Luận văn Giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên Việt Nam hiện nay

Lun vn Gio dc l lun chnh tr cho sinh vin Vit Nam hin nay
m u 1. Tnh cp thit ca ti Sinh vin l nhng thanh nin to ngun cho i ng tr thc, l rng ct, l ch nhn tng lai quan trng ca nc nh. H rt cn c quan tm o to, gio dc, bi dng v mi mt v to mi iu kin tr thnh nhng ngi tiu biu cho th h con ngi mi Vit Nam. Trong s nghip cch mng, ng ta lun nh gi cao vai tr ca thanh nin ni chung, thanh nin sinh vin ni ring. Ngh quyt Trung ng 7, Kho X ca ng tip tc khng nh vai tr to ln : Thanh nin l lc lng x hi to ln, mt trong nhng nhn t quan trng quyt nh tng lai, vn mnh dn tc... cng tc thanh nin l vn sng cn ca dn tc1. ng v Nh nc ta lun quan tm n cng tc gio dc LLCT cho thanh nin nhm gio dc l tng cch mng, nng cao bn lnh chnh tr, xy dng nhng lp ngi k tc trung thnh vi l tng ca ng v ca cch mng Vit Nam c lp dn tc gn lin vi CNXH. Bo co chnh tr ti i hi X ca ng khng nh: Coi trng bi dng cho hc sinh, sinh vin kht vng mnh lit xy dng t nc giu mnh, gn lin lp nghip bn thn vi tng lai ca cng ng, ca dn tc, trau di cho hc sinh, sinh vin bn lnh, phm cht v li sng ca th h tr Vit Nam hin i2. Gio dc LLCT cho sinh vin Vit Nam trong thi k i mi c nhiu thun li song cng ng trc khng t kh khn, thch thc. C ch th trng to iu kin cho s nng ng, sng to ca sinh vin c pht huy nhng tnh cht cnh tranh khc lit ca n li sinh ra tm l sng bi ng tin, bt chp o l, coi thng cc gi tr nhn vn. M rng giao lu hi nhp quc t n c gi lnh nhng cng khng trnh khi gi c lt vo nht l s li dng ca k ch thc hin m mu din bin ha bnh m i tng chnh l th h tr trong c sinh vin. Di tc ng tiu cc ca c ch th trng, ca hi nhp vi th gii, ca m mu din bin ha bnh... mt s
1
ng Cng sn Vit Nam, Vn kin Hi ngh ln th by Ban chp hnh Trung ng kho X, H, 2008, tr.35-36. ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi ng ln th X, Nxb. CTQG, H, 2006, tr. 207.
sinh vin xa ri l tng cch mng, gim st tnh cm, o c cch mng. Cuc cch mng khoa hc - cng ngh v tin hc dn n s bng n thng tin: tng s kin thc khoa hc ca nhn loi c 2 n 3 nm li tng gp i; phng tin k thut ngy cng hin i, ngy cng c s dng rng ri; tc truy n b thng tin nhanh cha tng thy, nht l thng tin trn m ng internet rt a dng, phong ph v tng 30% mi thng. Trong iu kin nh vy, gio dc LLCT cho sinh vin khng ch c vai tr quan tr ng trong cung cp thng tin m quan tr ng hn l vi c nh hng x l thng tin. Nh s ch o st sao ca ng v Nh nc, ca lnh o B Gio dc v o to, vic gio dc LLCT trong cc trng i hc nhng nm gn y c nhiu i mi ni dung, chng trnh, phng php dy - hc v quy trnh kim tra, nh gi kt qu hc tp cc mn LLCT ca sinh vin. iu gp phn to nn nhng sinh vin tin tin c nhn thc tt v thc chnh tr cao, vn ln lp thn, lp nghip, pht huy truyn thng cch mng ca dn tc... Tuy nhin, so vi yu cu pht trin t nc trong thi k cch mng khoa hc cng ngh, y mnh CNH,HH v tng cng hi nhp quc t hin nay th cht lng gio dc LLCT cho sinh vin cn cha ngang tm. Ngh quyt Trung ng su, Kho IX nh gi: Vn bc xc nht trong gio dc nc ta hin nay l cht lng gio dc ton din, trc ht l cht lng gio dc chnh tr, l tng, o c v li sng, c bit bc cao ng, i hc1. Nhn chung, cng tc gio d c LLCT cc trng i hc vn cn nhiu yu km. Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh Trung ng ng Kho X nh gi: Chng trnh, ni dung, phng php gio dc LLCT trong nh trng chm i mi, cha theo kp trnh pht trin v yu cu x hi2. Ni dung, chng trnh cha ch ng mc n chc nng phng php lun, cha cp nht kp thi nhng thnh tu mi nht ca khoa hc hin i
1
ng Cng sn Vit Nam, Vn kin Hi ngh Trung ng 6, Kho IX, Nxb. CTQG, H, 2002, tr.40. ng Cng sn Vit Nam. Vn kin Hi ngh Trung ng 5, kho X. Nxb. CTQG. H Ni, 2007, tr.37.
v cha m bo tnh lgic. Phng php ging dy thiu hp dn, vic p dng phng php ging dy tch cc cha c nhiu ging vin vn dng c hiu qu. Trong gi tho lun, thng rt t nht, hi ht, mang tnh hnh thc, i ph. Trong khu nh gi kt qu hc tp cha thc s khoa hc, thiu cng bng... Nhng hn ch nu trn lm gim tnh hng th ca sinh vin khi hc cc mn LLCT. T , khng thy r tnh hu ch ca vic hc l lun, xem nh gio dc LLCT cho sinh vin. ng lo ngi l, mt b phn sinh vin c biu hin th ng v th chnh tr. Mt s sinh vin do thiu bn lnh, kinh nghim trong cuc sng li gp phi tc ng t nhng thng tin xu, c hi lan truyn trn internet, nhng m mu v hnh ng chng ph quyt lit ca cc th lc th ch mt phng hng chnh tr, m nht v l tng cch mng. Nguy him hn, do s tip xc vi mt s quan im, t tng, vn ho, ngh thut, li sng khng ph hp t b n ngoi, mt s sinh vin dao ng v lp trng, o tng v nn dn ch phng Ty vi ch trng a nguyn, a ng. ng ta nhn nh trong Hi ngh Trung ng 2 kho VIII: c bit ng lo ngi l trong mt b phn hc sinh, sinh vin c tnh trng suy thoi o c, m nht v l tng, theo li sng thc dng, thiu hoi bo lp thn, lp nghip1. Trn c s nghin cu l lun v thc tin, cn tm ra nhng gii php kh thi gp phn hu hiu vo vic nng cao cht lng gio d c LLCT cho sinh vin, nhm p ng ngy cng tt hn yu cu nng cao cht lng ngun nhn lc trong s nghip CNH, HH, hng ti mc tiu Dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh, thc hin l tng ca ng c lp dn tc gn lin vi CNXH. V i nhng l do nu trn, chng ti la chn v thc hin ti Gio dc LLCT cho sinh vin Vit Nam hin nay (Qua kho st cc trng i hc H Ni). 2. Tnh hnh nghin cu lin quan n ti 2.1. Tnh hnh nghin cu trong nc lin quan n ti Vit Nam nhng nm qua, ch o gio dc LLCT cho sinh vin c
1
ng Cng sn Vit Nam, Vn kin Hi ngh Trung ng 2, kho VIII, Nxb CTQG, H, 1997, tr. 24.
cp trong nhiu ngh quyt ca ng; vn bn, quyt nh ca Chnh ph, ca B Gio dc v o to nhm nng cao cht lng, hiu qu gio dc LLCT trong h thng cc trng i hc, cao ng. c hng trm cng trnh (k yu hi tho, lun vn, lun n, bi vit trn cc tp ch v nht l cc cun sch...) bn v ti ny nhng gc , kha cnh khc nhau tp trung mt s hng nghin cu c bn sau y: Th nht, nghin cu v gio dc LLCT ni chung v gio dc LLCT cho cn b, ng vin. Theo hng ny c cc cng trnh tiu biu nh: sch i mi cng tc gio dc chnh tr t tng cho cn b, ng vin c s ca TS. V Ngc Am (2003); sch trch dn nhng bi vit ca H Ch Minh (2007) V cng tc gio dc LLCT; bi vit trn Tp ch T tng - Vn ho (s 6) ca TS. o Duy Qut (2006) v i mi ton din, nng cao cht lng hiu qu cng tc gio dc LLCT trong tnh hnh mi; bi vit trn Tp ch Tuyn gio (s 11) ca GS.TS. Mch Quang Thng (2008), Phng php o to v bi dng cn b LLCT theo quan im H Ch Minh; ti cp B M s B08 22 do PGS.TS. Ng Ngc Thng ch nhim (2008), Vn dng TTHCM v cng tc gio dc LLCT trong h thng cc trng chnh tr nc ta giai on hin nay; Lun n Tin s Trit hc ca Nguyn nh Tri (2001) v Nng cao nng lc t duy l lun cho cn b, ging vin l lun MLN cc trng chnh tr tnh; Lun vn Thc s Chnh tr hc ca Lng Vn Thng (2004) v Vai tr gio dc LLCT trong vic nng cao nng lc t duy l lun cho cn b c s tnh Lng Sn hin nay ;... Th hai, nghin cu v vai tr, c s khoa hc ca cng tc gio dc LLCT cho sinh vin cc trng cao ng v i hc c cc cng trnh tiu biu: B Gio dc v o to (2002), K yu hi tho khoa hc i mi ging dy, hc tp mn Trit hc MLN trong cc trng i hc ton quc; B Gio dc v o to (2007), K yu hi tho khoa hc Gim ti, nng cao cht lng dy v hc cc mn khoa hc MLN, TTHCM (trong cc trng i hc, cao ng); n i mi phng php ging dy cc mn
khoa hc MLN, TTHCM trong cc trng i hc v cao ngca B Gio dc v o to (2007)... Th ba, tm hiu cc vn l lun v thc tin v dy v hc cc mn MLN trong cc trng i hc c cc cng trnh tiu biu nh: sch ca TS. Nguyn Duy Bc (Ch bin) (2004), Mt s vn l lun v thc tin v dy v h c mn MLN v TTHCM trong trng i hc; Tham lun ca tc gi Bnh Tin Long (2008), Nng cao cht lng, hiu qu cng tc t tng cho hc sinh, sinh vin trong giai on hin nay: thc trng, nguyn nhn v gii php trong K yu Hi tho khoa hc Ban Tuyn gio Trung ng; ti cp c s Hc vin CTQG H Ch Minh, m s GNV.07 -47 do ThS. Dng Trung Trung ch nhim (2007), thc chnh tr ca sinh vin cc trng i hc v cao ng trn a bn H Ni; bi vit trn Tp ch LLCT v Truyn thng s 11 ca TS. Trn th Anh o (2006), Th c trng v nhn thc chnh tr - t tng ca sinh vin Hc vin Bo ch v Tuyn truyn hin nay ; bi vit trn Tp ch Tuyn gio s 11 ca tc gi Trn Khi nh (2008), Cng tc gio dc phm cht chnh tr, o c, li sng cho sinh vin trng i hc Ty Nguyn; Lun n tin s Trit hc ca Hong Anh (2006), Gio dc l lun MLN vi vic hnh thnh v pht trin nhn cch sinh vin Vit Nam trong iu kin kinh t th trng hin nay; Lun vn thc s trit hc ca Nguyn Th Luyn (2005), Vn gio dc th gii quan duy vt bin chng cho sinh vin cc trng i hc, cao ng H Ni hin nay; Lun vn Thc s Khoa hc Chnh tr ca Trn Th Hu (2008), Nng cao nng lc th gii quan khoa hc cho sinh vin trng i hc Hng c - Thanh Ha hin nay v.v... Th t, tp trung nghin cu nhiu nht l vn i mi ni dung, chng trnh, phng php, hnh thc gio dc LLCT cho sinh vin. Theo hng ny c cc cng trnh tiu biu nh: sch ca tc gi Lng Gia Ban (Ch bin), (2002), Gp phn nng cao cht lng ging dy v i m i ni dung chng trnh cc mn khoa hc MLN, TTHCM; sch ca tp th tc gi L Xun Nam, L Thanh Sinh, Nguyn Thanh, Lng Minh C, 6
Hong Trung (ng ch bin), (2002), Mt s kin trao i v phng php ging dy cc mn khoa hc MLN i hc v cao ng; sch do tc gi Lng Gia Ban (Ch bin), (2002), Gp ph n nng cao cht lng ging dy v i mi ni dung chng trnh cc mn khoa hc MLN, TTHCM; bi vit ng trn Tp ch Gio dc s 48 ca tc gi inh Xun Khoa (2003), i mi phng php dy hc i hc - nhng kh khn v gii php; bi vit trn Tp ch Gio dc s 20 ca hai tc gi Nguyn Ngc H i, Phm Minh Hng (2005), Vn i mi phng php ging dy trng i hc; bi vit trn Tp ch Trit hc s 2 ca tc gi Dng Ph Hip (2007), Tip tc i mi nghin cu v ging dy trit hc nc ta; ti cp trng do tc gi Trn Th Tuyt ch nhim (2006): on Thanh nin cng sn H Ch Minh vi vic gio dc chnh tr v nh hng t tng sinh vin trong trng i hc (i hc Quc gia H Ni, m s: N.04.34); Lun vn Thc s Khoa hc Chnh tr ca Tng Th Tm, (2008), Vn dng phng php dy - hc tch cc vo ging dy LLCT trong cc trng cao ng Thi Nguyn hin nay; v.v... Cc cng trnh trn hoc mi ch cp n c s ca gio dc LLCT hay bn v dy v hc cc mn khoa hc MLN, TTHCM hoc l cp n vic i mi gio dc LLCT mt gc hp (ni dung, chng trnh, hnh thc, phng php...) hay ch n gin l nhng suy ngh ban u v ti ny trong phm vi mt trng i hc (i hc Hng c Thanh Ho, i hc Ngoi ng H Ni, Hc vin Bo ch v Tuyn truyn...). 2.2. Tnh hnh nghin cu mt s nc trn th gii lin quan n ti 2.2.1. Trung Quc Trung Quc c rt nhiu cng trnh nghin cu v l lun v gio dc LLCT cho sinh vin tiu biu nh: Bi vit ca tc gi Ung Tn Nghin (2003), Ba phng php lun trong nghin cu vn Trung Quc ho trit hc mcxt ng trn Tp ch Trit hc Trung Quc s 12. Bi vit ny cp n nhng vn nh: m 7
rng tm nhn, ch r ni hm hon chnh v ngha su xa ca vn Trung Quc ho trit hc mcxt; m rng lnh vc, nm vng ni dung phong ph ca vn Trung Quc ho trit hc mcxt; phng php sng to, a vic nghin cu vn Trung Quc ho trit hc mcxt ln tm tng kt quy lut. Bi vit Tng thut v nhng im nng v l lun Trung Quc nm 2006 do Nguyn Th Tuyt bin dch (Tp ch Nhng vn chnh tr - x hi s 7+8/2007). Bi vit cp n nhng vn l lun ang thu ht s quan tm nghin cu trn nhiu lnh vc t trit hc, lut hc, chnh tr hc, kinh t hc n tm l hc, s hc... Trong , trit hc c t ln hng u vi nhng im nng l: Quan h gia quan im pht trin mt cch khoa hc v trit hc mc xt; Quan h gia ch ngha Mc v vn tnh hin i; trit hc sinh thi v trit hc chnh tr. Cun sch ca Cc cn b, Ban Tuyn hun Trung ng ng Cng sn Trung Quc (2005), Cng tc tuyn truyn t tng trong thi k mi. y l cun sch c tnh cht gio khoa nghip v chuyn ngnh cng tc t tng ni chung, cng tc tuyn truyn ni ring ni v vai tr, v tr, nhim v ca cng tc l lun v kinh nghim, k nng cng tc tuyn truyn t tng ca ng Cng sn Trung Quc hin nay... c bit, gio dc LLCT cho sinh vin c bi vit Nhng gi t tuyn u ging dy l lun mcxt (Tp ch Cu th s 24/2005 c tc gi Nguyn c Sm bin d ch trn tp ch Nhng vn chnh tr - x hi s 16/2006). Bi vit ny phn nh nhng kh khn, hn ch trong gio dc LLCT cc trng i hc ca Trung Quc (i hc Bc Kinh, i hc Thanh Hoa, i hc Nam Khai, i hc Nhn dn Trung Quc, i hc Nng nghip Trung Quc, i hc Kinh t mu dch i ngoi Trung Quc, i hc Kinh t ti chnh php lut Trung Quc...) v nu ln mt s gii php nhm thc y mn hc l lun mcxt ra khi tnh trng lun qun hin nay. v.v... 2.2.2. Cng ho dn ch nhn dn Lo Cng ho dn ch nhn dn Lo c nhiu cng trnh nghin cu v gio dc LLCT cho cn b, ng vin. Tiu biu l: Bi vit ca tc gi Bun Nhng 8
Vo L Cht (2005), Nng cao cht lng xy dng bi dng i ng cn b lnh o, qun l p ng yu cu ca s nghip i mi ca ng trn Tp ch LLCT - Hnh chnh Lo (s 1). Bi vit ca TS. Tra Ln Nhia Pao H (2005), Mi nm vi s pht trin ca Hc vi n Chnh tr v Hnh chnh Quc gia Lo, Tp ch LLCT - Hnh chnh Lo (s 1). Bi vit ca PGS. S Mt Thong Sm Pha Nt (2007), Vai tr ca ngi thy trong iu kin mi, Tp ch LLCT - Hnh chnh Lo (s 6 ). V lun vn, lun n c: Lun n Tin s trit hc ca Bun Pht Xu Ly Vng Xc (1994), Nng cao trnh t duy l lun cho cn b ng vin ng nhn dn cch mng Lo trong giai on hin nay; Lun vn Thc s Khoa hc Chnh tr ca Khm Phn Mun Chn My Xay (2008), Nng cao nng lc gio d c LLCT trng chnh tr tnh Bo Ly Khm Xay nc Cng ha Dn ch Nhn dn Lo hin nay; v.v... Tuy nhin, gio d c LLCT cho sinh vin th hu nh khng c. C th ni, cha c cng trnh khoa hc no nghin cu trc tip v ton din v ti: Gio dc LLCT cho sinh vin Vit Nam hin nay (Qua kho st cc trng i hc H Ni). 3. Mc ch v nhim v nghin cu ca ti 3.1. Mc ch ca ti Trn c s nghin cu l lun v tng kt thc tin cng tc gio dc LLCT cho sinh vin cc trng i hc nc ta nhng nm gn y, ti xut mt s phng hng, gii php nng cao cht lng gio dc LLCT cc trng i hc nhm gp phn to ra i ng tr thc va hng va chuyn p ng nhu cu thi k y mnh CNH, HH, pht trin kinh t tri thc, tch cc v ch ng hi nhp quc t. 3.2. Nhim v ca ti - H thng ho v pht trin mt s vn l lun v gio dc lun chnh tr cho sinh vin Vit Nam;
- nh gi thc trng gio dc lun chnh tr cho sinh vin Vit Nam hin nay qua kho st gio dc lun chnh tr cho sinh vin mt s trng i hc H Ni; - xut c cn c khoa hc mt s phng hng, gii php nng cao cht lng gio dc LLCT cho sinh vin Vit Nam hin nay. 4. i tng nghin cu v phm vi kho st ca ti 4.1. i tng nghin cu ca ti ti nghin cu kh ton din cc yu t trong h thng gio dc LLCT cho sinh vin Vit Nam hin nay nh ch th gio dc, mc tiu, chng trnh, ni dung, phng php, hnh thc, phng tin gio dc v nht l i tng gio dc l cc sinh vin i hc h chnh quy tp trung, ch yu tui 18-23. 4.2. Phm vi kho st ca ti ti tin hnh kho st cng tc gio dc LLCT cho sinh vin mt s trng i hc trn a bn Thnh ph H Ni theo i din cc nm (t nm th nht n nm th 5) ca cc khi trng sau: - Khi trng kinh t - k thut: i hc Cng nghip H Ni, i hc Thng mi, Hc vin K thut Qun s... - Khi trng x hi v nhn vn: i hc Quc gia H Ni, Hc vin Bo ch v Tuyn truyn, Hc vin Cnh st nhn dn... Thi gian nghin cu tp trung vo cng tc gio dc LLCT cho sinh vin t nm 2004 n nay (t khi B Gio dc v o to (GD-T) ban hnh quyt nh 02/2004/Q-BGD & T v vic sinh vin cc trng i hc, cao ng h chnh quy phi thi cui kha cc mn khoa hc MLN, TTHCM). 5. C s l lun v phng php nghin cu 5.1. C s l lun ti da vo phng php lun ch ngha duy vt bin chng v ch ngha duy vt lch s, TTHCM, nhng quan im ca ng v Nh nc ta
10
ng thi c k tha cc kt qu nghin cu ca cc tc gi trong v ngoi nc v gio dc LLCT ni chung, gio dc LLCT cho sinh vin ni ring. 5.2. Phng php nghin cu ti ti s dng cc phng php thng dng: phn tch - tng hp, l gc - lch s, iu tra x hi hc, kho st ti liu, thng k s liu, quan st, so snh kt qu... nht l phng php iu tra x hi hc a ra nhng lun im khoa hc ca ti. ti ch trng c bit n phng php tng kt thc tin, d bo khoa hc v gio dc LLCT cho sinh vin cc trng i hc nc ta hin nay. 6. ngha l lun v thc tin ca ti 6.1. ngha l lun ca ti - Nhng lun im v kt lun ca ti s gp phn lm sng t v cung cp lun c khoa hc cho vic xc nh cc quan im v ho ch nh chnh sch ca ng v Nh nc ta v gio dc LLCT ni chung, gio d c LLCT cho sinh vin cc trng i hc nc ta hin nay ni ring. - ti cung cp thm t liu tham kho phong ph, ng tin cy cho cc nh nghin cu, qun l v vn gio dc LLCT cho sinh vin cc trng i hc nc ta. 6.2. ngha thc tin ca ti - ti gp thm kinh nghim cho ging vin LLCT, cc nh qun l, lnh o cc trng i hc v nhng ai quan tm n cng tc gio dc LLCT cho sinh vin Vit Nam hin nay. - ti xut mt s gii php kh thi gp phn nng cao cht lng gio d c LLCT cho sinh vin nc ta hin nay. 7. Kt cu tng quan ti Ngoi phn m u, kt lun, danh mc ti liu tham kho v ph lc, tng quan ti c kt cu thnh 3 chng, 7 tit.
11
Chng 1 MT S VN chung V GIO DC L LUN CHNH TR CHO SINH VIN VIT NAM
1.1. MT S KHI NIM V VAI TR GIO DC L LUN CHNH TR CHO SINH VIN
1.1.1. Mt s khi nim 1.1.1.1. Khi nim l lun chnh tr L lun tn ti v pht trin cng vi s pht trin ca tr tu loi ngi. Mi lnh vc i sng t nhin, x hi, t duy khi tr thnh i tng nghin cu ca con ngi th kt qu ca cc qu trnh nghin cu y u c th hin di hnh thc tri thc l lun vi trnh khi qut ho nht nh. Theo t in Trit hc: L lun l s tng hp cc tri thc v t nhin v x hi tch lu c trong qu trnh lch s; l H thng t tng ch o trong mt lnh vc tri thc1. H Ch Minh cng cho rng: L lun l s tng kt nhng kinh nghim ca loi ngi, l s tng hp v nhng tri thc t nhin v x hi tch tr li trong qu trnh lch s.2. L lun xut pht t thc tin v c vai tr nh hng, soi ng cho ho t ng thc tin c hiu qu hn. Theo t in ting Vit: L lun l tng kt c h thng nhng kinh nghim ca loi ngi pht sinh t thc tin chi phi v ci to thc tin3. Trong tc phm Gp phn ph phn trit hc php quyn ca Hegel vit vo nhng nm 1843 - 1844, C.Mc ch ra vai tr cc k quan trng ca l lun trong u tranh giai cp v ci bin x hi: " V kh ca s ph phn khng th thay th c s ph phn ca v kh; lc lng vt cht ch c th nh bng lc lng vt cht; nhng l lun cng s tr thnh lc lng vt cht, mt khi n thm nhp vo qun chng"4.
1
2 3 4
T in Trit hc (1976), Nxb S tht, H Ni, tr.526. H Ch Minh ton tp, tp 5, NXB CTQG, H Ni, tr.235. T in ting Vit (2000), Nxb Nng, tr. 496. C. Mc - Ph. ngghen (1995), Ton tp, T1, Nxb CTQG, H Ni, tr.580.
12
L lun ca CNMLN l v kh quan trng ca giai cp cng nhn v nhn dn lao ng ton th gii trong cuc u tranh xo b p bc, bc lt, bt cng xy dng x hi cng bng, dn ch, vn minh - XHCN. L lun ny c to nn da trn phng php lun khoa hc v cha ng tri thc ph hp quy lut khch quan trn nhiu lnh vc nh trit hc, kinh t chnh tr hc, CNXH khoa hc, x hi hc, lut hc, chnh tr hc... chnh l l lun cch mng ca giai cp v sn c xy dng d a trn s k tha c ph phn h thng l lun nhn loi trc , kt hp vi s tng kt kinh nghim ca phong tro cng nhn ca nhiu nc trn th gii. H Ch Minh cho rng: L lun ca Ch ngha Mc- Lnin l s tng kt kinh nghim ca phong tro cng nhn t trc n nay ca tt c cc nc1. Bi vy, CNMLN l h thng quan im v hc thuyt khoa hc ca C.Mc, Ph.ngghen v V.I.Lnin; l s k tha v pht trin nhng gi tr ca lch s t tng nhn loi, trn c s thc tin ca thi i; l khoa hc v s nghip gii phng giai cp v sn, gii phng nhn dn lao ng v gii phng con ngi; l th gii quan v phng php lun ca nhn thc khoa hc. C.Mc (1818-1883) v Ph.ng-ghen (1820-1895) k tha c ph phn nhng thnh tu khoa hc v nhng gi tr t tng ca nhn loi t c trc . Bng lao ng khoa hc v sng to, hai ng phn tch x hi t bn, tng kt thc tin phong tro u tranh ca giai cp cng nhn v nhn dn lao ng, t xy dng nn hc thuyt cch mng, khoa hc v nhn o gii phng giai cp, gii phng x hi, gii phng con ngi. n u th k XX, tnh hnh th gii xut hin nhng c im mi: ch ngha t bn chuyn sang giai on pht trin nh im ca n l ch ngha quc. S pht trin khng ng u ca ch ngha quc to tin cho cch mng v sn n ra mt s nc. Trc tnh hnh , V.I.Lnin (1870-1924) vn dng sng to v pht trin ton din hc thuyt ca C.Mc - Ph.ng-ghen gii quyt nhng vn c bn ca cch mng v sn. Nhng cng hin v i ca V.I.Lnin c v l lun v thc
1
H Ch Minh ton tp, tp 5, NXB CTQG, H Ni, tr.235.
13
tin gp phn lm cho h thng l lun ca C.Mc - Ph.ng-ghen ngy cng hon chnh. ghi nhn cng lao v nhng ng gp to ln ca V.I.Lnin, nhng ngi cng sn v giai cp cng nhn quc t trn trng gi hc thuyt l CNMLN. LLCT l b phn quan trng trong kho tng ca l lun ca nhn loi gii hn trong lnh vc chnh tr, phn nh mi quan h ca cc giai cp trong vic ginh v gi chnh quyn. Nh vy, LLCT c hiu l nhng vn l lun gn lin vi cuc u tranh gia cc giai cp trong vic ginh v gi chnh quyn. N phn nh tnh quy lut ca cc quan h kinh t - chnh tr - x hi, th hin li ch v thi ca giai cp i vi quyn lc nh nc. LLCT ca giai cp v sn l s khi qut tri thc nhn loi v tng kt kinh nghim ca phong tro cng nhn th gii lm cng c c lc cho vic ginh v gi chnh quyn ca giai cp cng nhn mi quc gia, dn tc. Theo L-nin, l lun c vai tr ht sc quan trng trong s nghip cch mng: Khng c l lun cch mng th cng khng th c phong tro cch mng v Ch ng no c c mt l lun tin phong hng dn th mi c kh nng lm trn vai tr chin s tin phong1. H Ch Minh cng cho rng: "ng m khng c ch ngha cng nh ngi khng c tr khn, tu khng c bn ch nam"2. Ngay t khi ra i v trong sut gn 80 nm lnh o cch mng Vit Nam, ng ta lun lun trung thnh vi CNMLN, kin nh vi l tng, lp trng, quan im v phng php ca CNMLN. T Hi ngh Trung ng thng 10 nm 1930, ng ta xc nh Ch ngha Mc- Lnin l ci gc ca ng MLN. n i hi II (1951) ng xc nh ch ngha Mc- Lnin l nn tng t tng v kim ch nam cho hnh ng ca ng. Quan im c gi vng cho n tn ngy nay. CNMLN cng vi TTHCM l h thng l lun khng th tch ri, c khng nh bn cht cch mng v khoa hc trong qu trnh cch mng Vit Nam, nht l trong qu trnh i mi va qua. i hi VII ca ng ta
1 2
V.I. Lnin (1975), Ton tp, Tp 6, Nxb Tin b, Matxcva, tr.30-32. H Ch Minh (2000), ton tp, T2, NxbCTQG, H Ni, tr.268.
14
ln u tin chnh thc khng nh s song hnh gn kt gia CNMLN v TTHCM to thnh nn tng t tng vng chc: ng ly ch ngha Mc- Lnin v TTHCM lm nn tng t tng, kim ch nam cho hnh ng1. Ngh quyt 09 ca B Chnh tr (kho VII) tip tc khng nh, khng ch l nn tng t tng v kim ch nam cho hnh ng ca ng m cn ca c cch mng Vit Nam: Ch ngha MLN, TTHCM l nn tng t tng v kim ch nam cho hnh ng ca ng ta v cho cch mng Vit Nam. Bi v, ng ta l i din cho li ch quc gia, dn tc v c vai tr lnh o cch mng bo v li ch thing ling . i hi ng ln th IX vn tip tc khng nh nc ta kin tr i ln trn con ng XHCN da trn nn tng t tng ca CNMLN, TTHCM: ng v nhn dn ta quyt tm xy dng t nc Vit Nam theo con ng XHCN trn nn tng ch ngha Mc- Lnin, TTHCM2. C th ni, ch ngha McLnin, TTHCM l si ch xuyn sut chiu di lch s cch mng Vit Nam. Thc t cch mng Vit Nam cng chng minh hng hn rng khi no chng ta vn dng nhun nhuyn v sng to h thng l lun ny th gt hi c nhiu thnh qu, v ngc li. Trong cch mng dn tc, dn ch nh vn dng sng to l lun ny m chng ta nh bi cc th lc thc dn, quc v b l tay sai; t mt nc thuc a, b xm chim, chia ct tr thnh mt quc gia c lp, thng nht ang trn pht trin. Trong thi k c nc cng tin hnh cch mng XHCN, c lc chng ta vn dng cha ng ch ngha Mc- Lnin, TTHCM nn c giai on ri vo khng hong KT - XH ko di (1975-1985). Sau cng chnh nh s nhn thc ng n v vai tr nn tng ca l lun ny v vn dng sng to n trong thc tin m chng ta a t nc thot khi khng hong v tng bc pht trin vng chc. LLCT Vit Nam hin nay l h thng nhng nguyn l ca CNMLN;
ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th VII, Nxb.S tht, H.1991, tr.127. 2 ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX, Nxb. CTQG, H.2001, tr.83.
15
TTHCM; ng li, quan im ca ng; chnh sch, php lut ca Nh nc. L lun ny phn nh tnh quy lut ca cc quan h kinh t - chnh tr x hi, th hin li ch v thi ca giai cp cng nhn v nhn dn lao ng i vi vic xy dng nh nc php quyn XHCN, l cng c quan trng cho vic bo v v xy d ng t quc Vit Nam XHCN. LLCT bao gm nhng tri thc tng hp, lin ngnh mang tnh ng, tnh giai cp r rt, ng thi c tnh khi qut ho, tru tng ho v tnh d bo khoa hc cao. iu ny khng nh vai tr v tm quan trng to ln ca n i vi nhn thc v hnh ng ca tng c nhn ni ring v s pht trin ca ton x hi ni chung, ng thi cho thy s kh khn, phc tp ca qu trnh sng to, nhn thc v vn dng LLCT. 1.1.1.2. Khi nim gio dc l lun chnh tr cho sinh vin Gio d c LLCT l mt hot ng nng cao gic ng l lun cng sn, cng c nim tin vo tin cch mng bng cc c s khoa hc, xc lp cc cng c nhn thc, nhm gii quyt cc cng vic do thc tin cuc sng thng xuyn bin i t ra. Theo Lnin, gio dc LLCT l em li cho qun chng nhn dn lao ng s hiu bit v quy lut pht trin ca x hi, v th gii quan khoa hc, v ng li, chnh sch ca chnh ng cch mng, bin n thnh nim tin, l tng, nhng nguyn tc o c, gip gt b nhng tn d ca t tng c, lc hu, tip thu t tng mi, t tng tin tin, khoa hc. H Ch Minh cho rng, gio dc v hc tp LLCT l mt cch tt nht hn ch v khc phc nhng sai lm trong ch o thc tin, nht l bnh nng vi, ch quan, duy ch. Ngi ch r nguyn nhn ca cn bnh ch quan l km l lun, hoc khinh l lun, hoc l lun sung. Theo H Ch Minh, hc tp CNMLN l hc tp lp trng, quan im v phng php ca CNMLN p dng lp trng, quan im y m gii quyt cho tt nhng vn thc t trong cng tc cch mng ca chng ta.1.
1
H Ch Minh: Ton tp, tp 8, Nxb. CTQG, HN, 1996, tr.497.
16
Gio trnh Nguyn l cng tc t tng ca Khoa Tuyn truyn, Hc vin Bo ch v Tuyn truyn a ra khi nim: Gio dc LLCT l qu trnh truyn b v tip thu nhng nguyn l l lun ca CNMLN, TTHCM, ng li, quan im ca ng, chnh sch, php lut ca Nh nc trong cn b, ng vin v qun chng nhn dn1. TS. Ng Vn Tho quan nim gio dc LLCT l ... qu trnh ph bin, truyn b mt cch c bn, c h thng nn tng t tng, cng lnh, ng li, quan im ca ng, chnh sch, php lut ca Nh nc cho cn b, ng vin v nhn dn. Nhim v c bn ca gio dc LLCT l nng cao nhn thc l lun, qua xy dng th gii quan khoa hc, nhn sinh quan cch mng, phng php lun duy vt, bin chng, o c, li sng, to nn bn lnh chnh tr, nim tin vo mc tiu l tng cho cn b, ng vin v nhn dn2. Theo TS. o Duy Qut th gio dc LLCT "l vic truyn b nhng nguyn l ca CNMLN, TTHCM, ng li, quan im ca ng cho cn b, ng vin v qun chng nhn dn. l qu trnh tc ng vo i tng gio dc bng cch trnh by, gii thch mt cch khoa hc nhng khi nim, nhng quan im nhm lm cho cn b, ng vin v nhn dn nhn thc ng n nhng nguyn l ca CNMLN, kin nh mc tiu, l tng c lp dn tc gn lin vi CNXH, nht tr cao vi ng li, quan im ca ng, nng cao phm cht cch mng v nng lc hot ng thc tin ca h, hng dn h vn dng nhng hiu bit y vo cuc sng"3. GS, TS. Dng Xun Ngc cho rng: "Gio dc LLCT l hot ng nhn thc, vn dng v pht trin sng to CNMLN v TTHCM, ng li, chnh sch ca ng, php lut ca Nh nc nhm hnh thnh th gii quan khoa hc, nhn sinh quan cng sn, phng php t duy v phng php lm vic bin chng, khoa hc gp phn nng cao v pht huy tnh tch cc
1
PGS,TS. Lng Khc Hiu ch bin (2008), Nguyn l cng tc t tng tp II, Nxb CTQG, H Ni, tr.99.
2
Ban Tuyn gio Trung ng (2009), Tp bi ging dnh cho Lp Bi dng cn b tuyn gio cp tnh, cp huyn nm 2009., tr.184.
3
o Duy Qut (2004), V cng tc t tng ca ng Cng sn Vit Nam, Nxb CTQG, H Ni, tr.38
17
chnh tr - x hi ca cc ch th chnh tr trong x hi trong hot ng thc tin"1. Cc khi nim trn cp cc yu t ch th, i tng, ni dung, mc tiu ca gio dc LLCT. Trong , khi nim ca GS, TS. Dng Xun Ngc c bit nhn mnh yu t i tng. Trong khi nim ny, i tng ca gio dc khng ch n thun l chu s tc ng ca ch th gio dc mt cch th ng m cn l ch th ca t gio dc trong vic tip nhn, lnh hi tri thc mt cch ch ng. Nh vy, hot ng gio dc LLCT khng ch c xem l nhn thc m cn l hot ng thc tin nhm hin thc ha nhn thc LLCT. Hn na, hot ng gio dc LLCT khng ch nhm nng cao nhn thc, k nng vn dng sng to, tnh tch cc hnh ng chnh tr thc tin cho i tng m cho c chnh ch th ca hot ng ny. Quan nim ny ch r vai tr ch ng, tch cc v sng to ca i tng v ci ch cn t ti l thay i nhn thc, thi , hnh vi ca c ch th v i tng gio dc LLCT theo hng tch cc. l c s khoa hc cho vic i mi qu trnh gio dc LLCT hin nay theo hng tch cc, nht l vi i tng l sinh vin i hc. Ni dung ca gio dc LLCT rt rng, bao gm nhng nguyn l ph bin ca ch ngha Mc Lnin; TTHCM; ng li, chnh sch ca ng v Nh nc v cc lnh vc ca i sng x hi; lch s ng, truyn thng ca dn tc; nhng kinh nghim ca cc nc XHCN cng vi cc tinh hoa t tng nhn loi... Gio dc LLCT c nhiu hnh thc l cc lp hc tp l lun, nhng t sinh hot chnh tr, ngh quyt ca ng, nhng bui bo co cc vn LLCT, cc cuc thi tm hiu v LLCT, v.v... c trng ca gio dc LLCT l thng c t chc hc tp theo h thng chng trnh nht nh nhm lm cho ngi hc nm c mt cch c bn c h thng nhng vn ct li ca LLCT. Cng tc gio dc LLCT l hot ng c ch ch ca cc ng Cng sn nhm xc lp th gii quan khoa hc trn lp trng ca CNMLN. Ch
1
Phn vin Bo ch v Tuyn truyn (2004), Phng php dy - hc, kim tra, nh gi cc mn khoa hc x hi v nhn vn, Nxb LLCT, H Ni, tr.332.
18
tch H Ch Minh khng nh, gio dc LLCT l truyn b CNMLN, ng li, chnh sch ca ng v Nh nc ti cn b, ng vin v nhn dn nhm to ra s thng nht v t tng, nng cao nhn thc chnh tr, phm cht cch mng v nng lc hot ng thc tin ca h, hng dn h vn dng nhng hiu bit y vo cuc sng ... chng ta hc tp l lun l ct p dng vo thc t1. K tha c chn lc cc cch tip cn v gio dc LLCT, nhm tc gi ti i n khi nim: Gio dc LLCT cho sinh vin Vit Nam hin nay l hot ng truyn b, nhn thc v vn dng sng to nhng nguyn l ca CNMLN, TTHCM, ng li, quan im ca ng, chnh sch, php lut ca Nh nc cng nhng tinh hoa t tng chnh tr ca dn tc v nhn loi nhm hnh thnh th gii quan khoa hc, nhn sinh quan cch mng, phng php t duy bin chng v phng php hnh ng khoa hc, gp phn pht huy tnh tch cc ca sinh vin trong vic xy dng v bo v T quc Vit Nam XHCN. Gio dc LLCT l mt b phn quan trng ca gio dc o to bc i hc, l yu cu khch quan nhm hnh thnh v pht trin nhn cch cho sinh vin. Gio dc LLCT tc ng trc tip n t tng, tnh cm, o c v kh nng thc hnh cng vic ca mi sinh vin trong thc tin cuc sng. iu li cng quan trng khi tnh hnh trong nc v th gii ang c nhng din bin phc tp, khi nhiu vn ca con ng i ln CNXH nc ta cn c lm sng t v mt l lun. V vy, vic gio dc l lun cch mng cho sinh vin phc v yu cu thc tin cch mng l mt yu cu ht sc cp thit hin nay. Cc lc lng gio dc bng nhng cch thc nht nh tc ng n sinh vin, nhm hnh thnh h thc, tnh cm v nng lc thc hin yu cu ca x hi. V thc cht, gio dc LLCT cho sinh vin trong cc trng i hc l cung cp nhng tri thc khoa hc trong lnh vc chnh tr gp phn ch yu vo vic hnh thnh th gii quan v phng php lun khoa hc cho
1
H Ch Minh: Ton tp, tp 8, Nxb. CTQG, HN, 1996, tr.497.
19
sinh vin. N cng vi cc khoa hc khc v cc hot ng chnh tr - x hi bi dng nhn sinh quan cng sn, l tng cch mng v nim tin vo cc gi tr ca CNXH sinh vin c nhng hnh ng chnh tr - x hi tch cc mang tnh nhn vn v tin b. 1.1.2. Vai tr gio dc l lun chnh tr cho sinh vin Vit Nam 1.1.2.1. Gio dc l lun chnh tr cho sinh vin gp phn pht trin con ngi ton din Ch tch H Ch Minh ch r: Mun xy dng CNXH phi c con ngi XHCN1. c v ti l hai mt ca cng mt nhn cch con ngi, l nhng ni dung khng th thiu trong gio dc con ngi ton din. Mc ch cui cng ca gio dc ton din nhm to ra lp ngi c nng lc v phm cht p ng yu cu thi i. H Ch Minh xc nh Trong vic gio dc v hc tp, phi ch trng cc mt: o c cch mng, gic ng XHCN, vn ho, k thut, lao ng v sn xut2. Gio dc LLCT cho sinh vin l mt trong nhng ni dung quan trng trong cng tc gio dc to n din bi ngo i kin thc chuyn mn, ngi sinh vin rt cn c trau di t tng, o c, li sng, bi dng lng yu nc, s quan tm ti cng ng... Nh , gip h dn to lp v kin nh lp trng v bn lnh chnh tr. y l m t cng tc quan trng, l tin chng ta c th o to ra mt th h cn b mi va gii chuyn mn, va vng vng v lp trng chnh tr, c o c cch mng t a t nc pht trin ln tm cao mi trong thi k y mnh hi nhp quc t. Hnh mu con ngi ton din ca thi k y mnh CNH, HH v pht trin kinh t tri thc l con ngi c phm cht chnh tr, o c cch mng; c chuyn mn, nghip v gii; c nng lc sng to v lun cp nht c tri thc mi; c kh nng vn dng nhng tri thc mang li hiu qu cao trong mi hot ng Nhng t cht do bm sinh th t, do o to v t o to, t rn luyn qua thc tin th nhiu. Do vy, khng ch ng ta, m
1 2
H Ch Minh (2000): Ton tp, tp 9, Nxb. CTQG, H Ni, tr.448. H Ch Minh (2000): Ton tp, tp 10, Nxb. CTQG, H Ni, tr.190.
20
nhiu nc trn th gii u xem gio dc - o to l quc sch hng u cho s pht trin. Ph hp nhu cu pht trin con ngi vi nhng t cht nu trn, nn gio dc i hc nc ta c mc tiu o to con ngi Vit Nam pht trin ton din, c o c, tri thc, sc kho, thm m v ngh nghip; trung thnh vi l tng c lp dn tc v CNXH; hnh thnh v bi dng nhn cch, phm cht v nng lc cng dn XHCN, p ng yu cu ca s nghip xy dng v bo v T quc. Lut Gio dc nc ta ch r: Mc tiu gio dc i hc l o to ngi hc c phm cht chnh tr, o c, c thc phc v nhn dn, c kin thc v nng lc thc hnh ngh nghip tng xng vi trnh o to, c sc kho p ng yu cu ca s nghip xy dng v bo v T quc1. Bi vy, gio dc LLCT vi mc ch trang b th gii quan khoa hc, nhn sinh quan cng sn v phng php lun bin chng chnh l gp phn o to sinh vin tr thnh nhng con ngi pht trin ton din. Gio dc LLCT nng cao nhn thc v cc quy lut ca hot ng chnh tr - x hi, gip cho sinh vin c ci nhn khch quan, chn thc v th gii vi nhng mu thun vn c ca n v cch thc gii quyt cc mu thun ni ti thc y x hi tin ln. Chng hn, quy lut v s pht trin cc hnh thi KT - XH ca CNMLN ch ra s mu thun ni ti trong lng mi x hi l s mu thun gia lc lng sn xut v quan h sn xut biu hin v mt x hi l s mu thun ca giai cp thng tr (i din cho quan h sn xut) vi giai cp b tr (i din cho lc lng sn xut). Mu thun n nh im tt yu din ra cuc cch mng cho ra i hnh thi KT - XH mi cao hn, thay th hnh thi KT - XH c. Theo quy lut , hnh thi KT XH Cng sn ch ngha chc chn s thay th hnh thi KT - XH T bn ch ngha. Hiu c cc vn c tnh quy lut , sinh vin s c nim tin vo s nghip cch mng Vit Nam l ng n, l tch cc. Trn c s , h c hng phn u, rn luyn v ng gp thit thc vo s nghip cch mng. Trit hc trang b cho sinh vin nhng nguyn l, quy lut v cc cp phm
1
Lut Gio dc, Nxb. CTQG, H, 2005, tr.30-31.
21
tr c bn ca php bin chng duy vt, sinh vin nm chc bn cht ca th gii khch quan v nhng biu hin sinh ng, phong ph ca chng trong i sng hin thc. Kinh t chnh tr MLN gip cho sinh vin nhn thc v s vn ng ca x hi t bn ch ngha, thy r c bn cht ca giai cp t sn trong nn kinh t t bn ch ngha. Nh bc lt gi tr thng d do giai cp cng nhn to ra, giai cp t sn y mnh pht trin kinh t v bc vo cuc cch mng cng nghip lm tng nng sut lao ng, nhng ng thi cng lm cho lc lng sn xut mang tnh cht x hi ha ngy cng cao, mu thun vi tnh cht chim hu t nhn ca ch t bn ch ngha. Ch ngha t bn cng pht trin th cng lm cho mu thun gia lc lng sn xut v quan h sn xut cng gay gt. Mu thun ch c gii quyt trit khi cuc cch mng lm cho quan h sn xut ph hp vi tnh cht v trnh ca lc lng sn xut. Ngi c s mnh lch s thc hin qu trnh cch mng l giai cp cng nhn, con ca nn i cng nghip, i din cho lc lng sn xut v phng thc sn xut tin tin ca thi i mi. CNXH cha ng nhng ni dung tri thc khoa hc cp n cc vn ci to th gii theo nhng quy lut khch quan ca cch mng XHCN. CNXH khoa hc lm r mc tiu cui cng v con ng gii phng x hi, gii phng con ngi, ng thi lun gii mt cch khoa hc v lc lng ch o trong qu trnh cch mng, l giai cp cng nhn vi s mnh lch s ca mnh l xy dng CNXH. Gio dc LLCT nng cao bn lnh chnh tr, phm cht o c, li sng XHCN cho sinh vin. Bn lnh chnh tr l tng hp nhng phm cht tch cc ca con ngi n th hin s vng vng, kin nh trong quan im, lp trng chnh tr, khng t ra hoang mang, dao ng trc nhng bin ng chnh tr v tc ng phc tp ca cuc sng x hi cng nh nhng kh khn, thch thc i vi bn thn, lun trung thnh vi l tng c lp dn tc gn lin vi CNXH. Bn lnh cn th hin vic dm ngh, dm lm, dm chu trch nhim thc hin mc tiu, l tng chn. Thng qua gio dc LLCT bn lnh chnh tr ca sinh vin c hnh thnh v
22
nng cao. Th hin bn lnh s trung thnh vi ch XHCN, lng yu nc chn chnh, kin nh lp trng cch mng, vng vng trc nhng m m u, th on tn cng ca k ch cng nh khng hoang mang, dao ng trc nhng bin ng chnh tr trn th gii. chnh l gp phn o to lp ngi k tc trung thnh v xut sc s nghip ca ng v dn tc Vit Nam. Chin lc gio dc ca ng v Nh nc ta coi con ngi va l mc tiu va l ng lc pht trin gio dc ni ring, pht trin t nc ni chung. Gio dc con ngi va c ti v c c trong c l ci gc - l ci cn, ti l l quan trng - l ci . l hai mt gn b khng kht, khng th tch ri. Xc nh o c l "gc" ca ngi cn b cch mng, l thnh t quan trng ca nhn cch, H Ch Minh tng ch ra c ti m khng c c l ngi v dng. C th thy, o c trong sng ca ngi sinh vin l mt trong nhng iu kin, hn na l iu kin tin quyt trau di l lun. Vic hc tp LLCT ch thc s c kt qu khi sinh vin c ng c hc tp ng n. Ni cch khc, phm cht o c ca ngi sinh vin l iu kin tin quyt hc tp l lun c kt qu. N l ng lc pht huy tnh ch ng, tch cc, bin qu trnh gio dc thnh qu trnh t gio dc. Qu trnh gio dc o c cho sinh vin c vai tr to ln i vi s hnh thnh nhn cch ca h. Vic coi trng gio dc o c, xy dng o c trong gio dc l lun cho sinh vin khng ch l i hi cho nhim v xy dng t nc, m cn l i hi bc thit ca bn thn cng tc gio dc l lun. L-nin cho rng, phi lm cho ton b nhim v gio dc - o to thanh nin (trong c sinh vin) tr thnh nhim v gio dc o c cng sn. Ni v mc ch hc tp l lun ca ngi cn b, H Ch Minh cho l "hc lm vic, lm ngi" ri mi "lm cn b". Gio d c LLCT kt hp gia gio dc nhng phm cht o c truyn thng nh yu nc, lng nhn i, v tha, trung hiu, cn, kim vi cc gi tr o c mi nh ch ng, sng to, t lp, vt kh,... cho sinh vin l gio dc o c cng sn; lm vic, lm ngi v lm cn b.
23
Gio d c LLCT thng xuyn gio dc li sng lnh mnh, gi gn v pht huy bn sc vn ho dn tc cho sinh vin. Gio dc cho sinh vin tinh thn trng ngha, trung thc, tn trng k cng php nc, quy c cng ng, bo v mi trng, chng mi t nn v tiu cc x hi, tch cc bi tr cc h tc lc hu cn tr tin b x hi... Gio dc cho h c thi ng, u tranh khng khoan nhng vi thi h tt xu, ln n hnh vi v vn ho, phi o c. Thng qua cc hot ng vn ho, th thao,... nhm nng cao nhn thc, thc bo tn v pht trin nn vn ho tin tin m bn sc dn tc; chng mi biu hin vn ho lai cng, xa l vi thun phong m tc ca dn tc ta, lm bin dng hoc chuyn ho nn vn ho Vit Nam c to dng qua hng ngn nm lch s. Bn cnh , gio dc np sng vn minh, tc phong cng nghip, li sng v mi ngi cho h trong c hc tp ln sinh hot hng ngy. i hi ng ln th X ch r: Xy dng v hon thin gi tr nhn cch con ngi Vit Nam, bo v v pht huy bn sc vn ho dn tc trong thi k CNH, HH, hi nhp kinh t quc t. Bi dng cc gi tr vn ho trong thanh nin, hc sinh, sinh vin, c bit l l tng sng, li sng, nng lc tr tu, o c v bn lnh vn ho con ngi Vit Nam1. Gio dc LLCT nh hng hnh ng thc tin nhn vn, tin b, cch mng, khoa hc, sng to... cho sinh vin. Cng tc gio d c LLCT lm cho sinh vin thm nhun tinh thn ca CNMLN l gp phn ci to th gii, to nn nhng sinh vin hng hi i u trn nhiu lnh vc, c thi , nhn thc tt v thc chnh tr cao, c ch vt qua kh khn, vn ln lp thn, lp nghip, pht huy mnh m truyn thng xung kch cch mng ca nhng th h thanh nin cch mng lp trc. H gp phn tch cc gi vng trt t v an ton x hi; lm giu cho bn thn v cho x hi thng qua cc phong tro hnh ng cch mng.
ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th X, Nxb CTQG, H Ni, 2006, tr.106.
24
1.1.2.2. Gio dc l lun chnh tr cho sinh vin gp phn o to ngun nhn lc cht lng cao p ng qu trnh cng nghip ho, hin i ho, pht trin kinh t tri thc v y mnh hi nhp quc t Sinh vin chnh l nhng thanh nin tr thc, c vai tr rt quan trng i vi s pht trin t nc v y l mt b phn quan trng trong ngun nhn lc cht lng cao. i hi X ca ng xem vic pht huy sc mnh ton dn tc, y mnh ton din cng cuc i mi nhm sm a nc ta thot khi tnh trng km pht trin v n nm 2020, c bn tr thnh nc cng nghip theo hng hin i l nhim v chnh tr trng i nht ca ton ng, ton dn trong giai on hin nay. thc hin nhim v , trong khi khng xem nh vic khai thc ngoi lc, bin ngoi lc thnh ni lc cho s pht trin KT - XH, ng ta cng cho rng, ni lc l chnh, trong , quan trng nht l nhn t con ngi. Pht huy cho c nhn t con ngi Vit Nam nht l th h tr l ci bo m c bn nht cho thnh cng ca s nghip i mi. Ngh quyt Trung ng 7, Kho X nhn mnh: Thanh nin c t v tr trung tm trong chin lc bi dng, pht huy nhn t v ngun lc con ngi1. Trc yu cu ca thi k y mnh CNH, HH t nc, qu trnh hi nhp quc t ngy cng su rng i hi phi tng cng s lnh o ca ng i vi cng tc thanh nin nhm chm lo, bi dng v pht huy cao nht vai tr, sc mnh ca thanh nin trong cng cuc xy dng v bo v T quc XHCN. Hi ngh ln th 7 Ban Chp hnh Trung ng kha X ch r: Thanh nin l rng ct ca nc nh, l ch nhn tng lai ca t nc, l lc lng xung kch trong xy dng v bo v T quc, mt trong nhng nhn t quyt nh s thnh bi ca s nghip CNH,HH t nc, hi nhp quc t v xy dng CNXH...2. . T , Ngh quyt nu mc tiu c th trong nhng nm ti l: Nng cao nhn thc chnh tr, bi dng l tng cch mng cho thanh nin, nht l hc sinh, sinh vin. Tp trung gio dc, nh hng, c v thanh nin thc hin c hiu qu "Cuc vn ng
1 2
ng Cng sn Vit Nam, Vn kin Hi ngh ln th by Ban chp hnh Trung ng kho X, H, 2008, tr.41. ng Cng sn Vit Nam, Vn kin Hi ngh ln th by Ban chp hnh Trung ng kho X, H, 2008, tr.41.
25
hc tp v lm theo tm gng o c H Ch Minh" to chuyn bin thc s trong o c, li sng v hnh ng ca thanh nin". ng thi "xy dng mi trng x hi lnh mnh thanh nin rn luyn, phn u v trng thnh C chnh sch mang tnh t ph trong o to ngun nhn lc tr cht lng cao p ng qu trnh y mnh cng nghip ha, hin i ha t nc gn lin vi gii quyt vic lm, tng thu nhp, hng th vn ha, vui chi, gii tr ca thanh nin1. Gio d c LLCT nng cao trnh v nng lc t duy l lun khoa hc gip sinh vin khng nh bn thn v ha nhp vo x hi hin i, gp phn pht trin v ng dng khoa hc v cng ngh, vn ln lm ch khoa hc, cng ngh hin , y mnh s nghip CNH, HH v xy dng nn kinh t tri thc. Gio dc LLCT qua vic trang b phng php lun khoa hc gip sinh vin nng cao kh nng thch ng vi xu th y mnh hi nhp v giao lu quc t. Trong mi trng hi nhp v giao lu quc t, sinh vin c iu kin thun li tip thu vn minh ca nhn loi, hc tp v ng dng nhng tin b khoa hc v cng ngh trn th gii. H tr nn t tin hn, tham gia ngy cng nhiu vo s nghip pht t nc. Gio dc LLCT qua vic trang b th gii quan duy vt bin chng gip cho sinh vin bit yu lao ng, thng xuyn tham gia lao ng, hc tp mt cch nghim tc, em li cht lng v hiu qu cao. T , h c kh nng vn ln lm ch khoa hc cng ngh tin tin xng ng vi v tr v vai tr ca mnh trong s nghip cch mng ca dn tc ta. 1.1.2.3. Gio dc l lun chnh tr cho sinh vin gp phn o to th h cn b tr k tc s nghip cch mng Trong s nghip cch mng, ng ta lun nh gi cao vai tr ca thanh nin ni chung, thanh nin sinh vin ni ring. Ngh quyt Trung ng 4, Kho VII ca ng v Cng tc thanh nin trong thi k mi nh gi: Thanh nin l lc lng xung kch trong s nghip xy dng v bo v T
Sd, tr.44.
26
quc. S nghip i mi c thnh cng hay khng, t nc bc vo th k 21 c v tr xng ng trong cng ng th gii hay khng, cch mng Vit Nam c vng bc theo con ng XHCN hay khng phn ln tu thuc vo lc lng thanh nin, vo vic bi dng, rn luyn th h thanh nin; cng tc thanh nin l vn sng cn ca dn tc, l mt trong nhng nhn t quyt nh s thnh bi ca cch mng1. Ngh quyt Trung ng 7, Kho X ca ng tip tc khng nh vai tr quan trng v ra mc tiu: Tip tc xy dng th h thanh nin Vit Nam giu lng yu nc, t cng dn tc, kin nh mc tiu l tng c lp dn tc v CNXH; c o c cch mng, thc chp hnh php lut, sng c vn ho, v cng ng... Hnh thnh mt lp thanh nin u t trn mi lnh vc, k tc trung thnh v xut sc s nghip cch mng ca ng, ca dn tc;...2 Sinh vin c nhng phm cht qu bu nh tr, khe, c hc thc, ham hc, nng ng, dm ngh v dm lm theo ci mi... H i din cho sc sng ca thanh nin, sc mnh ca dn tc. Tuy nhin, trong x hi hin i, nhng tim nng tr thnh hin thc, tr thnh ng lc trong cng cuc xy dng v pht trin t nc, h cn phi c nh hng ng n trn c s trang b kin thc mt cch ton din trong c nhn thc y v su sc v h t tng v sn, c bit l to lp nim tin v s trung thnh vi l tng ca ng Cng sn. Gio dc LLCT cng c nim tin ca sinh vin vo s lnh o ca ng, vo ch XHCN v hin thc ngy cng tt p ca cng cuc i mi t nc. Khi h c nim tin vng chc th s quyt nh khuynh hng, mc ch v hiu qu hot ng ca mnh v s hot ng hng say, tch cc trong hc tp, cng tc, ng gp thit thc cho t nc, x hi. Gio dc l tng sng cho sinh vin l gio dc l tng cch mng, l tng ca ng th hin s hiu hc, ham hiu bit, lm ch tri thc, gio
1 2
ng Cng sn Vit Nam, Vn kin Hi ngh ln th t Ban chp hnh Trung ng kho VII, H, 1993, tr.82. ng Cng sn Vit Nam, Vn kin Hi ngh ln th by Ban chp hnh Trung ng kho X, H, 2008, tr.43.
27
dc lng yu nc, yu CNXH v tinh thn on kt dn tc. L tng l s phn nh hin thc khch quan mt cch c bit trong thc ca con ngi di dng hnh tng, kiu mu hay chun mc, m con ngi cn phi phn u t ti. Ngi c l tng cao p, th khng nhng s c yu cu cao i vi chnh bn thn mnh m cn th hin tinh thn trch nhim i vi nhng cng vic ca ngi khc. Qu trnh hin thc ha l tng c bt u t vic xc nh, cng c nim tin, ri sau nim tin s tr thnh mt ng lc quan trng i vi hot ng ca con ngi. L tng cch mng l nhn t kch thch s phn u vn ln lm ch ca con ngi trong t nhin, x hi v bn thn. L tng ng n, cao c s lm cho mi sinh vin c thi , lp trng sng ng n, lao ng, hc tp v cng tc tch cc, gip cho h vn ti nhng gi tr cao p nh lng nhn i, lng v tha v nhng phm cht chn, thin, m; gip h u tranh vi ci c, ci xu, ci tiu cc v lc hu trong x hi v c th sn sng hy sinh li ch (k c tnh mng ca mnh) cho l tng cao p . L tng ca ng ta hin nay chnh l c lp dn tc gn lin vi CNXH m Ch tch H Ch Minh v nhn dn ta la chn. Bi vy, gio dc LLCT lm cho sinh vin tin tng c c s khoa hc v trung thnh tuyt i vi l tng . Bn cnh cng c nim tin ca thanh nin sinh vin vo ng, vo l tng cch mng, phi tng cng gio dc cho h tnh cm yu nc nng nn. Yu nc, tc l yu c lp ca t nc, yu CNXH; l phi lm giu cho gia nh v t nc; phi trung vi ng, hiu vi nhn dn khng d sa vo cm by ca k th, ca nhng cm d trong cuc sng. C th ni gio dc tnh cm yu nc l khi dy ni lc quan trng to cho sinh vin - nhng ngi ch tng lai ca t nc, ch t lc t cng, say m trong lao ng, hc tp. Hin nay cuc u tranh gia li sng p v li sng thc dng ang tr nn quyt lit. Li sng thc dng ang hng ngy, hng gi tc ng vo th h tr. V vy, gio dc l tng sng c ngha gi gn, nng cao bn sc vn ho dn tc, k tha pht huy truyn thng o c, 28
nhng tp qun tt p, nhng mt tch cc trong truyn thng ca dn tc Vit Nam. Sinh vin l lc lng kh ng nc ta hin nay, vi bn tnh nng ng, sng to nhy bn thch ng nhanh vi c ch mi, c ch t lp, t cng, c tinh thn trch nhim chun b hnh trang cho mnh lp nghip. Gio dc LLCT lm cho sinh vin pht huy nhng mt tch cc , c bn lnh chnh tr, c li sng cao p, bit sng c ngha hng ti chn - thin - m, pht huy sc mnh ca thanh nin. 1.1.2.4. Gio dc l lun chnh tr cho sinh vin gp phn tch cc vo cuc u tranh trn lnh vc t tng - vn ho Gio dc LLCT cho sinh vin l gio dc o c, l tng cch mng, li sng, nim tin, gp phn to nn mt con ngi c nim tin su sc trung thnh vi ng, c lp trng vng vng trc mi th thch. iu gp phn gip sinh vin c dng kh v kh nng bo v h t tng v sn, bo v ng Cng sn v ch XHCN, bo v cc gi tr vn ho truyn thng dn tc v c sc khng vi DBHB ca cc th lc th ch vi hnh thc ngy cng thm c, tinh vi. Chin lc DBHB l mt b phn trong chin lc ton cu phn cch mng ca cc th lc th ch. y l kiu chin tranh khng c khi sng, khng nh m thng. Mt trong nhng con ng ch yu ginh c chin thng ca chng l gy c mu thun trong ni b i phng ri mu thun ngy cng thc y t din bin. Trong tnh hnh th gii v khu vc tip tc c nhng din bin phc tp, tim n nhng yu t kh lng, nhim v gio dc LLCT cho sinh vin ang ng trc nhng thi c ln v thch thc ln. Cc th lc th ch vn tng cng thc hin m mu DBHB, thng xuyn dng chiu bi tn gio, dn ch, nhn quyn... hng can thip vo cng vic ni b ca nc ta. Chng dng nhiu m mu, th on chng ph ta trn mi lnh vc ca i sng chnh tr, x hi, t tng, tm l... c bit l nhm vo thanh nin, sinh vin li ko, kch ng h chy theo li sng
29
thc dng, lm bng hoi o c, lm chch hng XHCN, suy thoi v chnh tr, t tng, xa ri l tng ca ng v mt phng hng chnh tr. Li dng giao lu vn ha v kinh t th trng, chin tranh tm l bng nhiu con ng, di nhiu hnh thc k ch a vo x hi ta nhng th hiu tm thng, nhng quan nim d di v t do, hng dn n t do v chnh ph, lm cho x hi ri ren v s lt ch khi thi c n. Cc th lc th ch v phn ng li dng m ca xm nhp cc gi tr theo quan nim ca h. Chng hn nh ly tiu chun nhn quyn, t do kiu M p t, chi phi i sng tinh thn ca x hi ta; a li sng thc dng, ch ngha c nhn cc oan... vo lm bng hoi nhiu gi tr o c ca nhn dn ta nht l th h tr qua cc phng tin k thut thng tin ngy cng hin i... Gio dc LLCT lm cho sinh vin nhn thc r s li dng ca cc th lc th ch h ch ng phng trnh khng b s li dng . Gio dc LLCT lm cho sinh vin nhn thc r v c thi ph phn, ln n nhng thi h, tt xu trong x hi nh: tnh trng phi vn ha, di vn ha lm cho nhiu chun mc gi tr x hi nhiu lon, thay i theo chiu hng xu; tnh trng v ng tin v danh v c nhn m ch p ln truyn thng o c, tnh ngha con ngi; quan h thy tr, bn b b suy thoi; t nn mi dm, ma tu, c bc... Gio dc LLCT lm cho sinh vin c c phm cht o c v li sng lnh mnh trong iu kin ht sc kh khn, c s tc ng khch quan ca c ch th trng nc ta v th lc th ch thc hin m mu "DBHB", chng CNXH nc ta. Vic xy dng phm cht o c v li sng lnh mnh s khng phi ch l tuyn truyn, h ho, ku gi sinh vin lm vic thin, khng lm iu c, l sng c tnh c ngha, l phi hy sinh li ch ring ca c nhn phc v cho li ch chung... m vn ct li l phi trang b cho sinh vin th gii quan duy vt bin chng mt cch ton din v vng chc. K hi c gio dc th gii quan duy vt bin chng s hnh thnh sinh vin nhn sinh quan cng sn ch ngha. l
30
quan nim v cuc i, ngha, mc ch ca con ngi l phi u tranh thc hin mt x hi khng cn p bc bc lt gia con ngi vi nhau, mt x hi cng bng, con ngi c mt cuc sng y v vt cht v c i sng vn ha tinh thn phong ph. T , sinh vin thy c gi tr, ngha v mc ch cuc sng ca con ngi, "khng c g qu hn c lp t do". l "bc tng thp" ngn chn li sng c nhn ch ngha, thc dng trng ng tin m cc th lc th ch gieo rc trong sinh vin ngy nay. H s bit nu cao tinh thn u tranh bo v chn l, bo v ci ng, ci tt, ln n ci c, ci xu v ci tiu cc; c thi kin quyt, dt khot u tranh ngn chn v y li mi ci tiu cc, sa a, suy thoi v o c v li sng trong nh trng cng nh ngoi x hi.
1.2. CC YU T CA H THNG GIO DC L LUN CHNH TR CHO SINH VIN
Gio dc LLCT cho sinh vin i hc chu tc ng trc tip ca cc yu t ni ti ca h thng (ch th thng qua chng trnh, ni dung, phng php, hnh thc, phng tin tc ng n sinh vin) v tc ng gin tip bi cc yu t ca mi trng khch quan (t nhin, kinh t, chnh tr, vn ho, x hi). C th thy iu qua s di y:
Chng trnh LLCT
Ni dung
Phng php
Ch th Hnh thc Phng tin
Sinh vin
Mi trng x hi khch quan S : H thng gio dc LLCT cho sinh vin 31
Di y l mt s yu t c bn ca h thng gio dc LLCT cho sinh vin. 1.2.1. Ch th gio dc l lun chnh tr nc ta c nhiu ch th tham gia gio dc LLCT cho sinh vin i hc. C th chia lm ba nhm: nhm ch th lnh o, qun l (ng u, Ban Gim hiu, Phng o to, Phng cng tc chnh tr, Ban Ch nhim khoa, gio vin ch nhim lp); nhm ch th truyn t kin thc LLCT (i ng ging vin, bo co vin, tuyn truyn vin...) v nhm ch th h tr (cc t chc Hi Sinh vin, on Thanh nin, N cng, Cng on... v gia nh sinh vin). 1.2.1.1. Nhm ch th lnh o, qun l y l nhm ch th c vai tr rt quan trng, c ngha quyt nh trong vic xy dng chng trnh o to, bin son gio trnh v t chc vn hnh n trong qu trnh mang n nhng kin thc khoa hc chnh tr, nhng thng tin l lun v thi s cho sinh vin. ng u, Ban Gim hiu, Phng o to, Phng cng tc chnh tr, Ban Ch nhim khoa v gio vin ch nhim tuy c v tr, vai tr khc nhau, nhng h cng c trch nhim va qun l sinh vin, va tip nhn v x l, gii quyt, trin khai cc ch trng, chnh sch, ch th ca Trung ng, Chnh ph, ca B Gio dc v o to v gio dc LLCT. Bn cnh khung chng trnh chnh kha vi s tit, gi ging c nh, cn c vo yu cu c th, nhim v chuyn mn c th ca tng trng, tng khoa m Ban Gim hiu, Ban Ch nhim khoa c th quyt nh hnh thc, phng thc trin khai ph hp chuyn ti thng tin, kin thc LLCT n sinh vin. Trong , c ni dung c th giao cho cc phng chc nng, cc t chc chnh tr - x hi ca trng trin khai trong cc hot ng ngoi kha. 1.2.1.2. Nhm ch th truyn t kin thc l lun chnh tr Nhim v c bn ca cng tc gio dc LLCT cho sinh vin l lm cho h c nhng hiu bit c bn v CNMLN, TTHCM, ng li ca ng, chnh sch php lut ca Nh nc; c phng php lun v c s l lun chun b cho qu trnh hot ng thc tin sau khi hon thnh nhng 32
chng trnh v bc hc chuyn mn, nghip v c bn. Chnh v vy, vai tr ca i ng ging vin, bo co vin, tuyn truyn vin - nhng ngi trc tip truyn t kin thc LLCT n sinh vin l cc k quan trng, quyt nh hiu qu ca cc chng trnh gio dc LLCT. S pht trin mnh m ca KT-XH nc ta cng nh s thay i nhanh chng ca tnh hnh th gii tc ng mnh n tm t, tnh cm, nim tin ca sinh vin, i hi cng tc gio dc LLCT phi c mt bc pht trin mi, m trc ht, i ng ging vin, bo co vin, tuyn truyn vin phi thay i cch ngh, cch nhn v phng php ging dy. i ng ny c say m, nhit huyt, c nhiu tri nghim thc tin, linh hot, sng to trong vic p dng phng php ging dy tch cc, th mi c th mang n cho sinh vin khng phi nhng kin thc LLCT kh cng, gio iu m l h thng l lun khoa hc vi nhng minh chng, dn chng thc tin c sc thuyt phc cao. 1.2.1.3. Nhm ch th h tr T chc on, Hi, Cng on, N cng l nhm ch th c iu kin thun li nht t chc nhiu hot ng ngoi kha, cc phong tro va c chiu su, va c tnh lan ta rng, h tr cho vic nng cao hiu qu ca cng tc gio dc LLCT, nng cao thc chnh tr cho sinh vin. Cc t chc ny khng ch bit n nhim v ca t chc mnh, thc hin ng trch nhim c lnh o nh trng giao m cn phi ch ng phi hp trong gio dc LLCT cho sinh vin. Hot ng mang tnh n l, phn tn chc chn s khng c hiu qu m cn gy tn km, lng ph tin ca, cng sc. cc hot ng ca cc t chc ny thc s thu ht, tp hp c sinh vin, cc hot ng phi c phi hp cht ch, t chc khoa hc, ph hp vi m hnh, ni dung o to ca tng trng, ph hp vi thc tin ca cuc sng, ph hp vi nhu cu v nguyn vng ca sinh vin. Qua , cc t chc on, Hi, Cng on, N cng va tp hp c sinh vin, va thc hin tt nhim v chnh tr thng qua lng ghp tuyn truyn, gio dc chnh tr, t tng, o c cho sinh vin. 33
Gia nh (cha - m, c - d, ch - bc, anh - ch,...) cng c vai tr quan trng trong gio dc LLCT cho sinh vin thng qua nhng s chia x, ng vin, to iu kin hc tp v phi hp vi nh trng trong vic gio dc nim tin, o c, li sng cho h. 1.2.2. Chng trnh, ni dung, hnh thc, phng php, phng tin gio dc l lun chnh tr 1.2.2.1. Chng trnh gio dc l lun chnh tr Chng trnh gio dc LLCT c ngha quan trng, bi l c s cho vic thc hin v qun l hot ng gio dc LLCT. Hn na chng trnh l c s sinh vin ch ng xy dng k hoch hc tp ca mnh, nht l hin nay chng ta ang p dng o to tn ch thay dn cho o to theo nin ch. Ni dung v chng trnh gio dc c quan h bin chng vi nhau. Nhn t gc khi qut, qu trnh gio dc c sp xp theo mt lgic, mt trnh t nht nh, phc v cho mt mc tiu gio dc c xc nh. Cn chng trnh gio dc l s xc nh ni dung, yu cu, trnh ca mt cp hc. V vy, chng trnh gio dc va l hnh thc, va l s th hin ca ni dung gio dc. Hai mt ny nm trong mt th thng nht bin chng, b sung, tc ng ln nhau to thnh mt tng th hon chnh, l mt trong nhng yu t quan trng quyt nh cht lng, hiu qu ca gio dc. Vi ni dung, chng trnh ph hp, p ng c mc tiu, yu cu ca gio dc s em n cht lng, hiu qu gio dc cao. Ngc li, nu ni dung, chng trnh gio dc khng i ng mc tiu, khng bm st yu cu gio dc th khng nhng khng em n hiu qu m cn phn gio dc. Nm 2004, B Gio dc v o to ban hnh Quyt nh 02/2004/QBGD & T v vic sinh vin cc trng i hc, cao ng h chnh quy phi thi cui kha cc mn khoa hc MLN, TTHCM. Cc mn ny bao gm: Trit hc, Kinh t chnh tr, CNXH khoa hc, Lch s ng Cng sn Vit Nam v TTHCM. Thi lng mi mn hc c quy nh c th trong chng trnh cc trng i hc nh sau: mn Trit hc MLN: 90 tit; mn CNXH khoa
34
hc 60 tit; mn Lch s ng Cng sn Vit Nam 60 tit; mn TTHCM 45 tit. Ring mn Kinh t chnh tr i vi khi ngnh Kinh t - Qun tr kinh doanh l 120 tit, cc khi khng chuyn ngnh Kinh t - Qun tr kinh doanh l 75 tit. Nh vy, tng s tit ca cc mn LLCT theo chng trnh trn l 330 n 375 tit (22 n 25 n v hc trnh) chim khong hn 11% trong chng trnh o to ca cc trng i hc. Theo Quyt nh s 52/2008/Q-BGDT ngy 18/9/2008 ca B trng B Gio dc v o to v vic ban hnh chng trnh cc mn LLCT trnh i hc, cao ng cho sinh vin khi khng chuyn ngnh MLN, TTHCM, gm: Nhng nguyn l c bn ca CNMLN (5 tn ch), TTHCM (2 tn ch), ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam (3 tn ch). Theo chng trnh ny, tng s tit ca cc mn LLCT l 225 tit (10 tn ch, tng ng vi 15 n v hc trnh) chim khong 7% trong chng trnh o to ca cc trng i hc. Mn hc Nhng nguyn l c bn ca CNMLN (5 tn ch) vi mc ch: Xc lp c s l lun c bn nht t c th tip cn c ni dung mn hc TTHCM v ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam. ng thi, nhm xy dng nim tin, l tng cch mng cho sinh vin, tng bc xc lp th gii quan, nhn sinh quan v phng php lun khoa hc tip cn cc khoa hc chuyn ngnh c o to. Mn hc TTHCM (2 tn ch) nhm cung cp nhng hiu bit c tnh h thng v t tng, o c, cc gi tr vn ha H Ch Minh. Mn hc ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam (3 tn ch) nhm cung cp cho sinh vin nhng ni dung c bn ca ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam, trong ch yu tp trung vo ng li ca ng thi k i mi trn mt s lnh vc c bn ca i sng x hi phc v cho cuc sng v cng tc. ng thi, xy dng cho sinh vin nim tin vo s lnh o ca ng, mc tiu, l tng ca ng, gip sinh vin vn dng kin thc chuyn ngnh ch ng, tch cc trong gii quyt nhng vn kinh t, chnh
35
tr, vn ha, x hi theo ng li, chnh sch, php lut ca ng v Nh nc. Chng trnh 3 mn LLCT bt buc ny nhm gim ti v thay th 5 mn LLCT trc kia. y va l thch thc i vi i ng ging vin LLCT, nhng cng l c hi i ng ging vin nng cao cht lng cc bui ging. Thch thc ch: 3 mn Trit hc MLN, Kinh t chnh tr MLN, CNXH khoa hc, nay tch hp trong mn Nhng nguyn l c bn ca CNMLN, nn vic trnh by trn vn gio n l iu v cng kh khn. Vic trin khai l thuyt s phi gim bt, vic trin khai p dng phng php ging dy tch cc, tng cng tho lun, tranh lun tng ln nhng nu sinh vin th ng, khng c thi quen chun b bi, c ti liu trc khi n lp, th chy gio n s rt d xy ra. i vi cc trng i hc c khoa ging dy o to chuyn ngnh MLN, TTHCM, B Gio dc v o to quy nh giao quyn ch ng xy dng chng trnh, ni dung v phng php ging dy cho cc trng nhm o to v b sung i ng ging vin LLCT cho cc trng khng chuyn. 1.2.2.2. Ni dung gio dc l lun chnh tr Th nht, nhng nguyn l ca CNMLN Theo qui nh ca B Gio d c v o to, mn hc Nhng nguyn l c bn ca CNMLN ngoi chng m u nhm gii thiu khi lc v CNMLN v mt s vn chung ca mn hc, ni dung chng trnh mn hc c cu trc thnh 3 phn, 9 chng: Phn th nht c 3 chng bao qut nhng ni dung c bn v th gii quan v phng php lun ca CNMLN; Phn th hai c 3 chng trnh by ba ni dung trng tm thuc hc thuyt kinh t ca CNMLN v phng thc sn xut t bn ch ngha; Phn th ba c 3 chng, trong c 2 chng khi qut nhng ni dung c bn thuc l lun ca CNMLN v CNXH v 1 chng khi qut CNXH hin thc v trin vng. 36
