B Ti chnh S 66/2010/TT-BTC

Cng ho x hi ch ngha Vit Nam c lp - T do - Hnh phc H Ni, ngy 22 thng 4 nm 2010 THNG T

Hng dn thc hin vic xc nh gi th trng trong giao dch kinh doanh gia cc bn c quan h lin kt Cn c Lut Thu thu nhp doanh nghip s 14/2008/QH12 ngy 03 thng 6 nm 2008; Cn c Lut Qun l thu s 78/2006/QH11 ngy 29/11/2006; Cn c Ngh nh s 124/2008/N-CP ngy 11 thng 12 nm 2008 ca Chnh ph quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Lut Thu thu nhp doanh nghip; Cn c Ngh nh 85/2007/N-CP ngy 07/06/2007 ca Chnh ph quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Lut Qun l thu; Cn c Ngh nh s 118/2008/N-CP ngy 27/11/2008 ca Chnh ph quy nh v chc nng, nhim v, quyn hn, c cu t chc B Ti chnh, B Ti chnh hng dn thc hin cc quy nh v vic xc nh gi th trng trong giao dch kinh doanh gia cc bn c quan h lin kt lm cn c k khai xc nh ngha v thu thu nhp doanh nghip ca c s kinh doanh nh sau: PHN A. quy Nh chung iu 1. i tng p dng T chc sn xut, kinh doanh hng ha, dch v (sau y gi l doanh nghip) thc hin giao dch kinh doanh vi cc bn c quan h lin kt, c ngha v k khai, xc nh ngha v thu thu nhp doanh nghip ti Vit Nam. iu 2. Phm vi p dng Cc giao dch mua, bn, trao i, thu, cho thu, chuyn giao hoc chuyn nhng hng ha, dch v trong qu trnh kinh doanh (c gi chung l giao dch kinh doanh) gia cc bn c quan h lin kt, tr cc giao dch kinh doanh gia doanh nghip ti Vit Nam vi cc bn c quan h lin kt lin quan n cc sn phm thuc din iu chnh gi ca Nh nc c thc hin theo quy nh ca php lut v gi. iu 3. Gii thch t ng 1. "Gi th trng" l cm t ch gi sn phm theo tha thun khch quan trong giao dch kinh doanh trn th trng gia cc bn khng c quan h lin kt (cc bn c lp). 2. "Sn phm" l t c s dng chung ch hng ha v dch v l cc i tng ca giao dch kinh doanh. 3. "Gi mua", "gi bn" l t c s dng chung ch gi sn phm trong giao dch mua, bn, trao i, thu, cho thu, chuyn giao, chuyn nhng.

2
4. Cc bn c quan h lin kt (sau y c gi l "cc bn lin kt") l cm t c s dng ch cc bn c mi quan h thuc mt trong cc trng hp di y: 4.1. Mt bn tham gia trc tip hoc gin tip vo vic iu hnh, kim sot, gp vn hoc u t di mi hnh thc vo bn kia; 4.2. Cc bn trc tip hay gin tip cng chu s iu hnh, kim sot, gp vn hoc u t di mi hnh thc ca mt bn khc; 4.3. Cc bn cng tham gia trc tip hoc gin tip vo vic iu hnh, kim sot, gp vn hoc u t di mi hnh thc vo mt bn khc. Thng thng, hai doanh nghip trong mt k tnh thu c quan h giao dch kinh doanh thuc mt trong cc trng hp sau th xc nh l cc bn lin kt: a) Mt doanh nghip nm gi trc tip hoc gin tip t nht 20% vn u t ca ch s hu ca doanh nghip kia; b) C hai doanh nghip u c t nht 20% vn u t ca ch s hu do mt bn th ba nm gi trc tip hoc gin tip; c) C hai doanh nghip u nm gi trc tip hoc gin tip t nht 20% vn u t ca ch s hu ca mt bn th ba; d) Mt doanh nghip l c ng ln nht v vn u t ca ch s hu ca doanh nghip kia, nm gi trc tip hoc gin tip t nht 10% vn u t ca ch s hu ca doanh nghip kia; e) Mt doanh nghip bo lnh hoc cho mt doanh nghip khc vay vn di bt k hnh thc no vi iu kin khon vn vay t nht bng 20% vn u t ca ch s hu ca doanh nghip i vay v chim trn 50% tng gi tr cc khon n trung v di hn ca doanh nghip i vay; f) Mt doanh nghip ch nh thnh vin ban lnh o iu hnh hoc kim sot ca mt doanh nghip khc vi iu kin s lng cc thnh vin c doanh nghip th nht ch nh chim trn 50% tng s thnh vin ban lnh o iu hnh hoc kim sot ca doanh nghip th hai; hoc mt thnh vin c doanh nghip th nht ch nh c quyn quyt nh cc chnh sch ti chnh hoc hot ng kinh doanh ca doanh nghip th hai; g) Hai doanh nghip cng c trn 50% thnh vin ban lnh o hoc cng c mt thnh vin ban lnh o c quyn quyt nh cc chnh sch ti chnh hoc hot ng kinh doanh c ch nh bi mt bn th ba; h) Hai doanh nghip c iu hnh hoc chu s kim sot v nhn s, ti chnh v hot ng kinh doanh bi cc c nhn thuc mt trong cc mi quan h sau: v v chng; b, m v con (khng phn bit con , con nui hoc con du, con r); anh, ch, em c cng cha, m (khng phn bit cha , m , cha nui, m nui); ng ni, b ni v chu ni; ng ngoi, b ngoi v chu ngoi; c, ch, bc, cu, d rut v chu rut; i) Hai doanh nghip c mi quan h tr s chnh v c s thng tr hoc cng l c s thng tr ca t chc, c nhn nc ngoi; j) Mt doanh nghip sn xut, kinh doanh sn phm s dng ti sn v hnh hoc quyn s hu tr tu ca mt doanh nghip khc vi iu kin chi ph phi tr cho vic s dng ti sn v hnh, quyn s hu tr tu chim trn 50% gi vn (hoc gi thnh) sn phm; k) Mt doanh nghip cung cp trc tip hoc gin tip trn 50% tng gi tr nguyn vt liu, vt t hoc sn phm u vo (khng bao gm chi ph khu hao i vi ti sn c

3
nh) s dng cho hot ng sn xut, kinh doanh sn phm u ra ca mt doanh nghip khc; l) Mt doanh nghip kim sot trc tip hoc gin tip trn 50% sn lng sn phm tiu th (tnh theo tng chng loi sn phm) ca mt doanh nghip khc; m) Hai doanh nghip c tha thun hp tc kinh doanh trn c s hp ng. 5. "Giao dch lin kt" l giao dch kinh doanh gia cc bn lin kt. 6. "Giao dch c lp" l giao dch kinh doanh gia cc bn khng c quan h lin kt. 7. Khc bit trng yu l khc bit v thng tin hoc d liu lm tng hoc gim t nht 1% n gi sn phm giao dch hoc khc bit v thng tin hoc d liu lm tng hoc gim t nht 0.5% t sut li nhun gp hoc t sut sinh li. V d 1: Doanh nghip V l doanh nghip 100% vn nc ngoi ti tnh X, Vit Nam c 2 giao dch: (i) Bn 2.000 sn phm cho doanh nghip c lp A vi gi bn l gi thnh ton b (Z) cng (+) 6% Z, iu kin giao hng ti doanh nghip V; (ii) Bn 2.000 sn phm cho cng ty m vi gi bn l Z + 6% Z, iu kin giao hng ti nc H l gi CIF, chi ph vn ti v bo him t tnh X n nc H l 3% Z. ng thi cng ty m ng bo lnh cho doanh nghip V vay tin t ngn hng N. Trn thc t, vic bo lnh tn dng ny l tn chp (tc l khng phi tr ph bo lnh). Trong cc giao dch trn th: - Khc bit v iu kin giao hng c lin quan n chi ph vn ti v bo him t tnh X n nc H c nh hng tng trn 1% gi bn nn l khc bit trng yu. - Khc bit v bo lnh tn chp khng phi tr tin nn khng phi l khc bit trng yu. 8. Bin gi th trng l tp hp cc gi tr v mc gi hoc l tp hp cc gi tr v t sut li nhun gp hoc l tp hp cc gi tr v t sut sinh li ca sn phm c xc nh t cc giao dch c lp c chn so snh. 9. C s d liu ca c quan Thu l cc thng tin, d liu lin quan n vic xc nh ngha v thu ca cc doanh nghip do c quan thu thu thp, phn tch, lu gi, cp nht v qun l t cc ngun khc nhau. PhN B. hng dN V XC NH GI TH TRNG trong cc giao dch lin kt Gi sn phm trong giao dch lin kt quy nh ti Thng t ny c xc nh theo gi th trng trn c s so snh tnh tng ng gia giao dch lin kt vi giao dch c lp (sau y gi l phn tch so snh) la chn phng php xc nh gi ph hp nht. iu 4. Phn tch so snh 1. Nguyn tc 1.1. So snh gia giao dch lin kt vi giao dch c lp c hiu l vic so snh gia giao dch lin kt vi giao dch c lp hoc so snh gia cc doanh nghip thc hin giao dch lin kt vi doanh nghip thc hin giao dch c lp. Vic so snh c thc hin trn c s la chn v phn tch d liu, chng t, ti liu c lin quan n giao dch c

4
lp, giao dch lin kt din ra trong cng k m bo tin cy s dng cho mc ch k khai, tnh thu ph hp vi cc quy nh php lut v k ton, thng k v thu. V d 2: Doanh nghip A l mt cng ty con ca cng ty a quc gia H v doanh nghip B l mt doanh nghip c lp cng kinh doanh bn l xe my nhn hiu HX trong nm 2xxx. Vic so snh c th c thc hin theo mt trong 2 cch sau: - So snh giao dch mua xe my bn ra ca doanh nghip A vi giao dch tng t ca doanh nghip B. - So snh gia doanh nghip A vi doanh nghip B v hot ng kinh doanh bn l xe my. 1.2. Giao dch c lp c chn so snh l giao dch c la chn t cc giao dch c lp c tnh cht v bi cnh giao dch (sau y c gi chung l iu kin giao dch) tng ng vi giao dch lin kt. Khi , gi sn phm trong cc giao dch c lp c chn so snh l cn c xc nh gi sn phm trong giao dch lin kt theo cc phng php xc nh gi c quy nh ti iu 5 Phn B Thng t ny. 1.3. Khi so snh gia giao dch lin kt vi giao dch c lp, iu kin giao dch gia giao dch lin kt v giao dch c lp c chn so snh khng nht thit phi hon ton ging nhau nhng phi m bo tnh tng ng, khng c cc khc bit gy nh hng trng yu n gi sn phm. Nu iu kin giao dch ca giao dch lin kt v giao dch c lp c khc bit trng yu, doanh nghip phi phn nh cc khc bit trng yu ny theo gi tr tin t lm c s iu chnh, loi tr khc bit trng yu. Vic xc nh tnh tng ng khi so snh gia giao dch lin kt v giao dch c lp, v loi tr khc bit c quy nh ti Khon 2 iu 4 Phn B Thng t ny. 1.4. Vic so snh gia giao dch lin kt v giao dch c lp c thc hin trn c s tng giao dch v tng loi sn phm ring bit. Tuy nhin, trong trng hp cc giao dch khng th tch bit hoc vic tch bit tng giao dch theo tng loi sn phm l khng ph hp vi thc tin kinh doanh, doanh nghip c th gp chung nhiu giao dch di y thnh mt giao dch: 1.4.1. Cc giao dch c lin quan cht ch v c tnh ph thuc ln nhau nh cc giao dch trn c s hp ng cung cp hng ha v dch v, trong dch v l mt phn khng th tch ri ca hp ng cung cp hng ho ; cc giao dch mang tnh cht lin hon nh cung cp hoc trao quyn s dng cc ti sn v hnh i lin vi cung cp nguyn vt liu, bn thnh phm sn xut, ch bin ra thnh phm; 1.4.2. Cc giao dch i vi cc sn phm c chung quy trnh sn xut, s dng cc nguyn vt liu chnh nh nhau hoc cng chung mt t, nhm theo tiu thc phn t, phn nhm hng ha, dch v quy nh ti Danh mc thng k hng ha, dch v do c quan qun l Nh nc c thm quyn ban hnh khi thc hin phn tch so snh tiu thc chc nng hot ng ca doanh nghip; V d 3: Doanh nghip thng mi A nhp khu 3 mt hng X, Y, Z t bn lin kt nc ngoi phn phi cho cc siu th trong nc. Ba mt hng ny u thuc nhm sn phm thit b nhit dng cho gia nh (theo tiu chun thng k Vit Nam). Trong trng hp vic tch bit tng giao dch theo tng loi sn phm X, Y, Z khng ph hp vi thc tin kinh doanh, doanh nghip A c th gp chung cc gi tr giao dch nhp khu 3 loi sn phm ny p dng mt phng php xc nh gi ph hp nht. 1.4.3. Cc giao dch kinh doanh nh l m vic gp chung to thnh mt giao dch hon chnh;

5
1.4.4. Cc giao dch c lp v giao dch lin kt do mt doanh nghip thc hin nhng khng th phn b hp l doanh thu hoc chi ph c lin quan cho tng loi giao dch. Trong trng hp ny, giao dch c gp chung c coi l giao dch lin kt v mc gi ca cc sn phm trong giao dch c gp chung s l mc gi cao nht ca mt trong cc sn phm c lin quan (nu l giao dch bn ra) hoc mc gi thp nht ca mt trong cc sn phm c lin quan (nu l giao dch mua vo). V d 4: Doanh nghip A c 2 hp ng: (i) Hp ng 1: cung cp dch v gim st cht lng vi mt bn lin kt l cng ty B; (ii) Hp ng 2: cung cp dch v gim st cht lng v nhng quyn s dng bng sng ch vi cng ty c lp C trong doanh thu nhng quyn s dng bng sng ch cao hn doanh thu dch v gim st cht lng tnh theo n gi sn phm l 5 ln. Gi nh: Dch v gim st cht lng theo hp ng 1 v 2 l iu kin so snh vi nhau. Phn tch so snh: - Trng hp doanh nghip A khng tch ring doanh thu (hoc chi ph) lin quan n vic thc hin 2 hp ng ny (bao gm 3 giao dch ring bit v 2 loi sn phm) th ton b doanh thu ca doanh nghip A c coi l doanh thu t giao dch lin kt v tu theo quy nh ca tng phng php xc nh gi th trng c quy nh ti Thng t ny, doanh nghip phi xc nh li doanh thu tng ng vi mc gi cao nht ca sn phm l bn quyn. - Trng hp doanh nghip A tch ring doanh thu (hoc chi ph) lin quan n vic thc hin 2 hp ng ny th mc gi ca hp ng 1 s tng ng vi mc gi ca dch v cung cp theo hp ng 2. 1.5. Khi la chn giao dch c lp so snh, doanh nghip u tin la chn giao dch c lp ca chnh doanh nghip vi iu kin giao dch c lp ny khng c to ra hoc sp t li t giao dch lin kt. V d 5: Cng ty M ti nc ngoi thnh lp mt doanh nghip sn xut A ti Vit Nam. Doanh nghip A c 2 giao dch: (i) Bn 2.000 sn phm cho khch hng c lp A1 vi gi 10.000/sn phm theo hp ng do chnh doanh nghip A trc tip thng lng v k kt hp ng trong iu kin kinh doanh thng thng ca A; (ii) Bn 2.000 sn phm cho khch hng c lp M1 vi gi 0,4USD/sn phm theo hp ng do cng ty m M trc tip thng lng k hp ng vi khch hng v ch nh doanh nghip A giao hng cho khch hng M1. Tin bn hng do cng ty M trc tip thanh ton hoc do khch hng M1 thanh ton cho doanh nghip A. Phn tch so snh: - Giao dch (i) l giao dch c lp ca chnh doanh nghip A; - Giao dch (ii) khng c coi l giao dch c lp ca chnh doanh nghip A v mc d sn phm c xut kho t doanh nghip A v gi n cho khch hng M1 l hai bn khng c quan h lin kt nhng c s tham gia v kim sot ca cng ty m vo vic thng lng, k kt hp ng v thanh ton.

