Che Pham Dieu Hoa Sinh Truong

L£ V¡N TRI
Hái - §¸p
vÒ
ÇC CHÕ PHÈM
§IÒU HßA SINH TR¦ëNG
T¡NG N¡NG SUÊT C¢Y TRåNG
NHµ XUÊT B¶N N¤NG NGHIÖP

Hµ Néi - 1997
L£ V¡N TRI
- Phã tiÕn sÜ khoa häc
- Çn bé nghiªn cøu,ViÖn C«ng nghÖ sinh häc,Trung t©m Khoa häc tù nhiªn vµ
C«ng nghÖ quèc gia
- Gi¸m ®èc xÝ nghiÖp Liªn doanh khoa häc vµ s¶n xuÊt FITOHOOCMON
2
LêI T¸C GI¶
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y viÖc nghiªn cøu s¶n xuÊt ph©n bãn l¸ vµ chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt
c©y trång ®ang ph¸t triÓn m¹nh. §· xuÊt hiÖn nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt t¹i çc ViÖn vµ çc Trung
t©m nghiªn cøu, çc tr−êng ®¹i häc, çc c¬ quan, xÝ nghiÖp cïng nhiÒu c¬ së t− nh©n. Ch−a
kÓ ®Õn nh÷ng chÕ phÈm ®−îc nhËp theo nhiÒu con ®−êng kh«ng chÝnh thøc kh¸c.
HiÖn nay, ë n−íc ta ch−a cã mét c¬ quan nµo ®øng ra kiÓm tra, ®¸nh gi¸, cho phÐp hoÆc ®×nh
chØ l−u hµnh çc lo¹i s¶n phÈm míi trªn. Do vËy, rÊt nhiÒu mÆt hµng tr«i næi trªn thÞ tr−êng
l¹i tr«ng chê vµo sù ®¸nh gi¸ cña ng−êi tiªu dïng.
Víi mong muèn cung cÊp nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n vÒ lÜnh vùc ph©n bãn l¸ vµ çc chÕ phÈm
t¨ng n¨ng suÊt c©y trång cho nh÷ng ng−êi quan t©m, trùc tiÕp sö dông trong s¶n xuÊt n«ng
nghiÖp, chóng t«i ®· biªn so¹n cuèn s¸ch nµy. D−íi h×nh thøc "Hái - §¸p", chóng t«i cè g¾ng
b¸m s¸t nh÷ng vÊn ®Ò mµ ng−êi s¶n xuÊt th−êng th¾c m¾c trong qu¸ tr×nh chóng t«i chØ ®¹o
triÓn khai øng dông ë nhiÒu ®Þa ph−¬ng.
Hy väng sÏ nhËn ®−îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp cña b¹n ®äc, ®Æc biÖt lµ cña çc b¹n ®ang tham
gia chØ ®¹o vµ trùc tiÕp s¶n xuÊt. Mäi ý kiÕn ®ãng gãp cña çc b¹n sÏ lµ nguån t− liÖu míi bæ
sung vµ hoµn thiÖn cho lÇn xuÊt b¶n sau ®−îc tèt h¬n.
Mäi ý kiÕn ®ãng gãp xin göi vÒ ®Þa chØ: Nhµ XuÊt b¶n N«ng NghiÖp, D14, Ph−¬ng Mai, §èng
§a, Hµ Néi
Chóng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n
3
Môc lôc
LêI T¸C GI¶ ..........................................................................................................................3
1. Hái: ChÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng lµ g×? ...................................................................................7
2- Hái: H·y nãi vai trß cña çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng cho c©y trång? ................................7
3- Hái: Çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng bæ sung cho c©y lÊy tõ ®©u? ..........................................8
4- Hái: Cã bao nhiªu çch cung cÊp chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng cho c©y trång? ........................8
5- Hái: T¹i sao ph¶i bæ sung chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng cho c©y trång?. ...................................9
6- Hái: ¶nh h−ëng cña chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng lªn n¨ng suÊt vµ
chÊt l−îng n«ng s¶n nh− thÕ nµo? ........................................................................................10
7- Hái: Çc vi l−îng cÇn cung cÊp cho c©y lµ nh÷ng chÊt g×?
Nh÷ng chÊt ®ã c©y lÊy ë ®©u? ..............................................................................................10
8- Hái: §Êt trång ViÖt Nam cã thiÕu vi l−îng kh«ng?.............................................................11
9- Hái: Vi l−îng ¶nh h−ëng lªn c©y trång nh− thÕ nµo............................................................11
10- Hái: Cã bao nhiªu çch bãn vi l−îng cho c©y? Çc ph−¬ng ph¸p bãn trªn thÕ giíi?........12
11- Hái: N¨ng suÊt vµ chÊt l−îng n«ng s¶n cã thay ®æi g× khi bãn vi l−îng cho c©y? ............12
12 - Hái: ý nghÜa cña çc nguyªn tè vi l−îng trong thùc tiÔn n«ng nghiÖp lµ g×? ...................12
13 - Hái: Qu¸ tr×nh ph©n bè vµ di chuyÓn vi l−îng trong c©y nh− thÕ nµo? ............................13
14 - Hái: H·y ph©n biÖt ph©n bãn vµo gèc vµ ph©n bãn lªn l¸ cho c©y? .................................13
15 - Hái: L¸ c©y hÊp thô ph©n bãn qua l¸ nh− thÕ nµo?...........................................................14
16 - Hái: Çc yÕu tè ngo¹i c¶nh cã ¶nh h−ëng g× tíi viÖc bãn ph©n qua l¸? ...........................14
17- Hái: Nguyªn t¾c s¶n xuÊt ph©n bãn qua l¸ nh− thÕ nµo?...................................................14
18 - Hái: Çc chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång cã ph¶i lµ ph©n bãn qua l¸ kh«ng?............15
19- Hái: §Ó bãn cho tõng c©y trång ph¶i cã tõng lo¹i ph©n bãn qua l¸ kh¸c nhau
cã ®óng kh«ng? .................................................................................................................15
20- Hái: T×nh h×nh s¶n xuÊt çc chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång ë trªn thÕ giíi vµ ë
n−íc ta nh− thÕ nµo? Dïng lo¹i chÕ phÈm cña h·ng nµo lµ tèt nhÊt? ................................16
21- Hái: Çch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña chÕ phÈm nh− thÕ nµo lµ ®óng? ....................................16
4
22- Hái: Dïng çc chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång cã g©y ®éc cho ng−êi vµ
c©y trång kh«ng?................................................................................................................17
23- Hái: Nh÷ng ®iÒu cÇn chó ý khi sö dông çc chÕ phÈm phun lªn l¸ lµ g×? .........................18
24- Hái: H·y nãi quy tr×nh trång lóa ®¹t n¨ng suÊt cao khi sö dông çc
chÕ phÈm ®iÒu hoµ sinh tr−ëng?………………………………………………………….18
25- Hái: Khi c©y lóa bÞ nghÑt rÔ (kho¸c ¸o t¬i) th× ph¶i dïng chÕ phÈm g×? ...........................19
26- Hái: Cã nªn phun chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt lóa ë giai ®o¹n c©y lóa chuÈn bÞ
lµm ®ßng kh«ng?................................................................................................................20
27- Hái: T¹i sao ph¶i phun chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt lóa vµo giai ®o¹n cã ®ßng giµ?.............20
28- Hái: ChÊt l−îng gièng lóa vµ h¹t g¹o cã g× thay ®æi khi phun chÕ phÈm t¨ng
n¨ng suÊt lóa?.....................................................................................................................21
29- Hái: HiÖn t−îng ngñ nghØ cña h¹t vµ cñ lµ g×? ..................................................................21
30- Hái: Muèn dïng h¹t lóa t−¬i lµm gièng th× ph¶i xö lý nh− thÕ nµo?................................22
31- Hái: H¹t ®· qua giai ®o¹n ngñ tr−íc khi gieo cã cÇn ng©m h¹t vµo chÕ phÈm
kÝch thÝch nÈy mÇm kh«ng? T¹i sao?.................................................................................22
32- Hái: §Ó t¨ng kh¶ n¨ng ®Ëu hoa, ®Ëu qu¶ ph¶i lµm g×? ......................................................23
33- Hái: Gi¶i thÝch hiÖn t−îng ra hoa qu¶ çch n¨m cña c©y lÊy qu¶ vµ
biÖn ph¸p h¹n chÕ?.............................................................................................................24
34- Hái: Muèn cho c©y sím cho qu¶ ph¶i lµm g×? .................................................................24
35- Hái: Cã thÓ lµm qu¶ trªn c©y chËm chÝn ®Ó kÐo dµi thêi gian thu ho¹ch ®−îc kh«ng?.....25
36 - Hái: Çc c©y trång lÊy qu¶ nh− cµ chua, cµ tÝm, d−a chuét, d−a lª...
muèn cã n¨ng suÊt cao ph¶i dïng chÕ phÈm g×?...............................................................25
37- Hái: Dïng chÕ phÈm cã 2,4D ®Ó nhóng chïm hoa vµ phun lªn c©y lÊy qu¶
cã ®−îc kh«ng? ..................................................................................................................26
38- Hái: Muèn t¹o qu¶ kh«ng h¹t cã ®−îc kh«ng?..................................................................26
39- Hái: Cã thÓ lµm cho qu¶ chÝn ®ång ®Òu ®−îc kh«ng'' Cho vÝ dô? .....................................27
40- Hái: §Ó cã n¨ng suÊt ®Ëu t−¬ng cao th× cÇn dïng chÕ phÈm g×?
Nãi râ çch sö dông vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ? ..........................................................................27
41- Hái: §Ó cho n¨ng suÊt l¹c t¨ng th× cÇn dïng chÕ phÈm g×?
Nãi râ çch sö dông vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. ...........................................................................29
42- Hái: ChÕ phÈm T¨ng n¨ng suÊt l¹c cã ¶nh h−ëng tíi gièng vµ
chÊt l−îng h¹t l¹c kh«ng? ..................................................................................................29
43- Hái: Trång d−a chuét muèn cã hoa çi nhiÒu trªn c©y th× ph¶i lµm g×?............................29
5
44- Hái: Muèn cho c©y rau lÊy l¸ ph¸t triÓn tèt th× nªn dïng chÕ phÈm g×?............................30
45- Hái: C©y b¾p c¶i, xµ l¸ch muèn cuén chÆt th× dïng chÕ phÈm lóc nµo lµ ®óng nhÊt?.......31
46- Hái: Vµo thêi ®iÓm chÝnh vô cã nªn dïng chÕ phÈm
t¨ng n¨ng suÊt cho c©y rau kh«ng? ....................................................................................31
47 - Hái: Muèn ph¸ ngñ cñ khoai t©y míi thu ho¹ch ®Ó lµm gièng
th× ph¶i lµm nh− thÕ nµo? ..................................................................................................31
48- Hái: Muèn khoai t©y gièng trong kho b¶o qu¶n kh«ng bÞ n¶y mÇm ph¶i lµm thÕ nµo?....32
49- Hái: HiÖn nay ë n−íc ta ®· s¶n xuÊt ®−îc chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt
cho c©y lÊy cñ ch−a? Khi sö dông cÇn chó ý g×? ...............................................................32
50- Hái: H·y nãi nh÷ng chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt cho c©y ng« vµ
çch dïng ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt? ......................................................................................33
51- Hái: §Ó cho qu¶ cµ phª chÝn tËp trung vµ t¨ng n¨ng suÊt th× cÇn dïng
nh÷ng chÕ phÈm g×? Nãi râ çch sö dông vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ? .........................................33
52- Hái: Cã chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt cho c©y chÌ kh«ng?
Nãi râ çch sö dông vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ? ..........................................................................34
53- Hái: Muèn cho døa chÝn ®ång ®Òu vµ thu ho¹ch tr¸i vô th× ph¶i lµm thÕ nµo? .................35
54- Hái: §Ó cho c©y hoa, c©y c¶nh cã chÕ phÈm g× kh«ng? ....................................................35
55- Hái: Cã mét sè c©y trång cÇn lµm cho chËm ph¸t triÓn th× ph¶i dïng chÕ phÈm g×? ........36
56- Hái: Lµm sao ®Ó çc c©y hoa (cóc, hång, cÈm ch−íng, th−îc d−îc...)
ra hoa nhiÒu vµ ®Ñp?...........................................................................................................36
57- Hái: Muèn cã hoa loa kÌn tr¸i vô ®−îc kh«ng? Nãi râ çch lµm? ....................................37
58- Hái: B¶o qu¶n hoa t−¬i l©u b»ng çch nµo?.......................................................................38
59- Hái: §iÒu kiÖn ®Ó chiÕt gi©m cµnh tèt nhÊt lµ g×? .............................................................38
60- Hái: Çc chÊt diÒu hßa sinh tr−ëng nµo dïng trong c«ng t¸c nh©n gièng c©y
b»ng ph−¬ng ph¸p gi©m, chiÕt cµnh? H·y nãi ph−¬ng ph¸p xö lý?...................................39
TµI LIÖU THAM KH¶O .....................................................................................................40
6
1. Hái: ChÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng lµ g×?
§¸p: Çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng néi bµo thùc vËt cßn gäi lµ phytohormon. §©y lµ nh÷ng
s¶n phÈm b×nh th−êng cña qu¸ tr×nh sèng ë thùc vËt ®−îc tham gia vµo ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh
trao ®æi chÊt vµ çc qu¸ tr×nh h×nh thµnh míi çc c¬ quan ë tÊt c¶ çc giai ®o¹n sinh tr−ëng,
ph¸t triÓn cña c©y. Nh÷ng phytohormon hiÖn nay ®−îc biÕt nhiÒu nhÊt lµ auxin, gibberellin,
sitocinin, axit absizic vµ etylen.
§iÒu l−u ý lµ trong qu¸ tr×nh sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña c©y ®· cã mÆt cïng lóc nhiÒu
phytohormon kh¸c nhau, nh−ng víi nh÷ng tû lÖ rÊt kh¸c nhau.
§Æc ®iÓm quan träng cña çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng thùc vËt nµy lµ: víi mét hµm l−îng rÊt
Ýt ®· cã kh¶ n¨ng g©y nªn t¸c ®éng lµm thay ®æi nh÷ng ®Æc tr−ng vÒ h×nh th¸i sinh lý cña thùc
vËt vµ chóng cã thÓ di chuyÓn trong c©y ®−îc.
2- Hái: H·y nãi vai trß cña çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng cho c©y trång?
§¸p: Çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng ®ãng vai trß rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn
sinh tr−ëng, ph¸t triÓn cña c©y. Nãi çch kh¸c, hÇu nh− tÊt c¶ çc qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c©y
®Òu cã sù tham gia cña çc chÊt ®iÒu hoµ sinh tr−ëng. Tïy thuéc vµo tõng lo¹i chÊt ®iÒu hßa
sinh tr−ëng mµ chóng cã thÓ tham gia vµo çc qu¸ tr×nh c¬ b¶n nh−:
- §iÒu khiÓn çc qu¸ tr×nh ra l¸, ph¸t chåi, t¨ng tr−ëng chiÒu cao vµ ®−êng kÝnh th©n
c©y.
- §iÒu khiÓn qu¸ tr×nh ra hoa, ®Ëu qu¶ chÝnh vô vµ tr¸i vô.
- §iÒu khiÓn qu¸ tr×nh ra rÔ cho c©y, cµnh gi©m, cµnh chiÕt.
- §iÒu khiÓn qu¸ tr×nh b¶o qu¶n hoa, qu¶ trªn c©y vµ trong kho.
- §iÒu khiÓn qu¸ tr×nh giµ cña çc bé phËn cña c©y.
7
§Ó nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña tõng chÊt, ng−êi ta cã thÓ phun trùc tiÕp lªn tõng bé phËn cña
c©y trång çc chÊt riªng biÖt ë çc nång ®é kh¸c nhau.
3- Hái: Çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng bæ sung cho c©y lÊy tõ ®©u?
§¸p: HiÖn nay cã ba con ®−êng thu nhËn çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng: ChiÕt xuÊt tõ thùc
vËt, b»ng con ®−êng lªn men vi sinh vËt, vµ b»ng con ®−êng tæng hîp hãa häc.
+ Con ®−êng chiÕt xuÊt tõ thùc vËt:
Çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng ®Òu cã mÆt trong çc bé phËn cña c©y trång, nh−ng chóng ë
nång ®é rÊt thÊp, do vËy b»ng con ®−êng chiÕt xuÊt tõ thùc vËt th× hiÖu suÊt thu håi thÊp, dÉn
tíi gi¸ thµnh cao. V× vËy, trong thùc tÕ nÕu chÊt nµo cã thÓ thu nhËn ®−îc b»ng con ®−êng
hãa häc hoÆc vi sinh vËt th× kh«ng bao giê l¹i thu nhËn b»ng ph−¬ng ph¸p chiÕt xuÊt tõ thùc
vËt.
+ Thu nhËn b»ng con ®−êng lªn men vi sinh vËt:

ChÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng næi tiÕng vµ mang l¹i nhiÒu øng dông nhÊt lµ gibberellin ®· ®−îc
thu nhËn b»ng con ®−êng nµy. B»ng nh÷ng kü thuËt lªn men, çc nhµ khoa häc ®· nu«i cÊy
nÊm Fusarium moniliforme.
Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÊm Fusarium moniliforme ®· tæng hîp ®−îc chÊt kÝch thÝch sinh
tr−ëng gibberellin vµ tiÕt vµo m«i tr−êng lªn men. B»ng kü thuËt t¸ch chiÕt, gibberellin ®·
®−îc t¸ch khái dÞch nu«i cÊy vµ kÕt tinh d−íi d¹ng tinh thÓ mµu tr¾ng. ë ViÖt Nam,
gibberellin còng ®· ®−îc thu nhËn b»ng con ®−êng nµy t¹i ViÖn C«ng nghÖ sinh häc thuéc
Trung t©m KHTN vµ CNQG. Gibberellin thu nhËn ®−îc b»ng con ®−êng lªn men vi sinh vËt
®ang ®−îc øng dông réng ë ViÖt Nam.
+ Thu nhËn b»ng con ®−êng hãa häc:
Cã nhiÒu chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng ®−îc s¶n xuÊt b»ng con ®−êng hãa häc nh− nhãm chÊt
auxin, etylen... §©y lµ con ®−êng s¶n xuÊt kinh tÕ nhÊt. HiÖn nay ë n−íc ta thu nhËn çc chÊt
nh− auxin, etylen b»ng con ®−êng hãa häc ®ang ®−îc tiÕn hµnh phæ biÕn ë mét sè ViÖn vµ
çc Trung t©m hãa häc.
4- Hái: Cã bao nhiªu çch cung cÊp chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng cho c©y
trång?
§¸p: ChÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng ®−îc ®−a vµo c©y trång d−íi çc h×nh thøc: phun lªn c©y;
ng©m cñ, cµnh vµo dung dÞch; b«i lªn c©y; tiªm trùc tiÕp lªn c©y. Tïy theo môc ®Ých vµ yªu
cÇu mµ ng−êi øng dông çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng cã thÓ sö dông mét trong çc ph−¬ng
ph¸p trªn, hoÆc cã thÓ cïng sö dông vµi ph−¬ng ph¸p cho cïng mét ®èi t−îng nghiªn cøu vµ
s¶n xuÊt.
1. Phun lªn c©y: Dïng ®Ó phun cho çc c©y trång lÊy l¸, hoa, qu¶ vµ th©n. Nång ®é phun
®−îc tÝnh b»ng mg/lÝt. Tïy tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña c©y mµ cã nång ®é phun thÝch hîp.
Trong mét ®êi c©y cã thÓ phun nhiÒu lÇn. Khi phun chó ý ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh (xem c©u 16,
23) ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ hÊp thô cña c©y.
2. Ng©m cñ, cµnh vµo dung dÞch: §Ó t¨ng thêi gian tiÕp xóc vµ kh¶ n¨ng hÊp thu, ng−êi ta cã
thÓ ng©m çc cñ vµ cµnh vµo dung ®Þch cã chøa chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng cã çc nång ®é
8
thÝch hîp. Tr−êng hîp nµy dïng ®Ó kÝch thÝch n¶y mÇm, ph¸ ngñ mét sè cñ vµ h¹t, nh©n
nhanh çc gièng c©y b»ng ph−¬ng ph¸p gi©m cµnh ®Ó kÝch thÝch cµnh gi©m nhanh ra rÔ.
3- B«i lªn c©y: Khi hai ph−¬ng ph¸p trªn kh«ng thùc hiÖn ®−îc th× ng−êi ta dïng ph−¬ng
ph¸p b«i trùc tiÕp dung dÞch cã nång ®é ®Ëm ®Æc h¬n lªn c©y. ChÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng cã
thÓ ®−îc nhµo trén víi çc chÊt mang kh¸c nhau (vÝ dô nh− cao lanh...) thµnh mét chÊt dÎo ®Ó
®¾p lªn c©y. Tr−êng hîp nµy th−êng dïng ®Ó chiÕt çc cµnh c©y gièng, t¹o cho cµnh chiÕt
nhanh ra rÔ.
4- Tiªm trùc tiÕp lªn c©y: Ph−¬ng ph¸p nµy chñ yÕu dïng trong c«ng t¸c nghiªn cøu øng
dông. VÝ dô, tiªm th¼ng vµo chåi, vµo m¾t ngñ cña cñ hoÆc vµo th©n c©y (qua tõng ®èt,
lãng...), qua ®ã x¸c ®Þnh hiÖu øng cña tõng chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng ë çc nång ®é kh¸c
nhau lªn ®èi t−îng nghiªn cøu.
5- Hái: T¹i sao ph¶i bæ sung chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng cho c©y trång?
§¸p: Çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng ®−îc tæng hîp vµ tÝch lòy trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña
c©y. Khi h¹t gÆp ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ nhiÖt ®é, ®é Èm, oxy... çc qu¸ tr×nh sinh hãa trong
h¹t b¾t ®Çu ®−îc tiÕn hµnh, ®Æc biÖt lµ çc qu¸ tr×nh tæng hîp çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng
nh− gibberellin, auxin, Sitocinin... Trong thùc tÕ kh«ng ph¶i lóc nµo c©y còng ph¸t triÓn trong
®iÒu kiÖn tèi −u, mµ ng−îc l¹i lu«n lu«n n»m trong t×nh tr¹ng bÊt lîi. VÝ dô vÒ c©y lóa: ng©m
ñ h¹t thãc trong thêi tiÕt l¹nh, khi thiÕu gièng th× ph¶i dïng thãc t−¬i cã giai ®o¹n ngñ nghØ
s©u khã nÈy mÇm, trªn nh÷ng vïng ®Êt chua mÆn lóa bi nghÑt rÔ kh«ng ph¸t triÓn ®−îc, ®Õn
thêi kú ph¸t ®ßng th× lóa bÞ nghÑn ®ßng kh«ng træ b«ng ®−îc... Cho c©y hoa: ®Õn tÕt ©m lÞch
®µo kh«ng në hoa hoÆc në ré sím tr−íc tÕt. Cho c©y qu¶: n¨m cã qu¶ n¨m kh«ng cã qu¶, c©y
ra qu¶ nhiÒu nh−ng ®Ëu qu¶ Ýt... tÊt c¶ nh÷ng trë ng¹i trªn ®· lµm cho c©y trång ph¸t triÓn
kÐm, n¨ng suÊt c©y trång thÊp vµ chÊt l−îng n«ng s¶n bÞ gi¶m. §Ó gi¶i quyÕt ®−îc nh÷ng khã
kh¨n trªn, trong nhiÒu n¨m qua çc nhµ khoa häc ®· nghiªn cøu qu¸ tr×nh biÕn ®éng, tÝch lòy
çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña c©y, biÕt ®−îc nh÷ng ph¸t
triÓn bÊt th−êng cña c©y lµ do chÊt nµo g©y nªn ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong
9
viÖc bæ sung çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng t−¬ng øng cho c©y, nh»m cho c©y ph¸t triÓn b×nh
th−êng hoÆc ®iÒu khiÓn ph¸t triÓn theo h−íng mong muèn cña con ng−êi.
6- Hái: ¶nh h−ëng cña chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng lªn n¨ng suÊt vµ chÊt
l−îng n«ng s¶n nh− thÕ nµo?
§¸p: Çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng cã kh¶ n¨ng ®iÒu hßa sinh tr−ëng ph¸t triÓn c©y vµ dÉn
tíi t¨ng n¨ng suÊt c©y trång. Tïy theo môc ®Ých thu ho¹ch lµ thu ho¹ch l¸, hoa, qu¶, th©n hay
rÔ mµ ng−êi ta ph¶i sö dông tïy chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng riªng biÖt hoÆc hçn hîp chóng.
Nh×n chung khi phun chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng lªn c©y trång vµo ®óng giai ®o¹n th× cã thÓ
cho n¨ng suÊt t¨ng trung b×nh tõ 10 - 15%, nhiÒu tr−êng hîp t¨ng cao h¬n, tõ 15 - 50%. N¨ng
suÊt ®−îc t¨ng lªn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn canh t¸c nh−: ph©n bãn, n−íc vµ gièng
c©y.
VÝ dô:
- Phun gibberellin cho c©y nho cã thÓ t¨ng n¨ng suÊt tõ 20% tíi 100%, nh−ng phun cho
çc c©y rau lÊy l¸ th× n¨ng suÊt kh«ng v−ît qu¸ 30% cho mçi løa h¸i.
- Phun gibberellin hoÆc α-NAA cho c©y ®Ëu t−¬ng vµo thêi kú tr−íc khi ra hoa vµ ra hoa
ré ®· lµm cho c©y ph¸t triÓn tèt, t¨ng sè l−îng l¸ trªn c©y, t¨ng sè l−îng vµ kÝch th−íc
nèt sÇn ë rÔ vµ t¨ng n¨ng suÊt ®Ëu tõ 15 tíi 17%.
- §èi víi c©y l¹c khi phun gibberellin, α-NAA vµ β-NOA cã thÓ cho n¨ng suÊt t¨ng tõ 8
- 15% so víi ®èi chøng.
Khi sö dông riªng chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng ®Ó phun cho c©y trång th× n¨ng suÊt ®−îc t¨ng
lªn, nh− trªn ®· tr×nh bµy, nh−ng riªng vÒ chÊt l−îng n«ng s¶n th× cã vÊn ®Ò. Khi phun ë
nång ®é thÊp, n¨ng suÊt t¨ng thÊp, chÊt l−îng ®¶m b¶o. Khi phun ë nång ®é cao, n¨ng suÊt
t¨ng nhanh nh−ng chÊt l−îng l¹i gi¶m (gi¶m nång ®é ®−êng, vitamin, t¨ng kh¶ n¨ng tÝch
n−íc, v.v...). V× thÕ trong thùc tiÔn s¶n xuÊt kh«ng nªn dïng riªng rÏ chÊt ®iÒu hßa sinh
tr−ëng ®Ó phun cho c©y, ®Æc biÖt ë nång ®é cao nh»m t¨ng sinh khèi mµ quªn mÊt chÊt l−îng.
Trong çc chÕ phÈm cÇn ®−a thªm çc thµnh phÇn vi l−îng vµ N.P.K vµo ®Ó ®¶m b¶o chÊt
l−îng n«ng s¶n.
7- Hái: Çc vi l−îng cÇn cung cÊp cho c©y lµ nh÷ng chÊt g×? Nh÷ng chÊt ®ã
c©y lÊy ë ®©u?
§¸p: Trong çc c¬ thÓ ®éng vËt vµ thùc vËt chøa hÇu hÕt çc nguyªn tè hãa häc ®· biÕt.
Ngµy nay ng−êi ta ®· t×m thÊy trong c©y cã chøa 74 nguyªn tè hãa häc, 11 nguyªn tè trong sè
®ã lµ çc nguyªn tè ®a l−îng nh− cacbon, hydro, oxy, nit¬, l−u huúnh, ph«tpho, canxi, magiª,
kali, natri vµ nguyªn tè silic ®· chiÕm tíi 99,95% chÊt sèng, cßn trªn 60 nguyªn tè cßn l¹i gäi
lµ nguyªn tè vi l−îng - chØ chiÕm cã 0,05%. NhiÒu nguyªn tè vi l−îng dÉu chøa trong c¬ thÓ
®éng, thùc vËt mét l−îng v« cïng nhá nh−ng ®ãng vai trß sinh lý cùc kú quan träng. Nh− çc
dÉn liÖu khoa häc ®· cho thÊy çc nguyªn tè vi l−îng quan träng nh− bo, mangan, molipden,
®ång... chøa trong c©y chØ tÝnh b»ng phÇn ngh×n hay thËm chÝ b»ng phÇn v¹n cña phÇn tr¨m.
Çc chÊt nµy c©y trång nhËn tõ ®Êt, ph©n bãn, n−íc vµ kh«ng khÝ.
10
8- Hái: §Êt trång ViÖt Nam cã thiÕu vi l−îng kh«ng?
§¸p: B»ng çc ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch quang phæ ph¸t x¹, TrÇn Quang Ng·i vµ céng sù ®·
ph¸t hiÖn ®−îc çc nguyªn tè vi l−îng sau ®©y cã trong çc c¶nh quan chñ yÕu (®Êt, ®¸, n−íc,
c©y) ë ViÖt Nam: Ba, Mn, Co, Cr, V, Ti, Ni, Cu, Pb, Zn, Y, Ga, Zr. Riªng B vµ Mo lµ 2
nguyªn tè sinh lý quan träng, ®Æc biÖt ®èi víi c©y hä ®Ëu th× kh«ng ph¸t hiÖn thÊy. Ph¬ritlan
(Liªn X« cò) cho biÕt ®· ph©n tÝch 3000 mÉu ®Êt ViÖt Nam, trong ®ã chØ cã mét mÉu cã
molipden víi hµm l−îng tõ 1 ®Õn 3mg trong 1kg ®Êt.
Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu cã thÓ thÊy r»ng Mo vµ B n»m trong kho¶ng nghÌo ®Õn rÊt nghÌo; cßn
Cu vµ Zn n»m trong kho¶ng nghÌo ®Õn trung b×nh nghÌo.
§Êt ViÖt Nam lu«n lu«n thiÕu vi l−îng, ®Æc biÖt lµ nh÷ng nguyªn tè quan träng. Hµng n¨m
chóng ta ®· kh«ng bæ sung vi l−îng vµo cho ®Êt trång nh− çc n−íc tiªn tiÕn th−êng lµm, mµ
cßn lÊy ®i khái ®Êt mét l−îng vi l−îng nhÊt ®Þnh th«ng qua viÖc thu l−îm n«ng s¶n trªn ®Êt
trång. Do vËy vi l−îng trong ®Êt ®· nghÌo l¹i cµng nghÌo thªm.
Con ®−êng duy nhÊt ®Ó gi÷ tr¹ng th¸i c©n b»ng vi l−îng cho ®Êt trång vµ ®¶m b¶o n¨ng suÊt
cho çc n¨m tiÕp sau lµ bãn vi l−îng th−êng xuyªn cho c©y trång. Do vËy, viÖc t¹o ra çc chÕ
phÈm cã çc hçn hîp vi l−îng kh¸c nhau ®Ó phun lªn c©y, nh»m bæ sung sù thiÕu hôt vi l−îng
cho c©y, h¹n chÕ sù tiªu hao vi l−îng cña ®Êt dÉn ®Õn t¨ng n¨ng suÊt c©y trång cho tõng vô
canh t¸c lµ viÖc lµm cã ý nghÜa kinh tÕ vµ ý nghÜa nh©n ®¹o ®èi víi çc thÕ hÖ con ch¸u chóng
ta sau nµy.
9- Hái: Vi l−îng ¶nh h−ëng lªn c©y trång nh− thÕ nµo?
§¸p: Tõ l©u ng−êi ta ®· chøng minh ®−îc r»ng c©y hoµn toµn kh«ng thÓ ph¸t triÓn b×nh
th−êng nÕu kh«ng cã çc nguyªn tè vi l−îng nh− bo, mangan, kÏm, ®ång, molipden; vµ ®èi
víi mét sè c©y cÇn c¶ nh«m vµ silic. Ng−êi ta ®· thõa nhËn çc nguyªn tè nµy lµ tuyÖt ®èi
cÇn thiÕt cho c©y; çc nguyªn tè ®ã ®−îc xem nh− lµ çc chÊt kÝch thÝch vµ çc ph©n chøa
chóng ®−îc gäi lµ çc lo¹i ph©n ''xóc t¸c'' hoÆc ph©n ''kÝch thÝch''. Chóng ®· thóc ®Èy sù ph¸t
triÓn cña thùc vËt.
Çc nghiªn cøu vÒ vai trß sinh häc cña tõng nguyªn tè vi l−îng riªng biÖt ®· chøng minh sù
thiÕu tõng nguyªn tè vi l−îng vµ ®a l−îng riªng biÖt trong ®Êt ®· g©y ra çc chøng bÖnh cho
thùc vËt, ®éng vËt vµ con ng−êi. Kh«ng chØ sù thiÕu, mµ sù d− thõa çc nguyªn tè vi l−îng ®·
thÓ hiÖn t¸c dông ®éc ngay c¶ ë çc liÒu l−îng nhá, ®©y cã thÓ lµ nguyªn nh©n cña çc bÖnh ë
thùc vËt, ®éng vËt vµ ng−êi.
Sù thiÕu çc nguyªn tè vi l−îng ë d¹ng dÔ tiªu trong ®Êt lµm gi¶m n¨ng suÊt cña c©y trång vµ
søc s¶n sinh cña ®éng vËt.
§Ó hiÓu vÊn ®Ò nµy s©u h¬n ®éc gi¶ cã thÓ t×m hiÓu qua t− liÖu ''Çch sö dông chÊt ®iÒu hßa
sinh tr−ëng vµ vi l−îng ®¹t hiÖu qu¶ cao''1.
1
Lª V¨n Tri, Nhµ xuÊt b¶n khoa häc kü thuËt, 1993
11
10- Hái: Cã bao nhiªu çch bãn vi l−îng cho c©y? Çc ph−¬ng ph¸p bãn
trªn thÕ giíi?
§¸p: Cã ba çch bãn vi l−îng cho c©y: Bãn vi l−îng vµo ®Êt trång, ng©m h¹t vµ cñ vµo vi
l−îng tr−íc khi gieo trång vµ phun vi l−îng lªn c©y. C¶ 3 ph−¬ng ph¸p nµy ®Òu ®em l¹i n¨ng
suÊt c©y trång cao. Song ph−¬ng ph¸p bãn vi l−îng vµo ®Êt th× ph¶i cÇn mét l−îng ph©n lín.
VÝ dô: NÕu bãn vi l−îng vµo ®Êt th× mçi hecta b×nh qu©n ph¶i chi phÝ gÊp vµi chôc lÇn, cã khi
tíi hµng tr¨m lÇn so víi viÖc bãn vi l−îng qua l¸.
Muèn mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao th× tr−íc khi bãn vi l−îng vµo ®Êt hoÆc vµo c©y, ph¶i x¸c
®Þnh l−îng vi l−îng trong ®Êt vµ c©y thiÕu ®Õn møc ®é nµo ®Ó bæ sung.
Trªn thÕ giíi ng−êi ta còng bãn vi l−îng cho c©y trång b»ng ba ph−¬ng ph¸p nh− tr×nh bµy ë
trªn.
Trªn c¬ së x¸c ®Þnh hµm l−îng vi l−îng trªn çc vïng canh t¸c kh¸c nhau vµ nhu cÇu cña c©y
trång trªn ®ã mét çch khoa häc, ng−êi ta ®· cã çc nhµ m¸y s¶n xuÊt çc ph©n bãn vi l−îng
chuyªn dïng cho tõng vïng thæ nh−ìng vµ tõng c©y.
Do s¶n xuÊt lín vµ tËp trung cho nªn ng−êi ta ®· sö dông m¸y b¬m cã ®éng c¬ ®Ó phun vi
l−îng cho c©y trång hoÆc b»ng m¸y bay chuyªn dïng ®Ó phun trªn nh÷ng çnh ®ång réng.
Çc n−íc hiÖn nay ®· vµ ®ang sö dông mét l−îng ph©n vi l−îng lín trong n«ng nghiÖp lµ:
Liªn X« (cò), Trung Quèc, Anh, Mü, Hungari, NhËt, Ph¸p, Bungari...
11- Hái: N¨ng suÊt vµ chÊt l−îng n«ng s¶n cã thay ®æi g× khi bãn vi l−îng
cho c©y?
§¸p: Khi bãn vi l−îng cho c©y ®óng theo chØ dÉn cã c¬ së khoa häc th× n¨ng suÊt vµ chÊt
l−îng n«ng s¶n ®Òu ®−îc t¨ng lªn.
Nh÷ng thÝ nghiÖm ë phßng thÝ nghiÖm vÒ bæ sung çc vi l−îng trªn m«i tr−êng kh«ng cã vi
l−îng ®· lµm cho n¨ng suÊt c©y trång t¨ng so víi ®èi chøng tõ 10 ®Õn 50%, thËm chÝ cßn cao
h¬n. Song trong thùc tÕ s¶n xuÊt th× kh«ng ph¶i nh− thÕ. §Êt canh t¸c ®· cã s½n vi l−îng ë
mét møc ®é ch−a ®Çy ®ñ, do vËy c©y vÉn ph¸t triÓn b×nh th−êng ë møc ®é thÊp. Khi bãn thªm
vi l−îng cho c©y th× n¨ng suÊt t¨ng lªn tõ 3 tíi 15% lµ ch¾c ch¾n. Trªn ®Êt nµo thËt sù thiÕu
vi l−îng nhiÒu th× n¨ng suÊt t¨ng cµng cao.
NhiÒu kÕt qu¶ nghiªn cøu ®· kh¼ng ®Þnh r»ng khi bãn vi l−îng cho c©y chÊt l−îng n«ng s¶n
kh«ng bÞ thay ®æi hoÆc chØ cã t¨ng lªn chø kh«ng bÞ gi¶m xuèng.
12 - Hái: ý nghÜa cña çc nguyªn tè vi l−îng trong thùc tiÔn n«ng nghiÖp lµ
g×?
§¸p: Sù thiÕu hôt mét çch râ rÖt çc nguyªn tè vi l−îng trong ®Êt dÉn ®Õn çc bÖnh chøc
n¨ng cña c©y vµ lµm gi¶m thu ho¹ch mét çch ®¸ng kÓ. Çc bÖnh nh− thèi kh« c¶i cñ vµ c¶i
bÑ tr¾ng, bÖnh vi khuÈn cña qu¶ t¸o vµ lª, kh« ngän cña thuèc l¸, vµng ngän cña c©y... ®Òu do
thiÕu bo mµ g©y ra. Çc bÖnh óa vµng gi÷a çc g©n l¸ vµ thµnh vÖt th−êng do thiÕu mangan
g©y ra. BÖnh ®èm x¸m cña c©y hßa th¶o, vµng th©n cña cñ c¶i, v.v... còng do thiÕu mangan.
BÖnh kh« ngän l¸ vµ hÐo chåi ngän cña çc c©y ¨n qu¶ th−êng lµ kÕt qu¶ cña sù thiÕu ®ång.
BÖnh tr¾ng ngän cña ng«, l¸ chÐt bÐ cña çc c©y ¨n qu¶ lµ ®Æc ®iÓm cña sù thiÕu kÏm. ViÖc
12
bãn çc nguyªn tè vi l−îng t−¬ng øng cã thÓ kh¾c phôc ®−îc mét çch hoµn toµn çc bÖnh ®·
nªu.
Trong thùc tiÔn n«ng nghiÖp th−êng gÆp t×nh tr¹ng biÓu hiÖn sù thiÕu çc nguyªn tè vi l−îng
kh«ng râ rÖt. Trong çc tr−êng hîp nµy kh«ng quan s¸t thÊy çc triÖu chøng bÒ ngoµi cña
bÖnh nh−ng sù sinh tr−ëng cña c©y bÞ sót kÐm vµ ®Én ®Õn sù gi¶m ®¸ng kÓ n¨ng suÊt. ViÖc
bãn ph©n vi l−îng trong çc tr−êng hîp nh− vËy lµ rÊt cÇn thiÕt nh»m lµm t¨ng c¶ n¨ng suÊt
lÉn phÈm chÊt çc c©y trång.
13 - Hái: Qu¸ tr×nh ph©n bè vµ di chuyÓn vi l−îng trong c©y nh− thÕ nµo?
§¸p: Çc nguyªn tè vi l−îng ®−îc ph©n bè vµ di chuyÓn trong c©y trång theo nh÷ng quy luËt
nhÊt ®Þnh. MÆc dï bãn vµo ®Êt hay phun trùc tiÕp lªn l¸ chóng ®Òu ®−îc di chuyÓn vµ tÝch tô
t¹i nh÷ng ®iÓm cÇn thiÕt trªn c©y.
Qua nghiªn cøu ng−êi ta thÊy kÏm di chuyÓn mét çch dÔ dµng tõ l¸ giµ tíi çc l¸ non. Nång
®é kÏm ë trong çc c¬ quan kh¸c nhau thay ®æi mét çch rÊt kh¸c nhau. §èi víi mangan lµ
nguyªn tè kÐm linh ®éng. Khi nhá çc nguyªn tè vi l−îng lªn c©y çc nhµ khoa häc ®· chøng
minh ®−îc r»ng: Pb, Na vµ K tá ra linh ®éng h¬n c¶; Ca vµ Sn kÐm linh ®éng nhÊt, cßn P, Cl,
Zn, Cu, Mn, Fe vµ Mo linh ®éng ë møc trung b×nh.
Ngµy nay çc nhµ khoa häc ®· ®¹t ®−îc nhiÒu tiÕn bé trong viÖc nghiªn cøu c¬ chÕ x©m nhËp,
di chuyÓn vµ ph©n bè çc nguyªn tè vi l−îng b»ng çch sö dông nguyªn tö ®¸nh dÊu.
VÊn ®Ò x¸c ®Þnh sù ph©n bè cña çc nguyªn tè vi l−îng trong çc tÕ bµo lµ rÊt quan träng, nã
liªn quan tíi vai trß cÊu tróc cña tõng tÕ bµo. Do vËy, qua sù ph©n bè cña chóng, çc nhµ
khoa häc cã thÓ tiªn ®o¸n ®−îc vai trß cña nã trong çc qu¸ tr×nh sinh hãa cã liªn quan tíi çc
cÊu tróc ®ã.
14 - Hái: H·y ph©n biÖt ph©n bãn vµo gèc vµ ph©n bãn lªn l¸ cho c©y?
§¸p: Cã hai çch chÝnh ®Ó bãn ph©n cho c©y trång:
* Bãn vµo gèc (qua rÔ). L−îng ph©n ®−îc bãn trùc tiÕp vµo ®Êt, chÊt dinh d−ìng ngÊm vµo
®Êt. Bé rÔ cña c©y hót chÊt dinh d−ìng tõ ®Êt, chuyÓn lªn çc bé phËn trªn mÆt ®Êt cña c©y
(th©n, l¸, hoa, qu¶...). C©y trång ph¸t triÓn b×nh th−êng chÝnh lµ nhê vµo ph−¬ng ph¸p bãn
ph©n nh− thÕ nµy.
* Bãn vµo l¸ (qua l¸, th©n, qu¶ c©y). L−îng ph©n ®−îc hßa tan vµo n−íc ë mét nång ®é cho
phÐp, phun −ít ®Ém l¸ vµ th©n c©y, qu¶ c©y. ChÊt dinh d−ìng ®−îc ngÊm qua l¸, th©n vµ qu¶
®Ó chuyÓn vµo bªn trong vµ ®−îc sö dông ngay ®Ó kÝch thÝch ph¸t triÓn toµn bé c©y.
Ph©n bãn vµo ®Êt (qua rÔ) c©y hÊp thô th−êng kh«ng hÕt nªn d− l¹i ë trong ®Êt cho çc vô sau.
Ph©n bãn qua l¸ c©y hÊp thô triÖt ®Ó, tiÕt kiÖm ®−îc ph©n bãn vµ hiÖu qu¶ mang l¹i nhanh.
Nång ®é ph©n bãn qua l¸ kh«ng ®−îc cao. NÕu bãn nång ®é cao c©y sÏ bÞ ''béi thùc" (xãt) vµ
chÕt, nÕu bãn nång ®é thÊp th× hiÖu qu¶ kh«ng râ. V× vËy trong mét ®êi c©y ph¶i bãn nhiÒu
lÇn ë nh÷ng nång ®é thÝch hîp. Lµm nh− vËy mÊt nhiÒu c«ng phun.
Trong thùc tÕ nªn kÕt hîp c¶ hai çch bãn ph©n trªn sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n.
13
15 - Hái: L¸ c©y hÊp thô ph©n bãn qua l¸ nh− thÕ nµo?
§¸p: L¸ lµ mét bé phËn quan träng cña c©y trång. Chóng lµm nhiÖm vô quang hîp cho c©y
vµ hÊp thô dinh d−ìng qua l¸. TÊt c¶ çc qu¸ tr×nh nµy ®−îc tiÕn hµnh trªn mét c¬ quan ë mÆt
l¸ lµ lç khÝ khæng.
Lç khÝ khæng cã kÝch th−íc trung b×nh l00µm2 (dµi 7 - 10 µm, réng 3-12 µm), sè l−îng kh¸
lín, cã thÓ chiÕm tíi 1% diÖn tÝch l¸. Lç khÝ khæng ph©n bè c¶ mÆt trªn vµ mÆt d−íi cña l¸.
Sè l−îng lç khÝ khæng cña tõng loµi c©y kh¸c nhau rÊt kh¸c nhau. VÝ dô: sè l−îng lç khÝ
khæng cña lóa lµ 47/mm2 l¸, mÆt trªn l¸ lóa cã 33, mÆt d−íi cã 14; ë ng« lµ 120, mÆt trªn cã
52, mÆt d−íi cã 68; ë cµ chua lµ 142, mÆt trªn cã 12, mÆt d−íi cã 130; ë khoai t©y lµ 210, mÆt
trªn cã 50, mÆt d−íi cã 160. §Æc biÖt ë nh÷ng c©y th©n gç sè l−îng lç khÝ khæng rÊt lín, tï
300-400, chóng ®Òu ®−îc bè trÝ ë mÆt d−íi cña l¸.
§iÒu ®¸ng chó ý ë ®©y lµ muèn cho ph©n bãn qua l¸ mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt th× nã ph¶i
®−îc phun lªn bÒ mÆt l¸ cã chøa nhiÒu lç khÝ khæng nhÊt. VÝ dô: khi phun ph©n bãn l¸ cho
lóa, ng« th× cã thÓ phun ®Òu c¶ hai mÆt l¸, nh−ng khi phun cho cµ chua, khoai t©y th× phun
l−ít mÆt trªn cßn tËp trung vµo mÆt d−íi. Cßn khi phun cho mét sè c©y th©n gç th× chØ phun
vµo mÆt d−íi l¸.
16 - Hái: Çc yÕu tè ngo¹i c¶nh cã ¶nh h−ëng g× tíi viÖc bãn ph©n qua l¸?
§¸p: ë c©u hái trªn chóng ta ®· râ ph©n bãn qua l¸ ®−îc hÊp thô qua lç khÝ khæng. Lç khÝ
khæng cã hai tr¹ng th¸i ®ãng vµ më. Muèn cho ph©n bãn qua l¸ ph¸t huy ®−îc hiÖu qu¶ th×
ph¶i phun ph©n bãn l¸ vµo lóc lç khÝ khæng ®ang më. VËy nh÷ng yÕu tè ngo¹i c¶nh nµo cã
¶nh h−ëng tíi qu¸ tr×nh ®ãng më lç khÝ khæng?
B»ng thùc nghiÖm, çc nhµ khoa häc Sinh lý thùc vËt ®· chøng minh ®−îc çc ¶nh h−ëng cã
kh¶ n¨ng lµm ®ãng lç khÝ khæng cña l¸, ®ã lµ:
- ¶ nh h−ëng cña ¸nh s¸ng: Khi chiÕu ¸nh s¸ng m¹nh lªn l¸ th× lËp tøc çc lç khÝ khæng ®ãng
l¹i ngay, vµ ng−îc l¹i khi chuyÓn c©y vµo bãng r©m th× çc lç khÝ khæng l¹i trë l¹i tr¹ng th¸i
b×nh th−êng.
- ¶ nh h−ëng cña ®é Èm ®Êt: Khi ®Êt qu¸ kh«, lç khÝ khæng cña l¸ cã thÓ ë tr¹ng th¸i ®ãng,
mÆc dï kh«ng cã ¸nh s¸ng.
- ¶ nh h−ëng cña giã: Giã kh« lµm khÝ khæng ®ãng l¹i ®Ó c¶n trë sù tho¸t h¬i n−íc.
- ¶ nh h−ëng cña nhiÖt ®é: NhiÖt ®é xung quanh l¸ tõ 10 - 300C lç khÝ khæng ®−îc më réng
dÇn ®Õn cùc ®¹i. NhiÖt ®é trªn 300C lç khÝ khæng sÏ ®ãng l¹i.
Tãm l¹i, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ph©n bãn qua l¸ th× ph¶i phun ph©n bãn cho c©y trong ®iÒu
kiÖn: nhiÖt ®é kh«ng khÝ d−íi 300C, trêi kh«ng n¾ng, kh«ng m−a ®Ó chèng ph©n bÞ röa tr«i,
kh«ng cã giã kh« vµ cÇn cung cÊp n−íc dÇy ®ñ cho c©y qua rÔ.
17- Hái: Nguyªn t¾c s¶n xuÊt ph©n bãn qua l¸ nh− thÕ nµo?
§¸p: Ph¶i hiÓu mét çch khoa häc vµ thùc tiÔn lµ ph©n bãn qua l¸ lµ lo¹i ph©n ''bæ sung" chø
kh«ng ph¶i lµ lo¹i ph©n thay thÕ cho ph©n bãn qua rÔ. V× thÕ ®Ó ®¶m b¶o ®−îc tÝnh chÊt ''bæ
sung'' th× cÇn ph¶i tr¶ lêi ®−îc çc c©u hái sau:
14
Bæ sung chÊt g×? Bæ sung bao nhiªu? Bæ sung khi nµo?
§Ó lµm ®−îc viÖc nµy, çc nhµ khoa häc vµ s¶n xuÊt ph¶i hiÓu ®−îc vai trß cña tõng chÊt ®iÒu
hßa sinh tr−ëng, tõng nguyªn tè vi l−îng ®èi víi c©y trång, ph¶i hiÓu ®−îc nhu cÇu cña c©y