C th ni CNMLN l th gii quan v phng php lun khoa hc, n cung cp cho con ngi mt cng c nhn thc v ci to th gii; l hc thuyt v s gii phng v pht trin. CNMLN l mt hc thuyt hon chnh, mt h thng l lun v phng php lun cht ch c cu thnh t ba b phn: Trit hc, Kinh t chnh tr, CNXH khoa hc. Trit hc MLN gip trang b cho con ngi th gii quan khoa hc v phng php lun ng n nhn thc v ci to th gii. Kinh t chnh tr MLN nghin cu phng thc sn xut t bn ch ngha, vch trn bn cht bc lt sc lao ng ca giai cp t sn i vi giai cp cng nhn v ngi lao ng. N ch ra rng y chnh l ngun gc, nguyn nhn c bn dn ti cuc u tranh giai cp nhm lt ch ngha t bn, gii phng giai cp, gii phng x hi, gii phng con ngi. CNXH khoa hc nghin cu nhng quy lut chuyn bin t ch ngha t bn ln CNXH v phng hng xy dng x hi mi - XHCN. C th khng nh rng, CNMLN l hc thuyt duy nht t trc n nay t ra mc tiu, ch r con ng gii phng trit giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v cc dn tc b p bc trn th gii thot khi tnh trng b n dch v bc lt, thot khi i ngho v tha ha v nhiu mt. ng thi, hc thuyt ch ra lc lng cch mng thc hin s nghip gii phng v pht trin x hi l giai cp cng nhn v nhn dn lao ng, em li cho h nim tin vo kh nng v sc mnh ca chnh mnh. Bi vy, CNMLN l l lun tin tin ca giai cp v sn trn ton th gii. L lun ny l tin cho s ra i ca ng Cng sn trn th gii tng l v kh l lun quan trng gp phn vo s hnh thnh mt h thng XHCN trong th k XX. Ch ngha Mc- Lnin l l lun tin tin khng ch ca giai cp v sn m cn l ca thi i ngy nay. Khng t hc gi t sn c uy tn v ang sng trong x hi t bn d bo rng, th k XXI l th k ca hc thuyt Mc. Bn cht khoa hc v cch mng ca CNMLN th hin ch: y l hc thuyt m, khng cng nhc, bt bin, m n i hi lun c b sung, 37
t i mi, t pht trin trong dng pht trin tr tu ca nhn loi. y chnh l im chng ta cn ch gio dc LLCT hng n lm cho sinh vin tip thu, vn dng sng to nhng nguyn l ca CNMLN vo hon cnh Vit Nam. Cng tc gio dc LLCT cn gp phn lm cho sinh vin Vit Nam hiu ng n v y hn thc cht hc thuyt MLN, bit phn bit lun im c tnh khi qut cao, c gi tr bn vng nh: hc thuyt C.Mc v hnh thi kinh t - x hi, v gi tr thng d, v s mnh lch s ca giai cp cng nhn v.v.. Mt s lun im trc kia ng nhng do s vn ng ca lch s, s pht trin ca thc tin m ngy nay chng khng cn ph hp, cn c b sung, pht trin nh: v nn kinh t tp trung, bao cp, v u tin pht trin cng nghip nng v.v.. Mt s lun im ng nhng do chng ta nhn thc cha y , thm ch nhn thc lch lc v n nh: kinh t th trng, hng ha sc lao ng, s hu cng v.v.. thm ch c nhng vn mi m t thi cc nh kinh in ca CNMLN mi ch d bo rt khi qut, nh: kinh t tri thc, s pht trin ca cng ngh thng tin v.v Nu nm chc nhng vn ny, chc chn sinh vin s khng cn hoi nghi tnh ng n ca CNMLN, khng b dao ng trc nhng lun iu xuyn tc ca cc th lc chng ph cch mng. Ch khi qun trit tht tt nhng l lun khoa hc v cch mng, th sinh vin mi vng tin hn vo con ng xy dng CNXH m ng v nhn dn ta la chn. Th hai, TTHCM B Gio dc v o to qui nh, mn hc TTHCM ngoi chng m u, ni dung mn hc gm 7 chng: Chng 1, v c s, qu trnh hnh thnh v pht trin TTHCM; Chng 2, v dn tc v cch mng gii phng dn tc; Chng 3, v CNXH v con ng qu ln CNXH; Chng 4, v ng Cng sn Vit Nam;
38
Chng 5, v i on kt dn tc v on kt quc t; Chng 6, v dn ch v xy dng nh nc ca dn, do dn v v dn; Chng 7, v vn ho, o c v xy d ng con ngi mi. Trong sut cuc i hot ng cch mng nhit huyt, ht lng v nc, v dn, Ch tch H Ch Minh li mt di sn tinh thn ht sc su sc, cao c, khng ch gp phn to ln v quyt nh vo thng li ca dn tc trong nhng nm qua, m cn c ngha ch o lu di cho s nghip cch mng ca ng ta, nhn dn ta. Tng hp nhng gi tr tinh thn l TTHCM. Bo co chnh tr ca Ban Chp hnh Trung ng ti i hi IX ca ng nu r: TTHCM l mt h thng quan im ton din v su sc v nhng vn c bn ca cch mng Vit Nam, l kt qu ca s vn dng v pht trin sng to CNMLN vo iu kin c th ca nc ta, k tha v pht trin cc gi tr truyn thng tt p ca dn tc, tip thu tinh hoa vn ha nhn loi. l t tng v gii phng dn tc, gii phng giai cp, gii phng con ngi; v c lp dn tc gn lin vi CNXH, kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i; v sc mnh ca nhn dn, ca khi i on kt dn tc; v quyn lm ch ca nhn dn, xy dng Nh nc tht s ca dn, do dn, v dn; v quc phng ton dn, xy dng lc lng v trang nhn dn; v pht trin kinh t v vn ha, khng ngng nng cao i sng vt cht v tinh thn ca nhn dn; v o c cch mng, cn, kim, lim, chnh, ch cng, v t; v chm lo bi dng th h cch mng cho i sau; v xy dng ng trong sch, vng mnh, cn b, ng vin va l ngi lnh o, va l ngi y t tht trung thnh ca nhn dn TTHCM soi ng cho cuc u tranh ca nhn dn ta ginh thng li, l ti sn tinh thn to ln ca ng v dn tc ta1. T tng chng minh tnh ng n bng vic dn dt cch mng Vit Nam i t thng li ny n thng li khc. Ngh quyt trn
ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX, Nxb. CTQG, H.2001, tr.83.
39
cn khng nh: TTHCM soi ng cho cuc u tranh ca nhn dn ta ginh thng li, l ti sn tinh thn to ln ca ng v ca dn tc ta1. Cn phi lm cho mi sinh vin Vit Nam nhn thc su sc v h t tng v sn m trong c TTHCM l ni dung ct li, l tinh hoa ca dn tc Vit Nam lm c s cho tnh cm, nim tin v hnh ng cch mng thit thc gp phn bin h t tng ny thnh hin thc trong x hi ta. Th ba, ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam Mn hc ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam trong chng trnh gio dc LLCT do B Gio dc v o to quy nh ngoi chng m u, ni dung gm 8 chng: Chng I: S ra i ca ng Cng sn Vit Nam v Cng lnh chnh tr u tin ca ng Chng II: ng li u tranh ginh chnh quyn (1930 -1945) Chng III: ng li khng chin chng thc dn Php v quc M xm lc (1945-1975) Chng IV: ng li cng nghip ho Chng V: ng li xy dng nn kinh t th trng nh hng XHCN Chng VI: ng li xy dng h thng chnh tr Chng VII: ng li xy dng vn ho v gii quyt cc vn x hi Chng VIII: ng li i ngoi Ni dung ch yu ca mn hc l cung cp cho sinh vin nhng hiu bit c bn c h thng v ng li ca ng, c bit l ng li trong thi k i mi. Xuyn sut ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam l mc tiu, l tng c lp dn tc gn lin vi CNXH. S la chn hp quy lut, hp lng ngi ca ng ta c H Ch Minh khi tho trong Chnh cng vn tt, c trnh by trong Lun cng chnh tr nm 1930 ca ng, v c kim nghim tnh ng n trong thc tin cch
1
ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX, Nxb. CTQG, H.2001, tr.84.
40
mng nc ta. Trong qu trnh i mi, mc d tnh hnh trong nc v th gii c nhiu bin ng, song ng vn lin tc khng nh s la chn ng n . i hi VI ca ng c th ho trong thi k qu chng ta phn u thc hin mc tiu dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh. Sau qu trnh thc hin mc tiu trn, i hi IX b sung thm hai t dn ch v khng nh rng: Li ch giai cp cng nhn thng nht vi li ch ton dn tc trong mc tiu chung l: c lp dn tc gn lin vi gn lin vi CNXH, dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh1. ng nm vng bn cht cch mng v khoa hc ca CNMLN, t vn dng sng to vo thc tin cch mng nc ta. Di s lnh o ca lnh t H Ch Minh, ng ta kt hp nhun nhuyn sc mnh dn tc vi sc mnh thi i, ch ngha yu nc vi ch ngha quc t trong mi bc i ca cch mng Vit Nam thc hin mc tiu c lp dn tc v CNXH. Nh , ng ra ng li chin lc, sch lc v chnh sch ng n, sng to a cch mng nc ta i t thng li ny n thng li khc. Trung thnh v vn dng sng to CNMLN v TTHCM l ngun gc thng li ca cch mng Vit Nam, l mt bi hc ln ca ng, ca cch mng Vit Nam. Gio dc LLCT phi lm cho sinh vin nhn thc rng, mc tiu, l tng ca ng l khoa hc, l ng n v ch c c lp thc s mi to iu kin xy dng thnh cng CNXH, v ch c xy dng CNXH c kt qu th mi em li c lp bn vng cho T quc, t do, hnh phc thc s cho nhn dn. Bc H tng dy rng, nc c c lp m dn khng c hng hnh phc th c lp chng c ch g. Nh vy, ch c c lp dn tc thi th cha m phi phn u xy dng thnh cng CNXH. Tht vy, dn c giu th nc mi mnh; nc cng mnh th to iu kin nhn dn c cuc sng m no, giu mnh, v t do, hnh phc ch thc s c c trong mt x hi cng bng, dn ch, vn minh.
1
ng Cng sn Vit Nam, (2001), Vn kin i hi ln th IX, NXB CTQG, H Ni, tr.85-86.
41
Nhm thc hin mc tiu tc l mi sinh vin phi tch cc tham gia vo hai nhim v chin lc quan trng l xy dng v bo v T quc XHCN. C th l, vi kh nng v iu kin ca mi ngi cn ra sc pht trin kinh t, chnh tr, vn ho - x hi; tham gia gi gn trt t, an ton x hi, gi vng c lp, ch quyn v ton vn lnh th Vit Nam; gp phn tch cc vo phong tro v ho bnh, c lp dn tc, dn ch v tin b x hi trn th gii. Th t, chnh sch, php lut ca Nh nc. Chnh sch, php lut ca Nh nc ta chnh l s c th ho, th ch ho CNMLN, TTHCM v ng li ca ng Cng sn Vit Nam. Vi mi trng i hc, ni dung ny khng nm trong chng trnh gio dc LLCT bt buc m tu theo chuyn ngnh o to, tu theo nh hng ngh nghip m cn c nhng mn hc c th trang b cho sinh vin nhng kin thc cn thit, va thit thc gn vi ngh nghip tng lai sau ny ca sinh vin, va cp nht thng tin v chnh sch, php lut ca Nh nc sinh vin c th vng vng, t ch trong cng vic. Ni dung gio dc LLCT trn lnh vc chnh sch, php lut ca Nh nc c th chia thnh hai mng: Mt l, nhng chnh sch, php lut gn vi cng vic, ngh nghip chuyn mn m sinh vin ang c o to, h nm c nh hng, chin lc pht trin ca ng, Nh nc v lnh vc , ng thi gip cho sinh vin bit iu chnh hnh vi, hnh ng ca mnh sao cho ng, tun th nghim chnh nhng quy nh ca php lut, ng thi, bit vn dng nhng chnh sch pht trin ca Nh nc t xy dng chin lc hnh ng cho cng vic tng lai ca bn thn. Hai l, nhng chnh sch, php lut gn b trc tip vi thanh nin, sinh vin. Trong , th hin s quan tm, chm sc, nh hng v to iu kin cho thanh nin, sinh vin hon thin mnh trc yu cu pht trin mi ca t nc. C th ni, tiu biu nht cho ni dung chnh sch, php lut ca Nh nc v vn thanh nin, sinh vin, chnh l vic 42
Quc hi kha XI, ti k hp th 8, ngy 29/11/2005 ban hnh Lut Thanh nin vi 7 chng, 36 iu. y l ln u tin thanh nin c mt vn bn quy phm php lut quy nh v mnh trong th hin nhng nh gi v ghi nhn ca Nh nc i vi tui tr. Chng hn, ti iu 4 ghi r: Thanh nin l tng lai ca t nc, l lc lng x hi hng hu, c tim nng to ln, xung kch trong cng cuc xy dng v bo v T quc. o to, bi dng v pht huy thanh nin l trch nhim ca Nh nc, gia nh v x hi. Nh nc c chnh sch to iu kin cho thanh nin hc tp, lao ng, gii tr, pht trin th lc, tr tu, bi dng v o c, truyn thng dn tc, thc cng dn, ch vn ln phn u v mc tiu dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh. Ngoi hai kha cnh ni dung trn, cn ch trng tuyn truyn, gio dc thc tun th php lut, thc hin php lut cho sinh vin. Lm sao cho sinh vin phi l i tng i u, gng mu cho nhng i tng khc trong vic tun th v thc hin php lut. Chng hn, vic tuyn truyn, vn ng sinh vin i b phiu bu c i biu quc hi sm, ng gi. Vic i bu c l mt hnh vi chnh tr, cng ng thi l mt hnh vi thc hin php lut, thc hin quyn chnh tr ca mt cng dn, qua s gip sinh vin hiu r quyn v ngha v ca mnh, hiu bit hn v b my nh nc, h thng chnh tr m trong tng lai, chnh h l nhng ngi tham gia vo. Bn cnh ni dung ct li l CNMLN, TTHCM, ng li ca ng Cng sn Vit Nam v chnh sch, php lut ca Nh nc, gio dc LLCT cho sinh vin Vit Nam cn phi m rng trang b thm nhng tinh hoa t tng chnh tr ca nhn loi v ca dn tc Vit Nam lm phong ph hn LLCT. 1.2.2.3. Hnh thc gio dc l lun chnh tr cho sinh vin Vit Nam Gio dc chnh kha Vi khi lng kin thc s nh ba mn khoa hc (Nhng nguyn l c bn ca CNMLN, TTHCM, ng li cch mng ca ng Cng sn Vit 43
Nam), vic ging dy theo chng trnh chnh kho hin nay s rt kh khn. Nu trc y, tng lng thi gian dnh cho 5 mn hc ln ti 330 n 375 tit, th hin nay ch cn l 3 mn vi 10 tn ch (tng ng 225 tit). Nh vy, s tit b gim i rt nhiu. Hn na, o to theo tn ch th tho lun l 30%, nghe ging ch c n 70% trong tng s tit hc mi mn. iu i hi ging vin LLCT phi tn dng ti a thi gian trn lp chuyn ti nhng ni dung c bn, ct li v hng dn cch t hc, t nghin cu sinh vin nm c bn cht ca vn , ca bi ging, ch khng c thi gian gii thch, phn tch nhiu v bt buc sinh vin phi dnh thi gian thch ng cho vic t hc. Gio dc ngoi kha Gio dc ngoi kha ngy cng tr nn quan trng v cn thit i vi sinh vin, nht l trong bi cnh hin nay, khi trong x hi thng tin tr nn rng m, a dng v thc hin gim ti chng trnh gio dc LLCT. Chnh v th, vic nh hng v t chc cc hot ng ngoi kha l cng vic khng th thiu i vi mi trng i hc v cc t chc chnh tr - x hi ca nh trng. Gio dc ngoi kha c tc dng b tr cho gio dc LLCT chnh kho r nt nht nh sinh hot chnh tr u kho hc, nghe ni chuyn thi s, bo co chuyn , hc ngh quyt ca ng... Cn phi c c bit quan tm la chn ni dung, chn ngi bo co c kin thc su v kh nng truyn t tt nng cao hiu qu. Bn cnh , thng qua vic t chc cc hot ng nh k nim cc ngy l ln ca t nc, ca ngnh; hi tho khoa hc v nhng vn chnh tr - x hi... nng cao hiu bit v LLCT cho sinh vin. Thng qua cc hot ng phong tro gip cc sinh vin c th trao i kinh nghim hc tp, kinh nghim nghin cu v m mang thm vn sng thc t, vn dng kin thc LLCT. Cc phong tro thng c t chc h tr gio dc LLCT nh: - Phong tro thi ua: H Ch Minh tng ch r: Thi ua l yu nc, yu nc phi thi ua. Gio dc LLCT nht l trong c ch th trng cn khi dy ng lc cnh tranh lnh mnh ca sinh vin bng cc phong tro thi ua
44
si ni nng cao hiu qu. Cc hnh thc thi ua nh: hc tp tt, rn luyn tt, thi tm hiu cc kin thc LLCT, truyn thng cch mng thng qua cc sn chi ca sinh vin nh cc cuc thi Olimpic cc mn khoa hc MLN, thi k chuyn tm gng o c H Ch Minh, rung chung vng, theo dng lch s... Qua , nhng kin thc LLCT c khc su v vn dng linh hot hn. - Phong tro hnh ng cch mng: Thng qua phong tro thanh nin tnh nguyn, phong tro hin mu nhn o v cng ng, ng h ng bo b l lt, thin tai, hot ng hng nghip, trang b tri thc khoa hc, tri thc v cuc sng, v.v... chnh l to iu kin cho mi sinh vin c c hi th hin tnh cm bn thn trc vn mnh ca dn tc, s s chia vi ng bo cn kh khn; c khng nh mnh, c cng hin v c p ng nhng nhu cu chnh ng. Cc hot ng v ngun... nhm n li truyn thng lch s u tranh ho hng ca cha ng v nim t ho dn tc cng c tc dng b tr cho gio dc LLCT. - Phong tro vn th: Th dc th thao khng ch gip cho sinh vin rn luyn th cht, gi gn sc khe, tng sc khng ca c th, trnh c bnh tt, m cn gip sinh vin hiu c tinh thn ng i, sc mnh ca s on kt v k lut. Cc hot ng vn ngh nh lin hoan vn ngh, vn ngh xung kch, thi u giao hu th dc th thao... gip mang li s vui ti, lc quan, tinh thn nhn vn, cch mng cho sinh vin. Ngoi ra cn tng cng cc hot ng hng dn k nng sng: t chc cc bui ni chuyn v tm gng o c; ngh thut giao tip, ng x ni ng ngi; hng dn hng bin, thuyt phc, cch lng nghe ngi khc; rn k nng lm vic nhm, k nng lnh o, quyt nh. Qua , gip sinh vin c th t tin ng u vi mi kh khn, th thch trong hc tp v cuc sng, rn luyn o c, li sng tt. T gio dc T gio dc l qu trnh sinh vin t hc hi, tip thu, cht lc, tch lu nhng tri thc, vn sng t bn ngoi mt cch c h thng pht trin tinh thn v th cht ca bn thn mnh, dn dn c c nhng
45
phm cht v nng lc nh mong mun. Ngun cung cp nhng thng tin tri thc c rt nhiu nh: sch bo, phim nh, internet, thc t i sng,... Ni n t gio dc l ni n tnh tch cc ch ng, sng to ca sinh vin, l s t vt qua nhng tr ngi trong qu trnh gio dc chim lnh nhng tri thc, kinh nghim ca cc th h i trc. y l qu trnh sinh vin "t thn vn ng", qu trnh "t gii quyt mu thun" - qu trnh "t pht trin" ca sinh vin. T gio dc c thc hin da trn nn tng mt phm cht vn c ca con ngi: tnh tch cc. V vy, pht trin tnh tch cc x hi l mt trong nhng nhim v ch yu ca gio dc LLCT, nhm o to nhng con ngi nng ng, thch ng v gp phn pht trin cng ng. C th xem tnh tch cc nh l mt iu kin, ng thi l mt kt qu ca s pht trin nhn cch trong qu trnh gio dc. Pht huy tnh ch ng sinh vin t mnh hnh ng bng sc lc, kh nng ring ca mnh, khng b chi phi bi ngi khc hoc hon cnh bn ngoi. Mi sinh vin khi nhn thc r c vn th c thc cao hn trong vic t tu dng bn thn. Khi mi sinh vin c thc t gic cao th vn tu dng bn thn tr thnh nhu cu tt yu khch quan. Nu nh qu trnh t gio dc trang b cho mi sinh vin nhng kin thc khoa hc th qu trnh t rn luyn l vic vn dng nhng kin thc y vo thc tin. Thc cht, y l hai mt ca mt vn , mt l lun v mt thc tin ca vn tu dng bn thn. Trong vic nng cao nhn thc chnh tr i hi sinh vin phi pht huy c hai mt . Bi nu ch c l lun th ch l l lun sung, nhng ch hnh ng m khng c c s l lun th d dn n sai hng, lch ng. iu cho thy phi c phng php lun bin chng trong vic pht huy tnh tch cc, ch ng, t gio dc, t rn luyn ca sinh vin trong vic nng cao nhn thc chnh tr. hot ng t gio dc c hiu qu, sinh vin cn phi nu cao thc trch nhim ca mnh i vi bn thn, gia nh, nh trng v x hi; mt khc h cn nhn c s quan tm gip ca gia nh, nh trng v x hi c c mi trng t gio dc lnh mnh v thun li. 46
1.2.2.4. Phng php gio dc l lun chnh tr Phng php ging dy Hot ng ging dy ca ging vin LLCT l hot ng a dng, phc tp; l tc ng c mc ch v tch cc vo ton b qu trnh nhn thc ca ngi hc. V vy, vic p dng phng php ging dy LLCT l mt yu t quan trng, c ngha quyt nh n cht lng ging dy. Tu thuc vo kha cnh tip cn m ngi ta phn loi phng php ging dy LLCT nh sau: - Cn c hiu qu tc ng: phng php th ng v phng php tch cc. - Cn c theo lch s: phng php truyn thng v phng php hin i. - Cn c phng tin: phng php dy hc s dng ngn ng; phng php dy hc trc quan; phng php thc hnh. Tuy nhin, nhng cch phn loi trn ch c ngha tng i. Khng c phng php no ti u, v vy phi c s kt hp gia cc phng php trong qu trnh ging dy. Lut Gio dc ban hnh nm 2005 cng cp n yu cu v phng php trong h thng gio dc quc dn nc ta hin nay: phi pht huy tnh tch cc, t gic, ch ng, t duy sng to ca ngi hc; bi dng cho ngi hc nng lc t hc, kh nng thc hnh, lng say m hc tp v ch vn ln.1. Bi vy, ging dy bc i hc phi l qu trnh nh thc, pht huy tim nng vn c ca sinh vin, khi dy tnh tch cc, ch ng, sng to h bng cc phng php ging dy tch cc. Phng php tch cc trong ging dy i hc l cch thc lm vic ca ngi thy hng vo vic tch cc ho hot ng hc tp v pht trin tnh sng to ca sinh vin. Trong , ngi thy s ng vai thit k, t chc qu trnh i n thng tin, tri thc, cn sinh vin l ngi thi cng, ngi ch ng thc hin bn thit k . Cc phng php ging dy tch cc thng dng hin nay nh: phng php vn p, phng php nu vn , phng php tho lun nhm, phng php tnh hung, phng php
1
Lut Gio dc, Nxb CTQG, H, 2005, tr.9.
47
ng vai, phng php b c vng, phng php chuyn gia, phng php trc quan (s dng cc phng tin nh: my vi tnh, bng in t, my chiu Overhead, my chiu a nng Projector, bng t, bng lt, giy kh to, bt d Trong c bit tin ch l my vi tnh kt hp my chiu Projector v trnh chiu bng chng trnh Powerpoint)... Vic thay i, iu chnh thi lng ging dy v nhng thch thc t ra cho i ng ging vin cc mn LLCT hin nay, i hi trc ht phi thay i chnh mnh, nng cao trnh l lun, cp nht thng tin, kin thc mi v linh hot s dng nhiu phng php ging dy, ly ngi hc - sinh vin lm trung tm, dy cch hc tr thnh mt trong nhng mc tiu o to ch khng ch l mt trong nhng gii php nng cao cht lng v hiu qu o to. Phng php hc tp Hc tp l qu trnh t gic, tch cc tip thu tri thc khoa hc ca ngi hc di s iu khin s phm ca ngi dy. vic hc tp c hiu qu, i hi mi sinh vin phi c phng php hc tp ph hp. Phng php hc tp l phng php ca qu trnh nhn thc. l t nhn bit, m t, gii thch v vn dng tri thc khoa hc lnh hi c lm giu vn tri thc v kinh nghim thc tin ca ngi hc. C nhiu phng php hc, tu theo cch phn loi: - Da vo iu kin hc c hc trng, hc nh, hc ngoi x hi. - Theo trnh t hc c phng php nghe ging, phng php t hc, phng php t n tp, phng php lm bi thi v kim tra. - Theo mc ch ng, ta c phng php hc di s hng dn ca ging vin, phng php t nghin cu, phng php tho lun nhm v phng php tham gia hot ng thc tin... Bc vo cnh cng i hc l sinh vin n vi mi trng rng ln vi kho tng kin thc v cng phong ph. Chnh v vy, vic thch nghi vi mi trng mi, phng php ging dy mi th phng php hc tp, nghin cu mi l rt quan trng i vi h . Qu trnh hc tp LLCT khng phi 48
ch bt u trn ging ng khi sinh vin nghe thy gio ging bi hoc trao i, tranh lun vi bn ng hc. Qu trnh ny ch tht s bt u khi sinh vin chun b mt cch tch cc cc iu kin cn thit tip cn mn hc nh: c trc gio trnh, tm ti liu c lin quan. Khi c sch, sinh vin cn suy ngm hiu nhng iu trong sch ri tm cch lin kt nhng kin thc vi bi ging ca ging vin, lin h vi thc tin x hi nh lu hn, hiu su hn v nhng lun im trong sch cng nh trong bi ging. S chun b t liu ny cng tr nn hiu qu hn khi i lin vi n l mt s chun b v tm th c th tip cn kin thc l lun, khi qut cao mt cch ch ng v sng to. C th l: Trn lp: sinh vin ch ng nghin cu, tm hiu tham gia gii quyt cc vn ging vin a ra trong ni dung bi hc, tp trung ch theo di bi ging nhm tm hiu, nm vng ni dung; hng hi tr li cc cu hi ca ging vin, hng hi pht biu kin ca mnh trc vn ging vin v cc bn khc nu ra; mnh dn thc mc, yu cu ging vin gii thch cn k nhng iu cha hiu... nh: Sinh vin hon thnh nhng nhim v c giao, cc bi tp, tch cc c sch bo v ti liu tham kho; vn dng kin thc hc vo thc tin, ch ng vn dng kin thc k nng hc nhn thc vn mi Ngoi ra sinh vin cn tch cc tham gia cc hot ng ngoi kho ca lp v ca trng. Phng php hc tp ca sinh vin c vai tr quan trng v n nh hng trc tip ti kt qu hc tp ca sinh vin. Mi sinh vin c th la chn mt phng php ring, hoc kt hp cc phng php tu theo hon cnh. Phng php kim tra, nh gi kt qu hc tp Kim tra, nh gi l nhim v c bit quan trng, c ngha quyt nh n hiu qu ca vic dy hc. Khng thc hin tt nhim v ny s khng c ng lc buc sinh vin t hc v nh vy dy hc khng cn ngha tch cc na. Kim tra, nh gi l hot ng thu thp thng tin nh tnh v nh lng v kt qu hc tp ca sinh vin trong sut qu trnh
49
hc tp mn hc, i chiu vi mc tiu mn hc lm c s cho vic xp hng sinh vin v cc quy nh qun l khc. l mt b phn cu thnh ca phng php dy hc v rn luyn cc kin thc v k nng m ging vin mong mun sinh vin phi t c. Kim tra, nh gi l mt b phn hp thnh thng nht vi qu trnh dy v hc. Thng qua kim tra, nh gi ngi dy nm c trnh , nng lc ca hc vin, pht hin nhng sai st, un nn kp thi, iu chnh c hiu qu hot ng dy v hc ang tin hnh. ng thi, kim tra, nh gi gip ta nm c mc thc hin mc tiu ca mn hc. i vi sinh vin, kt qu kim tra, nh gi l thc o trnh v s n lc hc tp ca bn thn. Do c vai tr quan trng nh th nn hot ng kim tra, nh gi i hi phi c phng php khoa hc, ph hp, va pht huy kh nng ca sinh vin, va nh gi chnh xc, cng bng kt qu hc tp ca h. C hai cch kim tra - nh gi: thng xuyn v nh k. V c bn c hai phn chnh: mt l, nh gi cc hot ng ca sinh vin, gm: nghe ging ghi chp trn lp, tham d y cc bui hc theo quy nh, tch cc tham gia trnh by, pht biu ti cc bui tho lun, ta m, hi tho; hai l, nh gi sinh vin thng qua cc bi thi theo tun, thng v cui mn hc, hc k. Trong cc trng i hc hin nay ph bin mt s phng php kim tra, nh gi sau: phng php thi t lun, phng php thi vn p, phng php vit tiu lun, phng php thi trc nghim. i vi cc mn LLCT th hnh thc thi t lun c nh gi l ph hp nht, bi l, vi hnh thc thi ny, sinh vin rn luyn c kh nng gii quyt vn mt cch chnh xc, lgc di hnh thc vit, ng thi s kch thch kh nng sng to ca sinh vin. Tuy nhin, hnh thc thi t lun ph thuc rt nhiu vo vic t chc thi, chm thi. Hn na, chng ta cn phi thay i cch dy v cch ra cho thi t lun i vi nhng mn khoa hc LLCT. Lu nay, cc ging vin thng "thy c tr chp", sinh vin tr bi nh trong gio trnh hay nh bi ging thy cho ghi, nh vy, thi t lun li gip cho sinh vin tr thnh nhng c my photocopy. Chnh 50
v vy, vic ging dy theo tn ch, p dng phng php ging dy nu vn cho sinh vin t nghin cu, t c v tho lun s khc phc phn no c hn ch ny. Ging vin ra cc thi m, vn dng kin thc vo vic gii quyt mt vn no ca cuc sng thc tin, nh vy, d sinh vin c c mang sch vo cng khng th chp ni, tt nhin, khi chm bi, ging vin s vt v hn, nhng i li, va hu ch vi sinh vin, va nh gi c thc cht kt qu hc tp ca h. Vit tiu lun l hnh thc kim tra kin thc su v mt vn ng thi l cch thc rn luyn kh nng pht hin v gii quyt mt vn thc tin t ra c lin quan n mn hc. Di s gi ca ging vin, sinh vin phi t la chn mt ti m mnh tm c nht v c kh nng gii quyt va sc. iu ny rn cho sinh vin c kh nng t duy c lp tham gia nghin cu khoa hc v sau. Tuy nhin, ging vin cng cn dnh thi gian c k pht hin v x l nghim khc tnh trng i ph lm qua qut, sao chp cho c bi. Thi vn p cng c th p dng trong qu trnh kim tra - nh gi kt qu hc tp ca sinh vin vi cc mn khoa hc LLCT. Nhng cng ch nn p dng phng thc thi ny vi sinh vin nm th ba v th t, v khi , sinh vin c tri nghim hc tp ging ng i hc, quen vi khng kh, phng php hc tp, nghin cu trong mi trng i hc. Qua , ging vin c th to cho sinh vin kh nng trnh by vn l lun trc ngi khc, rn luyn kh nng hng bin, pht biu, t tin i mt vi cc tnh hung t ra, y l iu rt cn thit cho sinh vin khi ra trng lm vic, v ch c nhng mn khoa hc LLCT mi c th gip sinh vin rn luyn tt nhng phm cht ny. Hnh thc thi trc nghim cng nn c s dng mc thch hp trong tng mn hc LLCT. Xy dng ngn hng thi trc nghim phi m bo cc yu cu: mi cu c 4 la chn, khng c phng n tng hp (bng hai hoc ba phng n cn li), cc phng n phi tng ng v di, ngn v u phi c tc dng gy nhiu. Cch trnh by cu hi, hoc li dn 51
phi ng quy cch. Cng mt kha sinh vin phi c thi mt ging nhau, nhng khc nhau v v tr cc cu hi v cc phng n tr li. Ngn hng thi ny cn c s b sung, chnh sa thng xuyn. 1.2.2.5. Phng tin gio dc l lun chnh tr C s vt cht phc v gio dc LLCT Bn cnh ni dung, chng trnh hc tp hon chnh th khu chun b y iu kin c s vt cht phc v cho hc tp cng ng vai tr khng km phn quan trng trong vic quyt nh cht lng, hiu qu hc tp. C s vt cht, phng tin phc v cho cng tc ging dy ni chung bao gm: din tch khun vin trng, nh hiu b, phng lm vic, nghin cu ca cn b, ging vin, th vin, phng hc my vi tnh, phng lab hc ngoi ng, ging ng, hi trng, h thng cc phng tin h tr ging dy nh my n chiu, my Projector, micro khng dy cc phng tin khc (bng t, giy kh to, bt d... )... c bit l gio trnh v cng bi ging. Ngoi ra, c s vt cht phc v cho cng tc gio dc cn l nhng iu kin v n, , sinh hot, v vt cht cng nh tinh thn k tc x. l nhng iu kin khng th thiu i vi sinh vin hc tp trung ti trng. Nhng iu kin s to nn mi trng thun li gip h phn khi, t tin, yn tm hc tp. C s vt cht phc v cho hc tp, v thc cht, chnh l nhng phng tin gip cho ging vin v sinh vin thc hin tt cng vic ca mnh trong qu trnh ging dy v hc tp. C phng tin tt s to iu kin thun li cho ging dy v hc tp t hiu qu, cht lng cao. Ngc li, nu khng quan tm ng mc n vn ny, hiu qu gio dc s hn ch, gim i rt nhiu, cho d c i ng ging vin gii, c s c gng vt bc ca sinh vin. ging dy nhng mn hc LLCT cc trng i hc c hiu qu cn ch mt s vn nh: Th nht, khng nn t chc lp qu ng sinh vin, khng nn gp nhiu lp vo vi nhau hc LLCT, v nh th va th hin s coi nh 52
tm quan trng cc mn LLCT, va gy kh khn cho ging vin, khng th t chc tho lun, trao i ni dung bi ging trong lp c hng trm sinh vin. Lp ch nn c t 40 n 70 sinh vin l ph hp. Th hai, th vin cn xy dng khang trang, hin i, phong cch phc v tn tnh, chu o, p dng khoa hc cng ngh hin i vo vic qun l v tm kim ti liu, gip sinh vin c th tip cn mt cch d dng vi ti liu mnh cn. Tt nhin, i lin vi nhng iu th kho t liu, u sch, bo, tp ch trong nc, ngoi nc phi c b sung y , phong ph, cp nht. C s vt cht phi c u t xy dng theo quy hoch tng th, m bo tnh hin i, ng b, ph hp vi yu cu s dng ca mi trng i hc, cao ng. Ti chnh u t cho cc hot ng gio dc LLCT Vic t ra ni dung ny c v khin cng khi t cc mn khoa hc MLN vo mt bc tranh c bit, tch ri hot ng dy v hc chung ca ton trng, nht l quy m tng trng c th. Tuy nhin, bnh din v m, chng ta vui mng nhn thy Chnh ph, B Gio dc v o to c nhiu chnh sch h tr cho i ng ging vin MLN trong thi gian gn y. Trc y, i ng ging vin ging dy b mn MLN trong cc trng i hc, cao ng ch c hng 20%-25% ph cp, th t nm 2008, mc ph cp tng ln 45%, iu gip ci thin phn no i sng kh khn, thu nhp ca i ng ging vin MLN hin nay, l ngun ng vin kp thi cho i ng ny yn tm vi ngh, tp trung u t cng sc nhiu hn cho cng tc ging dy, gp phn nng cao hiu qu v cht lng dy v hc cc mn MLN. N goi chnh sch ca Chnh ph, B Gio dc v o to, nh trng phi c s h tr cho qu trnh dy v hc cc mn MLN bng nhiu cch khc. Chng hn: h tr cho ging vin kinh ph trang b thm my tnh xch tay, cc gio c trc quan nh giy kh ln, bt d...; h tr cho sinh vin i tham quan, i thc t mt s a ch cch mng, t chc nhng chuyn i 53
v ngun trong thi gian ngn ngy, h tr cc hot ng ngoi kha ca sinh vin, hot ng tnh nguyn, hin mu nhn o v.v... 1.2.3. Sinh vin - i tng ca gio dc l lun chnh tr Sinh vin nhn chung c nhng t cht qu bu nh tr trung, c sc kh e, c hc thc, ham hc, nng ng, dm ngh, dm lm v dm c m... H l i biu cho sc sng ca thanh ni n, sc mnh ca dn tc, l ngun cung cp nhn lc cht lng cao cho CNH, HH v nn kinh t tri thc, ngun b sung ch yu cho i ng tr thc ca t nc. Kh nng ho t ng tr tu ca h vt tri so vi hc sinh ph thng. H nhy cm vi ci mi, nng ng, sng to, ham hc hi, a tm ti, khm ph, giu c m, thch giao tip, thch tham gia cc hot ng x hi... Phn ln sinh vin tui t 18 n 23. y l giai on pht trin th hai ca la tui thanh nin, giai on c s trng thnh v mt sinh hc v ang hon thin v nhn cch. Gio d c LLCT c n ch mt s c im di y ca sinh vin. 1.2.3.1. Trnh nhn thc, hiu bit cc vn chnh tr - x hi ca sinh vin rng nhng cha su Trong mi trng i hc, phn ln sinh vin c tri thc rng, c o to bi bn, h thng, c kh nng tip cn vi khoa hc cng ngh hin i, tnh lin kt nhm c m rng, kh nng t ch, t khng nh ngy cng ln. S pht trin ca x hi thng tin vi nhiu phng tin truyn thng, bo ch, sch v v.v.. to c hi cho sinh vin tip cn c vi nhiu thng tin v kinh t, x hi, chnh tr, vn ha ca t nc, v vy, s hiu bit v cc vn trn ca sinh vin cng khng ngng tng ln. Sinh vin d tip thu v thch ci mi - l, nm bt thng tin nhanh, thch tm ti, sng to, nng ng, nhy cm vi cc vn chnh tr - x hi. Tuy nhin, di tc ng ca khoa hc cng ngh, nht l s pht trin mnh m ca cng ngh thng tin, hnh thnh nn mt mi trng sng o, giao tip o, li sng o trong mt s sinh vin. Trong t duy hnh thnh
54
phng php t duy gin n do thi quen nhn tin, vit bng phm ch ci, nhiu thng tin c tnh lp ghp gin n, vi ngn ng l, cc, ct, lch chun... iu ny lm hn ch cm xc v s bay bng, v hnh tng trc quan, v t duy bin chng, tru tng. Ngy nay, sinh vin c th trao i vi nhau c nhng iu trc kia c coi l thm kn, ring t thng qua cc hp th c nhn (blog) iu ny va c ngha tch cc, l s rng m trong li sng, c kh nng chia x cao, nhng n li lm mt i cm xc thc, chiu su tm hn, d hnh thnh li sng chng vnh, khp kn trong gii tr; lnh nht, v tm vi ngi thn trong gia nh v nhng ngi xung quanh; th vi chnh tr v x hi... 1.2.3.2. Th gii quan v nhn sinh quan ca sinh vin cha n nh C th ni, trong mi trng i hc, sinh vin ch yu lao ng tr c, cha gn nhiu vi hot ng lao ng sn xut, thiu kinh nghim v vn sng; tm l, t tng cha n nh, d thay i. V th m th gii quan, nhn sinh quan ca h cha n nh. Th gii quan l h thng nhng quan im ca mt ch th (mt ngi hoc mt tp on ngi, mt giai cp hay ton x hi) v th gii v v v tr, vai tr ca con ngi trong th gii . N nh hng, ch dn cho hot ng nhn thc v hot ng thc tin ca con ngi v l phng thc con ngi t thc c v bn thn mnh. Trong th gii quan khoa hc c s thng nht ca tri thc, nim tin v l tng sng, thng qua c ch chuyn ha tri thc thnh nim tin, tri thc khoa hc c gia nhp vo th gii quan v tr thnh ng lc thc y con ngi trong nh hng nhn thc v hot ng thc tin, nh c nim tin trn c s th gii quan khoa hc m mi ngi c thm ngh lc vt qua mi kh khn trong cuc sng phn u t ti l tng nhn vn cao p. Sinh vin - nhng ngi ht sc nhy cm, thch khm ph ci mi, dm lm nhng ci mi t khng nh mnh. Tuy nhin, h cng c nhc im l: bng bt, c tin, chung hnh thc, thiu thc t, d nn lng khi
55
gp phi kh khn, vng mc... thm ch d ri vo trng thi bi quan, b tc. Khi tip cn cc mn khoa hc MLN l sinh vin tip cn vi mt c s th gii quan v phng php lun khoa hc. N khng ch gip cho sinh vin nhn bit th gii mt cch khoa hc m cn gip sinh vin c mt nhn sinh quan cch mng ng n, qua thc y s pht trin, hon thin bn thn, to nn nim tin, bi p l tng v nh hng cho hot ng nhn thc cng nh hot ng thc tin ca sinh vin trong qu trnh hc tp trng i hc v c trong cuc sng sau khi ra trng. 1.2.3.3. Phm cht chnh tr, o c ca sinh vin tng i tt Bc vo cng trng i hc c ngha l sinh vin c sng lc qua k thi i hc kh quyt lit (ch khong 10% hc sinh ph thng trung hc i hc). Bi vy, hu ht cc em u l con ngoan, tr gii, l nhng thanh nin chm ch hc hnh, chp hnh tt nhng qui nh ca nh trng v x hi. Trng i hc khng ch xy dng, bi p cho sinh vin mt th gii quan, nhn sinh quan, phng php lun khoa hc h tr cho cng vic ca sinh vin sau khi ra trng, m CNMLN, TTHCM cn l thc o, nh hng cc gi tr, t tng, o c, li sng cho sinh vin. Xt v chiu su nhn vn, cc mn khoa hc LLCT chnh l khoa hc lm ngi, gp phn hnh thnh v hon thin nhn cch, t tng, o c, li sng mi tin b cho sinh vin. H Ch Minh ch r: "Hiu CNMLN l phi sng vi nhau c tnh, c ngha. Nu thuc bao nhiu sch m sng khng c tnh c ngha th sao gi l hiu CNMLN c"1. Nhng nm thng ngi trn gh ging ng chnh l nhng nm thng p nht, c ngha nht sinh vin chun b hnh trang sn sng k tc s nghip ca th h cha anh, cng hin sc mnh cho qu hng t nc. 1.2.3.4. Nng lc t duy v nng lc hnh ng ca sinh vin c nhiu trin vng Sinh vin l ch nhn tng lai ca t nc, l tng lp x hi c gia nh, nh trng, x hi gi gm nhiu k vng. Hot ng chnh ca h l
1
H Ch Minh ton tp, NXBCTQG, H.1996, tp 12, tr.554.
56
hc tp v bc u tham gia nghin cu khoa hc, tham gia vo cc hot ng x hi. Nng lc t duy v nng lc hnh ng ca sinh vin th hin nng ng, hot bt, nhy cm vi ci mi - ci tin b; hng hi, nhit tnh, si ni, d thch nghi vi hon cnh v thch c th nghim mnh trong cuc sng... V bn cht, t duy ca sinh vin c tnh c lp, sng to cao, lun bit cch lt ngc vn , soi sng vn t nhng kha cnh cha c cp n. Ni cch khc, hc i hc l qu trnh t nghin cu, t hon thin mnh, mi trng i hc gip cho sinh vin rn luyn nng lc t duy v nng lc hnh ng ca mnh ngy cng khoa hc hn. Tri thc LLCT gip sinh vin rn luyn nng lc t duy, l nhng l lun soi ng ch li cho mi c nhn vn dng vo hnh ng thc tin ca mnh. Bi v, bn cht LLCT khng phi l h thng l lun c tnh p t, x cng, bt buc sinh vin phi tun theo mt cch th ng, m l nhng nguyn l va mang hm lng khoa hc cao, va c tnh nhn vn su sc. Vi phm cht tt v bn tnh nng ng ca mnh kt hp vi h thng l lun khoa hc, nng lc t duy v nng lc hnh ng sinh vin cng c c hi pht trin tt, l con ng mang n thnh cng trong cuc sng ca mi sinh vin.
57
Chng 2 THC TRNG GIO DC L LUN CHNH TR CHO SINH VIN vit nam HIN nay (Qua kho st ch yu cc trng i hc H Ni)
2.1. nhng yu t tc ng n gio dc l lun chnh tr CHO sinh vin Vit Nam hin nay
Th H Ni l trung tm kinh t, chnh tr, vn ho, khoa hc, gio dc ng thi l trung tm o to i hc ln nht ca nc ta. Ni y , ang v s o to rt nhiu nhn ti cho t nc. Hin H Ni c 85 trng i hc vi khong hn 45 vn sinh vin1 chim gn mt na s trng i hc ca c nc (c nc hin c khong gn 200 trng i hc). Cng tc gio dc LLCT cho sinh vin H Ni ni ring, nc ta ni chung chu tc ng ca nhiu yu t. iu t ra cho cng tc ny bn cnh vic phng nga, khc phc nhng yu t tiu cc, bt li, cn tn dng, pht huy ti a cc yu t tch cc, thun li. 2.1.1. Qu trnh i mi t nc trong c ch th trng S nghip i mi ca nc ta c bt u t nm 1986. Sau hn 20 nm i mi, nn kinh t th trng nh hng XHCN tr thnh nn tng KT - XH ca t nc. Nhng thnh tu t c trong kinh t thi lung sinh kh mi vo lnh vc chnh tr t tng. S nng ng trn lnh vc kinh t va l nguyn nhn va l kt qu ca s nng ng, sng to ca t duy. Hin nay, t nc ang bc vo thi k pht trin mnh vi v th v din mo mi. Kinh t lin tc pht trin (thu nhp bnh qun theo u ngi lin tc tng t 337 USD nm 1997 ln 1024 USD nm 2008), an ninh quc phng c gi vng, mi trng chnh tr x hi kh n nh. Vit Nam l thnh vin chnh thc ca t chc thng mi th gii WTO t nm 2006; l thnh vin ca Hi ng Bo an Lin hip quc nhim k 2008-2009... Mc d vy, nn kinh t nc ta vn l nn kinh t km pht
1
Hi sinh vin thnh ph H N i, Bo co ca Ban chp hnh kho IV, H Ni, 2009, tr.5.
58
trin. Cc ch s v kt cu h tng, ch s pht trin con ngi ng mc thp, phn ha giu ngho trong x hi cn gay gt, lm gia tng s bt bnh ng trong vic tip cn v th hng nn gio dc. Thc trng y l thch thc cho cng tc ging dy LLCT trong tnh hnh hin nay cn phi c s chuyn i cho ph hp vi s vn ng ca cuc sng. Trong qa trnh i mi, cng tc gio dc LLCT lun c t trong mi quan h khng kht vi cng tc t tng v l lun. Cng vi thc tin i mi, cng tc l lun ng thi pht trin bm st thc tin, kp thi rt ra nhng kt lun, gi vai tr nh hng cho nhn thc x hi ni chung v cng tc gio dc l lun cc trng i hc ni ring. Trong cng cuc i mi, ng ta t c nhiu thnh tu ni bt v mt l lun nh: lun gii c nhng nhn thc mi v CNMLN trong thi i ngy nay, khng nh vai tr to ln ca TTHCM trong s nghip xy dng CNXH, nhn thc mi v m hnh, v con ng i ln CNXH, nhn thc ng n hn v thi k qu tin ln CNXH... Tt c nhng kin gii khoa hc ny trang b cho sinh vin h thng tri thc l lun khoa hc, to dng nim tin, ng lc hc tp, phn u h. Tuy nhin, vn cn nhiu vn thc tin m l lun cha th tng kt, gii thch y v ng n c. Do , gio dc LLCT cho sinh vin i hi phi thng xuyn lin h thc tin, lm cho sinh vin nhn thc su sc hn vn l lun, ng thi to hng th, ng lc sinh vin hc tp, nghin cu. Quan nim duy vt lch s nhn nhn s hnh thnh v pht trin ca nhn cch trong tnh quy nh ca nhng iu kin KT - XH. Bi vy, gio dc LLCT cho sinh vin trong iu kin hin nay, khng th khng tnh n mi lin h gia nhn cch v c ch th trng, c ch ang chi phi mi lnh vc hot ng ca x hi v con ngi. u th ca c ch th trng l gii phng sc sn xut, tng trng kinh t, tin b khoa hc - cng ngh, kh nng tc ng nhiu mt ln s pht trin x hi. Nhng cng chnh c ch th trng y nhanh s phn cc giu ngho, lm su sc hn nhng bt bnh ng x hi, ph v s cn bng 59
gia x hi v t nhin, gia tng trng kinh t v tin b x hi. Trong nhng iu kin nh vy, s pht trin ca nn gio dc nc nh ni chung v gio dc LLCT ni ring khng trnh khi nhng tc ng c tch cc ln tiu cc. V tc ng tch cc: c ch th trng to nn s nng ng trong ton x hi v nng ln ng k i sng vt cht v tinh thn ca nhn dn. T , nim tin ca ton dn i vi s lnh o ca ng v Nh nc ngy cng c cng c vng chc. y chnh l iu kin khch quan thun li i vi cng tc gio dc l tng, o c cho sinh vin. Nhiu sinh vin vt kh vn ln trong hc tp, sn sng tham gia phong tro thanh nin tnh nguyn, ma h xanh, tui tr lp nghip... chnh l nh h c mt l tng sng ng n, cao p. H nhn thy hnh phc c nhn ca mnh trong hnh phc ca bit bao con ngi m h em n. L tng sng khng phi t nhin m hnh thnh, n c rn luyn, tu dng, gio dc m nn. Chuyn sang c ch th trng, bin chuyn bao trm v d nhn thy trong s pht trin con ngi l s gia tng tnh tch cc ca c nhn. Trong c ch th trng, li ch c nhn c khuyn khch v bo m bng php lut. ng thi, c ch th trng cn to ra cc iu kin thun li con ngi tham gia vo cc quan h, cc hot ng KT -XH a dng. Vic m rng phm vi hot ng, mi quan tm n li ch khin con ngi tr nn nng ng hn, tch cc hn. Hn th, cnh tranh vi tnh cch mt thuc tnh tt yu ca c ch th trng lun t con ngi vo tnh th phi quyt chn, phi n lc vt bc. Do vy, trong kinh t th trng vic hc tp LLCT ca sinh vin cng linh hot v thc t hn. Di p lc ca cnh tranh, con ngi trong c ch th trng lun phi th hin, t khng nh. Theo c ch th trng to lp mi trng cnh tranh ngay trong i ng nhng ngi lm cng tc ging dy LLCT. Quy lut th trng to ra s sng lc kht khe, s o thi nghim khc, i hi mi nh gio phi khng ngng vn ln v trnh , k nng ngh nghip, trau di 60
o c C ch th trng, theo ngha , l c ch tt pht trin i ng ging vin LLCT bt tnh kinh vin, gio iu, tng tnh thc tin, sng to, linh hot. Kinh t th trng lm ny sinh nhng quan nim mi v gio dc LLCT. Nhng quan nim c tnh bo th, s cng v gio dc LLCT thi k kinh t tp trung bao cp khng cn c s tn ti m thay vo t duy nng ng, ci m v c xu hng thc t, hiu qu hn. S tc ng ca kinh t th trng v cng t chnh yu cu khch quan ca c ch kinh t th trng t ra i hi cng tc gio dc LLCT cc trng i hc Vit Nam hn 20 nm qua khng ngng c i mi c v ni dung, chng trnh, phng php ging dy, phng php qun l gio dc... v chnh bn thn i ng gio vin cng phi i mi. V tc ng tiu cc: Trong Ngh quyt Trung ng nm, kho VIII, ng ta ch ra mt tiu cc ca kinh t th trng i vi t tng, tinh thn ca con ngi l: ...v khch quan m ni kinh t th trng vi sc mnh t pht gh gm ca n khuyn khch ch ngha c nhn, li sng thc dng, lm cho ngi ta ch ch ti li ch vt cht m coi nh gi tr tinh thn, ch ch n li ch c nhn m coi nh li ch cng ng, ch ch li ch trc mt m coi nh li ch lu di, c bn1. Hin nay c mt b phn sinh vin do nhiu nguyn nhn m cha c l tng sng ng n nn h hc hnh mang tnh i ph, hoc ch lo cho mnh c kin thc, kh nng c th kim nhiu tin m khng quan tm rn luyn, nhn cch ca mnh. Mt s sinh vin ch quan tm n hng th, chy theo mt i khi bt chp c vic xm phm li ch ca ngi khc, gy tn hi n danh d bn thn, gia nh v tp th. Mt b phn khc th li lao mnh vo cuc sng vt cht v lo cho kh nng ngh nghip t ti li ch trc mt, tin ti, danh vng coi l ci ch ca i
Vn kin Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh Trung ng kha VIII, Nxb CTQG, H Ni, 1998, tr 29 - 30
61
sng hnh phc, do vy trong hc tp i hc h ch ch trng cc mn chuyn ngnh, xem nh cc mn LLCT. Trong c ch th trng, nhng biu hin ca tnh cch mnh mt s sinh vin, t n, cha bo m cho s pht trin hi ho ca nhn cch, cha tht s khng nh tnh tch cc ca nhn cch. Khi nhng li ch c nhn che lp lng tm v trch nhim o c, th s khn ngoan, tnh nng ng, nhng n lc ch khng cn l biu hin cho sc mnh bn cht ca con ngi. Tri li, chng d bin thnh phng tin v kch thch t cho nhng thi h tt xu. S khn ngoan v tnh cch mnh mt s ngi kt hp vi li sng v k s dn n s mo m nhn cch, lm ny sinh s i lp gia con ngi vi con ngi, gia c nhn vi x hi. iu ny din ra c i tng hc tp v ch th ging dy LLCT. c nhng sinh vin, nhng gio vin trt vo vng xoy tha ha ca kinh t th trng, xem thng vic ging dy v hc tp LLCT. Vn kin Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh Trung ng kha VIII nh gi: nhng nm gn y tnh trng suy thoi v o c v li sng c chiu hng tng ln, rt ng lo ngi1 v Mt b phn thanh nin cn m h v l tng, cha nhn thc c tnh hnh, nhim v ca giai on cch mng mi, cha xc nh c trch nhim ca thanh nin ni chung v ca bn thn ni ring2. khc phc tnh trng ny, ng Cng sn Vit Nam khng nh gio dc o to phi l quc sch hng u nhm nng cao cht lng con ngi vi tnh cch l ngun lc v mc tiu ca CNH, HH. Cng vi s nghip gio dc v o to, gio dc LLCT phi Tng cng gio dc cng dn, gio dc lng yu nc, CNMLN v TTHCM, gio dc o c v nhn vn, lch s dn tc v bn sc vn ho dn tc; ch vn ln v tng lai ca bn thn v tin t nc3.
Vn kin Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh Trung ng kha VIII, Nxb CTQG, H Ni, 1998, tr 27 2 Hu Th - o Duy Qut (ch bin): Tip tc i mi, nng cao cht lng v hiu qu cng tc t tng - vn ha trong tnh hnh mi, H Ni, 1999, tr 309 3 Vn kin i hi i biu ton quc ln th VIII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 1996, tr. 109.
62
C ch kinh t th trng cng to nn nhng thch thc ln i vi cng tc gio dc LLCT. Trong thi k pht trin kinh t th trng, m rng quan h quc t nim tin, l tng cng sn, o c cch mng, lp trng giai cp cng nhn phi u tranh quyt lit vi ch ngha c nhn, ch ngha thc dng. N phn nh s i lp gia ci tch cc v tiu cc gia ti v sng trong nhn thc ca mi con ngi. Hin tng thng mi ha nh hng tiu cc n s pht trin lnh mnh ca gio dc LLCT, s lch pha gia l lun v thc tin, nhng nghch l, nhng mu thun ca cuc sng di vo cc ging ng i hc lm cho gio dc LLCT ng trc nhng th thch mi. Nhiu vn ny sinh t thc tin chng ta cha kp tng kt, khi qut v mt l lun nh hng cho cng tc chnh tr - t tng xut hin s m h, dao ng, mt phng hng trong mt b phn th h tr, trong c sinh vin. Trong iu kin nh vy, gio dc LLCT c trch nhim phi hnh thnh v cng c trong sinh vin mt nim tin su sc vo nhng gi tr ch thc v lu bn ca con ngi. Tnh thng, trch nhim, lng tm, s trung thc v khim tn, lng yu nc, yu CNXH, c nim tin vo l tng cng sn. Mt khc, ngi thy c gio phi lun l mt tm gng t hc, sng to v mu mc. Khng th k vng v kt qu gio dc LLCT i vi sinh vin nu nh i ng nhng ngi lm cng tc ging dy LLCT li khng trung thnh, m h, suy thoi v phm cht chnh tr v o c nh gio. S phn tch trn cho thy, kinh t th trng tc ng ln nhn thc, t tng con ngi theo hai xu hng tch cc v tiu cc; thnh qu cng cuc i mi mang li nhiu thun li c bn cho s pht trin v i mi, nng cao cht lng gio dc LLCT nhng nhng mu thun ny sinh t i sng KT XH cng tr thnh thch thc khng nh i vi gio dc LLCT cho sinh vin. 2.1.2. S pht trin ca khoa hc cng ngh v kinh t tri thc Trong bi cnh quc t ngy nay, cuc cch mng khoa hc cng ngh tip tc pht trin mnh m, lm nn tng cho s pht trin kinh t tri thc. Khoa hc cng ngh tr thnh ng lc pht trin KT - XH. S pht
63
trin ca khoa hc cng ngh lm thay i mnh m ni dung, phng php gio dc trong cc nh trng, iu i hi cng tc ging dy LLCT cng phi c i mi. Trong thi i bng n thng tin, cng tc t tng ng trc nhng thch thc mi. Trong thi i hin nay, lp tr khng trnh khi tc ng ca nhiu ngun, nhiu knh thng tin, nhiu loi hnh vn ha. Thi i thng tin din ra s giao thoa ca cc nn vn ho, s tch hp, tip nhn, dung np ca nhiu h thng gi tr. Tnh hnh t ra nhim v phi c s i mi trong cng tc gio dc LLCT cc trng i hc. Trong thi i ngy nay, s pht trin mnh m ca khoa hc cng ngh dn n nhng thay i trn nhiu mt i sng x hi vi hai c trng c bn: s bin i nhanh trn cc lnh vc mi ni, mi lc v s ton cu ha ngy cng mnh m v kinh t v cng ngh, trong ni bt l cng ngh thng tin v vin thng tc ng khng nh n cng tc gio dc LLCT cho sinh vin. S pht trin ca cch mng khoa hc - cng ngh y nhanh s pht trin lc lng sn xut ca mi quc gia cng nh qu trnh x hi ha, phn cng lao ng trn phm vi ton th gii t ra yu cu hi nhp quc t, ton cu ha kinh t. Xu hng mi ny t mi quc gia (c bit i vi cc nc ang pht trin v chm pht trin) trc nhng c hi v thch thc mi. Mt mt, n to c hi cho s pht trin kinh t, vn ha, x hi thng qua qu trnh giao lu, hi nhp v vn ha, gio dc, chuyn giao cng ngh. Nhng cng chnh trong qu trnh ny s t cc quc gia trc nhng nguy c nh mt bn sc vn ha dn tc, quyn c lp t ch quc gia cng nh nhng nh hng do s du nhp ca nhng t nn tiu cc nh ma ty, mi dm, li sng i try, ch ngha khng b v.v... Vit nam, Khoa hc - cng ngh gp phn hin i ha qu trnh gio dc, hin i ha cng ngh o to. Gio dc LLCT cng c vn ng theo xu hng hin i ha . Cng vi s pht trin ca kinh t, nhiu phng tin k thut, my mc hin i ra i, phc v tt hn cng 64
tc gio dc LLCT cho sinh vin. Trong thi i bng n thng tin, trc s pht trin mnh m ca truyn thng a phng tin, s pht trin mnh m ca thng tin lm cho ngi thy khng cn gi vai tr c quyn trong cung cp thng tin, khng cn c quyn v kin thc nh trc y. iu i hi ngi thy phi i mi mnh m v phng php dy hc, c nng lc hng dn sinh vin t hc, t nghin cu, thi vo trong sinh vin nim am m tm kim tri thc, nm bt chn l. Thi i bng n thng tin v s pht trin ca khoa hc - cng ngh i hi nh trng phi chuyn t trang b kin thc l chnh sang bi dng phng php, nng lc t duy l chnh. Thc trng t ra s cn thit tin hnh mt cuc cch mng trong gio dc i hc nc ta trong c gio dc LLCT ph hp yu cu ca thi i. 2.1.3. Xu th ton cu ha, hi nhp giao lu quc t Trong bi cnh ton cu ha v hi nhp kinh t quc t, vn m rng giao lu vn ha - gio dc vi cc nc, tip thu nhng yu t tin b ca cc thnh tu gio dc nhn loi tr thnh vn quan trng pht trin nn gio dc nc nh. Ton cu ha v hi nhp kinh t quc t va l qu trnh hp tc pht trin, va l qu trnh u tranh ca cc nc ang pht trin bo v quyn li quc gia. Cnh tranh kinh t gia cc quc gia ngy cng quyt lit, iu i hi mi quc gia phi iu chnh, ci cch chin lc gio dc o to ngun nhn lc nhm to li th cnh tranh trn trng quc t. Qu trnh ton cu ho cng cha ng nhiu nguy c thch thc i vi cc nc ang pht trin: chy mu cht xm, phai nht l tng cng sn, xi mn gi tr truyn thng; nguy c ha tan bn sc dn tc trong ton cu ha lun hin hu nu khng c nhng gii php chin lc gio dc cn thit hn ch cc tc ng . Giao lu vn ho gp phn kch thch s du nhp v sng to cc gi tr tinh thn. N cng l c hi cc dn tc sng lc, thm nh li cc chn gi tr. Nhng mt khc, giao lu vn ho lm xo trn bng gi tr tinh thn ca cc dn tc, thm ch hu hoi mt s gi tr nn tng ca cc 65
quc gia ang thc hin cng nghip ho. Trong bi cnh y, con ngi d b ri vo trng thi tm l bt an v mt x hi, mt phng hng, khng t xc lp c nhng nguyn tc bn vng cho li sng, c bit l i vi sinh vin. H d b lo mt v chy theo li sng thc dng, sng ngoi v do m nht phai thc dn tc, l tng cch mng. Qua hn 20 nm thc hin ng li i mi, tham gia hi nhp th gii mang ti cho nn kinh t Vit Nam mt lung gi mi vi nhng bc khi sc ng t ho, tc tng trng duy tr mc cao v n nh, i sng ca tuyt i b phn nhn dn c ci thin r rt. Vit Nam ngy cng khng nh vai tr ca mnh qua vic tham gia nhng t chc nh Din n hp tc kinh t Chu Thi Bnh Dng, nm 2006 chnh thc tr thnh thnh vin th 151 ca T chc Thng mi th gii (WTO), nm 2007 tr thnh thnh vin khng thng trc ca Hi ng Bo an Lin Hp Quc vi a s phiu bu... Hi nhp cng tc ng mnh m n li sng ca ngi Vit Nam trong c sinh vin, mang n s giao thoa gia cc nn vn ho trn th gii. Trong hi nhp, Vit Nam vn l mt t nc ho bnh v n nh v chnh tr, l nim t ho ca ngi Vit nam, c bn b th gii cng nhn cng l iu thun li ln gio dc LLCT xy dng nim tin cho sinh vin vo s nghip cch mng ca ng. Hi nhp to iu kin cho sinh vin tip thu vn minh ca nhn loi, hc tp v ng dng nhng tin b khoa hc v cng ngh trn th gii, tr nn t tin hn vi mt tm nhn xa hn hng ra th gii. song, hi nhp cng lm ny sinh nhiu tiu cc v t nn x hi. Mt b phn sinh vin ang b nh hng bi li sng ngoi lai, bung th, quay lng vi nhng gi tr vn ho truyn thng ca dn tc. S nhm ln gia c tnh v s lp d khin cho h lun mun th hin mt cch cc oan v k qui bn thn mnh. Nguy him hn ht, cuc sng d gi v vt cht khin mt b phn ca gii tr chp nhn li sng hng th, ch k, t ci ring trn ci chung, t li ch c nhn trc li ch tp th, chi b trch nhim vi cng ng, sng khng c l tng v m c. 66
Vi xu th quc t ho - ton cu ho hin nay, nhng bin ng ca tnh hnh th gii cng nh hng khng nh ti cng tc gio dc LLCT cho sinh vin. Trong thi gian qua, tnh hnh kinh t - chnh tr trn th gii din ra phc tp, kh lng. Cuc khng hong kinh t th gii bt ngun t M khin cc nh t bn khng khi bt ng, quay tr li tm hiu v quy lut kinh t ca CNMLN. Tnh hnh chnh tr din ra phc tp, thay i tng ngy. Th gii ang tim n nhiu nguy c, thch thc nhng cng to c hi cho nhiu ngi nu bit nm bt. Nhng yu t i hi mi sinh vin phi c s nng ng linh hot trong qu trnh lnh hi v vn dng tri thc. Ton cu ho l cht xc tc, l n by quan trng, ng thi cng t ra yu cu sinh vin Vit Nam tip xc vi cc yu t thi i, k tha c chn lc cc yu t truyn thng sao cho ph hp vi tnh hnh hin nay. Gio dc LLCT phi c nhim v hng sinh vin chn lc cc yu t hin i v truyn thng, ho nhp vi cc nn vn ho khc nhng khng b ho tan vo trong - khng t nh mt bn sc vn ho ca dn tc mnh. Trc bi cnh ton cu ho v mi mt trong i sng quc t ang din ra nhanh chng, khn trng v si ng, trong tin trnh m ca v hi nhp ca t nc, sinh vin c nhiu c hi tip xc vi nhiu nn vn ho trn th gii. Song, thc t cho thy, trong iu kin m ca v hi nhp, do s tip xc vi mt s quan im, t tng, vn ho, ngh thut, li sng khng ph hp t bn ngoi, khng t sinh vin dao ng v lp trng, o tng v nn dn ch phng Ty vi ch trng a nguyn, a ng, m nht v l tng. ng nh ng ta nhn nh: c bit ng lo ngi l mt b phn hc sinh, sinh vin c tnh trng suy thoi o c, m nht v l tng, theo li sng thc dng, thiu hoi bo lp thn, lp nghip". 2.1.4. m mu v hot ng din bin ha bnh cc th lc th ch
67
Bt u t cui nhng nm 80 ca th k XX, Lin x v cc nc XHCN ng u i vo thi k khng hong. T thng 4/1989 tr i, s v din ra lin tip cc nc ng u. Ch trong vng 2 nm, n thng 9/1991, ch XHCN Lin x v 6 nc ng u b sp hon ton. S v cng din ra Mng c, Anbani. Vi hn hai phn ba th k tn ti ca mt ch nhiu nc to thnh h thng XHCN vi nhng thnh tu khng th ph nhn b sp trong vng 2 nm l mt tc ng tm l to ln, tiu cc i vi tm l x hi. Thm vo , cc th lc chng ph CNXH s dng ton b cc phng tin thng tin i chng, m chin dch tuyn truyn, o bi, ph nh qu kh. iu gy hoang mang, xo ng n t tng x hi, ph v nim tin ca mt b phn nhn dn i vi nhng gi tr ca CNXH. S sp ca ch XHCN Lin X v cc nc ng u khin CNXH tm thi lm vo khng hong, thoi tro. Thc trng gy kh khn rt ln i vi cng tc gio dc LLCT trong cc trng i hc nc ta nhng nm 90 ca th k XX v cho n tn ngy nay. CNXH ng u v Lin X tan r lm cho vn nhn thc, l tng, nim tin chnh tr, l tng cch mng c phn gim st thm ch hoang mang, dao ng, mt phng hng. Trong khi , cng tc l lun li chm c i mi, nhiu vn do thc tin t ra cha c gii quyt mt cch kp thi v thu o v mt l lun. Bn cnh l s pht trin cng thnh ca cc nc phng Ty, c bit l sn xut vt cht v c mt s gi tr nhn vn trong qun l x hi khng th ph nhn. Li dng c hi ny cc th lc th ch ra sc cng kch ch ngha Mc, chng ph CNXH. Tip theo s kin trn, nhng bin ng ln v chnh tr - x hi trn th gii lin tip xy ra vi xung t v trang, chin tranh cc b, xung t v dn tc, sc tc v tn gio, chy ua v trang, hot ng can thip, lt , khng b, c bit l v khng b nc M ngy 11/9/2001. Th lc phn ng quc t do quc M cm u khng ngng gy p lc, chng ph phong
68
tro cch mng th gii thng qua "DBHB" cng vi nhng th on qun s, chnh tr thm c khc. Trc ht s sp v tan r ca h thng XHCN tc ng ln n i sng chnh tr - x hi. CNXH hin thc v, phong tro cng sn suy thoi c nhiu nguyn nhn, song chng ta thy hot ng DBHB l mt trong nhng nguyn nhn trong h thng cc nguyn nhn a ti s khng hong ca CNXH nhng nm cui ca th k XX. Mt trong nhng lnh vc m cc th lc th ch c bit ch l lnh vc chnh tr - t tng v o c. i tng m chin lc DBHB hng ti tc ng l th h tr, thanh nin, sinh vin. Chng tm cch li ko, tn cng vo thc h, lm xa st nim tin, gy hoang mang dao ng, kch ng chia r gy mt on kt trong ni b sinh vin... Li dng trit thi i ton cu ha, hng lot cc n phm phn vn ha, nhng lun iu tuyn tryn xuyn tc ch nghi Mc - Lnin, t v cho nn dn ch t sn thc cht nm trong kch bn ca chin lc DBHB nhm lm sp nim tin l tng i vi th h thanh nin hin nay. thc hin c mc tiu , chin lc DBHB ra sc tuyn truyn, t v li sng t do, thc dng , tuyn truyn ci gi l dn ch, nhn quyn, xuyn tc h t tng v sn, bi en CNXH, bi nh lnh t Chng hng to dng ngn c i lp t bn trong m lc lng chng quan tm li ko kch ng l thanh nin, sinh vin. Nhng bin ng v kinh t, chnh tr, x hi trn th gii tc ng, nh hng khng t n cc mt ca i sng x hi nc ta. V chnh tr - t tng, do tc ng ca nhng bin ng trn dn n s dao ng v t tng trong qun chng nhn dn v c bit l mt b phn cn b, ng vin. Cng vi nhng nh hng v chnh tr - t tng, s tc ng ca mt tri c ch th trng dn n mt b phn khng nh cn b, ng vin thiu tu dng bn thn, phai nht l tng, mt cnh gic, gim st ch, km thc t chc k lut, sa a v o c li sng thm ch, c ngi thoi ha v chnh tr... T nhng tc ng, nh hng trn cng vi s sa st, yu km ca mt b phn cn b dn n s bin 69
ng v chnh tr - x hi mt s a phng vi cc im "nng" Thi Bnh, bo ng Ty Nguyn, nhng im nng v tn gio nh v gio s Thi H, Nh Chung H Ni... mt s c nhn c nhng hnh vi phm ti chng ng, chng chnh quyn Nh nc trong nhng nm va qua. S chng ph ca cc th lc th ch, c bit l chin lc DBHB ch yu li dng xu th giao lu, hi nhp, dng bin php m rng tip xc, giao lu kinh t - vn ho... thc y t do kinh t, t do chnh tr nhm lm lm gim st ch, lm thay i quan im t tng chnh tr ca nhn dn ni chung, sinh vin ni ring. Mc ch ca chng l chuyn ho, lm phai nht l tng XHCN theo qu o ca ch ngha t bn. Sinh vin vi c im ang trong qu trnh trng thnh, thch ci mi, l l i tng k th ch c bit. Do , gio dc LLCT cho sinh vin ng trc yu cu phi sm hnh thnh cho h th gii quan khoa hc, o c cch mng, bn lnh chnh tr vng vng. C nh th, sinh vin mi c sc khng trc th on thm c ca k th. Nhng thch thc, bin ng ca th gii v tnh hnh ca t nc trong nhng nm qua t ra yu cu cp bch l phi tng cng gio dc LLCT cho cn b, ng vin, c bit l sinh vin. Thng qua gio dc LLCT nng cao nhn thc chnh tr, phm cht o c v nng lc t duy p ng nhng yu cu ca cch mng trong thi k mi. Do nhim v ca cng tc gio dc LLCT i vi sinh vin hin nay khng ch l trang b nhng tri thc l lun MLN, TTHCM, m phi thng qua tng cng vic bi dng rn luyn phm cht o c cch mng, bn lnh chnh tr cho sinh vin chng li m mu v hot ng din bin ha bnh ca cc th lc quc.
2.2. Nhng kt qu ca gio dc l lun chnh tr cho sinh vin Vit Nam thi gian qua v nguyn nhn
2.2.1. Kt qu gio dc l lun chnh tr cho sinh vin 2.2.1.1. Cht lng i ng cn b ging dy l lun chnh tr khng ngng c nng cao
70
V c bn, i ng cn b ging dy LLCT hin nay vng vng v chuyn mn, c kh nng p ng c vi nhim v gio dc LLCT hin nay. Kt qu iu tra ca chng ti trong s 156 ging vin LLCT H Ni cho thy: trnh chuyn mn ca ging vin LLCT t thc s tr ln chim n 74,4% (Biu 1). Chng hn, Hc vin Cnh st nhn dn 70% ging vin c trnh thc s tr ln v ging dy ng mn hc c o to; Hc vin Bo ch v Tuyn truyn, ni c nhiu khoa o to cc chuyn ngnh LLCT (Khoa Trit, Khoa Kinh t, Khoa CNXH khoa hc, Khoa TTHCM...) t l ging vin c trnh sau i hc chim n hn 80%.
20.6
1.9 25.6
C nhn Thc s
51.9
Tin s GS, PGS
Biu 1: Trnh chuyn mn ca ging vin LLCT
Cng vi s pht trin chung ca t nc, i sng vt cht tinh thn ca i ng ging vin cc trng i hc c ci thin mt cch ng k. iu gp phn quan trng kch thch tnh tch cc, lng yu ngh, trch nhim trong ging dy. i ng ny cng c kh nng chuyn mn a dng. Th hin vic nhanh chng thch ng vi ging dy cc mn MLN t chuyn su chuyn sang dy theo chng trnh tch hp. Trong thi gian qua, i ng ging vin trong cc trng i hc H Ni tch cc tm ti, sng to v tin hnh s dng nhiu phng php ging dy mi. K t qu iu tra ca chng ti v thi gian mi ngy son bi, nghin cu phc v cng vic ging dy LLCT c 49,1% ging vin dnh t 2 n 4 gi; c 31,1% ging vin dnh trn 4 gi (ph lc 2). Nhng n lc ca ging vin lm cho cc gi hc mn LLCT bt kh khan, gip sinh vin thm hng th hc tp.
71
Theo kt qu iu tra ca ti ny (ph lc 1), 2087 sinh vin ca mt s trng i hc H Ni nm 2009 nh gi v cht lng i ng ging vin LLCT nh sau: V mc nhit tnh, trch nhim trong ging dy: Tt: 48%, kh: 36,4%; V trnh chuyn mn v tri thc khoa hc: Tt: 49,9%, kh: 40,5%; V o c v li sng: Tt: 62,6%, kh: 26,7%. Nh vy, phn ng sinh vin u nh gi kh tt v nng lc chuyn mn v o c nh gio ca cc cn b ging dy LLCT. i ng cn b ging dy LLCT cng c bn m bo tnh k tc, n nh. Bn cnh i ng gio vin c kinh nghim, nhng nh khoa hc u n, c c nhng lp ging vin tr. Kt qu kho st ca chng ti cng phn no xc nhn iu :
22.5 23.7 25
28.8
<5 nm 5-10 nm 10-20 nm >20 nm
Biu 2: Thi gian tham gia ging dy LLCT ca ging vin 2.2.1.2. Chng trnh, ni dung, phng php, hnh thc, phng tin gio dc l lun chnh tr lun c i mi Th nht, v chng trnh, ni dung o to Ni dung, chng trnh cc mn khoa hc MLN, TTHCM trong cc trng i hc trong nhng nm qua khng ngng c ci tin theo hng gn hn, hin i hn, thit thc hn. T nm 1999 n nay, di s ch o ca Hi ng L lun Trung ng ch o bin so n gio trnh quc gia cc b mn khoa hc MLN, TTHCM, b gio trnh quc gia v Trit hc MLN, Kinh t chnh tr hc MLN, CNXH khoa hc, Lch s ng Cng sn Vit Nam, TTHCM ln lt c xut bn, sa cha. Sau nhiu ln ci tin n nay chng trnh LLCT ca cc trng thuc khi khng chuyn ngnh MLN gim ti ng k t 5 mn (Trit hc, Kinh t chnh tr, CNXH khoa 72
hc, TTHCM, Lch s ng) chim khong 11% tng lng chng trnh o to i hc xung cn 3 mn (Nhng nguyn l c bn ca CNMLN, TTHCM, ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam) vi 7% tng lng chng trnh nh sau: Mn I : Nhng nguyn l c bn ca ch ngha Mc Lnin (5 tn ch): Phn th nht: Th gii quan v phng php lun trit hc ca CNMLN Phn th hai: Hc thuyt kinh t ca CNMLN v phng thc sn xut t bn ch ngha Phn th ba: L lun ca CNMLN v CNXH Mn II : TTHCM (2 tn ch) Mn III : ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam (3 tn ch) Theo kt qu iu tra kho st ca ti ny, a s sinh vin cho rng chng trnh cc mn LLCT trong trng i hc rt b ch, ph hp (chim n 59,6%). T l cho l khng b ch, khng ph hp ch chim 2,4%. c bit sinh vin nm th nht v th hai khi khng chuyn ngnh MLN hc theo chng trnh mi (3 mn) c n 60,9% cho l rt b ch, ph hp (ph lc 3). iu phn no ni ln tnh tng i hp l ca chng trnh gio dc LLCT hin nay.
2.5 36.6 60.9