6
1.6. S lng ti thiu giao dch c lp c chn so snh sau khi phn tch so snh v iu chnh khc bit trng yu c thc hin nh sau: 1.6.1. 01 giao dch - trong trng hp giao dch c lp v giao dch lin kt khng c khc bit trng yu; 1.6.2. 03 giao dch - trong trng hp cc giao dch c lp v giao dch lin kt c khc bit nhng doanh nghip c thng tin, d liu lm c s loi tr tt c cc khc bit trng yu; 1.6.3. 04 giao dch - trong trng hp cc giao dch c lp v giao dch lin kt c khc bit nhng doanh nghip ch c thng tin, d liu lm c s loi tr hu ht cc khc bit trng yu. Trong trng hp ny, vic loi tr tip cc khc bit trng yu s c thc hin theo hng dn v bin gi th trng chun ti im 1.2 Khon 1 iu 5 Phn B Thng t ny. Quy nh ny khng bt buc p dng trong trng hp doanh nghip p dng phng php tch li nhun, cch tnh th nht c hng dn ti Tit 2.5.2.1 im 2.5 Khon 2 iu 5 Phn B ca Thng t ny. 1.7. Trong trng hp doanh nghip khng th la chn c giao dch c lp so snh theo cc nguyn tc t cc im 1.1 n im 1.6 Khon 1 iu 5 Phn B Thng t ny do tnh cht duy nht v c th ca giao dch lin kt, doanh nghip phi gii trnh l do v thc hin theo hng dn ti iu 6 phn B Thng t ny. 2. Phn tch so snh v loi tr khc bit 2.1. Khi so snh gia giao dch c lp c chn so snh v giao dch lin kt, doanh nghip phi thc hin phn tch v nh gi cc tiu thc nh hng v iu chnh cc khc bit trng yu (nu c) lm r tnh tng ng theo 4 tiu thc sau (di y c gi l 4 tiu thc nh hng): 2.1.1. c tnh sn phm: bao gm cc c tnh c nh hng ch yu n gi ca sn phm. Cc yu t phn nh c tnh sn phm ch yu bao gm: a) Chng loi sn phm (m t tnh cht sn phm l hng ha hu hnh, bn quyn, b quyt cng ngh hoc dch v...) v c im vt cht ca sn phm (vt liu cu thnh, tnh cht c, l, ha...); b) Cht lng, nhn hiu thng mi ca sn phm; c) Tnh cht chuyn giao sn phm (v d: mua, bn c hoc khng km theo iu kin nh c quyn phn phi, li-xng, nhng quyn thng hiu...). V d 6: Doanh nghip A l doanh nghip c lp chuyn sn xut khn bng cc loi (100% si bng), trong khn bng loi A kch c 120 cm x 60 cm. Cng ty M l cng ty con 100% vn nc ngoi ti Vit Nam chuyn sn xut khn bng cc loi (100% si bng), trong khn bng loi A kch c 121 cm x 60 cm bn (xut khu) cho cng ty m ti nc ngoi. Gi nh: Cc yu t khc phn nh c tnh ca c 2 sn phm khn bng ca hai cng ty A v M l tng ng. Phn tch so snh: Sn phm khn bng ca doanh nghip A v cng ty M c coi l sn phm c c tnh sn phm tng ng (s khc bit 1 cm chiu di khn l khng trng yu).

7
2.1.2. Chc nng hot ng ca doanh nghip: bao gm cc yu t phn nh kh nng sinh li t cc hot ng m doanh nghip thc hin gn vi vic s dng cc ti sn, vn v chi ph c lin quan. Khi phn tch chc nng hot ng (sau y c gi l "chc nng"), doanh nghip phi phn nh c cc chc nng chnh trong mi quan h gia vic s dng cc loi ti sn, vn, chi ph cng nh ri ro gn vi vic u t ti sn, vn v chi ph vi kh nng thu li nhun m doanh nghip thc hin c lin quan n giao dch kinh doanh. Chc nng chnh ca doanh nghip ch yu bao gm: a) Nghin cu, pht trin; b) Thit k, nh mu sn phm; c) Sn xut, ch to, ch bin; d) Gia cng, lp rp, ci t thit b; e) Phn phi, lu thng, marketting, qung co; f) Qun l, cung ng vt t; g) Vn chuyn giao nhn, dch v cung cp kho bi; h) Thc hin cc dch v ngnh ngh nh mi gii, t vn, o to, k ton, kim ton, qun l nhn s, cung cp lao ng, thu thp thng tin. V d 7 (a): Cng ty N (l bn lin kt ti Vit Nam ca cng ty a quc gia X) trong nm 200x c mt s thng tin sau: - Thc hin sn xut thuc tn dc trn dy chuyn sn xut do cng ty u t, theo bn quyn do mt cng ty trong tp on X cung cp. - Bn (xut khu) cho cng ty X theo cc hp ng k kt n nh t u nm; - Khng tin hnh nghin cu v pht trin sn phm no. Khi so snh giao dch lin kt (vi cng ty X) v giao dch c lp, cng ty N phi thc hin phn tch so snh chc nng vi mt doanh nghip c lp c chc nng tng t nh cng ty N loi tr cc khc bit. Do lnh vc sn xut thuc tn dc thng gn lin vi hot ng nghin cu, pht trin sn phm mi nn trng hp doanh nghip c lp c la chn c chc nng nghin cu, pht trin th cng ty N phi loi tr khc bit ny. V d 7 (b): Tip theo v d 7 (a) nu trn, gi s cng ty N, ngoi vic thc hin hot ng sn xut, kinh doanh thuc tn dc c lm thm dch v i l nhp khu v phn phi dc phm ti Vit Nam cho cng ty m X. Hot ng i l l mt chc nng b sung m cng ty N thc hin, b chi ph v chu ri ro ca ngnh kinh doanh dch v i l. Hot ng ny l giao dch lin kt ca cng ty N. Trng hp ny, cng ty N phi xc nh v k khai doanh thu hoa hng i l theo cc phng php xc nh gi th trng c quy nh ti Khon 2, iu 5, Phn B Thng t ny. V d 8: Cng ty M l cng ty a quc gia ti nc ngoi c giao dch bn bun in thoi di ng T theo tiu chun cht lng quc t c ng k ti Vit Nam vi cng ty A l bn lin kt v Cng ty B l cng ty c lp. Cng ty A thc hin phn phi bn l in thoi di ng T, cp th bo hnh cho mi in thoi bn ra v trc tip thc hin dch v bo hnh,

8
Cng ty B thc hin phn phi bn l in thoi di ng T, cp th bo hnh cho mi in thoi bn ra nhng khng thc hin dch v bo hnh m tho thun s thanh ton cho cng ty A 5 la i vi mi in thoi do cng ty A thc hin sa cha trong thi gian bo hnh. Khi so snh giao dch lin kt (gia A v M) vi giao dch c lp (gia B v M), cng ty A phi phn tch so snh chc nng gia cng ty A v cng ty B v loi tr khc bit: - Chc nng hot ng ca hai cng ty c s khc nhau v vic cung cp dch v bo hnh, trong cng ty A thc hin nhiu chc nng hn, s dng nhiu ngun lc hn v c kh nng thu li nhun cao hn cng ty B. - Cng ty A phi iu chnh chc nng bo hnh sn phm bng cch loi tr cc chi ph v doanh thu thc t lin quan n vic thc hin dch v bo hnh ca cng ty A. - Trng hp chc nng "bo hnh" ch din ra trong mt vi ln vi gi tr chi ph v doanh thu khng ng k (tc l khng trng yu) th khng cn thc hin iu chnh khc bit ny. 2.1.3. iu kin hp ng khi thc hin giao dch: bao gm cc quy nh hoc giao c v trch nhim, quyn li ca cc bn khi tham gia giao dch kinh doanh. iu kin hp ng khi thc hin giao dch (sau y c gi l "iu kin hp ng") ch yu bao gm: a) Khi lng, iu kin giao hoc phn phi sn phm; b) Thi hn, iu kin v phng thc thanh ton; c) iu kin bo hnh, thay th, nng cp, chnh sa hoc hiu chnh sn phm; d) iu kin v c quyn kinh doanh, phn phi sn phm; e) Cc iu kin c nh hng kinh t khc (v d: dch v h tr, t vn kim tra cht lng, hng dn s dng, h tr qung co, khuyn mi...). Trong mi trng hp (d c hay khng c hp ng bng vn bn), cn c xc nh cc iu kin hp ng l cc s kin thc t hoc cc d liu ti chnh, kinh t phn nh bn cht ca giao dch. 2.1.4. iu kin kinh t khi din ra giao dch: bao gm cc yu t v iu kin kinh t trn th trng ti thi im din ra giao dch nh hng n gi ca sn phm. iu kin kinh t khi din ra giao dch (sau y c gi l "iu kin kinh t") ch yu bao gm: a) Quy m v v tr a l ca th trng sn xut hoc tiu th sn phm; b) Thi gian v tnh cht hot ng ca giao dch trn th trng (v d: giao dch thuc hot ng bn bun, bn l thng thng, phn phi c quyn, s phn on th trng theo i tng tiu dng sn phm); c) Mc cnh tranh ca sn phm trn th trng; d) Cc yu t kinh t tc ng n chi ph sn xut, kinh doanh pht sinh ti ni din ra giao dch (v d: cc loi thu, ph, cc u i ti chnh); e) Chnh sch iu tit th trng ca Nh nc. 2.2. Th t u tin khi phn tch so snh 4 tiu thc nh hng nu ti cc Tit t 2.1.1 n 2.1.4 im 2.1 Khon 2 iu 4 Phn B Thng t ny c quy nh c th i vi tng phng php xc nh gi nu ti iu 5 Phn B Thng t ny. Trong qu trnh phn

9
tch, i vi cc tiu thc u tin phi phn tch chi tit; i vi cc tiu thc b tr c th khng phn tch chi tit nhng phi m bo phn nh tnh cht c bn ca tiu thc . V d 9: Gi s Cng ty M Vit Nam (l cng ty con ca Cng ty M quc t) chuyn kinh doanh 1 loi sn phm X c cht lng t tiu chun loi I ng k ti Vit Nam. Trong nm 200x, cng ty chn c 1 giao dch c lp A (gia chnh Cng ty M Vit Nam v mt bn c lp) lm cn c so snh vi giao dch lin kt B (gia Cng ty M Vit Nam v Cng ty M quc t) v hai giao dch ny u c n gi bn l 3 USD. Trong trng hp ny, vic phn tch 4 tiu thc nh hng ca cc giao dch A v B c thc hin nh sau: (i) c tnh sn phm: ging nhau (v cng l sn phm do Cng ty M Vit Nam sn xut); (ii) Chc nng hot ng: ging nhau (l chnh Cng ty M Vit Nam); (iii) iu kin hp ng: Gi s tiu thc ny ca hai giao dch l ging nhau tr iu kin giao hng trong giao dch A l ti kho ca Cng ty M Vit Nam; trong giao dch B l giao hng ti cng X - nc Y v chi ph vn ti t Vit Nam n nc Y l 0,5 USD/sn phm thuc trch nhim thanh ton ca Cng ty M Vit Nam; (iv) iu kin kinh t: Gi s tiu thc ny khng nh hng n gi sn phm (v d: nc Y khng c chnh sch kim sot gi i vi vic kinh doanh sn phm X, iu kin bn hng u l bn bun, thu nhp khu v th tc nhp khu sn phm X trong nc Y do bn mua chu). Nh vy, khi thc hin vic so snh gi cho thy trong giao dch B cha c tnh gi tng ng vi giao dch A (c s khc bit l 0,5 USD/sn phm). Khi , cng ty M Vit Nam la chn phng php xc nh gi ph hp nht m bo vic k khai, tnh thu i vi doanh thu bn sn phm X trong giao dch B l tng ng 3,5USD/sn phm (thay cho n gi c l 3USD). 2.3. Sau khi phn tch so snh, doanh nghip xc nh cc khc bit trng yu v iu kin giao dch gia giao dch lin kt v giao dch c lp. Trng hp khng c khc bit trng yu th khng cn thc hin quy nh ti im 2.4 Khon 2 iu 4 Phn B Thng t ny. 2.4. Trng hp c khc bit trng yu, doanh nghip phi xc nh gi tr bng tin ca cc khc bit trng yu iu chnh, tu theo tng trng hp c th c th tng hoc gim gi tr nhm loi tr cc khc bit trng yu . Trng hp c khc bit trng yu v chc nng hot ng ca cc doanh nghip, vic iu chnh c thc hin theo nguyn tc: a) Nu cc khon chi ph hoc doanh thu lin quan n khc bit trng yu v chc nng c hch ton ring th vic iu chnh c thc hin trn c s tng khon doanh thu hoc chi ph lin quan n khc bit trng yu . b) Nu cc khon chi ph hoc doanh thu lin quan n khc bit trng yu v chc nng c hch ton chung th vic iu chnh c thc hin trn c s phn b xc nh phn chi ph hoc doanh thu tng ng lin quan n khc bit trng yu . V d 10: Gi s c 2 giao dch ca cng ty A v cng ty B l 2 cng ty cng thc hin dch v gia cng sn phm may mc, trong cng ty A gia cng v giao sn phm ti kho ca cng ty A v cng ty B gia cng v lm th tc xut khu sn phm ra nc ngoi.

