Professional Documents
Culture Documents
a1) Cách xưng hô ở khổ 1, tác giả sử dụng đại từ “tôi”, ở khổ 4 dùng đại từ “ta”, thể hiện sự thay đổi vận
động trong mạch cảm xúc và tư tưởng của tác giả. Nếu như ở phần đầu, “tôi “ chỉ thể hiện những tâm sự
tình cảm cá nhân, những xúc động cá nhân trước cuộc đời, trước quê hương đất nước thì đến cuối bài, khi
nói lên ước nguyện của mình, nhà thơ dùng đại từ “ta”, “ta” là một người nhưng cũng là tất cả mọi người,
sự chuyển đổi ngôi nhân xưng đã có tác dụng tạo sự đồng cảm, cổ vũ khích lệ động viên đối với người đọc
nhiều thế hệ. Nhà thơ kêu gọi mọi người “dù là tuổi hai mươi, dù là khi tóc bạc” hãy biết làm nhiều việc tốt
chỉ nhỏ thôi nhưng cũng góp phần cống hiến làm đẹp cho cuộc đời, cho đất nước.
a2) Hình ảnh bông hoa, con chim, nốt nhạc trầm được tác giả lặp lại các hình ảnh ở khổ đầu (điệp cấu trúc)
để thể hiện ước nguyện của mình.
+ Một tiếng chim hót trong muôn ngàn giọng hót của loài chim tuy bé nhưng cũng góp phần ngợi ca đất
nước
+ Làm một nhành hoa trong vườn hoa ngàn hương sắc của dân tộc mong đem lại một chút sắc, một
chút hương cho đất nước
+ Làm “nốt trầm” trong bản hòa tấu muôn điệu nhạc của đất nước, “nốt trầm” ấy có sức xao xuyến
ngân vang, dao động hồn người.
→ Đây là khát vọng cống hiến chân thành tuyệt đối của nhà thơ, biết không thể kéo dài sự sống nhưng
ông vẫn luôn muốn cuộc đời có ý nghĩa
b) Khổ 5
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
b1) Tác giả ước nguyện làm một “mùa xuân nho nhỏ” lặng lẽ âm thầm dâng hiến toàn bộ tâm hồn, trí tuệ,
sức lực và toàn bộ sự sống của mình góp chút công sức nhỏ bé cho quê hương, đất nước. Từ láy “nho nhỏ”
được tác giả dùng càng có ý nghĩa khiêm nhường, dễ thương, đáng trân trọng.
b2) Điệp từ cấu trúc “Dù là” → khẳng định khi còn trẻ, còn sức lực khi mới tham gia cách mạng, mới tập
làm thơ, ông đã cống hiến hết mình, đến nay sức tàn lực kiệt sắp trở về với cát bụi, ông vẫn luôn mong
muốn cống hiến cho đời.
* Bài thơ được viết 1 tháng trước khi ông qua đời nhưng vẫn không gợn một chút băn khoăn về bệnh tật,
những suy nghĩ riêng tư cho bản thân mà chỉ lặng lẽ cháy bỏng được khát khao dâng hiến.
4. Lời ngợi ca quê hương đất nước qua lời ca xứ Huế (khổ 6)
Mùa xuân – ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.
a) Đến đây ta không thấy ông cầm bút nữa, mà thấy ông như đang ôm đàn gõ phách hát vang bài ca mùa
xuân, bài ca cuộc sống.
Khổ thơ nghe như một lời từ biệt, đó là bài ca từ biệt của người xa quê, của mối tình sâu thẳm không
nói lên lời.
b) Điệu “Nam ai, Nam bình” vốn buồn thương ai oán nhưng điệu ca của Thanh Hải ấm áp tình người, chữ
“mình” và “tình” nồng thắm, hòa quyện giữa cá nhân và cộng đồng, giữa Huế với cả nước, có thể nói
tác giả đã hát khúc ca đi vào cõi vĩnh hằng.
** Khổ cuối như một nhịp láy lại của khúc ca dịu dàng đằm thắm, tăng giá trị biểu cảm của các câu trên
đem lại thi vị của Huế đằm thắm, thiết tha.
III. Tổng kết
- Nghệ thuật: thơ 5 chữ gắn với làn điệu dân ca, hình ảnh thiên nhiên, giản dị, gợi cảm, so sánh ẩn dụ,
sáng tạo. Câu từ bài thơ chặt chẽ, từ mùa xuân đất trời → đất nước → con người. Giọng thơ nhẹ nhàng,
tha thiết, nhạc điệu trong sáng, cảm xúc của tác giả phù hợp với từng đoạn :
+ Đoạn đầu vui say sưa
+ Đoạn giữa: trầm lặng, hơi trang nghiêm
+ Đoạn cuối: thiết tha
- Nội dung: bài thơ là tấm lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời, thể hiện ước
nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, góp một mùa xuân nho nhỏ của mình vào
mùa xuân lớn của dân tộc.