Gio n n thi tt nghip12 Trng

GV: Hong

Este
A.Kin thc cn nm vng. I.Este. 1.Khi nim- Danh php a.Khi nim v este: +Khi thay nhm OH nhm cacboxyl ca axit cacboxylic bng nhm OR th c este. +Este l sn phm ca phn ng gia axitcacboxylic vi ancol. CTPT ca este n chc: RCOOR Trong : R l gc hidrocacbon hoc H R l gc hidrocacbon Ch : axit v ancol tng ng vi ctpt trn l: RCOOH v ROH. CTPT ca este no n chc mch h:CnH2nO2 ( n 2 v y cng l ctpt ca axit no n chc mch h). b.Tn gi=tn gc hidrocacbon R+tn anion gc axit(ui at). Vd: CH3COOC2H5 etyl axetat HCOOCH3 metyl fomat C6H5COOCH3 metyl benzoat CH3COOCH2C6H5 benzyl axetat 2.Tnh cht ha hc ca este. Este l mt loi hp cht hu c bao gm c phn gc v chc nn s th hin tnh cht ha hc hai phn : a. Phn ng nhm chc. + Phn ng thy phn -Mi trng axit: H+ RCOOR + H2O RCOOH + ROH -Trong mi trng kim: RCOOR + NaOH RCOONa + ROH Mt s ch trong ptpu thy phn este: + Mt s este khi thy phn sn phm thu c khng phi l mui v ancol m c th thu c sn phm khc: - Thy phn este ca phenol cho ta sn phm l hai mui v nc RCOOC6H5 + 2 NaOH RCOONa + C6H5ONa + H2O -Khi thy phn mt s este cho ta sn phm l ancol khng bn v chuyn ngay thnh cht khc Vd: RCOOCH=CH2 + NaOH RCOONa + CH2=CH-OH CH2=CH-OH CH3CHO V t ta xc nh c cu to ca este b. Phn ng kh LiAlH 4 RCOOR RCH2OH + ROH c. Phn ng gc hidrocacbon khng no -Phn ng cng vo gc hidrocacbon khng no -Phn ng trng hp xt ,t 0 Vd: nCH2=CH-C-O-CH3 (- CH-CH2-)n O COOCH3

Gio n n thi tt nghip12 GV: Hong Trng II. LIPIT 1. Khi nim: Lipit l trieste ca glyxerol vi cc axit bo Vd: C3H5(C17H35COO)3 tristearin Mt s loi axit bo thng gp: C17H35COOH Axit stearic C17H33COOH Axit oleic C17H31COOH Axit linoleic C15H31COOH Axit pamitic 2. Tnh cht ha hc ca lipit V lipit l mt loi este nn n c y tnh cht ca mt este a. phn ng thy phn( Phn ng x phng ha) ptpu tq C3H5(RCOO)3 + 3NaOH C3H5(OH)3 + 3RCOONa Ch : T l s mol 1:3:1:3 Cc bi ton v sn xut x phng thng s dng ptpu ny nn i lc ta cn nh t l ny gii ton nhanh hn. b. Phn ng cng hidro lipit khng no(lng) + hidro lipit no(rn) B. Bi tp Dng 1: GII TON ESTE DA VO PHN NG T CHY. - Este no n chc mch h: CnH2nO2s mol CO2 = s mol H2O. - Este khng no c 1 ni i, n chc mch h: CnH2n-2O2s mol CO2 > s mol H2O v neste = nCO2 nH2O. - Este no 2 chc mch h: CnH2n-2O2s mol CO2 > s mol H2O v neste = nCO2 nH2O. Bi tp minh ha: Bi 1: t chy hon ton 1,48g este A thu c 2,64gCO2 v 1,08g H2O. Tm CTPT ca A ?. Hng dn gii: Ta c: nCO2 = 0,06 mol; nH2O = 0,06 mol.A l este no n chc mch h. PTP. CnH2nO2 + O2 n CO2 + nH2O. 0, 06 (mol) 0,06 0,06. n 0, 06 (14n + 32) = 1,48. n = 3 CTPT A l: C3H6O2. n Dng 2: GII TON ESTE DA VO PHN NG X PHNG HA. 1.X phng ha este n chc: to - Tng qut: RCOOR/ + NaOH RCOONa + R/OH. Cht hu c A khi tc dng vi NaOH, trong sn phm c ancol A phi cha chc este. Lu : -Este + NaOH 1 mui + 1 anehit este ny khi phn ng vi dd NaOH to ra ancol c OH lin kt trn C mang ni i bc 1, khng bn ng phn ha to ra anehit. to dp RCOOCH = CH2 + NaOH RCOONa + CH2 = CH- OH. CH3CHO. - Este + NaOH 1 mui + 1 xeton este ny khi phn ng vi dd NaOH to ra ancol c OH lin kt trn C mang ni i bc 2, khng bn ng phn ha to ra xeton. RCOOC CH2 + NaOH RCOONa + CH2 CH3C CH3 C CH3 dp
CH3 OH O

Gio n n thi tt nghip12 Trng -Esste + NaOH 2 mui + H2O Este ny c gc ancol l phenol hoc ng ng ca phenol RCOOC6H5 + 2NaOH RCOONa + C6H5ONa + H2O. 2. gii nhanh bi ton este nn ch : * Este c s C 3 hoc este M < 100 Este n chc.

GV: Hong

to * Trong phn ng x phng ha: Este + NaOH mui + ancol. + nh lut bo ton khi lng: meste+ mNaOH = mmui + mancol. + C cn dd sau phn ng c cht rn khan, ch n khi lng NaOH cn d hay khng? 3.Bi tp minh ha: Bi 1: t chy hon ton 1 mol este X thu c 3 mol kh CO2. Mt khc khi x phng ha 0,1 mol este trn thu c 8,2g mui cha Natri.Tm CTCT ca X? Hng dn gii: t 1 mol este 3 mol CO2X c 3C trong phn t X l este n chc. Gi cng thc tng qut ca este l: RCOOR/. PTP. RCOOR/ + NaOH RCOONa + R/OH (mol) 0,1 0,1. 8, 2 m Ta c: Mmui = = = 82 MR + 67= 82MR = 15R l CH3R/ phi l CH3(v n 0,1 X c 3 C). Vy CTCT ca X l: CH3COOCH3. Bi 2:Thy phn 4,4g est n chc A bng 200ml dd NaOH 0,25M (va ) th thu c 3,4g mui hu c B. Tm CTCT thu gn ca A? Hng dn gii: Ta c nNaOH = 0,2. 0,25= 0,05mol. PTP. RCOOR/ + NaOH RCOONa + R/OH. (mol) 0,05 0,05 0,05. 3, 4 Mmui = =68 MR + 67= 68 MR=1R l H. 0, 05 4, 4 Meste= =88 MR+ 44+ MR/ = 88 MR/ = 43. R/ l C3H7. 0, 05 Vy CTCT thu gn ca A l: HCOOC3H7. Bi 3: Cho 0,1 mol este A vo 50g dd NaOH 10% un nng n khi este phn ng hon ton(cc cht bay hi khng ng k).Dung dch thu c c khi lng 58,6g.C cn dd thu c 10,4g cht rn khan. Tm CTCT ca A? Hng dn gii: Ta c mdd sau ng = meste + mddNaOH meste=58,6 50 = 8,6g. Meste = 86.< 100 A l este n chc.(RCOOR/) 50.10 M nNaOH= = 0,125 mol. 100.40 PTP. RCOOR/ + NaOH RCOONa + R/OH. Ban u: 0,1 0,125 0 P/ 0,1 0,1 0,1 0,1 Sau p/ 0 0,025. 0,1 0,1 mNaOH d = 0,025.40 = 1g. M mcht rn khan = mNaOH d + mmui. mmui = 10,4 1 = 9,4g.

Gio n n thi tt nghip12 GV: Hong Trng 9, 4 Mmui = =94MR = 27 R l C2H3. 0,1 Mt khc MA= 86. MR/ = 86-44-27=15. R/ l CH3. Vy CTCT ca A l: CH2=CHCOOCH3. Cu 4: X phng ha 8,8 g etyl axetat bng 200 ml dd NaOH 0,2M. Sau khi phn ng xy ra hon ton , c cn dd thu c cht rn khan c khi lng l: A. 8,56 g. B. 3,28 g. C. 10,4 g. D. 8,2 g. Dng 3: Hiu sut phn ng este ha- Hng s cn bng. H + ,t o RCOOR/ + H2O. Xt phn ng: RCOOH + R/OH Trc P: (mol) a b P: ( mol) x x x x Sau P: ( mol) a x bx x x 1. Tnh hiu sut ca phn ng: x H .b x.100 - Nu a b H tnh theo ancol v H = . 100% x = b= . b 100 H x H .a x.100 - Nu a < b H tnh theo axit v H = .100% x = a= . a 100 H 2. Hng s cn bng: ( RCooR / )( H 2O) x2 = Kc = ( RCooH )( R / OH ) (a x )(b x) 3. Bi tp minh ha : Cu 1: Cho 3g CH3COOH phn ng vi 2,5g C2H5OH (xt H2SO4 c, to) th thu c 3,3g este. Hiu sut ca phn ng este ha l: A.70,2%. B. 77,27%. C.75%. D. 80%. Hng dn gii: H +t o CH3COOC2H5 + H2O. PTP: CH3COOH + C2H5OH (mol) 3 < 60 0,05

2,5 Tnh theo axit. 46 (mol) 0,05 3,3 .100% = 75%. Meste = 0,05. 88 = 4,4g. h = 4, 4 Cu 2: un nng 6 g CH3COOH vi 6 g C2H5OH( c H2SO4 xt) hiu sut phn ng este ha bng 50%. Khi lng este to thnh l: A. 6 g. B. 4,4 g. C. 8,8 g. D. 5,2 g. Cu 3: Khi thc hin phn ng este ha 1 mol CH3COOH v 1 mol C2H5OH, lng este ln nht thu c l 2/3 mol. t hiu sut cc i l 90% ( tnh theo axit) khi tin hnh este ha 1 mol CH3COOH cn s mol C2H5OH l ( bit cc phn ng este ha thc hin cng nhit ) A. 0,342. B. 2,925. C. 2,412. D. 0,456.

Gio n n thi tt nghip12 GV: Hong Trng SBT CB.Cu 1:ng vi cng thc phn t C4H8O2 c bao nhiu este ng phn? A.2. B.3. C.4. D.5. Cu 2: Hp cht X n chc c cng thc n gin nht l CH2O. X tc dng vi dd NaOH nhng khng tc dng vi Natri. Cng thc cu to ca X l: A.CH3CH2COOH. B.CH3COOCH3. C.HCOOCH D.OHCCH2OH. Cu 3: Hp cht X c cng thc cu to : CH3OOCCH2CH3. Tn gi ca X l: A.Etyl axetat. B.Metyl propionat. C.Metyl axetat. D.Propylaxetat. Cu 4 : Thu phn este E c cng thc phn t C4H8O2 ( c mt H2SO4 long) thu c 2 sn phm hu c X v Y.T X c th iu ch trc tip ra Y bng 1 phn ng duy nht. Tn gi ca E l : A.Metyl propionat. B.propyl fomat. C.ancol etylic. D.Etyl axetat. Cu 5 :Thu phn hon ton hn hp gm 2 este n chc X, Y l ng phn cu to ca nhau cn 100 ml dd NaOH 1M, thu c 7,85 g hn hp 2 mui ca 2 axit l ng ng k tip v 4,95g 2 ancol bc 1. Cng thc cu to v phn trm khi lng ca 2 este l : A.HCOOCH2CH2CH3, 75% ; CH3COOC2H5, 25%. B.HCOOC2H5, 45% ; CH3COOCH3, 55%. C.HCOOC2H5, 55% ; CH3COOCH3, 45%. D.HCOOCH2CH2CH3, 25% ; CH3COOC2H5, 75%. Cu 6: Este X c cng thc n gin nht l C2H4O. un si 4,4 g X vi 200g dd NaOH 3% n khi phn ng xy ra hon ton. T dd sau phn ng thu c 8,1g cht rn khan. Cng thc cu to ca X l: A.CH3CH2COOCH3 B.CH3COOCH2CH3. C.HCOOCH2CH2CH3 D.HCOOCH(CH3)2. CU 7: Pht biu no sau y khng ng? A.Cht bo l trieste ca glixol vi cc axit mncacboxylic c mch C di, khng phn nhnh. B.Cht bo cha ch yu cc gc no ca axit thng l cht rn nhit phng. C.Cht bo cha ch yu cc gc khng no ca axit thng l cht lng nhit phng v c gi l du. D.Phn ng thu phn cht bo trong mi trng kim l phn ng thun nghch. Cu 8: Cht bo c c im chung no sau y? A.Khng tan trong nc, nng hn nc, c trong thnh phn chnh ca du, m ng ,t/vt. B.Khng tan trong nc, nh hn nc, c trong thnh phn chnh ca du, m ng ,t/vt. C. L cht lng,khng tan trong nc, nh hn nc, c trong thnh phn chnh ca du, m ng ,t/vt. D.L cht rn,khng tan trong nc, nh hn nc, c trong thnh phn chnh ca du, m ng ,t/vt. Cu 9: Khi thu phn cht bo X trong dd NaOH, thu c glixol v hn hp 2 mui C17H35COONa, C15H31COONa c khi lng hn km nhau 1,817 ln. Trong phn t X c : A. 3 gc C17H35COO. B.2 gc C17H35COO. C.2 gc C15H31COO. D.3 gc C15H31COO. Cu 10:X phng v cht git ra c c im chung l: A.Cha mui natri c kh nng lm gim sc cng b mt ca cc cht bn. B.Cc mui c ly t phn ng x phng hocht bo. C.Sn phm ca cng ngh ho du. D. C ngun gc t ng vt hoc thc vt. Cu 11: Trong thnh phn ca x phng v cht git ra thng c mt s este. Vai tr ca cc este ny l: A.Lm tng kh nng git ra. B.To hng thm mt , d chu. C.To mu sc hp dn. D.Lm gim gi thnh ca x phng v cht git ra. Cu 12:Cho cc pht biu sau: a) Cht bo thuc loi hp cht este. b).Cc este khng tan trong nc do chng nh hn nc c) Cc este khng tan trong nc v ni trn nc do chng khng to c lin kt hidro vi nc v nh hn nc. d) Khi un cht bo lng trong ni hp ri sc dng kh hidro vo( c xc tc niken) th chng chuyn thnh cht bo rn.