10
Nh vy, khi so snh v chc nng gia cng sn phm ca A v B ta thy cng ty B c thc hin thm chc nng l "lm th tc xut khu". Khc bit ny s c tch ring bng cch hch ton ring hoc phn b theo t l tng chi ph hoc doanh thu pht sinh do thc hin th tc xut khu m bo vic so snh hiu qu kinh doanh xt theo chc nng gia cng sn phm ca cng ty A v cng ty B l tng ng. Trng hp cng ty B ch thc hin chc nng "lm th tc xut khu" trong mt vi ln theo ngh ca khch hng vi gi tr chi ph hoc doanh thu khng ng k (tc l khng trng yu) th khng cn thc hin iu chnh khc bit ny. iu 5. Cc phng php xc nh gi th trng Cc phng php xc nh gi th trng ca sn phm trong giao dch lin kt c quy nh c th ti Khon 2 iu 5 Phn B Thng t ny bao gm: - Phng php so snh gi giao dch c lp; - Phng php gi bn li; - Phng php gi vn cng li; - Phng php so snh li nhun; - Phng php tch li nhun. Tu theo mi phng php c th nu trn, gi th trng ca sn phm c th c tnh trc tip ra n gi sn phm hoc gin tip thng qua t sut li nhun gp hoc t sut sinh li ca sn phm. Tuy nhin, i vi cc phng php tnh gi gin tip, khi xc nh kt qu kinh doanh cho mc ch k khai, tnh thu thu nhp doanh nghip th khng nht thit phi tnh ra n gi sn phm c th. 1. Nguyn tc p dng phng php xc nh gi th trng 1.1. Phng php xc nh gi ph hp nht l phng php c la chn trong 5 phng php nu trn ph hp vi iu kin giao dch v c ngun thng tin, d liu, s liu y v tin cy nht phn tch so snh. 1.2. Doanh nghip t chn mt gi tr ph hp nht trong cc gi tr ca bin gi th trng chun lm cn c iu chnh gi tr tng ng ca giao dch lin kt. Trng hp gi sn phm trong giao dch lin kt khc vi gi tr ph hp nht nhng kt qu khng lm gim thu nhp chu thu thu nhp doanh nghip th doanh nghip khng phi thc hin iu chnh. 1.2.1. Gi tr ph hp nht l gi tr phn nh mc tng ng cao nht v iu kin giao dch ca giao dch c lp c chn so snh vi giao dch lin kt. 1.2.2. Bin gi th trng chun l: a) Cc gi tr trong khong cc gi tr c tnh ton t cc giao dch c lp c chn so snh nu ti cc Tit 1.6.1 v Tit 1.6.2 im 1.6 Khon 1 iu 4 Phn B Thng t ny; b) Cc gi tr nm trong khong t phn v th nht n t phn v th ba ca php ton thng k xc sut t phn v, hoc cc gi tr nm trong khong bch phn v th 25 n bch phn v th 75 ca php ton thng k xc sut bch phn v c tnh ton t bin gi th trng ca cc giao dch c lp c chn so snh nu ti Tit 1.6.3 im 1.6 Khon 1 iu 4 Phn B Thng t ny (Xem Ph lc 2-GCN/CC- Phn C v cch tnh t phn v, bch phn v).

11
V d 11: Doanh nghip V ti Vit Nam c mt s thng tin: - L cng ty con chuyn sn xut, gia cng sn phm cho cng ty m v phi tr tin bn quyn cho mt cng ty con khc trong tp on vi chi ph hng nm l N%/nm tnh trn doanh thu thun, nh k thanh ton l 4 ln/nm. - Doanh nghip V la chn c 13 giao dch c lp so snh vi s liu v t l phn trm (%) tin bn quyn trn doanh thu thun ca cc giao dch ny l: 1; 1,25; 1,25; 1,5; 1,5; 1,75; 2; 2; 2; 2,25; 2,5; 2,75; 3. - Phn tch so snh cho thy cc khc bit trng yu c iu chnh hp l loi tr, ring thi hn thanh ton c s chnh lch c th nh hng n gi tr tin bn quyn nhng khng thng tin quy i thnh gi tr bng tin iu chnh. - Doanh nghip p dng hm thng k t phn v, chn t phn v th nht v t phn v th 3 xc nh bin chun l 1,52,25; s trung v l t phn v th 2 ca bin chun c gi tr l 2. iu chnh s liu k khai: - Trng hp t l chi ph tin bn quyn tnh trn doanh thu thun ca doanh nghip V l 2,1%, doanh nghip V khng phi thc hin iu chnh li s liu k khai chi ph bn quyn c tr khi tnh thu thu nhp doanh nghip. - Trng hp t l chi ph tin bn quyn tnh trn doanh thu thun ca doanh nghip V l 4%, ng thi doanh nghip V thy rng giao dch c t l bn quyn l 2% c iu kin giao dch st nht vi giao dch ca doanh nghip, doanh nghip V thc hin iu chnh li s liu k khai chi ph bn quyn c tr khi tnh thu thu nhp doanh nghip theo mc l 2% trn doanh thu thun. 1.3. Trng hp doanh nghip p dng cc phng php xc nh gi th trng theo quy nh ti Thng t ny nhng trong nm c bin ng bt kh khng nh thin tai, chy n gy nh hng n tnh hnh sn xut, kinh doanh hoc gi mua, gi bn b nh hng bi cc chnh sch, ch iu tit ca Nh nc th doanh nghip c iu chnh gi i vi nhng sn phm chu nh hng theo tnh hnh thc t. 2. Cc phng php xc nh gi th trng 2.1. Phng php so snh gi giao dch c lp 2.1.1. Phng php so snh gi giao dch c lp da vo n gi sn phm trong giao dch c lp xc nh n gi sn phm trong giao dch lin kt khi cc giao dch ny c iu kin giao dch tng ng nhau. 2.1.2. n gi sn phm ca giao dch lin kt c so vi gi tr ph hp nht thuc bin gi th trng chun theo n gi sn phm iu chnh ph hp vi cc nguyn tc quy nh ti im 1.2 Khon 1 iu 5 Phn B Thng t ny. 2.1.3. i vi phng php ny, khi phn tch so snh 4 tiu thc nh hng theo hng dn ti iu 4 Phn B Thng t ny, tiu thc u tin l c tnh sn phm v iu kin hp ng, cc tiu thc b tr l iu kin kinh t v chc nng ca doanh nghip. 2.1.4. Phng php so snh gi giao dch c lp c p dng vi mt trong cc iu kin sau: a) Khng c s khc bit v iu kin giao dch khi so snh gia giao dch c lp v giao dch lin kt gy nh hng trng yu n gi sn phm;

12
b) Trng hp c cc khc bit nh hng trng yu n gi sn phm nhng cc khc bit ny c loi tr theo cc hng dn ti iu 4 Phn B Thng t ny. 2.1.5. Cc yu t nh hng trng yu n gi sn phm nh: a) c tnh vt cht, cht lng v nhn hiu thng mi ca sn phm; b) Cc iu kin hp ng trong vic cung cp, chuyn giao sn phm nh: khi lng (nu c nh hng n mc gi), thi hn chuyn giao sn phm, thi hn thanh ton...; c) Quyn phn phi, tiu th sn phm c nh hng n gi tr kinh t; d) Th trng ni din ra giao dch. 2.1.6. Phng php so snh gi giao dch c lp thng c p dng cho cc trng hp: a) Cc giao dch ring l v tng chng loi hng ha lu thng trn th trng; b) Cc giao dch ring l v tng loi hnh dch v, bn quyn, kh c vay n; c) C s kinh doanh thc hin c giao dch c lp v giao dch lin kt v cng mt chng loi sn phm. V d 12: Cng ty V ti Vit Nam l doanh nghip 100% vn ca Cng ty nc ngoi S hot ng trong lnh vc gia cng sn phm dt may. Trong nm 200x, cng ty V c hai giao dch v nhn gia cng qun u m s cat.347 nh sau: - Giao dch 1: Gia cng cho cng ty S 1.000 t qun vi gi 60 USD/t theo iu kin giao hng ti cng X, Vit Nam (cng ty S s chu trch nhim xut khu ). - Giao dch 2: Gia cng cho cng ty M ca nc N 1.000 t qun vi gi 100USD/t theo iu kin giao hng ti thnh ph Y, nc N. Gi nh: - Cng ty M l mt cng ty khng c quan h lin kt vi cng ty V v cng ty S. - Hai giao dch ni trn tng ng v iu kin giao dch tr khc bit trng yu l chi ph vn chuyn v bo him cho vic gi hng t cng X n thnh ph Y, nc N l 3 USD/t. Phn tch so snh: Khi so snh giao dch 1 (giao dch lin kt) vi giao dch 2 (giao dch c lp) cho thy giao dch 1 cha phn nh ng mc gi th trng. Trong trng hp ny, doanh thu t giao dch vi cng ty S c xc nh li nh sau: (100 USD - 3 USD) x 1.000 = 97.000 USD. Cng ty V phi k khai doanh thu gia cng nhn t cng ty S l 97.000 USD thay cho 60.000 USD. 2.2. Phng php gi bn li 2.2.1. Phng php xc nh gi bn li da vo gi bn li (hay gi bn ra) ca sn phm do doanh nghip bn cho bn c lp xc nh gi mua vo ca sn phm t bn lin kt. 2.2.2. Gi mua vo ca sn phm t bn lin kt c xc nh trn c s gi bn ra ca sn phm trong cc giao dch c lp tr (-) li nhun gp tr (-) cc chi ph khc c

13
tnh trong gi sn phm mua vo (nu c) (v d: thu nhp khu, ph hi quan, chi ph bo him, vn chuyn quc t). 2.2.2.1. Li nhun gp c tnh theo t sut li nhun gp trn gi bn ra (doanh thu thun) v gi bn ra (doanh thu thun), phn nh gi tr doanh nghip thu c b p chi ph hot ng kinh doanh v c mc li hp l. T sut li nhun gp trn gi bn ra (doanh thu thun) c xc nh bng gi tr chnh lch gia gi bn ra (doanh thu thun) v gi vn sn phm mua vo chia cho (:) gi bn ra (doanh thu thun). 2.2.2.2. Trng hp doanh nghip c chc nng l i l phn phi khng c quyn s hu sn phm v c hng hoa hng i l theo t l phn trm (%) trn gi bn ca sn phm th t l c coi l t sut li nhun gp trn gi bn ra (doanh thu thun). (Xem Ph lc 2-GCN/CC- Phn B.1 v cng thc xc nh gi th trng theo phng php gi bn li). 2.2.3. T sut li nhun gp trn gi bn ra (doanh thu thun) ca giao dch lin kt c so vi gi tr ph hp nht thuc bin gi th trng chun theo t sut li nhun gp iu chnh ph hp vi cc nguyn tc quy nh ti im 1.2 Khon 1 iu 5 Phn B Thng t ny. 2.2.4. i vi phng php ny, khi phn tch so snh 4 tiu thc nh hng theo hng dn ti iu 4 Phn B Thng t ny, tiu thc u tin l chc nng hot ng ca doanh nghip, cc tiu thc b tr l iu kin hp ng, c tnh sn phm v iu kin kinh t. 2.2.5. Phng php gi bn li c p dng vi mt trong cc iu kin sau: a) Khng c s khc bit v iu kin giao dch khi so snh gia giao dch c lp v giao dch lin kt gy nh hng trng yu n t sut li nhun gp trn gi bn ra (doanh thu thun); b) Trng hp c cc khc bit nh hng trng yu n t sut li nhun gp trn gi bn ra (doanh thu thun) nhng cc khc bit ny c loi tr theo cc hng dn ti iu 4 Phn B Thng t ny. 2.2.6. Cc yu t nh hng trng yu n t sut li nhun gp trn gi bn ra (doanh thu thun) nh: a) Cc chi ph phn nh chc nng ca doanh nghip (v d: i l phn phi c quyn, thc hin cc chng trnh qung co, khuyn mi, bo hnh...); b) Chng loi, quy m, khi lng, thi gian quay vng ca sn phm mua vo bn li v tnh cht hot ng ca giao dch trn th trng (v d: bn bun, bn l, ...); c) Phng php hch ton k ton (tc l phi m bo cc yu t cu thnh li nhun gp v doanh thu ca giao dch lin kt v giao dch c lp l tng ng nhau hoc cng c p dng chung cc chun mc k ton). 2.2.7. Phng php gi bn li thng c p dng cho cc trng hp giao dch i vi cc sn phm thuc khu cung cp dch v n gin v thng mi phn phi c thi gian quay vng t khi mua vo n khi bn ra ngn, t chu bin ng v tnh thi v. ng thi, sn phm trc khi c bn ra khng qua khu gia cng, ch bin, lp rp, thay

14
i tnh cht sn phm hoc gn vi nhn hiu thng mi lm gia tng ng k gi tr sn phm. V d 13: Doanh nghip V ti Vit Nam l bn lin kt ca Cng ty nc ngoi H kinh doanh phn phi mt hng ng h do cng ty H cung cp c mt s thng tin sau: - Trong nm 200x, cng ty H giao cho doanh nghip V 1.000 chic ng h v yu cu doanh nghip V phi thanh ton s tin l 330.000 USD (bao gm gi CIF + thu, ph nhp khu do cng ty H np). - Cui nm 200x, doanh thu thun doanh nghip V thu c t vic bn ton b s ng h ny cho ngi tiu dng ti Vit Nam c quy i l 400.000 USD. Doanh nghip T l doanh nghip c lp ti Vit Nam hot ng kinh doanh phn phi ng h. Nm 200x, t sut li nhun gp ca doanh nghip T t 20%. Gi s doanh nghip T iu kin c la chn so snh v t sut li nhun gp vi doanh nghip V th doanh nghip V s phi k khai tnh chi ph hp l c tr cho vic mua ng h t cng ty H nh sau: [400.000 USD - (400.000 USD x 20%)] = 320.000 USD Doanh nghip V ch c tr chi ph hp l cho gi vn hng bn l 320.000 USD thay cho 330.000 USD. Trng hp cng ty H c cung cp dch v t vn bn hng v yu cu doanh nghip V phi thanh ton chi ph ny (c hch ton vo chi ph bn hng) th giao dch ny c tch ring v phi thc hin mt trong cc phng php xc nh gi giao dch c quy nh ti Thng t ny xc nh chi ph hp l c tr cho dch v t vn bn hng. 2.3. Phng php gi vn cng li 2.3.1. Phng php gi vn cng li da vo gi vn (hoc gi thnh) ca sn phm do doanh nghip mua vo t bn c lp xc nh gi bn ra ca sn phm cho bn lin kt. 2.3.2. Gi bn ra ca sn phm cho bn lin kt c xc nh trn c s ly gi vn (hoc gi thnh) ca sn phm cng (+) li nhun gp. 2.3.2.1. Li nhun gp c tnh theo t sut li nhun gp trn gi vn (hoc gi thnh) sn phm bn ra v gi vn (hoc gi thnh) sn phm bn ra, phn nh mc li nhun hp l tng ng vi chc nng hot ng ca doanh nghip v iu kin th trng. T sut li nhun gp trn gi vn (hoc gi thnh) c xc nh bng gi tr chnh lch gia doanh thu thun v gi vn (hoc gi thnh) sn phm chia (:) cho gi vn (hoc gi thnh). Gi vn (hoc gi thnh) sn phm bn ra bao gm chi ph sn xut trc tip, gin tip v khng bao gm chi ph hot ng ti chnh nh: chi ph bn quyn, li tin vay,.... Trng hp doanh nghip khng hch ton ring c gi vn (hoc gi thnh) sn phm bn ra, chi ph bn hng v chi ph qun l chung th gi vn (hoc gi thnh) sn phm bn ra lm cn c tnh li nhun gp s bao gm ton b cc khon chi ph ny. 2.3.2.2. Trng hp doanh nghip c chc nng i l thu mua sn phm khng c quyn s hu sn phm v c hng hoa hng i l theo t l phn trm (%) trn chi ph thu mua sn phm th t l c coi l t sut li nhun gp trn gi vn. (Xem Ph lc 2-GCN/CC, Phn B.2 v cng thc xc nh gi th trng theo phng php gi vn cng li).

