Hc t vng: 15000 t: 20 n 50 t 1 ngy: vit danh sch, n i n li. c cc bi c trong sch ielts thin ng ca hc ting anh.

Nghe: nhn din m thanh, nghe xong, chnh l xc nh m y n nh th no, pause nhi li c : cng nhiu cng tt, c nhun nhuyn "The Word Brain - Hng dn hc ngoi ng nhanh" l mt quyn sch ngn hng dn hc ngoi ng c vit bi tc gi Bernd Sebastian Kamps, mt bc s ngi c hc thnh cng 6 ngoi ng. Sau khi nghin cu ni dung sch, chng ti rt tm c v thy ni dung rt ng nh phng php hc thnh cng ca bn thn cng nh ca nhiu ngi hc ngoi ng thnh cng khc nn bin dch ra ting Vit hu gip cc bn mun hc ngoi ng c c nh hng vng chc trn con ng chinh phc ngoi ng ca mnh. ph hp vi c gi Vit Nam chng ti lc b mt s on trong nguyn bn. Tin chc rng sau khi c xong sch, bn s c c nhiu thu hoch. Cc bn thnh vin c th vo kho ti liu download v bn Ebook ca sch ny trong mc "Sch in t"/Ch c ti TiengAnhOnline.com!

Gii thiu Mc tiu

T khi chng ta cn th u, ngn ng hin din quanh ta. Ngn ng l hnh thc giao tip ch yu khi ta i hc. V gi y khi ta khi ta trng thnh, ngoi ng li c mt khp mi ni. Trong thi i ton cu ha, d mun d khng, ta cng sng trong mt mi trng a ngn ng. Thi hin i l thi a ngn ng v nhng ai ch ni mt th ting ang nhn ra rng mnh b thua thit. H t hi khng bit mt bao lu hc thm mt th ting v c phi ai cng hc c. Thng thng, ngi hc cng mun bit cch chn gio vin gii v cch trnh gio vin ti. Quyn sch The Word Brainny i tm p n cho cc vn trn. Tiu ph ca sch, Hng Dn Cch Hc Ngoi Ng Nhanh, c th gy hiu nhm. Ngi ta thng nhm ln Nhanh vi D v trong phm vi hc ngoi ng, v mun D nn nhiu ngi hc tm n nhng b quyt hc ngoi ng thn k c pht minh bi nhng gio vin vui tnh li cun ngi hc. Khi tra cu cm t hc ngoi ng trn Internet, bn s c c nhng qung co rng vic hc ngoi ng ca bn s hon ton vui th, li cun v d nh n cho. Nu l cch m bn mong c tip cn ngoi ng mnh sp hc, hy ngng c ngay ti y. Khng c b quyt thn k no trong quyn The Word Brain ny c. Ngc li, ni dung sch i vi c gi ngi ln c th c phn ph phng v kh chu bi v hc ngoi ng l phi c quyt tm, k lut v kin tr. Nu nhng t ny kh i vi bn th hy ng sch li ngay lc ny. Khng gian hc ngoi ng m chng ti ngh c th l mt ngc nhin th hai vi bn. Thng th khi ngh n hc ngoi ng ngi ta ngh n vic ngi vi ngi tng tc vi nhau, trong mt thnh ph xinh p hay min thn qu lng mn. Mt ln na, bn s khng thy iu trong quyn sch ny. Khi chng ta tm tt li cch t c k nng c hiu nhanh nht nhng ni dung sau, ti s ngh bn dnh ra nhiu thng hc mt mnh vi sch v a CD. Nu bn khng mun tin rng hc ngoi ng phn nhiu l mt cuc chin n c th bn cng c th ngng c ti y.

Ngc nhin th ba l cch thc bn cn phi thc hin. Ti ch vch ra mc tiu v xc nh thi hn cho bn, cn li bn phi t tm ra li i kh thi nht ca ring bn t c mc tiu cng nh pht trin nhng k nng cn thit phc v cho qu trnh hc ko di nhiu thng, c khi nhiu nm. Bn s c lc phi t lm gio vin cho mnh. Nu bn thy lo s khi ngh n iu ny, ch t hy c chng u tin ca sch, chng T vng. Sau khi c xong, bn c th kt lun rng mnh khng c th gi hc thm mt ngn ng, nhng bn s khng bao gi li than rng mnh khng c khiu hc. c c kt lun ny cng ng bn b ra na gi c lm ch. Vy l bn vn cn mun tip tc c phi khng? Th th cho php ti gii thch ngn gn bi cnh ra i ca quyn sch The Word. Tt c bt u vo ngy sinh nht mang tnh bc ngoc trong i ti. Ti t thng cho mnh mt mn qu m hu ht ng nghip ca ti him khi m ti, l: thi gian. Ti s b ra 2 nm lin tc hc ngoi ng th 6 ca ti. thm phn phn khch, ti tng tnh th thch ln gp 3 ln khi quyt nh: 1. 2. 3. Hc thm mt ngoi ng tui 50, khi tr nh khng cn c nh lc 20. Hc mt ngoi ng m khng cn gio vin, ch dng sch, CD v tivi. Hc mt ngoi ng kh: ting Rp.

Khi tr, ti hc lm bc s. Sau khi lm vic bnh vin ca cc trng i Hc Y Bonn v Frankfurt, ti xut bn v bin tp mt vi u sch (www.HepatologyTextbook.com, www.InfluenzaReport.com, v nhng quyn khc) v lm mt s website y hc, trong c trangwww.Amedeo.com t danh hiu Web Classic. Ngoi y hc, ti cng lun theo ui nim am m th hai ca mnh: l hc cho c ngn ng ca nhng ngi khc. Ti v cng thch th khi nhn thy c cch thc nhng ngn ng mi dn dn xm nhp vo u c ti; vt v vi vic hc ri li qun, c lc cm thy u c nh b bo ha, thm c ngh gii lao v khm ph ra trong qu trnh hc cng c nhng thi im xut hin nhng tin b vt bc khi nhng mnh kin thc rp li vi nhau gip ti hiu c gn nh thnh tho. Cm gic c mt bc mn sng m dy c ang tan bin i l ra mt khung cnh thin nhin trc nay bn cha tng thy tht l mt tri nghim sung sng. am m ca ti bt u khi cn i hc. Nhng ngn ng ti c dy khi (ting Php, Anh, La Tinh) li nhng nh hng lu di trong i ti. Nm 17 tui, ti gp mt c gi ngi Php thng minh v gi cm, gi l v ti. Ting Anh v sau rt hu ch cho ti trong vic c v vit vn bn y hc; cn ting La Tinh th m ra cho ti nhng chn tri mi v t vng. Mt tun trc sinh nht th 13 ca ti, ti dng my ghi m qu Ging Sinh ca mnh ghi m li cc danh sch t vng trong sch gio khoa: rosa die Rose; insula die Insel; bestia das Tier. Trong nhiu tun l, ti nm trn ging bui ti v nghe li ghi m trong bng m. Lc ti khng h bit rng tri nghim u tin vi ngn ng ny lt nn cho s nghip y khoa ca ti v sau. V sau, ti bt u thi quen t hc ngoi ng: hc ting Ty Ban Nha u nhng nm hai mi, hc ting sau khi di dn sang Sardinia nm 27 tui, hc ting B o Nha nm 33 tui trong chuyn i Brazil 3 thng. Vy l ti bit 5 ngoi ng tr ting La Tinh l c ng. Xen k vi cc ngn ng v c sau ny, khi c dp du lch, ti lun hc ng php c bn ca cc ngn ng khc nh Thy in, H Lan, Hy Lp hin i, Th Nh K, ting Sardinia, ting Farsi (ting Iran), ting Swahili, ting Hebrew, ting Hindi. Bn ng lo! 2

Ngoi tr ting Sardinia v ting Kabyle, ti cha h ni c cc th ting va k v cng khng cn nh t no. Nhng mt trong nhng li ch ca vic tip xc lin tc vi cc ngn ng khc l n ngy nay, ti c sch ng php nhanh v m mn nh c th tnh. Tng cng, ti b ra khong 10 nm thm nhun, th nghim v vui th cng vi ngn ng. Quyn sch hng dn ny tm gn li nhng bi hc m ti hc c. y l sch hng dn cho ngi ln. bo m rng bn khng ph thi gian, cho php ti m t s lc qu trnh th thch m bn s phi tri qua. Quyn sch The Word Brain khng bn v vic hc m thoi c bn nh m s, ku thc n trong nh hng, hay ni cm n, xin li n s v nhng ci ny c th d dng c thay th bng cch ra du. Tt nhin hc mt vi cu ni trc khi i du lch nc ngoi l rt hu ch nhng khng phi l phm vi ca sch ny. Quyn The Word Brain bn v n lc m ngi ln cn phi thc hin ni c v hiu c mt ngoi ng. Ti nh ngha ni c mt ngoi ng theo mt cch rt rng. Ni c ngoi ng bao gm kh nng c th: c c bi lun hoc bo ch hiu c tin tc truyn hnh hoc phim ti liu hnh dung c cch vit ca t ng c ni trn chng trnh tin tc tivi hac phim ti liu hiu c nhng i thoi hng ngy

Ni cch khc, quyn The Word Brain m t cc bc thay i bn t mt ngi hon ton khng bit g tr thnh ngi c kh nng nghe ni c hiu lu lot mt ngoi ng. t c nhng kh nng ny, l tng nht l bn nn hc mi ngy. Ty thuc vo mt s ty bin khc nhau, thi gian c tnh hon thnh mc tiu ca bn c th l t 1 n 5 nm. Ti ht sc tm gn sch The Word Brain bn c th c ht trong vo 2 gi ng h. Nu bn tng hc qua ngoi ng, bn s bt gp nhng tri nghim ca chnh mnh trong sch v bn s tm thy nhng l gii cho s thnh cng hay tht bi ca mnh. Nu bn phi hc thm mt ngoi ng, bn c th tm thy mt s li khuyn hu ch i ng hng v tit kim thi gian. Nhng gio vin ting Anh tr s thy cc chng sau c bit th v. D y khng phi l sch bn v khoa thn kinh hc, nhng The Word Brain gii thiu nhng khi nim c bn v qu trnh x l v lu tr thng tin ngn ng ca no. Nhng ngh s dng cng ngh hin i tr gip cho vic ging dy ngn ng ch ra cch thc thc hnh trong tng lai. Chng u tin s cho thy vic hc ngoi ng phn no c th c c th ha bng con s. T , cho php bn ln k hoch hc theo tng giai on. Trong cc chng tip theo, bn s nghe thy nhng li khuyn l lng nh Bt tay vo nghe, tip tc nghe, vn tip tc nghe nhng ng ni sm qu!. Bn s khm ph cc kh nng c bt ng ca bn, bit c no bn x l thng t c ni v t c vit khc nhau th no, thy c s cn thit ca vic kt hp cu ni theo tng cm nh, khm ph ra nhng thnh tch phi thng ca tr nh bn, v cui cng tng hp c mt chin lc hc mt ngoi ng tht nhanh chng v hiu qu. 3

c c bo ch, nghe hiu c thi s; yu cu tht s rt cao. Chng ta hy bt u vi s lng t bn phi np vo no. Hy chun b tm l sn sng.