Gio n n thi tt nghip12 GV: Hong Trng e) Cht bo lng l cc triglixit cha gc axit khng no trong phn t. Nhng pht biu ng l: A. a,d,e. B.a,b,d. C.a,c,d,e. D.a,b,c,d,e. Cu 13: Khi cho 1 t m ln(sau khi rn, gi s l tristearin) vo bt ng dd NaOH, sau un nng v khuy u hn hp mt thi gian. Nhng hin tng no quan st c sau y l ng? A. Ming m ni; sau tan dn. B. Ming m ni; khng thay i g trong qu trnh un nng v khuy. C. Ming m chm xung; sau tan dn. D. Ming m chm xung; khng tan. Cu 14:SGK CB Cht X c cng thc phn t C4H8O2. Khi tc dng vi dd NaOH sinh ra cht Y c cng thc C2H3O2Na. Cng thc cu to ca X l: A. HCOOC3H7. B.C2H5COOCH3. C.CH3COOC2H5. D.HCOOC3H5. Cu 15. Thu phn este X c cng thc phn t C4H8O2 trong dd NaOH thu c hn hp 2 cht h c Y v Z trong Z c t khi hi so vi H2 bng 23. Tn ca X l: A.Etyl axetat. B.Metyl axetat. C..Metyl propionat D.Propylfomat. Cu 16: Pht biu no sau y khng ng? A.Cht bo khng tan trong nc. B. Du n v m bi trn c cng thnh phn nguyn t. C.Cht bo khng tan trong nc, nh hn nc nhng tan nhiu trong dung mi hu c. D.Cht bo l este ca glixerol v cc axit cacboxylic mch C di, khng phn nhnh. Cu 17: Thu phn hon ton 8,8 gam este n chc, mch h X vi 100ml dd KOH 1M (va ) thu c 4,6g mt ancol Y. Tn gi ca X l: A.etyl fomat. B.etyl propionat. C. etyl axetat. D.propyl axetat. Cu 18 : t chy hon ton 3,7 gam mt este n chc X thu c 3,36 lt kh CO2(ktc) v 2,7 g nc. Cng thc phn t ca X l : A.C2H4O2. B.C3H6O2. C.C4H8O2. D.C5H8O3. Cu 19 : 10,4 gam hn hp gm axit axetic v etyl axetat tc dng va vi 150 gam dd NaOH 4%. Phn trm khi lng ca etyl axetat trong hn hp l : A.22%. B.42,3%. C.57,7%. D.88%. SBT NC. Cu 20 : Trong phn t este X no, n chc, mch h, oxi chim 36,36% khi lng. S cng thc cu to tho mn cng thc phn t ca X l: A.2. B.3. C.4. D.5. Cu 21: Thu phn 8,8 g este X c cng thc phn t C4H8O2 bng dd NaOH va thu c 4,6 g ancol Y v: A. 4,1 g mui. B.4,2 g mui. C.8,2 g mui. D. 3,4g mui. Cu 22: un si hn hp X gm 12 g axit axetic v 11,5 g ancol etylic vi axit H2SO4 lm xc tc n khi kt thc phn ng thu c 11,44 g este. Hiu sut phn ng este ho l: A.50%. B.65%. C.66,67%. D.52%. Cu 23 : Thu phn 4,3 g este X n chc, mch h (c xc tc axit) n khi phn ng hon tan thu c hn hp 2 cht hu c Y v Z. Cho Y, Z phn ng vi dd AgNO3/ NH3 d thu c 21,6 g bc. Cng thc cu to ca X l : A. CH3COOCH=CH2. B.HCOOCH=CHCH3. C.HCOOCH2CH=CH2. D.HCOOC(CH3)=CH2.. Cu 24: un a gam hn hp 2 cht X v Y l ng phn cu to ca nhau vi 200 ml dd NaOH 1M(va ) n khi phn ng hon ton thu c 15 g hn 2 hp mui ca 2 axit no, n chc l ng ng k tip nhau v 1 ancol. Gi tr ca a v cng thc cu to ca X v Y ln lt l: A.12; CH3COOH v HCOOCH3. B.14,8; HCOOC2H5 V CH3COOCH3. C.14,8; CH3COOCH3 V CH3CH2COOH. D.9; CH3COOH v HCOOCH3. CU 25:un hn hp glixerol v axit stearic, axit oleic ( c axit H2SO4 lm xc tc) c th thu c my loi trieste ng phn cu to ca nhau? A.3. B.4. C.5. D.6.

Gio n n thi tt nghip12 GV: Hong Trng Cu 26: Cho cc cht lng sau: axit axetic, glixerol, triolein. phn bit cc cht lng trn, c th ch cn dng: A.Nc v qu tm. B.Nc v dd NaOH. C.dd NaOH. D.nc brm. Cu 27: Cht git ra tng hp c u im: A.D kim. B.R tin hn x phng. C.C rh dng git ra trong nc cng. D. C kh nng ho tan tt trong nc. Cu 28:T cc ancol C3H8O v cc axit C4H8O2 c th tao ra bao nhiu este l ng phncu to ca nhau: A.3. B.4. C.5. D.6. Cu 29: C bao nhiu cht ng phn cu to ca nhau c cng thc phn t C4H8O2 u tc dng vi NaOH? A.8. B.5. C.4. D.6. BT CHUN KT.Cu 30: Phn ng thu phn este trong mi trng kim khi un nng c gi l g? A. X phng ho. B.Hidrat ho. C.Crackinh. D.S ln men. Cu 31: Este c to thnh t axit no, n chc v ancol no n chc c cng thc cu to nh p n no sau y? A.CnH2n-1COOCmH2m+1. B.CnH2n-1COOCmH2m-1. C.CnH2n+1COOCmH2m-1. D.CnH2n+1COOCmH2m+1. Cu 32: Mt este c cng thc phn t l C3H6O2, c phn ng trng gng vi dd AgNO3 trong NH3. Cng thc cu to ca este l cng thc no? A.HCOOC2H5. B.CH3COOCH3. C.HCOOC3H7.D.C2H5COOCH3. CU 33: phn ng este ho gia ancol etylic v axit axetic to thnh sn phm c tn gi l g? A.Metyl axetat. B.Axyl axetat. C.Etyl axetat. D.Axetyl etylat. Cu 34: Khi thu phn este vinyl axetat trong mi trng axit thu c nhng cht no? A. Axit axetic v ancol etylic. B.Axit axetic v andehit axetic. C.Axit axetic v ancol vinylic. D.Axetat v ancol vinylic. Cu 35 : Dy cht no sau y c sp xp theo chiu nhit si cc cht tng dn ? A.CH3COOH, CH3COOC2H5,CH3CH2CH2OH, .. B.CH3COOH, CH3CH2CH2OH, CH3COOC2H5 C.CH3CH2CH2OH,CH3COOH, CH3COOC2H5. D.CH3COOC2H5,CH3CH2CH2OH,CH3COOH . CU 36:Mt este c cng thc phn t l C4H8O2, khi thu phn trong mi trng axit thu c ancol etylic. Cng thc cu to ca C4H8O2 l: A.C3H7COOH. B.CH3COOC2H5. C.HCOOC3H7.D.C2H5COOCH3. Cu 37: Mt este c cng thc phn t l C3H6O2 c phn ng trng gng vi dd AgNO3 trong NH3, cng thc cu to ca este l: A.HCOOC2H5. B.HCOOC3H7.C.CH3COOCH3. D.C2H5COOCH3. Cu 38: Tnh khi lng este metyl metacrylat thu c khi un nng 215g axit metacrylic vi 100 g ancol metylic. Gi thit phn ng este ho t hiu sut 60%. A.125g. B.150g. C.175g. D.200g. Cu 39: Metyl propionat c cng thc no sau y? A.HCOOC3H7. B.C2H5COOCH3. C.C3H7COOH.D.C2H5COOH. Cu 40: Thu phn este C4H6O2 trong mi trng axit ta thu c mt hn hp cc cht u phn ng trng gng. vy cng thc cu to ca este l: A.CH3COOCH=CH2. B.HCOOCH2CH =CH2. C.HCOOCH=CHCH3. D.CH2=CHCOOCH3. Cu 41: Dun 12 g CH3COOH vi mt lng d C2H5OH (c H2SO4 xc tc).n khi phn ng dng li thu c 11 g este Hiu sut ca phn ng este ha l: A. 70%. B. 75%. C. 62,5%. D.50%. Cu 42: un mt lng d axit axetic vi 13,8 g ancol etylic ( c H2SO4 xc tc). n khi phn ng dng li thu c 11 g este. Hiu sut phn ng este ha l:

Gio n n thi tt nghip12 GV: Hong Trng A. 75%. B. 62,5%. C. 60%. D.41,67%. Cu 43: Cho 6,6 g CH3COOH phn ng vi hn hp gm 4,04 g CH3OH v C2H5OH t l 2 : 3 v s mol, ( H2SO4 c xc tc) th thu c a(g) hn hp este. Hiu sut chung l 60%. Gi tr ca a l: A. 4,944 . B. 5,103. C.4,4. D.8,8.

Bui 5

Ngy son:

Lipit -X phng v cht git ra tng hp- Gluxit

A. LIPIT II.KIN THC C BN I- Khi nim v phn loi lipit. 1. Khi nim lipit: SGK - Lipit gm: cht bo, sp, steroit, photpholipit... chng l nhng este phc tp -Cht bo: l trieste ca glixerol vi axit bo, gi chung l triglixerit hay triaxylglixerol. axit bo l axit n chc c mch cacbon di, khng phn nhnh, thng gp l: axit stearic, axit panmitic, axit oleic. VD: C17H35COOH : axit stearic C17H33COOH : axit oleic C15H31COOH : axit panmitic - Cng thc cu to cht bo:
CH 2 CH CH 2 OOCR OOCR OOCR
1 2 3

- Phn loi cht bo: da theo cc gc R1, R2, R3. 2. Tnh cht vt l : - Lipit tn ti trng thi lng v trng thi rn, (v trong thnh phn phn t cha gc H-C khng no nn n tn ti trng thi lng). - Khng tan trong nc, tan trong dung mi hu c. 3. Tnh cht ho hc - Tnh cht chung ca este: a. Phn ng thu phn trong mi trng axit : t0 ,H + cc axit + Grixerol Cht bo + H2O b. Phn ng x phng ho (mt baz) : Cht bo + NaOH t cc Mui ca axit bo + Grixerol c. Phn ng cng hiro ca cht bo lng (phn ng hiro ho cht bo lng)
0

,t Cht bo lng + H2 Ni Cht bo rn 4. ng dng ca cht bo. B- Khi nim v x phng v cht git ra tng hp 1. X phng. a. Khi nim: SGK b. Phng php sn xut x phng
0

Gio n n thi tt nghip12 Trng - Phng php truyn thng: (RCOO)3C3H5 + 3NaOH
t
0

GV: Hong

3RCOONa + C3H5(OH)3

- Ngy nay x phng cn c sn xut theo s sau: R CH2CH2 R

[ ] 0 xt, t
O

NaOH RCOOH + RCOOH RCOONa + RCOONa

2. Cht git ra tng hp: a. Khi nim: SGK b. Phng php sn xut:
Na 2CO3 CH3(CH2)11- C6H4SO3H

CH3(CH2)11- C6H4SO3Na

. BI TP VN DNG Cu 1. Khi lng Glyxerol thu c khi un nng 2225 kg cht bo (loi Glyxrol tristearat) c cha 20% tp cht vi dung dch NaOH l A. 1,78 kg. B. 0,184 kg. C. 0,89 kg. D. 1,84 kg (coi nh phn ng xy ra hon ton). Cu 2. Th tch H2 (ktc) cn hidro ha hon ton 1 tn Olein (Glyxerol trioleat) nh cht xc tc Ni: A. 76018 lt. B. 760,18 lt. C. 7,6018 lt. D. 7601,8 lt. Cu 3. Khi lng Olein cn sn xut 5 tn Stearin l: A. 4966,292 kg. B. 49600 kg. C. 49,66 kg. D. 496,63 kg. C. CACBOHIRAT I. KIN THC B TR a) Tnh cht ho hc ca anehit. Ni ,t o - Phn ng cng hiro. RCHO + H 2 RCH 2OH Phn ng oxiho khng hon ton to VD: R-CHO + 2AgNO3 + H2O + 3NH3 R-COONH4 + 2Ag b) Tnh cht ho hc ca ru: Tc dng vi Cu(OH)2 to dung dch mu xanh lam trong sut II. KIN THC C BN: a) Khi nim: Cacbohirat l nhng hp cht hu c tp chc v thng c cngthc chung l Cn(H2O)m. V d: Tinh bt (C6H10O5)n hay [C6(H2O)5]n hay C6n(H2O)5n, glucoz C6H12O6 hay C6(H2O)6 b) Phn loi: Gm 3 loi ch yu sau +) Monosaccarit: L nhm cacbohirat n gin, khng th thu phn c. Th d: glucoz, fructoz +) isaccarit l nhm cacbohirat m khi thu phn mi phn t sinh ra hai phn t monosaccarit. Th d: saccaroz, mantoz +) Polisaccarit l nhm cacbohirat phc tp, khi thu phn n cng mi phn t sinh ra nhiu phn t monosaccarit. Th d: tinh bt, xenluloz. c) Cu trc: C nhiu nhm hiroxyl (-OH) v c nhm cacbonyl ( >C=O) trong phn t d) Cc cht c th - Glucoz: CTPT: C6H12O 6 5 4 3 2 1 CTCT dng mch h: CH2OH CHOH-CHOH-CHOH-CHOH-CHO - Fructoz: CTPT: C6H12O6 6 5 4 3 2 1 CTCT dng mch h: CH2OH CHOH-CHOH-CHOH-CO-CH2OH - Trong mi trng baz ta lun c: OHGlucoz Fructoz - Saccaroz: CTPT C11H22O11

