1p sacH nay |a mt pHn tron b sacH D/0 blNH 00/NH VlL1 N/l V/ 1HL 0l0l. Va b sacH nay |a ket qua cua du an nH|en cuu man ten i tm ao Kinh doanh cua Vit Nam va Th gii do cac cHuyen |a cua l/CL cun mt s tac |a pH| Hcp tHuc H|en. l/CL |u ban quyen Copyr|HtZ/ by l/CL B sa cH da duc c dn ky ba n quye n, mo | tHn t|n x|n vu| |o n u | ve : l/CL 1oa nHa l/CL 34 Nuyen 1ra|, un 1l. H CH| l|nH, V|et Nam Lma||: B00b@pace.edu.vn ln |n tHu nHt ta| 1l.HCl, do NHa xut ban 1re n HanH. 1ac |a tp sacH: Nguyn Thu An |mt pHn cua du an va cac chuyn gia cua PACE 0|am dc d|eu pH| du an: Trn Vu Nguyn NHom b|en tp va d|eu pH| du an: Trn Vu Nguyn Nguyn Dng Hiu Nguyn Hng Dung Nguyn Th Ha A O KINH DOANH VI T NAM VA TH GI I SakIchI Toyoda & TOYOTA THAY DI CNG THUC CUA KHAT VONG Nguyn Thu An va cac chuyn gia cua PACE Chu traeh nhiem suat ban. Ts. uaeh Thu Nuyet ien taj. Tha nh Nam la. Huu ae Sua ban in. Iham Nuyen hy thuat vi tlnh. Hai hhanh + Thanh Ha ^MA X\A T BA^ TRI IeI Ly Chlnh Tha n ua n Tha nh jhe He Chl Hinh DT. 1IeJS1 1IeJII S1e1 S1e1e 1|17 Fas. S1.S.S171| Fmail. nsbtre@ hem.vnn.vn Yebsite. httj.||www.nsbtre.eem.vn CMI ^MA^M ^MA X\A T BA^ TRI TAI MA ^OI J| ne 1I, Nuyen Chl Thanh, uan Den Da Ha Nei DT k Fas. ||1) 77111 Fmail. vanjhennsbtre@ hn.vnn.vn THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 5 4 TOYOTA Mu c Iu c Cung nn doc IIIM TIIN HAY IHUNC 5U XA HI? 7 Io no dnu 13 Phn I. LAM SNG DY NGANH DT MAY NHT BAN BAT CHUOC MA LAM TT HON MOI LA DIU DANG QUY 23 TAO BAO VOI UOC MO 33 Ma Iuc cua chIec khung cuI 34 Xay gIac mo Ion Iu kho chua co 44 Chang SakIchI co phep Ia 47 CUNG DT NUOC CHUYN MINH S1 DUNG NGAI VP NGA... S9 ChIen IhuaI Iay ngan nuI daI 60 ThI Iruong dau IIen chnh Ia que huong ban! 66 SU KHOI DU CUA NN SAN XUT TIN TIN O NHT BAN 73 Du nhap he Ihng san xuaI day chuyen kIeu My 74 NguoI khao khaI su hoan hao 76 Nhung dI Ihu canh Iranh 82 Buoc chan ra Ihe gIoI va mo ve nhung con ngua saI 8S Nhom chuyn gia, nhom iu phi, nhom tac gia va nhom bin tp cua d an nghin cu i tm ao Kinh doanh Vit Nam va Th gii xin chn thanh cam n cac cng ty, c quan, n v va cac ca nhn a nhit tnh h tr thng tin, t liu trong vic trin khai d an nghin cu va thc hin tp sach nay. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 7 6 TOYOTA Phn II. HAY DIU KHIN UOC MO NGUOI CHAM VUON VA TRAI NGOT 9S Thuong HaI, 1920 96 DI SAN CUA MT MU MUC CHO TRI TU NHT BAN 103 Nam nguyen Iac chnh cua nha Toyoda 113 MAY DT TOYODA CHU DU TH GIOI 11S Quy Iac ban Iay ban 116 Con duong ra Ihe gIoI 120 BAU VT CUA NGUOI CHA 12S Phn III. XUNG TRN VAO THI TRUONG T CHAY DUA VOI NG GIA THOI GIAN 133 TOYOTA BIU TUONG MANG TM VOC QUC T 143 CHIN LUOC LU DAI, CHIN THUT LINH HOAT 147 Nguyen Iac |usI In IIme 148 ChIec xe hoI dau IIen cua NhaI Ban 1S0 CUNG XY DUNG VA QUANG BA DAO TOYOTA 1S7 Phn IV. KIT QU, HI SINH VA TOA SANG CON NGUOI NGUN TAI NGUYN QUY GIA NHT 171 VUOT QUA SONG GIO, VUON TOI DNH CAO VINH QUANG 179 ThoI Ihe Ihe IhoI... 180 PhaI baI kIp Hoa Ky! 182 ToyoIa Ihuong hIeu Ioa sang Iren Ioan Ihe gIoI 18S Phn V. TRIT LY CUA GIA DINH TOYODA He Ihng quan Iy san xuaI ToyoIa 193 Su menh cua chung Ia cao ca hon vIec kIem IIen 204 Nhung IrIeI Iy cua dao ToyoIa 21S De cuong ChIen Iuoc Ioan cau 2010 cua ToyoIa 218 BaI hoc vuoI IhoI gIan 221 Nhung cI mc dang nho Irong cuc doI SakIchI Toyoda 224 TAI LIU THAM KHAO 228 THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 9 8 TOYOTA KI M TI N HAY PHU NG SU XA H I7 B sach ma ban doc dang cam Iren Iay Ia keI qua cua du an nghIen cuu mang Ien I tn Ino InI donnI cu n Vc t Nnn \n TIc go do T ho p GIa o du c PACL Ihu c hIe n Irong su I 14 Iha ng vu a qua. Chung II daI Ien cho b sach nay Ia Ino InI donnI Vct Nnn \n TIc go voI mong mun duoc chIa se cu ng ba n do c, da c bIe I Ia ba n do c doanh nhan va ba n do c quan Iam de n kInh doanh, nhu ng kIe n gIa I ve hang IoaI cac cau hoI nhu: InI donnI n g?, IonnI nInn n n?, Inu n dno cun ngIc nI donnI? va Tn :no nI donnI n no t ngIc cno qu) \n xu ng dn ng duo c xn Io ton \nI?... DI ngu chuyen gIa cua PACL cung cac cng su da nghIen cu u cu c do I va su nghIe p cu a 2S doanh nhan huye n Ihoa I, de n Iu 2S Ia p doa n kInh doanh da n da u Irong nhu ng ba ng xe p ha ng doanh nghIe p Iren Ioa n Ihe gIo I, nha m Iim kIe m ca I da o, ca I IrIe I Iy c I Io I Irong kInh doanh cu a ho . Mu c dch Ia de Iy gIa I xem vi sao ho Ia nhung nguoI cn tcn nInnI nInt, cn tcn nIc u nIn t \n c n tc n c n \u ng nIn t tIc go , do ng tIo Io n duo c xn Io d c c t nI to ng? Phan Ich Iung chang duong, Iung mc su nghIep, Iu ng buo c Ihang Ira m... cu a nhu ng huye n Ihoa I doanh nhan na y, chu ng II da du c ke I duo c nhu ng ne I chung Cu ng ba n o c THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 11 10 TOYOTA nha I, no I chnh xa c hon, Ia nhu ng ye u I khIe n ho Iro nen v da I, Iro Iha nh nhu ng doanh nhan huye n Ihoa I. Do Ia su khao kha I, Ia nIe m dam me m I ca ch ma nh IIeI de sang Iao, de dem den IhaI nhIeu gIa IrI moI cho cuc sng va cho xa hI. Ho da Ihuc hIen duoc dIe u do ba ng vIe c c ng hIe n ca cu c do I minh Ia n vIe c Iruye n da I, da n duo ng cho ha u Ihe . Trong Io I da u na y cu a b sa ch, chu ng II cu ng mu n ke IaI voI quy vI mI vaI cau chuyen va mI vaI so sa nh ma PACL Iun Iu ha o khI Iim Iha y no Irong ha nh Irinh IIn t \o ng IonnI t cu a minh Irong su I nhu ng nam vu a qua: n cIu not tcn tn Ion :uot ngn) Iong \u \ uon nn c nn. NIung :nu nIung ngn) tInng nIn \n o n t In cI In ng, n cIo t ngI: 5no to Iong n nguo gn qu)c t \n n dc nIu )c u In n cIo cn xo n?. Vn no cIu)cn tIn) do. Tu do, nIcu gn dnI cIun In gn tong Iu Io co tIc nun no t, In go n ton /nn Iong cnn In nun cn tIung n), not tc ot ngo t /nn Iong cn n In nun cn go o t ngo t). n co tIc no cu n u c no :n ng In) nu n dcn, I cI ng co n no nn o n n In ng nu n dc dn u ng nIu cn u Ic t cInnI do t xun t Io c nIn Iong co n nuo c n n. Hn) Ion nu n, no nguo cII xc t no t In uo c cInn n co ngn) nIu ng \n t In n cn n tIc t nIn t cIo gn dnI. In tIcn cIu)cn gn cn cun n :o \o cIo \n :cu tI cung cIng cIcnI ccI n no. A cung donn n ct qun: cun tcn :uot ngn) nguo n c \no, n tI nn Inng uon tn) \n cuo no uon nc ng. IIong cII tc n n tIu duoc tng cno, nn n con co o nIunn on nInt n :u qu) ncn cun no nguo dnnI cIo not nguo ct nI donnI nIu n . Cnu cIu)cn tIu In \c not co :o :nn xunt tu :t. Nguo tn tIuo ng nun tu cu n co :o nn ) \c dc du ng Io :o. Mot co :o c xu nt do nI tIuong tI cu co nnng tong nguo :u ncnI xn Io? Tong not tIo gnn dn, co :o Iont dong cnn cIung, cIo dcn not ngn) ong cIu cun no tIn) do cncI ngI: to Iong nn tu :t nun, nn :c nn gn In uu tu Io :o \n Io ng. Tu do , ong \n do ng :u tc n In nI ngIcn cu u dc tn o n nIu ng cn tu :no cIo co tIc cIo ng duo c no , no t, cIo ng tIn n, ngn tu nn ) tI co Io n cn co dc du ng Io :o qunn to ng, ngn tu In c tI Iong cn n Io n dc dc c o n c o \n o... ng cu ng cIu Io d dc n cn c \n Io ng dc ngIcn cu u nn u :on, tIn) do cI co , c u dn ng... TIc n :n n In n cu n ong co n tIcn tnI nng n n dc cIo cn \n Io ng cu n cn c cong t). CII :nu not tIo gnn ngn, co :o cun ong dn ot xnc \n In t tc n n t nInnI. NIu \n), donnI ngIc on In) nIo tu) tIuoc \no \n n dc xn Io nn Io gn qu)c t duo c. n cIu tn Io n cun Iu Io no cung 5nn Wnton /ong cIu tn donn n n c o n nIn t tIc go Wn-Mnt) dc u gn qu)c t \n n dc nun :n cun xn Io tIong qun \cc no cun Inng nn c. Ho cII Inc nInu \c Inn \: xn Io cun n cIu tc n tn Io n n no t Iu Io , co n xn Io cu n 5nn nnng tn n co tIc go . Icu xn Io qunn tnn Iong In n donnI ngIc do c n duo c no nIcu nn n Io dn nnng n g cIo co ng do ng. CI ng In n, tong I tI Iu NIn t, To)odn /cIn dc cu n To)otn), \o tnI tIn n n quo c duo c nguo NInt xcn nIu nnI Iung dnn toc tI tI Iu Ngn, IIodoo\:) /ong cIu cu n Yuo:), ong tn n n tong nt dnn Ngn tI cII nguo Ngn no tInu o. 5u Inc nInu nn) co c do cncI tIuc cn tcn cun Io. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 13 12 TOYOTA NgIc nI donnI, xun nn) \nn tIuong Icu cII nIu n ngIc cn tcn. NIung tIuc cInt, Iong Ic co ngIc cn tcn, o ngIc nno tI cung cn tcn cn . CI ng In n, un t :u c n tc n ng \c c In nI ngIc unt, nc : cn tcn ng cncI cIun cnI cuu nguo ... Vn donnI nInn, nguo In nI ngIc nI donnI, cu ng c n tc n ng cn cI n nI dn o no t donnI ngIc \n tIong qun donnI ngIc do dc gn qu)ct \n n dc In) dn u ng nIu cn u nn o do cu n xn Io . NIung dcu Inc ct cun ngIc nI donnI n tong qun tnI InnI ngIc cun nnI donnI nInn Iong InnI dong not cncI don c nn ct cn tno n cnc cIuo gn t. Cu tIc Ion, Io nn n) not donnI ngIc \n tn Io cn nnI nIcu tInnI \cn dc cu ng co ng Iuo ng n nI n InI tIn nI no t :u c nn nI to ng u c, tu do tn o n nIc u gn t Ion cIo xn Io . Io cu ng cInI n ) do nn ngIc nI donnI tIuo ng c n duo c nIc u tc n Ion :o \o nIu ng ngIc In c \n \nn duoc cong dong xn Io ung Io. NgIcn cu u 25 Iu)c n tIon donnI nInn tIc go cIo tIn), du co qun nIcu :u Inc ct nIung Io dcu co cIung no t tu tuo ng cIu dn o: InI donnI n Iu ng :u xn Io . Hn) no no t cn cI dn ) du Ion, InI donnI n c n tc n ng cn cI Iu ng :u xn Io , ng cn cI du ng :nn Inn In) dcI \u nIu n Iuong tcn dc gn qu)c t nIu ng \n n dc cu n xn Io \n n n cIo cuo c :o ng to ncn to t dc Ion. Cn dno nI donnI nn) dn duoc Io qunn tct ngn) tu uo dn u Io ngIc dn ) gnn Io cIo to u c tInnI cong. Vn :u tInt nn) cung cInI n ) do gu Io cn tcn nInnI nInt, nIcu nInt, cn nInt, con n n tInn Io tI duo c xn Io ton \nI, nc to ng, \n o Io d \n o cI :u nI donnI tIc go nIu nIu ng Iu)c n tIon , donnI ngIc cu n Io cu ng \ dn \n tuo ng to n. NIu \n ), \o no t tnn tIc uon Iuo ng \c co ng do ng, uon In t Ino n n cIo xn Io qunnI nnI /co tIc nIo gon tong not ngo nng Ioc ong on ng cn not Ic n t to ) to t dc Ion, cInI Io , nIu ng donnI nInn /du o n In) nIo , du Tn) In) Tn, du co In) n) uon duoc xn Io ton \nI Iong In \ :o cun cn Io ng o Io c n duo c, nn \ nIu ng do ng go \o gn cu n Io \n o :u do tIn) cu n tIc go nn ). Song song voI nhung doanh nhan Iay Iung cua Ihe gIoI, dIeu khac bIeI o b sach nay Ia chung II da khoI su hanh Irinh Iim kIem nhung huyen IhoaI doanh nhan VIe I Nam de , nhu m I c ga ng, dInh vI xem ng cha Ia nga y xua da kho I su kInh doanh nhu Ihe nao. Va IhaI baI ngo, Irong IIch su VIeI Nam da Iung co nhung Luong Van Can, Bach ThaI BuoI, Nguyen Son Ha, TrInh Van B... voI nhung Iu Iuong kInh doanh co Ihe gay nga c nhIen cho de n Ia n bay gIo . Nhin Tay se Ihay Dng, soI c ma ngam IoI kIm, do Ia dIe u ma chu ng II, nhu ng nguo I Ihu c hIe n b sa ch, mong mu n duo c chIa se . B sa ch na y cu ng Ia m I cau chuye n, m I pha c Iha o cho bu c Iranh Ioa n canh sInh dng va day mau sac ve doanh nhan Ihe gIo I nhu ng doanh nhan Ia m Ihay d I Ihe gIo I, va ve mI Ihe he doanh nhan IIen bI cua VIeI Nam cach day gan mI Iram nam IIch su mI Ihe he doanh nhan ma de n nga y nay chu ng Ia va n co Ihe Iu ha o. Tu do , nhu ng n Iu c na y se go p pha n hinh Iha nh van ho a doanh nhan VIe I, m I b pha n quan Iro ng Irong van ho a VIe I Nam. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 15 14 TOYOTA IOI NOI AI Khng hIeu sao II raI nho va Ihch Ihu voI mI chI IIe I Irong b phIm To \c tuong n do da o dIe n RoberI ZemeckIz (My) Ihuc hIen nam 198S, Irong do co doan nhan vaI chnh Iu nhung nam 80 cua Ihe ky XX roI vao nhung nam dau sau Ihe chIen I, khI nen kInh Ie NhaI Ban duoc v nhu mI con s khng Io Iuong so voI nen kInh Ie Ihe gIoI. Nhan vaI chnh cua cau chuyen da khIen nhung nguoI IhoI do ngac nhIen khI noI den NhaI Ban nhu mI daI nuoc co nen cng nghIep IIen IIen, co ca I va d dIen Iu sanh dIeu. TIn Iam sao duoc chu! Thay d I b ma I m I da I nuo c Iu qua khu de n hIe n IaI da Ia kho, Ihay dI Iu qua khu den... Iuong IaI qua IhaI Ia phI Ihuong. Them nua, Irong qua khu, NhaI Ban Ia mI daI nuoc co IoI ba Ihe ky Iu c Ia p minh vo I phuong Tay, da I nuo c bI coI Ia nghe o na n, Ia c ha u, da I he p, nguo I dng va ga n nhu khng co mI Iru Iuong IaI nguyen dang ke nao. Vay Ihi nhung Ihanh qua kInh Ie Iay Iung nhu ngay nay duoc baI dau Iu dau, dua Iren nen Iang co so nao7 BaI dau Iu dau mI NhaI Ban kIen cuo ng vuon Ien Iu do I nghe o, Iu nhu ng khu ng Chu ng II xIn duo c gu I Io I IrI an Iran Iro ng nha I de n nhu ng d ng nghIe p da h Iro IInh Iha n cho chu ng II, den cac ca nhan va don vI da san Iong h Iro Ihng IIn, Iu IIe u Irong qua Irinh nghIen cu u. Da c bIe I, chu ng II mu n gu I Io I ca m on chan Iha nh de n ca c Ia p doa n hang dau Ihe gIoI do cac doanh nhan huyen IhoaI sa ng Ia p, ca m on gIa I c ho Luong, gIa I c ho Ba ch,... ha u due cu a cu Luong Van Can, cu Ba ch Tha I Buo I... da nhIeI Iam gIup do chung II Irong suI qua Irinh dI Iim Da o KInh doanh cu a VIe I Nam va The gIo I. VIec IrIen khaI du an nay Iu khau nghIen cuu den Ihe hIen Ihanh sach Irong mI IhoI gIan khng daI, cung nhung kho khan Irong qua Irinh dI Iim Iu IIeu IIch su ve ca c nhan va I, cha c ha n b sa ch se kho Ira nh khoI nhung saI soI nhaI dInh. Do vay, chung II raI mong nha n duo c su Ihng ca m cu ng nhu nhu ng go p y chIa se cua ban doc gan xa ve b sach de Ian IaI ba n IIe p Iheo duo c hoa n IhIe n hon. Chu ng II, PACL va Nha xua I ba n Tre , xIn Iran Iro ng gIoI IhIeu cung ban doc b sach day Iam huyeI nay. Va chu ng II cu ng IIn ra ng, qua b sa ch na y, ba n do c se co tIcn kIe n gIa I ve da o kInh doanh, de Iu do , Iu minh dua ra m I dnI ngIn cho nghe nI donnI va Iu minh kha ng dInh ra ng, nI donnI n c n tc n In) Iung :u xn Io! Thay ma I Nho m Ia c gIa cu a b sa ch Gia n T Trung Nguo I Sa ng Ia p PACL 5n Co n, Xunn InI Ho , 27 THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 17 16 TOYOTA hoa ng Ira m Iro ng ve kInh Ie ma gIo day co ca n can Ihuong maI du Ihua va du Iru ngoaI Ie dung hang dau Ihe gIoI, co ngun vn dau Iu ra nuoc ngoaI raI Ion, co nhIeu Iap doan IaI chnh, ngan hang hung manh7 (O VIeI Nam hIen nay, NhaI Ban dang du ng Ihu ba Irong danh sa ch ca c nha da u Iu nuoc ngoaI.) BaI hoc kInh Ie cua NhaI Ban duoc nhIeu chuyen gIa cac nuoc Iren Ihe gIoI nghIen cu u. RIeng chu ng II, khI Ihu c hIe n cu n sa ch na y, chung II ngh den mI baI hoc sau xa hon: baI ho c ve CON NGUO I, ve hoa I ba o va Io ng kha I khao mun vuon Ien de Ihuc hIen nhung dIeu ma ho hang say me, ap u. ThoI nao, o dau cung co nhung con nguoI binh Ihuo ng mang Irong minh nIe m dam me khoa ho c, xuaI phaI Iu mong mun duoc Iam mI dIeu II dep cho nguoI Ihan, cho que huong minh. O VIeI Nam chu ng Ia cu ng va y. Co n nho nhu ng sa ng kIe n IuyeI voI Irong chIen Iranh nhu bep Hoang Cam da gIup b dI Ia duoc com no, canh ngoI ma khng bI may bay phaI hIen. Con nho IhoI bao ca p, vIen Ihan I ong cu a ng Nguye n Dang Cuo ng da gIu p cho bao gIa dinh IIe I kIe m duo c cu I Iu a, do kho khan duoc phan nao Irong cuc sng. Gan day, bao ch chung Ia hay nhac den mI hIen Iuo ng nguo I nng dan Ia m khoa ho c, nhu ng HaI Lua Ihu IhIeI khng duoc Irang bI cac kIen Ihuc uyen Iham, cao sIeu nhung da ma y mo nghIen cu u va phaI mInh ra nhung cng cu Ihuc IIen phuc vu cho cuc sng vn raI vaI va cua ba con nng dan. Do Ia Dao KIm Tuong o Ihn Phuoc Tho, xa My Hoa, huyen Phu My, Inh Binh DInh voI chIec c I xa I vo da u ph ng; do Ia anh Tra n Qu c Ha I, a p 2, xa SuI GIay, huyen Tan Chau, Inh Tay NInh voI chIec may bay Iruc Ihang Iu Iao dung de IuoI phan Iren ru ng... va co n ra I nhIe u sa ng kIe n kha c khng duoc daI bao dua IIn nhung da, dang va se am Iham cng hIen cho doI. Cau chuyen cuc doI cua nguoI dung dau cng Iy Toyoda AuIomaIIc Loom Works, cha de Iap doan ToyoIa, phaI chang cung baI dau Iu uoc mun gIan dI vay IhI7 Toyoda SakIchI mun caI Iao chIec may deI de nhung nguoI me xu hoa anh da o do Iam Iu hon, mu n sa n xua I ha ng Ioa I nhu ng chIe c ma y de I Ihng mInh mang nha n hIe u NhaI Ban de daI nuoc minh co co hI sanh vaI cu ng Ihe gIo I. M I uo c mo, m I nIe m IIn, m I nghI Iu c Ia m vIe c, m I y ch ho c Ia p kIen cuo ng, m I da u oc chIen Iuoc chIen IhuaI sac sao... IaI ca nhung dIeu nay da khIen cho Ien IuI mI con nguoI Iro nen baI Iu. SInh nam 1867 Irong mI gIa dinh Iho Ihu cng ngheo, b Iam nghe Iho mc, me chuyen deI vaI, ban Ihan ng khng duoc hoc cao, nhung co aI ngo rang SakIchI da Iam rang danh dong ho bang cng Iy Toyoda AuIomaIIc Loom Works voI day chuyen san xuaI hang nghin chIec may deI Iu dng va chIem Inh hoan Ioan IhI Iruong may deI THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 19 18 TOYOTA Irong nuoc, dng IhoI Iung buoc cung c vI Ihe cua minh o nuoc ngoaI! Tha ng S.1930, SakIchI na m xu ng, nhung su nghIe p cu a ng khng du ng Ia I, nhu ng y Iuo ng Ia o bao cua ng, nhung uoc mo ky Ia cua ng van duoc Ihuc hIen. Su ra doI cua cng Iy ToyoIa Mo Ior do nguoI con IraI ng Ia Toyoda KIchIIro sang Iap va dIeu hanh, vung vang vuoI qua nhung Ihang Iram gIan kho de IIen IoI Ihanh cng Ia nguyen nhan khIe n Ien Iu I cu a ng sau bao nhIeu nam van con Iuu IaI noI nay, dau con nguoI do da Iro ve vo I ca I bu I. Nhu ng nguo I nhu SakIchI qua Ia da de Ia I m I da u a n cu a minh Iren Ihe gIo I, de ca I Ien cua ng maI Iro Ihanh huyen IhoaI khng ch d I vo I Ia I ca nguo I dan cu a da I nuo c ma I Iro I mo c ma co n d I vo I ha ng IrIe u IrIe u nguo I Iren Ira I da I na y. Nam 1936, cng Iy ToyoIa da cng b chIec xe I da u IIen, mo duo ng cho ky nguyen huy hoa ng cua Iap doan ToyoIa nguoI khng I chau A Iren IhI Iruong san xuaI I nhu mI s Iap ch kInh Ie My da goI sau nay. Nam 200S, vo I doanh Ihu ga n 180 I dIa, ToyoIa Ia Iap doan duy nhaI cua NhaI Ban va cu ng Ia duy nha I cu a chau A na m Irong danh sa ch Top Ten cua nhung Iap doan co quI m Ion nhaI. Su hIe u qua Irong kInh doanh cu a ToyoIa duo c Ihe hIe n ro nha I o con s Io I nhua n kh ng I Ien Io I 11 I dIa Irong nam 200S. ToyoIa dua IIen nam 2006 bang ngI vI a quan Iren IhI Iruo ng xe hoI o My no I rIeng va Ihe gIo I no I chung. Nam 2007, hang nay da vach ra ke hoach IIen Ien gIanh vI Ir dan dau voI Iuong I ban ra uoc Inh khoang 9 IrIeu 420 ngan chIec, bo qua GeneraI MoIors (My ) m I ca ch de da ng. Nhung Iha nh cng cu a ToyoIa khng ch Ihe hIe n ba ng nhu ng con s ma co n Ihe hIe n o m I Ia I sa n Ir Iue co y ngha Io n Iao hon nhIe u: Do Ia m I he Ihng nhung phuong phap I chuc va quan Iy san xuaI duoc mang Ien hIeu ToyoIa (ToyoIa Pro ducIIon SysIem) do SakIchI da I ne n mo ng va nguo I con IraI cu a ng, Toyoda KIIchIro, IIe p buo c cha de hoan IhIen hon, cuI cung Ia nhung con nguoI IaI hoa nhu Toyoda LIjI, Toyoda ShoIchIro, Ohno TaIIchI, ShIngo ShIgeo... da cu Ihe hoa he Ihng nay, nang no Ien Ihanh mI nghe IhuaI, mI IrIeI Iy , Iha m ch Ia m I da o cho nhu ng doanh nghIe p non Ire hoc Iap va ap dung. Khng ngung suy ngh, sang Iao, hoc Iap va Iu hoan IhIen do Ia caI Ihan cua dao ToyoIa ma anh chang Iho mc Ia I hoa da Iam nIe m ngay Iu Ihuo co n va I I n vo I nhung chIec may deI bang g. VoI nhung phuong phap I chuc, quan Iy san xuaI da va dang duoc raI nhIeu nha nghIen cuu quan Iam (ve sau duoc he Ihng hoa keI hop voI nhung phuong phap khac nua Iao Ihanh he Ihng Lean ProducIIon va co han vIen nghIen cuu ve he Ihng nay), Toyoda da dem IaI cho daI nuoc minh mI bau vaI ma THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 21 20 TOYOTA ba I cu nguo I dan Nha I Ba n na o cu ng co Ihe Iu ha o. Tu chIe c ma y de I Iay de n chIe c ma y de I Iu d ng, Iu chIec may deI Iu dng den chIec I doI moI bay gIo cha ng duo ng a y khng pha I ch cu a rIeng Toyoda SakIchI, mac du, co Ihe noI, ng da dung cam daI buoc chan dau IIen Iren con duong gaI go c a y. Cha ng duo ng gIan kho do co da u chan cu a bIeI bao cng su, Iu nhung nguoI Iho, nha phaI mInh, chuyen gIa Ia I chnh, ky su cho de n ca c chuyen gIa quan Iy kInh Ie... Nhung Ia co Ihe noI ngan gon rang, chang duong nay duoc baI dau Iu mI uoc mo. MI uoc mo dep de va cao ca: cng hIen heI minh cho daI nuoc, cho nhan IoaI. NhaI Ban Ia mI dan Ic phuong Dng heI suc Iang man voI Iruyen IhuyeI ve chang IzanaghI va nang IzanamI bac ThIen Cau KIeu xung ha gIoI uom mam cuc sng. Toyoda SakIchI cung mang Irong minh ban Inh Iang man ay, nhung keI hop voI caI nhin Ihuc Ie cua mI nha phaI mInh IaI nang, va ng da Ia m nen nhIe u dIe u ky dIe u khng ngo. Nhin IaI cuc doI cua SakIchI, su nghIep cua SakIchI, chu ng Ia khng ch mu n Iim hIe u ve ng va nhung baI hoc Irong kInh doanh ma ng da cung hau due cua minh Irong Iap doan ToyoIa de Ia I. Chu ng Ia co n mu n IIn va o kha nang sa ng Ia o v han cua con nguoI, nhung con nguoI IhaI binh Ihuo ng chu khng pha I nhan va I Iruye n Ihuye I, da bIen nhung uoc mo v daI Ihanh hIen Ihuc. O dau do, uoc mo cua aI do dang duoc ap u. Hay IhI bung no Ien Ihanh mI hoaI bao Ion va khng de no IuI Ian Irong v vong. Hay baI dau con duo ng cu a minh de de n vo I mIe n xa xI Iuye I voI (*) ! Hay daI dau chan minh Iren con duong chua co dau chan qua! Do Ia Ihng dIe p ma cu n sa ch na y mu n gu I Io I ban doc. ___________________ 1en mt ba| Hat cua Na, cH| m|en nu| ducn nHun ucc mc THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 23 22 TOYOTA ha n I. LA M S NG D Y NGA NH D T MAY NH T BA N 1u m t cHa n tHc m c tron m t |a n nHe o |am |u, vc| n|em mc ucc |up cHo cn v|ec det may cua nHun nuc| me NHt Ban kHn pHa| qua vt va, 1oyoda 3ak|cH| may mo cHe tao ra nHun cH|e c ma y de t va kHn nu n Hoa n tH|e n cHu n. Cn v|ec |n |e y da op pHn quan tron vao v|ec vuc dy nanH det may truyen tHn cua dt nucc lHu 1an, dn b| |n |uct trucc |an son va| voc |a re cua cHu /u nHun nm cu| tHe ky /l/. P THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 25 24 TOYOTA BT CHIOC MA IAM TT HON MOI IA II ANG QIY THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 27 26 TOYOTA KosaI, 1927. TIen chan moI nguoI ve sau bua IIec, KIchIIro Ihay cha co ve hoI Iram ngam, khac voI ve phan khoI Iruoc do vaI gIo. Hm nay Ia mI ngay quan Iro ng d I vo I cha anh, Toyoda SakIchI, vo I gIa dinh anh, vo I ca gIa I c Toyoda na y. Vo I 119 pha I mInh dong gop cho nen cng nghIep deI NhaI Ban, cha anh duoc vInh du gap maI va chuyen Iro cung ThIen hoang. Vn Ia nguoI I noI, dI khI bI moI nguoI coI Ia Iap dI, ng cung khng ke nhIeu ve nhung IoI khen ngoI cua ThIen hoang, khng noI de n pha n Ihuo ng ma Nguo I Irao Ia ng cho cu c do I n Iu c ca I IIe n nhu ng chIe c ma y de I cu a ng pha n Ihuong cao quy nhaI: huan chuong V :u ngIc Iu c \u NIn t tc u. KIIchIro bIe I, cha minh ra I vuI. ng ung nhIeu hon Ihuong ngay va khng vI va ng ro I ba n an de Iro ve Iha p nga khoa ho c cu a minh nhu moI hm. Cha hoI meI, Ihua cha7 Khng, cha dang ngh den ba nI con. Chnh ba cu a con Ia nguo I khIe n Ia mo uo c de n chIe c ma y deI Iu dng. Va Irong nhung phuI gIay nhu Ihe nay, Ia nho den ba nI con v cung! KIIchIro Iran Iro ng nhu ng gIay phu I hIe m hoI ma nguo I cha Ih I n I Io ng minh vo I anh. Trong gIa dinh, haI cha con anh hIem khI ngI cung nhau Irong can nha am cung cua ho, cang khng may khI Iro chuye n Iam su hay gIa I ba y Io ng minh. Anh Ihuong gap cha IaI xuong, ben nhung ngn ngang ma y mo c va IIe ng ma y n a o c ng vo I mu I da u mo bua vay xung quanh. Song, bao gIo KIIchIro cung cam Ihay gan guI nguoI cha IaI nang cua minh. Anh ba I nhIp duo c ca nhu ng y ngh nho nha I Irong cng vIec cua cha va hIeu ng qua nhung baI hoc nho nho Irong mI hanh dng chu khng phaI bang IoI noI... Anh mm cuoI nho den caI hI con chua va o da I ho c. Lu c do , anh dI vo I cha ra xuo ng. Thay may chIec dInh c roI ngoaI duong, anh nghIch ngo m Ia y chan ha I dI Ihi cha ngan Ia I. ng dung IaI, nhaI nhung con c Ien, can Ihan goI vao Io gIay, caI vao IuI ao. Khng de cau con IraI kIp ngac nhIen, ng noI: Con ngh Ia nhung caI nay vuI dI duoc sao7 Con ngh Ia xuong nha minh co nhIeu qua chu gi7 CaI dInh c nay, no cung nhu con nguo I chu ng Ia va y, sInh ra khng pha I de vu I va o so I ra c, ca I gi cu ng co ch cu a no da y, con IraI a. BaI hoc Iham Iha den nI cu mI Ian dInh vuI m I chI IIe I ma y ho ng, anh Ia I nho de n Io I cha, Ia I c hinh dung xem co co n du ng no va o vIe c gi duo c nua khng. SakIchI IaI noI IIep, caI ngang dong hI Iuong cua con IraI: THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 29 28 TOYOTA Con co n nho nhIe u Ia n cha nha c con chu y de n nganh cng nghIep I chu7 Vang, Ihua cha. Con van Iheo doI va cha bIeI day, Irong Iruong, con da duoc hoc nhIeu ve che Iao may... Nhung... Nhung con chua bao gIo ngh den vIec cng Iy cua chung Ia se baI Iay IhaI su nghIen cuu ve I de sau nay phaI IrIen Iheo huong do7 Con co ngh IoI. KIIchIro Ihang Ihan noI. Nhung khng chac chung Ia da Iam duoc. Tinh hinh ban may deI hIen nay cua chung Ia dang co chIe u huo ng I I. Dung, nhung con phaI hIeu rang, cha Iun noI vo I con, cng nghIe p I mo I Ia nga nh cng nghIep cua Iuong IaI. Cha anh ngaI IoI Nhung chIec may deI cua chung Ia da sap Iro Ihanh qua khu rI. Cung nhu cha con minh day. Cha da sap Ihanh qua khu, va Iuong IaI chnh Ia con! KIIchIro xuc dng. Thi ra cha van nung nau y Iuong Iham nhap vao nganh san xuaI I Iu raI nhIeu nam nay, sau nhung chuyen dI Iham quan o My va chau u. Tha ng 3 nam 1918, khI da o Iua I Iro cap xe quan dI duoc ban hanh, cac Iap doan, cng Iy Ion cua NhaI voI ngun vn day du baI dau nghIem Iuc can nhac vIec gIa nhap nganh cng nghIep I. Vao IhoI dIem do, KIIchIro Toyoda con dang Iheo hoc chuyen nganh cng Irinh co kh IaI DaI hoc Hoang gIa Tokyo, mac du ha u he I ca c kho a ho c ph bIe n nha I Ia I Iruo ng da I hoc nay ch Iap Irung vao chuyen nganh che Iao Iau Ihuyen. The he sInh vIen cung Iua IuI voI KIIchIro da baI dau hung Ihu voI nhung dng co d I Irong. Cha anh da khuye n khch anh ra I nhIe u Irong vIec nay, Iun Iun nhac nho anh phaI chu Irong den dng Iuc hoc, che Iao may, mac du muc IIeu Iu c do cu a anh Ia ho c xong se ve cng Iy Bng vaI soI Iam vIec, va cha anh chua noI gi den vIec co Ihe cng Iy se Ian san sang nganh co kh I. Y Iuo ng a y ng ch de ca p de n Irong va I cu c ho p gIua cac c dng sau khI anh da ra Iruong, dung hon Ia gIua mI s Ihanh vIen cua daI gIa dinh Toyoda. MoI nguoI nghe va Im Iang, chua mI aI no I Ien y kIe n cu a minh. Nhung KIIchIro bIe I, chua aI, ke ca anh, ke ca chu NIshIkawa AkIjI, chIe n hu u Iau nam cua cha anh, nguoI da saI canh cung ng Irong nhu ng Ia n Iham quan o My va chau u, hinh dung duo c Iuong IaI cu a cng Iy Bng va I so I Toyoda nay IaI co Ihe dnh dang den mI nganh cng nghIe p mo I me nhu va y. Nam ngoa I, cha anh cho xay mI nha may san xuaI may deI Iu dng mo I o KarIya vo I I ng s v n da u Iu Ia 1 IrIe u yen (460 ngan dIa) va da san xuaI duoc 1203 may deI Iu dng ngay Irong nam nay. VoI khI Iuong cng vIec khng I va khan Iruong nhu Ihe, KIIchIro khng Ihe ngo rang, cha anh van quan Iam va day duI voI vIec baI dau mI Ihu Ihach moI, kho khan mao hIem hon ca xua kIa khI ng quyeI Iam gan doI minh voI nhung chIec may deI. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 31 30 TOYOTA duo c nhu ng chIe c ma y de I Ihng mInh, Iu du ng Ia I cho sua II, Iu dng Ihay suI ch, Ihay con IhoI, dng IhoI IaI dIeu khIen de dang den nI mI c Iho de I be nho cu ng co Ihe ch huy ca da n ma y de I ha ng chu c, Iha m ch sau na y se Ia ha ng Iram chIe c may. Nhung chIec may nay khng con xa cach, Ia nh Iu ng nu a, chu ng duo ng nhu da nhu d ng Io ng vo I con nguo I, quye I khng de xa y ra m I I I nho na o Iren ma I va I. Nhu ng chIe c ma y cu Ia p Iu c khng duoc bay ban nua. Dan may moI duoc dua vao san xuaI hang IoaI va cng Iy nhan duoc don daI hang IoI Iap. Thang 2.1927, IaI KarIya, cha anh da cho I chuc buI IrIen Iam may deI de nguoI xem duoc Ian maI nhin Ihay vIec san xuaI nhung chIec may deI Ihng mInh da su dung den day chuyen cng nghe chnh xac nhu Ihe nao va ho duoc Iham quan xuong deI gan S20 chIec may moI cua nha Toyoda hoaI dng heI cng suaI voI 20 cng nhan dIeu khIen. Dan may hoan Ioan Iu dng, co Ihe Iu Iam vIec ca dem ma khng can nguoI coI soc. Day Ia keI qua cua phuong phap KaIzen, Ia phuong phap gan nhu chu dao Irong cng vIec cua cha con anh va ngha Ia IIen Iuc, khng bao gIo ngung vIec hoan IhIen IaI ca cac san pham cua minh. Anh IIn chac rang Iuc nao cu ng co Ihe Iim ra duo c nhu ng ca I I I hon nu a de Ihay Ihe nhung gi minh da co. Sau nay, nhaI dInh anh se Iap hop nhung dIeu nay Ihanh mI quy Iac hoaI dng cua cng Iy va neu can phaI chang SakIchI IaI IIep Iuc mach suy ngh cua minh: MI chIec xe duoc Iao nen Iu saI, Ihep, cao su, knh, va I... Ta I ca nhu ng va I IIe u na y chu ng Ia de u co ca . Nhung nhu ng chIe c xe cha y Iren duo ng ph NhaI hIen gIo IaI Ioan Ia xe My. Cha khng hIeu con ngh sao, nhung voI cha, cha co quyen ngh den Iong Iu hao dan Ic. Con nhin ma xem, Iren duong ph chung Ia phaI co nhung chIec xe NhaI Ban do nguoI NhaI sang Iao Ihay vi nhung chIec Iord Iang bong cua My nhu bay gIo. PhaI baI dau IhI, con IraI a . Ha y ba I da u ba ng vIe c nghIem Iu c nghIen cu u nhu ng d ng co do nguo I My Ia o ra. Ba I chuoc ho khng phaI Ia dIeu dang xau h dau. BaI chuoc ma Iam II hon moI Ia dIeu dang quy day. Chu ng Ia se Ia m ra nhu ng chIe c xe da nh cho nguo I NhaI bang chnh khI oc va ban Iay cua nguoI Nha I! Cha IIn con. Cha IIn o kIe n Ihu c cu a con. Du sao con cung co kIen Ihuc nen Ioan dIen hon cha nhIeu... KIIchIro bIeI cha anh dang nhac den Ihanh cng cu a haI cha con Irong vIe c ca I Ia o chIe c ma y de I Iu dng cua minh vao nam 1924. KhI ay, cha anh da Ia o ba o de nghI ca c c dng Irong cng Iy u ng h ke hoa ch nghIen cu u va ca I IIe n ca p I c m I s chI IIe I Irong ma y de I. Ch Irong haI Iha ng da co muo I phaI mInh nho duoc Ihuc hIen dng IhoI co mI phaI mInh quan Irong do chnh anh Iim ra nham ca I IIe n da n con IhoI Iu d ng. Day Iha I su Ia nIe m vuI Io n cu a cha anh vi uo c mo cu a ng Ia sa n xua I THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 33 32 TOYOTA bIeu ngu, khau hIeu, anh cung se Iam. RaI co Ihe anh se cho Iam bangrn IhaI Io, ghI chu gi nh, a daI IoaI nhu KaIzen baI Iu! hoac KaIzen hay Ia che I cha ng ha n. Vo I anh, duo c Ia m vIe c cu ng cha, sa I ca nh ben cha de bIe n uo c mo cu a cha con anh Ihanh su Ihuc da Ia mI dIeu co y ngha Ion Iao cua cuc doI nay, va nhung baI hoc nhan duoc Iu cha khIen anh vuI suong. Va ch vay IhI. Chua bao gIo anh ngh sau xa hon den chuyen Ihua ke, chuyen gIa san, chuyen aI se dIeu hanh cac nha may deI may cua Toyoda nhu moI nguoI van Iuong, nhaI Ia sau khI cha anh IIen keI maI IhIeI voI gIa dinh Kodama va em re RIsaburo nguoI ga n nhu chIe m vI Ir con ca Irong gIa dinh. AI cu ng che anh m ye u, khng daI su c va nga m doa n rang cha se khng gIao cho anh Irong Irach gi quan Irong, ngam Io ra Ihng cam voI nI dau cua anh bI Iuoc doaI maI vI Ir quan Irong Irong nha . Anh ch cuo I. Anh cu ng khng hay no I, vi Ihe ma mo I nguo I chua hIe u Io ng anh. La con cu a m I nguo I nhu Toyoda SakIchI do da Ia m I mo n qua Ion cua cuc doI rI. Hon nua, nhung Iam su cua cha Ihi anh IaI raI hIeu. Cha can gi o dua con IraI nay7 Chac chan do khng phaI ch Ia chuyen dIeu ha nh cng vIe c nhu ca nha anh va n dang Ia m. Cha ky vo ng o anh nhu ng dIe u Io n Iao hon nhIe u. Ngh den day, KIIchIro mm cuoI mI minh. Nhin sang cha, anh nha n Iha y duo ng nhu ng va n dang chim dam vao dong suy Iuong xa xI nao do. KIIchIro hIe u, cha anh dang h I Iuo ng Ia I Ihuo xa xua, caI ngay cach day hon 40 nam khI ng baI dau dan Ihan vao cuc doI day Ihu Ihach nhung cung day dung cam cua mI nguoI Iho, mI nha phaI mInh sang che khng y Ihuc duoc heI vIec Iam cua minh ma ch quyeI Iam mun Iam mI vIe c co ch cho nguo I me Ihan yeu, cho ba con Ia ng xo m va gIo day, cu I cu ng, nguo I Iho Ia I hoa a y da duoc vInh danh. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 35 34 TOYOTA TAO BAO VOI IOC MO THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 37 36 TOYOTA MA IIC CIA CHIC KHING CII Nhung nam 80 cua Ihe ky XIX. NgI Iang nho ShIzouka (bay gIo Ia Ihanh ph KosaI) Ia I Nha I Ba n v n Iun r n ra ng IIe ng khung cuI IhoI dua, nhung gIo day da khng con khng kh sI n I nhu nhIe u nam Iruo c nu a. Ca c c IhIe u nu duong nhu ue oaI voI nghe canh cuI deI may nay, ch con cac ba me van nhan naI cong Iung ben khung cuI g, chc chc IaI dung Iay nI ch duI gIua chung. SakIchI ngI ngam me Iam vIec. Anh Ihuong nguoI me gang goI deI nhung Iam vaI de ban voI gIa re nhaI, nhung cac Ihao Iac Ihi qua nhIeu va cng vIec Iam cho ba Iun IaI baI. Ca doI me ben khung deI co Ihe con vaI va hon cha anh deo duc hang ngay voI g mng, cua bao. Anh Ihay chnh cha anh cung khng ngo cng vIec cua me IaI vaI va nhu vay. SakIchI da nhan ra dIeu nay Iu Iau vi anh Iun co IhoI quen quan saI nhung Ihanh dap cu a ma y de I, ba n Iay ga y gu c cu a me Ihoan Ihoa I dua chIe c IhoI cha y qua cha y Ia I khng ngu ng ngh. Lo ng anh dang Ien ca m gIa c Ia n I n: vu a Ihuong xoI, vua cam phuc, IaI Ihay caI cng vIec nay nhu co mI ma Iuc ky Ia, khIen cu ra duong Ihi IhI chu he ve den nha Ia anh IaI I man ngI nhin. Cha anh van bao: Dan ng con IraI dung quan quanh xo bep, ngam vIec dan ba. Ra duong dI! Cam bua cam cua dI! Cho xung Ia mI kacho (*) cu a gIa dinh. SakIchI hIe u n I Io ng cha. La con ca , anh phaI nI nghIep cha. MI kacho cua gIa dinh! Han caI Iu nay van duoc cha anh nhac den Iun, Iu khI anh con be nen no nhu duoc khac cham Irong dau SakIchI, no vang Ien nhu mI IoI hIch keu goI ch IraI. Cha van khen anh kheo Iay. Nhung cng vIec bao, cua, duc deo... dI voI anh khng han Ia khng hung Ihu. Anh van gIup cha mI cach say me. Nghe mc dem den cho anh su kheo Ieo va Inh kIen nhan. Nhung hinh nhu, de gan bo ca doI voI mI nghe nao do, su hung Ihu khng IhI co n chua du . Anh Io mo nhin Iha y Iuong IaI cua minh khng phaI Ia mI chang Iho mc IaI hoa ma Ia... mI caI gi do chua ro, nhung no phaI gan voI su dao dng nhIp nhang, nhung hoaI dng khng ngung ngh Iheo mI quy IuaI baI bIen nao do ma anh co Ihe dIeu khIen duoc. TIe c Ihay, anh khng duo c ho c nhIe u de co Ihe go I Ien ca I nghe ma anh mo uo c a y. Ma anh cu ng cha ng ca n. Anh v n I no I. Anh ch ca m, ca m ba ng ca Iam hn minh, bang nhIeI huyeI IuI Ire, nhaI Ia mI khI ngI ben khung deI nhin me Iam vIec. May Ian de nghI me cho mo Iay vao khung cuI Ihi ____________ Nuc| cHu |a d|nH |tron t|en NHt. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 39 38 TOYOTA ba cu duI quay quay. Me anh van Ia ba me NhaI Iruyen Ihng, cam chIu, Iun de cao chng va cac con IraI, ba khng mun con minh nhuI ch IraI ben chIec khung cuI deI Iam Ihuong nay. M I hm, dang Iu I hu I xem xe I chIe c ma y de I Iay cu ky cua me, Iranh Ihu khI ba dang ban ngoaI dng, SakIchI man me chIec suI nho, Iham ngh den dI ban Iay me rI IaI nho den IoI Ihay gIao Irong Io p ho c bu I I I cu a minh: M I m I dIe u gi do Ir Iue con nguo I Ia o ra, dem Ia I su IIe n b cho cuc sng con nguoI nguoI Ia goI Ia phaI mInh. V du |ames WaII phaI mInh ra may hoI nuoc hay anh em nha WrIghI phaI mInh ra may bay do Ia nhung phaI mInh v cung quan Irong khIen doI sng cua IoaI nguoI IIen Ien mI buoc.... LoI Ihay gIao Iam Ioe Ien Irong dau chang IraI Ire mI IIa sang soI ro nhung y ngh anh van con Io mo ve nghe nghIep cua minh: PhaI rI, minh co Ihe Iam mI dIeu gi do cho cuc sng me minh duoc de chIu hon, cho cu c s ng cu a ca c ba me Irong ngI Ia ng na y duo c nhe nha ng hon! Do Ia chIe c ma y de I. Minh phaI ngh ra caI gi do de chIec may chay nhanh hon va me minh khng phaI moI Iay cong Iung nhu Iruoc. Do co Ihe goI Ia phaI mInh duoc khng nh7 SakIchI mm cuoI nho den cuc Iranh Iuan gIua anh ban cung Iop IchIro II qua ve chuyen phaI mInh va ban quyen. Anh IroI buI mIeng noI den mo uo c cu a minh: minh co Ir o c, co Iay nghe kheo, Ie nao khng Ihe ngh ra mI caI gi moI me do ng go p cho cu c s ng, I nha I Ia cu c s ng ngheo kho cua nguoI dan Iang minh7 IchIro da cuoI anh khI anh noI den chIec may deI: To Iuong cau ngh den caI gi cao sIeu! DeI voI cuI Ia chuyen dan ba con gaI. Ke ca Ia cau ngh ra caI gi Iam khung deI ay no Io ra hay nho dI Ihi cung khng duoc cap bang phaI mInh hay dnh dang gi den caI IuaI... IuaI gi nh... a LuaI Ban quyen ma Ihay noI den dau. II ra, mI phaI mInh cu ng pha I mang Ia m Ihe gIo I m I chu I nhu Ia y su c Iua Iu maI IroI va gIa Ianh cua maI Irang phuc vu con nguoI chang han! Ha ha, Ihe ma cau IaI ngh den caI may deI vaI g nha cau! Nhung neu minh ngh ra mI b phan nao do khIen ban Iay cua me minh va ca cua me cau nua khng qua moI khI dua qua dua IaI con IhoI... No co Ihe Iu chay chang han, bang cach dap chan... v du Ihe, Ihi do khng phaI Ia mI IIen b a7 Ma Ihay da bao baI ky dIeu gi Ia IIen b, caI IhIen cuc sng con nguoI deu co Ihe goI Ia phaI mInh co ma7 Cau noI Ihe Ihi minh chIu rI. Nhung ma no van Ihe nao ay... IchIro noI rI hInh hch cuoI. SakIchI khng quen no I nhIe u, anh du ng cau chuye n o do , nhung bay gIo , khI so va o chIe c ma y deI vaI cu Ihan quen cua me, anh Ihay sI suc quye I Iam. Pha I r I, anh va n nghe Iha y gIa o no I ve cuc khung hoang kInh Ie o NhaI Ban. DaI nuoc THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 41 40 TOYOTA anh IhoI ThIen hoang MInh TrI da duoc mo cua Ihng Ihuong voI cac nuoc. Khng hIeu hay do ra sao, nhung ro ra ng, Ia m va I me de I khng co n gIa IrI nhu xua nu a. Nguo I Ia co Ihe mua nhu ng chIe c ao vaI coIIon nhap cang Iu Anh, Irng cung dep ma gIa Ihanh IaI khng cao. May c be con nha Yusuke da Iuyen b voI me sau hm duoc ba chI ho Iren Tokyo gu I cho I qua n a o ngoa I: Da p ma y de I dI, me a , ca m cu I ma Ia m gi Irong khI va I ngoa I no cung am va dep, IaI cha daI Ieo nao!. ThaI chang co I Iong Iu In dan Ic gi ca! Nghe vaI Ihi co Irong Iay ma IaI phaI dI mua cua nguoI. Cu da nay Ihi rI day moI nguoI phaI dI mua heI IuI Iun IuI moI Ihu sao7 Lam caI gi ra IIen de mua IaI Ihay moI Ihu nhu Ihe!!! Day, caI Iy cua anh no ch gIan dI vay IhI, nhung no Ia gc cua moI Iran Iro Irong anh may Ihang IroI nay. Xep chIec khung cuI da Ihuc nhu Iong ban Iay va o go c nha , SakIchI buo c ra san, nghe ngo ng xem nha aI con IIeng IhoI dua deu dan va ban chan anh buoc ve pha do Iu Iuc nao. Ben nha hang xom vang IIeng IhoI dua. Ba IchI cung dang Iranh Ihu deI nI manh vaI deI do Iu may hm nay ma vIec dng ang da khIen ba gac IaI. Thay bong SakIchI, ba dung Iay. C con gaI AIko nhanh nhau chay ra, cuoI IhaI gIon: Chao anh SakIchI! Anh sang xem me em deI vaI a7 Anh SakIchI oI, em Ihay anh cam bua, cam bao Irng ra da ng Ia m, hay hon ng I ma y de I nhIe u da y anh a! MaI SakIchI do Ien, IaI va Iung nong ran ran. Anh Io ng ngo ng ng I xu ng sa n. Chu ng nhu Ihuong ha I anh, ba me ma ng c ga I r I nIe m no ho I han xem anh co vIec gi, mac du ba bIeI Iong, con vIec gi vao day nua, anh Ia mI khan gIa Irung Iha nh Irong cng vIe c canh cu I cu a ca c ba , ca c mo Irong Iang. May deI nha ba co cau Iao hoI khac m I chu I so vo I ma y nha anh. Anh cu Im Ia ng ng I xem ba de I, dI khI xIn phe p xoay ngang, xoay do c chIec may, Ihao suI ra ngI do do dac dac hang gIo khng chan. Ke cung bun cuoI, nhung duong nhu ca I cng vIe c de u de u de n nha m cha n na y cu a ba co ve nhu hap dan hon khI co chang IraI Ire nay quan Iam, ma IaI quan Iam mI cach ben b, khng noI mI IoI nhung dI maI Ihi cham chu anh Ien nIem Ihch Ihu v bIen. * * * Mua dng nam nay den mun. Co kh da chaI day Irong kho, Ihach Ihuc caI Ianh gIa kh can, khac nghIeI cua mua dng dang den voI nhung bng Iuye I Ira ng da u mu a ho hu ng. Tro I da sa p I I Iu Iau nhung SakIchI khng hay bIe I. Anh co n ma I me ben chIec may deI vaI bang g cua minh. Ban ve anh da ve xong nhung sao nhu ng Ihanh g va n ro I ra c, chua Ia m nen h n m I chIe c ma y de I du ng ngha. Mu I co kh Ihom Ihom nha c anh ve chIe c da day rng cua minh. Tu Irua den gIo, vuI dau vao THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 43 42 TOYOTA chIe c ma y, anh da quen na p nang Iuo ng cho chnh minh. HI sau vao nguc muI co Ihom, anh Ihay sang khoaI va mInh man hon. Tu Irong Iam kham, anh van Ia chang nng dan chnh gc, can cu voI cng vIec va yeu caI muI ngaI ngaI cua co, cu a bu n. Anh nng dan, cha ng Iho m c, va ra I co Ihe se Ia nha pha I mInh ch co n va I chI IIe I nho nu a IhI. Anh mm cuo I, ca m Iha y khng co gi Ia m minh nan ch duoc nua. NhaI dInh anh se Ihuc hIe n duo c dIe u minh mo uo c. Tuy phan dI cng vIec ao Iuong ma anh Iheo duI, song nguoI cha van Ihe hIen su quan Iam den con IraI bang cach cua minh. Ma cha buc minh Ihi cung chang oan. Lau nay anh coI nhe vIe c ho c nghe m c va ch ha o hu ng dI su a ma y de I cho ba con Irong xo m. Ca Ia ng cuo I co I anh, nhung IaI ca cac ba, cac mo Irong Iang deu oI oI goI anh mI khI may deI gap Iruc Irac. CaI chuc kacho Irong gIa dinh, cha da coI anh khng xung dang. Nhung nIem dam me dI voI nhung khung cuI, con IhoI cua anh Ihi khng bI cha can nhan nhIeu nua. Cung nhu cha, anh duoc Ihua huong o gIa Ic Toyoda mI Iong IIn sau sac vao vIec Iam cu a minh, khng so saI, Iun mu n Iim Io I a p dung nhung cach Iam moI vao cng vIec. Chuyen Iam mc cung nhu chuyen dong khung cuI deI, anh Iuong cung co nhIeu dIeu gIng nhau khIen cha da Iham hIeu Iong anh. Ban ve nay Ia ban ve Ihu bao nhIeu SakIchI khng nho ro nua. Ve bang Iay Iren gIay anh ve da nhIeu. Ve bang Ir Iuong Iuong Irong Iuc Iran Iroc Iruoc khI dI vao gIac ngu anh ve cung khng I. M I Ia n Ia m I ne I mo I hon, m I kIe u kha c hon. Ban ve chIec may deI Iay bang g cua anh xuaI phaI van Iu nhung khung cuI cu ky cua xom Ia ng, nhung ca c chI IIe I kho p hon vo I nhau. Trng khung cuI Ihi Io Ion, nang ne, nhung Ic d chay se nhanh hon gap dI va quan Irong Ia anh da Inh Ioan sao cho hoaI dng co hoc cua may keo daI hon de dI Iay me duoc ngh ngoI Irong mI IhoI gIan nhaI dInh. Nhung anh van chua IIn vao cach Inh Ioan cua minh, chua hoan Ioan Iu IIn. Chnh vi Ihe, SakIchI v cung phan khoI khI nghe IIn ve cuc IrIen Iam cng nghIep quc gIa Ian ba I chu c Ia I Tokyo. Cng cu c hIe n da I ho a da I nuo c dang phaI IrIen manh nen nhung cuc hI cho nhu Ihe IIen IIep duoc I chuc. SakIchI ha quyeI Iam Ien Tokyo Iham quan mI chuyen. Anh Ien duong voI nhung suy ngh mIen man khng duI ve chIec may deI cuI cua rIeng minh. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 45 44 TOYOTA * * * Tokyo, 1890. Thanh ph Tokyo n ao song no IaI khng Iam SakIchI ca m Iha y choa ng ngo p. Anh Ihch Ihu ca m nhan duoc su chuyen minh cua nen cng nghIep nuoc nha khI nhin Ihay nhung nha may moc san saI o vung TokyoYokohama. Tu nha Iro den khu vuc IrIen Iam kha xa, nhung anh khng ne ha, khng IIec s IIen IIeI kIem de dI IaI, mua ve vao cua... Va day, hon 1.700 chIec may cac IoaI phuc vu cho ne n cng nghIe p da hIe n ra Iruo c ma I anh. Anh nhu me dI Irong vuong quc cua may moc, cua muI dau mo. CaI muI dau mo voI anh sao ma Iha I II cu n! Du ca c Ioa I ma y mo c phu c vu nhu ng nganh hep cua nen cng nghIep dang Iung buoc hIe n da I ho a: ma y da p, ma y do ng h p, day chuye n Ihuc pham... Nhung co Ie, caI Ihu me hoac anh nhaI van Ia may deI. Nhung chIec may anh Ihep sang Ioang Iho o khI anh cham Iay vao, nhung chnh anh IaI run Ien vi phan khoI. Khng de maI gIay phuI quy bau nao, anh ruI Ihuoc ra do dac, Ia y bu I chi gIa I Irong Iu I a o ra pha c ra I nhanh Iren cu n s ma anh va n Ihuo ng mang Iheo nguo I. Trong s nhung vI khach dang cham buoc dI qua Iung chIec may Irong gIan Irung bay, han khng aI ngo rang, chang Ihanh nIen manh khanh, cham chu nhin nhu nu I Iu ng chI IIe I Iren da n ma y na y, ch sau chua day 10 nam nua se Ia ng chu cua XAY GIAC MO ION TI KHO CHIA CO Ngn) nn), nguo dn tng tIuong Io ng dnn toc NInt nn dn dong go g cIo ncn \n nnI no? Nguo Tung Hon dn Int nnI n dn nn, nIung nguo NInt nn dn :nng cIc duoc g? Inn toc NInt nn cII n nIung c t cIuoc. In) n nIung g nguo dn tng dn no. V tIc dnn toc NIn t n n In xcn xc t \n n dc nn ) no t cn cI ngIcn tuc. Icu nn) Iong co ngIn n cIung tn In dnnI nInu \o nguo dn tng, nIung cIung tn In cIo Io tIn) :u tIong nnI cun cIung tn \n got un :ncI no xnu Io nn)... CIung tn dn co tIuo c Tnn-In:tn:c \n n c : NogucI Hdco /`) , nIung nIung tInnI qun nn) dn duoc tIuc Icn duo :u Iuo ng dn n cu n nguo dn t ng, \o :u gu do cun Io \n dung cnc Iuong tcn cun Io. To no ng cIung tn In dnt duoc :u cno cn ng cn c In nng cu n cInI dnn to c cIu ng tn nn Iong co :u gu do cun nguo ngon. (SakIchI Toyoda) _______________ Bac s| y kHoa va nHa v| trun Hoc nuc| ly c NHt, sn va |am v|e c ta | Hoa by . THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 47 46 TOYOTA cng nghIe p Nha I Ba n Iha I su vo I nhu ng gIa n ma y mang nhan mac NhaI Ban day, bac a. NoI rI, anh cuI dau chao ng Iao, quay buoc ra cua. Dang nao Ihi hm nay cung Ia Iuc anh phaI ve nha , ve vo I nha kho chu a co cu a anh, noI nhu ng chIec may deI Ihu cng bang g, nhung dua con IInh Ihan cua anh dang cho doI duoc Iam vIec. Anh cam chaI cun s Irong Iay, Iu hIeu, chuyen dI khng pha I Ia m I kho a ho c ve ma y mo c nhung no gIup ch cho anh raI nhIeu ve maI IInh Ihan. Anh bIeI, du con kho khan, du phaI Ihu nghIem nhIeu nua anh moI daI duoc keI qua mong uoc, nhung anh da dI dung huong. Qua khng saI khI anh da da I ra nguyen Ia c Ia m vIe c cho minh: Pha I Ihu . Pha I Ia m. Pha I ha nh d ng Iruo c khI pha I bIe u rang minh khng Ihe. Khng duoc so saI. SaI dau sua day... CHANG SAKICHI CO IHLI IA Mua he nam 1890 mI mua he do Iua binh Ihuong nhu bao mua he khac, nhung do Ia mI mua he dac bIeI dI voI gIa dinh Toyoda. Sau bao dem Ihuc Irang, sua dI sua IaI Iung ban ve, sau nhIeu ngay vaI In voI nhung khuc g v hn, SakIchI da IhI hn cho chung khIen chung Iro Ihanh b phan cua mI chIec may deI Ihu cng mI chIec may deI Iu dng Ihng mInh dau IIen cua nguoI NhaI va Irong vong 3040 nam sau do cac cng Iy deI may o NhaI Ban ch bIeI den may deI Iu dng mang Ien anh Toyoda SakIchI. Da may ngay nay, ng bao ve gIa cua HI cho kn dao Iheo doI chang Ihanh nIen an van xuenh xoang nay. HaI Iuan dIen ra IrIen Iam Ia haI Iuan anh Ia cam re ben canh nhung chIec may. Han Ia co dIeu gi mo am day. Thao chI IIeI, an cap phu Iung chang7 Hay Ia... 7 ng rao buoc den ben anh chang, khe dap vao vaI Iam anh Ia gIaI ban minh. Duong nhu Iruoc do, vI khach Ia dang chim vao nhung suy Iu Iung Iam va khng con bIeI gi den xung quanh nua. Anh ban, anh Iam gi ma ngay nao cung den day vay7 TI van quan saI anh day. Chang IraI Iung Iung, chua bIeI gIaI Ihch Ihe nao cho phaI Ihi ng bao ve da ha gIong: ThI, ve dI, dung Iuan quan quanh khu nay nua. TI khng bIeI dng co anh den day Iam gi, nhung II se bao voI ban I chuc HI cho day. SakIchI cam Ihay nghen ngao noI c hong. ng gIa nay Iuong minh Iam dIeu gi khuaI IaI day. Khng hIe u sao, Ihay vi phan bua cho ng Ia o hIeu, anh quay nguoI nhin nhung chIec may va caI gIong day xuc dng: Bac nhin xem, IrIen Iam cng nghIep quc gIa cua chung Ia cua NhaI Ban nhung may moc IaI den Iu Anh, Iu Phap. TI ngam nhin chung de Iuong Iuong ra mI nen THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 49 48 TOYOTA mInh nay Iruoc Ioan dan Iang, Irong do co nhung nguoI van ac mIeng bao SakIchI nha ba Ia ngo ngan, Ia hoang Iuong, Ia dan ng mac vay! Day, cau Ira Io I cu a con IraI II day! Guong ma I nguo I me sang bung Ien. Tu chIec may moI, manh Iua nhIeu mau daI dan ra Irong IIeng reo Ian Ihuong cu a mo I nguo I: SakIchI du ng Ia co phe p Ia ! SakIchI co phe p Ia ! Dau nam 1891, khI da caI IIen duoc mI vaI chI IIeI Irong chIec may deI bang g Ihng mInh cua minh, SakIchI chnh Ihuc vIeI don xIn cap bang phaI mInh. Va anh da cam no Iren Iay, Iam bang Ia ngun gc cua nhung khaI khao, mo uoc va hanh dng kIen Iri cua anh. Chang phaI cach day 6 nam, IoI Ihay gIao noI ve IuaI ban quyen, ve ba ng sa ng che , pha I mInh da da nh Ihu c con nguo I nhIeI Iinh cng hIen cho doI Irong anh sao! Anh bIeI minh khng Ihe dung IaI. Anh mun bIen caI may deI bang g nay Ihanh chIec may deI bang dIen, de me anh se ch can ngI mI ch ma dIeu khIen no. Con duong anh dI con daI. Va anh ngh IoI Tokyo, Ihanh ph cng nghIep, noI anh se baI dau chang duong gIan kho cua minh. bang g dau IIen cua nha Toyoda, mI chIec may deI Ihng mInh hon chIec may me anh van dung. Uu vIeI cua chIec may nay o ch con IhoI duoc SakIchI Inh Ioan sao cho baI nhIp duoc voI hoaI dng cua go Iun soI doc cung Iuc voI IhoI dIem so I ngang ha xu ng. Me anh khng pha I Iu Iay ke o nu a. Tha I Ia ky dIe u! Nang sua I cng vIe c Iang ga p dI. GIa Ihanh cua manh vaI deI ra d nhIen cung gIam dI mI nua! Song y ngha cua chIec may dI vo I SakIchI va vo I gIa dinh anh Ia I na m o m I dIe u khac: VoI SakIchI, chIec may Ia mInh chung cho dan Iang Ihay kha nang cua mI nguoI Iho binh Ihuong, voI ban Iay, khI oc cua minh cung Iam cuc sng cua chnh minh duoc caI IhIen. Anh da Iu chung mInh duoc kha nang IIem an Irong con nguoI minh, dIeu ma anh moI mo h cam Ihay, bay gIo da Iro nen ro rang hon. Anh da co Ihe buoc dI manh dan Irong doI buoc dI cua mI nguo I Iho , m I nguo I sa ng che ! Cha anh, nguoI Iho mc IaI hoa cua Iang, cung khng khoI xuc dng Iruoc Ihanh cng cua con IraI. ng Iham phuc caI gan Ii cua chang IraI Ire, dam noI dam Iam. Va ng cung hIeu day ch Ia mc baI dau, con nhIeu dIeu ky dIeu nua anh co Ihe Iam duoc voI suc sng, nghI Iuc va suc Iam vIec ben b cua minh. RIeng voI me SakIchI, hinh nhu ba raI xuc dng. Ba nhu me dI Irong IIe ng IhoI dua Ia ch ca ch. Ba Ia nguoI dau IIen duoc van hanh chIec may Ihng THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 51 50 TOYOTA CING AT NIOC CHIYN MNH THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 53 52 TOYOTA Lan song cng nghIep hoa daI nuoc duoc nang cao con nho chnh sach roI vn kIp IhoI cua nha nuoc va chnh sach bao h doanh nghIep nham ba o ve IhI Iruo ng n I dIa kho I su Ia n cng a I cu a nhung san pham nuoc ngoaI gIa re. Chnh phu NhaI dac bIeI coI Irong vIec bao cap mI phan nhu ng doanh nghIe p quan d I, ha I quan va doanh nghIep phaI IrIen cac du an gIao Ihng va Ihng IIn buu dIen. DIe m n I ba I ca n pha I Iuu y cu a ne n cng nghIe p NhaI Ban IhoI bay gIo Ia su In IaI cua he Ihng zaIbaIsu, cung gIng nhu he Ihng hoIdIngs hoaI dng duoI su dIeu hanh cua mI s gIa Ic co Ihe Iuc ve kInh Ie va chnh IrI. KIeu quan he gIa dinh IrI nhu Ihe Irong kInh doanh raI IhInh hanh vao nhung nam cuI Ihe ky XIX va dau Ihe ky XX IaI daI nuoc MaI IroI moc, noI gc re phong kIen cha Iruyen con nI da an sau vao y Ihuc he hang may Ihe ky . Dau Ihe ky XX, voI hang IoaI nhung chnh sach caI I nen kInh Ie, mI s cng Iy gIa Ic da dan hIen daI hoa cach quan Iy doanh nghIep cua minh, dI moI co cau dIeu hanh cng Iy. Do Ia nhung cng Iy Ion nhu MIIsuI va MIIsubIshI. Nhung nam 190S1907 IaI daI nuoc cua Toyoda SakIchI da dIen ra cuc cach mang ve cng nghIe p, Iu c Ia m I cu c ca I ca ch Io n bIe n d I hoa n Ioan co cau kInh Ie NhaI Ban vao dau Ihe ky. Nen kInh Ie duoc chIa ra Ihanh haI co cau Ion gm: NhaI Ban Irong nhung nam 60 cua Ihe ky XIX van Ia mI daI nuoc daI phong kIen. B maI daI nuoc baI dau co nhung dI Ihay dang ke Iu khI buo c va o Iho I ThIen hoa ng MInh TrI, sau cu c ca ch ma ng Iu sa n Iha nh cng (18671868). Toyoda SakIchI da may man sInh ra o IhoI dIem nay, khI nha nuo c Ihu c hIe n chnh sa ch mo cu a, Ihng Ihuong vo I ben ngoa I va ba I da u qua Irinh Iu ba n hoa quc gIa. Do chua du dIeu kIen de cng nghIep hoa daI nuoc, NhaI Ban chu yeu dua vao kInh nghIem nuoc ngoaI de dan phaI IrIen mI ne n cng nghIe p cho rIeng minh. Nhung nam 80 cua Ihe ky XIX, NhaI hoang Ihay d I chnh sa ch kInh Ie , khuye n khch pha I IrIe n Iu ban hoa Iu nhan, khng khang khang quc huu ho a ca c doanh nghIe p nu a. Day Ia chnh sa ch quan Iro ng Ia o IIe n de cho nhIe u buo c IIe n vo I cu a doanh nghIep, Irong do co gIa dinh Toyoda. NhIeu doanh nghIep nha nuoc duoc Iu nhan hoa voI gIa hoI hoac nhIeu co so san xuaI duoc gIao vao Iay cac nha Iu san voI gIa Ihue uu daI. O day co Ihe nha c de n nhu ng cng Iy nhu MIIsuI, MIIsubIshI, Iurukawa, Iasuda, Asodo, KawasakI... THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 55 54 TOYOTA Nga nh de I may co haI vaI Iro quan Iro ng Io n d I vo I ne n kInh Ie Nha I Ba n I nha I Ia cho de n nhu ng Ihap ky dau IIen cua Ihe ky XX: mI Ia cung cap cho pha n dng dan chu ng va I vo c de may kImono Iruyen Ihng, haI Ia gIu vaI Iro muI nhon Irong xuaI khau, Ia ngun Ihu ngoaI Ie quan Irong cua NhaI Ban phuc vu dac Iuc cho vIec nhap khau may moc va nguyen IIeu cng nghIep. Lua va bng Ia haI nguyen IIeu chnh cua nganh deI may. Tu nam 1900, cac san pham cua nganh na y c ng vo I phuong pha p I chu c sa n xua I da co nhIe u Ihay d I. Ha ng IrIe u nguo I nng dan chuye n sang nuI Iam deI Iua IaI Iang que Iheo phuong phap cua ZagurI Ia mI phaI mInh ban dIa Iu dau Ihe ky XIX nguoI phu nu quay Io khng ngung ngh ba ng Iay Ira I, Iay pha I Ira n ke n Irong m I ca I vaI Io va nI Io vao khung cuI. Phan Ion cac phu nu NhaI Ban IhoI ay deu deI vaI IaI nha bang may deI Ihu cng nhu vay. Trong s do co nhung phu nu o Iang ShIzouka cua Toyoda SakIchI. Sau do baI dau co mI s raI I nhung nha may de I vo I Irang bI ma y mo c hIe n da I. Sau khI co chnh sach mo cua, Iua van Ia maI hang muI nhon cua xuaI khau nen chnh phu NhaI da quyeI dInh moI mI ky su nguoI Phap cung mI s cng nhan co Iay nghe cao nguoI nuoc ngoaI den mo nha may deI IaI TomIoka nam 1872. Luc nay ho da dung de n su c no ng cu a hoI nuo c de Ia ch so I Iu ke n Ia m. Nhu ng nu Iho de I xu hoa anh da o duo c Iuye n Nganh Iuyen kIm, deI may, dong Iau, nhung doanh nghIep Ion co day chuyen san xuaI bang may moc cng nghe moI. Thanh phan cng nghIep Ihu cng va gIa dinh, nhu ng xuo ng sa n xua I nho Ihu c Iha nh pha n IIe u Ihu cng nghIep. Co Ihe noI, SakIchI da gap dung IhoI de phaI IrIen y ch va Ihuc hIen hoaI bao Ion cua minh. Neu baI IoI cua SakIchI Ia IuI Iho ngheo kho, I duo c ho c ha nh de n noI de n ch n Ihi nhu ng Ihua n IoI ve IhoI Ihe, ve chnh sach mo cua va cac chnh sach hop Iy khac cua nha nuoc nham phaI IrIen nen kInh Ie chnh Ia Iac nhan Ion Ihuc day cho nhung hoaI bao cua anh duoc Ihuc hIen. Tuy nhIen, khng mI khoI dau nao dIen ra de dang, khng mI aI Ihanh daI ma khng nem muI IhaI baI. SakIchI cung khng Ia Iruong hop ngoaI Ie. * * * Khng phaI ngau nhIen ma NhaI Ban con co Ien goI Ia daI nuoc Phu Tang daI nuoc cua cay dau va nghe nuI Iam deI vaI. Nghe Iruyen Ihng ay Irong buo c kho I da u co kh ho a da I nuo c ga p pha I khng I cam go. Trong IaI ca cac nganh cng nghIep nhe Ihi nganh deI may duoc chu Irong hang dau. ThoI dIem nhung nam cuI Ihe ky XIX o NhaI Ban xuaI hIe n ra I nhIe u doanh nghIe p nho pha I IrIe n nga nh na y. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 57 56 TOYOTA nI IIeng da Iung deI vaI IoI dung suc nuoc, cung cap cho IhI Iruong bng IoaI soI Ih day, hoaI d ng I I cho de n he I ChIe n Iranh The gIo I Ihu haI. HIeu suaI phaI IrIen nganh deI cua NhaI Ban Iang Iu 67.000 yen va o nam 1889 Ien de n 7S7.000 yen va o nam 1899. RIeng o Nagoya, ngoa I ca c hoa I d ng ngan ha ng, s Iuo ng ca c cng Iy hoa I d ng ve de I may, sa n xua I ma y de I Iu nam 189S den 1899 da Iang gap ba Ian. Nganh nay duoc coI Ia ban dap cho nhIeu doanh nhan, Irong do co Toyoda SakIchI Irong vIec IIem can voI cac nganh cng nghIep hIen daI hon. Nhung chIec may deI cua Toyoda SakIchI da ra doI Irong bI canh IIch su kInh Ie nhu vay day. cho n Iu nhIe u vu ng Iren da I nuo c de va o Ia m vIe c Irong nha may nay ngay Iap Iuc nam baI duoc ky IhuaI vi Ihuc Ie no cung khng qua khac so voI cach deI Iruyen Ihng va khI Iro ve nha, ho IaI Ia nhung haI nhan de Chnh phu co Ihe xay dung nhung nha may Iuong Iu. Sau nam 1880, Chnh phu NhaI mua mI IoaI may moc moI cua nuoc ngoaI de Irang bI cho nganh deI may va cho mI s nha may Iu nhan Ihue. De n nam 1900, nhu ng nha ma y Io n nha I duo c Irang bI ma y Iu Anh qu c va n IIe p Iu c de I va I Iu nguyen IIeu soI bng nhap Iu nuoc ngoaI. DIeu do khIe n bng n I dIa va nga nh de I may Ihu cng cu a ca c ba ca c chI o nhIe u Ia ng que nghe o Iam va o Iinh Irang khn dn. NhIeu c gaI que da com dum com nam Ien Ihanh ph dau quan vao cac nha ma y de I, duong nhIen ca c nha ma y na y khng du ch cho IaI ca! Day chnh Ia IhoI dIem anh Iho mc Iang ShIzouka ha quyeI Iam Iro Ihanh nha phaI mInh vo I mu c dch Iruo c IIen Ia Ia m ra nhu ng chIe c ma y deI chay bang dIen de gIup cho nhung nguoI phu nu o Iang nhu me anh, nhu bac gaI IchI hang xom boI cuc nhoc. AIchI Ia m I vu ng n I IIe ng vo I nghe Ir ng bng. NguoI Ia Irng bng o day Iu cuI Ihe ky XV. Nhu ng vu ng Ian ca n sau na y cu ng pha I IrIe n nghe Irng bng deI vaI raI manh nhu BIsaI, mIen Tay MIkawa va ChIIa. Vung nay con co Iang ven sng THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 59 58 TOYOTA ING NGAI VAI NGA... Con ducn d| den tHanH cn cua 1oyoda kHn pHa| nay tu du da |p |anH nHun canH Hoa Hn. Do |a con ducn ma tu anH da vacH ra cHo m|nH cHu cHua co mt t|en |e c NHt Ban. NHun con ducn nHu tHe |un dy ry cHn a| ma kHn |t nuc| nan |on Hoc uc na trucc kH| cHam tay ducc vao von nuyet que. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 61 60 TOYOTA Do Ia dIe u khIe n anh nga y dem suy ngh: Pha I co IIen. Co IIen moI co dIeu kIen nghIen cuu, caI IIen IIe p ca c chI IIe I kha c Irong ma y. Tu Iho I dIe m na y, Toyoda SakIchI khng ch con Ia mI nguoI Iho, m I nha pha I mInh nu a. Anh da va dang Iro Iha nh m I nha doanh nghIe p, Iu va ch huo ng dI cho cng Iy minh, Ioay hoay xoay xo voI s vn I oI dang co. Chua ban duoc may deI Ihi Ia quay ra ban nhung chI IIeI may, IaI chua nhIeu nhung chac cha n se nhIe u nguo I ca n. Ke ca ho dang du ng ma y cua nuoc ngoaI Ihi vIec Ihay phu Iung khI hong hoc khng phaI mI Iuc ma daI mua ngay duoc! Toyoda SakIchI da daI cho minh mI muc IIeu nhu vay. Nam 1893, voI nhung y Iuong moI dang manh nha, anh Iro ve Ia ng. Nguo I Ia ng ha n Iuo ng anh da IhI ch ma IhoaI IuI, song... kho chua co cua gIa dinh IaI mI Ian nua phaI huy Iac dung. Chuyen cuo I ho I, sInh con de ca I... khng Ia m anh nhu I ch Ion. Can man suy ngh, ghI chep, Ihao Iap... anh Iao vao nghIen cuu khng de ph mI gIay. Thang cu KIIchIro ra doI IIep Ihem cho anh nIem hung kho I Io n. Anh yeu Ire con, yeu ca u con IraI be nho cua vo chng anh den se Iong. Vay nhung, nguoI cha Ire chang co mI chuI IhoI gIan ranh rI nao de be a m cham nu ng con. Da u o c anh dang de he I o ma y mo c, IhIe I bI cu ng nhu ng y Iuo ng cu a minh. Va khI cu ca u KIIchIro ba I da u bIe I Ia y, bIe I bo Ihi anh cung da phaI mInh duoc may cun soI. VIec CHIN THIAT IAY NGN NII DAI Vua |a mt nHa pHat m|nH |a| vua |am cn v|ec k|nH doanH, tron |u c H u nHu mc | cH| co ba n tay tr n, 3ak|cH| da b|et ap dun cac b|en pHap ||nH Hoat de vuct qua nHun kHo kHn ve vn va t|ep tuc du tu vao cac pHat m|nH mc|. Tokyo, nhung nam 90 cua Ihe ky XIX... Nhu ng nam da u IIen o Tokyo cu a Toyoda SakIchI Ia mI chuI IhaI baI IIen IIep. Xuong deI anh Iap ra vo I nam chIe c ma y de I Iay mo I Ia p ch mang Ia I chuI IIen IoI khIem In, hon nua, anh van cam Ihay muc dch cua minh khng phaI Ia xuong deI be nho nay. Tuy nhIen anh Iu nhu, minh phaI c gang vi anh khng Ihe dao dau ra IIen de IIep Iuc Iro choI voI nhung chIec may deI ma anh dang mun ngay cang phaI Ihng mInh hon nua. TaI sao khng, khI ma anh da ngh ra duoc caI ma nguoI Phap voI nhung IhIeI bI II Ian hon anh, kha nang Ia I chnh cao hon anh, da ngh ra7 ChIe c may deI baIIan ay dang raI duoc ua chung o da I nuo c anh, no Irng muo I ma hon nhu ng chIe c may cuc mIch cua anh, gIa Ihanh cung Ihap hon nhIeu. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 63 62 TOYOTA Cuc hn nhan cua anh co nguy co Ian vo. The rI, chuyen gi den cung phaI den, vo chng anh chIa Iay nhau. MI IhoI gIan sau, do su hI Ihuc cua cha, anh quyeI dInh Iap gIa dinh voI mI nguoI phu nu khac va sInh duoc mI c con gaI kha u khnh. DI khI, cu c s ng mo I khIe n anh ca m Iha y co I I vo I nguo I vo Iruo c. Qua Iha I, vi Iinh yeu voI chIec may deI, anh da xem nhe chuyen gIa dinh, da Iam nang IhaI vong ve anh. Anh cam Ihay hinh nhu minh da khng xung dang voI vaI Iro cu a m I kacho Irong gIa dinh, va co Ie , vo anh da pha I va I va hon vo I nhu ng Io Ioan Ihuo ng nha I. Nhung cng vIec va nhung y Iuong Iao bao moI khng ngung chIem Inh Ioan b Iam Ir anh, chang cho anh IhoI gIan de suy Iu ve nhung gi da qua. NguoI vo sau, me cua c con gaI AIko khau khnh ma anh raI yeu quy, da Iun Io ra Ihng cam voI anh nhIeu, vi Ihe, anh raI bIeI on nang, chnh nang da Iao dIeu kIen de anh co IhoI gIan ma Iam vIec say me hon nua. Nam 1898, Ia p ra cng Iy de I may OIokawa (OIokawa WeavIng Company), SakIchI quyeI Iam Iao vao cuc, baI Iay cung nguoI ban hang Ihan IhIeI Ia IshIkawa TohachI, nguoI van deu dan daI hang may cun soI cua anh may nam nay. SakIchI gop vn bang 60 chIec may deI dng Iuc. Nhung chIec may deI chay bang hoI nuoc IhaI su da IhuyeI phuc duoc cac doanh nghIep nganh may mac: mI nguoI Iho deI dung duoc mI Iuc ba san xuaI hang IoaI chI IIeI nay da cho anh dung kh va... IIen bac de mI Ian nua khan goI Ien duo ng, Iro Ia I vo I Iha nh ph cng nghIe p Tokyo. Nam 189S, Toyoda SakIchI mo Ia I xuo ng de I Toyoda ShoIen IaI Nagoya va dng IhoI mo cua hang ban Ie IIo ReIaII SIore de em IraI anh quan Iy . S IIe n Ia I Iu vIe c ba n chI IIe I cu n so I vuo I qua mong do I cu a anh, gIu p anh co Ihe ba I Iay va o IIe p Iuc hoaI bao Ion cua minh. Nam 1896, chIe c ma y de I d ng Iu c kh he p cha y ba ng hoI nuo c da u IIen cu a Toyoda ra do I va gay duoc IIeng vang Irong gIoI san xuaI va kInh doanh hang deI may. Tuy nhIen khng phaI ngay Iap Iuc anh da ban duoc hang. ThIen ha con ngaI ngan, con cho doI, con nhom ngo cac noI, chua IhaI su IIn Iuong vao nhung chIec may ky Ia cua mI con nguoI Ia ky. Theo ho, chua chac may cua Toyoda so duoc voI san pham nhap khau. ThoI dIem do, nhIeu nguoI cho rang SakIchI han da raI Iha I vo ng. Nhung khng, Iu cha I cu a anh khng co ch cho n I Iha I vo ng. Anh Iim ca ch qua ng ba sa n pham cua minh, dng IhoI khng mI gIay phuI nao ngung ve Irong dau nhung caI IIen moI cho may deI Iu dng NhaI Ban cua dong Ic Toyoda. Trong quang IhoI gIan nay, cuc sng rIeng Iu cua anh gap Irac Iro. Vi cu chuI muI vao vIec nghIen cu u ma y de I nen SakIchI cha ng co Iho I gIan danh cho gIa dinh, vo con, dac bIeI Ia khng gIup gi duoc nguoI vo hIen cua anh nuI con vaI va. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 65 64 TOYOTA Iruong chIu Irach nhIem caI IIen hoan IhIen may. Day co Ihe noI Ia mI bac Ihang nua khng kem phan quan Irong Irong su nghIep cua SakIchI, Ihe hIen su nhanh nhay, IInh hoaI Irong suy ngh cua anh khI Iao vao Ihuong Iruong. BaI Iay voI Iap doan kInh Ie Ion nhu MIIsuI, anh co duoc nhung h Iro nhaI dInh ve IaI chnh cung nhu Irong Inh vuc quan Iy va dIeu hanh vIec san xuaI, IIeu Ihu. Day Ia co hI de anh Ihoa suc phaI IrIen nang Iuc sang Iao cua minh Iren nhung dan may va keI qua Ia mI IoaI nhung chI IIeI nho duoc Ihay Ihe, caI Iao khIen chIec may ngay nao khng con Ih vu ng nu a. No da duo c co xa I qua Ihu c Ie , duo c Ia p rap hop Iy voI gIa Ihanh cang ngay cang gIam. So sanh voI san pham may deI cua cac cng Iy nuoc ngoaI, chung Ia co bang gIa sau: Nm 1899 May cua hang HarImann (Duc) 872 yen May cua hang DIedrIchs (Phap) 389 yen May cua hang Toyoda (NhaI Ban) 93 yen Vi Iy do do, nhung chIec may deI kh hep chay ba ng hoI nuo c cu a SachIkI ba I da u duo c IhI Iruo ng ngoaI nuoc o chau A (Trung Quc, DaI Loan, Han Quc) bIeI den va Iro Ihanh IIen de cho vIec xuaI khau may moc hang IoaI sau nay ra nuoc ngoaI. Uoc mo ve chIec may deI mang nhan mac NhaI Ban ngay nao da duoc Ihuc hIen. GIa nhu co mI cu c IrIe n Ia m gI ng H I cho IrIe n Ia m cng nghIe p may, nang suaI Iang Ien gap bn Ian, chaI Iuong vaI cung kha hon han, dng IhoI gIa Ihanh san pham gIam xung S0. Day co Ihe coI Ia buoc Ihanh cng dau IIen, Ia bac Ihang cho nhung buoc dI Ien IIep Iheo cua cng Iy gIa dinh nha Toyoda. Khng chIu dung IaI o do, Toyoda SakIchI IIen Iu c cu ng c y Iuo ng khng ngu ng hoa n IhIe n chnh minh phuong phap nzcn ma anh van Iam da c, cho du Iu c do anh chua hIe u duo c ca n ke no nhu m I nguyen Iy kInh Ie . SakIchI du ng s v n moI co Iap mI xuong deI rIeng co Inh chaI Ihu nghIem IaI Nagoya voI 36 c may deI hoI nuoc hoa I d ng IIen Iu c. Day Ia chuong Irinh Ih nghIe m co quy m Ion dau IIen Irong doI SakIchI sau mI IhoI gIan daI mo mam Irong kho chua co noI SakIchI da IraI qua nhung ngay Ihang me maI voI khoa hoc, voI dau mo, voI IhoI, suI... va quyeI khng Iang ph IhoI gIan. Nam 1899, SachIkI baI Iay voI cng Iy MIIsuI Bussan, m I Ia p doa n kInh doanh Io n Iho I ba y gIo nho vao du an Ih nghIem o Nagoya. Sau khI nghIen cuu ky cng vIec cua nha doanh nghIep Ire, cng Iy nay da ky hop dng voI SakIchI voI IhoI han 10 nam de Iro Ihanh nha phan phI may deI chay bang hoI nuoc cua anh. Cng Iy Ihuong ma I IgeIa (IgeIa TradIng Company) duo c Iha nh Ia p nhu m I co so IIeu Ihu sa n pha m vo I nhu ng nguo I dIeu hanh cua MIIsuI Bussan va SakIchI Ia ky su THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 67 66 TOYOTA Nam 1903, mo uo c, pha I r I, Ia I m I mo uo c nu a cua SakIchI duoc bIen Ihanh hIen Ihuc: chI IIeI du ng Iu d ng khI co I I da duo c Ia p Ihem cho chIe c may deI hoI nuoc kh hep Toyoda. Tuy chua IhaI ha I Io ng ve chI IIe I na y, SakIchI va n vuI mu ng nha n Iha y no da gay su chu y Io n cho nhIe u doanh nghIep deI may. MI Ian nua MIIsuI Bussan da de n vo I nha Toyoda ba ng IhIe n ch ho p Ia c dI ben cung co IoI va quyeI dInh dau Iu cho Cng Iy deI may Nagoya (Nagoya WeavIng Company) mI dan may deI gm 1S0 chIec. Do Iu danh gIa minh con IhIeu kInh nghIem va nang Iuc Irong Inh vuc san xua I da I Ira ma y de I, Toyoda co n ky ke I ho p d ng vo I KImoIo Iron Works, m I doanh nghIe p chuyen san xuaI cac phu Iung may deI IhoI do. Tuy nhIen, khng mI aI Ihanh cng duoc Iren do I ma khng hao Iam I n Iu c, khng va p nga Iren Ihuong Iruo ng. Ba I ho c Io n Iren Ihuong Iruo ng ma SakIchI Toyoda nhan duoc khI baI dau hoa nhap vao su phaI IrIen cua nganh deI may NhaI Ban Ia mI baI hoc quan Irong, no khIen ng Ihay dI chIen IhuaI hanh dng cua minh, ke ca Irong kInh doanh Ian Irong huong suy ngh caI Iao may. ng Iun Iam nIem mI dIeu Hoc cua nguoI, hoan IhIen cua minh Iuong Iu nhu BIeI minh bIeI nguoI, Iram Iran Iram Ihang! y Ia khI Cng Iy Bng KanegaIuchI mI Irong ba cng Iy hang dau Irong Inh vuc deI may NhaI Ban quan Iam den nhung chIec may deI cua ng. TIn Iuong o su quc gIa nam xua, han anh khng con phaI ngam nhin m I ca ch Ihe m Ihu ng nhu ng chIe c ma y de n Iu nhu ng mIe n xa Ia va nga m ngu I ngh de n nhu ng chIec may deI cua daI nuoc minh nua. THI TRIONG AI TIN CHINH IA QI HIONG BAN! Neu chung Ia hIeu Toyoda SakIchI Ia mI nguoI Iho, mI nha phaI mInh khng ngung ngh nha kInh doanh khng xuaI phaI Iu khao khaI IoI nhuan ma xuaI phaI Iu mong uoc duoc cng hIen cho doI Ihi chung Ia khng ngac nhIen khI Ihay ng khng Ihoa man voI nhung gi vua Iam duoc. Ta ch ra kho I ch du a ve Ia I chnh Ia cng Iy IgeIa, dng IhoI mun IhoaI khoI suc ep ve kInh doanh, Toyoda SakIchI Iro ve voI Toyoda ShoIen, sau nay duoc ng dI Ien Ia Toyoda ShokaI, IIep Iuc vach ra cac du an Iao bao hon Irong vIec caI IIen chIec may deI da baI dau duoc nI IIeng cua minh. ng Iap IaI nha may deI vaI voI 138 c may hoI nuoc, gIao quyen dIeu hanh cho vo va em IraI Sasuke, co n ba n Ihan ng ne u khng gIam minh Irong Iha p nga khoa ho c Ihi Ia I Ian I n noI xuo ng ma y. Cho du co dI IoI vung daI nao, sng o dau, caI xuong may maI van Ia noI ma ng cam Ihay gan guI va gan bo. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 69 68 TOYOTA Vo I huo ng nhin mo I a y, SakIchI da ra o rIe I chua n bI cho nhu ng buo c nha y mo I hon Irong cng nghe cung nhu san xuaI, baI dau bang vIec dau Iu vn de nghIen cuu caI IIen chIec may deI cua minh. Nam 1903, SakIchI Iuyen haI ky su co Iay nghe cao da II nghIep daI hoc va haI Iay Iho gIoI da qua da o Ia o ky Ihua I nang cao, Ihem Ia m Iho Ia nh nghe de u co ba ng ca p chnh quy. Nhu va y, ng da chu Iro ng de n vIe c pha I IrIe n d I ngu Iho co nang Iuc va duoc hoc hanh day du, dIeu raI hIem Ihay Irong hoaI dng cua doanh nghIep Iu nhan IhoI do . Ngoa I ra, day cu ng Ia Iu c ng Ich cu c Irau d I hIeu bIeI ve kInh Ie, nghIen cuu IhI Iruong, co hI da u Iu... m I ca ch co he Ih ng hon. Nhu ng dIe u do c ng vo I Iu cha I kInh doanh v n co , ng da dua ra duo c nhIe u kInh nghIe m pha I IrIe n kha nang IIe m a n cu a minh, Iha m ch sau na y duo c he Ih ng Ihanh nguyen Iy kInh Ie. Va day Ia nhung gi ma n Iuc Io Ion ay da mang IaI keI qua: Nam 190S, chIe c ma y de I Iu d ng ModeI 38 duoc Iam hoan Ioan bang saI Ihay Ihe cho chIec ma y khung g c xua, da cho phe p m I nguo I Iho Ihao Iac IIen Iuc Iren 7 chIec may. Ngay Iap Iuc sau do 1 nam, ModeI 39 Ia I duo c xua I xuo ng da nh rIeng cho vIec deI soI Ih, va nam nua ModeI L duoc don nhan nhu chIec may deI nho gon danh cho vIec deI soI day hoac chaI bng mIn. Luc nay, SakIchI vay duoc mI khoan IIen Ion Ia 130.000 ho p Ia c Iha nh cng, SakIchI da d ng y cho cng Iy nay su dung Ioan b ban quyen phaI mInh nhung chI IIe I ma y cu a minh. KanegaIuchI da cho I chu c he Ihng xuong hoaI dng voI S0 may deI cua Toyoda de so sanh voI 44 chIec may cua hang PIaII BroIhers (Anh) va 10 may cua My, sau chIec may Iu dng khac den Iu Anh quc. MI nam Ihu nghIem cho Ihay nhung chIec may deI Iu dng kh hep cua Toyoda chua cho keI qua Iam vIec nhu mong do I Irong khI ma y cu a PIaII BroIhers da Ihanh cng. MI Ian nua, SakIchI khng coI day Ia Iha I ba I va khng he Iha I vo ng. ng ch ru I ra cho minh baI hoc Ion va dIeu nay Ihuc su quan Irong d I vo I m I nguo I Iho ba I da u ho c kInh doanh nhu ng: ng da Iham Iha hon ve caI goI Ia su canh Iranh voI cac dI Ihu quc Ie ma minh phaI dI dau khI phan dau gIanh IhI Iruong ngay IaI que nha, dIeu ma khI Iao vao che Iao chIec may deI NhaI Ban, ng chua hIeu ro y ngha cua no. Tu IhoI dIem nay, ng daI ra muc IIeu nghIen cuu may Irong qua Irinh hoaI dng Ich cuc va Irong mI Iuong quan voI su so sanh va hoc Iap can IhIeI dI voI nhung chIec may ngoaI. DIeu do co ngha Ia khng nghIen cu u nhu ng chIe c ma y Ihu d ng. Pha I nghIen cu u Irong su I ca qua Irinh sa n xuaI, co hong hoc, co bao duong... de ruI kInh nghIe m. * * * THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 71 70 TOYOTA dng Ion nhaI voI c phan mI nguoI Ia S, s c pha n co n Ia I Ihu c ve 143 c dng Iu nhIe u doanh nghIe p Io n, vu a va nho Iren da I nuo c cu a hoa anh dao. VoI chIen IhuaI nay, Toyoda da ban duoc mI Iuong khng I may deI chay bang hoI nuoc, vuoI qua moI dI Ihu cua minh. ThoI ky nay Ia IhoI ky huy hoang cua chIec may deI Toyoda Iren IhI Iruong NhaI Ban, dac bIeI Ia dI voI cac nha may deI vua va nho. O day, chung Ia IaI ngam hIeu ngay rang, SakIchI chac chan se quay ve mI quan Iam Ion nhaI cua minh de chIec may deI Toyoda co Ihe dung Iren buc vInh quang Iau daI hon: caI IIen chIec may phuc vu cho vIec san xuaI quy m Ion d ng Iho I chIe m Inh IhI Iruo ng nuo c ngoa I. Nam 1908, chIe c ma y de I kh r ng khung sa I da ra doI ben canh chIec may kh hep van duoc su dung rng raI Iren Ioan daI nuoc. Do Ia ModeI H. Ngay sau do, SakIchI IaI Iap Iuc ngh ra nhung chI IIeI Iam bang kIm IoaI co d dan hI cao, nham Iang Inh chIu Iu c khI pha I ch ng cho I vo I d rung Io n. Thanh cng nay duoc SakIchI coI Irong hon ca vIec ban chay may kh nho vua qua. RuI cuc, Iruoc khI Iro Ihanh mI nha kInh doanh, SakIchI van Ia mI nguoI Iho sang che, mI nguoI sInh u nghe , Iu u nghe . The gIo I d I vo I SakIchI Iun Iun Ia mI chang duong daI sang Iao. yen cua cng Iy MIIsuI Bussan de dau Iu mo rng san xuaI. Nam 1906, ng Iha nh Ia p T ho p ShImazakI bao gm nha may san xuaI may Ihanh pham Ian nha may Ihu nghIem deI may vaI soI. M I da n chu ng nu a cho Iha nh cng vuo I ba c cu a Toyoda Irong Iho I gIan na y: Trong vo ng 4 nam, Iu 190S den dau nam 1909 da co 947 chIec may deI ModeI 38, 2.307 chIe c ModeI 39 va Io I 4.201 chIe c may ModeI L duoc ban ra IhI Iruong. Va Ian dau IIen Irong do I, nam 1906, SakIchI ngh de n vIe c Ia p cng Iy c phan, khI IugIno, mI dI Iac chIen Iuoc dang nam gIu vI Ir chu chI IaI MIIsuI dng IhoI Ia chu IIch cng Iy deI may Osaka sau nay den Iham va Ihao Iuan voI ng nhIeu dIeu ve huong phaI IrIen moI cua nganh deI may NhaI Ban Iuc do. Nhan Ihuc duoc su dI moI can IhIeI, mo r ng huo ng da u Iu va Ihu hu I ngu n v n, SakIchI da d ng y Iha nh Ia p Cng Iy c pha n Toyoda Loom Works ma nguoI gIu ghe chu IIch khng aI khac chnh Ia IugIno, con ng Toyoda SakIchI gIu cuong vI GIa m d c dIe u ha nh cng Iy. VIec Iam co Ihe noI Ia Iao bao nay cua SakIchI da Ihu huI duoc raI nhIeu nhan IaI Irong Inh vuc quan Iy kInh Ie, nhung Ien IuI nhu SeIshu IwashIIa, Takeo Yamanobe. DIeu dang noI nua Ia cng Iy Ihu hu I duo c m I ngu n Ia I chnh Io n cu a ca c nha da u Iu ha ng da u o Tokyo, Osaka, Nagoya. SakIchI va chu IIch cng Iy MIIsuI Bussan Ia haI c THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 73 72 TOYOTA SI KHOI AI CIA NN SAN XIAT TIN TIN O NHAT BAN Hcn a| Het, 1oyoda 3ak|cH| nH|n tHy su quan tron cua v|ec pHa| tHay d| cn nHe. 0n dc t|en tu| ra de tHue mt nHn cn cao cp den tu ly, vc| mon mun se man ve cn ty mt nen san xut t|en t|en nHt. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 75 74 TOYOTA nha may co Ihe san xuaI den 300 IInh kIen duoc chuan hoa, khng con su Iruc Irac nhu Iruoc nua. Cung chnh voI dan may nay, Toyoda Ian dau IIen da vach ra duoc he Ihng IIeu chuan cac san pha m cu a minh. Cng nhan nha ma y ba I da u duoc dao Iao Iam quen voI cach san xuaI moI, cham duI hoan Ioan kIeu Iam vIec Ihu cng, ch dua vao Iay nghe cua mI mI nguoI Iho. He Ihng san xuaI day chuyen kIeu My da den voI Toyoda bang con duong nhu vay day. Sau khI Irang bI day chuyen san xuaI nay cho nha ma y cu a minh, Toyoda Loom Works da nhanh chong Iung ra IhI Iruong hang IoaI may deI kh he p Ia K va L (1908, 1909) va ma y kh r ng ModeI H (1908). Mac du nhin Ihay ro nhung n Iuc quan Irong cua IrancIs, nhung nguoI quan Iy Toyoda Loom Works, vi mI Iy do nao do, van Iu chI Ira Ioan b s Iuong ma SakIchI da hu a chI cho ky su nguo I My nay nguoI da co cng Io Ion Irong vIec dua day chuyen cng nghe hIen daI vao cac nha may san xuaI may deI Toyoda. Vn Ia mI nguoI coI Irong IoI hua, coI Irong chu In, SakIchI da Iu nguyen Irch Iuong cua minh den bu day du cho vI ky su IaI nang nay. DIeu nay co Ihe cang khIen su baI dng Irong Ihu chI cua cng Iy Ihem sau sa c, song SakIchI Iun mu n Ihoa I ra kho I su ra ng buc ve IaI chnh de Iu do hoaI dng Iheo muc dch va Iy Iuong cua rIeng minh. DI NHAI H THNG SAN XIAT DAY CHIYN KII MY Dau nam 1907, Toyoda Loom Works phaI dI maI voI raI nhIeu kho khan ve cng nghe khI san xuaI hang IoaI nhung chIec may deI khung saI cua Toyoda. Nhung chIec may deI kh hep Irang bI cho nha may deI Nagoya duoc xuaI xuong Iu Osaka KImoIo Iron Works, noI khng du dIe u kIe n hoa n Iha nh ca c IInh kIe n Ihay Ihe cu a ma y de I m I cach chuan xac nhu mong mun vi ngay dan may de sa n xua I nhu ng IInh kIe n a y cu ng da xu ng ca p va maI d chnh xac Iu Iau rI. GIaI phap cua SakIchI Ia Ihue mI ky su nguoI My dng IhoI Ia mI gIao vIen dng Iuc hoc cua Iruong Ky IhuaI Tokyo da Iung Iam vIec Iau nam cho cng Iy PraII va WhIIney ng CharIes IrancIs. Day Ia mI gIaI phap Iinh Ihe nhung IaI dem de n su Iha nh cng na m ngoa I mong do I. IrancIs da Ihay dI duoc hoan Ioan IhIeI bI cua nha ma y, chua n ho a ca c s IIe u cu ng nhu day chuyen san xuaI va vach ra duoc ke hoach san xuaI Iau daI cho nha may. Day chuyen may moc do IrancIs ch da o Ia p da I ha u he I de u Ia ma y mo c hIe n da I duo c nha p Iu Anh, Pha p va My , cho phe p THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 77 76 TOYOTA ngoaI Ihi van khng Iranh khoI su ran nuI cang nga y ca ng ro Irong quan he gIu a nhu ng nguo I dIe u hanh Toyoda Loom Works ma dIen hinh Ia gIua SakIchI va vI Chu IIch TaneguchI. Cu I nam 1910, Toyoda Loom Works ba I da u Ira IaI va c phan cho cac c dng. SachIkI va TaneguchI khng Ihe nao Ihng nhaI duoc quan dIe m Irong vIe c va ch ra ca c huo ng dI mo I cho cng Iy, vIec dau Iu va Iap cac du an Ihu nghIem moI... TaI ca da dan den keI cuc dang bun: Toyoda SakIchI da duI ao ra dI khoI cng Iy ma minh da da y cng Ia o du ng. Song SakIchI Ia m I con nguo I dac bIeI, dac bIeI Irong cach ung nhan xu Ihe, Irong cach dI daI voI nguoI doI. ng van IIep Iuc co nhung quan Iam nhaI dInh den cng Iy nay, van Iham gIa h Iro, c van cho cac nha quan Iy Irong nhu ng Iho I dIe m kho khan nha I cu a cng Iy, va n gIu ca c m I quan he ma I IhIe I vo I nhu ng ky su cng nghe gIo I Ia m vIe c o do . Toyoda Loom Works IIep Iuc mang ho nha Toyoda va IIep Iuc san xuaI may deI kh rng cung cac IInh kIen cua no. Sau nhu ng chuye n dI Iham quan va ho c ho I o My va m I Ioa I ca c nuo c chau u va o nam 1910 d ng IhoI Iim hIeu duoc nhIeu dIeu ve cng nghe moI cua ho, SakIchI cung gIa dinh chuan bI IInh Ihan d I mo I nhIe u dIe m Irong vIe c I chu c sa n xua I va nghIen cuu caI IIen hoan IhIen Ihem nua nhung chIec may deI cua minh. ng Iap ra Toyoda AuIo NGIOI KHAO KHAT SI HOAN HAO Do chnh sach cua Ban gIam dc Toyoda Loom Works khng Ihng nhaI, xuong deI ma SakIchI van mun dung vao muc dch Ihu nghIem cac nghIen cuu moI cua minh da bI Irung dung Iam kho hang. ng da cho xay haI nha may moI cua rIeng minh, khng chIu anh huong cua cac ng chu o Toyoda Loom Works ma m I Irong s do Ia nha may deI Toyoda KIkuI. Nha may nay da gIup SakIchI hoa n Iha nh IIe p nhu ng Ihay d I quan Iro ng Irong ca c chI IIe I ma y de I. Thang 10.1909, nhung san pham cua ng mI Ian nua duoc cac nha nghIen cuu, cac ky su hang dau Irong Inh vuc nay daI Irong mI Iuong quan so sanh voI nhung san pham cua PIaII Bross va keI qua Ia khng he co su chenh Iech nao gIua nhung chIec may made In LngIand va made In |apan. Song dIeu dang chu y Ia gIa Ihanh cua nhu ng chIe c ma y de I Toyoda co chIe u huo ng Iha p hon kha nhIe u. Nam 1913, chIe c ma y de I kh r ng Toyoda co gIa 160 yen, re hon de n 20 so vo I Ioa I may Iuong Iu duoc nhap khau. Tuy nhIen, cho du nhung chIec may deI Toyoda baI dau nhan duoc su chu y Iu IhI Iruong nuoc THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 79 78 TOYOTA RIsaburo Iam con nuI, anh con re Iro Ihanh con IraI, mang ho cua Toyoda. Nam 1912191S Ia khoang IhoI gIan Ihanh cng cua SakIchI vi ng da co duoc mI IoaI phaI mInh quan Iro ng, ca I IIe n duo c chI IIe I Iu nga I Irong ma y de I. Va Ia I nhIen, h I chu ng nha kho chu a co Ia I m I Ia n nu a Ia I xa y ra. Quen an quen ngu , say sua voI nhung chIec may, dam chim Irong ban ve va dau mo do Ia hinh anh raI Ihuc Ie ma cung raI Ia ng ma n cu a SakIchI Iun In da m Irong Iam Iuo ng cua nhung nguoI cng nhan gan guI ng. Song cung IhaI Iro Ireu, vIec ban may deI daI doanh s cao, s Iuong don daI hang Iang Ien IaI mI Ian nua khIen cng cuc nghIen cuu nay cua SakIchI phaI Iam IhoI dung IaI. Nam 1918, nha ma y de I Iu d ng Toyoda (Toyoda AuIomaIIc WeavIng IacIory) duoc Ihay Ihe bang cng Iy deI bng vaI soI Toyoda (Toyoda coIIon SpInnIng and weavIng Co, LId). Cng Iy nay cung Ia cng Iy c phan voI 48 phan hun cua SakIchI, s c pha n co n Ia I Ihu c ve gIa dinh Kodama, m I s Ihanh vIen cua gIa dinh Toyoda Irong do co KIIchIro va mI phan Ion cua IujIno daI dIen cho MIIsuI, voI vn dau Iu 3 IrIeu yen (1,S IrIeu dIa). Nam gIu vI Ir Chu IIch cng Iy Ia SakIchI va chuc danh GIam dc dIeu hanh Ihuc ve nguoI con re cua ng RIsabuso. Nha may san xuaI moI duoc Irang bI 34.000 ng su I, 1.000 ma y de I hoI nuo c. Sau khI KIIchIro, con IraI ng, da hoan IhIen maIIc WeavIng IacIory vo I s v n kInh doanh hoa n Ioan cua minh chu khng co su dau Iu cua ben ngoa I de co Ihe Ioa n quye n Ia p Irung va o cng vIe c cua mI nha phaI mInh. SuI IhoI gIan dIen ra ChIen Iranh The gIoI Ihu haI, Ian song nhap khau vaI voc quan ao Iu phuong Tay vao chau A chung IaI va cac cng Iy ban xu da Iranh Ihu co hI Iap day ch Irng. Cng Iy Toyoda Loom Works Ihu duoc khoan IoI Ion Irong kInh doanh (khoang 3 IrIeu yen) Irong nhung nam nay. Co n Toyoda AuIomaIIc Loom Works Irong khI do van Iheo duI muc dch cua rIeng minh, vua deI vaI, vua Ihu nghIem may deI. SakIchI phaI hIen ra rang, chaI Iuong soI mua ve raI kem, khng Ihch hop voI may deI Iu dng, raI Ihuong xuyen bI II. ng Iap Iuc ngh den vIec keI hop cac cng doan xe soI va deI soI. VoI y Iuong moI do, SakIchI Ien ke hoach mo mI phan xuong Ihu nghIem IaI Nagoya vao nam 1914 voI 6 ngan ng suI Ia raI I so voI s Iuong suI Irung binh mI nha may khoang S0 den 60 ngan. Trong du an nghIen cuu nay, SakIchI da Iim duoc nguoI cng Iac va cung Ia Iro Iy cua ng Ia Kodama IchIzo (vn Ia chuyen gIa quan Iy cua MIIsuI chI nhanh Nagoya). Nha Kodama mI nam sau Iro Ihanh Ihng gIa voI SakIchI (con gaI AIko cua SakIchI duoc ga cho RIsaburo, em IraI cua Kodama) nen IIen mInh nay cang Ihem khang khI. Ve sau, SakIchI nhan THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 81 80 TOYOTA DI ngu ky su nha Toyoda duoI su ch dao cua SakIchI khng ngung IIen hanh cac cuc Ih nghIem quy m Iu nho den Ion Irong nhung nha may de Iim ra su IIen quan maI IhIeI gIua qua Irinh deI vaI, cng cu san xuaI va chaI Iuong soI. Nhu ng chIe c ma y de I Iu d ng Toyoda ca n pha I ca I IIen Iam sao phu hop duoc voI chaI Iuong bng nguyen IIe u hIe n co Irong nuo c. Toyoda AuIomaIIc Loom Works da IIe n ha nh Ihu nghIe m Iha nh cng nhung chIec may deI Ic d cao co Ihe deI duoc 220 do ng so I Irong m I phu I ma khng rung, ma y va n cha y em. Trong khI Ia I Anh ca ch do khng Iau, co m I Ioa I ma y de I Iu d ng Ihay su I ch cu a My de I duo c 160170 dong soI da gay xn xao ca gIoI deI may NhaI Ban! DIeu dac bIeI Ia nhu ng ca I IIe n xuaI sac nay duoc Ihuc hIen Irong mI IhoI gIan raI ngan. S Iuong may deI ma mI nguoI Iho co Ihe dIeu khIen de dang da Iang Iu 6, 7 nguoI Ien de n 1S r I hon nu a, nhu Toyoda RIsaburo da Iu ng Iuyen b , cng Iy huo ng Io I mu c dch sao cho mI nguoI Iho dung duoc... 60 may! Vao IhoI bay gIo, dIeu nay duoc nhIeu nguoI coI nhu mI cau noI dua hay nghIem chnh hon Ia m I uo c mo. Nhung uo c mo a y da duo c Ihu c hIe n, ch sau do khng qua 20 nam. Con nho, Iruyen hinh VIeI Nam nhung nam 80 da Iung chIeu b phIm ve c Iho de I LIen X xInh de p Ia m vIe c Irong mI xuong deI Ion. B phIm san xuaI nam S0, co canh raI Iang man Ia c Iho xInh dep vua Iam vua duo c chI IIe I Ihay su I ch Iu d ng va m I Ioa I ca c chI IIe I kha c nhu Iu Iha o so I, nga I Iu d ng, SakIchI cang nhan Ihuc duoc vIec nghIen cuu Ihu nghIem Iren Ihu c Ie Ia ra I quan Iro ng, do I ho I m I co so ky Ihua I phu ho p, SakIchI IIe p Iu c cho xay nhIe u nha may Ihu nghIem, Irong do co mI nha may moI o KarIya o quan AIchI vao nam 1923. Song nha may nay cung chua dap ung duoc yeu cau cua SakIchI nen ng quyeI dInh Iim den nguoI ban Ihan Ia Nozue de Ihue IaI nha may dIeu che saI va hop kIm o HIokI va de nghI ke I ho p cu ng xay su ng m I Io duc voI cac IhIeI bI Irang bI cho vIec duc saI phuc vu cho cac nha may cua minh. Trong nam 192S chIec may mo uoc cua SakIchI da duoc b sung day du cho vIec san xuaI hang IoaI va da duoc Ihu nghIem Ihanh cng Irong nha may voI 3S0 chIec may deI. Nam 1926, SakIchI mo cng Iy Toyoda AuIo maIIc Loom Works IIen ke voI nha may deI Ihu nghIem o KarIya. Cng Iy da Ihu huI duoc raI nhIe u nguo I Ia I Iu ToyoIa Loom Works nhu KuboIo va nhIeu ky su da Iung mI IhoI gan bo voI SakIchI. Ho Ia nhung haI nhan Ich cuc, ky cng gIup ng Irong vIec xay dung co so ky IhuaI cho cng Iy moI Iu xuong duc saI den nang cap he Ihng IhIeI bI san xuaI may deI Iu dng, khung may deI saI va ve sau ho cung IaI Ia nhung nhan vaI khng Ihe IhIeu Irong cau chuyen ve nhung con ngua saI ToyoIa dau IIen. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 83 82 TOYOTA hIeu ve may deI g baIIen, mI IoaI may deI Iuong Iu nhu chIec may dau IIen cua SakIchI, da duoc ky su |ohn Kay phaI mInh ra nam 1733. Nam 188S, ky su ShIgejIro MaIssuda cua MIe da phaI mInh ra chIec may deI Ihu cng co ban dap, Ia buoc dau dan den su ra doI cua nhung chIec may deI Iu dng sau nay. Khng Iau sau, Kozaburo Terasawa o TochIgI da ca I Ia o m I s chI IIe I cu a ma y de I co ba n da p na y va mau may nay duoc dua vao san xuaI hang IoaI baI dau Iu nam 1890. Nam 1896, Toyoda SakIchI pha I mInh ra ma y de I chay bang hoI nuoc. Nam 1903, IaI Osaka, ky su KuboIa IshImaIsu Iam ra chIec may deI bang saI dau IIen cua NhaI Ba n. Nam 1908, SuzukI MasajIro baI dau su nghIep san xuaI may deI IaI Lnshu va cho ra doI chIec may deI kh hep khung saI chay bang hoI nuoc cua hang minh. SakIchI sa n xua I nhu ng chIe c ma y de I khung sa I va m I s b pha n ba ng g r I IIe n Io I Ia m ma y de I hoan Ioan bang saI vao IhoI gIan Iu 1907 den 1909. Nam 1913, SuzukI MIchIo Ia p ra cng Iy sa n xua I may deI SuzukI (SuzukI Loom Works) ma sau nay phaI IrIen Ihanh cng Iy san xuaI xe gan may SuzukI AuIomobIIe IndusIry nhu chung Ia deu bIe I. haI, guong maI vuI IuoI, anh maI sang ngoI, chay qua chay IaI Iu may nay sang may khac, nhung gan nhu khng phaI dng Iay dng chan gi, Ihnh Ihoang Iam moI sua II gi do o nhung chIec may dI ngI dung rI IaI IIep Iuc van hanh. Nhung chIec may ngoan ngoan ben canh c Iho deI xInh de p, de m ra cu ng pha I de n ga n Iram ca I. Do chnh Ia da n ma y de I Nha I Ba n ma LIen X Iho I do cu ng nhap ve. Lun Iun khao khaI su hoan hao cho cac Iac pha m cu a minh, SahIchI da khng ngu ng hoa n IhIe n cho chIe c ma y de I. Nhu ng chIe c ma y de I cu a dong ho Toyoda da gop phan khng nho vao vIec Iam sng day nganh deI may cua xu Phu Tang. NHING I THI CANH TRANH Ma c du chIe m vI Ir da u ba ng Iren IhI Iruo ng sa n xuaI may deI vao IhoI gIan nay, song Toyoda Loom Works van phaI dI maI voI nguy co canh Iranh Iu cac dI Ihu IIem nang, den nI cac nha nghIen cuu cho rang vIec dua Iranh khc IIeI gIua cac nha phaI mInh va san xuaI may deI o NhaI vao nhung nam cuI Ihe ky XIX va dau Ihe ky XX Ia m I hIe n Iuo ng xa h I da c bIe I. Nam 1873, chnh quyen quan o KyoIo da cu haI Iho de I va m I Iho do ng ma y de I sang Pha p de Iim THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 85 84 TOYOTA heI The chIen Ihu I, khI nhung chIec may deI Iu dng kh rng hoan Ioan bang saI cua NhaI Ihuc su duoc IIn dung. Tren IhI Iruo ng na y Irong nhu ng nam 20 cu a Ihe ky Iruoc, Toyoda Loom Works van Iun dan dau voI su In nhIem cua 14 khach hang Ion. Tu nam 1923 de n 1929, ca c nha ma y cu a ho mua de n 24.781 may deI chay bang hoI nuoc, Irong s do co 12 nha may nam IaI NhaI va haI nha may deI o Trung Quc. BIOC CHAN RA TH GIOI VA MO V NHING CON NGIA ST II cIu ng c n cong \c c dnng dc n n o MnncIc:tc, to cIot ngI ngnnI cong ngIc cun cIu ng tn Iong Ic tIun c n, tIn n cI co In nng dc dnng Icn cIo no Int tcn to tInnI In ng dn u tIc go . O AnI, no co tIo dc t Iu tncI on Ioc nn nn). Cnn nIu Iong co nIn nn ) nn o duo c tnng nn ) dc t tu do ng. V tIc , to cn ng tIcn I) \o ng \n o nc n cong ngIc nuo c nIn dnng Io :c. Hon nun, tcn cong tn cIo not cong nInn o dn) cno gn o n n n uong cong nInn cun cIung tn. Hcu :unt nn \cc cun cIung tn cno Ion nIcu :o \o nuoc AnI. Ncu no cong nInn dct NInt nn dung duoc nn) dct tu dong Mac du deI Iua Ia mI Irong nhung nghe Ihu cng Iruyen Ihng cua NhaI Ban, va cho du da co su chuye n d ng ra I ma nh me Irong vIe c pha I mInh caI IIen va san xuaI may deI, song nganh cng nghIep deI IaI NhaI van kho phaI IrIen II vi Iu Iuong Ihu cuu quanh quan xo nha van ngu IrI Irong dau nhIeu nguoI dan xu Phu Tang. Hau nhu nhu ng Ioa I va I Iho I do ma nguo I dan Nha I Ba n Ia m ra ch Ia vaI kh hep, Ihuong de may ao kImono hoa c may nhu ng chIe c a o kham IIe m Iruye n Ih ng. NguoI IIeu dung khng doI hoI su da dang cung nhu chaI Iuong cua vaI voc v hinh chung da Iao dung mI rao can cho vIec phaI IrIen IhI Iruong deI may nI dIa. Sau khI cac chnh sach mo cua cua nha nuoc Nha I duo I Iho I MInh TrI ba I da u duo c a p du ng, IhI Iruong deI may nuoc nay baI dau co su chuyen d ng Ich cu c vo I nhu ng guong ma I mo I me hon vi da co su du nhap IhoI Irang Iu chau u vao NhaI Ban. Nhung nguoI Iho may, Iho deI da quan Iam den vIec keI hop Iua Iruyen Ihng voI soI bng hoa c ke I ho p gIu a coIIon nha p ngoa I vo I coIIon n I dIa. Dac bIeI, khI au phuc baI dau dI vao cuc sng cua nguoI dan, Iruoc IIen Ia gIoI Ihuong Iuu NhaI Ban, Ihi nganh deI may Ihuc su khoI sac va na y sInh nhu ca u sa n xua I da I Ira nhu ng chIe c ma y de I kh r ng. MI s nha may deI Ion van IIep Iuc nhap khau phan Ion may moc IhIeI bI Iu nuoc ngoaI cho den THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 87 86 TOYOTA chI nhanh san xuaI may moc chnh cua MIIsuI Bussan. TaI day, SakIchI da Ian maI nhin Ihay cac cng doa n Ia p ra p va sa n xua I ma y de I cu a My ma ng da Iung nghIen cuu raI ky IaI que nha, Irong nhung nha xuong cua minh. ng phaI hIen ra ra ng, nhu ng chIe c ma y de I cu a My chua duo c hoa n IhIe n, vi Ihe khng Ira nh kho I su Iu I ha u ve I c d Ia m vIe c. Ma y cha y khng nhanh, Ia n s rung cao, che d Ihay suI ch IaI qua phuc Iap va I Ie soI hong, II qua nhIeu dan den chaI Iuong vaI Ihap. * * * New York, 1910. Toyoda SakIchI co maI IaI Ihanh ph nao nhIeI nay da may Ihang nay. Chuyen dI duoc chuan bI IhaI ky Iuong boI ng da Ien ke hoach cho no Iu Iau. Tranh Ihu Iung phuI, ng va NIshIkawa AkIjI dI den raI nhIeu co so san xuaI may deI o vung nay. Kh hau mua he nuoc My raI de chIu nhung khng vi Ihe ma ng ngu duoc nhIeu hon S IIeng mI ngay. ng mm cuoI nho den ba vo hay cau nhau ve suc khoe cua ng, rang ba raI khng haI Iong vIec ng huy hoaI minh nhu Ihe, rang ba khng mu n so m Iha nh go a bu a! Nhung cng vIe c da Ia mI phan mau IhII, Ia mI caI gi do nhu chan, nhu Iay Iren co Ihe ng maI rI. Da Ihanh Iho I quen, cu sau m I nga y dI ca I Iu c, ve de n kha ch sa n, ng Ia I ca m cu I ng I vIe I. Nhu ng ghI che p na y tI co ngIn n gn :uc no dong cun cIung tn n 1 nng, tIn Ion In :o \o gn no dong tn AnI nIung 23. NIu \n), cIung tn Ionn tonn co tIc \uot duoc nuoc AnI, dong ngIn \o \cc tcn n tIc go \o nIung uoc tcn \ung cIc. Day Ia nhung ghI chep cua SakIchI Irong chuyen dI