®èi víi çc chÊt nµy vµ møc ®é thiÕu hôt vi l−îng trong ®Êt canh t¸c, ®Æc biÖt lµ sù thiÕu hôt
çc chÊt nµy ë tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña c©y. Trªn c¬ së nµy çc nhµ khoa häc vµ s¶n xuÊt
sÏ t×m ®−îc mét c«ng thøc thö nghiÖm ban ®Çu ®Ó tiÕn hµnh kh¶o nghiÖm trong thùc tÕ.
Trong qu¸ tr×nh thùc nghiÖm "ph©n bãn thö nghiÖm" sÏ ®−îc hoµn thiÖn dÇn vµ tiÕn tíi cho ta
lo¹i ph©n bãn tèt nhÊt, phï hîp cho tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña c©y trång vµ trªn tõng vïng
sinh th¸i kh¸c nhau.
18 - Hái: Çc chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång cã ph¶i lµ ph©n bãn qua
l¸ kh«ng?
§¸p: Çc chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång còng lµ ph©n bãn qua l¸. Ngoµi kh¶ n¨ng gióp
cho c©y ph¸t triÓn b×nh th−êng, chÕ phÈm cßn cung cÊp cho c©y mét l−îng chÊt ®iÒu hßa sinh
tr−ëng, ®a l−îng vµ vi l−îng c©n ®èi nh»m ®¶m b¶o chÊt l−îng phÇn n«ng s¶n ®−îc t¨ng lªn.
V× vËy cÇn lµm râ mèi quan hÖ cña tªn gäi vµ thµnh phÇn cña chÕ phÈm mét çch chÝnh x¸c:
+ NÕu chÕ phÈm chØ cã çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng, vitamin... th× ph¶i gäi lµ ''chÕ phÈm
kÝch thÝch sinh tr−ëng''. ChÕ phÈm nµy sÏ kÝch thÝch c©y ph¸t triÓn, t¨ng n¨ng suÊt. NÕu phun
chÕ phÈm ë møc nång ®é thÊp th× chÊt l−îng n«ng s¶n kh«ng thay ®æi; nÕu dïng ë nång ®é
cao, chÊt l−îng n«ng s¶n sÏ thay ®æi xÊu ®i, cã kh¶ n¨ng dÉn tíi tÝch n−íc nhiÒu.
+ NÕu chÕ phÈm chØ cã çc vi l−îng, ®a l−îng... kh«ng cã çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng... th×
ph¶i gäi lµ chÕ phÈm ®a - vi l−îng. Sö dông chÕ phÈm nµy nh»m c©n ®èi vi l−îng cho c©y.
Khi dïng cho c©y, n¨ng suÊt t¨ng Ýt nh−ng chÊt l−îng ®¶m b¶o hoÆc cã thÓ t¨ng lªn.
+ ChÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång ph¶i lµ chÕ phÈm cã chøa c¶ chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng,
®a l−îng vµ vi l−îng... nh»m t¨ng n¨ng suÊt tèi ®a cho c©y vµ ®¶m b¶o chÊt l−îng n«ng s¶n.
Lo¹i chÕ phÈm nµy th−êng ®−îc s¶n xuÊt riªng vµ rÊt cô thÓ cho tõng c©y trång, thËm chÝ cho
tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña c©y.
19- Hái: §Ó bãn cho tõng c©y trång ph¶i cã tõng lo¹i ph©n bãn qua l¸ kh¸c
nhau cã ®óng kh«ng?
§¸p: Lo¹i ph©n bãn dïng chung cho tÊt c¶ çc lo¹i c©y trång lµ lo¹i ph©n bãn ®a chøc n¨ng.
TÊt nhiªn, nã sÏ kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
VÝ dô: Trªn nh·n bao b× cña mét lo¹i ph©n bãn nµo ®ã cã ghi ph©n dïng cho çc lo¹i c©y
trång nh−: lÊy l¸, lÊy hoa, lÊy qu¶, lÊy cñ, lÊy th©n... vµ theo chØ dÉn ng−êi dïng chØ viÖc pha
ra mµ phun cho c©y lÊy l¸ th× l¸ nhiÒu, phun cho c©y lÊy cñ th× cñ l¾m... nh− thÕ thËt lµ kh«ng
®óng.
Trong thùc tÕ mçi c©y trång ®Òu cho chóng ta mét s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. Lóa cung cÊp h¹t lóa;
c©y qu¶ cung cÊp qu¶; c©y ®ay cung cÊp sîi; c©y hoa cung cÊp hoa... Trong tr−êng hîp nµy râ
rµng chóng ta cÇn cã lo¹i ph©n bãn ®Þnh h−íng theo tõng lo¹i s¶n phÈm mµ chóng ta cÇn.
Tãm l¹i, ®Ó cho tõng lo¹i c©y trång cÇn ph¶i cã tõng lo¹i ph©n bãn riªng phï hîp cho c©y
trång ®ã.
15
20- Hái: T×nh h×nh s¶n xuÊt çc chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång ë trªn
thÕ giíi vµ ë n−íc ta nh− thÕ nµo? Dïng lo¹i chÕ phÈm cña h·ng nµo lµ tèt
nhÊt?
§¸p: HÇu nh− ë tÊt c¶ çc n−íc trªn thÕ giíi ®Òu cã mét hoÆc vµi c¬ së s¶n xuÊt çc chÊt ®iÒu
hßa sinh tr−ëng, vi l−îng vµ çc chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt cho c©y trång. ViÖc bãn ph©n vi
l−îng vµo ®Êt trång ®Þnh kú vµ phun çc chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång b»ng çc ph−¬ng
tiÖn c¬ giíi, m¸y bay ®· trë thµnh phæ biÕn ë nhiÒu n−íc nh− Liªn X« cò, Mü, Anh, NhËt,
§øc, Balan, Trung Quèc, Hungari...
VÝ dô, mét sè c¬ së s¶n xuÊt nh−: Phylaxia cña Hungari, Kiowa cña NhËt B¶n, Kurgan cña
Liªn X« cò, Plant-Power 2003 cña §øc, §Æc §a Thu cña Trung Quèc...
ë n−íc ta, tõ tr−íc n¨m 1990 cã rÊt Ýt c¬ së s¶n xuÊt çc chÕ phÈm kÝch thÝch sinh tr−ëng, vi
l−îng vµ t¨ng n¨ng suÊt c©y trång. HiÖn nay ë c¶ hai miÒn ®· cã nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt, ®ã lµ
ch−a kÓ mét sè c¬ quan nghiªn cøu còng ®−a ra thÞ tr−êng hµng lo¹t s¶n phÈm thö nghiÖm.
ë miÒn Nam chñ yÕu lµ s¶n phÈm cña çc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ cña t− nh©n, vÝ dô
nh−: Thiªn Quý, Trang N«ng...
ë miÒn B¾c cã s¶n phÈm cña Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I, ViÖn Hãa häc c«ng nghiÖp,
Trung t©m KHTN vµ CNQG, xÝ nghiÖp liªn doanh khoa häc vµ s¶n xuÊt FITOHOOCMON,
s¶n phÈm Thiªn n«ng... Tr−íc ®ã còng cã nhiÒu ®¬n vÞ s¶n xuÊt, nh−ng do s¶n phÈm kh«ng
®−îc thÞ tr−êng chÊp nhËn nªn ®· kh«ng tån t¹i.
§iÒu ®¸ng l−u ý lµ cã nh÷ng s¶n phÈm ®−îc s¶n xuÊt trong n−íc nh−ng l¹i in b»ng tiÕng n−íc
ngoµi lµm ng−êi sö dông nhÇm lµ cña n−íc ngoµi.
V× thÕ kh«ng thÓ tr¶ lêi ®−îc ngay c©u hái nªn dïng chÕ phÈm nµo, mµ chØ cã thÓ biÕt ®−îc
th«ng qua thùc tÕ cña bµ con n«ng d©n ®· sö ®ông Ýt nhÊt mét vµi vô trªn ®ång ruéng.
Dùa trªn c¬ së khoa häc vµ chØ ®¹o thùc tiÔn chØ cã thÓ khuyªn r»ng: NÕu chØ dïng ®Ó d−ìng
c©y chung chung th× cã thÓ dïng chÕ phÈm ''®a chøc n¨ng'' cã nghÜa lµ chÕ phÈm dïng cho bÊt
kú c©y nµo còng ®−îc. Cßn khi mong muèn t¨ng n¨ng suÊt cô thÓ n«ng s¶n g× th× ph¶i dïng
s¶n phÈm t¨ng n¨ng suÊt cho c©y trång ®ã. VÝ dô chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt lóa cho c©y lóa,
chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt rau cho c©y rau, chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt khoai t©y cho c©y khoai
t©y... chø kh«ng thÓ dïng mét chÕ phÈm chung ®Ó t¨ng n¨ng suÊt cho çc lo¹i c©y trªn ®−îc.
ViÖc sö dông chÕ phÈm nµo lµ do ng−êi n«ng d©n quyÕt ®Þnh, song tr−íc khi quyÕt ®Þnh ng−êi
sö dông cÇn ph¶i biÕt râ nguån gèc cña chÕ phÈm, tÝnh ph¸p lý khoa häc vµ thùc tiÔn cña nã.
Sau khi sö dông nÕu tèt hoÆc xÊu còng cÇn nãi cho nh÷ng ng−êi xung quanh cïng lµm theo.
TuyÖt ®èi kh«ng ®−îc dïng chÕ phÈm kh«ng râ c¬ së s¶n xuÊt nã.
21- Hái: Çch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña chÕ phÈm nh− thÕ nµo lµ ®óng?
§¸p: §Ó gióp ng−êi sö dông chÕ phÈm tù ®¸nh gi¸ ®−îc hiÖu qu¶ kinh tÕ mang l¹i do sö dông
chÕ phÈm, chóng t«i nªu ra mét sè ý kiÕn sau:
1) So s¸nh gi÷a phun chÕ phÈm vµ kh«ng phun chÕ phÈm. Ruéng thÝ nghiÖm ®−îc chia lµm
nhiÒu «, chän çc « cã ®é sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña c©y nh− nhau. Chia lµm hai: mét nöa
lµm ®èi chøng phun n−íc l· hoÆc kh«ng phun, cßn mét nöa kia phun chÕ phÈm. Sau khi phun
vµi ngµy chó ý sù thay ®æi vÒ h×nh th¸i, ph¸t triÓn cña c©y vµ kiÓm tra n¨ng suÊt cuèi cïng.
HiÖu qu¶ kinh tÕ cña mét chÕ phÈm mang l¹i lµ sè tiÒn thu thªm sau khi ®· trõ hÕt mäi chi phÝ
bá ra. HiÖu qu¶ kinh tÕ Q ®−îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
16
Q = SPtn - [SP®c + (A + B + C)]
Trong ®ã:
Q- HiÖu qu¶ kinh tÕ mang l¹i sau khi dïng chÕ phÈm;
SPtn - TiÒn b¸n n«ng s¶n ë l« thÝ nghiÖm;
SP®c - TiÒn b¸n n«ng s¶n ë l« ®èi chøng;
A- TiÒn mua chÕ phÈm;
B- TiÒn chÝ phÝ cho c«ng phun, c«ng ch¨m sãc c©y;
C- TiÒn mua ph©n bãn ®Ó sö dông thªm trong khi dïng chÕ phÈm.
HiÖn nay ng−êi sö dông chÕ phÈm Ýt quan t©m tíi viÖc bãn ph©n thªm (C), nh−ng trong thùc tÕ
khi bãn thªm th× hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông chÕ phÈm t¨ng lªn rÊt nhiÒu.
2) Trong thùc tÕ çc chÕ phÈm ®−îc s¶n xuÊt ra tõng ®ît chø kh«ng ph¶i lµ vÜnh viÔn vµ l¹i lµ
s¶n phÈm sinh häc, cho nªn mçi lÇn dïng ng−êi sö dông còng nªn ®Ó l¹i mét kho¶ng kh«ng
phun lµm ®èi chøng.
3) Ng−êi sö dông th−êng bÞ çc chÕ phÈm kÝch thÝch sinh tr−ëng chung cho tÊt c¶ çc lo¹i c©y
trång ®¸nh lõa b»ng c¶m gi¸c lµ c©y trång ra chåi non l¸ xanh nhanh sau khi phun vµi ngµy,
nh−ng thùc tÕ n¨ng suÊt kh«ng t¨ng nhiÒu. Ng−îc l¹i, khi dïng çc chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt
cho tõng c©y trång cô thÓ, trõ chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt cho c©y lÊy l¸ th× phun cho c©y l¸ tèt
lªn, cßn çc chÕ phÈm kh¸c th× th©n l¸ kh«ng tèt lªn nhiÒu so víi ®èi chøng, nh−ng dinh
d−ìng l¹i tËp trung vµo çc phÇn mµ ng−êi sö dông mong muèn.VÝ dô nh− hoa ra nhiÒu, tû lÖ
®Ëu qu¶ cao, h¹t ch¾c... vµ dÉn tíi n¨ng suÊt t¨ng râ rÖt. V× vËy trong c¶ hai tr−êng hîp
ng−êi sö dông nhÊt thiÕt ph¶i xem xÐt tíi n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng cuèi cïng th× míi ®¸nh gi¸
hiÖu qu¶ ®−îc kh¸ch quan.
4) Khi cã ý ®å so s¸nh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña çc chÕ phÈm kh¸c nhau th× cÇn chó ý nh÷ng vÊn
®Ò sau ®©y:
- Ph¶i so s¸nh chÕ phÈm cïng chñng lo¹i vµ cïng môc ®Ých.
- Ph¶i chó ý tíi gi¸ thµnh, sè lÇn vµ c«ng phun chÕ phÈm.
Trong thùc tÕ cã nhiÒu chÕ phÈm cã thÓ t¨ng h¬n nhau 3-5% n¨ng suÊt, nh−ng l¹i chi thªm
tiÒn cho phun nhiÒu lÇn (c¶ thuèc lÉn c«ng) th× hiÖu qu¶ kinh tÕ mang l¹i vÉn thÊp.
22- Hái: Dïng çc chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång cã g©y ®éc cho ng−êi
vµ c©y trång kh«ng?
§¸p: VÒ nguyªn t¾c s¶n xuÊt çc chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång hoµn toµn kh«ng ®éc ®èi
víi ng−êi vµ c©y trång, bëi v× nh÷ng chÊt ®−a vµo c©y lµ nh÷ng chÊt ®· cã s½n trong c©y song
ë nång ®é thÊp, ch−a ®¸p øng cho c©y ph¸t triÓn tèt ®−îc.
§èi víi çc ®¬n vÞ s¶n xuÊt çc chÕ phÈm cÇn nghiªm cÊm kh«ng ®−îc sö dông çc chÊt ®·
®−îc x¸c ®Þnh lµ chÊt ®éc cho c©y vµ cho ng−êi d−íi bÊt kú môc ®Ých g×. VÝ dô cÊm dïng
2,4D trong chÕ phÈm ®Ëu qu¶ ®Ó nhóng chïm hoa.
§èi víi ng−êi sö dông chÕ phÈm th× ph¶i ®äc kü nh·n h−íng dÉn, kh«ng dïng qu¸ liÒu chØ
®Þnh g©y "béi thùc" cho c©y.
17
Kh«ng ®−îc suy nghÜ sai lÇm lµ: 1 gãi chÕ phÈm t¨ng 15% n¨ng suÊt vËy phun 2 gãi cïng lóc
sÏ t¨ng 30% n¨ng suÊt.
23- Hái: Nh÷ng ®iÒu cÇn chó ý khi sö dông çc chÕ phÈm phun lªn l¸ lµ g×?
§¸p: Khi sö dông çc chÕ phÈm hoÆc çc chÊt riªng biÖt phun lªn l¸ (ph©n bãn qua l¸) cÇn
chó ý nh÷ng ®iÓm sau:
1) Lµ chÕ phÈm phun lªn c©y, ®−îc hÊp thô qua l¸ vµ th©n c©y, do vËy ph¶i tr¸nh phun tr−íc
vµ sau khi m−a.
- NÕu phun tr−íc khi m−a th× chÕ phÈm bÞ röa tr«i, hiÖu øng kÐm hoÆc kh«ng cã hiÖu
øng. Tr−êng hîp nµy cã thÓ phun l¹i.
- NÕu phun sau khi m−a th× kh¶ n¨ng hÊp thô chÕ phÈm cña c©y bÞ kÐm do c©y ®· ®−îc
no n−íc.
2) Tr¸nh phun vµo lóc n¾ng to, v× phun chÕ phÈm vµo lóc n¾ng to th× lµm cho l−îng n−íc cña
chÕ phÈm bay h¬i nhanh, tû lÖ lç khÝ khæng cña l¸ bÞ ®ãng cao, lµm gi¶m kh¶ n¨ng hÊp thô
chÕ phÈm.
3) NÕu dïng b×nh b¬m m¸y ®Ó phun th× nªn tr¸nh hiÖn t−îng ga m¹nh, g©y ¶nh h−ëng c¬ häc
lªn c©y.
4) Thêi gian phun tèt nhÊt lµ 9 - 10 giê s¸ng hoÆc 2 - 3 giê chiÒu vÒ mïa ®«ng vµ 7 - 8 giê
s¸ng hoÆc 5 - 6 giê chiÒu vÒ mïa hÌ.
5) Cã thÓ pha chÕ phÈm cïng víi thuèc trõ s©u bÖnh ®Ó tiÕt kiÖm c«ng phun khi ph¸t hiÖn c©y
cã s©u bÖnh, nh− thÕ võa diÖt ®−îc s©u bÖnh, võa kÝch thÝch t¨ng n¨ng suÊt. Chó ý: thuèc trõ
s©u vµ chÕ phÈm chØ pha lÉn vµo nhau ë nång ®é lo·ng.
6) Tr−êng hîp c©y ph¸t triÓn kÐm cã thÓ phun chÕ phÈm nhiÒu lÇn, mçi lÇn çch nhau 10 - 15
ngµy.
* Nh÷ng ruéng chØ ®Þnh kh«ng ®−îc dïng chÕ phÈm
- Ruéng gÆp s©u bÖnh mµ kh«ng cã kh¶ n¨ng cøu ch÷a.
- Ruéng thiÕu n−íc bÞ h¹n nÆng.
24- Hái: H·y nãi quy tr×nh trång lóa ®¹t n¨ng suÊt cao khi sö dông çc chÕ
phÈm ®iÒu hoµ sinh tr−ëng?
§¸p: Bªn c¹nh viÖc ch¨m sãc b×nh th−êng, khi trång lóa ng−êi n«ng d©n muèn cã n¨ng suÊt
cao th× tr−íc khi vµo vô ph¶i chuÈn bÞ çc chÕ phÈm ®iÒu hßa sinh tr−ëng, t¨ng n¨ng suÊt cho
c©y lóa nh− sau:
1. ChÕ phÈm kÝch thÝch nÈy mÇm ph¸ ngñ h¹t lóa ®Ó ng©m ñ h¹t gièng.
2. ChÕ phÈm chèng nghÑt rÔ, vµng l¸ sinh lý lóa. ChÕ phÈm dïng khi c©y lóa bÞ bã rÔ sau
cÊy.
3. ChÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt lóa. ChÕ phÈm nµy ®−îc phun vµo hai giai ®o¹n lµ tèt nhÊt:
a) Giai ®o¹n chuÈn bÞ h×nh thµnh ®ßng. Phun vµo giai ®o¹n nµy sÏ gióp cho c©y lóa kháe
m¹nh ®Ó chuyÓn sang giai ®o¹n h×nh thµnh ®ßng, t¹o ra ®ßng to, h¹t nhiÒu, chèng ®−îc s©u
bÖnh.
18
b) Giai ®o¹n cã ®ßng giµ hay lóa chuÈn bÞ ph¸t ®ßng. Phun vµo giai ®o¹n nµy nh»m kÝch
thÝch ph¸t ®ßng ®ång ®Òu, lµm cho lóa chÝn tËp trung, t¨ng tû lÖ h¹t mÈy, gi¶m h¹t lÐp, t¨ng
n¨ng suÊt.
Tãm l¹i: Muèn cã n¨ng suÊt cao, gi¶m ®−îc chi phÝ cho sö dông thuèc trõ s©u, ng−êi n«ng
d©n trång lóa cÇn ph¶i sö dông 3 lo¹i chÕ phÈm trªn vµo 4 giai ®o¹n ph¸t triÓn cña c©y lóa.
NÕu sö dông çc chÕ phÈm trªn ®óng quy ®Þnh th× n¨ng suÊt lóa sÏ t¨ng h¬n ruéng kh«ng sö
dông çc chÕ phÈm trªn tõ 60 - 80kg thãc trªn 1 sµo B¾c Bé (360m2) lµ ch¾c ch¾n.
25- Hái: Khi c©y lóa bÞ nghÑt rÔ (kho¸c ¸o t¬i) th× ph¶i dïng chÕ phÈm g×?
§¸p: Trªn nh÷ng ruéng bÞ chua phÌn nÆng lóa th−êng hay bÞ bÖnh nghÑt rÔ sau cÊy. Bé rÔ bÞ
''bã l¹i'' kÐm ph¸t triÓn lµm cho l¸ lóa xuÊt hiÖn mÇu vµng, ®á huyÕt dô th−êng gäi lµ ''®u«i
l−¬n''. NhiÒu n¬i cßn gäi hiÖn t−îng nµy lµ lóa ''kho¸c ¸o t¬i'' sau khi cÊy, dÆc biÖt lµ vµo vô
lóa xu©n.
§Ó phßng chèng bÖnh nghÑt rÔ vµ vµng l¸ sinh lý nh− trªn ng−êi n«ng d©n th−êng cµo cá sôc
bïn nhÑ vµ thay n−íc th−êng xuyªn (cã n¬i tíi 2-3 lÇn).
§Ó chèng ®−îc bÖnh nªu trªn vµ gi¶m bít lÇn thay n−íc ng−êi ta ®· nghiªn cøu s¶n xuÊt chÕ
phÈm chuyªn dïng: ''ChÕ phÈm chèng nghÑt rÔ vµ vµng l¸ sinh lý lóa''. ChÕ phÈm nµy kh«ng
chèng ®−îc bÖnh vµng l¸ do s©u bÖnh g©y nªn.
Trong thµnh phÇn chÕ phÈm cã chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng kÝch thÝch ra rÔ m¹nh, çc vi l−îng
®Ó cho bé rÔ ph¸t triÓn vµ bËt ra rÔ míi. T¨ng c−êng ph¸t triÓn l¸ vµ th©n, t¨ng c−êng quang
hîp, phôc håi mÇu xanh vµ ra l¸ míi.
Çch dïng: Mét gãi chÕ phÈm hßa tan vµo 8 lÝt n−íc phun −ít ®Ém c©y. Cø 7 - 10 ngµy phun
mét lÇn khi thÊy cã hiÖn t−îng bÖnh. Trªn nh÷ng ruéng chua phÌn nÆng mµ çc n¨m tr−íc
vÉn hay bÞ bÖnh th× nªn chñ ®éng phun chÕ phÈm tr−íc khi xuÊt hiÖn bÖnh sÏ cã kh¶ n¨ng
phßng ®−îc bÖnh vµ ®em l¹i n¨ng suÊt cao.
19
26- Hái: Cã nªn phun chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt lóa ë giai ®o¹n c©y lóa
chuÈn bÞ lµm ®ßng kh«ng?
§¸p: Tõ x−a ng−êi n«ng d©n trång lóa vÉn cã thãi quen bãn ®ãn ®ßng cho lóa nh»m môc
®Ých t¨ng thªm dinh d−ìng cho c©y. §Ó thay thÕ cho viÖc bãn ®ãn ®ßng, ®ång thêi cung cÊp
cho c©y lóa nh÷ng nguyªn tè vi l−îng vµ nh÷ng chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng ®Ó hç trî cho viÖc
h×nh thµnh ®ßng to, b«ng lín, nhiÒu h¹t, l¹i gi¶m Ýt nhÊt çc chi phÝ ng−êi n«ng d©n nªn phun
chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt lóa vµo giai ®o¹n c©y lóa ®ang chuÈn bÞ lµm dßng.
Phun chÕ phÈm vµo giai ®o¹n nµy sÏ lµm cho c©y kháe, chèng vµ gi¶m ®−îc s©u bÖnh.
Tr−êng hîp bãn ®¹m cho lóa lóc nµy cã thÓ lµm cho l¸ tèt, sÏ t¨ng kh¶ n¨ng nhiÔm s©u bÖnh.
KÕt qu¶ nµy ®· ®−îc thùc tÕ kiÓm tra vµ kh¼ng ®Þnh.
Trªn nh÷ng ruéng lóa ph¸t triÓn kÐm th× rÊt cÇn phun chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt. N¨ng suÊt vµ
chÊt l−îng h¹t lóa ®−îc t¨ng lªn rÊt râ rÖt, tõ 15-20%.
27- Hái: T¹i sao ph¶i phun chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt lóa vµo giai ®o¹n cã
®ßng giµ?
§¸p: Th−êng th−êng khi cÊy lóa, ng−êi n«ng d©n chØ cÊy 1 - 2 d¶nh. Sau giai ®o¹n ®Î nh¸nh
th× c©y lóa ®· cã 6 - 7 d¶nh. Çc d¶nh lóa nµy cã tuæi sinh lý kh¸c nhau v× thêi gian ®Î nh¸nh
kh¸c nhau. Do vËy ®Õn giai ®o¹n ph¸t ®ßng, tïy theo tõng gièng lóa, cÊp gièng vµ ®iÒu kiÖn
ngo¹i c¶nh mµ ruéng lóa cã thÓ ph¸t ®ßng træ b«ng trong suèt thêi gian 5 ®Õn 15 ngµy. §Õn
khi thu ho¹ch, ng−êi n«ng d©n thu ho¹ch cïng lóc, cho nªn cã nh÷ng b«ng lóa th× cho h¹t
ch¾c, cã nh÷ng b«ng lóa cho h¹t ch−a ch¾c vµ cã b«ng h¹t lÐp nhiÒu, dÉn tíi tû lÖ h¹t lÐp cao,
träng l−îng 1.000 h¹t thÊp. Do vËy n¨ng suÊt lóa kh«ng cao.
Khi dïng chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt lóa phun cho c©y lóa vµo giai ®o¹n lóa cã ®ßng giµ (cã thÓ
phun tõ tr−íc khi lóa træ 10 - 15 ngµy ®Õn khi lóa træ 1 - 2%), th× hiÖu øng dÇu tiªn cña chÕ
phÈm lµ lµm cho çc d¶nh lóa ph¸t ®ßng ra b«ng nhanh, tËp trung chØ trong 3 - 5 ngµy (hiÖu
øng kÝch thÝch ph¸t dôc cña chÊt kÝch thÝch sinh tr−ëng).
Do ph¸t ®ßng, ra b«ng cïng lóc cho nªn çc b«ng lóa ®−îc ph¬i mÇu, vµo h¹t cïng lóc, dÉn
tíi çc h¹t lóa chÝn ®ång ®Òu.
HiÖu øng quan träng thø hai lµ trong chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt lóa cã hçn hîp çc vi l−îng.
Çc vi l−îng nµy ®· gióp cho qu¸ tr×nh sinh hãa bªn trong c©y tiÕn hµnh m¹nh, dÉn ®Õn viÖc
tÝch lòy tinh bét ®−îc tiÕn hµnh nhanh h¬n, gióp cho çc qu¸ tr×nh vËn chuyÓn dinh d−ìng tõ
çc bé phËn cña c©y vµo h¹t, gi÷ l¸ ®ßng xanh l©u tíi khi thu ho¹ch, gióp cho viÖc quang hîp
®−îc xóc tiÕn vµ kÐo dµi h¬n.
TÊt c¶ çc hiÖu øng trªn ®Òu lµ nh÷ng yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt. V× vËy trªn ruéng lóa ®−îc
phun chÕ phÈm h¹t lóa s¸ng mÇu h¬n, ch¾c h¬n, tû lÖ h¹t lÐp gi¶m, träng l−îng 1.000 h¹t t¨ng
vµ cuèi cïng lµ n¨ng suÊt b×nh qu©n cña ruéng phun chÕ phÈm t¨ng h¬n ruéng kh«ng phun tõ
10 - 15%. Trong mét sè tr−êng hîp ®Æt biÖt, do th©m canh vµ phun ®óng kü thuËt, n¨ng suÊt
cã thÓ cßn t¨ng h¬n nhiÒu.
Tãm l¹i, chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt lóa phun vµo giai ®o¹n cuèi cïng cña ®êi c©y lóa kh¸c víi
chÕ phÈm sö dông vµo çc giai ®o¹n tr−íc cña c©y lóa lµ dÉn tíi t¨ng n¨ng suÊt ch¾c ch¾n so
víi ruéng kh«ng phun. Nguyªn nh©n dÉn tíi t¨ng n¨ng suÊt lµ h¹t mÈy t¨ng, h¹t lÐp gi¶m,
träng l−îng 1.000 h¹t t¨ng, chø kh«ng ph¶i t¨ng sè b«ng trong khãm vµ còng kh«ng t¨ng sè
h¹t trªn b«ng.
20
Çch dïng chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt lóa (Fivilua): Hßa tan 1 gãi chÕ phÈm víi 20 lÝt n−íc
th−êng. Phun cho 1 sµo lóa (360m2) vµo giai ®o¹n tr−íc khi træ b«ng 10 - 15 ngµy ®Õn khi lóa
®· træ b«ng 1 - 2%, hiÖu øng m¹nh nhÊt cña chÕ phÈm lµ phun s¸t vµo ngµy træ b«ng.
Víi gãi chÕ phÈm dïng cho 1 sµo Trung Bé (500m2) th× pha víi 30 lÝt n−íc.
* ChÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt lóa cã thÓ phun cïng víi thuèc b¶o vÖ thùc vËt. Chó ý pha ë nång
®é lo·ng.
28- Hái: ChÊt l−îng gièng lóa vµ h¹t g¹o cã g× thay ®æi khi phun chÕ phÈm
t¨ng n¨ng suÊt lóa?
§¸p: HiÖn nay trªn thÞ tr−êng cã nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt th«ng b¸o cã nhiÒu lo¹i chÕ phÈm kh¸c
nhau phun cho c©y lóa ®Ó nh»m môc ®Ých t¨ng n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng. Nh−ng trong nhiÒu
n¨m qua ch−a cã mét c¬ së nµo c«ng bè sè liÖu nghiªn cøu vÒ ¶nh h−ëng cña chÕ phÈm ®¬n
vÞ m×nh s¶n xuÊt ra lªn chÊt l−îng h¹t gièng vµ h¹t g¹o.
D−íi ®©y lµ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu ¶nh h−ëng chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt lóa (FIVILUA)
cña FITOHOOCMON lªn chÊt l−îng h¹t gièng vµ h¹t g¹o do ViÖn Di truyÒn N«ng nghiÖp vµ
ViÖn C«ng nghÖ sau thu ho¹ch thuéc Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n tiÕn hµnh. KÕt
qu¶ nµy mét phÇn ®· ®−îc c«ng bè trong t¹p chÝ ''N«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp thùc phÈm'' sè
385, th¸ng 7-1994. KÕt qu¶ nghiªn cøu ®· kh¼ng ®Þnh:
1- ViÖc sö dông chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt lóa kh«ng g©y ¶nh h−ëng tíi tû lÖ nÈy mÇm. §é
s¸ng vµ ®é s¹ch bÖnh cña h¹t ë çc l« thÝ nghiÖm ®−îc t¨ng lªn, tû lÖ h¹t lÐp gi¶m xuèng. Khi
ng©m ñ gièng, tèc ®é ra rÔ ë çc l« thÝ nghiÖm nhanh h¬n so víi ®èi chøng.
2- ChÕ phÈm kh«ng g©y ra nh÷ng hiÖu øng di truyÒn cho h¹t lóa ë thÕ hÖ sau, kh«ng thay ®æi
chØ sè ph©n bµo Mitoz, kh«ng g©y nªn ®ét biÕn cÊu tróc nhiÔm s¾c thÓ vµ kh«ng thay ®æi søc
sèng h¹t phÊn cña c©y lóa.
3- Çc chØ tiªu vÒ tû lÖ nÈy mÇm cña h¹t thãc gièng, vÒ ngo¹i h×nh h¹t g¹o nh−, ®é cøng, ®é
bãng ®Òu ®¹t tiªu chuÈn cao. Riªng çc chØ tiªu sinh hãa ®Òu kh¸ h¬n so víi ®èi chøng.
Tãm l¹i, sö dông chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt lóa cña FITOHOOCMON kh«ng nh÷ng chØ t¨ng
n¨ng suÊt lóa mµ cßn ®¶m b¶o n©ng cao chÊt l−îng h¹t gièng vµ h¹t g¹o.
29- Hái: HiÖn t−îng ngñ nghØ cña h¹t vµ cñ lµ g×?

