Kết cấu và nền móng nhà cao tầng-ĐHKT Hà Nội-Nguyễn Văn Quảng

http://www.ebook.edu.
vn
xun bnh
b xy dng
Trng i hc kin trc h ni

PGS.TS L Thanh Hun, PGS.TS KH Nguyn Trm
GS. TS KH Nguyn Vn Qung
Nh cao tng
phn II
kt cu v nn mng
H ni - 2002
doxuanbinh@gmail.com
http://www.ebook.edu.vn
xun bnh
Mc lc
I . Kt cu nh cao tng
Chng 6. Cc h kt cu chu lc nh cao tng
1.1 Khi nim v cc h kt cu chu lc nh cao tng

1.1.1 c im chu lc nh cao tng .
c im s dng vt liu
Cc h kt cu chu lc nh cao tng
1.2 Nguyn tc la chn kt cu chu lc nh cao tng
1.2.1 La chn kt cu theo chiu cao, s tng
B tr mt bng kt cu
B tr kt cu theo phng thng ng .
Chng 7. Nguyn l tnh ton kt cu nh cao tng.
Cc khi nim chung

7.1.1 Cc gi thit tnh ton
7.1.2 nh hng ca kt cu sn n h chu lc thng ng
7.1.3 S tnh ton
7.1.4 Cc phng php tnh ton ..
7.2 Xc nh ti trng
7.2.1 Ti trng thng ng
7.2.2 Ti trng gi ..
7. 2.3 Ti trng ng t .
Chng 8. Tnh ton cc h chu lc theo s phng.
8.1 H khung - vch

8. 1.1 Chuyn v ngang ca khung nhiu tng,nhiu nhp ..
8.1.2 Tnh ton h khung- vch c
8.1.3 Tnh ton h khung - vch lin khung .
8.1. 4 Tnh ton vch c l
8.1.5 Cc th d tnh ton
8.2 Tnh ton h li (hp) c tng cng .
Chng 9. Tnh ton cc h chu lc theo s khng gian.
9.1 Gi thit tnh ton v cc cng thc c bn ..
Cc c trng hnh hc v cng ca ngi nh ..
9.3 Xc nh ni lc trong tng cng do ti trng thng ng t lch tm
9.4 Cc th d tnh ton
xun bnh
9.5 Tnh ton bin dng theo ti trng gi..

9.5.1 Chuyn v ngang ca h chu lc
9.5.2 Tnh ton dao ng ca h chu lc
9.5.3 Cc th d tnh ton
9.6 Kim tra n nh tng th ngi nh ..
9.6.1 Gi thit tnh ton v cc cng thc c bn ..
9.6.2 c trng mt bng nh .
Cc th d tnh ton ..
Chng 10. Nguyn tc kim tra bn v cu to cc tit din
b tng ct thp
10.1 Nguyn tc chung

10.2 Cc tit din tnh ton v t hp ni lc
Kim tra cc tit din ngang
Cu to khung chu lc
Cu to vch, li cng .
Chng 11. Nh cao tng, kt cu thp, kt cu hn hp .
11.1 ..
Ti liu tham kho

Phu. lc 1 Ti trng thng ng .
Ph lc 2
Ti trng gi
xun bnh
Chng 6
Cc h kt cu chu lc nh cao tng
6. 1 Khi nim v cc h kt cu chu lc.
6.1.1 c im chu lc nh cao tng.
Theo nh ngha ca U ban quc t nh cao tng th nh m chiu cao
ca n nh hng n v phng php thit k c gi l nh cao tng.
Bi vy nh nhiu tng, theo nh ngha trn cn c th gi l nh nhiu tng
phn bit vi nh thng thng t tng. Tuy nhin nh ngha trn y cng
ch l nhng quy c, thay i theo iu kin kinh t k thut v x hi ca
tng nc. Th d:
Lin X c : Nh 10 tng tr ln, loi nh khc 7 tng.
Hoa k
: Nh trn 7 tng hoc cao trn 22 25m.
CH Php
: Nh cao trn 50m, loi nh khc cao trn 28m.
Vng qucAnh: Nh c chiu cao t 24,3m tr ln.
Nht bn
: Nh 11 tng v cao t 31m tr ln.
CHLB c : Nh cao trn 22m.
Trung quc : Nh 10 tng tr ln, cc loi nh khc t 24m tr ln.
Tuy nhin nhiu nc trn th gii cn tha nhn s phn loi sau y:
Nh cao tng loi I, t 9 n 16 tng (t 40 n 50m),
Nh cao tng loi II t 17 n 25 tng (di 80m),
Nh cao tng loi III t 26 n 40 tng (di 100m),
Nh rt cao trn 40 tng (trn 100m).
V phng din chu lc, nhng nh loi I, II, III u c th s dng
chung nhng gi thit v s tnh ton c trnh by trong cc chng 6-9,
cn i vi nhng ngi nh rt cao (nh im, nh thp, ) cn phi tun th
nhng tiu chun, quy phm tht k v tnh ton c bit khc.
phn bit vi nh thp tng, theo cc tiu chun, quy phm thit k,
tnh ton kt cu hin hnh trong nc v mt s nc khc (TCVN 27371995, Ti trng v tc ng TCXD 198- 1997. Tiu chun thit k nh cao
tng b tng ton khi), i vi nhng ngi nh c chiu cao t 40m tr ln,
kt cu chu lc phi c tnh ton c v thnh phn ng ca ti trng gi v
kim tra theo ti trng ng t t cp 7 tr ln (theo thang MSK-64).
Tu thuc vo c im ca cc h chu lc trong ngi nh cc tiu
chun hin hnh cn quy nh cc chiu cao ln nht thch hp (Bng 6-1).
xun bnh
Bng 6-1. Chiu cao ln nht thch hp cng trnh b tng ct thp ton
khi (m).
Cp ng t thit k
Khng c
H kt cu
ng t
6
7
8
9
Khung
60
60
55
45
25
Khung-Vch - li
130
130
120
100
50
Vch - Tng cng
140
140
120
100
60
Li - ng, ng trong ng
180
180
150
120
70
Ghi ch:
- cao nh c tnh t mt t ngoi nh n dim mi cng trnh, khng
k cao ca cc b phn nh ln khi mi nh b nc ,bung thang my;
- i vi cng trnh lp ghp hoc lp ghp tng phn th cn xem xt mc
chn chiu cao hp l.
6 . 1. 2 c im s dng vt liu.
Trong xy dng nh cao tng, vic s dng vt liu cho kt cu chu lc
v kt cu bao che c nhng i hi nht nh sau y.
a) c im ni bt v phng din chu lc ca nh cao tng l cc cu
kin u chu cc ti trng thng ng v ti trng ngang rt ln. kh
nng chu lc ng thi m bo tit din cc kt cu thanh nh ct, dm, cc
kt cu bn nh sn, tng c kch thc hp l, ph hp vi gii php kin
trc mt bng v khng gian s dng, vt liu dng trong kt cu nh cao tng
cn c cng chu ko, nn, ct kh cao. Trong kt cu nh BTCT cn dng
b tng c cp cng t 30 n 50 MPa v ct thp c gii hn chy t 300
MPa tr ln.
Trong khng t trng hp, nht l i vi cc kt cu lp ghp cn n
tnh in hnh cao trong sn xut hng lot ti cng xng, ch thay i s hiu
b tng v ct thp t di ln trn, gi nguyn tit din cu kin nh ct v
dm.
b) B tng l vt liu n - do, nn c kh nng phn phi li ni lc
trong cc kt cu, s dng rt hiu qu khi chu ti trng lp li (ng t, gi
bo). B tng c tnh lin khi cao (khi dng cng ngh lin khi) gip cho
cc b phn kt cu ca ngi nh lin kt li thnh mt h chu lc thng nht
vi bc siu tnh cao. Tuy vy b tng c trng lng bn thn ln nn thng
s dng c hiu qu cho cc ngi nh di 30 tng. Khi nh cao trn 30 tng
xun bnh
ngi ta thng dng kt cu thp hoc kt cu - thp b tng lin hp, ty

theo iu kin kinh t k thut.
c) Trong nh cao tng thng s dng cc li ct rng kch thc t
6x6m tr ln nhng chiu cao tng in hnh thng khng ln, nn gii php
kt cu sn phi la chn sao cho cc dm sn c chiu cao ti thiu. Bi
vy b tng ng lc trc thng c s dng cho kt cu sn ton khi
hay lp ghp nht l h sn phng khng dm. Ngoi kt cu chu lc, kt cu
bao che trong nh cao tng cng chim t l ng k trong tng khi lng
cng trnh. Bi vy cn s dng cc vt liu nh, c khi lng ring nh, to
iu kin gim ng k khng nhng ch i vi ti trng thng ng m cn
c i vi ti trng ngang do lc qun tnh gy ra.
6.1.3 Cc h kt cu chu lc nh cao tng.
Cc cu kin chu lc chnh to thnh cc h chu lc nh cao tng bao
gm:
- Cu kin dng thanh: ct, dm, thanh chng.
- Cu kin dng phng: Tm tng (vch c hoc c l ca), tm sn
(tm phng hoc tm c sn ).
Trong nh cao tng, sn cc tng, ngoi kh nng chu un do ti trng thng
ng, cn phi c cng ln khng b bin dng trong mt phng khi
truyn ti trng ngang vo ct, vch, li nn cn gi l nhng sn cng (tm
cng).
- Cu kin khng gian l cc vch nhiu cnh h hoc khp kn, to
thnh cc hp b tr bn trong nh, c gi l li cng. Ngoi li cng bn
trong, cn c cc dy ct b tr theo chu vi nh vi khong cch nh to thnh
mt h khung bin dng tng vy. Tit din cc ct ngoi bin c th c
hoc rng. Khi l nhng ct rng hnh hp vung hoc trn s to nn h kt
cu c gi l ng trong ng. Dng kt cu ny thng s dng trong nh c
chiu cao ln.
T cc thnh phn kt cu chnh nu trn, tu thuc vo cc gii php
kin trc, khi chng c lin kt vi nhau theo nhng yu cu cu to nht
nh s to thnh nhiu h chu lc khc nhau theo s di y (hnh 6.1) .
Tu theo cch t hp cc kt cu chu lc c th chia thnh 2 nhm:
Nhm th nht, ch gm mt loi cu kin chu lc c lp nh khung,
tng, vch, li hp (ng).
xun bnh
Nhm th hai l cc h chu lc c t hp t 2 hoc3 loi cu kin c

bn tr ln chng hn :
kt cu khung + vch.
kt cu khung + li.
kt cu khung + vch + li v.v
S phn chia
trn ch l nhng quy
c tng ng vi tng
gi thit v m hnh
tnh ton cng trnh c
th, v ph thuc vo
chiu cao, t l gia
chiu rng v chiu
di mt bng nh v.v Khi chiu cao tng ln th vai tr khung ct dm gim
dn i vi tc ng ca ti trng ngang. Dm, ct khung ch yu chu cc
loi ti trng thng ng truyn t sn tng vo. Bi vy trong thc t, ngay c
cc h vch, li, ng vn lun kt hp vi h thng khung ct c b tr theo
cc li nht nh, ph hp vi gii php mt bng kin trc.
6.1.4 c im cc h kt cu chu lc nh cao tng.
c im kt cu chu lc nh cao tng khng ch ph thuc vo hnh
dng, tnh cht lm vic ca cc b phn kt cu m cn ph thuc vo c cng
ngh sn xut v xy lp cng nh phng n s dng vt liu :
- Nh cao tng kt cu BTCT c th c xy dng theo cng ngh b
tng lin khi hay lp ghp.
- Nh cao tng kt cu kim loi hoc thp - b tng (xem chng 11).
a) H khung.
- H khung chu lc c to thnh t cc cu kin thanh nh ct, dm,
lin kt cng ti cc nt to thnh cc h khung phng hoc khung khng gian
dc theo cc trc li ct trn mt bng nh.
- Khung b tng ct thp thng lin khi. Tuy nhin i vi nh cao
tng vic thi cng cc kt cu dng thanh nh dm, ct cng tr nn phc tp
trn nhng cao ln. Nhc im ny c th khc phc bng vic s dng
cc cu kin c sn ti cng xng ri lp ghp. Khung BTCT lp ghp kh
thc hin cc lin kt cng, i hi chnh xc cao trong lp ghp v u
c xt n trong qu trnh tnh ton.
xun bnh
- H khung chu lc thun tu c cng un thp theo phng ngang

nn b hn ch s dng trong nh c chiu cao trn 40m. Trong kin trc nh
cao tng lun c nhng b phn nh hp thanh my, thang b, tng ngn hoc
bao che lin tc trn chiu cao nh c th s dng nh li ,vch cng nn h
kt cu khung chu lc thun tu trn thc t khng tn ti.
- Sn cc tng trong nh khung c vai tr quan trng trong vic truyn ti
trng ngang k c trong kt cu sn lp ghp t cc tm panel c ln.
b) H tng - vch .
q
Hnh 6.2. S nh khung - vch, tng - vch .

H kt cu ny thng c s dng theo nhng nh c mt bngch
nht ko di, chu lc ch yu theo phng ngang nh. Cc vch c b tr
dc theo 2 phng trc mt bng ngi nh. Trong cc kiu nh lp ghp tm
ln nhiu tng c th xem cc tm tng lin kt vi nhau to thnh mt h
tng cng ngang dc lin tc (hnh 6-2 b). Cc m hnh tnh ton ph thuc
nhiu vo cu to cc mch lp ghp tng vi tng v tng vi sn.
c) H Khung - Vch.
Hnh 6.3. S gy ng lc trc trong h kt cu khung - vch lp ghp IMS
xun bnh
Kt cu khung- vch thng c s dng ph bin hn c v h ny ph

hp vi hu ht cc gii php kin trc nh cao tng. H kt cu ny to iu
kin ng dng linh hot cc cng ngh xy dng khc nhau nh va c th lp
ghp va ti ch cc kt cu chu lc. C th ch ti ch cc vch, li
cng bng cng ngh dng vn khun trt, cn phn khung (ct, dm), sn
lp ghp, thm ch vi cc lin kt khp gia ct vi ct v dm sn vi vch
cng, li cng. Vi cng ngh xy dng lp ghp, bn lp ghp cho php s
dng h kt cu chu lc mt cch hp l v em li nhng hiu qu kinh t k
thut nht nh.
C th lp ghp ton b cc cu kin khung, ct, dm, tng cng bng
cng ngh gy ng lc trc bng phng php cng sau cho ton b h dm
dc theo 2 phng nh h kt cu IMS. H kt cu ny c xut s t CHLB
Nam T trc y v c nhiu nc ng dng, c bit Cuba. H kt cu
ny c kh nng tip thu tt cc ti trng gi v ng t (hnh 6.3).
d) H Khung - Li .
H khung - li
chu lc thng c s
dng c hiu qu cho
cc nh tng i cao
v mt bng n gin
dng ch nht, vung.
Li (ng) c th t
trong hoc ngoi bin
trn mt bng (hnh
Hnh 6.4 .H khung - li chu lc
I.4). H sn cc tng
c gi trc tip vo cc li hp hoc qua cc h ct trung gian. Phn trong
li thng dng b tr thang my, cu thang v cc h thng k thut nh
cao tng .
e) H li -hp .
Hp l nhng li c kch thc ln thng c b tr c bn trong v
gn bin ngi nh. Khc vi h khung- li, h hp chu lc ton b ti trng
ng v ngang do sn truyn vo, khng c hoc rt t cc ct trung gian
sn (hnh 6 .5).
Hp trong nh cng ging nh li, c hp thnh t cc tng c hoc
c l ca.
xun bnh
Hp ngoi bin c din tch mt phng ln, c to thnh t cc ct c

khong cch nh lin kt vi nhau bi cc thanh ngang c chiu cao ln theo
hai phng ngang hoc cho to nn nhng mt nh dng khung li, c hnh
dng ph hp vi cc gii php kin trc mt ng (hnh 6.9). Tit din ct
ngoi bin c th c hoc rng to nn nhng dy ng nh nn cn gi l kt
cu hp trong hp hay ng trong ng , thng c s dng trong cc ngi nh
rt cao.
6.2 Nguyn tc la chn
h kt cu nh cao tng.
6.2.1 Chn kt cu theo
chiu cao, s tng.
Trong thit k v xy dng
nh cao tng, vic la chn h kt
cu chu lc hp l ph thuc vo
nhiu yu t nh chiu cao, cc
iu kin a cht thu vn, bn
Hnh 6.5. Cc gii php li - ng, ng trong ng
phn vng ng t khu vc
hoc ton lnh th t nc v cc gii php kin trc cng trnh.
C th la chn hp l h kt cu chu lc theo s tng nh trn th
(hnh 6.6).
S tng
ng trong ng
70
KHUNG NG
60
Khung-vch cng
50
VCH CNG
40
30
Khung
20
10
00
Hnh 6.6. S la chn h kt cu theo s tng
m bo cng, hn ch chuyn v ngang, trnh mt n nh tng

th cn hn ch chiu cao v mnh (t l chiu cao trn chiu rng cng
trnh) theo ch dn trong bng ( 6.2) .
10
xun bnh
Bng 6. 2. Chiu cao ti a (m) v t s gii hn gia chiu cao v chiu

rng H/B
H kt cu
Nh khung
MaxH=H/B
Nh vch v
khung ng
MaxH=H/B
Nh vch
MaxH=H/B
Nh ng v
ng trong ng
MaxH=H/B
Trng hp
khng c
ng t
60 m
5
130 m
5
140 m
5
180 m
6
Trng hp c ng t cp
6 v 7
60-55 m
5-5
130-120 m
5-5
140-120 m
6-6
180-150 m
6-6
45 m
4
100 m
4
120 m
5
120 m
5
25 m
2
50 m
3
60 m
4
70 m
4
B tr mt bng kt cu.
Mi quan h gia cc gii php kin trc v kt cu nh cao tng phi
c xem xt mt cch khoa hc v hp l trong sut qu trnh thit k trn c
s cc quy phm, ch dn k thut. Cn t ti s thng nht v c bn trong
cc gii php kin trc v kt cu cng nh nhng gii php k thut khc.
Mt bng nh cn chn hnh n gin, c trc i xng t nht l mt
phng, c bit l i xng trong cch b tr cc kt cu chu lc. y l tiu
ch quan trng trong gii php kt cu, bi t c yu cu ny c th trnh
c nhng bt li do bin dng xon m trong tnh ton ,cu to khng d
khc phc c.
Khi b tr kt cu chu lc nh cao tng chu ti trng ng t cn cn
ch nhng iu sau y:
- mt bng nn i xng c hai phng trc nh ;
- mi quan h gia chiu di (L) ,chiu rng cng trnh (B), nh ra ca
cc b phn cng trnh (l), v tr cc gc lm (hnh 6 .7) trn mt bng cn
tho mn cc yu cu trong bng 1.3.
11
Bng1. 3
xun bnh
Gii hn ca L, B, l
Cp ng t
7
8,9
L/B
6
5
L / Bmax
5
4
l/ b
2
1,5
Ghi ch : Cc k hiu trong bng xem trn hnh (6.7)
1068
1028
3081
1135 813 1134
3089
735
2392
3389
1865
916
1195
1028
5484
2326
2982
81
14
47
462
964
1194
1030
831
2628
16
2296
2437
998
3527
5998
5604
Hnh 6.7. Cc dng mt bng cng trnh
B tr cc khe co dn nhit, khe ln, khe khng chn.

Khi gp cc mt bng kin trc phc tp, c nhng b phn chnh tng
th trc ht nn iu chnh bng cch phn chia thnh nhng khi nh kt hp
vi vic b tr cc khe co dn nhit, khe ln , hoc khe khng chn(bng 1.4).
Thng thng cc loi khe bin dng c kt hp lm mt.
12
xun bnh
Bng 1.4. Cc gii php phn chia mt bng

hnh thc khng hp l nn trnh hoc chuyn i
nn trnh
4541681
dng khe khng chn k
1727
3861
3861
nn chn
3861
hnh thc hp l
2110
1550
t l cnh l/b > 3.5
tch mt bng
thnh cc n nguyn nh
mt bng n nguyn
tch mt bng
thnh cc n nguyn nh
3861
t l cnh l/b < 3.5
1228
t l cnh l/b < 3.5
3288
git cp c<b/4
909
3288
5488
909
5488
khng i xng
909
5488
2110
3288
git cp c>b/4
tch mt bng
thnh cc n nguyn nh
Trong nh cao tng thng c tng hm nn vic b tr cc khe bin

dng, nht l khe ln gy nhiu phc tp cho k thut chng thm. Gia khi
13
xun bnh
cao tng v thp tng c th khng b tr khe ln ( hnh 6.8 ) m ch c khe co

dn nhit t mt mng tr ln mt khi p dng cc bin php sau:
- s dng cc chng vo tng hoc vo tng cui si vi su thch
hp ng thi chng minh c s ln lch nm trong phm vi cho php ;
- tin hnh thi cng phn cao tng trc, phn thp tng sau, c xt n
chnh ln ca hai khi.
Khi cao
tng
Khi thp
tng
5
76
76
5
0
83
83
0
5
76
76
5
Khi cng trnh nm

trong vng c ng t th
chiu rng khe ln, khe co
dn phi ly bng hoc ln
hn b rng ti thiu ca
khe chng ng t theo
bng (6.5).
Bng 6. 5 B rng
ti thiu ca khe khng
chn (mm)
3580
.v: Cm
Hnh 6.8 Mt ct cng trnh c cc tng hm lin tc
H kt cu
Cp ng t thit k
7
8
5H - 5
7H - 35
4,2H 4
6H 30
3,5H - 3
5H - 25
6
4H + 10
3,5H + 9
2,8H + 7
9
10H - 80
8,5H - 68
7H - 55
Khung
Khung vch cng
Vch - li
Ghi ch.
H - cao mi ca n nguyn thp hn trong cc n nguyn k nhau
tnh bng milimet.
Khe chng ng t phi t theo sut chiu cao cng trnh, mng c th
khng phi t khe chng ng t nhng ti v tr kt cu mng phi c
cu to cng . Khe bin dng cn c xc nh trn c s xc nh
chuyn v ln nht thng tng mi cng trnh do cc t hp ti trng bt li
gy ra theo cng thc:
Dmin = u1 + u2 + 20mm
( 6. 1 )
14
xun bnh
gii php khc phc
hnh thc khng nn chn
hnh thc nn chn
Trong : u1 v u2 l chuyn v ln nht theo phng nm ngang ca hai

khi kt cu k nhau.
6.2.3 B tr kt cu theo phng thng ng
Trong nh cao tng cn thit k cc kt cu chu lc c cng ng
u, trnh s thay i t ngt theo chiu cao. Trn mt ct thng ng kt cu
cng cn t n i xng v hnh hc cng nh v khi lng (cht ti).
Trong trng hp khng c i xng hnh hc theo phng thng ng th c
th dng cc bin php khc phc nh trong bng( 6.6)
S thay i t ngt cng ca h kt cu (nh vic thng tng, gim
ct hoc dng ct hng, dng sn dt cp) cng nh vic dng cc s kt
cu c cc cnh mng v kt cu dng conxon di theo phng ngang nh u
gy ra s bt li di tc ng ca cc ti trng ng.
Trong trng hp c bit phi t nhng ti trng ln (thit b k thut
in, nc, iu khng
Bng 6.6. S nguyn tc thit k mt ng
) ti mt s tng trung
gian phi c cc bin
php thit k tng
ng nh tng cng
B
cng cc kt cu tng
B
k thut trnh s
ph hoi cc vng
khi lng v cng i xng
khi lng v cng
gim dn theo chiu cao
khng thay i theo chiu cao
xung yu.
a) B tr khung
>B/4
chu lc
Khi thit k nh
B
>0.1B
B
khung nn chn cc
khung i xng v c
siu tnh cao. Nu
l khung nhiu nhp th
cc nhp khung nn
>B/4
<B/4
<0.15B
chn bng nhau hoc
B1
B
B2
khng chnh nhau qu
<0.1B
B
B
10 20% chiu di.
Nu phi thit k cc
nhp khc nhau th nn
15
xun bnh
chn cng ( tit din dm ngang ) gia cc nhp tng ng vi khu ca

chng .
Nn chn s khung sao cho ti trng tc ng theo phng ngang v
thng ng c truyn trc tip v ngn nht xung mng. Trnh s dng s
khung hng ct tng di. Nu bt buc phi hng ct nh vy, phi c gii
php tng cng cc dm c cng chng un v ct di tc ng ca
cc ti trng tp trung ln (hnh 6.8). Khng nn thit k dng khung thng
tng.
a) S khng nn chn
b) Cc s khc phc
Hnh 6.9 Cc phng n khc phc

trong nh khung cao tng
Khung b tng ct thp trong nh cao tng nu c chn gch th trc

ht phi chn
cc tng di.
Trong trng
hp phi xy
chn cc tng
trn m tng
di
khng
xy th phi
a) S nn chn
b) S khng nn chn
c) S khc phc
chn tit din
Hnh 6.10 S khung chn
ct, dm tng
di c cng ln hn cng kt cu tng trn n (Hnh 6.10 ).
16
xun bnh
Nn trnh thit k conson (k c dm v bn sn conson). Trong trng

hp cn c conxon phi hn ch vn ca conxon n mc ti thiu v khi
cn thit phi tnh ton kim tra vi cc dng dao ng theo phng thng
ng do cc ti trng
ngang (Hnh 6.11 ).
Khi thit k khung
cn chn cng tng
i ca dm nh hn ca
ct nhm trnh kh nng
ct b ph hoi trc dm.
b) Khung c congxon di
a) Khung c congxon ngn
iu ny c bit c
Hnh 6.11 Khung c congxon
ngha khi kt cu chu ti
trng ng t v phi lm vic ngoi gii hn n hi (Hnh 6.12).
b) B tr vch cng
Tr trng hp
nh tm, cc vch
cng chu lc b tr
kt hp vi tng
ngn, tng bao che
cn trong nh khung
- vch - li, cn tun a) Nn chn EJ (ct) > EJ (dm) b) Khng nn chn EJ (dm) > EJ (ct)
Hnh 6.12 Tng quan cng gia ct v dm khung
theo cc yu cu sau:
- Trong cc mt bng nh hnh ch nht nn b tr t 3 vch tr ln theo
c 2 phng. Vch theo phng ngang cn b tr u n, i xng ti cc v
tr gn u hi cng trnh, gian thang my, ti cc v tr c bin i hnh dng
trn mt bng v nhng v tr c ti trng ln (sn t b nc hoc cc thit b
k thut khc).
- Nn thit k cc vch ging nhau (v cng cng nh kch thc hnh
hc) v b tr sao cho tm cng ( chng 8) ca h kt cu chng vi tm trng
lc (trng tm hnh hc mt bng) ngi nh . Trng hp ch c i xng v
cng m khng i xng v hnh hc (hnh 6.13) th khi kt cu phi lm vic
ngoi giai on n hi ( xut hin cc khp do) c th dn n vic thay i
cng v lc ny gi thit v cng bin dng v chuyn v ca ton b cc
tng cng trong h khng cn ng na v cng trnh c th b ph hoi ch
yu do tc ng xon .
17
xun bnh
- cng ca cc vch thng chim t l ln trong tng cng ca ton h

v vy cc vch nn c chiu cao chy sut t mng ln mi v c cng
khng i trn ton b chiu cao hoc nu
phi gim th gim dn dn t di ln
EJ1=EJ3
1
trn.
- Khng nn chn vch c kh nng chu
2
ti trng ln nhng s lng t m nn
3
chn nhiu vch c kh nng chu ti
tng ng v phn b u trn mt bng Hnh 6.13. Vch i xng ch v cng
cng trnh.
- Khng nn chn khong cch gia cc vch v t cc vch n bin qu ln,
trong nh cao tng sn b tng ct thp lin khi c th chn khong cch
gia cc vch theo bng I.12.
Bng 6.7 Khong cch gia cc vch cng
Cng trnh chu ng t cp
6 v 7
8
9
5B v 60m
4B v 50m
3B v 40m
2B v 30m
Ghi ch:B - chiu rng cng trnh
- Chiu dy vch (b) chn khng nh hn 150mm v khng nh hn 1/20
chiu cao tng.
- Vch cng theo phng dc cn b tr khong gia n nguyn nh.
Khi chiu dc nh kh di th khng nn b tr tp trung vch hai u hi nh
gim bt nh hng ca bindng nhit v co ngt b tng trong qu trnh
thi cng.
- Vch cng theo phng dc nh c th b tr thnh nhm hnh L, T, I
v ht sc trnh kt hp cc vch theo gc khc vung.
- Vch cng theo phng dc nh di c th c chia thnh nhiu on
c lp c lin kt vi nhau bng h dm lanh t trn ca c chiu cao ln.
- Cc l ca trn cc vch cn b tr u n v thng hng t trn xung
di, khng b tr lch nhau. Hiu qu ca vic b tr cc vch trn mt bng
c th xem trn th d hnh (6.14)
Cng trnh khng
tnh ng t
18
a)
xun bnh
b)
c)
Hnh 1.14. B tr vch trn mt bng hnh ch nht
a - Hu nh khng c kh nng chng xon. b - Ngn cn bin dng nhit v

co ngt theo phng dc sn BTCT lin khi. c - Tho mn cc iu kin
xon, bin dng nhit v chu ti trng ngang tt theo c 2 phng.
Trong nh cao tng, cc tng di thng c khng gian rng nn cc
vch c phi gim tit din mt s v tr. Bi vy cn hn ch t s cng
ca vch theo phng ngang nh gia tng trn khng b gim yu v tng di
(b gim yu) khi khng c ng t khng c ln hn 3 v khi nm trong
vng ng t khng c ln hn 2.
T s ny c th xc nh nh sau:
G i + 1 . A i + 1 . hi
= ------------------------(6.2)
Gi . Ai . hi +1
A = Aw + 0,12Ac
y:
Gi , Gi +1 : Mun trt ca b tng tng th i v i+1
Ai , Ai + 1 : Din tch mt ct chu ct tnh ton ca vch th i v i+1 c
tnh theo (I.2)
AW : Din tch ton b mt ct hu hiu theo chiu tnh ton.
Ac : din tch mt ct ton b ct.
hi, hi + 1 : chiu cao tng th i v i +1
c. B tr li ng.
Nhng ngi nh c chiu cao ln trn 100m thng dng h chu lc
li, ng,ng trong ng. Vai tr khung ct ,nu c ch gim khu sn ,hu
nh khng tham gia
vo chu cc ti trong
ngang. Khi h khung
ct c b tr dy
Hnh 6.15. cc s b tr li, hp trn mt bng
c dc theo chu vi
cng trnh v c cng ln ng k so vi cng ca li to thnh mt h
kt cu khung khng gian cng tham gia chu lc vi li ,ng bn trong th ta
19
xun bnh
c th xem nh h hp trong hp ( hnh 6 .4a, 6.5b,d ). Cng nh cc h chu