Iham ManchesIer va nhIeu noI khac Irong phan Iuc dIa Anh Iu 10.1910 cho den 1.1911. Buoc chan ra Ihe gIoI, ng khng ch mun hoc hoI de dong gop nhIeu hon cho nen cng nghIep deI cua NhaI, ma ng co n m m I gIa c m ng Io n hon: gIa c mo nhu ng chIec xe bn banh. * * * SakIchI Iuc nao cung de cao IInh Ihan hoc hoI khng ngung, hoc Iu nhung saI Iam, IhaI baI cua minh va ho c Iu nhu ng saI Ia m cu a nguo I kha c. ng dau Iu vao vIec hoc Iap va nghIen cuu voI khoan chI ph khng nho va do chnh Ia Iam nhin chIen Iuo c cu a nguo I Iun mu n na m ba I Ihng IIn, cng nghe de khng bao gIo IuI hau, neu khng noI Ia dI Iruo c Iho I da I. Thang S.1910, SakIchI da Ihuc hIen mI chuyen dI daI ngay cung voI NIshIkawa AkIjI nguoI ban Ihuo IhIeu IhoI dng IhoI cung Ia mI ky su cng nghe deI may ky cuu. Ho dI Iham mI IoaI cac co so deI may va san xuaI may deI Ion o My va chau u. TaI New York, ngoaI cac vung co nganh cng nghIep deI may phaI IrIen, haI ng con den Iham THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 89 88 TOYOTA Ch sau mI dem, New York Irong maI cua SakIchI da dI khac. ng baI dau nhin duong ph New York cham chu hon. Van nhung day nha cao Iang xam xam, van nhung con duong va hang cay nho nho, nhung dong nguoI dI IaI vI vang... GIua nhung con duong bang phang, vaI ba chIec I ModeI T cu a ha ng Iord n I Ien ng nghnh. Nhu ng quy ng quy ba ngI Iren do, ve maI hon ho, IuoI dI de Ia I da ng sau nhu ng ve I kho I nho . SakIchI nho de n nhu ng con duo ng g ghe cu a Tokyo, nho nhu ng Io a nha haI, ba Ia ng son do , va ng a m a p va nhu ng chIe c xe Iay cha y ngang cha y do c Iren ph . GI ng nhu nam 1S Iu I, khI Ia n da u IIen duo c ho c ve LuaI Ban quyen, ng cung cam Ihay mI Iung sa ng cha y qua da u khIe n m I dIe u dang mo h Iro nen ro reI. PhaI rI, Ihe gIoI Iun Iun chuyen dng! The gIoI nay khng ch co nhung chIec may deI dang chIem Inh Ioan b con nguoI va suy ngh cua ng! The gIoI cung khng Ihe ch quanh qua n kInh doanh IIe n ba c nhu nhIe u Ia p doa n Io n o NhaI Ban. The gIoI nay dang chuyen minh voI nhu ng cng nghe mo I. Do Ia I, do Ia d dIe n Iu ! NguoI phuong Tay Iun Iun dI Iruoc voI nhung kIe n Ihu c khoa ho c ky Ihua I IIen IIe n cu a Iho I da I. Vi sao vay7 Vi ho dam ngh, dam Iam. Vi ho I da m chim Irong nhu ng suy Iuo ng ve con nguo I va van vaI nhu dan Ic phuong Dng cua ng. Ho Iu duy chnh xac va IogIc hon... DIeu minh IhIeu Ia dIeu ho dang co, cung nhu ho dang IhIeu nhung chac chan khng Ihua. Nhung cun s moI IIep nI nhung cun cu, cun nao cung duoc danh s va gIu gin can Ihan. NhIeu khI baI choI, y Iuong moI nay ra, khng co cun s ghI chep khac nao con nguoI Ia IhIeu maI ban Iay phaI7 BuI chIeu dI b ngang qua duong den hIeu an, ng va AkIjI maI chuyen Iro ma suyI va vao chIec xe I Iren duong. KhI ay ng moI choI nhan ra, Iren duong ph New York, nhung chIec I daI dun du n a y dang cha y ra I nhIe u. Nguo I da I dIe n cu a MIIsuI o New York gIa I Ihch cho haI ng ra ng day Ia IoaI xe ModeI T cua hang Iord. Anh ban dng hanh, nguoI cua MIIsuI con ke chuyen vuI: Bay gIo Ihi hI con nha gIau II Ioe IaI xe den cac cuc vuI, dua ban gaI dI xem phIm... Iay Iam hanh dIe n Ia m, cha ma y nu a nng dan My cu ng de u Ia u xe ca IhI. Bac bao de Iam gi a7 TaI nhIen dI I IIen IoI hon dI ngua chu, nhaI Ia Iren nhung con duong New York am uoI sau mua hoac Iren canh dng bun ban. CaI anh xe ModeI T cua hang Iord Ihe ma kha, no co Ihe nhay qua ga, khng nhu nhung xe c ngay xua cua Duryea, WInIon hay Haynes dI IaI ron ra ron ren, ch duoc caI me ngoa I IhI! KhI da nam Iren gIuong, nhung chIec xe hoI Irng Ia Ia bun cuoI IaI khIen SakIchI suy ngh mng Iung, maI ma khng ngu duoc. Y heI nhu nam nao Iran Iroc suI dem ma hinh anh khung cuI, may deI cu Ion von Irong dau... THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 91 90 TOYOTA I cua hang Iord IaI HIghIand Park o MIchIgan, dng IhoI duoc huong dan den nha may cua Gen eraI MoIors cu ng da I Ia I MIchIgan Iho I do . La I nhu cha ng IraI Ire nam na o m I minh Iu Inh Ie Ien Tokyo, gIo day ng IaI dI den mI noI xa Ia de Iim hIe u va quan sa I m I dIe u co n mo I me chua dInh hinh hoan Ioan Irong Ir Iuong Iuong cua minh. Ch co mI mI y ngh nI Ien raI ro: Lam sao de dan Ic minh cung buoc vao Iuong IaI voI nhung Ihanh qua ky IhuaI bang nguoI. Sau chuye n dI Iren, ng Ia I IIe p Iu c qua Anh, Ia n na y cu ng dI vo I m I chuyen gIa gIo I ve ky Ihua I Ien Ia IshIbara. SakIchI dang ky ban quyen IaI My ca Iha y sa u pha I mInh cu a minh Irong khoa ng nhu ng nam 1909 den 1914. Va IaI day, sau khI da xem xeI ky nen cng nghIep deI may cua nuoc nay, SakIchI Io ng Ira n nga p nIe m vuI khI ngh ve Iuong IaI nganh cng nghIep deI cua NhaI Ban. Qua IhaI, khng aI ngo, nhung IIen doan cua SakIchI da Ihanh hIen Ihuc, ke ca khI nganh cng nghIep NhaI Ban phaI duong dau voI con khung hoang Ion sau The chIen Ihu II. LaI cang khng aI ngo duoc rang NhaI Ban noI chung va gIa dinh Toyoda noI rIeng da IIen ra Ihe gIoI khng ch ba ng con duo ng Io Iu a ma co n Iren nhu ng chIe c xe hoI hIen daI nua. suy Iuong Iam IInh cung khng kem phan quan Irong cua nguoI phuong Dng. DIeu SakIchI ngh hm nay, den mI Ihe ky sau van con dung. GIa nhu ng bIeI rang nhIeu nam sau nhung con nguoI o daI nuoc SamuraI cua ng da hoc duoc cach Iu duy Ioan hoc, Iun Iun dI dng hanh, Iham ch dI Iruoc IhoI daI Irong cac cng nghe khoa hoc IIen IIen! GIa nhu ng bIeI rang nhIeu nam sau, nhung cng Iy Ion phuong Tay da ho c Ia p ca ch Iu duy sau Ia ng hon cu a phuong Dng, da hoc ve dao ToyoIa ma chnh gIa dinh ng sang Iap! Nhung Iuc nay, ng dang suy ngh raI Iung. Su nghIe p ma y de I o Nha I Ba n dang o Iho I dIe m pha I IrIen hung IhInh nhaI. ng co Ihe doan chac nhu vay du moI caI van con dang o pha Iruoc. Nhung gi Ia n ma I nhin Iha y o ca c co so sa n xua I ma y de I khIen ng raI Iac quan ve kha nang IIem Iang cua chIec may deI Toyoda. VIec nghIen cuu va Ihu nghIem chac chan ng con phaI Iheo duI nua de khng ngung hoan IhIen chIec may minh mo uoc. Khng bao gIo duo c du ng Ia I, pha I IIe n Ien nhu Ihe gIoI nay phaI IrIen khng ngung dIeu nay Iu Iau ng van Iam dac. Su nghIep hIen IaI cua Toyoda va n Ia nhu ng chIe c ma y de I. Song su nghIe p Iuong IaI cua Toyoda phaI chang khng ch dung IaI o do 7 Ma y hm sau, da n do AkIjI nhu ng dIe u ca n IhIe I, ng chIa Iay ban de Iim den nha may san xuaI THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 93 92 TOYOTA ha n II. HA Y DI U KHI N UO C MO 1oyoda b||cH|ro |a nuc| ke nH|ep mt cc nc| d s ma 1oyoda 3ak|cH| da y dun. bHn cH| |am cHo su nH|ep cua cHa t|ep tuc ct canH, b||cH|ro con pHa| anH vac tren va| mt su menH |cn Hcn, H|en tHuc Hoa ucc mc con dan dc cua cHa: |a m nen nHu n cH|e c xe Hc| lade |n Japan| P THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 95 94 TOYOTA NGIOI CHM VION VA TRAI NGOT Toyoda Kiichiro nhim vu ln cua con la bt u nghin cu cng ngh xe hi. o la tng lai cua con va bn phn cua con, cua gia nh ta i vi t nc trong thi ky mi. nHun H| cHep cua nuc| cHa tron mt cun s |am v|ec cua n, nHu pHo tHac |en va| con tra| mt su man cao ca, Hay dun Hcn |a |c mc |cn ma n cHua k|p tHuc H|en trucc kH| tu |a tHe |an. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 97 96 TOYOTA u. Nhung Ihng IIn ve vIec san xuaI I cua Iord, ChevroIeI va GM khIen ng cang ngay cang cam Ihay nhung nhan dInh cua minh ve mI Ihe gIoI phaI IrIen moI Irong Iuong IaI Ia chnh xac. Nhung de buoc chan vao mI Inh vuc moI, ngoaI su quye I Iam co n pha I co su chua n bI ky Iuo ng va Inh Ioa n chu da o. Va aI se Ia nguo I Irong do ng I c ng buo c chan ra kho I ca I nghIe p ma y de I ma ng dang nang Iong deo duI nay7 Chang phaI Ia ng dang Iao Iap ra co nghIep cho gIa Ic, cho con cha u ng hay sao7 Cha ng gi Ihi ca I nghIe p de I may nay cung nuI duoc cac con ng, khng co gi ma pha I Io Ia ng he I. Nhung, khng Ie ca do I chu ng no cu Ioanh quanh ben caI may deI hay sao, khI ma ben My, ben Anh, nguoI Ia dang Io che Iao ra xe hoI, d dIen Iu, chu khng phaI Ia may deI. Dung rI, xe hoI Ia Iuong IaI cua Ihe he cac con ng, chung khng Ihe dam chan mI ch voI caI dam ma y mo c de I may na y ma I duo c. Tho I cu a ng sa p qua rI. Sap IoI, cac con ng phaI Ia nhung ng chu che Iao ra xe hoI cho daI nuoc nay. NgoaI duong ph aI phaI co xe hoI made In |apan chu khng phaI Ia nhung c xe Anh, xe My! ng hoI Iuong Iu mI chuI ve cau con IraI KIIchIro cu a minh. Tha ng be co ne I gi do gI ng ng ngay Iruoc. KIem IoI, cham ch, can cu va kIen Iri Ihi khng aI bang. Nhung, suc khoe cua KIIchIro khng I I Ia m. Da ma y ba n ho p gIa I c, nguo I nha cu ban ra Ian vao rang caI chuc kacho may ra ch Thang 10.1918, SakIchI IaI cung NIshIkawa den Trung Quc, Iim hIeu kha nang IIen hanh du an Iau daI cua minh Ia xay dung va phaI IrIen san xuaI. Du an nay Iheo ng uoc Inh phaI maI ba nam moI co Ihe Ihu hI duoc vn va baI dau sInh Io I. Nhung va n Ia m I SakIchI vo I Ia m nhin xa, ng quye I Iam Ihu c hIe n du a n. Co haI Iy do khIe n ng dI buoc dI Iao bao nay: Thu nhaI, doanh nghIep cua ng Ia doanh nghIep deI may dau IIen cua NhaI Ban IIen ra ngoaI bIen gIoI quc gIa minh, phaI IrIen mI quan he Ihuong maI voI nguoI Hoa de dem IoI ve cho daI nuoc. Thu haI Ia ng nhan Ihuc duoc can phaI mo rng hoaI dng ra nhung dIa ban chua duoc khaI pha va day Ia buoc dI dI pha quan Irong cua nguoI NhaI. THIONG HAI, 1920 VuI dau vao cac cng vIec nghIen cuu may deI IaI nha may o Thuong HaI, SakIchI van khng quen nI IIen Iac voI vaI nguoI ban o My va chau THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 99 98 TOYOTA may chu vao s Toyoda KIIchIro nhIem vu Ion cua con Ia baI dau nghIen cuu cng nghe xe hoI. Do Ia Iuong IaI cua con va bn phan cua con, cua gIa dinh Ia d I vo I da I nuo c Irong Iho I ky mo I. Sau nay, Irong Io dI chuc, ng da ghI IaI may do ng a y, Ia I nhIen Ia nga n go n, kh khan hon. Tuy nhIen, do c chu ng, con IraI ng va n ca m nha n duo c Iinh cam cua nguoI cha, Iinh cam nhIeI Ihanh cua mI nguoI cng dan dI voI daI nuoc. Sau nam 1920, khI maI bang gIa ca o Trung Quc baI dau Iang voI, mI s cng Iy deI may cua NhaI khac cung baI chuoc SakIchI mo chI nha nh phu o day. Pha n u ng cu a SakIchI Ia IIe p Iu c mo r ng vIe c sa n xua I Ia I Iha nh ph Ihuong nghIe p sa m ua I Thuo ng Ha I. ng Ia p ra nha ma y de I may Toyoda (Toyoda SpInnIng & WeavIng Works) voI Ing s vn Ia S IrIeu yen, dung dau o cuong vI Chu IIch Ia Toyoda SakIchI, co n ba n ng, NIshIkawa AkIjI, gIu chu c T ng qua n Iy . ng Irang bI cho nha may nay 60 ngan ng suI voI 400 may deI. Han SakIchI khng coI vIec dau Iu nay Ia nho va don gIan mac du s Iuong may deI khng phaI Ia nhIe u, nhung Ia m quan Iro ng cu a Iha nh cng Irong du an nay co y ngha Ion Iao hon nhIeu so voI quy m san xuaI. Vi Ihe, ng da dua ca gIa dinh sang Thuong HaI de Iruc IIep coI soc cng vIec, Irong khI do NIshIkawa van dIeu hanh qua Irinh san xuaI. co ng em re RIsaburo da m duong duo c IhI. Nhung ma, SakIchI hIeu rang, RIsaburo ch cang dang duoc phan vIec IIen quan den may deI chu khng Ihe co kIen Ihuc nhu KIIchIro. ng Iham hIeu, KIIchIro co mI suc manh deo daI cua IInh Ihan va con IraI ng chac chan se co day du I chaI de Iam duoc mI vIec Ion cho daI nuoc. Khng noI ra, nhung KIIchIro raI hIeu nhung Iam huyeI cua cha dI voI nen cng nghIep nuoc nha. DIeu nay khIen SakIchI raI haI Iong. Thuong HaI khng n ao, nao nhIeI nhu Tokyo. Mu a dng nam a y o ca I Iha nh ph na y khng Ia nh nhung a m uo I. Ca I a m uo I kho chIu khIe n ng ca m Iha y de me I mo I va nhu c da u. Nhung r I cng vIe c cu cun ng dI. ng mun Iam xong phan vIec cu a minh Iruo c khI huo ng con IraI de n nhu ng dIe u xa xI hon. Buoc qua IuI S0, Ir Iuc con sung suc nhung su c kho e cu a ng da co Iu c ba o hIe u xu ng dc. Chnh vi vay SakIchI cang mIeI maI Iam vIec. ng nhu chay dua voI IhoI gIan, dI dI ve ve gIua Thuong HaI va Nagoya. NguoI con IraI da Ion khn, cung ng ghe vaI ganh vac vIec cng Iy khIen SakIchI raI phan khoI. ng con phan khoI hon khI Ihay Irong cng vIec, KIIchIro Io ra raI nhay ben va can Irong. Khng mun de mI saI soI nho nao, KIIchIro Ihu dI Ihu IaI Iung chI IIeI may, ghI chep, so sanh, Ira cuu I m khng kem gi cha. Va mI buI II, nhin con IraI Ioay hoay Irong xuong may, ng da buoc ve phong va ghI THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 101 100 TOYOTA van canh canh Irong Iong y Iuong Iao mI chIec may deI hinh ng Iron... VIec chua Ihanh Ihi SakIchI bI mI con xuaI huyeI nao nhe vao cuI nam 1927, pha I dI duo ng be nh m I Iho I gIan. CuI cung, Ihang 10.1930, con nguoI kIen cuong ay da qua doI vi benh vIem phI cap. ng ra dI nhung su nghIep Io Ion cua ng van duo c con IraI Toyoda KIIchIro cu ng ca c c ng su IIn ca y kha c da m duong va IIe p Iu c. Ta p doa n Toyoda nga y m I Io n ma nh. NhIe u nha ma y va cng Iy chI nhanh da ra doI nhu ShonaIgawa Dye Works Toyoda OshIkIrI (1928), SpInnIng and WeavIng Company va Chuo SpInnIng & WeavIng (1929). SInh IhoI, Toyoda SakIchI khng ch coI Irong nhung Ihanh qua Irong kInh doanh cua gIa dinh minh. DIe u ng quan Iam hon Ia nhu ng con nguo I Irong gIa I c Toyoda da do ng go p duo c gi cho da I nuo c. TrIe I Iy s ng vi c ng d ng, vi chIe n Iuo c da I Iau da khIen ng va nhung nguoI nI goI ng co Ihe Iu hao ve con duong ho da chon. Nhung gi NhaI Ban da Iam duoc, cho du ch co mI phan nho Ia cng suc cua ho cung khIen ho han hoan IIn Iuong vao chang duong pha Iruoc. Va day Ia mI vaI s IIeu cho Ihay su n Iuc cua gIa dinh Toyoda Irong vIec phaI IrIen nganh deI may quc gIa cung voI su n Iuc cua cac cng Iy ban da dem den IraI ngoI cho vuon cay kInh Ie cu a da I nuo c ma I Iro I mo c: Nam 1913, khI ChIen Iranh The gIoI Ihu I chuan Luc nay, con IraI ng, Toyoda KIIchIro, da baI dau vao cuc cung cha ganh vac vIec Ion, hon nua, gIa dinh ng Iuc nay dang co mI ngan sach dI dao. Chnh vi Ihe ma SakIchI quyeI dInh quay IaI voI nIem say me mun Ihuo cua minh: nghIen cuu caI IIen chIec may deI yeu quy mang Ien hIeu dong ho Toyoda. Cng vIec nay ng da phaI Iam ngung Iu nam 1914 vi nhIeu Iy do khac nhau. Sau khI cng Iy chI nha nh Thuo ng Ha I duo c Ihanh Iap, SakIchI vuI minh vao cng vIec, Ioan Iam Ioan y hoan chnh may deI Iu dng va chIec ma y hinh ng Iro n m I sa ng kIe n ma ng da da y cng suy ngh, Ihu nghIe m, song chua bao gIo da I duoc Ihanh cng mong doI. Cu Ihe , ng dI dI ve ve gIu a haI mIe n da I Nagoya va Thuong HaI de coI soc vIec IrIen khaI cac Ih nghIem cua ca haI vung. O Nagoya Iuc nay, nha may da duoc dau Iu Iu 8 Ien den 32 chIec may de I Iu d ng Ihay su I ch. * * * Sau khI cng Iy Toyoda AuIomaIIc Loom Works duoc Ihanh Iap va co Ihem su Iham gIa quan Iy cu a ca u con IraI Toyoda KIIchIro, su ga nh va c, chIa se cua con nuI RIsaburo, Toyoda SakIchI ruI ve Iam quan su cho cng Iy. Thuc chaI, ng mun ruI chan ra de Iap Irung Ioan b suc Iuc va IhoI gIan va o cng vIe c yeu Ihch cu a minh: nghIen cu u, nang cap, caI Iao chIec may deI nha Toyoda! ng THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 103 102 TOYOTA DI SAN CIA MT MAI MIC CHO TRI TI NHAT BAN bI bung n Ihi b maI nganh deI may Ihe gIoI Ihe hIen o nhung s IIeu sau: Irong s 130 IrIeu may deI duoc san xuaI va dua vao su dung Ihi co den 70 Iap Irung o chau u, 2S o My va con IaI S o chau A. ThoI dIem bay gIo, nuoc Anh van duoc coI Ia nguoI Iho may cho ca Ihe gIoI. S Iuong quan ao nhap khau vao chau A, dac bIeI Ia NhaI Ba n dang Iang ra I ma nh. The nhung, sau m I Iho I gIan chua day 20 nam, buc Iranh ve nganh deI may cua Ihe gIoI IaI bIen dI Iuong dI nhanh ma nhIe u cuo ng qu c chau u khng ngo Io I: Su vuon Ien o Ihe ca nh Iranh cu a Nha I Ba n! Nam 1930, khI cng nhan de I may o ca c nuo c chau u va My Iha I nghIe p ra I dng Ihi o Nha I Ba n, nga nh de I Ia I pha I IrIen voI Ic d cao, daI nuoc nay hau nhu khng can den nhung nguoI Iho may nuoc ngoaI nua. O chau u Iuc ay, canh Iho deI Iam vIec Iu 303S gIo mI Iuan, o My S0S8 gIo mI Iuan, o NhaI Ban 102 gIo! Va khng ch Io du mac cho dan nuoc minh, IhI Iruong deI may cua NhaI Ban da vuon ra den ca n D, IndonesIa, AI Cap, chau PhI va ca Th Nh Ky nhung noI vn duoc coI Ia phIen cho cua rIeng chau u. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 105 104 TOYOTA nhan Ia I Irong ky Ihua I, vIe c bo s IIe n Io n de Ihue chuyen gIa gIoI nhu ky su nguoI My, CharIes IrancIs de daI mI day chuyen san xuaI hIen daI kIeu My duoc chuan hoa. Day Ia he Ihng san xua I kIe u My da u IIen o Nha I Ba n da cho hIe u qua cao Irong sa n xua I va Ihuong ma I. Nhu va y, pha m chaI cua mI nha nghIen cuu va phaI mInh da gIup cho nha kInh doanh daI duoc muc dch cua minh. Hoac noI rng ra Ia Irong san xuaI va kInh doanh, dIeu quan Irong nhaI van Ia Iun Iun Iim Io I d I mo I va hoa n IhIe n cng nghe , ho c ho I kInh nghIem nuoc ngoaI va cac dI Ihu canh Iranh Irong nuo c. Chi n thu t linh hoa t trong vi c thu hu t ngu n v n va nhn lc M I dIe u Iun duo c coI Ia chuo ng nga I va I khIe n ca c doanh nghIe p khng Ihe hIe n duo c he I minh Ia ngun vn. Toyoda SakIchI da gIaI quyeI van de na y ra I ba I ba n. Ma c du khng duo c ho c m I ca ch co baI ban nhung ng da may mo Iu Iim hIeu, nghIen cuu. Hon Ihe nua, ng co cam quan dac bIeI, nhay ben voI Iinh hinh kInh doanh. Do Ia nhu ng Iu cha I da c bIe I cu a nguo I Ia m kInh doanh. SakIchI da bIe I a p du ng chIe n Ihua I Ia y nga n nuI daI va sau nay Ia vIec Iim nhung chIec cau nI gIu p minh pha I IrIe n duo c sa n xua I. ChIe c ca u n I a y cu a Toyoda SakIchI Irong Iho I dIe m nhu ng nam da u Ihe ky XX Ia m I quan he vo I Ta p doa n Ihuong Trong IaI IIeu NgIcn cu u Iuong cn cI In t tc n \n tI tuo ng: Tu c u :n n xun t NIn t n n dn u tIc ) XX (The IearnIng Process and Ihe MarkeI: The |apanese capIIaI good secIor In Ihe earIy XX cenIury), TeIsuro Nakaoka da phan Ich cac buoc nha y vo I cu a Toyoda Loom Works duo I duo ng huo ng chIe n Iuo c cu a SakIchI. Theo Nakaoka va ca c chuyen gIa nghIen cuu kInh Ie khac Ihi nhung buoc nhay voI cua cac co so san xuaI do SakIchI dIeu hanh nam o nhung dIem sau: B c nha y ngoa n mu c v khoa ho c ky thu t va cng ngh Do nguo I du ng da u Ia m I nguo I Iho co kh, m I nha pha I mInh uu Iu , nen vIe c Toyoda Loom Works daI duoc cac buoc nhay voI ve cng nghe Ia dIe u de hIe u. Tu chIe c ma y de I kh he p ba ng g (1890) den may deI khung saI kh rng va dnh cao nua Ia chIec may Iu dng do KIIchIro hoan IhIen do Ia gc cho moI hoaI dng kInh doanh cu a cha con Toyoda SakIchI. Ngoa I ra, ng da danh gIa cao vIec ap dung kIen Ihuc ky IhuaI moI cua nuoc ngoaI, v du dIen hinh Ia vIec Ihu nap THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 107 106 TOYOTA quyeI van de mI cach raI hop Iy va gon nhe: Thang 10.1912, ng de nghI pha Toyoda Loom Works ng I da m pha n Ia I m I s khoa n Irong ho p dng gc ve vIec chuyen nhuong ban quyen phaI mInh may deI cua ng cho cng Iy nay. Theo hop dng nay, ngoaI khoan 10 duoc chIa IaI cho ng nhu mI c dng cua cng Iy c phan Toyoda Loom Works, SakIchI con duoc nhan 1,3 IoI Iuc hang nam nhu chu ban quyen may deI. Thay vi nhan phan IIen chIa IaI hang nam nay, ng de nghI pha Toyoda Loom Works Ira han mI cuc Ia 80 ngan yen. Khoan IIen nay da gIup ng dau Iu cho nha may moI, IIep Iuc cng vIec ma ng Iheo duI Ia nghIen cuu va caI IIen may deI. ThaI ra, khI Ihu c hIe n ha nh d ng na y, ng ch ngh de n vIec bang moI gIa IIep Iuc nghIen cuu chu khng ngh den vIec Irong Iuong IaI neu Toyoda Loom Works co IoI Ihi IoI nhuan minh duoc chIa Ia bao nhIeu. DIeu nay phu hop voI IrIeI Iy sng cua Toyoda d ng IIe n Ia cng cu , khng pha I Ia mu c dch chnh cua cuc doI. Tu nam 1914 den 1919, Toyoda Loom Works da IaI duoc 3 IrIeu yen, va ne u Inh m I ca ch I m Ihi qua Ia SakIchI da bo Io mI khoan IIen kech xu! Bu IaI, SakIchI da Ihanh cng Irong vIec gIu vung hoaI dng cua nha may, IIe n ha nh nhIe u nghIen cu u quan Iro ng dIe u da c bIeI y ngha Irong quang IhoI gIan ma ng Ihay can Iay IaI su anh huong Ich cuc cua minh Irong sa n xua I sau m I Iho I gIan Ie Ihu c va o ngu n Ia I ma I MIIsuI Bussan. VIe c Iha nh Ia p cng Iy c pha n Ia mI buoc dI Iao bao dI voI nhung doanh nghIep NhaI Ban IhoI bay gIo, mac du khaI nIem cng Iy c phan da qua quen Ihuc voI phuong Tay Iu Ihe ky XVII. Song SakIchI cung chua bao gIo hoan Ioan bI Iap doan nay dng hoa, nhu nhIeu cng Iy nho khac van can su gIup do IaI chnh cua cac cng Iy Ion va bI cac cng Iy nay nu I go n. Sau khI khan go I ra dI kho I cng Iy ma chnh minh da Iha nh Ia p ra va Iren Ihu c Ie va n IIe p Iuc gIu vaI Iro quan Iy, SakIchI van bIeI cach gIu duoc mI quan he maI IhIeI voI cac ky IhuaI vIen, cng nghe vIen gIo I cu a Toyoda Loom Works, Iranh Ihu duoc su ung h cua ho, dng IhoI ng cung san sang gIup do Toyoda Loom Works khI can IhIe I. DIe u na y Iha I su kho hIe u d I vo I ca c d I Ia c phuong Tay vi raI nhIeu nam ho khng cam Ihay gIua haI cng Iy cung mang Ien dong ho Toyoda nay co su canh Iranh voI nhau. MI v du nua ve kha nang nhanh nhay va gIaI quyeI IInh hoaI van de IIen quan den IaI chnh Irong khI IaI Iranh cac su ap daI hoac rang buc Iu pha dI Iac cua SakIchI: Nam 1911, SakIchI xay dung nha may deI Iu d ng Toyoda (Toyoda AuIomaIIc WeavIng IacIory). Lu c na y Ia I chnh cu a gIa dinh ToyoIa cu ng khng duoc dI dao nen ng da khng Ihe dau Iu 200 chIec may deI Iu dng nhu mong mun de phuc vu cho vIec nghIen cuu cua minh. ng da gIaI THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 109 108 TOYOTA cung nhu nI dIa. Nhu vay, chia khoa cua canh cua Ihanh cng o day Ia dI moI, hoan IhIen khng ngung phuong phap kaIzen. NgoaI ra, vIec I chuc cng Iy va dIeu hanh kInh doanh co phuong phap, In Irong yeu I con nguoI, bIeI cach khuyen khch va dao Iao nhan Iuc do Ia b quyeI Ihanh cng cua gIa dinh Toyoda. Day Ia dIem manh quan Irong de SakIchI vuoI Ien Iren moI dI Ihu canh Iranh. Chuy n giao cng ngh thng qua qua trnh sa n xu t VIec chu Irong dI moI va Irang bI day chuyen san xuaI cng nghe cao gIup Toyoda AuIomaIIc Loom Works co dIe u kIe n chuye n d I Iu cng nghe san xuaI may deI sang cng nghe san xuaI I mI cach hop Iy. Trong cun 5u cn do \c cong ngIc cun NInt n n: tu tIc ) XIIV dc n tIc ) XXI (The TechnoIogI caI TransIormaIIon oI |apan: Irom Ihe SevenIeenIh Io Ihe TwenIy IIrsI CenIury), Tessa MorrIsSuzukI nhan xeI rang, NhaI Ban co nhung nguoI IaI Ihuc su va co nhu ng b o c sa ng Ia o nhu Toyoda SakIchI nhung ho IaI chua bIeI cach Ihuong maI hoa y Iuong cua minh de Ihu IoI. ng cho rang, nhung doanh nghIep NhaI IhoI bay gIo Ihuong chon vIec nhap ngoaI nhung cng nghe moI da duoc su dung rng raI hon Ia dau Iu Ihu nghIem, ap dung nhung phuong phap ky IhuaI moI cua chnh minh. Ly do Ia vi gIa Ihanh danh cho vIec chnh cua MIIsuI Bussan. Va dung Ia SakIchI khng he hI IIec vi quyeI dInh cua minh boI nho co su hoaI dng Ich cuc cua nha may Irong IhoI gIan nay, ng da co Ihem duoc nhIeu phaI mInh moI quan Irong. Phng pha p u t h p ly va ca ch t ch c nghin cu cng ngh phuc vu cho cng nghip, t chc kinh doanh theo m t tri t ly ring Cach I chuc qua Irinh nghIen cuu cng nghe cng nghIe p Iun Ia chia kho a Iha nh cng cu a Toyoda. O day can chu y den quan he cha con, dng nghIep gIua SakIchI va KIIchIro. HaI cha con cu ng ha nh d ng Iheo Iy Iuo ng vi c ng d ng hay chIen Iuoc Iau daI, da duoc phaI IrIen Ien Ihanh mI nguyen Iac dau IIen cua nghe IhuaI quan Iy san xuaI cua gIa dinh Toyoda cung nhu Iap doan ToyoIa sau nay. SakIchI khng ngaI dau Iu nhung khoan IIen Ion de phuc vu cho vIec nghIen cuu ma c du ng Iun Iun Ira nh nhu ng Ia ng ph Irong qua Irinh san xuaI. NgoaI IIen ra, ng da dau Iu ca Iho I gIan, cng su c, cha I xa m... khng me I mo I, kIen Iri va say me Iim cach dI moI, hoan IhIen nhung chIec may deI cua minh, Iam cho chung cang ngay cang hop Iy voI hIen Ihuc san xuaI vaI o NhaI Ban, hop Iy voI chaI IIeu vaI cua NhaI Ban va Inh chaI cua nen cng nghIep deI nuoc nha. Dng IhoI ng Iim cach gIam gIa Ihanh de canh Iranh duo c vo I ca c sa n pha m kha c cu a nuo c ngoa I THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 111 110 TOYOTA no da Ia mI baI hoc Ion ve nhan cach, ve yeu I con nguo I chu khng don Ihua n ch Ia chuye n kInh doanh bun ban. Ma c du xua I Ihan Iu Ia ng Io p nghe o Irong xa h I, Toyoda SakIchI khng sng don gIan nhu nhIeu Ihanh nIen cung IhoI bI cun Iheo dong chay nham chan cua cuc sng Ihuong nhaI. ng Ia nguoI ham hoc hoI Iu nho, khng ch hoc nhung kIe n Ihu c van ho a ky Ihua I, ng co n bIe I ho c ca ch sng sng Iheo mI Iy Iuong cu Ihe voI nhung phuong cham hanh dng cua rIeng minh. Do Ia cach sng cua mI con nguoI bIeI daI cho minh muc dch sng va khao khaI Iim ra huong dI de hoa n Iha nh duo c mu c dch a y. SInh Iho I, ng co ba phuong cham sng cham ch Iao dng, sng co Iruoc co sau va Iun san sang gIup do moI nguoI, phuc vu cng dng. Nhung phuong cham ay Ihe hIen raI ro Irong Iung hanh dng cua SakIchI, Iu khI ch Ia mI chang Iho mc IaI hoa cho den khI da Ia mI ng chu cua ca mI Iap doan Ion. Lao dng sang Iao dI voI SakIchI Ia y ngha dau IIen cua cuc sng. Nho Ihe, ng moI co Ihanh qua nhu chung Ia da Ihay. Nhung y ngha cuc sng cu a SakIchI sau xa hon nu a o ch ng n Iu c Ia m vIe c va khng Ia y IIe n Ia m mu c dch. Mu c dch cu a Toyoda SakIchI, cung nhu IaI ca nhung con nguoI chung Iung da u ca I vo I ng, Ia phu c vu c ng d ng, xa hI, daI nuoc. Day chnh Ia gc cua moI hanh d ng, sau na y da duo c nhIe u nha nghIen cu u Ihu nghIe m cao ga p ra I nhIe u Ia n so vo I vIe c nha p Iu nuo c ngoa I, Ia I co qua nhIe u ru I ro xa y ra Iu Iu c Ihu nghIe m cho de n khI kha ng dInh duo c Inh kha IhI cua y Iuong va baI dau dua vao san xuaI daI Ira. SakIchI da Iung vIeI: Cnc ) :u cun cIung tn Iong In n Iong go, nIung duong nIu Io cII n nIung ) :u go \c ) tIu)ct. Ho :n :nng tc tIu c n tIu c nuo c ngon :ong I cn n n dung nIung cn tIuc n) \no tIuc tcn tI Io n ut c, :o :n, :o tIct In, :o cIc cuo. Tam Iy hay so , nga I cu ng Ia Iam Iy ra I phuong Dng ma nguoI VIeI Nam chung Ia co Ihe hIeu duoc. No I chung, Toyoda SakIchI duo c coI Ia m I ngoa I Ie va Ia mI mau muc cho Ir Iue NhaI Ban. Tha nh cng cu a ho Ihe hIe n o ch ho co Ia m nhin xa hon nguoI, san sang Iu bo nhung IoI ch kInh doanh Iruoc maI de dau Iu cho Iuong IaI, dam ngh, dam quyeI, dau Iu nghIen cuu co he Ihng, dam Iung buoc dua nhung phaI mInh cua minh va o cu c Ihu nghIe m co quy m Io n, khng ngu ng hoan IhIen nhung sang che ban dau cua minh. Day Ia dIem dI pha cua nha Toyoda, nguyen nhan sau xa Iam nen buoc nhay ngoan muc Irong kInh doanh cua ho. GIoI chuyen mn co Ihe phan Ich raI nhIeu ve chIe n Iuo c Iau da I, chIe n Ihua I IInh hoa I me m de o cua SakIchI voI Iu chaI sang suI sang Iao vn co cu a ng. Co n chu ng II m I Ia n nu a mu n nha n ma nh ra ng, cu c s ng va su nghIe p cu a SakIchI Iu THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 113 112 TOYOTA sau nay. VoI nhung cng su cua minh, ng Iun neu cao IInh Ihan: Dung cam Ihu suc, khng so saI Ia m. Va day cu ng Ia b quye I Ia m vIe c cu a ng Iu Iho I IraI Ire . NM NGIYN TC CHINH CIA NHA TOYODA Tha ng 10.193S, nhan nga y gI cu a Toyoda SakIchI, nguoI con IraI KIIchIro va nguoI con nuI RIsaburo da soan ban Nn ngu)cn tc cInI cun nIn To)odn nhung nguyen Iac do chnh cha ho neu ra va mong mu n ca c Iha nh vIen Irong gIa I c cung nhu Ihanh vIen cua Iap doan Toyoda Iam Iheo. Do Ia : 1. Trung Iha nh, Ia n Iu y vo I cng vIe c, chung su c chung Iong cung cng Iy, dong gop cho xa hI, cng dng; 2. Ho c ho I, sa ng Ia o, pha n da u dI Iruo c Iho I da I; 3. Khng xa ro I Ihu c Ie , Ira nh xa mo I phu phIe m; 4. Lun huong IoI vIec xay dung khng kh gIa dinh Ihan maI va IhIen ch noI cng so; S. MI Iong knh Chua, Ihanh Iam va bIeI on. Nhu ng nguyen Ia c s ng no I Iren Ia dIe n hinh cu a mI nhan sInh quan Ich cuc, song no IaI cung Ia caI Ihan cua mI dao dao Iam nguoI, dao Iam nhac den khI noI ve He Ihng quan Iy san xuaI Iheo hinh mau ToyoIa ma SakIchI chnh Ia nguoI da daI nen mong dau IIen. DIeu nay gIaI Ihch vi sao SakIchI nam Ian bay IuoI gac vIec kInh doanh de Iap Irung nghIen cuu Iim IoI, Iam nen caI moI, Iao vao cng cuc caI IIen chIec may deI yeu quy Iuong chung khng bao gIo dung IaI neu benh IaI khng cuo p ma I cu c s ng cu a ng. ng co Ihe hy sInh ca I Io I Iruo c ma I de de n vo I mu c dch Iau da I Ia Iam IoI cho daI nuoc NhaI Ban noI rIeng, cho cuc sng con nguoI noI chung. La nguo I s ng Iheo IrIe I Iy phuong Dng an qua nho ke Ir ng cay, SakIchI Iun neu Ia m guong bIe I on nguoI da gIup minh khIen con chau deu Iham Iha. DIeu nay Iy gIaI nhung hanh dng Iuong chung kho hIeu nhu vIec SakIchI san sang bo IIen IuI cua minh de Ira cng ky su nguoI My, CharIes IrancIs; vIec ng duoc Iong raI nhIeu ky su, cng nhan, nhIeu nguoI san sang nam gaI nem maI cung ng Irong Iuc kho khan; vIec nhIeu ky su va nhan vIen cua cng Iy ToyoIa MoIor sau nay san sa ng khng nha n Iuong de d ng cam c ng kh vo I Toyoda KIIchIro; vIec ToyoIa da gIup do GeneraI MoIors va o nhu ng nam 80 cu a Ihe ky Iruo c va bay gIo Ia san sang hop Iac voI Iord Irong IhoI dIem kho khan nhaI cua nhung Ihang cuI nam 2006 dau nam 2007. Nghe IhuaI I chuc dI ngu quan Iy da khIen SakIchI da I duo c nhIe u Iha ng Io I cu ng nhu ToyoIa THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 115 114 TOYOTA MAY DT TOYODA CHI DI TH GIOI Iho, dao Iam nguoI Ianh dao. Tu nam nguyen Iac nay, ToyoIa ve sau da phaI IrIen Ihanh mI dao Dao ToyoIa hay con goI Ia he Ihng quan Iy san xuaI cua ToyoIa. CaI gc cua no Ia gIao duc nhan cach ma chnh Toyoda SakIchI Ia nguoI dau IIen no I de n. Va Ia I ca , do Ia dI sa n ma ng de Ia I cho con IraI, nhung mong anh se ke Ihua va phaI huy xuaI sac su mang ma ng da daI Ien vaI con: Iam ra nhung chIec xe hoI NhaI Ban cho Ioan Ihe gIoI. Sau muoI ba nam ngan nguI Irong cuc doI cua mI con nguoI da IrI qua khng v ch. Nhung vIec Iam cua con nguoI ay da, dang va se khoI ngu n cho nhIe u ha nh d ng I I de p, co ch o nhIe u nguoI khac nua nhu chnh su sng khng bao gIo dung IaI. Nhung uo c mo nhIe u khI ch Ia uo c mo ne u IhIe u su n Iu c Iao d ng va su du ng ca m duong da u vo I gIan kho . Vo I Toyoda SakIchI, ca cu c do I Ia cha ng duong khng ngung bIen nhung uoc mo Ihanh hIen Ihuc. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 117 116 TOYOTA Ve sau, chnh cac cng su Ihan In va Ia nguoI n I go I anh da nha c de n dIe u na y nhu m I quy Ia c quy Iac ban Iay ban! Nhung nguoI Ianh dao Iap doan ToyoIa sau nay khng bao gIo ch ngI IaI ban gIay ma Iam vIec. Nhung y Iuong Iao bao nhaI cua ho Iun xuaI hIen Irong xuong may, voI dI ban Iay ban day sang Iao cua minh. KIIchIro Iham gIa cng vIec IaI cac xuong may cung cha ngay Iu khI vua II nghIep daI hoc hoang gIa Tokyo, nam 1920. Luan an II nghIep cua anh nghIen cuu ve bom hoI dng Iuc, nhung KIIchIro Ia I Io ra Ia m I chuyen gIa co kh Ia I nang, hIeu bIeI raI sau sac nhIeu Inh vuc khac. Tham ch anh da phu Irach mang duc saI Ihep va b phan san xuaI chI IIeI may IaI cng Iy deI may Toyoda (Toyoda SpInnIng and WeavIng). Toyoda KIIchIro Io ra Ia nguoI con IraI nI buoc ch cha minh. Anh cu ng say me nga nh co kh, say me nhung chIec may deI khng kem gi cha, dac bIeI Ihua huong o cha Inh ky IuaI va ham Iam, ham ho c. DI ba n Iay anh khng ma y khI Ira ng sa ch va dau oc Iun bI am anh boI nhung chIec may! Trong nhIeu du an nghIen cuu cua cha, anh da dong vaI Iro chu Iuc va gop nhIeu y kIen sac sao cho SakIchI. Nam 1924, khI Iron 30 IuI, anh da phaI mInh ra chI IIeI Iu dng Ihay con IhoI, suI ch, Iam hoan IhIen y Iuong dau IIen cua cha minh ngay xua, khI nam 1903, SakIchI cung da QIY TC BAN TAY BAN SInh ngay 11.6.1894, Ia con IraI ca cua Toyoda SakIchI, Toyoda KIIchIro Ihua huong o cha minh caI yeu I gIen dI Iruyen Ia mI y ch saI da khI da dInh Iam mI dIeu gi do, mac du ve Ihe chaI, anh Ia mI chang IraI m yeu va van Ihuong bI moI nguoI coI Ia khng du suc khoe de Iro Ihanh mI kacho cua dong ho. Nhung khng ch co y ch, anh co n Ia m I nguo I ham ho c, ham suy ngh, phan Ich de Iim ra caI moI. Them vao do, voI IaI ca nhung kIen Ihuc ky IhuaI hoc duoc, anh da Iro Ihanh mI nguoI Iho, mI ky su dung voI ngha cua nhung Iu nay, ngha Ia In Irong su chnh xac, khng bao gIo vo doan ma khng kIem Ira, Ihu nghIe m. KhI ca n Ia m m I chIe c ma y hay d ng co moI, bao gIo anh cung baI dau Iu vIec Iam nhu ng chIe c ma y co nho , Iha m ch vo I nhu ng chIe c xe hoI cung vay. DI voI su hoc va sang Iao, KIIchIro cung gIng cha minh. Anh da Iung vIeI: Neu cac ky su cua chu ng Ia Iun ng I va o ba n an ma khng pha I ru a Iay Ihi NhaI Ban kho co Ihe phuc hI duoc nen kInh Ie !. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 119 118 TOYOTA sa ng Ia o cu a cha con KIIchIro cu ng nhu ng d ng su Ihan In cu a minh. Ha y so sa nh: Tu nam 1903 de n nam 1921 co nam phaI mInh caI Iao chIec may de I Toyoda. Co n Iu nam 1922 de n 1929 ch Irong khoa ng 7 nam da co de n chn pha I mInh mo I b sung cho co che Ihay IhoI su I Iu d ng. Nguyen IIeu cho nha may Ihu nghIem duoc nha may deI may Toyoda (Toyoda SpInnIng & WeavIng IacIory) cung cap. Nhung khng bao Iau, chaI Iuong soI Iu nha may me da khng dap ung duoc nhu cau Ihu nghIe m ca c Ioa I ma y mo I cu a Toyoda, na y sInh vIe c ca p IhIe I pha I Iu I chu c cng vIe c se so I cho rIeng nha may Ihu nghIem nay va mI b phan se soI mo I duo c Iha nh Ia p. Nam 1926 Ia I KarIya, cha con Toyoda da co duoc mI nha may se soI quy m be nhaI voI 20 ngan ng suI IrI gIa 2,S IrIeu yen danh rIeng cho hoaI dng Ihu nghIem. Nam 1929, Irong baI bao cua minh vIeI cho Iap ch TIuong nn NInt nn, Toyoda KIIchIro da ke IaI qua Irinh nghIen cuu may deI Iu dng voI chI IIeI moI. Anh cho rang, cac chI IIeI Irong may deI NhaI Ban phaI phu hop voI cac nguyen IIeu cua Nha I Ba n, da c bIe I Ia chI IIe I ngung va ru I so I, Ia m sao cho co che hoa I d ng cu a ma y khng a nh huong den soI voI chaI Iuong nhaI dInh. KIIchIro cung ke IaI IhoI ky Ihu nghIem kho khan ban dau cua anh Iren 200 chIec may deI moI: Luc dau, nhu ng chIe c ma y hoa I d ng khng nhIp nha ng, dI khI cha y vo I m I I c d ky Ia nhu bI quy a m. Ve Iu ng ngh de n ca I Ia o su chuye n d ng cu a con IhoI nhung chua Ihanh cng. Nam 1909 IaI mI Ian nua SakIchI dua ra mau moI voI co che: can day chuye n d ng Iheo chIe u do c dua con IhoI mo I va o khop de Ihay. Con y Iuong co ban cua chI IIeI do KIIchIro Iam ra Ia co che IIen keI haI Iam chuyen dng dng IhoI nhIp nhang Iu Iruoc va sau hp IhoI, dam bao chac chan IhoI moI duoc dua vao dung khop. Nho su caI IIen nay ma co che Ihay su I hoa I d ng nhIp nha ng hon va I n I hoI nuo c hon raI nhIeu. ChI IIeI haI Iam Iruoc va sau hp IhoI o chIec may cua SakIchI Iam ra nam 1909 Ihuong hay bI mo ra baI ngo khI may deI hoaI dng o Ic d cao hoac Ihanh day sau phI hop khng nhIp nhang nen de gay II. Day Ia m I pha I mInh cu c ky quan Iro ng d I vo I nha Toyoda, khIe n cho mo I hoa I d ng sa n xua I va kInh doanh sau do Iro nen IrI chay hon va day cung Ia IIen de de cha con anh cho ra hang IoaI sang che moI nua, caI Iao chIec may deI Toyoda ho p Iy hon ve mo I ma I, nhu chI IIe I Iha o ru I so I Iu dng. Nam 1923, phuc vu cho vIec nghIen cuu hoan IhIen may deI Iu dng, cng Iy cua cha anh da da u Iu mua hon 200 ma y de I cu a Toyoda Loom Works (ma Iren Ihuc Ie da khng phaI Ia cng Iy cua gIa dinh Toyoda nua) va Irang bI Ihem nhung chI IIeI quan Irong vua duoc sang che. VIec Ihu Ihach nhung chIec may deI Ihng qua san xuaI Irong cac nha may Ihu nghIem da kch Ihch suc THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 121 120 TOYOTA ers da moI KIIchIro sang Anh. ThoI dIem do, KIIchIro dang o My de IIe p IhI ma y de I Toyoda cho haI hang Ion Ia Draper va CrompIon & KnowIes. Ngay Iap Iuc, KIIchIro Iro ve nuoc de sang Anh. Thuong vu nay anh Ihuc hIen nhanh gon Irong vong 2 Ihang. Nhu va y, Iheo ca c khoa n ky ke I Irong ho p d ng, PIaII BroIhers phaI Ira 100 ngan bang Anh de nhan duoc ban quyen san xuaI va ban may deI Iren ca c IhI Iruo ng Iru IhI Iruo ng Nha I Ba n, Trung Quc va My. Mac du KIIchIro da cu mI chuyen gIa gIoI cua minh Ia SuzukI sang gIu p do PIaII IIe n ha nh ca c du an voI ban quyen san xuaI va ban may deI cua Toyoda Irong vo ng hon nu a nam, nhung ngay sau khI SuzukI ve nuoc, Ihang 11.1931, PIaII BroIhers da IIen he voI KIIchIro Ihng bao ve nhIeu van de na y sInh khI IhIe I ke . Ha ng na y de nghI duo c gIa m gIa Irong khI moI Ira mI khoan va cuI Ihang 10 nam do Ie ra phaI Ira nI cho Toyoda AuIomaIIc Loom m I khoa n nu a Ia 61,S nga n ba ng. PIaII BroIhers xIn hoan Ira s no nay. RaI IInh hoaI va mem mong, KIIchIro da dI den Ihuong Iuong nhu sau: PIaII da Ira cho Toyoda 38,S ngan bang. S con IaI, ho duoc Ira dan 1S Ian Irong vong 7 nam voI IaI suaI nhaI dInh va Ing s se Ia 61,S ngan bang Anh. Hop dng nay duoc ky nam 1934. RaI IIec, du an san xuaI va ban may deI PIaII sau, nhung nguoI ky su da hIeu ra van de o kch co cua may va kch co cac chI IIeI moI Iap. CON IONG RA TH GIOI Gan bo quan he voI NhaI Ban Iren co so nganh cng nghIep san xuaI may deI Iu nhung ngay dau non Ire, Cng Iy PIaII BroIhers den Iu nuoc Anh raI quan Iam den gIa dinh Toyoda cung du an nghIen cuu S10 chIec may deI Iu dng cua SakIchI IaI KarIya. MIIsuI Bussan Iung Ia daI dIen cua PIaII BroIhers IaI NhaI Ban da Iuong IhuaI IaI raI day du Ioan b du an nay. Vi Ihe, de Iham Ira Ia I d chnh xa c, PIaII da da I 20S ma y cu a Toyoda Ia I nha ma y cu a ho o Bom Bay ( n D ). Sau khI da Ian maI chung kIen va Iim hIeu may Iren kInh nghIe m Ihu c Ie , ho quye I dInh ho I mua ba n quye n pha I mInh cu a Toyoda. Cu c da m pha n ba I da u Iu Ihang 4.1929. Ke I qua cu c da m pha n I I de p hon du kIe n cu a Toyoda. PIaII BroIhers de nghI duoc su dung ban quyen san xuaI may deI Toyoda Iren Ianh Ih ngoaI NhaI Ban Iren co so hop dng Ira IIen ban quye n Iheo Iu ng du a n sa n xua I, nhung Toyoda Ia I mu n nha n m I cu c. PIaII mu n duo c d c quye n chIem Inh cac IhI Iruong may deI IaI Tay SIngapore va n D. Va ban Ianh dao PIaII BroIh THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 123 122 TOYOTA The Ia, baI chap moI canh Iranh manh me cua ca c d I Ihu , nhu ng chIe c ma y de I Iu d ng cu a cha con Toyoda van duoc xuaI dI Iren Ioan Ihe gIoI. Toyoda da khng Ihanh cng. Ch co 200 chIec may duoc ban Irong vong haI nam. KIIchIro da nhan dInh rang, IhaI baI nay co nguyen nhan sau xa kha c: Ngay Iu Iu c da u KIIchIro da cho ra ng pha PIaII BroIhers Iha IhIeI mun mua ban quyen nay bang duoc ch nham muc dch ngan chan nhung dng IhaI canh Iranh manh me se xay ra Iu pha Toyoda voI nhung suc sang Iao dang phaI IrIen manh me cua minh. Dung o goc d phong Ihu, Ihuong vu nay phaI noI da Ihanh cng. Muc dch cu a PIaII Ia mu n ca n Iro nang Iu c canh Iranh cu a Toyoda cung nhu su quang ba may deI Iu dng Toyoda ra IhI Iruong chau A va chau u, nhaI Ia n D m I IhI Iruo ng Io n cu a PIaII BroIhers ba y gIo . Nam 1936, ToyoIa ba I da u m I cu c Ihuong Ihuye I kha c Ihng qua MIIsuI Bussan de mua Ia I... quye n duo c ba n nhu ng chIe c ma y de I Iu d ng cu a minh Ia I nhu ng IhI Iruo ng ma PIaII d c quye n qua hop dng da ky voI Toyoda ma khng IrIen khaI san xuaI va ban san pham. CuI cung, Toyoda AuIomaIIc Loom Works cung daI duoc muc dch cua minh: Ho ky hop dng moI voI PIaII vao nam 1937, Iheo do ho co Ihe xua I ma y de I Toyoda sang n D va khu vu c chau A va cu m I m I chIe c ma y xuaI sang IhI Iruong do ho phaI Ira PIaII 3 bang 10 sIIInh. NgoaI nhung khu vuc duoc nhac den Irong ky keI cu, mI chIec may xuaI ra Toyoda phaI Ira Iu 1 bang den 1 bang 1S sIIInh. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 125 124 TOYOTA BAI VAT CIA NGIOI CHA THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 127 126 TOYOTA vIec deo daI cua cha, dng IhoI cam Ihay v cung huI hang khI ngh den ngay maI khng con Ihay bong ng ben minh nua. Nhung khI cham Iay vao cun sach yeu Ihch cua cha, cun 5c - Hc cua SamueI SmIIes xuaI ban o Anh vao nam 18S9 anh Ihay Iong minh am IaI va gan nhu khng con co cam gIac bun chan, u am nua. Day Ia mI cun sach ca ngoI nhung con nguoI yeu Iao dng, ham hoc hoI, can Irong, Irung Ihuc va sang Iao, Irong do co raI nhIeu cau chuyen ve nhung Iam guong sang Iao Irong doI Ihuc ma mI Irong nhung Iam guong ma cha anh Iam dac nhaI Ia |ames WaII, nguoI sang che ra dng co chay bang hoI nuoc. Thanh cng va anh huong cua |ames WaIII khng phaI Ia ng co IaI nang bam sInh ma Ia keI qua cua qua Irinh Iao dng mIeI maI, kIen Iri va ky IuaI. Cun sach do Iac dng manh me den SakIchI Toyoda va duoc ng nang nIu can Iha n nhu m I ba u va I. Sau na y, khI cha khua I nu I, KIIchIro da Irao cun sach nay cho vIen bao Iang o Ihanh ph KosaI noI chn nhau caI rn cua cha anh nguoI Iho Toyoda SakIchI v daI. KIIchIro cu ng da Iu ng do c say me cu n na y. Do c no, anh hIeu cha minh hon, hIeu IaI ca nhung gi ma cha anh Iuc sInh IhoI van goI Ia dao duc cua m I nguo I Ire Iu I. Ba n Ihan cu n sa ch na y duo c vIe I ra khng vi Io I nhua n ba n sa ch ma mang mu c dch cao ca va Ia ng ma n nhIe u hon Ia c gIa mu n dem den cho nhung aI co hoaI bao nhung IhIeu Thang 10 nam 1930. Tro ve nha sau dam Iang cha, Toyoda KIIchIro raI xuc dng. Su doI aI Iranh duoc vong quay nghIeI nga cua sInh, Iao, benh, Iu nhung co nhung con nguoI nhu cha anh, khI sng Iren doI Ihi n Iuc heI minh, Iao dng, hoc hoI, sang Iao... ma khI nam xung rI van khng ngung ngh den ngay maI ngay maI cua anh, cua gIa dinh, cua daI nuoc... Chnh vi dIeu ay ma khng Ihe khng xuc dng khI ngh den ng, cuc doI ngan nguI cu a ng de Ia I Iren Ihe gIo I na y m I da u a n khng Iu mo. KIIchIro Ihan Irong daI nhung ky vaI cua nguoI cha Ien ban. Nhung cun s Iay ghI chep raI chI IIeI, I m nhung suy ngh, nhan xeI cua cha sau Iung Ih nghIem, nhung phan Ich sac sao sau nhung chuyen dI khao saI, ke ca khao saI o nuoc ngoaI. Nhung nhan xeI nay duoc nguoI cha vIeI duoI dang nhaI ky. Chen gIua nhung gi IIen quan den may deI co ca nhung dong gach dam danh dau nhung dIeu ng Ihay can chu y ve nganh cng nghIe p I, co ca nhu ng ke hoa ch ha ng nga y voI mI IhoI gIan bIeu sI sao, day dac cac cuc gap. Anh khng Ihe khng kham phuc suc Iam THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 129 128 TOYOTA rng, co cach ngh hon nguoI. KhI chIa se voI anh y Iuong ve vIec gay dung mI cng Iy xan xuaI xe hoI, cha mun anh manh dan buoc chan vao Inh vuc hoan Ioan moI me dI voI daI b phan nguoI Nha I Iu c do . Anh hIe u, Ie ra cha da co Ihe yen Iam ma gIao su nghIep kInh doanh may deI cho anh, nhung cha da nhin Ihay Iuong IaI cua anh khng Ihe gan IIen voI nhung gi Ihuc ve qua khu, ma ma y de I cha c cha n se Iro Iha nh cng nghe cu a qua khu, Irong khI xe hoI moI Ia cng nghe cua Iuong IaI. Co Ian, cha da noI voI anh rang n t cu n cung ncn t nInt not nn tong do tIuc Icn du nn \ dn nInt cun nnI. CIn dn dnnI ton do dc :nng cIc n nIung on nn) dct no. Co dn), dcn uot con, con In) co gng dc tIuc Icn not dcu g do co cI cIo do, cIo xn Io.... Sau cau chuyen gIua cha va con cach day 3 nam ve su cap IhIeI baI dau mI Inh vuc moI me cua Ihe ky Ia nganh cng nghIep I, ca haI cha con deu co nhung chuan bI cua rIeng minh. Khng phaI ngau nhIen ma SakIchI da dng y de con IraI su dung Ioan b s IIen ban ban quyen san xuaI may deI Iu dng Toyoda cho hang PIaII BroIhers. S IIen Ion nhung Irong Irach cua ng dI voI gIa dinh va xa h I co n Io n hon nhIe u. Cha anh hIe u s IIen ay ch Ia mI khoan de anh co Ihe baI dau nhung nghIen cuu Ihu nghIem dau IIen voI xe hoI My, cung nhu cach day nhIeu nam cha anh baI dau nghIen cuu nhung khung cuI deI. Cha da IIn Ihn ve vaI chaI hoac xuaI Ihan Iu Iang Iop IhI dan ngheo kho nIem IIn vao kha nang cua minh. Ta c gIa keu go I ho khng ngu ng Iao d ng, Ia m vIe c, Ich Iu y kInh nghIe m, nuI duo ng uo c mo... va neu ra raI nhIeu Iam guong cua cac nha phaI mInh v daI, nhung nguoI ma voI su Io mo, Iong dam me nghIen cuu khoa hoc da mang den nhung phaI mInh v daI Iam Ihay dI IIen Irinh IIch su cua nhan IoaI. M I cu n sa ch khng Ihe Ia m nen m I con nguoI, nhung co Ihe anh huong Ich cuc den con nguoI ay, dem cho anh Ia su Iu IIn va nIem hy vong vao nhung dIeu II dep, vach duoc huong s ng gIu a mun va n nhan sInh quan ma anh Ia co Ihe Iua chon. Va Toyoda SakIchI nguoI cha dang knh cua anh da Iro Ihanh mI nhan vaI cua cun sach ay Iu Iuc nao khng hay. Cun sach keu go I Io ng qua ca m khI m I Ihanh nIen bIe I bIe n uoc mo Ihanh hIen Ihuc Iu haI ban Iay Irang nhung ran roI va kheo Ieo cua minh. KIIchIro cu ng I Ira m ngam nhu va y, de ma c cho nhu ng h I Iuo ng ve nguo I cha Ihan yeu xam nha p coI Iong. MoI ngay nao day anh con Iuan quan ben cha, xem cha cua ba o du c de o vo I mu I da u mo Irong khu nha kho hang ha c mu I bu n, mu I co kh. RI nhung ngay dau IIen xa nha Ien Ihu d hoc daI hoc, nhung dem nam ngu gIua caI reI cua mua dng Tokyo, anh nho cha den nao Iong. Cha anh bao gIo cung Ia nguoI co Iam nhin xa Irng THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 131 130 TOYOTA ha n III. XUNG TR N VA O THI TRUO NG T M c va muc ch cua chung ti la san xut c nhng chic xe hoan toan cua ngi Nht, nhng chic xe n c vi tt ca moi ngi ch khng ch co nhng ngi My va dn chu u giau co vi gia ca hp ly, tin dung va tit kim ti a nhin liu. 1oyoda b||cH|ro 1oyoda b||cH|ro 1oyoda b||cH|ro 1oyoda b||cH|ro 1oyoda b||cH|ro Iuong, ky vong vao anh. ng co du can cu de ky vong. Chnh vi Ihe Irong Io dI chuc, ng da ghI Ihem mI dong, nhac nho anh ve hoaI bao chung cua cha va con, nhac den dong gop cua anh Irong Iuong IaI dI voI nen cng nghIep nuoc nha. Tam nhin cua Toyoda SakIchI Ia Iam nhin cua mI nha chIen Iuoc Ion. Va Toyoda KIIchIro, con IraI ng, se phaI chung mInh cho moI nguoI Ihay Iam nhin ay dung dan nhu Ihe nao. Ngay maI se baI dau mI huong dI moI den mI chan Iro I mo I. P THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 133 132 TOYOTA CHAY IA VOI NG GIA THOI GIAN THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 135 134 TOYOTA IhIeu can Irong ay ra dI... de danh quy IhoI gIan vang bac cho nhung nguoI cham ch va bIeI quy Iro ng Iho I gIan hon. Bay gIo, khI baI Iay vao cng vIec ma cha anh ha ng mong mu n, anh mo I Iha y, ng gIa Tho I gIan dang rung chung Ianh IoI dau day Irong vuon. Anh mun keu Ien voI ng gIa rang ng doI mI chuI, II se chay nuoc ruI day. Nhung ThoI gIan Ihi co doI aI bao gIo! Cng vIec anh va Iap Ihe nhung nguoI ky su Ire cua ToyoIa dang Iam gap qua nhIeu kho khan. Truoc heI, do Ia su maI maI nhIeu ve IhoI gIan cua ho hay noI cach khac, nhung nha san xuaI xe hoI u My da vuoI xa ho nhIeu dam Iu Iruoc do rI. TaI daI nuoc ho, ngay Iu dau nhung nam 20 da co daI dIen va mI s cng xuong Iap rap cua gan S0 cng Iy Ion nho den Iu nuoc My va chau u. NguoI chau u chu yeu ban xe, con nguoI My da nhanh nhen chuyen dan nen cng nghIep san xuaI xe hoI cua minh sang NhaI Ban Iren nhung chuyen Iau Iu SaInI IransIsco den NagasakI, baI dau Iap rap nhung chIe c xe Ia I day Iu Iau r I. Nam 192S Ia I Nha I Ba n xuaI hIen Cng Iy Iord |apan buoc chIem Inh IhI Iruong ban dIa cua Henry Iord va con IraI. Nam 1926, cng Iy na y nha p va o Nha I 8.700 chIec xe. Nam 1927, Iord xay dung nha may Iap rap I IaI Yokohama. NI IIep ngay sau Iord Ia GeneraI MoIors vo I nha ma y o Osaka va dua ra IhI Iruong S.600 I Irong khI ke hoach san xuaI nam do cua hang nay Ia 10.000 chIec! Toyoda KIIchIro nga m Ia I ba I ho c xa xua cu a cha. Hinh nhu cha da noI voI anh raI nhIeu dIeu, co nhung dIeu noI bang cng vIec va hanh dng, co nhung dIeu anh doc duoc Irong s ghI chep cua cha. Va gIo day, khI NguoI da khuaI, moI Ihu duong nhu Iro nen ro rang hon, Iham Iha hon. Trong ra I nhIe u ba I ho c, anh nho de n ba I ho c ve Iho I gIan. Do Ia m I Iruye n Ihuye I cu a Trung Qu c ma da co Ian cha ke cho anh nghe. Bay gIo anh cung mo h khng nho Ia cha ke, doc cho anh nghe hay dua sa ch cho anh do c nu a. Ch bIe I ra ng cau chuyen raI hay, raI Ihu vI: ng gIa ThoI gIan co chIec duI sam daI, o do buc mI caI chung nho keu vang Ianh Ianh. ng dI khap noI de nhac moI nguoI ve dong chay cua ThoI gIan, de nhung aI dang ma I mIe I rong choI gIa I minh nhin Ia I, xem minh da kIp Iam gi khI s Iuong IhoI gIan I oI Irong v n IIe ng cu c s ng cu a minh dang da n he I. KhI ng gIa xuaI hIen Ian Ihu nhaI, IIeng chung ch reo khe khe dau do Irong vuon. Den Ian Ihu haI, IIeng chung da o ben bac cua. Neu qua haI Ian ma con nguoI van khng su dung IhoI gIan quy bau de Iam vIec Ihi ng gIa IaI den Ian nua, Ia n cu I cu ng, mang IInh h n con nguo I Iuo I bIe ng THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 137 136 TOYOTA ers de chop co hI Iim hIeu day chuyen san xuaI, Irong do co day chuye n sa n xua I I. Thu c Ie , anh gIao hoan Ioan vIec dam phan cho IumIchI va nhung daI dIen Iap doan MIIsuI, con ban Ihan Ihi cap Ic dI Iham quan cac nha may san xuaI I o My va Anh quc. KeI Ihuc chuyen dI vao Ihang 3.1930, anh ra o rIe I Iha nh Ia p d I ngu c ng su IIn ca y va ga n gu I de Iao va o nghIen cu u d ng co cha y xang ngay IaI Toyoda AuIomaIIc Loom Works va den nam 1933, b phan nghIen cuu san xuaI I Ihuc cng Iy Toyoda AuIomaIIc Loom Works da chnh Ihuc ra doI. Co Ihe noI, KIIchIro da mun dI chay IhoI gIan va khng de Ia ng ph m I gIay phu I na o. Anh Irang bI cho nha xuo ng cu a minh nhu ng cng cu ma y mo c ca n IhIe I, day chuye n hIe n da I de phu c vu cho vIe c sa n xua I nhu ng chI IIe I ma y chnh xa c, cu ng c IhIe I bI de sa n xua I ha ng Ioa I, chua n bI nhu ng dIe u kIe n IIen quye I ve co so va I cha I, d I ngu Iho va Ia I chnh cho cu c Ia n cng va o cng nghe cu a Iuong IaI cng nghe sa n xua I I. Anh co duo c m I day chuyen Iap rap va bang IaI hIen daI dau IIen o NhaI Ban da Iung san xuaI may deI Iu dng IaI Toyoda AuIomaIIc Loom Works. Them nu a, anh da nha p kha u ma y mo c cng cu cu ng day chuye n mo I cha I Iuo ng cao Iu Du c va My , xay du ng Io dIe n Ia I xuo ng du c de chuan bI cho vIec san xuaI nhung chI IIeI doI hoI Inh chnh xac cao. Nhu vay, anh co duoc mI Io duc hIen daI dau IIen o NhaI Ban. NguoI My hoan Ioan IIn Iuong rang IhI Iruong NhaI Ban Ia cua ho, ngay ca khI baI dau xuaI hIen nhu ng cng Iy Nha I Ba n cha p chu ng buo c va o Iang san xuaI I. Toyoda KIIchIro hIeu rang khng bao gIo duoc nong vI, song anh quyeI Iam khng de ng gIa Tho I gIan gIo ng IIe ng chung Ien Ia n nu a! Lao va o cng vIec do Ia gIaI phap duy nhaI Iuc nay. * * * Toyoda SakIchI ra I IIn Iuo ng va o su pha I IrIe n Ia I yeu cua nen san xuaI I o NhaI Ban boI anh Ia nguoI dam uoc mo, dam IIn va dam Iam. Nhung va n su kho I da u nan de Ihu c hIe n duo c nguye n uoc cua nguoI cha, KIIchIro cung nhung dng su cu a minh pha I Iao Iam kh Ir, Ira I qua khng bIe I bao nhIeu gIan kh, khn kheo I chuc cng vIec cua minh de bu dap duoc nhung IhIeu huI ban dau ve vn va kInh nghIem. Trong chuyen dI cung IumIchI sang My Iham quan cac nha may san xuaI may deI cua haI hang Io n Iho I ba y gIo Ia Draper va CrompIon & KnowIes nam 1929, o dau KIIchIro cu ng quan Iam de n vIe c nghIen cuu day chuyen san xuaI. Ngay Iu Iuc do, KIchIro da quyeI Iam baI dau cng vIec nghIen cu u IhI Iruo ng xe hoI Ia I Nha I Ba n. Vi Ihe anh Iun Iun Ia y co Iim hIe u IhI Iruo ng, Iim hIe u ma I ba ng gIa ca phuc vu cho vIec dam phan ve vIec chuyen gIao ba n quye n pha I mInh cho cng Iy PIaII BroIh THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 139 138 TOYOTA da Ia p ho p duo c m I d I ngu nhu ng ky su Ire da y nhIeI huyeI ma mI Irong s do Ia nguoI em ho Toyoda LIjI. KIIchIro da da u Iu m I khoa n IIe n Io n cho nho m ky su na y de ho nghIen cu u d ng co sa u xI Ianh cua ChevroIeI va Irong mI khoang IhoI gIan ra I nga n, nhu ng nghIen cu u na y da ng n ma I cu a KIIchIro ga n 1,S IrIe u dIa. Day Ihu c su Ia m I xicangdan dI voI nhung c dng cua Toyoda AuIomaIIc Loom Works, nhu ng nguo I va n co n nghI ngo kha nang che Iao I cua gIa dinh Toyoda. Tha m ch KIIchIro suy I bI ma I vI Ir nguo I che o Ia I cng Iy cua minh. Dung vay, Iheo danh gIa cua cac nha chuyen mn, Iuc ay, Toyoda KIIchIro da dua cng Iy Toyoda AuIomaIIc Loom Works dI nhung nuoc co mao hIem: Iao vao mI con duong Iuong IaI mo mII Ihay vi cu ng c IhI pha n ma y de I, mo rng san xuaI boI vao IhoI dIem do cng Iy dang co s Iuo ng don da I ha ng kh ng I , vuo I qua ca hIeu suaI san xuaI Ihuc Ie cua Toyoda. Nhung chnh Toyoda SakIchI da cu u con IraI ba n Ihua Irng Iha y. Nguo I cha qua c da nhin ra I xa, ng khng ch can da n con IraI ve vIe c sa n xua I I, khng ch de Ia I IIe n ba c, ng da de Ia I m I do ng nga n go n Irong dI chu c: NghIen cu u sa n xua I I. Vo I do ng chu kh khan a y, KIIchIro da Ihuye I phu c duo c pha n Io n ca c c dng Irong cng Iy. Khng ch daI duoc muc dch Ia duoc IIep Iuc cng vIec kho khan nay, KIIchIro con nhan duoc su ung h cua Chnh phu voI nghI dInh ve vIec KIIchIro co n Ihue m I chuyen gIa ho a cha I d ng IhoI Irang bI co so ky IhuaI phuc vu vIec ma co rm nham nang cao Inh chnh xac va d ben cho cac b phan quay cua may deI Iu dng cung nhu cac san pham IIen quan den I sau nay. Tren Ihuc Ie, KIIchIro da nang cap co so vaI chaI ky IhuaI va cac IhIeI bI hIen daI cho nha may san xuaI may deI Iu dng nhu mI su Ihu nghIem chuan bI xung Iran vao IhI Iruong san xuaI I. De co chIec xe hoan chnh ra maI Ihe gIoI vao nam 1936, ngay Iu nhung nam Iruoc do, KIIchIro da cho Ia m Ihu nghIe m nhu ng chIe c xe co nho . Le duong nhIen, khng Ihe da I duo c Iha nh cng ngay Iuc khac Irong khI chua co du kInh nghIem Ian cng nghe. KIIchIro nho IoI cha, mua nhung chIec xe My ve nghIen cuu, pha Iung ra de nghIen cuu, xem xeI. Vao IhoI do, IaI NhaI Ban chu yeu ch co dong xe My Iuu hanh Iren IhI Iruong, dac bIeI Ia hang Iord dang Iung hoanh va an nen Iam ra o xu Phu Tang na y. Chnh vi Ihe ma du khng mu n, KIIchIro van v Iinh dI Iheo dau xe d cua hang Iord: nhung chIec xe anh IhIeI ke ra Ihuong co va n de khI kho I d ng. Va cu ng nhu nhu ng chIe c xe dau IIen cua Iord, xe cua ng de bI IaI may dI ngI khI chay khng IaI va khI Ien dc Ihuong bI ro r xang. KIIchIro ra I kIen Iri va Irong m I chu ng mu c na o do anh duo c Ihu a huo ng su hIe u Iha ng ca n IhIe I va IaI dung nhan, chop IhoI co Iu nguoI cha. Anh THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 141 140 TOYOTA kho I da u I I de p. ChIe c I da u IIen cu a gIa dinh Toyoda duo c sa n xua I ra Irong nhu ng cng xuo ng van Ihuong dung de che Iao may deI Iu dng, va nhu nguo I Ia va n Ihuo ng no I, nhu ng chIe c I cu a nha Toyoda baI dau hinh Ihanh Iu con duong Io Iua! Uoc mo Ion cua SakIchI da IaI Iro Ihanh hIen Ihu c. duoc phep IIen hanh cac hoaI dng san xuaI I Iren mI dIen Ich san xuaI Ion o Ihanh ph KarIya. Thang 9.1933, KIIchIro dua ra ke hoach Iap rap ma u d ng co kIe u da ng A1. Tha ng 12 nam a y ng de nghI I chuc mI cuc hop c dng khan cap de Ihng qua vIec Ihanh Iap b phan NghIen cuu Sa n xua I I Iru c Ihu c Toyoda AuIomaIIc Loom Works co hIeu Iuc nguoc ve Iruoc, Iu ngay 1.9.1933. Trong cuc hop Ihuong ky ngay 29.1.1934, cac c dng cua Toyoda AuIomaIIc Loom Works bo phIeu Ihng qua vIec Iang Ing s vn cua cng Iy Ien 3 IrIeu yen va dua muc san xuaI I cung Iuyen Ihep vao ke hoach kInh doanh cua cng Iy. Nam 193S, Ing s vn cua cng Iy Iang Ien dI ngI IoI 6 IrIeu yen sau khI mau xe A1 ra doI va duoc nI cac Chnh phu chnh Ihuc chap nhan ke hoach phac Ihao ve du IuaI phaI IrIen nganh I cua daI nuoc. Nam 1936, sau khI da co Iogo moI voI caI Ien ToyoIa, chIec xe I dau IIen mang Ien ToyoIa duoc xuaI xuong, modeI AA, duoc hoan IhIen Iu mau cua xe ChrysIer (My) ra doI nam 1934, ngoaI ra co n co xe Ia I ha ng nhe AG. M I dIe u da c bIe I Ia ngay nam dau IIen dang ghI nho nay da co bn chIe c xe Ia I ModeI G1 duo c xua I sang Trung Qu c. D nhIen con s nay IhaI Ia khIem In, khIem In de n mu c bu n cuo I, nhung no da nh da u m I buo c THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 143 142 TOYOTA TOYOTA BII TIONG MANG TAM VOC QIC T b||cH|ro quye t d|nH d | b|e u tuc n xe Hc| n vc | do n Ho 1oyoda san 1oyota dy |a mt quyet d|nH man t|nH dt pHa. 0n da don ducn cHo mt su but pHa noan muc cua 1oyota ra toan tHe |c|. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 145 144 TOYOTA nay o ch, no hop voI y mun cua cha anh, cung nhu cua anh Ia nhan manh vIec san xuaI nhung chIe c I mang nha n ma c Nha I Ba n khng pha I Ia cng vIe c cu a rIeng m I gIa dinh. Day Ia Iam huye I cu a do ng ho Toyoda va cu ng Ia nguye n vo ng chung cua nguoI NhaI Ban. Cng Iy moI cua nha Toyoda khI mang Ien ToyoIa da Iach han duoc ra khoI anh huong dc quyen kIeu gIa dinh IrI. Tu day, KIIchIro mu n mo I nguo I hIe u ra ng, ba I cu aI, khng nha I IhIe I pha I mang ho Toyoda, ne u co Ia I va quyeI Iam deu co Ihe dung Irong hang ngu nhung nguoI IhIeI ke xe hoI NhaI Ban, Iham ch co Ihe ga nh va c nhu ng Iro ng Ira ch Io n cu a cng Iy non Ire nay. Thuong hIe u ToyoIa da ra do I nhu Ihe do . Tha ng 4.1937, ToyoIa chnh Ihu c duo c dang ky ba n quyen Ihuong maI. Tu ba y de n nay, ToyoIa da m I Ia n Ihay d I bIe u Iuo ng. Nguo I Nha I Ba n cu ng nhu Ia I ca nhu ng nguoI dan phuong Dng dac bIeI coI Irong bIeu Iuong kInh doanh cua minh. DI moI bIeu Iuong, ToyoIa IaI co mI Ihng dIep khac hon nhan guI den Ioan Ihe gIoI. Neu Iogo dau IIen ch nhan manh den Inh chaI cua NhaI Ban Ihi Iogo sau nay nhan manh Inh chaI vuon ra Ihe gIoI cua nguo I Nha I. HaI hinh van I ng va o nhau Ia o Ihanh hinh m phong chu T nam Irong mI vong van r ng Ia bIe u Iuo ng hIe n nay cu a ToyoIa Iren Ioan Ihe gIoI. Do Ia Iuong Irung cho mI quan he Chang bao Iau sau khI xuaI xuong nhung chIec xe dau IIen, cng Iy da gay duoc su chu y nhaI dInh cu a gIo I sa n xua I I Ihe gIo I. Day Ia Iu c ca n baI dau chIen dIch quang cao. Nam 1936, Iheo IoI khuyen cua KIIchIro mI chuyen gIa Ia I ba nguo I Nha I dang Ia m vIe c Ia I chI nha nh cu a GeneraI MoIors o Nha I Ba n Iu c do , Toyoda KIIchIro I chu c m I cu c IhI sa ng Ia c bIe u Iuo ng cho cng Iy mo I. Trong s 27.000 ma u bIe u Iuong duoc guI ve, co mI bIeu Iuong mang Ien ToyoIa voI hinh Iron bao quanh. O gIua Ia chu IIeng NhaI, khang dInh cng Iy Ia cua nguoI NhaI mI nIem kIeu hanh dan Ic ma SakIchI hay KIIchIro de u mu n Ihe hIe n. Nhu ng hinh Iro n nho va Io cho cam gIac vong xoay Ic d. CaI Ien ToyoIa nghe khng ro nhu Toyoda, nhung Ia I de pha I am va co d vang, hon nu a, chu ToyoIa ch co Iam neI so voI muoI neI cua Toyoda ma Iheo quan nIem Iruyen Ihng cua nguoI NhaI, con s Iam mang IaI su may man va Iuong Irung cho su Ion manh khng ngung, Irong khI do s muoI Ia mI s Iron Irnh, khng con ch cho su pha I IrIe n. Them nu a, KIIchIro Iam da c vo I ca I Ien THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 147 146 TOYOTA CHIN IIOC IAI DAI, CHIN THIAT IINH HOAT Ti d nh ct giam ti a thi gian nhan ri trong qua trnh lam vic va trong qua trnh vn chuyn nguyn vt liu. Ti se s dung nguyn t c t c th la m nguyn t c c ba n nh m hi n th c hoa y tng nay. Nguyn ly dn ng la giao hang khng qua sm hoc qua mun. b||cH|ro pHat b|eu ta| |e kHanH tHanH nHa may 1oyota boromo. maI IhIeI gIua ba dI Iuong: san pham, khach ha ng va hinh van Io n bao Iru m xung quanh Iuong Irung cho vIec khng ngung huong IoI su phaI IrIen khoa hoc cng nghe nham daI IoI quy m Ioan cau. NgoaI ra, neu co Ihe suy dIen, nguoI Ia nhan Ihay, duong nhu voI haI hinh van nho daI pha Irong, nhung nguoI chu Iap doan ToyoIa sau nay mun nhac den caI gc cua cng Iy ho hinh anh ay raI gIng voI hinh con IhoI Irong khung cuI deI cua Toyoda SakIchI ngay nao! ThIeI ngh, Iogo Ihu haI nay da Iao duoc hIeu qua Ich cuc ca ve hinh anh, y ngha Ian Iam Iy qua ng ca o. No ra I don gIa n vi khng he co chu ca I, nhung IaI van day du nI dung can phaI co. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 149 148 TOYOTA Tokyo. Chnh o day, anh da ngh de n m I he Ih ng san xuaI mang dac Inh NhaI Ban, phu hop voI dac dIem kh hau, IhIen nhIen khac nghIeI, duong sa he p va dIe u kIe n Iru Iuo ng ca c khoa ng sa n IhIen nhIen han che cung nhu phu hop voI kha nang su dung cua nguoI dan xu hoa anh dao. Neu nguoI My Iu cho phep minh san xuaI du phong nhIeu chI IIe I, phu Iu ng I va co dIe n Ich da I r ng Io n de Iuu Iru chu ng Ihi KIIchIro pha I ngh de n vIe c IIe I kIe m khng gIan, nguyen IIe u va ca Iho I gIan. DIe u do gIa I Ihch vi sao ngay Iu nhu ng nga y da u Iha nh Ia p, ToyoIa da a p du ng IrIe I de nguyen Ia c |usI In IIme (Iuc Ihi) vao quy Irinh san xuaI va quan Iy. NgoaI ra, KIIchIro con Iun ngh den su da dang hoa muc dch cua may moc ma anh Irang bI. VoI s vn chua phaI Ia nhIeu, anh da dau Iu IhIeI bI de co Ihe su dung vao duoc nhIeu muc dch va phu hop voI dIeu kIen dIa phuong minh nhu da noI o phan Iren. NoI chung, cach IIep can cng vIec khn kheo Irong Iho I ky na y cu a KIIchIro Ia Ihng qua nguyen Iac jusI In IIme va dIeu nay khac voI cach IIep can Iruoc do, khI KIIchIro moI baI dau Iap nghIep voI IrIeI Iy Hoc o noI Iam vIec: vua Iam vua hoc, vu a nghIen cu u, Ihu nghIe m, vu a sa n xua I. Ma c du dIe u na y da mang Ia I ke I qua ban da u nhung chua gIup anh IIeI kIem duoc IhoI gIan va ngun nhan Iuc. Nguyen Iac |usI In IIme hay kaIzen Ia nhung phuong phap Iam vIec chu dao Irong qua NGIYN TC }IST IN TIML Cng Iy ToyoIa MoIor duo c Iha nh Ia p Iha ng 8.1937 voI s vn ban dau Ia 12 IrIeu yen. RIsaburo duoc bau chon Iam Chu IIch va KIIchIro dam nhIem chuc Pho gIam dc dIeu hanh, phu Irach b phan nghIen cuu I dng IhoI quan Iy vIec cung c hoan IhIen qua Irinh san xuaI cung nhu mI quan he maI IhIeI gIua cac b phan: nghIen cuu, IhIeI ke, san xuaI va ban hang. Ve sau, haI b pha n IhIe I ke va sa n xua I ga n nhu ho p nha I de cu ng Iim ra phuong ca ch Iang cha I Iuo ng, gIam gIa Ihanh san pham. Ke sa ch Iun Iun ca I IIe n qua Irinh sa n xua I, de cao sang kIen cua ky su va Iap Ihe cng nhan, cng voI vIec xay dung mI co cau gon nhe, hop Iy cho cng Iy, da dem de n cho ToyoIa nhIe u Ihanh cng ban dau. KIIchIro hIe u ra ng, de co Ihe ca nh Iranh duo c vo I nhu ng nguo I kh ng I de n Iu nuo c My nhu Gen eraI MoIors va Iord, ToyoIa can n Iuc heI suc nghIen cuu va hoc hoI. Ch co hoc, hoc mI cach cap Ic va sau sac moI co Ihe dem IaI cng nghe va kInh nghIem, dIeu ma ho dang IhIeu huI. Nam 1936 KIIchIro I chu c ra m I pho ng Ih nghIe m Ia I THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 151 150 TOYOTA KIIchIro, hinh da ng khung xe na y Ia I Ihch ho p vo I y Iuo ng cu a ng bo I Iuy Io Io n nhung no Iuong d I me m ma I so vo I ca c modeI kha c cu ng Iho I. Khung Ihi Ihe , d ng co Ia I gI ng nhu d ng co ChevroIeI mI mac xe dang IhInh hanh o NhaI vi co Ihe de da ng kIe m phu Iu ng Ihay Ihe , dIe u ma KIIchIro da Inh raI chu dao. ChIec xe dau IIen Ia ban sao kIeu dang cua nguo I My , nhung du ng nhu nguo I cha Toyoda SakIchI da noI, do khng phaI Ia dIeu xau. PhaI ho c Ia p nguo I kha c de Ia m ra ca I cu a minh I I hon va hoan chnh hon moI Ia dIeu quan Irong. De nam baI mI cng nghe moI dI voI KIIchIro Iuc nay Ia dIeu heI suc kho khan, dac bIeI Ia khI cng nghe nay Ihuc Iam hIen daI. Ra I IIe c, nhu ng chIe c xe da u IIen na y va n Ihe hIe n su non no I Irong Iay nghe khIe n KIIchIro chua Ihe haI Iong. Trong mI Ihang, ToyoIa san xuaI 1S0 chIec xe. KIIchIro quyeI dInh dau Iu gan nhu Ioan b vn IIe ng cu a minh Ia 4S IrIe u yen de mo m I nha ma y moI. Song cng vIec nay cu dIen ra Irong canh dau Ihi xuI, nhung duI chua IoI. Nguyen IIeu de sa n xua I ra I IhIe u Ih n. Ba y gIo , nhu nhIe u nha nghIen cuu ve phaI IrIen cua nganh san xuaI I NhaI Ban van dua, o daI nuoc nay ch co suc nguoI ma IhIeu... suc ngua!!! Vi Ihe, vIec xay nha ma y du c sa I Ihe p, Iuye n kIm Ia m I gIa I pha p Iao bao va dung dan cua KIIchIro, gIaI quyeI IrIeI Irinh phaI IrIen cng Iy IhoI gIan nay. Ve sau, nhung phuong phap ay duoc nang Ien Ihanh he Ih ng co quy Ia c ma chu ng II se nha c de n o pha n sau. CHIC XL HOI AI TIN CIA NHAT BAN Nhung chIec xe hoI dau IIen ma KIIchIro va cac dng su Iam ra cung chnh Ia nhung chIec xe hoI dau IIen cua xu xo hoa anh dao. Song, chIec xe dau IIen cua NhaI Ban IhoI do hoan Ioan cung khng phaI Ia xe... NhaI Ban, ma cung khng phaI Ia xe My. Chua du kInh nghIem, chua du IIen va Iuc de san xuaI ngay duoc chIec xe mo uoc cua minh, KIIchIro cho n phuong ca ch sao y khung xe cua nguoI My. TaI sao KIIchIro IaI chon ChrysIer AIrIIow Iam hinh mau cho chIec xe dau IIen cua minh7 Co Ie boI day Ia IoaI xe gan nhu ben nhaI Irong s ca c do ng xe My dang ba n Iren IhI Iruo ng I NhaI Ban Iuc bay gIo, hon nua, gIa Ihanh IaI Iuong dI re. ChrysIer AIrIIow Ia IoaI xe Io co sau cu a s , co na p capo ra I Io duo c Ira ng ba ng co rm, dng co sau xIIanh, dan dng banh sau hay con goI nm na Ia cau sau co Ihe goI Ia IoaI xe c dIen nhung co khung xe kha dac bIeI, hinh dang khac han voI nhung chIec vaII bIeI dI cua nhung nam 30, nhung IaI chnh vi khac Ia nhu Ihe ma o My, xe nay khng duoc ua chung. Song dI voI THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 153 152 TOYOTA IIeu du ng da nh gIa I I. KIe u xe na y cu ng duo c nha Toyoda m pho ng Iheo ma u xe Ia I cu a My co Iro ng IaI IoI 2,S Ian. Tu nam 1938, vIec san xuaI I cu a cng Iy ToyoIa MoIor da ba I da u dIe n ra o m I nha may moI nam Irong Ihanh ph Koroma, sau nay con goI Ia Ihanh ph ToyoIa! Trong nhung nam cuI cua Ihap ky 40 Ihe ky Iruoc, NhaI Ban baI dau quan su hoa nen cng nghIep va sau do Ia cuc chIen Iranh khc IIeI da dIen ra. Nam 1936, IuaI ve san xuaI I da Iro Iha nh phuong Ihu c Iha n dIe u cho nga nh I Nha I Ba n, Ia o cho nga nh na y m I co h I pha I IrIen, mI huong dI cu Ihe. Chnh phu quan su hoa nganh san xuaI I. Nhu vay Ia nhung nha sa n xua I xe hoI Nha I Ba n co nhIe m vu sa n xua I xe IaI phuc vu chIen Iranh. ChIen Iranh dIeu nay chac chan ca Toyoda SakIchI Ian nguoI con IraI cua ng deu khng ung h . Song, Iha I kho co Ihe ke I I I Toyoda KIIchIro va o Iu c na y vi day Ia co h I Ia m vIe c duy nha I cu a anh cung nhu Ioan Ihe gIoI san xuaI xe NhaI Ban (de n Iho I dIe m a y da co m I s nha sa n xua I xe hoI cua NhaI Ia DaI MoIor, IshIkawajIma AuIomobIIe, Tokyo Gas & LIecIrIc, HIno). Hon nua, mun hay khng mun, day cung Ia menh Ienh quan su ma chang aI Irong s ho co Ihe cuong IaI. * * * Tro IaI cau chuyen ve ng gIa ThoI gIan cua cha de van de cung ung nguyen IIeu cho san xuaI. O day chu ng Ia co Ihe co m I so sa nh Ihu vI. KhI baI dau cng vIec san xuaI daI Ira may deI Iu dng cua minh, Toyoda SakIchI da co Ihe dua vao ngun vn cua Iap doan MIIsuI Bussan. Duong nhIen, day cung Ia mI hanh dng mao hIem vi dI voI cac doanh nghIep con Irung nuoc, su xuaI hIen Iap doan Ion do dau ve IaI chnh khng phaI Iuc nao cung dan den keI cuc II dep. Song, du sao, nguoI cha dang knh cua anh cung da Ian dung Ihanh cng vIec hop Iac nay. Con bay gIo, KIIchIro ch co Ihe dua vao suc minh ma IhI, boI Ie nhu ng Ia p doa n kInh Ie Io n khn ngoan, nha I Ia nhung daI gIa hoaI dng Irong Inh vuc IaI chnh, bao gIo cu ng khn khe o pho ng ngu a nhu ng IhIeI haI co Ihe xay ra. Va voI vIec dc vn vao xay nha may IaI Inh Nagoya, KIIchIro da dI mI nuoc co IIeu, nuoc co Ihach Ihuc s phan nhung day Ia su Ihach Ihuc cao ngao vi cung nhu cha, ng Iun IIn vao kha nang IIem Iang cua con nguoI NhaI Ban. Thang 9.1936, Toyoda KIIchIro nhan duoc gIay phep hoaI dng san xuaI I va baI Iay vao nghIen cuu Iap rap xe IaI. Sau khI Ihanh Iap cng Iy moI ToyoIa MoIor, Toyoda KIIchIro da nhan duoc don daI hang cua Chnh phu san xuaI 3.000 xe IaI phuc vu cho quan dI mI khoI dau raI Ihua n Io I cho cng Iy. Nhu ng chIe c xe Ia I na y duo c xua I xuo ng Irong Iho I gIan ra I nga n va duo c nguo I THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 155 154 TOYOTA Iord o My. ToyoIa duoc Iam nen boI raI nhIeu nhan vaI: Iu Toyoda SakIchI, nguoI khaI sInh ra y Iuong, ve ra mI mo uoc: Iam nen nhung chIec xe I NhaI Ban, den KIIchIro, nguoI khaI sInh ra cng Iy Toyoda MoIor, Iu nhung nguoI dIeu hanh cng Iy nhu LIjI, TaIjII Ohno, RIsaburo den nhung ky su, Iap Irinh, cng nhan... MI mI ca nhan de u co nhu ng do ng go p nha I dInh va buo c da u ho da co nhung chIec xe cua minh cho den Iruoc va Irong Iho I ky dIe n ra ChIe n Iranh The gIo I Ihu haI. Mac du khoI dau cua ToyoIa co Ihe goI Ia Ihanh cng, nhung pha Iruoc van con nhIeu Ihu Ihach khac nghIeI dang cho doI ma khng aI, ke ca KIIchIro, co Ihe Iuo ng Iruo c duo c! con Toyoda, nguo I Ia Iha y duo ng nhu ng gIa phan nao haI Iong voI cng vIec ban rn cua cng Iy ToyoIa MoIor va... baI dau quay sang rung chung canh Inh nhung nha san xuaI I u My. Thuc ra, ng gIa da dung Iu xa ma vung vay duI sam cua minh ngay Iu khI chIec xe hoI dau IIen cua ToyoIa ra doI. D nhIen, ho da khng de y vi su non ke m cu a nhan va I ca nh Iranh na y, hon nua, du sao, do cung moI ch Ia mI su baI chuoc vung ve. Nhung rI da den Iuc ho phaI nghe nhung IIeng chung rung ro rang hon nua khI ToyoIa voI n Iuc ky Ia da Ihuc su IIen Iung buoc daI Irong cng nghe ma cng nghe cua ho vn baI dau Iu con s 0! Trong nhung nam dIen ra ChIe n Iranh The gIo I Ihu haI, khI ca c nha ma y cu a Iord va GM phaI dung hoaI dng Iren Ianh Ih NhaI Ban Ihi nha may ToyoIa van IIep Iuc san xua I I va ca nhu ng sa n pha m ky Ihua I phu c vu quan d I. Sau chIe n Iranh, nam 1947, KIIchIro nhan duoc don daI hang cua quan dI My dang chIem dong IaI NhaI Ban voI yeu cau phuc che I quan dI. Trong nam do, Iren IhI Iruong xuaI hIe n m I ma u xe mo I co hinh da ng nho be vo I Ien goI ToyopeI SA. Nam 1949, c phIeu cua cng Iy duo c nIem ye I o ba sa n gIao dIch Ia Tokyo, Nagoya va Osaka. D nhIen, de Ia m ha I Io ng ng gIa Tho I gIan, m I minh KIIchIro n Iuc heI Iong Ihi chua du. ToyoIa khng ch co m I nhan va I v da I gI ng nhu Henry THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 157 156 TOYOTA CING XAY DING VA QIANG BA AO TOYOTA THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 159 158 TOYOTA OHNO TAIICHI /112-1), co Ihe noI Ia mI Irong nhu ng nguo I co cng Io n khIe n cho Hc tIo ng qunn ) :nn xunt cun To)otn (TPS) co Ihe phaI IrIen hoan IhIen den ngay nay voI phuong phap ma ng ca I cng nghIen cu u va u ng du ng: phuong phap Khan ban (kanban) ma chung II se noI o pha n sau. TaIIchI sa I ca nh cu ng KIIchIro Iu nhu ng ngay dau IIen gIan kho o Toyoda AuIomaIIc Loom Works vao nam 1932, khI ng vua II nghIep Iruo ng Ky Ihua I Nagoya. KhI chuye n sang Ia m vIe c cho cng Iy ToyoIa MoIor, TaIIchI da gIup ToyoIa cung c IaI I chuc mI cach co he Ihng va khoa ho c hon nho nhu ng kha I nIe m mo I Irong he Ih ng quan Iy san xuaI ToyoIa. Nam 19S4, TaIIchI gIu vI Ir GIam dc nha may cu a ToyoIa Ia I KImoro, nam 1964 GIa m d c dIe u hanh ToyoIa MoIor, nam 197S Pho chu IIch Tap doan. Tu sau nam 1978, ng ngh huu nhung van gan bo maI IhIeI den su phaI IrIen cua Iap doan na y. Sau khI ngh huu, ng vIe I m I s sa ch qua ng ba cho he Ih ng TPS. Nhu ng cu n sa ch na y nhanh chong Iro Ihanh besIseIIer IhoI ay, dac bIeI Ia cun Hc tIong :nn xunt To)otn: Vuot xn Ic tIong :nn xunt dn tn (ToyoIa ProducIIon SysIem: Be yond LargeScaIe ProducIIon) 1978. Tnh den Ihang 2 nam 1980, cun nay duoc IaI ban den 20 Ian! Cun sach cua TaIIchI duoc ra maI IaI NhaI Ban Iu nam 1978, ch 10 nam sau moI duoc dIch va gIo I IhIe u vo I ba n do c phuong Tay, so m nha I Ia Trong nhu ng Iu c kho khan nha I d I vo I nha sa ng che nha doanh nghIep Toyoda KIIchIro, khI cac quyeI dInh cua anh dI khI con bI hoaI nghI Ihi ben ca nh anh Ia I co nhu ng con nguo I Ire Irung, co ho c, co Ia I va da y nhIe I huye I sa n sa ng chIa Iu a vo I ng chu Ire . Tho I ba y gIo , ra I nhIe u nguo I pha n d I y dInh ma ho cho Ia ngng cu ng cu a KIIchIro, Iha m ch ngay ca mI s nguoI Irong gIa dinh anh cung Io y khng haI Iong. Tuy nhIen cung co khng I ban be va c ng su cu a KIIchIro nhIe I Iinh u ng h . Trong s cac ca nhan va don vI nay co ca nhung cng Iy nho mu n chIa se vo I cng Iy cu a anh y Ihu c dan Ic mun Iam ra nhung chIec I made In |a pan. MI Irong nhung hanh dng chIa se ay Ia ho cho anh duo c Ioa n quye n su du ng nhu ng chIe c ga ra ra I r ng co su c chu a Io n ma anh va n Ihuo ng au yem goI Ia khach san cua xe hoI va sau nay nhu ng chIe c kha ch sa n nhu va y da duo c Toyoda LIjI, em ho anh, khaI Ihac IrIeI de vao vIec nghIen cuu Ihu nghIem dng co I. Va day, mI vaI guong maI da chung suc se chIa kho khan cung ToyoIa qua nam Ihang: THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 161 160 TOYOTA duoc Iim hIeu. Sau do, Iheo yeu cau cua KIIchIro, anh baI dau b nhung dng co I hong hoc, IIen IoI Ia kIem nghIem cac chI IIeI do cac dI Iac Ia p ra p ma y cho ToyoIa dem Io I. Ngoa I ra, anh co n nhan Irach nhIem Iim kIem dI Iac cung cap phu Iung may moc dang IIn cay cho nha may. LIjI Ia mI Irong nhung nguoI da saI canh cung KIIchIro Iren nhu ng cha ng duo ng gIan kh de dua nganh san xuaI xe hoI cua NhaI Ban vuon Ien, vuon r ng ra Ihe gIo I nhu hIe n nay. Anh co chung mI y ch voI SakIchI va KIIchIro cng Iy mang Ien gIa Ic Toyoda, sau khI da dI Ien, no khng ch Ia cng Iy cu a gIa I c, no pha I vuo I ra kho I Ia m m I gIa dinh, no pha I Ia m I Ihuong hIe u cu a Nha I Ba n sa nh vaI vo I Ia I ca ca c cuo ng qu c xe hoI Iren Ihe gIo I. LIjI Ia hau sInh nhung IhaI kha uy cua dong ho Toyoda. Cu ng nhu ba c minh, nhu anh ho KIIchIro, ng khng bao gIo ngI ban gIay ma Iam vIec. ng sng voI IInh Ihan Toyoda Iun Ihu nghIem, khng so saI Iam, IhaI baI, bIeI Iu duy IogIc de Iim ra ca ch gIa I quye I va n de ho p Iy nha I. Nhung pham chaI ay Ihe hIen ro nhaI Irong IhoI ky ng Ien na m quye n gIa m d c cu a m I Irong ca c nha ma y, Ihay cho Toyoda KIIchIro va o nhu ng nam sau khI ChIe n Iranh The gIo I Ihu haI ke I Ihu c. LIjI dau quan cho Toyoda AuIomaIIc Loom Works, dng cam cng kh voI nguoI anh ho KIIchIro ngay sau khI I I nghIe p da I ho c nam 1936. o My , khI nhu ng chIe c I xInh de p cu a Nha I Ba n da chIem Inh duoc IhI Iruong xe hoI nuoc nay. Cng chung don nhan cun sach raI nng nhIeI, chu ng Io su quan Iam nga y ca ng Io n cu a nguo I My dI voI NhaI Ban noI chung va ToyoIa noI rIeng. * * * TOYODA LI|I, day Ia m I con nguo I xua I sa c kha c cua gIa Ic Toyoda Toyoda LIjI, chau ruI cua Toyoda SakIchI. SInh nam 1913, sng Irong gIa dinh Toyoda SakIchI Iu Ia m be , LIjI ra I ho p vo I gIa dinh nay va Iu coI minh nhu mI Ihanh vIen cua nha SakIchI. ng cung da Iung Iheo hoc che Iao may IaI Iruong daI hoc Hoang gIa Tokyo vao nhung nam 30. Sau khI II nghIep daI hoc, LIjI da duoc KIIchIro raI IIn Iuong va gIao Irong Irach Ihu c hIe n nhu ng nghIen cu u da u ve I Irong m I khach san cua xe hoI o ShIbaura. Han gIo day, khI da quen voI hinh anh v daI cu a Ia p doa n ToyoIa qua nhu ng nha ma y hIe n da I, ban khng Ihe hinh dung duoc LIjI baI dau cng vIec nghIen cuu dng co I nhu Ihe nao. RaI gIan dI, anh ky su Ire Iu don sach phong Ih nghIem cua minh, ch de b ban ghe cung mI bang Ion de Ireo ban ve. Anh Iam vIec mI minh, sau do Iu kIe m Ihem muo I nguo I nu a. Nhu ng nam da u IIen, LIjI Iu da I ra Ira ch nghIe m nghIen cuu co cau may deI, nhung chIec may ma khI bac SakIchI con sng, anh chua co dIeu kIen THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 163 162 TOYOTA ph bIe n sau r ng cho Ia I ca ca c b pha n cu a cng Iy va cang ngay cang duoc hoan IhIen qua nam Ihang, qua nhIeu doI Ianh dao. Do Ia mI Irong nhung b quyeI Ihanh cng cua ToyoIa. Muc dch cu a he Ih ng na y co n Ia Iim ra ca ch Ia m vIe c kha c voI phuong Tay boI NhaI Ban co nhung dIeu kIen ve dIa Iy va IaI nguyen hoan Ioan khac. Theo LIjI, TaIIchI va nhu ng nguo I d ng ch huo ng kha c, dIe u quan Iro ng Ia pha I bIe I ca ch IIe I kIe m nguyen IIe u, han che cac ph In den muc II da. Va IaI nhIen, mI dIeu ma LIjI nhan Ihuc duoc nua Ia vuoI qua moI Iy IhuyeI, cng Iy co In IaI va co Iuong IaI hay khng Ia phu Ihuc vao chaI Iuong san pham Iam ra. GIng nhu mI nha van Ihi duoc danh gIa ba ng Ia c pha m, khng ca n bIe I anh Ia no I hay de n Ihe nao. Cng Iy san xuaI I nhaI dInh phaI co nhung chIec I ma khach hang IIn dung. Vi Ihe, sa n xua I do Ia mu c IIeu ha ng da u. NhIe m vu cu a mI nguoI quan Iy Ia phaI Iao dIeu kIen de nguoI Iruc IIep san xuaI co kha nang hoan Ihanh II cng vIec cua minh, hon Ihe, hoan Ihanh voI su sang Iao cao. Nho quan dIem nay, chaI Iuong Iay nghe va Iu Iuong sang Iao cua cng nhan ToyoIa ngay cang duoc nang cao. Nam 1967, LIjI gIu vI Ir Chu IIch Ta p doa n, nam 1982 Chu IIch H I d ng qua n IrI. Cu ng va o nam nay, LIjI baI dau vu dam phan, Ihuong IhuyeI voI GeneraI MoIors (GM) ve kha nang hop Iac voI quy m Io n gIu a haI ben va Ia p ra m I cng Iy mo I cho Nam 19S0, LIjI Ien nam quyen dIeu hanh ToyoIa AuIomoIIve Works Ihay cho Toyoda KIIchIro. Nam a y, ha ng Iord (Iord MoIor Company) va ToyoIa da manh nha y Iuo ng da m pha n ve vIe c c ng Ia c, bo I Iren Ihuc Ie nhung nguoI My baI dau raI chu y den ToyoIa va nhung Ihanh cng buoc dau cua cng Iy ban xu nay. LIjI Ia nhan vaI dau IIen cua cng Iy Ien duong sang My Iheo du an Ihuc Iap, dao Iao chuyen gIa NhaI IaI cac nha may cua nguoI My. Chuyen dI cua LIjI da Ihu duoc nhIeu ke I qua I I. Ngoa I nhu ng kIe n Ihu c cu Ihe ve cng nghe va cach I chuc san xuaI cua nguoI My, qua chuyen dI nay, LIjI con cam nhan duoc mI dIeu quan Iro ng Ia pha I hoa n IhIe n Ia I I chu c sa n xua I, khng ngung hoan IhIen de no khng II IhoI. Do cung Ia mI Irong nhung caI gc cua He Ihng quan Iy ToyoIa sau nay phuong phap KaIzen. Tha ng 1.19S1, LIjI de ra ke hoa ch S nam d I mo I cng Iy. Cung voI Ohno TaIIchI, ng du kIen Ihay dI Irang IhIeI bI va hoan IhIen phuong phap I chuc, quan Iy. Han Iuc ay, nhung nguoI Ianh dao ToyoIa da nhan Ihuc raI ro Iam quan Irong chIen Iuoc cua vIec he Ihng hoa qua Irinh san xuaI va quan Iy qua Irinh ay Iheo mI duong II nhaI qua n. Duo ng I I na y ca n duo c Iy Ihuye I ho a va dua vao Ihuc Ie bang nhan Ihuc cua mI mI nguoI quan Iy, mI mI cng nhan cua Iap Ihe ToyoIa. N Iu c cu a ho da duo c de n bu xu ng da ng: cho de n nam 1963, he Ihng quan Iy cua ToyoIa da duoc THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 165 164 TOYOTA 2.192S, Ia con IraI cu a KIIchIro, ngha Ia cha u dch In cu a Toyoda SakIchI. ShoIchIro cu ng co Iu cha I Ianh dao Iu raI som, duoc Ihua huong nhIeu dIeu II dep Iu ng va cha minh. Me ng, vo cua KIIchIro, cung Ia mI Ir Ihuc, vi Ihe ma ShoIchIro co mI Iam hIeu bIeI kha Ioan dIen. Hon Ihe nua, ShoIchIro Iha m nhua n sau sa c IrIe I Iy s ng cu a gIa dinh Toyoda, vi Ihe ma cach Iam vIec sau nay cua ng cung sac sao, kIen quyeI, co he Ihng nhung cung day nhan ban nhu nhung bac IIen bI cua gIa dinh. TI nghIep daI hoc nam 194S, ShoIchIro co y dInh IIep Iuc Iheo duI con duong hoc hanh IaI Iruong DaI hoc Tng hop Nagoya, Iuy nhIen, ChIe n Iranh The gIo I Ihu haI ke I Ihu c Irong su Iha I baI e che cua quan dI NhaI Ban cung vIec quan My keo den chIem dong nuoc nay khIen nhIeu y dInh cua ShoIchIro bI Ihay dI. GIng nhu raI nhIeu Ihanh nIen NhaI Ban IhoI do, ShoIchIro da Iung bI baI dI Iao dng kh saI Iren nhung canh dng khoaI Iay va Iua mach nham phuc vu quan dI Hoa Ky. Den nam 1947, ShoIchIro Iro IaI hoc duong. Lan nay, chang IraI IhI d vao Iruong DaI hoc Tng hop Tohoku IaI SendaI. Cung IhoI gIan nay, cha anh, Toyoda KIIchIro, da keo anh vao du an nghIen cu u xe hoI cu a ToyoIa de Iung ra IhI Iruo ng Ihe gIo I. La m I ky su Ire co Ia I d ng Iho I Ia I Ihu c Ip Ihanh nIen Ihe he moI, anh raI duoc IIn dung. du an nay Ia New UnIIed MoIor ManuIacIurIng IncorporaIed (NUMMI). Luc nay, NUMMI daI muc IIeu san xuaI xe CoroIIa made In |apan IaI mI Irong nhung nha may moI bI dong cua cua GM, Ihanh ph IrImonI bang CaIIIornIa. Du an nay da Iha nh cng I I de p, nhung Ia I nhIen cu ng pha I Ira I qua nhIe u Ihu Iha ch ma chu ng II co de ca p Irong pha n no I ve He Ih ng qua n Iy sa n xua I cu a ToyoIa. Lan dau IIen he Ihng nay duoc Ihu nghIem IaI phuong Tay va gay duo c IIe ng vang r ng Io n Irong gIoI kInh doanh. Nam 1982 cung Ia nam ToyoIa MoIor Corpora IIon duoc Ihanh Iap va Toyoda ShoIchIro Ien nam quyen Chu IIch. Nam 1986, LIjI Iro IaI My de cap nhaI Ihng IIn ve nganh san xuaI xe hoI IaI nuoc nay. KhI Iro ve, ng da Iruyen daI IaI voI dI ngu cng nhan va quan Iy cua ToyoIa rang nen san xuaI I dang dung Iruoc nhung Ihu Ihach moI. ng keu goI su sang Iao cua mI nguoI Iho, mI ky su, Iam sao cho ne n cng nghIe p xe hoI Nha I Ba n pha I bu I pha Ien, mang nhu ng ne I rIeng khng gI ng vo I My , co nhung chIec xe dac sac khng bI chim nghm gIua daI duong rng Ion cua raI nhIeu IoaI xe Iong Ianh Iu phuong Tay. Mun vay, ho phaI Iam vIec caI Iuc, nang dng va khn kheo. * * * TOYODA SHOICHIRO, sInh IaI Nagoya vao Ihang THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 167 166 TOYOTA Iuc gIu chuc Chu IIch danh du cua cng Iy Irong nhIeu nam sau nua. * * * SHINGO SHIGLO /1-1) Ia mI ky su da Iung gan bo Iau nam voI ToyoIa, Ia mI Irong nhung nguoI Iruyen ba dao ToyoIa Ich cuc ra nuo c ngoa I de n mu c ShIngo duo c phuong Tay bIe I den nhIeu hon Ia o NhaI, dac bIeI Ia sau khI ng ga p Norman Bodek, nha Iha u khoa n nguo I My . Nam 1981, Norman Bodek sang NhaI, Iam quen voI he Ihng quan Iy san xuaI ToyoIa qua chuI sach cua ShIngo Iac gIa cua nhung cun sach ve he Ihng ToyoIa hay de IaI quan Iy chaI Iuong sa n pha m. Nhu ng cu n sa ch cu a ShIngo duo c Bodek mang ve My Iam Iu IIeu gIang day va I chuc han mI van phong Iu van ve vIec ap dung he Ihng ToyoIa o phuong Tay. * * * LDWARD DLMING /1-13) Ia ky su IaI ba nguoI My da co cng Ion Irong vIec xay dung cho ToyoIa he Ihng quan Iy Ihng ke hIen daI. Trong cac Ihanh cng cua ToyoIa Irong qua Irinh vuon ra Ihe gIoI con phaI ke den dong gop cua raI nhIeu guong maI IaI ba khac nua nua. Ho Ia nhu ng nguo I cu ng chung Iung xay du ng nen m I he Ihng quan Iy ToyoIa ma Ihe gIoI phaI nguong m . Anh duo c cha khuye n khch vu a Ia m vu a ho c m I khI co dIe u kIe n ve Iham nha , duo c c ng Ia c cu ng ca c ky su IhIe I ke ma u Ia I ba nhu KuraIa ShIsaburo. Tha m ch, anh co n Iham gIa va o h I ToyoIa keIreIsu m I ma ng Iuo I pha I IrIe n sa n xua I va ba n ha ng cua ToyoIa. Nam 19SS, ShoIchIro bao ve Ihanh cng Iuan an IIen s. KhI KIIchIro nam xung vao nam 19S2 Ihi ShoIchIro co n qua Ire . O Iu I 27, anh chua Ihu c su san sang cho vI Ir GIam dc dIeu hanh cng Iy. Tho I gIan na y, LIjI va TaIIchI da khn khe o che o Ia I con Ihuyen ToyoIa de no co Ihe dung vung Iruoc moI song gIo va khng ngung phaI IrIen. Tu nam 1982 de n 1992, Toyoda ShoIchIro da m Ira ch chu c vI Chu IIch Tap doan ToyoIa MoIor dang ngay cang phaI IrIen va vuon dan ra chIem Inh cac IhI pha n kha c Iren Ihe gIo I. Ngay Iu da u nhu ng nam 60, ShoIchIro da co a nh huo ng ra I Io n Irong vIe c I chu c cu c I ng kIe m Ira chaI Iuong san pham Iren quy m Ioan cng Iy. ShoIchIro ung h va gop suc minh vao du an quang ba He Ihng quan Iy san xuaI ToyoIa ra Ihe gIoI Ihng qua vIec hop Iac voI GM. NhIeu nguo I cho ra ng Toyoda ShoIchIro Ia m I nha qua n Iy Iam co Ihe gIoI cua ToyoIa. ng co duoc nhIeu mI quan he va anh huong Iu ben ngoaI, vi Ihe cach quan Iy dIeu hanh cng Iy cung co ve cung ran hon ng chu LIjI cua minh. Nam 1992, ShoIchIro ngh huu nhung van IIep THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 169 168 TOYOTA ha n IV. KI T QU, HI SINH VA TO A SA NG Cun nHu bao cn ty kHac cua nucc NHt sau 1He cH|en tHu ll, 1oyota da dun tren bc vuc cua su pHa san. 3uc manH nao de 1oyota H| s|nH nHanH cHon, pHat tr|en vc| tc d tHn ky va trc tHa nH m t tron nHu n t p doa n nn d n nHt tHe |c|' Do co pHa| |a mt pHep mau Hay kHn' P THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 171 170 TOYOTA CON NGIOI NGIN TAI NGIYN QIY GIA NHAT Dt nucc NHt Ban da trc nen Hoan tan va k|et que sau cH|en tranH. bHn a| nc xu sc nay |a| H| s|nH nHanH nHu co pHep ma u. lHe p ma u n m c cH|nH nHu n con nuc | NH t Ba n, nHu n cn dn co tra| t|m va kHat von |cn nHu cHa con nHa 1oyoda b||cH|ro. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 173 172 TOYOTA Ban nham muc dch v hIeu hoa hoan Ioan anh huong cua NhaI dI voI quyen IoI cua nuoc My IaI khu vuc ThaI Binh duong. Mun daI duoc muc dch nay khng ch don gIan Ia phaI IIeu dIeI heI Ian du cua che d dc IaI Iu cach I chuc cac Iuc Iuo ng vu Irang de n co ca u kInh Ie quan d I. Nguo I My da a p du ng va o da I nuo c na y m I ma u I chu c cac co cau kInh Ie, chnh IrI, quan dI, nng nghIep, gIao duc Iheo kIeu My mI ban sao cua Hoa Ky o chnh quc. Dao IuaI ve caI cach kInh Ie o NhaI Ban IhoI ky nay duoc nguoI My can IhIep raI sau. Hon Ihe nua, hIen phap cua NhaI Ban duoc Iap ra IhoI do mang kha nhIeu dau an cua nganh Iu phap My. Sau chIen Iranh, daI nuoc Iam vao nan Iam phaI Ion. Thang 2.1946 cuc caI cach IIen Ie Ion duoc IIen hanh. Chnh phu dInh gIa cho moI hang hoa. Nan Iam phaI nho Ihe cung phan nao Iang IaI. Sau khI d I IIe n, vIe c da u IIen ma mo I nguo I dan xu hoa anh da o quan Iam Ia Ia m Ihe na o de co Ihe vuc day nen san xuaI cua NhaI sau mI IhoI gIan bI dinh Ire. Chnh phu quyeI dInh uu IIen dau Iu Ich cuc vao cac nganh cng nghIep quan Irong ma dIen hinh Ia nganh cng nghIep san xuaI Ihan da va Iuyen kIm. Nam 1949, Chnh phu da ap dung mI s bIen phap Ich cuc nham chng IaI nan Iam phaI: xoa bo hoa n Ioa n bao ca p, ngu ng cho vay v n, dInh Ia I Iy gIa hI doaI cho dng yen. Sau ChIen Iranh The gIoI Ihu haI, daI nuoc NhaI Ban baI dau cng cuc caI cach kInh Ie Irong mI hoan canh raI baI IoI. VoI vIec quan dI NhaI baI Iran vao Ihang 8 nam 194S, nen kInh Ie cua nuoc nay da quay ve con s 0 Io Iuong, Iheo nhu cach no I cu a BIII |eIIerson pho ng vIen ma I Ira n nguo I My IhoI do. Ca Tokyo bI bom dan pha huy gan nhu hoan Ioan. ChIen Iranh da khIen NhaI Ban maI dI 40 IaI san quc gIa, bI Iay maI gan mI nu a pha n Ia nh Ih , noI co ngu n cung ca p Ia I nguyen IhIen nhIen co ba n nhu Ihan da , ru ng... Co so ha Ia ng xu ng ca p Ira m Iro ng, cu c s ng nguo I dan Iro nen ngheo doI, ban han. Sau chIen Iranh, NhaI Ban da phaI dua vao My de co Ihe Ihuc hIen nhung caI cach quan Irong Irong ca kInh Ie Ian chnh IrI. Gan nhu IaI ca cac kha canh chnh IrI, kInh Ie, sInh hoaI... cua daI nuoc nay deu phu Ihuc hoan Ioan vao quan dI My dang dong IaI day. NguoI My da chuan bI Iruoc cho cuc chIem do ng na y Iu Iau. Nhu ng chuyen gIa ngn ngu , IIch su, van hoc, dan Ic hoc, Iam Iy hoc da duoc Iua cho n va o m I nho m nghIen cu u va de ra ke hoa ch II nhaI cho che d chIem dong cua My IaI NhaI THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 175 174 TOYOTA phaI IrIen xuaI khau nhung maI hang Iruyen Ihng Ia deI may. S IIen Ihu duoc Iu xuaI khau hang vaI va may mac duoc dung de dI moI va pha I IrIe n nga nh Iuye n kIm, bIe n nhu ng sa n pha m cua nganh nay Ihanh maI hang xuaI khau chIen Iuoc cua NhaI. Buoc IIep Iheo Ia dI moI va phaI IrIen nganh I NhaI Ban con Irong Irung nuoc Iu Iruoc chIen Iranh, dng IhoI vuon ra Ihe gIoI bang cac maI hang xuaI khau moI cua nen cng nghIep che bIen. Le d nhIen khng Ihe co mI nen cng nghIep xe hoI IhaI su neu khng chuan bI co so va I cha I ky Ihua I de IInh Iuye n sa I Ihe p va nguyen IIe u sa n xua I. Nha I Ba n ha u nhu khng co khoa ng san nao nhIeu ngoaI Ihan da. Nganh khaI Ihac Ihan Iro Ihanh mI Irong nhung nganh muI nhon cua nen kInh Ie quc dan. CuI nhung nam S0, Chnh phu bng dI ngI gIam boI dau Iu cho nga nh na y xu ng co n 1,3. Nguo I Nha I cho ra ng su phaI IrIen nganh Ihan khng Ihe dua NhaI Ban IIe m ca n vo I ne n kInh Ie hIe n da I. Da u nhu ng nam 60, ho chon vIec Ian cng nganh Iuyen kIm. Chua co kInh nghIem, ho IaI may mo hoc hoI, va ho da chInh phuc duoc cng nghe moI nay. Day co Ihe noI Ia bIeu Iuong cho chIen Ihang cua nguoI NhaI Irong cng cuc phuc hI nen kInh Ie cua minh sau chIen Iranh. CuI nhung nam S0 cua Ihe ky Iruoc, khI IIem nang san xuaI I cua NhaI Ban da duoc khang Luc nay, dao IuaI chng dc quyen duoc ban hanh va no da gop phan gIaI IhoaI nen kInh Ie NhaI Ban khoI su chI phI cua cac Iap doan IaI chnh Ion, Irong do co MIIsuI va MIIsubIshI. VIec gIaI Ian mI s zaIbaIsu co mI muc dch kInh Ie Io n Ia phan Ia n bo I Ia I sa n va Io I nhua n cu a ho cho cac Iang Iop dan chung khac, kch Ihch Ioan dan Iam kInh Ie, khng ch nhung Iap doan gIa dinh hung manh. Lay v du nhu hang Sony nhung nguoI Ihanh Iap ra hang nay Ia nhung nguoI dan binh Ihuong Irong Iang Iop Ir Ihuc cua xa hI mI Ihay gIao day vaI Iy va mI ky su. Ho nhan duoc... S00 dIa sau khI mI s zaIbaIsu bI gIaI Ian. Song, s IIen I oI ay Ia co hI Ion cua ho, nhung nguoI khng co nhIeu IIen. Tu mI cua hang bI bom pha hong qua chIen Iranh, ho baI dau nghIen cuu Iam ra cac maI hang dIen gIa dung. Nhung con nguoI Ire IuI IaI nang ay nam baI duoc co hI cua minh ma vuon Ien Ihanh Iap doa n dIe n Iu v da I nga y nay. Do pha I chang Ia ke I qua cua phep mau ky dIeu7 M I ye u I ra I quan Iro ng cho su h I sInh ky dIe u cu a kInh Ie Nha I Ba n Ia chIe n Iuo c pha I IrIe n kInh Ie gan IIen voI phaI IrIen khoa hoc ky IhuaI. Ve xuaI khau, Iu ch ch chu Irong nhung maI hang nho , Ihu cng Ihi Iho I gIan na y ho huo ng de n nhu ng ma I ha ng duo c sa n xua I vo I quy Irinh cng nghe cao. ThIeu nguyen IIeu, nguoI NhaI da dI Iung buoc chIen IhuaI Iay ngan nuI daI: chu y THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 177 176 TOYOTA voI nhung nguoI co muc Ihu nhap vua phaI, chIec xe hoI IIe I kIe m nhIen IIe u cu ng Ia Iu a cho n cu a ho . Nam duoc Iam Iy ay, nguoI NhaI da cung cap cho IhI Iruong My va Tay u nhung chIec xe nhu Ihe d ng Iho I cu ng du ng s IIe n Ihu duo c de sa n xua I cho IhI Iruo ng n I dIa, cung ca p xe con cho nhu ng gIa dinh Nha I Ba n. Va o nam 1980, ngha Ia sau 20 nam, o My , cu 1,8 nguo I Ihi co m I chIe c xe, o Tay u 3S nguoI, con o NhaI S nguoI co 1 chIec! Nhung v du Iuong Iu deu co Ihe Iay ra Iu vIec nghIen cuu cac nganh khac cua nen kInh Ie nhu san xuaI IIvI, Io vI song... No I Io m Ia I, sau ChIe n Iranh The gIo I Ihu haI, ne n cng nghIep NhaI Ban da Iung buoc hI sInh va dan dan phaI IrIen dI Ien Iu su kIeI que, dIeu Ian Irong m I dIe u kIe n IhIen nhIen kha c nghIe I: dIe n Ich hep, hIem IaI nguyen, khoang san... Do khng phaI Ia mI dIeu ky dIeu hay sao7 Nhung dIeu ky dIeu ay khng phaI do phep mau cua ba IIen, ma Ia do Iam nhin xa cua cac nha chIen Iuoc, cac nha kInh doanh NhaI Ban, chnh sach dung dan cua Nha nuoc cng voI su Iap Irung Ioan b nhan Iuc, vaI Iuc vao vIec phaI IrIen kInh Ie do da ky keI duoc hIep uoc NhaI My ve an nInh duoc bao Ioa n. M I ye u I nu a do ng vaI Iro quan Iro ng Irong ne n kInh Ie NhaI Ban Ia ngun nhan Iuc dI dao co chaI Iuong cao. NguoI dan NhaI nhan Ihuc duoc su kIe I que cu a da I nuo c sau chIe n Iranh cu ng nhu dInh, nguoI phuong Tay da Iim cach vach ra cho nguoI NhaI Ihay ngun IoI Iruoc maI de quen dI cuc chIen Iau daI voI cac nha san xuaI xe hoI My va chau u. Ho nha n ma nh ngu n Io I Io n ne u Nha I Ba n Ia n su c pha I IrIe n Ihe ma nh cu a minh Ia nganh deI may va suc Iao dng du Ihua. Cu Iap Irung va o Ihe ma nh cu a minh dI, I I gi I n IIe n va IhoI gIan vao nhung caI ma phuong Tay da dI Iruoc Iu Iau, khng kheo Ihi xI hong bong khng!. DIe u gi se xa y ra ne u nhu nguo I Nha I nghe Iheo ho 7 DIe u gi se xa y ra ne u nhu khng co con nguo I co Iam nhin chIen Iuoc Iu Iruoc ChIen Iranh The gIoI Ihu haI nhu Toyoda SakIchI7 Chac chan mI dIe u ra ng, chu ng Ia kho ma co nhu ng ToyoIa, Honda, SuzukI... nhu nga y nay. Trong phuong dIen nay, Ihe gIoI da phaI hoc Iap huong dI cua NhaI Ban. KhI nuoc NhaI baI dau gIa nhap Iang san xuaI xe hoI Ihi vao nam 1960, IaI NhaI, cu 346 nguoI dan nuo c na y mo I co m I chIe c xe, Irong khI o My , cu ba nguo I da co m I chIe c xe, o Tay u cu 10 14 nguo I co m I chIe c. Va ne u suy Inh Iheo chIe u huong nay, Ia co Ihe ngh rang IhI Iruong xe hoI o My da bao hoa va chang con ch cho ke khac chen chan. Nhung nhu ng nha chIe n Iuo c Nha I Ba n Ihi IaI nhin ra van de rang o My co kha nhIeu nguo I gIa u co vo I mu c Ihu nha p cao. Ho cho phe p minh su dung haI, Iham ch ba chIec xe hoI, con THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 179 178 TOYOTA VIOT QIA SONG GIO, VION TOI INH CAO VINH QIANG Va tHt su, nen cn nH|ep cua NHt Ban da tun bucc H| s|nH. Nen cn nH|ep san xut t c NHt Ban cHuyen m|nH va bt nHanH vc| cac cucn quc tren tHe |c|. 