§¸p: Giai ®o¹n ngñ nghØ lµ giai ®o¹n ngõng sinh tr−ëng cña h¹t vµ cñ. Sù ngñ nghØ th−êng
x¶y ra ®èi víi çc h¹t, cñ vµ c¨n hµnh sau khi thu ho¹ch.
Çc nhµ khoa häc ®· ph©n chia thµnh hai lo¹i ngñ nghØ: lo¹i ngñ nghØ th−êng vµ lo¹i ngñ nghØ
s©u.
Lo¹i ngñ nghØ th−êng lµ lo¹i ngñ nghØ b¾t buéc do ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh g©y nªn. Khi chóng
kh«ng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi (nhiÖt ®é, ®é Èm...) th× chóng ë giai ®o¹n ngñ nghØ. Khi nµo cã
®iÒu kiÖn thuËn lîi th× chóng n¶y mÇm ngay.
Lo¹i ngñ nghØ s©u lµ lo¹i ngñ nghØ kh«ng ph¶i do nguyªn nh©n ngo¹i c¶nh, mµ chñ yÕu lµ do
çc nh©n tè néi t¹i, tr¶i qua nhiÒu thÕ hÖ vµ trë thµnh ®Æc tÝnh di truyÒn cña gièng. Trong
tr−êng hîp nµy nÕu cã ®ñ ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh (nhiÖt ®é, ®é Èm...) th× chóng còng ch−a nÈy
mÇm ®−îc.
21
QuyÕt ®Þnh cho sù ngñ nghØ hay nÈy mÇm lµ do tû lÖ cña çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng trong
chóng. NÕu tû lÖ chÊt kÝch thÝch sinh tr−ëng (gibberellin) trong chóng cao h¬n chÊt øc chÕ
sinh tr−ëng (axit absizic) th× chóng sÏ n¶y mÇm vµ ng−îc l¹i.
Trong thùc tÕ s¶n xuÊt, h¹t vµ cñ cã thÓ b¶o qu¶n trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh víi môc ®Ých
lµ ®Ó gi¶m hµm l−îng chÊt øc chÕ vµ t¨ng chÊt kÝch thÝch. Thêi gian nµy tïy thuéc vµo tõng
loµi. VÝ dô: khoai t©y sau 3 - 5 th¸ng, lóa sau 2 - 3 th¸ng... Ng−îc l¹i, còng cã thÓ ph¸ giai
®o¹n ngñ nghØ cña çc h¹t vµ cñ t−¬i míi thu ho¹ch b»ng çch ng©m chóng vµo dung dÞch cã
chÊt kÝch thÝch sinh tr−ëng gibberellin sao cho l−îng chÊt kÝch thÝch sinh tr−ëng ngÊm vµo
chóng ®ñ ®Ó thay ®æi tû lÖ gi÷a chÊt øc chÕ vµ chÊt kÝch thÝch th× h¹t (hoÆc cñ) sÏ ®−îc nÈy
mÇm.
Th−êng th−êng, nång ®é cña gibberellin ®−îc sö dông lµ 2-5mg/1Ýt, thêi gian ng©m tïy vµo
tõng lo¹i h¹t vµ cñ, sau ®ã ®−îc ñ Êm th× cã thÓ lµm cho h¹t vµ cñ nÈy mÇm ®−îc.
30- Hái: Muèn dïng h¹t lóa t−¬i lµm gièng th× ph¶i xö lý nh− thÕ nµo?
§¸p: H¹t lóa t−¬i míi thu ho¹ch th−êng cã tû lÖ nÈy mÇm rÊt thÊp. Tïy thuéc vµo tõng lo¹i
gièng, lo¹i cã tÝnh ngñ nghØ s©u cho tû lÖ nÈy mÇm 3 - 5%, hay 10 - 15%; lo¹i cã tÝnh ngñ
nghØ th−êng cho tû lÖ nÈy mÇm 20 - 30%; lo¹i kh«ng cã tÝnh ngñ nghØ còng chØ cho tû lÖ nÈy
mÇm lµ 40 - 50%. Tãm l¹i, lóa t−¬i míi thu ho¹ch cã tû lÖ nÈy mÇm rÊt thÊp. V× vËy muèn
dïng h¹t lóa t−¬i lµm gièng th× ph¶i dïng biÖn ph¸p ph¸ ngñ, kÝch thÝch nÈy mÇm cho h¹t lóa.
ChÕ phÈm Lufain-91(2) sÏ cung cÊp cho h¹t lóa t−¬i mét l−îng chÊt kÝch thÝch nÈy mÇm
(gibberellin, auxin...) nh»m lµm h¹t lóa t−¬i cã kh¶ n¨ng nÈy mÇm trªn 90%. Lufain-91 cung
cÊp chÊt s¸t trïng bÒ mÆt lµm cho mÇm m¹ chèng ®−îc mét sè mÇm bÖnh ban ®Çu: tiªm löa,
kh« v»n, ®¹o «n... Lufain-91 cung cÊp mét sè vi l−îng cho mÇm m¹ lµm cho c©y m¹ ph¸t
triÓn c©n ®èi, kháe, chèng ®−îc rÐt. Mét gãi Lufain-91 dïng cho 10kg lóa.
Khi xö lý lóa t−¬i cÇn chó ý:
1- Thêi gian ng©m chÕ phÈm ®èi víi nh÷ng h¹t lóa cã tÝnh ngñ nghØ kh«ng s©u lµ 24-36 giê,
®èi víi nh÷ng h¹t lóa cã tÝnh ngñ nghØ s©u th× ng©m tõ 48-60 giê.
2- Lóa t−¬i hót n−íc rÊt chËm, do vËy thêi gian ng©m cho h¹t lóa no n−íc (®ñ n−íc ®Ó nÈy
mÇm) th−êng kÐo dµi tõ 3-5 ngµy. Cã nh÷ng gièng (vÝ dô C70, C71) th× thêi gian ng©m nhiÒu
h¬n.
3- Do lóa t−¬i khã nÈy mÇm nªn ph¶i gi÷ ®é Èm vµ nhiÖt ®é cho ®èng ñ ngay tõ ngµy ñ ®Çu
tiªn b»ng çch ñ gÇn bÕp, hoÆc n¬i cã nhiÖt ®é cao.
31- Hái: H¹t ®· qua giai ®o¹n ngñ tr−íc khi gieo cã cÇn ng©m h¹t vµo chÕ
phÈm kÝch thÝch nÈy mÇm kh«ng? T¹i sao?
§¸p: Çc h¹t vµ cñ ®· tr¶i qua giai ®o¹n ngñ nghØ ®Òu cã kh¶ n¨ng nÈy mÇm, tû lÖ nÈy mÇm
cã thÓ ®¹t tõ 80 - 90%, tïy thuéc vµo chÊt l−îng çc h¹t vµ cñ
Trong tr−êng hîp nµy kh«ng cÇn thiÕt ph¶i dïng chÊt kÝch thÝch nÈy mÇm mÆc dï còng cã thÓ
t¨ng tû lÖ nÈy mÇm lªn 10-15%.
ChÕ phÈm kÝch thÝch nÈy mÇm cña FITOHOOCMON kh«ng chØ chøa chÊt kÝch thÝch nÈy
mÇm gibberellin (GA3) cã thÓ t¨ng tû lÖ nÊy mÇm lªn ®−îc 10-15%, mµ cßn chøa çc thµnh
2
chÕ phÈm Lufain-91 do XN Liªn doanh FITOHOOCMON s¶n xuÊt
22
phÇn kh¸c nh−: chÊt s¸t trïng bÒ mÆt ®Ó chèng çc mÇm bÖnh ban ®Çu nh− ®¹o «n, tiªm löa,
kh« v»n; hçn hîp vi l−îng ®Ó cung cÊp cho h¹t gièng nguån dinh d−ìng cÇn thiÕt ban ®Çu.
Do ®ã thãc ®−îc ng©m sÏ cho kÕt qu¶ râ rµng: MÇm m¹ sÏ ®−îc n©ng cao chÊt l−îng, t¨ng
c−êng søc sèng ban ®Çu cho c©y, chèng rÐt cho m¹, lóa sau nµy ph¸t triÓn kháe vµ t¨ng n¨ng
suÊt.
32- Hái: §Ó t¨ng kh¶ n¨ng ®Ëu hoa, ®Ëu qu¶ ph¶i lµm g×?
§¸p: Th−êng th−êng sau khi hoa në ré hoÆc hoa ®· tµn c©y ë trong t×nh tr¹ng thiÕu dinh
d−ìng trÇm träng. Lóc nµy bé rÔ ë d−íi ®Êt l¹i ph¸t triÓn yÕu v× bÞ øc chÕ do hoa në ré, ®Êt
thiÕu n−íc nÕu bãn ph©n vµo ®Êt rÔ còng ch−a cã ®iÒu kiÖn hÊp thô ®−îc ngay. Do vËy ph¶i
kÞp thêi phun dinh d−ìng lªn c©y ®Ó gi¶m bít rông qu¶ sinh lý. Lóc nµy cã thÓ dïng mét sè
chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng ®Ó phun lªn c©y nh»m gi¶m tû lÖ rông qu¶. Phun chÊt ®iÒu hßa sinh
tr−ëng kh«ng nh÷ng thóc ®Èy qu¸ tr×nh sinh tr−ëng ph¸t triÓn cña c©y, mµ cßn lµm chËm viÖc
h×nh thµnh tÇng rêi, b¶o ®¶m cho viÖc vËn chuyÓn çc chÊt dinh d−ìng vµo nu«i qu¶, do ®ã
gi¶m ®−îc tû lÖ rông qu¶.
Çc nguyªn tè vi l−îng th−êng ®−îc sö dông lµ: Zn, Cu, Mn, B,... ë nh÷ng nång ®é thÝch hîp.
Çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng cã thÓ dïng lµ 4-CPA (4-Rabkon-Pentachlorophenyl axetate)
hoÆc GA3 (gibberellin). Trong thùc tÕ s¶n xuÊt chñ yÕu dïng gibberellin, bëi v× gibberellin
n©ng cao tû lÖ ®Ëu qu¶, lµm cho qu¶ lín nhanh.
HiÖn nay ®· cã ''ChÕ phÈm ®Ëu qu¶". ChÕ phÈm nµy cã thÓ dïng cho çc c©y trång kh¸c nhau
nh−: T¸o, nh·n, v¶i, quýt, cam, chanh, cµ chua, d−a lª, cµ, ®Ëu çc lo¹i... C«ng dông cña chÕ
phÈm lµ t¨ng tû lÖ ®Ëu qu¶, h¹n chÕ rông qu¶ non, t¨ng kÝch th−íc qu¶ nh−ng chÊt l−îng qu¶
vÉn ®¶m b¶o, dÉn tíi t¨ng n¨ng suÊt tõ 20-60%. Ngoµi ra chÕ phÈm cßn lµm t¨ng kh¶ n¨ng
chèng chÞu s©u bÖnh cho c©y.
23
33- Hái: Gi¶i thÝch hiÖn t−îng ra hoa qu¶ çch n¨m cña c©y lÊy qu¶ vµ biÖn
ph¸p h¹n chÕ?
§¸p: Trong nghÒ trång c©y ¨n qu¶ th−êng gÆp hiÖn t−îng ra qu¶ çch n¨m, cã nghÜa lµ xen
kÏ gi÷a n¨m ®−îc mïa vµ n¨m mÊt mïa. Nguyªn nh©n chÝnh lµ n¨m ®−îc mïa hoa ra qu¸
nhiÒu lµm kiÖt c©y dÉn ®Õn sù gi¶m hoa hoÆc kh«ng ra hoa n¨m tiÕp theo. Çc biÖn ph¸p
kh¾c phôc hiÖn t−îng nµy lµ:
H¹n chÕ sù ®Ëu qu¶ cña n¨m ra qu¶ nhiÒu, tËp trung dinh d−ìng cho c©y b»ng ph©n bãn gèc
vµ ph©n bãn l¸ ®Ó ®¶m b¶o dinh d−ìng cho c©y ra hoa ®Ëu qu¶ vô tiÕp theo.
BiÖn ph¸p lµm gi¶m tû lÖ ®Ëu qu¶ ë nh÷ng n¨m ra hoa qu¶ nhiÒu cã thÓ thùc hiÖn b»ng biÖn
ph¸p c¬ häc lµ h¸i tay. ViÖc lµm nµy mÊt rÊt nhiÒu c«ng søc vµ khã thùc hiÖn ®−îc trong s¶n
xuÊt lín. V× thÕ, hiÖn nay çc n−íc trªn thÕ giíi ng−êi ta ®· dïng çc chÊt ®iÒu hßa sinh
tr−ëng cho môc ®Ých nµy. VÝ dô: Phun muèi cña axit α-naphtyl axetic hoÆc α-naphtyl
axetamid ë nång ®é 0,001 - 0,005% vµo lóc hoa në ré hoÆc sau ®ã 1 - 2 tuÇn th× lµm rông bít
®−îc hoa. HoÆc cã thÓ dïng 0,2 - 2g/l Ethrel phun lóc ra hoa, hay 1 - 2 tuÇn sau khi tung
çnh hoa th× sÏ lµm rông bít hoa, lµm qu¶ to h¬n.
B»ng çch nµy n¨m ®−îc mïa cã thÓ gi¶m bít mét Ýt n¨ng suÊt, nh−ng n¨m tiÕp theo n¨ng
suÊt ®−îc t¨ng lªn rÊt cao. TÝnh tæng s¶n l−îng b×nh qu©n cña c¶ hai n¨m vÉn cã thÓ t¨ng h¬n
®−îc 10 - 20% so víi viÖc kh«ng xö lý.
34- Hái: Muèn cho c©y sím cho qu¶ ph¶i lµm g×?
§¸p: §èi víi nh÷ng c©y th©n gç, muèn c©y sím cho qu¶ ng−êi ta ph¶i lµm cho c©y ''giµ
nhanh'' ®Ó b−íc vµo giai ®o¹n ra hoa sím. Trong thùc tÕ s¶n xuÊt ng−êi ta th−êng dïng çc
chÊt øc chÕ ph¸t triÓn nh− alar hoÆc CCC
24
C©y t¸o ®−îc phun alar víi nång ®é 0,15 - 0,25% th× n¨m tiÕp theo sÏ cho hoa nhiÒu. NÕu
phun alar hoÆc CCC ë nång ®é 0,2 - 0,5% vµo c©y ®· t¾t hoa th× lµm cho c©y kh«ng ph¸t triÓn
chåi ®ät, dÉn tíi kÝch thÝch sù tiÕp tôc ph©n hãa mÇm hoa, v× thÕ n¨m tíi c©y tiÕp tôc ra hoa
m¹nh h¬n.
B»ng biÖn ph¸p nµy, alar vµ CCC còng cã thÓ chèng ®−îc phÇn nµo hiÖn t−îng ra hoa qu¶
çch n¨m. VÊn ®Ò nµy cÇn ph¶i ®−îc nghiªn cøu tiÕp.
35- Hái: Cã thÓ lµm qu¶ trªn c©y chËm chÝn ®Ó kÐo dµi thêi gian thu ho¹ch
®−îc kh«ng?
§¸p: Lµm cho qu¶ trªn c©y chËm chÝn cã mét ý nghÜa quan träng trong viÖc kÐo dµi thêi gian
thu ho¹ch, gi¶m tû lÖ thèi do thu ho¹ch å ¹t, kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n, t¨ng thêi gian cung
cÊp qu¶ t−¬i cho thÞ tr−êng, n©ng cao gi¸ thµnh n«ng s¶n.
Çc nhµ nghiªn cøu ®· kh¼ng ®Þnh ''ChÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng lµ ph−¬ng tiÖn kÐo dµi sù chÝn,
hay lµm chËm chÝn qu¶''.
Qu¶ cam chÝn vá th−êng chuyÓn tõ mÇu xanh thµnh mÇu vµng sau ®ã qu¶ mÒm vµ nhòn ra.
§Ó kÐo dµi thêi kú qu¶ xanh, k×m h·m qu¸ tr×nh chÝn, ng−êi ta cã thÓ phun chÊt kÝch thÝch
sinh tr−ëng gibberellin (GA3) víi nång ®é 10mg/1 lªn l¸ vµ qu¶ trªn c©y khi qu¶ b¾t ®Çu
chuyÓn mÇu vµng. §èi víi chanh, phun GA3 ë nång ®é kho¶ng 40mg/l cã thÓ kÐo dµi thêi
gian thu ho¹ch ®−îc h¬n 1 th¸ng.
§èi víi mét sè c©y qu¶ chÝn rÊt nhanh, nh− c©y hång th× ph¶i dïng nång ®é GA3 cao h¬n
nhiÒu tõ 50 - 200mg/l cã thÓ kÐo dµi thêi gian chÝn cña qu¶ 3 - 4 tuÇn sau khi phun so víi ®èi
chøng kh«ng phun.
HiÖn nay çc chÕ phÈm ''Lµm chËm chÝn qu¶ trªn c©y'' cho nhiÒu c©y ¨n qu¶ kh¸c nhau ®·
®−îc kiÓm tra qua thùc tÕ.
T¹i sao l¹i ph¶i dïng chÕ phÈm "Lµm chËm chÝn qu¶" trªn c©y, mµ kh«ng nªn dïng trùc tiÕp
gibberellin?
V× trong chÕ phÈm ''Lµm chËm chÝn qu¶ trªn c©y'' ngoµi gibberellin cßn chøa çc nguyªn tè vi
l−îng: N, P, K... nh»m hç trî dinh d−ìng ®Ó ph¸t triÓn cho c©y khi gi÷ qu¶ l©u trªn c©y, t¨ng
c−êng ®é bÒn c¬ häc cña vá qu¶. V× thÕ kh«ng nh÷ng gi÷ qu¶ ®−îc trªn c©y, mµ cßn t¨ng
n¨ng suÊt qu¶ ®¸ng kÓ. Trong nhiÒu tr−êng hîp ®¶m b¶o ®−îc chÊt l−îng vµ t¨ng n¨ng suÊt
tõ 10 -15% so víi viÖc phun riªng chÊt kÝch thÝch sinh tr−ëng gibberellin.
36 - Hái: Çc c©y trång lÊy qu¶ nh− cµ chua, cµ tÝm, d−a chuét, d−a lª...
muèn cã n¨ng suÊt cao ph¶i dïng chÕ phÈm g×?
§¸p: §èi víi tÊt c¶ çc c©y trång lÊy qu¶ nh− trªn muèn cã n¨ng suÊt cao th× ph¶i dïng chÕ
phÈm ®Ëu qu¶. ChÕ phÈm nµy gåm çc chÊt kÝch thÝch sinh tr−ëng (gibberellin, auxin,
sitokinin...), hçn hîp vi l−îng, chÊt b¸m dÝnh vµ phô gia. ChÕ phÈm ®Ëu qu¶ cung cÊp dinh
d−ìng vi l−îng vµ chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng cho c©y. H¹n chÕ rông qu¶, t¨ng tû lÖ ®Ëu qu¶
t¨ng chÊt l−îng qu¶, t¨ng kh¶ n¨ng chèng chÞu s©u bÖnh, dÉn tíi t¨ng n¨ng suÊt qu¶ tõ 20 ®Õn
60% (tïy tõng lo¹i c©y). NÕu sö dông chÕ phÈm ®Ëu qu¶ cña FITOHOOCMON cÇn lµm nh−
sau:
25
Hßa tan chÕ phÈm vµo 15 lÝt n−íc, phun ®Òu cho c©y lóc hoa ®ang në vµ cã qu¶ non. §èi víi
çc c©y trång trªn, nÕu sau mçi løa h¸i phun 1 lÇn th× n¨ng suÊt rÊt cao vµ cã thÓ t¨ng thªm
nh÷ng løa h¸i cuèi vô mµ ë nh÷ng ruéng ®èi chøng kh«ng cho thu ho¹ch.
C©y ®−îc phun chÕ phÈm sÏ h¹n chÕ ®−îc s©u bÖnh. ChÕ phÈm cã thÓ phun cïng víi thuèc
trõ s©u; chó ý khi trén víi nhau ë nång ®é lo·ng. ChÕ phÈm kh«ng g©y h¹i cho c©y trång,
kh«ng g©y ®éc cho ng−êi, gia sóc gia cÇm. An toµn tuyÖt ®èi cho ng−êi ¨n qu¶, kÓ c¶ ¨n
sèng.
37- Hái: Dïng chÕ phÈm cã 2,4D ®Ó nhóng chïm hoa vµ phun lªn c©y lÊy
qu¶ cã ®−îc kh«ng?
§¸p: 2,4D (2,4 Diclorphenocxiaxetic axit) lµ chÊt ®éc diÖt cá, ë nång ®é thÊp cã thÓ g©y nªn
çc hiÖu øng kÝch thÝch ph¸t triÓn. Do vËy hiÖn nay cã mét sè c¬ së v× môc ®Ých kinh tÕ ®·
s¶n xuÊt çc chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång vµ chÕ phÈm ®Ëu qu¶ tõ 2,4D. Çc chÕ phÈm
nµy th−êng ®−îc pha vµo b¸t con ®Ó nhóng chïm hoa hay trùc tiÕp phun lªn qu¶ non. ChÊt
nµy dÔ g©y ngé ®éc cho ng−êi sö dông. Qu¶ ®−îc phun chÊt nµy ë nång ®é cao sÏ bÞ biÕn
d¹ng vµ kh«ng ®¶m b¶o chÊt l−îng n«ng s¶n. V× thÕ khi sö dông çc chÕ phÈm ®iÒu hßa t¨ng
n¨ng suÊt c©y trång cÇn cÊm sö dông çc s¶n phÈm cã chøa 2,4D.
38- Hái: Muèn t¹o qu¶ kh«ng h¹t cã ®−îc kh«ng?