15
2.3.3. T sut li nhun gp trn gi vn (hoc gi thnh) ca giao dch lin kt c so vi gi tr ph hp nht thuc bin gi th trng chun theo t sut li nhun gp trn gi vn (hoc gi thnh) iu chnh ph hp vi cc nguyn tc quy nh ti im 1.2 Khon 1 iu 5 Phn B Thng t ny. 2.3.4. i vi phng php ny, khi phn tch so snh 4 tiu thc nh hng theo hng dn ti iu 4 Phn B Thng t ny, tiu thc u tin l chc nng hot ng ca doanh nghip, cc tiu thc b tr l iu kin hp ng, c tnh sn phm v iu kin kinh t. 2.3.5. Phng php gi vn cng li c p dng vi mt trong cc iu kin sau: a) Khng c s khc bit v iu kin giao dch khi so snh gia giao dch c lp v giao dch lin kt gy nh hng trng yu n t sut li nhun gp trn gi vn (hoc gi thnh); b) Trng hp c cc khc bit nh hng trng yu n t sut li nhun gp trn gi vn (hoc gi thnh) nhng cc khc bit ny c loi tr theo cc hng dn ti iu 4 Phn B Thng t ny. 2.3.6. Cc yu t nh hng trng yu n t sut li nhun gp trn gi vn (hoc gi thnh) thng bao gm: a) Cc chi ph phn nh chc nng hot ng ca doanh nghip (v d: sn xut theo hp ng, nghin cu, pht trin sn phm mi, t trng gi tr gia tng ca sn phm so vi quy m u t kinh doanh); b) Cc ngha v thc hin hp ng (v d: thi hn chuyn giao sn phm, chi ph gim st cht lng, lu kho, lu bi, iu kin thanh ton); c) Phng php hch ton k ton (tc l phi m bo cc yu t cu thnh trong gi vn (hoc gi thnh) ca giao dch lin kt v giao dch c lp l tng ng nhau hoc cng c p dng chung cc chun mc k ton). 2.3.7. Phng php gi vn cng li thng c p dng cho cc trng hp: a) Giao dch thuc khu sn xut, lp rp, ch to, ch bin sn phm bn cho cc bn lin kt; b) Giao dch gia cc bn lin kt thc hin hp ng lin danh, hp ng hp tc kinh doanh sn xut, lp rp, ch to, ch bin sn phm, hoc thc hin cc tha thun v cung cp cc yu t sn xut u vo v bao tiu sn phm u ra; c) Giao dch v cung cp dch v cho cc bn lin kt. V d 14: Doanh nghip A ti Vit Nam l cng ty con ca cng ty m T (nc Y) thc hin gia cng giy xut khu theo mu m do cng ty T giao. Cng ty m chu trch nhim cung cp nguyn vt liu u vo, cn b k thut kim tra cht lng, chi ph vn ti v bo him quc t. Doanh nghip A c tr ph gia cng theo n v sn phm v chu cc chi ph pht sinh trong qu trnh gia cng. Nm 20xx, thng tin v hot ng gia cng ca doanh nghip A nh sau: - Doanh thu thun (ph gia cng): 15 t VND - Gi vn hng bn: 13 t VND - Chi ph bn hng v chi ph qun l doanh nghip: 1,8 t VND. Gi nh:

16
- Mt s doanh nghip c lp khc cng hot ng sn xut gia cng giy cho cc t chc, c nhn nc ngoi v ph gia cng c tnh trn c s: ph gia cng bng (=) tng gi thnh ton b (gi vn hng bn + chi ph qun l doanh nghip + chi ph bn hng) cng (+) 7% tng gi thnh ton b. - Cc giao dch c lp ca cc doanh nghip ny iu kin c chn so snh vi giao dch ca doanh nghip A. Trong trng hp ny, doanh thu t hot ng gia cng giy c xc nh li nh sau: (13 t + 1,8 t) + [7% x (13 t + 1,8 t)] = 15,836 t VND. Doanh nghip A phi thc hin k khai doanh thu l 15,836 t VND thay cho s liu c l 15 t VND. 2.3.8. Phng php gi vn cng li c th c vn dng xc nh li gi vn (hoc gi thnh) c yu t giao dch lin kt ca doanh nghip da vo gi ca sn phm bn ra c xc nh theo gi th trng v t sut li nhun gp trn gi vn (hoc gi thnh). V d 15: Doanh nghip V ti Vit Nam l cng ty con 100% vn ca cng ty a quc gia P, chuyn sn xut cht ty ra gia dng. Nguyn liu u vo (phi x phng v cc ha cht ty ra khc) do mt cng ty thnh vin Y cung cp. Sn lng tiu th trong nm 200x ca doanh nghip V l 100 tn, trong : - Giao dch 1: 60 tn c giao bn cho mt cng ty thnh vin khc trong tp on P vi gi FOB l 650 USD/tn, - Giao dch 2: 40 tn cn li c bn cho siu th trong nc vi gi khng c thu GTGT l 700USD/tn. S k ton trong k ca doanh nghip th hin cc s liu nh sau: - Doanh thu thun: 67.000 USD - Tng gi thnh ton b: 65.000USD Gi nh: - Giao dch 1 v 2 iu kin doanh nghip V p dng phng php so snh gi th trng c lp. - S liu v t sut li nhun gp trn gi thnh ton b ca cc doanh nghip c lp hot ng trong ngnh sn xut cht ty ra gia dng l 15%. Doanh nghip V thc hin k khai doanh thu, chi ph tnh thu thu nhp doanh nghip nh sau: - iu chnh li gi bn trong giao dch lin kt theo gi bn trong giao dch c lp: 700 USD x 60 tn = 42.000 USD - Xc nh li doanh thu thun: 42.000 USD + 700 USD x 40 tn = 70.000 USD - iu chnh li tng gi thnh ton b: 70.000 USD/ (1+ 0,15) = 60.870 USD. Nh vy, doanh nghip V s phi k khai np thu trn c s s liu doanh thu thun l 70.000 USD thay cho s liu c l 67.000 USD v tng gi thnh ton b l 60.870 USD thay cho s liu c l 65.000 USD.

17
2.4. Phng php so snh li nhun 2.4.1. Phng php so snh li nhun da vo t sut sinh li ca sn phm trong cc giao dch c lp c chn so snh lm c s xc nh t sut sinh li ca sn phm trong giao dch lin kt khi cc giao dch ny c iu kin giao dch tng ng nhau. 2.4.2. Cc t sut sinh li c tnh bng li nhun (thu nhp) thun trc thu thu nhp doanh nghip trn doanh thu thun, trn chi ph hoc trn ti sn ca hot ng sn xut kinh doanh theo quy nh ca ch k ton v bo co ti chnh. Li nhun (thu nhp) thun trc thu thu nhp doanh nghip c th c cng thm (+) chi ph li tin vay hoc khu hao ti sn c nh xc nh hiu qu sn xut, kinh doanh trc khi chi tr cc khon chi ph ny. Cc t sut sinh li thng c s dng bao gm: 2.4.2.1. T sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn doanh thu thun t hot ng sn xut, kinh doanh. V d 16: Doanh nghip L hot ng trong lnh vc sn xut v lp rp t 4 ch nhn hiu N v S, trong : - Nhn hiu N c giao bn cho cc bn c lp. - Nhn hiu S c giao bn ton b cho doanh nghip L1 l cng ty 100% vn ca doanh nghip L. - Tt c cc giao dch mua vo cho vic sn xut, lp rp 2 loi t trn u l giao dch c lp. Trong nm 200x, s liu s k ton ca doanh nghip L nh sau: * Doanh thu thun t hot ng bn xe t hiu N: 18.000 USD (l giao dch c lp) * Li nhun thun trc thu t hot ng bn xe t hiu N: 2.000 USD * Doanh thu thun t hot ng bn xe t hiu S: 25.000 USD (l giao dch lin kt) * Li nhun thun trc thu t hot ng bn xe t hiu S: 1.800 USD. * Cng ty L1 cho cng ty L vay v gi tr li tin vay tnh theo li sut th trng l 100 USD. T sut li nhun thun trc thu thu nhp doanh nghip trn doanh thu thun i vi t hiu N: 2.000/18.000 x 100% = 11,1% T sut li nhun thun trc thu thu nhp doanh nghip trn doanh thu thun i vi t hiu S: 1.800/25.000 x 100% = 7,2% Gi s cc s khc bit c nh hng trng yu gia 2 giao dch bn xe N v xe S c iu chnh kt qu giao dch vi cng ty L1 phi t t sut li nhun thun trc thu thu nhp doanh nghip v trc khi chi tr li tin vay trn doanh thu thun l 11,1%. Trng hp ny, s liu v giao dch bn xe t hiu S uc xc nh li nh sau: Tng gi thnh ton b: 25.000 - 1.800 - 100 = 23.100 USD. Doanh thu thun: 23.100 / (1 - 0, 111) = 25.984 USD. Li nhun thun trc thu, trc li vay: 25.984 - 23.100 = 2.884 USD Li nhun thun trc thu: 2.884 - 100 = 2.784 USD

18
Cng ty L phi k khai li nhun thun trc thu thu nhp doanh nghip i vi giao dch bn r S l 2.784 USD thay cho s liu c trong s k ton l 1.800 USD. 2.4.2.2. T sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn tng chi ph t hot ng sn xut, kinh doanh. Khng s dng t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn tng chi ph i vi cc trng hp c chi ph pht sinh t giao dch lin kt do s liu chi ph t giao dch lin kt ang thuc phm vi iu chnh xc nh gi th trng. V d 17: doanh nghip A l cng ty con ca cng ty B, lm i l dch v giao nhn cho B, doanh nghip C l doanh nghip c lp chuyn kinh doanh dch v giao nhn (cho nhiu khch hng c lp). S liu v doanh thu, chi ph ca A v C nh sau: n v tnh: nghn USD A Tng chi ph Tng doanh thu 1.500 1.650 C 2.000 2.500

Gi s C iu kin c chn so snh vi A v t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn tng chi ph. - T sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn tng chi ph ca A = (1.650 - 1.500): 1.500 = 10% - T sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn tng chi ph ca C = (2.500 - 2.000) : 2.000 = 25% Doanh nghip A phi thc hin k khai thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip t hot ng giao dch lin kt theo t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn tng chi ph tng ng vi mc 25% ca doanh nghip C. 2.4.2.3. T sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn ti sn ca hot ng sn xut kinh doanh. T sut ny ch c s dng trong trng hp doanh nghip c ti sn c nh chim t trng ng k trong tng vn u t (v d: cc doanh nghip trong ngnh cng nghip sn xut, ngnh khai thc m). Gi tr ti sn l gi tr trung bnh cng ca s d ti sn u k v s d ti sn cui k, bao gm ti sn c nh v ti sn lu ng, khng bao gm cc ti sn c s dng cho hot ng u t, gp vn lin doanh lin kt (v d: mua cng tri, mua c phn). V d 18: - N l cng ty con ti Vit Nam ca tp on P chuyn sn xut ru go. Cng ty m cung cp phn ln cc yu t sn xut u vo v bao tiu ton b sn phm u ra. Trong nm 200x doanh nghip N c t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn ti sn l 3%. - V l mt cng ty c lp chuyn sn xut ung cc loi trong c cc phn xng sn xut ru go, bia v ung c ga khc. Trong nm 200x, cng ty V c t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn ti sn ton cng ty l 7%, trong t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn ti sn ca phn xng sn xut ru go l 7,5%.

19
Gi s V iu kin c chn so snh vi N v t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn ti sn, nh vy N s phi iu chnh thu nhp chu thu theo t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn ti sn l 7,5%. 2.4.3. Doanh nghip la chn mt trong cc t sut sinh li nu trn so snh t sut sinh li ca giao dch lin kt vi t sut sinh li ca giao dch c lp v c th s dng mt hoc nhiu t sut sinh li khc c quy nh theo ch bo co ti chnh b tr kim tra tnh chnh xc ca t sut sinh li chn. Vic la chn t sut sinh li c tnh trn doanh thu thun, chi ph hoc ti sn ph thuc vo bn cht kinh t ca giao dch. (Xem Ph lc 2-GCN/CC, Phn B.3 v cc cng thc tnh t sut sinh li p dng phng php so snh li nhun). V d 19: - Gi s doanh nghip c giao dch lin kt khu bn sn phm th khng s dng t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn doanh thu thun do s liu doanh thu t giao dch lin kt ang thuc phm vi iu chnh xc nh gi th trng. - Gi s doanh nghip cung cp dch v th khng s dng t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn ti sn. 2.4.4. T sut sinh li ca giao dch lin kt c so vi t sut sinh li ph hp nht thuc bin gi th trng chun iu chnh ph hp vi cc nguyn tc quy nh ti im 1.2 Khon 1 iu 5 Phn B Thng t ny. 2.4.5. i vi phng php ny, khi phn tch so snh 4 tiu thc nh hng theo hng dn ti iu 4 Phn B Thng t ny, tiu thc u tin l chc nng hot ng ca doanh nghip, cc tiu thc b tr l iu kin hp ng, c tnh sn phm v iu kin kinh t. 2.4.6. Phng php so snh li nhun c p dng vi mt trong cc iu kin sau: a) Khng c s khc bit v iu kin giao dch khi so snh gia giao dch c lp v giao dch lin kt gy nh hng trng yu n t sut sinh li; b) Trng hp c cc khc bit nh hng trng yu n t sut sinh li nhng cc khc bit ny c loi tr theo cc hng dn ti iu 4 phn B Thng t ny. 2.4.7. Cc yu t nh hng trng yu n t sut sinh li nh: a) Cc yu t v ti sn, vn v chi ph s dng cho vic thc hin chc nng chnh ca doanh nghip (v d: sn xut, ch bin trn c s s dng my mc do doanh nghip u t c kh nng thu li nhun cao hn so vi vic sn xut, ch bin trn c s s dng my mc do c s khc cho thu gia cng); b) Tnh cht ngnh ngh hot ng, nhm sn phm v cng on sn xut hoc tiu th (v d: thnh phm c lm t nguyn vt liu th hoc t bn thnh phm); c) Phng php hch ton k ton v c cu chi ph ca sn phm (v d: sn phm ang trong giai on khu hao nhanh so vi khu hao thng thng). 2.4.8. Phng php so snh li nhun l phng php m rng ca phng php gi bn li v phng php gi vn cng li. Do , phng php so snh li nhun thng c p dng rng ri trong cc trng hp nh nu ti cc Tit 2.2.7 im 2.2 v Tit 2.3.7 im 2.3 Khon 2 iu 5 Phn B Thng t ny. 2.5. Phng php tch li nhun

