Bi Tiu Lun ti: S ng ngh ca c thc vt

Ging vin: Th.s Trn Phng Chi Nhm SV: ng Th Khnh Ha

ng Th Thanh Hin Phan Th Ha L Th Hoa Trng Vn Hip H Ngc Ln Trn Th Lnh L Khoa Cao Th Hin Nguyn Th Hin Nguyn Th Thanh Hng Phan Th Hng

Ni dung bi bo co
Gm cc phn sau: I. Gii thiu chung v s ng ngh ca thc vt. II. Phn loi s ng ngh ca thc vt. III. S ng ngh ca c. 1. Bn cht 2. Phn loi s ng ngh ca c 3. Cc bin php ph v s ng ngh ca c 4. Cc bin php ko di s ng ngh 5.Vai tr ca hoocmon i vi s ng ngh ca c 6. ng dng ca s ng ngh.

I. Gii thiu chung v s ng ngh ca thc vt

Trong i sng ca cy, c lc cy sinh trng nhanh, c lc cy sinh trng chm thm ch c lc cy ngng sinh trng v bc vo giai on ng ngh. Trng thi ng ngh l thi gian m hot tnh t bo gim nhiu nht, l mt trong cc phng thc cho php c th hay dng thc vt chng li c iu kin bt li ca mi trng.

Khi iu kin thun li, cy tr li trng thi hot ng: ny mm,ny chi, sinh trng pht trin ra hoa kt qu bnh thng.

 Trc khi bc vo trng thi ng, ngh, c th thc vt tch lu cht d tr cho php m khng nhng qua c trng thi khng dinh dng, khng tng hp m cn tr li trng thi hot ng khi c th. c bit l cc m hay c quan ang trng thi ng ngh c kh nng chng chu cao i vi mi trng bt li, gi rt hay qu nng, kh hn Tnh chng chu cao lun lun do hm lng nc trong cy rt thp cho php trnh c s tc hi ca bng gi v gim thiu s bin i cu trc t bo do tc ng ca nhit cao.

 Khi b mt nc thi nhng biu hin sng gim mnh: h hp, s to nhit rt thp, khng dinh dng, khng tng hp, khng sinh trng. Tuy nhin cc c th y khng cht v nu iu kin mi trng thay i thun li, chng c th tr li trng thi hot ng. S gim tm thi hot tnh nh vy c gi l trng thi ng, ngh. l trng thi sinh l binh thng, khng phi l bnh l v l qu trinh thun nghch. c trng thun nghch l im khc bit ca trng thi ng ngh vi tnh gi.

 Trong trng thi ng, ngh cc hot ng trao i cht v nhng bin i khc hu nh khng th thy c, hn ch mc thp nht nhu cu sn xut nng lng cn duy tri cu trc t bo.

II. Phn loi s ng ngh ca thc vt

Ngi ta phn thnh hai loi ng ngh da theo nguyn nhn gy nn ng ngh. a/ Trng thi ng ngh bt buc do iu kin ngoi cnh gy nn: Khi gp iu kin ngoi cnh khng thun li cho sinh trng th chng bc vo trng thi ng, ngh v khi no gp iu kin thun li chng li ny mm. Nhng nu ngm vo nc th chng c th ny mm ngay c.

 b/ Trng thi ng ngh th hai l s ng ngh su: Trng thi ny c ngha hn so vi trng thi ng bt buc. S ng ngh ny khng phi do nguyn nhn ngoi cnh m ch yu l cc nhn t ngoi ti v tri qua qu trnh lu i tr nn t tnh di truyn. V d : cc loi ht c v cng phi ng ngh rt lu mi c th ny mm c; c hnh, c ti khi thu hoch xong trng khng th ny mm c...

III. S ng ngh ca c
1. Bn cht: S ng ngh ca c c hiu l trng thi ngng hot ng trao i cht bi cc nguyn nhn bn ngoi hay bn trong. Khi ng c khng c kh nng ny mm ngay c khi iu kin mi trng thun li.

2. Phn loi s ng ngh ca c:

C 2 loi: Ng s cp Ng th cp a) S ng s cp: C khng c kh nng ny mm ngay c trong iu kin mi trng thun li do yu t bn ngoi sinh hay yu t ni sinh ti trong c v thng xy ra giai on cn trn cy hay giai on u sau thu hoch.