Rt b ch t b ch Khng b ch
Biu 3: nh gi v ni dung chng trnh o to LLCT (Chng trnh mi) Th hai, phng php gio dc LLCT a dng, tch cc - Phng php ging dy Thi gian qua, cc trng i hc trn a bn H Ni tch cc tin hnh i mi phng php gio dc LLCT mt cch kh hiu qu, t cht lng cao. Nhiu trng i hc tng bc chuyn t truyn t tri thc th
73
ng thy ging, tr ghi sang phng php ging dy tch cc thy hng dn hc, tr ch ng t duy. a s ging vin tng cng cc hnh thc i thoi, pht huy tnh c lp suy ngh ca sinh vin. Vi s hng dn nhit tnh ca ging vin, cc gi tho lun v t hc bc u pht huy c tnh tch cc, ch ng ca sinh vin. mt s trng, ging vin s dng s , biu v cc phng tin hin i nh my chiu ht, bng hnh video, my chiu a nng projector... Trn thc t, mun s dng my chiu projector v son bi theo gio n in t, ging vin phi c nhn thc su sc, c kh nng khi qut cao, v phi s dng thnh tho my vi tnh. Qua , tc phong lm vic ca ging vin cng thay i theo hng hin i v cp nht hn. iu ny cho php ging vin khai thc c hiu qu ngun ti nguyn trn mng, gip sinh vin tng kh nng tip thu kin thc. Ngoi vic s dng cc phng tin k thut hin i h tr ging dy, nhiu ging vin cn sng to ra nhng phng php mi ph hp vi ni dung v i tng hc. Chng hn nh t chc cho sinh vin thm quan cc Bo tng, di tch lch s sau mi hc sinh phi vit mt bi thu hoch lin quan ti ni dung bi hc. Nhiu ging vin cn s dng tr chi tr tu, xua tan khng kh cng thng ca gi hc, kch thch tinh thn hc hi ca sinh vin Khi hi sinh vin: Theo bn, phng php no mang li hiu qu gio dc LLCT tt nht, kt qu thu c nh sau: Thy hng dn, tr ch ng t duy (65,5%); Nu vn , pht huy tnh tch cc ca sinh vin (62,5%); Tho lun nhm v t hc (59,7%). y l cc phng php pht huy c tnh sng to v kh nng ca sinh vin. Ngoi ra, nhng phng php khc cng c sinh vin la chn vi t l tng i cao. iu chng t vic a dng ho phng php gio dc LLCT l cn thit, p ng nhu cu hc tp ca sinh vin (biu 4).
74
70 60 50 40 30 20 10 0
65.5 59
62.5
59.7
58.6
7.7
Thy Thy Nu vn c, tr h- ng ghi dn, tr t- duy
Tho SD ki n lun phng kh c nhm ti n hi n i
Biu 4: Phng php gio dc LLCT hiu qu - Phng php nh gi kt qu hc tp ca sinh vin Kim tra nh gi l thc o hiu qu ging dy v hc tp trong Nh trng. Mun bit phng php ging dy mi c t hiu qu tt hay khng phi c phng php kim tra, nh gi khoa hc, chnh xc. Trn thc t, cc trng i hc H Ni s dng kt hp nhiu hnh thc kim tra, c bit ch trng nhng phng php mi, c hiu qu. Nhiu trng c ci tin khu nh gi kt qu hc tp ca sinh vin nh: kt hp thi trc nghim khch quan vi thi t lun; tng cng thi vn p trc tip; khuyn khch vit tiu lun, i mi cch nh gi cht lng tiu lun, lun vn
70 60 50 40 30 20 10 0 thi tr c nghi m thi t lun thi vn p vi t ti u lunh nh thc kh c
65.3
60.6
61.7
56.8
4.6
Biu 5: Hnh thc nh gi kt qu hc tp l lun chnh tr c hiu qu Nhn vo biu 5, ta thy s chnh lch trong vic la chn cc phng php l khng ng k. Thi trc nghim c nhiu u im, nh 75
thi bao qut c ni dung mn hc, hn ch b bi hc, m bo tnh khch quan khi chm thi, s dng cng ngh hin i trong chm thi v phn tch kt qu c sinh vin la chn nhiu hn (65,3%). Mi hnh thc u c u th v hn ch ring, nn vic kt hp cc hnh thc kim tra s gip vic nh gi ton din hn, khch quan hn, chnh xc hn. D a vo c im tng mn hc v hon cnh thc t cc trng la chn hnh thc thi cho ph hp. Sau mi k thi, cc trng cn c c ch khen thng, tuyn dng nhng sinh vin, tp th lp c thnh tch cao trong hc tp, rn luyn. Nh vy, khuyn khch tinh thn hc tp, to hng th cho sinh vin qua mi k thi. Th ba, hnh thc, phng tin gio dc LLCT c ci tin . Trong nhng nm qua, cc trng i hc cng c nhiu tm ti, sng to trong s dng cc hnh thc gio dc LLCT. C th thy hnh thc gio dc LLCT kh phong ph, a dng (chnh kho, ngoi kho, t gio dc), ph hp vi tng loi i tng. S ph hp ca hnh thc t chc gio dc y c th hin l s ph hp vi iu kin, hon cnh v mc tiu o to ca sinh vin tng trng, tng khoa. Chng hn, Hc vin Bo ch v Tuyn truyn sinh vin ngoi cc gi hc LLCT chnh kho cn c rt nhiu chng trnh hot ng ngoi kho nh Cu lc b Tuyn gio ca sinh vin khoa Tuyn truyn; Thi limpic cc mn khoa hc MLN ca sinh vin khoa Trit, khoa Kinh t; Din n Bo ch tr ca sinh vin khoa Bo ch... Trong iu kin hin nay, p ng c yu cu hc tp ngy cng tng, cn c nhiu hnh thc t chc gio dc khc nhau, ch c nh vy mi thc hin c yu cu tin n mt "x hi hc tp" - iu kin xy dng x hi vn minh tin b. V c bn, phng tin gio dc LLCT ca nhiu trng cng c ci tin theo hng ngy cng y , hin i hn. Theo kho st ti ny, ti liu, c s vt cht ca cc trng i hc phc v cho vic hc tp LLCT hin nay cng c a s cc sinh vin cho l tng i tt (60,1%); thm ch c 4,1% sinh vin c hi cho l Rt y , hin i (ph lc 1).
76
2.2.1.3. Kt qu th hin sinh vin - i tng gio dc l lun chnh tr Tng hp cc yu t ca h thng gio dc LLCT, kt qu LLCT c th hin trc tip kt qu hc tp LLCT v gin tip s thay i nhn thc, thi v tnh tch cc chnh tr x hi ca sinh vin. K t qu trc tip t kin t nh gi ca sinh vin trong cuc kho st ca chng ti cho thy kt qu hc tp gii v kh l u th tri, c bit sinh vin nhng nm cui i hc (Biu 6):
60 50 40 30 20 10 0
9.5 3.5 1.2 0 3.5 0 19.2 15.2 13.3 43.4 47.5 41.7 35.1 25 33.5 23.4 13.5 55.8 57.8 47.9
gii kh trung b nh y u
sinh vin n m 1 sinh vi n n m 2 sinh vin n m 3 sinh vin n m 4 sinh vi n n m 5
Biu 6: Kt qu hc tp trung bnh cc mn LLCT ca sinh vin Theo nh gi t pha i ng ging vin LLCT trong cuc kho st ca chng ti, kt qu gin tip biu hin qua th gii quan v nhn sinh quan khoa hc, cch mng; l tng, o c cch mng cng nh tnh tch cc chnh tr x hi ang tr thnh xu hng vt tri trong sinh vin (mc tt v kh chim trn 90%). K t qu c biu hin c th sinh vin nh sau: Th nht, th gii quan khoa hc v nhn sinh quan cch mng ca sinh vin kh n nh. Vi ni dung bi ging phong ph, su sc v phng php ging dy hin i, i ng ging vin LLCT to c s hng th trong mi gi ln lp, lm cho nhng tri thc MLN c tip nhn mt cch t gic, khng g b mi sinh vin. y l yu t tc ng trc tip n qu trnh chuyn ho tri thc thnh th gii quan, nhn sinh quan trong nhn cch sinh vin. Kho st ca chng ti cho thy kt qu gio dc th gii quan c a s 77
ging vin cho l cao nht trong sinh vin ; 27,6% l tt, 38,5% l kh, ch c 8,3% l cha tt. K t qu gio dc nhn sinh quan cch mng trong sinh vin c ging vin nh gi 15,5% l tt, 35,9% l kh, ch c 7,7% l cha tt:
50 40 30 20 10 0
Tt Kh Bnh thng
38.5 35.9 27.6 25.6
41
15.4 8.3 7.7
Th gii quan khoa hc Nhn sinh quan cch mng
Cha tt
Biu 7: Th gii quan khoa hc v nhn sinh quan cch mng ca sinh vin
Sinh vin H Ni hin nay rt quan tm v kh nhy cm vi cc vn chnh tr ca t nc. iu ny phn no khng nh th gii quan, nhn sinh quan cch mng trong sinh vin ang l nhn t vt tri. Qua kho st gn 400 sinh vin ti 4 trng i hc ln H Ni 1 cho thy: 89,4% sinh vin by t quan tm ti cc vn chnh tr ca t nc; 71,3% by t thi bt bnh trc cc biu hin tiu cc ca x hi; 92% tr li quan tm n vic tm hiu cc ngh quyt, chnh sch ca ng v Nh nc. Mt cuc iu tra khc v trnh nhn thc, hiu bit v cc vn chnh tr - x hi ca sinh vin trn a bn H Ni nm 20072 cng cho thy: c 48,1% kin cho rng tin tng vo s nghip i mi; c ti 89,4% sinh vin quan tm n cc vn chnh tr v thi s ca t nc. Th hai, l tng v o c cch mng ca sinh vin c to lp kh vng chc.
L Triu (2006), Gio dc l tng XHCN cho sinh vin Vit Nam hin nay, lun vn thc s trit hc. 2 ThS. Dng Trung ch nhim (2007), thc chnh tr ca sinh vin cc trng i hc v cao ng trn a bn H N i, ti cp c s Hc vin CTQG H Ch Minh, m s GNV.07-47.
78
Ging dy LLCT gip cho a s sinh vin nhn thc v sng c l tng, sng c trch nhim vi s pht trin, tin b ca cng ng. Qua kho st gn 400 sinh vin ti 4 trng i hc ln H Ni 1 cho thy: 71,8% coi l tng XHCN l mc tiu vn ti ca mnh, 63% sinh vin coi vic k tha cc gi tr truyn thng dn tc l hnh trang vo th k XXI. K t qu kho st ti ny nh sau:
50
42.3
40 30 20 10 0
Tt
39.1 30.8 17.9 18.6
37.2
o c cch mng L tng cch mng
5.8
Kh Bnh thng
8.3
Cha tt
Biu 8: o c cch mng v l tng cch mng ca sinh vin Sinh vin Vit Nam thi k i mi v ang tr thnh lc lng lao ng tr tu, tng lp tr thc, ngun lc quan trng quyt nh s pht trin t nc trong thi k y mnh cng CNH, HH v hi nhp kinh t quc t. H l nhng ch nhn x hi c tri thc, c nhn cch tt, nng ng, nhiu kht vng v tp hp nhiu tim nng, h c thc lp thn, lp nghip, lun c ng c phn u tr thnh ng vin cng sn. S lng sinh vin c bi dng nhn thc v ng v kt np ng cc trng i hc H Ni nhng nm qua tng lin tc2: nm hc 2005-2006 l 4452 v 517; nm hc 2006-2007 l 4501 v 640; nm hc 2007-2008 l 4770 v 662. iu minh chng cho l tng, nim tin ca sinh vin vo ng li lnh o ca ng v con ng i mi ca t nc cng nh tnh yu vo cc gi tr CNXH ngy cng r nt. Theo kt qu iu tra sinh vin Hc vin Cnh st nhn dn t nm 2000 n nay hn 90% s sinh vin c hi
1
L Triu (2006), Gio dc l tng XHCN cho sinh vin Vit Nam hin nay, lun vn thc s trit hc. 2 Hi sinh vin thnh ph H N i, Bo co ca Ban chp hnh kho IV, H Ni, 2009, tr. 36.
79
tin tng vo cng cuc i mi t nc; hn 85% tn thnh ch trng m rng hp tc quc t. a s sinh vin nhn thc trch nhim ca mnh vi non sng t nc, ra sc hc tp, rn luyn ngy mai lp nghip, gp phn thc hin thnh cng CNH, HH t nc. Th ba, phng php lun khoa hc v nng lc t duy l lun ca sinh vin c nng ln. Gio dc LLCT nhng nm qua v c bn thm nhun quan im ca H Ch Minh: "hc tp tinh thn ca CNMLN; hc tp lp trng, quan im v phng php ca CNMLN p dng lp trng, quan im v phng php y m gii quyt cho tt nhng vn trong cng tc cch mng ca chng ta"1. Nh , gp phn cung cp cho sinh vin phng php nhn thc v phng php hnh ng khoa hc. Cc mn khoa hc LLCT trong chng trnh o to cc trng i hc u gp phn hnh thnh th gii quan v phng php lun khoa hc cho sinh vin nhng mc khc nhau. Gio dc CNMLN, TTHCM gip cho sinh vin tip thu cc mn khoa hc khc mt cch hiu qu, cht lng hn, gii thch t nhin v lch s mt cch ng n, khoa hc hn. Gio dc ng li, chnh sch ca ng v Nh nc gip sinh vin hiu su sc hn CNMLN, TTHCM, nhn thc y hn quy lut khch quan ca s pht trin t nc cng nh quyn li v trch nhim ca mnh i vi s nghip cch mng Vit Nam. Qua , nng lc t duy ca h cng c mi sc. Theo kho st ca ti ny, kt qu gio dc LLCT th hin nng lc t duy l lun ca sinh vin nh sau: 17,9% l tt ; 40,4% l mc kh (ph lc 2). Th t, tnh tch cc x hi ca sinh vin c tng cng . Trong nhng nm qua, tnh tch cc x hi ca sinh vin th hin vic nhn thc r vai tr v trch nhim ca mnh i vi t nc, vi dn tc v t gic phn u, rn luyn, tu dng tr thnh on vin, ng vin cng sn, gp sc tr vo s nghip xy dng v bo v T quc. Theo ti liu thng k ca Hi sinh vin Vit Nam, hng nm c hng triu
1
H Ch Minh (1996) Ton tp, Nxb CTQG, H, tr.497.
80
lt sinh vin tham gia cc chin dch thanh nin tnh nguyn nh ma h xanh; hin mu nhn o; tip sc ma thi; cc phong tro v ngun, n n p ngha; sinh vin thanh lch; sinh vin tham gia gi gn trt t an to n giao thng, chm sc thiu nin nhi ng Di y l bng tng hp kt qu tham gia cc hot ng chnh tr - x hi v cng ng ca Hi sinh vin thnh ph H Ni nhim k 2003-20081:
Nm hc Hot ng Tuyn truyn S t 20032004 20072008 601 Hot ng tnh nguyn ti ch Hot ng hin Hot ng phng mu nhn o chng t nn x hi S S lt sinh i, cu ln vin lc b 83 7.823 54 S lt sinh vin 2.827
S lt sinh S lt S ln vin sinh vin 138.189 408 14.280
724
181.245
840
33.600
85
28.000
66
2.980
Vic t chc cc cuc thi vit v thuyt trnh v LLCT - x hi, thi limpic cc mn khoa hc MLN v TTHCM, phong tro sinh vin nghin cu khoa hc... thu ht c ng o sinh vin tham gia. Chin dch ma h thanh nin tnh nguyn c cc th h sinh vin hng ng rt mnh m, th hin s lng sinh vin tng trong tng nm: Nm 2005 l 9.625 sinh vin, nm 2006 l 10.500 sinh vin v nm 2007 l 11.625 sinh vin2. n c, Hc vin Cnh st nhn dn cc con s tng ng l 417, 530 v 545 sinh vin3. Tham gia chin dch Thanh nin tnh nguyn cng l qu trnh mi sinh vin t gio dc bn thn mnh, gp phn hnh thnh nn nhng sinh vin bit sng v lm vic v s pht trin ca cng ng dn tc v t nc. Kt qu kho st ca ti ny cho thy: Mc tham gia cc hot ng mang tnh nhn vn, tin b, khoa hc, sng to: tt l 21,8% v kh l 44,9%; Mc tham gia cc phong tro hnh ng cch mng: tt l 19,9% v kh l 44,9% (ph lc 2). Thng qua cc hot ng y, sinh vin lm li
1
Hi sinh vin thnh ph H Ni, Bo co ca Ban chp hnh kho IV, H Ni, 2009, tr. 33-35.
2 3
Sd, tr.35.
Ban chp hnh on Hc vin Cnh st nhn dn, Bo co tng kt cng tc Hi v phong tro sinh vin 2004- 2008.
81
cho x hi hng chc t ng, gp mt phn quan trng t m thm nhng gi tr u vit ca XHCN, ng thi nh hng nhn cch, xy dng l tng, chnh tr, o c, thm m cho chnh sinh vin. 2.2.2. Nguyn nhn ca nhng kt qu trn Di y l nh gi ca sinh vin v cc nguyn nhn ca kt qu gio d c LLCT cho sinh vin qua cuc kho st ca chng ti:
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
84.6 70.5 69.2 60.3 51.3 62.3 54.5 49.4
0
S quan S n lc S c t m ca ca ging g ng ca Nh vin sinh vin trng S quan t m ca gia nh S phi S ph t Thnh h p ca tri n ca tu c c t cng ngh 20n m chc i m i S phc hi CNXH hi n thc ki n kh c
Biu 9: Nguyn nhn dn n kt qu gio dc LLCT ca sinh vin hin nay Cc nguyn nhn c th chi lm 2 nhm: ch quan v khch quan 2.2.2.1. Nguyn nhn ch quan Mt l, s quan tm ca ng y v ban gim c cc trng i hc i vi cng tc gio dc LLCT cho sinh vin. y l nguyn nhn c ngha quyt nh. S nghip gio dc v o to ni chung v gio dc LLCT ni ring c t di s lnh o ca ng, s iu hnh ca chnh quyn . ng y v Ban gim hiu cc trng i hc thng xuyn quan tm n vic o to, xy dng, bi dng i ng ging vin cc b mn khoa hc MLN v cc b mn khoa hc x hi, nhn vn. C th l to iu kin thun li ging vin cc b mn MLN tham d cc t tp hun, bi
82
dng h do B Gio dc v o to t chc; c k hoch nng cao trnh v cht lng i ng ging vin; tng bc ci tin, cp nht ni dung gio trnh, bi ging v phng php ging dy dn nng cao cht lng v hiu qu cc mn hc MLN, TTHCM. V vy, nhng nm gn y, i ng ging vin cc b mn MLN, TTHCM c nhng tin b vt bc v trnh i ng, cht lng ging dy v thc trch nhim trong vic gio dc, rn luyn nng cao lp trng t tng, nhn thc chnh tr cho sinh vin v cho chnh ging vin. Hai l, s n lc c gng ca i ng cn b qun l, ging dy LLCT cc trng i hc. i ng ging vin cc mn khoa hc MLN, TTHCM m bo vic ging dy ng ng li, quan im ca ng, khng xy ra nhng sai st trong ging dy. Nhiu ging vin tch cc nghin cu l lun gn lin vi thc tin gp phn nng cao cht lng ging dy, ng thi cung cp nhng lun c khoa hc cho vic hoch nh ng li, chnh sch pht trin kinh t - vn ha, x hi ca ng, Nh nc, cng nh trong cng tc u tranh phng chng ti phm, bo m an ninh quc gia v trt t an ton x hi. Mt khc, ging vin LLCT khng nhng hon thnh tt nhim v ging dy m cn tham gia cng tc gio dc LLCT ngoi kho trong cc t hc tp ngh quyt ca ng, cc phong tro thi tm hiu v cc s kin chnh tr - x hi nhn dp k nim cc ngy l ln, t chc thi lympic cc mn khoa hc MLN, TTHCM v pht trin ng trong sinh vin... Vic phi hp v pht huy vai tr ca cc on th qun chng (Cng on, on Thanh nin, Hi sinh vin, Hi cu chin binh...) v cc b phn chc nng trong cng tc gio dc chnh tr t tng cng c ng u cc trng c bit quan tm. Kt qu kho st ca chng ti cng cho thy i a s sinh vin nh gi cao s quan tm, c gng ca cn b ging dy LLCT trong trng (84,6%) v s quan tm ca ng u, Ban gim c nh trng (70,5%) l nguyn nhn quan trng trong kt qu gio dc LLCT cho sinh vin (biu 9). 83
Ba l, u th tui tr v s c gng, ch ng hc tp ca sinh vin. Phn ln sinh vin Vit Nam c tui trung bnh t 18 n 23, tui m con ngi c nhiu m c, hoi bo, c sc khe, xng xo, dm ngh, dm lm, ham hc hi, say m hc tp mai ngy lp thn, lp nghip. Tuyt i a s sinh vin u nhn thc ng n v c ch quyt tm thc hin tt nhim v hc tp ca mnh. Hc tp nm vng tri thc, nng cao hiu bit cho mnh, cho x hi. Hc tp trang b cho mnh mt ngnh ngh nui sng b n thn, gia nh v gp phn vo xy dng x hi, t nc. C 94,5% sinh vin xem "hc tp l mc tiu phn u quan trng nht vo lc ny", 82,3% xem l tng phn u ca mnh l phi vn ti "dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh" v 85,1% c s trn tr, kht khao mun ng gp sc mnh xy dng t nc 1. Sinh vin nhn thc r quyn li v trch nhim ca mnh v nhim v hc tp. V vy, a s sinh vin c ng c hc tp nghim tc, ch ng trong hc tp, lo lng n kt qu hc tp. chun b tri thc ngh nghip cho tng lai, h khng ch c thc cao trong vic nng cao kin thc chuyn ngnh m cn rt ch trng n vic hc ngoi ng, tin hccoi l iu kin lm vic sau ny. Sinh vin hin nay cn th hin r vic nhn thc v trch nhim v quyn li ca mnh qua ng c chn ngnh ngh hc. iu ny to ra mt tm l yn tm, n nh, hng th trong qu trnh hc tp, thc hc tp t gic, k lut hc tp nghim minh. Theo nh gi ca mt s cn b ging dy v cn b qun l trong cc trng i hc th t tng bnh qun ch ngha trong thc hc tp ca sinh vin c khc phc nhiu. T l sinh vin c thi hc tp tch cc, c hc lc kh gii c chiu hng tng. Nhiu sinh vin mnh dn, tch cc tham gia vo nghin cu khoa hc.
1
Phm Minh Hc- Nguyn Khoa im ( 2003) Pht trin vn ha v xy dng con ngi thi k CNH, HH, nxb CTQG, HN, tr.304-305
84
2.2.2.2. Nguyn nhn khch quan Mt l, s quan tm ca ng v Nh nc i vi cng tc gio dc LLCT ca cc trng i hc. Ngh quyt ca ng ta ti cc k i hi, u nhn mnh vic i mi ni dung phng php dy hc, nng cao cht lng gio dc - o to. Ngh quyt Trung ng 2 kho VIII nu r, cn khc phc li truyn th mt chiu, rn luyn np t duy sng to ca ngi hc. Tng bc p dng cc phng php tin tin v phng tin hin i trong qu trnh dy hc, m bo iu kin v nh hng t hc, t nghin cu cho hc sinh, nht l sinh vin i hc 1. Trn c s i mi t duy gio dc mt cch nht qun, ton din nhm to bc chuyn bin c bn v pht trin gio dc v o to. i hi X ca ng khng nh: Coi trng bi dng cho hc sinh, sinh vin kht vng mnh lit xy dng t nc giu mnh, gn lin lp nghip bn thn vi tng lai ca cng ng, ca dn tc, trau di cho hc sinh, sinh vin bn lnh, phm cht v li sng ca th h tr Vit Nam hin i2. Gio dc LLCT l mt cng tc ht sc quan trng gp phn gi vng nn tng ch ngha Mc- Lnin v TTHCM cng nh xy dng thnh cng CNXH nc ta hin nay rt cn c quan tm i mi, nng cao cht lng. Ngh quyt Trung ng 5 kho IX v cng tc t tng, l lun nhn mnh: Cn i mi mnh m chng trnh, ni dung, phng php dy v hc l lun, coi trng cht lng v tnh hiu qu Pht huy tnh ch ng sng to ca ngi hc, dnh nhiu thi gian cho vic t hc, t c cc tc phm l lun v vn kin ca ng3. Nhm th ho nhng quan im ca ng, nhng nm qua, Nh nc c nhiu Ch th, Ngh quyt v v gio dc v o to ni chung v gio dc LLCT ni ring. Quyt nh s 494/Q TTg do Th tng Chnh ph k ngy 24/6/2002 ch r: i mi phng php ging dy - hc tp
1 ng Cng sn Vit Nam (1997), Vn kin Hi ngh ln th 2 Ban Chp hnh Trung ng kha VIII, Nxb CTQG, H, tr.41.
2
ng Cng sn Vit Nam (2006), Vn kin i hi i biu ton quc ln th X, Nxb CTQG, tr.207 3 ng Cng sn Vit Nam, Ngh quyt Trung ng 5 kho IX, Nxb CTQG, H Ni 2002, tr.135-136.
85
cc mn khoa hc MLN, TTHCM cc trng i hc, cao ng, mn chnh tr i vi hc sinh cc trng trung hc chuyn nghip v dy ngh phi c c bit coi trng vic nng cao cht lng, hiu qu ging dy v hc tp cc mn hc ny. y l ln u tin cc vn c bn ca vic gio dc CNMLN, TTHCM trong nh trng c Chnh ph trc tip cp. Ngy 25/3/2008, B Gio dc v o to c Cng vn s 2488/BGDDT-H&SH v vic Thng bo k hoch t chc ging dy cc mn LLCT cho sinh vin cc trng i hc v cao ng. Cng vn ny tip tc khng nh ging dy LLCT l ht sc cn thit, quan trng, cung cp cho sinh vin nhng kin thc c bn ca CNMLN, TTHCM, ng li cch mng ca ng, xy dng cho sinh vin th gii quan, nhn sinh quan khoa hc, cch mng ca CNMLN, TTHCM, nim tin vo l tng cng sn. Tuy nhin cn xy dng chng trnh, bin son gio trnh theo hng tinh gn, gn vi thc tin cuc sng, d tip thu, b ch... v ...nng cao cht lng i ng ging vin cc mn khoa hc MLN, TTHCM trong cc trng i hc, cao ng. Ngy 18/9/2008, B Gio dc v o to ban hnh Quyt nh s 52/2008/Q-BGDT v Chng trnh cc mn LLCT trnh i hc, cao ng dng cho sinh vin khi khng chuyn ngnh MLN, TTHCM gm 3 mn. Hai l, s quan tm gio dc ca cc on th trong h thng chnh tr i vi sinh vin. Cc cp b Hi sinh vin tp trung ch o thc hin cng tc gio dc chnh tr, t tng vi nhiu ni dung, hnh thc phong ph ng thi phi hp cht ch vi on thanh nin v cc n v chc nng trong cc trng i hc thc hin tt cc t sinh hot chnh tr gp phn nng cao nhn thc chnh tr, cng c nim tin v tng thm quyt tm cho sinh vin hc tp v phn u tt. l: t chc tt cc t tm hiu CNMLN v cc hi thi Olimpic cc mn khoa hc MLN; thi tm hiu v cc s kin lch s nh Cch mng Thng Tm, chin thng in Bin Ph, Chin dch
86
H Ch Minh gii phng min Nam, thng nht t nc...; t chc tt vic ng gp kin vo vn kin cc i hi v hc tp, nghin cu ngh quyt ca ng, ca on, ca Hi sinh vin; t chc cc cuc thi k chuyn v tm gng o c Bc H, to m v b phim H Ch Minh - Chn dung mt con ngi, nghin cu mt s tc phm ca H Ch Minh, tham quan cc di tch lch s v Bc H... l nhng hot ng thit thc hng ng cuc vn ng Hc tp v lm theo tm gng o c H Ch Minh v chng trnh hnh ng Sinh vin Vit Nam lm theo li Bc. T chc tm hiu, tho lun v cc vn bn php lut nh lut Thanh nin, Lut Gio dc, Lut Giao thng ng b, Lut Phng chng ma tu... kt hp vi t chc cho sinh vin cam kt khng vi phm t nn x hi, khng vi phm php lut. on thanh nin tham mu, xut vi ng u, Ban Gim c v cc khoa, phng, ban chc nng trong cc trng i hc kp thi gii quyt cc vn bc xc ca sinh vin, to ra cu ni gia nh trng v sinh vin, gip sinh vin yn tm hc tp, rn luyn v nm bt nhng ch trng, k hoch, nh hng gio dc ca nh trng. Ba l, thnh tu i mi t nc v s pht trin khoa hc - cng ngh, kinh t tri thc; m rng hi nhp, giao lu quc t. Sau hn 20 nm thc hin cng cuc i mi ton din t nc theo nh hng XHCN, vi s n lc phn u khng ngng ca ton ng, ton qun, ton dn ta, t nc t c nhiu thnh tu ng t ho, nn kinh t tng trng nhanh v c tnh bn vng, c s vt cht k thut c tng cng, i sng ca cc tng lp nhn dn khng ngng c ci thin, nng cao, quc phng an ninh m bo, chnh tr c gi vng, v tr, vai tr ca con ngi trong s nghip xy dng CNXH c xc nh v cao. S thay i nhanh chng ca nhng iu kin KT - XH tng bc nng cao c s vt cht, to c hi v ng lc cho hot ng gio dc LLCT, ng thi tc ng tch cc ti suy ngh, nhn thc v hnh ng ca mi sinh vin. H c tn mt chng kin nhng thay i do cng 87
cuc i mi t nc em li, v vy, nim tin vo tng lai ti sng ca dn tc, vo s lnh o ca ng, vo con ng i ln CNXH ca nc ta trong mi sinh vin c cng c. Nim tin c hnh thnh trn c s tri thc khoa hc v cn c thc tin s tr thnh ng lc tinh thn to ln h vn ti l tng cao p ca ng. Cng vi xu th hi nhp quc t, s hp tc mnh m, su sc v ton din trong cc lnh vc kinh t - vn ha - x hi, em n cho chng ta nhng c hi tt pht trin t nc ni chung, i mi phng php, phng tin, gio dc LLCT ni ring. Vic tip cn vi nhng thnh tu khoa hc k thut cng ngh cao ca th gii s gip cc sinh vin m rng lin h, i chng thy r b n cht cch mng v khoa hc ca tri thc LLCT v c c hi th hin c vai tr ca mnh trong xy dng t nc, rt ngn khong cch vi cc nc pht trin, sm tr thnh nc cng nghip pht trin.
2.3. NHNG HN CH CA GIO DC L LUN CHNH TR CHO SINH VIN VIT NAM THI GIAN QUA V NGUYN NHN
2.3.1. Nhng hn ch ca gio dc l lun chnh tr cho sinh vin 2.3.1.1. i ng cn b qun l, ging dy l lun chnh tr cn nhiu hn ch v nng lc o to theo tn ch C th ni, i ng cn b qun l cn nhiu lng tng trong thit k ni dung v iu phi chng trnh o to theo tn ch trong vic kim tra vic xy dng cng, nh gi cht lng cc cng v ban hnh, ph bin ti tng ngi hc... nhiu trng i hc trin khai o to LLCT theo phng thc tn ch trong khi cha chun b ng b cc iu kin phc v hnh thc o to ny nh quy m lp qu ln, thiu tr ging, thiu c s vt cht (phng hc, ti liu), thiu s h tr v t chc nn ging vin khng th trin khai y , thc cht cc quy trnh, cng vic trong cng bi ging m c s o to quy nh. Mt s c s o to (cp trng, cp khoa, cp b mn)
88
ch o cn chung chung hoc thiu kim tra, n c; cn tnh trng lm tt khng c khen, lm d khng b ch trch mt cch nghim tc v thc cht. Cha c s phi kt hp ng b gia cc b phn lin quan, do cn c nhng ch vnh khng ng c trong cng tc ch o v iu hnh. Hn th, mt s cn b qun l cn c t tng xem trng chuyn mn, chuyn ngnh; xem nh cc mn LLCT nn trong ch o cn hnh thc, thm ch vi phm quy nh ca B Gio dc & o to v trnh t mn hc, tu tin trong b tr thi lng cc bui hc (5 gi tn ch/bui), vi phm tnh logc ca h thng cc mn LLCT v quy lut tm l - nhn thc i vi sinh vin. Mt s lnh o cc cp cha thc s quan tm u t bin son ni dung ging dy cho ph hp vi ngnh hc ca sinh vin Nh vy, chnh c s o to to ra nhng nhn t gy nh hng tiu cc trong nhn thc, thi ca sinh vin i vi vic hc tp cc mn LLCT. Trong thc t, nhiu ging vin hn ch nng lc s phm, vn kin thc thc tin cn hn ch, kinh nghim ging dy cn t i h cng b tc ng ca thc tin i sng x hi, cn c tiu cc v phm cht chnh tr, phm cht o c nh gio nn s nh hng nht nh ti vic gio dc t tng chnh tr, o c, nhn thc v bn lnh chnh tr cho sinh vin. Theo kho st ti ny, nh gi t pha sinh vin v Mc truyn t bi ging d hiu, c m rng kin thc v lin h thc tin c 25,1% cho l mc bnh thng, 3,2% cho l cha tt; v o c v li sng cc mc tng ng l 9,9% v 0,8% (ph lc 1). y l mt thng tin cn lu tm v nh gio - ch th c bit trong s tc ng n th h tr, n cc lnh vc khc ca i sng x hi lun c i hi cao hn cc ch th khc trong x hi. Mt s khng nh ging vin t ra bn khon, hoi nghi v hiu qu o to theo tn ch. Do cha chun b chu o cho bi ging, hoc i khi khng h thay i cch thc ln lp trc y thy c, tr ghi, hoc gim gi ln lp, cho sinh vin t hc tu tin, khng ch dn cho sinh vin cch tra cu ti liu. C bit c ging vin thiu tinh thn trch nhim, b tit dy, thay i gi gic ln lp. S phn chia thnh 2 thi cc cn th hin c th trong vic xy
89
dng cng bi ging (Syllbus): mt s cn b lng tng trong vic bin son cng, khng c cng hoc khng ging dy theo cng. Nhiu ging vin, bo co vin ging cc mn khoa hc MLN, TTHCM, ging ngh quyt, ni chuyn chuyn thi s cho sinh vin nhng khng ch n vic sinh vin mun nghe, mun hc g khng. H ni di dng nhng iu thuc lng, nhc li nhng cu ni thnh li mn, so rng, nhng cu ni mang tnh khu hiu kh khan hoc nhc li nhng thng tin m ai cng bit. V vy, nhiu sinh vin n hc, n d nghe cho s s, h t thi th , v cm, chn chng, d ng. Bn cnh , mt s ging vin, bo co vin ging dy LLCT nhng khng nghim tc trong lp trng t tng, hay ph phn, ln n nhng tiu cc x hi, nhng vn cn tn ti ca h thng chnh tr mt cch thi qu, to ra nhng phn ng khc nhau t pha sinh vin v nh hng khng tt n nhn thc, suy ngh ca sinh vin. 2.3.1.2. Chng trnh, gio trnh, ni dung, phng php gio dc l lun chnh tr cn nhiu bt cp Th nht, v chng trnh, gio trnh, n i dung Nhng nm trc y v cho n c hin nay, gio dc LLCT trong nhiu trng i hc cn din ra th ng, my mc, hnh thc x cng, ni dung thiu hp dn nn khng thu ht c ng o sinh vin tham gia, khng t c kt qu nh mong mun. Trong chng trnh gio dc LLCT trc y (5 mn) cha khoa hc, cha hp l. iu ny th hin s trng lp v ni dung gia cc phn trong chng trnh dn n tnh trng ct b ty tin, theo cm tnh nhng phn, nhng bi trong tng mn hc trong qu trnh ging dy v.v. Trong Hi tho Quc gia Gim ti, nng cao cht lng dy v hc cc mn khoa hc MLN v TTHCM trong cc trng i hc, cao ng t chc thng 3 nm 2007 ti H Ni, cc i biu tham d u thng nht rng, thi lng dnh cho 5 mn LLCT l qu nhiu (chim ti trn 11% tng lng chng trnh ca cc trng). V th, cn tch hp cc mn LLCT theo 90
logic cht ch va nng cao cht lng va gii quyt tnh trng thiu gio vin trm trng (thiu 50%) do chng trnh qu ti. Cc kin tiu biu v vn ny nh: TS. Phm Ngc Anh (Hc vin CTQG H Ch Minh) xut rt ngn thi gian dnh cho cc mn trn xung cn khong 7% thi gian o to i hc. Thy gio Nguyn Mnh Cng (Trng khoa MLN, i hc Cng nghip thnh ph H Ch Minh) nhn mnh: Tch hp khng phi l vic ghp n thun cc mn thnh nhng chng khc nhau ca mt mn m phi lm cho cc mn khoa hc MLN v TTHCM gn quyn cht ch, lgic. TS. Phm Vn Sinh (Ph Ch nhim khoa MLN , i hc Kinh t quc dn) xut 10 gim, 6 tng i vi vic dy v hc cc mn LLCT. l: gim lng cu hi t lun, gim thi lng trong cu trc chng trnh, gim s trng lp gia cc mn hc, gim s lp li t duy gia cc cp hc, gim s mt cn i trong tnh mc tiu kp, gim tnh hn lm, gim tnh c lp trng phi, gim xu hng phn bit kin thc trong mi nhm mn hc v gim l thuyt; tng tnh thc tin, tng sng to, tng i thoi, tng thng nht, tng thi gian t hc v tng cu hi trc nghim trong thi. Kho st ca chng ti cng cho thy c n gn mt na s sinh vin nm th 3 tr ln (hc theo chng trnh c 5 mn) cho rng chng trnh cc mn LLCT t b ch v khng b ch. iu ny tt yu nh hng khng tch cc n tm l, thi hc tp cc mn ny ca cc em.
1.7
Rt b ch
44.1 54.2
t b ch
Khng b ch
Biu 10: nh gi v ni dung chng trnh (c) ca sinh vin nm th 3-4-5 91
Nhm p ng yu cu ging dy cc mn LLCT cho sinh vin trong tnh hnh mi, ngy 18-9-2008, B Gio dc v o to ban hnh Chng trnh cc mn LLCT (Quyt nh s 52/2008/Q-BGDT - trnh i hc, cao ng dng cho sinh vin khi khng chuyn ngnh MLN, TTHCM), bao gm 3 mn: Nhng nguyn l c bn ca CNMLN;TTHCM;ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam. Quyt nh ny cng xc nh thi gian bt u trin khai ging dy t kha tuyn sinh nm hc 2008-2009. B Gio dc v o to trin khai tp hun i ng ging vin v bin son gio trnh cho c ba mn. Chng trnh cc mn LLCT mi (3 mn) bn cnh thnh tu, c gng khng th ph nhn vn cn mt s im cha hon ton hp l, cha thc s khoa hc... C th l B Gio dc v o to x c nh chng trnh v bin son gio trnh cha thc s ph hp, cha m bo tnh cht tch hp m mi ch l cng gp n thun trong ch trng gim ti chng trnh gio dc LLCT. Chng hn nh: Gio trnh mn Nhng nguyn l c bn ca CNMLN (Nxb. CTQG, H Ni, 2009) l s cng gp c hc (s ghp mang tnh c hc 3 mn trc y: Trit hc Mc Lnin; Kinh t hc chnh tr Mc Lnin, CNXH khoa hc)1. Gio trnh mn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam (Nxb. CTQG, H Ni, 2009 ) c th ch ra nh sau2: gio trnh nhiu li vn ni, li k thut; cht lng ca hnh thc gio trnh km: thiu nt, thiu ch, tha ch... (cc trang: 15, 25, 26, 46, 57, 84, 89, 148, 217, 409...). Kt cu cc chng trong gio trnh v mt logic cha nht qun: Chng 1 n chng 3 c b cc theo trc thi gian; Chng 4 n chng 8 b cc theo vn . iu ny cho thy nhng bt cp, bt hp l sau: - Tnh thiu nht qun, khng thng nht trong mt chng sch, mt quyn sch l iu kh chp nhn, cn i vi mt cun gio trnh th l iu ti k. Vi kt cu nh vy, cun Gio trnh, cng nh cc chng, mc ca Gio trnh khng thun l, thiu tnh h thng, khng m bo tnh chun mc.
1
Mai Hoa, Trung Tm o to, bi dng ging vin LLCT - HQGHN: Gp Chng trnh, Gio trnh mn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam, Nxb. CTQG, H Ni, 2009. 2 sd.
92
- N i dung trnh by tng chng b trng lp, gy cm gic ln xn, ri rm khi c Gio trnh, ging dy v hc tp. Vi cch b cc cha hp l v ni dung trng lp ca cc chng, ngi dy ri vo trng thi lng tng, cn ngi hc th d ri vo tnh trng chn ngn. - V mt dung lng mt cn i trong gii quyt ni dung khoa hc ca cc phn. V mt kin thc, Gio trnh cn rt s si, khng c su, khng p ng c tiu ch kin thc c bn ca vic bin son gio trnh. V i chng trnh v gio trnh nh vy, rt kh khn trong chuyn ti y nhng tri thc c bn mt cch h thng n sinh vin, nh hng n cht lng gio dc LLCT. l cha ni n nhng hn ch trong t chc thc hin vi s thiu thn v phng tin, thit b vt cht trong ging dy gy hiu ng tiu cc n cht lng ging dy LLCT ni ring, cht lng o to ni chung. Thm na, mt s c s o to cha tun th quy nh ca B Gio dc v o to v trt t cc mn LLCT (s quy nh ny l hp l), do nh hng khng thun cho s tip thu kin thc ca sinh vin, sinh vin kh to lp tri thc mang tnh h thng v lnh vc LLCT. Th hai, v phng php gio dc LLCT Phng php ging dy cc mn l lun chnh tr: hin nay trong cc trng i hc v c bn ging vin vn cn s dng phng php thuyt trnh, ni mt chiu, t c c hi sinh vin trao i. Trong c cu cc mn hc c mt yu cu bt buc dnh mt thi lng 10-15% s tit hc tho lun, ngay c theo quy nh mi v vic dy theo tn ch, cc ging vin phi dnh 30% cho tho lun, nhng trn thc t, nhng bui tho lun ch mang tnh hnh thc. Thm vo , nng lc truyn th ca mi cn b ging vin ht sc khc nhau. C ging vin v mu sinh cuc sng phi "chy x" nhiu bui ging, ging nhiu tit, nhiu kiu ni dung trong cng mt ngy, lm cho sc sng to v ham mun truyn th kin thc b suy gim, khi ln lp li th hin s hi ht vi vn , khng truyn ngn la am m cho sinh vin. Hu qu l, sinh vin t ra "d ng" vi cc mn 93
LLCT, ch lo hc i ph hn l kht khao tm hiu, tip thu khoa hc. Vic u t chiu su cho vn dng phng php hin i cha nhiu. Trn thc t, mun s dng my chiu projector v son bi theo gio n in t, ging vin phi c nhn thc su sc, c kh nng, khi qut cao, v phi s dng thnh tho my vi tnh. iu quan trng hn l ging vin phi khai thc c hiu qu ngun ti nguyn trn mng, gip sinh vin tng kh nng tip thu kin thc. Nhng trong thc t, vic s dng cc phng tin k thut v phng php trc quan cn lng tng, cha c k nng. Thm ch cn xy ra tnh trng, thay v sinh vin nghe thy ging ghi chp th by gi sinh vin phi nhn ln mn hnh my chiu chp bi. Bi vy, tnh hiu qu ca s dng phng tin hin i cha cao. Di y l kt qu kho st ca chng ti qua kin t pha sinh vin v vn ny.
11.9 37.1
15.5 35.5
tt kh b nh thng ch- a tt
Biu 11: Mc s dng phng php ging dy tch cc v phng tin hin i Nhiu phng php mi c s dng, nhng li bc l nhiu hn ch do ging vin cha nm chc c u, nhc im tng phng php v cha bit vn dng ph hp. Phng php nu vn , tho lun nhm c khi li t ra nhm chn, bi cu hi t ra mi ch n thun l l thuyt. Mt tch cc trong phng php truyn thng cng cha c khai thc trit . Do , sinh vin tr nn th ng trong qu trnh lnh hi kin thc (trong suy ngh, tham gia tho lun ), khng pht huy c tnh ch ng, sng to ca sinh vin. cc c s o to hin nay ang tch cc chuyn i phng thc o to v phng php dy hc tch cc song cng
94
mi l bc u, cha nhun nhuyn do vy cha t c hiu qu nh yu cu, a s cc gi ging cn nng l thuyt, cha gn st vi thc tin i sng nn cha gy c hng th hc tp cho sinh vin. Thm na, i ng ging vin LLCT hin nay cn hn ch v trnh ngoi ng v tin hc, cha s dng thnh tho cc my mc hin i nn rt hn ch trong su tm ti liu, nghin cu ti liu, s dng cc phng tin vt cht hin c ca nh trng phc v cng tc ging dy. Nhn chung, o to tn ch Vit Nam l mt vn mi m, ngoi tr mt s trng i hc trin khai phng thc o to ny mt s nm song cng cha ton din, cha t hiu qu cha nh mong mun. Hin nay, hiu v t chc thc hin o to tn ch cc c s o to cn nhiu khc bit. i hi cn c s ch o trin khai nht qun, thn trng, rt kinh nghim tng bc. Phng php hc tp ca sinh vin: Hin c khng t sinh vin cho rng hc tp cc mn LLCT kh khan, thiu thc t v khng cn thit. Nhng sinh vin cha thy c mi lin h gia l lun vi thc tin, cha thy c s yu km ca nhn thc l lun s hn ch kh nng pht trin t duy. T , h khng quan tm ti vic s dng cc phng php hc tp. Thc t cho thy, nhiu sinh vin khng t hiu qu vi phng php t nghin cu do thiu kin nhn, hoc cha to hng th trong hc tp. Phng php trao i, tho lun cng t c p dng do khng la chn c thi gian, a im ph hp... Vic tham gia hot ng thc tin ch li ko c nhng sinh vin nng ng, nhanh nhn, c nng khiu. Nhiu sinh vin e ngi, li hot ng t s dng phng php ny. Cng c nhiu sinh vin c thc s dng phng php hc tp, nhng ch yu l t pht, m cha nhn c s hng dn t pha thy c. Mt khc, vic i mi ni dung, chng trnh cc mn LLCT cng lm cho sinh vin lng tng, cha tm ra phng php hc tp hiu qu. D dng nhn thy t l sinh vin t loi kh, gii cc mn LLCT nm th nht v th 2 thp hn sinh vin nm th 4 v th 5. Ngc li, t l sinh vin t kt qu hc tp yu ca nm
95
th nht nhiu hn so vi cc nm khc. Sinh vin nm th nht l kho hc bt u p dng vic ging dy chng trnh mi. Kt qu hc tp cc mn LLCT ca sinh vin nm th nht chng t vic tm ra phng php dy v hc cn cha ph hp vi o to theo tn ch, cha theo kp vic i mi ni dung chng trnh tch hp (Ph lc 3). Theo kho st ca ti ny vn c n 59% sinh vin ng h phng php Thy c, tr ghi. iu cho thy rng mt b phn khng nh sinh vin vn quen vi phng php hc th ng, ngi ngh, ngi ni. Theo kho st i hc S phm H Ni nm 20081 cho thy: C ti 36,1% sinh vin biu l phong cch hc th ng nh ngi nu thc mc, ngi ni ra tng ring ca mnh trong cc cuc tho lun trn lp; C 22,9% sinh vin ch thch ging vin ging cho mnh nghe hn l ch ng hi, nu thc mc. 41,1% sinh vin cho rng mnh hc ch yu t v ghi, gio trnh v t c thi gian tm c nhng ti liu tham kho; Gn 55% sinh vin c hi cho rng mnh khng thc s hng th hc tp; 64% sinh vin cha tm c phng php hc ph hp. Phng php nh gi kt qu hc tp cc mn LLCT: Nhn chung, cc phng php kim tra, nh gi kt qu hc tp LLCT ca sinh vin vn thin v t lun. V ic s dng phng php t lun thc cht i hi sinh vin thuc bi m khng nh gi c sinh vin c hiu bi hay khng. Hn na, trong thi gian 120 n 180 pht, lm bi vi mt khi lng ni dung nh so vi ni dung chng trnh khng nh gi c bao qut sinh vin trong vic hiu r v nm bt mn hc n u. Thc t khi s dng phng php ny, tnh trng quay cp, hc t vn din ra. Phng php thi vn p, vit tiu lun hin ang c s dng ch yu cho sinh vin hc cc mn chuyn ngnh nm th 2 tr nn. Tuy nhin, vic vit tiu lun ca sinh vin cn c tnh trng i ph, hoc sao chp ti liu m cha c s u t tr tu mt cch thc s. Bn cnh , phng php thi trc nghim cng ang
PGS,TS. Nguyn Cng Khanh (2008), cc hot ng c bn ca sinh vin, ti cp B, i hc S phm H N i.
96
c p dng, nhng cha ph bin. Nh vy, vic s dng cc phng php kim tra, nh gi trong gio dc LLCT cha pht huy ht u th ca n. 2.3.1.3. Hn ch v hiu qu gio dc l lun chnh tr biu hin sinh vin Th nht, cn c biu hin m tn d oan trong mt b phn sinh vin. Vic xy dng th gii quan, nhn sinh quan, phng php lun khoa hc cho sinh vin cn nhiu hn ch. Sinh vin cha nm vng v thm nhun th gii quan v phng php lun duy vt bin chng, nhng tri thc khoa hc t nhin, khoa hc x hi v nhn vn mi ch dng mc nhn thc no m cha su sc, cha i vo cuc sng hng ngy ca cc em. iu ny biu hin mt b phn sinh vin cn m tn d oan: bi ton, cu may, tin may ri ca s phn m thiu ch khc phc kh khn vn ln trong hc tp v cuc sng. Theo kt qu kho st trng i hc Hng c Thanh Ho nm 2008, khi c hi sau khi hc cc mn LLCT bn thy tin vo s phn, thn thnh, tri pht khng, vn c 3,45% sinh vin rt tin vo s phn, thn thnh, tri pht; 41, 38% i khi vn tin vo iu v c n 9,48% sinh vin thng xuyn i cha cu may, gii hn1. Th hai, mt s sinh vin xa l v nhn sinh quan cch mng; c np sng khng lnh mnh, thiu vn ho, thm ch tiu cc. Sinh vin Vit Nam hin nay c sinh ra v ln ln trong mi trng ho bnh, trong s chuyn ng mnh m ca kinh t th trng, mt b phn sinh vin b mt tri ca c ch th trng, nhng gi tr ph du, o cun theo, chung gi tr vt cht, cao sc mnh ca ng tin, chy theo li sng thc dng, hng th, l lm vi s nghip c ch mng ca bao th h cha ng li v xa ri l tng cch mng ca dn tc m Ch tch H Ch Minh, ng v dn tc ta xc nh. Theo kho st sinh vin i hc Quc gia H Ni nm 20082 cho thy: Ngay c mt vn
1
Tr n Th Hu (2008), Nng cao cht lng gio dc th gii quan khoa hc cho sinh vin trng i hc Hng c Thanh Ho hin nay, Lun vn thc s, H Ni. 2 TS. on Th Minh Oanh (ch nhim)(2008), Xy dng thc t gio dc cho sinh vin HQGHN hin nay, ti HQGHN, H Ni.
97
dng nh l t nhin ca cuc sng, mt phn ca i sng ca mi c nhn: tm hiu v t ho v lch s dn tc cng cha tr thnh mt nhu cu ni ti ca sinh vin, ch c 41,2% sinh vin quan tm tm hiu. Nh vy, mt b phn sinh vin ch ch hc tp tri thc chuyn mn, ch bit lo vun vn cho ring mnh, v k m th vi i sng x hi, vi cc phong tro x hi; li sng thiu chnh kin, thiu hoi bo, l tng. Trong sinh hot hng ngy, hnh vi ca mt s t sinh vin cha hon ton tch cc, vn mc vo nhng thi h tt xu (ni tc chi by, thiu l php vi bc trn chim t l gn 15% trong c hn 2% thng xuyn; vi phm lut giao thng trung bnh l 21,1%, trong 2,3% thng xuyn vi phm), thm ch mc t nn x hi vi t l trung bnh gn 4%. Theo kt qu iu tra x hi hc v li sng ca sinh vin i hc Quc gia thnh ph H Ch Minh nm 20031 th li sng ca sinh vin hin nay c 3 kiu dng chnh: Kiu sng c mc ch tch cc - say m hc tp, rn luyn (30%); Kiu sng khp mnh, t tham gia hot ng x hi (60%); Kiu sng thin v vui chi, hng th (10%). Th ba, mt s sinh vin hn ch v trnh v nng lc t duy l lun. Theo kho st i hc S phm H Ni nm 20082 cho thy: 31,4% s sinh vin c kho st cho rng h hng vo vic nm kin thc hn l pht trin cc nng lc t duy. S d c hin trng trn l do mi sinh vin ln ln trong mi trng vn ho, x hi khc nhau, hnh thnh nhng thi quen, cch suy ngh, cc nng lc nhn thc, hng th cng khc nhau. iu ny to nn s a dng v s phong ph v cch hc, mt s sinh vin hc tp tch cc, ch ng, mt s khc li t ra th ng, thch im lng ngi nghe hn l tranh lun.
Th.S Nguyn nh Hng (2003) - iu tra x hi hc v li sng ca sinh vin hin nay, HQG thnh ph H Ch Minh. 2 PGS,TS. Nguyn Cng Khanh (2008), cc hot ng c bn ca sinh vin, ti cp B, i hc S phm H N i.
98
Nhng con s khc ng suy ngh1: Hn 40% sinh vin c hi cho rng mnh khng c nng lc t hc; Gn 70% sinh vin cho rng mnh khng c nng lc t nghin cu. Sinh vin yu nht cc nhm k nng t duy sng to, s dng cng ngh thng tin h tr hc tp, nng lc ngoi ng, k nng thuyt trnh, k nng vn dng kin thc hc vo thc t v mnh hn cc nhm k nng: phn tch v gii thch, nghe ghi v hiu bi ging, t hc chuyn ngnh. Th t, mt b phn sinh vin phai nh t l tng cch mng, khng c thc vn ln trong hc tp v rn luyn. Do nhn thc chnh tr non km, mt b phn sinh vin cha xc nh c l tng sng ng n, coi nh nhng gi tr truyn thng, nhn vn cao p ca dn tc, b nh hng xu bi li sng ngoi lai, s xm lng vn ho v nhng tiu cc mt tri ca c ch th trng; ng c hc tp, nh hng ngh nghip cn cha thch ng vi th trng lao ng... Mt khc, mt b phn sinh vin do thiu bn lnh, kinh nghim trong cuc sng li gp phi tc ng t s thay i qu nhanh v a dng trong quan nim v cc chun gi tr x hi v vn ho; s gia tng phn ho giu ngho, s tha ho, bin cht trong mt b phn cn b, ng vin; nhng thng tin xu, c hi lan truyn trn internet, nhng m mu v hnh ng chng ph quyt lit ca cc th lc th ch mt phng hng chnh tr. Mt b phn sinh vin b nh hng bi li sng ngoi lai, bung th, xem nh nhng gi tr vn ho truyn thng ca dn tc. H ngy cng quay lng li vi cc gi tr truyn thng, vi tinh thn cng ng v gi tr nhn vn su sc ca dn tc. Nguy him hn, do s tip xc vi mt s quan im, t tng, vn ho, ngh thut, li sng khng ph hp t bn ngoi, mt s sinh vin dao ng v lp trng, o tng v nn dn ch phng Ty vi ch trng a nguyn, a ng, m nht v l tng cch mng. Trong thc t vn cn khng t sinh vin cha ch ng t gic hc tp
PGS,TS. Nguyn Cng Khanh (2008), cc hot ng c bn ca sinh vin, ti cp B, i hc S phm H N i.
99
nm vng tri thc. S liu iu tra sau y chng t iu ny1: 51,75% sinh vin khng thng xuyn n th vin tm ti liu phc v hc tp; i hc mun, b hc: 27,75%. iu ny cho thy k cng hc ng cha nghim, cn ti hn 1/4 sinh vin cn vi phm quy nh ti thiu i vi sinh vin. c bit mc vi phm ca sinh vin Cng ngh l rt nghim trng (38,5%). Thm ch, cn gn 1/5 sinh vin quay cp trong kim tra, thi. y l mt biu hin ca thc t gic, t trng cha cao mt s sinh vin. Th nm, mt b phn sinh vin th , quay lng li vi cc phong tro on, phong tro hnh ng cch mng. Di tc ng tiu cc ca c ch th trng, ca hi nhp vi th gii, ca m mu DBHB... mt s sinh vin c biu hin xa ri l tng cch mng, gim st tnh cm, o c cch mng, th ng v th chnh tr. H t quan tm hoc ngi tham gia vo cc sinh hot chnh tr v cc hot ng x hi, ngy cng ri xa cc phong tro on, t quan tm cc hot ng cng ng. C th thy cn nhiu sinh vin cha thc s tham gia vo i sng chnh tr - x hi v hot ng chung. Kt qu iu tra i hc Quc gia H Ni2 th c ti gn 20% sinh vin him khi tham gia gi gn v sinh v bo v mi trng; c ti hn 25% sinh vin him khi tham gia hot ng on, Hi sinh vin3. Theo kt qu iu tra ca chng ti, c n 3,8% sinh vin tham gia cc phong tro hnh ng cch mng cha tt; 31,4% l mc bnh thng (phc lc 2). 2.3.2. Nguyn nhn ca nhng hn ch trong gio dc l lun chnh tr trong sinh vin hin nay 2.3.2.1. Nguyn nhn ch quan Th nht, do trin khai phng thc o to cc mn LLCT theo tn ch cn hn ch, bt cp.
TS. on Th Minh Oanh (ch nhim)(2008), Xy dng thc t gio dc cho sinh vin HQGHN hin nay, ti cp HQG, H Ni. 2 TS. on Th Minh Oanh (ch nhim)(2008), Xy dng thc t gio dc cho sinh vin HQGHN hin nay, ti cp HQG, H Ni.
3
sd
100
C s o to v ging vin cn nhiu lng tng trong trin khai kt cu cc mn hc mi vi phng thc o to mi. Cc lp tt c cc trng thng b tr qu ln (t 80 - 120 sinh vin, ngoi tr mt s lp cht lng cao). Hn na, cha c gio vin tr ging cho cc lp c s lng sinh vin ln dn n vic nh gi kt qu hc tp ca sinh vin cng gp kh khn, tc ng khng thun i vi thc t hc, t rn ca sinh vin vn cha c tt (sinh vin t c ti liu, t chun b bi trc, b tit, trn hc). Mt khc, do quy ch hc tn ch khng bt buc s c mt ca ngi hc, lp hc thiu tnh t chc cht ch, cng to c hi cho cc sinh vin li, cng li hn. y qu l mt thch thc, tr thnh phn tc dng trong iu kin hc theo hc ch tn ch khng ng thc cht. V pha sinh vin th nh hng ln nht n s tip thu tri thc chnh l phng php hc tp khng thch ng vi phng thc o to mi. Sinh vin quen li tip thu kin thc th ng t gio vin (li dy - hc ca 12 nm ph thng v o to theo nin ch i hc) nn khi hc theo phng thc tn ch gp rt nhiu kh khn. Nhiu sinh vin thin v t duy c th, cng thc, km kh nng t duy bng khi nim, nn khi hc cc mn c tnh cht tru tng, c bit, cc mn LLCT, phi t duy bng nhng khi nim tru tng th sinh vin li cng thy kh khn. Theo kt qu iu tra ca ti ny, c ti 43,1% sinh vin c hi cho rng kin thc cc mn LLCT kh khan, kh tiip thu v 48,3% cho rng chng trnh, ni dung, hnh thc, phng php, phng tin gio dc LLCT cn nhiu bt cp l nguyn nhn ca nhng hn ch kt qu trong gio dc LLCT cho sinh vin hin nay (Ph lc 1). Th hai, nhiu cn b qun l, ging dy LLCT cn thiu nhit huyt, cha u t tho ng cho cng tc chuyn mn, nghip v thm ch mt s t c biu hin suy thoi o c, li sng. Kt qu iu tra ti ny qua nh gi ca sinh vin cho thy, i ng cn b qun l, ging dy LLCT cn nhiu hn ch v nng lc v trnh chuyn mn: 22,5%; mt s cn b ging dy LLCT c biu hin suy thoi o c li sng: 15,1%. Hnh nh thy c v phng din o c, li sng 101
cha thc s p, cha l tm gng sng trong con mt sinh vin. iu ny chc chn c nh hng khng nh i vi cht lng dy v hc. Phng php ging dy ca i ng ging vin cn nhiu rt hn ch l yu t nh hng trc tip n cht lng dy v hc. Mc s dng phng php ging dy tch cc v phng tin hin i c sinh vin cc nm nh gi mc cha tt cao, t 7,3%-23,2% (ph lc 1). Th ba, phng thc kim tra, nh gi kt qu hc tp LLCT cha khoa hc, thiu cng bng. Trong khu nh gi kt qu hc tp c trng p dng ngn hng cu hi do B Gio dc v o to a ra nhng sinh vin c p n chuyn t nm ny sang nm khc. H hc vt m khng hiu. Mt s ni p dng thi trc nghim gp phn khc phc c tnh trng hc t, hc lch, bo m tnh khch quan hn Nhng cch thi ny cng c nhc im: khng gip sinh vin bc l nng lc t duy lgc trong trnh by kin thc ca mnh, hn ch vic vn dng kin thc vo thc tin, hn ch tnh sng to ca sinh vin... Thm vo l s thiu cng bng, thiu khch quan trong nh gi do cm tnh, thin v c nhn v mt s trng hp mua bng, bn im khin mt s sinh vin khng c ng lc hc tp nghim tc m ch lo chy im. Kt qu kho st ti ny c n 21,2% sinh vin c hi cho rng phng thc kim tra, nh gi kt qu hc tp ca nh trng thiu khoa hc, cha cng bng (xem ph lc 1). Th t, ng c, thi hc tp ca mt b phn sinh vin cha tht s ng n; mt s sinh vin hiu ng qu mc, thiu chn chn, thiu t ch. a s sinh vin c thc, tinh thn t gic, ch ng tch cc trong hc tp, bn cnh , mt s t sinh vin xc nh ng c hc tp cha r rng, thc t gic, tch cc trong hc tp cn hn ch, thc phn u cha cao. Hai nm u sinh vin hc cc mn chung l ch yu. Sinh vin thng khng nhn thc c cc mn chung v khoa hc c bn chnh l phng nn kin thc, hn na, l c s ca phng php, m phng php m quan trng nht ca hc i hc. Tnh trng coi thng cc mn khoa hc c bn
102
v cc mn chung, ch ch n mn chuyn ngnh l kh ph bin trong sinh vin. c im tm - sinh l ca sinh vin l hng hi, nhit tnh, si ni, nhy cm vi ci mi - ci tin b, d thch nghi vi hon cnh v thch c th hin mnh trong cuc sng... Tuy nhin, sinh vin cng c nhc im l: bng bt, chung hnh thc, thiu thc t, d nn lng khi gp phi kh khn, vng mc... nhng c im tm - sinh l ny gy khng t kh khn trong qu trnh "t gio dc" ca sinh vin trn bc ng hc tp v rn luyn. Tnh tch cc hc tp ca sinh vin b chi phi tc ng bi nhiu nhn t, trong c nhn t ngi thy cha khi gi c s hng th hc tp t chng trnh o to cho sinh vin, nhng nhn t quan trng nht l s n lc ch quan ca mi sinh vin cha cao, cha c phng php hiu qu, vic chp hnh k lut hc ng cha nghim, thc t gio dc cha cao, cha ton din: nhiu sinh vin khng ln lp, c lp ca trng i hc Cng ngh, khi on kim tra n ch thy 50% sinh vin c mt theo danh sch tham gia gi hc. Kt qu kho st ti ny c n 57,3% sinh vin c hi cho rng ng c, thi hc tp ca mt b phn sinh vin cha ng n l nguyn nhn quan trng nht d n n nhng hn ch trong gio dc LLCT cho sinh vin (ph lc 1). Th nm, s phi hp ca cc ch th gio dc LLCT cha cht ch, cha thng xuyn. Vic hc tp ca sinh vin khng c s kim sot cht ch, thng xuyn ca gia nh, ca gio vin nh ph thng. Hn na, trong i sng x hi hin nay, s qun l c phn b bung lng ca gia nh, nh trng v cc on th x hi i vi sinh vin l mt hin trng ng lo ngi ang tc ng trc tip ti kt qu hc tp, rn luyn ca sinh vin. Gio dc LLCT cho sinh vin vi yu t ct li, trc tip l i ng ging vin LLCT v cc mn LLCT song trong mt t hp cc yu t tc ng thng qua hot ng ca cc t chc chnh tr - x hi, on th... nu khng c s phi hp ng b, u tay th kt qu gio dc LLCT cho sinh 103
vin s rt hn ch. Trong cc ch th tham gia gio dc l lun cho sinh vin th on thanh nin, Hi sinh vin l ht nhn. Tuy c nhiu c gng i mi, song ni dung v hnh thc hot ng ca cc t chc ny cn cha phong ph, t thit thc, hn na cng tc tuyn truyn cho nhng hot ng cn nhiu hn ch nn hiu qu hot ng cn thp. 2.3.2.2. Nguyn nhn khch quan Mt l, m mu DBHB ca cc th lc th ch, nht l trn lnh vc t tng - vn ho. Sinh vin c kh nng lnh hi v sng to tri thc khoa hc - k thu t - cng ngh, kh nng nhy cm vi nhng vn chnh tr - x h i. H l nhm x hi d tip thu t tng mi (k c tch cc v tiu cc). H Ch Minh tng nhc nh: c nhng ngi tr tui trong sch nh mt tm la trng, nhum xanh th n s xanh, nhum th n s . V vy cc lc lng x hi khc nhau, cc ng phi khc nhau u t m cch li ko sinh vin, mong mun s ng h t pha h cho cc hot ng ca m nh. thi i bng n thng tin, thng qua cc k nh thng tin khc nhau, vi ph hoi ch x hi ch ngha m nhn dn ta ang xy dng di s lnh o ca ng, cc th lc th ch lun tm mi cch bi nh ng v Nh nc ta nhm gy s hoang mang, dao ng trong nhn dn, c bit l trong thanh nin, sinh vin. Chng bp mo, xuyn tc lch s hoc tip cn cc vn t gc nhn c a thc h i lp , tc ng vo s ham chung ci l, thiu kinh nghim chnh tr - x h i, kinh nghim sng ca thanh nin dn d sinh vin i vo li sng hng th , i theo h t tng, con ng chnh tr m ch ngha quc v cc th lc th ch mong mun. iu ny, cn tr khng nh n gio dc LLCT trong cc trng i hc hin nay. Hai l, tc ng mt tri ca c ch kinh t th trng. Sinh vin l la tui m mi c nhn ang t n s hon chnh v th cht v tinh thn vi i sng tm l pht trin v rt phong ph, nhu cu rt ln v rt a dng. Song, do ang trong tui mi bt u pht trin, mi 104
bc u nh hnh v nhn cch, tri thc v kinh nghim cuc sng cn t i,... nn la tui ny thng c nhng nhc im: thiu thc t, ch quan, chung hnh thc, rt d b li cun bi mt tri ca c ch th trng. Sinh vin hin nay c li sng rt thc t (tch cc), v ranh gii vi thc dng (tiu cc) rt mong manh. H thch xem cc b phim hnh ng v c bit l nhng tr chi in t, bo lc; nhiu bi ht vi li l ng ng, c v cho li sng tiu cc li c h ho hng n nhn. T nhng s thch khng lnh mnh d dn n vic to ra nhng con ngi sng sng bi k thut, khng coi trng i sng tnh cm v tnh nhn o trong quan h con ngi. Mt b phn khng nh sinh vin d b ri vo gung quay tiu cc ca x hi, suy thoi v o c, nhn cch; thiu s trung thc, lng t trng trong quan h x hi... C khng t sinh vin khi ang hc hoc khi ra trng v ham mun nhanh chng c i sng vt cht sung tc, xa hoa sn sng t b c m nhn nhng vic lm hon ton tri vi chuyn mn c o to v nguyn vng ca mnh, thm ch, tri vi o c x hi. Vi nhng i tng sinh vin nh th, gio dc LLCT cho h trong c ch th trng qu l vic ht sc kh khn. Theo iu tra ca chng ti, 26% sinh vin c hi xc nhn nguyn nhn hn ch ca gio dc LLCT cho sinh vin l do tc ng mt tri ca c ch th trng (Ph lc 1). Ba l, nhng hn ch, khim khuyt ca qu trnh i mi t nc ta. Vit Nam vi qu trnh i mi hn 20 nm c c nhng thnh tu khng th ph nhn, lm bin chuyn v cht mi mt i sng x hi, t chnh tr, kinh t n ngoi giao, vn ho, x hi. Song cng chnh trong qu trnh ny, nhng yu km trong xy dng chnh sch, trong qun l kinh t, qun l x hi dn n tht thot ti sn cng, thiu vic lm, t nn x hi bc l r rt. Mt s cn b c chc c quyn, cn b ng vin thoi ho, bin cht tham , lng ph, v vt ca cng lm ca ring song ming vn rao ging o c; ng ni hn l nhng con ngi ngoi mt th t ra cao o song trong lng li l mu m xu xa mu danh, mu li cho ring mnh. lch gia l thuyt v thc t
105
i sng, gia hin tng xu vi bn cht tt p ca x hi XHCN vi nhng s vic c th, con ngi c th c sc cng ph mnh m n tm trng, tnh cm, tm l, nim tin, tm th ca mi ngi, trong c sinh vin. cng l mt nguyn nhn ca s km hp dn, thiu sc thuyt phc ca cc mn LLCT. Mt cuc iu tra v trnh nhn thc, hiu bit v cc vn chnh tr - x hi ca sinh vin trn a bn H Ni nm 20071 cng cho thy: Sinh vin thc c nguy c nghim trng i vi s pht trin ca t nc hin nay l: 48,3% cho l tham nhng; 21,1% cho l chch hng XHCN, 23,0% cho l tt hu v kinh t v 7,5% cho l nguy c DBHB.
ThS. Dng Trung ch nhim (2007), thc chnh tr ca sinh vin cc trng i hc v cao ng trn a bn H N i, ti cp c s Hc vin CTQG H Ch Minh, m s GNV.07-47.
106
Chng 3 PHNG HNG C BN V GII PHP CH YU NNG CAO CHT LNG GIO DC L LUN CHNH TR CHO SINH VIN VIT NAM HIN NAY
3.1. PHNG HNG C BN NNG CAO CHT LNG GIO DC L LUN CHNH TR CHO SINH VIN VIT NAM
3.1.1. Nng cao nhn thc ca cc ch th gio dc v vai tr gio dc l lun chnh tr cho sinh vin v s cn thit phi i mi cng tc ny Nhn thc lun l vn cn bn, xuyn sut trong mi qu trnh hot ng. Nu nhn thc ng, kp thi th hot ng s theo chiu hng pht trin tin b, nhanh, hiu qu v ngc li. Do , i mi gio dc LLCT phi c cc ch th hiu ng tm quan trng, nm bt c thc t t c nhng bin php chung tay, gp sc ph hp. 3.1.1.1. Nng cao nhn thc ca ng u, ban gim hiu nh trng Mun tng cng s lnh o ca ng u, Ban gim hiu cc trng i hc i vi vic i mi gio dc LLCT, trc ht phi c s thay i v nhn thc, t duy. Trc ht, ng u, Ban Gim hiu, Phng o to, Ban Ch nhim khoa cc nh trng phi thay i cch ngh v cc mn khoa hc MLN, khng nh tm quan trng ca cc mn hc ny. ng thi kt hp vi cc t chc khc trong nh trng u tranh, ph phn thi th vi chnh tr, coi thng l lun, m h v nim tin, l tng trong cn b lnh o, qun l, ging vin v sinh vin. C c cp lnh o nh trng phi phi nhn thc s cn thit i mi gio dc LLCT xut pht t s ch o, lnh o ca ng, Nh nc v gio dc LLCT ni ring v gio dc ni chung. Ti i hi ng ton quc ln th X, ng ta tip tc khng nh i mi t duy gio dc mt cch nht qun t mc tiu, chng trnh, ni dung, phng php n c cu v h thng t chc, c ch qun l to chuyn bin c bn v ton din ca nn gio dc nc nh ... i mi c bn v ton din gio dc i hc, to chuyn
107
bin mnh m v cht lng o to... 1. T nhng quan im ch o ca ng, cc cp lnh o trong nh trng xc nh c vai tr, nhim v ca mnh trong vic nng cao cht lng o to, m trc ht l khu i mi phng php gio dc. Phi xc nh c xu th tt yu ca vic i mi phng php gio dc LLCT, v y l c s quan trng nng cao cht lng dy hc cc mn LLCT trong trng i hc. ng u v u Ban gim hiu cn phi nhn thc ng v nguyn l ca gio dc hin i l: khoa hc ho, nhn vn ho, dn ch ho v x hi ho qu trnh gio dc. T , h l ngi khi xng, ch o, iu hnh, phi hp v to nhng iu kin cn thit nng cao cht lng, hiu qu gio dc LLCT trong nh trng. Theo chng ti, iu kin tin quyt l cc cp lnh o qun l cn c trch nhim, tm huyt, nghim tc v s nghip gio dc, o to nhn cch sinh vin va hng va chuyn. iu phi c biu hin c th bng vic lm thit thc nh: xy dng chng trnh, gio trnh cc mn LLCT thc s khoa hc c v ni dung v hnh thc, coi nh ci mng ca mt cng trnh, khng c mng tt khng th c cng trnh bn vng. C c iu y, cc bc tip theo mi c th thc hin c. Nu khng c iu y, ni ti nhng bc tip theo u l v b. Ni dung chng trnh cc mn khoa hc MLN ang c s bin ng, gy nh hng rt ln n t tng ca ngi dy v ngi hc. Trc y mn Trit hc MLN, mn Kinh t chnh tr MLN v mn CNXH khoa hc l cc mn hc ring. Hin nay nhp vo thnh mt mn vi thi lng l 5 tn ch. Nh vy c thi lng v ni dung u gim. Vic ging dy v hc tp s c s thay i ln. Ni dung chng trnh cha n nh th vic p dng phng php ging dy v hc tp cng s gp nhiu kh khn. y l mt s thay i ln, ni dung c gim nhng so vi thi gian th khng tng xng, do vy phi thay i c phng php ging dy c phng php kim tra nh gi.
ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi X (2006), Nxb CTQG, H Ni, tr.206207.
108
Bn cnh , cc cp lnh o cn thy r chm lo xy dng i ng ging vin v s lng v mnh v cht lng l vn c mt tm quan trng c bit. GS Mai Trng Nhun - Hiu trng trng i hc Quc gia H Ni nhn nh: S dng th no s ra kiu ging vin nh th. Nh vy, cch thc s dng s quyt nh cht lng ging vin. Tm t nguyn vng ca ging vin rt thc t: h cn c mt mi trng lm vic thng thong, cng b ng, dn ch v trng th, c thu nhp tha ng. Cc cp lnh o cn nhn thc ng n, chnh xc nhu cu ca ging vin c chnh sch, gii php p ng nhu cu c bn v chnh ng ca h th mi tng bc xy dng c i ng ging vin theo yu cu. Mt trng i hc phi thc hin t nht ba chc nng (o to, nghin cu khoa hc, chuyn giao tri thc cho x hi), nhng hin nay chc nng th hai v th ba c thc hin rt t, khin ging vin ri ch yu vo mi vic l dy hoc nghin cu khoa hc mc nht nh song hiu qu cha cao. Thc t rt cn c cc cp lnh o nhn thc r v quan tm gii quyt. 3.1.1.2. Nng cao nhn thc ca cc ging vin i hc Ngh s phm l mt ngh c th - ngh dy ngi trong nh trng. Do , ngi thy phi nhn thc ng v ngh nghip ca mnh l dy ch, dy ngh v dy lm ngi. Trong gio dc LLCT: Dy ch l cung cp cho ngi hc mt lng kin thc nht nh c tnh cht nguyn l, quy lut, nhng vn xng sng, ct li thuc lnh vc LLCT; Dy ngh l gip cho sinh vin bit vn dng nhng kin thc LLCT vo cng vic, ngh nghip ca h c kt qu tt; Dy ngi l hnh thnh sinh vin nhng phong cch hnh x trong cuc sng da trn th gii quan khoa hc, nhn sinh quan cng sn v phng php lun bin chng. Trong thi i ngy nay, ngi ging vin LLCT phi nhn thc ng v nhim v ging dy ca mnh khng ch n thun l cung cp thng tin, kin thc m quan trng hn l gip ngi hc tch cc, ch ng nm bt v x l thng tin, kin thc . Ngh quyt i hi ng ln th X cng ch r: i mi chng trnh, ni dung, phng php dy v hc... pht huy kh nng
109
sng to v c lp suy ngh ca hc sinh, sinh vin1. thc hin c iu ny i ng ging vin l lun cn c trnh chuyn mn cao, phng php ging dy tt v nhit tnh, tm huyt vi ngh. C i ng gio vin bo m cht lng, chng ta mi o to ra c sn phm cht lng p ng yu cu cng vic.Thy gii mi c tr hay- l mt nguyn tc, v ngc li, tr hay cng s lm cho thy gii ln. Ging vin l ngi trc tip gi vai tr quyt nh trong vic bo m cht lng gio dc LLCT. H l ngi trc tip truyn th tri thc, hng dn cch hc, kch thch s ham hc hi ca sinh vin. Do vy, nu ging vin khng c s am hiu su rng, khng bit t chc cc bui tho lun, thc hnh, khng gn gi sinh vin th khng th to c nim tin v s hng th cho ngi hc, khng c v c sinh vin trong hc tp. Chng ta u bit rng, mt ngi hiu r tnh mc ch, gi tr x hi ca cng vic m bn thn ngi y theo ui th s em ht sc lc v tr tu cho cng vic . Qua gio dc LLCT ging vin s l ngi gp phn gic ng t tng, chnh tr, tnh yu qu hng, yu cuc sng, yu ngh nghip... bi dng nhn cch con ngi Vit Nam mi cho sinh vin t h hng say hc tp v rn luyn vi khao kht tr thnh ngi c ch. Sinh vin l nhng ngi ang tui thanh nin, nhn thc cn gin n, mang nhiu cm tnh. Bng hot ng gio dc LLCT, ging vin trang b th gii quan, phng php lun khoa hc, nhng tri thc khoa hc LLCT cho sinh vin, bi p l tng sng cho h, gip h nh hng li sng, l sng ng n v cao p. 3.1.1.3. Nng cao nhn thc ca cc cn b on th trong nh trng i hc Cn b cc o n th trong nh trng i hc nh cn b Cng on, Ban n cng, on thanh nin, Hi sinh vin... cn nhn thc r rng gio dc LLCT cho sinh vin l rt quan trng v khng phi ch l nhim v ca cc ging vin l lun m l nhim v ca c h thng chnh tr trong nh trng. V vy cn c s phi kt hp ng b, cht ch hot ng di s
1
ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi X (2006), Nxb CTQG, H Ni, tr. 207.
110
lnh o, ch o ca ban lnh o nh trng. Chng hn, on thanh nin, Hi sinh vin pht ng phong tro c sch, xem phim c ni dung gio dc l tng cch mng cho sinh vin nh cun sch Mi mi tui hai mi, Nht k ng Thu Trm, Huyn thoi in Bin, Huyn thoi Trng Sn, Huyn thoi thanh nin xung phong Vit Nam...; b phim H Ch Minh chn dung mt con ngi; ng t... Cng on, Ban n cng c th t vn v cch thc t chc, tham gia pht biu kin nhn l tng kt phong tro ng vin, khch l phong tro. 3.1.1.4. Nng cao nhn thc ca cc bc ph huynh sinh vin i hc Cc bc ph huynh sinh vin cn nhn thc rng, gio d c LLCT c vai tr rt quan trng trong hon thin nhn cch con em mnh. T , phi thy r trch nhim ca mnh trong vic ch ng phi hp vi nh trng i hc trong vic gio d c con em mnh tr thnh nhng con ngi c ch cho gia nh v x hi. Chng hn nh ch ng ng gp kin vi nhng thiu st hn ch cng nh ng h , to iu kin cho con em mnh ham gia nhng hot ng ngoi kho ca nh trng nh phong tro hin mu nhn o, thanh nin tnh nguyn, ma h xanh... v cc hot ng vn th khc. 3.1.2. Kin tr i mi cng tc gio dc l lun chnh tr trong cc trng i hc theo hng tinh gn nhng phi m bo nng cao cht lng 3.1.2.1. i mi gio dc l lun chnh tr theo hng tinh gn Cn phi i mi gio dc LLCT theo hng tinh gn. Kt lun ny da trn kt qu ca rt nhiu n, cuc hi tho nc ta trong thi gian qua, trong c bit l Hi tho Quc gia Gim ti, nng cao cht lng dy v hc cc mn khoa hc MLN v TTHCM trong cc trng i hc, cao ng t chc thng 3 nm 2007 ti H Ni v c minh chng bng kt qu kho st thc trng gio dc LLCT cc trng i hc ca chng ti va qua c ti 45,8 % s sinh vin hc qua chng trnh ny (sinh vin nm th 3, th 4 v th 5) cho l khng b ch v t b ch (ph lc 3). Trong cuc Hi tho , Th trng B Gio dc v o to Bnh Tin Long by t quan im ca B l nht tr vi xut ca cc i biu l cn tch hp mt cch ng b, bi bn cc mn LLCT. Kt lun Hi tho , 111
B trng B Gio dc v o to Nguyn Thin Nhn khng nh: ch c cch nng cao cht lng, ch khng phi s lng. Ngy 25/12/2007, ti cuc hp Ban B th, Ban Tuyn gio Trung ng trnh n: Tnh hnh ging dy, hc tp cc b mn khoa hc MLN, TTHCM trong cc trng i hc, cao ng v ch trng, gii php cho thi gian ti, Ban Cn s ng ca B Gio dc v o to trnh n i mi kt cu ni dung chng trnh, gio trnh cc mn khoa hc MLN, TTHCM dng cho sinh vin cc trng i hc, cao ng khi khng chuyn ngnh MLN, TTHCM. Cuc hp cng i n thng nht cn phi ging dy LLCT trong cc trng i hc theo hng tinh gn v hiu qu hn. Ngy 18/9/2008, B Gio dc v o to chnh thc ra Quyt nh s 52/2008/QBGDT v Ban hnh chng trnh cc mn LLCT trnh i hc, cao ng dng cho sinh vin khi khng chuyn ngnh MLN, TTHCM. Chng trnh mi bc u c thc hin th im mt s cc trng i hc v hin nay ang thc hin trong tt c cc trng i hc v cao ng (khi khng chuyn ngnh MLN, TTHCM) trong c nc. Theo qui nh hin hnh ca B Gio dc v o to th chng trnh gio dc LLCT trong cc trng cao ng, i hc hin nay gim thiu mt cch ng k: t 5 mn vi 22 n v hc trnh xung cn 3 mn vi 15 n v hc trnh (tng ng 10 tn ch). Nh vy l, chng trnh gio d c LLCT cho sinh vin khi khng chuyn ngnh MLN, TTHCM gim t 11% tng lng chng trnh ca cc trng i hc xung cn khong 7%. Theo kt qu kho st ca chng ti, ti thi im bt u thc hin chng trnh gim ti (t thng 2 n thng 7 nm 2009) vn c 44,9% kin t pha cc ging vin tham gia ging dy LLCT cho rng kin thc cc mn LLCT trong chng trnh o to i hc hin nay l nhiu v qu nhiu trong khi ch c 9% kin cho l t. N h vy, ngay c khi chng trnh gim ti nh hin nay vn c n gn mt na s ging vin ging dy LLCT cho l nhiu hn mc cn thit.
112
5.8 Qu nhiu Nhiu Va t
39.1 46.1
Biu 12: nh gi ca ging vin v dung lng kin thc cc mn LLCT Hin nay cng cn nhiu kin khc nhau v vic gim ti chng trnh trong c nhng kin cha hon ton ng tnh vi ch trng ny, nhng theo chng ti, cn tip tc kin tr l trnh gim ti chng trnh hin nay theo hng tinh gn nhng hiu qu. Bi v, trong thi i bng n thng tin nh hin nay, b n cnh tri thc LLCT cn c rt nhiu thng tin, tri thc khc m sinh vin cn c trang b, trong khi qu thi gian hc i hc l c hn. Hn na, trong qu trnh hc tp v cng tc sau ny ca mi sinh vin, cc tri thc LLCT s cn tip tc c hc tp, nghin cu ch khng ch dng li trong chng trnh hc i hc. Chng hn, chng trnh s cp, trung cp v cao cp LLCT cho cn b v ng vin trong h thng chnh tr v cc t chc KT - XH hin nay. 3.1.2.2. Nng cao cht lng gio dc l lun chnh tr Theo quan nim ca B Gio dc v o to, ti Hi ngh chuyn v Nng cao cht lng o to bc i hc p ng yu cu CNH, HH t nc c t chc nm 1995, cht lng o to lin quan cht ch vi yu cu kinh t - x hi ca t nc. Sn phm o to c xem l c cht lng cao khi n p ng tt mc tiu o to m yu cu kinh t - x hi t ra 1. Hi ngh ny, thng nht h thng tiu ch nh gi cht lng o to i hc bao gm: 1) Mc tiu, chng trnh, ni dung v phng php gio dc v o to;
1
B Gio dc v o to (1995), K yu Hi ngh chuyn Nng cao cht lng o to bc i hc p ng yu cu cng nghip ho, hin i ho t nc, H Ni, tr.1.
113
2) Nhng vn v qun l, c ch qun l, qui ch, cch thc nh gi, kim tra; 3) i ng ging vin v ng lc ca i ng ging vin; 4) Sinh vin v ng lc hc tp ca sinh vin; 5) C s vt cht v ti chnh; 6) Ch s dng v i ng i vi ngi c trnh i hc v trn i hc lm vic cc lnh vc kinh t- x hi. Ngh quyt i hi ng X c cp n cc tiu ch cht lng gio dc v o to nh sau: u tin hng u cho vic nng cao cht lng dy v hc. i mi chng trnh, ni dung, phng php dy v hc, nng cao cht lng i ng gio vin v tng cng c s vt cht ca nh trng, pht huy kh nng sng to v c lp suy ngh ca hc sinh, sinh vin Trin khai thc hin h thng kim nh khch quan, trung thc cht lng gio dc, o to.1 Nh vy, nng cao cht lng gio dc LLCT cn ch trng nng cao cht lng ca tt c cc yu t trong h thng gio dc LLCT t ch th gio dc, chng trnh, ni dung, phng php, hnh thc, phng tin dy - hc, v nht l sinh vin - i tng ca gio dc LLCT. Chng hn nh: - i vi cc ch th gio dc: nng cao nhn thc, nng lc v phm cht ca h, nht l i vi cc ging vin ging dy LLCT. - V chng trnh cn m bo tnh c bn, h thng, hin i nhng tinh gin va sc chim t l thch hp trong ton b chng trnh o to i hc. - V gio trnh phi c bin son cng phu, khoa hc lm ch da thng nht v tin cy cho ngi dy v ngi hc. - V ni dung cn gim l thuyt tng thc t, thc hnh; gim thng tin mt chiu tng thng tin a chiu.
1
ng cng sn Vit Nam (2006), Vn kin i hi i biu ton quc ln th X, NXB CTQG, H Ni, tr.207.
114
- V phng php cn tng cng s dng nhng phng php ging dy, hc tp, nh gi pht huy tnh tch cc, ch ng, sng to ca sinh vin. i mi phng php kim tra, nh gi m bo tnh khoa hc, cng bng. - i vi sinh vin: tng cng vai tr t gio dc, t o to ca h, thc s coi h ng vai tr ch ng trong hc tp, ngi thy ch l ngi t chc, nh hng cho sinh vin tm ti tri thc, rn luyn k nng (khc phc tnh trng thy ch dy nhng g mnh c, khng quan tm l ngi hc cn g). i hi X ca ng cho rng, chng ta phi Nng cao cht lng gio dc ton din; i mi c cu t chc, c ch qun l, ni dung, phng php dy v hc; thc hin chun ho, hin i ho, x hi ho, chn hng nn gio dc Vit Nam1. Vic i mi dy v hc cc mn LLCT bc i hc khng ng ngoi nh hng chung . Chng ta phi i mi c ni dung, chng trnh, c phng php dy ca thy v phng php hc ca tr; nng cao cht lng o to i ng my ci ca nh trng l ngi thy; phi c ch chnh sch tho ng nng cao tnh tch cc ca ngi thy trong khi thc hin nhim v ca mnh. Bn cnh , phi tng cng c s vt cht - k thut cho vic ging dy cc mn LLCT; phi c quy m lp hc hp l cho php p dng phng php ging dy tch cc; phi i mi khu tho lun, xmina cho hp dn, pht huy c nng lc tm ti ch ng ca sinh vin; i mi cch nh gi kt qu hc tp sao cho thit thc, phn nh ng thc cht trnh v to ng lc cho sinh vin n lc, c gng. Theo chng ti, vi chng trnh gim ti gio dc LLCT cc trng i hc hin nay l tng i hp l (tuy vn cn tip tc hon thin theo hng tch hp ch khng phi cng gp), vn nng cao cht lng c th tm tt l 5 gim, 5 tng: Gim gi ln lp, tng gi t hc v hot ng ngoi kho; gim l lun, tng thc tin; gim c thoi, tng i thoi; gim dy chay, tng s dng phng tin hp l; gim thi t lun, tng thi vn p, trc nghim.
ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th X. Nxb. CTQG, H Ni, 2006, tr.95.
115
3.1.3. K t hp gio dc l lun chnh tr vi trang b kin thc v k nng chuyn mn, nghip v cho sinh vin Lut Gio dc sa i (2005) xc nh mc tiu ca gio dc i hc l o to ngi c phm cht chnh tr, o c, c thc phc v nhn dn, c kin thc v nng lc thc hnh ngh nghip tng xng vi trnh o to, c sc kho, p ng yu cu xy dng v bo v T quc. Lut cn quy nh: Ni dung gio dc i hc phi c tnh hin i v pht trin; bo m c cu hp l gia kin thc khoa hc c bn, ngoi ng v cng ngh thng tin vi kin thc chuyn mn v cc b mn khoa hc Mc-Lnin, TTHCM; k tha v pht huy truyn thng tt p, bn sc vn ho dn tc; tng ng vi trnh chung ca khu vc v th gii o to trnh i hc phi bo m cho sinh vin c nhng kin thc khoa hc c bn v kin thc chuyn mn tng i hon chnh; c phng php lm vic khoa hc; c nng lc vn dng l thuyt vo cng tc chuyn mn1. Ni dung gio dc i hc ca chng ta c xc nh kh ton din, bao gm: Kin thc khoa hc c bn; kin thc chuyn mn; kin thc LLCT; kin thc vn ho - x hi... bi cuc sng ca con ngi vn ton vn: vt cht, tinh thn; tm l, t tng; c nhn, cng ng, x hi... v lun lun t trong iu kin, yu cu xc nh ca dn tc, ca thi i. cc trng i hc, vic gio dc LLCT nhm xy dng cho sinh vin th gii quan v phng php lun khoa hc; bi dng nhn sinh quan cch mng, rn luyn o c con ngi Vit Nam p ng yu cu s nghip i mi theo con ng CNXH. Sinh vin hin nay cn phi hiu bit v cc quy lut chnh tr - x hi, nm vng nn tng t tng, ng li, chnh sch ca ng v Nh nc c quan im chnh tr r rng, thi v hnh vi chnh tr ng n bn cnh vic khng ngng trau di tri thc nhiu mt, hiu bit su sc v chuyn mn nghip v.
Lut Gio dc, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni, 2006, tr.31-32.
116
3.1.3.1. Ni dung kt hp Kt hp gio dc LLCT (CNMLN, TTHCM v ng li, chnh sch ca ng v Nh nc) vi trang b kin thc khoa hc khc (khoa hc x hi, khoa hc t nhin, khoa hc k thut, k c cc ht nhn hp l ca h thng l lun ngoi mc - xt), nhm nng cao phm cht chnh tr, o c v nng lc hnh ng cch mng cho sinh vin. C s ca s kt hp ny l mi quan h bin chng gia khoa hc MLN vi cc ngnh khoa hc khc v hot ng thc tin. CNMLN, TTHCM v ng li, chnh sch ca ng v Nh nc c vai tr nh hng t tng chnh tr cho s pht trin cc ngnh khoa hc cng nh mi hot ng cch mng khc. Chng hn, gio dc LLCT nhm xy dng cho sinh vin th gii quan v phng php lun khoa hc gip h trnh khi nhng vp vp, sai lm trong c suy ngh v hnh ng. Lnin ch r: "Khng c mt c s trit hc vng vng th tuyt nhin khng c khoa hc t nhin no hay ch ngha duy vt no c th tin hnh u tranh chng c s ln bc ca nhng t tng t sn v s phc hi th gii quan t sn. Mun tin hnh c cuc u tranh y v a n n thnh cng hon ton, nh khoa hc t nhin phi l mt nh duy vt hin i... phi l mt nh duy vt bin chng1. Mt khc, nh c tri thc khoa hc khc gip cho sinh vin hiu bit su sc hn v CNMLN, TTHCM v ng li ca ng, gp phn xy dng nim tin khoa hc i vi s nghip cch mng ca ng. Vic kt hp gio dc LLCT vi cc tri thc khoa hc khc thng nht nhau trong chc nng hnh thnh th gii quan, phng php lun khoa hc cho nhn thc v hnh ng ca qun chng tham gia s nghip i mi. Theo Lnin, ngi ta ch c th tr thnh ngi cng sn sau khi lm phong ph tri thc ca mnh bng kho tng tri thc m nhn loi sng to ra. Vic nghin cu CNMLN trc ht l trit hc MLN ng vai tr ht sc to ln trong vic hnh thnh th gii quan, phng php lun ng n cho con ngi nht l trong hot ng nghin cu khoa hc. M hnh nhn cch con ngi pht trin ton din bao gm nhiu mt, nhiu kha cnh hi ho phong ph song khi
1
V.I.Lnin (1977), Ton tp, tp 45, Nxb Tin b, Mtxcva, tr.30.
117
qut li hai mt c bn nht l c v ti th hin phm cht o c v trnh chnh tr; tri thc khoa hc v nng lc chuyn mn ngh nghip, m thc hin s kt hp ny chnh l hng vo vic hnh thnh hai mt nhn cch . Sinh vin l ngun cung cp nhn lc ch yu cho i ng tri thc, khoa hc ca t nc; l rng ct ca nc nh trong tng lai khng th ng ngoi chnh tr. H phi hiu bit v cc quy lut chnh tr - x hi, nm vng ng li, chnh sch ca ng c quan im chnh tr r rng, thi v hnh vi chnh tr ng n bn cnh vic khng ngng trau di tri thc nhiu mt, hiu bit su sc v chuyn mn nghip v hot ng trc tip c hiu qu cao. Vic nghin cu CNMLN trc ht l hnh thnh th gii quan, phng php lun ng n cho h, nht l trong hot ng nghin cu khoa hc sau ny. 3.1.3.2. Phng thc kt hp Trong khi trang b kin thc LLCT cn dng nhng kin thc ca khoa hc chuyn ngnh m sinh vin ang hc chng minh, gii thch cho cc lun im LLCT. Cn lin h kin thc LLCT trong lnh vc chyn mn, nghip v ca sinh vin to ra s d hiu, nhn thy tnh hu ch ca LLCT khng phi l nhng g xa xi, tru tng m n rt gn gi i vi mi sinh vin. Thng qua mn hc Nhng nguyn l ca CNMLN tng cng gio dc th gii quan duy vt bin chng v l tng cch mng cho sinh vin. Bn cnh , mn ng li ca ng Cng sn Vit Nam v TTHCM l nhng mn hc vn dng l lun CNMLN vo thc tin cch mng Vit Nam s gip sinh vin t ho v lch s u tranh cch mng, v s nghip gii phng dn tc; cng c v nng cao nim tin vo thng li ca s nghip i mi do ng ta khi xng v lnh o, tin vo con ng XHCN m ng, Bc H v nhn dn ta la chn t mang nhng kin thc chuyn mn nghip v ng gp vo s nghip cch mng. ng thi, gio dc nhng tri thc
118
khoa hc t nhin v khoa hc x hi s gp phn lm cho sinh vin c c s hiu bit v th gii quan duy vt bin chng su sc v ng n nht. Mt con ngi ton din ch c hnh thnh trong mt nn gio dc ton din vi thc t gic. Chng no h cn cho rng, ch cn gii chuyn mn l th cc tng trn vn ch l l thuyt. V vy, cn lm cho mi sinh vin, nht l cc ngnh k thut, cng ngh thy c li ch thit thc ca vic hc tp v trau di ni dung gio dc ton din. Cc mn LLCT l nhng mn hc tht s c ch gip cho sinh vin c trang b nn tng vn ha c bn, gp phn hnh thnh th gii quan v phng php lun ng n, nhn sinh quan lng thin tr thnh con ngi c ch. Mun vy, cn i mi mnh m chng trnh, gio trnh cng nh phng php ging dy to ra s hng th i vi sinh vin thng qua nhng bi ging giu thuyt phc v tr tu v cm ha v tm hn, gn gi vi i sng thc t, v chuyn ngnh ca sinh. Ch c nh vy mi em li hiu qu thit thc i vi sinh vin. 3.1.4. Tng cng trang b phng php lun cho sinh vin; kt hp gio dc l lun chnh tr vi khi dy thc t gio dc 3.1.4.1. Tng cng trang b phng php lun cho sinh vin Phng php lun l l lun v hc thuyt v phng php nhn thc v ci to hin thc, l h thng nhng nguyn tc, nhng quan im ch o ch th hot ng la chn phng php c th cng nh xc nh phm vi, kh nng p dng chng hp l t hiu qu ti u cho hot ng c mc ch ca mnh. Phng php lun Mcxt l phng php lun khoa hc c kh nng nh hng hot ng nhn thc v hot ng thc tin ca con ngi, trnh c nhng lm lc, m mm. Bi v, phng php lun c xy dng trn c s t duy bin chng m theo Ph.ngghen t duy bin chng l hnh thc cao nht ca t duy l lun. l phng php m iu cn bn l n xem xt nhng s vt v nhng phn nh ca chng trong t tng trong mi lin h qua li ln nhau ca chng, trong s rng buc, s
119
vn ng, s pht trin v s tiu vong ca chng1. C ngha phng php lun l phng php lun bin chng, duy vt lun xem xt, l gii s vt, hin tng ng vi thc ti ca n, t c cch tc ng, ci bin thch hp phc v cho li ch con ngi v x hi. Nh vy, gio dc LLCT trang b cho sinh vin phng php lun bin chng, duy vt l trang b cho h cng c nh hng nhn thc v hnh ng trc khi bt u mt hot ng nhn thc hay hot ng thc tin h thy c phng hng vn ng ca i tng, xc nh v i th con ng s i, cng vic cn lm. Chng hn, nhn thc mt s vt hin tng cn tr li c cc cu hi t ra: l g? Ti sao li nh vy? Nh vy l th no?... hoc gii quyt mt vn cn tr li c cc cu hi: Ai gii quyt? Gii quyt bng cch no? Khi no gii quyt xong?... C th tng Phm Vn ng tng cn dn: trong nh trng, iu ch yu khng phi l nhi nht mt m kin thc hn lon, tuy rng kin thc l cn thit. iu ch yu l gio dc cho hc tr phng php suy ngh, phng php nghin cu, phng php hc tp, phng php gii quyt cc vn . nh trng, iu ch yu khng phi l rn luyn tr nh m l rn luyn tr thng minh 2. Tng cng trang b phng php lun cho sinh vin chnh l tng cng trang b cho h phng php suy ngh, phng php nghin cu, phng php hc tp, phng php gii quyt cc vn thng qua vic s dng phng php dy v hc tch cc trn c s t duy bin chng, duy vt. 3.1.4.2. Kt hp gio dc l lun chnh tr vi khi dy thc t gio dc thc t gio dc ca sinh vin i hc l tng ho cc yu t tri thc, tnh cm, ch m sinh vin v ang tch lu c trong hot ng hc tp v rn luyn ca mnh t gic chim lnh tri thc c truyn t, to tin sng to tri thc mi p ng i hi ca x hi v chuyn
1 2
M-AG (1996), ton tp, tp 20, Nxb CTQG, H Ni, tr.34 Phm Vn ng (1964), hy tin mnh trn mt trn khoa hc - k thut, Nxb S tht, H Ni, tr. 33.
120
mn v phm cht o c, li sng; gp phn pht trin hon thin bn thn. Trong gio dc, thc t gio dc gi mt vai tr cc k to ln, n c ngha quyt nh n cht lng ca qu trnh gio dc. Cng mt lp hc (iu kin hc tp nh nhau, cng ging vin...) nhng kt qu hc tp cc sinh vin li rt khc nhau. Thm ch c nhiu trng hp t ch l hc lc trung bnh, sau mt thi gian do thc t gio dc ca s sinh vin ny cao, h vn ln hng ng nhng sinh vin gii. Ngc li cng khng t sinh vin t ch hc kh, ngoan ngon, nhng do thc t gio dc, t tu dng km m ri vo con ng tiu cc: li bing, di tr, la o, c bc, trm cp, nghin ht, thm ch git ngi... thc t gio dc ca sinh vin trong gio dc LLCT chnh l nhn thc r rng v s cn thit ca gio dc LLCT bin nhng qu trnh gio dc thnh qu trnh rn luyn, tu dng bn thn gp phn hon thin chnh mnh. Mc ch cui cng ca qu trnh gio dc chnh l to nn kh nng t gio dc ca mi sinh vin, hnh thnh nhng c tnh lao ng cn c, thng minh, sng to, giu lng nhn i, t tn v t ho v truyn thng cch mng ca dn tc v kh nng t min dch vi nhng tc ng xu t mi trng x hi. Con ng t tu dng c H Ch Minh rt coi trng. Ti i hi sinh vin ln th II (ngy 7/5/1958), Ngi cn dn sinh vin: "Thanh nin by gi l mt th h v vang, v vy cho nn phi t gic, t nguyn m t ng ci to t tng ca mnh xng ng vi nhim v ca mnh"1. Ngi khuyn sinh vin phi nu cao thc "t gio dc" tr thnh nhng ngi va c ti va c c phc v nhn dn. Hn na, "Hc hi l mt vic phi tip tc sut i"2, ngha l sut i phi "t hc", "t nghin cu" c nh vy mi khng tr thnh ngi lc hu. Bi vy, qu trnh gio d c LLCT cn khi dy thc t gio dc ca sinh vin. Ti i hi ng ton quc ln th X, ng ta ch r: ... pht huy kh nng sng to v c lp suy ngh ca hc sinh, sinh vin. Coi trng bi dng
1 2
H Ch Minh, Ton tp, T.9, Nxb CTQG, H Ni, 2002, tr.172 H Ch Minh, Ton tp, T8, Nxb CTQG, H Ni, 2002, tr.215..
121
cho hc sinh, sinh vin kht vng mnh lit xy dng t nc giu mnh, gn lin lp nghip ca bn thn vi tng lai ca cng ng, ca dn tc, trau di cho hc sinh, sinh vin bn lnh, phm cht v li sng ca th h tr Vit Nam hin i1. Mun vy, cn gic ng cho h o c v l tng cch mng bi l tng l mc ch cao nht, to ra ngh lc, s c gng, quyt tm vt qua mi kh khn, thch thc t mc ch . Sng c l tng, sinh vin s t gic hc tp, c gng rn luyn, phn u ngay t khi cn ngi trn gh nh trng c th lm vic hu ch d nh cho cng ng, cho x hi nh hin mu nhn o, thanh nin tnh nguyn... ng thi, mi sinh vin mi sn sng u tranh vi nhng hnh vi lch chun ca chnh bn thn mnh v nhng ngi xung quanh nh li sng thc dng, hng th vt cht, ch quan tm n li ch ring mnh, v cm trc ni au ca ng loi, kh khn ca t nc... iu 40 mc 2 Lut Gio dc nc ta ban hnh nm 2005 c ghi: Phng php o to trnh cao ng, trnh i hc phi coi trng vic bi dng thc t gic trong hc tp, nng lc t hc, t nghin cu, pht trin t duy sng to, rn luyn k nng thc hnh, to iu kin cho ngi hc tham gia nghin cu, thc nghim, ng dng2. Gio dc LLCT phi gp phn nh hng gi tr cho sinh vin, t gip sinh vin xc nh l tng, ng c hc tp ca mnh; hng ti hot ng lnh mnh, c ch. Trong quan nim ca H Ch Minh v nn gio dc ton din, Ngi lun nhn mnh tiu ch gio dc con ngi va hng va chuyn. H ng thuc v vn o c, chuyn thuc v chuyn mn, chuyn ngnh. Thin lch mt trong hai ci trn chc chn s to ra con ngi qu qut: c c khng ti ho c c ti khng c. Qun trit t tng ni trn, trong Quy nh ca B Gio dc v o to v cng tc gio dc phm cht chnh tr, o c, li sng cho hc sinh, sinh vin trong cc trng i hc, cao ng, trung cp chuyn nghip ban hnh km theo quyt nh s 50/2007/Q-BGT ngy 29/8/2007 ca B
1 2
ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi X (2006), Nxb CTQG, H Ni, tr.207. Lut Gio dc (2005), Nxb CTQG, H Ni, tr. 32-33.
122
trng B Gio dc & o to mt ln na ni r thm cc ni dung v gio dc nhn cch ton din cho sinh vin bao gm gio dc chnh tr, t tng, gio dc o c, li sng. V ni dung gio dc chnh tr t tng c nu r vic gio dc thi tham gia cc hot ng x hi, cch phn bit nh gi cc s kin chnh tr - x hi. Trong gio dc o c, ch gio dc lng nhn i, bit tn trng cc gi tr o c ca dn tc. Trong li sng, cn gio dc nhn thc hnh vi, thi quen ca li sng vn minh, ph hp vi bn sc dn tc v gio d c trch nhim v ngha v ca c nhn trc cng ng v x hi. Cn c th ho h gi tr ca x hi cho ph hp vi sinh vin. y chnh l nh hng thit thc, c th mi sinh vin hng ti trong phn u hc tp v rn luyn. Trn c s c im c bn to nn bn sc dn tc Vit Nam: Lng yu nc nng nn, ch t cng dn tc, tinh thn on kt, thc cng ng gn kt c nhn - gia nh - lng x - T quc; lng nhn i khoan dung, trng ngha tnh, o l, c tnh cn c, sng to trong lao ng; s tinh t trong ng x, tnh gin d trong li sng...1 cn xy dng h gi tr ph hp vi sinh vin: t trng, trung thc, trng ngha tnh, o l, hiu hc, t tin, sng to, ci m, yu, gt ng n, c chnh kin. Khi c quan nim ng n v hc tp th n s to ra ng c thc y hc tp chm ch, cn c v kin nhn; hot ng hc tp, tip thu tri thc lp thn lp nghip mt cch t gic v ch ng. ng c hot ng bao gi cng l yu t thc y trc tip to nn tnh tch cc hot ng. Sinh vin hc vi ng c l hc cho mnh, cho cuc sng, s nghip sau ny ca mnh; tinh thn hc tp, phng php t hc, ch l iu kin quyt nh thnh cng. Trn c s ca nh hng gi tr ng n, sinh vin hng nhng hot ng ca mnh vo mc ch tha mn nhu cu pht trin v hon thin c nhn nh hc thm, lm thm, c sch, i th vin; vui chi gii tr bng xem biu din ngh thut, tham gia vo cc hot ng x hi, cu lc b, cc l hi truyn thng - l nhng hot ng hng ngoi tch cc nhng
1
ng Cng sn VN, Vn kin Hi ngh ln th nm BCHT kho VIII, Nxb. CTQG, H. 1998, tr.56
123
ni giao tip cng cng, i chng. Ni h n v tham gia hot ng l nhng t chc x hi, on th hot ng lnh mnh. 3.1.5. Tng cng s phi hp cc ch th gio dc to nn s tc ng ng b, cng chiu n sinh vin C.Mc khng nh: Trong tnh hin thc ca n, bn cht con ngi l tng ho nhng quan h x hi 1. iu ny gip chng ta thy r yu t quan trng ca mi trng x hi i vi qu trnh hnh thnh nhn cch con ngi bn cnh yu t ni ti vn c ca mnh. Hi ngh Trung ng 7 Kho X ban hnh Ngh quyt s 25 - NQ/TW v tng cng s lnh o ca ng i vi cng tc thanh nin thi k y mnh CNH, HH ch r trch nhim gio dc ca c h thng chnh tr, ca gia nh, nh trng v x hi i vi thanh nin trong c sinh vin l: Chm lo, bi dng, gio dc thanh nin thnh lp ngi va hng, va chuyn theo TTHCM l trch nhim ca c h thng chnh tr di s lnh o ca ng, vai tr quan trng ca on Thanh nin Cng sn H Ch Minh, gia nh, nh trng v x hi2 Nh vy, gio dc LLCT cho sinh vin t c hiu qu mong mun cn c s tc ng ng b, cng chiu ca cc ch th gio dc. Tuy nhin, trong qu trnh truyn t kin thc LLCT cng nh t chc cc hot ng phong tro, vn cn mt s hn ch cn khc phc, chn chnh. Chng hn, hot ng phong tro ch c ch trng vo nhng dp k nim nhng ngy l ln. Pht ng rm r, khoa trng hnh thc, tuyn b honh trng, nhng khng thit thc, b ch i vi sinh vin, khng c tng kt, nh gi, rt kinh nghim. Ngoi ra, cn b cc t chc on th trong nh trng ch yu vn l kim nhim, khng c nhiu cn b chuyn trch, nghip v khng cao nn hot ng khng c chiu su, cha pht huy ht sc mnh ng b ca cc t chc ny trong vic gio dc LLCT cho sinh vin.
1 2
M-AG ton tp, tp 3, Nxb, CTQG, H, 1995, tr.11. ng Cng sn Vit Nam, Vn kin Hi ngh ln th by Ban Chp hnh Trung ng kho X, Nxb CTQG, H Ni, tr.42.
124
Cn phi hp mt cch ng b gia b mn MLN v TTHCM vi cc khoa ch qun, phng ban, on thanh nin v Hi sinh vin trong trng i hc di s lnh o ca ng u, Ban gim hiu trong trng i hc. Nh trng thng qua cc Hi ngh giao ban cn b qun l, Hi ngh cng nhn vin chc, Hi ngh cng on... tuyn truyn mt cch thch hp n ton th cn b, vin chc trong nh trng nhn thc ng n v cng tc gio dc LLCT trong cho sinh vin trong s nghip cch mng nc ta hin nay v yu cu mi ngi u phi c trch nhim trong cng tc ny. B mn MLN v TTHCM ngoi trch nhim t chc t t vic ging dy LLCT cn t vn cho khoa ch qun v on thanh nin trong trong vic to ra cc din n, sn chi, hot ng ngoi kho lin quan n gio dc LLCT. Khoa ch qun phi t chc cc bui gp g, tr chuyn v lng nghe kin sinh vin. Phi c nhng din n cho sinh vin th hin bn thn v c ng lc sinh vin tch cc tham gia cc hot ng. Phi gn cc hot ng vi cc li ch thit thc ca sinh vin, gip sinh vin tham gia vo nhiu hot ng v qua truyn b t tng, quan im chnh tr v gio dc o c, l tng cho sinh vin. Hn th na, gio vin ch nhim lp cng phi l mt trong nhng tc nhn quan trng khuyn khch, ng vin sinh vin quan tm v nhit tnh tham gia cc hot ng ngoi kha nhiu hn. Khi ngi sinh vin ch ng tm ti vi phong tro, ch ng ng gp v tham gia cc hot ng th hiu qu ca cng tc gio dc t tng chnh tr ni ring v ca cng tc gio dc ton din cho sinh vin s c nng ln r rt. on thanh nin v Hi sinh vin trong trng i hc cn phi hp cht ch vi cc phng ban trong nh trng nh phng o to, phng khoa hc, phng cng tc chnh tr, ban qun l k tc x... h cng tham gia tch cc vo cng tc gio dc chnh tr, t tng cho sinh vin thng qua cc hot ng ngoi kho nghe thi s, hc ngh quyt, nghin cu khoa hc, hi tho v cc ch chnh tr - t tng... on thanh nin cng Hi sinh vin cn tng cng nm bt nhng suy ngh, nguyn vng ca hc sinh, sinh 125
vin t un nn, nh hng cho h v lp trng chnh tr t tng, hoc c nhng bin php thch hp cng vi nh trng tho g, nh hng v t tng cho h mt cch kp thi, c hiu qu. Thng qua cc phong tro, cc hot ng kt hp vi kt qu hc tp, rn luyn on thanh nin gii thiu ngy cng nhiu cc sinh vin tiu biu i hc cc lp bi dng nhn thc v ng, to c hi cho h phn u tr thnh ng vin ng Cng sn Vit Nam. Ngy 28/3/2008, B Gio dc v o to cng vi Trung ng on TNCS H Ch Minh ra Ngh quyt lin tch V tng cng cng tc gio dc ton din hc sinh, sinh vin v xy dng t chc on, Hi, i trong nh trng giai on 2008 - 2010, nu r cc mc tiu: Pht huy vai tr, trch nhim ca ngnh gio dc v cc cp b on trong cng tc gio d c nhm xy dng th h hc sinh, sinh vin pht trin ton din, c o c, tri thc, sc kho, thm m v k nng ngh nghip, giu lng yu nc, c li sng p, c l tng cch mng v bn lnh vn ho con ngi Vit Nam. Cc on th ca cc trng, trc tip l gio vin ch nhim cn thc s gio dc cho sinh vin ca lp mnh, trng mnh phi tch cc hc cc mn LLCT nh l mn chuyn ngnh. Trong khi tnh t gic ca sinh vin l khng cao, th vic tuyn truyn, gio dc thc hc tp cho h l iu rt cn thit h c th tch cc hc tp tt trong iu kin o to theo phng thc tn ch.
3.2. MT S GII PHP CH YU NNG CAO CHT LNG GIO DC L LUN CHNH TR CHO SINH VIN VIT NAM
3.2.1. Nng cao cht lng i ng cn b ging dy l lun chnh tr trong cc trng i hc Cht lng i ng cn b ging dy LLCT l yu t quyt nh cht lng gio dc LLCT trong cc trng i hc, bi v Thy c gii, th tr mi hay. Cht lng cn b ging dy ph thuc phm cht chnh tr, o c cch mng, trnh chuyn mn v k nng s phm ca tng ging vin. Mt l, nng cao phm cht chnh tr, o c 126
Ging vin LLCT trc ht phi c nhng phm cht chnh tr v o c cch mng mu mc. l s trung thnh tuyt i vi l tng ca giai cp cng nhn, kin nh ch ngha Mc- Lnin, TTHCM v ng li quan im ca ng. Bn thn nhn g ngi thy nu cn cht hoi nghi, m h vo h t tng v sn s khng th truyn b c hiu qu cho h t tng ny. Phm cht cn th hin s nhy bn chnh tr, sc so trong s phn tch khoa hc i vi hin tng chnh tr - x hi mi xut hin trong i sng hng ngy trong nc cng nh trn th gii. T , mi ging vin c kh nng nh hng ng, gi vng bn lnh chnh tr trong mi tnh hung phc tp ca cuc u tranh trn mt trn t tng l lun hin nay. Phm cht chnh tr ng n ngi thy l ci gc c bn m bo cho vic hon thnh tt mi nhim v trong bt k hon cnh kh khn no. Ngi ging vin LLCT cn phi c o c cch mng trong sng. l s trung thnh vi l tng cch mng, say m vi cng vic ging dy, nghin cu, lao ng khng bit mt mi cho s nghip gio dc ca ng. l c tnh khim tn, tht th, trung thc, gin d, th hin y phong cch m phm ca ngi thy. l s tn trng, qu mn sinh vin ca mnh, l c tnh cn, kim, lim, chnh, ch cng v t nh H Ch Minh dy. Ngi cho rng, trong o c cch mng th Quyt tm sut i u tranh cho ng, cho cch mng1 l iu ch cht nht. Gio dc l lun c i tng tc ng l t tng v tnh cm ca con ngi, i hi ngi thy phi l tm gng mu mc v o c cch mng v l ngi thc s tm huyt, c tinh thn trch ngh nghip k c trong hon cnh kh khn, iu kin cuc sng thiu thn. o c cch mng trong sng biu hin li sng lnh mnh, gin d, tinh thn nhn vn thc s thng yu ch dy tn tnh i vi sinh vin, k c i vi sinh vin c bit... Ngoi nhng c tnh cn thit mi cn b cch mng nh cn kim, lim chnh, ch cng, v t, ngi thy phi l ngi trung thc,
1 H Ch Minh, ton tp, Tp 9, Nxb CTQG, H, 2000, 285.
127
thng thn, c bit l li ni i i vi vic lm. Ni cch khc ngi thy phi l tm gng sng i vi sinh vin th cng tc gio dc LLCT mi c sc thuyt phc cao. Ging vin l lun cn khc phc bnh gio iu, phng ch ngha xt li, v phi khim tn, tht th. Trong din vn khai mc lp hc l lun kha I trng Nguyn A Quc, Ngi ni: Trong ng ta trnh l lun cn thp km, khng ai c th t xng mnh l gii l lun. Do phi nu cao tinh thn khim tn, tht th. o su suy ngh khi nghin cu cc tc phm ca MLN...1. Phm cht chnh tr v o c cch mng l c s nn tng, l ng lc ngi thy lun tm ti, nghin cu cc i mi ni dung, ci tin phng php ging dy mi, nhm nng cao cht lng gio dc LLCT. cng l tm gng sng cho sinh vin, hnh thnh h lng knh trng, cm phc v nim hng th i vi cc mn LLCT. Hai l, nng cao trnh chuyn mn. LLCT l cc mn hc c tnh khi qut, tru tng cao nn i ng cn b ging dy cc mn ny cng cn c quan tm o to, bi dng mt cch bi bn, h thng. Nn u t o to i ng ging vin LLCT cho tt c cc trng i hc trnh sau i hc tr ln th mi c th nng cao hiu qu gio dc LLCT cho sinh vin hin nay. Phi tng bc chun ho i ng ging vin LLCT, m bo hu ht ging vin LLCT c hc v thc s tr ln, trnh tnh trng cm chm cm trong gio dc LLCT i hc. Ging vin LLCT i hi phi c tri thc vn ho tng hp, am hiu nhiu lnh vc phi c kin thc nht nh v khoa hc c bn, khoa hc b tr v nm vng khoa hc MLN. Tri thc vn ho tng hp l ci nn ging vin l lun tip thu khoa hc LLCT - mt khoa hc c tnh cht tng hp trnh khi qut cao. Ngi thy phi nm vng v su sc nhng nguyn l c bn ca CNMLN; TTHCM; ng li, chnh sch ca ng v Nh nc; am hiu tnh hnh chnh tr - kinh t - x hi trong nc v th gii; c s nhy bn chnh tr v kin nh lp trng giai cp cng nhn. H
1
HCM: ton tp, tp 8, Nxb CTQG, H, 1996, tr.499.
128
Ch Minh ch r: Khng c l lun v CNXH khoa hc th khng th c lp trng giai cp vng vng1. M khng c lp trng giai cp vng vng th khng th ging dy l lun tt c. Trong thi i ngy nay, cng vi s bng n thng tin v nhiu vn t tng phc tp th ngi ging vin cn c kh nng tip thu ci mi, khng ngng nng cao trnh , c nng lc t duy c lp, sng to lun bt nhp vi cuc sng ang i thay nhanh chng, c trnh ngoi ng v tin hc ti thiu phc v cho cng tc nghin cu, ging dy LLCT. Ging vin LLCT khi nghin cu v ging dy phi bit gn cht l lun v thc tin, phi lun nh li dy ca H Ch Minh: L lun ct p dng vo cng vic thc t. L lun m khng p dng vo thc t l l lun sung. D xem c hng ngn hng vn quyn l lun, nu khng bit em ra thc hnh, th khc no mt ci hm ng sch.2. Ngi cn khuyn rng, khi nghin cu l lun phi c t duy c lp, sng to, trnh tip thu l lun mt cch gio iu, my mc: phi nu cao tc phong c lp suy ngh v t do t tng. c ti liu th phi o su, hiu k, khng tin mt cch m qung tng cu mt trong sch, c vn cha thng sut th mnh dn ra v tho lun cho v l. i vi bt k vn g u phi t cu hi v sao?, u phi suy ngh k cng xem n c hp vi thc t khng, c tht ng l khng, tuyt i khng nn nhm mt tun theo sch v mt cch xui chiu. Phi suy ngh chn chn.3 Nng cao trnh chuyn mn ngoi vic trau di tri thc khoa hc lin quan n LLCT, ging vin cn phi tch lu vn sng, kinh nghim thc tin, thu thp, cp nht thng tin cho bi ging v nng cao k nng s dng phng php dy hc tch cc, thc s coi sinh vin l trung tm ca qu trnh dy v hc, hng n s thay i nhn thc, thi v hnh vi tch cc ca sinh vin. c i ng ging vin l lun c cht lng bn cnh vic c k
1 2 3
H Ch Minh, ton tp, Tp 12, Nxb CTQG, H, 2000, tr.92 H ch Minh, ton tp, tp 5, Nxb CTQG, H, 2000, tr.234. H ch Minh, ton tp, tp 8, Nxb CTQG, H, 1996, tr.500
129
ho ch o to nng cao trnh sau i hc cho i ng ny cn ch vic o to ti ch bng cch thng xuyn d gi hc tp rt kinh nghim v nu cao tinh thn tng tr, gip gia ging vin vi nhau. Chng hn, ging vin i trc c tui i v kinh nghim ging dy th gip ging vin tr, ging vin cha c nhiu kinh nghim v kin thc chuyn mn; ngc li ging vin tr, c kh nng s dng thnh tho phng tin hin i v phng php tch cc th tr gip cho ging vin ln tui cha tho trong s dng cc phng tin v phng php . Bn cnh , cn nng cao cht lng cc t tp hun, bi dng LLCT trong cc dp h. Ba l, nng cao nng lc s phm. Ngi ging vin LLCT cn c nng lc ca nh s phm nh m phm trong phong cch, biu cm, li ni i i vi vic lm; hiu bit rng nhiu lnh vc i sng; c ti thuyt phc i tng trn c s l-gch, lun c khoa hc kt hp s dng ngn ng khc chit, chnh xc, gin d, giu sc truyn cm; bit la chn ni dung ng nh hng ca ng, giu thng tin, ph hp vi nhu cu v trnh ca sinh vin.... H Ch Minh ch ra rng: Tuyn truyn khng cn phi ni trng giang i hi. M ni ngn gn, ni nhng vn thit thc, chc chn lm c, mi ngi hiu r v quyt tm lm bng c1. Ngi cn cho rng, ngi cn b tuyn truyn cn phi hiu su vn nh tuyn truyn, bit cch ni sao cho n gin, r rng, thit thc, c u c ui v nht l Khng nn lc no cng trch Cc Mc, cng trch Lnin, lm cho ng bo kh hiu.2 Trn c s nm chc mc tiu, i tng ging dy, nm chc ni dung, s dng nhun nhuyn phng php ging vin LLCT cn trau di ngn ng ni sao cho gn gi vi sinh vin, c sc truyn cm, thuyt phc, trnh s dng qu nhiu ngn ng mang tnh hc thut cao vi cch th hin ln gn hoc nghim ngh qu mc cn thit lm cho ngi hc cng thng,
1 2
H ch Minh, ton tp, tp 11, Nxb CTQG, H, 2000, tr.137. H ch Minh, ton tp, tp 11, Nxb CTQG, H, 2000, tr.130
130
mt mi d chn nn. Ging vin cn c cch truyn ti tri thc l lun bng ngn ng gin d, d hiu, gn gi vi cuc sng, bin nhng vn l lun phc tp thnh n gin nhng vn mang tnh trit l, tnh khoa hc, tnh t tng v tnh thc tin bng cch phn tch, l gii cc lun im, lin h vi cuc sng v i khi phi c tnh hi hc hp l. xy dng i ng ging vin LLCT p ng c nhim v o to theo phng thc o to tn cc cp lnh o, qun l cn ch mt s vn sau: - Thng xuyn tng kt vic dy v hc theo hnh thc tn ch. Trong cuc tng kt , phi thng thn ch ra nhng kh khn, bt cp lm hn ch hiu qu ca hnh thc o to ny, ng thi phi c nhng gii php ng b cho c qu trnh cng nh nhng gii php c th cho nhng vic c th c th khc phc ngay trong thi gian k tip. Trong tng kt, phi tm v nu ra c nhng kinh nghim mang tnh sng to m mt s ging vin ng dng hiu qu vo qu trnh ging dy ca h i ng tham kho v hc tp. - To mi iu kin cho i ng ging vin c c hi tham kho trc tip vic ging dy theo tn ch ca cc trng i hc trn ton quc v gio vin ca cc trng i hc ca quc t (c bit l ging dy cc mn l lun Trung Quc). y l mt knh quan trng i ng ging vin c th lm quen v tip thu nhanh hn nhng u im ca phng php hin i ny. - C cc hnh thc tp hun, bi dng phong ph i ng ging vin nng cao trnh , p ng tt nhng yu cu cao ca hnh thc o to theo tn ch. Bn cnh , cn c nhiu lp o to, bi dng nng cao trnh ngoi ng, tin hc, cc k nng khai thc thng tin trn mng l nhng k nng cn thit gip i ng ging vin ch ng, t tin ging dy theo hnh thc mi. - nh k hng nm t chc cc hi thi ging vin ging dy LLCT gii trong cc trng i hc pht hin v nhn in hnh tin tin v lnh vc ny. Qua ng vin, tn vinh kp thi nhng ngi thc s tm huyt vi cng tc gio dc LLCT. Bn cnh , tng trng cng cn c k hoch
131
thng xuyn t chc kim tra, nh gi tng kt v rt ra kinh nghim v vic p dng cc phng php mi. Thng qua tng kt, nhng nhn t hp l, tch cc sm c khng nh v nhn rng; nhng mt hn ch, thiu st kp thi c khc phc, ng thi gip nhn thc p dng cc phng php mi mt cch khch quan v tch cc hn. C c ch, chnh sch i ng tho ng vi nhng ging vin c s u t thi gian, cng sc v tr tu nghin cu cng nh th nghim phng php ging dy tch cc nh nng lng trc thi hn, tng thng my tnh xch tay, biu dng, khen thng... Mt phng php ging dy mi d c thnh cng hay khng u th hin tinh thn tm ti, sng to ca ngi thy. Cn c s ng vin, khuyn khch kp thi nhng ging vin tm huyt tip tc nghin cu, sng to, i mi phng php. C s h tr v kinh ph cho ging vin mua sm gio c, phng tin k thut phc v cng tc ging dy. Dn gian c cu C thc mi vc c o. V vy, c ch, chnh sch ph hp, tho ng s ng vin, khuyn khch i ng ging vin tm huyt vi cng tc nghin cu, ging dy, c nh vy, gio dc LLCT mi t hiu qu cao. 3.2.2. i mi chng trnh, gio trnh, ni dung gio dc l lun chnh tr trong cc trng i hc nh gi khi qut thnh tu v hn ch ca vic hc v d y cc mn LLCT cc trng i hc hin nay, trong Cng vn s 2488/BGDTH&SH, ngy 25-3-2008, ca B Gio dc v o to (GD - T) c vit: Trong thi gian qua, vic ging dy, hc tp cc mn khoa hc MLN, TTHCM trong cc trng i hc, cao ng t c nhng kt qu nht nh, nhng vn cn nhiu hn ch, yu km, i hi phi i mi mnh m, ton din p ng yu cu ca s nghip i mi, pht trin t nc trong thi k mi. Theo kho st ca ti ny, c 78,2% ging vin v 58,8% sinh vin (trong c ti 81,8% sinh vin thuc khi chuyn ngnh Mc Lnin) c hi kin cho rng: gii php hng u nng cao cht lng 132
gio dc LLCT cho sinh vin hin nay l i mi ni dung, chng trnh, phng php, a dng ho phng tin, hnh thc (xem ph lc 1, 2 v 4). 3.2.2.1. i mi chng trnh Chng trnh gio dc LLCT cn phi c i mi trn cc mt: - Chng trnh phi p ng c mc tiu gio dc. Mc tiu gio dc t ra nh th no, ni dung, chng trnh gio dc phi tng ng thc hin c nhng mc tiu . i vi sinh vin th chng trnh gio dc LLCT phi bo m tnh h thng, lgic, cn i nhm trang b th gii quan v phng php lun, xy dng v hon thin nhn cch cho sinh vin - Chng trnh gio dc cn phi ph hp vi i tng gio dc. y cng l mt yu cu ht sc quan trng trong cng tc gio dc LLCT. Vi mi i tng i hi phi c mt ni dung, chng trnh o to ph hp. l s ph hp v la tui, ph hp v chuyn mn, kh nng nhn thc ca ngi hc v.v... V vy, phi cn c vo tng loi i tng, tc l phi xem trnh gic ng, nhu cu nhn thc... ca sinh vin cc chuyn ngnh khc nhau xc nh yu cu, ni dung, chng trnh ph hp. Chng trnh gio dc LLCT hin nay c s phn bit gia khi chuyn ngnh v khng chuyn ngnh MLN l tng i hp l. Tuy nhin, theo chng ti tin ti trong khi khng chuyn ngnh MLN cn xy dng chng trnh ring cho khi cc trng khoa hc x hi v nhn vn; chng trnh ring cho khi khoa hc t nhin v k thut. Trong thc t kho st ca chng ti, sinh vin 2 khi ngnh ny cng nh gi v tnh b ch ca chng trnh gio dc LLCT nhng nm qua c khc nhau: Sinh vin khi khoa hc x hi v nhn vn nh gi ni dung chng trnh LLCT rt b ch l 66,5% v ch c 1,3% cho l khng b ch; trong khi sinh vin khi khoa hc t nhin, kinh t v k thut cc nh gi tng ng l 55% v 3%. Nh vy c th thy chng trnh gio dc LLCT hin nay i vi sinh vin khi khoa hc t nhin, kinh t v k thut l cha ph hp lm.
133
70 60 50 40 30 20 10 0
66.5 55 42 32.2
Khoa hc t nhinkinh t, k thut Khoa hc x hi v nhn vn
3 Rt b ch, ph hp t b ch, ph hp
1.3
Khng b ch, ph hp
Biu 13: nh gi v ni dung chng trnh gio dc LLCT
- Chng trnh gio dc phi bo m tnh khoa hc trong kt cu chng trnh. Mt ni dung, chng trnh gio dc c cho l ph hp, mang tnh khoa hc, phi c kt cu hp l. S hp l c th hin tnh logic ca chng trnh, s ph hp v ni dung, v thi gian ca mi phn trong chng trnh. Ton b s b tr, sp xp trong chng trnh phi c to thnh mt th thng nht bin chng, b sung cho nhau, ph hp vi nhn thc ca ngi hc, gip ngi hc khng nhng tip thu c ni dung, m cn hnh thnh cho mnh mt nng lc t duy logic trong qu trnh hc tp. 3.2.2.2. i mi gio trnh Ni dung gio trnh, sch tham kho phi c thng xuyn ch sa cha, hon thin nhm nng cao tnh thit thc, cp nht v hiu qu ca ni dung ging dy. Nhng sai st, hn ch trong gio trnh nh nu phn thc trng i hi B Gio dc v o to cn ch o bin son, chnh sa gio trnh mt cch nghim tc t cc sai st ln (nh b cc ln ca to n b gio trnh, b cc cc chng, sai st ni dung, thut ng), cho n cc li k thut, cch din t, lm cho n p ng c nhng tiu ch c bn nht ca mt cun gio trnh. B nn mi nhng chuyn gia c uy tn chuyn mn, c tm
134
nhn bao qut, c tm huyt, c trch nhim vi s nghip gio dc m nhn cng vic ny. Chng hn, kt cu gio trnh ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam nn thng nht theo phn k lch s nh sau: Chng 1: S ra i ca ng Cng sn Vit Nam v Cng lnh chnh tr u tin (1920-1930) Chng 2: ng li u tranh ginh chnh quyn (1930-1945) Chng 3: ng li khng chin chng thc dn Php xm lc v can thip M (1945- 1954) Chng 4: ng li khng chin chng M, cu nc (1954-1975) Chng 5: ng li xy dng v bo v T quc (1975-1985) Chng 6: ng li xy dng CNXH thi k i mi (1986 - nay) Chng 7: Tng lun K t cu mi chng nn thng nht, bm st ch v m bo logic nh: Bi cnh hnh thnh ng li (nhng c im tnh hnh th gii, khu vc v trong nc lin quan, chi phi, nh hng ti qu trnh hnh thnh, hon thin ng li ca ng); Qu trnh hnh thnh ng li; Ni dung ng li (nhng ni dung chnh yu); Qu trnh ch o thc hin ng li (cng l qu trnh b sung, hon chnh ng li v` kim chng ng li); nh gi ng li ( ngh a, gi tr, u im; hn ch, nhc im); Bi hc kinh nghim v hoch nh, ch o thc hin ng li. 3.2.2.3. i mi ni dung Trong x hi hin i, cc tri thc lun m v pht trin vi tc nhanh cha tng c, k c tri thc l lun MLN. Khi lng tri thc m ngi hc cn nm c rt ln nhng thi lng cho chng trnh o to th c hn. Vn khng phi ch tng tit hc v s mn hc ln m l phi i mi chng trnh, la chn ni dung v ci tin phng php dy v hc. Ni dung chng trnh va m bo tnh c bn, chuyn su, va m bo nng cao nng lc vn dng vo thc tin v pht trin t duy sng to ca ngi hc. S hp dn ca ni dung cc mn hc LLCT l tnh khoa 135
hc v tnh hu ch thit thc ca chng. V vy, ci tin ni dung gio dc LLCT bc i hc l m bo tnh khch quan khoa hc v tnh thc tin ph hp vi i tng sinh vin. Tri thc l lun phi m bo tnh hiu qu, gp phn hnh thnh th gii quan, phng php lun ng n v xy dng nim tin vng chc, c cn c khoa hc vo l tng cch mng cho sinh vin - ch nhn tng lai ca t nc. Mi ging vin ging dy LLCT phi chun b chu o n tng tit hc, tch cc nghin cu nm bt thng tin c th minh ho nhng nguyn l, quy lut, phm tr bng nhng v d c th, sinh ng nhm trang b cho sinh vin th gii quan v phng php lun khoa hc, bn lnh chnh tr vng vng trc mi th thch, bin ng ca th gii cng nh trong nc ta. Vic chuyn ti nhng ch trng, ng li ca ng; chnh sch, php lut ca Nh nc phi m bo tnh khch quan, khoa hc, gi m qu trnh nhn thc v vn dng sng to ca sinh vin. Ging vin LLCT phi xc nh c mc tiu, phng hng chnh tr r rng bit phn tch lm r bn cht vn v rn kh nng suy lun, d bo cho sinh vin ch khng ch cung cp kin thc LLCT nhng n iu, ri rc. Bn thn ging vin phi am hiu thc tin, bn cnh vic nm vng tri thc l lun c th gii p tho ng nhng vn thc tin trong nc v th gii bng nguyn l l lun, gip cho sinh vin nm c bn cht, tnh quy lut ca cc s kin, hin tng trong cuc sng trn quan im CNMLN. Tri thc l lun cn c b sung, kt hp vi cc tri thc khoa hc mi nht ca thi i. Cc tri thc khoa hc va l c s nm vng tri thc l lun, va l iu kin cn thit nng cao hiu bit, lm hnh trang quan trng cho sinh vin trong x hi m thng tin ngy cng a dng phong ph, khoa hc cng ngh ngy cng pht trin. Lnin cng lun ch trng ng dng nhng thnh tu khoa hc mi nht ca thi i mnh lun chng cho nhng quan im trit hc, chnh tr ca ch ngha Mc. Chng hn, nu Ngi khng am hiu nhng thnh tu mi nht ca vt l ng thi th khng th a ra nh ngha v vt cht m cho n nay 136
cha ai c th vt qua ni. Mt khc, cng nh nm vng v vn dng nhng lun im khoa hc l lun m hot ng thc tin ca Ngi lm nn nhng thnh qu k v nht, ng gp nhiu lun im qu bu cho khoa hc chnh tr. Bi vy, ging vin l lun phi m rng, lin h vi thnh tu cc ngnh khoa hc x hi v nhn vn cng nh nhng kin thc khoa hc tin tin trong cc lnh vc kinh t - vn ho - x hi, gp phn tho mn nhu cu tinh thn ngy cng cao ca sinh vin. Chng hn, c th s dng kt qu nghin cu bn gien ngi do cc nh khoa hc M cng b nm 2002 chng minh c s khoa hc v lun im H Ch Minh nu trong Tuyn ngn c lp ca nc ta ngy 02/9/1945: ...Tt c mi ngi u sinh ra c quyn bnh ng. To ho cho h ci quyn khng ai c th xm phm c.... To ho trong lun im chnh l b gien hn 30.000 nhng ging nhau n 99,7% tt c mi ngi trn tri t (m cc nh khoa hc ca M cng b bn gien ngi t nm 2002). iu chng t nhng quan im phn bit chng tc, sc tc, dn tc tn ti trong lch s l phn khoa hc, phn ng, nhm che y bn cht thng tr, n p ca giai cp thng tr m thi... Ni dung tng bi ging phi dc tm cch chuyn ti cho ph hp nhu cu hiu bit kin thc LLCT ca sinh vin. Ging vin phi bit kt hp nhun nhuyn gia ging gii l lun vi nh hng x l tnh hung thc t c lin quan gip sinh vin hiu su, nm chc kin thc l lun v rn luyn phng php t duy, nng lc s l nhng vn ny sinh trong thc tin. 3.2.3. i mi phng php; a dng ho phng tin, hnh thc gio dc l lun chnh tr trong cc trng i hc 3.2.3.1. i mi phng php i mi phng php dy v hc Trong gio dc LLCT, nhm phng php dng li thng chim u th. iu ny c l do khch quan l mn hc ny thng phi chuyn ti ni dung ln, c tnh khi qut, tru tng cao trong mt thi gian hn hp trong khi s u t iu kin phng tin vt cht cn hn ch. Tuy nhin, 137
ngi Trung Hoa tng tng kt nghe th qun, nhn th nh v lm th hiu Bi vy, cc phng php dng li ni nu c s h tr mt cch hp l ca cc phng tin trc quan v thc hnh s nng cao c s ch , thm phn hp dn i vi ni dung LLCT. Vic s dng nhng gio c trc quan nh bng ghi m, ghi hnh, biu , bn , s , cng thc, tranh nh... lm cho i tng nhn thc su, nh k hn ni dung. Trong iu kin hin nay, khi i sng vt cht v tinh thn ngy cng c nng cao, vic s dng kt hp cc phng tin trc quan l rt cn thit v i hi c s chun b cng phu, s dng kho lo to ra s thu ht vi i tng nht l i vi nhng ni dung LLCT c tru tng, khi qut cao. Mt l, ging vin cn gim bt n mc ti thiu vic s dng phng php c thoi, truyn th kin thc theo kiu kinh vin, p t. Thay vo l tng cng s dng phng php i thoi, gi m vn li cun sinh vin cng t duy, c th phn bin chnh ni dung ang nghin cu. Mun thc hin c nh vy, mt iu kin cn i km l quy m lp hc phi ph hp vi phng php. Phi chm dt tnh trng hc cc mn LLCT l ghp hai, ba thm ch nm lp vo mt hi trng ln, sau l s c thoi ca ging vin. Hin nay, trong gio dc ni chung, gio dc LLCT ni ring, li thng tin mt chiu, thuyt trnh di dng, dng nhiu phng php c thoi l khng cn ph hp. S am hiu ca ngi hc c bit l la tui thng minh, nhanh nhy nh sinh vin i hi phi tng cng s dng phng php pht trin t duy sng to. Trong gio dc LLCT, nhng phng php nh i thoi, nu vn , tho lun nhm ... c th thc hin thng tin hai chiu, gii p kp thi nhng vn ngi hc quan tm v t ra cc tnh hung c vn cun ht h cng tham gia gii quyt trong qu trnh nhn thc. Nhng phng php ph hp vi quy lut t duy, c kh nng thu ht s ch , gi m tr s ng to i tng c th mang li hiu qu gio d c rt cao.
138
Thng qua i thoi, sinh vin c trnh by kin ca mnh, c gii to tm l, kch thch c tr nh ln t duy, gy hng th, ch ng tm hiu tri thc v rn luyn k nng phn tch, khi qut trong lp lun vn . Do , ng trc sinh vin, ngi thy cn c trnh tri thc vng vng, c quan im lp trng r rng kh nng hng cho sinh vin i n tri thc mong mun v ch ng trong nhng tnh hung khi h t li vn . Trong gio dc LLCT, mun sinh vin hiu su, nh lu cn tng cng s dng phng php nu vn . Ging vin nn nu ra nhng quan im khc nhau thm ch tri ngc nhau, trnh by tin trnh suy lun ca mnh trn c s vch r bn cht ca vn . T , hng dn sinh vin t i n kt lun trn c s bit lp lun lgch bo v quan im m mnh tn thnh. Qua , sinh vin khng ch tip thu mt cch th ng m phi huy ng t duy ca mnh cng giai quyt vn t ra, pht huy c tnh tch cc sng to v t duy c lp, tng cng ch mun t n chn l, nng cao cm xc do nim vui nhn thc mang li. Nhng tri thc LLCT kh khan, tru tng thng qua nhng v d sinh ng s tr nn d hiu, d nh; nhng o l kh khan thng qua cc hnh tng ngh thut, cc cu ca dao, tc ng, danh ngn... tr nn d hiu, d nh, d i vo lng ngi, c tc ng to ln n t tng tnh cm, phm cht, o c ca ngi hc; nhng hnh nh x hi c tai nghe, mt thy c th li n tng su sc hn nhiu ln nhng bi ging LLCT l thuyt sung... . H Ch Minh ch ra: Ni chung th cc dn tc phng ng u giu tnh cm, v i vi h mt tm gng sng cn gi tr hn trm bi din vn tuyn truyn1. Hai l, ging vin phi xy dng bi ging theo gio n in t ph hp vi tng i tng sinh vin cc trng, cc ngnh hc. Cc bi ging phi thng xuyn cp nht kin thc mi, kin thc thc tin, l gii nhng nguyn l tru tng bng nhng minh ho c th, d hiu, sng ng, t
1
H Ch Minh, ton tp, Tp 1, Nxb CTQG, H, 2000, 263.
139
ra nhiu tnh hung, gi thuyt sinh vin tho lun v t tm phng n gii quyt vn . Ging vin l lun phi bit to cho sinh vin s say m khao kht hiu bit tri thc LLCT thng qua tranh lun, tho lun, x l tnh hung; bit nu nhng vn mu thun gia nhn thc l lun v hin tng thc t buc h phi o su suy ngh, tm ti b n cht vn m rt ra cc tri thc l lun cn thit. H Ch Minh khuyn rng, khi nghin cu l lun phi c t duy c lp, sng to, trnh tip thu l lun mt cch gio iu, my mc: phi nu cao tc phong c lp suy ngh v t do t tng. c ti liu th phi o su, hiu k, khng tin mt cch m qung tng cu mt trong sch, c vn cha thng sut th mnh dn ra v tho lun cho v l. i vi bt k vn g u phi t cu hi v sao?, u phi suy ngh k cng xem n c hp vi thc t khng, c tht ng l khng, tuyt i khng nn nhm mt tun theo sch v mt cch xui chiu. Phi suy ngh chn chn.1 Phi chm dt tnh trng thy c, tr ghi, thy dy chay, tr hc thuc lng. H ch Minh tng dy rng, hc tp CNMLN l hc tp lp trng, quan im v phng php p dng vo thc t cuc sng. Ngi cho rng: L lun ct p dng vo cng vic thc t. L lun m khng p dng vo thc t l l lun sung. D xem c hng ngn hng vn quyn l lun, nu khng bit em ra thc hnh, th khc no mt ci hm ng sch.2. Bi vy, trong gio dc LLCT cho sinh vin cn coi trng hot ng ngoi kho, nghin cu thc t; vn dng kin thc l lun tp dt cch gii quyt nhng tnh hung thc t bng phng php ng vai, bi tp tnh hung... Nng cao cht lng cc gi ging trn lp bng vic tip tc pht huy phng php dy hc tch cc nh: hng dn sinh vin t c trc v vit thu hoch nh, vit tiu lun, chun b v tham gia xmina c s dng powerpoint v cc clip minh ho... Cn tip tc nng cao cht lng cc gi xmina, t
1 2
H Ch Minh: ton tp, tp 8, Nxb CTQG, H, 1996, tr.500 HCM: ton tp, tp 5, Nxb CTQG, H, 2000, tr.234.
140
gip sinh vin nng cao trnh , kh nng thu thp ti liu qua nhiu ngun, nht l qua internet, phn tch, tng hp cc vn c c s l lun v thc tin, sinh vin c th xut cc vn m mnh ang bn khon. Vic vn dng, i mi cc phng php dy - hc cc mn LLCT bao gm vic nghin cu, tm hiu nhng u th, hn ch ca tng phng php v ging dy th nghim. Ba l, Cn to ng lc cho i mi phng php theo hng tch cc. Cn ch khu tuyn chn, bi dng ging vin, chn nhng ging vin c phng php s phm, tm huyt vi ngh. C k hoch bi dng, hun luyn ging vin v s dng cc phng php tch cc linh hot trong tng hon cnh ph hp... Pht ng cc phong tro thi ua dy tt, hc tt cc mn LLCT trong nh trng. M cc cuc thi ging vin dy gii, trong ch phng php ging dy cc mn LLCT. T chc cc hi tho khoa hc, n i mi phng php dy - hc. Th hin quyt tm i mi phng php gio dc LLCT, t to ra c ch bt buc i vi cc ging vin v sinh vin s dng cc phng php dy - hc tch cc. Cn to mi trng thun li cho vic i mi phng php gio dc LLCT. Xy dng chnh sch khuyn khch i vi nhng ging vin c thnh tch, sng kin i mi phng php ging dy. To iu kin nhng ngi c nng lc, chuyn mn v phng php ging dy pht huy kh nng ca mnh. Vic kim tra, nh gi kt qu hc tp cc mn LLCT cng phi c i mi, kt hp linh hot cc phng php nh gi to hng th cho sinh vin, trnh thi li, th ng. i mi phng thc kim tra, nh gi kt qu hc tp ca sinh vin Phng thc kim tra, nh gi kt qu hc tp ca sinh vin bn cnh thi vit cn tng cng thi vn p v vit tiu lun. Ngay c i vi thi vit theo hnh thc t lun thng lm cng nn thay i sang thi trc nghim kt hp vit tiu lun lm iu kin trc khi thi. Nh th s va m bo kin thc ca sinh vin va rng va su v LLCT li rn kh nng pht hin vn 141
v t duy lgic trong nghin cu khoa hc. ti tiu lun phi c nh hng bng h thng cc vn ca mn hc v c nu ra ngay khi mi bt u mn hc sinh vin la chn, su tp ti liu v ch ng hon thnh. Phi c c ch kim sot cht ch trnh hin tng sao chp nguyn si nhng ti liu c sn hoc nhng ti khoa hc c cng b. Kim tra nh gi theo mc tiu mang m tnh nhn vn, v s tin b ca ngi hc, p ng yu cu cht lng, ch khng n thun l c im s. Quy trnh kim tra, nh gi c thc hin tt s c tc ng tch cc ti qa trnh dy v hc, cng nh thi hc tp ca sinh vin. Khc vi kim tra, nh gi theo nin ch, vic o to theo tn ch phi nh gi c ton b qu trnh hc tp, khng tch ri qu trnh hc vi qu trnh kim tra, nh gi. C nhiu thnh phn im khc nhau v hnh thc khc nhau. iu quan trng l phi kch thch c tinh thn t gic hc tp v m bo tnh cng bng gia cc sinh vin trong mt lp v sinh vin cc lp khc nhau. Thc hin nghim tc v kt hp cc bin php kim tra, nh gi: - Kim tra thng xuyn: nh gi tnh tch cc, chuyn cn, khng nn ch cn c vo vic im danh, m nn c im thng, pht r rng. - Kim tra gia k v kt thc mn hc, d bng bt c hnh thc no (vn p, vit, tiu lun, trc nghim) cng phi cn c vo tt c cc mc tiu c quy nh trong mi ni dung ca mn hc. Hnh thc thi vit nn ra cu hi m, cho sinh vin c s dng ti liu khi lm bi. iu quan trng l thi phi nhm vo nhng cu hi vi cc mc tiu: hiu, so snh, vn dng, phn tch, nh gi. Khng kim tra theo mc tiu thuc bi. t nht phi dnh 50% s im cho vic s dng ti liu tham kho. Ngi coi thi khng cho sinh vin chp bi ca nhau, hoc cng chp chung mt ti liu. Mi ngi ch c s dng ti liu do mnh chun b. Ring v hnh thc thi trc nghim cn lu t l v kh, d hp l (d: 50 %, tng i kh: 30%, kh: 20%). Xy dng ngn hng thi trc nghim phi m bo cc yu cu: mi cu c 4 la chn, khng c phng 142
n tng hp (bng hai hoc ba phng n cn li), cc phng n phi tng ng v di, ngn, v u phi c tc dng gy nhiu. Cch trnh by cu hi, hoc li dn phi ng quy cch. Cng mt kha sinh vin phi c thi mt ging nhau, nhng khc nhau v v tr cc cu hi v cc phng n tr li (do my tnh quy nh. Sinh vin phi lm bi trc tip trn my). Ngn hng thi ny cn c s b sung, chnh sa thng xuyn. Vic kim tra, nh gi khng ch dnh cho ngi hc, m cn dnh cho ngi c ngi dy, tc l nh gi ton b qu trnh dy v hc. Thng qua bi lm ca sinh vin, ging vin c th rt c kinh nghim v cch dy. 3.2.3.2. a dng ho phng tin Bn cnh vic xc nh ni dung v s dng phng php khoa hc trong gio dc LLCT, nhng yu t vt cht to nn mi trng vt l c nh hng rt ln n kh nng tip thu kin thc ca sinh vin nh m thanh, hnh nh, mu sc... (k c phong cch, ngn ng c ch, iu b ca ging vin) cn c quan tm hn na. Lp hc, khng nh sng, thiu ch ngi, ging vin ln lp i khi n mc xuynh xong, li ni bun t... s lm cho sinh vin d ng vi cc mn LLCT vn kh khan, tru tng, kh tip thu. Bi ging LLCT cn son theo gio n in t s dng hnh nh tnh, cc on video minh ho... Cn c cc phng tin phc v cho tho lun, ng vai, ch t bi ging cng phi c nhng s liu, nhng v d thc tin sinh ng. Phng hc cn trang b bn gh d di chuyn c th tho lun nhm, cc phng tin nghe nhn, my chiu a nng (Projector), my vi tnh ni mng n lp hc c iu kin thu - pht thng tin nhanh chng, kp thi cho ging vin v sinh vin. Chng hn, vic ly dn chng minh ho cho cc lun im l lun; vic tm i chng so snh vi nhng quan im, trng phi ngoi mcxt; vic giao bi v np bi qua mng... ht sc phong ph v tin li thng qua truy cp Internet. Trong qu trnh hc tp cc mn LLCT, cc phng tin k thut, c s vt cht v gio c c ngha quan trng trong vic nng cao cht lng hc tp. Nh trng cn u t c s vt cht ca trng nh h thng ging 143
ng thong mt, nh sng, u t cc trang thit b, phng tin hin i nh my chiu qua u (Overhead), my chiu a nng (Projector), micr khng dy... Bn cnh cn c phng t hc cho sinh vin trn ging ng, trong k tc x... Cc trng cn xy dng th vin vi s lng gio trnh, sch, bo, tp ch... y , c bit quan tm xy dng th vin in t hin i gip sinh vin thu thp, truy cp thng tin nhanh v hiu qu. Bn cnh u t cc trang thit b, c s vt cht phi c s hng dn, tp hun s dng ti u cc phng tin nhm t kt qu mong mun. Do , ging vin phi l ngi bit s dng v pht huy ti a nhng tc dng, u th ca cc thit b, phng tin dy hc. Phng php trc quan v s dng phng tin k thut s gip sinh vin lm quen vi phng php mi, v cc phng tin hin i. Vic s dng tt cc phng tin h tr cng lm tng lng thng tin, kin thc v gim thi gian thuyt trnh, c thai cho gio vin. Nh trng chm lo u t c s vt cht, phng tin cho vic dy hc l mt bin php thit thc gp phn nng cao cht lng o to ni chung, cht lng gio dc LLCT ni ring. Ph hp vi s pht trin ca cng ngh thng tin, khoa hc k thut, ging vin c th ng dng thnh tu ca khoa hc trong qu trnh ging dy gp phn lm cho gi hc thm sinh ng, hp dn. phng tin dy hc hin i pht huy c hiu qu, gio vin cn u t ch to cc dng dy hc trn c s ng dng cc phn mm tin hc ch to cc m hnh, s ho, su tm cc bc nh, clip lin quan n ni dung bi hc... Bn cnh s n lc ca ging vin, sinh vin cng cn c nhng kin thc nht nh v vic s dng, khai thc c hiu qu cc phng tin k thut. Tuy nhin, vic s dng phng php trc quan v phng tin k thut ch mang tnh cht h tr. Bn thn n khng th thay th ni dung tri thc khoa hc v s vn dng linh hot cc phng php ca ging vin. Ni tm li, i mi phng php v phng tin gio dc LLCT phi theo hng coi ngi hc l trung tm ca qu trnh dy v hc; tng i thoi, trc quan, hn ch c thoi, dy chay; tng thi lng t nghin
144
cu, t hc, gim s tit ging, gi ging trn lp; khuyn khch t duy sng to, trnh li hc vt, hc t... 3.2.3.3. a dng ho hnh thc Gio dc LLCT ngoi hnh thc o to qua trng lp cn a dng ho cc hnh thc gio dc khc. T chc cc bui hc ngoi kho nh ni chuyn chuyn , bo co thi s, ngh quyt. Thng qua hc ngh quyt, h hiu c tnh hnh ca t nc v nhng vn cn tp trung gii quyt trong tng giai on. T , thu ht s quan tm, c gng vn ln trong hc tp, khi gi thc trch nhim ca h vi x hi, vi t nc, ng thi khc phc tnh trng: th chnh tr trong sinh vin. a ngh quyt vo cuc sng sinh vin c hiu qu hn cn chun b ni dung ngn gn, ph hp vi h. Sau khi ngh quyt c ban hnh cn nhanh chng t chc bin son ti liu hc tp, nghin cu ring cho sinh vin. Vi ng o sinh vin th ti liu dng tm tt ngn gn, d hiu gip h nm c tinh thn c bn ca ngh quyt; nu ni dung ngh quyt c lin quan trc tip n ngnh ngh ca h th cn c thm ti liu tham kho h t nghin cu hiu su hn c s l lun v thc tin ca ngh quyt... nhng ti liu ny phi c pht n tn tay tng sinh vin thng qua h thng lp hoc chi on. Nu ni dung ngh quyt quan h nhiu n ngnh no, lnh vc no th cn c t chc qun trit k i vi sinh vin ngnh v lnh vc (chng hn, NQTW2kha VIII i vi cc trng s phm, cc trng thuc lnh vc khoa hc, cng ngh, NQTW5- kho VIII v kho X vi cc trng vn ho, ngh thut, bo ch...). Vic truyn t ngh quyt, ni chuyn thi s cng cn i mi hnh thc nh t chc thi tm hiu v ni dung ngh quyt, thi tm hiu, vit thu hach... Ngoi ra, c th a vo ni dung, sinh hot lp hoc cc sn chi ca sinh vin nh cuc thi Olimpic cc mn khoa hc MLN, chng trnh thi tm hiu v lch s trn truyn hnh (Theo dng lch s)... Cc hnh thc tham quan, nghin cu thc t, cc hnh thc vn ho th thao, cc cuc thi tm hiu v LLCT, thi k chuyn v cc gng tt... c
145
tc dng gio dc truyn thng v tinh thn cch mng hn nhiu bi din thuyt di dng, kh khan. H Ch Minh tng ch r: i vi ngi phng ng ni chung, ngi Vit Nam ni ring Mt tm gng sng cn c gi tr hn mt trm bi din vn tuyn truyn 1. Tng cng sinh hot vn ho, vn ngh v th dc, th thao trong sinh vin vi c ch c t chc, c khen thng ng vin kp thi, c kim tra cht ch trnh hot ng t pht, trnh nh hng ca ch ngha hin sinh, ch ngha thc dng. 3.2.4. Xy dng mi trng gio dc (gia nh, nh trng, x hi) vn minh, tin b Mi trng gio dc c nh hng ln n nhn thc, t tng, tnh cm v nhn cch ca con ngi thng qua tc ng thun chiu hay ngc chiu vi gio dc LLCT. Trong tc phm H t tng c, C.Mc v Ph.ngghen vit Con ngi to ra hon cnh n mc no th hon cnh cng to ra con ngi n mc y"2. Cc thnh t to nn mi trng gio dc ca sinh vin, l gia nh, nh trng, x hi vi khng gian hp, rng m sinh vin thc hin qu trnh gio dc v t gio dc. Mi thnh t c mt v tr, vai tr nht nh, nh hng n qu trnh : gio dc ca nh trng i hc c vai tr trc tip, c bn, ch o i vi cht lng tri thc v nng lc ngh nghip ca sinh vin. Gio dc x hi, gia nh c nh hng trc tip, c bn, ch o n phm cht o c, li sng, t tng ca c nhn. 3.2.4.1. Xy d ng mi trng gio dc gia nh Gio dc gia nh c tin hnh sm nht, gi mt vai tr to ln, v l "trng hc u tin gio dc con ngi i vo x hi"3, to nn nhng phm cht nhn cch u tin rt quan trng, lm nn tng cho gio dc nh trng. Gia nh khng ch l mi trng gio dc quan trng i vi mi ngi khi cn nh m ngay c tui trng thnh v trong sut cuc
1
H Ch Minh: Ton tp, Nxb CTQG, H, 1995, tr 263. C.Mc v Ph.ngghen, Ton tp, t.3, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni, 1995, tr.35. 3 V Khiu, Nho gio v pht trin Vit Nam, Nxb KHXH, 1977, tr.142.
2
146
i. tui sinh vin (18-23) mc d nhiu sinh vin sng xa gia nh nhng nhng tc ng t pha gia nh vn c nh hng nhiu n s n lc, c gng quyt tm hc tp, rn luyn ca cc em rt r rt. Trong thc t, thng l nhng gia nh n np, c hiu bit, c quan tm s l ng lc rt quan trng gip cc em vt qua kh khn, thch thc trong cuc sng, c li sng lnh mnh v l tng sng cao p. Ngc li, nhng sinh vin c hon cnh gia nh o le (cha m ly hn hoc mt; gia nh ngho kh hoc khng n np...) thng dn n tm l chn nn, khng chuyn tm hc hnh nht l i vi cc mn LLCT m nhiu sinh vin cho l kh v kh. Bi vy, gia nh vn nn gi mi lin h thng xuyn vi nh trng nm tnh hnh hc tp, rn luyn ca con em mnh v kp thi h tr nu cc em c nhng chnh mng hc tp, thm ch c nhng biu hin mc t nn x hi. Cc bc ph huynh cn ch ng to v gn gi mi trng gia nh m m, n np lm im ta vng chc cho con em mnh trong qu trnh hc tp v khch l con em mnh rn luyn phn u, tch cc tham gia cc hot ng ca trng i hc. 3.2.4.2. Xy d ng mi trng gio dc nh trng Gio dc nh trng c vai tr, v tr v cng quan trng thng qua chng trnh, ni dung, phng php gio dc - o to trc tip gip sinh vin c tri thc v nng lc ngh nghip hnh thnh phm cht v nng lc, to nn sc khng i vi nhng nh hng tiu cc t mi trng bn ngoi. Nh trng i hc va l ni truyn th tri thc khoa hc, va l ni gio dc, rn luyn o c, li sng, l tng cho sinh vin. to ra mi trng tc ng cng chiu vi gio dc LLCT cn: Trc ht, l vic gi gn, k cng, n np nh trng thng qua vic thc hin cc ni quy, quy ch trong nh trng mt cch y , nghim tc. Cc thy c gio v cn b cng nhn vin trong trng i hc phi ng mc v mu mc trong ng x v hnh vi, phi l nhng tm gng cho sinh vin noi theo. iu ny tng chng n gin, song khng phi d thc hin bi v nu thy c gio v cn b cng nhn vin trong
147
trng ni khng i i vi lm hoc ni hay nhiu m lm t vic tt s lm cho sinh vin hoi nghi, t tin tng vo nhng kin thc LLCT c tip thu. Th hai l phi xy dng cc tp th lp, chi on trong sch, vng mnh, on kt tng thn tng i. y l cng ng thu nh c tc ng thng xuyn n tng sinh vin. Trong cng ng y, thc tp th, tnh thn i, tnh trung thc thng thn, tnh cnh tranh lnh mnh vn ln trong hc tp, rn luyn ca sinh vin c pht huy v pht trin. l iu kin thun li hc tp LLCT t hiu qu cao. Th ba, to iu kin ti a cho nhng sinh vin c nhu cu c k tc x tin li cho hc tp v sinh hot. Sm khc phc tnh trng phn ln sinh vin phi t i thu nh tr m nhiu trng hp trong mi trng dn tr thp, an ninh trt t khng m bo, rt bt tin trong vic n , i li, hc tp v d b nh hng cc t nn x hi, do cng d d ng vi LLCT. Mi trng k tc x phi c ch ngy cng vn minh, khang trang, tin li c iu kin hc tp LLCT tt hn. Nh trng cn tng cng vai tr i thanh nin xung kch trong k tc x thng xuyn kim tra, nhc nh sinh vin thc hin ni quy k tc x, y mnh phong tro xy dng phng kiu mu to ra mi trng sinh hot, t hc nn np. Bn cnh , cn c bin php qun l sinh vin ngoi k tc x nm bt tnh hnh n , sinh hot ca nhng sinh vin , cng phi hp t dn ph v cng an khu vc ni sinh vin tm tr to iu kin v pht huy kh nng t hc, t rn luyn ca sinh vin. 3.2.4.3.Xy dng mi trng gio dc x hi Gio dc x hi thng qua cc on th nhn dn, cc t chc nh nc vi th ch chnh tr, php lut, vn ho, o c... gp phn thc y hoc km hm qu trnh pht trin nhn cch ton din ca sinh vin. Sc thuyt phc ca cc mn LLCT ch c nng cao khi thc tin chnh tr - x hi ph hp vi nhng vn LLCT, vi l tng chnh tr. Ngc li, mt x hi m hot ng chy theo li ch vt cht n thun, chy theo li 148
nhun, cc v n nhiu hn gng ngi tt... s nh hng khng tt n nim tin, tnh tch cc ca sinh vin. i hi IX ca ng ch ra thc trng nc ta hin nay: i sng ca mt b phn nhn dn cn nhiu kh khn, nht l vng ni, vng su, vng thng b thin tai. S lao ng cha c vic lm v thiu vic lm cn ln. nhiu t nn x hi cha c y li, nn ma tu, mi dm, ly nhim HIV/AIDS c chiu hng lan rng... Mi trng sng b nhim ngy cng nhiu1. Bn cnh : Mt b phn khng nh cn b, cng chc thoi ho, bin cht, thiu nng lc. Tnh trng mt dn ch, t quan liu, ca quyn, tham nhng, sch nhiu dn, lng ph cn nng, ang l lc cn ca s pht trin v gy bt b nh trong nhn dn2. Thc trng nh hng khng nh n nim tin, l tng ca sinh vin ni ring, nhn dn ta ni chung. Bi vy cn phi nng cao nng lc lnh o v sc chin u ca ng; xy dng ng thc s trong sch, vng mnh v chnh tr, t tng v t chc... chng t tng c hi, thc dng, ch ngha c nhn; ngn chn, y li t tham nhng, lng ph, quan liu v nhng biu hin tiu cc khc3 gp phn pht trin kinh t - x hi, gi vng n nh chnh tr cng c nim tin ca nhn dn ni chung, sinh vin Vit Nam ni ring. Bn cnh , phi c nhng bin php kim sot, ngn chn cc sn phm phi vn ho, phn tuyn truyn n khng nh hng n t tng, tnh cm v li sng ca sinh vin, nht l knh thng tin qua mng internet hin nay. 3.2.5. Pht huy tnh tch cc, ch ng ca sinh vin i hc trong nhn thc, vn dng tri thc l lun chnh tr Chin lc pht trin gio dc 2001 -2010 ca Vit Nam, khng nh n n gio dc ca nc nh cn phi: ... tng cng tnh ch ng, tnh t ch ca hc sinh, sinh vin trong qu trnh hc tp, hot ng t qu n trong nh trng v tham gia cc ho t ng x hi4. V.I.Lnin cho rng: ngi ta ch hnh ng ng trong chng mc ngi ta hiu bit
1
2
ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi IX, NXB CTQG, H Ni, 2001, tr.154. ng Cng sn V it Nam, Vn kin i hi IX, NXB CTQG, H Ni, 2001, tr.156. 3 ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi X, NXB CTQG, H Ni, 2006, tr.279-280. 4 Chin lc pht trin gio dc 2001-2010 (2002), Nxb Gio dc, H Ni, tr.30
149
chnh xc. B i vy, trc ht cn p ht huy tnh tch cc, ch ng ca sinh vin trong nhn thc tri thc LLCT. Tnh tch cc, ch ng ca sinh vin trong nhn thc tri thc LLCT thc cht l mong mun hiu bit, c gng nhn thc v ngh lc cao trong qu trnh chim lnh tri thc. l mt trng thi hot ng hc tp mang tnh t gic, ch ng, sng to ca sinh vin nhm p ng mc tiu, yu cu o to ca nh trng. Sinh vin phi t mnh chim lnh kin thc, ng thi hnh thnh v pht trin nng lc t duy c lp, sng to, bit l gii v c kh nng thch ng cao vi nhng bin i ln lao, phc tp ca cuc sng t ra. S nghip i mi t nc ta ngy nay cn c nhng con ngi nh vy. Nng lc hot ng c lp, sng to ca ngi hc ch c th c pht trin thng qua chnh hot ng ca h. Trong gio dc, hot ng ch o l hot ng nhn thc. Kt qu dy hc, cht lng dy hc xt cho cng l s tip nhn ca ngi hc i vi nhng tri thc khoa hc, tc ng ca tri thc i vi vic hnh thnh t tng, o c, phm cht, cc k nng, k xo v s vn dng cc tri thc vo ho t ng thc t ca mnh. C hai yu cu ch c th gii quyt thng qua vic tch cc ho hot ng hc tp ca ngi hc. Sinh vin vn l la tui nng ng v sng to, vic pht huy tnh tch cc, ch ng ca sinh vin l ph hp vi quy lut tm l, nhn thc ca i tng ny. Vn l lm th no pht huy tnh tch cc, ch ng ? Trc ht, i vi cc ch th gio dc (c bit vi cc ging vin LLCT) phi khi dy cho sinh vin s hng th, ham thch, say m nhn thc v vn dng LLCT. Bng tr tu, tnh cm v ngh thut ca mnh, cc ch th thng qua qu trnh gio dc LLCT cn gieo vo lng mi sinh vin l tng, tnh cm, o c cch mng; hun c ch vn ln trong hc tp v cuc sng; bit to ra nhu cu v t ra yu cu hp l v nhn thc v vn dng LLCT trong mi sinh vin. Chng hn, i vi ging dy mn hc TTHCM thay v vic bnh ging, thuyt trnh cc bi hc trong
150
chng trnh theo quy nh ca B Gio dc v o to th ging vin phi bit la chn cc bi vit tiu biu ca H Ch Minh c cha ng nhng lun im c bn thuc cc chuyn trong chng trnh, gii thiu cho sinh vin t hc theo gi ca h thng cu hi hoc bi tp tnh hung, hoc ti xmina... Theo , sinh vin t c v cm nhn cc quan im, t tng ca H Ch Minh khng thng qua s p t nhn thc trong bi ging ca ging vin cng nh bi vit ca tc gi vit gio trnh, ti liu. Sn phm t hc l bt k, bi gii hoc cng xmina (c th chuyn sang cc slide trnh chiu bng Powerpoint hoc Overhead). Sinh vin t trnh by trong nhm, chn ra i din trnh by trn lp. Nh vy, t ra yu cu sinh vin phi t hc, phi lm vic theo nhm ngoi gi ln lp ch khng ch l yu cu chung chung t hc nhng h khng hc cng chng sao. T hc nghim tc s to iu kin pht trin t duy c lp sng to ngi hc, t c kh nng pht hin, ph phn, pht trin vn . Bn cnh , t ra yu cu gia hoc cui mi bui hc dnh t pht thi k chuyn hoc ngm th v H Ch Minh va c tc dng gii tr nh nhng to s hp dn cho mn hc, va c tc dng gio dc tnh cm v noi gng Bc H rt tt. i vi sinh vin, cn nhn thc c rng khng ai khc, chnh h l nhng ch nhn tng lai ca t nc, t nc ang trng ch rt nhiu vic hc tp v rn luyn ca h. Vic hc tp tt cc mn chuyn ngnh l iu cn thit, song nu ch c kin thc chuyn ngnh h s b lc hu v mt l lun, v vic hc tp cc mn khoa hc MLN v TTHCM gip h nm bt c nhng kin thc c bn, kt hp vi vic lin h thc tin, t c t duy c lp, ng n, hnh ng ph hp trong cuc sng, qua hc sinh, sinh vin c c phng php tip cn, nm bt thng tin, kin thc mt cch c hiu qu nht. Ngoi vic tch cc, ch ng n nhn nhng tc ng gio dc ca cc ch th, sinh vin cn ch ng t gic trong khu t hc LLCT. T hc l qu trnh ngi hc coi mnh va l ch th va l i tng ca gio dc, l qu trnh hng ni nhm tc ng
151
vo nhn thc, tm l, tnh cm v ch ca chnh bn thn sinh vin. Trong , ch c vai tr ch o gip sinh vin ch ng xc nh v quyt tm thc hin k hoch, mc tiu, ni dung, hnh thc, phng php hc tp. T hc tt cng c ngha l ni lc ca sinh vin c pht huy cao bi trong qu trnh h phi kt hp cao l tr v tnh cm i vi mn hc, phi chin thng nhng cm d, tc ng tiu cc khch quan xung quanh v chin thng sc , s th ng, tm l bung xui... ca chnh bn thn mnh. Chng hn, nhng tc ng tiu cc ca c ch th trng nh li sng thc dng, ch ngha c nhn, ch quan tm n hng th v bn thn mnh, trong khi phn nhiu sinh vin phi sng xa nh v iu kin kinh t gia nh hn hp. H phi i mt vi rt nhiu kh khn trong cuc sng thng nht v ni n, chn , bt cm, manh o v nhiu nhu cu vt cht khc. Nu ch ngh cho bn thn mnh v ch lo hng th th h s khng cn hng th vi chuyn hc hnh, khng cn quan tm n LLCT va kh, va kh. Bi vy, sinh vin phi xc nh ng ng c hc tp LLCT l chim lnh tri thc LLCT tin tin ca thi i trang b cho mnh th gii quan, phng php lun v nhn sinh quan ng n lm hnh trang cho hot ng thc tin hu ch v hiu qu ch khng hc ct cho qua chuyn hoc t im kh, gii cho p bng im i hc. hc tp cc mn khoa hc LLCT c hiu qu, sinh vin cn phi ch mt s im sau: - Lng nghe tht k nhng g ging vin ni v ghi chp tht nhanh nhng chnh. Nu c g vng mc cha hiu hoc khng tm thy trong ti liu th lp tc hi ging vin. Bin php ny i hi sinh vin phi nghim tc trong qu trnh hc tp, nht l i vi mn Nhng nguyn l c bn ca CNMLN, khi lng kin thc nhiu, thi gian li t, nn ch yu sinh vin phi c v t nghin cu nhiu. - T phn tch, m x vn hiu mt cch thu o. Khng nn ghi chp hc thuc lng, hc vt, nh vy, khi tr bi kt qu s khng cao, bi thi s ch l nhng mng chp v ch khng phi l bi vit lin mch, c s phn tch, gii thch r rng, mch lc. V d, khi sinh 152
vin hc mn TTHCM, hu ht ni dung kin thc rt r rng, d hiu, ngn t gin d, nhng hiu su sc nhng quan im ca Ngi th cn phi c thm kin thc lch s, t cc quan im vo hon cnh lch s c th, t chng ta mi thy c tm vc ca nhng quan im , cng nh gi tr ca h thng tri thc ca Ngi i vi cng cuc pht trin t nc hin nay. i vi cc mn khoa hc MLN, vic c sch l rt quan trng, v ti liu ca cc mn ny rt nhiu, phong ph, ngoi gio trnh, cn c sch chuyn kho, sch nghin cu, sch kinh in, cc tp ch khoa hc, chnh v vy, sinh vin phi tm cho mnh mt phng php, mt ngh thut c sch c hiu qu nht. Khi c sch, sinh vin cn suy ngm hiu nhng iu trong sch ri tm cch lin kt nhng kin thc vi bi ging ca ging vin, lin h vi thc tin x hi nh lu hn, hiu su hn v nhng lun im trong sch cng nh trong bi ging. nh gi v pht huy tnh tch cc, ch ng ca i b phn sinh vin nc ta nhng nm qua, Vn kin i hi i biu ton quc Hi Sinh vin Vit Nam ln th VII (thng 12/2003) khng nh: "ng trc yu cu ngy cng cao ca cht lng ngun lao ng phc v s nghip CNH, HH t nc, t nhn thc ng n v rn luyn phm cht o c, vai tr ca hc vn, kin thc chuyn mn, kh nng thc hnh, k nng cng tc nn i b phn sinh vin ch ng tch cc hc tp, tham gia nghin cu khoa hc, sng to, n lc rn luyn. Ngoi vic hc tp nhng chuyn ngnh chnh, nhiu sinh vin cn phn u hc thm ngoi ng, tin hc v cc mn b tr khc... a s sinh vin c li sng lnh mnh, o c trong sng, gi gn c bn sc vn ho dn tc, on kt, tng thn tng i, khng k xu li dng, kch ng gy mt n nh chnh tr x hi"1. Qu trnh gio dc LLCT khng ch ch trng vic nhn thc ca sinh vin m cn phi pht huy tch cc, ch ng ca sinh vin trong vn dng tri thc . Chng hn, vi mn hc TTHCM ging vin c th a ra
1
Trung ng Hi Sinh vin Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc Hi Sinh vin Vit Nam ln th VII (12/2003), Nxb Thanh nin, 2003, tr.10.
153
danh mc gi cc c tnh tt ca H Ch Minh nh nhn i, khim tn, gin d, tit kim, cn c, chu kh, ch, ngh lc... cho cc sinh vin ng k chn rn luyn, giao cho ban cn s lp, ban chp hnh chi on nhc nh, theo di, nh gi s tin b. Cui mn hc c bnh xt, biu dng, khen thng v coi l mt trong nhng cn c nh gi im mn hc. Bn thn mi sinh vin phi thm nhun nguyn l gio dc hc i i vi h nh thng xuyn lin h thc tin, p dng nhng kin thc LLCT vo thc tin cuc sng hin ti cng nh trong tng lai. Chng hn, gio dc LLCT trang b cho sinh vin th gii quan khoa hc bao gm tri thc khoa hc, nim tin ng n v l tng t t p. Trn c s , mi sinh vin phi bit vn dng vo thc t cuc sng khi nhn nhn nh gi mt vn no phi ng trn quan im ton din v pht trin, ng thi t trong mt hon cnh lch s c th. C nh vy, sinh vin mi trnh c nhng sai lm nh bo th, tr tr, nh kin vi nhng iu khc l, nhng nhn t mi... hay ng nhn, lm tng v d sa vo cm by ca cuc sng. iu ny gip sinh vin c thi ci m, ho nhp vi nhng nhn t mi; v tha, nhn i vi nhng sai lm, khuyt im ca ngi khc ; hiu c nhng kh khn, phc tp ca s pht trin t nc, ca bn thn l tt yu, trnh ri vo tm trng bi quan, chn nn, dao ng trc nhng kh khn trc mt v tnh to trc nhng cm d cng nh m mu DBHB ca cc th lc th ch.
154
KT LUN Sinh vin l b phn thanh nin y tim nng, i din cho tr tu v lng tm ca dn tc trong tng lai. Dn tc ta c tr nn v vang snh vai vi cc cng quc trn th gii c hay khng, ph thuc khng nh s n lc hc tp, phn u ca h, trong c hc tp LLCT. Gio dc LLCT cho sinh vin l dy cho h cch ng x hi ho vi t nhin v x hi, c phng php t duy v hot ng thc tin khoa hc; gip cho h ho n thin nhn cch v nng cao l tng cch mng. Chnh v vy, gio dc LLCT tr thnh nhim v quan trng khng th thiu c trong cc trng i hc nc ta hin nay. Trong nhng nm qua, nh s n lc ca cc cp, cc ngnh, gio d c LLCT cho sinh vin Vit Nam thu c nhng thnh qu ng khch l. N gp phn hnh thnh th gii quan, phng php lun ng n, xy dng l tng cch mng trong sng, to ng lc tinh thn cho sinh vin. K t qu l: i a s sinh vin tch cc trau di phng php lun nhn thc, hon thin nhn cch, nng cao o c cch mng sn sng tham gia vo cng cuc xy dng v bo v T quc Vit nam XHCN. c bit, n gip cho sinh vin tip thu tt hn tinh hoa vn ho ca nhn loi; hc tp v ng dng c hiu qu nhng tin b khoa hc v cng ngh tin tin; thc hin tt qu trnh hi nhp v giao lu quc t. Tuy nhin, gio dc LLCT vn cn nhiu bt cp. l: ni dung, chng trnh, gio trnh, phng php, hnh thc, phng tin gio dc chm i mi, cha theo kp trnh pht trin v yu cu x hi. Ni dung chng trnh cha ch ng mc n chc nng th gii quan v phng php lun; cha cp nht kp thi nhng thnh tu mi nht ca khoa hc hin i; l lun cha thc s gn vi thc tin, cng nh cha c chng trnh tht s ph hp vi sinh vin cc trng khc nhau, cc ngnh hc khc nhau. Hnh thc, phng tin gio dc LLCT cn n iu, ngho nn, lc hu thiu hp dn... Mt s ging vin, bo co vin phm cht, nng lc, trnh hn ch; phng php cha c i mi... do , t gy hng th cho sinh vin trong hc tp LLCT. V th c khng t sinh vin hc i ph, hc cho qua chuyn mt cch bt c d; ln lp ct im danh, thi c th tm cch chy cht qua cu ... V h 155
qu tt yu l gio dc LLCT cha c nh chng ta mong mun, k vng. Gio dc LLCT nc ta hin nay t trong mt khng gian m vi nhiu nhn t tc ng theo nhiu chiu hng c c tch cc v hn ch, thun li v kh khn, c hi v thch thc an xen nhau. V vy, vic nghin cu nh gi ng thc trng, ch ra cc nguyn nhn v tm ra cc gii php nhm pht huy mt thnh cng, khc phc mt hn ch l yu cu rt cp bch hin nay. Qua nghin cu, ti h thng ho c s l lun cho vic nng cao cht lng gio dc LLCT cho sinh vin v tin hnh iu tra, kho st thc trng gio dc LLCT mt s trng i hc H Ni. Qua thy rng, kt qu v hn ch ca gio dc LLCT cho sinh vin hin nay c c nguyn nhn khch quan v ch quan. Nhm tc gi xut mt s phng hng v gii php c bn nhm nng cao cht lng cng tc gio dc LLCT cho sinh vin Vit Nam hin nay. Phng hng l: nng cao nhn thc ca cc ch th gio dc v vai tr gio dc LLCT v s cn thit i mi gio dc LLCT cho sinh vin; kin tr i mi cng tc gio dc LLCT trong cc trng i hc theo hng tinh gn nhng phi m bo nng cao cht lng; kt hp gio dc LLCT vi trang b kin thc v k nng chuyn mn, nghip v cho sinh vin; tng cng trang b phng php lun cho sinh vin; kt hp gio dc LLCT vi khi dy thc t gio dc; tng cng s phi hp cc ch th gio dc tc ng ng b, cng chiu n sinh vin. Trn c s , cn thc hin ng b 5 gii php ch yu sau y: Mt l, nng cao cht lng i ng cn b ging dy LLCT trong cc trng i hc; Hai l, i mi chng trnh, gio trnh, ni dung gio dc LLCT; Ba l, i mi phng php; a dng ho phng tin, hnh thc gio dc LLCT; Bn l, xy dng mi trng gio dc (gia nh, nh trng, x hi) vn minh, tin b; Nm l, pht huy tnh tch cc, ch ng ca sinh vin i hc trong nhn thc, vn dng tri thc LLCT. Hy vng rng, nhng nghin cu ca chng ti s gp phn nh b nng cao cht lng gio dc LLCT cho sinh vin, lm cho n thc s c ch i vi o to ngun nhn lc cht lng cao thc hin mc tiu: Dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh v l tng c lp 156
dn tc gn lin vi CNXH trn t nc ta./.
157
TI LIU THAM KHO 1. Hong Anh, (2006). Gio dc l lun MLN vi vic h nh thnh v pht trin nhn cch sinh vin Vit Nam trong iu kin kinh t th trng hin nay, Lun n tin s Trit hc, Hc vin CTQG H Ch Minh. 2. Ban T tng - Vn ho Trung ng (2005), i m i mnh m hn na hnh thc, phng php tuyn truyn, gio dc, hc tp qun trit ngh quyt ca ng, Cng ty in Tin b, H Ni. 3. Ban T tng - Vn ho Trung ng, (2005), Nhn dng cc quan im sai tri, th ch, H Ni. 4. Ban T tng - Vn ho Trung ng (2007), Ti liu bi dng LLCT (dng cho ng vin mi), Nxb. CTQG, H ni. 5. GS.TS. Hong Ch Bo (2005), Tm hiu phng php H Ch Minh, Nxb LLCT, H Ni. 6. Nguyn Duy Bc (Ch bin) (2004), Mt s vn l lun v thc tin v dy v hc mn MLN v TTHCM trong trng i hc, Nxb. CTQG, H Ni. 7. TS. Nguyn Lng Bng (2008), Gio dc thc chnh tr cho sinh vin trong bi cnh Vit Nam hi nhp quc t, Tp ch LLCT, (s 12). 8. B Gio dc v o to (2002), K yu hi tho khoa hc i mi ging dy, hc tp mn Trit hc MLN trong cc trng i hc ton quc, H Ni. 9. B Gio dc v o to (2007), Cng vn s 83/BGDT - H&SH Hng dn thc hin chng trnh cc mn khoa h c MLN, TTHCM trnh H, C, H Ni. 10. B Gio dc v o to (2007), K yu hi tho khoa hc Gim ti, nng cao cht lng dy v hc cc mn khoa hc MLN, TTHCM (trong cc trng i hc, cao ng), H Ni. 11. B Gio dc v o to (2008), Quyt nh s 52/2008/QBGDT v Ban hnh chng trnh cc mn LLCT trnh i hc, cao ng dung cho sinh vin khi khng chuyn ngnh MLN, TTHCM , H Ni. 158
12. Bun Pht Xu Ly Vng Xc (1994), Nng cao trnh t duy l lun cho cn b ng vin ng nhn dn cch mng Lo trong giai on hin nay, Lun n Tin s trit hc, Hc vin CTQG H Ch Minh. 13. Cc cn b, Ban Tuyn hun Trung ng ng Cng sn Trung quc (2005), Cng tc tuyn truyn t tng trong thi k mi, Nxb CTQG, H Ni. 14. Trn Th Anh o (2008), Cng tc t tng v vn o to cn b lm cng tc t tng, Nxb CTQG, H Ni. 15. Trn Th Anh o (2009), Cng tc t tng trong s nghip cng nghip ho, hin i ho t nc, Nxb CTQG, H Ni. 16. ng Cng sn Vit Nam (1993), Vn kin Hi ngh ln th t Ban Chp hnh Trung ng kha VII, Nxb CTQG, H Ni. 17. ng Cng sn Vit Nam (1997), Vn kin Hi ngh ln th 2 Ban Chp hnh Trung ng kha VIII, Nxb CTQG, H Ni. 18. ng Cng sn Vit Nam (1998), Vn kin Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh Trung ng kha VIII, Nxb CTQG, H Ni. 19. ng Cng sn Vit Nam, (2001), Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX, Nxb CTQG, H Ni. 20. ng Cng sn Vit Nam (2002), Vn kin Hi ngh ln th Nm Ban Chp hnh Trung ng kha IX, Nxb CTQG, H Ni. 21. ng Cng sn Vit Nam (2006), Vn kin i hi i biu ton qu c ln th X, Nxb CTQG, H Ni. 22. ng Cng sn Vit Nam (2007), Vn kin Hi ngh ln th Nm Ban Chp hnh Trung ng kha X, Nxb CTQG, H Ni. 23. ng Cng sn Vit Nam (2008), Vn kin Hi ngh ln th By Ban Chp hnh Trung ng kha X, Nxb CTQG, H N i . 24. Ph m Minh Hc (ch bin) (2007), Pht trin vn ho con ngi v ngun nhn lc cho thi k CNH,HH t nc, Nxb CTQG, H Ni. 25. Lng Khc Hiu (ch bin), (2008), Nguyn l cng tc t tng, Tp 1 v 2, Nxb CTQG, H Ni. 159
26. Hc vin Bo ch v Tuyn truyn (2007), Cng tc ng trong sinh vin Hc vin Bo ch v Tuyn truyn, K yu hi tho khoa hc, H Ni. 27. Th.S. Nguyn nh Hng (2003) - iu tra x hi hc v li sng ca sinh vin hin nay, HQG thnh ph H Ch Minh. 28. Nguyn Ngc Hi, Phm Minh Hng (2005), Vn i mi phng php ging dy trng i hc, Tp ch Gio dc, (s 20). 29. Trn Th Hu (2008), Nng cao nng lc th gii quan khoa hc cho sinh vin trng i hc Hng c - Thanh Ha hin nay, Lun vn Thc s Khoa hc Chnh tr, Hc vin Bo ch v Tuyn truyn. 30. TS. on Th Minh Oanh ch nhim (2008), Xy dng thc t gio dc cho sinh vin HQGHN hin nay, ti cp HQGHN, H Ni. 31. PGS,TS. Nguyn Cng Khanh (ch nhim) (2008), Cc hot ng c bn ca sinh vin, ti cp B, i hc S phm H Ni. 32. Khm Phn Mun Chm My Xay (2008), Nng cao nng lc gio dc LLCT trng chnh tr tnh Bo Ly Khm Xay nc Cng ha Dn ch Nhn dn Lo hin nay, Lun vn Thc s Khoa hc Chnh tr, Hc vin Bo ch v Tuyn truyn. 33. Trn Th Tng Lm (2008), Gio dc vn ha hc ng cho sinh vin trng i hc Cng nghip hin nay, Lun vn Thc s Khoa hc Chnh tr, Hc vin Bo ch v Tuyn truyn. 34. V.I. Lnin (1980), Ton tp, Tp 21, Nxb Tin b, Mt-xc-va. 35. V.I. Lnin (1981), Ton tp, Tp 29, Nxb Tin b, Mt-xc-va. 36. GS, TSKH. Bnh Tin Long (2008), Nng cao cht lng, hiu qu cng tc t tng cho hc sinh, sinh vin trong giai on hin nay: Thc trng v gii php, K yu Hi tho khoa hc Ban Tuyn gio Trung ng . 37. Nguyn Th Luyn (2005), Vn gio dc th gii quan duy vt bin chng cho sinh vin cc trng i hc, cao ng H Ni
160
hin nay, Lun vn thc s trit hc, Hc vin CTQG H Ch Minh, H Ni. 38. C. Mc - Ph. ngghen (1995), Ton tp, Tp 3, Nxb CTQG, H Ni. 39. C. Mc - Ph. ngghen (1995), Ton tp, Tp 4, Nxb CTQG, H Ni. 40. H Ch Minh (2000), V cng tc t tng vn ho, Nxb CTQG, H Ni. 41. H Ch Minh (2007), V cng tc gio dc LLCT, Nxb CTQG, H Ni. 42. Hi sinh vin Vit Nam (2003), Vn kin i hi i biu ton quc Hi sinh vin Vit Nam ln th 7, Nxb. Thanh nin, H Ni. 43. Edgar Morin (2008), By tri thc tt yu cho nn gio dc tng lai, Nxb. Tri thc, H Ni. 44. Mt s vn v CNMLN trong thi i ngy nay (1996), Nxb CTQG, H Ni. 45. Nguyn Ch M - L Ngc Tng (1996), Nhng yu cu c bn i vi ngi ging vin ging dy l lun MLN, Tp ch Nghin cu l lun, (s 6). 46. S.A. Na-i-ra-svi-li (1984), Tm l hc tuyn truyn, Nxb Thng tin l lun, H Ni. 47. L Hu Ngha (2005), u tranh ph phn cc quan im sai tri, th ch - mt nhim v quan trng v cp bch hin nay, Tp ch Cng sn, (s 15). 48. Ung Tn Nghin (2003), Ba phng php lun trong nghin cu vn Trung Quc ho trit hc mcxt, Tp ch Trit hc Trung Quc, (s12). 49. V Hu Ngon (2008), Nng cao cht lng v hiu qu cng tc t tng trong giai on hin nay, Tp ch LLCT, (s 12). 50. Phn vin Bo ch v Tuyn truyn (2004), Phng php dy - hc, kim tra, nh gi cc mn khoa hc x hi v nhn vn, Nxb LLCT, H Ni. 51. Nguyn ng Quang (2007), Dy v hc mn TTHCM theo phng php tch cc, Nxb CTQG, H Ni.
161
52. o Duy Qut (2006), i mi ton din, nng cao cht lng hiu qu cng tc gio d c LLCT trong tnh hnh mi, Tp ch T tng Vn ho, (s 6). 53. T Huy Ra (2006), Nng cao cht lng, hiu qu cng tc t tng trong giai on pht trin mi, Tp ch T tng - Vn ho, (s 6). 54. PGS. S Mt Thong Sm Pha Nt (2007), Vai tr ca ngi thy trong iu kin mi, Tp ch LLCT - Hnh chnh Lo, (s 6). 55. Tng Th Tm (2008), Vn dng phng php dy - hc tch cc vo ging dy LLCT trong cc trng cao ng Thi Nguyn hin nay, Lun vn Thc s Khoa hc Chnh tr, Hc vin Bo ch v Tuyn truyn. 56. GS.TS. Mch Quang Thng (2008), Phng php o to, bi dng cn b v LLCT theo quan im ca H Ch Minh, Tp ch Tuyn gio, (s 11). 57. H u Th - o Duy Qut (ch bin) (1999), Tip tc i mi, nng cao cht lng v hiu qu cng tc t tng - vn ho trong tnh hnh mi, Nxb CTQG, H Ni. 58. TS. Tra Ln Nhia Pao H (2005), Mi nm vi s pht trin ca Hc vin Chnh tr v Hnh chnh Quc gia Lo, Tp ch LLCT - Hnh chnh Lo, (s 1). 59. Vin Khoa hc x hi nhn vn qun s (2005), DBHB v u tranh chng din bin ho bnh, Nxb. Qun i nhn dn, H Ni. 60. Xu-r-ni-tren-c (ch bin) (1982), Hot ng t tng ca ng Cng sn Lin X, Nxb Thng tin l lun, H Ni. 61. ThS. Dng Trung (ch nhim) (2007), thc chnh tr ca sinh vin cc trng i hc v cao ng trn a bn H Ni, ti Hc vin CTQG H Ch Minh, m s GNV.07- 47.
162
S phiu: PHIU TRNG CU KIN

