You are on page 1of 115

THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 1

THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 3 2 TOYOTA


1p sacH nay |a mt pHn tron b sacH D/0 blNH 00/NH VlL1 N/l
V/ 1HL 0l0l. Va b sacH nay |a ket qua cua du an nH|en cuu man
ten i tm ao Kinh doanh cua Vit Nam va Th gii do cac cHuyen
|a cua l/CL cun mt s tac |a pH| Hcp tHuc H|en.
l/CL |u ban quyen
Copyr|HtZ/ by l/CL
B sa cH da duc c dn ky ba n quye n, mo | tHn t|n x|n vu| |o n u | ve :
l/CL
1oa nHa l/CL
34 Nuyen 1ra|, un
1l. H CH| l|nH, V|et Nam
Lma||: B00b@pace.edu.vn
ln |n tHu nHt ta| 1l.HCl, do NHa xut ban 1re n HanH.
1ac |a tp sacH: Nguyn Thu An
|mt pHn cua du an va cac chuyn gia cua PACE
0|am dc d|eu pH| du an: Trn Vu Nguyn
NHom b|en tp va d|eu pH| du an: Trn Vu Nguyn
Nguyn Dng Hiu
Nguyn Hng Dung
Nguyn Th Ha
A O KINH DOANH VI T NAM VA TH GI I
SakIchI Toyoda & TOYOTA
THAY DI CNG THUC CUA KHAT VONG
Nguyn Thu An va cac chuyn gia cua PACE
Chu traeh nhiem suat ban. Ts. uaeh Thu Nuyet
ien taj. Tha nh Nam
la. Huu ae
Sua ban in. Iham Nuyen
hy thuat vi tlnh. Hai hhanh + Thanh Ha
^MA X\A T BA^ TRI
IeI Ly Chlnh Tha n ua n Tha nh jhe He Chl Hinh
DT. 1IeJS1 1IeJII S1e1 S1e1e 1|17
Fas. S1.S.S171| Fmail. nsbtre@ hem.vnn.vn
Yebsite. httj.||www.nsbtre.eem.vn
CMI ^MA^M ^MA X\A T BA^ TRI TAI MA ^OI
J| ne 1I, Nuyen Chl Thanh, uan Den Da Ha Nei
DT k Fas. ||1) 77111
Fmail. vanjhennsbtre@ hn.vnn.vn
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 5 4 TOYOTA
Mu c Iu c
Cung nn doc
IIIM TIIN HAY IHUNC 5U XA HI? 7
Io no dnu 13
Phn I.
LAM SNG DY NGANH DT MAY NHT BAN
BAT CHUOC MA LAM TT HON MOI
LA DIU DANG QUY 23
TAO BAO VOI UOC MO 33
Ma Iuc cua chIec khung cuI 34
Xay gIac mo Ion Iu kho chua co 44
Chang SakIchI co phep Ia 47
CUNG DT NUOC CHUYN MINH S1
DUNG NGAI VP NGA... S9
ChIen IhuaI Iay ngan nuI daI 60
ThI Iruong dau IIen chnh Ia que huong ban! 66
SU KHOI DU CUA NN SAN XUT TIN TIN
O NHT BAN 73
Du nhap he Ihng san xuaI day chuyen kIeu My 74
NguoI khao khaI su hoan hao 76
Nhung dI Ihu canh Iranh 82
Buoc chan ra Ihe gIoI va mo ve nhung con ngua saI
8S
Nhom chuyn gia, nhom iu phi, nhom tac gia va nhom bin tp cua
d an nghin cu i tm ao Kinh doanh Vit Nam va Th gii xin
chn thanh cam n cac cng ty, c quan, n v va cac ca nhn a nhit
tnh h tr thng tin, t liu trong vic trin khai d an nghin cu va
thc hin tp sach nay.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 7 6 TOYOTA
Phn II.
HAY DIU KHIN UOC MO
NGUOI CHAM VUON VA TRAI NGOT 9S
Thuong HaI, 1920 96
DI SAN CUA MT MU MUC CHO
TRI TU NHT BAN 103
Nam nguyen Iac chnh cua nha Toyoda 113
MAY DT TOYODA CHU DU TH GIOI 11S
Quy Iac ban Iay ban 116
Con duong ra Ihe gIoI 120
BAU VT CUA NGUOI CHA 12S
Phn III.
XUNG TRN VAO THI TRUONG T
CHAY DUA VOI NG GIA THOI GIAN 133
TOYOTA BIU TUONG MANG TM VOC QUC T 143
CHIN LUOC LU DAI, CHIN THUT LINH HOAT 147
Nguyen Iac |usI In IIme 148
ChIec xe hoI dau IIen cua NhaI Ban 1S0
CUNG XY DUNG VA QUANG BA DAO TOYOTA 1S7
Phn IV.
KIT QU, HI SINH VA TOA SANG
CON NGUOI NGUN TAI NGUYN QUY GIA NHT 171
VUOT QUA SONG GIO, VUON TOI DNH
CAO VINH QUANG 179
ThoI Ihe Ihe IhoI... 180
PhaI baI kIp Hoa Ky! 182
ToyoIa Ihuong hIeu Ioa sang Iren Ioan Ihe gIoI
18S
Phn V.
TRIT LY CUA GIA DINH TOYODA
He Ihng quan Iy san xuaI ToyoIa 193
Su menh cua chung Ia cao ca hon vIec kIem IIen
204
Nhung IrIeI Iy cua dao ToyoIa 21S
De cuong ChIen Iuoc Ioan cau 2010 cua ToyoIa 218
BaI hoc vuoI IhoI gIan 221
Nhung cI mc dang nho Irong cuc doI
SakIchI Toyoda 224
TAI LIU THAM KHAO 228
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 9 8 TOYOTA
KI M TI N HAY PHU NG SU XA H I7
B sach ma ban doc dang cam Iren Iay Ia keI qua
cua du an nghIen cuu mang Ien I tn Ino InI
donnI cu n Vc t Nnn \n TIc go do T ho p GIa o du c
PACL Ihu c hIe n Irong su I 14 Iha ng vu a qua.
Chung II daI Ien cho b sach nay Ia Ino InI
donnI Vct Nnn \n TIc go voI mong mun duoc
chIa se cu ng ba n do c, da c bIe I Ia ba n do c doanh nhan
va ba n do c quan Iam de n kInh doanh, nhu ng kIe n gIa I
ve hang IoaI cac cau hoI nhu: InI donnI n g?,
IonnI nInn n n?, Inu n dno cun ngIc nI
donnI? va Tn :no nI donnI n no t ngIc cno qu)
\n xu ng dn ng duo c xn Io ton \nI?...
DI ngu chuyen gIa cua PACL cung cac cng su da
nghIen cu u cu c do I va su nghIe p cu a 2S doanh nhan
huye n Ihoa I, de n Iu 2S Ia p doa n kInh doanh da n da u
Irong nhu ng ba ng xe p ha ng doanh nghIe p Iren Ioa n Ihe
gIo I, nha m Iim kIe m ca I da o, ca I IrIe I Iy c I Io I Irong
kInh doanh cu a ho . Mu c dch Ia de Iy gIa I xem vi sao
ho Ia nhung nguoI cn tcn nInnI nInt, cn tcn
nIc u nIn t \n c n tc n c n \u ng nIn t tIc go , do ng
tIo Io n duo c xn Io d c c t nI to ng?
Phan Ich Iung chang duong, Iung mc su nghIep,
Iu ng buo c Ihang Ira m... cu a nhu ng huye n Ihoa I doanh
nhan na y, chu ng II da du c ke I duo c nhu ng ne I chung
Cu ng ba n o c
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 11 10 TOYOTA
nha I, no I chnh xa c hon, Ia nhu ng ye u I khIe n ho Iro
nen v da I, Iro Iha nh nhu ng doanh nhan huye n Ihoa I.
Do Ia su khao kha I, Ia nIe m dam me m I ca ch ma nh
IIeI de sang Iao, de dem den IhaI nhIeu gIa IrI moI
cho cuc sng va cho xa hI. Ho da Ihuc hIen duoc
dIe u do ba ng vIe c c ng hIe n ca cu c do I minh Ia n vIe c
Iruye n da I, da n duo ng cho ha u Ihe .
Trong Io I da u na y cu a b sa ch, chu ng II cu ng mu n
ke IaI voI quy vI mI vaI cau chuyen va mI vaI so
sa nh ma PACL Iun Iu ha o khI Iim Iha y no Irong ha nh
Irinh IIn t \o ng IonnI t cu a minh Irong su I nhu ng
nam vu a qua:
n cIu not tcn tn Ion :uot ngn) Iong \u \
uon nn c nn. NIung :nu nIung ngn) tInng nIn
\n o n t In cI In ng, n cIo t ngI: 5no to Iong n
nguo gn qu)c t \n n dc nIu )c u In n cIo cn xo n?.
Vn no cIu)cn tIn) do. Tu do, nIcu gn dnI cIun
In gn tong Iu Io co tIc nun no t, In go n ton
/nn Iong cnn In nun cn tIung n), not tc ot
ngo t /nn Iong cn n In nun cn go o t ngo t). n co
tIc no cu n u c no :n ng In) nu n dcn, I cI ng co n
no nn o n n In ng nu n dc dn u ng nIu cn u Ic t cInnI
do t xun t Io c nIn Iong co n nuo c n n. Hn) Ion
nu n, no nguo cII xc t no t In uo c cInn n co ngn)
nIu ng \n t In n cn n tIc t nIn t cIo gn dnI. In tIcn
cIu)cn gn cn cun n :o \o cIo \n :cu tI cung
cIng cIcnI ccI n no. A cung donn n ct qun:
cun tcn :uot ngn) nguo n c \no, n tI nn Inng
uon tn) \n cuo no uon nc ng. IIong cII tc n n tIu
duoc tng cno, nn n con co o nIunn on nInt n
:u qu) ncn cun no nguo dnnI cIo not nguo ct
nI donnI nIu n .
Cnu cIu)cn tIu In \c not co :o :nn xunt tu :t.
Nguo tn tIuo ng nun tu cu n co :o nn ) \c dc du ng Io
:o. Mot co :o c xu nt do nI tIuong tI cu co
nnng tong nguo :u ncnI xn Io? Tong not tIo
gnn dn, co :o Iont dong cnn cIung, cIo dcn not
ngn) ong cIu cun no tIn) do cncI ngI: to Iong
nn tu :t nun, nn :c nn gn In uu tu Io :o
\n Io ng. Tu do , ong \n do ng :u tc n In nI ngIcn
cu u dc tn o n nIu ng cn tu :no cIo co tIc cIo ng duo c
no , no t, cIo ng tIn n, ngn tu nn ) tI co Io n cn co
dc du ng Io :o qunn to ng, ngn tu In c tI Iong cn n
Io n dc dc c o n c o \n o... ng cu ng cIu Io d dc n
cn c \n Io ng dc ngIcn cu u nn u :on, tIn) do cI
co , c u dn ng... TIc n :n n In n cu n ong co n tIcn tnI
nng n n dc cIo cn \n Io ng cu n cn c cong t). CII
:nu not tIo gnn ngn, co :o cun ong dn ot xnc \n
In t tc n n t nInnI.
NIu \n), donnI ngIc on In) nIo tu) tIuoc \no
\n n dc xn Io nn Io gn qu)c t duo c. n cIu tn Io n
cun Iu Io no cung 5nn Wnton /ong cIu tn donn
n n c o n nIn t tIc go Wn-Mnt) dc u gn qu)c t \n n
dc nun :n cun xn Io tIong qun \cc no cun Inng
nn c. Ho cII Inc nInu \c Inn \: xn Io cun n
cIu tc n tn Io n n no t Iu Io , co n xn Io cu n 5nn
nnng tn n co tIc go .
Icu xn Io qunn tnn Iong In n donnI ngIc
do c n duo c no nIcu nn n Io dn nnng n g cIo
co ng do ng. CI ng In n, tong I tI Iu NIn t, To)odn
/cIn dc cu n To)otn), \o tnI tIn n n quo c duo c nguo
NInt xcn nIu nnI Iung dnn toc tI tI Iu Ngn,
IIodoo\:) /ong cIu cu n Yuo:), ong tn n n tong
nt dnn Ngn tI cII nguo Ngn no tInu o. 5u Inc
nInu nn) co c do cncI tIuc cn tcn cun Io.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 13 12 TOYOTA
NgIc nI donnI, xun nn) \nn tIuong Icu cII
nIu n ngIc cn tcn. NIung tIuc cInt, Iong Ic
co ngIc cn tcn, o ngIc nno tI cung cn tcn
cn . CI ng In n, un t :u c n tc n ng \c c In nI
ngIc unt, nc : cn tcn ng cncI cIun cnI cuu
nguo ... Vn donnI nInn, nguo In nI ngIc nI donnI,
cu ng c n tc n ng cn cI n nI dn o no t donnI
ngIc \n tIong qun donnI ngIc do dc gn qu)ct
\n n dc In) dn u ng nIu cn u nn o do cu n xn Io .
NIung dcu Inc ct cun ngIc nI donnI n tong
qun tnI InnI ngIc cun nnI donnI nInn Iong
InnI dong not cncI don c nn ct cn tno n cnc
cIuo gn t. Cu tIc Ion, Io nn n) not donnI
ngIc \n tn Io cn nnI nIcu tInnI \cn dc
cu ng co ng Iuo ng n nI n InI tIn nI no t :u c nn nI
to ng u c, tu do tn o n nIc u gn t Ion cIo xn Io . Io
cu ng cInI n ) do nn ngIc nI donnI tIuo ng
c n duo c nIc u tc n Ion :o \o nIu ng ngIc In c \n
\nn duoc cong dong xn Io ung Io.
NgIcn cu u 25 Iu)c n tIon donnI nInn tIc go cIo
tIn), du co qun nIcu :u Inc ct nIung Io dcu co
cIung no t tu tuo ng cIu dn o: InI donnI n Iu ng :u
xn Io . Hn) no no t cn cI dn ) du Ion, InI donnI n
c n tc n ng cn cI Iu ng :u xn Io , ng cn cI du ng
:nn Inn In) dcI \u nIu n Iuong tcn dc gn
qu)c t nIu ng \n n dc cu n xn Io \n n n cIo cuo c :o ng
to ncn to t dc Ion.
Cn dno nI donnI nn) dn duoc Io qunn tct
ngn) tu uo dn u Io ngIc dn ) gnn Io cIo to u c
tInnI cong. Vn :u tInt nn) cung cInI n ) do gu
Io cn tcn nInnI nInt, nIcu nInt, cn nInt, con
n n tInn Io tI duo c xn Io ton \nI, nc to ng, \n o
Io d \n o cI :u nI donnI tIc go nIu nIu ng Iu)c n
tIon , donnI ngIc cu n Io cu ng \ dn \n tuo ng to n.
NIu \n ), \o no t tnn tIc uon Iuo ng \c co ng do ng,
uon In t Ino n n cIo xn Io qunnI nnI /co tIc nIo
gon tong not ngo nng Ioc ong on ng cn not
Ic n t to ) to t dc Ion, cInI Io , nIu ng donnI nInn
/du o n In) nIo , du Tn) In) Tn, du co In) n)
uon duoc xn Io ton \nI Iong In \ :o cun cn
Io ng o Io c n duo c, nn \ nIu ng do ng go \o gn
cu n Io \n o :u do tIn) cu n tIc go nn ).
Song song voI nhung doanh nhan Iay Iung cua Ihe
gIoI, dIeu khac bIeI o b sach nay Ia chung II da
khoI su hanh Irinh Iim kIem nhung huyen IhoaI
doanh nhan VIe I Nam de , nhu m I c ga ng, dInh vI
xem ng cha Ia nga y xua da kho I su kInh doanh nhu
Ihe nao. Va IhaI baI ngo, Irong IIch su VIeI Nam da
Iung co nhung Luong Van Can, Bach ThaI BuoI,
Nguyen Son Ha, TrInh Van B... voI nhung Iu Iuong
kInh doanh co Ihe gay nga c nhIen cho de n Ia n bay gIo .
Nhin Tay se Ihay Dng, soI c ma ngam IoI
kIm, do Ia dIe u ma chu ng II, nhu ng nguo I Ihu c hIe n
b sa ch, mong mu n duo c chIa se . B sa ch na y cu ng
Ia m I cau chuye n, m I pha c Iha o cho bu c Iranh Ioa n
canh sInh dng va day mau sac ve doanh nhan Ihe
gIo I nhu ng doanh nhan Ia m Ihay d I Ihe gIo I, va ve
mI Ihe he doanh nhan IIen bI cua VIeI Nam cach
day gan mI Iram nam IIch su mI Ihe he doanh
nhan ma de n nga y nay chu ng Ia va n co Ihe Iu ha o. Tu
do , nhu ng n Iu c na y se go p pha n hinh Iha nh van ho a
doanh nhan VIe I, m I b pha n quan Iro ng Irong van
ho a VIe I Nam.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 15 14 TOYOTA
IOI NOI AI
Khng hIeu sao II raI nho va Ihch Ihu voI mI
chI IIe I Irong b phIm To \c tuong n do da o dIe n
RoberI ZemeckIz (My) Ihuc hIen nam 198S, Irong
do co doan nhan vaI chnh Iu nhung nam 80 cua
Ihe ky XX roI vao nhung nam dau sau Ihe chIen I,
khI nen kInh Ie NhaI Ban duoc v nhu mI con s
khng Io Iuong so voI nen kInh Ie Ihe gIoI. Nhan
vaI chnh cua cau chuyen da khIen nhung nguoI
IhoI do ngac nhIen khI noI den NhaI Ban nhu mI
daI nuoc co nen cng nghIep IIen IIen, co ca I
va d dIen Iu sanh dIeu. TIn Iam sao duoc chu!
Thay d I b ma I m I da I nuo c Iu qua khu de n hIe n
IaI da Ia kho, Ihay dI Iu qua khu den... Iuong IaI
qua IhaI Ia phI Ihuong. Them nua, Irong qua khu,
NhaI Ban Ia mI daI nuoc co IoI ba Ihe ky Iu c
Ia p minh vo I phuong Tay, da I nuo c bI coI Ia nghe o
na n, Ia c ha u, da I he p, nguo I dng va ga n nhu
khng co mI Iru Iuong IaI nguyen dang ke nao.
Vay Ihi nhung Ihanh qua kInh Ie Iay Iung nhu
ngay nay duoc baI dau Iu dau, dua Iren nen Iang
co so nao7 BaI dau Iu dau mI NhaI Ban kIen
cuo ng vuon Ien Iu do I nghe o, Iu nhu ng khu ng
Chu ng II xIn duo c gu I Io I IrI an Iran Iro ng nha I de n
nhu ng d ng nghIe p da h Iro IInh Iha n cho chu ng II,
den cac ca nhan va don vI da san Iong h Iro Ihng
IIn, Iu IIe u Irong qua Irinh nghIen cu u. Da c bIe I, chu ng
II mu n gu I Io I ca m on chan Iha nh de n ca c Ia p doa n
hang dau Ihe gIoI do cac doanh nhan huyen IhoaI
sa ng Ia p, ca m on gIa I c ho Luong, gIa I c ho Ba ch,...
ha u due cu a cu Luong Van Can, cu Ba ch Tha I Buo I...
da nhIeI Iam gIup do chung II Irong suI qua Irinh
dI Iim Da o KInh doanh cu a VIe I Nam va The gIo I.
VIec IrIen khaI du an nay Iu khau nghIen cuu den
Ihe hIen Ihanh sach Irong mI IhoI gIan khng daI,
cung nhung kho khan Irong qua Irinh dI Iim Iu IIeu
IIch su ve ca c nhan va I, cha c ha n b sa ch se kho Ira nh
khoI nhung saI soI nhaI dInh. Do vay, chung II raI
mong nha n duo c su Ihng ca m cu ng nhu nhu ng go p
y chIa se cua ban doc gan xa ve b sach de Ian IaI
ba n IIe p Iheo duo c hoa n IhIe n hon.
Chu ng II, PACL va Nha xua I ba n Tre , xIn Iran Iro ng
gIoI IhIeu cung ban doc b sach day Iam huyeI nay.
Va chu ng II cu ng IIn ra ng, qua b sa ch na y, ba n do c
se co tIcn kIe n gIa I ve da o kInh doanh, de Iu do , Iu
minh dua ra m I dnI ngIn cho nghe nI donnI va
Iu minh kha ng dInh ra ng, nI donnI n c n tc n In)
Iung :u xn Io!
Thay ma I Nho m Ia c gIa cu a b sa ch
Gia n T Trung Nguo I Sa ng Ia p PACL
5n Co n, Xunn InI Ho , 27
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 17 16 TOYOTA
hoa ng Ira m Iro ng ve kInh Ie ma gIo day co ca n can
Ihuong maI du Ihua va du Iru ngoaI Ie dung hang
dau Ihe gIoI, co ngun vn dau Iu ra nuoc ngoaI
raI Ion, co nhIeu Iap doan IaI chnh, ngan hang
hung manh7 (O VIeI Nam hIen nay, NhaI Ban
dang du ng Ihu ba Irong danh sa ch ca c nha da u Iu
nuoc ngoaI.) BaI hoc kInh Ie cua NhaI Ban duoc
nhIeu chuyen gIa cac nuoc Iren Ihe gIoI nghIen
cu u. RIeng chu ng II, khI Ihu c hIe n cu n sa ch na y,
chung II ngh den mI baI hoc sau xa hon: baI
ho c ve CON NGUO I, ve hoa I ba o va Io ng kha I khao
mun vuon Ien de Ihuc hIen nhung dIeu ma ho
hang say me, ap u.
ThoI nao, o dau cung co nhung con nguoI binh
Ihuo ng mang Irong minh nIe m dam me khoa ho c,
xuaI phaI Iu mong mun duoc Iam mI dIeu II
dep cho nguoI Ihan, cho que huong minh. O VIeI
Nam chu ng Ia cu ng va y. Co n nho nhu ng sa ng kIe n
IuyeI voI Irong chIen Iranh nhu bep Hoang Cam
da gIup b dI Ia duoc com no, canh ngoI ma
khng bI may bay phaI hIen. Con nho IhoI bao
ca p, vIen Ihan I ong cu a ng Nguye n Dang Cuo ng
da gIu p cho bao gIa dinh IIe I kIe m duo c cu I Iu a, do
kho khan duoc phan nao Irong cuc sng. Gan
day, bao ch chung Ia hay nhac den mI hIen
Iuo ng nguo I nng dan Ia m khoa ho c, nhu ng HaI
Lua Ihu IhIeI khng duoc Irang bI cac kIen Ihuc
uyen Iham, cao sIeu nhung da ma y mo nghIen cu u
va phaI mInh ra nhung cng cu Ihuc IIen phuc vu
cho cuc sng vn raI vaI va cua ba con nng
dan. Do Ia Dao KIm Tuong o Ihn Phuoc Tho, xa
My Hoa, huyen Phu My, Inh Binh DInh voI chIec
c I xa I vo da u ph ng; do Ia anh Tra n Qu c Ha I, a p
2, xa SuI GIay, huyen Tan Chau, Inh Tay NInh
voI chIec may bay Iruc Ihang Iu Iao dung de IuoI
phan Iren ru ng... va co n ra I nhIe u sa ng kIe n kha c
khng duoc daI bao dua IIn nhung da, dang va se
am Iham cng hIen cho doI.
Cau chuyen cuc doI cua nguoI dung dau cng
Iy Toyoda AuIomaIIc Loom Works, cha de Iap
doan ToyoIa, phaI chang cung baI dau Iu uoc
mun gIan dI vay IhI7 Toyoda SakIchI mun caI
Iao chIec may deI de nhung nguoI me xu hoa anh
da o do Iam Iu hon, mu n sa n xua I ha ng Ioa I
nhu ng chIe c ma y de I Ihng mInh mang nha n hIe u
NhaI Ban de daI nuoc minh co co hI sanh vaI
cu ng Ihe gIo I. M I uo c mo, m I nIe m IIn, m I nghI
Iu c Ia m vIe c, m I y ch ho c Ia p kIen cuo ng, m I da u
oc chIen Iuoc chIen IhuaI sac sao... IaI ca nhung
dIeu nay da khIen cho Ien IuI mI con nguoI Iro
nen baI Iu.
SInh nam 1867 Irong mI gIa dinh Iho Ihu cng
ngheo, b Iam nghe Iho mc, me chuyen deI vaI,
ban Ihan ng khng duoc hoc cao, nhung co aI
ngo rang SakIchI da Iam rang danh dong ho bang
cng Iy Toyoda AuIomaIIc Loom Works voI day
chuyen san xuaI hang nghin chIec may deI Iu
dng va chIem Inh hoan Ioan IhI Iruong may deI
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 19 18 TOYOTA
Irong nuoc, dng IhoI Iung buoc cung c vI Ihe
cua minh o nuoc ngoaI!
Tha ng S.1930, SakIchI na m xu ng, nhung su
nghIe p cu a ng khng du ng Ia I, nhu ng y Iuo ng Ia o
bao cua ng, nhung uoc mo ky Ia cua ng van
duoc Ihuc hIen. Su ra doI cua cng Iy ToyoIa Mo
Ior do nguoI con IraI ng Ia Toyoda KIchIIro sang
Iap va dIeu hanh, vung vang vuoI qua nhung
Ihang Iram gIan kho de IIen IoI Ihanh cng Ia
nguyen nhan khIe n Ien Iu I cu a ng sau bao nhIeu
nam van con Iuu IaI noI nay, dau con nguoI do da
Iro ve vo I ca I bu I. Nhu ng nguo I nhu SakIchI qua Ia
da de Ia I m I da u a n cu a minh Iren Ihe gIo I, de ca I
Ien cua ng maI Iro Ihanh huyen IhoaI khng ch
d I vo I Ia I ca nguo I dan cu a da I nuo c ma I Iro I mo c
ma co n d I vo I ha ng IrIe u IrIe u nguo I Iren Ira I da I
na y.
Nam 1936, cng Iy ToyoIa da cng b chIec xe
I da u IIen, mo duo ng cho ky nguyen huy hoa ng
cua Iap doan ToyoIa nguoI khng I chau A
Iren IhI Iruong san xuaI I nhu mI s Iap ch
kInh Ie My da goI sau nay.
Nam 200S, vo I doanh Ihu ga n 180 I dIa,
ToyoIa Ia Iap doan duy nhaI cua NhaI Ban va
cu ng Ia duy nha I cu a chau A na m Irong danh sa ch
Top Ten cua nhung Iap doan co quI m Ion nhaI.
Su hIe u qua Irong kInh doanh cu a ToyoIa duo c Ihe
hIe n ro nha I o con s Io I nhua n kh ng I Ien Io I 11
I dIa Irong nam 200S.
ToyoIa dua IIen nam 2006 bang ngI vI a quan
Iren IhI Iruo ng xe hoI o My no I rIeng va Ihe gIo I no I
chung. Nam 2007, hang nay da vach ra ke hoach
IIen Ien gIanh vI Ir dan dau voI Iuong I ban ra
uoc Inh khoang 9 IrIeu 420 ngan chIec, bo qua
GeneraI MoIors (My ) m I ca ch de da ng.
Nhung Iha nh cng cu a ToyoIa khng ch Ihe
hIe n ba ng nhu ng con s ma co n Ihe hIe n o m I Ia I
sa n Ir Iue co y ngha Io n Iao hon nhIe u: Do Ia m I
he Ihng nhung phuong phap I chuc va quan Iy
san xuaI duoc mang Ien hIeu ToyoIa (ToyoIa Pro
ducIIon SysIem) do SakIchI da I ne n mo ng va nguo I
con IraI cu a ng, Toyoda KIIchIro, IIe p buo c cha de
hoan IhIen hon, cuI cung Ia nhung con nguoI IaI
hoa nhu Toyoda LIjI, Toyoda ShoIchIro, Ohno
TaIIchI, ShIngo ShIgeo... da cu Ihe hoa he Ihng
nay, nang no Ien Ihanh mI nghe IhuaI, mI IrIeI
Iy , Iha m ch Ia m I da o cho nhu ng doanh nghIe p
non Ire hoc Iap va ap dung. Khng ngung suy
ngh, sang Iao, hoc Iap va Iu hoan IhIen do Ia
caI Ihan cua dao ToyoIa ma anh chang Iho mc
Ia I hoa da Iam nIe m ngay Iu Ihuo co n va I I n vo I
nhung chIec may deI bang g. VoI nhung phuong
phap I chuc, quan Iy san xuaI da va dang duoc
raI nhIeu nha nghIen cuu quan Iam (ve sau duoc
he Ihng hoa keI hop voI nhung phuong phap
khac nua Iao Ihanh he Ihng Lean ProducIIon va
co han vIen nghIen cuu ve he Ihng nay), Toyoda
da dem IaI cho daI nuoc minh mI bau vaI ma
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 21 20 TOYOTA
ba I cu nguo I dan Nha I Ba n na o cu ng co Ihe Iu ha o.