20
2.5.1. Phng php tch li nhun da vo li nhun thu c t mt giao dch lin kt tng hp do nhiu doanh nghip lin kt thc hin xc nh li nhun thch hp cho tng doanh nghip lin kt theo cch cc bn c lp thc hin phn chia li nhun trong cc giao dch c lp tng ng. Giao dch lin kt tng hp do nhiu doanh nghip lin kt tham gia l giao dch mang tnh cht c th, duy nht, bao gm nhiu giao dch lin kt c lin quan cht ch vi nhau v cc sn phm c quyn hoc cc giao dch lin kt khp kn gia cc bn lin kt c lin quan. 2.5.2. Phng php tch li nhun c 2 cch tnh: 2.5.2.1. Cch tnh th nht: phn b li nhun cho tng bn lin kt trn c s chi ph ng gp; theo , li nhun ca mi doanh nghip lin kt tham gia trong giao dch c xc nh trn c s phn b tng li nhun thu c t giao dch lin kt tng hp theo t l chi ph ng gp thc t trong giao dch lin kt ca doanh nghip trong tng chi ph thc t to ra sn phm cui cng (Xem Ph lc 2-GCN/CC, Phn B.4 v cng thc phn b li nhun theo t l vn gp). V d 20: Doanh nghip A ti Vit Nam v doanh nghip B ti nc ngoi c mt s thng tin sau: - C hai cng ty u l cc cng ty thnh vin ca tp on T sn xut sn phm in t. - C hai cng ty tham gia vo sn xut sn phm mi l ti vi mn hnh tinh th lng. - A chu trch nhim thit k, sn xut v my v n hnh chuyn cho B lp rp vi cc b phn khc (ci t cc mch vng, chp in t ...) do B sng ch v sn xut. Ti vi mn hnh tinh th lng thnh phm c bn cho C l nh phn phi c lp vi gi l 550 USD. - Tng gi thnh sn phm do A giao cho B l 300 USD. B b ra chi ph sn xut tip theo l 150 USD. Li nhun c phn b cho A c tnh nh sau: [(550 - (300 + 150)) : 450] x 300 = 66,66 USD 2.5.2.2. Cch tnh th hai: phn chia li nhun theo 2 bc nh sau: 2.5.2.2.1. Bc th nht: phn chia li nhun c bn: mi doanh nghip tham gia giao dch lin kt c nhn phn li nhun c bn tng ng vi cc chc nng hot ng ca mnh. Phn li nhun c bn ny phn nh gi tr li nhun ca giao dch lin kt tng hp m doanh nghip thu c do thc hin chc nng hot ng ca mnh v cha tnh n cc yu t c th v duy nht (v d c quyn s hu hoc s dng ti sn v hnh hoc quyn s hu tr tu). Phn li nhun c bn c tnh theo t sut li nhun gp hoc t sut sinh li tng ng vi gi tr ph hp nht thuc bin gi th trng chun theo t sut li nhun gp hoc t sut sinh li theo hng dn ti cc im 2.2, 2.3, 2.4 Khon 2 iu 5 Phn B Thng t ny. 2.5.2.2.2. Bc th hai: phn chia li nhun ph tri: mi doanh nghip tham gia giao dch lin kt c nhn tip phn li nhun ph tri tng ng vi t l ng gp to ra tng li nhun ph tri (tc l tng li nhun thu c tr (-) tng li nhun c bn phn

21
chia bc th nht) ca giao dch lin kt tng hp. Phn li nhun ph tri ny phn nh li nhun ca giao dch lin kt tng hp m doanh nghip thu c ngoi phn li nhun c bn nh cc yu t c th v duy nht. Phn li nhun ph tri ca mi doanh nghip c tnh bng tng li nhun ph tri thu c t giao dch lin kt tng hp nhn vi (x) t l ng gp cc chi ph hoc ti sn di y ca mi doanh nghip: a) Chi ph nghin cu v pht trin sn phm; b) Gi tr (sau khi tr khu hao) ca ti sn v hnh hoc quyn s hu tr tu c s dng sn xut, kinh doanh sn phm. Chi ph nghin cu v pht trin, gi tr ca ti sn v hnh, quyn s hu tr tu phi c xc nh trn c s gi th trng (theo cc phng php c quy nh ti Thng t ny) hoc chi ph thc t ng gp ca mi bn ph hp vi nguyn tc hch ton k ton i vi chi ph hoc ti sn. V d 21: Cng ty H v M l hai cng ty cng mt tp on sn xut in thoi di ng, trong H ch to cc cm linh kin v M lp rp, ci t phn mm hon chnh bn cho cc nh phn phi c lp. S liu k ton ca doanh nghip H v M lin quan n giao dch lin kt v sn xut in thoi di ng nh sau: n v tnh: nghn USD Ch tiu Doanh thu thun Gi vn hng bn gm: Chi ph mua nguyn vt liu u vo Cc chi ph sn xut Chi ph nghin cu, pht trin (R&D) Chi ph bn hng v qun l chung Li nhun Bc 1: phn chia li nhun c bn - Tnh li s liu bo co kt qu hot ng kinh doanh tng hp: n v tnh: nghn USD Ch tiu Doanh thu thun Gi vn hng bn Chi ph nghin cu, pht trin (R&D) Chi ph bn hng v qun l chung Li nhun S tin 500 300 80 60 60 100 50 30 10 10 200 150 50 50 50 H 200 M 500

Cch tnh li nhun ca H v M theo phng php tch li nhun:

- Gi s xc nh c t sut li nhun gp trn gi thnh theo gi tr th trng ca H l 10% v M l 8% theo hng dn ti tit 2.3 iu 5 Phn B ca Thng t ny.

22
- Tnh li nhun ca H v M theo cng thc: Li nhun = t sut li nhun gp X gi thnh Gi thnh ton b = gi vn hng bn + chi ph R &D + chi ph bn hng v qun l chung + Li nhun ca H = 10% X (100 + 50 + 30 + 10) = 19 nghn USD + Li nhun ca M = 8% X (300 + 80 + 60 -190) = 20 nghn USD Li nhun ph tri sau khi phn chia li nhun c bn: 60 - 19 - 20 = 21 nghn USD Bc 2: Phn chia li nhun ph tri da trn t l ng gp chi ph R&D - Tnh t trng ng gp chi ph R&D ca mi bn: + H = 30/80 100% = 37,5% + M = 100% - 37,5% = 62,5% - Tnh phn li nhun ph tri ca H v M: + H: 21 X 37,5% = 8,87 nghn USD + M: 21 - 8,87 = 12,13 nghn USD Kt lun: - H thc hin k khai li nhun thu c t giao dch lin kt l: 19 + 8,87 = 27,87 nghn USD thay cho s liu c l 10 nghn USD; - M thc hin k khai li nhun thu c t giao dch lin kt l: 20 + 12,13 = 32,13 nghn USD thay cho s liu c l 50 nghn USD. 2.5.3. i vi phng php ny, khi phn tch so snh 4 tiu thc nh hng theo hng dn ti iu 4 Phn B Thng t ny v cc iu kin p dng c thc hin theo quy nh i vi phng php gi bn li, phng php gi vn cng li hoc phng php so snh li nhun tu tng trng hp p dng ph hp vi hng dn ti Tit 2.5.2.2.1 im 2.5 Khon 2 iu 5 Phn B Thng t ny. 2.5.4. Phng php tch li nhun thng c p dng trong trng hp cc bn lin kt cng tham gia nghin cu v pht trin sn phm mi hoc pht trin sn phm l ti sn v hnh c quyn hoc cc giao dch trong quy trnh sn xut, kinh doanh chuyn tip gia cc bn lin kt t khu nguyn vt liu n thnh phm cui cng lu thng sn phm gn lin vi vic s hu hoc s dng quyn s hu tr tu duy nht. iu 6. Quy nh v xc nh gi th trng i vi mt s trng hp c bit Trng hp do tnh c th hoc duy nht ca giao dch lin kt, doanh nghip khng th la chn c giao dch c lp so snh theo cc hng dn ti cc im t 1.1 n 1.6 Khon 1 iu 4 Phn B Thng t ny v cc phng php xc nh gi th trng nu ti iu 5 Phn B ca Thng t ny, doanh nghip phi gii trnh l do (bao gm c cc thng tin v hot ng kinh doanh ca doanh nghip) v thc hin mt trong cc bin php sau: 1. Bin php tng hp 1.1. M rng phm vi la chn cc giao dch (hoc doanh nghip) c lp sang phn ngnh kinh t quc dn (theo Danh mc ngnh kinh t quc dn do c quan qun l Nh nc c thm quyn ban hnh) khc vi phn ngnh m doanh nghip ang hot ng

23
so snh vi iu kin cc doanh nghip thc hin cc giao dch c lp c chc nng hot ng tng ng vi doanh nghip; thc hin phn tch 4 tiu thc nh hng v loi tr cc khc bit trng yu trn c s cc tiu thc kinh t c s dng trong phn ngnh phn nh khch quan hiu qu u t kinh doanh, tng trng kinh t hoc gi tr gia tng ca sn phm. S lng giao dch c lp hoc doanh nghip c lp c chn so snh t nht l 5 (nm). 1.2. Xc nh bin gi th trng chun theo cc cch tnh ca phng php xc nh gi ph hp nht quy nh ti iu 5 Phn B ca Thng t ny; s dng hm ton thng k t phn v hoc hm ton thng k bch phn v xc nh bin gi th trng chun v gi tr trung v ph hp c rt ra t bin gi th trng chun. (Xem ph lc 2-GCN/CC, Phn C. Cch tnh t phn v, bch phn v xc nh bin gi th trng chun). 1.3. Trng hp gi bn sn phm, t sut li nhun gp hoc t sut sinh li ca sn phm trong giao dch lin kt khng thp hn gi tr trung v thuc bin gi th trng chun hoc gi mua sn phm trong giao dch lin kt khng cao hn gi tr trung v ny th doanh nghip khng phi thc hin iu chnh i vi giao dch lin kt. Trng hp gi bn sn phm, t sut li nhun gp hoc t sut sinh li ca sn phm trong giao dch lin kt thp hn gi tr trung v ny hoc gi mua sn phm trong giao dch lin kt cao hn gi tr trung v ny th doanh nghip thc hin iu chnh theo gi tr ph hp nht thuc bin gi th trng chun nhng khng thp hn gi tr trung v phn nh mc gi bn, t sut li nhun gp hoc t sut sinh li tng ng hoc khng cao hn gi tr trung v phn nh mc gi mua tng ng. 1.4. Tu tng trng hp, doanh nghip s dng kt hp cc phng php xc nh gi quy nh ti iu 5 phn B ca Thng t ny (xem v d 15) hoc p dng ng thi 2 phng php xc nh gi b tr kim tra tnh chnh xc v khch quan ca mc gi, t sut li nhun gp hoc t sut sinh li ca sn phm trong giao dch lin kt. 1.5. Ring i vi phng php tch li nhun, cch tnh th 2, cc hng dn ti cc im t 1.1 n 1.3 Khon 1 iu 6 Phn B Thng t ny l cn c iu chnh li nhun c bn; doanh nghip thc hin tip vic phn chia li nhun ph tri theo hng dn ti Tit 2.5.2.2.2 im 2.5 Khon 2 iu 5 Phn B ca Thng t ny. V d 22: Cng ty X sn xut mch tch hp in t xut khu ton b sn phm cho cng ty m ti nc ngoi vi gi bn (doanh thu) = 1,1 ln tng chi ph. Gi nh: Trong lnh vc sn xut mch tch hp in t khng c giao dch hoc doanh nghip c lp no so snh. Cng ty X la chn 10 doanh nghip trong phn ngnh sn xut in t xc nh bin gi th trng chun v gi tr trung v tng ng (theo iu 5 Phn B Thng t ny), kt qu cho thy trung v ca bin gi th trng chun ca t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn doanh thu thun ca 10 doanh nghip c la chn l 30%. - Khi phn tch cc tiu thc kinh t phn nh hiu qu u t ca phn ngnh sn xut in t, cng ty X xc nh t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn doanh thu thun bng 30% l ph hp vi thc t hot ng ca cng ty X (tc l khng c khc bit trng yu phi iu chnh). Nh vy:

24
- Cng ty X c th kim tra vic tnh gi ca mnh m bo t t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn doanh thu thun l 30% hoc cn c vo t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn doanh thu thun tnh t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn tng chi ph so snh v thc hin iu chnh. - Cch tnh li c th c xc nh nh sau: + T sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn doanh thu thun = (doanh thu thun - chi ph)/doanh thu thun = 0,3 + Doanh thu thun = 1,429 ln chi ph 2. Bin php vn dng s liu gia cc k Doanh nghip vn dng cc giao dch lin kt tng ng c xc nh gi th trng theo cc hng dn ti Thng t ny gia cc k (khng qu 5 nm tnh t thi im pht sinh giao dch lin kt), lp h s phn tch so snh 4 tiu thc nh hng gia cc giao dch, iu chnh cc khc bit trng yu v s dng cc cn c khch quan iu chnh cc gi tr kinh t theo thi gian (v d: t l tng gi bnh qun, t l li sut, t l lm pht, tng trng kinh t) xc nh mc gi sn phm, t sut li nhun gp hoc t sut sinh li ph hp ca giao dch lin kt pht sinh trong k k khai np thu thu nhp doanh nghip. V d 23: Doanh nghip A l doanh nghip 100% vn u t nc ngoi v l doanh nghip duy nht khai thc ch bin qung kim loi X ti Vit Nam xut khu c cc thng tin sau: - Trong nm 2xx1, doanh nghip A thc hin c giao dch lin kt v giao dch c lp. i vi giao dch lin kt, doanh nghip A p dng phng php so snh gi giao dch c lp v xc nh n gi sn phm l 800 USD/tn qung c hm lng kim loi X 35%. - Trong nm 2xx2, doanh nghip A xut khu 100% sn phm cho cng ty m (khng c giao dch c lp so snh; gi th trng quc t v qung kim loi X trong nm 2xx2 tng 20% so vi nm 2xx1; cc yu t khc nh hng n mc gi sn phm (hm lng kim loi, iu kin giao hng, thanh ton...) khng thay i. Nh vy, doanh nghip A thc hin k khai tnh thu nm 2xx2 theo doanh thu t gi bn qung kim loi X vi n gi khng thp hn 960 USD/tn (= 800 USD/tn x 120%). iu 7. Lu gi v cung cp d liu, chng t v phng php xc nh gi th trng 1. La chn d liu, chng t 1.1. Cc d liu, chng t v ti liu c s dng lm cn c khi phn tch so snh phi nu r ngun gc xut x c quan thu c th kim tra, xc minh. Doanh nghip c th s dng cc thng tin, d liu t cc ngun sau y: a) Thng tin, d liu do cc c quan, ban, ngnh ca Nh nc, cc vin nghin cu, cc hip hi v cc t chc chuyn ngnh c Nh nc cng nhn v chu trch nhim cng b cng khai hoc cung cp theo yu cu; b) Thng tin, d liu do cc t chc, c nhn hot ng trong lnh vc dch v hnh ngh c lp c cp php hot ng xc nhn hoc cng b cng khai (v d: c quan