lc khung - vch , nn b tr cc li ,hp cn xng trn mt bng v khng b
tr li lch mt bn nh trn hnh (6 .15d ).
Vic thit k ng trong ng cn tho mn cc yu cu sau:
- T s gia chiu cao v chiu rng ca ng cn ln hn 3.
- Khong cch gia ct ng ngoi khng nn ln hn chiu cao tng v
nn nh hn 3m. Mt ct ct ngoi cn dng dng ch nht hoc ch T. Din
tch ca ct gc c th dng vch gc hnh ch L hoc ng gc.
- Khong cch gia ng trong v ng ngoi khi khng tnh n ng t
khng nn ln hn 12m, trng hp ngc li khng nn ln hn 10m. Khi cn
vt qua gii hn ny cn dng cc h dm sn c cng ln v b tng ng
lc trc, hoc sn b tng- thp kt hp.
Thng thng gia ng trong v ng ngoi khng b tri ct to thun
s dng cc khng gian ln.
Ti cc gc thng b tr cc ct ,ng ,hoc vch c cng ln hn
cng un ca khung, ct ng ngoi bin nhng khng nn qu 50 ln.
Chng 7
Nguyn l Tnh ton kt cu nh cao tng.
7.1 Cc khi nim chung .
7 .1.1 Gi thit tnh ton .
Tnh ton kt cu nh cao tng l vic xc nh trng thi ng sut bin
dng trong tng h, t b phn cho n tng cu kin chu lc di tc ng
ca mi loi ti trng. y chng ta ch yu xt n phn ng ca h kt cu
thng ng khung, vch, li di tc ng ca cc loi ti trng ngang.
Hu nh trong cc loi nh cao n 30 tng u kt hp s dng c 3 h
chu lc khung vch li. Vic la chn v gi thit s tnh ton phi lm
sao va ph hp vi thc t b tr, cu to cc kt cu chu lc cn phi tho
mn iu kin v s cng lm vic ca cc h kt cu rt khc nhau v
cng, hnh dng, kch thc. Mi gi thit thng ch ph hp vi tng m
hnh tnh ton ,khng c gi thit chung cho mi s tnh ton. Gi thit no
phn nh c mi quan h truyn lc gia cc h vi nhau thng qua gii
php thit k, cu to c th trong cng ngh xy lp s c xem l ph hp
v cho ta nhng kt qu ng tin cy. Cng cn phn bit gia chnh xc
20
xun bnh
trong s kt cu vi chnh xc trong m hnh ton hc, hai vn ny

khng phi lun thng nht. Tuy nhin c th nu mt s gi thit thng uc
s dng trong tnh ton nh cao tng sau y :
Gi thit ngi nh lm vic nh mt thanh conxon c chn ngm vi
cng tng ng cng ca cc h kt cu hp thnh. Gi thit ny n gin
nhng khng phn nh ng thc t chu lc ca c h. Gi thit ny thun tin
cho s xc nh cc c trng ng ca cng trnh.
- Gi thit mi h kt cu ch c th tip thu mt phn ti trng ngang t
l vi cng un ( xon) ca chng, nhng c lin kt cht ch vi cc h
khc qua cc thanh ging c c lin kt khp hai u. cng ca cc thanh
ging c gi tr ln c th xem nh khng b bin dng co hoc dn di. Cc
ging ngang ny chnh l m hnh ca h kt cu dm sn c cng ln v
cng trong mt phng nm ngang.
- Gi thit v cc h chu lc cng c mt dng ung cong un. Gi
thit ny ch thch hp cho cc nh ch c mt h khung hoc vch hoc li.
Cn i vi nh h khung vch li th ng cong un ca mi h khc
nhau, trong cng 1 s tnh ton.
7.1.2 nh hng ca kt cu sn n s lm vic ca cc h chu lc
thng ng.
Vi gi thit sn cng tuyt i trong mt phng, ch l s tng i.
Trong thc t xy dng kt cu sn nh c nhiu loi. Sn b tng lin khi,
sn b tng lp ghp, sn b thng thp, sn nhiu lp t cc vt liu khc
nhau. Mi loi sn u c lin kt cu to ring v khng phi lc no cng c
kh nng nh mt kt cu lin khi, ch c cc chuyn v thng hoc xoay ch
khng c bin dng gc. Vi kt cu sn c dm b tng lin khi dng
gi thit sn cng tuyt i l ph hp hn c. Trong nh cao tng thng dng
cc li ct kch thc ln t 6 n 10m, nhng chiu cao tng li hn ch n
mc c th. S tri nguc ny thng uc gii quyt bng vic ng dng cc
kt cu sn khng dm hay gi l sn phng . Bn sn c k trc tip ln cc
u ct, tng, vch , li v thng dng b tng ng lc trc tng kh
nng chng un, vng, v nt. c nhng nghin cu chng t, ng vi cc
gi tr cng nht nh ca sn cn phi xt ti bin dng ca sn trong tnh
ton
21
xun bnh
Vai tr ca sn cng c bit quan trng khi nh c h khung vch hoc

khung - li. V d trong h khung vch, nh s c ng cong un nh trn
hnh (7.1c). ng cong un ca h khung c dng trn hnh (7.1a) ti chn
ngm c lc ct ln nht v gc nghing ln nht. Ngc li, tung cng hoc
li cng c ng cong un nh thanh conxon, v gc nghing ln nht li v
tr nh tng. Song t c s ng iu trong bin dng un cho ton h
th trong cc lin kt s xut hin nhng phn ng, ni lc khc nhau v gi tr
v v tr (hnh 7.1c) . Kch thc chiu di cc mi tn ch ln ca cc phn
lc. V nh vai tr ca h ging ngang m h khung dng nh y ngang h
vch cng phi trn v co n li pha di. Kt qu lc ct sinh ra do ti
trng ngang c h khung tip thu phn ln pha trn cn vch, li tip thu
phn ln pha di.
Trong cc
ngi nh li
hoc hp th
khng nhng
cng ca sn m
khi c cc tng
cng (dng dn
hoc dm kiu
Virendel
c
chiu cao bng
a)
b)
c)
chiu cao tng) Hnh 7.1 a)Khung, b) Vch(li), c) S bin dng ca h thng qua cc lin kt(ging) t cc mc sn
nh hng r rt
n ng cong un v cc gi tr v dng biu m-men un (hnh8.2,
chng8). Trong trng hp tng qut ,khi chp nhn nhng gi thit nu trn
th mi b phn kt cu b tr ri rc trong cng trnh u cng chu lc v tun
theo mt quy lut nht nh trong mt h kt cu thng nht, k c trng hp
cc vch,li, khung b gim yu nhng tng di ( hnh7.2). Trong s ny,
ti trng ngang tc ng vo cng trnh c th c xem nh tng cc thnh
phn ti trng do cc kt cu n v tip nhn tng ng vi cng un ca
chng.
22
xun bnh
q
q1
a)
b)
q2
c)
Hnh 7.2 S kt cu chu ti trng ngang. b,c) S lin kt v ti trng thnh phn
7.1.3 S tnh ton .

Cn c vo nhng gi thit tnh ton c th phn chia thnh cc s
tnh ton theo nhiu cch khc nhau :
a. S phng tnh ton theo hai chiu :
Cng trnh c m hnh ho di dng nhng kt cu phng theo hai
phng mt bng chu tc ng ca ti trng trong mt phng ca chng. Gia
cc h c ging vi nhau bi cc dy lin kt khp hai u v ngang mc
sn cc tng ( hnh 7.3)
b)
V1x
qy
V1y
Kx
qx
V ch V 1y
Ky
Ky
V2y
Kx
V1x
qx
2xK hungky
V1y
V 1x
a)
V ch V 1y
V 1x
H nh 7.3. a) m t bng kt
cu h khung-vch, b) S
tnh ton theo phng
trc y; c) S tnh ton
theo phng trc x
2xK hungkx
2xV chV 1x
qx
c)
Cc s tnh ton trn y c dng ph bin cho h kt cu khung

vch phng. Trong trng hp dng cc vch hnh ch L, H, T, v.v. thin v an
ton vn c th ch xt ti mt cnh ca vch theo mt trong hai phng cng
trong mt phng khung ang xt.
23
xun bnh
i khi trong h khung vch li vi tng cng ca li nh hn

tng cng vch v khung, cng c th s dng s tnh ton theo 2
phng .
b. S tnh ton ba chiu :
Cng trnh c m hnh nh mt h khung v tm khng gian chu tc
ng ng thi ca mt h lc khng gian 3 chiu (hnh 7.4)
S tnh ton ba chiu thng s dng cho tnh ton nh c mt bng
phc tp. Dng s ny tnh ton c th cho ta hnh nh trng thi ng
sut bin dng ca tng h kt cu vi nhng lin kt theo 3 chiu. Tuy nhin
i hi khi lng tnh ton kh ln nht l khi s tng nhiu.
Theo cc gi thit v lin kt v cc quan nim v kh nng tip thu cc
ti trng ngang ca tng h, cn c th phn chia thnh cc s d khung - ging
v s ging.
Trong s khung - ging (hnh 7.5a) ta quan nim s cng chu ti
trng ngang ca cc h tun theo quy lut phn phi theo cng ca tng h
theo tng phng tc ng ca ti trng.
Trong
a) S khung
b) S ging
c) S khung-ging
thc
t
khng
t
gp nhng
h chu lc
ch yu l
vch hoc
li. S tham
gia chu ti
Hnh 7.5 a) S khung; b) S ging; c) S khung ging
trng ngang
ca cc h khung nu c l khng ng k ,c th b qua nn ta gi s ny
l s ging ( hnh 7.5b). Cng nh vy cc h li, hp cng c th tnh ton
theo s ging.
7.1.4 Cc phng php tnh ton.
Da theo cc s tnh ton chng ta c th s dng nhiu phng php
khc nhau trong c hc kt cu v trong ton hc xc nh cc ni lc v
chuyn v trong h v tng cu kin kt cu chu lc.
24
xun bnh
Cc phng php trong c hc kt cu nh phng php lc, phng

php chuyn v, phng php lc chuyn v vn c s dng c hiu qu v
cho nhng kt qu tin cy cho tng trng hp c th. Cc phng php bin
phn, phng php sai phn hu hn gii cc h phng trnh vi phn bc
cao cng vy cn c s dng gii cc s ging, khung ging phc tp.
Trong s cc phng php tnh ton nh cao tng, ngy nay phng php
phn t hu hn (PTHH) c s dng rng ri hn c v hu ht trong cc
phn mm chng trnh tnh ton thc hin trn my tnh u xut pht t
phng php ny.
Cc kt cu ngi nh c chia thnh nhng phn t nh dng thanh hay
bn, v s phn t c th l hng nghn tu theo s tng nh. Do vy s lng
cc n s l cc ni lc v chuyn v cng tng theo t nht l 3 ln s phn t.
Nh c my tnh, khi khi lng tnh ton s hc khng cn l vn tr ngi
na, th vic gii cc phng tnh i s tuyn tnh bc cao cng c gii
quyt nhanh chng v chnh xc. Nhng phn mm mnh hin nay cho php
chng ta i su nghin cu trng thi ng sut bin dng ca cc h kt cu
phc tp vi cc s tnh ton khng gian ph hp vi s lm vic thc ca
cng trnh. Tuy nhin kt qu ca bi ton cn ph thuc vo k nng ca
ngi s dng cc chng trnh , nn nhng kt qu nhn c t my lun
phi c kim tra theo cc iu kin :
- Cn bng lc.
- Tnh lin tc ca cc chuyn v.
- S ph hp vi cc tiu chun quy phm thit k hin hnh.
Trong cc phn tip theo s gii thiu ln lt cc s v phng php
tnh ton c bn hin ang c s dng rng ri trong v ngoi nc khi thit
k kt cu nh cao tng.
Cc bc tnh ton .
Cn c vo gii php kin trc v b tr mt bng cc kt cu chu lc c
th tin hnh tnh toan theo cc bc sau y:
Chn s tnh ton.
b. Xc nh cc loi ti trng.
Xc nh cc c trng hnh hc v cng ca kt cu.
Phn phi ti trng ngang vo cc h chu lc.
Xc nh ni lc, chuyn v trong tng h tng cu kin.
Kim tra cc iu kin bn, chuyn v v cc c trng ng.
25
xun bnh
Kim tra n nh cc b v n nh tng th cng trnh.
7.2. Xc nh ti trng.
Ti trng tc ng ln nh v cng trnh bao gm :
Ti trng thng ng bao gm.
Tnh ti l ti trng tc ng thng xuyn thng c v tr,phng,
chiu tc ng v gi tr khng i trong qu trnh s dng. l trng lng
bn thn kt cu chu lc, cc kt cu bao che, cc lp cch m, cch nhit
v.v...
Hot ti l ti trng tc ng khng thng xuyn nh ngi v vt dng
trong nh .
Ti trng ngang bao gm
Ti trng g do tc ng ca kh hu v thi tit thay i theo thi gian
, cao, v a im di dng p lc trn cc mt hng gi hoc ht gi ca
ngi nh.
Ti trng ng t l mt trong nhng ti trng c bit l cc lc qun
tnh pht sinh trong cng trnh khi nn t chuyn ng. Ti trng ng t c
th tc ng ng thi theo phng thng ng v phng ngang .Trong tnh
ton kt cu nh cao tng thng ch xt ti tc ng ngang ca ti trng ng
t.
Ngoi ra cn cc ti trng c bit khc pht sinh do hot ng ca con
ngi nh ho hon, chy n, my mc, xe c, thit b va p vo cng trnh.
Di y s xem st c th hai loi ti trng c bn thng tc ng vo
nh v cng trnh l ti trng thng ng v ti trng ngang do gi v ng t.
7.2 .1 Ti trng thng ng

Ti trng thng ng tc ng ln h kt cu chu lc ca nh bao gm
hai loi : tnh ti do trng lng bn thn kt cu chu lc v kt cu bao che;
v hot ti l ti trng s dng tc ng thng xuyn hoc ngn hn trn sn
v mi nh.
Tnh ti c xc nh theo kch thc hnh hc, ti trng khi vt liu
dng cho kt cu chu lc v khng chu lc trong nh v cng trnh.
Hot ti c ly theo quy nh trong cc tiu chun thit k ca tng
nc. Trong tiu chun thit k Ti trng v tc ng TCVN 2737-1995 quy
nh cc gi tr ti trng s dng tiu chun phn b u trn sn v cu thang
26
xun bnh
cc loi nh v cng trnh (ph lc 1). Ngoi nhng gi tr nu trong tiu chun
cn c th s dng cc gi tr ti trng thng gp sau y trong nh cao tng :
- Cc tng ngn c nh, vch ngn tm thi, t trn sn c th tnh
gn ng nh ti trng phn b u v phi ly theo tc dng thc t. Nu l
vch ngn bng vt liu nh cn ly khng t hn 75 daN/m2 .
- Mi bng s dng c trng cy trn mi ly khng t hn 500 daN/m2 .
Mi bng nh cao tng cn c th s dng lm bi my bay trc
thng. Ti trng ln nht khi trc thng ct h cnh c th tnh theo cng thc:
Q = kP/S
(7.1)
Trong :
k - h s ng lc ly bng 3;
P - trng lng ca trc thng cn c vo loi my bay s dng. Khi
khng c s liu chnh xc, trng lng ca trc thng loi nh ly bng 2030kN, trc thng loi trung bnh t 30 n 50kN ;
S - din tch chu lc trong phm vi khong cch gia cc bnh xe (m2)
ly theo s liu thc t hoc ly bng 2x2m cho loi nh v 2x3m cho loi
trung bnh.
Theo TCVN2737-95 quy nh vic gim ti s dng cho hai trng hp
sau y:
- Khi tnh dm , dm khung ,bn sn ,ct v mng chu ti trng t mt
sn, th ti trng s dng ton phn ng vi cc mc 1,2,3,4,5,bng 3 tiu
chun u c nhn vi h s
A1 = 0,4 +0,6 A/A1
( 7. 2 )
khiA > A1 = 9m2 vi A l din tch truyn ti .
i vi cc phng nu cc mc 6,7,8,9,10,12,14(bng 3 TCVN) v
= 0,5 + 0,5 A/A
( 7. 3 )
2
khi A>A1= 36 m ..
- Khi xc nh lc dc trong ct, tng v mng chu ti trng t 2 sn
tr ln , gi tr ton phn ti trng cc mc 1,2,3,4,5 ca tiu chun c
php gim bng cch nhn vi h s
n1 = 0,4 + ( A1 - 0,4 )/ n
( 7.4 )
v h s
= 0,5 + ( A2 - 0,5 )/ n
(7.5)
vi cc phng nu mc 6,7,8,10,12,14 bng 3 tiu chun
27
xun bnh
y A1,A2 ly nh trong cc cng thc ( 7.2),(7. 3).

n - s sn t ti trn tit din ang xt .
Trong nh cao tng xc sut xut hin ng thi ti trng s dng trn
ton b cc sn l rt thp v thc t cho thy c s gim dn cc tng trn.
Trong nhiu tiu chun nc ngoi cng u quy nh cc h s gim ti khi
tnh ton cc cu kin thng ng chu lc. V d, theo tiu chun Php NFP
06-001 trong trng hp ti cc tng ( tr sn thng ) u c cng gi tr ti
trng s dng th m tng c php gim 10% v gii hn tng cng khng
qu 50% v c ly nh sau :
- i vi sn thng
Q0
- i vi tng 1 k t trn xung Q ;
- i vi tng 2 k t trn xung
0,9(Q -Qr) + Qr ;
- i vi tng 3 k t trn xung
0,8 ( Q - Qr ) + Qr ;
- i vi tng 4 k t trn xung 0,7 ( Q - Qr ) + Qr ;

y :
Qr - ti trng s dng ti tng ang xt .
Tuy nhin hot ti thng khng ln so vi ti trng bn thn ( bng 15

n 20% ) nn khi thin v an ton c th khng xt ti cc h s gim ti.
Trong tnh ton khung nhiu tng nhiu nhp ,nht l h khung khng gian cn
cho php khng xt ti cc phng n cht ti bt li ( hot ti) trn cc sn.
nh hng lch tm ca ti trng thng ng
Khi tnh ton theo cc s khung ,vch ti trng thng ng xem nh
tc ng ng tm .Nhng trong thc t ti trng thng ng tc ng lch tm
trong cc trng hp do thay i tit din ct, do ti trng sn truyn vo
tng, vch ch mt pha v c sai lch trong qu trnh xy dng.
i vi cc kt cu khung ct cho php ch xt ti lch tm khi kim
tra tit din, tnh ton ct thp.
28
xun bnh
i vi tng ,vch cng lch tm c th xy ra c hai phng:

trong mt phng v theo hng vung gc vi mt tng.
lch tm theo hng thng gc gy ra nhng m men un ph cng
c th ch xt ti khi kim tra tit din nh trng hp ct khung. lch tm
trong mt phng ca tng, vch do ti trng truyn t dm ,sn truyn vo
khng trng vi ng trng tm ca vch hay ca tng nhnh vch v ca
trng hp cc nhnh vch chu cc phn ti trng khc bit nhau nhiu v gi
tr. Trong trng hp ny ta c th xem tc dng lch tm ca ti trng thng
ngtrong mt phng vch ( hnh 7. 6 a ) tng ng vi tc dng phi hp
ca ti trng phn b ng tm v m men phn b ( hnh 7. 6 b ). M men
phn b theo n v chiu cao
q
nh xc nh nh sau :
q
mi t = q 0 ei
( 7. 6 )
e
mtd
td
(z)
y : qi0= Qi tng / H
Qi tng - ti trngthng
ng tc dng ln cu kin i
theo din tch truyn ti tng
ng ca tng tng ;
a)
b)
c)
H - Chiu cao nh .
Hnh 7.6 Ti trng ng tc dng lch tm
M men lch tm gy ra
m men un Mi t( z) = mi t . z ( hnh 7.6 c ) vi c im ca biu khng
c lc ct.
Ti trng phn b u tc dng ng tm ln vch nu c lin kt
khp vi cc h chiu lc khc ( khung ging ) s ch gy ra nn u v khng
nh hng n cc h kt cu khc . Nhng nu cc nhnh ca vch c lin
kt vi nhau hoc vi cc ct khung bng cc lin kt trt ( nhng lanh t
trn l c c chiu cao ln , hoc x ngang trong cc khung lin vch ch y
chng ct ) th phn ti trng chnh tm ny vn c th nh hng ti cc h
chu lc khc ( khung, khung - vch ) v gy nn nhng bin dng khng gian
ca ton h .iu ny c th xy ra nu t s gia ti trng qi 0 trn din tch
tit din ngang ca cu kin thn ng c gi l ti trng ring tc dng vo
cc nhnh vch hay ct khng bng nhau ( hnh 7.7a)
29
xun bnh
qi0
qi0+1
------ -------( 7.7 )
Ai
Ai+1
y : A = EF cng dc trc ; E - M un bin dng ;
F - din tch tit din ngang cu kin thng ng ang st.
Trong trng hp ny mi nhnh tng c xu hng bin dng khc
nhau di tc dng ca cc ti trng ring khc nhau. Nhng cc lin kt trt
cn tr cc bin dng ny v gy ra bin dng ca ton h .V d cho trng
hp in hnh vch c mt dy l ca vi hai nhnh chu cc ti trng nh trn
hnh( II-7b) ta lun c th a v trng hp cc ti trng ring bng nhau v
cc m men lch tm ca chng l mit v
qi0+1 - qi 0
m0 i +1 = qi . a = -------------------- a
( 7. 8 )
+
y :
A i+1
= ---------( 7. 9 )
Ai
qi0 + qi0+1
qi0 + qi0+1
+
0
0
-------------- ( 7. 10 )
- q = ------------- - qi = qi +1 1+
1+
a - khong cch gia tm cc nhnh ca vch.
t
biu m men M (z) = mt .z cng c dng nh biu Mt trn
hnh
ei
ei+1
(7.7)
7.2.2. Ti trng gi .
Tc ng ca gi th
hin di dngcc ngoi lc
phn b v tng dn theo chiu
cao cng trnh. Thng thng
quy c t mt t hoc t cao
san nn cng trnh n chiu
cao 10m p lc gi c xem l
phn b u v cng ln cao
biu p lc gi c dng
ng cong thoi, nn c th
thay bng hnh thang (hnh 7.10)
q0
i
q0
i+1
q0
mi
q0
i+1
q0
i
t
i
b)
q0
i+1
m t
i+1
c)
q
i,i+1 q
d)
i+1
a
a)
a
Hnh 7.7 S cc mng tng cng bin dng
di tc dng ca ti trng thng ng lch tm
30
xun bnh
p lc gi thng tc ng thng gc vi mt ngoi ngi nh v cng

trnh v c xem l tnh i vi nh cao di 40m Khi chiu cao nh trn 40m
ngoi p lc tnh cn phi xt ti thnh phn ng ca gi do dao ng ca nh
v cng trnh.
Theo TCVN-2737-95 gi tr tiu chun thnh phn tnh ca ti trng gi
cao so vi mc chun xc nh theo cng thc
W = W0.k.c ,
( 7. 11 )
trong Wo - gi tr p lc gi ly theo bn phn vng lnh th
Theo TCVN 2737-95 ,lnh th Vit nam c chia thnh nm vng I,II,
III,IV,v V tng ng 65, 95, 125, v 185 daN/m2.
i vi nh v cng trnh xy dng cc a im c bit thuc vng
ni, vng bin, hi o vi a hnh phc tp gi tr p lc gi W0 phi ly theo
s liu thng k ng tin cy ca nhiu nm o c hin trng hoc a
im gn nht. Khi p lc gi W xc nh theo cng thc:
Wo = 0,0613 v0 2 ,
( 7. 12 )
y: v0 - vn tc gi (m/s) cao 10m so vi vi mc chun (vn tc trung
bnh trong khong thi gian 3 giy b vt trung bnh mt ln trong 20 nm)
tng ng vi a hnh dng B ;
k - h s tnh n s thay i p lc gi theo cao so vi mc chun v dng
a hnh xc nh theo bng ph lc 2 .
c- h s kh ng ly theo bng ph lc 2
Gi tr tiu chun thnh phn ng ca ti trng gi Wp cao Z c
xc nh nh sau:
a) i vi cng trnh v cc b phn kt cu cng trnh c tn s dao
ng ring c bn f(Hz) ln hn gi tr gii hn ca tn s dao ng ring f
quy nh bng
ph lc 2
c xc nh theo cng thc:
Wp = W ,
( 7. 13 )
Trong :
W - gi tr tiu chun thnh phn tnh ti trng gi cao tnh ton xc
nh theo ( II - 6 );
- h s p lc ng ca ti trng gi cao Z ly theo bng ph lc
- h s tng quan khng gian ap lc ng ca ti trng gi. H s ny
c ly theo b mt tnh ton ca cng trnh
trn xc nh cc tng
quan ng. B mt tnh ton gm c phn b mt tng n gi, khut gi,
31
xun bnh
tng bn, mi v cc kt cu tng t m qua p lc gi truyn ln cc b

phn kt cu cng trnh.
x
Nu b mt kt cu cng
z
trnh c dng hnh ch nht v
Hng gi
c nh hng song song vi
cc trc c bn ( hnh 7.8 ) th h
y
a
h
s xc nh theo bng ph lc
b
0
2
theo cc tham s v
c xc nh theo bng
ph
Hnh 7.8 h to xc nh h s tng quan
lc 2.
b) i vi cc nh c mt bng i xng c f1< fL v mi cng trnh c
fL < f2 vi f2 l tn s giao ng ring th hai ca cng trnh c xc nh
theo cng thc
Wp = m...y,
( 7. 14 )
trong : m- khi lng ca phn cng trnh m trng tm cao z;
- h s ng lc c xc nh bng th hnh
ph thuc vo thng s v gim l- ga ca dao ng
. W0
= ---------------( 7. 15 )
940. f1
Trn hnh (7.9) ng cong 1 ng vi cng trnh b tng, gch , cc
cng trnh bng khung thp c kt cu bao che ( = 0,3 ); ng cong 2 ng
vi cc thp, tr bng thp , ng khi , cc thit b dng ct bng thp, c b
bng b tng ct thp (= 0,15 ) .
= 1,2 -h s tin cy ca ti trng gi cho nh v cng trnh c thi
gian s dng gi nh l 50 nm. Khi thi gian s dng ga nh khc i th
phi nhn vi h s cho trong bng ph lc 2
W0- gi tr p lc gi tiu chun ;
y - chuyn v ngang ca cng trnh cao z ng vi dng dao ng
ring th nht ( i vi nh c mt bng i xng cho php ly y bng chuyn
v do ti trng ngang phn b u t tnh gy ra).
- h s c xc nh bng cch chia cng trnh thnh tng phn
,trong phm vi mi phn ti trng gi khng i ta c
32
xun bnh
yk wpk
= -------------(7.16)
2
y k Mk
Mk - khi lng th k ca cng trnh, ng cong "1" ng vi cc cng
trnh b tng ct thp v gch ;
yk - chuyn v ngang ca trng tm phn th k ng vi dng dao ng
ring th nht;
Wpk- thnh phn ng phn b u ca ti trong gi phn th k ca
cng trnh xc nh theo cng thc ( 7. 18 ).
1
1
0.05
0.10
0.15
0.20
Hnh 7.9 th xc nh h s ng lc
Gi tr tiu chun thnh phn ng ti trng gi cao z xc nh

theo cng thc
Wp = 1,4 z . .Wph
( 7. 17 )
h
trong :
Wph- gi tr tiu chun thnh phn ng ca ti trng gi cao H ca
nh cng trnh xc nh theo cng thc ( 7.13 ).
Cc cng trnh c fs < fL cn tnh ton ng lc c k n s dng dao
ng u tin , c xc nh t iu kin
fs < fL < fs+1
( 7.18 )
Theo tiu chun hin hnh cc gi tr ti trng gi thay i hi lin tc
theo chiu cao nh v cng trnh v bii ti trng gi c dng ng gy
khc ( hnh II-10) k t im cch nh v cng trnh 10m. tin vic tnh
ton ng gy khc c thay bng ng thng vi cc gi tr q nh nh
v aq nh xut pht t iu kin cn bng din tch v v tr trng tm ca
hai biu theo cc quan h sau y:
33
xun bnh
2H - 3C
2F
a = ------------ (7 .19a) ,
q = ---------(7 .19b)
3C - H
( 1+ a ) H
trong :
C = S/H - v tr trng tm biu ;
S m-men tnh i vi nh ;
F - din tch biu gy khc .
Cc cng thc (7. 19a), (7. 19b) lun tho mn iu kin a cc biu
gy khc v dng hnh thang tng ng vi cc gi tr m-men ngm v lc
ct ngang ti nh l khng i.
Thnh phn ng ca ti trng gi ph thuc vo chu k "T "dao ng
ring ca ngi nh. Tuy nhin vic xc nh chnh xc nhng gi tr ca T
khng phi lc no cng cn thit bi chnh xc ny t nh hng n thnh
phn ng ca ti trng gi. Theo tnh
q
ton, thit k v xy dng hng lot nh
q zH
cao tng nc ngoi cho php tnh
1
2
theo cng thc gn ng sau y:
T =0,021H
( 7. 20 )
q2H
y:
H
T- chu k dao ng ring
H
q1
c
ca ngi nh tnh bng giy (sec);
20m
H- chiu cao nh tnh t n
10m
nh nh bng mt,(m).
aq
Tng t nh xc nh ti trng
gi tnh theo biu hnh thang Hnh 7.10
(hnh7.10) cc gi tr thnh phn ng 1. Biu p lc gi tiu chun
tnh ton ca p lc gi c xc nh 2. Biu p lc gi quy v dng hnh
thang tng ng
nh sau:
Ti nh nh :
qp = W0 ( 1+ ).k.c.1,2
( 7. 21)
Ti nh :
qp = 0,65 W0 .c. 1,2 ,
( 7. 22)
y :
W0 - p lc gi tiu chun ly theo bng phn vng ti trng gi,
1,2 - h s vt ti,
34
xun bnh
k - h s tng p lc gi theo chiu cao.