Tu chIe c ma y de I Iay de n chIe c ma y de I Iu d ng,
Iu chIec may deI Iu dng den chIec I doI moI
bay gIo cha ng duo ng a y khng pha I ch cu a rIeng
Toyoda SakIchI, mac du, co Ihe noI, ng da dung
cam daI buoc chan dau IIen Iren con duong gaI
go c a y. Cha ng duo ng gIan kho do co da u chan cu a
bIeI bao cng su, Iu nhung nguoI Iho, nha phaI
mInh, chuyen gIa Ia I chnh, ky su cho de n ca c
chuyen gIa quan Iy kInh Ie... Nhung Ia co Ihe noI
ngan gon rang, chang duong nay duoc baI dau Iu
mI uoc mo. MI uoc mo dep de va cao ca: cng
hIen heI minh cho daI nuoc, cho nhan IoaI.
NhaI Ban Ia mI dan Ic phuong Dng heI suc
Iang man voI Iruyen IhuyeI ve chang IzanaghI va
nang IzanamI bac ThIen Cau KIeu xung ha gIoI
uom mam cuc sng. Toyoda SakIchI cung mang
Irong minh ban Inh Iang man ay, nhung keI hop
voI caI nhin Ihuc Ie cua mI nha phaI mInh IaI
nang, va ng da Ia m nen nhIe u dIe u ky dIe u khng
ngo.
Nhin IaI cuc doI cua SakIchI, su nghIep cua
SakIchI, chu ng Ia khng ch mu n Iim hIe u ve ng
va nhung baI hoc Irong kInh doanh ma ng da
cung hau due cua minh Irong Iap doan ToyoIa de
Ia I. Chu ng Ia co n mu n IIn va o kha nang sa ng Ia o
v han cua con nguoI, nhung con nguoI IhaI binh
Ihuo ng chu khng pha I nhan va I Iruye n Ihuye I, da
bIen nhung uoc mo v daI Ihanh hIen Ihuc.
O dau do, uoc mo cua aI do dang duoc ap u.
Hay IhI bung no Ien Ihanh mI hoaI bao Ion va
khng de no IuI Ian Irong v vong. Hay baI dau
con duo ng cu a minh de de n vo I mIe n xa xI Iuye I
voI
(*)
! Hay daI dau chan minh Iren con duong
chua co dau chan qua!
Do Ia Ihng dIe p ma cu n sa ch na y mu n gu I Io I
ban doc.
___________________
1en mt ba| Hat cua Na, cH| m|en nu| ducn nHun ucc mc
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 23 22 TOYOTA
ha n I.
LA M S NG D Y
NGA NH D T MAY
NH T BA N
1u m t cHa n tHc m c tron m t |a n nHe o |am
|u, vc| n|em mc ucc |up cHo cn v|ec det may
cua nHun nuc| me NHt Ban kHn pHa| qua
vt va, 1oyoda 3ak|cH| may mo cHe tao ra nHun
cH|e c ma y de t va kHn nu n Hoa n tH|e n cHu n.
Cn v|ec |n |e y da op pHn quan tron
vao v|ec vuc dy nanH det may truyen tHn
cua dt nucc lHu 1an, dn b| |n |uct trucc
|an son va| voc |a re cua cHu /u nHun nm
cu| tHe ky /l/.
P
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 25 24 TOYOTA
BT CHIOC
MA IAM TT HON
MOI IA II
ANG QIY
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 27 26 TOYOTA
KosaI, 1927.
TIen chan moI nguoI ve sau bua IIec, KIchIIro
Ihay cha co ve hoI Iram ngam, khac voI ve phan
khoI Iruoc do vaI gIo. Hm nay Ia mI ngay quan
Iro ng d I vo I cha anh, Toyoda SakIchI, vo I gIa dinh
anh, vo I ca gIa I c Toyoda na y. Vo I 119 pha I mInh
dong gop cho nen cng nghIep deI NhaI Ban, cha
anh duoc vInh du gap maI va chuyen Iro cung
ThIen hoang. Vn Ia nguoI I noI, dI khI bI moI
nguoI coI Ia Iap dI, ng cung khng ke nhIeu ve
nhung IoI khen ngoI cua ThIen hoang, khng noI
de n pha n Ihuo ng ma Nguo I Irao Ia ng cho cu c do I
n Iu c ca I IIe n nhu ng chIe c ma y de I cu a ng pha n
Ihuong cao quy nhaI: huan chuong V :u ngIc
Iu c \u NIn t tc u. KIIchIro bIe I, cha minh ra I vuI.
ng ung nhIeu hon Ihuong ngay va khng vI
va ng ro I ba n an de Iro ve Iha p nga khoa ho c cu a
minh nhu moI hm.
Cha hoI meI, Ihua cha7
Khng, cha dang ngh den ba nI con. Chnh
ba cu a con Ia nguo I khIe n Ia mo uo c de n chIe c ma y
deI Iu dng. Va Irong nhung phuI gIay nhu Ihe
nay, Ia nho den ba nI con v cung!
KIIchIro Iran Iro ng nhu ng gIay phu I hIe m hoI ma
nguo I cha Ih I n I Io ng minh vo I anh. Trong gIa
dinh, haI cha con anh hIem khI ngI cung nhau
Irong can nha am cung cua ho, cang khng may
khI Iro chuye n Iam su hay gIa I ba y Io ng minh. Anh
Ihuong gap cha IaI xuong, ben nhung ngn ngang
ma y mo c va IIe ng ma y n a o c ng vo I mu I da u mo
bua vay xung quanh. Song, bao gIo KIIchIro cung
cam Ihay gan guI nguoI cha IaI nang cua minh.
Anh ba I nhIp duo c ca nhu ng y ngh nho nha I Irong
cng vIec cua cha va hIeu ng qua nhung baI hoc
nho nho Irong mI hanh dng chu khng phaI
bang IoI noI... Anh mm cuoI nho den caI hI con
chua va o da I ho c. Lu c do , anh dI vo I cha ra xuo ng.
Thay may chIec dInh c roI ngoaI duong, anh
nghIch ngo m Ia y chan ha I dI Ihi cha ngan Ia I. ng
dung IaI, nhaI nhung con c Ien, can Ihan goI vao
Io gIay, caI vao IuI ao. Khng de cau con IraI kIp
ngac nhIen, ng noI: Con ngh Ia nhung caI nay
vuI dI duoc sao7 Con ngh Ia xuong nha minh co
nhIeu qua chu gi7 CaI dInh c nay, no cung nhu
con nguo I chu ng Ia va y, sInh ra khng pha I de vu I
va o so I ra c, ca I gi cu ng co ch cu a no da y, con IraI
a. BaI hoc Iham Iha den nI cu mI Ian dInh vuI
m I chI IIe I ma y ho ng, anh Ia I nho de n Io I cha, Ia I
c hinh dung xem co co n du ng no va o vIe c gi duo c
nua khng.
SakIchI IaI noI IIep, caI ngang dong hI Iuong
cua con IraI:
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 29 28 TOYOTA
Con co n nho nhIe u Ia n cha nha c con chu y de n
nganh cng nghIep I chu7
Vang, Ihua cha. Con van Iheo doI va cha bIeI
day, Irong Iruong, con da duoc hoc nhIeu ve che
Iao may... Nhung...
Nhung con chua bao gIo ngh den vIec cng Iy
cua chung Ia se baI Iay IhaI su nghIen cuu ve
I de sau nay phaI IrIen Iheo huong do7
Con co ngh IoI. KIIchIro Ihang Ihan noI.
Nhung khng chac chung Ia da Iam duoc. Tinh
hinh ban may deI hIen nay cua chung Ia dang co
chIe u huo ng I I.
Dung, nhung con phaI hIeu rang, cha Iun noI
vo I con, cng nghIe p I mo I Ia nga nh cng
nghIep cua Iuong IaI. Cha anh ngaI IoI Nhung
chIec may deI cua chung Ia da sap Iro Ihanh qua
khu rI. Cung nhu cha con minh day. Cha da sap
Ihanh qua khu, va Iuong IaI chnh Ia con!
KIIchIro xuc dng. Thi ra cha van nung nau y
Iuong Iham nhap vao nganh san xuaI I Iu raI
nhIeu nam nay, sau nhung chuyen dI Iham quan
o My va chau u. Tha ng 3 nam 1918, khI da o Iua I
Iro cap xe quan dI duoc ban hanh, cac Iap doan,
cng Iy Ion cua NhaI voI ngun vn day du baI
dau nghIem Iuc can nhac vIec gIa nhap nganh
cng nghIep I. Vao IhoI dIem do, KIIchIro
Toyoda con dang Iheo hoc chuyen nganh cng
Irinh co kh IaI DaI hoc Hoang gIa Tokyo, mac du
ha u he I ca c kho a ho c ph bIe n nha I Ia I Iruo ng da I
hoc nay ch Iap Irung vao chuyen nganh che Iao
Iau Ihuyen. The he sInh vIen cung Iua IuI voI
KIIchIro da baI dau hung Ihu voI nhung dng co
d I Irong. Cha anh da khuye n khch anh ra I nhIe u
Irong vIec nay, Iun Iun nhac nho anh phaI chu
Irong den dng Iuc hoc, che Iao may, mac du muc
IIeu Iu c do cu a anh Ia ho c xong se ve cng Iy Bng
vaI soI Iam vIec, va cha anh chua noI gi den vIec
co Ihe cng Iy se Ian san sang nganh co kh I.
Y Iuo ng a y ng ch de ca p de n Irong va I cu c ho p
gIua cac c dng sau khI anh da ra Iruong, dung
hon Ia gIua mI s Ihanh vIen cua daI gIa dinh
Toyoda. MoI nguoI nghe va Im Iang, chua mI aI
no I Ien y kIe n cu a minh. Nhung KIIchIro bIe I, chua
aI, ke ca anh, ke ca chu NIshIkawa AkIjI, chIe n hu u
Iau nam cua cha anh, nguoI da saI canh cung ng
Irong nhu ng Ia n Iham quan o My va chau u,
hinh dung duo c Iuong IaI cu a cng Iy Bng va I so I
Toyoda nay IaI co Ihe dnh dang den mI nganh
cng nghIe p mo I me nhu va y. Nam ngoa I, cha anh
cho xay mI nha may san xuaI may deI Iu dng
mo I o KarIya vo I I ng s v n da u Iu Ia 1 IrIe u yen
(460 ngan dIa) va da san xuaI duoc 1203 may
deI Iu dng ngay Irong nam nay. VoI khI Iuong
cng vIec khng I va khan Iruong nhu Ihe,
KIIchIro khng Ihe ngo rang, cha anh van quan
Iam va day duI voI vIec baI dau mI Ihu Ihach
moI, kho khan mao hIem hon ca xua kIa khI ng
quyeI Iam gan doI minh voI nhung chIec may deI.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 31 30 TOYOTA
duo c nhu ng chIe c ma y de I Ihng mInh, Iu du ng Ia I
cho sua II, Iu dng Ihay suI ch, Ihay con IhoI,
dng IhoI IaI dIeu khIen de dang den nI mI c
Iho de I be nho cu ng co Ihe ch huy ca da n ma y de I
ha ng chu c, Iha m ch sau na y se Ia ha ng Iram chIe c
may. Nhung chIec may nay khng con xa cach,
Ia nh Iu ng nu a, chu ng duo ng nhu da nhu d ng
Io ng vo I con nguo I, quye I khng de xa y ra m I I I
nho na o Iren ma I va I. Nhu ng chIe c ma y cu Ia p Iu c
khng duoc bay ban nua. Dan may moI duoc dua
vao san xuaI hang IoaI va cng Iy nhan duoc don
daI hang IoI Iap. Thang 2.1927, IaI KarIya, cha
anh da cho I chuc buI IrIen Iam may deI de
nguoI xem duoc Ian maI nhin Ihay vIec san xuaI
nhung chIec may deI Ihng mInh da su dung den
day chuyen cng nghe chnh xac nhu Ihe nao va
ho duoc Iham quan xuong deI gan S20 chIec may
moI cua nha Toyoda hoaI dng heI cng suaI voI
20 cng nhan dIeu khIen. Dan may hoan Ioan Iu
dng, co Ihe Iu Iam vIec ca dem ma khng can
nguoI coI soc. Day Ia keI qua cua phuong phap
KaIzen, Ia phuong phap gan nhu chu dao Irong
cng vIec cua cha con anh va ngha Ia IIen Iuc,
khng bao gIo ngung vIec hoan IhIen IaI ca cac
san pham cua minh. Anh IIn chac rang Iuc nao
cu ng co Ihe Iim ra duo c nhu ng ca I I I hon nu a de
Ihay Ihe nhung gi minh da co. Sau nay, nhaI dInh
anh se Iap hop nhung dIeu nay Ihanh mI quy
Iac hoaI dng cua cng Iy va neu can phaI chang
SakIchI IaI IIep Iuc mach suy ngh cua minh:
MI chIec xe duoc Iao nen Iu saI, Ihep, cao su,
knh, va I... Ta I ca nhu ng va I IIe u na y chu ng Ia de u
co ca . Nhung nhu ng chIe c xe cha y Iren duo ng ph
NhaI hIen gIo IaI Ioan Ia xe My. Cha khng hIeu
con ngh sao, nhung voI cha, cha co quyen ngh
den Iong Iu hao dan Ic. Con nhin ma xem, Iren
duong ph chung Ia phaI co nhung chIec xe NhaI
Ban do nguoI NhaI sang Iao Ihay vi nhung chIec
Iord Iang bong cua My nhu bay gIo. PhaI baI dau
IhI, con IraI a . Ha y ba I da u ba ng vIe c nghIem Iu c
nghIen cu u nhu ng d ng co do nguo I My Ia o ra. Ba I
chuoc ho khng phaI Ia dIeu dang xau h dau. BaI
chuoc ma Iam II hon moI Ia dIeu dang quy day.
Chu ng Ia se Ia m ra nhu ng chIe c xe da nh cho nguo I
NhaI bang chnh khI oc va ban Iay cua nguoI
Nha I! Cha IIn con. Cha IIn o kIe n Ihu c cu a con. Du
sao con cung co kIen Ihuc nen Ioan dIen hon cha
nhIeu...
KIIchIro bIeI cha anh dang nhac den Ihanh cng
cu a haI cha con Irong vIe c ca I Ia o chIe c ma y de I Iu
dng cua minh vao nam 1924. KhI ay, cha anh da
Ia o ba o de nghI ca c c dng Irong cng Iy u ng h
ke hoa ch nghIen cu u va ca I IIe n ca p I c m I s chI
IIe I Irong ma y de I. Ch Irong haI Iha ng da co muo I
phaI mInh nho duoc Ihuc hIen dng IhoI co mI
phaI mInh quan Irong do chnh anh Iim ra nham
ca I IIe n da n con IhoI Iu d ng. Day Iha I su Ia nIe m
vuI Io n cu a cha anh vi uo c mo cu a ng Ia sa n xua I
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 33 32 TOYOTA
bIeu ngu, khau hIeu, anh cung se Iam. RaI co Ihe
anh se cho Iam bangrn IhaI Io, ghI chu gi nh, a
daI IoaI nhu KaIzen baI Iu! hoac KaIzen hay Ia
che I cha ng ha n. Vo I anh, duo c Ia m vIe c cu ng cha,
sa I ca nh ben cha de bIe n uo c mo cu a cha con anh
Ihanh su Ihuc da Ia mI dIeu co y ngha Ion Iao
cua cuc doI nay, va nhung baI hoc nhan duoc Iu
cha khIen anh vuI suong. Va ch vay IhI. Chua
bao gIo anh ngh sau xa hon den chuyen Ihua ke,
chuyen gIa san, chuyen aI se dIeu hanh cac nha
may deI may cua Toyoda nhu moI nguoI van
Iuong, nhaI Ia sau khI cha anh IIen keI maI IhIeI
voI gIa dinh Kodama va em re RIsaburo nguoI
ga n nhu chIe m vI Ir con ca Irong gIa dinh. AI cu ng
che anh m ye u, khng daI su c va nga m doa n
rang cha se khng gIao cho anh Irong Irach gi
quan Irong, ngam Io ra Ihng cam voI nI dau
cua anh bI Iuoc doaI maI vI Ir quan Irong Irong
nha . Anh ch cuo I. Anh cu ng khng hay no I, vi Ihe
ma mo I nguo I chua hIe u Io ng anh. La con cu a m I
nguo I nhu Toyoda SakIchI do da Ia m I mo n qua
Ion cua cuc doI rI. Hon nua, nhung Iam su cua
cha Ihi anh IaI raI hIeu. Cha can gi o dua con IraI
nay7 Chac chan do khng phaI ch Ia chuyen dIeu
ha nh cng vIe c nhu ca nha anh va n dang Ia m. Cha
ky vo ng o anh nhu ng dIe u Io n Iao hon nhIe u. Ngh
den day, KIIchIro mm cuoI mI minh. Nhin sang
cha, anh nha n Iha y duo ng nhu ng va n dang
chim dam vao dong suy Iuong xa xI nao do.
KIIchIro hIe u, cha anh dang h I Iuo ng Ia I Ihuo xa
xua, caI ngay cach day hon 40 nam khI ng baI
dau dan Ihan vao cuc doI day Ihu Ihach nhung
cung day dung cam cua mI nguoI Iho, mI nha
phaI mInh sang che khng y Ihuc duoc heI vIec
Iam cua minh ma ch quyeI Iam mun Iam mI
vIe c co ch cho nguo I me Ihan yeu, cho ba con Ia ng
xo m va gIo day, cu I cu ng, nguo I Iho Ia I hoa a y da
duoc vInh danh.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 35 34 TOYOTA
TAO BAO
VOI IOC MO
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 37 36 TOYOTA
MA IIC CIA CHIC KHING CII
Nhung nam 80 cua Ihe ky XIX.
NgI Iang nho ShIzouka (bay gIo Ia Ihanh ph
KosaI) Ia I Nha I Ba n v n Iun r n ra ng IIe ng khung
cuI IhoI dua, nhung gIo day da khng con khng
kh sI n I nhu nhIe u nam Iruo c nu a. Ca c c IhIe u
nu duong nhu ue oaI voI nghe canh cuI deI may
nay, ch con cac ba me van nhan naI cong Iung
ben khung cuI g, chc chc IaI dung Iay nI ch
duI gIua chung.
SakIchI ngI ngam me Iam vIec. Anh Ihuong
nguoI me gang goI deI nhung Iam vaI de ban voI
gIa re nhaI, nhung cac Ihao Iac Ihi qua nhIeu va
cng vIec Iam cho ba Iun IaI baI. Ca doI me ben
khung deI co Ihe con vaI va hon cha anh deo duc
hang ngay voI g mng, cua bao. Anh Ihay chnh
cha anh cung khng ngo cng vIec cua me IaI vaI
va nhu vay. SakIchI da nhan ra dIeu nay Iu Iau vi
anh Iun co IhoI quen quan saI nhung Ihanh dap
cu a ma y de I, ba n Iay ga y gu c cu a me Ihoan Ihoa I
dua chIe c IhoI cha y qua cha y Ia I khng ngu ng
ngh. Lo ng anh dang Ien ca m gIa c Ia n I n: vu a
Ihuong xoI, vua cam phuc, IaI Ihay caI cng vIec
nay nhu co mI ma Iuc ky Ia, khIen cu ra duong
Ihi IhI chu he ve den nha Ia anh IaI I man ngI
nhin. Cha anh van bao: Dan ng con IraI dung
quan quanh xo bep, ngam vIec dan ba. Ra duong
dI! Cam bua cam cua dI! Cho xung Ia mI kacho
(*)
cu a gIa dinh. SakIchI hIe u n I Io ng cha. La con ca ,
anh phaI nI nghIep cha. MI kacho cua gIa
dinh! Han caI Iu nay van duoc cha anh nhac den
Iun, Iu khI anh con be nen no nhu duoc khac
cham Irong dau SakIchI, no vang Ien nhu mI IoI
hIch keu goI ch IraI. Cha van khen anh kheo Iay.
Nhung cng vIec bao, cua, duc deo... dI voI anh
khng han Ia khng hung Ihu. Anh van gIup cha
mI cach say me. Nghe mc dem den cho anh su
kheo Ieo va Inh kIen nhan. Nhung hinh nhu, de
gan bo ca doI voI mI nghe nao do, su hung Ihu
khng IhI co n chua du . Anh Io mo nhin Iha y
Iuong IaI cua minh khng phaI Ia mI chang Iho
mc IaI hoa ma Ia... mI caI gi do chua ro, nhung
no phaI gan voI su dao dng nhIp nhang, nhung
hoaI dng khng ngung ngh Iheo mI quy IuaI
baI bIen nao do ma anh co Ihe dIeu khIen duoc.
TIe c Ihay, anh khng duo c ho c nhIe u de co Ihe go I
Ien ca I nghe ma anh mo uo c a y. Ma anh cu ng
cha ng ca n. Anh v n I no I. Anh ch ca m, ca m ba ng
ca Iam hn minh, bang nhIeI huyeI IuI Ire, nhaI
Ia mI khI ngI ben khung deI nhin me Iam vIec.
May Ian de nghI me cho mo Iay vao khung cuI Ihi
____________
Nuc| cHu |a d|nH |tron t|en NHt.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 39 38 TOYOTA
ba cu duI quay quay. Me anh van Ia ba me NhaI
Iruyen Ihng, cam chIu, Iun de cao chng va cac
con IraI, ba khng mun con minh nhuI ch IraI
ben chIec khung cuI deI Iam Ihuong nay.
M I hm, dang Iu I hu I xem xe I chIe c ma y de I Iay
cu ky cua me, Iranh Ihu khI ba dang ban ngoaI
dng, SakIchI man me chIec suI nho, Iham ngh
den dI ban Iay me rI IaI nho den IoI Ihay gIao
Irong Io p ho c bu I I I cu a minh: M I m I dIe u gi
do Ir Iue con nguo I Ia o ra, dem Ia I su IIe n b cho
cuc sng con nguoI nguoI Ia goI Ia phaI mInh.
V du |ames WaII phaI mInh ra may hoI nuoc hay
anh em nha WrIghI phaI mInh ra may bay do Ia
nhung phaI mInh v cung quan Irong khIen doI
sng cua IoaI nguoI IIen Ien mI buoc.... LoI Ihay
gIao Iam Ioe Ien Irong dau chang IraI Ire mI IIa
sang soI ro nhung y ngh anh van con Io mo ve
nghe nghIep cua minh: PhaI rI, minh co Ihe Iam
mI dIeu gi do cho cuc sng me minh duoc de
chIu hon, cho cu c s ng cu a ca c ba me Irong ngI
Ia ng na y duo c nhe nha ng hon! Do Ia chIe c ma y de I.
Minh phaI ngh ra caI gi do de chIec may chay
nhanh hon va me minh khng phaI moI Iay cong
Iung nhu Iruoc. Do co Ihe goI Ia phaI mInh duoc
khng nh7
SakIchI mm cuoI nho den cuc Iranh Iuan gIua
anh ban cung Iop IchIro II qua ve chuyen phaI
mInh va ban quyen. Anh IroI buI mIeng noI den
mo uo c cu a minh: minh co Ir o c, co Iay nghe
kheo, Ie nao khng Ihe ngh ra mI caI gi moI me
do ng go p cho cu c s ng, I nha I Ia cu c s ng
ngheo kho cua nguoI dan Iang minh7 IchIro da
cuoI anh khI anh noI den chIec may deI:
To Iuong cau ngh den caI gi cao sIeu! DeI voI
cuI Ia chuyen dan ba con gaI. Ke ca Ia cau ngh ra
caI gi Iam khung deI ay no Io ra hay nho dI Ihi
cung khng duoc cap bang phaI mInh hay dnh
dang gi den caI IuaI... IuaI gi nh... a LuaI Ban
quyen ma Ihay noI den dau. II ra, mI phaI mInh
cu ng pha I mang Ia m Ihe gIo I m I chu I nhu Ia y su c
Iua Iu maI IroI va gIa Ianh cua maI Irang phuc vu
con nguoI chang han! Ha ha, Ihe ma cau IaI ngh
den caI may deI vaI g nha cau!
Nhung neu minh ngh ra mI b phan nao do
khIen ban Iay cua me minh va ca cua me cau nua
khng qua moI khI dua qua dua IaI con IhoI... No
co Ihe Iu chay chang han, bang cach dap chan...
v du Ihe, Ihi do khng phaI Ia mI IIen b a7 Ma
Ihay da bao baI ky dIeu gi Ia IIen b, caI IhIen
cuc sng con nguoI deu co Ihe goI Ia phaI mInh
co ma7
Cau noI Ihe Ihi minh chIu rI. Nhung ma no
van Ihe nao ay... IchIro noI rI hInh hch cuoI.
SakIchI khng quen no I nhIe u, anh du ng cau
chuye n o do , nhung bay gIo , khI so va o chIe c ma y
deI vaI cu Ihan quen cua me, anh Ihay sI suc
quye I Iam. Pha I r I, anh va n nghe Iha y gIa o no I ve
cuc khung hoang kInh Ie o NhaI Ban. DaI nuoc
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 41 40 TOYOTA
anh IhoI ThIen hoang MInh TrI da duoc mo cua
Ihng Ihuong voI cac nuoc. Khng hIeu hay do ra
sao, nhung ro ra ng, Ia m va I me de I khng co n gIa
IrI nhu xua nu a. Nguo I Ia co Ihe mua nhu ng chIe c
ao vaI coIIon nhap cang Iu Anh, Irng cung dep
ma gIa Ihanh IaI khng cao. May c be con nha
Yusuke da Iuyen b voI me sau hm duoc ba chI
ho Iren Tokyo gu I cho I qua n a o ngoa I: Da p ma y
de I dI, me a , ca m cu I ma Ia m gi Irong khI va I ngoa I
no cung am va dep, IaI cha daI Ieo nao!. ThaI
chang co I Iong Iu In dan Ic gi ca! Nghe vaI Ihi
co Irong Iay ma IaI phaI dI mua cua nguoI. Cu da
nay Ihi rI day moI nguoI phaI dI mua heI IuI
Iun IuI moI Ihu sao7 Lam caI gi ra IIen de mua
IaI Ihay moI Ihu nhu Ihe!!!
Day, caI Iy cua anh no ch gIan dI vay IhI,
nhung no Ia gc cua moI Iran Iro Irong anh may
Ihang IroI nay.
Xep chIec khung cuI da Ihuc nhu Iong ban Iay
va o go c nha , SakIchI buo c ra san, nghe ngo ng xem
nha aI con IIeng IhoI dua deu dan va ban chan
anh buoc ve pha do Iu Iuc nao.
Ben nha hang xom vang IIeng IhoI dua. Ba IchI
cung dang Iranh Ihu deI nI manh vaI deI do Iu
may hm nay ma vIec dng ang da khIen ba gac
IaI. Thay bong SakIchI, ba dung Iay. C con gaI
AIko nhanh nhau chay ra, cuoI IhaI gIon: Chao
anh SakIchI! Anh sang xem me em deI vaI a7 Anh
SakIchI oI, em Ihay anh cam bua, cam bao Irng
ra da ng Ia m, hay hon ng I ma y de I nhIe u da y anh
a! MaI SakIchI do Ien, IaI va Iung nong ran ran.