25
kim ton c lp, c quan ng k, ng kim cht lng, t chc phn loi, nh gi uy tn cc doanh nghip); c) Bo co ti chnh, bo co u t thng nin hoc nh k ca cc cng ty nim yt trn th trng chng khon c cng b cng khai theo cc quy nh v iu l hot ng ca th trng chng khon; d) Cc d liu, chng t v ti liu v giao dch kinh doanh phc v mc ch k khai np thu do doanh nghip cung cp v chu trch nhim. Cc d liu, chng t v ti liu c xut x t nhng ngun cung cp khng chnh thc hoc khng r xut x ch c tnh cht tham kho. 1.2. Khi thc hin la chn cc giao dch phn tch, so snh, tnh ton cc t sut li nhun gp hoc cc t sut sinh li, cc doanh nghip phi phn nh cc d liu di dng c th so snh c trong giai on t nht l 3 nm ti chnh lin tc. i vi cc trng hp doanh nghip c thi gian tn ti di 3 nm ti chnh hoc hot ng kinh doanh mang tnh cht thi v khng din ra trong c nm th gii hn thi gian c xc nh tng ng theo giai on thng, qu hoc thi v c lin quan. 1.3. Khi tnh ton cc s tng i (v d: s liu v t sut tnh theo t l phn trm (%)) t cc s tuyt i, doanh nghip lm trn s n ch s th ba sau du thp phn. Trng hp s tng i c ly t cc s liu cng b khng c s tuyt i i km v khng s dng nguyn tc lm trn nh trn th ly theo s liu cng b . V d 24: - S liu tuyt i s dng tnh t sut li nhun gp cho gi tr l 5,2856% th s tng i ny c lm trn thnh 5,286%. - S cng b v tng trng kinh t l 7,8% th khng thc hin lm trn s. - S cng b v t l li sut l 4,9854% th c lm trn thnh 4,985%. 2. Yu cu lu gi, cung cp thng tin, ti liu v chng t 2.1. Cc doanh nghip c giao dch lin kt c ngha v v trch nhim lu gi cc thng tin, ti liu v chng t lm cn c p dng phng php xc nh gi th trng i vi sn phm trong cc giao dch lin kt v xut trnh theo yu cu kim tra, thanh tra ca c quan Thu. Cc thng tin, ti liu v chng t c lin quan n hot ng sn xut, kinh doanh v phng php xc nh gi th trng i vi giao dch lin kt phi c lp ti thi im din ra cc giao dch lin kt, c cp nht, b sung trong sut qu trnh thc hin giao dch v lu gi ph hp vi cc quy nh v lu gi chng t, s sch k ton theo cc quy nh ca php lut v k ton, thng k v thu. 2.2. Khi thc hin quyt ton thu thu nhp doanh nghip, cc doanh nghip c trch nhim k khai cc giao dch lin kt theo mu GCN-01/QLT quy nh ti Ph lc 1GCN/CC ban hnh km theo Thng t ny. Thi hn np Ph lc 1-GCN/CC cng vi thi hn np t khai quyt ton thu thu nhp doanh nghip. 2.3. Doanh nghip c ngha v lp v lu gi h s gm cc thng tin, ti liu v chng t c lin quan n giao dch lin kt nh sau: 2.3.1. Thng tin chung v doanh nghip v cc bn lin kt: a) Thng tin v quan h lin kt gia cc bn lin kt vi doanh nghip;

26
b) Cc ti liu, bo co cp nht v chin lc pht trin, iu hnh, kim sot gia cc bn lin kt; chnh sch xy dng gi giao dch v tng nhm sn phm theo nh hng chung ca cc bn lin kt v doanh nghip; c) Cc ti liu, bo co v qu trnh pht trin, chin lc kinh doanh, d n, k hoch u t, sn xut kinh doanh; quy nh v quy trnh v ch bo co ti chnh v kim sot ni b ca doanh nghip; d) Ti liu m t s t chc, chc nng hot ng ca doanh nghip. 2.3.2. Thng tin v giao dch ca doanh nghip: a) S giao dch v ti liu m t v giao dch bao gm cc thng tin v cc bn tham gia giao dch, trnh t v th tc thanh ton, chuyn giao sn phm,...; b) Ti liu m t c tnh, ch tiu k thut sn phm; bng k chi tit chi ph (hoc gi thnh) n v sn phm, gi bn sn phm, tng s lng sn phm sn xut kinh doanh v tiu th trong k (chi tit theo giao dch lin kt v giao dch c lp (nu c)); s lng cc sn phm; c) Cc thng tin, ti liu v chng t v qu trnh thng lng, k kt, thc hin v thanh l cc hp ng, tha thun kinh t c lin quan n giao dch; d) Cc thng tin, ti liu v chng t c lin quan n iu kin kinh t ca th trng khi din ra giao dch lin kt c nh hng n phng php xc nh gi giao dch. 2.3.3. Thng tin v phng php xc nh gi th trng a) Chnh sch xy dng gi mua, bn hoc trao i sn phm ca doanh nghip, quy trnh kim sot, xt duyt gi, biu gi bn sn phm trn cc th trng tiu th; b) Cc thng tin, ti liu v chng t lm cn c chng minh cho vic la chn v p dng phng php xc nh gi ph hp nht trong giao dch lin kt ca doanh nghip bao gm cc thng tin, d liu v chng t c s dng phn tch so snh, iu chnh khc bit trng yu, bng tnh gi giao dch theo phng php xc nh gi m doanh nghip p dng v gii thch l do la chn phng php ; c) Cc thng tin, ti liu v chng t khc mang tnh cht tham kho c lin quan n vic la chn v p dng phng php xc nh gi trong giao dch lin kt (nu c). 2.4. Khi c yu cu ca c quan Thu, doanh nghip c ngha v cung cp cc thng tin, ti liu v chng t trong thi hn khng qu 30 ngy lm vic k t ngy nhn c vn bn yu cu ca c quan Thu. Trng hp c s kinh doanh c l do chnh ng th thi hn ny c gia hn 1 ln khng qu 30 ngy, k t ngy ht hn. 2.5. Cc thng tin, ti liu v chng t ca doanh nghip cung cp cho c quan Thu l bn chnh hoc bn sao theo quy nh ca php lut. Trng hp doanh nghip s dng chng t in t th vic cung cp chng t c thc hin theo quy nh ca Lut K ton v cc vn bn hng dn c lin quan v chng t in t. Cc ti liu, chng t ghi bng ting nc ngoi phi c dch sang ting Vit Nam theo quy nh ca Lut k ton v ch k ton. Doanh nghip phi chu trch nhim v ni dung bn dch. PHN C. QUYN, NGHA V CA DOANH NGHIP; TRCH NHIM, QUYN HN CA C QUAN THU

27
iu 8. Quyn v ngha v ca doanh nghip Ngoi vic thc hin quyn v ngha v theo quy nh php lut v thu c quy nh ti cc vn bn quy phm php lut thu v ti Thng t ny, cc doanh nghip cn c quyn v ngha v sau: 1. C quyn yu cu c quan Thu gi b mt cc thng tin cung cp cho c quan Thu phc v vic xc nh gi th trng trong giao dch kinh doanh gia cc bn lin kt cho mc ch tnh thu; 2. C ngha v xut trnh y cc d liu, ti liu v chng t cn thit chng minh cho vic la chn v p dng phng php xc nh gi ph hp nht i vi giao dch lin kt. iu 9. Trch nhim v quyn hn ca c quan Thu Ngoi vic thc hin trch nhim v quyn hn theo quy nh php lut v thu c quy nh ti cc vn bn quy phm php lut thu v ti Thng t ny, c quan Thu cn c trch nhim v quyn hn sau: 1. Gi b mt cc thng tin do doanh nghip cung cp lin quan n vic xc nh gi th trng trong giao dch kinh doanh gia cc bn lin kt cho mc ch tnh thu theo quy nh ti Thng t ny khi cc thng tin khng xut x t cc ngun c cng b cng khai. Vic cung cp cho cc c quan nh nc c lin quan v thng tin b mt ca i tng np thu c thc hin theo cc quy nh ca php lut. 2. n nh mc gi c s dng k khai tnh thu, n nh thu nhp chu thu hoc s thu thu nhp doanh nghip phi np i vi doanh nghip c giao dch lin kt trong cc trng hp sau: a) Doanh nghip da vo cc ti liu, d liu v chng t khng hp php, khng hp l hoc khng nu r ngun gc xut x xc nh mc gi, t sut li nhun gp hoc cc t sut sinh li p dng cho giao dch lin kt; b) Doanh nghip to ra giao dch c lp gi mo hoc sp t li giao dch lin kt thnh giao dch c lp ly giao dch ny lm giao dch c lp c chn so snh; c) Doanh nghip khng k khai hoc k khai khng y Ph lc 1-GCN/CC i vi giao dch lin kt pht sinh trong nm quyt ton thu thu nhp doanh nghip; khng thc hin ng yu cu v thi hn cung cp cc thng tin, d liu v ti liu chng minh cho vic k khai, hch ton gi th trng i vi giao dch lin kt; d) C quan Thu nghi ng doanh nghip khng p dng hoc c tnh p dng khng ng cc quy nh ti Thng t ny v doanh nghip khng chng minh c trong thi hn ti a l 90 ngy k t khi nhn c thng bo ca c quan Thu. 3. Tng cc Thu cn c vo thng tin t vic k khai ngha v thu ca doanh nghip c giao dch lin kt v c s d liu ca c quan Thu hng dn thc hin n nh thu theo nguyn tc: a) Trng hp doanh nghip thc hin y ch k ton, ha n, chng t: vic n nh doanh thu, chi ph hoc thu nhp chu thu xc nh ngha v thu c thc hin theo cc phng php xc nh gi th trng c quy nh Khon 2 iu 5 v iu 6 Phn B Thng t ny trn c s mc gi, t sut li nhun gp hoc cc t sut sinh li do c quan Thu xc nh ph hp vi tng trng hp hoc tng ngnh ngh kinh doanh;

28
b) Cc trng hp khc: vic n nh thu c thc hin cn c vo c s d liu ca c quan Thu ph hp vi cc quy nh v n nh thu i vi doanh nghip cha thc hin y ch k ton, ha n, chng t hoc cc quy nh x l vi phm v thu; c) Trng hp khi thc hin n nh thu c lin quan n bin gi th trng chun, gi tr ph hp nht xc nh mc gi bn, t sut li nhun gp hoc cc t sut sinh li p dng cho doanh nghip c giao dch lin kt b n nh thu l gi tr khng thp hn gi tr trung v ca bin gi th trng chun c c quan Thu xc nh; gi tr ph hp nht xc nh mc gi mua p dng cho doanh nghip c giao dch lin kt b n nh thu l gi tr khng cao hn gi tr trung v ca bin gi th trng chun c c quan Thu xc nh. 4. Tng cc Thu hng dn vic kim tra, thanh tra cc doanh nghip thc hin cc quy nh ca Thng t ny. PHN D. T CHC THC HIN iu 10. Hiu lc thi hnh Thng t ny c hiu lc thi hnh sau 45 ngy k t ngy k ban hnh. Bi b Thng t s 117/2005/TT-BTC ngy 19/12/2005 ca B Ti chnh v "Hng dn thc hin vic xc nh gi th trng trong giao dch kinh doanh gia cc bn c quan h lin kt" v Quyt nh s 37/2006/Q-BTC ngy 04/01/2006 ca B Trng B Ti chnh "v vic nh chnh Thng t s 117/2005/TT-BTC ngy 19/12/2005 ca B Ti chnh hng dn thc hin vic xc nh gi th trng trong giao dch kinh doanh gia cc bn c quan h lin kt". Trong qu trnh thc hin Thng t ny, nu c kh khn, vng mc ngh cc n v, doanh nghip phn nh kp thi v B Ti chnh c nghin cu, gii quyt kp thi./. KT. B TRNG TH TRNG

Hong Anh Tun

29
PH LC 1- GCN/CC Cng ho x hi ch ngha Vit Nam c lp - T do - Hnh phc Mu GCN-01/QLT (Ban hnh km theo Thng t s 66 /2010/TT-BTC ngy 22 thng4 nm 2010)

THNG TIN V GIAO DCH LIN KT [01] K tnh thu: t....... n............. [02] Ngi np thu: ....................................................................................................... [03] M s thu: .............................................................................................................. [04] a ch:..................................................................................................................... [05] Qun/Huyn: .......................................................[06] Tnh/Thnh ph: ............... [07] in Email: .................... thoi: .................................... [08] Fax: ..................[09]

PHN A. THNG TIN V GI TR GIAO DCH LIN KT V PHNG PHP XC NH GI ST T Ch tiu Doanh thu, thu nhp khc Gi tr (ng Vit Nam hoc ngoi t...) (1) I II 1 1.1 (2) Tng gi tr giao dch pht sinh t hot ng kinh doanh Tng gi tr giao dch pht sinh t hot ng lin kt Hng ho Hng ho hnh thnh TSC Bn lin kt A Bn lin kt B ............. 1.2 Hng ho khng hnh thnh TSC (3) Phng php xc nh gi Gi tr (ng Vit Nam hoc ngoi t...) (5) Phng php xc nh gi Chi ph

(4)

(6)

30
Bn lin kt A Bn lin kt B ............. 2 2.1 Dch v Nghin cu, pht trin Bn lin kt A Bn lin kt B ............. 2.2 Qung co, tip th Bn lin kt A Bn lin kt B ............. 2.3 Qun l kinh doanh v t vn, o to Bn lin kt A Bn lin kt B ............. 2.4 Hot ng ti chnh 2.4. Tin bn quyn v cc khon 1 tng t Bn lin kt A Bn lin kt B ............. 2.4. 2 Cho vay, i vay Bn lin kt A Bn lin kt B ............. 2.5 2.5. 1 Dch v khc Xo n Bn lin kt A Bn lin kt B ............. 2.5. Dch v khc

31
2 Bn lin kt A Bn lin kt B ............. 2.5. 2 Dch v khc Bn lin kt A Bn lin kt B ..................... PHN B: K KHAI MI QUAN H VI TNG BN LIN KT S T T (1 ) Tn bn lin kt (2) a ch (3) M s thu (4) A B C D E F Hnh thc lin kt

(5) G H I J K L M

Ti cam oan thng tin k khai trn l ng v t chu trch nhim trc php lut v thng tin khai./. ..............., ngy...... thng...... nm ... NGI NP THU hoc I DIN HP PHP CA NGI NP THU K tn, ng du (ghi r h tn v chc v)

32
Ch : - ngh doanh nghip c k Hng dn k khai thng tin v giao dch lin kt xc nh v chnh xc cc thng tin ghi vo t khai ny; - Nhng ct ch tiu no khng c thng tin th b trng.