Gio n n thi tt nghip12 GV: Hong Trng - Cu trc phn t: Saccaroz l mt isaccarit c cu to t mt gc glucoz v mt gc fructoz lin kt vi nhau qua nguyn t oxi. + c im: Khng c nhm chc CHO C nhiu nhm ancol (OH) - Tnh cht ho hc: Khng tham gia phn ng trng bc Tham gia phn ng vi Cu(OH)2 cho dd ng saccarat mu xanh lam 2C12H22O11 + Cu(OH)2 -> (C123H22O11)2Cu + 2H2O Phn ng thu phn: H+, t0 (hoc enzim) C12H22O11 + H2O C6H12O6 + C6H12O6 Saccaroz glucoz fructoz -Tinh bt: CTPT (C6H10O5)n Cu trc phn t: Gm nhiu mt xch -glucoz lin kt vi nhau to thnh 2 dng: amiloz v amilopectin. Amiloz gm cc gc -glucoz lin kt vi nhau to mch khng nhnh, di, xon li, c KLPT ln (khong 200.000 u). Amilopectin gm cc gc -glucoz lin kt vi nhau to thnh mch nhnh. Amilopectin c KLPT rt ln, khong 1000000 -> 2000000 u. Chnh v vy amilopectin khng tan trong nc cng nh cc dung mi thng thng khc. S to thnh tinh bt trong cy xanh: Nh qu trnh quang hp H 2 O ,as CO2 C6H12O6 (C6H10O5)n - Tnh cht ho hc: H + ,t o Phn ng thu phn. (C6H10O5)n + nH2O nC6H12O6 Phn ng mu vi iot, h tinh bt khi tip xc vi iot s cho mu xanh lc. Nguyn nhn: Do h tinh bt c cu to dng xon c l rng nn hp th iot cho mu xanh lc. - Xenluloz: CTPT (C6H10O5)n - Tnh cht vt l: Khng tan trong nc v nhiu dung mi hu c khc Tan trong nc Svayde (dd Cu(OH)2/NH3) - Cu trc phn t: Xenluloz l mt polisaccarit, phn t gm nhiu gc - glucoz lin kt vi nhau thnh mch ko di, khng phn nhnh, c phn t khi rt ln, vo khong 2000000. Nhiu mch xenluloz gp li vi nhau thnh si xenluloz. - Cu to 1 gc glucoz trong xenluloz: [C6H7O2(OH)3] - Tnh cht ho hc. Phn ng thu phn trong dung dch axit v c c, nng thu c glucoz H + ,t o (C6H10O5)n + nH2O nC6H12O6 Phn ng vi axit nitric H 2 SO4d ,t o [C6H7O2(OH)3]n + 3nHNO3(c) [C6H7O2(ONO2)3]n +3nH2O * BI TP NH LNG V CACBOHIRAT BI TP T LUN Cu 1. Ln men m gam glucoz c cha 20% tp cht, thu c 500ml ancol etylic 40 0. Bit khi lng ring ca ancol etylic nguyn cht l 0,8g/ml, hiu sut qu trnh ln men l 60%. Tm m. Cu 2: Cho 112,5 kg glucoz cha 20% tp cht ln men thnh ancol etylic. Tnh khi lng ancol etylic thu c. (H=50%) Cu 3. T khi lng kt ta => lng CO2 => lng glucoz =?. V H = 80% => khi lng m. Cu 4: Ngi ta chia 200 gam dung dch hn hp glucoz v fructoz thnh hai phn bng nhau. Phn mt tc dng vi dung dch AgNO3 trong NH3 d thu c 86,4 gam Ag kt ta. Phn hai phn ng va ht vi 35,2 gam Br2 trong dung dch. Tnh nng phn trm mi cht trong dung dch A.

10

Gio n n thi tt nghip12 Trng Hng dn gii: Ch glucoz tc dng vi dung dch nc brom: CH2OH[CHOH]4CHO + Br2 + H2O CH2OH[CHOH]4COOH + 2HBr n(glucoz) = n(Br2) =

GV: Hong

35, 2g = 0, 22mol 160 g / mol

C hai cht u tham gia phn ng trng gng: C6H12O6 + 2Ag(NH3)2OH CH2OH[CHOH]3COONH4 + 2Ag + 3NH3 + H2O n(glucoz) + n(fructoz) =

1 1 86, 4g n AgNO = = 0, 4 mol 3 2 2 108 g/mol

n(fructoz) = 0,4 mol - 0,22 mol = 0,18 mol C%(glucoz) = v C%(fructoz)

0, 22

mol 180g / mol 2 100% = 39, 6% 200 g

0,18

mol 180g / mol 2 100% = 32, 4% 200 g

Cu 5. Cho ln men 1 m3 nc r ng glucoz thu c 60 lt cn 96 o. Tnh khi lng glucoz c trong thng nc r ng glucoz trn, bit khi lng ring ca ancol etylic bng 0,789 g/cm 3 20oC v hiu sut qu trnh ln men t 80%. Hng dn gii: m(C2H5OH) =

96 60 l 0,789 kg / L = 45,45 kg 100

Phng trnh phn ng: C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2 m(glucoz) =

45,45 kg

180 kg = 88, 92 kg 92 kg
Ng y so

Bu i 6
n Amin B. KIN THC C BN 1. Khi nim, Phn loi : H - NH H H - N - R H H -N -R R1 R2 - N - R AMIN BC 1 AMIN BC 2 AMIN BC 3

11

Gio n n thi tt nghip12 Trng

GV: Hong

R1 (R, R1, R2 c th ging hoc khc nhau, c th no, khng no hoc thm.) - Khi nim : SGK - Xc nh bc ca amin. 2. Danh php : Tn gc - chc : Tn gc hirocacbon + amin. Tn thay th : + amin bc 1 : Tn hirocacbon tng ng + amin. + amin bc 2 : N- tn gc R1 + tn hirocacbon mch chnh + amin - Gi tn theo quy tc. CH3 NH2 Metylamin (Metanamin) CH3 NH CH3 imetylamin ( N-Metylmetanamin ) CH3CH2-NH-CH3 Etylmetylamin ( N-Metyletanamin ) 3 . Tnh cht vt l :-Amin c kh nng to lin kt hiro vi nc nn d tan trong nc, nht l cc amin u dy. - Khi M tng, tan gim. - Amin to lin kt hiro lin phn t nhng km bn hn ancol nn amin c nhit si thp hn ancol tng ng. 4. Tnh cht ho hc : Tnh baz : - Dung dch metylamin, propylamin lm qu tm chuyn sang mu xanh, dung dch anilin khng lm i mu qu tm - Tc dng vi axit : R NH2 + HCl R NH3Cl - So snh lc baz ca cc amin: metylamin> amoniac > anilin Phn ng th nhn thm anilin : nh hng qua li gia nhm NH2 v nhn thm. KL : - Anilin c tnh baz rt yu, khng lm i mu qu tm. - Anilin c phn ng th nhn thm .
NH2 H H NH2

3Br2

Br

Br

3HBr

Br

Kt ta trng ( Dng nhn bit anilin) C. BI TP NH LNG V AMIN Dng 1: Xc nh cng thc phn t ca amin. 1. Kin thc cn nh: a. Bi tp t chy hp cht hu c A.
O2 CO2 + H2O + N2 A

A cha C, H, N c th c cha O hoc khng.

12

Gio n n thi tt nghip12 Trng

GV: Hong

mc + mH + mn = mA A khng cha oxi. mc + mH + mn < mA A cha oxi. Mo = mA (mc+ mH + mn ) Gi CTTQ ca A: CxHyOzNv mc mH mo mN x:y:z:v= : : : = a : b : c : d. 12 1 16 14 (a, b, c, d ti gin)

CTG: CaHbOcNd (CaHbOcNd)n = M

2. Bi ton v d:

CTTN: (CaHbOcNd)n n Lp CTPT A.

b. Bi ton lp CTPT amin da vo tnh cht ho hc ca amin. Cu 1: t chy hon ton 1 amin n chc X, ngi ta thu c 10,125g H 2O, 8,4 lt kh CO2 v 1,4 lt N2 (cc th tch o ktc). S ng phn ca amin trn l: A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 Cu 2. t chy hon ton hn hp 2 amin no n chc l ng ng lin tip thu c 2,24 lt CO 2 (ktc) v 3,6g H2O. Cng thc phn t ca 2 amin l: A. CH3NH2 v C2H5NH2 C. C3H7NH2 v C4H9NH3 2. Bi ton v d: Cu 1: Tnh th tch nc brm 3% (d = 1,3g/ml) cn dng iu ch 4,4gam Tribromanilin. Tnh khi lng anilin c trong dung dch A, bit khi A tc dng vi nc brom thu c 6,6 g kt ta trng. Cu 4. Khi t chy hon ton mt amin n chc X thu c 8,4 lt C0 2, 1,4lt N2 (ktc) v 10,125 g H2O. Cng thc phn t ca X l : A. C3H7N B. C2H7N C. C3H9N D. C4H11N Cu 5. Cho 20,6 gam hn hp amin n chc tc dng va vi HCl, sau phn ng thu c 37,6 g hn hp mui khan. Khi lng ca axit HCl tham gia phn ng l: A. 15 g B. 17 g C. 14 g D. 13 g B. C2H5NH2 v C3H7NH2 D. C4H9NH2 v C5H11NH

II. Dng 2. Tnh theo phng trnh, s dng cc kin thc lin quan, tnh cht ho hc ca amin.

Cu 6. Cho 9,3 g anilin tc dng vi dd HCl d. Lng mui khan thu c l: (hiu sut l 70%) A. 9,065 g c l : A. 5,4 g B. 4,5 g C. 6,5 g D. 5,6 g B. 8,506 g C. 9,605 g D. 9,506 g Cu 7. Cho 3,1 g metylamin tc dng vi 7,3 gam axit HCl (hiu sut l 80 %).Khi lng mui thu

13

Gio n n thi tt nghip12 Trng c 0,1 mol hn hp mui khan. Cng thc phn t ca gm 2 amin l A. CH3NH2 v C2H5NH2 C. C3H7NH2 v C4H9NH2 B. C2H5NH2 v C3H7NH2 D. C 4H9NH2 v C5H11NH2

GV: Hong

Cu 8. Cho 7,6 g hn hp gm 2 amin no n chc l ng ng k tip tc dng vi dd HCl d thu

Bu i 7 n:

Ng y so

AMINOAXIT I.Mc tiu bi hc 1.Kin thc : - Cng c v khc su kin thc v amino axit,tnh cht ca amino axit 2.K nng: - Rn luyn k nng lm bi tp 3. Thi : - Rn luyn thc hc tp tt, t gic tm hiu bi r l thuyt suy ra tnh cht, say m vi b mn. II. KIN THC C BN 1. Cu to cc nhm c trng Aminoaxit c 1 nhm NH2; 1 nhm COOH: H2N-R-COOH 2. Tnh cht ho hc: a. Tnh cht ca nhm NH2 - Tnh baz: HOOC- R -NH2 + H+ HOOC- R -NH3+ b. Tnh cht ca nhm COOH - Tnh axit: H2N-R -COOH + NaOH H2N-R -COONa + H2O

14

Gio n n thi tt nghip12 Trng - Phn ng este ho c. Aminoaxit c phn ng chung ca 2 nhm - COOH v -NH2 - To mui ni H2NCH2COOH H3N+-CH2-COO- Phn ng trng ngng ca cc v amino axit to poliamit.
nH-NH-CO-OH to NH- CH2 5-CO
n

GV: Hong

+ nH2O

d. Phn ng chy: to sn phm CO2 + H2O + N2 Protein 1. Khi nim: Protein l polipeptit cao phn t, c phn t khi t vi chc nghn n vi triu. 2. Tnh cht : - Thy phn : Protein cc polipeptit cc peptit cc -amino axit. - Phn ng mu ca protein (phn ng mu biure): Protein + CuSO4 - Protein phn thnh 2 loi : Loi 1 : Protein n gin (thy phn cho hn hp cc -amino axit) . Loi 2 : Protein phc tp (to thnh t Protein n gin cng vi thnh phn phi protein ) III. BI TP VN DNG Cu 1: Vit cng thc cu to v gi tn cc cht c cng thc phn t C 2H7NO2, bit mi cht d dng phn ng vi dung dch HCl v vi dung dch NaOH Hng dn gii: Nhng cht hu c c cng thc phn t C2H7NO2 d dng phn ng vi dung dch HCl v dung dch NaOH l : CH3COONH4 : Amoni axetat HCOONH3CH3: Metyl amonifomiat CH3COONH4 + HCl CH3COOH + NH4Cl CH3COONH4 + NaOH CH3COONa + NH3 + H2O HCOONH3CH3 + NaOH HCOONa + CH3NH2 + H2O + HCOONH3CH3 + HCl HCOOH + CH3NH3Cl Cu 2. un 100ml dung dch mt amino axit 0,2M tc dng va vi 80 ml dung dch NaOH 0,25M. Sau phn ng ngi ta chng kh dung dch th thu c 2,5 g mui khan. Mt khc ly 100 g dung dch amino axit ni trn c nng 20,6% phn ng va vi 400 ml dung dch HCl 0,5M. Xc nh cng thc phn t ca amino axit. Hng dn gii: Phng trnh ho hc : (H2N)nR(COOH)m + mNaOH (H2N)nR(COONa)m + mH2O 1 mol m mol 0,20,1 = 0,02 0,250,08 = 0,02 m = 1. b) T phng trnh trn ta cng suy ra M ca (H2N)nRCOONa : 0,02 mol mui c khi lng 2,5 g 1 mol mui c khi lng 125g M ca (H2N)nRCOOH = 125 23 + 1 = 103 (g) (H2N)nRCOOH + nHCl ( ClNH3)nRCOOH 1 mol n mol
OH

mu tm

15

Gio n n thi tt nghip12 Trng 20,6 = 0,2 0,2 103 n = 1. Vy cng thc tng qut ca amino axit : H2NCxHyCOOH M H2NCxHyCOOH = 103 (g) mCxHy = 103 61 = 42 (g) 12x + y = 42 Lp bng :