Chng ti t chc cuc trng cu kin ny nh m tm ra gii php nng cao cht lng dy v h c cc mn l lun chnh tr bc i hc, gp phn o to i ng tr thc p ng yu cu thi k y mnh CNH, HH nc ta. Rt mong nhn c nhng kin chn thnh ca ng ch . Mi cu hi c nhiu phng n tr li, ng ch ch cn nh du () vo m mnh chn. Xin trn trng cm n ng ch !
Cu h i 1 : ng ch vui lng cho bit i iu v bn thn? 1. Gii tnh: a. Nam b. N 2. Nm sinh:........................ 3. ng ch tham gia ging dy l lu n chnh tr trong trng i hc c khong bao nhiu nm? a. < 5 nm b. 5-10 nm d. >20 nm c. 10-20 nm 4. Trnh chuyn mn ca ng ch hin nay l: a. C nhn b.Thc s c. Tin s d. PGS hoc GS Cu hi 2: ng ch thng dnh my gi mi ngy cho vic nghin cu, san ging phc v cho vic ging dy cc mn l lun chnh tr ? a.Di 1 gi b. 2-4 gi c. 4 gi tr ln d. Kh tr li Cu hi 3: ng ch nh gi nh th no v thi gian hc cc mn l lun chnh tr trong chng trnh o to i hc hin nay? Qu nhiu Nhiu Va t Cu hi 4: ng ch nh gi nh th no v dung lng kin thc cc mn l lun chnh tr trong chng trnh o to i hc hin nay? Qu nhiu Nhiu Va t Cu hi 5 : ng ch nh gi nh th no v kin thc cc mn l lun chnh tr trong chng trnh o to i hc hin nay? Rt b ch, thit thc t b ch, thit thc Khng b ch, thit thc Cu hi 6: Trong cc hnh thc nh gi kt qu hc tp l lun chnh tr sau, theo ng ch, hnh thc no t hiu qu cao (nh s theo th t t 1 n 5 vi mc hiu qu nht l s 1)? 1. Thi trc nghim 2. Thi t lun 3. Thi vn p 4. Vit tiu lun 5. Hnh thc khc (xin ghi r): Cu hi 7: ng ch nh gi kt qu gio dc l lun chnh tr cho sinh vin hin nay nhng ni dung di y nh th no?
Tt Kh Bnh thng Cha tt
1. Th gii quan khoa hc
2. Nhn sinh quan cch mng 3. o c cch mng 4. L tng cch mng 5. Nng lc t duy l lu n 6. Mc tham gia cc hat ng mang tnh nhn vn, tin b, khoa hc, sng to (tui tr lp nghip, hin mu nhn o, ma h xanh...) 7. Mc tham gia cc phong tro hnh ng cch mng (thanh nin tnh nguyn, tui tr gi nc...) Cu hi 8: Theo ng ch, kt qu gio dc l lun ca sinh vin hin nay l do nhng nguyn nhn no di y (c th chn nhiu phng n, trong xin ghi s 1 vo tng ng vi nguyn nhn ng ch cho l quan trng nht)? 1. S quan tm ca ng y, Ban gim c nh trng. 2. S quan tm, c gng ca cn b ging dy l lun chnh tr trong trng. 3. S n lc, c gng ca sinh vin. 4. S quan tm gia dc ca gia nh. 5. S phi hp gio dc ca cc t chc trong h thng chnh tr (ng, Cng on, Phng Cng tc chnh tr, o n thnh nin...). 6. S pht trin cng ngh thng tin v m rng giao lu hi nhp quc t. 7. Thnh tu ca hn 20 nm i mi. 8. S phc hi v pht trin ca Ch ngha x hi hin thc. 9. kin khc (xin ghi r):
Cu hi 9: Theo ng ch, nng cao cht lng gio dc l lun chnh tr cho sinh vin hin nay, cn phi lm nhng g (c th chn nhiu phng n, trong xin ghi s 1 vo tng ng vi ni dung ng ch cho l quan trng nht)? 1. Nng cao nhn thc ca cc ch th gio dc v tm quan trng ca cng tc gio dc l lun chnh tr cho sinh vin v tng cng phi hp trong cng tc ny. 2. Nng cao cht lng i ng cn b ging dy l lun chnh tr trong cc trng i hc. 3. i mi ni dung, chng trnh, phng php; a dng ho phng tin, hnh thc gio dc l lun chnh tr trong cc trng i hc. 4. Xy dng mi trng gio dc (gia nh, nh trng, x hi) vn minh, tin b. 5. Pht huy tnh tch cc, ch ng ca sinh vin i hc. 6. i mi cng tc kim tra, nh gi kt qu hc tp ca sinh vin. 7. kin khc (xin ghi r):
S phiu:
PHIU TRNG CU KIN