Anh Io ng ngo ng ng I xu ng sa n. Chu ng nhu
Ihuong ha I anh, ba me ma ng c ga I r I nIe m no ho I
han xem anh co vIec gi, mac du ba bIeI Iong, con
vIec gi vao day nua, anh Ia mI khan gIa Irung
Iha nh Irong cng vIe c canh cu I cu a ca c ba , ca c mo
Irong Iang. May deI nha ba co cau Iao hoI khac
m I chu I so vo I ma y nha anh. Anh cu Im Ia ng ng I
xem ba de I, dI khI xIn phe p xoay ngang, xoay do c
chIec may, Ihao suI ra ngI do do dac dac hang
gIo khng chan. Ke cung bun cuoI, nhung duong
nhu ca I cng vIe c de u de u de n nha m cha n na y cu a
ba co ve nhu hap dan hon khI co chang IraI Ire
nay quan Iam, ma IaI quan Iam mI cach ben b,
khng noI mI IoI nhung dI maI Ihi cham chu
anh Ien nIem Ihch Ihu v bIen.
*
* *
Mua dng nam nay den mun. Co kh da chaI
day Irong kho, Ihach Ihuc caI Ianh gIa kh can,
khac nghIeI cua mua dng dang den voI nhung
bng Iuye I Ira ng da u mu a ho hu ng. Tro I da sa p I I
Iu Iau nhung SakIchI khng hay bIe I. Anh co n ma I
me ben chIec may deI vaI bang g cua minh. Ban
ve anh da ve xong nhung sao nhu ng Ihanh g va n
ro I ra c, chua Ia m nen h n m I chIe c ma y de I du ng
ngha. Mu I co kh Ihom Ihom nha c anh ve chIe c da
day rng cua minh. Tu Irua den gIo, vuI dau vao
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 43 42 TOYOTA
chIe c ma y, anh da quen na p nang Iuo ng cho
chnh minh. HI sau vao nguc muI co Ihom, anh
Ihay sang khoaI va mInh man hon. Tu Irong Iam
kham, anh van Ia chang nng dan chnh gc, can
cu voI cng vIec va yeu caI muI ngaI ngaI cua co,
cu a bu n. Anh nng dan, cha ng Iho m c, va ra I co
Ihe se Ia nha pha I mInh ch co n va I chI IIe I nho
nu a IhI. Anh mm cuo I, ca m Iha y khng co gi Ia m
minh nan ch duoc nua. NhaI dInh anh se Ihuc
hIe n duo c dIe u minh mo uo c.
Tuy phan dI cng vIec ao Iuong ma anh Iheo
duI, song nguoI cha van Ihe hIen su quan Iam
den con IraI bang cach cua minh. Ma cha buc
minh Ihi cung chang oan. Lau nay anh coI nhe
vIe c ho c nghe m c va ch ha o hu ng dI su a ma y de I
cho ba con Irong xo m. Ca Ia ng cuo I co I anh,
nhung IaI ca cac ba, cac mo Irong Iang deu oI oI
goI anh mI khI may deI gap Iruc Irac. CaI chuc
kacho Irong gIa dinh, cha da coI anh khng xung
dang. Nhung nIem dam me dI voI nhung khung
cuI, con IhoI cua anh Ihi khng bI cha can nhan
nhIeu nua. Cung nhu cha, anh duoc Ihua huong o
gIa Ic Toyoda mI Iong IIn sau sac vao vIec Iam
cu a minh, khng so saI, Iun mu n Iim Io I a p
dung nhung cach Iam moI vao cng vIec. Chuyen
Iam mc cung nhu chuyen dong khung cuI deI,
anh Iuong cung co nhIeu dIeu gIng nhau khIen
cha da Iham hIeu Iong anh.
Ban ve nay Ia ban ve Ihu bao nhIeu SakIchI
khng nho ro nua. Ve bang Iay Iren gIay anh ve
da nhIeu. Ve bang Ir Iuong Iuong Irong Iuc Iran
Iroc Iruoc khI dI vao gIac ngu anh ve cung
khng I. M I Ia n Ia m I ne I mo I hon, m I kIe u kha c
hon. Ban ve chIec may deI Iay bang g cua anh
xuaI phaI van Iu nhung khung cuI cu ky cua xom
Ia ng, nhung ca c chI IIe I kho p hon vo I nhau. Trng
khung cuI Ihi Io Ion, nang ne, nhung Ic d chay
se nhanh hon gap dI va quan Irong Ia anh da
Inh Ioan sao cho hoaI dng co hoc cua may keo
daI hon de dI Iay me duoc ngh ngoI Irong mI
IhoI gIan nhaI dInh. Nhung anh van chua IIn vao
cach Inh Ioan cua minh, chua hoan Ioan Iu IIn.
Chnh vi Ihe, SakIchI v cung phan khoI khI nghe
IIn ve cuc IrIen Iam cng nghIep quc gIa Ian ba
I chu c Ia I Tokyo. Cng cu c hIe n da I ho a da I nuo c
dang phaI IrIen manh nen nhung cuc hI cho
nhu Ihe IIen IIep duoc I chuc. SakIchI ha quyeI
Iam Ien Tokyo Iham quan mI chuyen. Anh Ien
duong voI nhung suy ngh mIen man khng duI
ve chIec may deI cuI cua rIeng minh.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 45 44 TOYOTA
*
* *
Tokyo, 1890.
Thanh ph Tokyo n ao song no IaI khng Iam
SakIchI ca m Iha y choa ng ngo p. Anh Ihch Ihu ca m
nhan duoc su chuyen minh cua nen cng nghIep
nuoc nha khI nhin Ihay nhung nha may moc san
saI o vung TokyoYokohama. Tu nha Iro den khu
vuc IrIen Iam kha xa, nhung anh khng ne ha,
khng IIec s IIen IIeI kIem de dI IaI, mua ve vao
cua... Va day, hon 1.700 chIec may cac IoaI phuc
vu cho ne n cng nghIe p da hIe n ra Iruo c ma I anh.
Anh nhu me dI Irong vuong quc cua may moc,
cua muI dau mo. CaI muI dau mo voI anh sao ma
Iha I II cu n! Du ca c Ioa I ma y mo c phu c vu nhu ng
nganh hep cua nen cng nghIep dang Iung buoc
hIe n da I ho a: ma y da p, ma y do ng h p, day chuye n
Ihuc pham... Nhung co Ie, caI Ihu me hoac anh
nhaI van Ia may deI. Nhung chIec may anh Ihep
sang Ioang Iho o khI anh cham Iay vao, nhung
chnh anh IaI run Ien vi phan khoI. Khng de maI
gIay phuI quy bau nao, anh ruI Ihuoc ra do dac,
Ia y bu I chi gIa I Irong Iu I a o ra pha c ra I nhanh Iren
cu n s ma anh va n Ihuo ng mang Iheo nguo I.
Trong s nhung vI khach dang cham buoc dI qua
Iung chIec may Irong gIan Irung bay, han khng
aI ngo rang, chang Ihanh nIen manh khanh, cham
chu nhin nhu nu I Iu ng chI IIe I Iren da n ma y na y,
ch sau chua day 10 nam nua se Ia ng chu cua
XAY GIAC MO ION TI
KHO CHIA CO
Ngn) nn), nguo dn tng tIuong Io ng dnn
toc NInt nn dn dong go g cIo ncn \n nnI
no? Nguo Tung Hon dn Int nnI n dn nn,
nIung nguo NInt nn dn :nng cIc duoc g? Inn
toc NInt nn cII n nIung c t cIuoc. In) n
nIung g nguo dn tng dn no. V tIc dnn toc
NIn t n n In xcn xc t \n n dc nn ) no t cn cI
ngIcn tuc. Icu nn) Iong co ngIn n cIung tn
In dnnI nInu \o nguo dn tng, nIung cIung
tn In cIo Io tIn) :u tIong nnI cun cIung tn
\n got un :ncI no xnu Io nn)... CIung tn dn co
tIuo c Tnn-In:tn:c \n n c : NogucI Hdco
/`)
,
nIung nIung tInnI qun nn) dn duoc tIuc Icn
duo :u Iuo ng dn n cu n nguo dn t ng, \o :u gu
do cun Io \n dung cnc Iuong tcn cun Io. To
no ng cIung tn In dnt duoc :u cno cn ng
cn c In nng cu n cInI dnn to c cIu ng tn nn
Iong co :u gu do cun nguo ngon. (SakIchI
Toyoda)
_______________
Bac s| y kHoa va nHa v| trun Hoc nuc| ly c NHt, sn va |am
v|e c ta | Hoa by .
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 47 46 TOYOTA
cng nghIe p Nha I Ba n Iha I su vo I nhu ng gIa n ma y
mang nhan mac NhaI Ban day, bac a.
NoI rI, anh cuI dau chao ng Iao, quay buoc ra
cua. Dang nao Ihi hm nay cung Ia Iuc anh phaI
ve nha , ve vo I nha kho chu a co cu a anh, noI nhu ng
chIec may deI Ihu cng bang g, nhung dua con
IInh Ihan cua anh dang cho doI duoc Iam vIec.
Anh cam chaI cun s Irong Iay, Iu hIeu, chuyen
dI khng pha I Ia m I kho a ho c ve ma y mo c nhung
no gIup ch cho anh raI nhIeu ve maI IInh Ihan.
Anh bIeI, du con kho khan, du phaI Ihu nghIem
nhIeu nua anh moI daI duoc keI qua mong uoc,
nhung anh da dI dung huong. Qua khng saI khI
anh da da I ra nguyen Ia c Ia m vIe c cho minh: Pha I
Ihu . Pha I Ia m. Pha I ha nh d ng Iruo c khI pha I bIe u
rang minh khng Ihe. Khng duoc so saI. SaI dau
sua day...
CHANG SAKICHI CO IHLI IA
Mua he nam 1890 mI mua he do Iua binh
Ihuong nhu bao mua he khac, nhung do Ia mI
mua he dac bIeI dI voI gIa dinh Toyoda. Sau bao
dem Ihuc Irang, sua dI sua IaI Iung ban ve, sau
nhIeu ngay vaI In voI nhung khuc g v hn,
SakIchI da IhI hn cho chung khIen chung Iro
Ihanh b phan cua mI chIec may deI Ihu cng
mI chIec may deI Iu dng Ihng mInh dau IIen
cua nguoI NhaI va Irong vong 3040 nam sau do
cac cng Iy deI may o NhaI Ban ch bIeI den may
deI Iu dng mang Ien anh Toyoda SakIchI.
Da may ngay nay, ng bao ve gIa cua HI cho
kn dao Iheo doI chang Ihanh nIen an van xuenh
xoang nay. HaI Iuan dIen ra IrIen Iam Ia haI Iuan
anh Ia cam re ben canh nhung chIec may. Han Ia
co dIeu gi mo am day. Thao chI IIeI, an cap phu
Iung chang7 Hay Ia... 7 ng rao buoc den ben anh
chang, khe dap vao vaI Iam anh Ia gIaI ban minh.
Duong nhu Iruoc do, vI khach Ia dang chim vao
nhung suy Iu Iung Iam va khng con bIeI gi den
xung quanh nua.
Anh ban, anh Iam gi ma ngay nao cung den
day vay7 TI van quan saI anh day.
Chang IraI Iung Iung, chua bIeI gIaI Ihch Ihe
nao cho phaI Ihi ng bao ve da ha gIong:
ThI, ve dI, dung Iuan quan quanh khu nay
nua. TI khng bIeI dng co anh den day Iam gi,
nhung II se bao voI ban I chuc HI cho day.
SakIchI cam Ihay nghen ngao noI c hong. ng
gIa nay Iuong minh Iam dIeu gi khuaI IaI day.
Khng hIe u sao, Ihay vi phan bua cho ng Ia o
hIeu, anh quay nguoI nhin nhung chIec may va
caI gIong day xuc dng: Bac nhin xem, IrIen Iam
cng nghIep quc gIa cua chung Ia cua NhaI
Ban nhung may moc IaI den Iu Anh, Iu Phap.
TI ngam nhin chung de Iuong Iuong ra mI nen
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 49 48 TOYOTA
mInh nay Iruoc Ioan dan Iang, Irong do co nhung
nguoI van ac mIeng bao SakIchI nha ba Ia ngo
ngan, Ia hoang Iuong, Ia dan ng mac vay! Day,
cau Ira Io I cu a con IraI II day! Guong ma I nguo I
me sang bung Ien. Tu chIec may moI, manh Iua
nhIeu mau daI dan ra Irong IIeng reo Ian Ihuong
cu a mo I nguo I: SakIchI du ng Ia co phe p Ia ! SakIchI
co phe p Ia !
Dau nam 1891, khI da caI IIen duoc mI vaI chI
IIeI Irong chIec may deI bang g Ihng mInh cua
minh, SakIchI chnh Ihuc vIeI don xIn cap bang
phaI mInh. Va anh da cam no Iren Iay, Iam bang
Ia ngun gc cua nhung khaI khao, mo uoc va
hanh dng kIen Iri cua anh. Chang phaI cach day
6 nam, IoI Ihay gIao noI ve IuaI ban quyen, ve
ba ng sa ng che , pha I mInh da da nh Ihu c con nguo I
nhIeI Iinh cng hIen cho doI Irong anh sao! Anh
bIeI minh khng Ihe dung IaI. Anh mun bIen caI
may deI bang g nay Ihanh chIec may deI bang
dIen, de me anh se ch can ngI mI ch ma dIeu
khIen no. Con duong anh dI con daI. Va anh ngh
IoI Tokyo, Ihanh ph cng nghIep, noI anh se baI
dau chang duong gIan kho cua minh.
bang g dau IIen cua nha Toyoda, mI chIec may
deI Ihng mInh hon chIec may me anh van dung.
Uu vIeI cua chIec may nay o ch con IhoI duoc
SakIchI Inh Ioan sao cho baI nhIp duoc voI hoaI
dng cua go Iun soI doc cung Iuc voI IhoI dIem
so I ngang ha xu ng. Me anh khng pha I Iu Iay ke o
nu a. Tha I Ia ky dIe u! Nang sua I cng vIe c Iang ga p
dI. GIa Ihanh cua manh vaI deI ra d nhIen cung
gIam dI mI nua! Song y ngha cua chIec may dI
vo I SakIchI va vo I gIa dinh anh Ia I na m o m I dIe u
khac: VoI SakIchI, chIec may Ia mInh chung cho
dan Iang Ihay kha nang cua mI nguoI Iho binh
Ihuong, voI ban Iay, khI oc cua minh cung Iam
cuc sng cua chnh minh duoc caI IhIen. Anh da
Iu chung mInh duoc kha nang IIem an Irong con
nguoI minh, dIeu ma anh moI mo h cam Ihay,
bay gIo da Iro nen ro rang hon. Anh da co Ihe
buoc dI manh dan Irong doI buoc dI cua mI
nguo I Iho , m I nguo I sa ng che !
Cha anh, nguoI Iho mc IaI hoa cua Iang, cung
khng khoI xuc dng Iruoc Ihanh cng cua con
IraI. ng Iham phuc caI gan Ii cua chang IraI Ire,
dam noI dam Iam. Va ng cung hIeu day ch Ia
mc baI dau, con nhIeu dIeu ky dIeu nua anh co
Ihe Iam duoc voI suc sng, nghI Iuc va suc Iam
vIec ben b cua minh.
RIeng voI me SakIchI, hinh nhu ba raI xuc dng.
Ba nhu me dI Irong IIe ng IhoI dua Ia ch ca ch. Ba Ia
nguoI dau IIen duoc van hanh chIec may Ihng
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 51 50 TOYOTA
CING AT NIOC
CHIYN MNH
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 53 52 TOYOTA
Lan song cng nghIep hoa daI nuoc duoc nang
cao con nho chnh sach roI vn kIp IhoI cua nha
nuoc va chnh sach bao h doanh nghIep nham
ba o ve IhI Iruo ng n I dIa kho I su Ia n cng a I cu a
nhung san pham nuoc ngoaI gIa re. Chnh phu
NhaI dac bIeI coI Irong vIec bao cap mI phan
nhu ng doanh nghIe p quan d I, ha I quan va doanh
nghIep phaI IrIen cac du an gIao Ihng va Ihng
IIn buu dIen.
DIe m n I ba I ca n pha I Iuu y cu a ne n cng nghIe p
NhaI Ban IhoI bay gIo Ia su In IaI cua he Ihng
zaIbaIsu, cung gIng nhu he Ihng hoIdIngs hoaI
dng duoI su dIeu hanh cua mI s gIa Ic co Ihe
Iuc ve kInh Ie va chnh IrI. KIeu quan he gIa dinh
IrI nhu Ihe Irong kInh doanh raI IhInh hanh vao
nhung nam cuI Ihe ky XIX va dau Ihe ky XX IaI
daI nuoc MaI IroI moc, noI gc re phong kIen cha
Iruyen con nI da an sau vao y Ihuc he hang may
Ihe ky .
Dau Ihe ky XX, voI hang IoaI nhung chnh sach
caI I nen kInh Ie, mI s cng Iy gIa Ic da dan
hIen daI hoa cach quan Iy doanh nghIep cua
minh, dI moI co cau dIeu hanh cng Iy. Do Ia
nhung cng Iy Ion nhu MIIsuI va MIIsubIshI.
Nhung nam 190S1907 IaI daI nuoc cua Toyoda
SakIchI da dIen ra cuc cach mang ve cng
nghIe p, Iu c Ia m I cu c ca I ca ch Io n bIe n d I hoa n
Ioan co cau kInh Ie NhaI Ban vao dau Ihe ky. Nen
kInh Ie duoc chIa ra Ihanh haI co cau Ion gm:
NhaI Ban Irong nhung nam 60 cua Ihe ky XIX
van Ia mI daI nuoc daI phong kIen. B maI daI
nuoc baI dau co nhung dI Ihay dang ke Iu khI
buo c va o Iho I ThIen hoa ng MInh TrI, sau cu c ca ch
ma ng Iu sa n Iha nh cng (18671868). Toyoda
SakIchI da may man sInh ra o IhoI dIem nay, khI
nha nuo c Ihu c hIe n chnh sa ch mo cu a, Ihng
Ihuong vo I ben ngoa I va ba I da u qua Irinh Iu ba n
hoa quc gIa. Do chua du dIeu kIen de cng
nghIep hoa daI nuoc, NhaI Ban chu yeu dua vao
kInh nghIem nuoc ngoaI de dan phaI IrIen mI
ne n cng nghIe p cho rIeng minh.
Nhung nam 80 cua Ihe ky XIX, NhaI hoang Ihay
d I chnh sa ch kInh Ie , khuye n khch pha I IrIe n Iu
ban hoa Iu nhan, khng khang khang quc huu
ho a ca c doanh nghIe p nu a. Day Ia chnh sa ch
quan Iro ng Ia o IIe n de cho nhIe u buo c IIe n vo I cu a
doanh nghIep, Irong do co gIa dinh Toyoda.
NhIeu doanh nghIep nha nuoc duoc Iu nhan hoa
voI gIa hoI hoac nhIeu co so san xuaI duoc gIao
vao Iay cac nha Iu san voI gIa Ihue uu daI. O day
co Ihe nha c de n nhu ng cng Iy nhu MIIsuI,
MIIsubIshI, Iurukawa, Iasuda, Asodo, KawasakI...
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 55 54 TOYOTA
Nga nh de I may co haI vaI Iro quan Iro ng Io n d I
vo I ne n kInh Ie Nha I Ba n I nha I Ia cho de n nhu ng
Ihap ky dau IIen cua Ihe ky XX: mI Ia cung cap
cho pha n dng dan chu ng va I vo c de may kImono
Iruyen Ihng, haI Ia gIu vaI Iro muI nhon Irong
xuaI khau, Ia ngun Ihu ngoaI Ie quan Irong cua
NhaI Ban phuc vu dac Iuc cho vIec nhap khau
may moc va nguyen IIeu cng nghIep.
Lua va bng Ia haI nguyen IIeu chnh cua nganh
deI may. Tu nam 1900, cac san pham cua nganh
na y c ng vo I phuong pha p I chu c sa n xua I da co
nhIe u Ihay d I. Ha ng IrIe u nguo I nng dan chuye n
sang nuI Iam deI Iua IaI Iang que Iheo phuong
phap cua ZagurI Ia mI phaI mInh ban dIa Iu dau
Ihe ky XIX nguoI phu nu quay Io khng ngung
ngh ba ng Iay Ira I, Iay pha I Ira n ke n Irong m I ca I
vaI Io va nI Io vao khung cuI. Phan Ion cac phu
nu NhaI Ban IhoI ay deu deI vaI IaI nha bang may
deI Ihu cng nhu vay. Trong s do co nhung phu
nu o Iang ShIzouka cua Toyoda SakIchI.
Sau do baI dau co mI s raI I nhung nha may
de I vo I Irang bI ma y mo c hIe n da I. Sau khI co chnh
sach mo cua, Iua van Ia maI hang muI nhon cua
xuaI khau nen chnh phu NhaI da quyeI dInh moI
mI ky su nguoI Phap cung mI s cng nhan co
Iay nghe cao nguoI nuoc ngoaI den mo nha may
deI IaI TomIoka nam 1872. Luc nay ho da dung
de n su c no ng cu a hoI nuo c de Ia ch so I Iu ke n Ia m.
Nhu ng nu Iho de I xu hoa anh da o duo c Iuye n
Nganh Iuyen kIm, deI may, dong Iau, nhung
doanh nghIep Ion co day chuyen san xuaI bang
may moc cng nghe moI.
Thanh phan cng nghIep Ihu cng va gIa dinh,
nhu ng xuo ng sa n xua I nho Ihu c Iha nh pha n IIe u
Ihu cng nghIep.
Co Ihe noI, SakIchI da gap dung IhoI de phaI
IrIen y ch va Ihuc hIen hoaI bao Ion cua minh.
Neu baI IoI cua SakIchI Ia IuI Iho ngheo kho, I
duo c ho c ha nh de n noI de n ch n Ihi nhu ng Ihua n
IoI ve IhoI Ihe, ve chnh sach mo cua va cac
chnh sach hop Iy khac cua nha nuoc nham phaI
IrIen nen kInh Ie chnh Ia Iac nhan Ion Ihuc day
cho nhung hoaI bao cua anh duoc Ihuc hIen. Tuy
nhIen, khng mI khoI dau nao dIen ra de dang,
khng mI aI Ihanh daI ma khng nem muI IhaI
baI. SakIchI cung khng Ia Iruong hop ngoaI Ie.
*
* *
Khng phaI ngau nhIen ma NhaI Ban con co Ien
goI Ia daI nuoc Phu Tang daI nuoc cua cay dau
va nghe nuI Iam deI vaI. Nghe Iruyen Ihng ay
Irong buo c kho I da u co kh ho a da I nuo c ga p pha I
khng I cam go.
Trong IaI ca cac nganh cng nghIep nhe Ihi
nganh deI may duoc chu Irong hang dau. ThoI
dIem nhung nam cuI Ihe ky XIX o NhaI Ban xuaI
hIe n ra I nhIe u doanh nghIe p nho pha I IrIe n nga nh
na y.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 57 56 TOYOTA
nI IIeng da Iung deI vaI IoI dung suc nuoc, cung
cap cho IhI Iruong bng IoaI soI Ih day, hoaI
d ng I I cho de n he I ChIe n Iranh The gIo I Ihu haI.
HIeu suaI phaI IrIen nganh deI cua NhaI Ban
Iang Iu 67.000 yen va o nam 1889 Ien de n
7S7.000 yen va o nam 1899. RIeng o Nagoya,
ngoa I ca c hoa I d ng ngan ha ng, s Iuo ng ca c cng
Iy hoa I d ng ve de I may, sa n xua I ma y de I Iu nam
189S den 1899 da Iang gap ba Ian. Nganh nay
duoc coI Ia ban dap cho nhIeu doanh nhan, Irong
do co Toyoda SakIchI Irong vIec IIem can voI cac
nganh cng nghIep hIen daI hon.
Nhung chIec may deI cua Toyoda SakIchI da ra
doI Irong bI canh IIch su kInh Ie nhu vay day.
cho n Iu nhIe u vu ng Iren da I nuo c de va o Ia m vIe c
Irong nha may nay ngay Iap Iuc nam baI duoc ky
IhuaI vi Ihuc Ie no cung khng qua khac so voI
cach deI Iruyen Ihng va khI Iro ve nha, ho IaI Ia
nhung haI nhan de Chnh phu co Ihe xay dung
nhung nha may Iuong Iu.
Sau nam 1880, Chnh phu NhaI mua mI IoaI
may moc moI cua nuoc ngoaI de Irang bI cho
nganh deI may va cho mI s nha may Iu nhan
Ihue. De n nam 1900, nhu ng nha ma y Io n nha I
duo c Irang bI ma y Iu Anh qu c va n IIe p Iu c de I va I
Iu nguyen IIeu soI bng nhap Iu nuoc ngoaI. DIeu
do khIe n bng n I dIa va nga nh de I may Ihu cng
cu a ca c ba ca c chI o nhIe u Ia ng que nghe o Iam va o
Iinh Irang khn dn. NhIeu c gaI que da com
dum com nam Ien Ihanh ph dau quan vao cac
nha ma y de I, duong nhIen ca c nha ma y na y
khng du ch cho IaI ca!
Day chnh Ia IhoI dIem anh Iho mc Iang
ShIzouka ha quyeI Iam Iro Ihanh nha phaI mInh
vo I mu c dch Iruo c IIen Ia Ia m ra nhu ng chIe c ma y
deI chay bang dIen de gIup cho nhung nguoI phu
nu o Iang nhu me anh, nhu bac gaI IchI hang xom
boI cuc nhoc.
AIchI Ia m I vu ng n I IIe ng vo I nghe Ir ng bng.
NguoI Ia Irng bng o day Iu cuI Ihe ky XV.
Nhu ng vu ng Ian ca n sau na y cu ng pha I IrIe n nghe
Irng bng deI vaI raI manh nhu BIsaI, mIen Tay
MIkawa va ChIIa. Vung nay con co Iang ven sng
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 59 58 TOYOTA
ING NGAI VAI NGA...
Con ducn d| den tHanH cn cua 1oyoda kHn pHa| nay tu
du da |p |anH nHun canH Hoa Hn. Do |a con ducn ma tu
anH da vacH ra cHo m|nH cHu cHua co mt t|en |e c NHt Ban.
NHun con ducn nHu tHe |un dy ry cHn a| ma kHn |t
nuc| nan |on Hoc uc na trucc kH| cHam tay ducc vao
von nuyet que.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 61 60 TOYOTA
Do Ia dIe u khIe n anh nga y dem suy ngh: Pha I co
IIen. Co IIen moI co dIeu kIen nghIen cuu, caI IIen
IIe p ca c chI IIe I kha c Irong ma y. Tu Iho I dIe m na y,
Toyoda SakIchI khng ch con Ia mI nguoI Iho,
m I nha pha I mInh nu a. Anh da va dang Iro Iha nh
m I nha doanh nghIe p, Iu va ch huo ng dI cho cng
Iy minh, Ioay hoay xoay xo voI s vn I oI dang
co. Chua ban duoc may deI Ihi Ia quay ra ban
nhung chI IIeI may, IaI chua nhIeu nhung chac
cha n se nhIe u nguo I ca n. Ke ca ho dang du ng ma y
cua nuoc ngoaI Ihi vIec Ihay phu Iung khI hong
hoc khng phaI mI Iuc ma daI mua ngay duoc!
Toyoda SakIchI da daI cho minh mI muc IIeu
nhu vay.
Nam 1893, voI nhung y Iuong moI dang manh
nha, anh Iro ve Ia ng. Nguo I Ia ng ha n Iuo ng anh da
IhI ch ma IhoaI IuI, song... kho chua co cua gIa
dinh IaI mI Ian nua phaI huy Iac dung. Chuyen
cuo I ho I, sInh con de ca I... khng Ia m anh nhu I ch
Ion. Can man suy ngh, ghI chep, Ihao Iap... anh
Iao vao nghIen cuu khng de ph mI gIay. Thang
cu KIIchIro ra doI IIep Ihem cho anh nIem hung
kho I Io n. Anh yeu Ire con, yeu ca u con IraI be nho
cua vo chng anh den se Iong. Vay nhung, nguoI
cha Ire chang co mI chuI IhoI gIan ranh rI nao
de be a m cham nu ng con. Da u o c anh dang de he I
o ma y mo c, IhIe I bI cu ng nhu ng y Iuo ng cu a minh.