GV: Hong

x 1 2 3 4 y 30 (loi) 18 (loi) 6 (hp l) <0(loi) Cng thc ca amino axit : H2NC3H6COOH Cu 3. Dng mt ho cht, hy phn bit cc dung dch : lng trng trng, glucoz, glixerol v h tinh bt. Hng dn gii: Cho 4 cht trn tc dng vi Cu(OH) 2 trong mi trng kim v un nng, ta nhn thy ng nghim cha h tinh bt khng phn ng, ng nghim cha glixerol cho dung dch mu xanh lam, ng nghim cha glucoz cho kt ta Cu2O mu gch, ng nghim cha lng trng trng c mu tm c trng. HS t vit cc phng trnh ho hc. Lu : Vi lng trng trng, Cu(OH)2 phn ng vi cc nhm peptit CONH cho sn phm c mu tm. - Bi tp TNKQ theo cng n tp. H THNG V AMIN, AMINOAXIT, PROTEIN Cu 1: Sp xp tnh baz cc cht sau theo th t tng dn. A. NH3<C2H5NH2<C6H5NH2 B. C2H5NH2<NH3< C6H5NH2 C. C6H5NH2<NH3<C2H5NH2 D. C6H5NH2<C2H5NH2<NH3 Cu 2:Cho cc cht H2NCH2COOH, CH3COOH, CH3NH2. Dng thuc th no sau y phn bit cc dung dch trn? A. NaOH B. HCl C. CH3OH/HCl D. qu tm Cu 3:Thuc th no sau y dng phn bit cc dung dch b mt nhn gm: glucoz, glixerol, etanol, lng trng trng.(dng c th nghim xem nh ) A. NaOH B. AgNO3/NH3 C. Cu(OH)2 D. HNO3 Cu 4:Anilin khng phn ng vi cht no sau y? A. HCl B. NaOH C. Br2 Cu 5:Cht no sau y l amin bc 3? A.(CH3)3C NH2 B. (CH3)3N C. (NH3)3C6H3 Cu 6:Amin c cng thc CH3 CH(NH2) CH3 tn l A. metyletylamin B. etylmetylamin C. isopropylami D. HNO2 D. CH3NH3Cl D. propylamin

Cu 7:Trong cc tn gi sau y, tn gi no khng ng vi cht CH3 CH(NH2) COOH? A. axit 2 aminopropanoic B. axit aminopropionic C. Alanin D. valin Cu 8:T glyxin v alanin c th to ra my ipeptit ? A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 Cu 9:Cho cc cht CH3NH2, C2H5NH2, CH3CH2CH2NH2. Theo chiu tng dn phn t khi Nhn xt no sau y ng? A. Nhit si tng dn, tan trong nc tng dn B. Nhit si gim dn, tan trong nc tng dn C. Nhit si tng dn, tan trong nc gim dn D. Nhit si gim dn, tan trong nc gim dn Cu 10:Cht no sau y lm qu tm m ha xanh?

16

Gio n n thi tt nghip12 Trng A. glyxin B. anilin

GV: Hong C. phenol D. lysin

Cu 11:Cht hu c C3H9N c s ng phn amin l : A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 Cu 12:Nguyn nhn gy nn tnh baz ca amin l : A. Do amin tan nhiu trong H2O. B. Do phn t amin b phn cc mnh. C. Do nguyn t N c m in ln nn cp electron chung ca nguyn t N v H b ht v pha N. D. Do nguyn t N cn cp eletron t do nn phn t amin c th nhn proton. Cu 13:Hp cht no sau y thuc loi ipeptit? A. H2N CH2CONH CH2CONH CH2COOH B. H2N CH2CONH CH(CH3) COOH C. H2N CH2CH2CONH CH2COOH D. H2N CH2CONH CH2CH2COOH Cu 14:Trong dung dch cc amino axit thng tn ti A. ch dng ion lng cc B. ch dng phn t C. va dng ion lng cc va dng phn t vi s mol nh nhau D. dng ion lng cc v mt phn nh dng phn t Cu 15:t chy hon ton hn hp X gm 2 amin no n chc k tip nhau trong dy ng ng, thu c 22 g CO2 v 14,4 g H2O. CTPT ca hai amin l : A. CH3NH2 v C2H7N B. C3H9N v C4H11N C. C2H7N v C3H9N D. C4H11N v C5H13 N Cu 16:Khi t chy hon ton cht X l ng ng ca axit aminoaxetic th t l th tch CO 2 : H2O(hi) l 6:7. Xc nh cng thc cu to ca X ( X l - amino axit) A. CH3 CH(NH2) COOH C. CH3 CH(NH2) CH2 COOH B. CH3 CH2 CH(NH2) COOH D. H2NCH2 CH2 COOH Cu 17:Mt dung dch amin n chc X tc dung va vi 200ml dung dch HCl 0,5M. Sau phn ng thu c 9,55 gam mui. Xc nh cng thc ca X? A. C2H5NH2 B. C6H5NH2 C. C3H5NH2 D. C3H7NH2 Cu 20:Khi thy phn n cng protit thu c cc cht : A. Gucoz B. Axit C. Amin D. Aminoaxit

Bu i 8 POLIME - VT LIU POLIME

Ng y so n:

1. Phn loi polime: - polime tng hp: + polime trng hp (c iu ch bng phn ng trng hp):polietilen (PE), polivinylclorua (PVC), poli striren, caosu buna (poli buta ien), poli (metyl metacrylat) (thu tinh hu c), + polime trng ngng (c iu ch bng phn ng trng ngng): nilon -6, nilon-6,6 (poli(hexemetylen iamin)), nilon-7, poli (etylen terephtalat), poli (phenol-fomanehit) (PPF), poli(ure-fomanehit) - polime thin nhin: tinh bt, xenluloz, cao su thin nhin,. - polime bn tng hp: t visco, t axetat, 2. Cu to mch polime: c 3 kiu cu to mch polime - Mch khng nhnh: PE, PVC,. - Mch c nhnh: amilopectin, glicogen, - Mch khng gian: caosu lu ho, nha bekelit,

17

Gio n n thi tt nghip12 Trng 6. Phn ng trng hp Khi nim * Trng hp l qu trnh kt hp nhiu phn t nh (monome) ging nhau hay tng t nhau thnh phn t ln (polime)

GV: Hong

7.Phn ng trng ngng Trng ngng l qu trnh kt hp nhiu phn t nh (monome) thnh phn t ln (polime) ng thi gii phng nhng phn t nh khc (th d H2O) phi c t nht 2 nhm chc c kh nng phn ng * Th d:

iu kin cn v cu to monome

Trong phn t phi c lin kt bi hoc vng km bn c th m ra * Th d: CH2=CH2, CH2=CHCl, C6H5 CH = CH2, CH2=CH CH = CH2,..

p HOOCC6H4COOH ;

CH2CH2 O

HO CH2 CH2 OH ,

MT S POLIME THNG GP TRONG: - Cht do: 1. PE: poli etylen

CH2-CH2 n 2. PVC: poli (vinyl clorua) nCH2=CH2
xt, t0, p

nCH2=CH Cl

xt, t0, p

CH2-CH Cl

3. PVA: poli (vinylaxetat)

nCH2=CH CH3COO
xt, t0, p

CH2-CH CH3COO

4. PMM: poli (metylmetacrylat) CH3 n CH2= C-COOCH3 CH3 metyl metacrylat 5. PP: poli propilen
t , p, xt
0

CH2-C COOCH3

Poli(metyl metacrylat)

18

Gio n n thi tt nghip12 Trng nCH2=CH CH3 6. PS: poli stiren

nCH2=CH
xt, t0, p

GV: Hong
xt, t0, p

CH2-CH CH3
CH2-CH

7. PPF: Nha phenol fomanhit c 3 dng :nha novalac, nha crezol, nha crezit hay bakelit iu ch t Phenol v anehit fomic
OH

CH2

8, Keo ure fomandehit: (NH2)2CO + CH2O - T : 1. T nilon-6 2. T nilon-6,6

nH2N-[CH2]6-NH2 + n HOOC-[CH2]4-COOH
t0

( NH-[CH2]6-NHCO-[CH2]4-CO ) n

+ 2nH2O

Poli(hexametylen-aipamit) (nilon-6,6) 3. T lapsan (axit terephtalic v etylenglicol) o nHOOC-C 6H 4 COOH +nHOCH 2-CH 2OH t Axit terephtalic Etylen glicol ( CO-C6 H4 CO-O-C2 H4 O ) +2n H2 O n poli(etylen terephtalat) 4. T olon (nitron): acrilonitrin (vinyl xianua)

V du : nCH2=CHCN Acrilonitrin 5. T capron

nH2N[CH2]5COOH
axit -aminocaproic
xt, t0, p

t0, p, xt

CH2-CH CN Poliacrionitrin

policaproamit (nilon-6)

HN-[CH2]5-CO n + nH2O

nCH2

CH2- CH2 - C =O v t n c ( NH-[CH ] -CO ) | 2 5 n to CH2- CH 2- NH

Caprolactam capron 6. T enang (axit - aminoetanoic):nilon - 7

nH2N[CH2]6COOH
xt, t0, p

HN-[CH2]6-CO n + nH2O

- Cao su: 1. Cao su buna nCH2=CH-CH=CH2

Na

CH2-CH=CH-CH2 n

19

Gio n n thi tt nghip12 Trng 2. Cao su buna-S

nCH2=CH-CH=CH2 + n CH=CH2
t0, p, xt

GV: Hong

CH2-CH=CH-CH2-CH-CH2 n

cao su buna-S

3. Cao su buna-N
nCH2=CH-CH=CH2 + n CH=CH CN
t0, p, xt 2

CH2-CH=CH-CH2-CH-CH2 n CN cao su buna-N

4. Cao su isopren n CH2= C-CH= CH2 CH3 isopren

t0, xt, p

CH2-C= CH-CH2 CH3

cau su isopren 5, Cao su cloropren: tng hp t CH2 = CCl - CH = CH2 II. BI TON: Cu 1: Cht khng c kh nng tham gia phn ng trng hp l A. stiren. B. isopren. C. propen. D. toluen. Cu 2: Cht c kh nng tham gia phn ng trng hp l A. propan. B. propen. C. etan. D. toluen. Cu 3: Qu trnh nhiu phn t nh (monome) kt hp vi nhau thnh phn t ln (polime) ng thi gii phng nhng phn t nh khc c gi l phn ng A. trao i. B. nhit phn. C. trng hp. D. trng ngng. Cu 4: Monome c dng iu ch polietilen l A. CH2=CH-CH3. B. CH2=CH2. C. CHCH. D. CH2=CHCH=CH2. Cu 5: Dy gm cc cht c dng tng hp cao su Buna-S l: A. CH2=C(CH3)-CH=CH2, C6H5CH=CH2. B. CH2=CH-CH=CH2, C6H5CH=CH2. C. CH2=CH-CH=CH2, lu hunh. D. CH2=CH-CH=CH2, CH3CH=CH2. Cu 6: Nha rezol (PPF) c tng hp bng phng php un nng phenol vi A. HCHO trong mi trng baz. B. CH3CHO trong mi trng axit. C. HCHO trong mi trng axit. D. HCOOH trong mi trng axit. Cu 7: Poli(vinyl axetat) l polime c iu ch bng phn ng trng hp A. C2H5COO-CH=CH2. B. CH2=CH-COO-C2H5. C. CH3COO-CH=CH2. D. CH2=CH-COO-CH3. Cu 8: Poli(vinylclorua) c iu ch bng phn ng trng hp: A. CH3-CH2Cl B. CH2=CHCl. C. CHCCl. D. CH2Cl-CH2Cl

20

Gio n n thi tt nghip12 GV: Hong Trng Cu 9: Nilon6,6 l mt loi A. t axetat. B. t poliamit. C. polieste. D. t visco. Cu 10: Polime dng iu ch thu tinh hu c (plexiglas) l A. CH2=C(CH3)COOCH3. B. CH2 =CHCOOCH3. C. C6H5CH=CH2. D. CH3COOCH=CH2. Cu 11: T c sn xut t xenluloz l A. t tm. B. t capron. C. t nilon-6,6. D. t visco. Cu 12: Cho cc polime: polietilen, xenluloz, polipeptit, tinh bt, nilon-6, nilon-6,6, polibutaien. Dy gm cc polime tng hp l A. polietilen, xenluloz, nilon-6, nilon-6,6 B. polietilen, polibutaien, nilon-6, nilon-6,6 C. polietilen, tinh bt, nilon-6, nilon-6,6 D. polietilen, xenluloz, nilon-6,6 Cu 13: Monome c dng iu ch polipropilen (PP) l A. CH2=CH-CH3. B. CH2=CH2. C. CHCH. D. CH2=CHCH=CH2. Cu 14: T lapsan thuc loai A. t poliamit. B. t visco. C. t polieste. D. t axetat. Cu 15: T nilon - 6,6 c iu ch bng phn ng trng ngng A. HOOC-(CH2)2-CH(NH2)-COOH. B. HOOC-(CH2)4-COOH v HO-(CH2)2-OH. C. HOOC-(CH2)4-COOH v H2N-(CH2)6-NH2. D. H2N-(CH2)5-COOH. ru 450 C ,t , p Cu 16: Cho s chuyn ho: Glucoz men X ZnO , Y xt Cao su Buna. Hai cht X, Y ln lt l A. CH3CH2OH v CH3CHO. B. CH3CH2OH v CH2=CH2. C. CH2CH2OH v CH3-CH=CH-CH3. D. CH3CH2OH v CH2=CHCH=CH2. Cu 17: Teflon l tn ca mt polime c dng lm A. cht do. B. t tng hp. C. cao su tng hp. D. keo dn. Cu 18: Polime c cu trc mng khng gian (mng li) l A. PVC. B. nha bakelit. C. PE. D. amilopectin. Cu 19: Poli(ure-fomanehit) c cng thc cu to l
0 0

A.