c - h s kh ng ly theo tiu chun,
- h s p lc ng tnh ti nh nh theo dng a hnh (bng , ph
lc 2 ) .
Ti bt k ti im no trn chiu cao ngi nh cng c xc nh
theo cng thc:
q(x) = qp ( 1 + a - 1 .x ) / H
x - to tnh t nh nh,
( 7. 23)
7. 2.3 Ti trng ng t
A. Cc khi nim chung
ng t hoc a chn l nhng rung ng t nhin ca v tri t c
phng hng v cng thay i theo thi gian. Trong thi gian ng t ,
chuyn ng ca nn t lm pht sinh ra cc lc qun tnh cc b phn
cng trnh. Bi vy ng t khng ch nh hng trc tip ti nn mng cng
trnh m cn gy dao ng , bin dng ln kt cu thn nh dn ti nt n ,h
hng, ph hoi cc b hoc ton b ngi nh.
Vic thit k khng chn (chng ng t) l nhm bo v, hn ch n
mc thp nht tc hi do ng t gy ra cho nh v cng trnh xy dng
trong vng c ng t. Trc ht chng ta hy xem xt mt s khi nim c
bn v ng t sau y:
- Sng a chn l sng n hi vt l hnh thnh do vic gii phng
nng lng t im ( chn tiu ) pht ra nng lng do ng t .
- Cng ng t. nh gi cng ng t ngi ta da vo
hu qu ca n i vi nh v cng trnh hoc nng lng gy ra trn ng t
y. Hin nay trn th gii s dng nhiu thang o cng ng t, trong s
hai thang sau y c dng ph bin nht.
Thang MSK-64
p ng vi yu cu k thut trong lnh vc xy dng, xt ti mc
nh hng ca ng t ti cng trnh, nm 1964 Medvedev cng Sponheuer
v Karnic ra thang o cng ng t MSK-64. xy dng thang
MSK - 64 cc tc gi trc ht phn loi tc dng ph hoi ca ng t n
cc cng trnh xy dng, sau nh gi cng ng t qua hm chuyn
dch cc i ca con lc tiu chun c chu k dao ng ring T= 0,25sec.
35
xun bnh
Thang MSK-64 c 12 cp. T cp 1 n cp 6 l ng t nh khng gy nh

hng ln n nh v cng trnh.
T cp 7 n cp 9 l ng t mnh cn c xt n trong thit k
nh, cng trnh. T cp 10 tr ln l ng t c mc hu dit.
Thang Richter
Thay cho vic nh gi cng thng qua vic nh gi hu qu ca
n, nm 1935 Ch. Richter ra thang o cng ng t bng cach nh
gi gn ng nng lng c gii phng chn tiu . Theo nh ngha , ln
M (Magnitud)ca mt trn ng t bng logarit thp phn ca bin cc i
A(m) ghi c ti mt im cch chn tm D = 100km trn my o i chn
c chu k dao ng ring T= 0,8 sec
M = logA
Quan h gia nng lng (Egi) c gii phng chn tiu vi
Magnitud c tnh theo cng thc
LogE = 9,9 1,9M - 0,024M2
V mt l thuyt thang M. Richter bt u bng con s 0 v khng c
gii hn trn. Nhng cho n nay ngi ta cha o c trn ng t no c
M t n 9.
Bn phn vng ng t
d bo cc trn ng t c th xy ra trong tng lai v lm c s
cho vic xy dng tiu chun khng chn, mi quc gia u phi nghin cu
tnh hnh ng t trong khong thi gian di ti nghn nm v lp ra hai loi
bn phn vng ng t : bn phn vng ng t lnh th, v bn vi
phn vng ng t. Trn cc bn th hin cc c trng ng t ln nht
c th sy ra v tc ng ca n n cc cng trnh xy dng, nh hng ca
nn t, gia tc cc i v chu k tri ca nn t, tng tc ng lc ca nn cng trnh.
Bn phn vng ng t trn ton lnh th nc ta c a vo
b Quy chun xy dng Vit nam t nm 1997 ( ph lc 3 ).
Theo cc s liu trn bn th ng dt cp 6,7,8 tp trung cc tnh
pha bc, cn cc vng min trung v vng duyn hi pha nam th ng t
cp 6v 7 theo thang MSK- 64. Theo tiu chun thit k nh v cng trnh
trong vng ng t ti cp 7 c th khng phi tnh ton theo ti trng ng
t , nhng phi dng cc bin php cu to .
36
xun bnh
B. Cc phng php xc nh ti trng ng t

Vic xc nh ti trng ng t ( lc qun tnh ) tc dng ln cng trnh
mt cch chnh xc l mt vic lm rt kh khn v ph thuc nhiu vo tnh
cht chuyn ng a chn, cc tnh cht ng hc cng trnh v ca nn t.
Hin nay trong cc tiu chun thit k khng chn ca cc nc u s dng
mt trong hai phng php xc nh ti trng ng t sau y:
- Phng php ng lc: xc nh trc tip trng thi ng sut - bin
dng cc kt cu chu ti t cc gia tc do ghi c chuyn ng ca nn t
khi ng t sy ra.
Bn phn vng ng t phn lc a lnh thVit nam
vi chu k lp 1000 nm
37
xun bnh
- Phng php tnh lc : thay th cc lc ng t thc tc dng ln cng trnh

bng cc lc tnh o c hiu ng tng ng nn cn gi l phng php ti
trng ngang thay th .
T nm 1997 tr v trc, khi bn phn vng ng t trn ton lnh
th c nc cha c cng b chnh thc trong b Quy chun xy dng Vit
nam, cc ngi nh cao tng, cc cng trnh quan trng.u c thit k khng
chn vi ng t cp 7, 8, 9 theo tiu chun ca Lin x c (CHu II- 7 - 81).
Hin nay, ngoi tiu chun trn y cn c th mt s tiu chun khng chn
nc ngoi khc. Di y s trnh by cch xc nh ti trng ng t theo
tiu chun ca CHLB Nga v ca Hoa k.
A. Xc nh ti trng ng t theo tiu chun ca CHLB Nga
(CHuII-7 81*)
Tiu chun thit k khng ca CHLB Nga CHu II-7-81* l tiu chun
ca Lin x c c bin son b xung v c hiu lc t nm 1998.
ng t c th tc ng ln nh theo phng bt k trong khng gian .
Nh cao tng thng c hnh dng mt bng v mt ng n gin, nn ti
trng ng t c xem nh tc ng theo hai phng theo cc trc dc v
ngang ca nh. Tuy nhin, khi mt bng nh phc tp cn chn phng tnh
ton bt li nht.
Tc ng ca ti trng ng t theo phng thng ng ca nh c th
khng xt ti. Theo tiu chun, i vi cc kt cu cng-xon nm ngang hoc
xin, kt cu vm, dn khu t 24m tr ln xy dng trong vng ng t
cn phi tnh ton theo phng thng ng.
Theo tiu chun ,ti trng ng t c xc nh theo phng php tnh
lc hay ti trng ngang thay th.
Ti trng ng t tnh ton ngang theo phng chn trn tng th k
dng dao ng th i, c xc nh theo cng thc
Sik = K1. K2. So ik ,
( 7. 24 )
Trong
K1 - H s xt ti s h hng cho php trong ngi nh, cng trnh, c
ly bng :
1 - khi khng cho php c bin dang d v cc h hng cc b (ln,
nt,...), ng thi khng vt qu 1,5;
38
xun bnh
0,25- khi cho php c bin dng d, c nt v h hng cc b, gy kh

khn cho s dng bnh thng cng trnh, nhng vn an ton cho ngi, cho
cc thit b trong nh v cng trnh;
0,12 - cho php c bin dng d ln, nt, h hng tng b phn, lm
ngng tr tm thi s dng cng trnh ( nh cng, nng nghip mt tng
K2 - H s kt cu ly bng :
1+ 0,1 ( n - 5 ) cho nh khung, blc ln c s tng ln hn 5;
0,9 - cho nh tm ln hay tng b tng lin khi c s tng t hn 5,
v khi n > 5 th ly bng 0,9 + 0,75 ( n- 5).
Soik- gi tr ti trng ng t ng vi dng dao ng ring th i ca
cng trnh c xc nh theo cng thc
Soik = Qk. A. i.Kw.nik
( 7. 25 )
y:
Qk- trng lng tng nh th k tnh ngang mc sn c xt ti
cc h s gim ti.
A - h s ly bng 0,1; 0,2; 0,4 ng vi ng t cp 7, 8, 9 thang MSK64.
i h s ng lc, ph thuc vo chu k giao ng ring v vo loi t
nn v c th tnh theo cc cng thc di y hoc theo th ( hnh II ).
Cho t nn loi I (nn gc cha b phong ho, hn ln, cha
khng qu 30% t st v ct ly theo th 1 (hnh 7.4);
khi Ti 0,08s
i =1+ 15Ti
khi 0,08s <Ti 0,318s i = 2,2
( 7. 26 )
khi Ti> 0,38s
i = 0,7/Ti
Cho t loi II, III - gc phong ho mnh, hn ln, ct sn, si cht n
cht va, ct ht nh c chiu dy bng hoc nh hn 30m - ly theo th 2
(hnh 7. 4 )
Khi Ti 0,1s
i = 1+15Ti
Khi 0,1s < Ti 0,4s
i = 2,5s
( 7. 27 )
Khi Ti > 0,4s
i=1/Ti
Cho t loi II, III nh trn nhng c chiu dy ln hn 30m ly theo th
s3( hnh 7.4 )
khiTi 0,2s
i = 1+ 7,5Ti
khi 0,2 < Ti 0,76s
i = 2,5
( 7. 28 )
39
xun bnh
khi Ti> 0,76s

i = 1,9/ Ti
Trong mi trng hp i khng c nh hn 0,8.
i
3
2
1
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.9
1.1
1.3
1.5
1.7
1.9
0.8
1.2
1.4
1.6
1.8
1.0
T(s)
Hnh 7.11. Biu xc nh h s ng lc
Biu xc nh h s ng lc
Kw - H s xt n mi tng quan gia cc kch thc, ca kt cu , ca
nh hoc cng trnh c ly bng
1,5 - cho cng trnh chiu cao ln v kch thc mt bng nh nh thp,
tr, ng khi, li thang my ng c lp ,v nh khung m tng chn khng
chu lc , khi c t l chiu cao khung trn chiu cao tit din ct khung theo
phng tc ng ca ti trongj ng t H/h 25;
1 - cng nh trn khi t s H/h < 15 .
nik - h s ph thuc vo bin dng ca cng trnh dng giao ng
ring th i, v vo im t ti trng ,c xc nh nh sau:
i vi nh c tnh theo s thanh conxon
n
nik =
Xi(xk) . Qj . Xi (xj)
------n-- ---------------Qj. Xi2.(xj)
j=1
( 7. 29 )
j=1
y :
Xi(xk), Xi(xj) - chuyn v cng trnh dng dao ng th i ti
im k ang xt v trn tt c cc im j khi trng lng cu tng nh c
xem nh ti trng tp trung
; Qj - trng lng tng nh tnh im j ,c xt
ti h s gim ti nc..
xk, xj - khong cch t cc im k v j n mt mng.
40
xun bnh
i vi nh cao n 5 tng, khi ti trng v cng t thay i theo

chi cao tng, khi chu k dao ng ring Tj < 4sec th h s nk c tnh nh
sau:
xk Qj xj
j=1
nk = --------------- Q j xj 2
( 7. 30)
Khi xc nh ni lc trong kt cu chu lc ca

Qn
ngi nh cn xt ti 3 dng dao ng ring ban u ,
Q n-1
X (zk)
nu nh dng dao ng th nht chu k dao ng T1
Qk
> 0,4 s. Lc ny ti trng ng t ton phn S i k cho ba
Qj
dng dao ng c xc nh theo cng thc.
Zk
S ik = S k12 + S k22 + S k3 2
( 7. 31)
Qi
Zj
y :
Sk 1 , S k2 , S k3 - tng ng vi cc gi tr
Hnh 7.12
ti trng ng t dng dao ng th 1, 2, 3.
Cn khi T1 0,4s th ch xt ti dng dao ng th nht .
Cc ni lc tnh ton Np nh m-men un, lc dc, lc ct, mmen lt,
ng sut php, ng sut tip sinh ra trong kt cu do ti trng ng t vi gi
thit tc ng tnh vo cng trnh c th xc nh theo cng thc
n
Np = Ni2
( 7. 32 )
j=1
y :
Ni - gi tr ni lc hay ng sut trong tit din ang st do ti trng
ng t dng dao ng th i;
n - s dng giao ng c xt.
Khi xt ti t hp ti trng c bit c tc ng ca ti trng ng t
cn ly h s t hp nc nh sau:
0,9 - cho ti trng thng xuyn ,
0,8 - cho ti trng tm thi di hn,
0,5 - cho ti trng tm thi ngn hn tc ng trn sn
v mi.
41
xun bnh
Khi tnh ton kt cu theo cng v n nh, ngoi cc h s iu

kin lm vic ly nh trong tiu chun , cn cn b xung h s iu kin lm
vic mkp bng
1,2 - cho b tng nng, ct thp nhm AI, AII, AIII ;
1,1- nh trn , nhng vi ct thp nhm khc.
Khi kim tra theo tit din nghing trong kt cu b tng ct thp dng
ct thp thanh v si :
Ct nh nhiu tng
mkp= 0,9,
Cc cu kn khc
mkp= 1
i vi kt cu thp nh nhiu tng :
Khi tnh ton theo cng ly mkp = 1,4;
Khi kim tra n nh
Cho cu kin c mnh trn 100
mkp= 1,
Cho cu kin c mnh t 20 n 100 mkp=1-1,2
Cho cu kin c mnh n 20
mkp= 1,2
B. Xc nh ti trng ng t theo tiu chun khng chn UBC
(Uniform Building Code 1979 ) ca Hoa K.
Theo tiu chun khng chn ca M cng nh ca mt s nc khc ti
trng ng t c xc nh t vic xc nh lc ct ngang chn cng trnh
trc ri sau mi phn phi ln cc tng. Tng lc ct ti chn cng trnh
do chuyn ng a chn gy ra dng giao ng th i c xc nh theo
biu thc
Fi = Ci Q
( 7. 33 )
Trong : Q - trng lng ton b cng trnh ;
Ci - h s a chn dng th i
( 7. 34 )
Ci = ZIKCS
y: Z - h s cng a chn, Z =( 3/16) - 1,
I - h s tm quan trng cng trnh ly bng 1 - 1,5 ;
K- h s gim chn, ly bng 0,67 cho kt cu mm; 0,8 cho h
khung ging ; 1,3 cho h kt cu hn hp v bng 1 cho cc loi kt cu khc;
C - h s ng lc:
1
C = ---------- 0,12
15 Ti
S - h s cng hng nn t - kt cu
42
xun bnh
Ti
Ti
Ti
S = 1 + ----- - 0,5--- > 1 khi ----- 1,0 v
T0
T0
T0
Ti
Ti
Ti
S = 1, - 0,6 ---- - 0,3 --- > 1
khi ----- > 1
T0
T0
T0
y :
T0 l chu k dao ng c trng ca nn t .
Sau khi xc nh c lc ct ton phn ti chn cng trnh do ng
t theo cng thc ( 7. 32 ) c xem nh tng ti trng phn phi cho
cc tng trung gian nh sau:
( Q - Fi) Qi hi
Fi = -----------------(7. 35)
Qi hi
trong : Qi - ti trng thng ng tc dng ln tng th i ;
hi - chiu cao tng th i so k t mt nn nh.
Theo mt s tiu chun thit k nh v cng trnh trong vng ng t
ca nc ngoi th c th khng tnh ton vi ti trng ng t ti cp 7 theo
thang MSK - 64 ,nhng phi tun th cc yu cu cu to khng chn i vi
kt cu chu lc v kt cu t mang ( bao che , vch ngn ) .
Nhng cng tnh xy dng trong vng p lc gi t II n V ca Vit
nam, khi tnh ton c st ti thnh phn ng ca go, cc gi tr ni lc trong
kt cu thng ln hn cc gi tr tnh theo ng t cp 7 ,nn tu cp , tm
quan trng cng trnh m c th ch cn dng cc bin php cu to khng
chn cho kt cu theo cc tiu chun thit k hin hnh .
CHNG 8
8. 1 Tnh ton cc h chu lc theo s phng
8. 1.1 H khung - vch .
Trong nh cao tng h chu lc khung - vch thng c b tr song
song vi nhau theo mt hay hai phng trn mt bng nn c th dng s
khung - ging phng tnh ton cho ton h.
Tu theo cu to ca cc vch cng c th c cc s tnh ton khc
nhau nh trn hnh (8.1):
- Khung - vch c ( hnh 8.1a ).
43
xun bnh
- Khung - vch c v vch lin khung ( hnh 8.1b ).

- Khung - vch c l ca (hnh 8.1c).
Trc khi tnh ton c h ta hy xem st s lm vic c lp ca h
khung nhiu tng nhiu nhp di tc dng ca ti trng ngang.
a)
b)
c)
Hnh 8.1 Cc s tnh ton h chu lc h khung - vch
8. 1.1.1 Chuyn v ngang ca khung nhiu tng ,nhiu nhp.

Khi tnh ton chuyn v ngang ca khung nh nhiu tng di tc dng
ca ti trng ngang c th xem l mt cch gn ng rng gc xoay ca cc
nt trn mt x ngang l bng nhau. Nh vy c th n gin ho s tnh
chuyn v ca khung nh trn hnh (8.2 b).
a)
b)
rn
ln
ri
sn
P=1
rk
2
r2
r1
s2
s1
l1
a2
a3
kk
sk
lk
a1
ik
si
li
l2
nk
cv
lp
b
Hnh 8.2 S tnh chuyn v ngang ca khung
a) S kt cu; b) S tnh chuyn v
Gi Si l tng cng n v ca cc ct ca tng th i, ri l tng

cng n v ca x ngang ca tng th i tnh vi lp l gi tr trung bnh ca cc
nhp x nagng, li - chiu cao ca tng th i, n l s tng ca khung.
44
xun bnh
Trong s c bn ny, chuyn v ngang do P = 1 c tnh theo cc

cng thc sau :
1
11 = ------ (S 1 + R1 ) ;
(8.1)
12
1
l2k
kk = ------ ( S k + Rk + ---- ) ; k = 2, 3, n ;
(8.2 )
lk lk+1
12
4rk
ki = ik = k,k+1 = = kn = kk + --------- ;
(8.3 )
48 rk
trong :
k
l 2i
Sk = ----- ;
(8.4 )
1 si
l12
R1 = ---------------4r1 + 0.33 s1
( l1 + l 2 ) 2
R2 = --------------4r1 + 0,33 s1
(8.5)
(8.6 )
( l k-1 + l k ) 2
R k = R k-1 + ------------------- ; k = 3,4,., n
(8.7 )
4rk-1
Trong cng thc (3- 1) v (3-2) s hng Sk biu th nh hng cng
ca ct ti chuyn v ca khung, cn Rk biu th nh hng cng ca x
ngang.
Chuyn v ngang ca khung do ti trng ngang t tt c cc tng c
tnh theo cng thc :
y = k1 P1 + k2 P2 + .... kn Pn ;
(8.8 )
Khi s tng n 6 v nu nh cho rng cc lc ct tng
n
Qk = Pi ;
ik
(8.9 )
i=1
th chuyn v ca khung c th xc nh nh tng cc chuyn v ngang u mt
cc ct :
k
y = Qi ci ;
ik
(8.10 )
i= 1
ci - lch ca tng do lc n v tc dng theo phng ngang
nh trn hnh (8.2).
i vi khung nh nhiu tng c kt cu u n vi chiu cao tng l
nh nhau v cng theo n v chiu di l s v r ging nhau cho tt c cc
45
xun bnh
tng, lch c do lc n v P =1 c th tm c bng cch nhn phn biu

c ng gch vi nhau nh trn hnh (8.2 ) :
l2
1
1
M2dx
c = -------- = --- ( ---- + ----- ) ;
(8.11)
B
12 s
r
gi A l cng chng trt ca khung vi ngha l lc gy nn gc lch
= Ac/l = 1 ta c A= l/c.
12
Suy ra
A = ------------;
(8.12 )
l(s-1 + r-1 )
Khi s tng n 16 c th xem cc x ngang nh c b tr lin tc
trn chiu cao khung do vy cc ti trng tp trung c th xem n phn b u
p(x)
v t ( 3-9) c th vit :
x
c
x Q0
y = Q0 ------ dx = ----- dx ,
(8.13 )
0
l
0 A
y :
Q0 - lc ct do ti trng phn b u ; x - to tit din ngang khung.
Ly tch phn ln lt biu thc (8.13 ) ta c :
A y = Q0 ;
(8.14 )
Ay = - p(x) ;
(8.15 )
T cho thy mi quan h gia lc ct v ti trng vi chuyn v l o
hm bc mt v bc hai ca hm chuyn v.
Trn
biu
a)
b)
c)
chuyn v ( hnh 8.2 ) ta
2 3
thy khung chu un nh
1
2
mt h chu ct. ng
cong s1 hng vo pha
p
xut pht ,cn ng cong
s 2 thay i cong
trong phm vi mi tng.
x
x
y l trng hp khi
o
y
y
cng ca ct tng ng
0
z
T
F tr
F ph
Hnh 8.3
hoc nh hn cng ca
b
x ngang .
Khi cng ca ct ln hn cng ca x ngang (trng hp thng
gp trong nh cao tng) th ng cong un ca ct thay i theo ng s 3
46
xun bnh
v lc ct By ph thuc vo tng cng un ca ct B = Bj .Ngoi ra do

nh hng ca bin dng nn ,ko do lc dc trc khi chu ti trng ngang ,
cc ct bin lm vic tng t nh thanh con xon t hp vi khong cch hai
nhnh l b (hnh 8.3) v cng B0 . Ti cc ct gia khung nhiu nhp c cc
nhp thng khng chnh nhau nhiu ,lc ct thng khng ln v chng bng
hiu cc gi tr lc ct ca cc x ngang lin k. M men M = N b lm xoay
cc ct mt gc c gi tr:
x
MM
b x
-------- dx = ---- N dx ;
( 8.16 )
0
B0
B0 0
Vy khi xt ti cc bin dng dc trc biu thc( 8.14) lc ct c dng
b x
,
A ( y + ----- N dx ) = Q0 ;
(8.17 )
B0 0
Phng trnh tng qut cn bng lc ct trn tit din ngang ca khung
c dng :
Ab x
- B y,,, + A y, + ----- N dx = Q0 ;
( 8.18 )
B0 0
Lc dc c xc nh theo phng trnh cn bng m men cng trn
tit din :
M0 - M
M0 - B y,,
N = ------------ = ------------ ;
( 8. 19 )
b
b
M0 - m men do ngoi lc ti tit din x ; M = - B y l tng m men ca
ct khung .
a gi tr N t ( 8.19 ) vo (8.18) ri ly tch phn theo x ta c :
A M0
B yIV - A 2 y - ------ - q (x) = 0 ;
( 8. 20)
B0
Nu thay bin mi w = B y vo ( 3.19) ta c phng trnh gii cui cng
sau y :
v2 - 1
2 IV
s w w - ------------Mo s2 q (x) = 0
(8.21)
2
B
y :
s = ------------(8.22)
A 2
Nghim ca phng trnh (8.20) c dng :
47
xun bnh
W= C1 + C2m + C3ch + C4sh + Co

trong :
(8.23)
Ci Cc hng s tch phn

C0 nghim ring, ph thuc dng ti trng;
= x/s to khng th nguyn;
= H / s - c trng cng khi x= H;
( 8.25)
H = H0 n / ( n - 0,5 ) - chiu cao tnh ton ngi nh ;

( 8.26)
H0 - chiu cao k t chn ngm n trc x ngang trn cng .
i vi nhng khung thng thng , cng ca ct nh so vi cng
ca x ngang, nn c th b qua s hng th nht trong biu thc(8.20), v2 = 1,
B 0, do (8.20) c dng :
Ay + A Mo/Bo + q(x) = 0
( 8. 27 )
iu kin bin gii phng trnh (8. 27) l :
1) y(0) = 0 ; 2) Ay(0) = Qo(0)
( 8.27a)
Khi ti trng phn b u p(x) = p, suy ra iu kin
3) Mo = - 0,5p (H-x)2
(8. 27b)
T kt qu gii phng trnh (8.27) ,vi cc iu kin bin ta c biu
thc chuyn v ngang ca khung nh sau :
qH2
qH4
( 8.28 ).
y = ------ ( 2 - 2 ) + ----- ( 22 43/3 + 4/3 ) ;
2A
8B0
y
= x/ H - l to khng th nguyn.
Chuyn v ngang ti nh khung ( = 1) l
f = qH2/2A + qH4/8B0 = (qH2/2A) ( 1+p2/4 )
(8.29 )
trong :
Hchiu cao tnh ton nh ly theo ( 8.26 ),
nu n 16 ly H= Ho.
p - c trng cng ca khung c xt n nh hng ca lc
dc trong ct.
p = H A/Bo
(8.30 )
Kt qu nghin cu cho thy nu p < 0,7 ta c th b qua nh hng
ca lc dc trong ct v trong tnh ton cho 2 = 1.
xc nh cng Bo ca khung ta quy c nh sau:
Ftr , Fph l tng din tch tit din cc ct tri v ct phi so vi ng
trng tm ca khung , nu l khung nhiu nhp hoc i xng th ly theo trc
48
xun bnh
i xng ; Z 0 - khong cch t trc ct tri n trng tm tit din ngang

khung ( hnh 8. 3) khi ta c :
b
Fph b
z0 = --------- = ---------------- ;
( 8.31 )
Fph + Ftr
1 + Ftr/ Fph
m men qun tnh ca tit din ngang khung :
Ftr b2
2
2
( 8.32 )
J0 = Ftrz0 + F ( b - z0 ) = ---------------- ;
1 + Ftr / Fph b
cng un ca khung :
Eb Ftr b2
B0 = ---------------- ;
1 + Ftr / Fph
( 8.33 )
trng hp khung i xng Ftr = Fph = F ta c

Eb F b 2
B0 = ----------- ;
(8.34 )
2
nh vy ta thy cng B0 ph thuc vo cng dc trc EbF ca ct khung.
8. 1.1.2 Tnh ton h khung vch c
Ta hy xt trng hp h c vch c ging vi khung theo s khung
ging. T gi thit sn cng v cng trong mt phng, khung v vch c
chuyn v ngang nn cng ca h c th vit nh sau :
B = Bj + Bv
y:
Bj Tng cng ct khung
Bv Tng cng ca vch cng.
Khi tng cng ca ct khung qu nh so vi tng cng ca vch
c th cho B = Bv. Nh vy h c dng ng cong un tun theo phng trnh
8.21) v ta dng li gii ( 8.24) vi cc iu kin bin sau :
1) w (0) = 0 ; 2) w ,(0) = 0 ; 3) -w,,,(0) = Q0(0) ; 4) w,,( ) = 0 .
tm li gii ring C0 trong (3.24) ta xt trng hp ti trng ngang
phn b u theo chiu cao : q(x) = q, v c mmen un v lc ct
Mo = - 0,5qH2 ( 1- )2 ; Qo = qH ( 1- )2 ;
Vy :
ps4 2
ps4 4( 2 - 1 )
2 3
4
Co = - -------+ ----------------( ---- - ----- + ----- ) ,
( 8.35)
22
2
3
12
22
T cc iu kin bin ta lp c h phng trnh i s tuyn tnh vi
cc n l cc hng s tch phn, kt qa gii ta c :
C1 = - C3 = - ps2/ 2
( 8.36)
49
xun bnh
C4 = - s C2 = - ps4/2
( 8.37 )
y
1+ sh
= ------------------(8.38)
ch
a cc kt qu va nhn c vo (3.24) ta c phng trnh chuyn
v ca h :
ps4
2
4(2 - 1 )
2 3
4
w = ----2 [ - ---- + ch - sh - + ------------ ( ---- - ---- + ---- )] ,(8.39)
2
2
2
3
12
Khi = 1, v = 1 cho ta c vng ti nh h :
2( - 1)
2( 2 - 1)
pH4
f = ------------2[ 2 1 - ----------- 2+ -------------- ] ,
( 8. 40 )
2 B
4
Khi xc nh ni lc trong h, ta s dnh quan h dx = S d = H d ; s = H
Mmen un trong vch :
1
1
qH2
,,
2
2
M = - w = - ------- [ ----- ( 1 - ) ( - 1) - --- (1- ch + sh )] , (8. 41)
2
2
2
Lc ct trong vch :
qH
2
Q= M = ---- [(1- ) ( - 1 ) + ch - ---- sh ] ,
( 8. 42 )
2
Lc ct trong ct khung
qH
Qp = Qo - Q = ----- ( 1 - + ---- sh - ch ) ,
( 8. 43 )
2
Lc dc trong cc ct bin ca khung xc nh t phng trnh cn bng

m men :
M0 - M
qH2 1
1
N = ----------- = - ----- [2 --- ( 1 - )2 + --- ( 1 - ch + sh )] , ( 8.44)
b
b
2
M
ap
y
2
M men un, lc ct ca
f
h c phn phi vo cc vch p
Max
H
t l vi cng ca chng.
x0
Biu ni lc v chuyn
x
l
v ca h c th hin trn hnh
l
a1
a2
(7.16). Trn biu lc ct Qp
b
Hnh 8.4
50
xun bnh
ca ct c gi tr ln nht ti tit din c o c xc nh t phng trnh o

hm bc nht ca Qp = 0 .
Qq' = - 1 + ch0 - sh0 = 0 ,
( 8.45)
f
Lc ct trong ct Qp 0 khi = ( ti nh
h ) Lc ct c phn phi vo cc ct khung t l
=<1
1<<6
vi cng ca chng. M men un, lc ct trong
ct v x ngang c xc nh theo gi tr lc ct
> 6
c phn phi nh trnh by mc ( 8. 1.1.1).
H
Kt qu nghin cu cho thy hnh dng
ng cong un ca h ph thuc vo c trng x
Hnh 8.5
cng . Nu h c cng ln khi 1 h bin
dng nh thanh cng xon . Khi tng ng un
thay i chiu cong v khi 6 th ng cong un hon ton hng vo
trong( hnh 8. 5) . Nh vy cc dng ng cong un c nh hng ln ti cc
c trng ng ca nh cao tng .
III- 1.1.3 Tnh ton h khung - vch lin khung
i vi cc vch lin khung ( hnh 8.6 ) ta ch cn xc nh tng cng
ca h cho tng trng hp c th ri tin hnh tnh ton tong t nh h vch
c.
a)
b)
c)
l
l
z0
l0
l0
z0 z0
l0
Hnh 8.6
z0
l0
l0
z0
Tng cng ca h, trng hp chung xc nh nh sau:

B = B K + B VK , hoc B B VK
y B VK tng cng ca vch lin khung . cng un ca vch
lin khung bao gm cng ca vch v phn khung. xc nh cng un
ca phn khung thuc vch ta phi xt n cc bin dng n hi ca cc nt
51
xun bnh
lin kt gia vch v dm, ct, khung . cng ny c gi l cng trt (

v c xc nh theo cng thc ) :
3id ( 1 + 0 ) [ id ( 1+ 0 ) + ( 1 + 2 0 )]
A VK = ----------------------------------------------------- , ( 8.46 )
l ( id + 3ic )
y :
id - cng tng i ca dm khung lin vch ;
ic - cng tng i ca ct khung lin vch ;
o = Zo / ld ( xem hnh 8.6 ) .
Trng hp khung lin vch hai pha ( 8.6b) , cng AVK theo (8.46)
c tng ln gp i. Nu khung gia hai vch, cng trt cng c
nhn i nhng gi tr ic c nhn vi h s 0,5. cng ca h khung vch
c vch lin khung bng tng ca cng cc khung v ca vch lin khung :
12
( 8. 47)
A = ---------------+ A VK
,
l ( s-1 + r-1 )
Trong khung nh nhiu
tng p < 0,7 th lc dc trong
ct t nh hng n kt cu ,
Qct
trng hp ny ly v2 = 1 , th
ni lc v chuyn v h khung
vn c th xc nh theo nh
u
h khung cch c nu trn
Tng lc ct ca h
c phn phi vo ct khung
Qct
l px a0
z0
Q p.c ca h v ca ct lin
vch t l vi cng trt
Hnh 8.7.S bin dng vch lin khung
ca chng :
Qd c = Qd [( A Ak v ) / A] ; Qc = Qd (Akv/A)
(8. 48)
M men ti u mt x ngang lin vch ph thuc vo Qd v xc nh
nh sau
3id ( 1 + 0 ) ( 6 + id / ic ) Qd
Md = ---------------------------------- ------- ;
( 8. 49 )
3 + id/ ic
A
v ti trc ct
Qd
18 ( 1 +0 ) id
Mc = --------------------- ------- ;
(8. 50)
3 + id / i c
A
M men un ca ct khung lin vch ly bng mt na m men u mt
x ngang lin k.
52
xun bnh
8. 1.1.4 Tnh ton vch c l .