Vi mong mun tm ra gii php nng cao cht lng dy v hc cc mn l lu n chnh tr bc i hc, gp phn o to i ng tr thc p ng yu cu thi k y mnh CNH, HH nc ta, chng ti t chc cuc kho st v cng tc gio dc l lun chnh tr cho sinh vin cc trng i hc H Ni. Rt mong nhn c nhng kin chn thnh ca anh (ch). Mi cu hi c nhiu phng n tr li, anh (ch) ch cn nh du () vo m mnh chn. Xin chn thnh cm n!
Cu hi 1 : Anh (ch) vui lng cho bit i iu v bn thn: 1. Gii tnh: a. Nam b. N 2. Nm sinh:...................... 3. Anh (ch) ang hc nm th my: a. Nm 1 b. Nm 2 c. Nm 3 d. Nm 4 e. Nm 5 4. Anh (ch) hc trong trng i hc thuc khi: KH t nhin, kinh t, k thut Khoa hc XH&NV Cu hi 2: Anh (ch) nh gi nh th no v phm cht v nng lc i ng gio vin ging dy cc mn l lun chnh tr ca nh trng?
Tt Kh Bnh thng Cha tt
1. Mc nhit tnh, trch nhim trong ging dy v hng dn sinh vin hc tp 2. o c v li sng 3. Trnh chuyn mn v tri thc khoa hc 4 Mc truyn t bi ging d hiu, c m rng kin thc v lin h thc tin 5. Mc s dng phng php ging dy tch cc v phng tin hin i Cu hi 3 : Anh (ch) nh gi nh th no v ni dung, chng trnh cc mn l lun chnh tr trong trng i hc hin nay? Rt b ch, t b ch, Khng b ch, ph hp khng ph hp lm khng ph hp Cu hi 4: Theo anh (ch), trong cc phng php sau, phng php no mang li hiu qu gio dc l lun chnh tr tt (xin nh s theo th t t 1 n 6 vi mc tt nht l s 1)? 1. Thy c, tr ghi 2. Thy hng dn, tr ch ng t duy 3. Nu vn , pht huy tnh tch cc ca sinh vin 4. Tho lun nhm v t hc 5. S dng phng tin hin i trong ging dy 6. Phng php khc (xin ghi r):
Cu hi 5: Trong cc hnh thc nh gi kt qu hc tp l lun chnh tr sau, theo anh (ch), hnh thc no t hiu qu cao (nh s theo th t t 1 n 5 vi mc hiu qu nht l s 1)? 1. Thi trc nghim 2. Thi t lun 3. Thi vn p 4. Vit tiu lun 5. Hnh thc khc (xin ghi r): Cu hi 6: Kt qu hc tp trung bnh cc mn l lun chnh tr ca anh (ch) trng i hc xp loi: 1. Gii (8 im tr ln) 2.Kh (7 im) 3. Trung bnh (5-6 im) 4. Yu (di 5 im) Cu hi 7: Theo anh (ch), nguyn nhn ca nhng hn ch trong gio dc l lun chnh tr cho sinh vin hin nay l g (c th chn nhiu phng n)? 1. i ng cn b qun l, ging dy l lun chnh tr cn nhiu hn ch v nng lc v trnh chuyn mn. 2. Mt s cn b ging dy l lun chnh tr c biu hin suy thoi o c, li sng. 3. Chng trnh, ni dung, hnh thc, phng php, phng tin gio dc l lun chnh tr cn nhiu bt cp. 4. Kin thc cc mn l lun chnh tr kh khan, kh tip thu. 5. Phng thc kim tra, nh gi kt qu hc tp ca nh trng thiu khoa hc, cha cng bng. 6. ng c, thi hc tp ca mt b phn sinh vin cha ng n. 7. S bung lng qun l ca gia nh, nh trng v cc on th x hi i vi sinh vin. 8. m mu din bin ho bnh ca cc th lc th ch. 9. Tc ng mt tri ca kinh t th trng. 10. Nhng hn ch, khim khuyt ca ch ngha x hi hin thc ni chung, ca qu trnh i mi t nc ta ni ring. 11. kin khc (xin ghi r): Cu hi 8 : Theo anh (ch), ti liu, c s vt cht phc v cho vic hc tp l lun chnh tr ca nh trng hin nay nh th no? Rt y , hin i Tng i y , hin i Ngho nn, lc hu Cu hi 9 : Theo anh (ch), nng cao cht lng gio dc l lun chnh tr cho sinh vin hin nay cn phi lm nhng g (c th chn nhiu phng n, trong xin ghi s 1 vo tng ng vi ni dung anh (ch) cho l quan trng nht)? 1. Nng cao nhn thc ca cc ch th gio dc v tm quan trng ca cng tc gio dc l lun chnh tr cho sinh vin v tng cng phi hp trong cng tc ny. 2. Nng cao cht lng i ng cn b ging dy l lun chnh tr trong cc trng i hc. 3. i mi ni dung, chng trnh, phng php; a dng ho phng tin, hnh thc gio dc l lun chnh tr trong cc trng i hc. 4. Xy dng mi trng gio dc (gia nh, nh trng, x hi) vn minh, tin b. 5. Pht huy tnh tch cc, ch ng ca sinh vin i hc. 6. i mi cng tc kim tra, nh gi kt qu hc tp ca sinh vin. 7. kin khc (xin ghi r):
Ph lc 1 bng tng hp kt qu x l phiu sinh vin Tng s phiu: 2087 phiu trong : - Khi trng kinh t - k thut: i hc Cng nghip H Ni 300 phiu, i hc Thng mi 300 phiu, Hc vin K thut Qun s 450 phiu. - Khi trng x hi v nhn vn: i hc Quc gia H Ni 250 phiu, Hc vin Bo ch v Tuyn truyn 445 phiu, Hc vin Cnh st nhn dn 342 phiu. Cu 1. Tng s 2087 sinh vin trong - Tng s nam: 1428 SV (chim 68,4%); Tng s n: 659 SV (chim 31,6%). - Sinh vin nm th nht: 504 SV chim 24,1%. - Sinh vin nm th hai: 931 SV chim 44,6%. - Sinh vin nm th ba: 245 SV chim 11,7%. - Sinh vin nm th t: 311 SV chim 14,9%. - Sinh vin nm th nm: 96 SV chim 4,6%. - Sinh vin thuc khi trng KHTN, kinh t, k thut l 1075 SV chim 51,5%. - Sinh vin thuc khi trng KHXH v nhn vn l 1012 SV chim 48,5%. Cu 2: nh gi v phm cht v nng lc i ng gio vin ging dy cc mn l lun chnh tr ca nh trng
nh gi v phm cht v nng lc i ng gio vin ging dy cc mn l lun chnh tr ca nh trng 1. Mc nhit tnh, trch nhim trong ging dy v hng dn sinh vin hc tp 2. o c v li sng 3. Trnh chuyn mn v tri thc khoa hc 4. Mc truyn t bi ging d hiu, c m rng kin thc v lin h thc tin 26,5 45,2 25,1 3,2 100 48,0 62,6 49,9 36,4 26,7 40,5 14,9 9,9 9,0 0,7 0,8 0,6 100 100 100 Mc Tt (%) Kh (%)
Bnh thng
(%)
Cha Tng tt (%) (%)
5. Mc s dng phng php ging dy tch cc v phng tin hin i 15,5 35,5 37,1 11,9 100
Cu 3: nh gi v ni dung chng trnh cc mn l lun chnh tr trong trng i hc hin nay nh gi Rt b ch, ph hp t b ch, khng ph hp lm Khng b ch, khng ph hp Tng Cu 4: Phng php gio dc l lun chnh tr mang li hiu qu Phng php 1.Thy c, tr ghi 2.Thy hng dn, tr ch ng t duy 3. Nu vn , pht huy tnh tch cc ca sinh vin 4. Tho lun nhm v t hc 5. S dng phng tin hin i trong ging dy 6. Phng php khc % 59 65,5 62,5 59,7 58,6 7,7 % 59,6 38,0 2,4 100
Cu 5: Hnh thc nh gi kt qu hc tp l lun chnh tr t hiu qu cao Hnh thc 1. Thi trc nghim 2. Thi t lun 3. Thi vn p 4. Vit tiu lun 5. Hnh thc khc % 65,3 60,6 61,7 56,8 4,6
Cu 6: Kt qu hc tp trung bnh cc mn l lun chnh tr ca sinh vin Kt qu hc tp 1. Gii (8 im tr nn) 2. Kh (7 im) % 17,7 50,7
3. Trung bnh (5-6 im) 4. Yu (di 5 im)
30,9 0,7
Cu 7: Nguyn nhn ca nhng hn ch trong gio dc l lun chnh tr trong sinh vin hin nay Nguyn nhn 1. i ng cn b qun l, ging dy l lun chnh tr cn nhiu hn ch v nng lc v trnh chuyn mn 2. Mt s cn b ging dy l lun chnh tr c biu hin suy thoi o c li sng 3. Chng trnh, ni dung, hnh thc, phng php, phng tin gio dc l lun chnh tr cn nhiu bt cp 4. Kin thc cc mn l lun chnh tr kh khan, kh tip thu 5. Phng thc kim tra, nh gi kt qu hoc tp ca nh trng thiu khoa hc, cha cng bng 6. ng c, thi hc tp ca mt b phn sinh vin cha ng n 7. S bung lng qun l ca gia nh, nh trng v cc on th x hi i vi sinh vin 8. m mu, din bin ho bnh ca cc th lc th ch 9. Tc ng mt tri ca kinh t th trng 10. Nhng hn ch, khim khuyt ca x hi hin thc ni chung, ca qu trnh i mi t nc ta ni ring 11. kin khc % 22,5 15,1 48,3 43,1 21,2 57,3 12,1 12,6 26,0 17,0 2,3
Cu 8: Ti liu, c s vt cht phc v cho vic hc tp l lun chnh tr ca nh trng hin nay Ti liu c s vt cht 1. Rt y , hin i 2. Tng i y , hin i 3. Ngho nn, lc hu 3 % 4,1 60,1 35,8
Tng
100
Cu 9: Gii php nng cao cht lng gio dc l lun chnh tr cho sinh vin hin nay Gii php 1. Nng cao nhn thc ca cc ch th gio dc v tm quan trng ca cng tc gio dc l lun chnh tr cho sinh vin v tng cng phi hp trong cng tc ny 2. Nng cao cht lng i ng cn b ging dy l lun chnh tr trong cc trng i hc 3. i mi ni dung, chng trnh, phng php, a dng ho phng tin, hnh thc gio dc l lun chnh tr trong cc trng i hc 4. Xy dng mi trng gio dc (gia nh, nh trng, x hi) vn minh, tin b 5. Pht huy tnh tch cc ch ng ca sinh vin i hc 6. i mi cng tc kim tra, nh gi kt qu hc tp ca sinh vin 7. kin khc %
43,6
44,0
58,8
35,4 51,7 34,2 2,3
Ph lc 2 bng tng hp kt qu x l phiu GING VIN
Tng s phiu: 156 phiu Cu 1. Tng s 156 ging vin trong - Tng s nam: 92 (chim 59%) - Tng s n: 64 (chim 41%). Cu 1.1: Thi gian tham gia ging dy l lun chnh tr ca ging vin Thi gian ging dy < 5 nm 5 - 10 nm 10 - 20 nm >20 nm Tng Cu 1.2: Trnh chuyn mn ca ging vin Trnh chuyn mn C nhn Thc s Tin s PGS hoc GS Tng Cu 2: Thi gian dnh cho vic nghin cu, son bi ca ging vin Thi gian < 1gi 2 4 gi 4 gi tr ln Kh tr li Tng % 5,1 49,4 31,4 14,1 100 % 25,6 51,9 20,6 1,9 100 % 28,8 25 23,7 22,5 100
Cu 3: nh gi v thi gian hc cc mn l lun chnh tr trong chng trnh o to i hc hin nay Thi gian Qu nhiu Nhiu Va t Tng % 0 39,1 48,1 12,8 100
Cu 4: nh gi v dung lng kin thc cc mn l lun chnh tr trong chng trnh o to i hc hin nay nh gi Qu nhiu Nhiu Va t Tng % 5,8 39,1 46,1 9,0 100
Cu 5: nh gi v kin thc cc mn l lun chnh tr trong chng trnh o to i hc hin nay Kin thc Rt b ch, thit thc t b ch, thit thc Khng b ch, thit thc Tng % 44,9 51,9 3,2 100
Cu 6: Hnh thc nh gi kt qu hc tp l lun chnh tr t hiu qu cao Hnh thc nh gi Thi trc nghim Thi t lun Thi vn p Vit tiu lun Hnh thc khc 6 % 53,8 60,3 69,9 45,5 7,1
Cu 7: nh gi kt qu gio dc l lun chnh tr cho sinh vin