Va khI cu ca u KIIchIro ba I da u bIe I Ia y, bIe I bo Ihi
anh cung da phaI mInh duoc may cun soI. VIec
CHIN THIAT IAY NGN NII DAI
Vua |a mt nHa pHat m|nH |a| vua |am cn v|ec k|nH
doanH, tron |u c H u nHu mc | cH| co ba n tay tr n, 3ak|cH|
da b|et ap dun cac b|en pHap ||nH Hoat de vuct qua
nHun kHo kHn ve vn va t|ep tuc du tu vao cac pHat
m|nH mc|.
Tokyo, nhung nam 90 cua Ihe ky XIX...
Nhu ng nam da u IIen o Tokyo cu a Toyoda SakIchI
Ia mI chuI IhaI baI IIen IIep. Xuong deI anh Iap
ra vo I nam chIe c ma y de I Iay mo I Ia p ch mang Ia I
chuI IIen IoI khIem In, hon nua, anh van cam
Ihay muc dch cua minh khng phaI Ia xuong deI
be nho nay. Tuy nhIen anh Iu nhu, minh phaI c
gang vi anh khng Ihe dao dau ra IIen de IIep Iuc
Iro choI voI nhung chIec may deI ma anh dang
mun ngay cang phaI Ihng mInh hon nua. TaI
sao khng, khI ma anh da ngh ra duoc caI ma
nguoI Phap voI nhung IhIeI bI II Ian hon anh,
kha nang Ia I chnh cao hon anh, da ngh ra7 ChIe c
may deI baIIan ay dang raI duoc ua chung o
da I nuo c anh, no Irng muo I ma hon nhu ng chIe c
may cuc mIch cua anh, gIa Ihanh cung Ihap hon
nhIeu.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 63 62 TOYOTA
Cuc hn nhan cua anh co nguy co Ian vo. The
rI, chuyen gi den cung phaI den, vo chng anh
chIa Iay nhau. MI IhoI gIan sau, do su hI Ihuc
cua cha, anh quyeI dInh Iap gIa dinh voI mI
nguoI phu nu khac va sInh duoc mI c con gaI
kha u khnh. DI khI, cu c s ng mo I khIe n anh ca m
Iha y co I I vo I nguo I vo Iruo c. Qua Iha I, vi Iinh yeu
voI chIec may deI, anh da xem nhe chuyen gIa
dinh, da Iam nang IhaI vong ve anh. Anh cam
Ihay hinh nhu minh da khng xung dang voI vaI
Iro cu a m I kacho Irong gIa dinh, va co Ie , vo anh
da pha I va I va hon vo I nhu ng Io Ioan Ihuo ng nha I.
Nhung cng vIec va nhung y Iuong Iao bao moI
khng ngung chIem Inh Ioan b Iam Ir anh,
chang cho anh IhoI gIan de suy Iu ve nhung gi da
qua. NguoI vo sau, me cua c con gaI AIko khau
khnh ma anh raI yeu quy, da Iun Io ra Ihng
cam voI anh nhIeu, vi Ihe, anh raI bIeI on nang,
chnh nang da Iao dIeu kIen de anh co IhoI gIan
ma Iam vIec say me hon nua.
Nam 1898, Ia p ra cng Iy de I may OIokawa
(OIokawa WeavIng Company), SakIchI quyeI Iam
Iao vao cuc, baI Iay cung nguoI ban hang Ihan
IhIeI Ia IshIkawa TohachI, nguoI van deu dan daI
hang may cun soI cua anh may nam nay. SakIchI
gop vn bang 60 chIec may deI dng Iuc. Nhung
chIec may deI chay bang hoI nuoc IhaI su da
IhuyeI phuc duoc cac doanh nghIep nganh may
mac: mI nguoI Iho deI dung duoc mI Iuc ba
san xuaI hang IoaI chI IIeI nay da cho anh dung
kh va... IIen bac de mI Ian nua khan goI Ien
duo ng, Iro Ia I vo I Iha nh ph cng nghIe p Tokyo.
Nam 189S, Toyoda SakIchI mo Ia I xuo ng de I
Toyoda ShoIen IaI Nagoya va dng IhoI mo cua
hang ban Ie IIo ReIaII SIore de em IraI anh quan
Iy . S IIe n Ia I Iu vIe c ba n chI IIe I cu n so I vuo I qua
mong do I cu a anh, gIu p anh co Ihe ba I Iay va o IIe p
Iuc hoaI bao Ion cua minh.
Nam 1896, chIe c ma y de I d ng Iu c kh he p
cha y ba ng hoI nuo c da u IIen cu a Toyoda ra do I va
gay duoc IIeng vang Irong gIoI san xuaI va kInh
doanh hang deI may. Tuy nhIen khng phaI ngay
Iap Iuc anh da ban duoc hang. ThIen ha con ngaI
ngan, con cho doI, con nhom ngo cac noI, chua
IhaI su IIn Iuong vao nhung chIec may ky Ia cua
mI con nguoI Ia ky. Theo ho, chua chac may cua
Toyoda so duoc voI san pham nhap khau. ThoI
dIem do, nhIeu nguoI cho rang SakIchI han da raI
Iha I vo ng. Nhung khng, Iu cha I cu a anh khng co
ch cho n I Iha I vo ng. Anh Iim ca ch qua ng ba sa n
pham cua minh, dng IhoI khng mI gIay phuI
nao ngung ve Irong dau nhung caI IIen moI cho
may deI Iu dng NhaI Ban cua dong Ic Toyoda.
Trong quang IhoI gIan nay, cuc sng rIeng Iu
cua anh gap Irac Iro. Vi cu chuI muI vao vIec
nghIen cu u ma y de I nen SakIchI cha ng co Iho I gIan
danh cho gIa dinh, vo con, dac bIeI Ia khng gIup
gi duoc nguoI vo hIen cua anh nuI con vaI va.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 65 64 TOYOTA
Iruong chIu Irach nhIem caI IIen hoan IhIen may.
Day co Ihe noI Ia mI bac Ihang nua khng kem
phan quan Irong Irong su nghIep cua SakIchI, Ihe
hIen su nhanh nhay, IInh hoaI Irong suy ngh cua
anh khI Iao vao Ihuong Iruong. BaI Iay voI Iap
doan kInh Ie Ion nhu MIIsuI, anh co duoc nhung
h Iro nhaI dInh ve IaI chnh cung nhu Irong Inh
vuc quan Iy va dIeu hanh vIec san xuaI, IIeu Ihu.
Day Ia co hI de anh Ihoa suc phaI IrIen nang Iuc
sang Iao cua minh Iren nhung dan may va keI
qua Ia mI IoaI nhung chI IIeI nho duoc Ihay Ihe,
caI Iao khIen chIec may ngay nao khng con Ih
vu ng nu a. No da duo c co xa I qua Ihu c Ie , duo c Ia p
rap hop Iy voI gIa Ihanh cang ngay cang gIam. So
sanh voI san pham may deI cua cac cng Iy nuoc
ngoaI, chung Ia co bang gIa sau:
Nm 1899
May cua hang HarImann (Duc) 872 yen
May cua hang DIedrIchs (Phap) 389 yen
May cua hang Toyoda (NhaI Ban) 93 yen
Vi Iy do do, nhung chIec may deI kh hep chay
ba ng hoI nuo c cu a SachIkI ba I da u duo c IhI Iruo ng
ngoaI nuoc o chau A (Trung Quc, DaI Loan, Han
Quc) bIeI den va Iro Ihanh IIen de cho vIec xuaI
khau may moc hang IoaI sau nay ra nuoc ngoaI.
Uoc mo ve chIec may deI mang nhan mac NhaI
Ban ngay nao da duoc Ihuc hIen. GIa nhu co mI
cu c IrIe n Ia m gI ng H I cho IrIe n Ia m cng nghIe p
may, nang suaI Iang Ien gap bn Ian, chaI Iuong
vaI cung kha hon han, dng IhoI gIa Ihanh san
pham gIam xung S0.
Day co Ihe coI Ia buoc Ihanh cng dau IIen, Ia
bac Ihang cho nhung buoc dI Ien IIep Iheo cua
cng Iy gIa dinh nha Toyoda.
Khng chIu dung IaI o do, Toyoda SakIchI IIen
Iu c cu ng c y Iuo ng khng ngu ng hoa n IhIe n
chnh minh phuong phap nzcn ma anh van
Iam da c, cho du Iu c do anh chua hIe u duo c ca n ke
no nhu m I nguyen Iy kInh Ie . SakIchI du ng s v n
moI co Iap mI xuong deI rIeng co Inh chaI Ihu
nghIem IaI Nagoya voI 36 c may deI hoI nuoc
hoa I d ng IIen Iu c. Day Ia chuong Irinh Ih nghIe m
co quy m Ion dau IIen Irong doI SakIchI sau mI
IhoI gIan daI mo mam Irong kho chua co noI
SakIchI da IraI qua nhung ngay Ihang me maI voI
khoa hoc, voI dau mo, voI IhoI, suI... va quyeI
khng Iang ph IhoI gIan.
Nam 1899, SachIkI baI Iay voI cng Iy MIIsuI
Bussan, m I Ia p doa n kInh doanh Io n Iho I ba y gIo
nho vao du an Ih nghIem o Nagoya. Sau khI
nghIen cuu ky cng vIec cua nha doanh nghIep
Ire, cng Iy nay da ky hop dng voI SakIchI voI
IhoI han 10 nam de Iro Ihanh nha phan phI may
deI chay bang hoI nuoc cua anh. Cng Iy Ihuong
ma I IgeIa (IgeIa TradIng Company) duo c Iha nh Ia p
nhu m I co so IIeu Ihu sa n pha m vo I nhu ng nguo I
dIeu hanh cua MIIsuI Bussan va SakIchI Ia ky su
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 67 66 TOYOTA
Nam 1903, mo uo c, pha I r I, Ia I m I mo uo c nu a
cua SakIchI duoc bIen Ihanh hIen Ihuc: chI IIeI
du ng Iu d ng khI co I I da duo c Ia p Ihem cho chIe c
may deI hoI nuoc kh hep Toyoda. Tuy chua IhaI
ha I Io ng ve chI IIe I na y, SakIchI va n vuI mu ng nha n
Iha y no da gay su chu y Io n cho nhIe u doanh
nghIep deI may. MI Ian nua MIIsuI Bussan da
de n vo I nha Toyoda ba ng IhIe n ch ho p Ia c dI ben
cung co IoI va quyeI dInh dau Iu cho Cng Iy deI
may Nagoya (Nagoya WeavIng Company) mI dan
may deI gm 1S0 chIec. Do Iu danh gIa minh con
IhIeu kInh nghIem va nang Iuc Irong Inh vuc san
xua I da I Ira ma y de I, Toyoda co n ky ke I ho p d ng
vo I KImoIo Iron Works, m I doanh nghIe p chuyen
san xuaI cac phu Iung may deI IhoI do.
Tuy nhIen, khng mI aI Ihanh cng duoc Iren
do I ma khng hao Iam I n Iu c, khng va p nga Iren
Ihuong Iruo ng. Ba I ho c Io n Iren Ihuong Iruo ng ma
SakIchI Toyoda nhan duoc khI baI dau hoa nhap
vao su phaI IrIen cua nganh deI may NhaI Ban Ia
mI baI hoc quan Irong, no khIen ng Ihay dI
chIen IhuaI hanh dng cua minh, ke ca Irong kInh
doanh Ian Irong huong suy ngh caI Iao may. ng
Iun Iam nIem mI dIeu Hoc cua nguoI, hoan
IhIen cua minh Iuong Iu nhu BIeI minh bIeI
nguoI, Iram Iran Iram Ihang! y Ia khI Cng Iy
Bng KanegaIuchI mI Irong ba cng Iy hang
dau Irong Inh vuc deI may NhaI Ban quan Iam
den nhung chIec may deI cua ng. TIn Iuong o su
quc gIa nam xua, han anh khng con phaI ngam
nhin m I ca ch Ihe m Ihu ng nhu ng chIe c ma y de n
Iu nhu ng mIe n xa Ia va nga m ngu I ngh de n nhu ng
chIec may deI cua daI nuoc minh nua.
THI TRIONG AI TIN
CHINH IA QI HIONG BAN!
Neu chung Ia hIeu Toyoda SakIchI Ia mI nguoI
Iho, mI nha phaI mInh khng ngung ngh nha
kInh doanh khng xuaI phaI Iu khao khaI IoI
nhuan ma xuaI phaI Iu mong uoc duoc cng hIen
cho doI Ihi chung Ia khng ngac nhIen khI Ihay
ng khng Ihoa man voI nhung gi vua Iam duoc.
Ta ch ra kho I ch du a ve Ia I chnh Ia cng Iy IgeIa,
dng IhoI mun IhoaI khoI suc ep ve kInh doanh,
Toyoda SakIchI Iro ve voI Toyoda ShoIen, sau nay
duoc ng dI Ien Ia Toyoda ShokaI, IIep Iuc vach
ra cac du an Iao bao hon Irong vIec caI IIen chIec
may deI da baI dau duoc nI IIeng cua minh. ng
Iap IaI nha may deI vaI voI 138 c may hoI nuoc,
gIao quyen dIeu hanh cho vo va em IraI Sasuke,
co n ba n Ihan ng ne u khng gIam minh Irong
Iha p nga khoa ho c Ihi Ia I Ian I n noI xuo ng ma y.
Cho du co dI IoI vung daI nao, sng o dau, caI
xuong may maI van Ia noI ma ng cam Ihay gan
guI va gan bo.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 69 68 TOYOTA
Vo I huo ng nhin mo I a y, SakIchI da ra o rIe I chua n
bI cho nhu ng buo c nha y mo I hon Irong cng nghe
cung nhu san xuaI, baI dau bang vIec dau Iu vn
de nghIen cuu caI IIen chIec may deI cua minh.
Nam 1903, SakIchI Iuyen haI ky su co Iay nghe
cao da II nghIep daI hoc va haI Iay Iho gIoI da
qua da o Ia o ky Ihua I nang cao, Ihem Ia m Iho Ia nh
nghe de u co ba ng ca p chnh quy. Nhu va y, ng da
chu Iro ng de n vIe c pha I IrIe n d I ngu Iho co nang
Iuc va duoc hoc hanh day du, dIeu raI hIem Ihay
Irong hoaI dng cua doanh nghIep Iu nhan IhoI
do . Ngoa I ra, day cu ng Ia Iu c ng Ich cu c Irau d I
hIeu bIeI ve kInh Ie, nghIen cuu IhI Iruong, co hI
da u Iu... m I ca ch co he Ih ng hon. Nhu ng dIe u do
c ng vo I Iu cha I kInh doanh v n co , ng da dua ra
duo c nhIe u kInh nghIe m pha I IrIe n kha nang IIe m
a n cu a minh, Iha m ch sau na y duo c he Ih ng
Ihanh nguyen Iy kInh Ie.
Va day Ia nhung gi ma n Iuc Io Ion ay da mang
IaI keI qua:
Nam 190S, chIe c ma y de I Iu d ng ModeI 38
duoc Iam hoan Ioan bang saI Ihay Ihe cho chIec
ma y khung g c xua, da cho phe p m I nguo I Iho
Ihao Iac IIen Iuc Iren 7 chIec may. Ngay Iap Iuc
sau do 1 nam, ModeI 39 Ia I duo c xua I xuo ng da nh
rIeng cho vIec deI soI Ih, va nam nua ModeI L
duoc don nhan nhu chIec may deI nho gon danh
cho vIec deI soI day hoac chaI bng mIn. Luc nay,
SakIchI vay duoc mI khoan IIen Ion Ia 130.000
ho p Ia c Iha nh cng, SakIchI da d ng y cho cng Iy
nay su dung Ioan b ban quyen phaI mInh nhung
chI IIe I ma y cu a minh. KanegaIuchI da cho I chu c
he Ihng xuong hoaI dng voI S0 may deI cua
Toyoda de so sanh voI 44 chIec may cua hang
PIaII BroIhers (Anh) va 10 may cua My, sau chIec
may Iu dng khac den Iu Anh quc. MI nam Ihu
nghIem cho Ihay nhung chIec may deI Iu dng
kh hep cua Toyoda chua cho keI qua Iam vIec
nhu mong do I Irong khI ma y cu a PIaII BroIhers da
Ihanh cng. MI Ian nua, SakIchI khng coI day Ia
Iha I ba I va khng he Iha I vo ng. ng ch ru I ra cho
minh baI hoc Ion va dIeu nay Ihuc su quan Irong
d I vo I m I nguo I Iho ba I da u ho c kInh doanh nhu
ng:
ng da Iham Iha hon ve caI goI Ia su canh
Iranh voI cac dI Ihu quc Ie ma minh phaI dI
dau khI phan dau gIanh IhI Iruong ngay IaI que
nha, dIeu ma khI Iao vao che Iao chIec may deI
NhaI Ban, ng chua hIeu ro y ngha cua no.
Tu IhoI dIem nay, ng daI ra muc IIeu nghIen
cuu may Irong qua Irinh hoaI dng Ich cuc va
Irong mI Iuong quan voI su so sanh va hoc Iap
can IhIeI dI voI nhung chIec may ngoaI. DIeu do
co ngha Ia khng nghIen cu u nhu ng chIe c ma y Ihu
d ng. Pha I nghIen cu u Irong su I ca qua Irinh sa n
xuaI, co hong hoc, co bao duong... de ruI kInh
nghIe m.
* * *
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 71 70 TOYOTA
dng Ion nhaI voI c phan mI nguoI Ia S, s c
pha n co n Ia I Ihu c ve 143 c dng Iu nhIe u doanh
nghIe p Io n, vu a va nho Iren da I nuo c cu a hoa anh
dao.
VoI chIen IhuaI nay, Toyoda da ban duoc mI
Iuong khng I may deI chay bang hoI nuoc, vuoI
qua moI dI Ihu cua minh. ThoI ky nay Ia IhoI ky
huy hoang cua chIec may deI Toyoda Iren IhI
Iruong NhaI Ban, dac bIeI Ia dI voI cac nha may
deI vua va nho.
O day, chung Ia IaI ngam hIeu ngay rang,
SakIchI chac chan se quay ve mI quan Iam Ion
nhaI cua minh de chIec may deI Toyoda co Ihe
dung Iren buc vInh quang Iau daI hon: caI IIen
chIec may phuc vu cho vIec san xuaI quy m Ion
d ng Iho I chIe m Inh IhI Iruo ng nuo c ngoa I.
Nam 1908, chIe c ma y de I kh r ng khung sa I da
ra doI ben canh chIec may kh hep van duoc su
dung rng raI Iren Ioan daI nuoc. Do Ia ModeI H.
Ngay sau do, SakIchI IaI Iap Iuc ngh ra nhung chI
IIeI Iam bang kIm IoaI co d dan hI cao, nham
Iang Inh chIu Iu c khI pha I ch ng cho I vo I d rung
Io n.
Thanh cng nay duoc SakIchI coI Irong hon ca
vIec ban chay may kh nho vua qua. RuI cuc,
Iruoc khI Iro Ihanh mI nha kInh doanh, SakIchI
van Ia mI nguoI Iho sang che, mI nguoI sInh u
nghe , Iu u nghe . The gIo I d I vo I SakIchI Iun Iun
Ia mI chang duong daI sang Iao.
yen cua cng Iy MIIsuI Bussan de dau Iu mo rng
san xuaI.
Nam 1906, ng Iha nh Ia p T ho p ShImazakI bao
gm nha may san xuaI may Ihanh pham Ian nha
may Ihu nghIem deI may vaI soI.
M I da n chu ng nu a cho Iha nh cng vuo I ba c cu a
Toyoda Irong Iho I gIan na y: Trong vo ng 4 nam, Iu
190S den dau nam 1909 da co 947 chIec may deI
ModeI 38, 2.307 chIe c ModeI 39 va Io I 4.201 chIe c
may ModeI L duoc ban ra IhI Iruong. Va Ian dau
IIen Irong do I, nam 1906, SakIchI ngh de n vIe c Ia p
cng Iy c phan, khI IugIno, mI dI Iac chIen
Iuoc dang nam gIu vI Ir chu chI IaI MIIsuI dng
IhoI Ia chu IIch cng Iy deI may Osaka sau nay
den Iham va Ihao Iuan voI ng nhIeu dIeu ve
huong phaI IrIen moI cua nganh deI may NhaI
Ban Iuc do. Nhan Ihuc duoc su dI moI can IhIeI,
mo r ng huo ng da u Iu va Ihu hu I ngu n v n,
SakIchI da d ng y Iha nh Ia p Cng Iy c pha n
Toyoda Loom Works ma nguoI gIu ghe chu IIch
khng aI khac chnh Ia IugIno, con ng Toyoda
SakIchI gIu cuong vI GIa m d c dIe u ha nh cng Iy.
VIec Iam co Ihe noI Ia Iao bao nay cua SakIchI da
Ihu huI duoc raI nhIeu nhan IaI Irong Inh vuc
quan Iy kInh Ie, nhung Ien IuI nhu SeIshu
IwashIIa, Takeo Yamanobe. DIeu dang noI nua Ia
cng Iy Ihu hu I duo c m I ngu n Ia I chnh Io n cu a
ca c nha da u Iu ha ng da u o Tokyo, Osaka, Nagoya.
SakIchI va chu IIch cng Iy MIIsuI Bussan Ia haI c
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 73 72 TOYOTA
SI KHOI AI CIA
NN SAN XIAT TIN TIN
O NHAT BAN
Hcn a| Het, 1oyoda 3ak|cH| nH|n tHy su quan tron cua v|ec
pHa| tHay d| cn nHe. 0n dc t|en tu| ra de tHue mt nHn
cn cao cp den tu ly, vc| mon mun se man ve cn ty
mt nen san xut t|en t|en nHt.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 75 74 TOYOTA
nha may co Ihe san xuaI den 300 IInh kIen duoc
chuan hoa, khng con su Iruc Irac nhu Iruoc nua.
Cung chnh voI dan may nay, Toyoda Ian dau IIen
da vach ra duoc he Ihng IIeu chuan cac san
pha m cu a minh. Cng nhan nha ma y ba I da u
duoc dao Iao Iam quen voI cach san xuaI moI,
cham duI hoan Ioan kIeu Iam vIec Ihu cng, ch
dua vao Iay nghe cua mI mI nguoI Iho.
He Ihng san xuaI day chuyen kIeu My da den
voI Toyoda bang con duong nhu vay day.
Sau khI Irang bI day chuyen san xuaI nay cho
nha ma y cu a minh, Toyoda Loom Works da nhanh
chong Iung ra IhI Iruong hang IoaI may deI kh
he p Ia K va L (1908, 1909) va ma y kh r ng ModeI
H (1908).
Mac du nhin Ihay ro nhung n Iuc quan Irong
cua IrancIs, nhung nguoI quan Iy Toyoda Loom
Works, vi mI Iy do nao do, van Iu chI Ira Ioan
b s Iuong ma SakIchI da hu a chI cho ky su nguo I
My nay nguoI da co cng Io Ion Irong vIec dua
day chuyen cng nghe hIen daI vao cac nha may
san xuaI may deI Toyoda. Vn Ia mI nguoI coI
Irong IoI hua, coI Irong chu In, SakIchI da Iu
nguyen Irch Iuong cua minh den bu day du cho
vI ky su IaI nang nay. DIeu nay co Ihe cang khIen
su baI dng Irong Ihu chI cua cng Iy Ihem sau
sa c, song SakIchI Iun mu n Ihoa I ra kho I su ra ng
buc ve IaI chnh de Iu do hoaI dng Iheo muc
dch va Iy Iuong cua rIeng minh.
DI NHAI H THNG SAN XIAT
DAY CHIYN KII MY
Dau nam 1907, Toyoda Loom Works phaI dI
maI voI raI nhIeu kho khan ve cng nghe khI san
xuaI hang IoaI nhung chIec may deI khung saI
cua Toyoda. Nhung chIec may deI kh hep Irang
bI cho nha may deI Nagoya duoc xuaI xuong Iu
Osaka KImoIo Iron Works, noI khng du dIe u kIe n
hoa n Iha nh ca c IInh kIe n Ihay Ihe cu a ma y de I m I
cach chuan xac nhu mong mun vi ngay dan may
de sa n xua I nhu ng IInh kIe n a y cu ng da xu ng ca p
va maI d chnh xac Iu Iau rI.
GIaI phap cua SakIchI Ia Ihue mI ky su nguoI
My dng IhoI Ia mI gIao vIen dng Iuc hoc cua
Iruong Ky IhuaI Tokyo da Iung Iam vIec Iau nam
cho cng Iy PraII va WhIIney ng CharIes
IrancIs. Day Ia mI gIaI phap Iinh Ihe nhung IaI
dem de n su Iha nh cng na m ngoa I mong do I.
IrancIs da Ihay dI duoc hoan Ioan IhIeI bI cua
nha ma y, chua n ho a ca c s IIe u cu ng nhu day
chuyen san xuaI va vach ra duoc ke hoach san
xuaI Iau daI cho nha may. Day chuyen may moc
do IrancIs ch da o Ia p da I ha u he I de u Ia ma y mo c
hIe n da I duo c nha p Iu Anh, Pha p va My , cho phe p
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 77 76 TOYOTA
ngoaI Ihi van khng Iranh khoI su ran nuI cang
nga y ca ng ro Irong quan he gIu a nhu ng nguo I dIe u
hanh Toyoda Loom Works ma dIen hinh Ia gIua
SakIchI va vI Chu IIch TaneguchI.
Cu I nam 1910, Toyoda Loom Works ba I da u Ira
IaI va c phan cho cac c dng. SachIkI va
TaneguchI khng Ihe nao Ihng nhaI duoc quan
dIe m Irong vIe c va ch ra ca c huo ng dI mo I cho cng
Iy, vIec dau Iu va Iap cac du an Ihu nghIem moI...
TaI ca da dan den keI cuc dang bun: Toyoda
SakIchI da duI ao ra dI khoI cng Iy ma minh da
da y cng Ia o du ng. Song SakIchI Ia m I con nguo I
dac bIeI, dac bIeI Irong cach ung nhan xu Ihe,
Irong cach dI daI voI nguoI doI. ng van IIep Iuc
co nhung quan Iam nhaI dInh den cng Iy nay,
van Iham gIa h Iro, c van cho cac nha quan Iy
Irong nhu ng Iho I dIe m kho khan nha I cu a cng Iy,
va n gIu ca c m I quan he ma I IhIe I vo I nhu ng ky su
cng nghe gIo I Ia m vIe c o do .
Toyoda Loom Works IIep Iuc mang ho nha
Toyoda va IIep Iuc san xuaI may deI kh rng
cung cac IInh kIen cua no.
Sau nhu ng chuye n dI Iham quan va ho c ho I o My
va m I Ioa I ca c nuo c chau u va o nam 1910 d ng
IhoI Iim hIeu duoc nhIeu dIeu ve cng nghe moI
cua ho, SakIchI cung gIa dinh chuan bI IInh Ihan
d I mo I nhIe u dIe m Irong vIe c I chu c sa n xua I va
nghIen cuu caI IIen hoan IhIen Ihem nua nhung
chIec may deI cua minh. ng Iap ra Toyoda AuIo
NGIOI KHAO KHAT SI HOAN HAO
Do chnh sach cua Ban gIam dc Toyoda Loom
Works khng Ihng nhaI, xuong deI ma SakIchI
van mun dung vao muc dch Ihu nghIem cac
nghIen cuu moI cua minh da bI Irung dung Iam
kho hang. ng da cho xay haI nha may moI cua
rIeng minh, khng chIu anh huong cua cac ng
chu o Toyoda Loom Works ma m I Irong s do Ia
nha may deI Toyoda KIkuI. Nha may nay da gIup
SakIchI hoa n Iha nh IIe p nhu ng Ihay d I quan Iro ng
Irong ca c chI IIe I ma y de I.
Thang 10.1909, nhung san pham cua ng mI
Ian nua duoc cac nha nghIen cuu, cac ky su hang
dau Irong Inh vuc nay daI Irong mI Iuong quan
so sanh voI nhung san pham cua PIaII Bross va
keI qua Ia khng he co su chenh Iech nao gIua
nhung chIec may made In LngIand va made In
|apan. Song dIeu dang chu y Ia gIa Ihanh cua
nhu ng chIe c ma y de I Toyoda co chIe u huo ng Iha p
hon kha nhIe u. Nam 1913, chIe c ma y de I kh r ng
Toyoda co gIa 160 yen, re hon de n 20 so vo I Ioa I
may Iuong Iu duoc nhap khau.