Ta hy xem xt cc h chu lc ngang trong nh cao tng ch yu l
nhng vch cng c lin kt theo s ging. Cc vch ny khng ch c
m c mt hay nhiu dy l ca
cng kch thc (hnh 8.8).
Cc vch c l c th
xem nh nhng khung tng
ng nhiu tng, nhiu nhp,
m cc mng tung ca vch l
cc ct v cc lanh t ca l x
ngang ca khung . Nh vy
a0
a0
a
a
a
cng ca ct tng s thng
b= a
a
a
ln gp nhiu ln cng x
b=2a
ngang - lanh t ca do vy c
Hnh 8.8.Cc s vch c l ca trong h ging chu lc
th b qua v gi tr 1/s qu
nh so vi gi tr l/r. Vy theo (8.12) cng trt ca vch c l
A = 12r/l
(8. 51)
y : r = ilt - tng cng tng i ca cc lanh t trn cng mt
tng trong vch c nhiu dy l ca
Lanh t c cng hu hn trong khong ca, cn v hn trong
khong nm trong cc mng tng. Nh vy trong tnh ton phi ly gi tr
trung bnh cng lanh t trn chiu di tnh ton x ngang khung tng
ng v ly bng Blt 3 vi = a/ao , y :
khong cch gia cc trc tng vch ;
ao khong cch thng thu cu lanh t .
ilt = Blt 3 / a k
(8.52)
H s k xt nh hng bin dng trt ca lanh t xc nh nh sau:
k = 1 + 2,4( h/ao)2
(8.53)
h chiu cao ca lanh t ca.
Nu cc mng tng trong h u c th tng cng un ca h bng
tng cng ca cc mng tng B = Bj; y Bj - cng ca tng mng
tng. Nu cc vch trong h va c va c l ( hnh 8. 8) th tng cng
un B = Bv + Bj. Tng cng un ca vch Bo ( theo tit din ct qua l
ca, khng k ti cng cc mng tng ly theo cc trc ca chng ) c
53
xun bnh
xc nh theo cng thc (8.32). Theo y khong cch b = a, v khi vch c 1

dy l ca b=a. Bi vy i vi vch c l ca c th s dng cc cng
thc(8.39),(8.40) xc nh vng, chuyn v v m men un ca cc mng
tng theo (8. 41).
Lc dc trong cc mng tng ca vch :
1
H
N = - -----Qlt dx
;
( 8. 54 )
l
x
T y tm c lc ct trong lanh t :
d
H
N' l = - ------ Qlt dx = Qlt ;
(8.55)
dx x
ri ly tch phn (3.44) ta c lc ct trong lanh t
pHl
Qlt = ------ ( 1 - + ----- sh - ch ) ;

(8.56)
b2
Trong vch c hai dy l ca i xng th lc ct trong lanh t cng tng

bng nhau . Vi nhiu dy l ca cng c th cho chng bng nhau vi sai s
khng ng k.
M men un trong lanh t c xc nh theo gi thit im m men
bng khng trng vi im gia chiu di thng thu lanh t nn ly bng
Mlt = Qlt ao/2
(8.57)
Biu ni
lc ca vch c l
ca th hin trn
hnh (8. 9) . M
men ln nht trn
biu ( 8.9)
phn phi c
xc nh theo
cng thc (8.45).
M
men
lt
H
M ax
x
l
l
x0
a0
N
H nh 8.9. S tnh ton ni lc trong vch c m t dy l ca
54
xun bnh
un trong tng mng tng ca vch cng xc nh bng cch phn phi theo
t l cng ca chng.
Theo iu kin cn bng lc ct tng, lc ct do ngoi lc phi cn bng
vi lc ct ti cc tit din ca cc mng tng ( bng o hm bc mt ca m
men cc mng tng v m men c phn phi vo lanh t M, tc l
M' + M = Qo
(8.58)
y: M = [ ( Qlt a)] / l = Qltb/l
(8.59)
Lc ct trong tng mng tng
Ql = M' Bj/B + Qlt( atr + aph )/ l
(8.60)
y : atr , aph khong cch bn tri v phi k t trc ca mng tng
ti im m men lanh t bng khng.
Nh trn hnh (8.11) cho thy ng cong un ca vch c l tng t
ng cong un thanh con xon , v ph thuc vo gi tr = 1.9 vi 2 =
1,1-1,3
xc nh vng nh vch c l, theo cng thc (8.40) c th vit
f=f1+fo y thnh phn vng do un ca lanh t
qH4
2( -1)
f1 = ---------- [ 1 - ------------- ] ;
(8. 61)
2 2
2
2 B
thnh phn do un ca vch ( mng tng)

qH4 ( 2 - 1 )
qH4
fo = --------------- = -------- ;
( 8. 62 )
2
B
8 Bv
cng ca vch ti tit din qua l ca c xc nh :
Bv = 2B/(2-1) = Bo + Bj
(8. 63)
2
c l = 19, =1,1; 2) vch c
Cc thng s v 2
lt
M
Qua nghin cu tnh ton thit k
nh khung cao tng cho thy h khung
ging c = 0,52. i vi nh cao
lt
M
16-18 tng c trng p < 0,7, nn nh
a0
hng bin dng dc trc ca ct ti
a
ton h khng ln v c th b qua, v
khi xc nh ni lc v chuyn v c th
Hnh 8.10. Biu mmen trong lanh t
cho 2 = 1.
55
xun bnh
Khi tnh ton h ging- vch c l, cc gi tr ca c t 3 n 9. Nu

= 12,15, bin dng ca lanh t khng gy nh hng ng k n cng
ngang ca ngi nh. Trong trng hp ny ly 2 = 1,1 1,3 .
Cng cn ch khi 3 trong cc cng thc xc nh chuyn v v n
lc c th cho ch = sh v =
Lp cc bng tnh sn .
tin s dng trong tnh ton , thit k cc h chu lc nh cao tng,
trn c s cc cng thc (8.40) - (8.56) a ra nhng cng thc rt gn vi cc
thng s ly trong bng tnh sn sau y :
- Tng m men un ti chn ngm ca vch c trong h khung vch
hoc ti chn ngm cc mng tng h vch ging xc nh theo cng thc
2 - 1
qH2
M = - ( ----------- + 1 ) ------;
( 8. 64 )
2
2
- Tng lc ct trong cc vch c thuc khung ging hay ca cc mng
tng ca vch c l ca h vch ging ti tit din chn ngm Q=qH ( khi
ti trng ngang phn b u ) hay ly bng ti trng thc t.
Q = Qth t;
(8. 65)
Cc gi tr M v Q trn y c phn phi vo cc vch c v cc vch
c l t l vi cng ca chng
Tng lc ct ct khung
Qq = KKq H/ 2;
(8. 66)
Tng lc ct trong lanh t thuc vch c l ca.
Qlt = K1q H l / 2b ;
(8. 67)
Lc dc trong cc ct bin thuc khung nhiu tng hay ca cc mng
tng thuc vch c l ca tng di cng :
N = ( Mo-M ) / b ; Mo = -0,5pH2 ;
(8. 68)
vng nh khung trong thuc h khung ging hay vng nh cc
mng tng thuc vch c l h vch ging :
2 - 1
qH4
f = ( ------------ + 2 ) -----8
B 2
Cc h s 1 , 2 , k1 ly trong cc bng 8.1. v 8.2.
56
( 8. 69 )
xun bnh
Bng 8.1 Cc gi tr h s 1 , 2 dng xc nh m men un v

vng ca vch cng theo s khung ging v ca cc mng tng trong
vch theo s ging.
0.5
0.75
1.25
1.5
1.75
2.5
0.5
0.48
0.445
0.41
0.377
0.351
0.32
0.3
0.261
0.232
0.125
0.117
0.108
0.09
0.079
0.067
0.059
0.05
0.038
0.298
4
1
2
0.5
2
Bng 8.2 Cc gi tr h s k1 v cc to o dng xc nh tng

lc ct ln nht trong ct theo s khung ging v tng lc ct ln nht trong
cc lanh t ca vch c l ca theo s ging.
k1
0
k1
0
0.5
0.6
0.75
1
0.25
1.5
1.75
2
2.5
3
0.037 0.052 0.075 0.115 0.153 0.187 0.218 0.247 0.297 0.34
0.93
0.9
0.85 0.77
0.7
0.63 0.58 0.54 0.47 0.38
4
5
6
7
8
10
12
15
20
30
0.43 0.48 0.54 0.58 0.62 0.67 0.71 0.75
0.8 0.89
0.35 0.32
0.3
0.28 0.26 0.23 0.21 0.18 0.15 0.11
8. 1.1.5. Cc th d tnh ton.

Th d 8.1
Xc nh vng v ni lc trong cc h chu lc khung vch ca ngi
nh 16 tng b tng ct thp, c mt bng trn hnh (7.24). Li ct 6x6m;
chiu cao tng l =3m; chiu cao nh Ho=48m. Tit din x ngang 25x50cm;
tit din ct khng thay i trn cc tng 45x45cm. Vch cng b tr theo hai
phng cng chu dy 14cm. Sn tng lp ghp t cc tm panel c sn c
lin kt to thnh h sn cng. S hiu b tng 300. Ti trng ngang gi thit
phn b u tng ng l q
6
Panel sn
6x10=60
Hnh 8.12. Mt bng nh h khung - ging
57
xun bnh
Kt qu tnh ton cng ca cc cu kin c th hin trong bng 3.3

Bng 8.3
cng
Un
theo n v chiu di
Tng cng un
Tng cng dc trc
cc ct bin
Ct
Bc 9,1.104 kN.m2
ic = 3.03.104 kN.m
S = 7.3.104 kNm
Dm
Bd = 7.104 kN.m2
id = 1,17.104 kN.m
r = 18,7.104 kNm
EbF = 4,3.107 kN
r = 18,7.104 kNm
cng un ca 3 vch ngang: B = 3.87.107 = 261.107 kN.m2

cng trt cc khung theo cng thc (8.12)
12
12.104
A=
---------------- =
--------------------= 60.104 kN
l (51 + r-1)
3 (73-1 + 18,7-1)
cng un ca ton b khung theo cng thc (8.33):
B0 = 0,5. Eb Fb2 = 0,5. 4,3.107.122 = 310.107
Chiu cao tnh ton ngi nh theo (8.25):
H = 48 16
48m
16 0,5
c trng cng ca h khung theo (8.29):
60.104
q = 48 --------------- = 0,67 < 0,7
310.107
Nh vy c th b qua nh hng ca bin dng dc trc trong tnh ton
v cho 2 = 1.
c trng cng ca ton h khung ging theo (8.24):
= H (2 A/ B) = 48 (1 . 64 . 104 ) = 0,73
Vy vng nh nh theo (8.69) v bng (8.2):
2 qtc44
0,109.484 qtc
f = ---------- = -------------- = 2,20.10-4qtc
B
261.107
y qtc ti trng ngang tiu chun phn b theo 1 m chiu cao v
nhn vi chiu di ngi nh qtc = Wo L , (Wo - p lc gi tiu chun kN/m2; L
58
xun bnh
- chiu di ngi nh). vng nh nh cn phi tho mn iu kin f

H/1000 = 4800/1000 = 4,8cm.
Ni lc xc nh theo ti trng tnh ton qtt.
Tng mmen un ti chn ngm vach cng theo cng thc (8.64) v
bng (8.1):
M = -1 qtt H2 = 0,48.482qtt = -1035 qtt
Cho mi vch:
Mi = - 1 1035 qtt = -345 qtt
3
Lc ct ca vch ti chn ngm Q = qttH hay theo ti trng thc t Q = Qth
Tng lc ct ln nht trong ct khung theo (8.66) v bng (8.2)
Qk = k1 qtt = 0,072.48 qtt = 3,46 qtt;
cho mi khung (n= 8)
Qk = 1 3,46 qtt = 0,43 qtt
8
Lc ct ti cc ct lin khung tng mt (trn tng hm nu c) theo
(8.68):
N = ( Mo M ) = - (0,5 0,45) 482 qtt = - 9,6 qtt
b
12
i vi mi ct bin:
N = - 1 9,6 qtt = - 1,2 qtt
8
H s gim cng ca cc ct bin vi id/ ic = 1,17/ 3,03 = 0,39, theo
bng (8.1) c = 0,55 ta tnh c lc ct cc ct bin:
0,55
Q = Qd ----------- = --------- 0,43 qtt = 0,11 qtt .
1 + 2
2,1
v ct gia :
Q = 0,21 qtt .
Cn mmen un trong ct c th xc nh theo lc ct theo cc cng
thc sau y :
i vi ct cc tng tr tng mt : M = 0,5 Q l;
i vi ct tng mt mt trn v di : Mtr = Q. l/ 3 ; Md = Q 2. l /3 .
Th d 8.2: Xc nh vng v ni lc theo do trng ngang trong ngi
nh 16 tng, lm vic theo s ging vi 4 vch c mt dy l ca ging
nhau. Panen gc theo ngang, ct khng chu lc theo phng ngang (hnh
59
xun bnh
8.13). Li ct theo 6 x 6 m. Chiu di L = 10 x 6 = 60m. Chiu cao tng

4,2m; chiu cao Ho = 67,2m. Ct cng tit din 45 x 45cm. Tit din lanh t
ca : 30 x 120cm. Btng M 300. Chiu dy vch 14cm.
6
Panel sn
6
6
6x10=60
Hnh 8.13. Mt bng nh vi 4 vch c l ca
cng ca lanh t khi cha xt n bin dng trt nh tit din c: B

= E J = 116.104 kN.m2. Theo cng thc (8.53):
k = 1+ 2,4 h = 1 + 2,4 1,3 = 1,13
vy khi xt ti bin dng trt:
Blt = 116.104 = 103.104 kN.m2
Khong cch gia tm ca cc mng tng b = a = 12m;
Chiu di thng thu lanh t: ao = 5,55m; = a/ao = 2,16 .
cng tng i theo chiu di xc nh theo ( 8.52 ) :
ilt = 103 . 103 . 2,163 / 12 = 86 . 104 kN . m2
cng trt ca vch c mt dy l ca theo cng thc (8.51):
A = 12 . 86 . 104 /4,2 = 247 104 kN ,
cng un cc mng tng trong vch
B1 = B2 = 15,8.107 kN.m2 ;
Tng cng un ca 2 mng tng:
B = 31,6.107 kN.m2 ;
cng dc trc cc mng tng
E6F = 3,5.107 kN
Theo cng thc (3.33):
Bo = 0,5 . EbF b = 0,5 .3,5.107.122 = 252.107 kN.m2
cng un ca vch theo tit din qua l ca
Bv = Bo + B = 283,6.107 kN.m2;
Theo cng thc (8.23):
2 = 1 + B/Bo = 1 + 31,6.107 = 1,125 ;
252.104
60
xun bnh
Chiu cao tnh ton nh: H = Ho = 67,2m.

c trng ca vch theo ( 8. 24 ) hay
---------------------2
----------------------------------------------------------4
7
= H ( A )/ B = 67,2 ( 1,125 . 247 . 10 )/ 31,6 .10
= 6,3 .
Do v tr 4 vch t cch u nhau, nn ti trng ngang tiu chun tc

ng vo mi vch bng 1/4 qtch tnh trn ton chiu di nh (cc vch c
cng bng nhau). vng nh vch theo cng thc (8.69) v bng (8.2):
f2 = [( 1,125 - 1)/ 8 )+ 0,0092 )].[( 67,24 qtc)/ ( 31,6 . 107. 1,125 )]=13,9 .10-4qtc;
cn vng ca vch khng c bin dng ca lanh t :
f1 = ( qH4) / 8Bv = 9 .10-4qtc .
Nh vy do nh hng bin dng ca lanh t, vng vch tng ln f1/f2
= 13,9/9 = 1,53 ln.
Tng mmen un ca cc mng tng ti chm ngm theo cng thc
(8.64) xc nh nh sau :
1,125 -1
67,22 qtt
M = - ( -------------- + 0,134 ) --------- = - 790 qtt ;
2
1,125
tc
v cho mi mng tng
Mi = -790 q /2 = 390 qtc.
Tng lc ct ca cc mng tng ti chn ngm:
Q = qH ,
hay Q = Qthc
Lc ct ln nht ca lanh t theo cng thc (8.67) v bng (8.2) :
Qlt = ( 0,55 . 67,2 . 4,2 qtt ) / ( 12 . 1, 125 ) =11,6 ;
Mmen un lanh t:
M = Qlt a0/2 = 0,5 . 11,6 . 5,55 qtt = 32,2 q ;
Lc dc trong cc mng tng ti tit din chn ngm theo cng thc
(8.68) :
N = - ( 0,5 . 67,22 790 ) qtt / 12 = - 123 qtt .
Cn ch trong hai th d trn ,ti trng ngang tiu chun qtc dng cho
tnh vng v ti trng tnh ton qtt dng cho tnh ni lc, c quy i v
phn b u trn chiu cao nh. Qua th d trn cho ta cch xc nh chuyn v
v ni lc trong cc h theo cc s khung- ging v s ging kh n
gin v thun tin, khi h tng, khung t song song vi nhau theo phng
61
xun bnh
chu lc chnh ca ngi nh. Nhng kt qu tnh ton trn y u c th s

dng trong thit k nh cao tng chu ti trng gi tnh v gi ng sau khi xc
nh c cc lc qun tnh tc ng ln cng trnh.
8. 1.2 Tnh ton h li ( hp) c tng cng.
H chu lc li (hp) hoc hp trong hp thng dng cho nh c chiu
cao ln bi vy trn chiu cao nh thng phi b tr cc tng k thut. Cc
tng k thut ny l mt h kt cu c kch thc ln c khi bng chiu cao
tng. l cc dm giao thoa b tng ct thp ng lc trc hoc b tng ct
cng (btng - thp ). Cng vi cc bn sn tng trn v bn trn tng di to
thnh mt h kt cu hp c cng un rt ln so vi cng cc sn thng
thng, bi vy phn bit ta c th gi l cc kt cu tng cng.
Trong h nh ny thng khng b tr cc ct khung trung gian bn
trong .m ch c cc hng ct ngoi bin . S lng cc tng cng thng
khng qu 5 v t nht c mt tng trn nh nh. Khong cch gia cc tng
cng ln v khng bng nhau nn khng th xem chng nh nhng lin kt
lin tc nh trong cc h khung- vch nh c xem xt. Nh li hay nh
hp c tng
b)
c)
d)
cng
a)
1b
f
N
1
thng c
N1
mt bng r
2
N1
M
n
gin
N
M
N 2b
1
nh trn,
1
N
2
3
N2
vung v 2
N 3b
1
c cng 1
N3
s
1 2
un ca li
N3
N3
- ng gn
b
bng nhau
theo
hai Hnh 8.14. a) Mt bng kt cu: 1. ct bin, 2. tng cng, 3.li; b) S bin dng; c)
Biu lc dc trong ct; d) Biu m men trong li
phng.
Bi vy ta c th tnh ton h chu lc nh mt khung phng tng
ng chu ti trng ngang theo tng phng ring bit. Trong trng hp ny
cc thanh ng ngoi bin ch c th tip thu lc dc vi cng dc trc bng
tng cng ca cc dy ct bin ( hnh 8.14a,b).
62
xun bnh
Vic xc nh cc ni lc trong s khung tng ng ca h c th

bng phng php lc vi h c bn nh trn hnh 8. 14b . xc nh cc h
s ( cc chuyn v n v ) trong phng trnh chnh tc ta phn theo hai trg
hp sau y:
A. Tnh ton khung ngang theo gi thit tng cng khng bin dng
trong mt phng.
Vi gi thit tng cng khng bin dng ,cc chuyn v n v ij lun lun
bng khng, v ta nhn c n cc phng trnh ring bit c dng sau y:
ii Xi + 1p = 0
( 8.70 )
y:
M i2 d x
N2i dx
k 2 b2
2
ii = ----------- + --------- = ( -------- + ------- ) Hi ; ( 8.71 )
EJi
E Fi
E Ji
E Fi
Mi M p dx
kb
ip
= ------------ = - -------;
( 8.72 )
E Ji
E Ji
Xi - ni lc trong mi thanh ng bin ;
- din tch biu Mp trong phm vi Hi ;
EJi - cng un tit din ngang ca li trong khng cch i ;
EFi - cng dc trc ca mt thanh ng bin trong khong i ;
s
s-1
k = r + ---- ( ----------- )
( 8.73 )
3
s+1
r - s lng ct trn mi cnh mt bng thng gc vi mt phng un, k
cc ct gc ( hnh 8.70 , d, e ) ;
s - s lng ct trn mi cnh khc song song ci phng tc ng ti
trng ngang.
T phng trnh ( 8.70 ) ta s xc nh c lc dc trong ct bin ca
khung
Ni = Xi ti cao i, v mmen un trong cc tit din ca li :
M(x) = Mp(x) - Ni k b ;
( 8.74 )
m men ti tit din mp tng cng lin kt vi li :
b-a
Mi = k ( Ni - Nj ) ---------- ;
( 8.75 )
2
63
xun bnh
Biu m men trong ct v li c dng nh trong hnh ( 8. 14 )

B. Tnh ton h khung c xt ti bin dng ca tng cng.
Nu bin dng ca tng cng xem gn ng nh dng un tr th trong
cng thc ( 8.71) ta cng thm mt phn bin dng bng
pii = k2 ( b - a )3 / 6 Bp
( 8.76 )
2
3
ij = - k ( b -a ) / 12 B p ;
( 8.77 )
Vy ta c h n phng trnh chnh tc hteo phng php lc xc nh n n
s X1 , , Xn sau y :
(X1)
(X2)
(Xi)
(Xj)
(Xk) (Xm) (Xn)
(p)
X111 + X212 + + 0 + 0 + 0 +.+ 0 + 0 = - 1p

.
(j)
0
+ 0 + +Xi ji +Xj jj +Xkjk+ + 0 + 0 = - jp
(8.78)
.
(n) 0 + 0 + . + 0 + 0 + 0 + + Xmnm + Xnnn = - np
(1)
q
Mi
KNj
2
Hj
Xj
Mp
(b-a)/2
KNi
EFi EJi
Hi
Xi
Xi
N i =1
M i =kb
d)
i
b/2
1
b/s+1
2
1
EF1 EJ
1
H1
X1
s/2
X1
e)
625
a)
1879
b)
c)
Hnh 8.15. a) S tnh ton, b) H c bn theo phng php lc, c) Biu lc dc trong ct,
biu m men n v do ti trng, d) S phn b lc dc N trong ct,e) Momen un trong tng cng.
Trong h phng trnh (3-78) h s ip khng thay i v cc biu N

v M b xung do cc lc n v Xi = 1 v do ti trng u bng khng .
Trong cc cng thc (8.76), (8.77) cng un - trt quy c Bp tit
din thng ng ca tng cng xc nh theo cng thc :
64
xun bnh
1
Bp = ----------------------------( 8.78 )
1
k1 . 12
-------- + ---------------E Jp
GFp k2 b2
EJp , GFp - cng un v cng trt tit din thng ng ca tng
cng. i vi tit din ch H, U v hp c th ly gi tr
F/Fc
( 8.80 )
trong F, Fc - l din tch ton phn tit din va din tch phn sn ca
tit din ( hoc cc thnh dm mng ).
Th d 8. 3
Hy xc nh ni lc trong h chu lc ngi nh li c tng cng v mt
bng 30 x 30m, chiu cao H = 151,8m di tc ng ca ti trng gi theo hai
phng n b tr tng cng sau y (hnh 8. 16 a) :
Phng n 1. Ch c mt tng cng ti nh nh vi chiu cao 3,3m.
Phng n 2. C ba tng cng, mt trn nh li, hai trn cc cao
49,5 v 99m.
Trong tnh ton dng h c bn nh trn hnh (III. 15) . Ti trng gi
phn b theo hnh thang quy i vi gi tr q= 50,02kN/m v h s quy i a=
0,28 xem hnh(7.10 ) chng 7.
Theo gi thit li nh mt thanh con xon chu ti trng ngang th m
men trong bt k tit din no c tnh theo cng thc sau :
q x2
a-1
M(x) = -------- ( 1 + ------- x ) + M glt
( 8.81)
2
3H
g
y M lt - m men do ti trng ng t lch tm , nu khng st ti
thnh phn ny ta c m men ti chn ngm li - hp :
50, 02 . 151,8 2
0,28 - 1
0
M ( x=H) = ---------------- + ( 1 + ---------- ) = 438000 kN.m
2
3
v biu m men th hin trn hnh ( 8.16a)
65
X3
xun
bnh
-29.3
-20.6 -152.9
52.8
0
a)
49.5 151.8
X2
41.4
b)
c)
34
M=219.4
86.9
X1
-71.9
-70.3
M =64
-100
-50
84
49.5
285
aq
15
15
M=438
118.2
168.5
Hnh 8.16. a) S tnh ton, b) Biu mmen khi khng xt bin dng tng cng,
c) Biu mmen khi c xt ti bin dng tng cng
Phng n 1.
Cho trc cc gi tr cng ca li v ca ct nh sau :
EJ = 11 441 . 106 kN. m2 ; EF = 13.106 kN ;
5
5-1
k = 7 + ------- ( ------------ ) = 8,1
3
5 +1
Theo cng thc ( 8.71 )
8,12 . 302
2
11 = ( ---------------- + ----------- ) 151,8 = 8,068 . 10 - 4
11 441 . 10 6
13 . 106
Theo cng thc ( 8..72 ) v theo hnh ( 8.15 c)
- 2391 , 24 . 10 4. 8,1 .30
1p = ---------------------------------- = - 5078, 85 . 10-4
11 441 . 106
Gii phng trnh ( 8. 70 ) ta c
5078,85 . 10-4
X1 = ----------------------- = 629,5 kN .
8,068 . 10 -4
Theo cng thc (8.74) xc nh c m men trong li :
M(o) = 629,5 . 8,1 .30 = 152968,5 KN.m ;
M(H) = 438 000 - 152 968 , 5 = 285 031 , 5 kN.m .
Theo cng thc (8.75) xc nh m men ti nt khung
30 - 12
Mp = 8,1 .629,5 ------------ = 45 890, 55 kN . m
2
66
xun bnh
Phng n 2 . Cho trc cng un ca li EJ = 8358 .106 kN.m2 ;

cng dc trc ca cc ct EF1 = 19 .106 kN , EF2 = 13 .106 kN , EF3 = 5,2.106
kN .
Theo cc cng thc (3-71) v (3-72) ta c :
8,1 2 .302
2
11 = ( ------------ + --------- ) 49,5 = 3,55 .10- 4 ;
8358 .106 19.106
22
33
3p
2p
1p
8,1 .302
2
= ( ------------ + ---------- ) 49,5 = 3,57 .10- 4
8358 .106
13.106
8,12 .302
2
= ( -------------- + ---------- ) 52,8 = 3,93 .10 -4 ;
8358 . 106
5,2 .106
8,1.30 . 115 .104
= - ---------------------- = - 3.34 .10-2 ;
8358 .106
8,1 . 30 .669 .104
= - --------------------- = -19,45 .10-2 ;
8358 .106
8,1. 30.1607 .104
= - --------------------- = - 46,72 .10-2 .
8358 . 106
Ln lt gii phng trnh theo (8.70) ta c :