Mc Ni dung nh gi Tt (%) 27,6 15,4 17,9 18,6 17,9 Kh (%) 38,5 35,9 39,1 30,8 40,4 Bnh thng (%) 25,6 41,0 37,2 42,3 30,8 Cha tt (%) 8,3 7,7 5,8 8,3 10,9 Tng (%) 100 100 100 100 100
1. Th gii quan khoa hc 2. Nhn sinh quan cch mng 3. o c cch mng 4. L tng cch mng 5. Nng lc t duy l lun
6. Mc tham gia cc hot ng mang tnh nhn vn, tin b, khoa hc, 21,8 sng to (tui tr lp nghip, hin mu nhn o, ma h xanh...) 7. Mc tham gia cc phong tro hnh ng cch mng (thanh nin tnh 19,9 nguyn, tui tr gi nc...)
44,9
31,4
1,9
100
44,9
31,4
3,8
100
Cu 8: Nguyn nhn dn n kt qu gio dc l lun chnh tr ca SV hin nay

Nguyn nhn S quan tm ca ng u, Ban gim c nh trng S quan tm, c gng ca cn b ging dy l lun chnh tr trong trng S n lc, c gng ca sinh vin S quan tm gio dc ca gia nh S phi hp gio dc ca cc t chc trong h thng chnh tr (ng, Cng on, Phng cng tc chnh tr, o n thanh nin) S pht trin cng ngh thng tin v m rng giao lu hi nhp quc t Thnh tu ca hn 20 nm i mi S phc hi v pht trin ca ch ngha x hi hin thc kin khc 62,2 54,5 49,4 0 % 70,5 84,6 69,2 51,3 60,3
Cu 9: Gii php nng cao cht lng gio dc chnh tr cho sinh vin hin nay Gii php %
1.Nng cao nhn thc ca cc ch th gio dc v tm quan trng ca cng tc gio dc chnh tr cho sinh vin v tng cng phi hp 69,2 trong cng tc ny 2.Nng cao cht lng cn b ging dy l lun chnh tr trong cc 82,1 trng i hc 3.i mi ni dung, chng trnh, phng php, a dng ho phng tin, hnh thc gio dc l lun chnh tr trong cc trng 78,2 i hoc 4.Xy dng mi trng gio dc (gia nh, nh trng, x hi) vn minh, tin b 5. Pht huy tnh tch cc, ch ng ca sinh vin i hc 6 .i mi cng tc kim tra, nh gi kt qu hc tp ca sinh vin 7. kin khc 58,3 71,8 62,2 0,6
Ph lc 3 BNG TNG HP KT QU X L PHIU SINH VIN (Khi khng chuyn ngnh Mc - Lnin v t tng H Ch Minh)
Tng s 1642 phiu trong : Sinh vin nm th nht 432 phiu. Sinh vin nm th 2 l 747 phiu. Sinh vin nm th 3 l 156 phiu. Sinh vin nm th 4 l 221 phiu. Sinh vin nm th 5 l 96 phiu. Bng 1.1: nh gi v phm cht v nng lc i ng gio vin ging dy cc mn LLCT ca sinh vin tng nm
Sinh vin nm th 1 nh gi Mc nhit tnh, trch nhim trong ging dy v hng dn sinh vin hc tp tt (%) Kh (%) BT (%) Cha tt (%) tt (%) o c v li sng Kh (%) BT (%) Cha tt (%) tt (%) Trnh chuyn mn v tri thc khoa hc Kh (%) BT (%) Cha tt (%) Mc truyn t bi ging d hiu, c m rng kin thc v lin h thc tin Mc s dng phng php ging dy tch cc v phng tin hin i tt (%) Kh (%) BT (%) Cha tt (%) tt (%) Kh (%) BT (%) Cha tt (%) 42,1 39,6 17,1 1,2 68,1 20,1 9,7 0,9 44 42,4 12,7 0,9 23,6 41,2 29,6 5,6 8,6 31,1 37,3 23,2 50,3 36 13 0,7 61,1 28,2 9,5 0,5 54,2 39,1 6,2 0,5 29,5 45 23,3 2,2 20,3 36,8 35 7,9 62 28 1 0 66,7 25,6 7,1 0,6 63,5 28,8 7,7 0 31,4 50,6 17,3 0,7 17,9 34 39,7 8,3 56 32 11 0 55 33,2 11,4 0,4 54 38,9 7,1 0 33,2 49,8 16,1 1 13,7 41,2 37 8,1 56,3 29,2 12,4 2,1 52,1 36,5 9,4 2,1 53,1 37,5 83,3 1,1 32,3 52,1 14,6 1 17,7 28,1 46,9 7,3 2 3 4 5
Bng 1.2: nh gi v phm cht v nng lc i ng gio vin ging dy cc mn LLCT theo sinh vin hc chng trnh mi (sinh vin nm 1+2) v theo sinh vin hc chng trnh c (sinh vin nm 3+4+5)
SV nm th 1+2 nh gi (%) Tt (%) Kh (%) BT (%) Cha tt (%) Tng (%) Tt (%) Kh (%) o c v li sng BT (%) Cha tt (%) Tng (%) Tt (%) Kh (%) Trnh chuyn mn v tri thc BT (%) khoa hc Cha tt (%) Tng (%) Tt (%) Kh (%) Mc truyn t bi ging d hiu, c m rng kin thc v lin BT (%) h thc tin Cha tt (%) Tng (%) Tt (%) Kh (%) Mc s dng phng php ging dy tch cc v phng tin BT (%) hin i Cha tt (%) Tng (%) Mc nhit tnh trch nhim trong ging dy v hng dn sinh vin hc tp 47,6 37,0 14,5 0,9 100 64,3 25,4 9,6 0,67 100 50,5 40,3 8,6 0,6 100 27,5 43,6 25,5 3,4 100 16,0 34,7 35,8 13,5 100 58,4 30,0 11,2 0,44 100 58,3 31,3 9,5 0,9 100 57,1 35,2 7,5 0,2 100 32,4 50,5 16,2 0,9 100 16 36,1 39,9 8,0 100 3+4+5
Bng 2.1 : nh gi v ni dung, chng trnh cc mn l lun chnh tr theo sinh vin 2 khi trng KHTN, kinh t, k thut v Khoa hc XH&NV
nh gi v ni dung, chng trnh Khi trng KHTN, kinh t, k thut Khoa hc XH&NV Rt b ch, ph hp (%) 55 66,5 t b ch, ph hp (%) 42 32,2 khng b ch, ph hp (%) 3 1,3 100 100 Tng
10
Bng 2.2. nh gi v ni dung, chng trnh cc mn l lun chnh tr theo sinh vin tng nm Sinh vin nm th nh gi Rt b ch t b ch Khng b ch 1 67,1 31 1,9 2 62,2 33,8 4 3 57,1 41,6 1,3 4 54,5 43,6 1,9 5 49 49 2
Bng 2.3: nh gi v ni dung, chng trnh cc mn l lun chnh tr theo chng trnh mi (sinh vin nm 1+2) v theo chng trnh c (sinh vin nm 3+4+5) SV nm th 1+2 nh gi (%) Rt b ch t b ch Khng b ch Tng 60,9 36,6 2,5 100 3+4+5 54,2 44,1 1,7 100
Bng 3.1: K t qu hc tp trung bnh cc mn LLCT theo tng nm Sinh vin nm th KQ hc tp Gii Kh TB Y u 1 9,5 43,4 41,7 3,5 2 15,2 47,5 35,1 1,2 3 19,2 55,8 25 0 4 23,4 57,8 13,3 3,5 5 33,5 47,9 13,5 0
Bng 3.2: K t qu hc tp trung bnh cc mn LLCT sinh vin hc chng trnh mi (sinh vin nm 1+2) v theo sinh vin hc chng trnh c (sinh vin nm 3+4+5) SV nm th Kt qu hc tp TB Gii Kh TB Y u Tng 11 1+2 13,7 47,8 37,6 0,9 100 3+4+5 27,8 55,2 16,8 0,2 100
Ph lc 4
BNG TNG HP KT QU X L PHIU SINH VIN (Khi chuyn ngnh Mc - Lnin v t tng H Ch Minh)
Tng s 445 phiu sinh vin ca Hc vin Bo ch v Tuyn truyn trong : Khoa Trit 88 phiu. Khoa Kinh t 112 phiu. Khoa Ch ngha x hi khoa hc 70 phiu. Khoa Lch s ng 100 phiu. Khoa T tng H Ch Minh 75 phiu. Cu 1. Tng s 445 sinh vin trong - Tng s nam: 101 sinh vin (chim 68,4%) - Tng s n: 344 sinh vin (chim 31,6%). Cu 2: nh gi v phm cht v nng lc i ng gio vin ging dy cc mn l lun chnh tr ca nh trng
nh gi v phm cht v nng lc i ng gio vin ging dy cc mn l lun chnh tr ca nh trng 1. Mc nhit tnh, trch nhim trong ging d y v hng dn sinh vin hc tp 2. o c v li sng 3. Trnh chuyn mn v tri thc khoa hc 4. Mc truyn t b i ging d hiu, c m rng kin thc v lin h thc tin 5. Mc s dng phng php ging dy tch cc v phng tin hin i Mc Tt (%) 39,1 62,7 41,6 17,8 13,7 Kh (%) 40,4 24,9 46,3 44 37,1 Bnh thng (%) 20,0 11,2 11,5 33,3 37,5 Cha tt (%) 0,4 1,1 0,7 4,9 11,7 Tng (%) 100 100 100 100 100
Cu 3: nh gi v ni dung chng trnh cc mn l lun chnh tr trong trng i hc hin nay nh gi Rt b ch, ph hp t b ch, khng ph hp lm Khng b ch, khng ph hp Tng % 61,6 35,7 2,7 100
12
Cu 4: Phng php gio dc l lun chnh tr mang li hiu qu Phng php 1.Thy c, tr ghi 2.Thy hng dn, tr ch ng t duy 3. Nu vn , pht huy tnh tch cc ca sinh vin 4. Tho lun nhm v t hc 5. S dng phng tin hin i trong ging dy 6. Phng php khc % 12,4 71,9 81,1 66,7 39,8 0
Cu 5: Hnh thc nh gi kt qu hc tp l lun chnh tr t hiu qu cao Hnh thc 1. Thi trc nghim 2. Thi t lun 3. Thi vn p 4. Vit tiu lun 5. Hnh thc khc % 43,4 58,4 57,3 43,1 0,9
Cu 6: Kt qu hc tp trung bnh cc mn l lun chnh tr ca sinh vin Kt qu hc tp 1. Gii (8 im tr nn) 2. Kh (7 im) 3. Trung bnh (5-6 im) 4. Yu (di 5 im) % 17,8 53,9 27,9 0,4
13
Cu 7: Nguyn nhn ca nhng hn ch trong gio dc l lun chnh tr trong sinh vin hin nay
Nguyn nhn 1. i ng cn b qun l, ging dy l lun chnh tr cn nhiu hn ch v nng lc v trnh chuyn mn 2. Mt s cn b ging dy l lun chnh tr c biu hin suy thoi o c li sng 3. Chng trnh, ni dung, h nh thc, phng php, phng tin gio dc l lun chnh tr cn nhiu bt cp 4. Kin thc cc mn l lun chnh tr kh khan, kh tip thu 5. Phng thc kim tra, nh gi kt qu hoc tp ca nh trng thiu khoa hc, cha cng bng 6. ng c, thi hc tp ca mt b phn sinh vin cha ng n 7. S bung lng qun l ca gia nh, nh trng v cc on th x hi i vi sinh vin 8. m mu, din bin ho bnh ca cc th lc th ch 9. Tc ng mt tri ca kinh t th trng 10. Nhng hn ch, khim khuyt ca x hi hin thc ni chung, ca qu trnh i mi t nc ta ni ring 11. kin khc % 29,9 9,0 60,0 64,5 37,1 58,7 10,8 19,1 24,5 18,9 0
Cu 8: Ti liu, c s vt cht phc v cho vic hc tp l lun chnh tr ca nh trng hin nay Ti liu c s vt cht 1. Rt y , hin i 2. Tng i y , hin i 3. Ngho nn, lc hu Tng % 2,5 64,9 32,6 100
14
Cu 9: Gii php nng cao cht lng gio dc l lun chnh tr cho sinh vin hin nay Gii php 1. Nng cao nhn thc ca cc ch th gio dc v tm quan trng ca cng tc gio dc l lun chnh tr cho sinh vin v tng cng phi hp trong cng tc ny 2. Nng cao cht lng i ng cn b ging dy l lun chnh tr trong cc trng i hc 3. i mi ni dung, chng trnh, phng php, a dng ho phng tin, hnh thc gio dc l lun chnh tr trong cc trng i hc 4. Xy dng mi trng gio dc (gia nh, nh trng, x hi) vn minh, tin b 5. Pht huy tnh tch cc ch ng ca sinh vin i hc 6. i mi cng tc kim tra, nh gi kt qu hc tp ca sinh vin 7. kin khc 0 65,8 39,8 33,9 81,8 53 % 52,8
15