Tuy nhIen, cho du nhung chIec may deI Toyoda
baI dau nhan duoc su chu y Iu IhI Iruong nuoc
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 79 78 TOYOTA
RIsaburo Iam con nuI, anh con re Iro Ihanh con
IraI, mang ho cua Toyoda.
Nam 1912191S Ia khoang IhoI gIan Ihanh cng
cua SakIchI vi ng da co duoc mI IoaI phaI mInh
quan Iro ng, ca I IIe n duo c chI IIe I Iu nga I Irong ma y
de I. Va Ia I nhIen, h I chu ng nha kho chu a co Ia I
m I Ia n nu a Ia I xa y ra. Quen an quen ngu , say sua
voI nhung chIec may, dam chim Irong ban ve va
dau mo do Ia hinh anh raI Ihuc Ie ma cung raI
Ia ng ma n cu a SakIchI Iun In da m Irong Iam Iuo ng
cua nhung nguoI cng nhan gan guI ng.
Song cung IhaI Iro Ireu, vIec ban may deI daI
doanh s cao, s Iuong don daI hang Iang Ien IaI
mI Ian nua khIen cng cuc nghIen cuu nay cua
SakIchI phaI Iam IhoI dung IaI.
Nam 1918, nha ma y de I Iu d ng Toyoda (Toyoda
AuIomaIIc WeavIng IacIory) duoc Ihay Ihe bang
cng Iy deI bng vaI soI Toyoda (Toyoda coIIon
SpInnIng and weavIng Co, LId). Cng Iy nay cung
Ia cng Iy c phan voI 48 phan hun cua SakIchI,
s c pha n co n Ia I Ihu c ve gIa dinh Kodama, m I
s Ihanh vIen cua gIa dinh Toyoda Irong do co
KIIchIro va mI phan Ion cua IujIno daI dIen cho
MIIsuI, voI vn dau Iu 3 IrIeu yen (1,S IrIeu dIa).
Nam gIu vI Ir Chu IIch cng Iy Ia SakIchI va chuc
danh GIam dc dIeu hanh Ihuc ve nguoI con re
cua ng RIsabuso. Nha may san xuaI moI duoc
Irang bI 34.000 ng su I, 1.000 ma y de I hoI nuo c.
Sau khI KIIchIro, con IraI ng, da hoan IhIen
maIIc WeavIng IacIory vo I s v n kInh doanh hoa n
Ioan cua minh chu khng co su dau Iu cua ben
ngoa I de co Ihe Ioa n quye n Ia p Irung va o cng vIe c
cua mI nha phaI mInh.
SuI IhoI gIan dIen ra ChIen Iranh The gIoI Ihu
haI, Ian song nhap khau vaI voc quan ao Iu
phuong Tay vao chau A chung IaI va cac cng Iy
ban xu da Iranh Ihu co hI Iap day ch Irng.
Cng Iy Toyoda Loom Works Ihu duoc khoan IoI
Ion Irong kInh doanh (khoang 3 IrIeu yen) Irong
nhung nam nay.
Co n Toyoda AuIomaIIc Loom Works Irong khI do
van Iheo duI muc dch cua rIeng minh, vua deI
vaI, vua Ihu nghIem may deI. SakIchI phaI hIen ra
rang, chaI Iuong soI mua ve raI kem, khng Ihch
hop voI may deI Iu dng, raI Ihuong xuyen bI II.
ng Iap Iuc ngh den vIec keI hop cac cng doan
xe soI va deI soI. VoI y Iuong moI do, SakIchI Ien
ke hoach mo mI phan xuong Ihu nghIem IaI
Nagoya vao nam 1914 voI 6 ngan ng suI Ia raI
I so voI s Iuong suI Irung binh mI nha may
khoang S0 den 60 ngan. Trong du an nghIen cuu
nay, SakIchI da Iim duoc nguoI cng Iac va cung
Ia Iro Iy cua ng Ia Kodama IchIzo (vn Ia chuyen
gIa quan Iy cua MIIsuI chI nhanh Nagoya). Nha
Kodama mI nam sau Iro Ihanh Ihng gIa voI
SakIchI (con gaI AIko cua SakIchI duoc ga cho
RIsaburo, em IraI cua Kodama) nen IIen mInh nay
cang Ihem khang khI. Ve sau, SakIchI nhan
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 81 80 TOYOTA
DI ngu ky su nha Toyoda duoI su ch dao cua
SakIchI khng ngung IIen hanh cac cuc Ih
nghIem quy m Iu nho den Ion Irong nhung nha
may de Iim ra su IIen quan maI IhIeI gIua qua
Irinh deI vaI, cng cu san xuaI va chaI Iuong soI.
Nhu ng chIe c ma y de I Iu d ng Toyoda ca n pha I ca I
IIen Iam sao phu hop duoc voI chaI Iuong bng
nguyen IIe u hIe n co Irong nuo c. Toyoda AuIomaIIc
Loom Works da IIe n ha nh Ihu nghIe m Iha nh cng
nhung chIec may deI Ic d cao co Ihe deI duoc
220 do ng so I Irong m I phu I ma khng rung, ma y
va n cha y em. Trong khI Ia I Anh ca ch do khng Iau,
co m I Ioa I ma y de I Iu d ng Ihay su I ch cu a My
de I duo c 160170 dong soI da gay xn xao ca gIoI
deI may NhaI Ban! DIeu dac bIeI Ia nhu ng ca I IIe n
xuaI sac nay duoc Ihuc hIen Irong mI IhoI gIan
raI ngan. S Iuong may deI ma mI nguoI Iho co
Ihe dIeu khIen de dang da Iang Iu 6, 7 nguoI Ien
de n 1S r I hon nu a, nhu Toyoda RIsaburo da
Iu ng Iuyen b , cng Iy huo ng Io I mu c dch sao cho
mI nguoI Iho dung duoc... 60 may!
Vao IhoI bay gIo, dIeu nay duoc nhIeu nguoI coI
nhu mI cau noI dua hay nghIem chnh hon Ia
m I uo c mo. Nhung uo c mo a y da duo c Ihu c hIe n,
ch sau do khng qua 20 nam. Con nho, Iruyen
hinh VIeI Nam nhung nam 80 da Iung chIeu b
phIm ve c Iho de I LIen X xInh de p Ia m vIe c Irong
mI xuong deI Ion. B phIm san xuaI nam S0, co
canh raI Iang man Ia c Iho xInh dep vua Iam vua
duo c chI IIe I Ihay su I ch Iu d ng va m I Ioa I ca c
chI IIe I kha c nhu Iu Iha o so I, nga I Iu d ng, SakIchI
cang nhan Ihuc duoc vIec nghIen cuu Ihu nghIem
Iren Ihu c Ie Ia ra I quan Iro ng, do I ho I m I co so ky
Ihua I phu ho p, SakIchI IIe p Iu c cho xay nhIe u nha
may Ihu nghIem, Irong do co mI nha may moI o
KarIya o quan AIchI vao nam 1923. Song nha may
nay cung chua dap ung duoc yeu cau cua SakIchI
nen ng quyeI dInh Iim den nguoI ban Ihan Ia
Nozue de Ihue IaI nha may dIeu che saI va hop
kIm o HIokI va de nghI ke I ho p cu ng xay su ng m I
Io duc voI cac IhIeI bI Irang bI cho vIec duc saI
phuc vu cho cac nha may cua minh. Trong nam
192S chIec may mo uoc cua SakIchI da duoc b
sung day du cho vIec san xuaI hang IoaI va da
duoc Ihu nghIem Ihanh cng Irong nha may voI
3S0 chIec may deI.
Nam 1926, SakIchI mo cng Iy Toyoda AuIo
maIIc Loom Works IIen ke voI nha may deI Ihu
nghIem o KarIya. Cng Iy da Ihu huI duoc raI
nhIe u nguo I Ia I Iu ToyoIa Loom Works nhu KuboIo
va nhIeu ky su da Iung mI IhoI gan bo voI
SakIchI. Ho Ia nhung haI nhan Ich cuc, ky cng
gIup ng Irong vIec xay dung co so ky IhuaI cho
cng Iy moI Iu xuong duc saI den nang cap he
Ihng IhIeI bI san xuaI may deI Iu dng, khung
may deI saI va ve sau ho cung IaI Ia nhung nhan
vaI khng Ihe IhIeu Irong cau chuyen ve nhung
con ngua saI ToyoIa dau IIen.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 83 82 TOYOTA
hIeu ve may deI g baIIen, mI IoaI may deI
Iuong Iu nhu chIec may dau IIen cua SakIchI, da
duoc ky su |ohn Kay phaI mInh ra nam 1733.
Nam 188S, ky su ShIgejIro MaIssuda cua MIe da
phaI mInh ra chIec may deI Ihu cng co ban dap,
Ia buoc dau dan den su ra doI cua nhung chIec
may deI Iu dng sau nay.
Khng Iau sau, Kozaburo Terasawa o TochIgI da
ca I Ia o m I s chI IIe I cu a ma y de I co ba n da p na y
va mau may nay duoc dua vao san xuaI hang IoaI
baI dau Iu nam 1890.
Nam 1896, Toyoda SakIchI pha I mInh ra ma y de I
chay bang hoI nuoc.
Nam 1903, IaI Osaka, ky su KuboIa IshImaIsu
Iam ra chIec may deI bang saI dau IIen cua NhaI
Ba n.
Nam 1908, SuzukI MasajIro baI dau su nghIep
san xuaI may deI IaI Lnshu va cho ra doI chIec
may deI kh hep khung saI chay bang hoI nuoc
cua hang minh.
SakIchI sa n xua I nhu ng chIe c ma y de I khung sa I
va m I s b pha n ba ng g r I IIe n Io I Ia m ma y de I
hoan Ioan bang saI vao IhoI gIan Iu 1907 den
1909.
Nam 1913, SuzukI MIchIo Ia p ra cng Iy sa n xua I
may deI SuzukI (SuzukI Loom Works) ma sau nay
phaI IrIen Ihanh cng Iy san xuaI xe gan may
SuzukI AuIomobIIe IndusIry nhu chung Ia deu
bIe I.
haI, guong maI vuI IuoI, anh maI sang ngoI, chay
qua chay IaI Iu may nay sang may khac, nhung
gan nhu khng phaI dng Iay dng chan gi, Ihnh
Ihoang Iam moI sua II gi do o nhung chIec may
dI ngI dung rI IaI IIep Iuc van hanh. Nhung
chIec may ngoan ngoan ben canh c Iho deI xInh
de p, de m ra cu ng pha I de n ga n Iram ca I. Do chnh
Ia da n ma y de I Nha I Ba n ma LIen X Iho I do cu ng
nhap ve.
Lun Iun khao khaI su hoan hao cho cac Iac
pha m cu a minh, SahIchI da khng ngu ng hoa n
IhIe n cho chIe c ma y de I. Nhu ng chIe c ma y de I cu a
dong ho Toyoda da gop phan khng nho vao vIec
Iam sng day nganh deI may cua xu Phu Tang.
NHING I THI CANH TRANH
Ma c du chIe m vI Ir da u ba ng Iren IhI Iruo ng sa n
xuaI may deI vao IhoI gIan nay, song Toyoda
Loom Works van phaI dI maI voI nguy co canh
Iranh Iu cac dI Ihu IIem nang, den nI cac nha
nghIen cuu cho rang vIec dua Iranh khc IIeI gIua
cac nha phaI mInh va san xuaI may deI o NhaI
vao nhung nam cuI Ihe ky XIX va dau Ihe ky XX
Ia m I hIe n Iuo ng xa h I da c bIe I.
Nam 1873, chnh quyen quan o KyoIo da cu haI
Iho de I va m I Iho do ng ma y de I sang Pha p de Iim
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 85 84 TOYOTA
heI The chIen Ihu I, khI nhung chIec may deI Iu
dng kh rng hoan Ioan bang saI cua NhaI Ihuc
su duoc IIn dung.
Tren IhI Iruo ng na y Irong nhu ng nam 20 cu a Ihe
ky Iruoc, Toyoda Loom Works van Iun dan dau
voI su In nhIem cua 14 khach hang Ion. Tu nam
1923 de n 1929, ca c nha ma y cu a ho mua de n
24.781 may deI chay bang hoI nuoc, Irong s do
co 12 nha may nam IaI NhaI va haI nha may deI
o Trung Quc.
BIOC CHAN RA TH GIOI VA MO
V NHING CON NGIA ST
II cIu ng c n cong \c c dnng dc n n o
MnncIc:tc, to cIot ngI ngnnI cong ngIc cun
cIu ng tn Iong Ic tIun c n, tIn n cI co In
nng dc dnng Icn cIo no Int tcn to tInnI
In ng dn u tIc go . O AnI, no co tIo dc t Iu
tncI on Ioc nn nn). Cnn nIu Iong co nIn
nn ) nn o duo c tnng nn ) dc t tu do ng. V tIc , to
cn ng tIcn I) \o ng \n o nc n cong ngIc nuo c nIn
dnng Io :c. Hon nun, tcn cong tn cIo not
cong nInn o dn) cno gn o n n n uong cong
nInn cun cIung tn. Hcu :unt nn \cc cun cIung
tn cno Ion nIcu :o \o nuoc AnI. Ncu no cong
nInn dct NInt nn dung duoc nn) dct tu dong
Mac du deI Iua Ia mI Irong nhung nghe Ihu
cng Iruyen Ihng cua NhaI Ban, va cho du da co
su chuye n d ng ra I ma nh me Irong vIe c pha I mInh
caI IIen va san xuaI may deI, song nganh cng
nghIep deI IaI NhaI van kho phaI IrIen II vi Iu
Iuong Ihu cuu quanh quan xo nha van ngu IrI
Irong dau nhIeu nguoI dan xu Phu Tang. Hau nhu
nhu ng Ioa I va I Iho I do ma nguo I dan Nha I Ba n Ia m
ra ch Ia vaI kh hep, Ihuong de may ao kImono
hoa c may nhu ng chIe c a o kham IIe m Iruye n Ih ng.
NguoI IIeu dung khng doI hoI su da dang cung
nhu chaI Iuong cua vaI voc v hinh chung da Iao
dung mI rao can cho vIec phaI IrIen IhI Iruong
deI may nI dIa.
Sau khI cac chnh sach mo cua cua nha nuoc
Nha I duo I Iho I MInh TrI ba I da u duo c a p du ng, IhI
Iruong deI may nuoc nay baI dau co su chuyen
d ng Ich cu c vo I nhu ng guong ma I mo I me hon vi
da co su du nhap IhoI Irang Iu chau u vao NhaI
Ban. Nhung nguoI Iho may, Iho deI da quan Iam
den vIec keI hop Iua Iruyen Ihng voI soI bng
hoa c ke I ho p gIu a coIIon nha p ngoa I vo I coIIon n I
dIa. Dac bIeI, khI au phuc baI dau dI vao cuc
sng cua nguoI dan, Iruoc IIen Ia gIoI Ihuong Iuu
NhaI Ban, Ihi nganh deI may Ihuc su khoI sac va
na y sInh nhu ca u sa n xua I da I Ira nhu ng chIe c ma y
de I kh r ng.
MI s nha may deI Ion van IIep Iuc nhap khau
phan Ion may moc IhIeI bI Iu nuoc ngoaI cho den
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 87 86 TOYOTA
chI nhanh san xuaI may moc chnh cua MIIsuI
Bussan. TaI day, SakIchI da Ian maI nhin Ihay cac
cng doa n Ia p ra p va sa n xua I ma y de I cu a My ma
ng da Iung nghIen cuu raI ky IaI que nha, Irong
nhung nha xuong cua minh. ng phaI hIen ra
ra ng, nhu ng chIe c ma y de I cu a My chua duo c hoa n
IhIe n, vi Ihe khng Ira nh kho I su Iu I ha u ve I c d
Ia m vIe c. Ma y cha y khng nhanh, Ia n s rung cao,
che d Ihay suI ch IaI qua phuc Iap va I Ie soI
hong, II qua nhIeu dan den chaI Iuong vaI Ihap.
*
* *
New York, 1910.
Toyoda SakIchI co maI IaI Ihanh ph nao nhIeI
nay da may Ihang nay. Chuyen dI duoc chuan bI
IhaI ky Iuong boI ng da Ien ke hoach cho no Iu
Iau. Tranh Ihu Iung phuI, ng va NIshIkawa AkIjI
dI den raI nhIeu co so san xuaI may deI o vung
nay. Kh hau mua he nuoc My raI de chIu nhung
khng vi Ihe ma ng ngu duoc nhIeu hon S IIeng
mI ngay. ng mm cuoI nho den ba vo hay cau
nhau ve suc khoe cua ng, rang ba raI khng haI
Iong vIec ng huy hoaI minh nhu Ihe, rang ba
khng mu n so m Iha nh go a bu a! Nhung cng vIe c
da Ia mI phan mau IhII, Ia mI caI gi do nhu
chan, nhu Iay Iren co Ihe ng maI rI. Da Ihanh
Iho I quen, cu sau m I nga y dI ca I Iu c, ve de n kha ch
sa n, ng Ia I ca m cu I ng I vIe I. Nhu ng ghI che p na y
tI co ngIn n gn :uc no dong cun cIung tn n
1 nng, tIn Ion In :o \o gn no dong tn AnI
nIung 23. NIu \n), cIung tn Ionn tonn co tIc
\uot duoc nuoc AnI, dong ngIn \o \cc tcn n
tIc go \o nIung uoc tcn \ung cIc. Day Ia
nhung ghI chep cua SakIchI Irong chuyen dI Iham
ManchesIer va nhIeu noI khac Irong phan Iuc dIa
Anh Iu 10.1910 cho den 1.1911. Buoc chan ra Ihe
gIoI, ng khng ch mun hoc hoI de dong gop
nhIeu hon cho nen cng nghIep deI cua NhaI, ma
ng co n m m I gIa c m ng Io n hon: gIa c mo nhu ng
chIec xe bn banh.
*
* *
SakIchI Iuc nao cung de cao IInh Ihan hoc hoI
khng ngung, hoc Iu nhung saI Iam, IhaI baI cua
minh va ho c Iu nhu ng saI Ia m cu a nguo I kha c. ng
dau Iu vao vIec hoc Iap va nghIen cuu voI khoan
chI ph khng nho va do chnh Ia Iam nhin chIen
Iuo c cu a nguo I Iun mu n na m ba I Ihng IIn, cng
nghe de khng bao gIo IuI hau, neu khng noI Ia
dI Iruo c Iho I da I.
Thang S.1910, SakIchI da Ihuc hIen mI chuyen
dI daI ngay cung voI NIshIkawa AkIjI nguoI ban
Ihuo IhIeu IhoI dng IhoI cung Ia mI ky su cng
nghe deI may ky cuu. Ho dI Iham mI IoaI cac co
so deI may va san xuaI may deI Ion o My va chau
u. TaI New York, ngoaI cac vung co nganh cng
nghIep deI may phaI IrIen, haI ng con den Iham
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 89 88 TOYOTA
Ch sau mI dem, New York Irong maI cua
SakIchI da dI khac. ng baI dau nhin duong ph
New York cham chu hon. Van nhung day nha cao
Iang xam xam, van nhung con duong va hang cay
nho nho, nhung dong nguoI dI IaI vI vang... GIua
nhung con duong bang phang, vaI ba chIec I
ModeI T cu a ha ng Iord n I Ien ng nghnh. Nhu ng
quy ng quy ba ngI Iren do, ve maI hon ho, IuoI
dI de Ia I da ng sau nhu ng ve I kho I nho . SakIchI nho
de n nhu ng con duo ng g ghe cu a Tokyo, nho
nhu ng Io a nha haI, ba Ia ng son do , va ng a m a p va
nhu ng chIe c xe Iay cha y ngang cha y do c Iren ph .
GI ng nhu nam 1S Iu I, khI Ia n da u IIen duo c ho c
ve LuaI Ban quyen, ng cung cam Ihay mI Iung
sa ng cha y qua da u khIe n m I dIe u dang mo h Iro
nen ro reI. PhaI rI, Ihe gIoI Iun Iun chuyen
dng! The gIoI nay khng ch co nhung chIec may
deI dang chIem Inh Ioan b con nguoI va suy
ngh cua ng! The gIoI cung khng Ihe ch quanh
qua n kInh doanh IIe n ba c nhu nhIe u Ia p doa n Io n
o NhaI Ban. The gIoI nay dang chuyen minh voI
nhu ng cng nghe mo I. Do Ia I, do Ia d dIe n Iu !
NguoI phuong Tay Iun Iun dI Iruoc voI nhung
kIe n Ihu c khoa ho c ky Ihua I IIen IIe n cu a Iho I da I.
Vi sao vay7 Vi ho dam ngh, dam Iam. Vi ho I
da m chim Irong nhu ng suy Iuo ng ve con nguo I va
van vaI nhu dan Ic phuong Dng cua ng. Ho Iu
duy chnh xac va IogIc hon... DIeu minh IhIeu Ia
dIeu ho dang co, cung nhu ho dang IhIeu nhung
chac chan khng Ihua. Nhung cun s moI IIep
nI nhung cun cu, cun nao cung duoc danh s
va gIu gin can Ihan. NhIeu khI baI choI, y Iuong
moI nay ra, khng co cun s ghI chep khac nao
con nguoI Ia IhIeu maI ban Iay phaI7
BuI chIeu dI b ngang qua duong den hIeu an,
ng va AkIjI maI chuyen Iro ma suyI va vao chIec
xe I Iren duong. KhI ay ng moI choI nhan ra,
Iren duong ph New York, nhung chIec I daI
dun du n a y dang cha y ra I nhIe u. Nguo I da I dIe n
cu a MIIsuI o New York gIa I Ihch cho haI ng ra ng
day Ia IoaI xe ModeI T cua hang Iord. Anh ban
dng hanh, nguoI cua MIIsuI con ke chuyen vuI:
Bay gIo Ihi hI con nha gIau II Ioe IaI xe den cac
cuc vuI, dua ban gaI dI xem phIm... Iay Iam hanh
dIe n Ia m, cha ma y nu a nng dan My cu ng de u Ia u
xe ca IhI. Bac bao de Iam gi a7 TaI nhIen dI I
IIen IoI hon dI ngua chu, nhaI Ia Iren nhung con
duong New York am uoI sau mua hoac Iren canh
dng bun ban. CaI anh xe ModeI T cua hang Iord
Ihe ma kha, no co Ihe nhay qua ga, khng nhu
nhung xe c ngay xua cua Duryea, WInIon hay
Haynes dI IaI ron ra ron ren, ch duoc caI me
ngoa I IhI!
KhI da nam Iren gIuong, nhung chIec xe hoI
Irng Ia Ia bun cuoI IaI khIen SakIchI suy ngh
mng Iung, maI ma khng ngu duoc. Y heI nhu
nam nao Iran Iroc suI dem ma hinh anh khung
cuI, may deI cu Ion von Irong dau...
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 91 90 TOYOTA
I cua hang Iord IaI HIghIand Park o MIchIgan,
dng IhoI duoc huong dan den nha may cua Gen
eraI MoIors cu ng da I Ia I MIchIgan Iho I do .
La I nhu cha ng IraI Ire nam na o m I minh Iu Inh
Ie Ien Tokyo, gIo day ng IaI dI den mI noI xa Ia
de Iim hIe u va quan sa I m I dIe u co n mo I me chua
dInh hinh hoan Ioan Irong Ir Iuong Iuong cua
minh. Ch co mI mI y ngh nI Ien raI ro: Lam
sao de dan Ic minh cung buoc vao Iuong IaI voI
nhung Ihanh qua ky IhuaI bang nguoI.
Sau chuye n dI Iren, ng Ia I IIe p Iu c qua Anh, Ia n
na y cu ng dI vo I m I chuyen gIa gIo I ve ky Ihua I Ien
Ia IshIbara. SakIchI dang ky ban quyen IaI My ca
Iha y sa u pha I mInh cu a minh Irong khoa ng nhu ng
nam 1909 den 1914. Va IaI day, sau khI da xem
xeI ky nen cng nghIep deI may cua nuoc nay,
SakIchI Io ng Ira n nga p nIe m vuI khI ngh ve Iuong
IaI nganh cng nghIep deI cua NhaI Ban.
Qua IhaI, khng aI ngo, nhung IIen doan cua
SakIchI da Ihanh hIen Ihuc, ke ca khI nganh cng
nghIep NhaI Ban phaI duong dau voI con khung
hoang Ion sau The chIen Ihu II. LaI cang khng aI
ngo duoc rang NhaI Ban noI chung va gIa dinh
Toyoda noI rIeng da IIen ra Ihe gIoI khng ch
ba ng con duo ng Io Iu a ma co n Iren nhu ng chIe c
xe hoI hIen daI nua.
suy Iuong Iam IInh cung khng kem phan quan
Irong cua nguoI phuong Dng.
DIeu SakIchI ngh hm nay, den mI Ihe ky sau
van con dung. GIa nhu ng bIeI rang nhIeu nam
sau nhung con nguoI o daI nuoc SamuraI cua ng
da hoc duoc cach Iu duy Ioan hoc, Iun Iun dI
dng hanh, Iham ch dI Iruoc IhoI daI Irong cac
cng nghe khoa hoc IIen IIen! GIa nhu ng bIeI
rang nhIeu nam sau, nhung cng Iy Ion phuong
Tay da ho c Ia p ca ch Iu duy sau Ia ng hon cu a
phuong Dng, da hoc ve dao ToyoIa ma chnh
gIa dinh ng sang Iap!
Nhung Iuc nay, ng dang suy ngh raI Iung. Su
nghIe p ma y de I o Nha I Ba n dang o Iho I dIe m pha I
IrIen hung IhInh nhaI. ng co Ihe doan chac nhu
vay du moI caI van con dang o pha Iruoc. Nhung
gi Ia n ma I nhin Iha y o ca c co so sa n xua I ma y de I
khIen ng raI Iac quan ve kha nang IIem Iang cua
chIec may deI Toyoda. VIec nghIen cuu va Ihu
nghIem chac chan ng con phaI Iheo duI nua de
khng ngung hoan IhIen chIec may minh mo uoc.
Khng bao gIo duo c du ng Ia I, pha I IIe n Ien nhu Ihe
gIoI nay phaI IrIen khng ngung dIeu nay Iu Iau
ng van Iam dac. Su nghIep hIen IaI cua Toyoda
va n Ia nhu ng chIe c ma y de I. Song su nghIe p Iuong
IaI cua Toyoda phaI chang khng ch dung IaI o
do 7
Ma y hm sau, da n do AkIjI nhu ng dIe u ca n IhIe I,
ng chIa Iay ban de Iim den nha may san xuaI
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 93 92 TOYOTA
ha n II.
HA Y DI U KHI N
UO C MO
1oyoda b||cH|ro |a nuc| ke nH|ep mt cc nc|
d s ma 1oyoda 3ak|cH| da y dun. bHn
cH| |am cHo su nH|ep cua cHa t|ep tuc ct canH,
b||cH|ro con pHa| anH vac tren va| mt su menH
|cn Hcn, H|en tHuc Hoa ucc mc con dan dc cua
cHa: |a m nen nHu n cH|e c xe Hc| lade |n Japan|
P
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 95 94 TOYOTA
NGIOI CHM VION
VA TRAI NGOT
Toyoda Kiichiro nhim vu ln cua con la bt u nghin
cu cng ngh xe hi. o la tng lai cua con va bn phn
cua con, cua gia nh ta i vi t nc trong thi ky mi.
nHun H| cHep cua nuc| cHa tron mt cun s |am v|ec
cua n, nHu pHo tHac |en va| con tra| mt su man cao ca,
Hay dun Hcn |a |c mc |cn ma n cHua k|p tHuc H|en trucc
kH| tu |a tHe |an.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 97 96 TOYOTA
u. Nhung Ihng IIn ve vIec san xuaI I cua
Iord, ChevroIeI va GM khIen ng cang ngay cang
cam Ihay nhung nhan dInh cua minh ve mI Ihe
gIoI phaI IrIen moI Irong Iuong IaI Ia chnh xac.