0,4672 .104
X1 = --------------- = 1316 kN ;
3,55
X2
19,45 .10-2
= ---------------- = 545 kN
3,57 .10 -4
67
xun bnh
3,34 . 10 -2
X3 = ---------------- = 85 kN .
3,93 . 10-4
Theo cc cng thc (8.74), (8.75) xc nh m men un trong li v
trong tng cng ti cc tit din trn v di trong khong cch 1,2,3 :
M tr3 = 0 - 85 . 8,1 . 30 = -20 655 kN .m ;
;
Md3 = 63 903 - 20 655 = 41 439 kN . m
Mtr2 = 63 903 - 545 .8,1 .30 = - 70 341 kN . m ;
Md2 = 219 404 - 545 . 8,1 .30 = 86 969 kN . m ;
Mtr1 = 219 404 - 1316 .8,1 .30 = - 100 384 kN . m ;
Md1 = 438 000 - 1316 .8,1 .30 = - 118 212 kN . m ;
M men ln nht trong tit din tng cng theo ( 8.75) :
30- 12
Mtc, max = 8,1 ( 1316 - 545 ) ---------- = 56 206 kN . m .
2
Cc gi tr ni lc tnh c s c iu chnh bng vic st ti bin
dng ca tng cng .
Ta c m men qun tnh ca tng cng Jp= 36,8m4, tng din tch tit
din ngang ca tng cng F =9,20m2 v cu cc sn Fs = 4,83 m2 , theo cng
thc (8.79) , (8. 80) xc nh cc h s
52
5-1
k1 = 72 + ------- ( ------------ ) 2 = 49,92 ,
5 +1
v
= 9,18 / 4,83 =1,9 .
Theo cng thc ( 8.78 ) xc nh d cng un - trt quy c ca tng
cng
1
B tc = --------------------------------------------------------- =719,89 .106 .
1
1,9 . 49,92 . 12
------------------- + ------------------------------26 . 106 36,8
11,6 .106 .4,83 . 8,12.. 30 2
Cc h s chuyn v n v :
68
xun bnh
8,1 2 ( 30 - 12 )
12 = 21 = 23 = 32 = - ------------------------- = - 0,0443 . 10 -4 .
12 .719 , 89 . 10 6
Theo cng thc (3-76) lng chuyn v b xung vo 11 bng :
8,12 ( 30 - 12 )2
= ----------------------- = 0,886 .10 -4 ..
pii
6 . 719,8 . 106
vy ta c :
11 = (3,55 + 0,866 ) . 10- 4 = 4,436 . 10- 4 ;
22 = ( 3,57 + 0,866 ) . 10 -4 = 4,456 .10 -4 ;
33 = (3,93 + 0,866 ) . 10 -4 = 4,816 . 10 -4 .
Cc h s ti trng khng thay i .
Thit lp h phng trnh theo (8.78 ) ta c :
4,436 X1 - 0,44 X2
= 4672 ;
- 0,443 X1 + 4,456 X2 - 0,443 X3 = 1945 ;
- 0,443 X2 + 4,861 X3 = 334 .
kt qu gii ta c
X1 = 1109,07 kN ; X2 = 558,75 kN
; X3 = 120,75 kN .
Theo cc cng thc ( 8.74 ) , ( 8.76 ) ta xc nh c m men un trong
li v c th hin trn hnh ( 8.17 ) ; v m men ln nht trong tng cng
Mpmax = 8,1 ( 1109, 07 - 558,75 ) = 40 118 kN . m .
Cc kt qu cho trn hnh( 7. 16 b,c) v trong bng so snh sau y :
Bng 8.4
----------------------------------------------------------------------------------------------.
Phng n 2
.
Phng n 1
M men un , ------------------------------------------------------------------------(kN . m)
. c st bin dng . khng st
.
khng st
--------------------------------------------------------------------------------------------M(x=0 )
.
29 342
. 20 655
.
152 968,5
M( x=H)
. 168 496
. 118 212
.
285 031,5
---------------------------------------------------------------------------------------------
69
xun bnh
kt qu nu trn cho thy nu khng st ti bin dng ca tng cng thi

m men un ti chn ngm ca li trong phng n 1 ln hn rt nhiu so vi
m men un cng ti y trong phng n 2. Bi vy trong tnh ton cn xt ti
bin dng ca tng cng.
Sau khi xc nh c ni lc trong cc thanh ng bin ta c th
phn phi vo tng ct bin v ct gc theo cng dc trc ca chng.
Vic tnh ton ng cho h chu lc li - hp c tng cng cng c
tin hnh theo s thanh con xon nhng c th vi s bc t do bng s tng
cng.
Kim ta n nh cn c tin hnh theo cc ch dn trong chng 9.
CHNG 9
Tnh ton cc h chu lc THEO
S khng gian
9. 1
Gi thit tnh ton v cc cng thc c bn
Trong chng ny s ln lt trnh by cc bc xc nh ni lc trong

h tng cng , li cng chu ti trng ngang ngoi cc gi thuyt nu trong
chng 1 cn cn ch nhng im sau y
cng ca cc tng cng khng thay i t ngt theo chiu cao
ngi nh;
ng cong un ca mi tng cng u tng t nhau v hnh dng ;
Bin dng trt trong cc tng cng do lc ct ngang gy ra khng ln
so vi bin dng do un v c th xt ti bng cc h s iu chnh.
cng chng xon ca cc tng cng khng khp kn nh n mc
c th b qua ;
i vi tng cng khp kn ( li cng ) cng chng xon cng bc
nh so vi cng xon t do .
Tuy nhin i vi tng cng trnh c th p dng mt cch linh hot
tng gi thuyt nu trn nhng gi thit sn cng tuyt i cn dng cho mi
trng hp tnh ton.
V gi thuyt cc h tng cng phi c cng mt
ng cong un v nh hng ca bin dng trt nh ch chnh xc khi cu
to cc tng cng cng mt kiu ( hoc lin khi hoc lp ghp). Nu
70
xun bnh
trong mt ngi nh va s dng cc h tng cng lin khi va s dng cc

h tng cng kiu khung chn tng th cc ng n hi khng tng t
nhau. Tuy vy trong thc t t gp trng hp ny.
Trc khi xt ti s phn phi ti trng ngang vo tng tng cng ta cn
xc nh chuyn v ca mi tng cng
ti bt k v tr no trn tit din ngang
ngi nh.
Di tc ng ca ti trng
ngang qy (hnh 9. 1) ti im "O" bt
k trn mt bng, ngi nh s b xoay
quanh trc thng ng mt gc v
chuyn dch mt khong u v v theo
cc trc X, Y.
V theo gi thuyt, mi tng
cng u c lin kt vi nhau bi cc
sn cng nn nhng chuyn v ca chng c xc nh bi cc chuyn v ca
im "O". Chuyn v ti tm un ca mt h
tng cng i no s l:
ui = u - ( b i - bo )
(9.1)
vi = v + ( ai - ao)
(9.2)
i =
(9.3)
Thng thng cc trc chnh ca tng
cng th i khng song song vi trc X,Y bt
k v hp vi chng mt gc . Vy hnh
chiu ca cc bin dng Ui v Vi ln cc trc
chnh s l:
Uoi = U1cosi + Visini
voi = V1cosi + Uisini
(9.4)
(9.5)
Ti trng truyn vo tng cng t l vi cng v cc chuyn v

tng ng (hoc theo m men qun tnh ca cc tit din c tnh i theo
cng mt loi vt liu tng ng):
qxoi = KJyoi ( u1cosi + visini )
(9.6)
qyoi = KJxoi ( u1cosi - visini )
(9.7)
71
xun bnh
mi = KJi i
(9.8)
Trong :
qxoi , qyoi : hnh chiu ti trng trn cc trc chnh ca tng cng.
mi:
: m men xon phn b u theo chiu cao v do tng cng chu.
Jxoi v Jyoi : m men qun tnh i vi cc trc chnh c tnh i.
K: h s t l, xt ti m un n hi ca vt liu tng cng ti cao
ang xt v s ng dng ca cc ng cong un nn i vi tt c h tng
cng trong ngi nh h s "k" u bng nhau.
Hnh chiu ti trng xung cc trc X, Y bt k:
qxi = qxoicosi - qyoisini
(9.9)
qyi = qxoisini - qyoicosi
hoc c xt ti (9.6) v (9.7)
(9.10)
qxi = K(Ui Jyoicos2i + Jxoi sin2i ) + vi ( Jyoi - Jxoi) sini cosi
(9.11)
qyi = K[Ui( Jyoi - Jxoi ) sini cosi + vi (Jxoi cos2i + Jyoi sin2i)]
(9.12)
Nu s dng cc cng thc xoay trc sau y:

Jxi = Jxoi cos2i + Jyoisin2i
(9.13)
Jyi = Yyoi cos2i + Jyoisin2i
(9.14)
Jxyi = (Jyoi - Jxoi )
(9.15)
sini cosi
ta c:
qxi = K( uiJyi + viJxyi)
(9.16)
qxi = K( uiJxyi + viJxi)
(9.17)
qxi = K{uJyi + vJxyi - [Jxyi (ai - ao) - Jyi (bi - bo)]}
(9.18)
qyi = K{uJxyi + vJxi + [ Jxi (ai - ao) - Jxyi (bi - bo)]}
(9.19)
mi = KJi
(9.20)
Cc iu kin cn bng ngoi lc v ti trng c truyn vo tng
tng cng phi l:
qxi = 0
(9.21)
qyi = qy
(9.22)
qyi (ai- a0) - qxi ( bi - b0 ) + mi = qycx
(9.23)
Du cng "" trong (9.21) - (9.23) c ngha phi xt ti ton b cc h
tng cng.
72
xun bnh
Ta a vo tnh ton nh ngha " mmen qun tnh ca ngi nh" nh

sau: m men qun tnh theo trc v mmen qun tnh ly tm ca ngi nh l
tng m men qun tnh ca tt c cc h tng cng:
Jx = Jxi ; Jy = Jyi ; Jx = Jxyi
(9.24)
Mmen xon qun tnh ca ngi nh c dng nh sau:
J = Jxi ; ( ai - ao )2 + Jyi (bi - bo )2 - 2 Jxyi( ai - ao ) (bi - bo ) + Ji (9.25)
Trn c s cc c trng trn ta s xc nh chuyn v ca ngi nh do
ngoi lc.
a (9.18) ,(9.20) vo (9.21), (9.23) v c xt ti (9,24) v (9.25) ta c:
K{ uJy + vJxy + [ Jxyi( ai - ao ) - Jyi (bi - bo )]} = 0
(9.26)
K{ uJxy + vJx + [ Jxi( ai - ao ) - Jxyi (bi - bo )]} = qy
(9.27)
K{ u[ [ Jxyi( ai - ao ) - Jyi (bi - bo ) + v[ Jxi( ai - ao ) - Jxyi (bi - bo ) +
J = qycx
(9.28)
To im "o" trn hnh (9.1) l ao v bo chn sao cho tho mn cc
iu kin sau:
Jxyi( ai - ao ) - Jyi (bi - bo ) = 0
(9.29)
Jxi( ai - ao ) - Jxyi (bi - bo ) = 0
(9.30)
Gii h phng trnh (9.29) - (9.30) ta c:
a0 = Ay ( Jxiai
- Jxyibi ) - Axy (Jxyiai - Jyibi )
(9.31)
b0 = Ax ( Jyibi
- Jxyiai ) - Axy (Jxyibi - Jxiai )
(9.32)
Trong :
Ax = Jx : (JxJy - J2xy)
(9.33)
2
Ay = Jy : (JxJy - J xy)
(9.34)
Axy = Jxy : (JxJy - J2xy)
(9.35)
im "o" c to xc nh theo cng thc (9.30) v (9.31) gi l tm
un ca ngi nh. Nu hp lc ca ti trng ngang i qua tm un s khng
gy ra gc xoay trn mt bng nh: = 0 . Vy t cng thc (9.28) c th suy
ra Cx = 0 nu iu kin (9.29) v (9.30) tho mn.
By gi ta thay (9.29) v (9.30) vo (9.26) -(9.28) ta c:
uJy + vJxy = 0
(9.36)
uJxy + vJx = qy : K
(9.37)
(9.38)
J = qyCx : K
T ta c:
u = - qyAx : K; v= qyAy : K; = qyCx / KJ
(9.39)
73
xun bnh
a cc gi tr ca u,v, theo nh (9.39) vo (9.18)-(9.20) ta c ti

trng truyn vo tng tng cng do qy:
qxi = qy { AyJxyi - AxJyi + Cx[ Jxyi (ai - a0 ) - Jyi ( bi - bo )] : J }
(9.40)
qyi = qy { AyJxi - AxyJxyi + Cx[ Jxi (ai - a0 ) - Jxyi ( bi - bo )] : J }
(9.41)
mi = qyCxJi : J
(9.42)
Tng t nh trn i vi ti trng qx -Tc ng theo chiu trc X ta c:
qxi = qx { AxJyi - AxyJxyi + Cy[ Jxyi (ai - a0 ) - Jyi ( bi - bo )] : J } (9.43)
(9.44)
qyi = qx { AxJxyi - AxyJxi + Cy[ Jxi (ai - a0 ) - Jxyi ( bi - bo )] : J }
mi = - qyCyJi : J
(9.45)
n gin trong cch ghi v tnh ton theo cng thc trn nu ta t:
Kxxi = AxJyi - AxyJxyi
(9.46)
Kyyi = AyJxi - AxyJxyi
(9.47)
Kxyi = AxJxyi - AxyJyi
(9.48)
Kxi = [ Jxyi(ai - ao ) - Jyi (bi - b0 ) J] : J
(9.49)
Kyi = [ Jxi(ai - ao ) - Jxyi (bi - b0 ) J] : J
(9.50)
V gi nhng h s K... trn y l h s phn phi ti trng vo cc

tng cng. Cch c cc k hiu bng ch trong cc h s K nh sau:
K hiu ch th nht vit di h s Kxxi, Kyyi, Kxyi, v Ki ng vi hng
ca ngoi lc, trong cc h s Kxi v Kyi ng vi nh hng xon trn mt
bng ngi nh. K hiu ch th hai trong cc h s trn ng vi hng tc
ng ca ti trng vo h cng th i.
Cc h s trn nu tnh chnh xc phi tho mn cc iu kin:
K xxi =
K yyi = 1
(9.51)
K xyi = K yxi = K xi = K yi = 0
(9.52)
Nu xt ti nh hng un dc v ngang ng thi mt cch gn ng ta
c th dng cc h s x, y, hiu chnh ti trng c chuyn vo cc
tng cng (cch xc dnh cc h s theo mc
). C th:
Cho ti trng qy ta xc nh cc thnh phn ti trng nh sau:
qxi = qy ( Kyxiy + CxKxi )
(9.53)
qyi = qy ( Kyyix + CxKyi )
(9.54)
74
xun bnh
mi = qyCx (Ji : J)
(9.55)
Cho ti trng qx:

qxi = qx ( Kxxiy - CyKxi )
(9.56)
qyi = qx ( Kxyix - CyKyi )
(9.57)
mi = - qxCy (Ji : J)
(9.58)
Nu cn xt ti hng tc ng ca ti trng ngang khng song song vi
cc hng trc X v Y th dng phng php phn lc theo cc trc trn c
qx v qy ri tng cng li.
Khi xc nh ni lc trong cc h tng cng khng nht thit phi xc
nh ti trng c phn phi.
Trong trng hp ny nn xc nh tng mmen un v tng lc ct
ngang do ti trng gi tc ng vo ngi nh theo cc cng thc trong chng
II ri phn phi tng ni lc vo cc h tng cng tng t nh phn phi
ti trng. Nu thay qx v qy bng Qy v Qx vo (9.53)- (9.58) ta s c lc ct
trong trng hp cng th i bt k l Qyi, Qxi v mmen xon trong cc h cng
khp kn l Li.
Tng t nh trn, phn phi mmen un vo h tng cng vn theo cc
cng thc (9.53)-(9.58) hoc theo t l cc lc ct.
Vi ti trng qy ta c:
Mxi = Mx (Kyyi x + CxKyi)
(9.59)
Myi = Mx (Kyxi y + CxKxi)
(9.60)
Vi ti trng qx ta c:
Mxi = My (Kxyi x + CyKyi)
(9.61)
Myi = My (Kxxi y + CyKxi)
(9.62)
Nhng cng thc trn y c dng trong trung hp tng qut: nh c
cc h cng tit din h hoc khp kn, v cc trc chnh khng song song vi
cc trc X v Y. cc trng hp c bit gm c:
Khi cc trc chnh song song vi trc nh ngha l Jxy=Jxyi=0. Tm un
xc nh theo cc cng thc sau:
a0 = ( Jxiai - Jxyibi
) : Jx
(9.63)
) : Jy
(9.64)
b0 = ( Jyibi - Jxyiai
H s phn phi ti trng:
Kxxi = Jyi : Jy; Kyyi = Jxi : Jx;
(9.65)
Kxyi = Jxyi : Jy; Kyxi = Jxyi : Jx;
75
xun bnh
Kxi v Kyi xc nh theo cng thc (9.49 )- ( 9.50)

b) Cc trc chnh ca cc h tng cng song song vi cc trc nh. Tm
un xc nh theo cng thc:
a0 = ( Jxiai ) : Jx
(9.66)
b0 = ( Jyibi ) : Jx
(9.67)
Cc h s phn phi ti trng:
Kxxi = Jyi : Jy; Kyyi = Jxi : Jx;
Kxy = Kyxi = 0
(9.68)
Kxi = - (bi - b0 ) Jyi : J ; Kyi = (ai - a0 ) Jxi : J ;
Ngi nh ch c mt h tng cng. Ton b ti trng do h vch cng ny
chu.
9.2. Cc c trng hnh hc v cng ca vch cng v ca ngi nh.
Trong tnh ton cn xc nh mmen qun tnh ca cc tit din trong
mi h tng cng theo cc trc chnh tm Xi v Yi song song vi cc trc li
ct ca ngi nh. Nhng mmen qun tnh ny u c tnh i theo m un
n hi ca cc vt liu tng cng (thp v b tng). Thng thng nn quy
i ra vt liu ch yu l b tng. Khi xc nh cc mmen qun tnh ban u
Ji theo trc Xi Yi gi thuyt h cng l mt vt lin khi, khng c cc mch
ni. Nu c l ca xc nh mmen qun tnh cho phn lin-tr l ca. Trong
tnh ton cn xc nh:
Mmen qun tnh theo trc l Jxi v Jyi - cho ton b cc h cng:
Mmen qun tnh ly tm Jxyi- i vi cc h cng m khng mt trc no ca
h (Xi hay Yi) l trc i xng ca cc tng cng.
i vi cc tng cng khp kn (li cng) mmen qun tnh xon t do Jxon i
bng:
Jxon i = 2 : ( Sj : j)
(9.69)
Trong :
- hai ln din tch hnh gii hn bi cc ng bao quanh tm tit din ;
Sj - chiu di ng bao phn c tit din khng i l j ; du tng cho ton
b chu vi tit din.
d)
Trng hp ch c duy nht mt tng cng c tit din h, cn xc nh
mmen xon qun tnh J i gn ng bng cch ly tng cc tch s gia
mmen qun tnh ca tng phn tng bng song song vi bnh phng
khong cch t tng bng ti tm un ca h cng.
76
xun bnh
e)
Nu trong cc h tng cng c li cng th mmen xon qui c xc
nh theo cng thc:
Ji = 0,05 J xon i H2
(9.70)
Trong :
H: chiu cao h cng: Jxon i theo cng thc (9.69)
Mmen qun tnh tnh ton bng mmen qun tnh ban u nhn vi h
s ng nht ca h cng:
(9.71)
Jij = KjJj
H s ng nht xt ti mc gim cng ca tng cng do bin dng
ca cc lin kt v ca lanh t ca. H s ny c th xc nh chnh xc bng
thc nghim. Nhng cng c th xc nh bng cch so snh un ca nh
tng cng ang xt c k ti cc l ca v cc mch lp ghp vi vng ca
mt thanh cng sn c cng khng i. Khi xt ti cc yu t gim yu
dng h s:
Kj= KmKpj
(9.72)
y:
Km: H s xt ti bin dng ca cc lin kt.
Kpj: Xt ti nh hng ca bin dng cc lanh t, cc h s ny xc nh
theo cng thc:
1
Km =-------------------(9.73)
1 + m
1
Kpj = ------------------1 + Pi
(9.74)
Trong :
m - S mch ni thng ng ca h tng lp ghp.
- h s xt ti bin dng ca mch ni ly bng 0.05 i vi cc mch
ni gia hai cu kin c sn; bng 0.25 i vi cc mch ni gia cc cu
kin c sn vi cc cu kin lin khi.
Pj - H s xt ti bin dng ca lanh t ca.
Trong cc cng thc (9.73)-(9.74) k hiu ch "i" ch th t tng cng
ang xt, "y" ch mmen qun tnh ang xt Jx, Jy Jxy hay Jxon ( J).
77
xun bnh
xc nh cc mmen qun tnh tnh ton cho tng cng c hai nhnh cc
h s pi (px hay py ) c th tnh theo cng thc:
hl3
F1F2
J1 + J2
Pj = ------- . --------- 1 - -------3JltH2
F1 + F 2
Jj
(9.75)
Trong :
F1, F2: Din tch tit din c quy i ca cc nhnh.
J1 , J2: Mmen qun tnh c quy i cu cc nhnh.
Jj: Mmen qun tnh ca tng cng cha xt n nh hng ca l ca
v mch lp ghp.
l: chiu rng l ca, h: chiu cao tng nh
H: chiu cao tng cng.
Jlt : mmen qun tnh ca lanh t ca cn gim i 1,5 ln trnh xut
hin vt nt i vi lanh t khng c ng xut trc.
Trng hp c nhiu dy ca (nhiu nhnh ) trong mt tit din tng
cng c th tnh gn ng bng phng php sau:
Xc nh cc h s Px v Py i vi cc tng cng c nhiu dy ca
theo cng thc.
Pj = Pjk
(9.76)
Trong : pjk h s tnh theo cng thc (9.75) cho dy ca theo chiu
ng th "k" no d nh trong trng hp tng cng ch c hai dy ca s (
gi thit cc lanh t cn li khng b bin dng). Sau khi tnh ton cho tng
dy ca tin hnh tng cng li theo cng thc (9.76).
xc nh gn ng mmen ly tm qun tnh tnh ton ca tng cng
c l h s Pxy trong (9.76) c th tnh theo cng thc:
(9.77)
Pxy = 0.2(Px + Py)
Trong Px Py xc nh theo (9.75) khi
tng cng chu un theo trc X v Y.
Khi li cng c l ca c th tnh
theo phng php ca P.F. rzp bng
cch thay Pj bng Pxon trong cng thc
(9.74) ta c.
78
xun bnh
8Jxon
c
hv
Pxon = ------------ + ------------------ - c
2
(a + b)
F
30 Jltb02/ l3
(9.78)
Trong :
c - t s gia chiu cao l ca v chiu cao tng,
F - din tch tit din ngang ca tng cng b gim yu bi l ca,
ho - khong cch gia cc trng tm ca cc nhnh ca li cng k nhau
theo phng song song vi tng bng c cha l ca ang xt,
a, b - kch thc ca tng cng (hnh 9. 3) ,
v - h s ph thuc vo t s gia chiu cao ca lanh t hlt v chiu rng
l ca, theo bng ( 9.1). Cc k hiu khc nh trong cng thc (9.75).
Bng 9.1
hlt/l
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,03
1,11
1,26
1,46
1,73
2,05
2,43
2,87
3,37
3,93
Trng hp h tng cng c tit din thay i,cn tnh mmen qun
tnh v mmen ly tm qun tnh ca mt h tng cng tng ng nh sau:
H4
(9.78)
Jt = -------------------------------------------------------------4
3
2 2
3
l/Jj ( hj + 4Hj hj + 6Hj hj + 4Hjhj
Trong :
Jj : Mmen qun tnh phn th j ca tng cng.
hj: Chiu cao phn th j .
Hj : Khong cch t nh ca phn th j ti nh tng cng.
H: Chiu cao tng cng.
Mmen qun tnh ca tng cng tng ng khi chu xon t do xc
nh theo cng thc:
H2
Jxon =------------------------------------(9.79)
1/ Jxon ( hj2 + 2hjHj )
79
xun bnh
i vi tng cng, ch thay i tit din mt ln, thay cho cng thc
(9.78) c th s dng cng thc sau:
Ji = J1
(9.80)
H s ph thuc vo t s chiu cao v t s mmen qun tnh ca hai
phn tng cng c tit din thay i v tnh sn theo bng( 9.2).
Bng 9.2
H s
J2 : J1
0,2
0,4
0,6
0,8
0,1
0,276
0,504
0,696
0,859
h1 : H
0,5
0,659
0,837
0,920
0,969
0,2
0,379
0,619
0,786
0,907
0,6
0,907
0,963
0,983
0,998
0,8
0,994
0,998
0,999
1,000
Trng hp trc chnh ca ngi nh khng song song vi cc trc li

ct.
Trong trng hp tng qut khi J=Jxyi 0 th cc trc chnh khng song
song vi h trc li ct mt bng ngi nh. Mmen qun tnh theo h trc
song song vi h trc li ct v i qua tm un
xc dnh theo cng thc (9.24) v (9.25). Trc
chnh ca ngi nh hp vi trc X mt gc gi
l trc X0 v vi trc Y gi l trc Y0. Gc
nghing ny (hnh 9.4) xc nh theo cng thc:
Tg 2 = 2Jxy : (Jy - Jx )
(9.81)
Chiu dng ca gc k t trc X ti trc Y.
Mmen qun tnh theo h s trc XoYo gi l
mmen qun tnh chnh ca ngi nh , xc nh
theo cng thc:
Jx + Jy
Jx - Jy 2
J max, min = ----------
------- + Jyx
(9.82)
2
2
Nu Jy > Jx th mmen qun tnh chnh di vi trc Xo s c gi tr nh
nht, khi Jx < Jy s c gi tr ln nht.
80
xun bnh
Thng thng ngi nh c tnh ton theo hai phng ca h trc li

ct. Trong trng hp, khi ly mt trong hai gi tr nh nht ca cc mmen
qun tnh Jx v Jy so vi m men qun tnh chnh Jmin ta thy khng chnh nhau
qu 20% th khng nht thit phi tnh ton theo cc phng trc chnh.
Trong trng hp tng qut, khi m men qun tnh ly tm ca ngi nh
khc "0" v ti trng ngang khng chng vi phng trc chnh th s gy ra
hin tng un xin , khi cn xc nh ti trng tc dng theo mt phng
no gy ra ni lc hoc bin dng ln nht trong h tng cng ang xt
tnh ton (hnh 9.4).
Th d tm hng gi no gy ra mmen un ln nht Mxi trong tit din
ngang ca tng cng th "i" trong ngi nh. Mmen un tng cng theo
phng ngang v phng dc c xc nh l My v Mx, khong cch t
mt phng tc ng ca mmen ti tm un ngi nh Cx = Cy =0. Theo phng
un xin ca gi hp vi trc X mt gc , ta c tng mmen un.
Mx = Mxsin ; My = Mycos
(9.83)
a cc gi t trn y vo (9.59) v (9,60) ta c
Mxi = MxKyyix sin + MyKxyix cos
(9.84)
Ly o hm bc nht ca Mxi theo i cho bng khng ta s c:
MxKyyi
tg = ----------(9.85)
MyKxyi
Khi ti trng gi xc nh theo hng xc nh theo cng thc (9.85) s
cho ta gi tr mmen un ln nht. V cc h s Kyyi v Kxyi khc nhau i vi
cc h cng, nn gi tr mmen Mxi ln nht trong mi h cng khc nhau.
Tuy nhin trong thc t tnh ton cho ta kt qu l d vi hng tnh ton no
ca ti trng ngang cng khng lm tng dng k ni lc trong cc tng
cng, nn c th b qua phn tnh ton ny.
9.3 Xc nh ni lc trong cc tng cng do ti trng
thng ng t lch tm.
Khi ti trng thng ng t vo cc h cng khng chnh tm s gy ra
nhng mmen un Mxi v Myi i vi cc trc song song lin kt vi sn cng
nn cc h tng cng khng th un t do c, cc chuyn v ca chng lin
quan vi nhau v c xc nh bi un chung ca ngi nh.
81
xun bnh
Cng cc mmen un do ti trng thng ng ta s c mmen tng hp

lc
Mxng = Mxi
(9.86)
Myng = Myi
(9.87)
ng
M = Mxi Xui - MyiYui
(9.88)
Trong :
Xu.i v Yu.i: To trng tm ca tng cng th i theo h trc X v Y i
qua tm un ngi nh.
Tng t nh vic phn phi cc ti trng ngang ta c th xc nh c
mmen un trong tng th i do ti trng thng ng.
Mxing = MxngKyyixdh + Myng x Kxyixdh + MngKyidh
(9.89)
ng
dh
ng
ng
dh
ng
dh
Myi
= Mx Kyxiy + My
x Kxxiy + M Kxi
(9.90)
dh
dh
Cc h s x ... xt ti ng tc di hn ca ti trng ly theo cng
thc trong mc
Lc ct do mmen gy ra xc nh nh sau:
Qying = 2 ( Mxing - Mxixdh ) : Hj
(4.91)
Qxing = 2 ( Mying - Myiydh ) : Hj
(4.92)
Trong : Hj - khong cch t tit din ang xt ti nh tng cng.
Chiu dng ca mmen un v lc ct do
ti trng ng ly theo chiu mi tn ch
trn hnh 19. Nu trong s nhng tng
cng c 1 li cng th ti trng ng s gy
ra mmen xon v bng:
Mng
Ji
Ling = ------------------ dh
(4.93)
J
Hj
9.4 Cc th d tnh ton.
Th d9.1. Xc nh mmen qun tnh ca h tng cng lp ghp khng
c l ca (h. IV-6).
Tit din ct 40 x 40cm2 b tng mc 500
Eb = 3,25 x 104 MPas Ct thp trong hai ct
vi =2,5% c Fa = 80cm2 ; Ea =20 x
104MPas. Chiu dy thn tng 18cm. B
tng thn tng mc 300 vi Eb = 2,6 x
104MPas khng t thp ng trong tng.
82
xun bnh
Ly vt liu thn tng lm vt liu chun tnh i.

Din tch ct tnh i theo m uyn n hi ca b tng thn tng nh
sau:
3,25
Fct = ( 0,4 . 0,4 + 0,008 ( 20/3,25 - 1) --------- = 0,251m2
2,6
y v th 2 trong ngoc ln l din tch thp tnh di ra b tng.
Mmen qun tnh ban u ca tng cng i vi trng tm O:
0,18 .6,23
Jy = --------------- + 0,251 . 3,32 .2 = 9,04m
12
H s ng nht theo cng thc (94) v (95)
1
1
Ky = K = -------- = -------------- = 0,87
1 + m
1 + 0,05 . 3
Trong m = 3 mch lp ghp.
Vy Jy = 0,87 . 9,04 = 7,90m2
Th d 9.2 Xc nh mmen qun tnh ca tng cng lp ghp c mt
l ca (h. IV-7). Chiu dy thn tng 18cm. Tit din ct 40 x 40cm2. Din
tch ct quy v din tch tng ng vi b tng thn tng Fct = 0,234m2.
Chiu cao h tng cng 48m. Chiu cao tng nh 3m. Chiu cao lanh t ca
0,6m.
y
y
Din tch nhnh tri c l ca:
F1 = 0,234 .2 + 0,18 . 5 + 0,18 . 3,4
= 0,468 + 0,900 + 0,616 = 1,984m2
y
Sx1 = 0,234 . 5,4 + 0,9 . 2,7 = 3,68m3
x
Sy1 = 0,616 . 1,9 = 1,17m3
y
o
o x
To trng tm ca nhnh:
x
x
1,17
o
X1tri = ------------- = 0,59m
1,984
y'
3,68
Y1tri = -------------- = 1,85m
1,984
83
xun bnh
Mmen qun tnh ca nhnh tri i vi trng tm ca nhnh.