Chuong I
T vng l nhin liu ca ngn ng. S t m bn bit quyt nh trnh ngn ng ca bn. Bn cng bit nhiu t, bn cng gii ngn ng . Biu th bng s, chn l ny c th din t nh sau: 15,000 > 10,000 > 5,000 > 2,000 > 1,000 > 500 T lc 2 tui n 18 tui, bn hc 10 t mi ngy. V sau, trng i hc v ra i lm vic, bn lm giu vn t ca mnh vi hng nghn t chuyn ngnh. Gi y, sau my chc nm, bn bit hn 50.000 t trong ting m ca mnh. T vng l ci kh trong ngoi ng nu so vi hc ng php. Hc ng php th ai cng hc c. thoi mi s dng ngoi ng, bn cn bit khong phn na s t m bn bit trong ting m , tc khong 25.000 t. V khong 40 t l bin th ca t khc v c th d dng suy ra c, mt c lng kh chnh xc s t m bn tht s cn hc l khong 15000 t. y l con s khng l v ln gp i s t (trong ting m ) m bn hc c t lp 1 n lp 8. Nhng may mn l bn khng nht thit phi hc ht tt c mt ln. bit bn cn hc bao nhiu t tht s, nhng t hon ton mi v khng th suy ra c t nhng t m bn bit sn, chng ta cn xem li qu trnh hc ngn ng ca bn: Ting m ca bn l g? Bn c hc ngoi ng bao gi cha? Bn t trnh no nhng ngoi ng ? Hin ti bn mun hc ngoi ng no?

Da vo nhng cu tr li ca bn, mt gio vin gii c th c lng tng i chnh xc s t bn phi np vo no. Con s ny thay i t 5000 n 15000. Trng hp t nht l 15000 l khi ngn ng bn mun hc hon ton xa l vi ting m ca bn hoc nhng ngoi ng bn hc. Ngc li, trng hp may mn hn l khi bn hc nhng ngn ng m c quan h mt thit vi nhng ngn ng bn bit. Nu bn bo mt cu b ngi Php 17 tui bt k lt qua t in ting , cu ta s ngay lp tc hiu c khang 6000 t ting d cha h hc qua ting ngy no. Nu dy cho cu ta cch t vng ting La Tinh tin ha nh th no khi du nhp sang ting v Php, mc d cch vit c khc nhiu nhng vn cn nhn ra, cu ta s d dng tng s t mnh bit ln thnh 10.000 hoc hn. Ni rng hn, hu du ca ngi thuc quc La M, nh ngi , Ty Ban Nha, B o Nha, Php v xa hn l ngi Romania cm thy rt d hc nhng ngn ng ca nhau. Mt khi gio vin ca bn xc nh s lng t bn phi np vo no, cu hi k tip l Ti phi mt bao lu hc nhng t ny C th bn s ngc nhin khi bit rng tng s thi gian cn mt t mi n su vo no ca bn l 5 pht. Tr em thng hc t mi d 4

hn v chng c mt kh nng tt hn gi l kh nng sp xp trong no, gip vic hc t nhanh tuyt vi ch sau mt ln hc qua. iu ny gii thch ti sao tr em hc t mi nhanh nh thn ng. L ngi ln, bn phi i con ng vng di hn, i khi phi hc i hc li cc t mi. C t rt d nh, c t kh hn. Nhng t d nh l nhng t i thng hng ngy, nh man (n ng), woman(n b), child(a tr), water(nc), air(khng kh), big(to), small(nh), go(i), come(n), do(lm). Chng thng ngn v ngha th rt r rng. Nhng t khc di hn v s cn hc i hc li thng xuyn hn. Li c nhng t khc hc mi vn khng nh bi v khi nim ca n xa l vi bn hoc v ngha ca n d nhm ln vi nhng t tng t, thm ch c trong ting m ca bn cng th(nh: dng cm, gan d, can trng). V cui cng, c nhng t m bn khng d nh c nu cha bao gi ch thn thy qua, nm qua, ngi qua nhng th m n miu t. Chng Tr Nh trnh by chi tit rng vic hc t l kt qu ca qu trnh tip xc t qua nhiu tun, nhiu thng. Cng ng ngc nhin khi hc i hc li mt s t m vn qun. Vic hc l qu trnh sinh hc i hi to ra nhng lin kt mi gia cc t bo no v nhng lin kt mi ny lun c to ra t v s nhng hp cht ha sinh khc nhau. Hy cho chng thi gian hnh thnh. Nu tnh mt cch khim tn, trong mt gi bn hc c 10 t. Vy hc 5000 t, bn mt 500 gi v hc 15000 t bn mt 1500 gi. Da trn s gi m bn c th b ra hc mi ngy, tng s thi gian hc ca bn c th c tin on tng i chnh xc. Chn s gi hc ca bn bn ct bn tri ca bng 1.1 v chn ct tng ng bn tay phi theo kh ca ngn ng bn mun hc (ngn ng d nht: 5,000 t; ngn ng kh nht: 15,000 t) thy s thng m bn phi b ra hon tt mc tiu. Nh bn c th th thy, vi nhng ngn ng cn 5000 t, mi ngy hc 1 ting thi l c th thnh tho trong 2 nm. Vi cc ngn ng kh hn i hi phi hc 15000 t, nu ch hc mt ngy 1 gi th bn phi hc khong thi gian ng ng l 6 nm. Bng1.1: Thi gian hc (tnh theo thng) S t phi hc 5,000 S gi/Ngy 0.5 1 1.5 2 3 4 50 25 17 12 8 6 10,000 100 50 33 25 16 12 15,000 150 75 50 37 25 19

* Mt tun hc 5 ngy; cc con s c lm trn Nhng con s ny c ngha quan trng. Th nht, hc ngoi ng m ch 1 tun 2 ting ng h th chc chn l khng . Hc vy chng khc no ni Ti ang chun b chinh

phc ni Everest bng cch mi ngy leo 2 tng cu thang b. Nu bn cha sn sng rn luyn mi ngy, hy xem li mc tiu ca bn. u vo thp khng th c u ra cao. Th hai, hc ngoi ng a phn l cng vic t hc. My nghn t bn cn bit nm ngoi u c ca bn v bn phi a chng vo bn trong. Khng ai khc ngoi bn c th lm c iu ny. Hy sn sng b ra hng trm gi ng h bn cnh sch v, ti liu v my vi tnh ca bn. Th ba, i vi ngi ln v thanh thiu nin, hc ngoi ng l phi tp trung tr tu v kin tr. iu ny tri ngc li vi cch hc c v d dng v vui v ca tr em. Bn khng phi tr em. Nu mun hc nh tr em, bn cn phi c sinh ra li trong mt gia nh khc vi cha m anh ch em khc, c ln ln trong tnh yu thng n khi ln 6 v c cho i hc thm 10 nm na. ng bun (hay ng vui?) l khng c cch no quay tr li tr thnh mt a tr trong mt mi trng tr th. Vy th ai c iu kin sn sng chinh phc mt ngoi ng theo ngha chng ta xc nh phn gii thiu, ngha l, c hiu bo ch v nghe hiu phim ti liu cng nh m thoi hng ngy? Tt c hon ton ty thuc vo thi gian. Nu bn c t hoc khng c thi gian, c nh mt bc s bn rn, hoc mun dnh thi gian nghin cu a cht hc, thn kinh hc hay thuyt tin ha sinh hc, hc ngoi ng l iu xa vi. Ngoi hai trng hp trn ra, ai hc ni ting m c th u c kh nng hc ngoi ng c. Nhng con s c trnh by bn trn l tin tc tuyt vi. Vic hc ngoi ng khng phi l mt ci ng khng y, m ngc li n l mt tin trnh c th tin an c, c th c th ha c bng con s ta nh vic leo mt ngn ni trong iu kin thi tit tuyt vi. Th d nh, bn mun chinh phc nh ni Mont Blanc cao 4808 m, bt u t trm Gouter Hut cao 3,800 m? Nh bn bit l phi mt 30 pht leo 100 mt, vy bn c th c chng mnh s ln ti nh trong vng 5 ting ng h. Mt s ngi bn ca bn c th leo trong vng 4 ting, c ngi th mt n 6 ting, nhng chc chn khng ai c th n nh trong vng 30 pht. Cn mt tin tt lnh na cho bn. Nh bn s thy trong nhng chng sau, a c 5000 n 15000 t vo trong no ca bn trong vng 500 n 1500 gi chnh l trn chin ch lc trong vic hc ngoi ng, chim n 60 n 80% mi kh khn th thch ca bn. Nhng phng din khc trong ngoi ng nh vn phm, pht m th chim t l nh. Nu bn vn cn nhit huyt v mun tip tc hc ngoi ng, ngh u tin ca ti l hy bt u hc t mi mi ngy, t nht 5 ngy mt tun, bt u ngay t by gi. Trong Chng 7, bn s thy nhng chin thut ng u vi hng trm t mi thng. Bn s thy bn c nhng ng minh mnh m. Trong s l my vi tnh ca bn, cng c v cng hu ch gip bn theo di tin b, khuyt im cng nh thnh cng ca mnh. Lc ny bn ngh chin trng th hai s l g? Vn phm hay pht m? C hai u khng phi. Khng nh mi ngi lm tng, vn phm v pht m ch l rp ht cho tr con din tr u v. Cng vic ln th hai trong vic hc ngoi ng l nghe v nhn din c ting ni. Nu ti l gio vin ca bn, ngy mai ti s tip tc lm vic vi nhng sng m thanh v luyn nghe cho bn. Gii m c nhng cu ni ca nhng ngi ni mt th ting xa l l mt cng vic khng n gin.

Chng 2 K nng nghe

Gn y bn c nghe ngi khc s dng ngoi ng m bn cha bit khng? Nu cha, hy bt tivi ln, chn knh nc ngoi no nghe nhng pht thanh vin lu lot ni lin tc. Nu bn sng trong mt thnh ph c nhiu sc tc, bn c th ra ng v chn mt nhm ngi nc ngoi ang ni chuyn. Hy chm ch nghe h ni. Bn s nhanh chng nhn ra rng con ngi to ra nhng chui li ni lin tc khng t on. n tng chung ca bn s l g? Mt s hn tp ng m kh phn bit. i vi mt ngi nghe cha qua trnh c bn, h s kh tin c trong m ting ni hn n li c cu trc. Thc t tt nhin l khc. Bt k ngn ng no m bn tip xc c trn tri t ny u c im ring, c bit, p v l th cng nh ting m ca bn. Mi u tng chng nh khng ti no hiu ni, nhng nu bn b ra hai hoc ba nm, mt khong thi gian chng l bao trong i ngi th vic nm vng bt k mt mt ngoi ng cng l chuyn trong tm tay bn. Ngn ng nhc li cho chng ta bit rng tt c con ngi u c im chung vi nhau. i vi nhiu ngi, sau nhiu nm hc ngoi ng trng hc vn thy mnh khng th nghe ni c. Hc c th hiu thc n v gi mn spaghetti nhng khi bi bn m ming ni th h khng hiu g c. Dng nh nhiu nm hc ng php v nhng danh sch t vng di khng em li hiu qu no c. C ngi c hiu cc tc phm vn chng kinh in ca ngi Anh xa xa nhng khng th giao tip c vi ngi Anh hin ang sng bng xng bng tht. T , nhiu ngi trong chng ta t kt lun rng mnh khng c khiu hc ngoi ng v khng chu tip tc c gng. Ai cng thy con ngi hc ting m ca mnh d dng nh th no v y l mt s tht th v. Tr con khng ch c kh nng hc bt k ngn ng m no trong s hng nghn ngn ng, chng cn c kh nng hiu c tt c cch pht m khc xa nhau gia cha m, hng xm, ngi bn c ngoi ch, nhng ngi ni ging a phng khc, nhng a tr ni lp v c nhng ng b b sn rng. Cho n nay, khng c mt c my no c th hiu c ting ni trnh nh th. Lm th no tr nh lm gii hn c nhng c my hin i nht? Lm cch no chng c th nhanh chng lin kt li c nhng mnh ghp ngn ng chng tip xc c thnh nhng n v ngn ng c ngha? tr li cu hi ny, hy nh li 6 thng u tin trong i bn. tui , nhng tng tc vi th gii bn ngoi ca bn rt hn ch, gi gn trong vic n ung, tiu ha, nhn v nghe. Vi nhng hat ng t i nh th, tt yu tr s dnh rt nhiu s ch tm cho tng hat ng. Mt khi tiu ha xong, th gic v thnh gic bt u hat ng ton lc, ghi li tt c hnh nh, c ng xung quanh, hp thu tng m thanh nghe c. Tr khng h b ph i bt k pht giy no hon thnh cng vic trng i nht i ngi: gii m m thanh ting ni ca nhng ngi hin hu trong i mnh. Th thch u tin l xc nh cho c ranh gii gia cc t trong ting m ca mnh. Mi t bt u t u v kt thc u?