§¸p: Sau qu¸ tr×nh thô phÊn, thô tinh th× qu¶ b¾t ®Çu ®−îc h×nh thµnh vµ sinh tr−ëng. Sù sinh
tr−ëng nhanh chãng cña qu¶ lµ do ®−îc ®iÒu chØnh b»ng chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng xuÊt hiÖn
trong ph«i cña h¹t.
26
§· cã nhiÒu kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc chøng minh r»ng kÝch th−íc vµ h×nh d¸ng qu¶ ®−îc
quyÕt ®Þnh bëi nguån chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng néi sinh ®−îc s¶n sinh trong ph«i h¹t, mµ cã
®−îc lµ do qu¸ tr×nh thô phÊn thô tinh x¶y ra.
Trong nghÒ lµm v−ên ng−êi ta cã thÓ thay nguån chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng néi sinh tõ ph«i
b»ng nguån bæ sung tõ bªn ngoµi th× qu¶ vÉn ®−îc h×nh thµnh, vÉn sinh tr−ëng b×nh th−êng
mµ kh«ng cÇn thô tinh. Nh÷ng tr−êng hîp nµy sÏ t¹o thµnh qu¶ kh«ng cã h¹t. VÝ dô: Khi
phun auxin lªn c©y ë giai ®o¹n thÝch hîp cã thÓ g©y nªn qu¶ kh«ng h¹t ë mét sè c©y nh− cµ
chua, thuèc l¸, bÇu bÝ, v.v... Cßn phun gibberellin l¹i g©y nªn qu¶ kh«ng h¹t ë nh÷ng c©y mµ
phun auxin kh«ng cã hiÖu qu¶ nh−: t¸o, chanh, cam, nho, ...
§èi víi mçi lo¹i c©y trång vµ chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng ng−êi ta cã thÓ ®−a ra tõng nång ®é
vµ tõng giai ®o¹n xö lý cô thÓ.
39- Hái: Cã thÓ lµm cho qu¶ chÝn ®ång ®Òu ®−îc kh«ng? Cho vÝ dô!
§¸p: Çc nhµ khoa häc ®· kh¼ng ®Þnh sù chÝn cña qu¶ ®−îc ®iÒu chØnh b»ng sù c©n b»ng cña
çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng auxin vµ ethylen. Khi hµm l−îng auxin cao th× qu¶ ch−a chÝn;
cßn khi hµm l−îng ethylen cao trong qu¶ th× qu¸ tr×nh chÝn ®−îc kÝch thÝch. Do vËy, ng−êi ta
gäi ethylen lµ chÊt ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh chÝn. Nã gióp viÖc h×nh thµnh vµ gi¶i phãng çc men
(enzim) cÇn thiÕt cho nh÷ng biÕn ®æi sinh hãa ®Æc tr−ng cho qu¸ tr×nh chÝn. Nh÷ng biÕn ®æi
®ã lµ: mµu s¾c, ®é mÒm, vÞ ngät, mïi th¬m cña qu¶.
Çc qu¶ chÝn ®ång ®Òu vµo thêi kú thu ho¹ch lµ yÕu tè rÊt quan träng v× sÏ n©ng cao ®−îc chÊt
l−îng vµ n¨ng suÊt qu¶, ®iÒu nµy ®Æc biÖt cÇn thiÕt cho çc n−íc thu ho¹ch n«ng s¶n b»ng
m¸y liªn hoµn...
Trong s¶n xuÊt cã thÓ dïng mét sè chÊt kh¸c nhau ®Ó ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh chÝn cña çc c©y
trång kh¸c nhau.
Dïng ethrel phun cho nho ë nång ®é 500mg/lÝt khi nho b¾t ®Çu chÝn cã thÓ lµm nho chÝn ®ång
lo¹t vµ sím h¬n 5 -6 ngµy . Ethrel lµm t¨ng tæng hîp antoxyanin lµm m· qu¶ ®Ñp vµ t¨ng
hµm l−îng ®−êng.
Sö dông ethrel ë nång ®é 500 ®Õn 5.000mg/lÝt phun cho cµ chua tr−íc khi thu ho¹ch hai tuÇn
th× lµm qu¶ chÝn sím h¬n mµ kh«ng ¶nh h−áng ®Õn chÊt l−îng.
Dïng gibberellin ë nång ®é nhÊt ®Þnh phun cho c©y cµ phª cã thÓ lµm gi¶m tû lÖ rông qu¶ cµ
phª, qu¶ chÝn tËp trung vµ t¨ng n¨ng suÊt.
40- Hái: §Ó cã n¨ng suÊt ®Ëu t−¬ng cao th× cÇn dïng chÕ phÈm g×? Nãi râ
çch sö dông vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ?
§¸p: §· cã nhiÒu tµi liÖu khoa häc cho thÊy çc nguyªn tè vi l−îng vµ çc chÊt ®iÒu hßa sinh
tr−ëng ®ãng vai trß rÊt lín trong qu¸ tr×nh sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña c©y ®Ëu. Çc nguyªn
tè vi l−îng quan träng nh−: molipden, bo, ®ång, kÏm... Çc chÊt diÒu hßa sinh tr−ëng ®−îc sö
dông cho ®Ëu t−¬ng nh− gibberellin, auxin...
Trªn c¬ së nghiªn cøu nhu cÇu çc chÊt trªn cho c©y ®Ëu t−¬ng, çc nhµ khoa häc ®· t¹o ra
chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt cho c©y ®Ëu t−¬ng. ChÕ phÈm nµy t¨ng c−êng kh¶ n¨ng cè ®Þnh
®¹m, kÝch thÝch sinh tr−ëng cho c©y. T¨ng tû lÖ ®Ëu qu¶, kÝch thÝch vËn chuyÓn dinh d−ìng
vµo h¹t, qu¶ ch¾c, chÊt l−îng vµ phÈm chÊt t¨ng, lµm t¨ng n¨ng suÊt ®Ëu tõ 10 - 20%. §Æc
biÖt kh«ng ¶nh h−êng tíi tÝnh chÊt gièng ë çc vô sau.
27
ChÕ phÈm ®−îc sö dông rÊt ®¬n gi¶n: Hßa tan chÕ phÈm vµo 15 lÝt n−íc, phun cho c©y ®Ëu, ®ç
vµo lóc b¾t ®Çu ra hoa vµ thêi kú ra hoa ré.
HiÖn nay chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt ®Ëu cña xÝ nghiÖp liªn doanh FITOHOOCMON ®· ®−îc sö
dông ë nhiÒu n¬i. ë nhiÒu tØnh ®· cã çc kÕt qu¶ kh¶o nghiÖm, so s¸nh víi nhiÒu chÕ phÈm
®ang s¶n xuÊt hiÖn nay. §· cã kÕt luËn cô thÓ, ®©y lµ chÕ phÈm ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao
vµ ®¶m b¶o ®−îc chÊt l−îng h¹t ®Ëu th−¬ng phÈm vµ gièng. Khi dïng chÕ phÈm, trªn mçi ha
t¨ng ®−îc 1,9 t¹/ha t−¬ng ®−¬ng 760.000 ® (tÝnh thêi gi¸ 4.000 ®/kg ®Ëu). Chi phÝ tiÒn chÕ
phÈm lµ 30.000 ®/ha vµ c«ng phun lµ 44.000 ®/ha, lµm lêi cho 1 ha lµ 686.000 ®.
Theo tµi liÖu nghiªn cøu ®· c«ng bè khi dïng chÕ phÈm T¨ng n¨ng suÊt ®Ëu phun cho c©y ®Ëu
kh«ng cã ¶nh h−ëng xÊu tíi chÊt l−îng vµ gièng h¹t ®Ëu.
§· x©y dùng ba chØ tiªu c¬ b¶n cña h¹t ®Ëu sau khi thu ho¹ch: ®é Èm, protein tæng sè vµ dÇu
tæng sè. KÕt qu¶ ®· cho thÊy:
L« ®èi chøng (%) L« xö lý (%)