HN-CO-NH-CH2 n

B.

CH2-CH CN OH

C.

NH-[CH2]6-NH-CO-[CH2]4-CO n

D.

CH2

Cu 20: Chn pht biu khng ng: polime ... A. u c phn t khi ln, do nhiu mt xch lin kt vi nhau. B. c th c iu ch t phn ng trng hp hay trng ngng. C. c chia thnh nhiu loi: thin nhin, tng hp, nhn to. D. u kh bn vi nhit hoc dung dch axit hay baz. Cu 21: Polime no sau y l polime thin nhin? A. cao su buna B. cao su isopren C. amiloz D. nilon-6,6

21

Gio n n thi tt nghip12 GV: Hong Trng Cu 22: Polime c cu trc mch khng phn nhnh l A. Nha bakelit. B. Amilopectin ca tinh bt. C. Poli (vinyl clorua). D. Cao su lu ha. Cu 23: Cu to ca monome tham gia c phn ng trng ngng l B. trong phn t phi c lin kt cha no hoc vng khng bn. B. tha iu kin v nhit , p sut, xc tc thch hp. C. c t nht 2 nhm chc c kh nng tham gia phn ng. D. cc nhm chc trong phn t u c cha lin kt i. Cu 24: Cht c th tham gia phn ng trng ngng l A. H2N CH2 COOH. B. C2H5 OH, C6H5 OH. C. CH3 COOH, HOOC COOH. D. CH2=CH COOH. Cu 25: Nha novolac (PPF) c tng hp bng phng php un nng phenol vi A. HCHO trong mi trng baz. B. CH3CHO trong mi trng baz. C. HCHO trong mi trng axit. D. HCOOH trong mi trng axit. Cu 26: Cao su buna S c to thnh bng phn ng A. trng hp B. trng ngng C. cng hp D. ng trng hp Cu 27: T 4 tn C2H4 c cha 30% tp cht c th iu ch bao nhiu tn PE ? (Bit hiu sut phn ng l 90%) A. 2,55 B. 2,8 C. 2,52 D.3,6 Cu 28: Phn t khi trung bnh ca PVC l 750000. H s polime ho ca PVC l A. 12.000 B. 15.000 C. 24.000 D. 25.000 Cu 29: Phn t khi trung bnh ca polietilen l 420000. H s polime ho ca PE l A. 12.000 B. 13.000 C. 15.000 D. 17.000 Cu 30: Khi lng ca mt on mch t nilon-6,6 l 27346 vC v ca mt on mch t capron l 17176 vC. S lng mt xch trong on mch nilon-6,6 v capron nu trn ln lt l A. 113 v 152. B. 121 v 114. C. 121 v 152. D. 113 v 114. Cu 31: Trong cc phn ng gia cc cp cht sau, phn ng no lm gim mch polime A. poli(vinyl clorua) + Cl2 t0 B. cao su thin nhin + HCl t0 ,t 0 + ,t 0 C. poli(vinyl axetat) + H2O OH D. amiloz + H2O H Cu 32: Dy gm tt c cc cht u l cht do l A. Polietilen; t tm, nha rezol. B. Polietilen; cao su thin nhin, PVA. C. Polietilen; t st t; PVC. D. Polietilen; polistiren; bakelit Cu 33: Nha rezit (nha bakelit) c iu ch bng cch o A. un nng nha rezol 150 C to mng khng gian. o B. un nng nha novolac 150 C to mng khng gian. o C. un nng nha novolac vi lu hunh 150 C to mng khng gian. o D. un nng nha rezol vi lu hunh 150 C to mng khng gian. Cu 34: T gm 2 loi l A. t ha hc v t tng hp. B. t thin nhin v t nhn to. C. t ha hc v t thin nhin. D. t tng hp v t nhn to. Cu 35: Trong s cc loi t sau: t tm, t visco, t nilon-6,6, t axetat, t capron, t enan. Nhng t thuc loi t nhn to l

22

Gio n n thi tt nghip12 GV: Hong Trng A. T tm v t enan. B. T visco v t nilon-6,6. C. T nilon-6,6 v t capron. D. T visco v t axetat. Cu 36: Theo ngun gc, loi t cng loi vi len l A. bng B. capron C. visco D. xenluloz axetat. Cu 37: Loi t thng dng dt vi may qun o m hoc bn thnh si len an o rt l A. t capron B. t nilon -6,6 C. t capron D. t nitron. Cu 38: Khi t chy mt polime Y thu c kh CO2 v hi nc theo t l s mol tng ng l 1 :1. Vy Y l A. poli(vinyl clorua). B. polistiren. C. polipropilen. D. xenluloz. Cu 39: Polime di y c cng cu trc mch polime vi nha bakelit l A. Amiloz B. Glicogen C. Cao su lu ha D. Xenluloz. Cu 40: Cho cc polime: PE, PVC, polibutaien, poliisopren, nha rezit, amiloz, amilopectin, xenluloz, cao su lu ho. Dy gm tt c cc polime c cu trc mch khng phn nhnh l A. PE, polibutaien, poliisopren, amiloz, xenluloz, cao su lu ho B. PE, PVC, polibutaien, nha rezit, poliisopren, xenluloz. C. PE, PVC, polibutaien, poliisopren, amiloz, xenluloz. D. PE, PVC, polibutaien, poliisopren, amiloz, amilopectin, xenluloz. Cu 41: Pht biu sai l A. Bn cht cu to ho hc ca t tm v len l protit; ca si bng l xenluloz. B. Bn cht cu to ho hc ca t nilon l poliamit C. Qun o nilon, len, t tm khng nn git vi x phng c kim cao D. T nilon, t tm, len rt bn vng vi nhit. Cu 42: Pht biu khng ng l A. Tinh bt v xenluloz u l polisaccarit (C6H10O5)n nhng xenluloz c th ko si, cn tinh bt th khng. B. Len, t tm, t nilon km bn vi nhit v khng b thu phn trong mi trng axit hoc kim. C. Phn bit t nhn to v t t nhin bng cch t, t t nhin cho mi kht. D. a s cc polime u khng bay hi do khi lng phn t ln v lc lin kt phn t ln. Cu 43: Poli (metyl metacrylat) v t nilon-6 c to thnh t cc monome tng ng l A. CH3-COO-CH=CH2 v H2N-[CH2]5-COOH. B. CH2=C(CH3)-COOCH3 v H2N-[CH2]6-COOH. C. CH2=C(CH3)-COOCH3 v H2N-[CH2]5-COOH. D. CH2=CH-COOCH3 v H2N-[CH2]6-COOH. Cu 44: Mt on mch PVC c khong 1000 mt xch. Hy xc nh khi lng ca on mch . A. 62500 vC B. 625000 vC C. 125000 vC D. 250000vC. Cu 45: Bn cht ca s lu ho cao su l A. to cu ni isunfua gip cao su c cu to mng khng gian. B. to loi cao su nh hn. C. gim gi thnh cao su.

23

Gio n n thi tt nghip12 GV: Hong Trng D. lm cao su d n khun. Cu 46: Cho cc polime : polietilen, xenluloz, amiloz, amilopectin, poli(vnylclorua), t nilon-6,6; poli(vinyl axetat). Cc polime thin nhin l A. xenluloz, amilopectin, poli(vinyl clorua), poli(vinyl axetat) B. amilopectin, PVC, t nilon - 6,6; poli(vinyl axetat) C. amilopectin, poli(vinyl clorua), poli(vinyl axetat) D. xenluloz, amiloz, amilopectin Cu 47: Trng ngng axit aminocaproic thu c m kg polime v 12,6 kg H2O vi hiu sut phn ng 90%. Gi tr ca m l A. 71,19. B. 79,1. C. 91,7. D. 90,4. Cu 48: T 100ml dd ancol etylic 33,34% (D = 0,69g/ml) c th iu ch c bao nhiu g PE (hiu sut 100%) A. 23 B. 14 C. 18 D. Kt qu khc Cu 49: H s trng hp ca loi polietilen c khi lng phn t l 4984 vC v ca polisaccarit (C6H10O5)n c khi lng phn t 162000 vC ln lt l: A. 178 v 1000 B. 187 v 100 C. 278 v 1000 D. 178 v 2000 Cu 50: iu ch cao su buna ngi ta c th thc hin theo cc s bin ha sau: % buta-1,3-ien 80 % cao su buna C2H5OH 50 Tnh khi lng ancol etylic cn ly c th iu ch c 54 gam cao su buna theo s trn? A. 92 gam B. 184 gam C. 115 gam D. 230 gam.

Bui 9 Ngy son: 01/12

Tnh cht ho hc ca kim loi

I BI TON V KIM LOI TC DNG VI DUNG DCH AXIT 1) Kim loi tc dng vi dung dch axit: a) i vi dung dch HCl, H2SO4 long: M + nH+ Mn+ + n/2H2 (M ng trc hiro trong dy th in cc chun) b) i vi H2SO4 c, HNO3 (axit c tnh oxi ha mnh): - Kim loi th hin nhiu s oxi ha khc nhau khi phn ng vi H2SO4 c, HNO3 s t s oxi ha cao nht - Hu ht cc kim loi phn ng c vi H2SO4 c nng (tr Pt, Au) v H2SO4 c ngui (tr Pt, Au, Fe, Al, Cr), khi S+6 trong H2SO4 b kh thnh S+4 (SO2) ; So hoc S-2 (H2S) - Hu ht cc kim loi phn ng c vi HNO3 c nng (tr Pt, Au) v HNO3 c ngui (tr Pt, Au, Fe, Al, Cr), khi N+5 trong HNO3 b kh thnh N+4 (NO2) - Hu ht cc kim loi phn ng c vi HNO3 long (tr Pt, Au), khi N+5 trong HNO3 b kh thnh N+2 (NO) ; N+1 (N2O) ; No (N2) hoc N-3 (NH4+) c) Kim loi tan trong nc (Na, K, Ba, Ca,) tc dng vi axit: c 2 trng hp

24

Gio n n thi tt nghip12 Trng

GV: Hong

- Nu dung dch axit dng d: ch c phn ng ca kim loi vi axit - Nu axit thiu th ngoi phn ng gia kim loi vi axit (xy ra trc) cn c phn ng kim loi d tc dng vi nc ca dung dch 2) Mt s ch khi gii bi tp: - Kim loi tc dng vi hn hp axit HCl, H2SO4 long (H+ ng vai tr l cht oxi ha) th to ra mui c s oxi ha thp v gii phng H2: M + nH+ Mn+ + n/2H2 (nH+ = nHCl + 2nH2SO4) - Kim loi tc dng vi hn hp axit HCl, H2SO4 long, HNO3 vit phng trnh phn ng di dng ion thu gn (H+ ng vai tr mi trng, NO3 ng vai tr cht oxi ha) v so snh cc t s gia s mol ban u v h s t lng trong phng trnh xem t s no nh nht th cht s ht trc ( tnh theo) - Cc kim loi tc dng vi ion NO3 trong mi trng axit H+ xem nh tc dng vi HNO3 - Cc kim loi Zn, Al tc dng vi ion NO3 trong mi trng kim OH gii phng NH3 4Zn + NO3 + 7OH 4ZnO22 + NH3 + 2H2O (4Zn + NO3 + 7OH + 6H2O 4[Zn(OH)4]2 + NH3) 8Al + 3NO3 + 5OH + 2H2O 8AlO2 + 3NH3 (8Al + 3NO3 + 5OH + 18H2O 8[Al(OH)4] + 3NH3 - Khi hn hp nhiu kim loi tc dng vi hn hp axit th dng nh lut bo ton mol electron v phng php ion electron gii cho nhanh. So snh tng s mol electron cho v nhn bin lun xem cht no ht, cht no d - Khi hn hp kim loi trong c Fe tc dng vi H2SO4 c nng hoc HNO3 cn ch xem kim loi c d khng. Nu kim loi (Mg Cu) d th c phn ng kim loi kh Fe3+ v Fe2+. V d: Fe + 2Fe3+ 3Fe2+ ; Cu + 2Fe3+ Cu2+ + 2Fe2+ - Khi ha tan hon hon hn hp kim loi trong c Fe bng dung dch HNO3 m th tch axit cn dng l nh nht mui Fe2+ - Kim loi c tnh kh mnh hn s u tin phn ng trc - Nu bi yu cu tnh khi lng mui trong dung dch, ta p dng cng thc sau: mmui = mcation + manion to mui = mkim loi + manion to mui (manion to mui = manion ban u manion to kh) - Cn nh mt s cc bn phn ng sau: 2H+ + 2e H2 SO42 + 2e + 4H+ SO2 + 2H2O SO42 + 6e + 8H+ S + 4H2O SO42 + 8e + 10H+ H2S + 4H2O NO3- + e + 2H+ NO2 + H2O NO3- + 3e + 4H+ NO + 2H2O 2NO3- + 8e + 10H+ N2O + 5H2O 2NO3- + 10e + 12H+ N2 + 6H2O NO3- + 8e + 10H+ NH4+ + 3H2O - Cn nh s mol anion to mui v s mol axit tham gia phn ng: nSO42to mui = . nX (a l s electron m S+6 nhn to sn phm kh X) nH2SO4 phn ng = 2nSO2 + 4nS + 5nH2S nNO3to mui = a.nX (a l s electron m N+5 nhn to ra sn phm kh X) nHNO3 phn ng = 2nNO2 + 4nNO + 10nN2O + 12nN2 3) Mt s v d minh ha V d 1: Cho 3,68 gam hn hp gm Al v Zn tc dng vi mt lng va dung dch H2SO4 10 %, thu c 2,24 lt kh H2 ( ktc). Khi lng dung dch thu c sau phn ng l: A. 101,68 gam B. 88,20 gam C. 101,48 gam D. 97,80 gam Hng dn: nH2 = nH2SO4 = 0,1 mol m (dung dch H2SO4) = 98 gam m (dung dch sau phn ng) = 3,68 + 98 - 0,2 = 101,48 gam p n C V d 2: Ho tan hon ton 14,6 gam hn hp X gm Al v Sn bng dung dch HCl (d), thu c 5,6 lt kh H2 ( ktc). Th tch kh O2 ( ktc) cn phn ng hon ton vi 14,6 gam hn hp X l: A. 2,80 lt B. 1,68 lt C. 4,48 lt D. 3,92 lt Hng dn: Gi nAl = x mol ; nSn = y mol 27x + 119y = 14,6 (1) ; nH2 = 0,25 mol - Khi X tc dng vi dung dch HCl:

25

Gio n n thi tt nghip12 Trng

GV: Hong

V d 3: Cho 7,68 gam hn hp X gm Mg v Al vo 400 ml dung dch Y gm HCl 1M v H2SO4 0,5M. Sau khi phn ng xy ra hon ton thu c 8,512 lt kh ( ktc). Bit trong dung dch, cc axit phn li hon ton thnh cc ion. Phn trm v khi lng ca Al trong X l: A. 56,25 % B. 49,22 % C. 50,78 % D. 43,75 % Hng dn: nH+ = 0,8 mol ; nH2 = 0,38 mol nH+phn ng = 0,76 mol < 0,8 mol axit d, kim loi ht

- Gi nMg = x mol ; nAl = y mol p n A

% Al =

V d 4: Cho 0,10 mol Ba vo dung dch cha 0,10 mol CuSO4 v 0,12 mol HCl. Sau khi cc phn ng xy ra hon ton, lc ly kt ta nung nhit cao n khi lng khng i thu c m gam cht rn. Gi tr ca m l: A. 23,3 gam B. 26,5 gam C. 24,9 gam D. 25,2 gam Hng dn: Cc phn ng xy ra l: Ba + 2HCl BaCl2 + H2 0,06 0,12 0,06 Ba + 2H2O Ba(OH)2 + H2 0,04 0,04 BaCl2 + CuSO4 BaSO4 + CuCl2 0,06 0,06 0,06 Ba(OH)2 + CuSO4 BaSO4 + Cu(OH)2 0,04 0,04 0,04 0,04

Cu(OH)2 CuO + H2O 0,04 0,04 m (cht rn) = mBaSO4 + mCuO = (0,06 + 0,04).233 + 0,04.80 = 26,5 gam p n B V d 5: Th tch dung dch HNO3 1M (long) t nht cn dng ho tan hon ton 18 gam hn hp gm Fe v Cu trn theo t l mol 1 : 1 l: (bit phn ng to cht kh duy nht l NO) A. 1,0 lt B. 0,6 lt C. 0,8 lt D. 1,2 lt Hng dn: nFe = nCu = 0,15 mol - Do th tch dung dch HNO3 cn dng t nht mui Fe2+ ne cho = 2.(0,15 + 0,15) = 0,6 mol - Theo lbt mol electron nH+ = nHNO3 = mol VHNO = 0,8 lt p n C

V d 6: Ha tan 9,6 gam Cu vo 180 ml dung dch hn hp HNO3 1M v H2SO4 0,5M, kt thc phn ng thu c V lt ( ktc) kh khng mu duy nht thot ra, ha nu ngoi khng kh. Gi tr ca V l: A. 1,344 lt B. 4,032 lt C. 2,016 lt D. 1,008 lt Hng dn: nCu = 0,15 mol ; nNO3 = 0,18 mol ; nH+ = 0,36 mol 3Cu + 8H+ + 2NO3 3Cu2+ + 2NO + 4H2O 0,36 0,09 VNO = 0,09.22,4 = 2,016 lt p n C Do H+ ht ; Cu d

V d 7: Cho hn hp gm 1,12 gam Fe v 1,92 gam Cu vo 400 ml dung dch cha hn hp gm H2SO4 0,5M v NaNO3 0,2M. Sau khi cc phn ng xy ra hon ton, thu c dung dch X v kh NO (sn phm kh duy nht). Cho V ml dung dch

26

Gio n n thi tt nghip12 Trng

NaOH 1M vo dung dch X th lng kt ta thu c l ln nht. Gi tr ti thiu ca V l: A. 360 ml B. 240 ml C. 400 ml D. 120 ml

GV: Hong

Hng dn: nFe = 0,02 mol ; nCu = 0,03 mol ne cho = 0,02.3 + 0,03.2 = 0,12 mol ; nH+ = 0,4 mol ; nNO3 = 0,08 mol (Ion NO3 trong mi trng H+ c tnh oxi ha mnh nh HNO3) - Bn phn ng: NO3 + 3e + 4H+ NO + 2H2O Do kim loi kt v H+ d 0,12 0,16 nH+ d = 0,4 0,16 = 0,24 mol nOH (to kt ta max) = 0,24 + 0,02.3 + 0,03.2 = 0,36 V = 0,36 lt hay 360 ml p n A V d 8: Cho 24,3 gam bt Al vo 225 ml dung dch hn hp NaNO3 1M v NaOH 3M khuy u cho n khi kh ngng thot ra th dng li v thu c V lt kh ( ktc).Gi tr ca V l: A. 11,76 lt B. 9,072 lt C. 13,44 lt D. 15,12 lt Hng dn: nAl = 0,9 mol ; nNO3 = 0,225 mol ; nOH = 0,675 mol 8Al + 3NO3 + 5OH + 18H2O 8[Al(OH)4] + 3NH3 (1) B: 0,9 0,225 0,675 P: 0,6 0,225 0,375 0,225 D: 0,3 0 0,3 Do NO3 ht

Al + OH (d) + H2O AlO2 + H2 (2) 0,3 0,3 0,45 T (1) ; (2) V = (0,225 + 0,45).22,4 = 15,12 lt p n D V d 9: Ha tan hon ton 100 gam hn hp X gm Fe, Cu , Ag trong dung dch HNO3 (d). Kt thc phn ng thu c 13,44 lt hn hp kh Y gm NO2, NO, N2O theo t l s mol tng ng l 3 : 2 : 1 v dung dch Z (khng cha mui NH4NO3). C cn dung dch Z thu c m gam mui khan. Gi tr ca m v s mol HNO3 phn ng ln lt l: A. 205,4 gam v 2,5 mol B. 199,2 gam v 2,4 mol C. 205,4 gam v 2,4 mol D. 199,2 gam v 2,5 mol Hng dn: nY = 0,6 mol nNO2 = 0,3 mol ; nNO = 0,2 mol ; nN2O = 0,1 mol - nNO (1)
to mui

= nNO

+ 3.nNO + 8.nN

= 0,3 + 3.0,2 + 8.0,1 = 1,7 mol mZ = mKl + mNO = 2.0,3 + 4.0,2 + 10.0,1 = 2,4 mol (2)

to mui

= 100 + 1,7.62 = 205,4 gam

- nHNO phn ng = 2.nNO + 4.nNO + 10.nN - T (1) ; (2) p n C

V d 10: Cho 6,72 gam Fe vo 400 ml dung dch HNO3 1M, n khi phn ng xy ra hon ton, thu c kh NO (sn phm kh duy nht) v dung dch X. Dung dch X c th ho tan ti a m gam Cu. Gi tr ca m l: A. 1,92 gam B. 3,20 gam C. 0,64 gam D. 3,84 gam Hng dn: nFe = 0,12 mol ne cho = 0,36 mol; nHNO3 = 0,4 mol ne nhn = 0,3 mol - Do ne cho > ne nhn Fe cn d dung dch X c Fe2+ v Fe3+ - Cc phn ng xy ra l: Fe + 4HNO3 Fe(NO3)3 + NO + 2H2O 0,1 0,4 0,1 Fe (d) + 2Fe3+ 3Fe2+ 0,02 0,04 Cu + 2Fe3+ (d) Cu2+ + 2Fe2+ 0,03 0,06 mCu = 0,03.64 = 1,92 gam p n A V d 11: Ho tan hon ton 12,42 gam Al bng dung dch HNO3 long (d), thu c dung dch X v 1,344 lt ( ktc) hn hp kh Y gm hai kh l N2O v N2. T khi ca hn hp kh Y so vi kh H2 l 18. C cn dung dch X, thu c m gam cht

27

Gio n n thi tt nghip12 Trng

rn khan. Gi tr ca m l: A. 38,34 gam B. 34,08 gam C. 106,38 gam D. 97,98 gam

GV: Hong

Hng dn: nAl = 0,46 mol ne cho = 1,38 mol ; nY = 0,06 mol ; Y = 36 - D dng tnh c nN2O = nN2 = 0,03 mol ne nhn = 0,03.(8 + 10) = 0,54 mol < ne cho dung dch X cn cha mui NH4NO3 nNH4+ = NO3 = - Vy mX = mAl(NO
)

mol
NO

+ mNH

= 0,46.213 + 0,105.80 = 106,38 gam p n C = 12,42 + (0,03.8 + 0,03.10 + 0,105.8 + 0,105).62 + 0,105.18 = 106,38

(Hoc c th tnh mX = mKl + mNO to mui + mNH gam)

II BI TP V KIM LOI TC DNG VI OXIT KIM LOI (PHN NG NHIT NHM) 1) Mt s ch khi gii bi tp: - Phn ng nhit nhm: Al + oxit kim loi (Hn hp X) - Thng gp: + 2Al + Fe2O3 + 2yAl + 3FexOy y Al2O3 + 2Fe Al2O3 + 3xFe oxit nhm + kim loi (Hn hp Y)

+ (6x 4y)Al + 3xFe2O3 6FexOy + (3x 2y)Al2O3 - Nu phn ng xy ra hon ton, ty theo tnh cht ca hn hp Y to thnh bin lun. V d: + Hn hp Y cha 2 kim loi Al d ; oxit kim loi ht + Hn hp Y tc dng vi dung dch baz kim (NaOH,) gii phng H2 c Al d + Hn hp Y tc dng vi dung dch axit c kh bay ra th c kh nng hn hp Y cha (Al2O3 + Fe) hoc (Al2O3 + Fe + Al d) hoc (Al2O3 + Fe + oxit kim loi d) - Nu phn ng xy ra khng hon ton, hn hp Y gm Al2O3, Fe, Al d v Fe2O3 d - Thng s dng: + nh lut bo ton khi lng: mhhX = mhhY + nh lut bo ton nguyn t (mol nguyn t): nAl (X) = nAl (Y) ; nFe (X) = nFe (Y) ; nO (X) = nO (Y) 2) Mt s v d minh ha: V d 1: Nung nng m gam hn hp Al v Fe2O3 (trong iu kin khng c khng kh) n khi phn ng xy ra hon ton , thu c hn hp rn Y. Chia Y thnh hai phn bng nhau: Phn 1: tc dng vi dung dch H2SO4 long (d) sinh ra 3,08 lt kh H2 ( ktc) Phn 2: tc dng vi dung dch NaOH (d) sinh ra 0,84 lt kh H2 ( ktc) Gi tr ca m l: A. 22,75 gam B. 21,40 gam C. 29,40 gam D. 29,43 gam Hng dn: nH2(1) = 0,1375 mol ; nH2(2) = 0,0375 mol - Hn hp rn Y tc dng vi NaOH gii phng H2 Al d v v phn ng xy ra hon ton nn thnh phn hn hp rn Y gm: Al2O3, Fe v Al d - Gi nFe = x mol ; nAl d = y mol c trong 1/2 hn hp Y

- T ta c h phng trnh: - Theo lbt nguyn t i vi O v Fe: nAl2O3 = nFe2O3 = = 0,05 mol - Theo lbt khi lng: m = (0,05.102 + 0,1.56 + 0,025.27).2 = 22,75 gam p n A V d 2: Nung nng m gam hn hp gm Al v Fe3O4 trong iu kin khng c khng kh. Sau khi phn ng xy ra hon ton, thu c hn hp rn X. Cho X tc dng vi dung dch NaOH (d) thu c dung dch Y, cht rn Z v 3,36 lt kh H2 ( ktc). Sc kh CO2 (d) vo dung dch Y, thu c 39 gam kt ta. Gi tr ca m l: A. 45,6 gam B. 57,0 gam C. 48,3 gam D. 36,7 gam

28

Gio n n thi tt nghip12 Trng

Hng dn: nH2 = 0,15 mol ; nAl(OH)3 = 0,5 mol - T suy ra thnh phn hn hp rn X gm: Fe, Al2O3 (x mol) v Al d (y mol) - Cc phn ng xy ra l: 2Al + 2NaOH + 6H2O 2Na[Al(OH)4] + 3H2 Al2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Al(OH)4] CO2 + Na[Al(OH)4] Al(OH)3 + NaHCO3 - nH2 = 0,15 mol y = 0,1 mol - Theo lbt nguyn t i vi Al: 2x + y = 0,5 x = 0,2 mol - Theo lbt nguyn t i vi O: nO(Fe O ) = nO(Al O ) nFe3O4 = - Theo lbt nguyn t i vi Fe: nFe = 3nF3O4 = 3.0,15 = 0,45 mol - Theo lbt khi lng: m = 0,45.56 + 0,2.102 + 0,1.27 = 48,3 gam p n C mol