Nhn vo hnh 2.1, sng m thanh t n khng cho bit ranh gii gia cc t n l. thy c kh trong vic vic hc ngoi ng, hy c xc nh ranh gii ca tng t trong on vn sau:

Hnh 2.1: Sng m thanh ghi m cm t ting Anh Putting structure into the porridge of sound produced by the people who inhabited your life. Phn nh gii hn gia cc t trong chui li ni cng kh nh c nhn ra ngha ca on vn trn. Vy th lm cch no tr s sinh gii m c ting ni? Chng thc hin cc phn tch v tn sut xut hin ca m thanh. Ly th d chui m thanh What a pretty baby you are. Thng qua s tip xc lin tc vi ting ni con ngi ( mt ngi ni lin hi s dng 10000 t hoc hn trong mt gi), tr s sinh dn dn hiu rng m tit ca cng mt t c khuynh hng i theo nhau mt cch c th on trc c (pret s i trc ty, ba s i trc by), trong khi , nhng m tit t i lin nhau gia chng l ranh gii ca cc t khc nhau (a t i lin trc vi pret, ty t i lin trc vi ba). 1 Kiu phn tch tn sut xut hin ny ph thuc vo mt tr nh hot ng bnh thng tch ly mt lng t ngy cng s v tt nhin l s luyn. Vn y l tc . V con ngi pht ra hn 3 t trong mt giy nn khng c thi gian tr ngc nhin hoc ngi ln suy ngh T tht s c ngha l g?, ng t trong cu l th qu kh hay hin ti? y l cu trc vn phm qui qu g y? ..vv. tc cao nht ca n, ngn ng ni khng d di vi ta, ch cn mt khonh khc phn vn, khi tp trung tr li th bn vut mt ngha ca c cu. Do , c th ni k nng nghe hiu l mt th thch gm 3 giai on: tch ri ting ni thnh cc n v c th x l c, gn ngha c chng bng cch i chiu vi kho lu tr hng nghn t trong no v cui cng l lm sao lm c tt c cc iu ny mt cch hon ton t nhin. May mn thay, no ngn ng ca ta c lp trnh bng gen di truyn cho php ta lm c nhng th thch tr tu ny v v bn hc thnh cng mt ngn ng mt ln ri (ting m ) th bn cng c th tip tc thnh cng vi nhng ngn ng khc, bao nhiu ln na u ty bn. thy no bn ra sao khi v no khu vc nghe ting ni lm vic ht cng sut ca n, hy xem hnh no ngi c my scan PET chp li (Hnh 2.2).2

Hnh 2.2 Nghe ting ni: V no chu trch nhim nghe ting ni ang hat ng mnh Luyn tp k lng l khng th thiu c. Theo kinh nghim ca ti, cn phi b ra 1500 n 2000 gi tp trung nghe mi c c kh nng phn bit t gn nh hon ho c trong ting Php v ting . iu ng kinh ngc l kt qu cng tng t i vi ting Rp, mt th ting hon ton khc nhng ting m ti hc trc . iu ny c v nh phi l v ti phi hc t nht l nhiu hn gp 3 ln lng t vng so vi ting . T ti t ra cu hi: Liu c phi thi gian cn thit t kh nng phn bit t hon ho (1500 gi = 6 gi/ngy trong 9 thng hay 4g/ngy trong 12 thng v 2 g/ngy trng 24 thng) l mt hng s cho mi ngi? Liu c phi kh nng phn bit t khng ph thuc vo ngn ng ta ang hc? Thm ch c th l khng ph thuc vo tui tc? V c phi tr em gii hn ngi ln trong kh nng phn bit t hay l chng ch n gin l dnh nhiu thi gian hn nghe ting ni? Mt s cu hi ny phi c lm r bng nhng nghin cu trong tng lai nhng ti tin l c mt gii hn sinh hc c lp trnh sn trong no ngi cho php phn bit c m thanh cc t khc nhau trong ngn ng mi. Bn s cn mt khong thi gian ti thiu lm c iu ny nhng tuyt nhin khng lu hn. Gi bn hiu c ti sao mnh vn khng nghe hiu c g c sau nhiu nm hc ngoi ng trng. Hc sinh cm thy bt lc khi em kin thc ngoi ng ca mnh ra thc t s dng l v gio dc ngoi ng trong nh trng khng h cung cp khong thi gian tip xc vi ngoi ng ti thiu l 1500 gi. Thm ch nu gio vin dy bn hon ton bng ngoi ng, m iu ny th rt him, th bn cng ch t c tng cng 500 gi nghe tp trung trong thi gian hc 5 nm. Nh vy, bn bit c l khng phi li gio vin ca mnh n gin l h khng thi gian gip bn hon thnh qu trnh phn bit t. Vy nu trng cng v trng t khng c iu kin gip chung ta tip xc y vi ting ni con ngi th chng ta nn tm u? Ai cng bit trng hc tt nht chnh l trng i. Ra nc ngoi, hoc l nh c hoc l ch hc mt nm v hy m mnh trong mi trng ngn ng mi. Bn cng tr th no bn cng linh hot v cng d ha mnh vo nhng nhm ngi lc no cng ni th ting bn mun hc. Nu bn yu mt ngi bn x na th mc tiu nghe ngoi ng mt ngy 8 hay 10 hay 12 ting ca bn s chng thc hin c. Trong vng mt nm, khi nghe bn s phn bit c tng t mt mt cch hon ho. Nu bn khng c iu kin xut ngoi, bn cn phi c nhng th thay th ngi bn x. Vi khi lng 500 n 1500 t mi phi hc, bn s thy kh khn khi phi b ra 1500 gi luyn nghe.

May mn cho bn l luyn nghe c th d dng lm c cng lc vi nhng hot ng khc i xe, chi th thao, nu n..vv, bn s c th gii quyt c khi lng chng trnh luyn nghe nhn bit tng t mt trong lc sinh hot bnh thng mi ngy. Sau , bn ch cn thay i thi quen xem tivi (di y s cp nhiu hn v vn ny) l thi gian hc thm tht s ch cn 100 gi. Bn hy nh hai li khuyn quan trng sau: 1) Trong nm u hc ngoi ng, ng bao gi c mt on vn m khng c m thanh i km. 2) Ch nghe nhng bi thoi khi bn c trn tay li thoi. C th suy ra rng nht thit gio trnh hc u tin ca bn phi c i km vi mt CD. Trong 100 gi t hc thm, bn hy nghe CD. V mi hc nn d c cm trn tay li thoi khi nghe, nht thi c th bn cng s khng hiu c ni dung nghe. Nhng lc nh vy, hy pht li tng cu thm ch tng t v nghe li 5, 10 hay 15 ln. C nhng my ht c nt chn im bt u v im kt thc ca mt on cn pht i pht li. Vi phng php ny, ch trong vi pht l bn c th nghe ra bt k cu kh no. Quan trng hn na l bn ng cm thy lo lng khi phi nghe i nghe li mt CD hng chc ln. Khng c g ng xu h y c. Xt cho cng, khi bn cn tr, bn cng nghe i nghe li bi ht yu thch ca mnh c my chc ln. Nu kh ng th l c hi tt mang tai nghe vo nghe ngoi ng. Nhiu ngi pht hin ra rng nhng ting ni h khng hiu c d dng ru ng h. Cui cng, ng s lm nhng g khc ngi. Nu bn c thi quen ng tra, hy eo tai nghe v nghe i nghe li mt on hi thoi. Chc chn l bn khng bao gi hc c t mi khi ng nhng m iu ca th ting bn mn hc chc chn s thm vo no bn. Mt khi bn hc xong gio trnh u tin hoc gio trnh th hai, bn s pht hin ra rng trn Internet c nhiu cng c hc ngoi ng tuyt vi. C th k ra vi th d nh sau: Cc website dy ngoi ng: rt nhiu website nh Cc Podcasts (cc bi thu m ngn) Sch ni (Audio books) Bn c th va xem sch in t va nghe ngi bn x c sch. Cui cng, mt hnh thc thay th ngi bn x na l tivi. Ngoi nhng phim ti liu cht lng cao him hoi, tivi khng chiu nhng ni dung c ch. Bn s hc c nhiu kin thc hn qua sch v, tp ch chuyn ngnh. Tin tc trn tivi cng khng lin quan n i sng ca bn nhiu v thng lp i lp li nhng chuyn c rch. Xem tivi nhn chung l hoang ph thi gi qu bu ca bn. l nu bn xem tivi bng ting m . Khi hc ngoi ng, tivi c nhiu chng trnh nh thi s, phim ti liu, chng hn, gip bn luyn nghe l tng. Li khuyn ca ti l: hy ngng ngay vic xem tivi bng ting m , bt u xem tivi bng ting bn ang hc. Nhng chng trnh tivi hu ch nht cho bn l thi s v phim ti liu lm quen vi ngn ng truyn thng v ngn ng khoa hc. hc ngn ng i thng, bn cn xem phim truyn hnh nhiu tp. Xem tivi t 15 n 60 pht mi ngy, bt u ngay t ngy u tin bn hc ngoi ng. Hy kin tr d bn khng hiu mt t no c. 10

Hy nh l mc tiu l phi nghe cho c mt t bt u u, kt thc u. Bn s thy, bn khng nht thit phi bit ngha ca t mi lm c iu ny. Tm li: Ting ni con ngi l mt chui m thanh lin tc. hiu c, h thng nhn dng ting ni bm sinh ca bn tch ting ni ra thnh tng t mt, i chiu n vi kho t vng khng l trong no bn v tt c qu trnh ny din ra vi tc khong 3, 4 t trong mt giy. bo m bn c tip xc y vi ting ni bn x, hy i nc ngoi hoc tm kim nhng hnh thc thay th khc trong cuc sng nh: 1) Gio trnh km CD 2) Ngun ti liu m thanh trn Internet c km li thoi; 3) Tivi. Nu khng c iu kin i nc ngoi, hy luyn nghe trong sinh hat hng ngy bng cch nghe khi ang nu n, i xe, chi th thao..vv. Hy thay i thi quen xem tivi v ch xem tivi hon ton bng ngoi ng. S dng tai nghe s gip bn nghe c tp trung hn. Tr khi bn ra nc ngoi, luyn nghe l mt cng vic n c cng nh hc t vng. Khng ai c th lm thay bn. y, gio vin hu nh khng gip c g nhiu cho bn. (xem chng Gio vin bn di). Trong nm u tin hc ngoi ng, ng bao gi c mt on vn m khng c m thanh i km. Ch nghe nhng bi thoi khi bn c trn tay li thoi. Nu bn b kh ng, hy eo tai nghe vo v nghe ti liu hc ca bn. B ra 15 n 60 pht mi ngy nghe v nhn din t.