1ron cuc cHuyen m|nH cHun y co 1oyota lotor vc| nHun ucn m t xu t s c cu a m|nH nHu 1oyoda b||cH|ro, L|j|, 3Ho|cH|ro, 0Hno 1a||cH| va nH|eu nuc| kHac. Ira ch nhIe m cu a minh. Ho Ia m vIe c ca n cu va Ira ch nhIem, sang Iao va ky IuaI. Day Ia ngun nguyen IIeu quy gIa cua NhaI Ban de phuc vu cho cng cuc IIen buoc vao xa hI hIen daI va van mInh voI mI nen kInh Ie vung manh. Yeu I con nguoI cung da Iung duoc Toyoda SakIchI, KIIchIro va hau due cua cac ng danh gIa Ia raI quan Irong. Day cung Ia mI kha canh khng Ihe IhIeu Irong he Ihng quan Iy san xuaI ToyoIa, nhu Toyoda ShoIchIro, chu IIch Iap doan ToyoIa Iu nam 1982 den nam 1992, da Iung noI: Xn) dung con nguo, dno tno con nguo n nIcn \u qunn tong cun To)otn. Ino tno Iong co ngIn n dn) ) nng nn \cc \n tu)cn dnt cn tIuc Ion Ioc. Ino tno con nguo con co ngIn n dcn dcn cIo Io cnn nInn duoc ng tnn Ion, tnI cn n cu n nnI tn cI nIc n tuo c tn tIc , tuoc xn Io \n dnt nuoc, nnng dcn cIo Io tnI cnn dong do cIung :uc cIung ong, donn ct \ not nuc dcI cno Ion n cn tcn. Inu tu \no con nguo To)otn dong ngIn \o \cc dnu tu \no tuong n nu dn cun To)otn \n y. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 181 180 TOYOTA sInh quye n Io I cu a con IraI nha sa ng Ia p ra ToyoIa AuIomaIIc Loom Works, dng IhoI cung Ia cha de cua y Iuong sang Iap ToyoIa MoIor. Trong nhung ngay Ihang kho khan do, o NhaI Ban co raI nhIeu gIa m d c cng Iy quye I dInh cho n con duo ng Iu Iu hay cha p nha n pha sa n hoa c ba n c pha n de hoa n IaI vn. Con KIIchIro da hanh dng khac. ng nha n mo I Ira ch nhIe m ve minh, Iu ru I IuI kho I chu c Chu IIch cng Iy vao nam 19S0 de nhuong quyen dIeu hanh cho nguoI khac. DIeu nay da Iam nguI ngoaI con phan n bc phaI cua hang nghin cng nhan. Nhan Ihuc duoc Iinh Ihe gay can cua cng Iy, m I s cng nhan da Iu d ng vIe I don xIn ngh vIe c. Muc dch Irong hanh dng Iu chuc cua Toyoda KIIchIro, nguo I sa ng Ia p ra ToyoIa MoIor, Ia de Ia m yen Io ng c ng su d ng Iho I cu ng da chu ng Io IInh Iha n Toyoda ma cha cu a ng da Iun Iun no I de n: Vi caI chung, caI Iau daI, con hay bIeI hy sInh nhung caI IoI Iruoc maI, Iham ch ca quyen IoI ca nhan. Co vay con moI nen nguoI duoc. Khng ch Toyoda KIIchIro chIu anh huong sau sa c cu a nguo I cha, ha u nhu nhu ng Iha nh vIen Irong gIa dinh Toyoda noI rIeng va sau nay Ia Iap Ihe ToyoIa noI chung deu Iham nhuan Iu Iuong, IrIeI Iy cua Toyoda SakIchI. Ho khng ngaI kho, nga I ba n, ho Ia m vIe c he I minh, ru I kInh nghIe m Iu nhu ng I I saI cu a ba n Ihan, sa n sa ng d I mo I Iu duy de dua ra sang kIen du nho nhaI, daI quyen THOI TH TH THOI... Sau khI baI Iran o ChIen Iranh The gIoI Ihu haI, NhaI Ban roI vao Iinh Irang khung hoang Iram Iro ng ve kInh Ie . Na n Ia m pha I a nh huo ng nghIem Irong den cac doanh nghIep, Irong do co ToyoIa MoIor. NguoI My Iuc nay voI Iu cach Ia nuoc co quan dI chIem dong NhaI Ban da quay ra gIup do nguo I Nha I kha c phu c ha u qua chIe n Iranh. Va ToyoIa Iuo ng chu ng pha I pha sa n da da n da n guong day, dau IIen Ia Irong vIec san xuaI xe IaI Ia n phu c h I I quan d I nhu da no I o pha n Iren. Mac du vay, Iu nam 1948, do Iam phaI ma Ing s no cua ToyoIa da vuoI qua ca vn dau Iu. Luc na y KIIchIro da pha I Ihu c hIe n m I chnh sa ch IIe I kIe m ngan sa ch m I ca ch kha c nghIe I. Nhu ng c ng su quan Iy cua ToyoIa da Iu nguyen nhan Iuong I dI den 10, co nguoI gan nhu khng nhan IIen. Tham ch, Iinh Ihe Iro nen Iram Irong hon khI KIIchIro bu c pha I cho 1.600 cng nhan ngh vIe c. Va dIeu nay da dan den vu dinh cng cua Iap Ihe cng nhan nha may. Co Ihe noI, day Ia cuc dinh cng duy nha I Irong IIch su pha I IrIe n cu a ToyoIa va no da duo c Ia m Ia ng xu ng ba ng quye I dInh hy THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 183 182 TOYOTA sac Iam nhu ToyoIa PubIIca, hang ToyoIa da baI dau mI chuong Irinh nghIen cuu cng phu, cap Ic ngay dem. Va ho da cho xuaI xuong haI chIec xe mo I: ToyoIa Crown va ToyoIa CoroIIa. Day duo c coI Ia buoc nhay voI moI cua cng nghe xe hoI NhaI Ban. ToyoIa Crown Ia chIec xe dau IIen xuaI sang IhI Iruong nuoc My. Cu I nhu ng nam 60, ma u ma xe cu a ToyoIa cang ngay cang Iro nen phong phu, da dang, dac bIeI phaI ke den ToyoIa 2000GT Ihay Ihe cho Ihe he haI ma u ma ToyoIa Crown va ToyoIa CoroIIa ke Iren. Nam 1962, ToyoIa xuaI xuong chIec xe Ihu 1 IrIeu cua minh. Nam 1966, ToyoIa IaI co mau xe CoroIIa moI raI duo c ua chu ng nen de n Ia n bay gIo va n duo c dua vao san xuaI. Luc nay, ToyoIa baI Iay voI cng Iy HIno, m I nha sa n xua I xe hoI kha c cu a Nha I Ba n. Nam 1967, ToyoIa IaI IIen mInh voI DaIhaIsu Mo Ior va Ia o nen nhu ng buo c IIe n ma nh me hon nu a ve cng nghe. Thap nIen 70 Ia nhung nam ma ToyoIa dI moI IrIeI de cac co so ky IhuaI, day chuyen san xuaI, hIen daI hoa cac phuong phap san xuaI va quan Iy sa n xua I. Vi Ihe , ke I qua mang Ia I ra I kha quan: Nam 1970, ToyoIa Iung ra cac mau xe moI nhu CeIIca, SprInIer, CarIna. Nam 1972, chIec xe Ihu 10 IrIeu ra doI. Nam 1978, Iren IhI Iruong xuaI hIen mau xe TerceI cau Iruoc dau IIen cua NhaI IoI cua minh Irong quyen IoI cua xa hI va daI nuoc. Hon Ihe, nhung con nguoI Irong gIa dinh nay Iun Iua chon cho minh cach hanh xu dac bIeI: vi su sng con, vi su phaI IrIen Iau daI cua cng Iy, ho cha p nha n mo I IhIe I Iho I ve va I cha I va quyen IoI ca nhan. IHAI BT KII HOA KY! NguoI Ia co Ihe co nhIeu cach nhin khac nhau dI voI hanh dng Iu chuc cua Toyoda KIIchIro, nhung chung II van cho rang, day Ia bIen phap Iu c Iho I du ng da n de Ia m yen Io ng nhu ng nguo I da m I Iho I d ng cam c ng kh vo I ng chu , vo I cng Iy hanh dng nay con mo ra cho ToyoIa mI su hI sInh dung ngha de Iu do phaI IrIen duoI su cheo IaI vung vang va co chIen IhuaI chac chan cua LIjI, TaIIchI va ShoIchIro... Cun sach nay khng co y dInh dI sau vao chI IIeI ve Iap doan ToyoIa cung nhu mIeu Ia cu Ihe nhung doI xe ToyoIa da san xuaI. O day, chung II ch xIn dIem qua mI s mc nI baI sau: CuI nhung nam S0, nen kInh Ie NhaI Ban guong day Iu dng Iro Ian d naI, nguoI dan baI dau bIeI danh dum de co Ihe mua I rIeng, IaI nhIen Ia mua nhung chIec xe IIen dung va khng qua da I. Sau khI cho ra do I m I Ioa I xe khng da c THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 185 184 TOYOTA Nhu vay, khau hIeu phaI baI kIp Hoa Ky Irong 3 nam cu a KIIchIro da khng pha I Ia m I su mo uo c vIen vng. TOYOTA THIONG HII TOA SANG TRN TOAN TH GIOI Theo s IIeu dIeu Ira cuI nam 200S, Hoa Ky qu c gIa co cng nghe sa n xua I xe hoI hu ng ma nh nhaI Ihe gIoI, IhaI Iro Ireu Ia cac Ihuong de IaI nga y ca ng Io ua chu ng nhu ng chIe c xe de n Iu da I nuoc hoa anh dao. Tap ch Ioc: da cng b s IIe u cu a minh nhu sau: du ng da u danh sa ch nhung xe hoI duoc yeu Ihch Irong gIoI doanh nhan My Ia Lexus ModeI RX cua ToyoIa, xep vI Ir Ihu haI Ia BMW cua Duc! Con Iap ch Con:unc Icot: cua My da Irung cau y kIen cua hon 1 IrIeu nguoI dan van su dung xe hoI hang ngay va keI qua Ia Irong 31 mac xe duoc nguoI su dung cho Ia be n va IIe n du ng nha I Ihi co Io I 29 xe duo c san xuaI IaI NhaI Ban va Irong s do 1S mau xe Ihuc ve hang ToyoIa. Va nguoc IaI, Irong nhung chIec xe nhanh hong nha I Ihe gIo I co Io I 22 xe My , 20 xe chau u, 4 Ioa I xe NhaI Ban, 2 mau xe cua Han Quc. Trong s nhu ng ma u xe nho go n Ihi duo c coI Ia be n nha I co ToyoIa Lcho, Honda CIvIc, ToyoIa PrIus, Honda Ban. CuI nhung nam 70, ToyoIa Iung ra mau xe Mark II voI hinh dang Io Ion nhung raI Ihanh IhoaI. Cho den Ian bay gIo, nguoI IIeu dung Iren Ihe gIoI van raI ua chung cac doI xe sau nay cua dong Mark II. Dau nhung nam 80, mau xe Camry ra doI. Nam 1983, ToyoIa ky ke I ho p Ia c vo I GeneraI MoIors va nam 1984, ToyoIa baI dau san xuaI I Iren daI My. Nam 1986, chIec I Ihu S0 IrIeu mang nhan hIeu ToyoIa duoc xuaI xuong. MI IoaI mau xe khac ra doI vao cuI nhung nam 80 Ia ToyoIa Corsa, CoroIIa II, 4Runner. Nam 1988 danh dau mI mc quan Irong Irong IIch su pha I IrIe n cu a ha ng xe hoI ToyoIa vo I su ra do I cu a Lexus Ioa I xe hoI cao ca p cu a ToyoIa duo c nguoI IIeu dung My chao don nng nhIeI. Nam 1990 ToyoIa mo Irung Iam Tokyo DesIgn CenIer chuyen ve IhIe I ke ma u ma xe hoI cho ha ng Nam 1998 haI mau AvensIs va Land CruIser 100 xuaI xuong. Nam 1999 chIec xe ToyoIa Ihu 100 IrIeu duoc ba n ra Iren IhI Iruo ng Ihe gIo I! ... HIen nay, hon 4S Irong Ing s xe hoI cua ToyoIa duo c sa n xua I Irong ca c nha ma y ToyoIa o nuoc ngoaI Iren moI chau Iuc, ke ca chau PhI. BaI ky o dau, nhu ng nguo I cng nhan Ia m vIe c cho Ia p doan nay, du Ia cng dan cua nuoc nao cung deu Iham nhuan IrIeI Iy cua ToyoIa Dao ToyoIa ma chung II xIn de cap o chuong sau. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 187 186 TOYOTA Iap doan nay mua IaI Ihem haI cng Iy nua Ia DaIhaIsu va HIno, vi Ihe s Iuong xe san xuaI ra Irong nam nay o nuoc ngoaI (2006) va cac nam IIep Iheo se vuoI qua ca Iuong xe san xuaI Irong nuoc. Uoc Inh, Irong nam 2008, s xe Iap doan na y cho xua I xuo ng se Ien Io I con s hon 10 IrIe u! Theo IIn Iu ReuIers va IIarTass, 7 Ihang dau nam 2006, IhI phan cua GeneraI MoIors, Iord va DaImIer ChrysIer o nuoc My da maI den S4,S. Nhung Ihang cuI nam 2006, GeneraI MoIors da phaI Ihu hep IaI ke hoach san xuaI den 8. Cach day khng Iau, s IIeu Ihng ke cho Ihay, nguo I kh ng I Irong Inh vu c sa n xua I xe hoI cu a NhaI Ban (nhIeu Iap ch xe hoI cua My da goI ToyoIa nhu vay) da vuoI qua dI Ihu canh Iranh cua minh Ia Iap doan Iord ve s Iuong xe ban ra Iren IhI Iruong nuoc My. HaI dI Ihu nay Ihuc ra Iun Iun Iranh gIa nh vI Ihe Ihu haI va ba Iren IhI Iruong, sau GeneraI MoIors. HIen IaI, ToyoIa da ban vuoI muc 1S,9 so voI cung ky nam ngoaI, Irong khI do Iord da IuI xung 9,7 so voI Iuong xe IIeu Ihu cung IhoI dIem nay nam 200S. Vao nhung ngay cuI nam 2006, gIoI chuyen mn da co Ihe khang dInh rang Irong nam 2007, ToyoIa hoan Ioan co kha nang duI va vuoI qua GeneraI MoIors ve s Iuo ng sa n xua I I. Va Ia p doa n na y Io y mun gIup do dI Ihu cua minh Ia hang Iord dang dung o nguong IuI hau hIen dang gap raI nhIe u kho khan vo I khoa n no kh ng I . Nga y CIvIc HybrId, ToyoIa CoroIIa va Subaru Impreza. NguoI My sanh xe hoI khuyen moI nguoI nen dung nhung chIec xe dIa hinh dang nho ben nhaI Ia ToyoIa Rav4, Honda CRV, Honda LIemenI, Subaru IoresIer, Mercury MarIner va MIIsubIshI OuIIander. Trong s nhung chIec xe dIa hinh Iam Irung, be n nha I co Lexus RX400h (hybrId), ToyoIa HIghIander, ToyoIa 4Runner (V8) va InIInIII IX3S. ToyoIa Land CruIser Ia IoaI xe dIa hinh co Ion ben nhaI ma nguoI My ua chung. Con xe ban IaI Ihi co Honda RIdgeIIne va ToyoIa Tundra. Nhung chIec xe duoc san xuaI bang cng nghe NhaI Ban, bang Iu duy va IrIeI Iy phuong Dng ha n co mang Irong minh nhu ng b a n, nhu ng b a n khIen chung Iro nen ben dep, phuc vu con nguoI mI cach dac Iuc hon. Nhu ng Iha ng cu I 200S va da u 2006 Ia Iho I dIe m kho khan cua Iap doan I hung manh Ihu haI nuo c My : Iord MoIor. Cu I nam 200S, Iord da dong cua nam nha may va gIam bIen che gan 7.S00 cng nhan. ToyoIa Irong nam nay ra I co Ihe se vuon Ien da n dau ve san Iuong san xuaI I, vuoI qua GeneraI MoIors boI Iheo Ihng IIn moI nhaI, chnh GM cung da phaI dong cua mI s nha may Irong nuo c, Irong khI do ToyoIa dang Iang da n s Iuo ng nha may cua hang o nuoc ngoaI. Cu Ihe Ia Irong nam 2006, ToyoIa da xay dung nha may san xuaI I da u IIen cu a minh Ia I LIen bang Nga, da c bIe I THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 189 188 TOYOTA cuu ve Lean ProducIIon phaI bIeu: Hcn tn Iod nt cnn tcn nn cong :unt cun Iod \nn con du o n, dc u nn To)otn co tIc :u du ng. Tn don n To)otn Iong qunn tnn dcn tcn cung nIu Iong cnn tcn \no tIo dcn Icn tn. Ho co tIc gu do Iod tInt :u cInn tInnI, co In nng nun n tu Iod not :o nnu nn no nIu A:ton Mntn \n ]ngun nn Inng nn) dnng co nIu cnu nn. Tuy nhIen, Ihe gIoI nay Iun chuyen dng. Sau khI Ien den dnh vInh quang, han ToyoIa se gap khng ch nhung ngoI ngao. Tap doan nay se Iam gi de chng choI duoc voI nhung dI Ihu canh Iranh rao rIeI de gIu vung vI Ir quan quan nay7 Chung Ia hay cho xem. Song, voI IInh Ihan khng dung buoc Iruoc IhaI baI va Ihanh cng cua nha phaI mInh huyen IhoaI Toyoda SakIchI, voI Iong kIen Iri va Inh neu cao ky IuaI, chnh xac cua nguoI sang Iap cng Iy Toyoda KIIchIro, voI dao ToyoIa vua khoa hoc, vua nhan ban cua minh, ToyoIa co co so de vung buoc vao cuc chIen khng ngung ngh. Va Ihe gIoI co quyen ky vong vao nhung dIeu ky dIeu ma ToyoIa cung dI ngu nhung con nguoI nang dng, sang Iao, ky IuaI se mang IaI cho cuc sng nay. XIn ke I Ihu c pha n na y ba ng m I va I s IIe u Ih ng ke ve IhI hIe u cu a nguo I IIeu du ng VIe I Nam d I vo I Ioa I xe hoI ToyoIa: Trong nam nay (2007) neu mua I rIeng, ban se Iua chon xe cua hang nao7 27.12.2006, hang ReuIers Ihng IIn ve vu dam pha n gIu a ToyoIa va Iord kha nang Iha nh Ia p m I IIen mInh sa n xua I xe hoI, m I IIen mInh co Ihe Ia hung manh nhaI Ihe gIoI vao IhoI dIem nay. Iord hIen gIo phaI dI maI voI raI nhIeu kho khan: CuI nam 2006, Iord cung gIam cac hoaI dng san xuaI xung 1S va hang nay dang phaI dua ra mI ke hoach cap IhIeI de Iu cuu minh mang Ien Tcn cn In tuoc. BIII Iord, GIam dc dIeu hanh Tap doan Iord, da khang dInh rang, hang buc phaI IIep Iuc caI gIam nhan su Iu 2S den 30 ngan cng nhan, dong cua khoang 14 nha ma y Irong Iho I gIan Iu nay de n nam 2012 de gIa m IhIe u mo I chI ph va d I mo I cng nghe , cu ng c Ia I he Ihng san xuaI va quan Iy. Iord keI Ihuc quy 3 nam 2006 voI Ing s no Ien den gan S,8 I dIa, Irong khI ToyoIa Inh den IhoI dIem nay da co doanh Ihu Ia 3,4 I dIa. GIoI chuyen mn cho rang, bang vIec baI Iay voI ToyoIa, Iord co duo c co h I d I mo I ve cng nghe cung nhu ngan chan duoc nhung yeu kem dang dIe n ra Irong qua n Iy sa n xua I va Ia I chnh. Them vao do, chnh Iord cung Iun Io y quan Iam den he Ihng quan Iy cua ToyoIa (TPS) va nhung cng nghe moI nhaI Irong vIec san xuaI dng co IIeI kIem xangdIen cua hang nay. Nguoc IaI, ToyoIa cung quan Iam den kha nang Iao suc san xuaI Ion cua Iord ma Iruoc day Iord da Iu ng co duo c. |. Yomack, GIa m d c VIe n nghIen THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 191 190 TOYOTA ha n V. TRI T LY CU A GIA DINH TOYODA V| sao nH|eu nHa nH|en cuu tren tHe |c| da cHo rn cac san pHm cua 1oyota kHn cH| dcn tHun |a nHun cH|ec xe Hc|, ma con |a nHun con nuc|' De H|eu ducc d|eu do, cHun ta se pHa| quay nucc ve tr|et |y k|nH doanH, pHucn cHm HanH dn cua 1oyota do 3ak|cH| 1oyoda kHc | xuc n va da duc c ca c tHa nH v|en tron do n Ho 1oyoda tHay nHau ke tHua, pHat tr|en de b|en nHun Hoa| bao |cn tHanH H|en tHuc. NHun tr|et |y do kHn cH| trc tHanH ta| san cua r|en cua 1oyota, |up cHo tp doan nay |un nn dn, san tao va nHn ban. la Hcn tHe nua, no da da trc tHanH mt ta| san cHun cua tHe |c|. ToyoIa 38,1 Honda 16,1 MercedesBenz 1S,1 Iord 7,S Khac S,9 GMDaewoo S,1 MIIsubIshI 4,6 Mazda 3,3 KIa 2,S HundaI MoIor 1,9 Tng s phIeu: 1619 Nguo n: \ncconon).con.\n 12.1.27 P THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 193 192 TOYOTA H THNG QIAN IY SAN XIAT TOYOTA NIu ng nInn to qunn to ng nIn t cIo tIn nI cong n : :u cn t, tn tung dn In n tIn) \ ng n Inn, tn dnu tu \no nguon nInn uc :nn Inn nIn nn) \n :u cnn ct :nn xunt n nIung :nn Inn co cInt uong tot. Robert B. Mccurry, Nguyen Pho Chu IIch dIeu hanh, phu Irach kInh doanh cua ToyoIa * * * Sau khI Iha I ba I Ia I ChIe n Iranh The gIo I Ihu haI, NhaI Ban quay Iro ve IhoI binh co Ihe noI voI ban Iay Irang: nen cng nghIep Ihi co Ihe duoc v voI mI chIen bInh baI Iran sau chIen Iranh. Song, chnh Iuc do Toyoda KIIchIro da noI mI cau nI IIeng: IIn duo M) tong \ong n nn, ncu Iong ncn cong ngIc NInt nn :c cIct )cu!. Den nay, nguoI NhaI co Ihe Iu hao voI nhung gi minh da Iam duoc, baI chap nhung hoaI nghI cua ca Ihe gIoI va nhung kho khan chng chaI Iuong chung khng vuoI qua duoc. TaI sao vay7 THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 195 194 TOYOTA Bodeck vIeI: Tong cn tIo nn cnc donnI ngIc In u nIu cII tn tung \n o \c c tng :u c n n In ng tI To)otn n tn tung :n n xun t tIco Iuong In ]u:t n tnc, not Iuong In to cIuc :nn xunt nn gn dnI To)otn tnnI Iong qunng n tong :uot nIcu nn, In cung n ) nuon gnu qu)ct tuoc nIung con nt nIon ngo cun Iuong Tn). O day mI nguoI deu co cach nhin rIeng, song, Iheo nhung gi chung Ia da bIeI ve IrIeI Iy Iam vIec cua gIa dinh ToyoIa Ihi co Ie nguyen nhan ToyoIa chua quang ba rng raI phuong phap nay ch vi ho mun chung mInh su dung dan cua Iy IhuyeI ToyoIa bang nhung Ihanh cng cu Ihe . OhnoTaIIchI da v von raI hinh anh ve phuong phap nay: Io n cn cI t qun tnI :n n xun t In nn \cc tInt Icu qun dc Iuc \u cIo nuc dcI on cun donnI ngIc gong nIu tonn o tInn tIc cInn tn), t nn o cng :u c n Iu c \u cIo con nguo \n). He Ihan kInh cua chung Ia van Iam vIe c va co pha n u ng vo I ben ngoa I ke ca khI Ia ngu . Vi va y, de m I co Ihe hoa I d ng I I, mang de n Io I ch cho Ia, co Ihe ay can phaI duoc cham soc hop Iy , che d Ia m vIe c va ngh ngoI du ng mu c, va con nguoI baI dau cam nhan duoc co Ihe minh ngha Ia Iu c co Ihe hoa I d ng chnh xa c nha I. Co che sa n xuaI va kInh doanh cung Ihe, can mI he Ihng pha n u ng Iu d ng ho p Iy d I vo I ca c Ia c d ng ben ngoaI de xu Iy van de nhanh va chnh xac. Nhung nguoI Ianh dao ToyoIa MoIor nhin Ihay duo c m I dIe m quan Iro ng: do Ia su c Ia m vIe c cu a nguoI NhaI raI Ion va ho da khng de cho suc Iuc ay maI dI mI cach Iang ph. PhaI IIeI kIem moI Ihu , ke ca cha I xa m va su c Iao d ng. Ho da huo ng duo c nhu ng Ia I nguyen quy ba u a y cu a da I nuo c minh vao mI gung may hoaI dng nham han che II da moI Iang ph. Va dung Ia nen cng nghIe p cu a da I nuo c hoa anh da o da h I sInh m I cach ky dIeu, nhu nhung bng hoa anh dao cu mua xuan den IaI no r Iren daI nuoc xInh dep na y. Ch rIeng ne n cng nghIe p sa n xua I xe hoI, Ia se Ihay duoc IInh Ihan Iu hao dan Ic cua con nguoI NhaI Ban: Nam 1949, nuoc NhaI san xuaI duo c 2S.622 chIe c I Ia I, 1.008 I con. Va nhung nam 70 cua Ihe ky Iruoc, xe hoI NhaI da baI dau Ian cng IhI Iruong nuoc My. Den nam 1980, nuoc My da maI 30 IhI phan nI dIa cho nhung doanh nghIep NhaI Ban. Do Ia chua noI den mI dac dIem Ion cua nen cng nghIep NhaI Ba n nhu ng nam 60, 70 a y Ia ga n nhu khng co da u Iu nuo c ngoa I. Ba I ho c na y Iun Iun co y ngha vo I chu ng Ia, khI hIe n nay nuo c Ia dang Ihu hu I duo c nhIe u v n da u Iu nuo c ngoa I va da I nuo c da Iro Iha nh Iha nh vIen cu a WTO, nhung ne u khng n Iu c Iim ra huo ng dI mo I me va da c Irung cu a minh, chu ng Ia se khng Ira nh kho I mo I Ia ng ph va kho co Ihe kha ng dInh minh Iren Iruo ng qu c Ie . Nha nghIen cuu kInh Ie nguoI My Norman THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 197 196 TOYOTA Ohno TaIIchI Ihuo ng nha c de n vIe c IIen Iuo ng ra I Ihu vI cu a ng khI de n Iham nuo c My . KhI dI Iham cac sIeu IhI moc nhan nhan khap noI o daI nuoc nay, ng nhan Ihay khach hang Ihuong Iay Iu Iren gIa dung nhung Ihuc pham minh dang can nhaI, dung s Iuong minh dang can Iruoc maI, va ng IIen Iuong ngay den nguyen Iac |usIInIIme cua minh. TaIIchI duoc coI Ia cha de cua phuong phap kanban do Ia phuong cach dung nhung chIec Ihe hay ma u gIa y de Ihng ba o ve s IIe u co n he I cua nguyen vaI IIeu, nhung nguyen vaI IIeu can cung cap gap. DIeu nay Iranh cho cng Iy khoI phaI du Iru qua muc can IhIeI, Iranh duoc nhIeu ph In In kho... ng vIeI: He Ihng san xuaI ToyoIa Ia mI he Ihng Iap hop cac phuong phap I chuc san xuaI, con phuong phap kanban ch Ia phuong ca ch de I chu c qua Irinh sa n xua I a y. Vi Ihe, nhIeu nguoI dng nhaI he Ihng quan Iy san xuaI cua gIa dinh ToyoIa voI phuong phap kanban duoc TaIIchI b sung sau nay do Ia m I saI Ia m. Tu nam 19SS, Ohno TaIIchI baI Iay hop Iac voI ShIgeo ShIngo. Neu Ohno TaIIchI bIeI Iam gi Ihi ShIgeo ShIngo bIe I pha I Ia m dIe u do nhu Ihe na o. Chnh ShIgeo ShIngo da dua ra Iuan dIem quan Irong rang, co Ihe IIeI kIem den muc II da neu doanh nghIep Iu chI san xuaI mI s san pham RIeng o Nha I Ba n, sau con khu ng hoa ng da u mo nam 1973, nhung nha Iu ban Ion o nuoc nay moI baI dau quan Iam Iim hIeu he Ihng san xuaI gIa dinh ToyoIa do nhin Iha y ra I ro nhu ng Iha nh cng vung chac ma cng Iy nay daI duoc, Irong khI nhIeu doanh nghIep bI anh huong nang ne cua nan Iam phaI va khung hoang kInh Ie da roI vao Iinh Irang can ke pha san. O nuo c Ia hIe n nay cu ng nhu ra I nhIe u nuo c Iren Ihe gIoI, moI nguoI han da khng con xa Ia gi voI khaI nIem Lean ProducIIon, dac bIeI Ia sau khI duoc Iim hIeu ky ve nguyen Iy hoaI dng kInh Ie na y cu a Ia p doa n ToyoIa qua m I Ioa I nhu ng nghIen cu u cu a ca c nha kInh Ie ho c vo I ca ch phan Ich raI ky ve cac nguyen Iac san xuaI cua Iap doan ToyoIa, nhung baI hoc Iren con duong dan den Ihanh cng. KhI Iim hIeu ve ToyoIa MoIor, chung Ia khng Ihe khng nhac den cun sach cua Ohno TaIIchI Hc tIong :nn xunt To)otn: Vuot xn Ic tIong :nn xunt dn tn (ToyoIa ProducIIon SysIem: Beyond LargeScaIe ProducIIon) duoc xuaI ban nam 1978. NI dung cun sach khng he cu dI qua gan 40 nam, nguo c Ia I, no ra I hoI Iheo ca ch no I cu a Iho I bay gIo. No cho chung Ia caI nhin Ioan dIen hon ve chIen Iuoc san xuaI va phuong phap quan Iy cua Iap doan hung manh nay, Iham ch ca nhung dIem yeu cua ho nua. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 199 198 TOYOTA H th ng qua n ly sa n xu t Toyota (TPS) Just-in-Time: Ca c sa n pha m hoa c chI IIe I duo c sa n xuaI hoac cung cap dung IhoI dIem va dung s Iuong can IhIeI, khng som hon, khng mun hon, khng I hay nhIeu hon. Phuong phap nay IaI co nhung cng cu khac de dIeu khIen, do Ia IakI IIme va IIow. Takt time: Quang IhoI gIan san xuaI, v du nhu cua mI ca san xuaI, phaI duoc Inh Ioan chIa deu de co Ic d Iam vIec hop Iy so voI IhoI dIem ma nguoI su dung can den san pham. Flow: Nhung buoc san xuaI nI IIep nhIp nhang khng ngu ng ngh Irong su I Iho I gIan sa n xua I Iu khau nhan daI hang den khau gIao hang, Iu khau nha n nguyen IIe u de n khI ra Iha nh pha m. Jikoda: Che d pha I hIe n ra I I saI va ngay Ia p Iu c ngu ng cng vIe c de gIa I quye I su c Iha I nhanh cho ng. M I Irong ca c cng cu cu a phuong pha p nay Ia Pokayoke. Poka-yoke: Phuong phap IrIeI IIeu hoan Ioan cac I I co Ihe xa y ra. V du Irong sa n xua I, de Ira nh saI soI, nguoI Ianh dao co Ihe ngh ra cac cach nhac nho cng nhan nhu gan den quang dIen o Iren m I Ihu ng, h p du ng ca c chI IIe I ca n Ia p rap. Neu nguoI cng nhan quen mI chI IIeI na o, ngha Ia Iay anh Ia khng dua qua a nh de n quang a y Ihi ngay Ia p Iu c day chuye n du ng Ia I. Kaizen: Tha I ra co Ihe coI nhu Ia m I phuong phap san xuaI, song no gIng nhu mI IrIeI Iy nha I dInh phuong pha p Pokayoke. ShIngo co n Ia Iac gIa cua mI IoaI nhung cun sach nghIen cuu ve he Ih ng ToyoIa: A 5tud) o tIc To)otn Ioduc- ton 5):tcn; Ic\outon n Mnnunctung: TIc 5MII 5):tcn; Zco unt) Conto: 5oucc In:cc- ton nnd tIc Ion-)oc 5):tcn; TIc 5n)ng: o 5Igco 5Ingo: Ic) 5tntcgc: o Innt Ino\c- ncnt; Non-5toc Ioducton: TIc 5Ingo 5):tcn o Contnuou: Ino\cncnt; va TIc 5Ingo Io- ducton Mnnngcncnt 5):tcn: Ino\ng Iocc:: Iuncton:. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 201 200 TOYOTA Five whys nam cau ho I Ta I sao7 day Ia phuong phap ma Ohno TaIIchI da dua vao He Ihng quan Iy san xuaI ToyoIa, duoc su dung Irong qua Irinh dI Iim nguyen nhan cua baI ky mI van de nao nay sInh. Ban chaI cua phuong phap nay Ia de Iim ra nguyen nhan sau xa cua van de phaI daI ra I nhaI Ia nam cau hoI TaI sao7. Ch sau khI da Ira IoI duoc nam cau hoI ay moI duoc baI Iay vao xu Iy Iinh hung. Andon board cng cu dung de kIem Ira bang hinh anh va bao quaI Ioan b qua Irinh san xuaI. Day co Ihe Ia nhung man hinh Ion daI Iren cao, IIen Iuc dua cac hinh anh va du IIeu cho bIe I chnh xa c hIe n Ira ng cu a qua Irinh sa n xuaI Irong nha may va Ihng bao ngay Iap Iuc ve nhung van de nay sInh can gIaI quyeI. Kanban Nhu ng Ia m Ihe hoa c ma u gIa y Ihng ba o moI du IIeu IIen quan den qua Irinh san xuaI. Quality Function Deployment (QFD) DI du an xac dInh chaI Iuong san pham Ihng qua mI he Ih ng ma Ira n. M I nho m nhu ng chuyen gIa cac nganh khac nhau nghIen cuu xac dInh nhu ca u IhI Iruo ng cu a nguo I IIeu du ng de co Ihe Iu a chon ra nhung Ihng s ky IhuaI can IhIeI cho san xuaI. Phng phap chay tip sc Phuong phap nay TaIIchI da nhac den Irong cun sach cua minh xuaI ban nam 1978. Trong mI chu Irinh san xua I co Ihe co b n, nam nguo I Iham gIa. Nhu ng cua nguoI NhaI Ban nhIeu hon, baI ngun Iu quan nIe m mo I va I xung quanh Ia de u co Ihe va ca n duo c Ia m cho hoa n IhIe n hon. Khng co ca I gi Ia hoan IhIen nhaI ca! Kha i ni m 3M: Nha Toyoda co m I kha I nIe m rIeng ve nhung In IhaI, ph pham Irong qua Irinh kInh doanh. Do Ia khaI nIem 3M: 1. Mudn: Nhung hanh dng Ihua khng mang IaI ch IoI gi: hanh dng keo daI qua Irinh Ihuc hIen hop dng, hanh dng khng hop Iy khI Ihao Ia c nha n nguyen va I IIe u, chI IIe I sa n xua I hoac dung cu san xuaI dan den su maI IhoI gIan hoac nhung Iru Iuong Ihua. 2. Mu: Qua Ia I d I vo I nguo I va ma y mo c: VIe c su dung nhan cng va may moc den muc qua IaI de dan den su c, maI an Ioan va san pham kem chaI Iuong. 3. Mun: maI can bang, phan chIa cng vIec khng hop Iy, Ia he qua cua haI M Iren. Single-Minute Exchange of Die - (SMED) Ihay khun da p Irong vo ng m I phu I. Day Ia y Iuo ng SIngo da dua va o he Ih ng. Phuong pha p nay gIup nguoI san xuaI phan ung nhanh nhay vo I su Ihay d I ve ca u Iren IhI Iruo ng de dIe u chnh cung, gIa n Iuo c chu Irinh sa n xua I ba ng ca ch sa n xua I Iu ng I ha ng nho va nhanh cho ng Ihay d I ke hoa ch sa n xua I du a Iren nhu ca u cu a IhI Iruo ng, Ira nh duo c su sa n xua I Ihu a san pham. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 203 202 TOYOTA 2. N Iu c khng ngu ng de dua ra ca c sa n pha m co cha I Iuo ng I I, an Ioa n go p pha n ca I IhIe n cha I Iuong cuc sng IaI moI noI Ihng qua IaI ca cac hoaI dng cua chung Ia; 3. Sang Iao khng ngung nham phaI IrIen cac cng nghe hIen daI dng IhoI cung cap nhung sa n pha m va dIch vu vuo I Ir I de co Ihe da p u ng cac nhu cau cua khach hang Iren Ioan cau; 4. Xay du ng van ho a doanh nghIe p de co Ihe Ihu c day su sang Iao ca nhan cung nhu cac gIa IrI Iap Ihe khac, de cao su IIn cay Ian nhau, Ihe hIen su In Irong gIua nguoI Iao dng va Ban gIa m d c; S. Ho p Ia c vo I ca c d I Ia c Irong vIe c nghIen cu u va sang che nham daI IoI mI su phaI IrIen Iau ben n dInh va IoI ch haI ben, day manh vIec IhIe I Ia p m I quan he vo I ca c d I Ia c mo I. Danh sa ch nhu ng cng Irinh Io n nho NghIen cu u ve He Ihng ToyoIa han con daI nua chu khng dung IaI o nhung gi da co Irong qua khu. Tap doan nay voI nhung b quyeI hoaI dng dac bIeI, voI nhung con nguoI dac bIeI cua ho da va se maI Ia huyen IhoaI Irong IIch su kInh doanh, Ia mI dIe m sa ng cu a phuong Dng ma phuong Tay pha I nguong m. Trong Ia p ch Hn\nd u:nc:: Ic\c\ nam 2004, nguoI Ia da nhac den Iap doan ToyoIa voI nhung baI hoc duoc ruI ra nhu sau: IInh kIen duoc chuyen Iu nguoI no sang nguoI kIa gIng nhu chIec gay cua mn chay IIep suc vay. Neu nguoI Iho chuan bI nhan chIec gay IIe p su c a y vi Iy do na o do bI cha m Ire Ihi nguo I Iho dung Iruoc se ngay Iap Iuc gIup anh Ia IrIe n khaI cng vIe c. KhI cng vIe c da cha y nhIp nhang Iro IaI va nguoI Iho cham Ire da co Ihe baI dau Iam vIec Ihi nguoI Iho Iruoc gIao cho anh Ia chIec gay IIep suc nay. He Ihng ToyoIa cho chung Ia Ihay rang Irong sa n xua I, ho khng coI con nguo I Ia nhu ng c may. Mac du aI cung huong den hoan IhIen cng vIec cua minh, Iap Irung heI suc de day chuyen chay nhIp nhang va dung IIen d. Song ho cung Iuong Iruoc duoc nhung saI soI co Ihe xay ra, dac bIe I Ia d I vo I nhu ng nguo I Iho mo I duo c nha n va o Iam va chua quen vIec. Chnh vi Ihe phuong phap cha y IIe p su c hay ho co n go I Ia h Iro Ia n nhau se gIup cho qua Irinh san xuaI hIeu qua hon nho co su h Iro cu a d ng d I. M I dIe u quan Iro ng nu a Irong ca c nguyen Ia c c I Io I cu a ToyoIa Ihe hIe n o Ira ch nhIe m cu a ho d I vo I xa h I. Ca c nguyen Ia c na y duo c mo I nguo I Irong Ta p doa n ToyoIa du c ke I va Ih ng nha I nhu sau: 1. Tn vInh cac quy dInh IuaI phap, van hoa va Iap quan cua moI quc gIa dng IhoI dong gop vao su phaI IrIen kInh Ie xa hI Ihng qua cac hoaI dng kInh doanh IaI cac nuoc so IaI; THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 205 204 TOYOTA * * * |eIIrey K. LIker, m I gIa o su, IIe n s kInh Ie nguo I My co IoaI baI gIang ve he Ihng quan Iy san xuaI ToyoIa danh cho sInh vIen Iruong DaI hoc MIchI gan. ng da nghIen cuu raI ky ve he Ihng quan Iy san xuaI cua ToyoIa va goI nhung kInh nghIem cu a ToyoIa Ia dno To)otn! Da go I Ia da o ngha Ia nhung dIem quan Irong, nhung b quyeI cua no khng roI rac, Ie Ie ma nam Irong mI Ihe Ihng nhaI co quan he khang khI voI nhau. Con nguoI khng ngau nhIen ma nam baI duoc caI Ihan cua da o na y. Ho pha I ho c ho I, Irau d I ha ng nga y, hang gIo, khng vI vang nhung cung khng sao nhang. |eIIrey K. LIker da nhan dInh Irong cun IIuong tIu c To)otn: 14 ngu)cn t c qun n ) u t n tu not ncn :nn xunt on nnnI nInt tIc go (The ToyoIa Way: 14 ManagemenI PrIncIpIes Irom Ihe WorIds GreaIesI ManuIacIurer): Muon Icu duoc To)otn, cIung tn cnn tn Icu nIung tInnI \cn cun gn dnI To)odn o nIung gn t tnI tInn nn To)otn co n) go dcu t nguon tu tct ) :o ng cu n gn dnI nn ). Ho n nIu ng nIn In t nnI, nIung con nguo no nong not cncI tIuc tc, Io Ioc Io qun qun tnI nn \cc, Io uon tn tuo ng \n o :u nc nI do ng go :u c nnI cIo :u tcn o cun xn Io. Ho cn t tIuc Icn cnc nuc dcI tu dt n \n Io uon n nIung nguo xong xn o d tcn Iong, dc n tn n guong cIo no nguo no tIco. 1. Khng gi Ihay Ihe duo c su Iheo do I quan sa I Iru c IIep qua Irinh san xuaI; 2. MoI Ihay dI deu duoc dua vao Ihu nghIem de ru I kInh nghIe m; 3. Cang Ih nghIem nhIeu cang II; 4. Nha qua n Iy khng pha I Ia nguo I gIa I quye I mo I vuong mac cua qua Irinh Iam vIec ma Ia nguoI huong dan nguoI khac gIaI quyeI nhung vuong mac ay. SI MNH CIA CHING TA CAO CA HON VIC KIM TIN To)odn 5ncI qun do , dc n cIo In u tIc nIung cIcc nn) dct tu dong NInt nn nn ong \nn con nong nuon duoc Ionn tIcn Ion nun, 11 In t nnI do ng go cIo ngn nI dc t nn) nuo c nIn, not :u ngIc to on cun not nIn :nng cIc ung dnnI, nguo duoc \nI dnnI n ng Ionng :nng cIc cun NInt nn. NIung Iong cII co \n), tn :n n nn con tn ong, cn c con cIn u ong \n dn gn dnI To)otn \c :nu duoc tIun Iuong n nIung d :nn tnI tInn qunn tong dn nn ncn no ng cIo nIu ng ngu)cn ) :n n xun t \n nI donnI cun not tn donn :nn xunt o-to dung nInt nI tIc go . Io n tc t ) :o ng, n n \c c \n Io c tn cun 5ncI. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 207 206 TOYOTA Nhung nhan I quan Irong nhaI cua Ihanh cng Ia Inh kIen nhan, khng cham cham nhin vao caI IoI Iruoc maI ma phaI co Iam nhin chIen Iuoc, khng ngung dau Iu dao Iao nhan Iuc, caI IIe n sa n xua I va da I ra do I ho I kha I khe cho nhu ng san pham minh Iam ra. NgoaI ra, ToyoIa da Irung Ihanh voI y nIem cua ng I Toyoda SakIchI khI dua ra Ihng dIep Su menh cua chung Ia cao ca hon vIec kIem IIen. |eIIrey K. LIker vIeI: II d tIn cnc nIn nn) :nn xunt o-to cun To)otn o NInt nn, o M), dcu Icn to ngnc nIcn n du cIo no cIu)cn \o n, nIung nguo tIo In) nIn qunn ), nInn \cn dcu InnI cung ung \nt tu In) nguo cIu tncI nIcn Int tcn du nn, tnt cn Io dcu cIo to not cnn nInn ) n Io cung cIung not ) tuong, Iong In cII nn :no dc tng tcn, tng o nIunn nn uon qunn tnn dc n nIu ng \n n dc o n Ion cu n cong t), cun xn Io, cun dnt nuoc, :u) ngI gn qu)ct no \nn dc dung o goc do n). Inn :no dc cn not tn tIc tInn nIunn tu tuong nn) qun n not \cc \ dn nn Iong In donnI ngIc nno cung nn duoc. NoI nhu Ihe IaI nhIen khng co ngha Ia ToyoIa chap nhan moI ph In, hao In cua caI. Ho bIeI cach che ngu chung, ho Inh Ioan sao cho khng mI xu nao chI ra Iang ph. |Im Press, mI gIam dc cua ToyoIa IaI Nam My TrIe I Iy s ng cu a Toyoda SakIchI Io n hon ca mo I nguyen Iy kInh Ie IrIeI Iy ma ng da day IaI cho con IraI minh cu ng nhu ng nguo I sau na y da chung Iung dau caI xay dung Toyoda MoIor do Ia muc dch cao nhaI cua moI hoaI dng kInh Ie Ia phuc vu xa h I, Ia m gIa u cho da I nuo c. DIe u do Ihe hIe n raI ro ngay Iu nhung ngay dau IIen, khI ng con Ia mI chang IraI ngheo voI uoc mo caI IIen chIec ma y de I ba ng mo I gIa , cha p nha n nhu ng Ihua IhIe I ve kInh Ie de nghIen cuu Iim IoI suI nhIeu nam, rI uoc mo Iam ra nhung chIec I nhan mac NhaI Ban IaI ca nhung hoaI bao ay chua bao gIo ch xua I pha I don Ihua n Iu mu c dch Ia m gIa u cho ban Ihan va gIa dinh. |eIIrey K. LIker vIe I Ihem: To)odn 5ncI cIn nInn tn gn, cIn nInn nIung co Ic \c tn cInI tuoc nt dc Iuong to tuong n ong on Ion. ng co tnn nIn xn cun nIn cIcn uoc nI tc. LIker cho rang day Ia ngu)cn tc :o not cu a Toyoda SakIchI, Ia ne n Ia ng da o du c cu a con nguo I va da o du c kInh doanh cu a gIa dinh Toyoda, d ng Iho I Ia ngu n c I cu a Da o ToyoIa ma ng no I de n Irong cu n sa ch n I IIe ng Iren. TrIeI Iy ay ve sau duoc Iap Ihe ToyoIa duc keI Iha nh nguyen Ia c chIe n Iuo c Iau da I hay co n go I Ia vi cng dng va duoc mI pho gIam dc phu Irach ban hang cua ToyoIa phaI bIeu mI cach c dong nhu sau: THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 209 208 TOYOTA Nhung nam dau Ihap ky 80 cua Ihe ky Iruoc, ToyoIa baI dau daI quan he dI Iac voI GeneraI MoIors (My ) va Ia p ra cng Iy NUMMI (New UnIIed MoIor ManuIacIurIng IncorporaIed). Day Ia nha may dau IIen cua ToyoIa o nuoc ngoaI. Vi khng mun maI quan he dI Iac nen cng Iy da dng y Irao cho GM nhung b quyeI quan Iy cua Iap doan ToyoIa va dua ra de nghI I chuc san xuaI Iheo phuong Ihuc Toyoda IaI nha may san xuaI Ioa I xe Ia I co Iro ng Ia I nho o bang CaIIIornIa m I nha may cu ma GM da dong cua vao nam 1982. Song nhung nguoI daI dIen cng doan, daI dIen cho quyen IoI cng nhan GM IaI khng hIeu duoc y Iuong cua ToyoIa. Ho Iho o voI cach dIeu hanh moI, ngo vuc, Iham ch Io ra Ihu dIch voI dI Iac. Cng vIec dIen ra chuech choac da dan den su dinh cng cua cng nhan nha may. KhI nguoI cua ToyoIa IIep quan nha may, moI vIec da khac. NguoI NhaI da bIeI cach Iam cho Cng doan cua cng nhan khng Iro Ihanh Iuc Iuong chng dI nguoI quan Iy ma Ia Iuc Iuong Iam Iang Ihem uy In cua Ianh dao cng Iy dng IhoI bao ve quyen IoI cua cng nhan. Sau nay, he Ihng quan Iy kIeu ToyoIa da duoc Ianh dao GM de y den va nha may NummI cua haI cng Iy vn dung o Ihe canh Iranh nay da Iro Ihanh noI hoc hoI kInh nghIem cua nhIeu nha quan Iy GM. Sau do 1S nam, ho da dua va o vIe c dIe u ha nh sa n xua I cu a cng Iy minh raI nhIeu phuong phap cua ToyoIa, dac bIeI Ia da ke ve qua Irinh Iham gIa Iam vIec cua minh o hang nay nhu sau: Ngn) tu I no \no nn \cc, to dn cnn tIn) nt tIon nn. Nguo NInt tu nn quoc :nng dn) Iong In dc qunn ) cIung to nn Iuong dnn cIung to Ion nnI \no tnI tInn cun Io, Io dno tno nInn uc. IIuong cInn nn \cc cun To)otn n tIon nnn no )cu cnu cun nguo :u dung xc, \ o cI cun nguo :u dung, nguo nun xc. CInI dcu nn) dn cI Io cncI nn \cc cun To)otn. Nhu vay, ToyoIa dac bIeI chu Irong den yu t con ngi, dng IhoI IaI quan Iam Iruoc heI den IoI ch cua nguoI su dung nhung chIec xe ho Iam ra. Press dan ra mI v du raI hay ve dIeu nay: Nam 1971, khI Tng Ihng My NIxon ky Ienh moI ve Ihue nhap khau, Iy gIa dng yen NhaI dang dao dng Iram Irong. DIeu do dan den su khng Ihng nhaI ve gIa xe. Cung mI chIec xe dng mau voI cac Ihng s ky IhuaI Ihng nhaI, cac daI Iy dua ra cac IoaI gIa raI khac nhau. KhI chnh phu My Ihng nhaI bo khoan Ihue nay, IaI nhIen khng aI du ng ra b I hoa n nhu ng khoa n ma I maI ma ToyoIa phaI chIu. The nhung, ToyoIa van quye I dInh de n bu cho kha ch ha ng cu a minh Ioa n b khoan phaI sInh do Ihue nhap khau noI Iren gay ra, cha p nha n chIu IhIe I ve Ia I chnh de gIu uy In va Iay duoc nIem IIn cua khach hang. MI v du nua ve vIec ToyoIa da gay dung nIem IIn cua cng nhan nhu Ihe nao. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 211 210 TOYOTA su hoan hao, khng so Ihu nghIem, khng so saI Iam, Ihu Ihach do moI chnh Ia dIeu quan Irong va voI nhung yeu I do, nguoI Ia co Ihe Iam duoc IaI ca. O day, nguyen Iac kaIzen Iun keI hop voI nguyen Iac tIu ngIcn \n Ioc Io qun :n nn ma SakIchI hang Iam dac. Tu khI IhIeI ke nhung chIec may deI dau IIen cu a minh cho de n Iu c Iha nh Ia p Toyoda AuIomaIIc Loom Works, Iu mI anh chang Iho mc Ire IuI khng duoc hoc cao cho den khI da duc keI duoc nhIeu kInh nghIem Iren chang duong kInh doanh nhoc nhan, vaI va, SakIchI da chaI Ioc duoc Ihng IIn quan Iro ng nho va o nguyen Ia c Ihu nghIe m va hoc hoI qua saI Iam nay: CIung to cIo ng co tIc Ioc duoc nIcu qun nIung :n nn. TIn) \ tn nguo co o , To)otn tn n ngu)cn nInn IncI qunn cu n o n ) \n qunn tnn :no cIo ton n o do ngu nInn \cn dcu duoc tIong no \c :u co nn) \n cncI gn qu)ct. Vcc Ioc Io tong qun tnI :nn xunt n dcu cnn tIct: nnI dno dno tno nguo duo qu)c n, nguo n nI ngIc \n co nI ngIc n Ion tu)c n nI ngIc n cIo nguo con non no t, no nInn \cn dc u duo c Iu)c n IcI tno do tIong tn \n Icu ct cIo nInu tIuong xu)cn. Tu day, Toyoda SakIchI IaI ruI ra mI baI hoc khac ma LIker goI Ia nguyen Iac Ihu 12 CcncI Ccnut:u Iheo IIeng NhaI co ngha Ia: hay Iu minh kIe m Ira, xem xe I va hIe u sau sa c va n de , no I nm na Ia Iun ga n IIe n vo I cng vIe c, sau sa I Ihu c phuong phap kaIzen va cach IIep can con nguoI. NhIeu nguoI da daI ra cau hoI cho cac cng dan NhaI rang, IaI sao ho IaI gIup cho dI Ihu cua minh Ihi nhu ng nguo I na y h n nhIen Ira Io I Ia vIe c gIup nhung cng Iy dang gap kho khan, gIup cac cng nhan My co Ihe co vIec Iam n dInh do Ia gIup cho xa hI noI chung chu khng phaI cho ca nhan na o ca . Va du ng Ia ho da IIn va o IrIe I Iy s ng gIan dI ma cao ca nhu vay day. Neu Ia IIen he den hinh anh Toyoda SakIchI Iuc sInh IhoI, khI ng da Iach ra khoI Toyoda Loom Works de Iap ra mI cng Iy khac dung o vI Ihe canh Iranh Ia Toyoda AuIomaIIc Loom Works nhung van gIup do Toyoda Loom Works khI can IhIeI Irong kha nang cua minh Ihi vIec nhung nguoI nI goI ng, Iham nhuan Iu Iuong cua ng de Ia m nen m I Ia p Ihe ToyoIa Iun IIe n Ien khng ngh vo I nhu ng hoa I ba o cao de p Ia dIe u khng he kho hIe u. Ngu)cn tc tIu In cua SakIchI ma chung Ia da duo c nghe Io I o chuong I Ia phuong pha p kaIzen. Phuong phap nay dI voI SakIchI Ia qua Irinh khng ngung hoan IhIen, khng ngung caI IIen qua Irinh ay IaI hoan Ioan khng IIen quan den moI Iinh Irang canh Iranh ve kInh Ie. Toyoda SakIchI cho rang, khng mI nen cng nghe cao nao daI den dnh cao nhaI ma khng con duong phaI IrIen hoan IhIen IIep. Ch can co Iong ham hoc hoI, nhan Ihuc duoc su can IhIeI IIem can voI THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 213 212 TOYOTA hoa I d ng cu a ma y mo c nhu ng chIe c ma y khng khac gi con nguoI, khI phaI hIen II saI Iap Iuc dung IaI, phaI In hIeu de nguoI Iho deI nhanh chong sua II. Sau khI phaI IrIen cao hon ve Iy Iua n, vo I gIa dinh Toyoda, |Idoka Ia kha nang de da ng pha I hIe n nhu ng saI Ie ch Irong he Ih ng ma y mo c va Ia p Iu c ngu ng ngay cng vIe c khI su c xa y ra. Khac voI nhIeu ng chu khac, Toyoda SakIchI khng mun ap dung cac hinh phaI khI nguoI Iao dng pham II ma ng da Iam cho nguoI cng nhan nha n Ihu c duo c ro ra ng ra ng, khI Iha y I I saI ma va n IIe p Iu c hoa I d ng, IIe p Iu c Ia m vIe c Ihi anh Ia cang Iam Iang su saI pham va caI gIa phaI Ira ca ng na ng ne hon, co Ihe IhIe I ha I Io I ga p 100 Ia n so vo I vIe c khI co I I saI du ng ngay ca c cng doa n Iam vIec. O day, nhu mI nguoI quan Iy kheo Ieo, Toyoda SakIchI Iun ch ra duoc cho nguoI cng nhan caI IoI cua ho gan IIen voI IoI ch cua doanh nghIep nhu Ihe nao, doanh Ihu cao, IaI suaI cao Ihi muc IIen Ihuong cua ho cung duoc Iang Ien. ng Ihuo ng da I ra m I mu c Ihuo ng nu a nam m I Ian de khuyen khch cng nhan, Iuy Iheo s IoI nhuan ma cng Iy Ihu duoc. |usIInIIme Ia mI Irong nhung nguyen Iac sng con cua gIa dinh Toyoda he Ihng I chuc sa n xua I sao cho m I m I chI IIe I, m I cng doa n ky IhuaI duoc baI dau Ihuc hIen khng qua som, khng qua mu n ma chnh xa c va o Iho I dIe m cng doan Iruoc vua moI hoan Ihanh, Iao nen mI day Ie ke ca khI anh Ia nguoI Ianh dao cao nhaI dIeu ma chu ng Ia hay go I Ia ch ng quan IIeu co n SakIchI goI bang caI Ien raI dan da: Ngu)cn tc nn tn) nn. LIker cung nhan Ihay Toyoda KIIchIro da hoc duoc baI hoc ban Iay ban hoc Ihng qua hanh Iu nguo I cha, d ng Iho I do I ho I Ia I ca nhu ng ky su cua minh Iham nhuan duoc baI hoc sau sac nay, Iam sao dI ban Iay cua nguoI ky su cung dnh dau mo nhu mI nguoI Iho. NguoI Ianh dao cung va y, du o vI Ir cao Ihe na o cu ng khng bao gIo ch ngI o ban gIay ma gIaI quyeI moI su vu. Tu nam 1990, nhung nguyen Iac co ban Irong hoa I d ng kInh Ie cu a Ta p doa n ToyoIa, chnh xa c hon nu a Ia cu a gIa I c Toyoda da duo c ca c chuyen gIa nghIen cu u kha I qua I Iha nh ca m I IrIe I Iy kInh Ie duo c go I Ien Ia Icnn Ioducton Irong cu n sa ch Co nn ) n n tIn) do cn tIc go (The MachIne ThaI Changed Ihe WorId). Nhin mI cach Ing Ihe, ban chaI cua Icnn Io- ducton Ia gi7 Do Ia mI he Ihng Iap hop cac phuong pha p qua n Iy kInh Ie xua I pha I Iu phuong phap ]odn va ]u:t-n-tnc do Toyoda SakIchI da I ne n mo ng va pha I IrIe n Iha nh m I Iy Iua n. KhI nhac den |Ikoda, chung Ia phaI quay IaI voI nhung nam dau cua Ihe ky XX, khI Ian dau IIen Toyoda SakIchI dua ra chIec may deI nhan Inh. Phuong phap nay Ihe hIen qua mI nguyen Iac khac Ia auIonomaIIon dua nhan Inh vao su THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 215 214 TOYOTA Irong b quyeI Iang nang suaI Iao dng va hIeu qua sa n xua I ba ng ca ch Iu ng buo c ca n Iro ng gIa m IhIeu nhung Iang ph Irong qua Irinh san xuaI d ng Iho I chu Iro ng de n ye u I con nguo I Irong d I ngu chung su c chung Io ng xay du ng cng Iy. Quan nIem moI me nay co xuaI phaI dIem Iu y Iuong cua Toyoda SakIchI va nhung nguoI IIep buoc ng Irong gIa dinh Ion ToyoIa da phaI IrIen no de n mu c Iha nh m I he Ih ng da ng pha I ho c ho I. NHING TRIT IY CIA AO TOYOTA Dao ToyoIa hay he Ihng quan Iy san xuaI ToyoIa (TPS) duoc LIker dan ra 14 b quyeI hay goI Ia 14 nguyen Iac hanh dng, song Iuu chung IaI, chung Ia Ihay bn van de chnh duoc nhan manh nhu sau: 1. Tri t ly Chi n l c lu da i Day co Ihe noI Ia caI d baI bIen cua cng Iy nay khIen cho nhung nguoI Ianh dao cng Iy co Ihe u ng va n bIe n Irong mo I Iho I dIe m IIch su kInh Ie. No Ia muc dch cao ca cua hoaI dng doanh nghIep muc dch cuI cung Ia daI IoI ch cua minh Irong IoI ch cua xa hI va daI nuoc. Chnh dIe u na y da khIe n he Ih ng TPS co Inh cha I du ng nhu mI dao, no Ia kIm ch nam cho cach dIeu chuyen hoaI dng nhIp nhang, khng du Ihua ve nguyen va I IIe u, su c nguo I, su c cu a. Toyoda SakIchI cung nhu nhung nguoI dIeu hanh cng Iy ToyoIa MoIor sau na y de u coI Iro ng nguyen Ia c a y, Iun do I ho I d chnh xa c IIn ca y cu a Iu ng ma I xch nho Irong cng vIec, Iu nhung cng nhan bc vac cho de n chuyen gIa cng nghe , chuyen gIa Ia p Irinh Ia n khau cung u ng va I Iu IhIe I bI. KIIchIro da Iung phaI bIeu vao nam 1938 Irong Ie khanh Ihanh nha may ToyoIa Komoro: To nuo n c t gn n to nu c to dn tIo gnn nIn n o tong qun tnI tIu c Ic n cong ngIc , qun tnI \nn cIu)cn ngu)cn \nt cu \n tInnI Inn, :no cIo :n n In n n n n tu ng cI tc t Iong cInn qun, Iong :on qun, dung \no tIo dcn cnn tIct. Do chnh Ia baI hoc |usIInIIme cua nha Toyoda. Nhu ng phuong pha p ha nh d ng cu a gIa dinh Toyoda, da c bIe I Ia nhu ng phuong pha p nhu |usI InIIme, Kanban, |Ikoda... hIen nay da duoc ap dung rng raI Iren Ihe gIoI, Iham ch vuoI qua ca bIen gIoI cua nhung nganh hep Irong nen kInh Ie. Tuy Ihuc vao dac dIem chung, rIeng cua cac Inh vuc hoaI dng ma mI doanh nghIep co Ihe ap dung nhung kInh nghIem da Iro Ihanh Iruyen Ihng cua nhung nha kInh doanh NhaI Ban ma Iruo c IIen Ia Ia p doa n ToyoIa. KhaI nIem Hc tIong :nn xunt To)otn nam Iron THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 217 216 TOYOTA To)otn n no t tn don n nnng dn ) tnI nng dong. Ho Iong cII ngI dcn o nIunn cun nnI, Io con \ncI n duong Iuong cIo nIcu do tnc dc nn :no do cn cung co o. Inn \cc \o Io In nng tIu duoc n uon nt cno. Ho tcI cuc Ionn tIcn nn tInn \n uon co tIcn cI nuon do tnc cung Ionn tIcn. Day Ia y kIen cua mI Irong nhung dI Iac san xuaI IInh kIen I da Iung va dang Iam vIec cung ToyoIa. 4. Khng ng ng ho c ho i o la i m quan tro ng cu a a o Toyota! Mu c dch cu a su ho c o day Ia Iim Io I de pha I hIe n duoc nguyen nhan sau xa cua Iung khuc mac de Iim ca ch xo a bo nguyen nhan a y hoa n Ioa n, khng cho no duo c Ia p Ia I Irong qua Irinh sa n xua I. Phan Ich, Iheo doI, Iim hIeu, so sanh, Iim cach gIaI quyeI do Ia cac buoc quan Irong cua dao nay. Da o no I Iren vu a Ia m I b quye I, vu a Ia m I Ia I san IInh Ihan v gIa cua gIa dinh Toyoda va Iap doan ToyoIa noI rIeng cung nhu cua nen kInh Ie Nha I Ba n no I chung. Nguo I da I ne n mo ng cho da o na y Ia Toyoda SakIchI m I con nguo I binh Ihuong da Iro Ihanh huyen IhoaI. Nhung dao ToyoIa cu ng khng Ihe I n Ia I ne u IhIe u su do ng gop v gIa cua nhung nhan vaI xuaI sac cua Iap doan ToyoIa Irong vIec b sung, hoan IhIen, phaI IrIen va Iruyen ba IrIeI Iy kInh doanh v gIa da duoc khang dInh qua Ihuc Ie nay. hanh va cac gIaI phap cua Ianh dao cng Iy khI dung Iruoc nhung kho khan ma ho phaI dI dau. 2. Mt quy trnh hanh ng ung Se cho keI qua chnh xac ToyoIa Iun quan Iam den qua Irinh hanh dng hon Ia keI qua mI hanh dng. TIen IoI mI phong cach Iam vIec poIpo ed Izde ToyoIa quan Iam den su Iap Irung Irong qua Irinh Iam vIec, Iac phong ky IuaI va de cao dao duc nguoI Iho, dng IhoI khng IoI Iong Iheo doI, gIup do. Qua Irinh Iam vIec II se cho ke I qua I I, cha I Iuo ng sa n pha m cao va gIa m IhIe u duo c ph pha m khng ca n IhIe I. 3. Tng gia tr cng ty thng qua vi c m r ng h p ta c va quan h i ta c. O day, ToyoIa Iun nIn n nn nI )c u to con nguo , Iam sao de qua qua Irinh Iam vIec con nguoI Iham gIa dI ngu ToyoIa cang ngay cang hoan IhIen minh ve Iay nghe, kInh nghIem quan Iy va nhan Ihuc duoc Iam quan Irong cua mI ca nhan Irong gung may Iam vIec. Day chuyen san xua I IIen Iu c do I ho I d I vo I nhu ng con nguo I Iham gIa san xuaI phaI co kha nang xu Iy Iinh hung nhanh nha y va chnh xa c, ne u khng ca day chuye n se pha I du ng Ia I. Cu ng vi Ihe ma kch Ihch duoc y mun Ihe hIen va Ihu Ihach ban Ihan cua ho. Khng phaI ngau nhIen ma nhIeu nha nghIen cuu cho rang san pham cua ToyoIa khng ch Ia nhung chIec xe hoI ma con Ia nhng con ngi! THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 219 218 TOYOTA Tam nhin chIen Iuoc cua ToyoIa Ihe hIen Irong de cuong CIcn uoc tonn cnu 21 cua Iap doan nay. Cu Ihe nhu sau: Vo I chu de D I mo I sa ng Ia o IIe n de n Tuong IaI NIem khao khaI xay dung mI xa hI II dep hon, de cuong nay da vach ra vaI Iro, nhIem vu cua ToyoIa Irong gIaI doan moI voI ba Iuan dIem chnh: 1. TIe n xa Irong su ho a ho p vo I Ihe gIo I, chu ng Io duo c nang Iu c va Ira ch nhIe m cu a nhu ng nguo I IIen phong. 2. Phuc vu xa hI va cng dng bang Ic d san xuaI gIa Iang, bang IIen b khng ngung cua cng nghe mo I. 3. ChIa se Ihanh cng va IoI nhuan voI nhung nguoI cng su. ToyoIa keu goI nhan vIen cua minh cung huong caI nhin ve Iuong IaI, khng Iu man voI Ihang IoI dang co va c gang gIu duoc nhung mI quan he maI IhIeI gIua vIec phaI IrIen cng nghe, san xuaI voI quan Iy san xuaI Ian phan chIa IoI nhuan hop Iy. Tu Ihang 6.2003, ToyoIa da Ihay dI he Ihng quan Iy, Irong do de cao hon nua vaI Iro cua ban gIam dc dng IhoI Iap mI ban quan Iy co dng nham phan ung nhanh Irong moI Iinh hung san xua I. Da c bIe I, ToyoIa da I ra mu c dch da I duo c su Iha nh cng m I ca ch kha ch quan, ca nh Iranh Ia nh CIONG CHIN LC TOAN CU 2010 CIA TOYOTA Ngay nay nhung b quyeI kInh doanh cua ToyoIa gan nhu da duoc moI nguoI bIeI den. Co Ihe noI nhung b quyeI da khng con Ia b quyeI nua, no da duoc ph bIen rng khap va nhIeu doanh nghIe p su du ng nhu ng nguyen Ia c Irong he Ihng quan Iy san xuaI ToyoIa de dIeu hanh cng vIec cua minh. Buoc vao Ihe ky XXI, ToyoIa co dI moI gi Irong cac nguyen Iac vang duoc xay dap Iu IhoI Toyoda SakIchI khng7 Ho Iuyen b: ToyoIa hy vong vao su phaI IrIen phn vInh cua xa hI co su gop phan cua minh, daI muc dch hoaI dng nhu mI khI dng suc dng Iong bao gm ca cac c dng, khach hang, nhung dI Iac kInh doanh, nhan vIen... va Ihng qua qua Irinh Iam vIec, sang Iao, san xuaI I de Iim duoc su hoa hop voI con nguoI, xa hI, mI Iruo ng va su pha I IrIe n chung cu a ne n kInh Ie Ihe gIo I. Van Ia nguyen Iy ma nha phaI mInh v daI SakIchI Iu ng Iam nIe m, gIo day, sau hon m I Iram nam, hau due cua ng khng mI phuI nao Iang quen Irach nhIem dI voI cng dng cua minh. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 221 220 TOYOTA BAI HOC VIOT THOI GIAN BaI hoc ruI ra Iu cuc doI cua nha phaI mInh xuaI Ihan Iu vung que ngheo NhaI Ban cho den bay gIo Iha I su da vuo I qua bIen gIo I khng gIan va Iho I gIan de Iruo ng I n cu ng nhan Ioa I vo I ca m I he Ih ng Iu Iuo ng chu da o cho vIe c qua n Iy va I chu c sa n xua I ma ng Ia nguo I sa ng Ia p. Ba I ho c ba I da u Iu nhu ng uo c mo. Ha nh Irinh cu c do I ng Ia qua Irinh Ihu c hIe n nhu ng uo c mo a y m I ha nh Irinh be n b, kIen Iri nhung cu ng da y sa ng Ia o. DI voI nhung doanh nghIep Ire hay ch don gIa n Ia nhu ng con nguo I cu a Ihe he mo I VIe I Nam, khI nuoc nha dung Iruoc Ihem hI nhap voI nen kInh Ie Ihe gIo I sau khI da chnh Ihu c Ia Iha nh vIen cua T chuc Thuong maI The gIoI WTO, baI hoc cua Toyoda SakIchI IaI cang khng he cu. Chung Ia nghe nhIeu den van hI cua IuI Ire, cua daI nuoc khI gIa nhap I chuc nay, song neu khng bIeI van dung Ihi co hI maI maI ch Ia co hI. Them nu a, co h I na o de n cu ng dI ke m vo I nhu ng Ihach Ihuc khng nho. Vay, Toyoda SakIchI cho chung Ia huong suy ngh gi7 PhaI IrIen va I chuc san xuaI, phaI Iay san pham Iam dau, chaI Iuong Iam Irong. ma nh, Iha m ch IrIe n khaI ke hoa ch nang do h Iro nhung dI Ihu canh Iranh Iren Ihuong Iruong. He Ihng ToyoIa (TPS) khng ch dung IaI o nhung gi da co. No Iun duoc Iam day du hon, hoan IhIen hon qua Iung IhoI ky nho su y Ihuc dng Iac gIa cua nhung con nguoI Irong Iap doan Ion manh nay. Nhung Iac gIa cua he Ihng ay khng ch Ia Toyoda SakIchI, KIIchIro, hay TaIIchI, ShIngo... ma nhung caI Ien se con nhIeu, nhIeu nua boI mI Ie don gIan: LIker go I ToyoIa Ia Ia p doa n ho c va Iu ho c, co n PIIer Sang Irong cu n TIc ItI d:cnc xua I ba n nam 1990 da v ToyoIa nhu m I noI ma mo I nguo I Iun Iu hoan IhIen minh, ung h caI moI, ung h sa ng kIe n va d I mo I Iu duy, noI ma khng aI gIa u dIe m nhu ng suy ngh nguye n vo ng cu a minh, hoa I ba o cu a minh, noI mo I nguo I ho c ca ch ho c Ia p Ia n nhau. THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 223 222 TOYOTA dI moI cng nghe. Khng co gi Ia kho hIeu ve su Ihanh cng nhanh chong cua ho va vIec ho da bo IaI sau Iung raI nhIeu Ien IuI sung so cua nganh cng nghIep xe hoI Ihe gIoI: ToyoIa Ia nguoI den sau, nhung nhung gi ho dem IaI cho Ihe gIoI nay IaI khng he Ihua kem nhung dan anh dI Iruoc. CuI cung, xIn duoc Iay hinh anh raI hay cua nhung nguoI cng nhan Iap doan ToyoIa de keI Ihuc baI hoc cua Toyoda SakIchI. Do Ia cau chuyen ma vI Chu IIch Iap doan ToyoIa Cho IujIo da ke . M I Ia n, Ia I m I noI co nha ma y sa n xua I cu a ToyoIa, m I con ba o Iuye I hI hu u n I Ien khIen san xuaI co nguy co bI dinh Ire, dan den vIec hoaI dng Iheo phuong phap |usIInIIme cua ToyoIa co Ihe bI d vo, gay IhIeI haI chua Iuong Iruoc duoc. IujIo da Inh den hau qua xau nha I xa y ra, Iru m I vIe c ng khng ngo Io I Ia ca c cng nhan d ng Io ng nguo I o Ia I su I dem Ia I nha may, nguoI den nha may som hon 34 IIeng dng h de Iam vIec bu cho IhoI gIan phaI ngh Iam do bao IuyeI va de day chuyen duoc chay dung IIen d , khng Io m I gIay. Do Ia ba I ho c Io n ma nguo I Ia nh da o nha n duo c Iu nhu ng cng nhan cu a minh. Chung Ia Ihay duoc dIeu gi qua cau chuyen Iuong nhu heI suc binh Ihuong Iren7 Yeu I con nguoI do moI Ia yeu I quyeI dInh cua moI Ihanh cng. BIeI cach huy dng vn song khng qua phu Ihuc vao dng vn ben ngoaI. BIeI khaI Ihac IrIeI de dIem manh cua minh, Iay ngan nuI daI, kIen Iri nhan naI Iheo duI muc dch Ion bang cach vuoI qua nhung dch nho hon. Khng ngu ng ho c ho I, ca p nha I Ihng IIn, Iim hIe u cng nghe mo I ben ngoa I, da u Iu IIe n cu a va nhan Iuc vao vIec nghIen cuu chuyen mn va nang cao Irinh d cng su. Lun de cao cac sang kIen ca nhan, bIeI cach I chu c d I ngu c ng su chung su c chung Io ng, Ia y ye u I con nguo I Ia m co ba n Irong I chuc. Khng ngaI kho, so saI, khng Iu II, quyeI Iam dem nhung y Iuong moI cua minh vao Ihu nghIe m. DaI IoI ch cua minh va doanh nghIep minh Irong IoI ch chung cua daI nuoc. ThIeI ngh, doanh nghIep VIeI Nam chung Ia cung hoan Ioan co Ihe hoc Iap he Ihng quan Iy san xuaI va kInh doanh cua ToyoIa, dem van du ng no m I ca ch sa ng Ia o Irong mI Iruo ng kInh Ie rIeng bIe I va Inh vu c hoa I d ng cu a rIeng minh. Ba I da u ba ng chIe c ma y de I, do ng ho Toyoda da do ng go p Ich cu c va o su pha I IrIe n cu a nga nh de I cua NhaI Ban va Ihe gIoI. Con voI gIac mo xe hoI, ho cung da cng hIen cho nhan IoaI nhung chIec xe II nhaI, bang vIec khng ngung nghIen cuu, THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 225 224 TOYOTA 1896. ChIec may deI dng Iuc kh hep chay bang hoI nuoc dau IIen ra doI. ChIa Iay voI nguoI vo dau IIen. 1897. DI buoc nua, sInh con gaI Toyoda AIko. 1898. Lap ra cong t) dct nn) Oton\n /Oton\n Wcn\ng Connn)), 1899.KeI hop voI Cng Iy MIIsuI Bussan baI dau bang hop dng 10 nam su dung quyen san xua I ma y de I cha y ba ng hoI nuo c cu a Toyoda. 1902. Tro ve voI To)odn 5Iotcn, sau d I Ien Ia To)odn 5Ion. 1903. ChI IIe I Iu d ng nga I ma y ba o I I duo c pha I mInh. LaI baI Iay voI MIIsuI Bussan bang vIec Iap Cng Iy deI may Nagoya (Nngo)n Wcn\ng Connn)). 1904. ChIen Iranh Nga NhaI Cng nghIep deI pha I IrIe n. 1906. Thanh Iap nIn nn) 5Innzn. Lam ra may deI dang ng nhung khng Ihanh cng. 1907. Tha nh Ia p cng Iy c pha n To)otn Ioon Wo:. Trang bI cho nha may day chuyen san xuaI hIen daI cua My. 1908. ChIe c ma y de I kh r ng khung sa I da ra do I. 1910. Ru I kho I cng Iy Toyoda Loom Works nhung cng Iy nay van mang ho cua Toyoda. 1910. Tham quan nhu ng co so de I may va sa n xuaI may deI Ion o My va chau u, Iranh NHING CT MC ANG NHO TRONG CIC OI SAKICHI TOYODA 1867. SInh ra Irong mI gIa dinh Iho Ihu cng IaI Inh ShIzouka (nay Ia Iha nh ph KosaI) Nha I Ba n. 1885. Buoc ngoaI quan Irong qua vIec Iam quen voI LuaI Ban quyen. LuaI nay Ihay dI y Ihuc cua SakIchI quyeI Iam Iam duoc mI dIeu gi moI me phuc vu cho su phaI IrIen cng nghIep cua daI nuoc. 1887. Ba I da u nghIen cu u ma y de I say me de n n I mang danh Iap dI. 1890. Den Tokyo, Iham quan HI cho cng nghIep Quc GIa Ian Ihu 3. 1891. Pha I mInh da u IIen chIe c ma y de I Ihu cng ba ng g cho nang sua I Ia m vIe c Iang Iu 40 den S0. 1892. Len Tokyo Ia p nghIe p, mo cu a ha ng ba n ma y de I g . 1893. Dong cua cua hang ve que, IIep Iuc nghIen cuu caI Iao may. 1894. Lay vo, sInh duoc con IraI Toyoda KIIchIro. 1895. Mo IaI xuong deI To)odn 5Iotcn IaI Nagoya va cua hang ban Ie Ito Ictn 5toc THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 227 226 TOYOTA 1929. Thanh Iap Toyoda AuIomaIIc Loom Works, Toyoda SpInnIng & WeavIng, Toyoda SpIn nIng & WeavIng Works IaI Thuong HaI. 1930. SakIchI qua doI vi vIem phI cap. Ihu Iim hIe u su pha I IrIe n va IIe m nang cu a nganh san xuaI I. 1911. Tro ve nuoc, mo nha may Toyoda Auto- matic Weaving bang vn cua minh. 1915. Con gaI Toyoda AIko duoc ga cho em IraI cu a Kodoma Ia RIsaburo. RIsaburo duo c nha n Ia m con nuI va mang ho cu a Toyoda. 1918. Nha ma y de I Iu d ng Toyoda (Toyoda AuIo maIIc WeavIng) duoc Ihay Ihe bang cng Iy bng vaI soI Toyoda (Toyoda SpInnIng & WeavIng Co.). 1918. De n Trung Qu c Iim hIe u IhI Iruo ng. 1920. Lap nha may deI may Toyoda /To)odn 5n- nng & Wcn\ng Wo:) IaI Thuong HaI. 1921. KIIchIro baI dau Iham gIa nghIen cuu may de I. 1923. Mo nha may Ihu nghIem IaI KarIya o quan AIchI. 1924. Cung con IraI hoan IhIen may deI Type G may deI Iu dng co nhan Inh, hoan IhIen chI IIe I Ihay su I ch Iu d ng. 1926. Thanh Iap cng Iy Toyoda AuIomaIIc Loom Works. 1927. BaI dau san xuaI may deI G1. 1927. Duoc nhan phan Ihuong cao quy cua ThIen hoang. 1929. Nam 1929 ba I da u dua va o sa n xua I khung se ch, ba n ba n quye n ma y de I Iu d ng cho cng Iy PIaII BroIhers & Co, LId. (Anh). THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 229 228 TOYOTA RozdesIvensky VadIn, T ng gIa m d c cng Iy TKB InIercerIIIIcaIe. 8. The MachIne ThaI Changed Ihe WorId: The SIory oI Lean ProducIIon, 1990. |ames P. Womack, DanIeI T. |ones, DanIeI Roos. 9. ToyoIa ProducIIon SysIem: Beyond Large ScaIe ProducIIon. TaIIchI Ohno1978 TaIIchI (1988), Woncc Mnnngcncnt ProducIIvIIy Press. 10. Lean ManuIacIurIng and Ihe ToyoIa Produc IIon SysIem. RonaId M. Becker. TAI III THAM KHAO 1. Irom TexIIIes Io AuIomobIIes: MechanIcaI andn OrganIzaIIonaI InnovaIIon In Ihe Toyoda LnIerprIses, 189S1933. WIIIIam Mass, Andrew RoberIson. 2. MorrIsSuzukI, Tessa, The TechnoIogIcaI TransIormaIIon oI |apan:Irom Ihe Seven IeenIh Io Ihe TwenIy IIrsI CenIury (Cam brIdge, 1994). 3. Nakaoka TeIsuro, The RoIe oI DomesIIc Tech nIcaI InnovaIIon In IoreIgn TechnoIogy Trans Ier: The Case oI |apanese CoIIon TexIIIe In dusIry, Osaka CIIy UnIversIIy LconomIc. 4. SIgeo SIngo. NghIen cuu he Ihng san xuaI cua ToyoIa Iu quan dIem I chuc san xuaI, Nxb. IKSI, 2006. S. Phuong cach ToyoIa: 14 nguyen Iac quan IrI cua cng Iy hang dau Ihe gIoI. 6. DeveIopmenI, OrganIzaIIon, and InIernaIIonaI CompeIIIIveness oI IndusIrIaI LnIerprIses In |apan, 1880191S TsunehIko YuI, MeIjI UnI versIIy. 7. Cac phuong phap hIen daI Irong I chuc san xua I da nh cho doanh nghIe p vu a va nho ,