GV: Hong

V d 3: Thc hin phn ng nhit nhm hn hp X gm Al v mt oxit st FexOy (trong iu kin khng c khng kh) thu c 92,35 gam cht rn Y. Ha tan Y trong dung dch NaOH (d) thy c 8,4 lt kh H2 ( ktc) thot ra v cn li phn khng tan Z. Ha tan 1/2 lng Z bng dung dch H2SO4 c, nng (d) thy c 13,44 lt kh SO2 ( ktc) thot ra. Bit cc phn ng xy ra hon ton. Khi lng Al2O3 trong Y v cng thc oxit st ln lt l: A. 40,8 gam v Fe3O4 B. 45,9 gam v Fe2O3 C. 40,8 gam v Fe2O3 D. 45,9 gam v Fe3O4 Hng dn: nH2 = 0,375 mol ; nSO2(c Z) = 2.0,6 = 1,2 mol - T suy ra thnh phn cht rn Y gm: Fe, Al2O3, Al d v phn khng tan Z l Fe - nH2 = 0,375 mol nAl d = 0,25 mol - nSO2 = 1,2 mol nFe = mol - mAl2O3 = 92,35 0,8.56 0,25.27 = 40,8 gam (1) nAl2O3 = 0,4 mol - Theo lbt nguyn t i vi O nO(Fe - Ta c: - T (1) ; (2) p n C
O )

= 0,4.3 = 1,2 mol

cng thc oxit st l Fe2O3 (2)

V d 4: Trn 5,4 gam bt Al vi 17,4 gam bt Fe3O4 ri tin hnh phn ng nhit nhm (trong iu kin khng c khng kh). Gi s ch xy ra phn ng kh Fe3O4 thnh Fe. Ha tan hon ton cht rn sau phn ng bng dung dch H2SO4 long (d) thu c 5,376 lt kh H2 ( ktc). Hiu sut phn ng nhit nhm v s mol H2SO4 phn ng l: A. 75 % v 0,54 mol B. 80 % v 0,52 mol C. 75 % v 0,52 mol D. 80 % v 0,54 mol Hng dn: nAl = 0,2 mol ; nFe3O4 = 0,075 mol ; nH2 = 0,24 mol - Phn ng xy ra khng hon ton: 8Al + 3Fe3O4 x 4Al2O3 + 9Fe 0,5x (mol)

- Hn hp cht rn gm: - Ta c phng trnh: .2 + (0,2 x).3 = 0,24.2 x = 0,16 mol Hphn ng = - nH+phn ng = 2.nFe + 3.nAl + 6.nAl2O3 + 8.nFe3O4 = 0,36 + 0,12 + 0,48 + 0,12 = 1,08 mol % (1)

29

Gio n n thi tt nghip12 Trng

nH2SO4phn ng = - T (1) ; (2) p n D mol (2)

GV: Hong

Bui 10 05/12

Ngy son:

Dy in ho ca kim loi
I BI TP V KIM LOI TC DNG VI DUNG DCH MUI 1) Kim loi tc dng vi dung dch mui: - iu kin kim loi M y c kim loi X ra khi dung dch mui ca n: xM (r) + nXx+ (dd) xMn+ (dd) + nX (r)

+ M ng trc X trong dy th in cc chun + C M v X u khng tc dng c vi nc iu kin thng + Mui tham gia phn ng v mui to thnh phi l mui tan - Khi lng cht rn tng: m = mX to ra mM tan - Khi lng cht rn gim: m = mM tan mX to ra - Khi lng cht rn tng = khi lng dung dch gim - Ngoi l: + Nu M l kim loi kim, kim th (Ca, Sr, Ba) th M s kh H+ ca H2O thnh H2 v to thnh dung dch baz kim. Sau l phn ng trao i gia mui v baz kim + trng thi nng chy vn c phn ng: 3Na + AlCl3 (khan) 3NaCl + Al + Vi nhiu anion c tnh oxi ha mnh nh NO3-, MnO4-,th kim loi M s kh cc anion trong mi trng axit (hoc baz) - Hn hp cc kim loi phn ng vi hn hp dung dch mui theo th t u tin: kim loi kh mnh nht tc dng vi cation oxi ha mnh nht to ra kim loi kh yu nht v cation oxi ha yu nht - Th t tng dn gi tr th kh chun (Eo) ca mt s cp oxi ha kh: Mg2+/Mg < Al3+/Al < Zn2+/Zn < Cr3+/Cr < Fe2+/Fe < Ni2+/Ni < Sn2+/Sn < Pb2+/Pb < 2H+/H2 < Cu2+/Cu < Fe3+/Fe2+ < Ag+/Ag < Hg2+/Hg < Au3+/Au 2) Mt s ch khi gii bi tp: - Phn ng ca kim loi vi dung dch mui l phn ng oxi ha kh nn thng s dng phng php bo ton mol electron gii cc bi tp phc tp, kh bin lun nh hn hp nhiu kim loi tc dng vi dung dch cha hn hp nhiu mui. Cc bi tp n gin hn nh mt kim loi tc dng vi dung dch mt mui, hai kim loi tc dng vi dung dch mt mui,c th tnh ton theo th t cc phng trnh phn ng xy ra - S dng phng php tng gim khi lng tnh khi lng thanh kim loi sau phn ng, - T s mol ban u ca cc cht tham gia phn ng bin lun cc trng hp xy ra - Nu cha bit s mol cc cht phn ng th da vo thnh phn dung dch sau phn ng v cht rn thu c bin lun cc trng hp xy ra - Kim loi kh anion ca mui trong mi trng axit (baz) th nn vit phng trnh dng ion thu gn - Kim loi (Mg Cu) y c Fe3+ v Fe2+. V d: Fe + 2Fe3+ 3Fe2+ ; Cu + 2Fe3+ Cu2+ + 2Fe2+ - Fe + 2Ag+ Fe2+ + 2Ag. Nu Fe ht, Ag+ cn d th: Fe2+ + Ag+ Fe3+ + Ag 3) Mt s v d minh ha: V d 1: Nhng mt thanh kim loi M ha tr II nng m gam vo dung dch Fe(NO3)2 th khi lng thanh kim loi gim 6 % so vi ban u. Nu nhng thanh kim loi trn vo dung dch AgNO3 th khi lng thanh kim loi tng 25 % so vi ban u.

30

Gio n n thi tt nghip12 Trng

GV: Hong

Bit gim s mol ca Fe(NO3)2 gp i gim s mol ca AgNO3 v kim loi kt ta bm ht ln thanh kim loi M. Kim loi M l: A. Pb B. Ni C. Cd D. Zn Hng dn: Gi nFe2+p = 2x mol nAg+p = x mol M + Fe2+ M2+ + Fe 2x 2x 2x m = 2x.(M 56) %mKl gim = M + 2Ag+ M2+ + 2Ag 0,5x x x m = 0,5x.(216 M) %mKl tng = - T (1) ; (2) M = 65 Zn p n D (1)

(2)

V d 2: Cho m gam hn hp bt cc kim loi Ni v Cu vo dung dch AgNO3 d. Khuy k cho n khi phn ng kt thc thu c 54 gam kim loi. Mt khc cng cho m gam hn hp bt cc kim loi trn vo dung dch CuSO4 d, khuy k cho n khi phn ng kt thc, thu c kim loi c khi lng bng (m + 0,5) gam. Gi tr ca m l: A. 15,5 gam B. 16 gam C. 12,5 gam D. 18,5 gam Hng dn: Gi nNi = x mol ; nCu = y mol c trong m gam hn hp Ni + 2Ag+ Ni2+ + 2Ag (1) Cu + 2Ag+ Cu2+ + 2Ag (2) Ni + Cu2+ Ni2+ + Cu (3) - T (3) (64 59).x = 0,5 x = 0,1 mol (*) - T (1) nAg(1) = 0,2 mol mAg(1) = 21,6 gam mAg(2) = 54 21,6 = 32,4 gam nAg(2) = 0,3 mol y = 0,15 mol (**) - T (*) ; (**) m = 0,1.59 + 0,15.64 = 15,5 gam p n A V d 3: Ha tan hn hp bt kim loi gm 8,4 gam Fe v 6,4 gam Cu vo 350 ml dung dch AgNO3 2M. Sau khi phn ng xy ra hon ton thu c m gam cht rn. Gi tr ca m l: A. 70,2 gam B. 54 gam C. 75,6 gam D. 64,8 gam Hng dn: nFe = 0,15 mol ; nCu = 0,1 ; nAg+ = 0,7 mol Fe + 2Ag+ Fe2+ + 2Ag (1) 0,15 0,3 0,15 0,3 Cu + 2Ag+ Cu2+ + 2Ag 0,1 0,2 0,2 Fe2+ + Ag+ Fe3+ + Ag (3) 0,15 0,15 0,15 T (1) ; (2) m = (0,3 + 0,2 + 0,15).108 = 70,2 gam p n A V d 4: Cho 2,24 gam bt st vo 200 ml dung dch cha hn hp gm AgNO3 0,1M v Cu(NO3)2 0,5M. Sau khi cc phn ng xy ra hon ton, thu c dung dch X v m gam cht rn Y. Gi tr ca m l: A. 2,80 gam B. 4,08 gam C. 2,16 gam D. 0,64 gam Hng dn: nFe = 0,04 mol ; nAg+ = 0,02 mol ; nCu2+ = 0,1 mol Th t cc phn ng xy ra l: (Fe2+/Fe < Cu2+/Cu < Fe3+ < Fe2+ < Ag+ < Ag) Fe + 2Ag+ Fe2+ + 2Ag (1) 0,01 0,02 0,02 Fe + Cu2+ Fe2+ + Cu (2) 0,03 0,03 T (1) ; (2) mY = 0,02.108 + 0,03.64 = 4,08 gam p n B V d 5: Cho hn hp gm 1,2 mol Mg v x mol Zn vo dung dch cha 2 mol Cu2+ v 1 mol Ag+ n khi cc phn ng xy ra hon ton, thu c mt dung dch cha ba ion kim loi. Trong cc gi tr sau y, gi tr no ca x tho mn trng hp trn: A. 1,8 B. 1,5 C. 1,2 D. 2,0

31

Gio n n thi tt nghip12 Trng

Hng dn: - Dung dch cha 3 ion kim loi Mg2+, Zn2+, Cu2+ - ne cho = (2,4 + 2x) mol v ne nhn = 1 + 2.2 = 5 mol - Yu cu bi ton tha mn khi ne cho < ne nhn hay (2,4 + 2x) < 5 x < 1,3 x =1,2 p n C

GV: Hong

V d 6: Cho m gam bt Fe vo 800 ml dung dch hn hp gm Cu(NO3)2 0,2M v H2SO4 0,25M. Sau khi cc phn ng xy ra hon ton, thu c 0,6m gam hn hp bt kim loi v V lt kh NO (sn phm kh duy nht, ktc). Gi tr ca m v V ln lt l: A. 17,8 v 4,48 B. 17,8 v 2,24 C. 10,8 v 4,48 D. 10,8 v 2,24 Hng dn: nCu2+ = 0,16 mol ; nNO3 = 0,32 mol ; nH+ = 0,4 mol - Cc phn ng xy ra l: Fe + 4H+ + NO3 Fe3+ + NO + 2H2O (1) 0,1 0,4 0,1 0,1 0,1 VNO = 0,1.22,4 = 2,24 lt (*) Fe + 2Fe3+ 3Fe2+ (2) 0,05 0,1 Fe + Cu2+ Fe2+ + Cu (3) 0,16 0,16 - T (1) ; (2) ; (3) nFep = 0,1 + 0,05 + 0,16 = 0,31 mol - Hn hp bt kim loi gm Fe d v Cu (m 0,31.56) + 0,16.64 = 0,6m m = 17,8 gam (**) - T (*) ; (**) p n B

1/. Ngam mot la kem trong 100ml dd AgNO3 0,1M a) Viet ptp dang phan t va ion thu gon. Neu vai tro cua cac chat tham gia phan ng. b) Sau khi ket thuc phan ng khoi lng la kem tang them bao nhieu gam? S: 0,755 gam 2/. Ngam mot inh sat sach trong dd CuSO4. sau khi ket thuc phan ng lay inh sat ra ra nhe, lam kho, thay khoi lng inh sat tang 1,2 gam. a) Viet ptp dang phan t va ion thu gon. Neu vai tro cua cac chat tham gia phan ng. b) Tnh khoi lng sat a phan ng. S: 8,4 gam 3/. Ngam mot thanh sat trong 500 ml dd CuCl2. en khi phan ng xay ra hoan toan, lay thanh sat ra khoi dd ra nhe, lam kho, can lai thay khoi lng thanh sat tang 2,8 gam. a) Tnh nong o mol/lt cua dd CuCl2 ban au. b) Tnh khoi lng sat tham gia phan ng va khoi lng ong sinh ra. S: a. 0,7 M b. m = 19,6 gam; m = 22,4 gam Fe Cu 4/. Ngam mot thanh sat trong 250 ml dd Cu(NO3)2 0,2M en khi ket thuc phan ng, lay thanh sat ra khoi dd ra nhe, lam kho, can lai thay khoi lng thanh sat tang 0,8% so vi khoi lng ban au. a) Viet ptp dang phan t va ion thu gon. Neu vai tro cua cac chat tham gia phan ng. b) Tnh khoi lng thanh sat trc phan ng. S: 50 gam 5/. Ngam mot la kem trong dd co cha 2,24 gam ion kim loai M2+ co trong thanh phan muoi sunfat, sau phan ng can lai thay la kem tang them 0,94 gam. Xac nh cong thc muoi sunfat. S: CdSO4 6/. Hoa tan 58 gam CuSO4.5H2O vao nc c 500 ml dd CuSO4 a) Tnh nong o mol/lt cua dd CuSO4

II.BAI TOAN:

32

Gio n n thi tt nghip12 GV: Hong Trng b) Cho them mat sat d vao 50 ml dd CuSO4. Tnh khoi lng sat phan ng va khoi lng Cu tao thanh. c) e thu c lng ong nh tren,ngi ta co the ien phan dd CuSO4 vi I = 0,5A th can thi gian bao lau. S: a. 0,464M; b. 1,2992 gam Fe; 1,4848 gam Cu; c. 2 gi 29 phut 15giay. 7/. Mot vat bang ong co khoi lng 8,48 gam ngam trong dd AgNO3, sau mot thi gian lay vat ra, ra nhe, lam kho can nang 10 gam. a) Tnh khoi lng Ag phu tren vat. b) Ngi ta co the phu tren vat mot lng bac nh tren bang phng phap ien phan (phng phap ma ien) trong thi gian 16 phut 9 giay. Tnh cng o dong ien. S: a. 2,16 gam; b. I = 2A 8/. Ngam mot vat bang kem trong 200ml dd CuCl2 0,1M. Sau khi phan ng xay ra hoan toan (CuCl2 phan ng het) a) Khoi lng vat tang hay giam bao nhieu gam. b) e thu c lng ong nh tren, ngi ta co the ien phan dd CuCl2 vi ien cc tr trong thi gian 32 phut 10 giay. Tnh cng o dong ien va the tch kh thu c ktc.