Ht tun ny sang tun khc, h thng ng m mi s n su vo no ca bn. Theo thi gian, bn s dn d nghe hiu c ngy cng nhiu. C l bn ang ngh, nhng li khuyn ny gi rt ch l y, nhng cn mt iu rt kh hiu. Bn c khuyn l phi hc 5000 n 15000 t v tri qua qu trnh luyn nghe 1500 gi nhng cha ai bo bn pht m ra mt t no c. Theo l thng, chc bn ang ngh khng bit khi no mnh mi c m ming ni v din t t tng ca mnh vi ngi khc. C nhiu l do chnh ng tm thi nhn ni. Nu bn bit kin nhn, ti ngh bn tri qua 3 thng tnh khu. Hy nh l bn khng phi ang i hc ph thng, khng c k thi ni no ang ch bn c. Do , bn c quyn chn phng php thun tin cho bn khi bt u hc mt ngoi ng mi. Hy tp trung hc t vng, thc hnh nghe cho n khi ngn ng mi dn d thm su vo no bn. Tt nhin, bn qua ci tui hc theo kiu tr s sinh nhng tm thi c tp trung nghe thi nh tr nh. Pht m chun l kt qu caqu trnh nghe lu di v kin nhn. Vy th trc khi bn bt u ni, hy c chng sau xem mt bn c th lm c g. Khi lng cng vic phi lm sau chng 1-2 11

Luyn nghe bit phn bit t, thng mt khong 1500 gi hay hn, nhng phn ln c th lm an xen vi nhng hat ng khc. Ch khong 100 gi hc thm l bn hc ht mt hoc hai gio trnh. Cng vi khi lng cng vic ghi trong chng trc, khi lng cng vic ca bn lc ny l: 600 n 1600 gi

Chng 3 K nng c
Ocne uopn a tmie trhee lived in a cietarn vlagile a lttile cnortuy gril, the prettseit crteuare who was eevr seen. Her mhteor was ecsisxevely fnod of her; and her ghrodmentar doted on her slitl mroe. Tihs good waomn had a ltilte red riidng hood. Nu bn l ngi ni ting Anh bn x, bn s nhn ra on vn trn l nhng cu u tin ca truyn C B Qung Khn . Nu khng, bn s thy rt kh hiu an vn trn bi v k nng gii m ca bn ph thuc vo s nm m bn c ting Anh. on vn trn vit ng l: Once upon a time there lived in a certain village a little country girl, the prettiest creature who was ever seen. Her mother was excessively fond of her; and her grandmother doted on her still more. This good woman had a little red riding hood. Cc t trn b bin i cht t, vi ch ci u v cui gi li, cc ch ci gia b xo trn ngu nhin. Th lm sao ngi bn x c th c ra c vn bn b mo m nh vy? Cu tr li l phng php khp hnh. Qua nhiu nm rn luyn mn c, no ngn ng ca bn tch ly nhng hnh nh trong u ca hng nghn t. Khi bn c mt bi c, bn khng nh vn tng t m bn nhn thy c hnh nh ca c t . Mi t cng ging nh mt biu tng, ging nh biu tng nh v sinh trong cc sn bay, mc d c nhng kiu v khc nhau cht t nhng no ngi c th nhn ra c d dng. c sch cng ging nh xem phim. Hnh nh ca t chy trn mn nh trong no ta vi tc 5 t mt giy hoc hn xy dng thnh nhng vt th hay s kin. Khi hc ting m lc 4 n 8 tui, ta t c k nng ny v khi ln ln ta khng cn nh ta hc c kh khn nh th no. Hy ngi xung th lng vi giy, nhm mt li v nhn ra k nng c tht s phi thng n dng no: nhn ra v hiu ngha mt t mt cch d dng trong vng cha n mt giy, trong s hn 50000 t hin din trong no bn. y khng phi l iu n gin. Bn c c kh nng ny l v bn s hu mt cu trc phc tp nht trong v tr c kt tinh t hng trm triu nm tin ha: chnh l b no ngi. Ch n thun tha hng c sn phm xa x nht ca v tr khng thi cha . Kh nng c nhanh, c th lt mt qua c hng ch mt giy khng th c c sau vi thng. Phi tri qua my chc nm luyn cho no bn c c nhanh nh vy. Ch cn mi ngy c 1 gi cho php no bn tip xc vi khong 20000 t, tc khong 7 triu t mt nm. nhng ngi hc cao, k nng c l k nng h c rn luyn nhiu nht d h lm ngh g.

12

Nh vy, nhng iu trn c th p dng nh th no trong vic hc ngoi ng? Nu c cng ging nh xem phim th bn phi hp thu mt lng hnh nh t ng khng l v cng nh k nng nghe, bn cng cn phi bit phn tch cu ra tng mng d hiu. Nh vy c phi iu ny c ngha l phi mt thm 1500 gi luyn c> Bn hy yn tm, bn khng phi tri qua thm mt ca i gian kh nh vy. K nng c khc k nng nghe bi v khi hc 5000 n 15000 t, bn c i c li chng v s ln, no hnh thnh nhng hnh nh t ng cn thit c tht nhanh. Chng ta hy bn v ti liu hc. Ti ngh bn bt tay vo hc nhng gio trnh truyn thng. Trong s hng chc gio trnh, ch c vi gio trnh l tht s xut sc. Hy hi kin ca gio vin bn. c bit, hy bo m rng gio trnh bn chn c CD i km v c danh sch t vng cui. Bn thn ti thch nhng gio trnh khng c hnh bi v bn ch cn nhn ch. Cng ging nh phn nghe, hy sn sng n i n li. Hy c cc bi hc trong gio trnh 5 hay 10 hay 15 ln, n khi no bn thy hiu ht tng cu tng ch. Bn s nhanh chng pht hin c d hn nghe, bi v khng cn phi x l nhanh nhiu t trong mt giy. Ngc li, khi gii m mt on vn, bn c th suy ngh bao lu ty n khi no bn hiu ht tt c, c lc bn dng li nghin ngm cc t mi, c i c li mt cu vn, lt qua tng on vn. Hy nh rng, i vi ngi c tt, hu ht cc ch i vo no thng qua mt, khng phi thng qua ming. Sau gio trnh u tin, bn c th ngh n hc sang gio trnh th hai nhng lc ny bn c th thay i chin lc. Mt chin lc thch hp cho ngi ln l c nhng g h thng c bng ting m . Nu bn l trit gia, hy c sch trit, nu l nh khoa hc, hy c sch khoa hc. Hy c nhng g bn quan tm nht. V sau, bn s thy rng t ng c th c phn thnh 3 nhm chnh: 1) Ngn ng khoa hc, ti liu, truyn thng; 2) Ngn ng vn chng; 3) Ngn ng i thng. Nhng nhm ny c i khi trng lp vi nhau nhng khng nhiu lm. Do vy, thm ch nu bn hiu 99% nhng t trong bo ch, con s ny s gim ng k khi bn chuyn sang c tiu thuyt hoc nhng bi vit cha ng ngn ng i thng. V vy, hy a dng ha nhng bi c ca mnh.

Hnh 3.1: Chun b t in ca bn tra t nhanh hn D bn bt u c vn g, tiu thuyt hay khoa hc hay truyn tranh, th bn cng cn mt quyn t in tt tra t mi. T in tt l mt quyn sch nng khong 1kg hay c 13

khong 1000 trang. Sau nhiu nm, bn s thy n l quyn sch quan trng nht trong ton b qu trnh hc ngoi ng ca bn. Hy mua sm v nh du cc trang theo ch ci nh hnh 3.1. Cch lm n gin ny s gip bn tit kim thi gian qu bu, sau nhiu ngy rn luyn, bn s c th tra ng t mnh cn trong vng khng n 10 giy. Hy ly mt bi c bn t chn, gch di nhng t mi, tra t in v vit ra cc t cng vi ngha thnh mt danh sch r rng nu vit tay hoc bn c th nh my v in ra hc. ng qun nh du cc t tra nh hnh 3.2). D bn khng c nh hc thuc c t in nhng mt ngy no bn c th quyt nh n li nhng t tra bng cch xem t in.

Hnh 3.2: S dng t in: t sng nhng t tra Lc ny bn hy c, c v c nhng cng ng b b nhim v luyn nghe m ti ngh trong chng trc y. Nu khng sau nhiu nm hc, bn s mc phi mt hi chng thng thy nhng hc gi. H c thng vit tho trong cc lnh vc khoa hc nh y khoa, trit hc, m nhc, vn hcnhng khi mt ngi ni v chnh nhng ti , s dng chnh nhng t th h chng hiu g c. Mt h lm vic c nhng tai h th khng. Vn y l g? l s mt cn i trong rn luyn tai v mt. l do thiu rn luyn khu v no chi phi thnh gic (xem chng K nng nghe). C ngi c th c cc gii nhng ng thi li nghe rt t. Ngc li cng c, tc nhng ngi nghe ni rt tt nhng khng bit c: nhng ngi m ch. i vi nhng nh khoa hc thn kinh, iu ny khng c g l ngc nhin c. Tai v mt l nhng ca ng tip nhn thng tin khc nhau v nhng thng tin ny c lu tr nhng khu vc khc nhau trong no b. Rn luyn khu vc no chi phi th gic pha sau u khng nh hng g n khu vc v no chi phi thnh gic. iu ngc nhin y l ci tng chng nh l mt cng vic duy nht, l hc ngoi ng, ha ra li l mt k hach bao gm nhiu cng vic khc nhau cho no b. Trong chng K nng ni di y, bn li thy mt khu vc na cn phi rn luyn.

14

Hnh 3.3: Khu vc v no chi phi th gic hot ng mnh khi ang c ch. Tm li: Sau my chc nm rn luyn, bn pht trin c k nng c tuyt vi. tc cao nht, khi c, trong mt giy, no b i chiu 5 t hoc hn vi th vin hnh nh t khng l trong no. Sau khi hc xong gio trnh u tin, bn hy bt u c bo hoc sch m bn thng c bng ting m . Sau nhiu nm, t in s l quyn sch hc ngoi ng quan trng nht ca bn. Nn pht trin u c k nng c v nghe. Ba chng u, T Vng, K Nng Nghe, K Nng c, c th m ch rng bn c th hc ngoi ng m khng cn gio vin. ng l i vi nhng cng vic i hi nhiu thi gian nh hc t vng, luyn nghe..th gio vin khng gip bn c nhiu. Tuy nhin, ch t vng khng thi khng lm nn ting ni con ngi. Bn cn quy tc sp xp t thnh cu v khi , c t s phi b bin i. Ng php chnh l tp hp nhng quy tc ny. May mn thay, s lng quy tc ng php l c hn v nu bn c kinh nghim hc ng php th bn cng c th quyt nh t hc. Nu cha c kinh nghim hc ngoi ng, bn cn tm gio vin gii. Tm c gio vin gii cng l c mt vn nan gii.