Nhung de buoc chan vao mI Inh vuc moI, ngoaI
su quye I Iam co n pha I co su chua n bI ky Iuo ng va
Inh Ioa n chu da o. Va aI se Ia nguo I Irong do ng I c
ng buo c chan ra kho I ca I nghIe p ma y de I ma ng
dang nang Iong deo duI nay7 Chang phaI Ia ng
dang Iao Iap ra co nghIep cho gIa Ic, cho con
cha u ng hay sao7 Cha ng gi Ihi ca I nghIe p de I may
nay cung nuI duoc cac con ng, khng co gi ma
pha I Io Ia ng he I. Nhung, khng Ie ca do I chu ng no
cu Ioanh quanh ben caI may deI hay sao, khI ma
ben My, ben Anh, nguoI Ia dang Io che Iao ra xe
hoI, d dIen Iu, chu khng phaI Ia may deI. Dung
rI, xe hoI Ia Iuong IaI cua Ihe he cac con ng,
chung khng Ihe dam chan mI ch voI caI dam
ma y mo c de I may na y ma I duo c. Tho I cu a ng sa p
qua rI. Sap IoI, cac con ng phaI Ia nhung ng
chu che Iao ra xe hoI cho daI nuoc nay. NgoaI
duong ph aI phaI co xe hoI made In |apan chu
khng phaI Ia nhung c xe Anh, xe My!
ng hoI Iuong Iu mI chuI ve cau con IraI
KIIchIro cu a minh. Tha ng be co ne I gi do gI ng ng
ngay Iruoc. KIem IoI, cham ch, can cu va kIen Iri
Ihi khng aI bang. Nhung, suc khoe cua KIIchIro
khng I I Ia m. Da ma y ba n ho p gIa I c, nguo I nha
cu ban ra Ian vao rang caI chuc kacho may ra ch
Thang 10.1918, SakIchI IaI cung NIshIkawa den
Trung Quc, Iim hIeu kha nang IIen hanh du an
Iau daI cua minh Ia xay dung va phaI IrIen san
xuaI. Du an nay Iheo ng uoc Inh phaI maI ba
nam moI co Ihe Ihu hI duoc vn va baI dau sInh
Io I. Nhung va n Ia m I SakIchI vo I Ia m nhin xa, ng
quye I Iam Ihu c hIe n du a n. Co haI Iy do khIe n ng
dI buoc dI Iao bao nay: Thu nhaI, doanh nghIep
cua ng Ia doanh nghIep deI may dau IIen cua
NhaI Ban IIen ra ngoaI bIen gIoI quc gIa minh,
phaI IrIen mI quan he Ihuong maI voI nguoI Hoa
de dem IoI ve cho daI nuoc. Thu haI Ia ng nhan
Ihuc duoc can phaI mo rng hoaI dng ra nhung
dIa ban chua duoc khaI pha va day Ia buoc dI dI
pha quan Irong cua nguoI NhaI.
THIONG HAI, 1920
VuI dau vao cac cng vIec nghIen cuu may deI
IaI nha may o Thuong HaI, SakIchI van khng
quen nI IIen Iac voI vaI nguoI ban o My va chau
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 99 98 TOYOTA
may chu vao s Toyoda KIIchIro nhIem vu Ion
cua con Ia baI dau nghIen cuu cng nghe xe hoI.
Do Ia Iuong IaI cua con va bn phan cua con, cua
gIa dinh Ia d I vo I da I nuo c Irong Iho I ky mo I.
Sau nay, Irong Io dI chuc, ng da ghI IaI may
do ng a y, Ia I nhIen Ia nga n go n, kh khan hon. Tuy
nhIen, do c chu ng, con IraI ng va n ca m nha n duo c
Iinh cam cua nguoI cha, Iinh cam nhIeI Ihanh cua
mI nguoI cng dan dI voI daI nuoc.
Sau nam 1920, khI maI bang gIa ca o Trung
Quc baI dau Iang voI, mI s cng Iy deI may
cua NhaI khac cung baI chuoc SakIchI mo chI
nha nh phu o day. Pha n u ng cu a SakIchI Ia IIe p Iu c
mo r ng vIe c sa n xua I Ia I Iha nh ph Ihuong nghIe p
sa m ua I Thuo ng Ha I. ng Ia p ra nha ma y de I may
Toyoda (Toyoda SpInnIng & WeavIng Works) voI
Ing s vn Ia S IrIeu yen, dung dau o cuong vI
Chu IIch Ia Toyoda SakIchI, co n ba n ng,
NIshIkawa AkIjI, gIu chu c T ng qua n Iy . ng Irang
bI cho nha may nay 60 ngan ng suI voI 400
may deI.
Han SakIchI khng coI vIec dau Iu nay Ia nho va
don gIan mac du s Iuong may deI khng phaI Ia
nhIe u, nhung Ia m quan Iro ng cu a Iha nh cng
Irong du an nay co y ngha Ion Iao hon nhIeu so
voI quy m san xuaI. Vi Ihe, ng da dua ca gIa
dinh sang Thuong HaI de Iruc IIep coI soc cng
vIec, Irong khI do NIshIkawa van dIeu hanh qua
Irinh san xuaI.
co ng em re RIsaburo da m duong duo c IhI.
Nhung ma, SakIchI hIeu rang, RIsaburo ch cang
dang duoc phan vIec IIen quan den may deI chu
khng Ihe co kIen Ihuc nhu KIIchIro. ng Iham
hIeu, KIIchIro co mI suc manh deo daI cua IInh
Ihan va con IraI ng chac chan se co day du I
chaI de Iam duoc mI vIec Ion cho daI nuoc.
Khng noI ra, nhung KIIchIro raI hIeu nhung Iam
huyeI cua cha dI voI nen cng nghIep nuoc nha.
DIeu nay khIen SakIchI raI haI Iong.
Thuong HaI khng n ao, nao nhIeI nhu Tokyo.
Mu a dng nam a y o ca I Iha nh ph na y khng Ia nh
nhung a m uo I. Ca I a m uo I kho chIu khIe n ng ca m
Iha y de me I mo I va nhu c da u. Nhung r I cng vIe c
cu cun ng dI. ng mun Iam xong phan vIec
cu a minh Iruo c khI huo ng con IraI de n nhu ng dIe u
xa xI hon. Buoc qua IuI S0, Ir Iuc con sung suc
nhung su c kho e cu a ng da co Iu c ba o hIe u xu ng
dc. Chnh vi vay SakIchI cang mIeI maI Iam vIec.
ng nhu chay dua voI IhoI gIan, dI dI ve ve gIua
Thuong HaI va Nagoya. NguoI con IraI da Ion
khn, cung ng ghe vaI ganh vac vIec cng Iy
khIen SakIchI raI phan khoI. ng con phan khoI
hon khI Ihay Irong cng vIec, KIIchIro Io ra raI
nhay ben va can Irong. Khng mun de mI saI
soI nho nao, KIIchIro Ihu dI Ihu IaI Iung chI IIeI
may, ghI chep, so sanh, Ira cuu I m khng kem
gi cha. Va mI buI II, nhin con IraI Ioay hoay
Irong xuong may, ng da buoc ve phong va ghI
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 101 100 TOYOTA
van canh canh Irong Iong y Iuong Iao mI chIec
may deI hinh ng Iron... VIec chua Ihanh Ihi
SakIchI bI mI con xuaI huyeI nao nhe vao cuI
nam 1927, pha I dI duo ng be nh m I Iho I gIan.
CuI cung, Ihang 10.1930, con nguoI kIen cuong
ay da qua doI vi benh vIem phI cap.
ng ra dI nhung su nghIep Io Ion cua ng van
duo c con IraI Toyoda KIIchIro cu ng ca c c ng su IIn
ca y kha c da m duong va IIe p Iu c. Ta p doa n Toyoda
nga y m I Io n ma nh. NhIe u nha ma y va cng Iy chI
nhanh da ra doI nhu ShonaIgawa Dye Works
Toyoda OshIkIrI (1928), SpInnIng and WeavIng
Company va Chuo SpInnIng & WeavIng (1929).
SInh IhoI, Toyoda SakIchI khng ch coI Irong
nhung Ihanh qua Irong kInh doanh cua gIa dinh
minh. DIe u ng quan Iam hon Ia nhu ng con nguo I
Irong gIa I c Toyoda da do ng go p duo c gi cho da I
nuo c. TrIe I Iy s ng vi c ng d ng, vi chIe n Iuo c da I
Iau da khIen ng va nhung nguoI nI goI ng co
Ihe Iu hao ve con duong ho da chon. Nhung gi
NhaI Ban da Iam duoc, cho du ch co mI phan
nho Ia cng suc cua ho cung khIen ho han hoan
IIn Iuong vao chang duong pha Iruoc.
Va day Ia mI vaI s IIeu cho Ihay su n Iuc cua
gIa dinh Toyoda Irong vIec phaI IrIen nganh deI
may quc gIa cung voI su n Iuc cua cac cng Iy
ban da dem den IraI ngoI cho vuon cay kInh Ie
cu a da I nuo c ma I Iro I mo c:
Nam 1913, khI ChIen Iranh The gIoI Ihu I chuan
Luc nay, con IraI ng, Toyoda KIIchIro, da baI
dau vao cuc cung cha ganh vac vIec Ion, hon
nua, gIa dinh ng Iuc nay dang co mI ngan sach
dI dao. Chnh vi Ihe ma SakIchI quyeI dInh quay
IaI voI nIem say me mun Ihuo cua minh: nghIen
cuu caI IIen chIec may deI yeu quy mang Ien hIeu
dong ho Toyoda. Cng vIec nay ng da phaI Iam
ngung Iu nam 1914 vi nhIeu Iy do khac nhau.
Sau khI cng Iy chI nha nh Thuo ng Ha I duo c
Ihanh Iap, SakIchI vuI minh vao cng vIec, Ioan
Iam Ioan y hoan chnh may deI Iu dng va chIec
ma y hinh ng Iro n m I sa ng kIe n ma ng da da y
cng suy ngh, Ihu nghIe m, song chua bao gIo da I
duoc Ihanh cng mong doI.
Cu Ihe , ng dI dI ve ve gIu a haI mIe n da I Nagoya
va Thuong HaI de coI soc vIec IrIen khaI cac Ih
nghIem cua ca haI vung. O Nagoya Iuc nay, nha
may da duoc dau Iu Iu 8 Ien den 32 chIec may
de I Iu d ng Ihay su I ch.
*
* *
Sau khI cng Iy Toyoda AuIomaIIc Loom Works
duoc Ihanh Iap va co Ihem su Iham gIa quan Iy
cu a ca u con IraI Toyoda KIIchIro, su ga nh va c, chIa
se cua con nuI RIsaburo, Toyoda SakIchI ruI ve
Iam quan su cho cng Iy. Thuc chaI, ng mun
ruI chan ra de Iap Irung Ioan b suc Iuc va IhoI
gIan va o cng vIe c yeu Ihch cu a minh: nghIen cu u,
nang cap, caI Iao chIec may deI nha Toyoda! ng
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 103 102 TOYOTA
DI SAN CIA MT
MAI MIC
CHO TRI TI
NHAT BAN
bI bung n Ihi b maI nganh deI may Ihe gIoI Ihe
hIen o nhung s IIeu sau: Irong s 130 IrIeu may
deI duoc san xuaI va dua vao su dung Ihi co den
70 Iap Irung o chau u, 2S o My va con IaI S
o chau A. ThoI dIem bay gIo, nuoc Anh van duoc
coI Ia nguoI Iho may cho ca Ihe gIoI. S Iuong
quan ao nhap khau vao chau A, dac bIeI Ia NhaI
Ba n dang Iang ra I ma nh. The nhung, sau m I Iho I
gIan chua day 20 nam, buc Iranh ve nganh deI
may cua Ihe gIoI IaI bIen dI Iuong dI nhanh ma
nhIe u cuo ng qu c chau u khng ngo Io I: Su vuon
Ien o Ihe ca nh Iranh cu a Nha I Ba n! Nam 1930, khI
cng nhan de I may o ca c nuo c chau u va My Iha I
nghIe p ra I dng Ihi o Nha I Ba n, nga nh de I Ia I pha I
IrIen voI Ic d cao, daI nuoc nay hau nhu khng
can den nhung nguoI Iho may nuoc ngoaI nua.
O chau u Iuc ay, canh Iho deI Iam vIec Iu 303S
gIo mI Iuan, o My S0S8 gIo mI Iuan, o NhaI
Ban 102 gIo!
Va khng ch Io du mac cho dan nuoc minh, IhI
Iruong deI may cua NhaI Ban da vuon ra den ca
n D, IndonesIa, AI Cap, chau PhI va ca Th Nh
Ky nhung noI vn duoc coI Ia phIen cho cua
rIeng chau u.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 105 104 TOYOTA
nhan Ia I Irong ky Ihua I, vIe c bo s IIe n Io n de Ihue
chuyen gIa gIoI nhu ky su nguoI My, CharIes
IrancIs de daI mI day chuyen san xuaI hIen daI
kIeu My duoc chuan hoa. Day Ia he Ihng san
xua I kIe u My da u IIen o Nha I Ba n da cho hIe u qua
cao Irong sa n xua I va Ihuong ma I. Nhu va y, pha m
chaI cua mI nha nghIen cuu va phaI mInh da
gIup cho nha kInh doanh daI duoc muc dch cua
minh. Hoac noI rng ra Ia Irong san xuaI va kInh
doanh, dIeu quan Irong nhaI van Ia Iun Iun Iim
Io I d I mo I va hoa n IhIe n cng nghe , ho c ho I kInh
nghIem nuoc ngoaI va cac dI Ihu canh Iranh
Irong nuo c.
Chi n thu t linh hoa t trong vi c thu hu t ngu n v n
va nhn lc
M I dIe u Iun duo c coI Ia chuo ng nga I va I khIe n
ca c doanh nghIe p khng Ihe hIe n duo c he I minh Ia
ngun vn. Toyoda SakIchI da gIaI quyeI van de
na y ra I ba I ba n. Ma c du khng duo c ho c m I ca ch
co baI ban nhung ng da may mo Iu Iim hIeu,
nghIen cuu. Hon Ihe nua, ng co cam quan dac
bIeI, nhay ben voI Iinh hinh kInh doanh. Do Ia
nhu ng Iu cha I da c bIe I cu a nguo I Ia m kInh doanh.
SakIchI da bIe I a p du ng chIe n Ihua I Ia y nga n nuI
daI va sau nay Ia vIec Iim nhung chIec cau nI
gIu p minh pha I IrIe n duo c sa n xua I. ChIe c ca u n I
a y cu a Toyoda SakIchI Irong Iho I dIe m nhu ng nam
da u Ihe ky XX Ia m I quan he vo I Ta p doa n Ihuong
Trong IaI IIeu NgIcn cu u Iuong cn cI In t
tc n \n tI tuo ng: Tu c u :n n xun t NIn t n n dn u
tIc ) XX (The IearnIng Process and Ihe MarkeI:
The |apanese capIIaI good secIor In Ihe earIy XX
cenIury), TeIsuro Nakaoka da phan Ich cac buoc
nha y vo I cu a Toyoda Loom Works duo I duo ng
huo ng chIe n Iuo c cu a SakIchI. Theo Nakaoka va ca c
chuyen gIa nghIen cuu kInh Ie khac Ihi nhung
buoc nhay voI cua cac co so san xuaI do SakIchI
dIeu hanh nam o nhung dIem sau:
B c nha y ngoa n mu c v khoa ho c ky thu t va cng
ngh
Do nguo I du ng da u Ia m I nguo I Iho co kh, m I
nha pha I mInh uu Iu , nen vIe c Toyoda Loom
Works daI duoc cac buoc nhay voI ve cng nghe
Ia dIe u de hIe u. Tu chIe c ma y de I kh he p ba ng g
(1890) den may deI khung saI kh rng va dnh
cao nua Ia chIec may Iu dng do KIIchIro hoan
IhIen do Ia gc cho moI hoaI dng kInh doanh
cu a cha con Toyoda SakIchI. Ngoa I ra, ng da
danh gIa cao vIec ap dung kIen Ihuc ky IhuaI moI
cua nuoc ngoaI, v du dIen hinh Ia vIec Ihu nap
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 107 106 TOYOTA
quyeI van de mI cach raI hop Iy va gon nhe:
Thang 10.1912, ng de nghI pha Toyoda Loom
Works ng I da m pha n Ia I m I s khoa n Irong ho p
dng gc ve vIec chuyen nhuong ban quyen phaI
mInh may deI cua ng cho cng Iy nay. Theo hop
dng nay, ngoaI khoan 10 duoc chIa IaI cho ng
nhu mI c dng cua cng Iy c phan Toyoda
Loom Works, SakIchI con duoc nhan 1,3 IoI Iuc
hang nam nhu chu ban quyen may deI. Thay vi
nhan phan IIen chIa IaI hang nam nay, ng de
nghI pha Toyoda Loom Works Ira han mI cuc
Ia 80 ngan yen. Khoan IIen nay da gIup ng dau
Iu cho nha may moI, IIep Iuc cng vIec ma ng
Iheo duI Ia nghIen cuu va caI IIen may deI. ThaI
ra, khI Ihu c hIe n ha nh d ng na y, ng ch ngh de n
vIec bang moI gIa IIep Iuc nghIen cuu chu khng
ngh den vIec Irong Iuong IaI neu Toyoda Loom
Works co IoI Ihi IoI nhuan minh duoc chIa Ia bao
nhIeu. DIeu nay phu hop voI IrIeI Iy sng cua
Toyoda d ng IIe n Ia cng cu , khng pha I Ia mu c
dch chnh cua cuc doI. Tu nam 1914 den 1919,
Toyoda Loom Works da IaI duoc 3 IrIeu yen, va
ne u Inh m I ca ch I m Ihi qua Ia SakIchI da bo Io
mI khoan IIen kech xu! Bu IaI, SakIchI da Ihanh
cng Irong vIec gIu vung hoaI dng cua nha may,
IIe n ha nh nhIe u nghIen cu u quan Iro ng dIe u da c
bIeI y ngha Irong quang IhoI gIan ma ng Ihay
can Iay IaI su anh huong Ich cuc cua minh Irong
sa n xua I sau m I Iho I gIan Ie Ihu c va o ngu n Ia I
ma I MIIsuI Bussan. VIe c Iha nh Ia p cng Iy c pha n
Ia mI buoc dI Iao bao dI voI nhung doanh
nghIep NhaI Ban IhoI bay gIo, mac du khaI nIem
cng Iy c phan da qua quen Ihuc voI phuong
Tay Iu Ihe ky XVII. Song SakIchI cung chua bao
gIo hoan Ioan bI Iap doan nay dng hoa, nhu
nhIeu cng Iy nho khac van can su gIup do IaI
chnh cua cac cng Iy Ion va bI cac cng Iy nay
nu I go n. Sau khI khan go I ra dI kho I cng Iy ma
chnh minh da Iha nh Ia p ra va Iren Ihu c Ie va n IIe p
Iuc gIu vaI Iro quan Iy, SakIchI van bIeI cach gIu
duoc mI quan he maI IhIeI voI cac ky IhuaI vIen,
cng nghe vIen gIo I cu a Toyoda Loom Works, Iranh
Ihu duoc su ung h cua ho, dng IhoI ng cung
san sang gIup do Toyoda Loom Works khI can
IhIe I. DIe u na y Iha I su kho hIe u d I vo I ca c d I Ia c
phuong Tay vi raI nhIeu nam ho khng cam Ihay
gIua haI cng Iy cung mang Ien dong ho Toyoda
nay co su canh Iranh voI nhau.
MI v du nua ve kha nang nhanh nhay va gIaI
quyeI IInh hoaI van de IIen quan den IaI chnh
Irong khI IaI Iranh cac su ap daI hoac rang buc
Iu pha dI Iac cua SakIchI:
Nam 1911, SakIchI xay dung nha may deI Iu
d ng Toyoda (Toyoda AuIomaIIc WeavIng IacIory).
Lu c na y Ia I chnh cu a gIa dinh ToyoIa cu ng khng
duoc dI dao nen ng da khng Ihe dau Iu 200
chIec may deI Iu dng nhu mong mun de phuc
vu cho vIec nghIen cuu cua minh. ng da gIaI
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 109 108 TOYOTA
cung nhu nI dIa. Nhu vay, chia khoa cua canh
cua Ihanh cng o day Ia dI moI, hoan IhIen
khng ngung phuong phap kaIzen. NgoaI ra,
vIec I chuc cng Iy va dIeu hanh kInh doanh co
phuong phap, In Irong yeu I con nguoI, bIeI
cach khuyen khch va dao Iao nhan Iuc do Ia b
quyeI Ihanh cng cua gIa dinh Toyoda. Day Ia
dIem manh quan Irong de SakIchI vuoI Ien Iren
moI dI Ihu canh Iranh.
Chuy n giao cng ngh thng qua qua trnh sa n xu t
VIec chu Irong dI moI va Irang bI day chuyen
san xuaI cng nghe cao gIup Toyoda AuIomaIIc
Loom Works co dIe u kIe n chuye n d I Iu cng nghe
san xuaI may deI sang cng nghe san xuaI I
mI cach hop Iy.
Trong cun 5u cn do \c cong ngIc cun NInt
n n: tu tIc ) XIIV dc n tIc ) XXI (The TechnoIogI
caI TransIormaIIon oI |apan: Irom Ihe SevenIeenIh
Io Ihe TwenIy IIrsI CenIury), Tessa MorrIsSuzukI
nhan xeI rang, NhaI Ban co nhung nguoI IaI Ihuc
su va co nhu ng b o c sa ng Ia o nhu Toyoda
SakIchI nhung ho IaI chua bIeI cach Ihuong maI
hoa y Iuong cua minh de Ihu IoI. ng cho rang,
nhung doanh nghIep NhaI IhoI bay gIo Ihuong
chon vIec nhap ngoaI nhung cng nghe moI da
duoc su dung rng raI hon Ia dau Iu Ihu nghIem,
ap dung nhung phuong phap ky IhuaI moI cua
chnh minh. Ly do Ia vi gIa Ihanh danh cho vIec
chnh cua MIIsuI Bussan. Va dung Ia SakIchI
khng he hI IIec vi quyeI dInh cua minh boI nho
co su hoaI dng Ich cuc cua nha may Irong IhoI
gIan nay, ng da co Ihem duoc nhIeu phaI mInh
moI quan Irong.
Phng pha p u t h p ly va ca ch t ch c nghin
cu cng ngh phuc vu cho cng nghip, t chc
kinh doanh theo m t tri t ly ring
Cach I chuc qua Irinh nghIen cuu cng nghe
cng nghIe p Iun Ia chia kho a Iha nh cng cu a
Toyoda. O day can chu y den quan he cha con,
dng nghIep gIua SakIchI va KIIchIro. HaI cha con
cu ng ha nh d ng Iheo Iy Iuo ng vi c ng d ng hay
chIen Iuoc Iau daI, da duoc phaI IrIen Ien Ihanh
mI nguyen Iac dau IIen cua nghe IhuaI quan Iy
san xuaI cua gIa dinh Toyoda cung nhu Iap doan
ToyoIa sau nay. SakIchI khng ngaI dau Iu nhung
khoan IIen Ion de phuc vu cho vIec nghIen cuu
ma c du ng Iun Iun Ira nh nhu ng Ia ng ph Irong
qua Irinh san xuaI. NgoaI IIen ra, ng da dau Iu
ca Iho I gIan, cng su c, cha I xa m... khng me I mo I,
kIen Iri va say me Iim cach dI moI, hoan IhIen
nhung chIec may deI cua minh, Iam cho chung
cang ngay cang hop Iy voI hIen Ihuc san xuaI vaI
o NhaI Ban, hop Iy voI chaI IIeu vaI cua NhaI Ban
va Inh chaI cua nen cng nghIep deI nuoc nha.
Dng IhoI ng Iim cach gIam gIa Ihanh de canh
Iranh duo c vo I ca c sa n pha m kha c cu a nuo c ngoa I
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 111 110 TOYOTA
no da Ia mI baI hoc Ion ve nhan cach, ve yeu I
con nguo I chu khng don Ihua n ch Ia chuye n kInh
doanh bun ban.
Ma c du xua I Ihan Iu Ia ng Io p nghe o Irong xa h I,
Toyoda SakIchI khng sng don gIan nhu nhIeu
Ihanh nIen cung IhoI bI cun Iheo dong chay
nham chan cua cuc sng Ihuong nhaI. ng Ia
nguoI ham hoc hoI Iu nho, khng ch hoc nhung
kIe n Ihu c van ho a ky Ihua I, ng co n bIe I ho c ca ch
sng sng Iheo mI Iy Iuong cu Ihe voI nhung
phuong cham hanh dng cua rIeng minh. Do Ia
cach sng cua mI con nguoI bIeI daI cho minh
muc dch sng va khao khaI Iim ra huong dI de
hoa n Iha nh duo c mu c dch a y. SInh Iho I, ng co ba
phuong cham sng cham ch Iao dng, sng co
Iruoc co sau va Iun san sang gIup do moI nguoI,
phuc vu cng dng. Nhung phuong cham ay Ihe
hIen raI ro Irong Iung hanh dng cua SakIchI, Iu
khI ch Ia mI chang Iho mc IaI hoa cho den khI
da Ia mI ng chu cua ca mI Iap doan Ion. Lao
dng sang Iao dI voI SakIchI Ia y ngha dau IIen
cua cuc sng. Nho Ihe, ng moI co Ihanh qua
nhu chung Ia da Ihay. Nhung y ngha cuc sng
cu a SakIchI sau xa hon nu a o ch ng n Iu c Ia m
vIe c va khng Ia y IIe n Ia m mu c dch. Mu c dch cu a
Toyoda SakIchI, cung nhu IaI ca nhung con nguoI
chung Iung da u ca I vo I ng, Ia phu c vu c ng d ng,
xa hI, daI nuoc. Day chnh Ia gc cua moI hanh
d ng, sau na y da duo c nhIe u nha nghIen cu u
Ihu nghIe m cao ga p ra I nhIe u Ia n so vo I vIe c nha p
Iu nuo c ngoa I, Ia I co qua nhIe u ru I ro xa y ra Iu Iu c
Ihu nghIe m cho de n khI kha ng dInh duo c Inh kha
IhI cua y Iuong va baI dau dua vao san xuaI daI
Ira. SakIchI da Iung vIeI: Cnc ) :u cun cIung tn
Iong In n Iong go, nIung duong nIu Io
cII n nIung ) :u go \c ) tIu)ct. Ho :n :nng
tc tIu c n tIu c nuo c ngon :ong I cn n n
dung nIung cn tIuc n) \no tIuc tcn tI Io n
ut c, :o :n, :o tIct In, :o cIc cuo. Tam Iy
hay so , nga I cu ng Ia Iam Iy ra I phuong Dng ma
nguoI VIeI Nam chung Ia co Ihe hIeu duoc.
No I chung, Toyoda SakIchI duo c coI Ia m I ngoa I
Ie va Ia mI mau muc cho Ir Iue NhaI Ban.
Tha nh cng cu a ho Ihe hIe n o ch ho co Ia m nhin
xa hon nguoI, san sang Iu bo nhung IoI ch kInh
doanh Iruoc maI de dau Iu cho Iuong IaI, dam
ngh, dam quyeI, dau Iu nghIen cuu co he Ihng,
dam Iung buoc dua nhung phaI mInh cua minh
va o cu c Ihu nghIe m co quy m Io n, khng ngu ng
hoan IhIen nhung sang che ban dau cua minh.
Day Ia dIem dI pha cua nha Toyoda, nguyen
nhan sau xa Iam nen buoc nhay ngoan muc Irong
kInh doanh cua ho.
GIoI chuyen mn co Ihe phan Ich raI nhIeu ve
chIe n Iuo c Iau da I, chIe n Ihua I IInh hoa I me m de o
cua SakIchI voI Iu chaI sang suI sang Iao vn
co cu a ng. Co n chu ng II m I Ia n nu a mu n nha n
ma nh ra ng, cu c s ng va su nghIe p cu a SakIchI Iu
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 113 112 TOYOTA
sau nay. VoI nhung cng su cua minh, ng Iun
neu cao IInh Ihan: Dung cam Ihu suc, khng so
saI Ia m. Va day cu ng Ia b quye I Ia m vIe c cu a ng
Iu Iho I IraI Ire .
