q
+

, suy ra:
) )( 1 (
3 1 1 2
Q Q Q +
Xt chu trnh 2-3-4-2, trong cc qu trnh 2-3 v 3-4, kh u to nhit.
Kh ch nhn nhit trong qu trnh 4-2 v lng nhit nhn vo ny hin
nhin l bng Q
2
. Vy hiu sut ca chu trnh ny bng:
2
2
2
Q
A


trong A
2
l cng do kh thc hin trong chu trnh ny. Dng biu thc
ca Q
2
nhn c trn ta c th vit:
) )( 1 (
3 1 1
2
2
Q Q
A
+

Hiu sut ca chu trnh 1-2-3-4-1 bng:

3 1
2 1
3
Q Q
A A
+
+

Rt A
1
v A
2
t cc biu thc ca
1

v
2

, ri thay vo biu thc trn, ta -

c: 2 1 2 1 3
+
.
Bi tp
Bi1. Chu trnh thc hin bi n mol kh l tng gm hai qu trnh trong
p sut p ph thuc tuyn tnh vo th tch V v mt qu trnh ng
tch (xem hnh v). Trong qu trnh ng tch 1-2, ngi ta truyn cho
kh mt nhit lng Q v nhit ca n tng 4 ln. Nhit ti cc trng
thi 2 v 3 bng nhau. Cc im 1 v 3 nm trn ng thng i qua gc
to . Hy xc nh nhit ca kh trng thi 1 v cng m kh thc
hin trong chu trnh trn.
Bi 2. Mt khi kh hli trong mt xilanh di mt pittng di chuyn c. Ng-
i ta nn kh theo qu trnh on nhit a n t trng thi 1 ti trng thi 2
(xem hnh v). Trong qu trnh , khi kh nhn mt cng l A
12
(A
12
> 0).
Sau kh c gin ng nhit t 2 ti 3. V cui cng, kh c nn t 3
v 1 theo qu trnh trong p sut p t l thun vi th tch V. Hy xc
nh cng A
23
m kh thc hin trong qu trnh gin n ng nhit 2-3,
nu trong chu trnh 1-2-3-1 kh thc hin mt cng bng A.
..............................................................................