0,18 . 53
Jxtr = ------------ + 0,234 . 1,852 + 0,234 .3,552 +0,9 . 0,522+ 0,616 .1,852 =
12
8,37m4
0,18 . 3,43
Jytr = ------------ + 0,234 . 0,592 . 2 + 0,9 . 0,593 + 0,616 . 1,312 = 2,104m4
12
Nhnh bn phi l ca:
F2 = 0,234 + 0,16 . 1.6 = 0,234 + 0,288 = 0,522cm2
Sy2 = 0,288 . 1 = 0,288m3
0,288
X021 = ----------- = 0,55m
0,522
i vi trng tm ca nhnh ta c:
Jyph = (0,18 . 1,63) / 12 + 0,234 . 0,552 + 0,288 . 0,452 = 0,19m2
Jxph = 0
i vi ton b tit din h cng:
F = 1,984 +0,522 = 2,506m2
Sx1 = 3,68m3
Sy1 = 1,17 + 0,288 . 6,05 = 4,33m3
Trng tm ca tit din c to sau y:
Xt = 4,33 : 2,506 = 1,72m
Yt = 3,68 / 2,506 = 1,46m
Mmen qun tnh ca tit din i vi h trc qua trng tm tit din:
Jx = 8,37 +1,984 (1,85 - 1,46 )2 + 0,522 . 1,462 = 9,78m4
Jy = 2,1 +1,984 (1,72 - 0,59)2 + 0,19 + 0,522 x ( 6,6 - 1,72 -0,55)2 = - 6,54m4
Mmen qun tnh tit din lanh t
Jlt (0,18 . 0,63 ) / 12 = 0,00324m+4
Nu xt n kh nng hnh thnh khe nt trong lanh t phi gim cng ca
lanh t:
Jlt' = 0,00324 / 1,5 = 0,00216m4
H s ng nht ca h tng cng vi m =5 mch lp ghp ta c:
84
xun bnh
1
1
Km = ---------------- = --------------- = 0,8
1 + 0,05 . m
1 + 0,05 .5
h s xt ti nh hng ca lanh t
hl3
F1 F 2
J1 + J2
Px = --------- . -----------1 - --------Jy
3JltH2 (F1 + F2)
3 . 1,23
1,984 .0,522
= ------------------ -----------------3 . 0,00216 .482 1,984 + 0,522
8,37 + 000
1 - --------------9,78
= 0,347 . 0,413 . 0,144 = 0,021

2,1+ 6,9
Py = 0,47 . 0,413 1 - ---------------- = 0,121
14,6
Pxy = 0,5 (0,021 + 0,121) = 0,98
Kpx = 1 : (1 +0,021) = 0,98
Kpy = 1 : (1+ 0,121) = 0,89
Kpxy = 1: (1 + 0,071) = 0,93
Vy mmen qun tnh tnh ton ca h tng cng s bng:
Jx = 9,78 .0,8 . 0,98 = 7,7m4
Jy = 14,6 . 0,8 . 0,89 = 10,4m4
Jxy = 6,54 . 0,8 . 0,93 = 4,9m4
Th d 9.3. Tnh cc mmen qun tnh ca h tng cng dng li
lin khi c tit din nh hnh (9.8). Chiu cao h 48m, chiu cao tng 3m.
Mmen qun tnh lanh t Jlt = 0,014m4 chiu cao l ca 2,25m. Li i xng
nn c th tnh theo mt nhnh tri hoc phi:
F = 3,4 . 0,4 .2 + 0,2 .9,4 = 2,72,+1,88 = 4,6m2
Sy1 = 2,72 . 1,8 = 4,896 m3
Xy = 4,896 : 4,6 = 1,66m
Vy mmen qun tnh i vi trng tm nhnh:
85
xun bnh
0,4 . 3 . 43 . 2
Jy = ----------------- + 2,72 . 0,742 + 1,88 .1,062 = 6,22m4
12
i vi ton b tit din i vi trng tm O
0,2 . 9,43
Jx = ------------- + 2,72 .4,52 2 = 137,8m4
12
Jy = (6,22 +4,6 . 3,442 ) 2 = 121,3 m4
Hai ln din tch gii hn bi ng trung tm cc tng chung quanh.
= 9,9 .2 = 162m2
Sj : j = (3,4 : 0,4) 4 + (9,4 : 0,2) 2 = 128
1622
Theo (91) Jxon = 2 : ( Sj : j ) = Jxon = ----------- = 205m4
128
Y
H s ng nht:
3,23
4,6 . 4,6
Py =---------------------- x --------------- x
3 . 0,014 . 2 .482
( 4,6 + 4,6)
1
Kpy = --------------- = 0,796
1 + 0,256
T l chiu cao l ca vi chiu cao tng
1,06 .2 = 7,88m
86
1-
6,22 . 2
------------121,3
= 0,256
c =2,25 / 3 = 0,75 ; bs = 9 -
xun bnh
hlt
0,75
Tra bng 9.1 vi ---------- = ------------- = 0,375 ta c = 1,41
L
2
Theo cng thc (9.78) ta tnh:
8Jxon
c
hv
Pxon = -------------- + ------------------------ - c
F
30 ( Jlt + bs ) / l3
(a + b)2
8 . 205
0,75
3 . 1,41
= ----------------- ---------- + ------------------------------------ - 0,75
(9 + 9)2
4,6 .2
30 (( 0,014 . 7,882 .2) / 23 )
= 2,94
Theo (96) xc nh h s nh hng ca l ca:
1
1
Kpxon = ----------- = ----------- = 0,254
1 + pj
1 + 2,94
Mmen qun tnh tnh ton ca li
Jx = 137,8m4 ; Jy = 2,796 . 121,3 = 96,6m4 ; Jkp = 0,254 .
205 = 52,1m4
T kt qu trn y cho ta thy l ca lm gim
yu mmen qun tnh Jy ti 20% mmen qun tnh
chng xon ti 70%.
Th d 9. 4 Tnh mmen qun tnh tng ng c tit din thay i theo
cao (hnh 9.9).
Theo cng thc (9.79)
604
Jtd =-----------------------------------------------------------------------------1/15 (104 + 4 .10 .503 + 6.102 .502 +4.103.50)+1/10(204 .4.20.303
-------------------------------------------- =
6,31m4
+6.202.302 +4.203 . 30) + 1/5 . 304
Th d 9.5 Xc nh ti trng truyn vo cc ng cng theo ti trng
ngang n v qy =1. Mmen qun tnh cho sn trong bng (9.2). Cc h s x =
1,1 ; y = 1,2 ; = 1,3 hnh (9. 10)
87
y
xun bnh
Theo cc s liu trong bng
x
x
x
(9.2)
Jx = 36,1m4 ; Jy = 25,7m4 ; Jxy =
4,9m4
JxJy - Jxy2 = 36,1 . 25,7 - 4,92 =
904m8
Ax =36,1 : 904 = 0,0400m-4
Ay = 25,7 : 904 = 0,0285m4
Axy = 4,9 : 904 = 0,0054m-4
a0 = 0,0285 (630 -150) -0,0054
(188 -251) = 14m
Bng 9.2
Cc c trng
hnh hc
Jxi , m4
Jyi , m4
Jxyi , m4
ai , m
bi , m
Jxiai , m5
Jxibi , m5
Jxyiai , m5
Jxyibi , m5
ai - a0 , m
b i - b0 , m
Jxi(ai - a0)2, m6
Jyi(ai - a0)2, m6
Jxyi (ai - a0)( bi - b0),
m6
1
10,5
7,6
4,9
0
24
0
182
6
118
-144
18,9
2060
2720
-1300
Tng cng s
2
3
10,5
7,6
-4,9
0
0
0
0
0
0
-14
-5,1
2060
200
-350
7,6
10,5
4,9
38,4
16,6
292
69
188
32
2,4
1,5
4520
20
180
b0 = 0,04 (251 -188) - 0,0054 (150-630) = 5,1m

J = 15850 + 2940 + 2 . 147 = 21730m6
88
4
7,6
45
338
31
720
-
Tng Cng
36,1
25,7
4,9
630
251
188
150
15850
2940
-1470
xun bnh
Tm un v m men qun tnh c xc nh theo cc cng thc (9.24)

(9.25) (9.31) (9.32)
Theo cng thc (9.82) xc nh gc xin ca trc chnh i vi trc
song song vi cc trc nh:
2Jxy
2.4.9
Tg2 = ------------- = --------------- = - 0,942
Jy - Jx 25,7 -36,1
T : 2 = - 43o18' v = -21o39'
Mmen qun tnh chnh ca ngi nh i vi h trc XoYo theo (9.83)
Jx + Jy
Jx - Jy
Jmax = --------------
----------- + Jxy2 = (36,1 + 25,7 )/2
2
2
36,1 - 25,7 2
-------------- + 4,92 = 30,9 11,5;

2
Jmaxxo = 42,4m4 ; Jmaxyo = 19,4m4
Mmen qun tnh ngi nh i vi trc X0 - cc i ; Y0 - cc tiu
V chnh nhau qu 20% cho nn cn phi kim tra li cng ca ngi
nh chu un theo trc Y0. Theo cc cng thc (9.46) - (9.50) xc nh cc h
s phn b ti trng v sau a vo bng(9.3).
Kxi v Ky c n v m-1 cc h s khc khng th nguyn. chnh
xc nh trong bng l cho php.
Ti trng c phn phi vo cc tng cng xem trong bng (9.3). Cx
= 26,4 - 14 = 12,4m. Ct tng s trong bng (9.4) l cc s kim tra.
qxi = 0 ;
qyi = qyx
Trn hnh(9.11) ,lc gi n v qy = 1 c phn phi vo cc tng
cng.
T th d trn ta thy c nh hng ln ti s phn phi ti trng vo xc
tm cng. Th d: ti trng gy un tng cng s 1 v 2 i vi trc X chnh
nhau gn gp i. ( 0,231 v 0,121) mc d chng c mmen qun tnh Jxi v
khong cch ti trc Y bng nhau. V cng do nhng nh hng trn y cc
tng cng cn b un theo mt phng thng gc vi hng gi, m cc tr s
ni lc un cng ng k so vi cc ni lc (ti trng) tc dng trong mt
phng tc ng ca ti trng gi.
89
xun bnh
Bng 9.3
Cc tng cng s
Cc h s phn
phi
Ax Jyi
Axy Jxyi
Kxxi
Ay Jxi
Ay Jxyi
Kyyi
AxJxyi
AxyJxi
Kxyi
AyJxyi
AxyJyi
Kyxi
0,304
0,027
0,277
0,300
0,027
0,273
0,196
0,057
0,139
0,140
0,041
0,099
0,304
-0,027
0,331
0,300
-0,027
0,327
-0,196
0,057
-0,253
-0,140
0,041
-0,181
0,0032
-0,0018
0,0050
0,420
0,027
0,393
0,216
0,027
0,189
0,196
0,041
0,155
0,140
0,057
0,083
0,214
0,214
0,040
-0,040
-
Tng
s
1,001
1,003
0,001
0,001
0,0055
0,0007
0,0048
0,000
0,0086
0,0003
0,0083
0,0107
0,0107
0,0001
Tng
s
Jxyi( ai - a0 ): J
Jyi( bi - bo ): J
Kxi
-0,0032
0,006
-0,0098
Jxi( ai - a0 ): J
Jxyi( bi - bo ): J
Ky
-0,0068
0,0043
-0,0111
Bng 9.4
Ti trng vo cc
tng
Kyxiy
CxKxi
qxi
Kyyix
CxKyi
qyi
-0,0068
0,0012
-0,0080
Tng s
1
0,119
-0,158
-0,039
0,300
-0,179
0,121
-0,218
0,080
-0,138
0,360
0,129
0,231
0,099
0,078
0,177
0,208
0,133
0,341
0,235
0,172
0,407
90
0,000
-
xun bnh
Th d 9.6 Trn c s th d (9. 5), cho

mmen un do gi tc ng theo chiu
trc Y bng 10.000 kN.m. Xc nh
mmen un trong cc tng cng.
Theo kt qu ghi trong bng (9.4) ta
c:
Trong tng s 1: Mx = 10000 .
0,121 = 1210kN.m
My = 10000(-0,039) = -390 kNm.
Tng s 2: Mx = 2310kNm ;
My = -1380kNm
Tng s 3: Mx = 3410kNm ; My = 1770kNm
Tng s 2: Mx = 4070kNm ; My = 0
Phn phi lc ct vo cc tng cng tng t nh cha phn phi
mmen trn y.
Th d 9. 7 Trn mt bng ngi nh nh trn hnh (9.10) ti tit din tnh
ton cch nh tng cng 40m
Y
xcnh cc mmen un Mxi v Myi do
x
ti trng ng tc ng trc tip vo cc
tm un
x
tng cng . Mmen v khong cch
t trong tm ca mi tng cng ti tm
un ngi nh (Xxi v Yyi) cho sn
trong bng (9.5). Cho trc cc h s:
xdh =1,2 ; ydh =1,4 dh =1,6. Xc nh mmen un lc ct trong cc
tng cng cu ngi nh do ti trng ng.
Bng 9.5
Tng cng
Ni lc
Tng cng
1
2
3
4
-1000
-4000
1000
-3000
Mxi, kN . m
1000
Myi , kN . m
-2000
-2000
-1000
-3000
22,68
31,00
-12,54 -12,54
XIIi, m
3,22
17,18
-3,38
YIIi, m
Mxi , XIIi, kN m2 -12,540 12,540 -90,720 31000
2
-34,360 6,760
3220
Mxi , XIIi, kN m
R
2
-93940 31000
-35040
21820
5780
M kNm
91
xun bnh
Tng mmen un v tng mmen xon xc nh theo cc cng thc (9.87

- 9.89) v c a vo bng (9.5).
Mmen un trong cc tng cng do ti trng ng gy ra v c
truyn qua cc sn nh, xc nh theo cc cng thc (9.90) v (9.91). Kt qu
tnh ton ghi trong bng (9.6).
Cng trong bng trn ghi kt qu tnh ton cc lc ct trong tng cng
gy ra do ti trng ng theo cc cng thc (9.92) v (9.93). T bng (9.5) ta
c: MB = 3000kN.m ; MB = -3000kN.m v MB =-35040 kN.m3 .
H s phn phi ti trng ly t bng (9.3)th d ( 9.5).
T bng (9.6) ta c th kim tra d chnh xc cc php tnh bng cch xem
xt cc iu kin sau y:
MxiB = MxBxdh ;
MyiB = MyBydh ;
QyiB = QxiB = 0
Bng 9.6
Ni lc trong
tng cng
1
Mx Kyyix , kN.m
MyBKxyixdh, kN.m
MBKyidh, kN.m
MxiB, kN.m
MxBK yxydh, kN.m
MyBK xxydh, kN.m
MBKxiydh, kN.m
MyiB, kN.m
Mxi xdh, kN.m
MxiB - M xiydh, kN.m
QyiB, kN
M yi xdh, kN.m
MyiB - M yiydh, kN.m
QxiB, kN
B
dh
1
2
-980
-500
620
-860
-420
-1160
-550
-1030
1200
-2060
103
-2800
1770
88
Tng cng s
2
3
3
4
-680
-1180
-560
910
-460
450
-1700
180
-350
760
-1650
-1390
-270
-280
-2270
-910
-4800
-1200
100
1380
155
69
1400
-2800
-3670
1890
-184
94
92
4
5
770
140
-600
-1230
1200
-2430
-122
-
Tng s
6
-3610
-4210
-1
-2
xun bnh
Th d 9.8. Xc nh to tm un ca ngi nh c hai h tng cng c tit

din ch L , hnh (9.12)
Mmen qun tnh ca chng bng nhau: Jx = Jy = 10,5m4 Mmen qun
tnh ly tm ca tng cng tri: Jxy = - 4,9m4. Ca tng cng phi Jxy = 4,9m4.
Do tnh cht i xng nn tm un nm trn trc Y To d b0 theo cng
thc (9.64) bng:
bo = (-4,9 . 1,5 . 2) / 1 ( 10,5 .2) =- 7m
9. 5 Tnh ton bin dng h chu lc theo ti trng gi.

Trong cc tiu chun v quy phm xy dng hin hnh cha c nhng
nguyn tc nh gi thng nht v trng thi gii hn th hai ca ngi nh :
l cc gi tr bin dng, vng nh nh. Ngoi yu t bin dng cn xt ti
nghing ca cc kt cu chu lc . Thc t xy dng nh cao tng cho thy,
i vi cc cu kin khng chu lc nh vch ngn ,tng bao che dng vt
liu truyn thng nh gch, thch cao, blc x, v.v nu cho php xut hin vt
nt trong qu trnh s dng th gc nghing gii hn phi nh hn 1/500. Vi
cc vt liu dn v cng nh thin nhin dng p tng nghing gii
hn phi thp hn na,thm ch ti 1/1500 khi khng cho php xut hin vt nt
Cc gi tr chuyn v ngang nh kt cu ( vng nh nh ) cn c hn
ch bi t l gia chuyn v v chiu cao nh theo cc tiu chun hin hnh
hoc theo cc gi tr sau y :
Khung b tng ct thp : f/H 1/500
Khung vch : f/H 1/800
Khung vch li : f/H 1/1000
y f v H l chuyn v ngang nh kt cu v chiu cao tnh ton ngi
nh.
Cc c trng ng cng c gii hn nhm bo m sinh hot bnh
thng ca con ngi trong ngi nh nh :
Chu k dao ng T 0,25 sec
Gia tc
a 150 mm / sec2
9. 5.1 Chuyn v ngang ca h chu lc.
Di tc ng ca ti trng gi chuyn v ngang ca kt cu gm hai
thnh phn : thnh phn th nht ytnh do gi tnh ( hnh 9.14) ; thnh phn th
93
xun bnh
hai hay l bin dao ng ca kt cu do tc ng ca gi ng gy ra yng. ,

bi vy chuyn v ln nht ti tit din bt k s l :
y = ytnh + yng.
(9.94)
Nu k hiu cc chuyn v tnh v ng ca vng ftnh fng. f th :
f = ftnh + fng.
(9.95)
Tng t nh trn ta c gc nghing ca kt
cu chu lc :
= tnh + ng
(9. 96)
Vi m hnh thanh cn xon tnh ton cho ngi
nh ta c th a ra nhng cng thc tnh vng,
gc nghing cho tit din bt k cch mt t mt
on z sau y :
ytnh = ( Ho4j / Bj ) . ( q1k5 + q2k6)

(9.97)
yng = ( Ho4j / Bj ) x ( q3k6 )
(9.98)
3
tnh = (Ho j / Bj) x ( q1k7 + q2k8)
(9.99)
3
ng = (H0 j / Bj ) . (q3 k8)
(9.100)
Trong Bj - cng ngi nh (Bx v By) tnh theo cc trc thng
gc vi cc hng gi.
j cc h s x hoc y xc nh theo cc cng thc (9. )
k hm ca to z, xc nh theo cc cng thc sau hoc theo
bng (9-7).
k5 = 1/12 x ( 0,012 + 0,23u + u2 u3 + 0,5u4 0,1u5 )
k6 = 1/12 x ( 0,022 + 0,43u + 2u2 u3 + 0,1u5 )
k7 = 1/12 x ( 0,023 + 2u - 3u2 + 2u3 - 0,5u4)
( 9.113)
2
4
k8 = 1/12 x ( 0,43 + 4u - 3u + 5u )
trong u = z / Ho
Bng 9.7
u = z / Ho
1
k5
0,0535
k6
0,1294
94
k7
0,0608
k8
0,1608
1,0
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0
0,0535
0,0474
0,0413
0,0353
0,0292
0,0233
0,0176
0,0123
0,0076
0,0037
0,0011
xun bnh
0,1294
0,1132
0,0972
0,0814
0,0660
0,0519
0,0376
0,0254
0,0150
0,0070
0,0018
0,0608
0,0608
0,0608
0,0605
0,0598
0,0584
0,0554
0,0508
0,0438
0,0335
0,0192
0,1608
0,1607
0,1597
0,1567
0,1512
0,1426
0,1302
0,1137
0,0926
0,0667
0,0358
Cc gi tr ti trng q1, q2, q3 xc nh theo cc cng thc (7.17, 7.19a,b)

chng 7 hoc theo cc cng thc v bng tnh sn cho cc cao v vng p
lc gi A v B sau y :
q 1 = Wo C n 1
q2 = Wo C n 2
(9.103)
q3 = Wo C n 3
y :
Wo - gi tr p lc gi tiu chun,
C
- h s kh ng ly bng 1,4 ( k c p lc y v ht nu
nh c mt bng ch nht.)
n
- h s tin cy ly bng 1,2
1, 2 ,3 ly theo bng (9. 8
Bng 9.8
Chiu cao
Ho (m)
10
20
40
60
80
100
200
350
0,98
2,00
2,1
1,01
2,18
2,6
1,19
2,74
3,1
1,12
3,44
0,61
1,50
0,67
2,45
0,82
3,
1,02
Vng A
k
1
2
1
1
1
1,25
0,94
1,19
1,55
0,91
1,55
1,75
0,94
1,81
Vng B
k
1
0,65
0,65
0,90
0,59
1,20
0,56
1,45
0,58
95
2
3
0,65
1,11
0,84
1,24
xun bnh
1,20
1,11
1,48
1,29
1,70
1,32
1,87
1,39
2,57
1,61
3,30
1,77
Trong bng( 9.8) : k l h s chiu cao, vng A, B ly theo ph lc 2

cho ti trng gi.
Cc gi tr ti trng go tnh q1 , q2 xc nh theo cng thc (9.103) ph
hp vi biu gi dng hnh thang quy i v q3 tng ng vi biu gi
ng hnh tam gic ( hnh 9.15).
Cc cng thc (9.98) (9.101)
cho ta chuyn v ca trc thng ng
i qua cc tm un ca tit din
ngang v theo phng tc ng ca
ti trng ngang. Vi tnh ton trn
y ta c th nh gi c cc dng
un ca kt cu hay l cng ca
ngi nh di tc ng ca ti trng
gi. Khi cn thit, ta c th xc nh thm chuyn v ti cc im ngoi tm
un trn mt bng c xt ti un xin v xon bng cc bc tnh ton sau y :
Trc ht xc nh chuyn v ti tm un
v gc xoay qoanh cc trc chnh Xo, Yo theo
cc cng thc sau y:
Xo = Ho4yo / Byo x ( q1K5 + q2K6 + q3K6 ) . sin
(9.115)
4
Yo = Ho xo / Bxo x ( q1K5 + q2K6 + q3K6 ) . cos
(9.116)
= Ho4co / Bco x ( q1K5 + q2K6 + q3K6 ). C
(9.117)
Hnh chiu cc chuyn v ta im K trn
mt bng tng bt k ln trc X,Y c xc nh nh sau:
Xk = Xo cos - Yo sin - Yx
(9.107)
Yk = Xo sin - Yo cos + Xk
(9.108)
Vc t chuyn v ton phn ti im K xc nh bng vc t tng cc
chuyn v hnh chiu theo cng thc :
(9.109)
Y (k) = X2k + Y2k
96
xun bnh
9- 6.2 nghing ca h chu lc .

Di tc ng ca ti trng ngang, nghing ca tng b phn kt cu
ph thuc vo gc nghing ca h kt cu chu lc, vo kch thc v v tr cc
b phn .
Trn hnh (9-16) trnh by s mt h thng khung ngang ca ngi nh
b un trong v ngoi mt phng tc ng ca gi , ngoi hai h tng cng
theo mt ct ngang c ba nhp khung c hoc khng c tng nhi.
Nhp th nht nm gia hai ct t do , ct khung khng nm trong h tng
cng. Do vy xin ca ca nhp th nht phi bng xin ca kt cu chu
lc ngha l 1 = (hnh 9.16a) . Cn i vi nhng tng cng thng gc vi
phng tc ng cua gi ( hnh IV-16b) th ch c nhp nm gi hai tng
cng hoc k bn mt tng th mi c xin , trng hp ny ngi nh
khng b un xin.
Cc kt
cu b nghing
khng ch do
tc ng ca ti
trng gi m
cn do cc
nguyn
nhn
khc nh do cc
kt cu chu lc
ca ngi nh
chu nn khng
u, do nn b
ln khng u. Nhng nhng xin ny thng xy ra ngay vo thi k u
s dng ngi nh v c th pht hin v tin hnh sa cha ngay c. Duy ch
c nghing do tc ng ca gi s xut hin trong sut qu trnh s dng
nn c nh hng ng k i vi cc b phn ngi nh.
Tu thuc vo gc nghing ca h tng cng chu lc, vo kch thc
v v tr ca cc nhp khung nh trn hnh (9-17) ta c th xc nh c cc
gc nghing ca tng b phn ngi nh theo cc cng thc cho trong bng
(9-9).
97
xun bnh
Bng 9-9
Mt ct
Trong mt
phng tc ng
ca ti trng
go
Trong mt
phng thng
gc vi hng
ti trng gi.
V tr nhp khung
Nhp nm gia
nhng ct " t do"
Nhp k vi mt ca
tng cng
Nhp nm gia hai
ct tng cng
Nhp k vi hai ct
ca hai tng cng
nm cch nhau mt
bc ct ( khu )
Nhp c mt bn k
vi tng cng
Gc nghing
ca kt cu
1 =
2 = ( 1 + C2/ d 2 )
3= [1+(C2+C3)/ d3]
4 = [( C4 + C5 )/ d4]
5 = C5/d4
Ghi ch : Trong bng (9-9), cc k hiu theo hnh ( 9-16).

Khi ngi nh c cc khi cao, thp chnh nhau nhiu thng gy ra ln
khng u vi cc tr s vt qu quy nh cho php, nht l phn mng li t
trn nn thin nhin, khi xc nh nghing ca kt cu cn xt ti nh hng
ln khng u cu nn mng .
9. 6 Tnh ton dao ng ca h chu lc

Vi m hnh tnh ton l mt thanh cng- xon mt u ngm vo mng
v vi gi thit trng khi phn b u theo chiu cao ngi nh ,ta c th xc
nh c chu k dao ng bn thn dng th nht theo cng thc sau:
Tj = ( 2H2/ 1,8752 ) m / Bj
(9.110)
Trong : m - trng khi tnh theo n v chiu cao c th ly trong
khong 3-5 KN/m3.
Bj - cng ca nh Bx, By khi un theo trc X v Y
H chiu cao tnh ton
Thay chiu cao tnh ton H = 1,1Ho ta c
Tj = 2,17 Ho2 m/Bj
(9.111)
98
xun bnh
Tn s dao ng dng th nht :

j = 1 / Tj
(9.112)
Tn s do ng vng :
j = 2 / Tj
(9.113)
Tng t nh cng thc (9.111) c th xc nh chu k giao ng xon :
T xon = 2,17 Ho2 . m/ B
(9.114)
Trong : - xc nh theo cng thc (9.134 ),
m trng khi tnh trn n v chiu cao kN/m.
Cng thc (9.114) cho kt qu chnh xc khi trng khi ngi nh phn b
u theo th tch .
vng do phn gi ng yng chnh l bin dao ng bn thn ca
ngi nh v c th hin trong phng trnh ca cc dao ng iu ho:
y (t) = y sint
(9.115)
Vn tc :
y' (t) = y cost
(9.116)
Gia tc:
y'('t) = - 2 y sint
(9.117)
Gia tc ln nht ti nh nh vi z = Ho:
y = fng v sint = - 1 s l:
Y'''max = 2 fng
(9.118)
Trong (9.118) thay fng bng vng tnh theo (9.99) v tn s giao
ng vng theo (9.101), ng thi c xt ti (9. ) ta c:
q3
Y''max = 1,085 ----- j
(9.119)
m
Trong : q3 thnh phn ng ca ti trng tiu chun gi ti nh nh
c nhn vi chiu rng mt nh, kN/m.
Ho chiu cao nh k t mt t, m;
Gtch trng lng tiu chun phn trn mt t ca ngi nh, kN;
j
- h s xt ti chuyn v tnh theo cng thc (9. );
y''max gia tc ln nht nh nh, m/sec2.
Theo cng thc (9.119) ta thy cng kt cu khng nh hng trc
tip n gia tc ln nht . cng kt cu ch nh hng gin tip ti gia tc
qua h s j v thnh phn gi ng q3. Nh vy ngoi yu t v ti trng gi,
99
xun bnh
t s gia trng lng v din tch mt ng ngi nh cng c nh hng n

gia tc.
9-5.3 Cc th d tnh ton .