Khi lng cng vic sau chng 1-3 Do tip xc nhiu vi t khi hc t vng, bn khng cn b ra thm thi gian pht trin k nng c nhanh. Trong chng ny, ch cn bn b ra 100 gi hc nhng bi vn trong mt hay hai gio trnh ca bn. Tng thi lng hc ca bn l 700 n 1,700 gi

15

Chng 4 Gio Vin

Ai cng phi cng nhn rng c bc s gii v bc s d. Phn bit c ai gii ai d c th rt quan trng v sc khe hoc c khi tnh mng ca bn ang nm trong tay h. Vi ngoi ng, hu qu t nghim trng hn nhng cng rt ng k. Hc ngoi ng rt tn thi gian v tt nhin, chng ta khng mun ph thi gian qu bu cng nh s nhit tnh ca chng ta nu gp phi gio vin d. Mc ch ca quyn sch hng dn ny khng phi bn v tnh trng nhiu gio vin ngoi ng thiu nng lc nh hin nay. Tuy nhin, ti cng mun bn cn thn trnh xa hai loi gio vin sau y. Loi th nht l nhng gio vin bn x khng rnh chuyn mn. Dy ngoi ng l mt trong nhng ngh him hoi m cho php ngi ta dy ngi khc lm mt iu m bn thn h cha lm qua bao gi (a s gio vin ting Anh bn x cha h hc qua ngoi ng no thnh cng). Khi mt bc s ngoi khoa dy cho ng nghip cch phu thut thng tim, anh ta thc hin loi phu thut ny hng trm ln. L d nhin, ta phi t ra nhng cu hi nh: nhng gio vin ny c hiu c ci kh ca vic hc nm lng 5000 n 15000 t l th no khng? H c th tng tng c cm gic mi ngy phi hc thuc 20 n 50 t mi ra sao khng? H c hiu c phi chinh phc bc tng ngn ng ni tc cao dy c kh n mc no khng? H c cm nhn c ci hn hoan sung sng khi khm ph mt ngn ng mi hay khng? Tm li, h c hiu ng s phc tp cng nh nim vui sng ca vic hc ngoi ng hay khng? Cu tr li chc l khng. V vy, hy bo m rng gio vin ca bn bit ni nhiu hn mt th ting. Bn u th hc cch qun l gia nh t nhng thy tu hay ni c. Loi gio vin th hai m bn phi trnh l nhng ngi i dy v h khng tm c cng vic m h tht s mun lm. C l la chn u tin ca h l lm nhc cng, trit gia hay nh vn. Nhng cuc i khng ai on trc c v c m khng phi lc no cng thnh hin thc v kim sng nhiu ngi chp nhn vai tr dy ngoi ng. Sau mt khong thi gian cng thng, nhng gio vin bt c d ny s quen vic v lm tt cng vic ca mnh. Tuy nhin, mt s khc th khng v h thiu nhng k nng quan trng dy ngoi ng: nng lng v s nhit tnh. C nhng ngh nh c t, th mc hoc gi nh xc th s nhit tnh khng quan trng nhng i vi ngh dy ngoi ng th khc. ng bao gi tm chp nhn hi lng vi nhng gio vin thiu nhit tnh v am m. Bn quyt nh hc cho lu lot mt ngoi ng, bn sn sng u t thi gian nhiu nm v kht khao ca bn l t thnh tch nh cao. Nhng gio vin cng thng l nhng ngi mang bnh truyn nhim c th git cht mt trong nhng th qu bu nht ca bn: l ng lc ca bn. Hy bo v n. hiu r hn v ngh dy ngoi ng t trnh nhng gio vin dy chn v chnh h cng chn dy, chng ta hy im s qua danh sch nhng dch v m mt gio vin phi cung cp. Theo truyn thng, gio vin ngoi ng dy v kim tra 6 nng lc chnh: t vng, nghe hiu, ni, c, vit v vn phm. Nh ta c trong chng T Vng, hc t t thn n l mt cng vic n c, v khng ai ngoi bn c th em hng ngn t vng a vo u bn. cng an quan trng nht ca vic hc ngoi ng, gio vin khng th lm g cho bn.

16

Cng on quan trng th hai l nghe hiu. Cho n gn y khi c my mc, cng ngh th trc ch nh c gio vin bn mi nghe c ting ni bng ngoi ng. iu ny thay i hon ton. thi hin i ngy nay, ting ni ca ngi, d l ting nc no cng d dng nghe c. CD, sch ni, tin thi s trn Internet, tivi..vv thay th gio vin trong vai tr ngi ch yu to ra ting ni bng ngoi ng. Vai tr ca gio vin trong cng vic th 3, th 4 v th nm (nghe, c, vit) cng kh hn ch. Vit tt l thnh qu ca vic c tt, c tt l thnh qu ca vic hc t vng v nh bn s bit khi c chng K Nng Ni, pht m ng l thnh qu ca hng trm gi luyn nghe. Do , vn phm mi chnh l lnh vc duy nht m gio vin cn tip tc ng vai tr quan trng trong tng lai. Vn phm nh im ca nhng bi hc bun ng n kh s v l mt cc hnh i vi hc sinh? Nu bn l ngi ln, hy xem vn phm nh mt qu trnh ci to bn thn. Vn phm bao gm mt s t nhng quy tc quy nh cch bin i t v cch sp xp chng thnh cu ng v hay. Quan trng hn, phn ln kin thc vn phm c th xp thnh nhng bi tp tr nh phi thuc lng, t gip lm gim thm s bi hc vn phm phi hc, th d nh nhng ng t bt quy tc, nhng ng t theo sau n l TO INFINITIVE hay GERUND. Do ng t cc k quan trng trong nhiu ngn ng, chng ta hy dnh ra vi trang bn v chng. ng t thng thng ch hnh ng (hc, nghe, c), chuyn xy ra (qun, phn hy..) hay mt tnh trng, trng thi (yu, tn ti..). i vi ngi ni ting Anh bn x, ng t khng c g l c bit n tng bi v ngoi tr mt s nh nhng ng t bt quy tc nh |GO WENT GONE, WRITE WROTE WRITTEN, vv th h thng ng t ting Anh n gin v cng. Th d: ng t TO WANT c thy ch c 2 bin th WANTS v WANTED. Ch cn hc thm vi tr ng t na l bn c th to ra tt c cc th v cc cu trc cn thit. Gi y khi bn chuyn cng vic hc cc dng ng t thnh cng vic hc thuc lng, nhng bi hc vn phm thun ty gim xung ch cn khong 30 vn cn gii quyt. Nu bn lm theo ngh ca ti t nhng chng trc: 1) Hc 20 t mi mt ngy hoc nhiu hn; 2) Nghe ngoi ng t nht 1 gi 1 ngy, tt c nhng g ti ngh bn lm lc ny l nhanh chng thu thp kin thc cn thit nhn ra nhng cu trc vn phm thng gp nht. Nhn ra c vn phm th d hn dng vn phm n 10 ln. Thm ch tnh lun c mt s quy tc lt lo, bn s bt ng khi nhn ra rng nhng k nng th ng ny c th c c ch trong vng vi tun v rng vn phm l iu m ai cng c th hc c. Bn s vui mng khi hc c: Cch dng danh t (boy, girl), tnh t (tall, small, pretty), cc th (I go, I went, I have gone, I shall go, etc.), v mt s rt t i t (I, you, he, she, me, him, her, my, your, his; vv); Trt t t khi t cu; Cch m v t cu hi; Cch ch nh vt v s vt theo khng gian v thi gian

17

Li khuyn quan trng: Hy bo m l bn c hc vn phm bng ting m . Hy b ngoi tai nhng li n i rng phi hc tt c bng ngoi ng 100% v rng hc ting Anh th phi hc vn phm ging bng ting Anh. ng lm phc tp thm cuc sng ca bn. Ting m ca bn l cng c tt nht tip thu v nm vng c nhng khi nim mi. Tm c gio vin gii c th kh hn tm bc s gii, bi v uy tn ca gio vin kh kim nh hn: bc s ch mt vi gi phu thut mt ca tc nghn mch mu, hoc vi tun tr dt bnh giang mai. Thnh cng v tht bi ca bc s c th nhn thy c rt mau, nhng gio vin th khc. Nhng c bc s v gio vin u c im chung, l cho toa qu nhiu. Nhiu bc s cho thuc chng cao huyt p, chng cholesterol hoc khng sinh c trong khi bnh nhn thc s ch cn gim cn, thay i ch n ung hoc ngh ngi l c. a s bc s xem nh vn phng bnh. Thay v cng quyt yu cu bnh nhn b thuc l, nc ngt hoc n mn, h li cho thuc ung. L do cng n gin: lm bc s, ngi ta kim c nhiu tin bng cch ra toa thuc hn l khuyn bnh nhn sng lnh mnh. Xt theo t l khi lng cng vic/thu nhp, bnh nhn ngon n nht l nhng bnh nhn khng b nhng triu chng bn ngoi no v nhng bnh nhn tng i khe mnh nhng b mt bnh mn tnh no (tiu ng, cholesterol cao, huyt p cao) v do cn khm bc s u n mi thng cho n sut i. Bn c thy im chung ny i vi gio vin dy ngoi ng? Trong bt k trng hp no, hy ni khng vi tnh trng dy qu nhiu (thay v ch cch cho hc vin t hc tt) Tm li: 1. 2. 3. Trnh gio vin dy chn v chn dy. Ngay t u hy yu cu c dy s lc tng quan v ng php. Ng php khng phi l l en ca v tr. Nhng vn ng php bn cn bit l mt con s gii hn. Hy bo m rng gio vin gii thch ng php bng ting m ca bn.

Sau khi bn xong vn chn gio vin, bn s thn trng bc sang giai on tip theo: to ra nhng m thanh ngi khc hiu c bng ngoi ng mi ca bn. Hc, nghe, c hng trm gi hng nghn t. Nu bn lm theo li khuyn ca ti v m thm hc, khong thi gian s chng qua. Ri cng s n lc bn mun din t t tng ca mnh bng li ni. Ni l hat ng c bn ca loi ngi. Bn hy mnh dn ni. Khi lng cng vic sau chng 14 Hc cc dng chia ng t v nhng bi hc ng php c bn s khng chim qu 100 gi. Tng khi lng cng vic ca bn by gi l: 800 n 1.800 gi

Chng 5
18

K nng ni
Ngy bn pht ra nhng t u tin bng ngoi ng mi khng phi lc no cng l mt ngy hnh phc. Hu ht cc ngn ng u c nhng m thanh xa l v bt chc ng nhng m ny cn phi mt nhiu thi gian, c khi l nhiu nm. Nu mt t c nhiu m l vi bn, kh nng c ng t ca bn gn nh bng khng. Chng ta mt ln na hy quay v thi k th u. Lc lm cch no ta vt qua c nhng chng ngi ni lu lot nhng khi ln ln chnh nhng chng ngi ny lm ta kh khn khi ni ngoi ng? Nh ta thy chng K Nng Nghe, mt gii php tm thi lc l tm hon ni m ch nghe cc m thanh ca th gii bn ngoi. Phi mt 5 n 7 thng ta mi bp b c nhng m thanh khng c ngha g c nh ba-ba-ba-ba-ba, um a; v mi n lc ta c 12 thng ta mi sn sng th nghim vi nhng cu tht s nhng ch c 1 hoc 2 t phn ln ch din t mong mun nh: ung nc, n bnh. Ta rt t tn trong qu trnh din t nhng ngha b bng ca ta bng ting ni. Gii phu hc v sinh l hc con ngi lin quan mt thit n kh nng ni. Gii phu ngi cho php m thanh vo no v t no sn xut ra m thanh. nghe ting ni ngi, ch cn c mng nh, 3 xng b xu trong tai gia v c tai. Nhng cu trc ny khuch i m thanh v chuyn i m thanh thnh sng in t ngay sau b phn phn tch ting ni ca no b c th din dch ngha. y l mt qu trnh rt quy c v ngoi tai v no b ra, khng cn g khc. Nhng pht ra ting ni, cn phi c mt h thng c hc tinh vi. pht ra nhng t tng xut pht t no b, bn phi phi hp hng chc c trong thanh qun, hng, c, m, ming v li. t c nhng b phn ny vo ng v tr trong khong thi gian ti thiu ng l mt k tch v thm ch tr em cng cn phi luyn tp nhiu nm. Tht vy, ch n lc khong mi tui tr mi ni chuyn chun nh ngi ln. (Hnh 5.1).