 -> Ng ni sinh: y l dng ng ph bin nht ca c, l c tnh di truyn ca c do cc yu t bn trong nh chn, cht iu ha sinh trng, qu trnh trao i cht cha hon thnh hoc khng ph hp cho ny mm.
-> S ng ngoi sinh: Do cc iu kin cn thit cho s ny mm ca mi trng bn ngoi khng ph hp nh nh sng, nhit , Khng kh, hoc do cu trc ca v dn n trng thi ng ngh.

 b) S ng th cp: C nhng yu t ngn cn s ny mm ca c khi thu hoch v trong iu kin mi trng ph hp cho ny mm. Ng th cp c th do cn bng cht kch thch v c ch sinh trng khng ph h p nh: nhit cao, sng hay ti khng ph hp, tha CO2...

3. Cc bin php ph v s ng ngh ca c

C nhiu bin php ph v s ng ngh ca c, ht nh: a) i vi ng ngoi sinh: +) Ph ng ca ht, c bng cch ph v hoc lm suy thoi v: - Mi hoc ch xt l k thut thng thng lm v v. - S dng nhit nng, lnh t ngt, nhng nhanh trong nc nng. - Dng kim m thng v ht, c - Phi ht,c di tn sut sng no lm bin i suy thoi v ht cho php nc v kh xm nhp vo v ht.

+) Ph v v bng ha cht: C th dng ha cht lm suy thoi v ht, c nh H2SO4 ang c s dng ph bin v hiu qu . Tuy nhin phng php ny c th gy ng c cho ngi s dng, i khi lm gi m sc ny mm v c th gy h hng ht. +) Ph v v ht, c bng enzyme: Dng enzyme chn lc phn hy v ht nh enzyme cellulose, Pectinase, phn hy v ht. - Hin nay phng php c dng ph bin v hiu qu hn c l dng hoocmon iu ha sinh trng ( v d nh GA, k c cc cht v c nh axit nitric, sunphuric.).

 b) i vi ng ni sinh: - Ngm nc: cc ht,c ng do c ch thm thu cn thay i v chuyn i ngun c ch nh ngm ht trong nc pha long hoc ha tan cht c ch hoc chuyn i thnh cht trung gian xung quanh ht,c. - Phng php suy thoi lp vv lm mt kh nng c ch trn v: ta c th ph ng bng cch: + Bc v. + Chm chch, mi + Ngm trong acid H2SO4

 - Ph ng bng nhit :ph s ng ngh bng x l nng kh hoc l hp, cng c th dng nc nng. - Ph ng bng nh sng: Cng nh sng, di bc sng, quang chu k c nh hng n s ny mm ca c,ht ng sinh l. - Ngoi ra cn c mt s bin php khc nh lp, tch phi...

4. Cc bin php ko di s ng ngh

ko di s ng ngh ca c trong qu trnh bo qun chng ta phi ch n cc iu kin nh nhit , nh sng, m, iu kin v oxy khng kh c bit l vic s dng cc cht iu ha sinh trng, in hnh nh axt abxixic (ABA), este ca ru etylic,

5.Vai tr ca hoocmon i vi s ng ngh ca c

a. Khi nim hoocmon thc vt : Hoocmon thc vt (HMTV) hay phytohoocmon l cc cht hu c do bn thn cy tit ra c tc dng iu ha hot ng ca cy. HMTV c nhng c im chung sau: - L nhng hp cht hu c phn t lng thp c to ra mt ni nhng gy ra phn ng trong TB hoc m mt ni khc trong cy. - Vi nng thp nhng gy ra nhng bin i mnh m trong cy. - Trong cy, HMTV c vn chuyn theo mch g v mch libe.

a. Phn loi hoocmon

Ty theo mc biu hin tnh kch thch hay tnh c ch sinh trng, cc HMTV c chia thnh hai nhm: + Hoocmon kch thch + Hoocmon c ch sinh trng

b. Vai tr ca hoocmon trong s ng ngh ca ht, c. C vai tr trong vic quyt nh s ng ngh ca ht, c m trong vai tr ca cc cht c ch sinh trng l rt quan trng Trong ht v c ang ng ngh,chng tch lu mt hm lng rt cao cht c ch sinh trng m ch yu l axt abxixic (ABA), v ng thi hm lng cc cht kch thch sinh trng ch yu l GA gim n mc ti thiu, khin cho phi ht khng th sinh trng c. Nh vy, s cn bng gia ABA / GA lch sang ABA. Ht, c ny s cn ng ngh n chng no hm lng ABA trong chng gim xung mc cho php chng sinh trng c th mi ny mm.

B1. Gii thiu v axit abxixic (ABA) ABA l mt cht c ch sinh trng kh mnh c pht hin vo nm 1966. ABA c tng hp hu ht cc c quan r, l, hoa, qu, cnhng ch yu l c quan sinh sn. ABA c tch ly nhiu trong cc c quan ang ng ngh, c quan d tr, c quan sp rng S tch ly ABA s km hm qu trnh trao i cht, gim st cc hot ng sinh l v c th chuyn cy vo trng thi ng ngh su.