Th d 9.9. Xc nh vng v gc nghing ca h kt cu chu lc ti
nh nh v tnh cc c trng giao ng ca ngi nh c mt bng cho trn
hnh (9-17). Bit Bx=966.106kNm2 By=688.106kN.m2.Bxo= 1135.106.kN.m2; Byo
= 519.106kNm2 ; B = 582.109kN.m4;
Cc h s un dc theo cc phng trong s bin dng c xc
nh nh sau: x = 1,14 ; y = 1,21 ; xo = 1,12 ; yo = 1,3 ; = 1,12.
Gc lch ca cc trc chnh i vi h trc li ct X :
= 21o39' ; sin = 0,369 ; cos = 0,929
Chiu cao thn nh, phn trn mt t Ho = 45 m. Trng lng tiu
chun phn thn nh trn mt t Gtch = 200MN. Gi thit nh nm trong vng
gi B vi p lc gi tiu chun ti cao 10m k t mt t : q0 = 0,27kN/m2
v h s kh ng c = 0,8+0,6=1,4 ; q0 . c = 0,378kN.m2 ;vi chiu cao nh
50m, theo bng(9- 8) tm c
1 = 0,57 ; 2 = 1,34 ; 3 = 1,175 .
Vi chiu rng mt nh bng 64,8m v n =1 ti trng gi tnh theo cc
cng thc ( 9.103) ta c :
q1tch = 0,378 . 64,8 0,57 = 14 kN/m
q2tch = 0,378 . 64,8 . 1,34 = 32,8 kN/m
q3tch = 0,378 . 64,8 . 1,175 = 28,8 kN/m
Theo cc cng thc (9.98) (9.101) vi cc h s k tng ng trong
bng (9-8) v vi u =1, ta xc nh c vng ti nh nh :
f tnh = [(452 . 1,14)/966.106] . (14 . 0,0535 + 32,8 . 0,1294) = 0,0224m
f ng = [(454 . 1,14)/966.106] . (28,8 . 0,1294) = 0,018m
v gc nghing :
tnh = [(453 . 1,14)/966.106] . (14 . 0,0608 + 32,8 . 0,1608) = 0,00066m
ng = [(453 . 1,14)/966.106] . (28,8 . 0,1608) = 0,00050m
Tng vng v gc nghing ti tm un ca ngi nh :
f = 0,024 + 0,018 = 0,042m
= 0,00066 + 0,00050 = 0,00116
vng tng i ti tm un :
f / Ho = 0,042 : 45 = 1/1070 < 1/1000
100
xun bnh
Trn y ta cha xt ti nh hng ca un xin v xon. Ta s xt nh

sau :
Theo cc cng thc (4.104) (4.106) xc nh chuyn v ca tm un
i vi cc trc chnh Xo v Yo:
Xo = [(454 . 1,3)/519.106] . (14 . 0,535 + 32,8 . 0,1294 + 28,80 x 0,1294)
. ( - 0,369 ) = - [(454 . 1,3)/519.106] 872 . 0,369 = - 0,331m
Yo = [(454 . 1,12)/1135.106 ] .8,720 . 0,929 = 0,0328
= [ (454 .1,12 )/ (582 .109 ) ] 8,72 . 12,4 = 0,000853
Chuyn v ngang tng cng ti tm un ngi nh :
f = 0,03312 2 + 0,03282 2 =
0,047m
Nh vy tng chuyn v
ngang ca tm un tng ln 12%
so vi gi tr chuyn v ngang khi
cha xt ti un xin (xon).
S d c s khc bit v trong
trng hp ny m men qun tnh
i vi trc chnh khc nhiu m
men qun tnh i vi cc trc ngi
nh.
xt ti nh hng ca xon, ta xc nh chuyn v ti im k ( xem
hnh 9-17 ) l im xa tm un hn c :
Ta c to ca im k :
Xk = 44,2m ; Yk = 12,3m
Theo cc cng thc (9.107) v (9.108) ta c :
Xk = - 0,0331.0,929 + 0,0328.0,929 - 0,000853.12,3 = 0,0306m.
Yk = 0,0331.0,869 + 0,0328.0,929 + 0,000853.44,2 = 0,0804m.
Tng chuyn v ngang ti im "K"
fk
= 0,03062 + 0,08042 = 0,086m
f k/40 = 0,086 : 40 = 1/215
Phn tch cc kt qu tnh un trn y ta thy nh hng ca xon
ngi nh ti chuyn v ca ngi nh rt ng k. un ca im "k" so vi
un ca tm un tng 83%. S d nh vy v khong cch t im t hp lc
gi ti tm un kh ln do s b tr tp trung nhiu tng cng sang pha tri
mt bng .
101
xun bnh
Xc nh gc nghing c k ti un xin v xon ngi nh. V gc

nghing t l thun vi chuyn v ngang nn :
x0 = 0,00116 ( - 0,0331 : 0,042 ) = - 0,000914
y0 = 0,00116 ( 0,0328 . 0,042 ) = 0,000906
x = - 0,000914.0,929 + 0,000906 + 0,369 = - 0,00052
y = 0,000914. 0,369 + 0,000906 . 0,926 = 0,00118
Theo cc gc nghing ca tm un v gc xoay = 0,000853 ta xc nh
nghing ca cc kt cu ti bt k im no trn mt bng :
xn = x [ 1- ( Yn : fx )] ;
yn = y [ 1- (Xn : fy )].
y:
xn v yn Cc gc nghing ca kt cu khi un ngi nh dc trc X
v Y ti cc im c to ti tm un.
x v y Cc gc nghing ca kt cu ti tm un;
f x , f y chuyn v ca tm un theo phng X v Y
v c xc nh nh sau:
f x = - 0,0331 . 0,929 + 0,0328 . 0,369 = - 0,0286m.
f y = 0,0331 . 0,369 + 0,0328 . 0,929 = 0,0427m.
xn =
0,0052.(1+ 0,000853 yn : 0,0286 )
yn =
0,00118.(1+0,000853 xn : 0,0427 )
Kt qu tnh theo cc cng thc
trn c a vo bng (9 - 10).
Bng 9-10
Trc ngang
nh
1
2
3
4
5
6
xn
yn
-19,4
-14,0
-8,60
-2,00
4,60
11,20
0,00072
Trc dc
nh
A
B
C
D
E
G
0,00085
0,00098
0,00113
0,00129
0,00144
102
yn
xn
-5,10
1,50
6,90
12,30
18,90
24,30
- 0,00044
-0,00054
-0,00063
-0,00071
-0,00081
-0,00090
7
8
9
10
11
17,80
24,40
31,00
37,60
44,20
xun bnh
0,00160
0,00176
0,00191
0,00207
0,00222
Gc nghing ca cc li khung khng trc tip vi cc tng cng

bng gc nghing . Cc gc nghing pha bn phi r rng ln hn pha tri.
Gc nghing cc khung theo trc 10 v 11 bng 1/480 v 1/450 , nh vy hi
ln hn xin gii hn 1/500, tuy vy vn c th chp nhn c.
Xc nh cc gc nghing ca cc kt cu trong cc li ct k st vi
cc tng ca s 2 v 3. S dng cc cng thc trong bng(IV-8) v cc gc
nghing ca cc kt cu theo bng (9-10) v hnh (9-18 ).
y cn xt ti tc ng ca go theo phng ngang ngi nh v ng
thi gy ra cc bin dng ngang v dc ngi nh.
i vi li theo trc 2 v B - C, y2 = 0,00085 ; xn = -0,00044.
c = 0,00055 ( 1 + 4,88 : 5,4 ) + 0,00044 . 1,46 : 5,4 = 0,00174
li B/1 - 2 :
= 0,00085 . 4,88 : 5,4 + 0,00044 . 1,46 : 5,4 + 0,00054 = 0,00133.
li 8/A B;
= 0,00176 ( 1 + 446 : 6,6 ) + 0,00054 . 1,72 : 6,6 = 0,00229.
li B/8 9 .
= 0,00054 ( 1 + 1,72 : 6,6 ) + 0,00176 . 1,46 : 6,6 + 0,000191 x 3,3 :
6,6 = 0,00194.
li 8/A B c gc nghing vt qu gii hn v
= 0,00229 = 1/440 > 1/500
y cng l do cng cc tng cng pha bn phi ngi nh khng
. Trn y tnh cho trng hp chu gi ngang. i vi gi thi dc nh tnh
ton cng tng t nh trn.
Xc nh cc c trng ng ca ngi nh .
Trng lng phn trn mt t 200MN v chiu cao 45m trng khi trn
mt mt chiu cao m = 200 000 / ( 9,8 . 45 ) = 454 kN/m.
103
xun bnh
Chu k giao ng bn thn theo dng th nht theo cc cng thc

(9.111) v (9.114):
Tx = 2,17 . 452 454 / ( 996 .106 ) = 3sec
Ty = 2,17 . 452 454 / ( 688 .106 ) = 3,6sec
T = 2,17 . 452 (542 . 454) / ( 582 .109 ) = 2,9sec
Theo cc tiu chun thit k hin hnh , cc chu k dao ng trn y
u tng ng vi h s ng = 1,8 nh hn gi tr ban u dng xc
nh thnh phn ng ca ti trng gi theo cng thc (9.103) ly = 2,1. T
ta c th thy, nu ly h s ng ln th ni lc trong cc tng cng s
tng ln 5-6%. Tuy nhin trong thit k ta c th chp nhn s sai lch trn y
khi thin v an ton.
Gia tc ln nht ti nh nh khi giao ng theo trc X xc nh theo
cng thc (9.119) bng :
y = 1,085 . 28,8 . 1,14 / 454 = 0,080 m/sec2
Ga tr ny tho mn iu kin khng c vt qu gii hn cho php l
150 mm/sec2 .. Gia tc xc nh trn y l cho tm un ngi nh . Ta c th
xc nh gia tc ca cc im khc trn mt bng ngoi tm un bng cch tnh
theo t l vi cc chuyn v ca nhng im .
Nh trn xc nh c chuyn v ln nht do gi ti im "K" trn
mt bng nh nh, vy gia tc ca im ny bng :
Yk'' = 0,08 ( 0,086 : 0,042 ) = 0,164m/ sec2
ta thy gia tc im "K" ln hn gia tc cho php, iu ny chng t cc h
cng pha bn phi mt bng ngi nh khng cng cn thit.
T nhng kt qu tnh ton trn y, trong nh khung vch, cng
ph thuc nhiu vo cch b tr mt bng v li ct v vo cng ca sn.
Bi vy mi im trn cng mt cao sn c cng mt chuyn v ta phi
tun th gi thit v cng sn ln v cng bng cc bin php cu to tng
ng
9.6
Kim tra n nh tng th ngi nh
9. 6.1 Gi thit v c c cng thc c bn.

Khi ngi nh b un, di tc ng ca ti trng thng ng, ni lc
v bin dng ca ngi nh s tng ln. Nu trng lng ca ngi nh ln v d
104
xun bnh
cng ca ngi nh khng th bin dng s tng nhanh v dn ti mt n nh

tng tng th ngi nh. Trng lng c th gy ra mt n nh tng th ngi
nh gi l trng lng cc hn (Gkp).
c th xc nh mt cch gn ng trng lng cc hn ca ngi nh
ta a vo cc gi thuyt sau:
- M hnh tnh ton ngi nh l
mt h kt cu cc cng sn, cc tng
cng vi mt u ngm vo mng.
- cng ca cc h cng khng
thay i theo chiu cao (vi cc tng
cng c tit din thay i th dng
cng tng ng).
- Trng khi nh phn b u
theo th tch ngi nh.
- Bin dng ca cc sn trong mt
phng nm ngang khng ng k v c
th b qua.
- gii bi ton n nh ta gi thuyt ngi nh b nghing so vi trc
thng ng ban u. Ta k hiu cc chuyn v ti tm un ca mt tit din
ngang bt k cch nh mt khong l "u" v "v" cn gc xoay l " "( hnh
9.19).
Ta tm cc chuyn v trn y t mt h phng trnh vi phn cho un v
xon ca ngi nh sau y:
By uIV - qx = 0
(9.120)
Bx vIV - qy = 0
(9.121)
IV
''
B - Bxon - m = 0 (9.122)
Trong :
m - mmen xon.
Bx, By - cng chng un ca ngi nh i vi cc trc X v Y (chnh l
cng cu cc h cng).
B- cng chng xon un ng thi ca ngi nh.
Bxon - tng cng ca cc h cng khi xon t do.
Phng trnh (9.122) biu th ng xon ca ngi nh vi h cc tng
cng trong c cc li cng. Nu trong nh khng c nhng tng cng c
cng chng xon ln (khng c nhng li cng) th thnh phn th hai trong
105
xun bnh
(5.3) bng khng, nu trong nh ch c mt li cng th thnh phn th nht

khng c. Quy c v u trong cng thc (9.120) -(9.122) nh sau:
Chiu chuyn v thng u, v v ti trng qx v qy cng chiu vi trc X v Y
s mang du dng. Chiu dng ca gc xoay v mmen xon theo ngc
chiu kim ng h.
Trc ht gii bi ton vi gi thuyt ngi nh l mt thanh cng xon b
nn dc, m lc nn dc bng tng p lc phn b u trn tit din ngang bt
k v khng i, theo chiu di thanh (chiu cao nh ).
M men un i vi trc X v Y do ti trng ng gy ra trong trng thi
nh b un, ti thit din bt k xc nh theo cng thc:
Mx = F p(y+ v+ x ) dF
(9.123)
My = F p(x+ v- y ) dF
(9.124)
T suy ra:
d2 My
qx = -------- = - F p ( u'' "x) df
(9.125)
2
dZ
d2 Mx
qy = -------- = - F p ( v'' "x) df
(9.126)
2
dZ
nhng F dF = F; F xdF = Fax ;
F ydF = Fay
(9.127)
Trong ax v ay to tm hnh hc mt bng nh (trng tm hnh gii
hn bi chu vi mt bng nh) theo to XY.
Xt ti (9.127) ta c:
qx = -p F ( u'' - "ay )
(9.128)
qy = -p F ( v'' - "ax )
(9.129)
Khi nh b un, nhng thnh phn ti trng mi xut hin l qx v qy s
gy ra xon ngi nh quanh trc thng ng. Mmen xon ca mt phn t tit
din do ti trng tc dng tnh theo
dm = xdqy - ydqx
(9.130)
T (9.125) v (9.126) c:
dqx = - p(u'' - " y)dF
(9.131)
''
"
(9.132)
dqy = - p(v - x)dF
''
"
''
"
vy dm = - p [ x(v + x) - y(u - y)]dF
(9.132)
Ly tch phn theo din tch mt bng ta c:
106
xun bnh
m = P u'' F ydF - v'' F xdF - " F (x2 + y2 ) dF
(9.133)
F (x2 + y2 ) dF
F P2dF
(9.134)
=---------------------= -------------F
F
V theo (9.125) ta c
(9.135)
m = PF(u''ay - v''ax - "'' )
Thng s ph thuc vo v tr tm un v cc yu t mt bng nn gi l
c trng mt bng ngi nh.
a cc gi tr ca qx ,qy, m va tm c vo (9.120)- (9.122) ta c h
phng trnh vi phn mi.
ByUIV + pFu'' - pF''ay = 0
(9.136)
BxVIV + pFv'' - pF''ax = 0
(9.137)
IV
- pFu''ay + pFv'' ax + P - (Bxon - pF)'' = 0
(9.138)
Ta chn hm chuyn vi di dng cc hm lng gic.
U = Cif(Z); v = C2f(Z); = C3f(Z)
(9.139)
Trong :
f(Z) = 1 - cosZ
(9.140)
V
= n / 2H
(9.141)
H - chiu cao m hnh tnh ton ngi nh. Cc hm trn u tho mn cc
iu kin trn ca m hnh tnh ton.
f'' (Z) = 2cos Z ; fiv (Z) = - 4cos Z
(9.142)
2
Da vo (9.136) -(9.139) cc gi tr (9.142) ri gin c cho - cosZ ta
c:
( By2 - pF) C1 - pFayC3 = 0
( Bx2 - pF) C2 - pFaxC3 = 0
pFayC1 - pFaxC2 + (B 2 + Bxon - pF)C3 = 0
(9.143)
K hiu ni lc un cc hn
Gx = Bx 2 v
Gy = By 2
(9.144)
2
Ni lc xon cc hn
B + Bxon
G = -------------------(9.145)
Lc nn trong m hnh tnh ton

G = pF
(9.146)
Ta c
Nu t :
107
xun bnh
(Gy - G)C1 + GayC3 = 0

(Gx - G)C2 + GaxC3 = 0
(GayC1 - GaxC2 + (G - G) C3 = 0
(9.147)
Trong trng thi cn bng gii hn th G = Gkp v cc h s C1, C2 , C3 s
khc khng,. H phng trnh (145) c nghim khc khng khi nh thc sau
y bng khng.
(Gy - Gkp)
0
Gkpay
0
(Gx - Gkp) - Gkpax
=0
( 9.148 )
Gkpay - Gkpax (G - Gkp )
Khai trin nh thc (9.146) cho ta phng trnh bc ba tnh trng
lng cc hn ca ngi nh.
A1G3kp - A2G2kp + A3G kp - A4 = 0
(9.150)
Trong :
A1 = 1 - (a2x + a2y) :
(9.151)
2
2
A2 = Gx + Gy + G - Gx a y / - G y a x /
(9.152)
A3 = Gx G y + Gx G + G y G
(9.153)
A4 = Gx G y G
(9.154)
Trn y ta gii bi ton cho mt thanh chu lc nn G khng di theo
chiu cao. Trong m hnh tnh ton thc th ti trng nn phn b u theo
chiu cao cn lc dc th tng dn t trn xung di theo quy lut tuyn tnh.
li gii bi ton trn ph hp vi m hnh tnh ton tht ta c th tin hnh
iu chnh bng cch thay i chiu di tnh ton t do trong cng thc (9.142)
l 2H bng chiu di t do ca mt thanh cng sn chu nn theo ti trng phn
b u lo = 1,12 H. Nu ch xt ti dng dao ng th nht (n = 1), a s c
cc thnh phn trng lng cc hn ca ngi nh:
2bx
2b y
Gx = ---------G y = ---------(9.155)
(1,12h)2
(1,12h)2
2
G=
--------- + Bxon :
(9.156)
( 1,12 H ) 2
tin vic tnh ton ta a ra dnh ngha cng xon quy c cho tng
cng khp kn v thay hai thnh phn trong (9.156) bng 1 ta c:
2 Biq.
2
---------= ----------- + Bi xon
(9.157)
108
xun bnh
( 1,12 H ) 2
( 1,12 H ) 2
T cng quy c khi xon:
Bqu i = Bi + Bxon i ( 1.12H)2 / 2
(9.158)
hay:
EJqui = EJi + GJxon i ( 1.12H)2 / 2
(9.159)
V i vi tng cng khp kn, cng chng xon cng bc nh so vi
cng xon t do nn t (9.159) c th vit:
(9.160)
Jqu i = Jxon i G/E . ( 1.12H)2 / 2 = 0.05 Jxon i H2
Vy trng lng cc hn ca ngi nh tnh theo n nh xon s l:
2 Bqu
G = ------------(9.161)
(1.12H)2
y Bq.u = 0,85EJ v J theo cng thc (9.25)
Nu ngi nh ch c mt h tng cng l li cng th trng lng cc hn
tnh theo n nh xon s l:
G = Bxon :
(9.162)
Bin dng v n nh ca ngi nh ph thuc trc tip vo cng khng
ch vo phn trn ca ngi nh m cn c phn chn su xung mt t cng
nh c nn mng ca cng trnh c th l nh chn su vo lng t th cng
n nh v cng gim bin dng. Bi vy chiu cao tnh ton ngi nh nu ch
tnh ton t mng tr ln cng cha . xt n nhng yu t trn bng
phng php gn ng c th ly chiu cao tnh ton bng
H = 1,1Ho
(9.163)
y Ho - chiu cao phn trn mt t.
Khng th s dng ngay cc cng thc (9.155) (9.161) v (9.162) tnh
cho cc kt cu BTCT c v theo thc nghim cho thy i vi kt cu BTCT
ti trng cc hn tc thi ch xc nh chnh xc khi trong cc cng thc trn
phi thay 2 bng 0,8.
Thin v an ton trong qui phm cho php thay 2 bng 0,64. Ngoi ra cn
xt n nh hng ca tc ng di hn ca ti trng bng cch gim mun
bin dng qua h s kdh. Trong nh dn dng ti trng ngn hn vo khong
15% tng ti trng nn c th ly kdh = 1,85. Sau khi xt ti cc yu t trn ta
c cng thc tnh ton cui cng:
Gx = 2,3EbJx / H2 0
Gy = 2,3EbJy / H2 0
G = 2,3EbJ / H2 0
(9.164)
109
xun bnh
Nu nh ch c mt li cng v cho m- un trt:

G = 0,4E ta c
G = 0,14 . BbJxon /
(9.165)
Trong cng thc (9.164) v (9.165) ta c:
Eb - M un bin dng ban u ca b tng i vi cc cu kin trong
tng cng v c ly lm cn c xc nh cc m men qun tnh qui c;
Jx, Jy, J - Mmen qun tnh xc nh theo cng thc (9.24) v (9.25)
Jxon - Mmen qun tnh ca li cng khi chu xon t do, xc nh
theo(9.61) v (9.71).
Trong trng hp cc trc chnh ca ngi nh khng song song vi cc
trc li ct (Jxy 0), cn phi kim tra n nh un theo cc trc chnh. V
trong (9.164) thay Jx v Jy bng Jmax v Jmin xc nh theo (9.82).
Trng lng cc hn ph thuc nhiu vo v tr tm un v trng tm. Nu
cc tm ny ng nhau th ti trng cc hn ly bng gi tr b nht trong ba gi
tr ca Gx, Gy v G . Trong trung hp khng trng nhau nh s b mt n nh
theo dng un xon. Trng lng cc hn xc nh bng cch gii phng
trnh(9.150). C ba nghim u l nghim thc trong c mt nghim s nh
hn bt k mt trong ba s Gx, Gy v G nghim th hai s ln hn mt trong
ba tr s trn v nghim th ba c gi tr trung gian. Trn thc t ch cn xc
nh mt nghim no tng ng vi trng lng cc hn cu ngi nh.
S khc nhau gia gi tr ca trng lng cc hn Gkp cho dng mt n
nh theo un xon (theo 9.150) vi gi tr nh nht Gmin trong ba gi tr Gx, Gy
v G ph thuc trc tin vo khong cch p1 (xem hnh 9.20) gia tm un
v trng tm v bng:
p1 =
a2x + a2y
(9.166)
T s p12 : l iu kin xt ti s cn thit gii phng trnh (9.150)
hay khng , nu (p12 : ) < 0,1, trng lng cc hn c th xc nh gn ng
theo cng thc:
Gkp=Gmin
(9.167)
Trong :
- h s xc nh theo th (9.21), ph thuc vo p12 : v trng lng
cc hn trung bnh Gtr.b
Gtr.b = 1/3 ( Gx, + Gy + G )
(9.168)
110
xun bnh
iu kin cn thit cng trnh khng mt n nh tng th , c

kim nghim qua thc t thit k v xy dng phi l:
Gkp : Gtch > 1,5(9.169)
Trong
cng
thc
tch
(9.169): G -trng lng
tiu chun ngi nh trong
k c ti trng di hn v tm
thi tiu chun. V trong
cng thc (9.164) ly chiu
cao tnh ton bng 1,1 Ho nn
ly bng trng lng phn trn mt t ca ngi nh nhn vi 1,1.
Nh trn trnh by, khi ngi nh b un ti trng thng ng s to nn
mmen lm tng bin dng v ni lc. nh hng bin dng ca ngi nh ti
ni lc trong cc h cng c th xc nh mt cch gn ng bng cch nhn
ti trng ngang hay ni lc do ti trng ngang v mmen un, lc ct ngang do
ti trng ng vi cc h s > 1. Cc h s ny ph thuc vo trng lng v
cng ngi nh. Cc h s ny xc nh tng ng theo tng phng chuyn
v ca ngi nh (chuyn v dc, ngang v xon):
xdh = 1: (1- Gtch : Gx )
ydh = 1: (1- Gtch : Gy )
dh = 1: (1- Gtch : E )
(9.170)
dh
H s tnh theo (9.170) ng vi ti trng thng ng trong ti trng
thng xuyn chim ti 85%. Dng cc h s ny khi xc nh mmen un v
lc ct trong cc h cng theo cng thc (9.88) - (9.93).
Ti trng gi l ti trng ngn hn nn bin dng do ti trng gi khi xc
nh khng xt ti h kdh. Nn cc h s ng vi ti trng gi s l:
1
x =----------------------1- Gtch / 1,85 Gx
1
y =----------------------(9.171)
tch
1- G / 1,85 Gy
1
=----------------------1- Gtch / 1,85 G
111
xun bnh
Cc cng thc trong (9.171) xt ti khi xc nh ti trng gi theo cng

thc (9.53) - (9.56) v khi xc nh ni lc trong tng cng theo cng thc
(9.59) - (9.63). Cc h s ny cn c s dng tnh bin dng cng trnh.
Trong trng hp ti trng gio tc ng khng theo hng trc X v Y
ca nh th cn ly cc gi tr ca c xc nh theo cng thc trn nhng
vi cc gi tr trng lng cc hn tng ng vi phng ca cc trc chnh.
9. 6. 2
c trng ca mt bng nh.
c trng mt bng nh xc nh theo cng thc (9.135). Ta s khai trin
tch phn t s trong cng thc ny vi kch thc mt bng ai x bi
x0i + ai /2
y0i + bi /2
p2dF =
Fi
( x2 + y2) dxdy = bi/3
x0i
- ( X0i - ai /2)3
(X0i + ai /2)-
ai /2
+ ai/3 ( Y0i + bi /2)3 - ( Y0i - bi /2)3
Sau khi n gin ta c:
p2dF = ai bi ( X2oi + y2oi + ( a2i + b2i ) /12 )
(9.172)
Fi
Trong :
Xoi v Yoi - To ca trng tm mt bng ang xt i vi h trc c tm
trng vi tm un.
Nu mt bng ngi nh bao gm nhiu phn hp li th tch phn t s
trong (9.135) s c xc nh cho tng phn ri cng li. Nu cnh ca tng
112
xun bnh
phn mt bng khng song song vi cc trc X v Y th ta gi nh nh cc

cnh khng song song vi cc trc X v Y th ta gi nh nh cc cnh ca hnh
c xoay sao cho song song vi cc trc ri tnh tch phn theo cng
thc (9.172)
Th d 9.10. Xc dnh c trng mt bng ngi nh trn hnh 30 chia mt
bng ngi nh ra lm hai hnh ch nht - Phn mt bng bn tri a1 = 15m; b1 =
32,4m; Xo1 = - 12,5m; Y01= 8,4m.
p2dF = 15 .32,4 (12,52 + 8,42 + (152 + 32,42)/12 ) = 162000m4
F1
- Phn mt bng bn phi : a2 = 48,9m; b2 = 19,2m; xo2 = - 1,8m;
Din tch mt bng:
p2dF = 49,8 .19,2 ( 19,92 + 1,82 + (49,82 + 19,22)/2) = 609900m4
F2
F = 15 x 32,4 + 49,8 x 19,2
= 1442m2
c trng mt bng xc nh
theo cng thc (9.135)
= (162000 + 600000 ) :
1442 = 542m2
so snh, nu nh c mt
bng ngi nh no khc l hnh
vung c cnh bng 38m v din
tch tng ng bng trn ta s
c:
p2dF = 38 .38 (382 + 382 ) /12 = 340000m4
F
v = 348000 : 1442 = 241m2
So snh cc c trng trn
ta thy trng lng cc hn ca
ngi nh c mt bng nh trn
hnh (9.23) trong iu kin mt
n nh vi xon nh hn 2,2 ln
s vi ngi nh c mt bng
vung trong khi c h tng
cng i xng, din tch mt
113
xun bnh
bng, chiu cao v cng chng xon tng t nh ca ngi nh ban u .

9.6.3. Cc th d tnh ton.
Th d 9.11. Kim tra n nh tng th v xc nh h s cho ngi nh
c mt bng trn hnh (9.23). Ngi nh c h tng cng chu lc nh trn hnh
( IV-11). Trong th d 9.5 xc nh h trc chnh Xo v Yo ca ngi nh hp
vi h trc XOY mt gc = - 21039' v cc tr s mmen qun tnh:
Jx = 36,1m4 ; Jy = 25,7m4; J = 21730m6; Jxo = 42,4m4 ; Jyo = 19,4m4.
Mmen qun tnh xc nh theo kch thc ca cc tng cng c
chuyn v b tng mc 300 v m un bin dng (m -un n hi ban u: E
= 2,6 . 104 M.Pas ).
To trng tm mt bng theo h XOY : ax = 9m; ay = 4m. Chiu cao
thn nh phn trn mt t H0 = 54,4m. Trng lng tiu chun phn trn mt
t l 210MN; Gtch = 210 x 1,1 = 231MN
c trng mt bng ngi nh theo kt qu tnh ton th d (9.1): =
542m2.
Theo cng thc (9.164) xc nh trng lng cc hn ca ngi nh:
Gx = 2,3 . 2,6 . 104 . 36,1 : 54,42 = 730MN
Gy = 857MN
Gyo = 392MN
G = 2,3 . 2,6 .104 . 21730: (642 . 54,42) = 811MN
p12 : = (92 + 42 ) : 542 = 0,179
V p12 : > 0,1 nn xc nh c trng lng cc hn cn phi gii
phng trnh (9.150). Trc ht , theo cc cng thc xoay trc ta c:
ax = axcos + asin
ay = aycos + axsin
Vi sin = - 0,369 v cos = 0,929 ta xc nh khong cch t trng
tm mt bng ti cc trc chnh X0 v Y0:
ax= 9 x 0,929 - 4 . 0,369 = 6,92m
ay = 4 x 0,929 + 9 . 0,369 = 7,02m
theo cng thc (9.151) - (9.154) xc nh cc h s:
A1 = 1- (6,92 + 7,022 ) : 542 = 0,82
A2= 857 +392+811-857.7,022 : 542 -392.6,922 : 542 = 1947MN
A3 = 857 .392 +857 .811 +392 .811 = 1349. 103MN2
A4 = 857 .392 .811 = 2725 . 105 . MN3
Phng trnh (9.150) c dng:
114
xun bnh
0,8210Glp3 - 1947Gk2p + 1349 . 103Gkp - 2725. 105 = 0

Bng phng php ng dn xc nh nghim phng trnh (bng 9.11)
Ta s tm c mt trong 3 nghim c gi tr nh hn Gmin = 392MN.
Theo kt qu trn bng 9.11 ta c:
Gkp = 363MN
y trng lng cc hn khng khc nhiu Gmin v Gmin nh hn cc
trng lng cc hn khc kh nhiu.
Bng 9.11
GkpMN
380
370
363
364
0.8210.Gkp3
450
416
393
396
-1947.Gkp2 1349.103Gkp
5126
-2811
4991
-2665
4897
-2566
4910
-2580
-2725.105
-2725
-2725
-2725
-2725
Tng s
40
17
-1
-1
Nu cc trng lng cc hn ch yu gn bng nhau th trng lng cc

hn gy ra mt n nh d dng un xon s khc nhau nhiu so vi cc trng
lng trn. iu kin n nh tng th xc nh theo cng thc (9.169)
Gkp : G = 363: 231 = 1,57 >1,5
Xc nh cc h s cn thit cho tnh ton ngi nh theo ti trng gi
gy ra un ngi nh theo trc X v Y theo cng thc (9.171)
x = 1: ( 1- 231/1,85 .730) =1,21
y = 1: ( 1- 231/1,85 .520) =1,31
= 1: ( 1- 231/1,85 .811) =1,18
Di tc ng lu di ca ti trng theo cng thc (9.170) ta c:
xdh = 1/ ( 1- 231: 730) = 1,46
ydh = 1/ ( 1- (231: 730) /1 ) = 1,8
dh = 1/ ( 1- (231/ 730) ) = 1,4
Khi tnh nh theo ti trng gy ra un ngi nh theo cc trc chnh:
Cn xc nh cc h s:
xo = 1: ( 1 - 231/ 1,85 .857 ) = 1,17
yo = 1: ( 1 - 231/ 1,85 .857) = 1,47
xodh = 1: ( 1-231 : 857 ) = 1,37
yodh = 1: ( 1 - 231 : 392 ) = 2,44
115
xun bnh
Th d 9.12. Kim ta n nh tng th ca hai ngi nh c mt bng khc

nhau nh trn hnh (9.23a,b). Kt qu chu lc ca ngi nh c dng li cng
vi mmen qun tnh Jx = 200m4 ; Jy = 250m4 ; Jxon = 100m4. B tng li mc
300, ng cng trong iu kin t nhin. Eb = 2,9 x 104MPas. Chiu cao phn
trn mt t: H0 = 110m, vi trng lng tiu chun Gtch = 600MN.
i vi ngi nh c mt bng theo hnh (9.23a), c trng mt bng
c xc nh theo cng thc (9.135) v (9.172):
= ( 482 + 302 ) : 12 = 267 m2
Cc trng lng cc hn xc nh theo cc cng thc (9.164) v (9.165).
Gx = 2,3 x 2,9 .104 x 200 : 1102 = 1102MN
Gy = 2,3 x 2,9 .104 x 250 : 1102 = 1378MN
G = 0,14 x 2,9 .104 x 100 : 2672 = 1521MN
V tm trng lc v tm un ngi nh th nht (xem hnh 9.23a) trng
nhau nn trng lng cc hn ca ngi nh s chn theo gi tr nh nht trong
3 gi tr trn. Thc vy n nh ca ngi nh m bo v:
Gkp : Gtch = 1102 : 600 = 1,84 > 1,5.
i vi cc ngi
nh th hai tm li cng
khng trng trng tm
ngi nh (xem hnh
9.23b) nn trng lng
cc hn tnh theo trng
hp mt n nh xon
un.
= 122 + (482 + 302 ) : 12 = 411m2
G = 0,14 . 2,9 . 104 .100 : 411 = 988MN
Tnh cc h s phng trnh (9.150)
A1 = 1 -122 : 411 = 0,6496
A2 = 1102 +1378 +988 -1388.122 : 411 = 2982MN
A3 = 1102 . 1378 +1102 . 988 +1378 . 988 = 3969 .103MN2
A4 = 1102 . 1378 . 988 = 1500 . 105MN2
Phng trnh (9.151.) c dng:
0,6496Gkp3 - 2982 Gkp2 + 3969 . 103 Gkp -1500 . 106 =0
n s nh nht oc xc nh theo bng 9.12 v bng
Gkp =652mN
116
xun bnh
Gkp : GH = 652 : 600 = 1,09 < 1,5