Bui 11 son: 13/12

Ngy

BI TP V XC NH TN KIM LOI
1) C th tnh c khi lng mol nguyn t kim loi M theo cc cch sau:

- T khi lng (m) v s mol (n) ca kim loi M = - T Mhp cht Mkim loi

33

Gio n n thi tt nghip12 Trng

- T cng thc Faraday M = - T a < m < b v < n < (n l s electron trao i mi in cc) tm M tha mn trong khong xc nh

GV: Hong

- Lp hm s M = f(n) trong n l ha tr ca kim loi M (n = 1, 2, 3), nu trong bi ton tm oxit kim loi MxOy th n = kim loi M - Vi hai kim loi k tip nhau trong mt chu k hoc phn nhm tm 2) Mt s ch khi gii bi tp: - Bit s dng mt s nh lut bo ton nh bo ton khi lng, bo ton nguyn t, bo ton mol electron, Bit vit cc phng trnh ion thu gn, phng php ion electron - Khi bi khng cho kim loi M c ha tr khng i th khi kim loi M tc dng vi cc cht khc nhau c th th hin cc s oxi ha khc nhau t kim loi M c cc ha tr khc nhau - Khi hn hp u c chia lm hai phn khng bng nhau th phn ny gp k ln phn kia tng ng vi s mol cc cht phn ny cng gp k ln s mol cc cht phn kia 3) Mt s v d minh ha: V d 1: Cho 3,024 gam mt kim loi M tan ht trong dung dch HNO3 long, thu c 940,8 ml kh NxOy (sn phm kh duy nht, ktc) c t khi i vi H2 bng 22. Kh NxOy v kim loi M l: A. NO v Mg B. NO2 v Al C. N2O v Al D. N2O v Fe Hng dn: M(NxOy) = 44 nN2O = 0,042 mol M Mn+ + ne Theo lbt mol electron: ne cho = ne nhn n C 2NO3- + 8e + 10H+ N2O + 5H2O 3,024 No duy nht n = 3 v M = 27 Al p tn 2 kim loi

V d 2: Hn hp X gm Mg v kim loi M. Ha tan hon ton 8 gam hn hp X cn va 200 gam dung dch HCl 7,3 %. Mt khc cho 8 gam hn hp X tc dng hon ton vi kh Cl2 cn dng 5,6 lt Cl2 ( ktc) to ra hai mui clorua. Kim loi M v phn trm v khi lng ca n trong hn hp X l: A. Al v 75 % B. Fe v 25 % C. Al v 30 % D. Fe v 70 % Hng dn: nHCl = 0,4 mol ; nCl2 = 0,25 mol ; nMg = x mol ; nM = y mol 24x + My = 8 (1) - X tc dng vi dung dch HCl (M th hin ha tr n) 2x + ny = 0,4 (2) - X tc dng vi Cl2 (M th hin ha tr m) 2x + my = 0,5 (3) - T (2) ; (3) y(m n) = 0,1 m > n No duy nht m = 3 v n = 2 x = y = 0,1 mol - T (1) M = 56 Fe v % M = 70 % p n D V d 3: Hn hp X gm hai mui cacbonat ca 2 kim loi kim th hai chu k lin tip. Cho 7,65 gam X vo dung dch HCl d. Kt thc phn ng, c cn dung dch th thu c 8,75 gam mui khan. Hai kim loi l: A. Mg v Ca B. Ca v Sr C. Be v Mg D. Sr v Ba Hng dn: - t cng thc chung ca hai mui l CO3. Phng trnh phn ng: CO3 + 2HCl - T phng trnh thy: 1 mol + 60 = 76,5 Cl2 + CO2 + H2O

CO3 phn ng th khi lng mui tng: 71 60 = 11 gam CO3 tham gia phn ng

- Theo bi khi lng mui tng: 8,75 7,65 = 1,1 gam c 0,1 mol = 16,5 2 kim loi l Be v Mg p n C

34

Gio n n thi tt nghip12 Trng

GV: Hong

V d 4: Ha tan hon ton 6 gam hn hp X gm Fe v mt kim loi M (ha tr II) vo dung dch HCl d, thu c 3,36 lt kh H2 ( ktc). Nu ch ha tan 1,0 gam M th dng khng n 0,09 mol HCl trong dung dch. Kim loi M l: A. Mg B. Zn C. Ca D. Ni Hng dn: nH2 = 0,15 mol - nX = nH2 = 0,15 mol
X

= 40 22,2 < M < 40 < 56 M l Mg p n A

- ha tan 1 gam M dng khng n 0,09 mol HCl

V d 5: ha tan hon ton 6,834 gam mt oxit ca kim loi M cn dng ti thiu 201 ml dung dch HCl 2M. Kim loi M l: A. Mg B. Cu C. Al D. Fe Hng dn: Gi cng thc oxit l MxOy ; nHCl = nH+ = 0,402 mol

- Ta c nO2 (trong oxit) = M= No duy nht

mol nMxOy =

mol (Mx + 16y) =

Mx = 18y

v M = 27 Al p n C

Bui 12 Ngy son: 25/12

Bi tp tng hp
I BI TON V KIM LOI TC DNG VI NC, KIM LOI TC DNG VI DUNG DCH BAZ KIM 1) Mt s ch khi gii bi tp: - Ch c kim loi kim, Ca, Sr, Ba mi tan trong nc nhit thng - Cc kim loi m hiroxit ca chng c tnh lng tnh nh Al, Zn, Be, Sn, Pbtc dng c vi dung dch kim (c) - Nu bi cho nhiu kim loi tc dng vi nc to dung dch kim, ri sau ly dung dch kim tc dng vi dung dch hn hp axit th: + Gii bng cch vit phng trnh ion thu gn + nOH = 2nH2 - Nu bi cho hn hp kim loi kim hoc kim th v kim loi M ha tr n vo nc th c th c hai kh nng: + M l kim loi tan trc tip (nh kim loi kim, Ca, Sr, Ba) + M l kim loi c hiroxit lng tnh (nh Al, Zn) M + (4 n)OH + (n 2)H2O MO2n 4 + H2 (da vo s mol kim loi kim hoc kim th s mol OH ri bin lun xem kim loi M c tan ht khng hay ch tan mt phn) 2) Mt s v d minh ha: V d 1: Hn hp X gm Na, K, Ba ha tan ht trong nc d to dung dch Y v 5,6 lt kh ( ktc). Tnh V ml dung dch H2SO4 2M ti thiu trung ha Y A. 125 ml B. 100 ml C. 200 ml D. 150 ml Hng dn: nH2 = 0,25 mol Ta c nOH = 2nH2 m nOH = nH+ nH2SO4 = = nH2 = 0,25 mol V = 0,125 lt hay 125 ml p n A

35

Gio n n thi tt nghip12 Trng

GV: Hong

V d 2: Thc hin hai th nghim sau: Th nghim 1: Cho m gam hn hp Ba v Al vo nc d, thu c 0,896 lt kh ( ktc) Th nghim 2: Cng cho m gam hn hp trn cho vo dung dch NaOH d thu c 2,24 lt kh ( ktc) Cc phn ng xy ra hon ton. Gi tr ca m l: A. 2,85 gam B. 2,99 gam C. 2,72 gam D. 2,80 gam Hng dn: nH2 th nghim 1 = 0,04 < nH2 th nghim 2 = 0,1 mol th nghim 1 Ba ht, Al d cn th nghim 2 th c Ba v Al u ht - Gi nBa = x mol v nAl = y mol trong m gam hn hp - Th nghim 1: Ba + 2H2O Ba2+ + 2OH + H2 x 2x x Al + OH + H2O AlO2 + H2 2x 3x nH2 = 4x = 0,04 x = 0,01 mol

- Th nghim 2: tng t th nghim 1 ta c: x + = 0,1 y = 0,06 mol m = 0,01.137 + 0,06.27 = 2,99 gam p n B V d 3: Ha tan hon ton 7,3 gam hn hp X gm kim loi Na v kim loi M (ha tr n khng i) trong nc thu c dung dch Y v 5,6 lt kh hiro ( ktc). trung ha dung dch Y cn dng 100 ml dung dch HCl 1M. Phn trm v khi lng ca kim loi M trong hn hp X l: A. 68,4 % B. 36,9 % C. 63,1 % D. 31,6 % Hng dn: nH2 = 0,25 mol ; nHCl = 0,1 mol - Gi nNa = x mol v nM = y mol 23x + My = 7,3 (1) - Nu M tc dng trc tip vi nc nH2 = - Nu M l kim loi c hiroxit lng tnh (n = 2 hoc 3): nOH = 0,5 > nHCl = 0,1 loi

M + (4 n)OH + (n 2)H2O MO2n 4 + H2 y (4 n)y ny/2 - Do OH d nn kim loi M tan ht v nOH d = x (4 n)y mol x (4 n)y = 0,1 (2) v x + ny = 0,5 (3) y = 0,1 mol - Thay ln lt n = 2 hoc 3 vo (1) ; (2) ; (3) ch c n = 3 ; x = 0,2 ; M = 27 l tha mn %M = 36,9 % p n B II MT BI TON KINH IN 1) Ni dung tng qut: M hn hp rn (M, MxOy) M+n + sn phm kh m gam m1 gam (n l s oxi ha cao nht ca M) (M l kim loi Fe hoc Cu v dung dch HNO3 (H2SO4 c nng) ly va hoc d) - Gi: nM = x mol ; ne (2) nhn = y mol ne nhng = x.n mol - Theo lbt khi lng t (1) nO = - ne nhn = ne (oxi) + ne (2) = .2 + y = mol + y mol +y

- Theo lbt mol electron: ne nhng = ne nhn x.n =

36

Gio n n thi tt nghip12 Trng

- Nhn c hai v vi M ta c: (M.x).n = + M.y m.n = m.

GV: Hong

m= (*) - Thay M = 56 (Fe) ; n = 3 vo (*) ta c: m = 0,7.m1 + 5,6.y (1) - Thay M = 64 (Cu) ; n = 2 vo (*) ta c: m = 0,8.m1 + 6,4.y (2) (Khi bit 2 trong 3 i lng m, m1, y ta s tnh c i lng cn li) 2) V d minh ha: V d 1: Cho 11,36 gam hn hp gm Fe, FeO, Fe2O3 v Fe3O4 phn ng ht vi dung dch HNO3 long (d), thu c 1,344 lt kh NO (sn phm kh duy nht, ktc) v dung dch X. C cn dung dch X thu c m gam mui khan. Gi tr m l: A. 38,72 gam B. 35,50 gam C. 49,09 gam D. 34,36 gam Hng dn: nNO = 0,06 mol y = 0,06.3 = 0,18 mol Theo cng thc (1) ta c: nFe = mmui khan = 0,16.242 = 38,72 gam p n A mol nFe(NO3)3 = 0,16 mol

V d 2: kh hon ton 3,04 gam hn hp X gm FeO, Fe3O4, Fe2O3 cn 0,05 mol H2. Mt khc, ha tan hon ton 3,04 gam hn hp X trong dung dch H2SO4 c thu c V ml kh SO2 (sn phm kh duy nht ktc). Gi tr ca V l: A. 112 ml B. 224 ml C. 336 ml D. 448 ml Hng dn: Thc cht phn ng kh cc oxit l: H2 + O(oxit) H2O. V vy nO(oxit) = nH2 = 0,05 mol mFe = 3,04 0,05.16 = 2,24 gam Theo cng thc (1) ta c: ne nhn (S+6 S+4) = y = 0,224 lt hay 224 ml p n B mol nSO2 = 0,01 mol V = 0,01.22,4 =

V d 3: Nung m gam bt Cu trong oxi thu c 37,6 gam hn hp rn X gm Cu, CuO v Cu2O. Ha tan hon ton X trong dung dch H2SO4 c, nng (d) thy thot ra 3,36 lt kh ( ktc). Gi tr ca m l: A. 25,6 gam B. 32 gam C. 19,2 gam D. 22,4 gam Hng dn: nSO2 = 0,15 mol y = 0,15.2 = 0,3 mol Theo cng thc (2) ta c: m = 0,8.37,6 + 6,4.0,3 = 32 gam p n B

37