§é Èm 8,31 8,11 - 7,72
Protein tæng sè 39,56 40,20 - 41,66
DÇu tæng sè 18,92 19,59 - 22,16
§é Èm ë l« cã xö lý thÊp h¬n, protein tæng sè vµ dÇu tæng sè ë l« cã xö lý ®Òu cao h¬n.

Tãm l¹i, ë tÊt c¶ çc c«ng thøc xö lý chÊt l−îng h¹t ®Ëu t−¬ng ®Òu ®−îc t¨ng lªn.
Khi nghiªn cøu nh÷ng hiÖu øng di truyÒn sau khi xö lý chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt ®Ëu, çc nhµ
khoa häc ®· kh¼ng ®Þnh chóng kh«ng cã sai kh¸c g× so víi nh÷ng ruéng kh«ng ®−îc phun chÕ
phÈm (Theo t¹p chÝ “N«ng nghiÖp vµ C«ng nghiÖp thùc phÈm'' sè 1/1994 vµ 3/1994).
28
41- Hái: §Ó cho n¨ng suÊt l¹c t¨ng th× cÇn dïng chÕ phÈm g×? Nãi râ çch
sö dông vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ.
§¸p: ChÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt l¹c bao gåm çc nguyªn tè vi l−îng cïng víi chÊt ®iÒu hßa
sinh tr−ëng gibberellin, auxin (α-Naptylaxetic axit vµ β-Naptoxylaxetic axit) cã bæ sung thªm
chÊt phô gia, b¸m dÝnh.
Do cung cÊp cho c©y l¹c mét l−îng chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng vµ vi l−îng nhÊt ®Þnh, cho nªn
®· kÝch thÝch ra hoa tËp trung, t¹o tia cñ. KÝch thÝch vËn chuyÓn dinh d−ìng vµo h¹t, cñ.
T¨ng c−êng vµ kÐo dµi kh¶ n¨ng quang hîp, cè ®Þnh ®¹m cña c©y. T¨ng tû lÖ ®Ëu qu¶ ch¾c,
chÊt l−îng vµ phÈm cÊp t¨ng, t¨ng n¨ng suÊt tõ 10 - 15%. NÕu ®−îc ch¨m sãc tèt cã thÓ t¨ng
tíi 20 - 25%. Ruéng ®−îc phun chÕ phÈm, tû lÖ bÖnh thèi ®en ®−îc gi¶m xuèng.
ChÕ phÈm ®· ®−îc sö dông cã kÕt qu¶ ë nhiÒu tØnh, ®Æc biÖt ë nh÷ng vïng träng ®iÓm l¹c nh−
NghÖ An, Thanh Hãa... ChÕ phÈm ®· ®−îc Nhµ n−íc c«ng nhËn vµ cÊp b»ng ®éc quyÒn s¸ng
chÕ sè 148.
Tæng hîp kÕt qu¶ vµ triÓn khai ë nhiÒu ®¬n vÞ cho thÊy: so s¸nh víi chÕ phÈm cña c¬ së kh¸c
th× chÕ phÈm T¨ng n¨ng suÊt l¹c (FIVILAC) cña FITOHOOCMON cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cao
nhÊt. Trªn 1 ha t¨ng b×nh qu©n 6,27 t¹/ha, t−¬ng ®−¬ng 1.881.000 ®. Chi phÝ cho tiÒn chÕ
phÈm lµ 30.000 ®/ha, tiÒn c«ng phun lµ 44.000 ®/ha. VËy trªn 1 ha cã thÓ thu lêi lµ 1.807.000
® (tÝnh thêi gi¸ l¹c 3.000 ®/kg).
42- Hái: ChÕ phÈm T¨ng n¨ng suÊt l¹c cã ¶nh h−ëng tíi gièng vµ chÊt
l−îng h¹t l¹c kh«ng?
§¸p: §Ó ®¸nh gi¸ chÊt l−îng l¹c sau khi dïng chÕ phÈm FIVILAC t¨ng n¨ng suÊt l¹c çc nhµ
nghiªn cøu ®· chän ngÉu nhiªn l¹c ë çc l« ®èi chøng vµ thÝ nghiÖm ®−a ®i ph©n tÝch t¹i Bé
m«n hãa sinh ViÖn C«ng nghÖ sau thu ho¹ch (Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT). Çc chØ tiªu ®−îc
®¸nh gi¸ lµ: ®é Èm, protein tæng sè vµ lipit. KÕt qu¶ cho thÊy:
MÉu ®èi chøng (%) MÉu thÝ nghiÖm (%)