Hnh 5.1: Khu tin trung tm v no chi phi c ng ang hot ng cao khi ni Ngay t u, kh nng nghe hiu xut hin trc kh nng ni: khi tr bp b ni nhng t bi b u i th tr nghe hiu c hng trm t. Mt khong cch gia kh nng nghe hiu tt v kh nng ti to ngn ng tt thng tip tc tn ti sut i ngi. Nhiu ngi c th mt ngy no c hiu c Thomas Mann, Hemingway, hay Voltaire, nhng ch mt s rt t mi pht trin c k nng vit. 19

K nng ni cn c mt c im ng ght, l: n d b mai mt rt nhanh. Nu bn ngng ni ngoi ng mi nm hoc hn, t dng nhng t n gin nh Good bye cng s tr nn kh ni. Cng chng thi gian, k nng nghe v c ca bn hu nh khng suy suyn. Dng nh mt khi bn t c kh nng hiu trnh bn ng th kh nng s theo bn sut i, ging nh k nng i xe p. Kh nng ni th ngc li, cn phi lin tc s dng th mi duy tr c. C hai l do gii thch hin tng ny. Th nht l s lng. Ngoi tr nhng ngi b bnh ni huyn thuyn, hot ng nghe l hot ng ch o ca no b ngn ng. Nu bn trong mt nhm t nht 3 ngi, kh nng ln l bn nghe nhiu ni t. Nhm cng ln th bn tham gia ni cng t. mt s trng hp nh ti trng hc, hi hp cng ty, bn c th nghe hng gi m khng ai yu cu bn ni qu mt hai t. Sau nhiu nm nghe, phn no b chu trch nhim x l m thanh c ti luyn nhiu hn phn no b chu trch nhim ni. L do th hai l s a dng. T ng bn no tip nhn vo phong ph hn t ng no cho xut ra. bn ch c mt cuc i ca bn ni ra, trong khi ng loi ca bn ni cho bn nghe v hng trm cuc i trong cc hon cnh khc nhau nhng ni khc nhau. Bn nghe c nhng li pht ra bi nhng k pht xt, nhng k bo th v nhng k m dn m bn khng bao gi mun t mnh tht ra. Bn bit hng trm hoc hng nghn t nh nghe cc thy tu, cha x hay ha thng nhng bn cng s khng mun dng chng v bn l nh khoa hc chng hn, bn ngh rng Thng v cc thn linh tn ti ch l do ng cha ta c tr tng tng ngh ra m thi. Danh sch ny c th ko di l th, nu tnh c nhng ngi thuc nhng ngnh ngh khc nhau, v tr a l khc nhau, nhm tui khc nhau..vv Bi v c s a dng to ln v tiu s ca mi con ngi, c tiu s xu xa, nhng thng th l nhng tiu s y sng to, khi gi, em li ng lc, sc mnh cho ta, nh nhng con ngi khc nhau nh vy, ta bit c hng nghn t m ta s khng bao gi dng n. Nhng g bn bit v th gii lun nhiu hn nhng g m bn c th ni v th gii.

Trong chng K nng nghe, ti khuyn bn nn khoan ni trong vi thng u hc ngoi ng. Ti c th ha vi bn lm nh vy phn no gip bn trnh c tnh trng ni lp hoc ni khng chun. Gi y n lc bt u ni. Nu bn nc ngoi, mi ngy bn u c c hng trm c hi ni chuyn vi bn b v ngi l. Bng khng, nu nh, bn hy nghe nhng CD bn yu thch v lp li nhng cu v t m bn thy quen thuc. Hy bt chc cch pht m, c bit l di ca nguyn m v ng iu ca cu. Sau , hy lp li cc cu ni theo tc t nhin, ngng ch mt giy mi cu. Bn s ngc nhin thch th khi thy mnh c th nhanh chng ni c nh th no. Lp i lp li cc bi hc trong gio trnh ca bn s mt vi tun. Mt ln na ti khuyn bn ng thy kh chu khi phi hc i hc li mt a CD nhiu ln. Sau , lp li phng php nghe v lp li, ngng ch mt giy cho mi cu i vi nhng ngun m thanh khc nh podcast, sch ni hay tivi. Ban u, tc ni t nhin s qu nhanh n mc bn ch c th lp li mt phn ca cu. Hy kin tr. Theo thi gian bn s lp li c nhiu hn. Bn c l mt ln na ti hn ch bn ni t do? Ti ch ngh bn lp li cc cu trong gio trnh, trong tivi hay trong sch ni. Ni cch khc, ti ngh bn khng dch t 20

ting m ca bn sang ngoi ng. Ti sao ? Dch t ting m sang ngoi ng ri ro cao i vi ngi mi hc bi v d dch sai rt nhiu, dn n kh nng sai lu ngy kh sa v cui cng khng phn bit c u l ng u l sai. Bt c khi no c th, nn dng nhng cu, t m bn nghe ngi khc dng qua. giai on u ny, ng ngi lm mt con vt. Bin mnh thnh mt con vt cng cn d, nhng chp nhn c mt s bin i c bn khc c th vt qu kh nng ca nhiu ngi. l bin mnh thnh mt ngi nc ngoi vng v, b nh, lng ngng, ng ngh khi mi hc ni ngoi ng. Mt s ngi xem y l ci gi qu t phi tr cho vic tp lm quen vi ngoi ng ri quyt nh b cuc. Nh vy tt nhin h cng ng thi t b lun c m ni tho ngoi ng. Nu khng qua c giai on tr th-ngi nc ngoi-ngi ni nng ng ngh vng v th khng ai c th hc ni tho ngoi ng. Nh vy, ta phi nhn ra rng k lut, quyt tm v kin tr khng thi cha . vt qua c nhng bc tng thnh ngoi ng, bn cn thm nhng t cht khc. Ty vo tng c nhn, c th l mt t c khi hi, kh nng t em mnh ra lm tr ci hoc s quyt tm t b ngn ng chung trong gia nh s dng ngoi ng hoc n gin l kh nng khng s b ci l in khng khi t ni ngoi ng mt mnh v tng tng ra mnh ang ng nhiu vai khc nhau. Chng ta c th bt u hiu ra rng l do tht s ng sau nhng trng hp b cuc khng hc na khng phi l v h khng c nng khiu, cng khng lin quan n tr nh hay ng php hay s li bing m phi chng l l do thuc v tm l? Ti cho l bn chp nhn tr gi k nng ni ca bn s ci thin v tin b nhanh. Hy ni chm v r rng. Bn s nhn thy l sau nhiu nm (vng, chng ta phi tnh bng nm, ch khng phi bng tun hay thng), kh nng ni cng lc cng tr nn t nhin nh ting m . Thm ch ging ngi nc ngoi ca bn cng ngy cng gim i d rng c th s khng bao gi mt i hon ton. ng xem y l mt vn . Nu bn chn ng t ng v t cu ng ng php, khng ai dm ch bn u. Cng ging nh nhng lnh vc khc, tt g hn tt nc sn. Min l bn ni lu lot, mt cht cht ging nc ngoi khng gy tr ngi g c. Trong th gii ngy nay, nht l trong thi bnh, mt s ging nc ngoi c xem l tht s th v i vi ngi bn x. Chng ta gn nh ang n on kt ca quyn kim ch nam ny. hon tt qu trnh tinh thng mt ngoi ng, bn s: 1. 2. 3. 4. Hc 5000 n 15000 t trong khong 500 n 1500 gi hc; Luyn tai v khu vc no lin quan thc hin vic x l phn tch ting ni ngoi ng trong thc t. Luyn mt v khu vc no lin quan thc hin vic c nhanh; Luyn thanh qun v khu vc no lin quan thc hin vic ni chun;

5. Luyn kh nng hiu ng php thng qua nhng bi hc ng php tun t t d n kh. Vi qu nhiu thng tin nhi nht vo u nh vy, c th bn ang t hi khng bit tr nh lm vic nh th no. Bit c cch vn hnh ca mt c my c th rt c ch trc 21

khi ta cho n hat ng. v chc chn cn mt cu hi na ny ra trong u bn: C hay khng mt loi nng khiu no lin quan n vic hc ngoi ng? C phi mt s ngi hc ngoi ng gii hn ngi khc? Trc khi n li chin lc cho vic hc thuc hng nghn t, chng ta hy nghin cu k vn tr nh. Khi lng cng vic sau chng 15 Do bn nghe rt nhiu trong giai on luyn nghe CD v Tivi (xem chng 2), mt khi bn bt u ni, bn s tin b nhanh. Cho nhng bui tp ni ban u, bn ch cn b ra thm 50 gi. Khi lng cng vic ca bn gi y l: 850 n 1850 gi

Chng 6 Tr nh
Trong ting m , no bn nhn ra v hiu c mt kt hp t bt k kiu no trong s hn 50.000 t trong vng cha ti mt giy. iu ny hon ton tng phn vi nhng th ting m bn phi hc v sau, v lc , trong vng vi giy th khng c chuyn g xy ra. Hy tng tng rng, trong mt chuyn du lch Paris, mt ngi bn x thn thin dn bn i do mt gi ng h t Notre Dame n vin bo tng Louvre, ri i v pha Bc n i Sacr-Cur, ri cui cng li i xung Pigalle. Nu vi thng sau, b bn mt mnh Notre Dame, c l bn s t nh c ng n Pigalle, nh nh v tr cc ni chn, ng x, ng t, ca hng v cc to nh. Tht kh c th tin c rng ton b khi lng thng tin ny tng ng vi vic hc 10 t mi. Ti sao ngi ln hc ngn ng mt nhiu thi gian nh vy trong khi tr em dng nh c th va hc va chi va vui a thch th? C phi tt c chng ta va ra i mang mt dng nh ca chng mt tr nh? Hay l no ngi ln gii nh ng x hn l nh t vng? Hy ly ra mt ci ly. Hy tng tng ti t mt ngn tay ln ly v hi bn n l g. Ngay lp tc, khng cht do d, bn s tr li n l mt ci ly. T ly c tht ra t ming bn nh nc tun chy t sui. L do l t ly gn cht trong no bn theo nhiu cch khc nhau: trong u bn hnh dung c hnh nh ci ly, bn c k c v cch pht m t ly, bn c k c v cch vit t ly v khi cn, bn c th nh li hng trm k nim lin quan n t ny, v d nh nng ly chc mng sinh nht, l ci, l k nim hay ai nm ly vo tng..vv. T ly c gn kt vo mt mng li dy t nhng s kin v s vt theo thi gian v khng gian. Hnh 6.1 m t mt mng li nh vy. Bt k t no trong s hn 50.000 t ting m ca bn c an xen vi nhau t nhiu im khc nhau trong no bn. Chng tri bng bnh trn mt bin ngha, d kin v cm xc. Ngay khi bn thc dy vo bui sng, tt c cc t trong no bn nm sn ch ch, sn sng nhy vo thc ca bn khi nhng t c tip nhn thng qua hnh thc nghe bng tai hoc thy bng mt.

22

Mng li cc mng t vng ny l ti sn qu gi nht trong i bn, n c pht trin qua nhiu nm.

Hnh 6.1. Mt phn nh b ca mt mng li t vng n l qun l cc mng li t vng v tt nhin c nhng cng vic khc, no ca bn nh n mt c my nh gn m phc tp. Trc ht, c my ny cha t 10100 (10 11) t nron, tc nhng t bo x l thng tin ch yu. Th hai, nhng nron ny lin kt vi cc nron gn chng hoc c nhng nron xa xi. thanh nin, cc b si nron xa c tng chiu di khong 176,000 km, khong na ng i t tri t n mt trng. Th ba, mi mt nron trong s 1010 n 1011 nron c lin kt vi cc nron khc bi ti 10.000 khp thn kinh. y l nhng giao din chuyn mn ha cao m thng tin c truyn t cc si trc thn kinh sang cc nhnh t bo thn kinh. Bc tranh ton cnh tht n tng: trong mt milimet khi m no, c mt t lin kt khp thn kinh, trong c no b, c n 1000 c (1015) lin kt ny, con s ny tng ng s cc v sao ca 10.000 dy Ngn H.