NM NGIYN TC CHINH
CIA NHA TOYODA
Tha ng 10.193S, nhan nga y gI cu a Toyoda
SakIchI, nguoI con IraI KIIchIro va nguoI con nuI
RIsaburo da soan ban Nn ngu)cn tc cInI cun
nIn To)odn nhung nguyen Iac do chnh cha ho
neu ra va mong mu n ca c Iha nh vIen Irong gIa I c
cung nhu Ihanh vIen cua Iap doan Toyoda Iam
Iheo. Do Ia :
1. Trung Iha nh, Ia n Iu y vo I cng vIe c, chung su c
chung Iong cung cng Iy, dong gop cho xa
hI, cng dng;
2. Ho c ho I, sa ng Ia o, pha n da u dI Iruo c Iho I da I;
3. Khng xa ro I Ihu c Ie , Ira nh xa mo I phu phIe m;
4. Lun huong IoI vIec xay dung khng kh gIa
dinh Ihan maI va IhIen ch noI cng so;
S. MI Iong knh Chua, Ihanh Iam va bIeI on.
Nhu ng nguyen Ia c s ng no I Iren Ia dIe n hinh cu a
mI nhan sInh quan Ich cuc, song no IaI cung Ia
caI Ihan cua mI dao dao Iam nguoI, dao Iam
nhac den khI noI ve He Ihng quan Iy san xuaI
Iheo hinh mau ToyoIa ma SakIchI chnh Ia nguoI
da daI nen mong dau IIen. DIeu nay gIaI Ihch vi
sao SakIchI nam Ian bay IuoI gac vIec kInh doanh
de Iap Irung nghIen cuu Iim IoI, Iam nen caI moI,
Iao vao cng cuc caI IIen chIec may deI yeu quy
Iuong chung khng bao gIo dung IaI neu benh IaI
khng cuo p ma I cu c s ng cu a ng. ng co Ihe hy
sInh ca I Io I Iruo c ma I de de n vo I mu c dch Iau da I
Ia Iam IoI cho daI nuoc NhaI Ban noI rIeng, cho
cuc sng con nguoI noI chung.
La nguo I s ng Iheo IrIe I Iy phuong Dng an qua
nho ke Ir ng cay, SakIchI Iun neu Ia m guong bIe I
on nguoI da gIup minh khIen con chau deu Iham
Iha. DIeu nay Iy gIaI nhung hanh dng Iuong
chung kho hIeu nhu vIec SakIchI san sang bo IIen
IuI cua minh de Ira cng ky su nguoI My, CharIes
IrancIs; vIec ng duoc Iong raI nhIeu ky su, cng
nhan, nhIeu nguoI san sang nam gaI nem maI
cung ng Irong Iuc kho khan; vIec nhIeu ky su va
nhan vIen cua cng Iy ToyoIa MoIor sau nay san
sa ng khng nha n Iuong de d ng cam c ng kh vo I
Toyoda KIIchIro; vIec ToyoIa da gIup do GeneraI
MoIors va o nhu ng nam 80 cu a Ihe ky Iruo c va bay
gIo Ia san sang hop Iac voI Iord Irong IhoI dIem
kho khan nhaI cua nhung Ihang cuI nam 2006
dau nam 2007.
Nghe IhuaI I chuc dI ngu quan Iy da khIen
SakIchI da I duo c nhIe u Iha ng Io I cu ng nhu ToyoIa
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 115 114 TOYOTA
MAY DT TOYODA
CHI DI TH GIOI
Iho, dao Iam nguoI Ianh dao. Tu nam nguyen Iac
nay, ToyoIa ve sau da phaI IrIen Ihanh mI dao
Dao ToyoIa hay con goI Ia he Ihng quan Iy
san xuaI cua ToyoIa. CaI gc cua no Ia gIao duc
nhan cach ma chnh Toyoda SakIchI Ia nguoI dau
IIen no I de n.
Va Ia I ca , do Ia dI sa n ma ng de Ia I cho con IraI,
nhung mong anh se ke Ihua va phaI huy xuaI sac
su mang ma ng da daI Ien vaI con: Iam ra nhung
chIec xe hoI NhaI Ban cho Ioan Ihe gIoI.
Sau muoI ba nam ngan nguI Irong cuc doI cua
mI con nguoI da IrI qua khng v ch. Nhung
vIec Iam cua con nguoI ay da, dang va se khoI
ngu n cho nhIe u ha nh d ng I I de p, co ch o nhIe u
nguoI khac nua nhu chnh su sng khng bao gIo
dung IaI.
Nhung uo c mo nhIe u khI ch Ia uo c mo ne u IhIe u
su n Iu c Iao d ng va su du ng ca m duong da u vo I
gIan kho . Vo I Toyoda SakIchI, ca cu c do I Ia cha ng
duong khng ngung bIen nhung uoc mo Ihanh
hIen Ihuc.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 117 116 TOYOTA
Ve sau, chnh cac cng su Ihan In va Ia nguoI
n I go I anh da nha c de n dIe u na y nhu m I quy Ia c
quy Iac ban Iay ban! Nhung nguoI Ianh dao
Iap doan ToyoIa sau nay khng bao gIo ch ngI
IaI ban gIay ma Iam vIec. Nhung y Iuong Iao bao
nhaI cua ho Iun xuaI hIen Irong xuong may, voI
dI ban Iay ban day sang Iao cua minh.
KIIchIro Iham gIa cng vIec IaI cac xuong may
cung cha ngay Iu khI vua II nghIep daI hoc
hoang gIa Tokyo, nam 1920. Luan an II nghIep
cua anh nghIen cuu ve bom hoI dng Iuc, nhung
KIIchIro Ia I Io ra Ia m I chuyen gIa co kh Ia I nang,
hIeu bIeI raI sau sac nhIeu Inh vuc khac. Tham
ch anh da phu Irach mang duc saI Ihep va b
phan san xuaI chI IIeI may IaI cng Iy deI may
Toyoda (Toyoda SpInnIng and WeavIng). Toyoda
KIIchIro Io ra Ia nguoI con IraI nI buoc ch cha
minh. Anh cu ng say me nga nh co kh, say me
nhung chIec may deI khng kem gi cha, dac bIeI
Ihua huong o cha Inh ky IuaI va ham Iam, ham
ho c. DI ba n Iay anh khng ma y khI Ira ng sa ch va
dau oc Iun bI am anh boI nhung chIec may!
Trong nhIeu du an nghIen cuu cua cha, anh da
dong vaI Iro chu Iuc va gop nhIeu y kIen sac sao
cho SakIchI. Nam 1924, khI Iron 30 IuI, anh da
phaI mInh ra chI IIeI Iu dng Ihay con IhoI, suI
ch, Iam hoan IhIen y Iuong dau IIen cua cha
minh ngay xua, khI nam 1903, SakIchI cung da
QIY TC BAN TAY BAN
SInh ngay 11.6.1894, Ia con IraI ca cua Toyoda
SakIchI, Toyoda KIIchIro Ihua huong o cha minh
caI yeu I gIen dI Iruyen Ia mI y ch saI da khI
da dInh Iam mI dIeu gi do, mac du ve Ihe chaI,
anh Ia mI chang IraI m yeu va van Ihuong bI
moI nguoI coI Ia khng du suc khoe de Iro Ihanh
mI kacho cua dong ho. Nhung khng ch co y
ch, anh co n Ia m I nguo I ham ho c, ham suy ngh,
phan Ich de Iim ra caI moI. Them vao do, voI IaI
ca nhung kIen Ihuc ky IhuaI hoc duoc, anh da Iro
Ihanh mI nguoI Iho, mI ky su dung voI ngha
cua nhung Iu nay, ngha Ia In Irong su chnh
xac, khng bao gIo vo doan ma khng kIem Ira,
Ihu nghIe m. KhI ca n Ia m m I chIe c ma y hay d ng
co moI, bao gIo anh cung baI dau Iu vIec Iam
nhu ng chIe c ma y co nho , Iha m ch vo I nhu ng chIe c
xe hoI cung vay.
DI voI su hoc va sang Iao, KIIchIro cung gIng
cha minh. Anh da Iung vIeI: Neu cac ky su cua
chu ng Ia Iun ng I va o ba n an ma khng pha I ru a
Iay Ihi NhaI Ban kho co Ihe phuc hI duoc nen
kInh Ie !.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 119 118 TOYOTA
sa ng Ia o cu a cha con KIIchIro cu ng nhu ng d ng su
Ihan In cu a minh. Ha y so sa nh: Tu nam 1903 de n
nam 1921 co nam phaI mInh caI Iao chIec may
de I Toyoda. Co n Iu nam 1922 de n 1929 ch
Irong khoa ng 7 nam da co de n chn pha I mInh mo I
b sung cho co che Ihay IhoI su I Iu d ng. Nguyen
IIeu cho nha may Ihu nghIem duoc nha may deI
may Toyoda (Toyoda SpInnIng & WeavIng IacIory)
cung cap. Nhung khng bao Iau, chaI Iuong soI Iu
nha may me da khng dap ung duoc nhu cau Ihu
nghIe m ca c Ioa I ma y mo I cu a Toyoda, na y sInh vIe c
ca p IhIe I pha I Iu I chu c cng vIe c se so I cho rIeng
nha may Ihu nghIem nay va mI b phan se soI
mo I duo c Iha nh Ia p. Nam 1926 Ia I KarIya, cha
con Toyoda da co duoc mI nha may se soI quy
m be nhaI voI 20 ngan ng suI IrI gIa 2,S IrIeu
yen danh rIeng cho hoaI dng Ihu nghIem.
Nam 1929, Irong baI bao cua minh vIeI cho Iap
ch TIuong nn NInt nn, Toyoda KIIchIro da ke
IaI qua Irinh nghIen cuu may deI Iu dng voI chI
IIeI moI. Anh cho rang, cac chI IIeI Irong may deI
NhaI Ban phaI phu hop voI cac nguyen IIeu cua
Nha I Ba n, da c bIe I Ia chI IIe I ngung va ru I so I, Ia m
sao cho co che hoa I d ng cu a ma y khng a nh
huong den soI voI chaI Iuong nhaI dInh. KIIchIro
cung ke IaI IhoI ky Ihu nghIem kho khan ban dau
cua anh Iren 200 chIec may deI moI: Luc dau,
nhu ng chIe c ma y hoa I d ng khng nhIp nha ng, dI
khI cha y vo I m I I c d ky Ia nhu bI quy a m. Ve
Iu ng ngh de n ca I Ia o su chuye n d ng cu a con IhoI
nhung chua Ihanh cng. Nam 1909 IaI mI Ian
nua SakIchI dua ra mau moI voI co che: can day
chuye n d ng Iheo chIe u do c dua con IhoI mo I va o
khop de Ihay. Con y Iuong co ban cua chI IIeI do
KIIchIro Iam ra Ia co che IIen keI haI Iam chuyen
dng dng IhoI nhIp nhang Iu Iruoc va sau hp
IhoI, dam bao chac chan IhoI moI duoc dua vao
dung khop. Nho su caI IIen nay ma co che Ihay
su I hoa I d ng nhIp nha ng hon va I n I hoI nuo c
hon raI nhIeu. ChI IIeI haI Iam Iruoc va sau hp
IhoI o chIec may cua SakIchI Iam ra nam 1909
Ihuong hay bI mo ra baI ngo khI may deI hoaI
dng o Ic d cao hoac Ihanh day sau phI hop
khng nhIp nhang nen de gay II.
Day Ia m I pha I mInh cu c ky quan Iro ng d I vo I
nha Toyoda, khIe n cho mo I hoa I d ng sa n xua I va
kInh doanh sau do Iro nen IrI chay hon va day
cung Ia IIen de de cha con anh cho ra hang IoaI
sang che moI nua, caI Iao chIec may deI Toyoda
ho p Iy hon ve mo I ma I, nhu chI IIe I Iha o ru I so I Iu
dng. Nam 1923, phuc vu cho vIec nghIen cuu
hoan IhIen may deI Iu dng, cng Iy cua cha anh
da da u Iu mua hon 200 ma y de I cu a Toyoda Loom
Works (ma Iren Ihuc Ie da khng phaI Ia cng Iy
cua gIa dinh Toyoda nua) va Irang bI Ihem nhung
chI IIeI quan Irong vua duoc sang che. VIec Ihu
Ihach nhung chIec may deI Ihng qua san xuaI
Irong cac nha may Ihu nghIem da kch Ihch suc
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 121 120 TOYOTA
ers da moI KIIchIro sang Anh. ThoI dIem do,
KIIchIro dang o My de IIe p IhI ma y de I Toyoda cho
haI hang Ion Ia Draper va CrompIon & KnowIes.
Ngay Iap Iuc, KIIchIro Iro ve nuoc de sang Anh.
Thuong vu nay anh Ihuc hIen nhanh gon Irong
vong 2 Ihang.
Nhu va y, Iheo ca c khoa n ky ke I Irong ho p d ng,
PIaII BroIhers phaI Ira 100 ngan bang Anh de
nhan duoc ban quyen san xuaI va ban may deI
Iren ca c IhI Iruo ng Iru IhI Iruo ng Nha I Ba n, Trung
Quc va My.
Mac du KIIchIro da cu mI chuyen gIa gIoI cua
minh Ia SuzukI sang gIu p do PIaII IIe n ha nh ca c du
an voI ban quyen san xuaI va ban may deI cua
Toyoda Irong vo ng hon nu a nam, nhung ngay sau
khI SuzukI ve nuoc, Ihang 11.1931, PIaII BroIhers
da IIen he voI KIIchIro Ihng bao ve nhIeu van de
na y sInh khI IhIe I ke . Ha ng na y de nghI duo c gIa m
gIa Irong khI moI Ira mI khoan va cuI Ihang 10
nam do Ie ra phaI Ira nI cho Toyoda AuIomaIIc
Loom m I khoa n nu a Ia 61,S nga n ba ng. PIaII
BroIhers xIn hoan Ira s no nay.
RaI IInh hoaI va mem mong, KIIchIro da dI den
Ihuong Iuong nhu sau: PIaII da Ira cho Toyoda
38,S ngan bang. S con IaI, ho duoc Ira dan 1S
Ian Irong vong 7 nam voI IaI suaI nhaI dInh va
Ing s se Ia 61,S ngan bang Anh. Hop dng nay
duoc ky nam 1934.
RaI IIec, du an san xuaI va ban may deI PIaII
sau, nhung nguoI ky su da hIeu ra van de o kch
co cua may va kch co cac chI IIeI moI Iap.
CON IONG RA TH GIOI
Gan bo quan he voI NhaI Ban Iren co so nganh
cng nghIep san xuaI may deI Iu nhung ngay dau
non Ire, Cng Iy PIaII BroIhers den Iu nuoc Anh
raI quan Iam den gIa dinh Toyoda cung du an
nghIen cuu S10 chIec may deI Iu dng cua
SakIchI IaI KarIya. MIIsuI Bussan Iung Ia daI dIen
cua PIaII BroIhers IaI NhaI Ban da Iuong IhuaI IaI
raI day du Ioan b du an nay. Vi Ihe, de Iham Ira
Ia I d chnh xa c, PIaII da da I 20S ma y cu a Toyoda
Ia I nha ma y cu a ho o Bom Bay ( n D ). Sau khI da
Ian maI chung kIen va Iim hIeu may Iren kInh
nghIe m Ihu c Ie , ho quye I dInh ho I mua ba n quye n
pha I mInh cu a Toyoda. Cu c da m pha n ba I da u Iu
Ihang 4.1929.
Ke I qua cu c da m pha n I I de p hon du kIe n cu a
Toyoda. PIaII BroIhers de nghI duoc su dung ban
quyen san xuaI may deI Toyoda Iren Ianh Ih
ngoaI NhaI Ban Iren co so hop dng Ira IIen ban
quye n Iheo Iu ng du a n sa n xua I, nhung Toyoda Ia I
mu n nha n m I cu c. PIaII mu n duo c d c quye n
chIem Inh cac IhI Iruong may deI IaI Tay
SIngapore va n D. Va ban Ianh dao PIaII BroIh
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 123 122 TOYOTA
The Ia, baI chap moI canh Iranh manh me cua
ca c d I Ihu , nhu ng chIe c ma y de I Iu d ng cu a cha
con Toyoda van duoc xuaI dI Iren Ioan Ihe gIoI.
Toyoda da khng Ihanh cng. Ch co 200 chIec
may duoc ban Irong vong haI nam. KIIchIro da
nhan dInh rang, IhaI baI nay co nguyen nhan sau
xa kha c: Ngay Iu Iu c da u KIIchIro da cho ra ng pha
PIaII BroIhers Iha IhIeI mun mua ban quyen nay
bang duoc ch nham muc dch ngan chan nhung
dng IhaI canh Iranh manh me se xay ra Iu pha
Toyoda voI nhung suc sang Iao dang phaI IrIen
manh me cua minh. Dung o goc d phong Ihu,
Ihuong vu nay phaI noI da Ihanh cng. Muc dch
cu a PIaII Ia mu n ca n Iro nang Iu c canh Iranh cu a
Toyoda cung nhu su quang ba may deI Iu dng
Toyoda ra IhI Iruong chau A va chau u, nhaI Ia
n D m I IhI Iruo ng Io n cu a PIaII BroIhers ba y
gIo .
Nam 1936, ToyoIa ba I da u m I cu c Ihuong
Ihuye I kha c Ihng qua MIIsuI Bussan de mua Ia I...
quye n duo c ba n nhu ng chIe c ma y de I Iu d ng cu a
minh Ia I nhu ng IhI Iruo ng ma PIaII d c quye n qua
hop dng da ky voI Toyoda ma khng IrIen khaI
san xuaI va ban san pham. CuI cung, Toyoda
AuIomaIIc Loom Works cung daI duoc muc dch
cua minh: Ho ky hop dng moI voI PIaII vao nam
1937, Iheo do ho co Ihe xua I ma y de I Toyoda sang
n D va khu vu c chau A va cu m I m I chIe c ma y
xuaI sang IhI Iruong do ho phaI Ira PIaII 3 bang
10 sIIInh. NgoaI nhung khu vuc duoc nhac den
Irong ky keI cu, mI chIec may xuaI ra Toyoda
phaI Ira Iu 1 bang den 1 bang 1S sIIInh.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 125 124 TOYOTA
BAI VAT
CIA
NGIOI CHA
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 127 126 TOYOTA
vIec deo daI cua cha, dng IhoI cam Ihay v cung
huI hang khI ngh den ngay maI khng con Ihay
bong ng ben minh nua. Nhung khI cham Iay vao
cun sach yeu Ihch cua cha, cun 5c - Hc cua
SamueI SmIIes xuaI ban o Anh vao nam 18S9
anh Ihay Iong minh am IaI va gan nhu khng con
co cam gIac bun chan, u am nua. Day Ia mI
cun sach ca ngoI nhung con nguoI yeu Iao dng,
ham hoc hoI, can Irong, Irung Ihuc va sang Iao,
Irong do co raI nhIeu cau chuyen ve nhung Iam
guong sang Iao Irong doI Ihuc ma mI Irong
nhung Iam guong ma cha anh Iam dac nhaI Ia
|ames WaII, nguoI sang che ra dng co chay bang
hoI nuoc. Thanh cng va anh huong cua |ames
WaIII khng phaI Ia ng co IaI nang bam sInh ma
Ia keI qua cua qua Irinh Iao dng mIeI maI, kIen
Iri va ky IuaI. Cun sach do Iac dng manh me
den SakIchI Toyoda va duoc ng nang nIu can
Iha n nhu m I ba u va I. Sau na y, khI cha khua I nu I,
KIIchIro da Irao cun sach nay cho vIen bao Iang
o Ihanh ph KosaI noI chn nhau caI rn cua
cha anh nguoI Iho Toyoda SakIchI v daI.
KIIchIro cu ng da Iu ng do c say me cu n na y. Do c
no, anh hIeu cha minh hon, hIeu IaI ca nhung gi
ma cha anh Iuc sInh IhoI van goI Ia dao duc cua
m I nguo I Ire Iu I. Ba n Ihan cu n sa ch na y duo c
vIe I ra khng vi Io I nhua n ba n sa ch ma mang mu c
dch cao ca va Ia ng ma n nhIe u hon Ia c gIa mu n
dem den cho nhung aI co hoaI bao nhung IhIeu
Thang 10 nam 1930.
Tro ve nha sau dam Iang cha, Toyoda KIIchIro
raI xuc dng. Su doI aI Iranh duoc vong quay
nghIeI nga cua sInh, Iao, benh, Iu nhung co
nhung con nguoI nhu cha anh, khI sng Iren doI
Ihi n Iuc heI minh, Iao dng, hoc hoI, sang Iao...
ma khI nam xung rI van khng ngung ngh den
ngay maI ngay maI cua anh, cua gIa dinh, cua
daI nuoc... Chnh vi dIeu ay ma khng Ihe khng
xuc dng khI ngh den ng, cuc doI ngan nguI
cu a ng de Ia I Iren Ihe gIo I na y m I da u a n khng
Iu mo.
KIIchIro Ihan Irong daI nhung ky vaI cua nguoI
cha Ien ban. Nhung cun s Iay ghI chep raI chI
IIeI, I m nhung suy ngh, nhan xeI cua cha sau
Iung Ih nghIem, nhung phan Ich sac sao sau
nhung chuyen dI khao saI, ke ca khao saI o nuoc
ngoaI. Nhung nhan xeI nay duoc nguoI cha vIeI
duoI dang nhaI ky. Chen gIua nhung gi IIen quan
den may deI co ca nhung dong gach dam danh
dau nhung dIeu ng Ihay can chu y ve nganh
cng nghIe p I, co ca nhu ng ke hoa ch ha ng nga y
voI mI IhoI gIan bIeu sI sao, day dac cac cuc
gap. Anh khng Ihe khng kham phuc suc Iam
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 129 128 TOYOTA
rng, co cach ngh hon nguoI. KhI chIa se voI anh
y Iuong ve vIec gay dung mI cng Iy xan xuaI xe
hoI, cha mun anh manh dan buoc chan vao Inh
vuc hoan Ioan moI me dI voI daI b phan nguoI
Nha I Iu c do . Anh hIe u, Ie ra cha da co Ihe yen Iam
ma gIao su nghIep kInh doanh may deI cho anh,
nhung cha da nhin Ihay Iuong IaI cua anh khng
Ihe gan IIen voI nhung gi Ihuc ve qua khu, ma
ma y de I cha c cha n se Iro Iha nh cng nghe cu a qua
khu, Irong khI xe hoI moI Ia cng nghe cua Iuong
IaI. Co Ian, cha da noI voI anh rang n t cu n
cung ncn t nInt not nn tong do tIuc Icn du
nn \ dn nInt cun nnI. CIn dn dnnI ton do dc
:nng cIc n nIung on nn) dct no. Co dn), dcn
uot con, con In) co gng dc tIuc Icn not dcu
g do co cI cIo do, cIo xn Io....
Sau cau chuyen gIua cha va con cach day 3 nam
ve su cap IhIeI baI dau mI Inh vuc moI me cua
Ihe ky Ia nganh cng nghIep I, ca haI cha con
deu co nhung chuan bI cua rIeng minh. Khng
phaI ngau nhIen ma SakIchI da dng y de con IraI
su dung Ioan b s IIen ban ban quyen san xuaI
may deI Iu dng Toyoda cho hang PIaII BroIhers.
S IIen Ion nhung Irong Irach cua ng dI voI gIa
dinh va xa h I co n Io n hon nhIe u. Cha anh hIe u s
IIen ay ch Ia mI khoan de anh co Ihe baI dau
nhung nghIen cuu Ihu nghIem dau IIen voI xe hoI
My, cung nhu cach day nhIeu nam cha anh baI
dau nghIen cuu nhung khung cuI deI. Cha da IIn
Ihn ve vaI chaI hoac xuaI Ihan Iu Iang Iop IhI
dan ngheo kho nIem IIn vao kha nang cua minh.
Ta c gIa keu go I ho khng ngu ng Iao d ng, Ia m vIe c,
Ich Iu y kInh nghIe m, nuI duo ng uo c mo... va neu
ra raI nhIeu Iam guong cua cac nha phaI mInh v
daI, nhung nguoI ma voI su Io mo, Iong dam me
nghIen cuu khoa hoc da mang den nhung phaI
mInh v daI Iam Ihay dI IIen Irinh IIch su cua
nhan IoaI.
M I cu n sa ch khng Ihe Ia m nen m I con
nguoI, nhung co Ihe anh huong Ich cuc den con
nguoI ay, dem cho anh Ia su Iu IIn va nIem hy
vong vao nhung dIeu II dep, vach duoc huong
s ng gIu a mun va n nhan sInh quan ma anh Ia co
Ihe Iua chon. Va Toyoda SakIchI nguoI cha dang
knh cua anh da Iro Ihanh mI nhan vaI cua
cun sach ay Iu Iuc nao khng hay. Cun sach
keu go I Io ng qua ca m khI m I Ihanh nIen bIe I bIe n
uoc mo Ihanh hIen Ihuc Iu haI ban Iay Irang
nhung ran roI va kheo Ieo cua minh.
KIIchIro cu ng I Ira m ngam nhu va y, de ma c cho
nhu ng h I Iuo ng ve nguo I cha Ihan yeu xam nha p
coI Iong. MoI ngay nao day anh con Iuan quan
ben cha, xem cha cua ba o du c de o vo I mu I da u mo
Irong khu nha kho hang ha c mu I bu n, mu I co kh.
RI nhung ngay dau IIen xa nha Ien Ihu d hoc
daI hoc, nhung dem nam ngu gIua caI reI cua
mua dng Tokyo, anh nho cha den nao Iong. Cha
anh bao gIo cung Ia nguoI co Iam nhin xa Irng
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 131 130 TOYOTA
ha n III.
XUNG TR N
VA O THI TRUO NG
T
M c va muc ch cua chung ti la san xut
c nhng chic xe hoan toan cua ngi Nht,
nhng chic xe n c vi tt ca moi ngi
ch khng ch co nhng ngi My va dn chu
u giau co vi gia ca hp ly, tin dung va tit
kim ti a nhin liu.
1oyoda b||cH|ro 1oyoda b||cH|ro 1oyoda b||cH|ro 1oyoda b||cH|ro 1oyoda b||cH|ro
Iuong, ky vong vao anh. ng co du can cu de ky
vong. Chnh vi Ihe Irong Io dI chuc, ng da ghI
Ihem mI dong, nhac nho anh ve hoaI bao chung
cua cha va con, nhac den dong gop cua anh Irong
Iuong IaI dI voI nen cng nghIep nuoc nha.
Tam nhin cua Toyoda SakIchI Ia Iam nhin cua
mI nha chIen Iuoc Ion. Va Toyoda KIIchIro, con
IraI ng, se phaI chung mInh cho moI nguoI Ihay
Iam nhin ay dung dan nhu Ihe nao.
Ngay maI se baI dau mI huong dI moI den mI
chan Iro I mo I.
P
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 133 132 TOYOTA
CHAY IA
VOI NG GIA
THOI GIAN
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 135 134 TOYOTA
IhIeu can Irong ay ra dI... de danh quy IhoI gIan
vang bac cho nhung nguoI cham ch va bIeI quy
Iro ng Iho I gIan hon.
Bay gIo, khI baI Iay vao cng vIec ma cha anh
ha ng mong mu n, anh mo I Iha y, ng gIa Tho I gIan
dang rung chung Ianh IoI dau day Irong vuon.
Anh mun keu Ien voI ng gIa rang ng doI mI
chuI, II se chay nuoc ruI day. Nhung ThoI gIan
Ihi co doI aI bao gIo! Cng vIec anh va Iap Ihe
nhung nguoI ky su Ire cua ToyoIa dang Iam gap
qua nhIeu kho khan. Truoc heI, do Ia su maI maI
nhIeu ve IhoI gIan cua ho hay noI cach khac,
nhung nha san xuaI xe hoI u My da vuoI xa ho
nhIeu dam Iu Iruoc do rI. TaI daI nuoc ho, ngay
Iu dau nhung nam 20 da co daI dIen va mI s
cng xuong Iap rap cua gan S0 cng Iy Ion nho
den Iu nuoc My va chau u. NguoI chau u chu
yeu ban xe, con nguoI My da nhanh nhen chuyen
dan nen cng nghIep san xuaI xe hoI cua minh
sang NhaI Ban Iren nhung chuyen Iau Iu SaInI
IransIsco den NagasakI, baI dau Iap rap nhung
chIe c xe Ia I day Iu Iau r I. Nam 192S Ia I Nha I Ba n
xuaI hIen Cng Iy Iord |apan buoc chIem Inh
IhI Iruong ban dIa cua Henry Iord va con IraI.