33

HNG DN K KHAI MU GCN- 01/QLT: THNG TIN V GIAO DCH LIN KT Ni dung v phng php ghi cc thng tin vo cc ch tiu trn Mu GCN-01/QLTThng tin gi chuyn nhng nh sau: PHN A. THNG TIN V GI TR GIAO DCH LIN KT V PHNG PHP XC NH GI n v tnh: L ng Vit Nam i vi cc trng hp thng thng; L ngoi t i vi trng hp c php s dng n v tin t trong k ton v k khai thu l ngoi t theo quy nh ca php lut. Ct (4), Ct (6)- "Phng php xc nh gi" - Nu p dng "Phng php so snh gi giao dch c lp" ghi " PP1"; - Nu p dng "Phng php gi bn li" ghi "PP2"; - Nu p dng "Phng php gi vn cng li" ghi "PP3"; - Nu p dng "Phng php so snh li nhun" ghi "PP4"; - Nu p dng "Phng php tch li nhun" ghi "PP5"; - Nu p dng "Phng php khc" i vi mt s trng hp c bit ghi "PP6". Trng hp cc giao dch khng th tch bit hoc vic tch bit tng giao dch theo tng ch tiu chi tit khng ph hp vi thc tin kinh doanh, doanh nghip gp chung ton b cc giao dch ny p dng chung mt phng php xc nh gi v ghi phng php xc nh gi chung vo ct (4), ct (6) ti cc dng ch tiu tng hp tng ng m khng cn phi ghi vo dng ch tiu chi tit tng ng. V d: i vi ch tiu "Sn phm, hng ho hnh thnh TSC", nu thc hin gp chung ton b giao dch ca cc bn lin kt A, B... p dng chung mt phng php xc nh gi "PP1" th ch cn ghi phng php xc nh gi "PP1" vo ct (4), ct (6) dng ch tiu "Sn phm, hng ho hnh thnh TSC" m khng cn phi ghi vo cc dng: "Bn lin kt A", Bn lin kt B"... I. Tng gi tr giao dch pht sinh t hot ng kinh doanh - Ct (3): S liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo s lu k pht sinh C ca nm bo co trn s k ton chi tit cc Ti khon "Doanh thu bn hng v cung cp dch v", Ti khon "Doanh thu hot ng ti chnh", Ti khon "Thu nhp khc" v s liu iu chnh tng doanh thu t giao dch lin kt theo gi th trng theo cc phng php xc nh gi (nu c). Trng hp trong nm bo co pht sinh nhng khon gim tr doanh thu: chit khu thng mi, gim gi hng bn, hng bn b tr li, doanh thu c xc nh bng gi tr thun (doanh thu thun) (=) {doanh thu pht sinh tr (-) cc khon gim tr doanh thu}. - Ct (5): S liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo s lu k pht sinh N ca nm bo co trn s k ton chi tit ca cc Ti khon "Gi vn hng bn", Ti khon "Chi ph ti chnh", Ti khon "Chi ph bn hng", Ti khon "Chi ph qun l doanh nghip", Ti

34
khon "Chi ph khc", cc Ti khon lin quan khc (nu c) v s liu iu chnh gim chi ph t giao dch lin kt theo gi th trng theo cc phng php xc nh gi (nu c). Cc chi ph ny tnh gim tr cc khon gim tr chi ph v c tnh xc nh kt qu kinh doanh ca nm bo co. II. Tng gi tr giao dch pht sinh t hot ng lin kt S liu ghi vo ch tiu "Tng gi tr giao dch pht sinh t hot ng lin kt" l tng s ca cc ch tiu 1, 2 ti ct (3) v ct (5) tng ng. 1. Hng ho S liu ghi vo Ct (3) l tng tr gi hng ho bn cho doanh nghip lin kt ghi nhn vo doanh thu bn hng, thu nhp khc trong nm bo co. S liu ghi vo Ct (5) l tng tr gi hng ho mua t doanh nghip lin kt ghi nhn vo chi ph tiu th xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co. S liu ghi vo ch tiu "Hng ho" l tng s ca cc ch tiu 1.1 v 1.2 ti ct (3) v ct (5) tng ng. 1.1. Hng ho hnh thnh TSC - Ct (3): S liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo tng thu nhp khc thc hin trong nm bo co i vi doanh nghip lin kt do bn TSC; cn c s lu k pht sinh C trn s k ton chi tit Ti khon "Thu nhp khc" m theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng hng ho trong nm bo co. Trng hp trong nm bo co pht sinh nhng khon gim tr thu nhp khc: chit khu thng mi, gim gi hng bn, hng bn b tr li, thu nhp khc t hot ng bn TSC cho doanh nghip lin kt c xc nh bng gi tr thun: Tng thu nhp khc lu k bn hng ho thc hin gim tr (-) s lu k cc khon gim tr thu nhp khc (nu c) pht sinh. S liu cc khon gim tr thu nhp khc t hot ng bn TSC cho doanh nghip lin kt ly t s k ton chi tit cc Ti khon "Chit khu thng mi"; Ti khon "Hng bn b tr li"; Ti khon " Gim gi hng bn" m theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng hng ho trong nm bo co. - Ct (5): Phn nh tng s tin phi tr v tr do mua hng ho hnh thnh TSC t doanh nghip lin kt ghi nhn vo chi ph tiu th xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co; ly s liu t s khu hao TSC c hch ton vo bn N cc Ti khon "Gi vn hng bn", Ti khon "Chi ph bn hng", Ti khon "Chi ph qun l doanh nghip" v gi tr cn li ca TSC c ngun gc hnh thnh do mua t bn lin kt thanh l, nhng bn v hch ton vo bn N Ti khon "Chi ph khc" v cc Ti khon chi ph c lin quan m theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng hng ho trong nm bo co. 1.2. Hng ho khng hnh thnh TSC - Ct (3): S liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo tng doanh thu, thu nhp khc thc hin trong nm bo co do bn hng ho khng phi l TSC cho doanh nghip lin kt; cn c s lu k pht sinh C trn s k ton chi tit Ti khon "Doanh thu bn hng v cung cp dch v", Ti khon "Thu nhp khc" m theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng hng ho trong nm bo co. Trng hp trong nm bo co pht sinh nhng khon gim tr doanh thu: chit khu thng mi, gim gi hng bn, hng bn b tr li, doanh thu bn hng ho khng phi l TSC cho doanh nghip lin kt c xc nh bng gi tr thun: Tng doanh thu lu k

35
bn hng ho khng phi l TSC thc hin gim tr (-) s lu k cc khon gim tr doanh thu (nu c) pht sinh. S liu cc khon gim tr doanh thu bn cho doanh nghip lin kt ly t s k ton chi tit cc Ti khon "Chit khu thng mi"; Ti khon "Hng bn b tr li"; Ti khon "Gim gi hng bn" m theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng hng ho trong nm bo co. - Ct (5): Phn nh tng s tin phi tr v tr do mua nguyn liu, vt liu, hng ho, cng c, dng c ca doanh nghip lin kt ghi nhn vo chi ph tiu th xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co; ly s liu t tng gi tr ca nguyn liu, vt liu, hng ho, cng c, dng c c s dng vo qu trnh sn xut, kinh doanh v hch ton vo bn N cc Ti khon "Gi vn hng bn", Ti khon "Chi ph khc", Ti khon "Chi ph bn hng", Ti khon "Chi ph qun l doanh nghip" m theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng hng ho trong nm bo co. 2. Dch v Ch tiu ny phn nh tng tr gi dch v bn cho doanh nghip lin kt, tng tr gi dch v mua t doanh nghip lin kt ghi nhn vo doanh thu, chi ph xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co; l chi tit mc Doanh thu thun v bn hng, cung cp dch v v chi tit cc mc Chi ph v dch v. S liu ghi vo ch tiu "Dch v" l tng s ca cc ch tiu 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5 ti ct (3) v ct (5) tng ng. Trong : 2.1. Nghin cu, pht trin Ch tiu ny phn nh doanh thu cung cp dch v cho doanh nghip lin kt, gi tr dch v nhn t doanh nghip lin kt v hot ng nghin cu, pht trin c ghi nhn vo chi ph xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co; l chi tit mc Doanh thu thun v bn hng, cung cp dch v v chi tit cc mc chi ph v dch v. S liu ghi vo ch tiu "Nghin cu, pht trin": - Ct (3): S liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo tng doanh thu thun cung cp dch v v nghin cu, pht trin trong nm bo co cho doanh nghip lin kt; cn c s lu k s pht sinh C trn s k ton chi tit Ti khon "Doanh thu bn hng v cung cp dch v" v s liu trn s k ton chi tit cc Ti khon gim tr doanh thu v hot ng nghin cu, pht trin m theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng dch v trong nm bo co. - Ct (5): L tng gi tr dch v v nghin cu, pht trin m doanh nghip mua ca doanh nghip lin kt ghi nhn vo chi ph xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co; cn c s lu k pht sinh N trn s k ton chi tit Ti khon "Chi ph qun l doanh nghip" v chi ph nghin cu, pht trin m theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng dch v trong nm bo co. 2.2. Qung co, tip th Ch tiu ny phn nh doanh thu cung cp dch v cho doanh nghip lin kt, gi tr dch v nhn t doanh nghip lin kt v hot ng qung co, tip th c ghi nhn vo chi ph xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co; l chi tit ca mc Doanh thu thun v bn hng, cung cp dch v v chi tit cc mc chi ph v dch v. S liu ghi vo ch tiu "Qung co, tip th":

36
- Ct (3): S liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo tng doanh thu thun cung cp dch v v qung co, tip th trong nm bo co cho doanh nghip lin kt; cn c s lu k s pht sinh C trn s k ton chi tit Ti khon "Doanh thu bn hng v cung cp dch v" v s liu trn s k ton chi tit cc Ti khon gim tr doanh thu v hot ng qung co, tip th m theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng dch v trong nm bo co. - Ct (5): L tng gi tr dch v v qung co, tip th m doanh nghip mua ca doanh nghip lin kt c ghi nhn vo chi ph xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co; cn c s lu k pht sinh N trn s k ton chi tit Ti khon "Chi ph bn hng" v chi ph qung co, tip th m theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng dch v trong nm bo co. 2.3. Qun l kinh doanh v t vn, o to Ch tiu ny phn nh doanh thu cung cp dch v cho doanh nghip lin kt, gi tr dch v nhn t doanh nghip lin kt v qun l kinh doanh v t vn, o to c ghi nhn vo chi ph xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co; l chi tit ca mc Doanh thu thun v bn hng, cung cp dch v v chi tit cc mc chi ph v dch v. S liu ghi vo ch tiu "Qun l kinh doanh v t vn o to": - Ct (3): S liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo tng doanh thu thun cung cp dch v v qun l v t vn o to trong nm bo co cho doanh nghip lin kt; cn c s lu k s pht sinh C trn s k ton chi tit Ti khon "Doanh thu bn hng v cung cp dch v" v s liu trn s k ton chi tit cc Ti khon gim tr doanh thu v hot ng qun l v t vn o to m theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng dch v trong nm bo co. - Ct (5) L tng gi tr dch v v qun l v t vn o to m doanh nghip mua ca doanh nghip lin kt c ghi nhn vo chi ph xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co; cn c s lu k pht sinh N trn s k ton chi tit Ti khon "Chi ph qun l doanh nghip" v chi ph qun l v t vn o to mua ca doanh nghip lin kt m theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng dch v trong nm bo co. 2.4. Hot ng ti chnh Ch tiu ny phn nh doanh thu hot ng ti chnh thc hin vi doanh nghip lin kt v cc khon cho vay, bn quyn v cc khon tng t, chi ph ti chnh phi tr v tr cho doanh nghip lin kt v cc khon vay, bn quyn v cc khon tng t c ghi nhn vo chi ph xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co; l chi tit ca mc Doanh thu hot ng ti chnh v chi tit mc chi ph hot ng ti chnh. S liu ghi vo ch tiu "Hot ng ti chnh" l tng s ca cc ch tiu 2.4.1, 2.4.2 ti ct (3) v ct (5) tng ng. 2.4.1. Tin bn quyn v cc khon tng t Ch tiu ny phn nh doanh thu bn quyn v cc khon tng t cung cp cho doanh nghip lin kt, gi tr dch v nhn t doanh nghip lin kt v bn quyn v cc khon tng t c ghi nhn vo doanh thu, chi ph xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co; l chi tit mc Doanh thu hot ng ti chnh v chi tit cc mc Chi ph hot ng ti chnh. S liu ghi vo ch tiu "Tin bn quyn v cc khon tng t":

37
- Ct (3): S liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo tng doanh thu thun v cung cp bn quyn v cc khon tng t trong nm bo co cho doanh nghip lin kt; cn c s lu k s pht sinh C trn s k ton chi tit Ti khon "Doanh thu hot ng ti chnh" v s liu trn s k ton chi tit cc Ti khon gim tr doanh thu v hot ng ti chnh m theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng hot ng ti chnh trong nm bo co. - Ct (5): L tng gi tr v ph bn quyn v cc khon tng t m doanh nghip mua ca doanh nghip lin kt v tnh khu hao, ghi nhn ton b, hoc phn b vo chi ph sn xut kinh doanh xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co; cn c s lu k pht sinh N trn s k ton chi tit cc Ti khon "Gi vn hng bn", Ti khon "Chi ph qun l doanh nghip" v cc Ti khon khc c lin quan v ph bn quyn v cc khon tng t mua ca doanh nghip lin kt v ghi nhn vo chi ph xc nh kt qu hot ng kinh doanh theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng hot ng ti chnh trong nm bo co. 2.4.2. Cho vay, i vay Ch tiu ny phn nh tin li cho vay phi thu v thu t khon cho doanh nghip lin kt vay, tin li vay phi tr v tr cho khon vay t doanh nghip lin kt c ghi nhn vo doanh thu, chi ph xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co; l chi tit ca mc Doanh thu hot ng ti chnh v mc Chi ph hot ng ti chnh. S liu ghi vo ch tiu "Cho vay, i vay ": - Ct (3) L tng gi tr tin li cho vay thu v phi thu t doanh nghip lin kt; cn c s pht sinh C trn s k ton chi tit Ti khon "Doanh thu hot ng ti chnh" theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng hot ng ti chnh trong nm bo co. - Ct (5): L tng chi ph tin li i vay tr v phi tr cho cc khon vay t doanh nghip lin kt c ghi nhn vo chi ph xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co; cn c s pht sinh N trn s k ton chi tit Ti khon "Chi ph ti chnh" theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng hot ng ti chnh trong nm bo co. 2.5. Dch v khc Ch tiu ny phn nh cc khon doanh thu cung cp dch v, cc khon thu nhp khc thc hin vi doanh nghip lin kt v cc khon dch v, chi ph khc nhn t doanh nghip lin kt c ghi nhn vo doanh thu, chi ph xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co t cc giao dch khc ngoi cc giao dch nu ti cc ch tiu 1, 2.1, 2.2, 2.3, 2.4. S liu ghi vo ch tiu "Dch v khc" l tng s ca cc ch tiu 2.5.1, 2.5.2 ti ct (3) v ct (5) tng ng. 2.5.1. Xo n Ch tiu ny phn nh khon thu nhp bt thng do doanh nghip lin kt thc hin xo n cho doanh nghip, chi ph bt thng do thc hin xo n cho doanh nghip lin kt c ghi nhn xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co; l chi tit ca mc Thu nhp khc v mc Chi ph qun l doanh nghip. S liu ghi vo ch tiu "Xo n":