Luận văn Giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên Việt Nam hiện nay

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Luận văn Giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên Việt Nam hiện nay

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Lun vn Gio dc l lun chnh tr cho sinh vin Vit Nam hin nay

H Ch Minh ton tp, tp 5, NXB CTQG, H Ni, tr.235.

H Ch Minh: Ton tp, tp 8, Nxb. CTQG, HN, 1996, tr.497.

H Ch Minh: Ton tp, tp 8, Nxb. CTQG, HN, 1996, tr.497.

Lut Gio dc, Nxb. CTQG, H, 2005, tr.30-31.

Chng trnh LLCT

Ch th Hnh thc Phng tin

Mi trng x hi khch quan S : H thng gio dc LLCT cho sinh vin 31

Lut Gio dc, Nxb CTQG, H, 2005, tr.9.

H Ch Minh ton tp, NXBCTQG, H.1996, tp 12, tr.554.

Tin s GS, PGS

Biu 1: Trnh chuyn mn ca ging vin LLCT

<5 nm 5-10 nm 10-20 nm >20 nm

2.5 36.6 60.9

Thy Thy Nu vn c, tr h- ng ghi dn, tr t- duy

Tho SD ki n lun ph- ng kh c nhm ti n hi n i

sinh vin n m 1 sinh vi n n m 2 sinh vin n m 3 sinh vin n m 4 sinh vi n n m 5

38.5 35.9 27.6 25.6

15.4 8.3 7.7

Th gii quan khoa hc Nhn sinh quan cch mng

39.1 30.8 17.9 18.6

o c cch mng L tng cch mng

H Ch Minh (1996) Ton tp, Nxb CTQG, H, tr.497.

S lt sinh S lt S ln vin sinh vin 138.189 408 14.280

Biu 10: nh gi v ni dung chng trnh (c) ca sinh vin nm th 3-4-5 91

PGS,TS. Nguyn Cng Khanh (2008), cc hot ng c bn ca sinh vin, ti cp B, i hc S phm H N i.

PGS,TS. Nguyn Cng Khanh (2008), cc hot ng c bn ca sinh vin, ti cp B, i hc S phm H N i.

ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi X (2006), Nxb CTQG, H Ni, tr.206207.

5.8 Qu nhiu Nhiu Va t

V.I.Lnin (1977), Ton tp, tp 45, Nxb Tin b, Mtxcva, tr.30.

HCM: ton tp, tp 8, Nxb CTQG, H, 1996, tr.499.

Khoa hc t nhinkinh t, k thut Khoa hc x hi v nhn vn

Biu 13: nh gi v ni dung chng trnh gio dc LLCT

H Ch Minh, ton tp, Tp 1, Nxb CTQG, H, 2000, 263.

dn tc gn lin vi CNXH trn t nc ta./.

S phiu: PHIU TRNG CU KIN

1. Th gii quan khoa hc

PHIU TRNG CU KIN

Cha Tng tt (%) (%)

3. Trung bnh (5-6 im) 4. Yu (di 5 im)

35,4 51,7 34,2 2,3

Ph lc 2 bng tng hp kt qu x l phiu GING VIN

Cu 7: nh gi kt qu gio dc l lun chnh tr cho sinh vin

Cu 8: Nguyn nhn dn n kt qu gio dc l lun chnh tr ca SV hin nay

You might also like