23

Hnh 6.2. Mt nron n l vi cc nhnh t bo thn kinh v nhiu khp thn kinh ca n (cc chm mu cam) Tuy nhin, chi tit ng ngc nhin nht khng ch vy: cc khp thn kinh khng phi l c nh. Chng sinh ra v mt i khi cc gai nhnh t bo thn kinh h tr chng hnh thnh v bin mt. Nhng gai ny l phn nh ra b nh trn mt nhnh t bo thn kinh. Nu ta dy cho mt ch chut dng hai chn trc vn ra ly ht th cc gai nhnh t bo thn kinh s hnh thnh trong vng mt gi ng h. a s cc gai mi ny s li mt i nhng mt s gai s c duy tr v c nh sau nhiu ln hun luyn na ri chng s li nhng du n cc nh v vnh vin ln cc lin kt v no. S thay i kt cu in t trong no c hnh thnh ny chc chn l cht nn nguyn t trong vic ghi nh lu di. Tnh d thay i ny ca no b thm ch cn c th c nhn thy bng mt thng . Th d nh, cc ti x taxi Lun n trc khi c cng ngh GPS. No b ca h c s n to ti khu vc chu trch nhim nh hng khng gian. Hoc cc ngh s v cm c no b n to phn no chu trch nhim vn ng cm gic bn no tri. Tc hao mn gai tht ng kinh ngc. Trong mt cuc nghin cu, 96-98 % cc gai mi hnh thnh mt i sau vi ngy v t hn 1% gai mi duy tr c nhiu thng. S dng 20% lng oxy bn ht vo, no bn lun trong tnh trng phn loi thng tin mi nhn c, cng c nhng thng tin quan trng v loi b nhng thng tin khng lin quan. Qu trnh ti cu trc din ra trong no b c minh ha kh th v qua nhng thc nghim th k 19 vi mc ch o lng thi gian hc v qun nhng chui 2300 t v ngha gm ph m+ nguyn m+ph m nh KOJ, BOK, v YAT. Kt qu thu c tht ng suy ngh. Sau 24 gi, ngi ta qun mt 70% (Hnh 6.3). May thay, bn s c hc nhng t c ngha v do chc s nh c nhiu hn sau 24 gi.. Tuy nhin sau 1 thng, chc bn cng s khng nh c nhiu hn l nhng nh tin phong v tr nh cch y

24

hn 100 nm. Sinh l no b con ngi khng to iu kin cho vic nh t ngay tc khc. Trong lnh vc hc t vng, tin b khng th nhanh c. trnh cho cc gai nhnh t bo thn kinh b mai mt, hy ln lch hc nhu bui. Bn s nhn ra rng, trc khi n su vo tr nh trn i, cc t mi tri qua nhiu mc nhn bit t vng lin tip nhau. giai on yu nht, bn thm ch khng nh gp qua mt t no , tuy nhin bn s nhn ra n nu thy n trong mt danh sch t bn hc qua. Giai on tip theo l bn c th ni bn hc qua t ny nhng khng th nh ngha. giai on k tip, bn cm gic c ngha ca mt t nh ang treo sn trn u li ca mnh nhng vn c khng chu bc ra. Cui cng l giai on bn nh ngay ngha ca mt t sau mt giy suy ngh k n na l nh ngay lp tc sau mt mili giy. tin vic hiu nhau, chng ta hy nh ngha vic bit mt t l kh nng nh c ngha n sau mt thng khng s dng n n. Ch lu lu mi c mt t ta nh c nh vy. Tuyt i a s t vng phi tri qua qu trnh lu di vi nhiu ln n i n li thng qua c, nghe hoc lp i lp li c thc. ng bao gi qun rng: cc du vt k c mi hnh thnh rt d mt i. Th tng tng no t vng ca bn ging nh mt lu i c bo v bi cc bc tng thnh cao v ng vua cai qun ra lnh nghim ngt cho lnh gc cng rng khng t mi no c vo no nu cha qua lp i lp li nhiu ln. Nhng tn lnh gc tr nh yu cu phi c bng chng cho thy mt t mi xng ng c a vo tr nh vnh vin. Hy chun b tinh thn hc i hc li mt t 5, 10 hoc thm ch 20 ln nh vnh vin mt t. Li ch ca vic hc li nhiu ln l mi ln hc c th ngn hn nhng em li kt qu cao hn. Nu bn hc mt t mi ln u tin vo ngy 0, hc li n vo ngy 1, 3, 6, 10, 17 v 31. Hnh 6.4 minh ha nhng ln n cch khong nhau v kt qu bn t c. Tng s thi gian n i n li mt t c th l 4 n 6 pht..

25

Hnh 6.4. ng cong qu trnh hc (), xy dng t ng cong qu trnh qun. Xanh m: S tht li ban u v kh nng nh Xanh nht: Nh c lu di m khng cn n tip. Xanh l cy: n li gip cho t l nh tng tr li 100%. Ta c th thy rng t hc khng h kh nng din t iu m ta sp phi lm. Th nht, vic hc c mt t khng phn nh c cc mc hiu bit t thp n cao v t . Th hai, vic hc c mt t bao hm kh nng qun t . Chng ta tng bit bao nhiu vic v ri sau li qun chng? Qun cng khng sao nu nh l mn vt l hc hay ton cao cp v a phn nhng th khng lin quan n cuc sng bnh thng nhng vi ngn ng th khng chp nhn c v ta cn tng t thng tin c c n sut i. Do , ti khng mun dng t hc t vng v tht ra ti mun ni l bn phi lu tr t vng trong no b ca bn theo mt cch c th. Bn phi khc ghi t mi vo no b v ng inh chng cht vo . Cch ni hay hn hc c t vng phi din t c rng t vng s duy tr c trong no bn my chc nm: n c th b n mn i v t t tr nn yu t hn nhng d sao n vn cn tn ti theo bn c i. Vy ta hy b i khi nim hc c v s dng khi nim hc chc t vng. nh ngha ca vic hc chc t vng phi bao gm ba bc: hc, n v iu khin. Lm th no hc chc t vng l vic ca tng c nhn. Nu cn phi hc gp, hy da vo hng chc ngn mng li t n su trong no ca bn (Hnh 6.1). Tt c nhng g

26

bn cn lm l thm hai thng tin vo mt mng li t sn c: trc tin, cch vit mt t v th hai l cch c ca n. Nhng th khc cn li (kin thc v ngha v k c lin quan n t ) c sn. Trong thc t, bn nn lm mt danh sch t mi, v ra hai ct, t ct ngoi ng v ct ting m cnh nhau. (v d Bng 6.1). Danh sch t vng cng c mt hn ch ca n v i khi mt t khng c t tng ng 100% trong ting m ca bn nhng vi 5000 n 15000 t phi hc, bn khng th mt qu nhiu thi gian cho nhng ci tiu tit. Nhng mng li t c sn l ci nn vng chc hc t mi. Hy s dng chng. Nu gio vin ca bn ni l bn c th hc t vng m khng cn hc danh sch t, ng hc vi gio vin na.

Bng 6.1 Mt danh sch t vng mu dnh cho nhng ngi c mun hc ting

ng cong qu trnh hc t Hnh 6.4 ch l minh ha tng i v kh nng nh ca tng ngi lun khc nhau. Mi no b ngi u c nht cng nh khun mt ngi vy. Cc cu trc no b khc nhau do gen di truyn, do cc iu kin khi cn trong bng m (nh tip xc vi thuc l, thuc men v cn) hoc do cc nh hng ca mi trng sau khi sinh c th nh hng n kh nng hc ca tng ngi. Ngi c trnh hc vn ngang nhau c th c kh nng nh t bng nhau n hn nhau gp i. Nu tr nh bn tt hn ti, cng mt lng t bn c th hc thuc trong 30 pht cn ti phi mt 1 gi. iu c ni ln rng bn c ti hn ti? C th l vy. Nhng s khc nhau ny c lm cn tr ti hc ngoi ng thnh cng khng? Chc chn l khng? Thay v so snh bn thn bn vi ngi khc, hy tp trung vo bn thn. Vi hng ngn t ang ch bn hc, chc hn bn ang thc mc khng bit c cch no ci thin tr nh hay khng. Ni mt cch thng thn th kh nng ci thin khng cao lm. Chc nng chnh ca gic ng l cng c k c mi thu nhn c lu tr lu di, vic ng ngon gic thng xuyn c th l phng cch ci thin tr nh tt. Nhng hot ng th cht nh chy b cng cho thy gip ci thin kh nng hc. Thm ch ru bia nu ung va phi cng c chng minh gip ci thin tr nh chut. Chng ta phi ch thm kt qu nghin cu trc khi p dng iu ny ngi.

27

Cch lm kh thi hn l lm sao trnh nhng iu kin gy hi cho tr nh v bo v s tch ly dn hng t gai nhnh t bo thn kinh v c1c khp thn kinh. Mt trong nhng iu kin gy hi cho tr nh l qu trnh lo ha. Bn cng tr th ngoi ng cng d thm nhp vo u bn v do , tui thanh thiu nin l tui l tng nht hc. Sau nhiu nm hc tp trng, ting m c cng c vng chc cng nh tnh k lut rn luyn c t trng hc gip bn hc c nhng k nng mi. Vy nu bn di 30 tui, hy hc ngay by gi. Sau th iu kin hc s khng c tt bng u. V sau, cng vic v gia nh lm gim thi gi rnh c th hc. tai hi na l tr nh cng gim theo, bn u l gim khng nhn bit c ri khi bn n tui 50 th n gim mt cch khng chi ci c. Lc ny cn n i n li t mi nhiu ln hn a chng vo tr nh vnh vin. Thm vo , kh nng lm nhiu vic trong cng lc s gim, lm bn kh c kh nng n nhm t mi trong lc ang theo di mt cuc ni chuyn. mt thi im no trong i, vic suy gim tr nh c th trm trng n mc mc tiu chng ta t ra trn y (c hiu sch bo, xem hiu phim ti liu v nghe hiu ni c m thoi hng ngy) c th tr nn vt qu kh nng thc hin. Bn s cn trnh cc loi thuc kch thch v ru bia qu . Bn khng mun cc nhc gy dng nn nhng gai nhnh t bo thn kinh qu gi ri vt b ht i trong nhng m cao hng. Tnh trng say kht (say khng cn bit g) cc k c hi cho tr nh, cha k vic nghin ru mn tnh (c th gy ra chng ng tr do ru). Thm ch nhng ln ung nhiu t xut nh c mt chai ru vang cng lm nh hng tr nh trong khong thi gian hi phc trong ngy hm sau. Tuy nhin, cn cng ch l mt vn nh so vi mt tnh trng ph bin hn: l tnh trng phn tm. Nhng bin c nht nh trong cuc sng chc chn gy kh khn cho vic hc: ngi thn qua i, bnh tt, chia tay ngi yu, ly d, mt vic lm hoc mt tai ha ti chnh no . Cha ht, nhng th lm ta phn tm tng nh v hi nhng v chng xy ra thng xuyn hn nn nguy him hn ht thy, th d nh thi quen lt web trn Internet. Tham gia mt mng x hi no . c tin tc l ci, vit tin nhn, tham gia nhng bi trc nghim v b, va nghe nhc va lm vic, download video hoc nhiu th i loi nh vy. Chng ta hy quay tr li vi cu hi ban u. Ti sao ngi ln khi hc t mi li mt nhiu thi gian hn tr em? C th chng ta s khng th no tr li c cu hi ny v ni rng tr em hc ngoi ng nhanh hn ngi ln l sai. Nu mt ngi 18 tui bit c 30000 n 50000 t th nhng t ny chng hc u? Lc i b, nghe chim ht v xem bm bay? Khng, chng hc trng t sng s, n tra, 9 thng 1 nm lin tc trong 12 nm. Tr em l nhng c my hc ngn ng n gin l v chng c thi gian rnh nhiu. Tr nh khng c g nhiu lm ngoi nghe v ni. Nu ngi ln chng ta c thi gian rnh nh vy th tr em ngay lp tc s mt i li th ca chng. Ngi ln s hu mt lng mng li khng l cc khi nim, ngha v s kin. Hn na, chng ta c kh nng lm vic tp trung lin tip trung 4, 6 hay 8 gi v khi ta tp trung th hiu qu ca ta v cng cao. Nu so snh nh vy th tr em khng c c hi thi ti vi ngi ln. Ni cch khc, nu bn bt u hc mt chng trnh hc ngoi ng ko di 4 nm v bn ch vic hc v hc hiu qu trong thi gian 4 nm th 4 nm sau bn s gii ngoi ng hn l mt a tr 6 tui bt u hc ngn ng khi n 2 tui.