38
- Ct (3): L gi tr khon n c bn lin kt xo n cho doanh nghip c ghi nhn xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co; cn c s pht sinh C trn s k ton chi tit Ti khon "Thu nhp khc" m theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng khon n c xo trong nm bo co. - Ct (5): L gi tr ca khon n m doanh nghip xo n cho bn lin kt c ghi nhn vo chi ph xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co; cn c s pht sinh N trn s k ton chi tit Ti khon "Chi ph qun l doanh nghip" m theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng khon n xo trong nm bo co. 2.5.2. Dch v khc Ch tiu ny phn nh cc khon doanh thu cung cp dch v, cc khon thu nhp khc thc hin vi doanh nghip lin kt v cc khon dch v, chi ph khc nhn t doanh nghip lin kt c ghi nhn vo doanh thu, chi ph xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co t cc giao dch khc ngoi cc khon nu ti cc ch tiu 1, 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5.1; l chi tit ca mc doanh thu thun v cung cp dch v, chi tit mc thu nhp khc v chi tit cc mc chi ph v dch v, mc chi ph khc. S liu ghi vo ch tiu "Dch v khc": - Ct (3): L gi tr cc khon doanh thu cung cp dch v, cc khon thu nhp khc c nhn t doanh nghip lin kt ngoi cc khon doanh thu, thu nhp khc nu ti ch tiu 1, 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5.1; cn c s pht sinh C trn s k ton chi tit Ti khon "Doanh thu bn hng v cung cp dch v", s k ton chi tit Ti khon gim tr doanh thu, s k ton chi tit Ti khon "Thu nhp khc" m theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng khon doanh thu, thu nhp khc c nhn trong nm bo co. - Ct (5): L gi tr cc khon dch v, chi ph khc nhn t doanh nghip lin kt c ghi nhn vo chi ph xc nh kt qu kinh doanh trong nm bo co t cc giao dch khc ngoi cc khon nu ti cc ch tiu 1, 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5.1; cn c s pht sinh N trn s k ton chi tit cc Ti khon: "Gi vn hng bn", "Chi ph bn hng", "Chi ph qun l doanh nghip", "Chi ph khc" v cc Ti khon khc c lin quan n dch v khc mua ca doanh nghip lin kt m theo tng phng php xc nh gi, tng bn lin kt v tng dch v trong nm bo co. PHN B: K KHAI MI QUAN H VI TNG BN LIN KT - Ct (1): in s th t ca tng bn lin kt. - Ct (2): K khai y tn ca tng bn lin kt. - Ct (3): K khai y a ch ca tng bn lin kt. - Ct (4): K khai m s thu ca tng bn lin kt (nu c). - Ct (5): Cn c vo cc quy nh ti Khon 4, iu 3, Phn A Thng t ny, doanh nghip k khai mi quan h vi tng bn lin kt ng ng bng cch nh du (X) vo ct v dng tng ng nh sau: - Ct 5 (A): Trng hp lin kt theo quy nh ti im a, Khon 4, iu 3, Phn A ca Thng t ny. - Ct 5 (B): Trng hp lin kt theo quy nh ti im b, Khon 4, iu 3, Phn A ca Thng t ny.

39
- Ct 5 (C): Trng hp lin kt theo quy nh ti im c, Khon 4, iu 3, Phn A ca Thng t ny. - Ct 5 (D): Trng hp lin kt theo quy nh ti im d, Khon 4, iu 3, Phn A ca Thng t ny. - Ct 5 (E): Trng hp lin kt theo quy nh ti im e, Khon 4, iu 3, Phn A ca Thng t ny. - Ct 5 (F): Trng hp lin kt theo quy nh ti im f, Khon 4, iu 3, Phn A ca Thng t ny. - Ct 5 (G): Trng hp lin kt theo quy nh ti im g, Khon 4, iu 3, Phn A ca Thng t ny. - Ct 5 (H): Trng hp lin kt theo quy nh ti im h, Khon 4, iu 3, Phn A ca Thng t ny. - Ct 5 (I): Trng hp lin kt theo quy nh ti im i, Khon 4, iu 3, Phn A ca Thng t ny. - Ct 5 (J): Trng hp lin kt theo quy nh ti im j, Khon 4, iu 3, Phn A ca Thng t ny. - Ct 5 (K): Trng hp lin kt theo quy nh ti im k, Khon 4, iu 3, Phn A ca Thng t ny. - Ct 5 (L): Trng hp lin kt theo quy nh ti im l, Khon 4, iu 3, Phn A ca Thng t ny. - Ct 5 (M): Trng hp lin kt theo quy nh ti im m, Khon 4, iu 3, Phn A ca Thng t ny.

40

PH LC 2- GCN/CC MT S CNG THC THAM KHO P DNG PHNG PHP XC NH GI TH TRNG (Ban hnh km theo Thng t s 66/2010/TT-BTC ngy 22 thng 4 nm 2010) A. NGUYN TC P DNG CC CNG THC Cc cng thc c nu ti Ph lc ny phn nh cch tnh c bn nht c p dng theo s liu k ton ph hp vi chun mc k ton Vit Nam. Trong khi thc hin phn tch so snh v iu chnh khc bit, doanh nghip c th thm (+) hoc bt (-) mt s ch tiu cu thnh doanh thu, chi ph hoc ti sn trong mu s hoc t s ca cng thc tnh nhng phi m bo cc yu t cu thnh trong t s v mu s ca cng thc tnh t sut ca giao dch lin kt tng t nh cc yu t cu thnh trong t s v mu s ca cng thc tnh t sut ca giao dch c lp c chn so snh. Cc ch tiu c thm hoc bt phi c hch ton r rng theo quy nh ca ch k ton. V d: Gi s doanh nghip A l doanh nghip lin kt v doanh nghip B l doanh nghip c lp c cc s liu k ton c dng so snh v t sut nh sau: q Doanh thu thun Gi vn hng bn Chi ph bn hng Chi ph qun l chung Chi ph bn hng v qun l chung (hch ton chung) Chi ph li tin vay Li nhun thun 150 50 50 0 140 A 800 550 B 900 600 60 100

Gi s cn so snh tnh t sut c lin quan n gi vn hng bn v li nhun gp th gi tr v li nhun gp (c tnh bng doanh thu thun - gi vn hng bn) ca A v B khng c khc bit nn c th s dng cng thc c bn tnh. Gi s cn so snh t sut sinh li (hiu qu sn xut kinh doanh) gia A v B, do khc bit v vic A phi tr chi ph li tin vay nn khi tnh t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn doanh thu thun, doanh nghip c th iu chnh tnh t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn doanh thu thun trc khi tr chi ph li tin vay nh sau: - T sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn doanh thu thun trc khi tr chi ph li tin vay ca A: (50 + 50): 800 x 100% = 12,5% - T sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn doanh thu thun trc khi tr chi ph li tin vay ca B:

41
140: 900 x 100% = 15,556% B. CNG THC TNH T SUT THEO TNG PHNG PHP XC NH GI 1. Phng php gi bn li Gi tr sn phm mua vo t giao dch lin kt c xc nh da trn cng thc sau: Gi tr sn phm mua vo = [Dt - (Dt x td)] - Ck Trong : a) Dt: Doanh thu thun; b) Ck: Chi ph khc c lin quan n vic mua sn phm (v d: chi ph vn chuyn, thu, ph khu nhp khu...) pht sinh ngoi phm vi giao dch lin kt. c) td: T sut li nhun gp trn doanh thu thun c xc nh theo cng thc: T sut li nhun gp trn doanh thu thun = Doanh thu thun - Gi vn hng bn ------------------------------------------------ x 100% Doanh thu thun 2. Phng php gi vn cng li 2.1. Gi bn ra ca sn phm trong giao dch lin kt c xc nh da trn cng thc: Gi bn ra = Z + (Z x tc) Trong : a) Z: Gi vn (hoc gi thnh) ca sn phm c bn ra bao gm chi ph sn xut trc tip v gin tip; Trong trng hp cn thit, m bo tnh tng ng v s liu k ton gia giao dch c lp c chn so snh v giao dch lin kt: Z = Gi vn hng bn + Chi ph bn hng + Chi ph qun l doanh nghip b) tc: T sut li nhun gp trn gi vn c tnh theo cng thc: Doanh thu thun - Z T sut li nhun gp trn gi vn = -------------------------Z 2.2. Cch tnh li Z cn c vo phng php gi vn cng li trong trng hp doanh thu phn nh theo gi th trng: Doanh thu thun Z = --------------------------1+ tc 3. Phng php so snh li nhun 3.1. Cng thc tnh t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn doanh thu thun: EBT x 100%

42
T sut EBT = Trong : a) EBT: thu nhp thun t hot ng kinh doanh trc thu thu nhp doanh nghip. Trong trng hp cn thit m bo tnh tng ng v s liu k ton gia giao dch c lp c chn so snh v giao dch lin kt, EBT c th bao gm c chi ph li tin vay hoc chi ph khu hao ti sn. b) Dt: doanh thu thun t hot ng kinh doanh. 3.2. Cng thc tnh t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn tng chi ph hot ng kinh doanh: T sut thu nhp thun trc trn tng chi ph Trong : Thu nhp thun = Doanh thu thun - Tng chi ph. b) Tng chi ph: l ton b chi ph hp l c tr. Trong trng hp cn thit m bo tnh tng ng v s liu k ton gia giao dch c lp c chn so snh v giao dch lin kt, tng chi ph c th khng bao gm thu khu tiu th (v d: thu tiu th c bit). 3.3. Cng thc tnh t sut thu nhp thun trc thu thu nhp doanh nghip trn ti sn, c tnh theo cng thc: T sut thu nhp thun trc trn ti sn Trong : a) Ti sn s dng to ra thu nhp thng bao gm cc loi ti sn c s dng trong hot ng sn xut kinh doanh bao gm c ti sn c nh v ti sn lu ng. S liu v ti sn c tnh l s trung bnh cng ca s d u k v s d cui k. T s ca php tnh trn khng bao gm cc khon thu nhp t hot ng u t (v d: thu nhp c chia t vic u t gp vn vo hot ng lin doanh, lin kt ti mt doanh nghip khc). Tng t, mu s ca php tnh cng khng bao gm gi tr ti sn c s dng cho hot ng u t (v d: vn gp lin doanh, lin kt). 4. Phng php tch li nhun Cng thc phn b li nhun theo t l chi ph ng gp: Li nhun phn b Cho doanh nghip Trong : = Tng li nhun --------------------------Tng chi ph ng gp x Phn chi ph ng gp ca doanh nghip Thu nhp thun trc thu TNDN Ti sn s dng to ra thu nhp thu thu nhp doanh nghip = -------------------------------------------- x 100% Thu nhp thun trc thu TNDN x 100% Tng chi ph thu thu nhp doanh nghip = ------------------------------------------------------------- x 100% Dt

43
a) Chi ph ng gp ca doanh nghip: bao gm chi ph bng tin, bng dch v v cc ti sn khc c quy i thnh gi tr bng tin. b) Tng chi ph ng gp: tng s chi ph ng gp ca cc bn tham gia trong giao dch. c) Tng li nhun: li (l) trc thu thu nhp doanh nghip c to ra t giao dch lin kt. C. CCH TNH T PHN V, BCH PHN V XC NH BIN GI TH TRNG CHUN 1. Cch tnh t phn v 1.1. Cch tnh + Lp mt vng tnh trong Excel l cc cha cc gi tr v mc gi hoc t sut xc nh c (c th l mt ct hoc mt dng). + Di chuyn n mt vng khc v thc hin lnh Quartile tm cc phn v tng ng, c th: QUARTILE (Vng cn tnh,tham s) - Vng cn tnh: L vng cha cc gi tr v mc gi hoc t sut. - Tham s: Nhn cc gi tr tng ng 0, 1, 2, 3, 4. + T phn v th nht l gi tr ca hm QUARTILE vi tham s bng 1. + T phn v th ba l gi tr ca hm QUARTILE vi tham s bng 3. + Khong tin cy l khong gi tr t t phn v th nht n t phn v th ba. 1.2. V d minh ho V d: Trong nm 200x, doanh nghip A la chn c cc doanh nghp c lp so snh c cc s liu v t sut li nhun thun trn ti sn l: 1; 1.25; 1.25; 1.5; 1.5; 1.75; 2; 2; 2; 2.25; 2.5; 2.75; 3. Xc nh khong tin cy ca cc gi tr trn nh sau: A Gi tr t sut tm c 1 1.25 1.25 1.5 1.5 1.75 2 2 T phn v th nht T phn v th ba S trung v B Xc nh t phn v = QUARTILE(A2:A14,1) = QUARTILE(A2:A14,3) = QUARTILE(A2:A14,2) C

44
2 2.25 2.5 2.75 3 T ta xc nh c khong tin cy ca cc gi tr t sut l khong gi tr gia t phn v th nht v th ba: (1.5;2.25), s trung v: 2. 2. Cch tnh bch phn v (dng hm Percentile trong Microsoft Excel) 2.1. Cch tnh + Lp mt vng tnh trong Excel l cc cha cc gi tr v mc gi hoc t sut xc nh c (c th l mt ct hoc mt dng). + Di chuyn n mt vng khc v thc hin lnh Percentile tm cc phn v tng ng, c th: PERCENTILE (Vng cn tnh, tham s) - Vng cn tnh: L vng cha cc gi tr v mc gi hoc t sut. - Tham s: Nhn cc gi tr tng ng t 0 n 1. + Bch phn v th 25 l gi tr ca hm PERCENTILE vi tham s bng 0.25 (Bch phn v th 25 tng ng vi t phn v th nht ca php ton thng k xc sut t phn v). + Bch phn v th 75 l gi tr ca hm PERCENTILE vi tham s bng 0.75 (Bch phn v th 75 tng ng vi t phn v th ba ca php ton thng k xc sut t phn v). + Bch phn v th 50 (s trung v) l gi tr ca hm PERCENTILE vi tham s bng 0.5 + Khong tin cy l khong gi tr t bch phn v th 25 n bch phn v th 75. 2.2. V d minh ho V d: Ta cng c cc s liu nh v d phn 1: A Gi tr t sut tm c 1 1.25 1.25 1.5 1.5 1.75 B Xc nh bch phn v Bch phn v th 25 Bch phn v th 75 Bch phn v th 50 = PERCENTILE(A2:A14,0.25) = PERCENTILE(A2:A14,0.75) = PERCENTILE(A2:A14,0.5) C

45
2 2 2 2.25 2.5 2.75 3 T ta xc nh c khong tin cy ca cc gi tr t sut l khong gi tr gia bch phn v th 25 v bch phn v th 75: (1.5;2.25.) v s trung v: 2.