§é Èm 7,17 6 - 76 - 7,05
Protein tæng sè 26,8 25,72 - 27,57
Lipit 49,23 51,73 - 50 - 46
Râ rµng khi xö lý chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt l¹c (FIVlLAC) cho c©y l¹c vµo thêi kú ra hoa ré,
kh«ng nh÷ng n©ng cao n¨ng suÊt mµ cßn n©ng cao phÈm chÊt l¹c.
Çc nghiªn cøu vÒ hiÖu øng di truyÒn sau khi xö lý chÕ phÈm cña ViÖn Di truyÒn Bé NN vµ
PTNT cho thÊy chÕ phÈm kh«ng g©y bÊt kú hiÖu øng di truyÒn nµo cho çc thÕ hÖ sau. H¹t
l¹c thu ®−îc ®¶m b¶o tiªu chuÈn gièng vµ th−¬ng phÈm.
43- Hái: Trång d−a chuét muèn cã hoa çi nhiÒu trªn c©y th× ph¶i lµm g×?
§¸p: ë çc c©y hä bÇu bÝ nh− bÝ ng«, bÝ ®ao, m−íp, d−a lª, d−a chuét, d−a hÊu... th× trªn c©y
võa tån t¹i hoa ®ùc vµ hoa çi. §Ó ®iÒu chØnh ®−îc tû lÖ hoa ®ùc vµ hoa çi, ng−êi ta th−êng
29
dïng hai chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng gibberellin vµ ethrel. Gibberellin ®Ó t¨ng tû lÖ hoa ®ùc vµ
ethrel sÏ kÝch thÝch ra hoa çi.
Phun ethrel ë liÒu l−îng 240mg/l vµo lóc c©y cã 1 - 5 l¸ lµm t¨ng tû lÖ ra hoa çi, t¨ng n¨ng
suÊt d−a chuét lªn 3 lÇn.
Çc dÉn xuÊt cña axit flatic cã hiÖu øng rÊt râ trong viÖc ®iÒu chØnh ra hoa çi ë c©y d−a
chuét. VÝ dô, khi dïng dung dÞch muèi dikali cña axit flatic (flatat kali) ë nång ®é 0,5% phun
cho c©y th× tû lÖ hoa çi cã thÓ t¨ng lªn 3 - 4 lÇn.
§èi víi çc c©y hä bÇu bÝ kh¸c çc chÊt trªn còng cho çc hiÖu øng t−¬ng tù.
44- Hái: Muèn cho c©y rau lÊy l¸ ph¸t triÓn tèt th× nªn dïng chÕ phÈm g×?
§¸p: §èi víi c©y rau viÖc t¨ng sinh khèi ®ãng mét vai trß rÊt quan träng. Çc nhµ khoa häc
®· kh¼ng ®Þnh chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng cã kh¶ n¨ng kÝch thÝch sù gi·n tÕ bµo cña c©y rÊt
m¹nh ®ã lµ gibberellin.
§èi víi çc c©y rau kh¸c nhau nång ®é gibberellin còng ®−îc sö dông rÊt kh¸c nhau. Phun
gibberellin ë nång ®é 15 - 20 mg/l cho çc lo¹i rau lÊy l¸ nh−: c¶i xanh, c¶i tr¾ng, c¶i bÑ,...
sau khi ®· cÊy bÐn ch©n, cø 15 - 20 ngµy phun mét lÇn, cã thÓ t¨ng n¨ng suÊt tæng thÓ tõ 30 -
80%.
Trªn nh÷ng sè liÖu khoa häc ®· cã, xÝ nghiÖp liªn doanh FITOHOOCMON ®· t¹o ra chÕ
phÈm T¨ng n¨ng suÊt cho c©y rau lÊy l¸. ChÕ phÈm nµy dïng cho çc c©y nh−: c¶i xanh, c¶i
tr¾ng, c¶i bÑ, rau th¬m, rau mïi..., rau muèng, rau cÇn..., rau ngãt, rau mång t¬i... ChÕ phÈm
chøa çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng chñ yÕu lµ gibberellin vµ auxin, hçn hîp vi l−îng, ®¹m,
l©n, kali, chÊt hßa tan vµ chÊt b¸m dÝnh... nh»m t¨ng tr−ëng cho c©y lÊy l¸ mµ vÉn ®¶m b¶o
®−îc chÊt l−îng, kh«ng g©y tÝch n−íc ®¬n thuÇn nh− çc chÕ phÈm kh¸c. ChÕ phÈm lµm c©y
ph¸t triÓn tèt, duy tr× bé l¸, t¨ng tû lÖ ra l¸, ph¸t chåi, phiÕn l¸ to vµ dµy, t¨ng n¨ng suÊt l¸ tõ
15 tíi 50%. §Æc biÖt n©ng cao chÊt l−îng rau.
Çch dïng chÕ phÈm T¨ng n¨ng suÊt c©y lÊy l¸ cña FITOHOOCMON. Mét gãi chÕ phÈm
hßa tan vµo 12 - 15 lÝt n−íc th−êng, khuÊy tan vµ phun −ít ®Ém c©y.
- §èi víi çc c©y rau c¶i: phun sau khi bÐn rÔ. Cø 10 - 15 ngµy phun 1 lÇn. Riªng b¾p c¶i vµ
xµ l¸ch chØ phun ë giai ®o¹n c©y con vµ ®· t¹o d¸ng.
- §èi víi çc c©y rau thu ho¹ch nhiÒu lÇn th× sau mçi lÇn thu ho¹ch phun 1 lÇn vµ tr−íc khi
h¸i 5 - 7 ngµy phun 1 lÇn.
- §èi víi çc c©y gièng phun tr−íc khi xuÊt v−ên −¬m 5 - 10 ngµy.
30
45- Hái: C©y b¾p c¶i, xµ l¸ch muèn cuén chÆt th× dïng chÕ phÈm lóc nµo lµ
®óng nhÊt?
§¸p: Muèn cho n¨ng suÊt b¾p c¶i, xµ l¸ch t¨ng th× nªn dïng chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt cho
c©y lÊy l¸, nh−ng khi dïng cÇn chó ý yÕu tè cuén chÆt cña c©y. V× thÕ phun chÕ phÈm t¨ng
n¨ng suÊt l¸ lªn c©y c¶i b¾p vµ xµ l¸ch chØ ®−îc phun vµo hai giai ®o¹n:
Giai ®o¹n c©y non ch−a cã hiÖn t−îng cuèn b¾p vµ giai ®o¹n sau khi cuèn b¾p 3 - 5 ngµy.
NÕu phun ®óng vµo lóc ®ang cuèn b¾p th× l¸ ph¸t triÓn m¹nh theo h−íng th¼ng ®øng sÏ ¶nh
h−ëng tíi qu¸ tr×nh cuèn chÆt cña c©y mÆc dï khèi l−îng chÊt xanh cña c©y vÉn ®−îc t¨ng.
46- Hái: Vµo thêi ®iÓm chÝnh vô cã nªn dïng chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt cho
c©y rau kh«ng?
§¸p: Vµo thêi ®iÓm ®Çu vô hoÆc cuèi vô rau ph¸t triÓn kÐm, nªn dïng chÕ phÈm t¨ng n¨ng
suÊt cho c©y rau lµ rÊt ®óng. Nh−ng vµo thêi ®iÓm chÝnh vô th× cã nªn dïng hay kh«ng? Lóc
nµy gi¸ rau h¹, nh−ng hiÖu qu¶ kinh tÕ vÒ sö dông chÕ phÈm th× vÉn cao. VÝ dô: nÕu kh«ng
dïng chÕ phÈm th× hai th¸ng cã 3 løa h¸i, nh−ng dïng chÕ phÈm th× h¸i thªm ®−îc løa thø 4.
ë mçi løa h¸i n¨ng suÊt ®−îc t¨ng lªn trªn 20% vµ chÊt l−îng rau ®¶m b¶o. V× vËy, trong
thùc tÕ s¶n xuÊt ng−êi ta vÉn dïng chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt c©y rau lÊy l¸ ngay vµo thêi ®iÓm
chÝnh vô.
47 - Hái: Muèn ph¸ ngñ cñ khoai t©y míi thu ho¹ch ®Ó lµm gièng th× ph¶i
lµm nh− thÕ nµo?
§¸p: Nhê kü thuËt ph¸ ngñ cñ khoai t©y ®Ó lµm gièng ®· lµm t¨ng hÖ sè nh©n gièng khoai t©y
vµ lµm trÎ hãa cñ gièng v× thêi gian b¶o qu¶n trong kho khã kh¨n, n©ng cao chÊt l−îng cñ
gièng; chèng sù tho¸i hãa gièng khoai t©y do b¶o qu¶n thêi gian dµi trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é
cao cña mïa hÌ.
HiÖn nay cã mét sè kü thuËt ph¸ ngñ cñ khoai t©y míi thu ho¹ch nh− sau:
31
+ Ph−¬ng ph¸p thø nhÊt: Chän cñ ®Òu, kh«ng nhiÔm bÖnh, phun dung dÞch gibberellin +
Thioure vµi lÇn sao cho gibberellin vµ thioure cã thÓ ngÊm vµo cñ ®−îc. TiÕp ®ã, khoai t©y
®−îc ®−a xuèng hÇm ®Êt vµ ®−îc ®Ëy kÝn ®Ó xö lý khÝ CS2 hoÆc khÝ rindit trong 3 - 4 ngµy.
Sau ®ã ñ Èm vµ Êm. Khoai t©y võa thu ho¹ch cã thÓ nÈy mÇm trªn 90% trong 7 - 10 ngµy.
+ Ph−¬ng ph¸p thø hai: Cã c«ng ®o¹n ®Çu gièng ph−¬ng ph¸p thø nhÊt - phun dung dÞch
gibberellin + thioure vµi lÇn. Sau ®ã lµ ñ Êm vµ Èm. Cø hai ngµy phun 1 lÇn dung dÞch
Lufain-91 (lµ chÕ phÈm kÝch thÝch nÈy mÇm vµ ph¸ ngñ çc lo¹i h¹t, cñ). Ph−¬ng ph¸p nµy cã
thÓ lµm cho khoai t©y míi thu ho¹ch nÈy mÇm trªn 90% trong 10 - 12 ngµy.
Ph−¬ng ph¸p thø hai thêi gian ra mÇm chËm h¬n, nh−ng kh«ng mÊt thêi gian ®µo hÇm, tû lÖ
thèi Ýt h¬n ph−¬ng ph¸p thø nhÊt, mÇm kháe h¬n.
§Ó trång thµnh c«ng khoai t©y vô hai ®iÒu quan träng lµ thêi ®iÓm t¹o cñ ë vô hai ph¶i gÆp
thêi tiÕt l¹nh. Muèn thÕ ph¶i thu ho¹ch sím vô mét ®Ó trång sím vô hai. Muèn lµm ®−îc
®iÒu nµy ng−êi trång khoai ph¶i chñ ®éng trång khoai vô mét ®óng vµ sím h¬n b×nh th−êng 5
- 7 ngµy. Vµo thêi kú b¾t ®Çu t¹o cñ ë vô mét ph¶i dïng chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt c©y lÊy cñ
nh»m kÝch thÝch t¹o cñ, t¨ng n¨ng suÊt vµ thu ho¹ch sím h¬n b×nh th−êng 7 - 10 ngµy. NÕu
vô hai vµo thêi kú t¹o cñ còng ®−îc t¸c ®éng chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt cñ th× còng cho thu
ho¹ch sím h¬n ®−îc 5-7 ngµy. N¨ng suÊt mçi vô t¨ng b×nh qu©n 20 - 25%.
KÕt qu¶ cho thÊy nÕu muèn trång khoai vô hai th× ph¶i cã kÕ ho¹ch chñ ®éng tõ vô mét vµ b¾t
buéc ph¶i dïng chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt c©y lÊy cñ ë c¶ hai vô th× n¨ng suÊt c¶ hai vô míi
cao.
48- Hái: Muèn khoai t©y gièng trong kho b¶o qu¶n kh«ng bÞ n¶y mÇm ph¶i
lµm thÕ nµo?
§¸p: Trong s¶n xuÊt nhiÒu tr−êng hîp l¹i cÇn thiÕt kÐo dµi thêi kú ngñ nghØ, kiÒm chÕ n¶y
mÇm cña cñ khoai t©y. §Ó kÐo dµi thêi kú ngñ nghØ cña khoai t©y ng−êi ta th−êng sö dông
chÊt øc chÕ nÈy mÇm nh−: MH (molein hydrazid) hoÆc MENA (methyl ester cña α-NAA).
Dïng liÒu l−îng 2,5kg/ha MH ®Ó phun cho khoai t©y tr−íc khi thu ho¹ch 12 - 15 ngµy sÏ lµm
gi¶m nÈy mÇm vµ hao hôt trong b¶o qu¶n (8 th¸ng). L−îng hao hôt gi¶m xuèng 50% so víi
®èi chøng. MH cßn ®−îc sö dông trong b¶o qu¶n çc cñ tái, hµnh..., nång ®é xö lý th−êng
dïng lµ 0,5 - 2,5g/l.
49- Hái: HiÖn nay ë n−íc ta ®· s¶n xuÊt ®−îc chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt cho
c©y lÊy cñ ch−a? Khi sö dông cÇn chó ý g×?
§¸p: HiÖn nay cã nhiÒu ®¬n vÞ s¶n xuÊt çc chÕ phÈm ®iÒu hßa, kÝch thÝch t¨ng n¨ng suÊt c©y
trång chung chung, nh−ng cho c©y lÊy cñ cô thÓ th× chØ míi cã ë FITOHOOCMON.
ChÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt cho c©y lÊy cñ hiÖn ®−îc dïng cho çc lo¹i c©y: khoai t©y, khoai
lang..., cñ c¶i, cµ rèt, su hµo, hµnh t©y, tái... ChÕ phÈm chøa çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng
chñ yÕu lµ auxin, hçn hîp vi l−îng ®¹m, l©n, kali, chÊt hßa tan vµ chÊt b¸m dÝnh... nh»m kÝch
thÝch ph¸t triÓn cñ. ChÕ phÈm cã c«ng dông kÝch thÝch nhanh ra cñ, t¨ng kÝch th−íc cñ, t¨ng
chÊt l−îng vµ t¨ng n¨ng suÊt cñ tõ 20 - 30%.
Çch dïng chÕ phÈm: Hßa tan chÕ phÈm vµo 15 lÝt n−íc phun vµo c©y khi ®· h×nh thµnh cñ
non vµ tr−íc khi thu ho¹ch 10 - 15 ngµy.
32
Khi dïng chÕ phÈm cÇn chó ý lµ chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt cñ kh«ng kÝch thÝch ph¸t triÓn l¸,
mµ ng−îc l¹i kÐo dinh d−ìng tõ l¸ xuæng cñ, do vËy sau khi phun bé l¸ ph¸t triÓn b×nh th−êng
®ñ ®Ó huy ®éng dinh d−ìng xuèng cñ lµm cho cñ ph¸t triÓn to vµ ch¾c. Do vËy, chØ phun chÕ
phÈm sau khi c©y ®· t¹o xong bé l¸ vµ b¾t ®Çu h×nh thµnh cñ th× hiÖu qu¶ ®em l¹i míi cao.
50- Hái: H·y nãi nh÷ng chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt cho c©y ng« vµ çch dïng
®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt?
§¸p: §èi víi c©y ng« cã thÓ dïng chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt cho c©y ng« ®Ó phun vµo hai giai
®o¹n: Vµo thêi kú c©y cã 4 - 5 l¸ vµ thêi kú c©y phun r©u.
1- Phun vµo thêi kú c©y cã 4 - 5 l¸: Thùc tÕ ®· chøng minh chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt ng«
phun vµo giai ®o¹n nµy lµm cho c©y ng« ph¸t triÓn nhanh h¬n vµ cao h¬n so víi ®èi chøng.
N¨ng suÊt t¨ng kho¶ng 10 - 12%. Thêi kú nµy c©y cßn thÊp, nªn cã thÓ tiÕn hµnh phun chÕ
phÈm dÔ dµng.
2- Phun vµo thêi kú c©y ng« phun r©u: §©y lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña ®êi c©y. Phun vµo
giai ®o¹n nµy lµ nh»m cung cÊp cho c©y mét l−îng dinh d−ìng, vi l−îng vµ chÊt ®iÒu hßa sinh
tr−ëng nhÊt ®Þnh ®Ó t¨ng c−êng tÝch luü dinh d−ìng vµo h¹t, t¹o n¨ng suÊt cao. C©y ®−îc
phun chÕ phÈm cho b¾p ng« mËp, h¹t ng« mÈy vµ ®Òu. N¨ng suÊt t¨ng tõ 10 - 15%.
NÕu dïng chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt ng« phun vµo c¶ hai giai ®o¹n nh− trªn th× ch¾c ch¾n
ruéng ng« sÏ cho n¨ng suÊt t¨ng so víi ®èi chøng tõ 15 - 20%, trong mét sè tr−êng hîp tíi
25%. H¹t ng« cho chÊt l−îng cao vµ ®¶m b¶o tiªu chuÈn gièng cho çc vô sau.
51- Hái: §Ó cho qu¶ cµ phª chÝn tËp trung vµ t¨ng n¨ng suÊt th× cÇn dïng
nh÷ng chÕ phÈm g×? Nãi râ çch sö dông vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ?
§¸p: §Êt trång cµ phª lu«n lu«n thiÕu nh÷ng nguån vi l−îng cÇn thiÕt cho c©y: Cu, Zn, Mn,
Mo, B,... ®Æc biÖt vµo thêi kú ra hoa kÕt tr¸i th× çc nguyªn tè nµy lµ rÊt cÇn thiÕt. C©y cµ phª
th−êng ra hoa kh«ng tËp trung, dÉn tíi chÝn kh«ng ®ång ®Òu lµ do nh÷ng chÊt kÝch thÝch ®iÒu
hßa sinh tr−ëng trong c©y cßn ch−a ®ñ. Do vËy, vµo thêi kú ra hoa, cung cÊp cho c©y cµ phª
mét l−îng chÊt kÝch thÝch vµ vi l−îng b»ng çch phun chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt cho c©y cµ
33
phª lªn l¸ sÏ lµm cho c©y ph¸t triÓn tèt h¬n, hoa ra tËp trung, ®Ëu qu¶ nhiÒu, qu¶ chÝn ®Òu,
n¨ng suÊt t¨ng vµ chÊt l−îng ®¶m b¶o.
ChÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt cho c©y cµ phª3 ®· ®−îc øng dông ë nhiÒu tØnh vïng T©y B¾c, miÒn
Trung vµ T©y Nguyªn. KÕt qu¶ cho thÊy n¨ng suÊt t¨ng b×nh qu©n tõ 13,35% ®Õn 24,21%.
§Æc biÖt víi nh÷ng gièng −a th©m canh cao th× hiÖu qu¶ cµng cao.
Çch dïng: 1 gãi chÕ phÈm (50g) pha vµo 10 lÝt n−íc phun −ít ®Òu toµn bé l¸ cµ phª. Mçi
n¨m phun 2 lÇn vµo th¸ng 4 vµ th¸ng 6 (giai ®o¹n c©y cµ phª ®ang ra hoa vµ giai ®o¹n cã qu¶
non).
H¹ch to¸n kinh tÕ: PhÇn ®Çu t− thªm cho 1 ha gåm c¶ tiÒn mua chÕ phÈm 20 gãi x 2.000 ® =
40.000 ®; tiÒn c«ng phun 3 c«ng x 1ha x 2 lÇn x 8.000 ® = 48.000 ®; c«ng thu h¸i chÕ biÕn
phÇn n¨ng suÊt t¨ng 32.000®; tæng céng 120.000 ®. PhÇn thu thªm do n¨ng suÊt t¨ng b×nh
qu©n 1 ha: 270kg x 8.000 ®/kg = 2.160.000 ( tÝnh theo thêi gi¸ 1993 ). PhÇn l·i: 2.160 .000 ®
- 120.000 ® = 2.040.000 ®.
Nh− vËy, sö dông chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt cµ phª ®· lµm t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ mét çch râ
rÖt (Theo t¹p chÝ ''N«ng nghiÖp vµ C«ng nghiÖp thùc phÈm'' sè 6, 1995)..
52- Hái: Cã chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt cho c©y chÌ kh«ng? Nãi râ çch sö
dông vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ?
§¸p: HiÖn nay ng−êi trång chÌ dïng rÊt nhiÒu lo¹i ph©n bãn l¸ kh¸c nhau ®Ó phun cho chÌ,
thËm chÝ cßn dïng mét sè thuèc trõ s©u vµo môc ®Ých kÝch thÝch ph¸t triÓn chÌ. HiÖu qu¶ lµ
thÊy chÌ ph¸t triÓn tèt, nh−ng hËu qu¶ th× l¹i rÊt lín, chÊt l−îng chÌ gi¶m sót, tµn d− thuèc s©u
trong chÌ... kh«ng ®¶m b¶o chÊt l−îng th−¬ng phÈm, ®Æc biÖt lµ dïng xuÊt khÈu.
(¶nh - h8)
Tõ n¨m 1993, phßng kü thuËt cña Liªn hiÖp çc XN chÌ ViÖt Nam ®· cïng víi xÝ nghiÖp liªn
doanh FITOHOOCMON tiÕn hµnh kh¶o nghiÖm vµ ®¸nh gi¸ chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt chÌ
cña FITOHOOCMON trªn diÖn réng.
Thµnh phÇn chÝnh cña chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt chÌ lµ çc chÊt kÝch thÝch ®iÒu hßa sinh
tr−ëng thùc vËt (chñ yÕu lµ gibberellin), çc chÊt vi l−îng kh¸c nhau, chÊt b¸m dÝnh vµ phô
gia.
ChÕ phÈm ®−îc hßa tan vµo 15 lÝt n−íc, phun −ít ®Ém c©y, phun sau mçi lÇn h¸i bóp chÌ.
Thùc nghiÖm ®· ®−îc tiÕn hµnh t¹i çc xÝ nghiÖp c«ng n«ng nghiÖp chÌ T©n Phó (VÜnh Phó),
Than Uyªn (Lµo Cai), Qu©n Chu (B¾c Th¸i).
KÕt qu¶ triÓn khai cho thÊy: Trung b×nh mçi løa h¸i sÏ rót ng¾n ®−îc 4 ngµy, nÕu sö dông chÕ
phÈm th−êng xuyªn, ë ruéng thÝ nghiÖm thu ®−îc 4 løa h¸i th× ruéng ®èi chøng míi thu ®−îc
3 løa. B×nh qu©n mçi løa chÌ cã dïng chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt 19,2%. Tïy møc ®é th©m
canh, cã thÓ lªn tíi 35%. S¶n l−îng chÌ t¨ng tõ 40kg ®Õn 60kg/ha/løa h¸i. Nh÷ng v−ên chÌ
trÎ hoÆc ®−îc th©m canh ch¨m sãc tèt hiÖu qu¶ xö lý chÕ phÈm râ h¬n.
VÒ chÊt l−îng chÌ sau khi phun chÕ phÈm: Bóp chÌ ph¸t triÓn ®Ñp, tÇng l¸ dù tr÷ gi÷ ®−îc
mÇu xanh ®Ëm (trong khi ®èi chøng l¸ cã mÇu vµng), l¸ cã ®é bãng mì, mËt ®é bóp dµy h¬n.
Bóp chÌ khi sao xo¨n ®Ñp, chÊt l−îng tèt qua c¶m quan, cã mïi th¬m ®Æc tr−ng.
3
Cña xÝ nghiÖp FITOHOOCMON
34
Sö dông chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt chÌ cña xÝ nghiÖp liªn doanh FITOHOOCMON ®· lµm t¨ng
hiÖu qu¶ kinh tÕ râ rÖt. HiÖu qu¶ cña chÕ phÈm cßn ¶nh h−ëng cã lîi tíi 3 løa h¸i liªn tôc tiÕp
theo.
Th«ng th−êng, ®Çu vô chÌ tõ th¸ng 3, 4 vµ 5 b×nh qu©n cã 5 løa h¸i, cuèi vô chÌ th¸ng 9, 10
vµ 11 b×nh qu©n cã 8 løa h¸i. NÕu xö lý liªn tôc trong thêi gian nµy th× lîi nhuËn thu thªm do
t¨ng n¨ng suÊt cã thÓ lªn tíi 450 - 500 ngµn ®ång/ha/n¨m. §ã lµ ch−a kÓ ®Õn phÇn thu ®−îc
do xö lý chÕ phÈm t¨ng thªm 1 - 2 løa h¸i víi s¶n l−îng 200 - 400 kg bóp chÌ t−¬i.
Ngµy 10/3/1994, LHCXNCVN ®· cho phÐp triÓn khai sö dông chÕ phÈm nµy trong çc ®¬n vÞ
trång chÌ trong c¶ n−íc.
53- Hái: Muèn cho døa chÝn ®ång ®Òu vµ thu ho¹ch tr¸i vô th× ph¶i lµm thÕ
nµo?
§¸p: §©y lµ c©y trång mµ ng−êi ta ®· ph¶i sö dông chÊt kÝch thÝch ®Ó ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh ra
hoa vµ kÕt qu¶ nh»m thu ho¹ch thªm mét vô trong n¨m.
Tõ l©u ng−êi ta ®· biÕt etylen hoÆc axetylen ®Òu cã thÓ kÝch thÝch sù ra hoa cña døa. ViÖc nµy
®· ®−îc sö dông nhiÒu ë çc vïng trång døa trªn thÕ giíi nh− Puerto Rico, Hawai...
ë ViÖt Nam, trong nhiÒu n¨m qua ng−êi ta sö dông ®Êt ®Ìn, chØ cÇn 1 h¹t nhá kho¶ng 1 g cho
vµo nân døa, khi gÆp Èm ®Êt ®Ìn sÏ s¶n sinh ra khÝ axetylen ®Ó g©y hiÖu øng.
HiÖn nay ë nhiÒu n−íc ng−êi ta sö dông ethrel ë nång ®é 1,1 - 4,5 kg/ha. ChÊt nµy lµm cho
døa ra hoa tíi 100% vµ qu¶ chÝn sím h¬n 2 - 3 tuÇn. Cã n¬i dïng muèi natri cña NAA ë
nång ®é 25mg/l.
54- Hái: §Ó cho c©y hoa, c©y c¶nh cã chÕ phÈm g× kh«ng?
§¸p: C©y c¶nh lµ lo¹i c©y trång l©u n¨m, ®−îc trång trong chËu hoÆc trong ®Êt võa ®Ó ch¬i
võa ®Ó lµm kinh tÕ. Tr−íc kia nÒn kinh tÕ ch−a ph¸t triÒn, thó ch¬i c©y c¶nh ch−a nhiÒu vµ v×
35
thÕ ch−a cã ph©n chuyªn dïng cho c©y c¶nh. Ngµy nay, çc nhµ ë thµnh phè, ®« thÞ... hÇu
nh− nhµ nµo còng cã vµi c©y c¶nh. Tõ ®ã nhµ s¶n xuÊt ph©n bãn ®· ph¶i nghÜ tíi viÖc s¶n
xuÊt ph©n bãn chuyªn dïng cho c©y c¶nh.
Tiªu chuÈn ph©n bãn cho c©y c¶nh ph¶i lµ: bãn sè l−îng Ýt, kh«ng cã mïi l¹, ®Æc biÖt kh«ng
cã mïi h«i v× chËu c¶nh ®Æt trong nhµ, t¹o cho c©y c¶nh cã ®é bÒn l©u. Trªn c¬ së çc kÕt qu¶
nghiªn cøu XÝ nghiÖp liªn doanh FITOHOOCMON ®· ®−a ra thÞ tr−êng 3 lo¹i chÕ phÈm
chuyªn dïng cho çc c©y hoa c©y c¶nh: ChÕ phÈm kÝch thÝch ra hoa, chÕ phÈm kÝch thÝch ra l¸
ph¸t chåi, chÕ phÈm ph©n bãn gèc cho c©y hoa c©y c¶nh.
1- ChÕ phÈm kÝch thÝch ra hoa. Lµm cho çc c©y hoa, c©y c¶nh ra hoa nhiÒu, tËp trung.
Thµnh phÇn cña chÕ phÈm chñ yÕu lµ chÊt kÝch thÝch ra hoa gibberellin, çc vi l−îng vµ phô
gia. Mét gãi chÕ phÈm cã thÓ pha vµo tõ 4 tíi 8 lÝt n−íc ®Ó phun cho c©y, tïy thuéc vµo loµi
c©y. Thêi gian phun lµ tr−íc khi t¹o nô 5 - 10 ngµy hoÆc ®· cã nô con.
2- ChÕ phÈm kÝch thÝch ra l¸ ph¸t chåi. ChÕ phÈm kÝch thÝch ph¸t triÒn l¸, chåi vµ th©n c©y
lµ chÕ phÈm cã chøa çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng gibberellin, auxin.., çc nguyªn tè vi l−îng
vµ çc thµnh phÇn dinh d−ìng kh¸c. ChÕ phÈm ®−îc pha vµo 10 lÝt n−íc phun lªn c©y theo
mét ®Þnh kú thêi gian nhÊt ®Þnh, th−êng lµ 20 - 30 ngµy phun mét lÇn. ChÕ phÈm cã thÓ dïng
cho tÊt c¶ çc lo¹i c©y trång ®Òu cho hiÖu qu¶ cao.
3- ChÕ phÈm ph©n bãn gèc cho c©y hoa c©y c¶nh. Thµnh phÇn chÕ phÈm lµ ®¹m, l©n, kali
vµ çc vi l−îng. §©y lµ lo¹i ph©n chËm tan bãn vµo çc chËu c©y c¶nh nh»m môc ®Ých t¨ng
c−êng dinh d−ìng cho c©y. ChÕ phÈm kh«ng ®éc h¹i cho ng−êi dïng, kh«ng cã mïi l¹ vµ
kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr−êng, do vËy rÊt phï hîp bãn cho çc c©y c¶nh trong nhµ.
Çch dïng: LÊy 20 - 30 g chÕ phÈm bãn xung quanh gèc c©y, x¸o trén ®Êt ®Òu sau ®ã hµng
ngµy t−íi nhÑ n−íc ®Ó cho ph©n ngÊm ®Òu.
55- Hái: Cã mét sè c©y trång cÇn lµm cho chËm ph¸t triÓn th× ph¶i dïng
chÕ phÈm g×?
§¸p: Ng−îc víi môc ®Ých kÝch thÝch ph¸t triÓn c©y th× trong thùc tÕ s¶n xuÊt l¹i gÆp nhiÒu
tr−êng hîp cÇn tíi chÊt k×m h·m ph¸t triÓn c©y. Trong nhiÒu tr−êng hîp, sù ph¸t triÓn chiÒu
cao ra l¸ nhiÒu sÏ kh«ng cã lîi, mµ cßn dÉn tíi hiÖn t−îng vèng c©y, ®æ lèp... ®Æc biÖt trªn
nÒn th©m canh cao. Trong tr−êng hîp nµy rÊt cÇn chÊt lµm k×m h·m ph¸t triÓn c©y, lµm thÊp
c©y xuèng, c©y cøng ra, trong nhiÒu tr−êng hîp l¹i cã thÓ dÉn tíi t¨ng n¨ng suÊt.
HiÖn nay chÊt ®−îc sö dông phæ biÕn lµ CCC- chÊt ®èi kh¸ng víi gibberellin. ChÊt nµy cã
kh¶ n¨ng lµm cho c©y chËm ph¸t triÓn, h×nh d¸ng c©y gän l¹i, c©y ®anh ra. ChÊt nµy còng
®−îc sö dông nhiÒu trong nghÒ lµm c©y c¶nh ®Ó k×m h·m ph¸t triÓn vµ t¹o d¸ng c©y.
56- Hái: Lµm sao ®Ó çc c©y hoa (cóc, hång, cÈm ch−íng, th−îc d−îc...) ra
hoa nhiÒu vµ ®Ñp?
§¸p: ChÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng th−êng ®−îc sö dông nhiÒu trong viÖc ®iÒu khiÓn ra hoa cho
mét sè c©y hoa lµ gibberellin. Gibberellin cã kh¶ n¨ng lµm cho çc cuèng hoa to vµ dµi ra,
lµm cho cµnh hoa ®Ñp, lµm cho c©y hoa nhiÒu nô vµ ra hoa tËp trung.
Trªn c¬ së khoa häc thùc nghiÖm, xÝ nghiÖp liªn doanh FITOHOOCMON ®· nghiªn cøu s¶n
xuÊt ra chÕ phÈm kÝch thÝch ra hoa cho çc c©y hoa. Thµnh phÇn chÝnh gåm gibberellin vµ
çc vi l−îng cÇn thiÕt cho c©y hoa.
36
ChÕ phÈm kÝch thÝch ra hoa ®−îc sö dông nh− sau: 1 gãi chÕ phÈm ®−îc pha vµo 8 lÝt n−íc
(®èi víi nh÷ng c©y hoa th©n mÒm nh− hoa th−îc d−îc, hoa violet...), hoÆc pha vµo 4 - 5 lÝt
n−íc (®èi víi nh÷ng c©y hoa th©n cøng nh− hoa hång, hoa cóc, hoa cÈm ch−íng...) phun −ít
®Ém c©y vµo thêi kú tr−íc khi cã nô hoa 5 - 7 ngµy vµ thêi kú khi cã nô hoa cè ®Þnh.
§Ó cho çc cµnh hoa to vµ dµi, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng c©y hång §µ L¹t, cóc ®¹i ®ãa, cÈm
ch−íng th¬m... ng−êi trång hoa nªn dïng thªm "ChÕ phÈm kÝch thÝch ra l¸ ph¸t chåi". ChÕ
phÈm nµy ®−îc phun vµo thêi kú c©y non vµ thêi kú tr−íc khi c¾t b¸n 5 - 7 ngµy. B«ng hoa
to, cµnh hoa cao vµ mËp sÏ t¨ng gi¸ trÞ lªn nhiÒu.
57- Hái: Muèn cã hoa loa kÌn tr¸i vô ®−îc kh«ng? Nãi râ çch lµm?
§¸p: Hoa loa kÌn lµ lo¹i hoa ®−îc nhiÒu ng−êi −a chuéng. Trong nh÷ng n¨m tr−íc ®©y
chóng ta ®· xuÊt khÈu nhiÒu sang çc n−íc ch©u ¢u. B×nh th−êng cñ hoa loa kÌn trång vµo
th¸ng 9 - 10 nh−ng m·i sang th¸ng 4 sang n¨m míi thu ho¹ch. Khi thu ho¹ch thêi tiÕt Êm,
hoa në å ¹t, do ®ã gi¸ trÞ kinh tÕ thÊp.
VÊn ®Ò ®Æt ra cho çc nhµ khoa häc vµ s¶n xuÊt lµ ph¶i lµm sao ®Ó cã hoa tr¸i vô - vµo dÞp tÕt
d−¬ng lÞch, ®Æc biÖt lµ tõ tÕt d−¬ng lÞch ®Õn 8/3 hµng n¨m. NÕu ®−îc nh− thÕ th× gi¸ trÞ cña
hoa t¨ng lªn rÊt nhiÒu.
§Ó chñ ®éng cã ®−îc b«ng hoa loa kÌn tr¸i vô nh− mong muèn cÇn tiÕn hµnh çc b−íc sau:
- Ph¸ ngñ cñ hoa loa kÌn, rót ng¾n thêi gian n»m trong ®Êt. Dïng dung dÞch gibberellin
(10 - 15mg/l) phun −ít ®Ém hoÆc ng©m cñ hoa. Sau ®ã cho vµo sät vµ ®em ®i xö lý
l¹nh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.
- Khi c©y hoa ph¸t triÓn cao 10cm trë lªn th× phun chÕ phÈm ra l¸ ph¸t chåi, cø 15 ngµy
phun 1 lÇn. ChÕ phÈm nµy gióp cho c©y ph¸t triÓn nhanh trong ®iÒu kiÖn kh«ng thuËn
lîi, chãng ®¹t ®Õn ®é cao cho phÐp ®Ó h×nh thµnh hoa. Tr¸nh ®−îc hiÖn t−îng ra hoa
mµ c©y qu¸ thÊp, gi¸ trÞ cµnh hoa sÏ kh«ng cao.
- Khi c©y chuÈn bÞ ra hoa cã thÓ phun chÕ phÈm kÝch thÝch ra hoa ®Ó gióp c©y ra hoa tËp
trung vµ to, n©ng cao gi¸ trÞ hoa th−¬ng phÈm.
37
58- Hái: B¶o qu¶n hoa t−¬i l©u b»ng çch nµo?
§¸p: Sau khi c¾t khái c©y hoa sÏ rÊt chãng tµn. Tèc ®é tµn cña chóng phô thuéc vµo tõng lo¹i
cô thÓ. T×m ra ph−¬ng ph¸p ®Ó kÐo dµi thêi gian sèng cña hoa sau khi ®· c¾t khái c©y lµ mét
yªu cÇu thùc tiÔn quan träng.
Mét sè hãa chÊt th−êng ®−îc dïng ®Ó b¶o qu¶n hoa ®· c¾t rêi khái c©y ®−îc l©u lµ:
hydroxyquinolin, citrat, cuferon (lµ dÉn xuÊt cña MH).
§èi víi hoa cÈm ch−íng ®· t×m ®−îc c«ng thøc tèi −u lµ phèi hîp gi÷a SADH 500mg/l, QC
300-500mg/l víi dung dÞch 3 - 5% ®−êng saccaroza. Trong dung dÞch nµy ®−êng kÝnh hoa
t¨ng lªn 2,5 lÇn, hoa tån t¹i l©u h¬n ®èi chøng 10 ngµy. Çc chÊt nµy lµm th«ng m¹ch dÉn,
gi¶m h« hÊp vµ cung cÊp dinh d−ìng cho hoa.
Cã thÓ dïng dung dÞch "nora" cã thµnh phÇn: 0,07% SADH; oxysulfatquinotin 0,04% vµ
®−êng saccaroza 5%. Hoa c¾t rêi c©y c¾m vµo n−íc th−êng 2 - 3 tiÕng, sau ®ã chuyÓn vµo
dung dÞch ''nora'' th× cã thÓ kÐo dµi tuæi thä cña chóng lªn tíi 40 - 45 ngµy tïy vµo lo¹i hoa.
59- Hái: §iÒu kiÖn ®Ó chiÕt, gi©m cµnh tèt nhÊt lµ g×?
§¸p:
a) §iÒu kiÖn ®Ó chiÕt cµnh tèt nhÊt: Ph¶i chän cµnh chiÕt tèt. Cµnh chiÕt cã kÝch cì lín h¬n
cµnh gi©m, dµi tõ 40 - 60 cm, cã 2 nh¸nh, ®−êng kÝnh gèc 0,5 - 1,5cm. Dïng ®Êt v−ên hoÆc
bïn ao ph¬i kh«, ®Ëp nhá trén víi mïn c−a, trÊu bæi hoÆc r¬m r¸c môc, rÔ bÌo t©y... theo tû lÖ
2/3 ®Êt vµ 1/3 nguyªn liÖu trªn, ®−îc lµm Èm tíi 70%.
BÇu chiÕt cã ®−êng kÝnh 6 - 8cm, träng l−îng 150 - 300g, chiÒu cao bÇu 10 - 12cm. Dïng
dao c¾t khoanh vá çch gèc cµnh 10 - 15cm, chiÒu dµi 2 - 3cm, c¹o s¹ch líp vá tr¾ng ®Õn gç,
dïng giÎ lau s¹ch vÕt c¾t. Dïng b«ng nhóng dung dÞch chÕ phÈm gi©m, chiÕt cµnh b«i vµo vÕt
c¾t khoanh vá. §èi víi nh÷ng c©y cã nhùa, mñ (mÝt, hång xiªm...) cÇn ph¬i vÕt c¾t tõ 3 - 7
ngµy. Tr−íc khi b«i dung dÞch ph¶i c¹o s¹ch líp nhùa kh«. BÇu chiÕt ®−îc bäc b»ng giÊy PE
trong, buéc chÆt 2 ®Çu tói b»ng d©y mÒm vµ ch¾c.
§èi víi nh÷ng c©y t−¬ng ®èi dÔ ra rÔ (nh− æi, roi, b−ëi, cam, chanh, quýt...) cã thÓ pha lo·ng
chÕ phÈm trªn hoÆc chØ b«i nhÑ mét lÇn. Nhê t¸c ®éng cña chÕ phÈm mµ cµnh chiÕt ra rÔ
nhanh h¬n, cã khi nhanh h¬n gÇn gÊp 2 lÇn thêi gian chiÕt kh«ng cã chÕ phÈm, do vËy cã thÓ
chñ ®éng kÐo dµi thêi gian chiÕt trong n¨m.
Sau chiÕt tõ 30 - 60 ngµy tïy theo mïa vô vµ gièng loµi c©y ¨n qu¶, qua líp bäc PE sÏ thÊy rÔ
mµu tr¾ng nân chuyÓn sang vµng ngµ hoÆc h¬i xanh th× cã thÓ c−a cµnh chiÕt gi©m vµo v−ên
−¬m.
b) §iÒu kiÖn ®Ó gi©m cµnh tèt nhÊt: Tr−íc hÕt ph¶i chän cµnh gi©m tèt. Chän nh÷ng cµnh
b¸nh tÎ ë l−ng chõng t¸n, ngoµi b×a t¸n vµ nh÷ng cµnh ë cÊp cµnh cao, kh«ng mang hoa, qu¶
vµ võa míi æn ®Þnh sinh tr−ëng. Lo¹i trõ nh÷ng cµnh cã s©u vµ bÖnh h¹i. C¾t cµnh lóc s¸ng
sím hoÆc chiÒu tèi. Tr¸nh c¾t cµnh lóc ®ang tr−a cã n¾ng to, cµnh l¸ bÞ mÊt n−íc ®ét ngét, tû
lÖ ra rÔ sÏ kÐm. Cµnh c¾t xong cÇn ®−îc phun n−íc cho −ít l¸ råi ®ùng vµo trong x« hoÆc
thïng cã tõ 5 - 7 cm n−íc s¹ch, sau ®ã ®Ëy l¹i b»ng mét tÊm v¶i mÇu tèi ®· thÊm −ít. Cµnh
sÏ ®−îc chuÈn bÞ l¹i ®Ó xö lý trong phßng tho¸ng m¸t. Cµnh gi©m dµi 8 - 10cm, cã 2 - 4 l¸,
nhóng vµo dung dÞch chÕ phÈm ''gi©m chiÕt cµnh'' trong thêi gian 5 - 7 gi©y. Nång ®é chÕ
phÈm cµng cao, cµnh cµng non th× thêi gian xö lý cµng nhanh; ng−îc l¹i cµnh giµ, nång ®é
thÊp th× thêi gian ph¶i l©u h¬n. Nhóng ngËp gèc cµnh tõ 1 - 2cm, sau ®ã c¾m vµo líp çt non
s¹ch dÇy 10 - 12 cm, hoÆc chÊt nÒn lµ ®Êt feralit ®á ë ®åi lÊy ë ®é s©u 10 - 20cm.
38
§iÒu kiÖn thÝch hîp cho ra rÔ tèt: §é Èm kh«ng khÝ 90 - 95%; ®é Èm nÒn gi©m 70%, nhiÖt ®é
21 - 26,50C. Thêi gian gi©m cµnh: Vô xu©n tõ 10/2 ®Õn 20/4 vµ vô thu tõ 20/9 ®Õn 20/10.
Khi rÔ cña çc cµnh gi©m ®· mäc ®ñ dµi vµ chuyÓn mµu tõ tr¾ng sang vµng vµ dÎo th× ph¶i ra
ng«i kÞp thêi. Cã thÓ ra ng«i c©y con ngoµi v−ên hoÆc trong tói bÇu PE, tïy theo nhu cÇu vµ
çch sö dông, vËn chuyÓn c©y gièng. NÕu ra ng«i c©y con trong tói bÇu PE, th−êng sö dông
®Êt nhÑ 0,5 - 1kg ®Êt cho tói bÇu. Trong thµnh phÇn cña ®Êt cã 1/3 lµ mïn r¸c trén víi 100 -
200g ph©n chuång hoai môc. Tói PE ph¶i ®−îc ®ôc læ xung quanh vµ ®¸y.
60- Hái: Çc chÊt diÒu hßa sinh tr−ëng nµo dïng trong c«ng t¸c nh©n gièng
c©y b»ng ph−¬ng ph¸p gi©m, chiÕt cµnh? H·y nãi ph−¬ng ph¸p xö lý?
§¸p: Trong qu¸ tr×nh nh©n gièng c©y b»ng ph−¬ng ph¸p gi©m, chiÕt cµnh cã mét sè c©y trång
rÊt dÔ ra rÔ, song còng cã nhiÒu c©y trång rÊt khã ra rÔ, ®Æc biÖt vµo nh÷ng lóc thêi tiÕt kh«ng
thuËn lîi th× hÇu nh− kh«ng ra rÔ.
Trong nhiÒu n¨m nghiªn cøu, çc nhµ khoa häc ®· kh¼ng ®Þnh nhiÒu cµnh gi©m vµ cµnh chiÕt
kh«ng cã kh¶ n¨ng cho ra rÔ lµ v× hµm l−îng auxin néi sinh trong cµnh gi©m, cµnh chiÕt
kh«ng ®ñ cho sù h×nh thµnh rÔ nhanh chãng, cho nªn muèn cho cµnh gi©m vµ cµnh chiÕt h×nh
thµnh rÒ nhanh th× ph¶i xö lý auxin bªn ngoµi.
Thùc tÕ nghiªn cøu cho thÊy ngoµi çc chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng kÝch thÝch ra rÔ nh− IBA, α-
NAA, cßn cã thÓ bæ sung thªm mét sè chÊt kh¸c nh− axit nicotinic vµ çc vitamin. Çc chÊt
nµy ë nh÷ng nång ®é nhÊt ®Þnh sÏ t¹o thµnh chÕ phÈm gi©m chiÕt cµnh.
Cã hai ph−¬ng ph¸p xï lý auxin cho cµnh gi©m, cµnh chiÕt:
1- Ph−¬ng ph¸p xö lý nång ®é cao hay ph−¬ng ph¸p xö lý nhanh. Nång ®é cña auxin dao
®éng tõ l.000 - 10.000mg/lÝt. Nhóng phÇn gèc cµnh gi©m vµo dung dÞch trong 3 - 5 gi©y råi
c¾m vµo gi¸ thÓ. §èi víi cµnh chiÕt th× dïng b«ng thÊm dung dÞch vµ b«i lªn chç khoanh vá.
Sau ®ã bã bÇu b»ng ®Êt Èm.
2- Ph−¬ng ph¸p nång ®é lo·ng hay ph−¬ng ph¸p xö lý chËm. Nång ®é auxin sö dông tõ 20-
200mg/lÝt. Ng©m phÇn gèc cña cµnh gi©m vµo dung dÞch auxin 10- 24 giê, sau ®ã c¾m vµo
gi¸ thÓ. Víi cµnh chiÕt th× b«i vµo chç khoanh vá vµ trén dung dÞch vµo ®Êt ®Ó bã bÇu.
39
TµI LIÖU THAM KH¶O
1. Héi th¶o Nghiªn cøu s¶n xuÊt vµ øng dông chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng thùc vËt (gibberellin)
ë ViÖt Nam. ViÖn KHVN, Hµ Néi, LÇn 1 - 1988; LÇn 2 - 1991.
2. TrÇn ThÕ Tôc vµ Hoµng Ngäc ThuËn. Nh©n gièng c©y ¨n qu¶. Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp,
Hµ Néi, 1993.
3. Lª V¨n Tri, Lý Kim B¶ng, 1992. Ph−¬ng ph¸p thu nhËn gibberellin. B»ng ®éc quyÒn
s¸ng chÕ VN sè 124 PSQ - C12P 27/00; C12R. 1/71.
4. Lª V¨n Tri, Lý Kim B¶ng, 1992. Ph−¬ng ph¸p ng©m ñ h¹t lóa t−¬i míi thu ho¹ch. B»ng
®éc quyÒn s¸ng chÕ VN sè 125 A.PSQ - A01G 16/00; A01N. 45/00.
5. Lª V¨n Tri, 1992. ChÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt lóa (Phivilua hoÆc Tasalua). B»ng ®éc quyÒn
s¸ng chÕ VN sè 142 PSQ.A01N, 63/00, 63/01.
6. Lª V¨n Tri, 1992. ChÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt l¹c. B»ng ®éc quyÒn s¸ng chÕ VN sè 148
PSQ.A01N, 63/00, 63/04.
7. Lª V¨n Tri. Çch sö dông chÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng vµ vi l−îng ®¹t hiÖu qu¶ cao. Nhµ
xuÊt b¶n KHKT, Hµ Néi, 1992.
8. Lª V¨n Tri. Çc chÕ phÈm t¨ng n¨ng suÊt lóa. Trung t©m th«ng tin. Bé N«ng nghiÖp vµ
C«ng nghiÖp thùc phÈm; Hµ Néi, 1993.
9. Lª V¨n Tri. Gibberellin - ChÊt kÝch thÝch sinh tr−ëng thùc vËt. Nhµ xuÊt b¶n KHKT, Hµ
Néi, 1994.
40