Bng 9.12
GkpMN
100
800
600
670
655
650
652
0.6496.Gkp3
474
333
140
195
183
178
180
-2982.Gkp2
-2415
-1908
-1074
-1339
-1279
-1260
1268
369.103Gkp
-3752
3175
2381
2659
2600
2580
2588
-1500.106
-1500
-1500
-1500
-1500
-1500
-1500
-1500
Tng s
134
100
-53
15
4
-2
0
Khi tnh ton b qua tha s 106

Ta thy n nh ngi nh gim khi trng tm ca li lch khi v tr ca
tm nh. Vi khong cch tm li v tm mt bng l 12m, trng lng ca
ngi nh gim i 1,7 ln (1102 : 652 = 1,7). Nh vy trong thit k ta c gng
gim n mc thp nht khong cch t tm li n tm ngi nh.
Ngoi vic tnh ton nh trn , khi kch thc chiu cao trn chiu rng
ngi nh ln hn 5 th n nh tng th ca kt cu c xem nh tho mn nu
tho mn iu kin sau y :
Eb Jt
Gtc
( 9. 173)
2
8H
y :
Gtc - gi tr ti trng tng ng ti nh cng trnh, c xc nh
theo cng thc sau:
1
Gtc =
Gi Hi
( 9.174)
H2
H - chiu cao cng trnh tnh t c mng tr ln ;
Gi - trng lng tng th i ;
Hi - chiu cao tng th i .
Trong cng thc (9.173 ) cng tng ng theo phng chu ti ca kt
cu c th xc nh nh sau :
Khi ti trng ngang phn b u :
117
xun bnh
q H4
Eb Jt =
( 9.175)
8 u1
Khi ti trng phn b tam gic ( xem hnh 9. )
11q max H4
Eb Jt =
( 9. 176)
120 u2
y u1 v u2 l cc gi tr chuyn v nh nh tng ng vi tng dng ti
trong ngang v c th xc nh theo mc ( 9. ).
Khi ti trng ng ca cc tng phn b tng i u theo chiu cao,trng
lng tng ng ti nh cng trnh c th tnh theo cng thc:
1
Gtc = --- Gi + P
( 9.177)
3
y P - gi tr ti trng ph thm nh cng trnh khng phi l
phn b u ( do trng lng cc thit b k thut nh thp ng ten, b nc,
thit b iu khng v.v)
Ch , khi xt n nh nghing cng trnh , m men gy lt c tnh
ring cho tng ti trng gi v ng t. Khi tnh m men chng lt hot ti sn
cho php ly bng 50% , ti trng tnh ly bng 90%.
Chng 10
Nguyn tc kim tra bn v cu to cc
tit din kt cuchu lc b tng ct thp .
10. 1 Nguyn tc chung.
Vic kim tra cc tit din ct, dm khung trong nh cao tng c tin
hnh ch yu nh cc kt c b tng ct thp thng thng tun theo tiu
chun thit k kt cu b tng ct thp hin hnh .
Khi kim tra cc tit din ca vch ,li theo iu kin bn (theo cng )
cn ph thuc vo phng php xc nh ni lc trong kt cu ,bi mi
phng php u xut pht t mt gi thit nht nh ,th d nh :
118
xun bnh
- Xem vt liu kt cu chu lc ch lm vic trong giai on n hi v

ng hng. T cc gi tr ni lc ,c xc nh theo cc cng thc trong cc
chng III, IV ta tnh cc ng sut php , tip tuyn cho cc tit din c trng
theo cc cng thc trong sc bn vt liu v nn lch tm ri so snh vi cng
tnh ton v ko ,nn ca b tng . Nhc im ca phng php ny ch
n tch khi cc tiu chun thit k kt cu b tng ct thp hn hnh c
tnh ton cc cu kin theo cc trng thi gii hn.
- Khi cc tng, li cng lin khi hoc lp ghp c chiu dy nh
hn cc kch thc tit din cc ct khung c lin kt ti cc u mt , hay
cc gc trn tit din tng ,li th ngi ta coi cc ct chu ton b ni lc dc
N v m men M cn phn tng bng ca tit din ch chu lc ct. Cch tnh
ny thng dn ti s qu ti ca cc ct bin, trong khi phn ln tit din ca
tng khng c khng c st ti khr nng chu nn , un.
- Chia tng ,li thnh nhng phn t tm ch nht bi cc mt ct theo
phng ng v ngang . Cc gi tr ni lc c xem nh ngai lc tc dng
vo ton h tng hay vch cng. Cho trc cc c trng cng ca cc
phn t v ca cc lin kt ri gii bi ton theo phng php phn t hu hn .
Kt qu ta nhn c hnh nh v cc gi tr ni lc c phn phi vo
tng phn t
Cc phng php tnh ton nu trn cng c mt nhc im khi gii
bi ton n hi siu tnh bc cao u khng tn dng kh nng chu lc ca
vt liu tng ,vch cng l b tng ct thp.
Bi vy i vi cc kt cu vch, li b tng ct thp cn c xem nh
nhng cu kin lin tc v ng thi chu lc ti trng thi gii hn , ngha l
kt cu tn dng ht kh nng ca vt liu v dn n ph hoicng mt lc.
m bo i kin cc cu kin trong h ng thi t ti cc trng
thi gii hn trong tnh ton a vo cc h s hi chnh cn gi h s iie
kin lm vic. Cc h s ny da trn kt qu so snh ni lc gii hn theo tnh
ton l thuyt vi ni lc ph hoi thng qua thc nghim.
10.2 Cc tit din tnh ton v t hp ni lc.

Trong nh nhiu tng tit din vch li thng thay i theo chiu cao
nh. Ni lc tng dn t trn xung di, lc dc cc tng trn thng tng
nhanh hn m men ,cn pha di th ngc li m men tng nhanh lc dc
119
xun bnh
hn . Bi vy i vi cc tng ,li c tit diin khng i thng ch phi

kim tra mt v tit din tng di l . Khi tiit din thay i nhiu ln
nht thit phi kim tra mi v tr thay i .
Cc tit din ngang kim tra theo nn lch tm, cc tit din thng ng
kim tra theo lc ct .t cc tit din ngang b gim yu bi cc l ca cng
phi kim tra theo ct v un. Tng cc lc nn dc trong cc phn t , cc
nhnh ( trong tng , li c l ) phi lun lun cn bng vi lc nn dc trong
tng h chu lc. Trn mi tit din ang st ti trng tm tit din cn c cc
m men un do ti trng thng ng t lch tm Mgx ,Mgy v cc m men Mxng,
Myng do ti trng ngang tc ng theo hai phng .
Nu xt ti tc ng theo hai phng th mi tit din cn c ln lt
kim tra theo cc t hp ni lc sau y:
- Bn t hp ni lc vi gi tr lc dc Nmax v m men Mt. do ti trng
thng ng.
- Bn t hp ni lc vi cc gi tr m men do ti trng ngang gy ra
bao gm :
a) Mxng max v Myng tng ng ;
b) Cng vi gi tr tuyt i m men nh mc (a) nhng ngc du
( cho trng hp thay i chiu tc ng ca ti trng ngang);
c) Myngmax v Mxng tng ng ;
d) Cng vi gi tr tuyt i m men nh mc (c) nhng ngc du.
Vi bn trng hp nu trn u kt hp vi cc gi tr lc dc Nmin
tng ng ( bao gm cc ti trng tnh ton tc ng di hn v ngn hn.
Trong tnh ton c th ly
Nmin = 0,7 N
(10.1)
y N l tng ni lc ca cc cu kin hp thnh kt cu trong trng
thi gii hn c xc nh nh sau :
n
N = Ni
(10.2)
i=1
i vi vch, li i xng qua hai tc v khng c un xin ch cn kim
tra theo hai (cho tng cng phng) hay bn (cho vch cng nhiu cnh v li
cng) t hp ni lc.
120
xun bnh
10.3 Nguyn tc kim tra cc tit din ngang.

Trong mi t hp ni lc u c ba thnh phn : lc nn dc N, cc m
men tng do ti trng ng v ngang Mx v My. Ta c th thay ba ni lc ny
bng mt lc tng ng N0 c gi tr tuyt i bng N v im t lc c to
c xc nh theo cc cng thc sau (xem hnh 10.1):
Mx
My
YN = -------- + Y0 , ( 10.3)
XN = -------- + X0 ;
N0
N0
y:
X0, Y0 _ to trng tm tit din tng ,li theo truc to song song
vi trc chnh ngi nh ;
iu kin bn ca tit din xc nh nh sau:
N0 m t,l N
(10.4)
y :
N - xc nh theo (10.2) ;
mt,l _ h s iu kin lm vic st ti kh
nng khng cng bt u t ti gii hn ca cc cu
kin hp thnh , nu l kt cu b tng lin khi
ly bng 1.
Trn hnh (10.1) l s tnh ton cho tng
tit din ch nhti chu nn lch tm theo phng
ngoi mt phng. y v tr ca tng hp lc phi
trng vi im t lc N xc nh theo (10.3).
tho mn iu kin cn bng ni ngoi lc
ta dng cc cng thc tnh ton cho cu kin chu nn
lch tm nh sau:
Ne = Rn bx(h0-0,5x) + Ra F a ( h0 - a ) ;
N = Rn bx + Ra Fa + a Fa .
(10.5)
y :
Rn - cng chu nn tnh ton ca b tng;
Ra , Ra - cng chu ko v chu nn ca ct thp.
ng sut trong ct thp vng chu ko hoc nn t ph
thuc vo t s gii hn vng chu nn gh .i vi ct thp c gii hn chy
(AI, AII, AIII) t s ny c xc nh nh sau:
121
=
xun bnh
0
R
1 + a 1 0
400 1.1
(10.6)
y 0 = 0,85 - 0,08 Rn , ch cc gi tr trong (10.6)

tnh theo n v MPas .
Trng hp lch tm ln khi
x
(10.7)
=
gh
h0
c th cho a = - Ra tnh theo (10.5).
Nu > gh th
1 -
a = Ra ( 1 - 2 )
( 10.8 )
1- gh
Hnh 10.1
Cng nh cc cu kin nn lch tm ,khi tnh ton cc vch chu nn

lch tm cng cn phi st ti n dc bng h s >1 v c xc nh
theo cng thc :
1
= -------------------(10.9)
N
1 Nt.h
trong :
6,4 Eb
Nt.h =
Kt
( J
l0
+ n Ja )
( 10.10 )
Kd.h
y :
Eb - M un bin dng ca b tng ,
l0 - Chiu cao tng nh ,
J - M men qun tnh tit din i vi trc i qua trng tm ,
Ja - M men qun tnh tit din thp chu ko,
n = Ea / Eb
Kd.h - h s gim cng do tc ng di hn ca ti trng , khi st
ti t hp ti trng ng v ti trng ngang ly bng 1 , khi ch st ti ti trng
ng ly bng 1,85 .
122
xun bnh
H s:
0,11
Kt =
+ 0.10
( 10.11 )
0,1 + t
y :
e0
t =
nhng khng c nh hn gi tr tmin sau y

h0
e0
tmin =
0,6 - 0,01
- 0,01 Rn
( 10.12 )
h
Khi s dng cc cng thc ( 10.5 - 10.10 ) ta cha th xc nh ngay
c kh nng chu lc ca tit din v cha bit , bi vy ta phi cho trc
cc gi tr ca trong phm vi < t.h . C mi gi tr xc nh N v e
theo (10.5) tng ng v a theo (10.8) ,sau tm e0 t cng thc :
= ( e + a - 0,5h ) / e0
Theo cng thc (10.10) ta xc nh gi tr ca lc ti hn Nt.h . Nu nh
c chiu cao khng i th ta ch cn tnh mt ln . Thng thng nh cao tng
c nhng chiu cao tng khc nhau , nn phi ln lt xc nh cc gi tr Nt.h
ri chn gi tr ln nht. Kt qu tnh ton cho thy khi chiu cao nh tng (
cc tng di) th lc nn ti hn - kh nng chu lc ca tng gim.
Cu to h khung chu lc.

Ngoi nhng yu cu v thit k cc h ch lc c nu trong cc
chng 6, chng7 cn cn tun th nhng iu sau y :
Tit din ct nn chn sao cho t s gi chiu cao thng thu ca tng v
chiu cao tit din ct khng ln hn 25 . Chiu rng tit din ct khng nn
nh hn 400mm, b rng khng nn nh hn 350mm. Vic thay i tit din
ct khng nn qu nhiu ln. Nn thay i mc b tng v mc ct thp hn l
thay i tit din ct.
Tit din ct c chn nn kim tra theo iu kin sau y :
N
n =
( 10.13 )
Fb Rn
vi gi tr n trong khong 0,8 - 0,9 ;
123
y :
xun bnh
N- lc nn tnh ton trong ct ang st ;

Fb v Rn - tng ng din tch tit din ct v cng tnh
ton b tng ;
Ngoi vic tnh ton tit din ct khung theo nn lch tm cn phi kim
tra theo kh nng chng ct .
Lc ct trong ct xc nh theo cc gi tr m men tit din trn v di
ct trong tng nh sau :
Mtr + Md
Qtng =
(10.14)
htng
htng - chiu cao thng thu on ct trong tng
Nu xt ti ng t c th th nhn gi tr Qtng vi h s 1,1.
Cc ct gc cn tnh ton nn lch tm theo hai chiu (nn lch tm
xin).
Cn t ct thp dc i xng trong ct , hoc t theo chu vi khi tit
din ct vung hoc khi chiu rng ct ln hn 0,5 ln chiu cao tit din .
T l phn trm ca ton b ct thp dc trong ct khng vt qu gi tr
sau y
- vi kt cu thng thng max = 5% ;
- khi xt ti ng t max = 4% .
Nu khng tho mn cc iu kin trn cn thay i kch thc tit din
hoc dng mc b tng hay ct thp, trong trng c th nn thay ct thanh
bng ct cng ( kt cu b tng thp, xem chng 11) .
Gi tr phn trm ti thiu min ca ton b ct thp cng khng c
nh hn 0,5% cho kt cu thng thng v 0,6 n 0,80 khi xt ti ng t .
Khong cch gia cc trc ct thp dc khng ln hn cc gi tr sau:
Vi kt cu thng thng : 400mm
Khi xt ti ng t : 250mm .
Khong h gi ct thp dc khng nh hn 50mm .
Mi ni ct thp dc trong ct ti ch cn ly nh sau :
Khi ng knh ct thp trn 25mm dng ni hn , khi xt ti ng t u
phi dng ni hn .
Khi ni buc phi tho mn chiu di on ni i vi cc nhm thp c g
1ni = 1,3 1a + k
( 10.15)
trong : 1a - chiu di on neo tnh ton theo TCVN-5574 ,
124
xun bnh
- ng lnh ct thp ;
k = 5-10 khi xt ti ng t , khi khng xt ng t k = 0 .
Ct thp dc ca ct cn nh phi neo vo nh ct hoc bn ,dm vi
chiu di on neo khng nh hn chiu di neo tnh ton 1a , ng thi u
ct thp cn lm neo gp vi chiu di on neo khng nh hn 10 .
Ct ai trong ct c ng knh khng nh hn1/4 ng knh ct thp
dc v phi 8mm ( i vi ng t mnh 10mm ) Ct ai cn b tr lin
tc qua nt khung vi mt ca vng nt ( hnh 10.2 ).
Trong phm vi vng nt khung t im cch mp trn n im cch
mp di ca dm mt khong 11 ( l1 chiu
cao tit din ct v 1/6 chiu cao thng thu
ca tng , ng thi 450mm ) phi b tr
ct ai dy hn. Khong cch ai trong vng
ny khng ln hn 6 ln ng knh ct thp
dc v cng khng ln hn 100mm. Ti cc
vng cn li, khong cch ai chn nh hn
cnh nh ca ct v ng thi nh hn 6 ln
(i vi ng t mnh hoc 12 ln (i vi
ng t yu v trung bnh) ng knh ct
thp dc. Nn dng ct ai kn, ti cc vng
nt nht thit phi s dng ai kn cho c ct
v dm.
Khong cch ct ai trong vng tng
cng khng nn nh hn cc gi tr sau :
6 ln ng knh ct dc nh nht hoc
100mm (i vi ng t mnh )
8 ln ng knh ct dc nh nht hoc 150mm ( i vi ng t trung bnh
v nh ).
T l phn trm theo th tch ca ct ai trong vng tng cng khng
nn nh hn 1% i vi ng t mnh v 0,8% i vi ng t trung bnh v
nh.
Khi thit k chng ng t , ct ai vng khng tng cng khng t
hn 50%ct ai vng tng cng nhng khng ln qu 12 ln ng knh ct
dc.
125
xun bnh
Khi t l ct thp dc vt qu 3% ,khng cch ca ct ai khng c

ln hn 200 mm hoc 10 ln ng knh ct dc .
ch ni buc ct thp dc , khong cch ca ct ai khng c ln
hn 5 ln ng knh ct dc hoc 100mmm khi ct dc chu ko ,v khng
ln hn 10 ln ng knh ct dc hoc 200mm khi ct dc chu nn .
Chiu cao ca dm khung chn trong khong 1/8 - 1/12nhp m v
khng ln hn 1/4 nhp thng thu. B rng tit din dm khng nh hn 1/4
chiu cao dm v 1/2 b rng ct, cng khng nh hn 250mm.
Trong trng hp dng dm bt (b < h) cn tnh ton theo cc s h
khung vch chu lc vi cng un h sn dm bt tng ng vi h dm
sn thng thng .
Ngoi cc quy nh trong TCVN 5574 -1991 khi thit k dm cn ccn
lu nhng iu sau y:
ng knh ct thp dc khng nh hn14mm.
T l phn trm ct thp dc khng ln hn 2% nhng khng nh hn 0,2%
vng m men dng v khng nh hn 0,25% vng m men m.
di ca ct thp chu m men m tnh t mp ct khng nh hn 1/4 nhp
dm thng thu . Ct thp pha di dm neo vo ct khng t hn 2 thnh, v
di neo thng khng nh hn 20d ( d -ng knh thp dc ) . Khi khng
chiu di neo thng ,cn un gp 90o ln pha trn th on nm ngang ca phn
neo phi khng nh hn10 d.
Ct ai trong dm c tnh ton v cu to ch yu tun theo TCVN5574, nhng cn kt hp vi cc yu cu chng ng t :
Tng cng ct ai trong on dm gn gi ta di bng 2h ( h chiu cao tit
din dm ).ng knh ct ai khng nh hn d/4;
T l ct ai cn tho mn iu kin
Fa
0,03 Rn
bs
Ra
(10.16)
y : s - khong cch gi cc ct ai ,
b - b rng dm.
- ng knh ct ai khng c nh hn d/4.
126
xun bnh
Trong phm vi
chiu di 3h dm k t
mp ct phi t ct ai
dy hn khu vc gi dm
. Khong cch gi cc
ai khng ln hn gi tr
tnh ton theo yu cu
chu lc ct nhng ng
thi phi 0,25 hd v
khng ln hn 8 ln
ng knh ct thp dc .
Trong mi trng hp
khong cch ny khng
c vt qu qu
150mm .
Ti khu vc gia
dm (ngoi phm vi ni
trn) khong cch gia cc ai chn nh hn 0,5 hd v khng ln hn 12 ln
ng knh ct dc ng thi khng vt qu 300mm.
Cc nt khung, cc nt lin kt gia ct vch v dm ni vch hay li

cng l nhng v tr tp rung ni lc ln, nn ngoi vic b tr cc ct thp chu
lc theo tnh ton cn thm ct ai gia cng. Cc ct ai ny phi bo m s
lin kt ca ct v dm chng li s gia tng lc ct mt cch t ngt ti nt
v tng cng bn ca nt khung theo cc tit din nghing m trong tnh
ton, thit k cha nh lng c. Trn hnh 10.3 th hin mt s nguyn tc
c bn cu to cc nt khung cc v tr khc nhau.
127
xun bnh
10.5 Cu to vch v li cng .

B tng lm vch v li c mc khng thp hn 250 (cp cng
C20).
Chiu dy vch , li cng ly khng nh hn 1/20 chiu cao tng nh ht
v 150mm.
Chiu dy vch ngoi vic kim tra theo cng nh nu cn cn
kim tra theo kh nng chu ng sut nn chnh v c th tnh theo cng thc
sau :
Qv 0,25 Rn bv hv
(10. 16 )
y
Qv - lc ct tnh ton ca vch hoc ca nhnh vch cng;
bv , h v - tng ng l chiu dy v chiu cao tit din vch cng.
Khi vch cng chu lc
tp trung cn phi kim tra kh
nng nn cc b .
Khi thit k chng ng
t trong vch v trong li
thng t cc ct chm hai
u vch v cc gc li .
Khong cch gia cc ct chm
trong khong t 15 n 20 ln
chiu dy vch . Khi cn thit
c th m rng hai u vch
phng theo chiu ngang ( hnh 10.7a ).
Trong vch v tng li phi t
hai lp li thp. ng knh ct thp
k c ng v ngang chn khng nh
hn 10mm v khng nh hn 0,1 bv .
Hai lp li thp ny phi c lin kt
vi nhau bng cc mc ai hnh ch S
vi mt 4mc/m2. T l phn trm
ct thp thng ng xc nh theo tnh
ton, nhng phi ln hn 0,4% i vi
ng t yu v 0,60% i vi ng t trung bnh v mnh ng thi khng
vt qu 3%.
128
xun bnh
Ct thp nm ngang chn khng t hn 1/3 lng ct thp dc vi hm

lng 0,25% i vi ng t yu v 0,40% i vi ng t trung bnh v
mnh. Khong cch gia ct thp dc v ngang chn 200mm nu bv 300mm
v 2bv/3 nu bb > 300mm. Trng hp thng thng ,v ng t yu c th
chn khong cch ct thp nm ngang ti 250mm.
Chiu di ni buc ct thp ly bng 1,5ln i vi ng t yu v 2ln i
vi ng t trung bnh v mnh. Trong ln chiu di on neo tnh ton cho
trng hp thng thng khng xt dng t. Cc im ni thp phi t so le.
Trng hp vch c l m nh (b1 v e 500mm (xem hnh 3.11 ) phi
t tng cng t nht 212 mi bin v mi gc l m. Nu vch c l m
ln phi dng bin php tng chiu dy thnh vch quanh l v cu to thnh
vch di dng dm bao c g hoc t nht cng phi gia cng bng dm bao
chm.
Khi t s chiu rng l ca trn chiu cao lanh t l/h <1 c th t ct

thp cho nghing giao nhau (hnh10.9). Tng din tch ct thp cho Fa c
th xc nh nh sau:
Fa = Qlt / 2 Ra sin
(10.17)
Trong : Qlt- lc ct trong lanh t;
129
xun bnh
- gc nghing ca thanh cho v phng nm ngang.

Ct cho theo hai phng buc thnh khung , dng ct ai ch nht hoc
ai l xo lin kt ,khong cch ct ai
khng vt qu 0,5 b vi b l chiu dy ca
lanh t . Chiu di on neo lneo ly theo tnh
ton theo TCVN 5574 nhng khng nh hn
2b v 600mm.
Vch cng khng lin tc l vch m
chn ca n (tng st mng) c thay th
bng khung nhm to khng gian rng tng
di. Sn mc t vch sang khung gi l sn
chuyn i . B tng sn tng chuyn i cn
c mc tng ln mt cp so vi sn thng
thng .
Ct thp trong bn sn chuyn i t hai lp, hm lng ct thp mi
phng khng nh hn 0,25%.
Mp ngoi ca sn cn c
gia cng bng cc dm,nht l khi
sn bn trong khng c dm ,hoc
dng phng n dm bn rng. M
l trn sn cn trnh xa mp sn v
khng nn m l vng sn c
khng gian rng .
Kch thc tit din dm khung
vch cn chn :
B rng dm khng nh hn hai
ln b dy vch v khng nh hn 400mm ;
chiu cao dm hd l0/8 v khi xt ti ng t hd l0 /6 , y l0 - nhp
thng thu ca dm .
C th lm nch dm vi hd mp gi theo quy nh trn cn khong
gia c th ly hd nh hn .
Khi cng lm vic vi vch di tc ng ca ti trng ngang v thng
ng, ngoi chu un, dm chu ko lch tm nn tit din dm cn c kim
tra theo cc iu kin ko lch tm theo TCVN 5574 . Ti cc tit din nch
dm kim tra theo ct .
130
xun bnh
Hm lng ct thp ti thiu pha trn v di khng nh hn 0,2%.

Ton b ct dc pha di phi c neo vo ct, v c t nht 50%
tng s ct dc pha trn ko di sut dm.
Cc ct thp ng trong vch cng cn c neo xung ht chiu cao
dm, v c ng knh khng nh hn 16mm vi khong cch khng ln hn
200mm.
Ct ai trong dm t theo tnh ton theo lc ct v phi c tng cng
sat g ta, vng hai bn mp l ca ,khi trong vch c l ca m st mp
trn ca dm. Ct ai trong vng tng cng chn ng knh khng nh
hn10mm vi khong cch khng nh hn 100 mm . Nu c nch dm ,cn
dng t nht 2 thanh ct xin ng knh khng nh hn 16mm .
Kch thc v cu to ct khung vch cng cn tun theo cc yucu
sau:
- chiu cao tit din ct hc l0/15 ,v khi xt ti ng t chn hc l0/12 , y
l0 - chiu di thng thu ca dm .
Chiu rng ct ly khng nh hn chiu rng dm v c th ln hn 50mm
mi bn .
T s gia chiu cao thng thu ca ct vi cnh di tit di ct ly ln hn 4.
Hm lng ct thp trong ct khng nh hn 1% c khi xt ti ng t.
ng knh ct ai trong ct chn khng nh hn 10mm vi khong cch
khng ln hn 200mm v khng
ln hn 100mm khi xt ti ng
t.
Lc dc tnh ton trong ct ly
theo t hp ti trng ng v
ngang v c nhn vi h s
1,2.
Khi cn m l ca trong
vch, li cn phi m bo s
lin tc ca cc nhnh v kch
thcl bng nhau, thng hng
t trn xung di. Trong trng hp kch thc chiu rng l ln hn 2/3
chiu rng vch hoc buc phi m l lch th phi t khung chm trong vch
v ng knh cc thanh thp trong khung chm khng nh hn16mm.
131
xun bnh
132

Kết cấu và nền móng nhà cao tầng-ĐHKT Hà Nội-Nguyễn Văn Quảng

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kết cấu và nền móng nhà cao tầng-ĐHKT Hà Nội-Nguyễn Văn Quảng

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

http://www.ebook.edu.

Trng i hc kin trc h ni

1.1 Khi nim v cc h kt cu chu lc nh cao tng

Cc khi nim chung

8.1 H khung - vch

9.4 Cc th d tnh ton

9.5 Tnh ton bin dng theo ti trng gi..

10.1 Nguyn tc chung

Ti liu tham kho

ngi ta thng dng kt cu thp hoc kt cu - thp b tng lin hp, ty

Nhm th hai l cc h chu lc c t hp t 2 hoc3 loi cu kin c

- H khung chu lc thun tu c cng un thp theo phng ngang

Hnh 6.2. S nh khung - vch, tng - vch .

Hnh 6.3. S gy ng lc trc trong h kt cu khung - vch lp ghp IMS

Kt cu khung- vch thng c s dng ph bin hn c v h ny ph

Hp ngoi bin c din tch mt phng ln, c to thnh t cc ct c

Hnh 6.6. S la chn h kt cu theo s tng

m bo cng, hn ch chuyn v ngang, trnh mt n nh tng

Bng 6. 2. Chiu cao ti a (m) v t s gii hn gia chiu cao v chiu

Ghi ch : Cc k hiu trong bng xem trn hnh (6.7)

1135 813 1134

Hnh 6.7. Cc dng mt bng cng trnh

B tr cc khe co dn nhit, khe ln, khe khng chn.

Bng 1.4. Cc gii php phn chia mt bng

dng khe khng chn k

t l cnh l/b < 3.5

t l cnh l/b < 3.5

Trong nh cao tng thng c tng hm nn vic b tr cc khe bin

cao tng v thp tng c th khng b tr khe ln ( hnh 6.8 ) m ch c khe co

Khi cng trnh nm

Hnh 6.8 Mt ct cng trnh c cc tng hm lin tc

gii php khc phc

hnh thc khng nn chn

hnh thc nn chn

Trong : u1 v u2 l chuyn v ln nht theo phng nm ngang ca hai

chn cng ( tit din dm ngang ) gia cc nhp tng ng vi khu ca

Hnh 6.9 Cc phng n khc phc

Khung b tng ct thp trong nh cao tng nu c chn gch th trc

Nn trnh thit k conson (k c dm v bn sn conson). Trong trng

- cng ca cc vch thng chim t l ln trong tng cng ca ton h

Hnh 1.14. B tr vch trn mt bng hnh ch nht

a - Hu nh khng c kh nng chng xon. b - Ngn cn bin dng nhit v

c th xem nh h hp trong hp ( hnh 6 .4a, 6.5b,d ). Cng nh cc h chu

trong s kt cu vi chnh xc trong m hnh ton hc, hai vn ny

Vai tr ca sn cng c bit quan trng khi nh c h khung vch hoc

7.1.3 S tnh ton .

Cc s tnh ton trn y c dng ph bin cho h kt cu khung

i khi trong h khung vch li vi tng cng ca li nh hn

Cc phng php trong c hc kt cu nh phng php lc, phng

Kim tra n nh cc b v n nh tng th cng trnh.

7.2 .1 Ti trng thng ng

y A1,A2 ly nh trong cc cng thc ( 7.2),(7. 3).

- i vi tng 4 k t trn xung 0,7 ( Q - Qr ) + Qr ;

Qr - ti trng s dng ti tng ang xt .

Tuy nhin hot ti thng khng ln so vi ti trng bn thn ( bng 15

i vi tng ,vch cng lch tm c th xy ra c hai phng:

p lc gi thng tc ng thng gc vi mt ngoi ngi nh v cng

tng bn, mi v cc kt cu tng t m qua p lc gi truyn ln cc b

Gi tr tiu chun thnh phn ng ti trng gi cao z xc nh

k - h s tng p lc gi theo chiu cao.

Thang MSK-64 c 12 cp. T cp 1 n cp 6 l ng t nh khng gy nh

B. Cc phng php xc nh ti trng ng t

- Phng php tnh lc : thay th cc lc ng t thc tc dng ln cng trnh

0,25- khi cho php c bin dng d, c nt v h hng cc b, gy kh