 - Cc bin php lm gim ABA: + X l lnh v bo qun lnh c tc dng gim hm lng ABA rt nhanh (gim 70 ht v 30% cho qu, c) v ht, c c th ny mm khi gieo. + S dng hoocmon i khng.

B2.Gii thiu v Giberilin(GA) - GA c tng hp trong l non, mt s c quan non ang sinh trng nh phi ht ang ny mm, qu non, r non... c vn chuyn trong cy theo h thng mch dn. - Vai tr sinh l ca GA: kch thch mnh m s sinh trng v chiu cao ca thn, chiu di ca cnh, r, s ko di ca lng cy ha tho nh nh hng kch thch c trng ca GA ln s dn theo chiu dc ca t bo. GA kch thch s ny mm ca ht, c, nn c tc dng c trng trong vic ph b trng thi ng ngh ca chng.V n c tc dng hot ha cc enzym thy phn trong c v ht xc tc cho phn ng bin i tinh bt thnh ng to thun li cho qu trnh ny mm.

C.iu chnh s ng ngh ca ht v c kch thch ny mm (ph ng), ngi ta x l GA. GA xm nhp vo c quan ang ng ngh s lm lch cn bng hocmon v pha GA thun li cho s ny mm. . Chng ta ngm ht, c (hoc phun) bng dung dch GA vi nng 2 - 5 ppm trong thi gian nht nh, sau m v m th c th lm cho ht, c ny mm c. Ngoi GA ngi ta cn s dng rt nhiu hp cht ho hc khc nhau ph ng k c cc cht v c nh axit nitric, sunphuric.

 Mun ko di thi gian ng ngh trong bo qun, ngi ta s dng cht c ch sinh trng. Chng hn mun bo qun khoai ty hoc hnh ti th c th s dng malein hidrazit vi nng 500 n 2500 ppm ko di thi gian ng ngh ca chng, chng tp c hnh ti.

6. ng dng s ng ngh ca c qu trong qun nng sn

1. ngha s ng ngh ca c qu + Vng nhit i nng m, ht khng mc mm ngay sau thu hoch gieo trng v mi (l cn thit + Ko di thi gian bo qun (c ht) + Bo v qu mng nc : khng c ht ny mm khi cn bn trong qu.

 Nh vy vic ko di s ng ngh ca c qu trong bo qun l rt cn thit thc hin vic ny ngi ta s dng vai tr ca cc hoocmon c tc dng c ch qu trnh sinh trng ca qu c. Nh trnh by trn cht c ch sinh trng thc vt ni chung v qu c ni ring l axit abxixic(ABA)

+ iu chnh s ng ngh. Trong c quan ang ng ngh, hm lng ABA tng gp 10 ln so vi c quan dinh dng nn c ch qu trnh ny mm. S ng ngh ko di n khi no hm lng ABA trong gim n mc ti thiu. + x l lnh v bo qun lnh c tc dng gim hm lng ABA rt nhanh (gim 70% cho ht v 30% cho qu, c) v ht, c c th ny mm khi gieo.

+ Mun ko di thi gian ng ngh trong bo qun, ngi ta s dng cht c ch sinh trng. + Chng hn mun bo qun khoai ty hoc hnh ti th c th s dng malein hidrazit vi nng 500 n 2500 ppm ko di thi gian ng ngh ca chng, chng tp c hnh ti.

+ ngoi ra, ko di k ng ngh ca khoai ty ngi ta thng s dng cht c ch s ny mm nh MH (malein hydrazit) hoc NENA (methyl este ca anpha = NAA). + Phun MH vi liww lng 2,5 kg/ha cho khoai ty trc thu hoch 12 - 15 ngy s lm gim s hao ht trong bo qun ( 8 thng). Lng hao ht ch bng 1/2 so vi i chng khng x l. + Trong bo qun hnh ti, chng tp, chng ny mm ngi ta c th x l MH vi nng 500 -2500 ppm.

- Kt lun li,bin php km hm ny mm, ny chi( ko di thi gian bo qun): + Khoai ty: x l Ete metylic ca NAA, chiu tia 60Co, tng cng ABA. + cc loi ht ni chung: t0 thp, kh. + cc loi c ni chung cng nn bo qun ni kh thong km hm s ny mm ca c

Gii thiu chung v s ng ngh

The End !!!!! Cm n s quan tm theo di ca c v cc bn!

5:16:55 AM

Giao an Van 7, Le Van Binh