Che Pham Dieu Hoa Sinh Truong

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Che Pham Dieu Hoa Sinh Truong

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

L£ V¡N TRI

NHµ XUÊT B¶N N¤NG NGHIÖP

Chóng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n

LêI T¸C GI¶ ..........................................................................................................................3

1. Hái: ChÊt ®iÒu hßa sinh tr−ëng lµ g×? ...................................................................................7

8- Hái: §Êt trång ViÖt Nam cã thiÕu vi l−îng kh«ng?.............................................................11

38- Hái: Muèn t¹o qu¶ kh«ng h¹t cã ®−îc kh«ng?..................................................................26

TµI LIÖU THAM KH¶O .....................................................................................................40

+ Thu nhËn b»ng con ®−êng lªn men vi sinh vËt:

29- Hái: HiÖn t−îng ngñ nghØ cña h¹t vµ cñ lµ g×?

38- Hái: Muèn t¹o qu¶ kh«ng h¹t cã ®−îc kh«ng?

L« ®èi chøng (%) L« xö lý (%)

§é Èm ë l« cã xö lý thÊp h¬n, protein tæng sè vµ dÇu tæng sè ë l« cã xö lý ®Òu cao h¬n.

MÉu ®èi chøng (%) MÉu thÝ nghiÖm (%)

You might also like