28

Tm li: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Ngi ln c ch s hc nhanh hn tr em. Khai thc mng li t vng c sn trong no b ca bn.v hc t bng cc danh sch t mi. Hc t mi vo ngy 0 v n li vo ngy 1, 3, 6, 10, 17, v 31. Sau mi bui hc t mi, hy th gin, ng lm nhng cng vic khc nhau cng mt lc. Trnh bia ru qu v trnh thuc kch thch. Trnh dng cc thuc kch thch thn kinh. Lm theo li ca Eric Kandel, ngi ot gii Nobel: Hc tt t nhin l cch ci thin nng lc ca no b hiu qu cho bt k ai cn kh nng hc

Lc ny y bn sn sng bc sang chng cui cng. Chng Bt tay hc t vng bn v cc chin lc x l s lng t mi s m bn phi a vo u. Bn ang bt u hnh trnh gian kh ca ring bn. Bn ang mong mi tm c mt php mu, mt con ng tri thm hay mt con ng tt nhanh chng no ? Xin tha vi bn l s khng c bt k ci no trong s . Tuy nhin, mt s li khuyn trong chng sau s gip cho hnh trnh ca bn bt i t nhiu chng gai v gian kh. Chng ta hy bt u no! Khi lng cng vic sau Chng 16 Tng khi lng cng vic ca bn vn l: 850 n 1,850 gi

Chng 7 Thc hin

Gi y bn sn sng khi hnh. Ty vo ngn ng bn sp hc, bn s phi hc cho c 5000 n 15000 t mi. Khi lng cng vic s nh vy (mt 500 n 1500 gi) c th lm ngc nhin nhng ai c suy ngh th ngy rng hc ni ting ca ngi khc l d dng. Nhng ngi c u c thc t th thy nh nhm khi bit trc c khong thi gian cn b ra hc ngoi ng thnh cng. Nu bn hc cho vui v mun hc mt gi mt ngy, hy trnh hc nhng ngoi ng i hi hc nhiu t vng. Nhng ngoi ng ny l ting Nga, Th Nh K, Rp, Trung Quc hoc cc ting chu Ph v chu i vi nhng ngi Ty u (v ngi li, nhng ngi ni cc th ting trn hc cc ngn ng Ty u s cc). Thay vo , hy hc nhng ting c t vng quen thuc hn vi mnh. D sao i na bn cng nn hc lin tc mi ngy. Nu bn hc ngoi ng trng i hc hoc bn mun tr thnh gio vin ngoi ng th tnh hnh cng khc hn na. Bt k ngoi ng no cng trong tm tay ca bn nu nh bn b ra mi ngy 3 ting ng h hc t vng v nhiu gi lng nghe cc ngun m thanh ni ngoi ng . Bn ng my may m mng v mt phng php nhn h hn. Khng ai

29

mun gio vin ngoi ng ca mnh khng nm vng chuyn mn h dy v mun dy ngoi ng th hc kiu g nu t hn 5 gi mi ngy cng khng chp nhn c. Ai khng p ng c yu cu ny nn chn ngh khc. Chng ta hy bt tay vo vic! Trc tin hy t kim tra xem mi ngy bn c kh nng hc c bao nhiu t. Trong nhng hon cnh thun li nht, nh khi bn nc ngoi, bn bt u lc 7g sng, hc t vng cho n tra ri dnh c ngy giao tip vi ngi bn x, mt ngy bn c th hc c 50 t hoc hn. Tuy nhin, trong cuc sng hng ngy, nht l trong khong thi gian nhiu thng lin tip, hc 50 t mt ngy l mt th thch khng khip. khi ng, chng ta hy chn mc tiu lu di tht s kh thi v va phi, l 20 t mi mt ngy. T mi phi l t ta khng th on ngha ca n da vo nhng kin thc bit. Vi tc 400 t mi mi thng, bn s cm nhn c s tin b hng tun. Vic tch ly t vng l cc k quan trng v 2 l do sau. Th nht , bn cn phi hiu c ngha ca nhng t m vng v no m thanh ca bn tch bit ra c t chui li ni lin tc (xem chng K nng Nghe). Th hai, hc nhiu t vng y nhanh qu trnh chuyn ha bn t mt ngi khng bit c ngoi ng thnh ngi bit c v nh a bn n gn hn mc tiu gn ca bn: l kh nng c hiu. Bn phi vo c cnh gii ca mt ngi c th c hiu mi th sm chng no tt chng bi v c l cch hc ngoi ng tt nht khng g c th tt hn. Ban u, qu trnh c c th chm, ging nh gii m nhng ch tng hnh nhng nu bn kin tr, kh nng c ca bn s sm gia tc. c ngoi ng l cch tip xc ngoi ng mt cch ton din tt nht v nh nhanh chng gip bn tin b vt bc. Trong mt gi c, bn tip xc vi khong 20.000 t. i vi no t vng ca bn, vic c l thin ng. bn khi hiu lm, ti xin nhn mnh l bn thn ti cng khng my thch th vic hc t mi v ngay lp tc c th ngha ra hng trm hat ng hp dn hn lm. Tuy nhin, trong giai on u ca qu trnh hc ngoi ng, khng c cch no khc hn cho nhng ngi thch hc nhanh. Hy nh chng 1: s t bn bit quyt nh trnh ngoi ng ca bn. Bn cng bit nhiu t, bn cng gii. Nhng ngi mi hc cn nhng danh sch t vng c hai ct: ct t v ct ngha bn cnh nhau. Kim tra cch vit tng t, hy hnh dung ra m thanh c t v t on xem t d hc hay kh hc. Nhng t bn m tit nh perseverance i hi nhiu thi gian hn nh t n m tit nh and, or, v but. Hy hc danh sch t vng hai hoc ba ln, d li theo th t hoc theo ngu nhin. Hy hc i hc li cc t n khi nhun nhuyn. Cui cng t kim tra mnh bng cch che ct ngha ri che ct t. Ch nn bng lng vi kt qu ng 100%. T l nh 100% tht xut sc, nhng bui hc u tin mi ch l im khi u cho qu trnh n tp c tun. Hn bn cn nh ng cong qu trnh qun trong chng Tr nh. Sau mt ngy, t l t cn nh c th gim ng k v sau 1 thng, t l ny c th xung cn 20%. V hc l chuyn nh m nh mi l chuyn ln, cng on th hai trong qu trnh nm vng t vng l n i n li. Hy t kim nghim xem chin lc no ph hp bn thn bn nht, hoc l n i n li mi ngy hoc n li vo ngy 1, 3, 6, 10, 17, v 31 hoc theo bt k nhp no khc. Bn s sm pht hin ra rng sau mi ln n li, nhng k c t vng ca bn tr nn d nh li hn. 30

Cng on ln th ba trong vic nm vng t vng l bit cch qun l. Hy xc nh rng tt c cc t an ton vo c vng tr nh vnh vin ca bn. Tr nh thng nh gia nh gip v ng b c th nh chu gip nhc ngha ca nhng t t gp. Nhng cch ch p dng cho ting m trnh cao ri, khng thc t trong vic hc 5000 n 15000 t ngoi ng v bn khng th lm phin gia nh lin tc nhiu thng hoc thm ch nhiu nm. kim tra tin b ca mnh, hy ngh ra phng php ring. Bn c th xem li danh sch t thng xuyn v nh du nhng t kh nh n li ring. Mt cch khc na l s dng nhng th t vng hai mt (mt mt ghi t, mt kia ghi ngha) hoc nhng phn mm kim tra t vng trn my tnh. Khng lu sau khi hc, bn s i mt vi hai vn . Th nht l vn bo ha. Vi tc 20,30 hoc 40 t mi mi ngy, s c lc bn cm thy mnh ging nh mt a tr b p n. Hu qu l chng bi thc. Cch phng trnh: hc t vng mt tun 5 ngy v ngng hc vo th by v ch nht. Nu vn b bo ha, hy tm ngng nguyn mt tun. Vn th hai l thiu t hc. Cc gio trnh ngoi ng hay thng ch trnh by khong 2000 t, qu t so vi mc tiu 500015000 t ca bn. y l tnh trng v cng kh chu khi bn qu gii khng cn cn gio trnh na nhng khng gii c hiu lun vn, bo ch hay tiu thuyt. giai on u ny, t in cng khng hu ch cho lm v hiu c mt bi vit m trong phn na s t bn khng bit th tht l mt qu trnh chm chp nhiu kh. C mt gii php c th chp nhn c: hc nhng chng trnh chuyn v t vng vi cc danh sch t c chn lc v sp xp k theo ch v theo trnh c bn hay nng cao. Cc chng trnh ny thng trnh by khong 7000 t v c km theo a CD pht m t. Hy xc nh s trang t m mnh c th hc c mi ngy v bt tay vo cy. Nhng ngi m cha bao gi s dng nhng quyn sch dng ny c khi thy rng hc hng trm t c lit k sn c th l hi kh khan. Ti ng nhng ti cho l nu hc t bng cch tra t in khi c ti liu kh n khi 10000 t th cng gian nan hn. Hy chun b tinh thn sn sng hc hai ln sch t vng v c th thm ln th ba sau 6 n 12 thng. Trong khi khm ph th gii t vng, c th mt ngy no bn t m m ra quyn sch vn phm dy 200 trang. Bn s hn hoan nhn ra rng qu trnh luyn nghe hng ngy ca bn lt ng cho bn hiu ng php d dng hn. Thc ra, con ngi bm sinh c kh nng t hiu ng php v kh nng ny khng mt i theo tui tc. ng s khi nghe nhng thut ng vn phm nhdanh t, i t, trng t, th, cch, th..vv v s lng ca chng c hn. Hc sch t vng khng thi th cng ging nh lm vic trn mt dy chuyn lp rp. ct ngang nhp p chn ngt , lu lu bn cng nn th c nhng bi vit i thng. Khi t vng ca bn lun tng cao, s t bn khng bit lun t i, mt ngy no bn s khm ph c nim vui c sch bo hay tiu thuyt. Gch di nhng t mi v tra t in ri vit ra tp. thi im ny, bn thm ch c th gim tc hc t vng trong sch vi iu kin l bn rt ra t vng t sch bo nhiu gp i s t bn hc hng ngy. Th d nh, nu bn hc 20 t mt ngy, hy tra t in t nht 40 t mi mt ngy. Vi liu lng gp i nh vy, bn c th c min hc chay v ng tc tra t in v ghi li ngha v c ti liu cng c ngha cng bn nh t mi.

31

Khi lng cng vic cui cng Hy tnh thm khong 150 gi khm ph t in ca bn mt cch t m. Tng khi lng cng vic cui cng ca bn l: t 1000 n 2000 gi

32