Nam 1926, cng Iy na y nha p va o Nha I 8.700
chIec xe. Nam 1927, Iord xay dung nha may Iap
rap I IaI Yokohama. NI IIep ngay sau Iord Ia
GeneraI MoIors vo I nha ma y o Osaka va dua ra IhI
Iruong S.600 I Irong khI ke hoach san xuaI
nam do cua hang nay Ia 10.000 chIec!
Toyoda KIIchIro nga m Ia I ba I ho c xa xua cu a cha.
Hinh nhu cha da noI voI anh raI nhIeu dIeu, co
nhung dIeu noI bang cng vIec va hanh dng, co
nhung dIeu anh doc duoc Irong s ghI chep cua
cha. Va gIo day, khI NguoI da khuaI, moI Ihu
duong nhu Iro nen ro rang hon, Iham Iha hon.
Trong ra I nhIe u ba I ho c, anh nho de n ba I ho c ve
Iho I gIan. Do Ia m I Iruye n Ihuye I cu a Trung Qu c
ma da co Ian cha ke cho anh nghe. Bay gIo anh
cung mo h khng nho Ia cha ke, doc cho anh
nghe hay dua sa ch cho anh do c nu a. Ch bIe I ra ng
cau chuyen raI hay, raI Ihu vI: ng gIa ThoI gIan
co chIec duI sam daI, o do buc mI caI chung
nho keu vang Ianh Ianh. ng dI khap noI de nhac
moI nguoI ve dong chay cua ThoI gIan, de nhung
aI dang ma I mIe I rong choI gIa I minh nhin Ia I, xem
minh da kIp Iam gi khI s Iuong IhoI gIan I oI
Irong v n IIe ng cu c s ng cu a minh dang da n he I.
KhI ng gIa xuaI hIen Ian Ihu nhaI, IIeng chung
ch reo khe khe dau do Irong vuon. Den Ian Ihu
haI, IIeng chung da o ben bac cua. Neu qua haI
Ian ma con nguoI van khng su dung IhoI gIan
quy bau de Iam vIec Ihi ng gIa IaI den Ian nua,
Ia n cu I cu ng, mang IInh h n con nguo I Iuo I bIe ng
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 137 136 TOYOTA
ers de chop co hI Iim hIeu day chuyen san xuaI,
Irong do co day chuye n sa n xua I I. Thu c Ie , anh
gIao hoan Ioan vIec dam phan cho IumIchI va
nhung daI dIen Iap doan MIIsuI, con ban Ihan Ihi
cap Ic dI Iham quan cac nha may san xuaI I
o My va Anh quc. KeI Ihuc chuyen dI vao Ihang
3.1930, anh ra o rIe I Iha nh Ia p d I ngu c ng su IIn
ca y va ga n gu I de Iao va o nghIen cu u d ng co cha y
xang ngay IaI Toyoda AuIomaIIc Loom Works va
den nam 1933, b phan nghIen cuu san xuaI I
Ihuc cng Iy Toyoda AuIomaIIc Loom Works da
chnh Ihuc ra doI.
Co Ihe noI, KIIchIro da mun dI chay IhoI gIan
va khng de Ia ng ph m I gIay phu I na o. Anh Irang
bI cho nha xuo ng cu a minh nhu ng cng cu ma y
mo c ca n IhIe I, day chuye n hIe n da I de phu c vu cho
vIe c sa n xua I nhu ng chI IIe I ma y chnh xa c, cu ng c
IhIe I bI de sa n xua I ha ng Ioa I, chua n bI nhu ng dIe u
kIe n IIen quye I ve co so va I cha I, d I ngu Iho va Ia I
chnh cho cu c Ia n cng va o cng nghe cu a Iuong
IaI cng nghe sa n xua I I. Anh co duo c m I day
chuyen Iap rap va bang IaI hIen daI dau IIen o
NhaI Ban da Iung san xuaI may deI Iu dng IaI
Toyoda AuIomaIIc Loom Works. Them nu a, anh da
nha p kha u ma y mo c cng cu cu ng day chuye n mo I
cha I Iuo ng cao Iu Du c va My , xay du ng Io dIe n Ia I
xuo ng du c de chuan bI cho vIec san xuaI nhung
chI IIeI doI hoI Inh chnh xac cao. Nhu vay, anh
co duoc mI Io duc hIen daI dau IIen o NhaI Ban.
NguoI My hoan Ioan IIn Iuong rang IhI Iruong
NhaI Ban Ia cua ho, ngay ca khI baI dau xuaI hIen
nhu ng cng Iy Nha I Ba n cha p chu ng buo c va o
Iang san xuaI I.
Toyoda KIIchIro hIeu rang khng bao gIo duoc
nong vI, song anh quyeI Iam khng de ng gIa
Tho I gIan gIo ng IIe ng chung Ien Ia n nu a! Lao va o
cng vIec do Ia gIaI phap duy nhaI Iuc nay.
*
* *
Toyoda SakIchI ra I IIn Iuo ng va o su pha I IrIe n Ia I
yeu cua nen san xuaI I o NhaI Ban boI anh Ia
nguoI dam uoc mo, dam IIn va dam Iam. Nhung
va n su kho I da u nan de Ihu c hIe n duo c nguye n
uoc cua nguoI cha, KIIchIro cung nhung dng su
cu a minh pha I Iao Iam kh Ir, Ira I qua khng bIe I
bao nhIeu gIan kh, khn kheo I chuc cng vIec
cua minh de bu dap duoc nhung IhIeu huI ban
dau ve vn va kInh nghIem.
Trong chuyen dI cung IumIchI sang My Iham
quan cac nha may san xuaI may deI cua haI hang
Io n Iho I ba y gIo Ia Draper va CrompIon & KnowIes
nam 1929, o dau KIIchIro cu ng quan Iam de n vIe c
nghIen cuu day chuyen san xuaI. Ngay Iu Iuc do,
KIchIro da quyeI Iam baI dau cng vIec nghIen
cu u IhI Iruo ng xe hoI Ia I Nha I Ba n. Vi Ihe anh Iun
Iun Ia y co Iim hIe u IhI Iruo ng, Iim hIe u ma I ba ng
gIa ca phuc vu cho vIec dam phan ve vIec chuyen
gIao ba n quye n pha I mInh cho cng Iy PIaII BroIh
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 139 138 TOYOTA
da Ia p ho p duo c m I d I ngu nhu ng ky su Ire da y
nhIeI huyeI ma mI Irong s do Ia nguoI em ho
Toyoda LIjI. KIIchIro da da u Iu m I khoa n IIe n Io n
cho nho m ky su na y de ho nghIen cu u d ng co sa u
xI Ianh cua ChevroIeI va Irong mI khoang IhoI
gIan ra I nga n, nhu ng nghIen cu u na y da ng n ma I
cu a KIIchIro ga n 1,S IrIe u dIa. Day Ihu c su Ia m I
xicangdan dI voI nhung c dng cua Toyoda
AuIomaIIc Loom Works, nhu ng nguo I va n co n nghI
ngo kha nang che Iao I cua gIa dinh Toyoda.
Tha m ch KIIchIro suy I bI ma I vI Ir nguo I che o Ia I
cng Iy cua minh. Dung vay, Iheo danh gIa cua
cac nha chuyen mn, Iuc ay, Toyoda KIIchIro da
dua cng Iy Toyoda AuIomaIIc Loom Works dI
nhung nuoc co mao hIem: Iao vao mI con duong
Iuong IaI mo mII Ihay vi cu ng c IhI pha n ma y de I,
mo rng san xuaI boI vao IhoI dIem do cng Iy
dang co s Iuo ng don da I ha ng kh ng I , vuo I qua
ca hIeu suaI san xuaI Ihuc Ie cua Toyoda.
Nhung chnh Toyoda SakIchI da cu u con IraI ba n
Ihua Irng Iha y. Nguo I cha qua c da nhin ra I xa,
ng khng ch can da n con IraI ve vIe c sa n xua I
I, khng ch de Ia I IIe n ba c, ng da de Ia I m I do ng
nga n go n Irong dI chu c: NghIen cu u sa n xua I I.
Vo I do ng chu kh khan a y, KIIchIro da Ihuye I phu c
duo c pha n Io n ca c c dng Irong cng Iy.
Khng ch daI duoc muc dch Ia duoc IIep Iuc
cng vIec kho khan nay, KIIchIro con nhan duoc
su ung h cua Chnh phu voI nghI dInh ve vIec
KIIchIro co n Ihue m I chuyen gIa ho a cha I d ng
IhoI Irang bI co so ky IhuaI phuc vu vIec ma co
rm nham nang cao Inh chnh xac va d ben cho
cac b phan quay cua may deI Iu dng cung nhu
cac san pham IIen quan den I sau nay. Tren
Ihuc Ie, KIIchIro da nang cap co so vaI chaI ky
IhuaI va cac IhIeI bI hIen daI cho nha may san
xuaI may deI Iu dng nhu mI su Ihu nghIem
chuan bI xung Iran vao IhI Iruong san xuaI I.
De co chIec xe hoan chnh ra maI Ihe gIoI vao
nam 1936, ngay Iu nhung nam Iruoc do, KIIchIro
da cho Ia m Ihu nghIe m nhu ng chIe c xe co nho . Le
duong nhIen, khng Ihe da I duo c Iha nh cng ngay
Iuc khac Irong khI chua co du kInh nghIem Ian
cng nghe. KIIchIro nho IoI cha, mua nhung chIec
xe My ve nghIen cuu, pha Iung ra de nghIen cuu,
xem xeI. Vao IhoI do, IaI NhaI Ban chu yeu ch co
dong xe My Iuu hanh Iren IhI Iruong, dac bIeI Ia
hang Iord dang Iung hoanh va an nen Iam ra o
xu Phu Tang na y. Chnh vi Ihe ma du khng mu n,
KIIchIro van v Iinh dI Iheo dau xe d cua hang
Iord: nhung chIec xe anh IhIeI ke ra Ihuong co
va n de khI kho I d ng. Va cu ng nhu nhu ng chIe c xe
dau IIen cua Iord, xe cua ng de bI IaI may dI
ngI khI chay khng IaI va khI Ien dc Ihuong bI
ro r xang.
KIIchIro ra I kIen Iri va Irong m I chu ng mu c na o
do anh duo c Ihu a huo ng su hIe u Iha ng ca n IhIe I
va IaI dung nhan, chop IhoI co Iu nguoI cha. Anh
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 141 140 TOYOTA
kho I da u I I de p. ChIe c I da u IIen cu a gIa dinh
Toyoda duo c sa n xua I ra Irong nhu ng cng xuo ng
van Ihuong dung de che Iao may deI Iu dng, va
nhu nguo I Ia va n Ihuo ng no I, nhu ng chIe c I cu a
nha Toyoda baI dau hinh Ihanh Iu con duong Io
Iua! Uoc mo Ion cua SakIchI da IaI Iro Ihanh hIen
Ihu c.
duoc phep IIen hanh cac hoaI dng san xuaI I
Iren mI dIen Ich san xuaI Ion o Ihanh ph
KarIya.
Thang 9.1933, KIIchIro dua ra ke hoach Iap rap
ma u d ng co kIe u da ng A1. Tha ng 12 nam a y ng
de nghI I chuc mI cuc hop c dng khan cap
de Ihng qua vIec Ihanh Iap b phan NghIen cuu
Sa n xua I I Iru c Ihu c Toyoda AuIomaIIc Loom
Works co hIeu Iuc nguoc ve Iruoc, Iu ngay
1.9.1933.
Trong cuc hop Ihuong ky ngay 29.1.1934, cac
c dng cua Toyoda AuIomaIIc Loom Works bo
phIeu Ihng qua vIec Iang Ing s vn cua cng
Iy Ien 3 IrIeu yen va dua muc san xuaI I cung
Iuyen Ihep vao ke hoach kInh doanh cua cng Iy.
Nam 193S, Ing s vn cua cng Iy Iang Ien dI
ngI IoI 6 IrIeu yen sau khI mau xe A1 ra doI va
duoc nI cac Chnh phu chnh Ihuc chap nhan ke
hoach phac Ihao ve du IuaI phaI IrIen nganh I
cua daI nuoc.
Nam 1936, sau khI da co Iogo moI voI caI Ien
ToyoIa, chIec xe I dau IIen mang Ien ToyoIa
duoc xuaI xuong, modeI AA, duoc hoan IhIen Iu
mau cua xe ChrysIer (My) ra doI nam 1934, ngoaI
ra co n co xe Ia I ha ng nhe AG. M I dIe u da c bIe I Ia
ngay nam dau IIen dang ghI nho nay da co bn
chIe c xe Ia I ModeI G1 duo c xua I sang Trung Qu c.
D nhIen con s nay IhaI Ia khIem In, khIem In
de n mu c bu n cuo I, nhung no da nh da u m I buo c
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 143 142 TOYOTA
TOYOTA BII TIONG
MANG TAM VOC
QIC T
b||cH|ro quye t d|nH d | b|e u tuc n xe Hc| n vc | do n Ho 1oyoda
san 1oyota dy |a mt quyet d|nH man t|nH dt pHa. 0n
da don ducn cHo mt su but pHa noan muc cua 1oyota ra
toan tHe |c|.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 145 144 TOYOTA
nay o ch, no hop voI y mun cua cha anh, cung
nhu cua anh Ia nhan manh vIec san xuaI nhung
chIe c I mang nha n ma c Nha I Ba n khng pha I Ia
cng vIe c cu a rIeng m I gIa dinh. Day Ia Iam huye I
cu a do ng ho Toyoda va cu ng Ia nguye n vo ng
chung cua nguoI NhaI Ban. Cng Iy moI cua nha
Toyoda khI mang Ien ToyoIa da Iach han duoc ra
khoI anh huong dc quyen kIeu gIa dinh IrI. Tu
day, KIIchIro mu n mo I nguo I hIe u ra ng, ba I cu aI,
khng nha I IhIe I pha I mang ho Toyoda, ne u co Ia I
va quyeI Iam deu co Ihe dung Irong hang ngu
nhung nguoI IhIeI ke xe hoI NhaI Ban, Iham ch
co Ihe ga nh va c nhu ng Iro ng Ira ch Io n cu a cng Iy
non Ire nay.
Thuong hIe u ToyoIa da ra do I nhu Ihe do . Tha ng
4.1937, ToyoIa chnh Ihu c duo c dang ky ba n
quyen Ihuong maI.
Tu ba y de n nay, ToyoIa da m I Ia n Ihay d I bIe u
Iuo ng. Nguo I Nha I Ba n cu ng nhu Ia I ca nhu ng
nguoI dan phuong Dng dac bIeI coI Irong bIeu
Iuong kInh doanh cua minh. DI moI bIeu Iuong,
ToyoIa IaI co mI Ihng dIep khac hon nhan guI
den Ioan Ihe gIoI. Neu Iogo dau IIen ch nhan
manh den Inh chaI cua NhaI Ban Ihi Iogo sau
nay nhan manh Inh chaI vuon ra Ihe gIoI cua
nguo I Nha I. HaI hinh van I ng va o nhau Ia o
Ihanh hinh m phong chu T nam Irong mI vong
van r ng Ia bIe u Iuo ng hIe n nay cu a ToyoIa Iren
Ioan Ihe gIoI. Do Ia Iuong Irung cho mI quan he
Chang bao Iau sau khI xuaI xuong nhung chIec
xe dau IIen, cng Iy da gay duoc su chu y nhaI
dInh cu a gIo I sa n xua I I Ihe gIo I. Day Ia Iu c ca n
baI dau chIen dIch quang cao.
Nam 1936, Iheo IoI khuyen cua KIIchIro mI
chuyen gIa Ia I ba nguo I Nha I dang Ia m vIe c Ia I chI
nha nh cu a GeneraI MoIors o Nha I Ba n Iu c do ,
Toyoda KIIchIro I chu c m I cu c IhI sa ng Ia c bIe u
Iuo ng cho cng Iy mo I. Trong s 27.000 ma u bIe u
Iuong duoc guI ve, co mI bIeu Iuong mang Ien
ToyoIa voI hinh Iron bao quanh. O gIua Ia chu
IIeng NhaI, khang dInh cng Iy Ia cua nguoI NhaI
mI nIem kIeu hanh dan Ic ma SakIchI hay
KIIchIro de u mu n Ihe hIe n. Nhu ng hinh Iro n nho
va Io cho cam gIac vong xoay Ic d.
CaI Ien ToyoIa nghe khng ro nhu Toyoda,
nhung Ia I de pha I am va co d vang, hon nu a, chu
ToyoIa ch co Iam neI so voI muoI neI cua Toyoda
ma Iheo quan nIem Iruyen Ihng cua nguoI NhaI,
con s Iam mang IaI su may man va Iuong Irung
cho su Ion manh khng ngung, Irong khI do s
muoI Ia mI s Iron Irnh, khng con ch cho su
pha I IrIe n. Them nu a, KIIchIro Iam da c vo I ca I Ien
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 147 146 TOYOTA
CHIN IIOC IAI DAI,
CHIN THIAT IINH HOAT
Ti d nh ct giam ti a thi gian nhan ri
trong qua trnh lam vic va trong qua trnh vn
chuyn nguyn vt liu. Ti se s dung nguyn
t c t c th la m nguyn t c c ba n nh m hi n th c
hoa y tng nay. Nguyn ly dn ng la giao
hang khng qua sm hoc qua mun.
b||cH|ro pHat b|eu ta| |e kHanH tHanH nHa may 1oyota boromo.
maI IhIeI gIua ba dI Iuong: san pham, khach
ha ng va hinh van Io n bao Iru m xung quanh
Iuong Irung cho vIec khng ngung huong IoI su
phaI IrIen khoa hoc cng nghe nham daI IoI quy
m Ioan cau. NgoaI ra, neu co Ihe suy dIen, nguoI
Ia nhan Ihay, duong nhu voI haI hinh van nho
daI pha Irong, nhung nguoI chu Iap doan ToyoIa
sau nay mun nhac den caI gc cua cng Iy ho
hinh anh ay raI gIng voI hinh con IhoI Irong
khung cuI deI cua Toyoda SakIchI ngay nao!
ThIeI ngh, Iogo Ihu haI nay da Iao duoc hIeu
qua Ich cuc ca ve hinh anh, y ngha Ian Iam Iy
qua ng ca o. No ra I don gIa n vi khng he co chu ca I,
nhung IaI van day du nI dung can phaI co.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 149 148 TOYOTA
Tokyo. Chnh o day, anh da ngh de n m I he Ih ng
san xuaI mang dac Inh NhaI Ban, phu hop voI
dac dIem kh hau, IhIen nhIen khac nghIeI, duong
sa he p va dIe u kIe n Iru Iuo ng ca c khoa ng sa n IhIen
nhIen han che cung nhu phu hop voI kha nang su
dung cua nguoI dan xu hoa anh dao. Neu nguoI
My Iu cho phep minh san xuaI du phong nhIeu
chI IIe I, phu Iu ng I va co dIe n Ich da I r ng Io n
de Iuu Iru chu ng Ihi KIIchIro pha I ngh de n vIe c IIe I
kIe m khng gIan, nguyen IIe u va ca Iho I gIan. DIe u
do gIa I Ihch vi sao ngay Iu nhu ng nga y da u Iha nh
Ia p, ToyoIa da a p du ng IrIe I de nguyen Ia c |usI In
IIme (Iuc Ihi) vao quy Irinh san xuaI va quan Iy.
NgoaI ra, KIIchIro con Iun ngh den su da dang
hoa muc dch cua may moc ma anh Irang bI. VoI
s vn chua phaI Ia nhIeu, anh da dau Iu IhIeI bI
de co Ihe su dung vao duoc nhIeu muc dch va
phu hop voI dIeu kIen dIa phuong minh nhu da
noI o phan Iren.
NoI chung, cach IIep can cng vIec khn kheo
Irong Iho I ky na y cu a KIIchIro Ia Ihng qua nguyen
Iac jusI In IIme va dIeu nay khac voI cach IIep
can Iruoc do, khI KIIchIro moI baI dau Iap nghIep
voI IrIeI Iy Hoc o noI Iam vIec: vua Iam vua hoc,
vu a nghIen cu u, Ihu nghIe m, vu a sa n xua I. Ma c du
dIe u na y da mang Ia I ke I qua ban da u nhung chua
gIup anh IIeI kIem duoc IhoI gIan va ngun nhan
Iuc. Nguyen Iac |usI In IIme hay kaIzen Ia
nhung phuong phap Iam vIec chu dao Irong qua
NGIYN TC }IST IN TIML
Cng Iy ToyoIa MoIor duo c Iha nh Ia p Iha ng
8.1937 voI s vn ban dau Ia 12 IrIeu yen.
RIsaburo duoc bau chon Iam Chu IIch va KIIchIro
dam nhIem chuc Pho gIam dc dIeu hanh, phu
Irach b phan nghIen cuu I dng IhoI quan Iy
vIec cung c hoan IhIen qua Irinh san xuaI cung
nhu mI quan he maI IhIeI gIua cac b phan:
nghIen cuu, IhIeI ke, san xuaI va ban hang. Ve
sau, haI b pha n IhIe I ke va sa n xua I ga n nhu ho p
nha I de cu ng Iim ra phuong ca ch Iang cha I Iuo ng,
gIam gIa Ihanh san pham.
Ke sa ch Iun Iun ca I IIe n qua Irinh sa n xua I, de
cao sang kIen cua ky su va Iap Ihe cng nhan,
cng voI vIec xay dung mI co cau gon nhe, hop
Iy cho cng Iy, da dem de n cho ToyoIa nhIe u
Ihanh cng ban dau.
KIIchIro hIe u ra ng, de co Ihe ca nh Iranh duo c vo I
nhu ng nguo I kh ng I de n Iu nuo c My nhu Gen
eraI MoIors va Iord, ToyoIa can n Iuc heI suc
nghIen cuu va hoc hoI. Ch co hoc, hoc mI cach
cap Ic va sau sac moI co Ihe dem IaI cng nghe
va kInh nghIem, dIeu ma ho dang IhIeu huI. Nam
1936 KIIchIro I chu c ra m I pho ng Ih nghIe m Ia I
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 151 150 TOYOTA
KIIchIro, hinh da ng khung xe na y Ia I Ihch ho p vo I
y Iuo ng cu a ng bo I Iuy Io Io n nhung no Iuong d I
me m ma I so vo I ca c modeI kha c cu ng Iho I. Khung
Ihi Ihe , d ng co Ia I gI ng nhu d ng co ChevroIeI
mI mac xe dang IhInh hanh o NhaI vi co Ihe de
da ng kIe m phu Iu ng Ihay Ihe , dIe u ma KIIchIro da
Inh raI chu dao.
ChIec xe dau IIen Ia ban sao kIeu dang cua
nguo I My , nhung du ng nhu nguo I cha Toyoda
SakIchI da noI, do khng phaI Ia dIeu xau. PhaI
ho c Ia p nguo I kha c de Ia m ra ca I cu a minh I I hon
va hoan chnh hon moI Ia dIeu quan Irong. De
nam baI mI cng nghe moI dI voI KIIchIro Iuc
nay Ia dIeu heI suc kho khan, dac bIeI Ia khI cng
nghe nay Ihuc Iam hIen daI.
Ra I IIe c, nhu ng chIe c xe da u IIen na y va n Ihe hIe n
su non no I Irong Iay nghe khIe n KIIchIro chua Ihe
haI Iong.
Trong mI Ihang, ToyoIa san xuaI 1S0 chIec xe.
KIIchIro quyeI dInh dau Iu gan nhu Ioan b vn
IIe ng cu a minh Ia 4S IrIe u yen de mo m I nha ma y
moI. Song cng vIec nay cu dIen ra Irong canh
dau Ihi xuI, nhung duI chua IoI. Nguyen IIeu
de sa n xua I ra I IhIe u Ih n. Ba y gIo , nhu nhIe u nha
nghIen cuu ve phaI IrIen cua nganh san xuaI I
NhaI Ban van dua, o daI nuoc nay ch co suc
nguoI ma IhIeu... suc ngua!!! Vi Ihe, vIec xay
nha ma y du c sa I Ihe p, Iuye n kIm Ia m I gIa I pha p
Iao bao va dung dan cua KIIchIro, gIaI quyeI IrIeI
Irinh phaI IrIen cng Iy IhoI gIan nay. Ve sau,
nhung phuong phap ay duoc nang Ien Ihanh he
Ih ng co quy Ia c ma chu ng II se nha c de n o pha n
sau.
CHIC XL HOI AI TIN CIA NHAT BAN
Nhung chIec xe hoI dau IIen ma KIIchIro va cac
dng su Iam ra cung chnh Ia nhung chIec xe hoI
dau IIen cua xu xo hoa anh dao. Song, chIec xe
dau IIen cua NhaI Ban IhoI do hoan Ioan cung
khng phaI Ia xe... NhaI Ban, ma cung khng phaI
Ia xe My. Chua du kInh nghIem, chua du IIen va
Iuc de san xuaI ngay duoc chIec xe mo uoc cua
minh, KIIchIro cho n phuong ca ch sao y khung xe
cua nguoI My. TaI sao KIIchIro IaI chon ChrysIer
AIrIIow Iam hinh mau cho chIec xe dau IIen cua
minh7 Co Ie boI day Ia IoaI xe gan nhu ben nhaI
Irong s ca c do ng xe My dang ba n Iren IhI Iruo ng
I NhaI Ban Iuc bay gIo, hon nua, gIa Ihanh IaI
Iuong dI re. ChrysIer AIrIIow Ia IoaI xe Io co sau
cu a s , co na p capo ra I Io duo c Ira ng ba ng co rm,
dng co sau xIIanh, dan dng banh sau hay con
goI nm na Ia cau sau co Ihe goI Ia IoaI xe c
dIen nhung co khung xe kha dac bIeI, hinh dang
khac han voI nhung chIec vaII bIeI dI cua nhung
nam 30, nhung IaI chnh vi khac Ia nhu Ihe ma o
My, xe nay khng duoc ua chung. Song dI voI
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 153 152 TOYOTA
IIeu du ng da nh gIa I I. KIe u xe na y cu ng duo c nha
Toyoda m pho ng Iheo ma u xe Ia I cu a My co Iro ng
IaI IoI 2,S Ian. Tu nam 1938, vIec san xuaI I
cu a cng Iy ToyoIa MoIor da ba I da u dIe n ra o m I
nha may moI nam Irong Ihanh ph Koroma, sau
nay con goI Ia Ihanh ph ToyoIa!
Trong nhung nam cuI cua Ihap ky 40 Ihe ky
Iruoc, NhaI Ban baI dau quan su hoa nen cng
nghIep va sau do Ia cuc chIen Iranh khc IIeI da
dIen ra. Nam 1936, IuaI ve san xuaI I da Iro
Iha nh phuong Ihu c Iha n dIe u cho nga nh I
Nha I Ba n, Ia o cho nga nh na y m I co h I pha I
IrIen, mI huong dI cu Ihe. Chnh phu quan su
hoa nganh san xuaI I. Nhu vay Ia nhung nha
sa n xua I xe hoI Nha I Ba n co nhIe m vu sa n xua I xe
IaI phuc vu chIen Iranh.
ChIen Iranh dIeu nay chac chan ca Toyoda
SakIchI Ian nguoI con IraI cua ng deu khng ung
h . Song, Iha I kho co Ihe ke I I I Toyoda KIIchIro
va o Iu c na y vi day Ia co h I Ia m vIe c duy nha I cu a
anh cung nhu Ioan Ihe gIoI san xuaI xe NhaI Ban
(de n Iho I dIe m a y da co m I s nha sa n xua I xe hoI
cua NhaI Ia DaI MoIor, IshIkawajIma AuIomobIIe,
Tokyo Gas & LIecIrIc, HIno). Hon nua, mun hay
khng mun, day cung Ia menh Ienh quan su ma
chang aI Irong s ho co Ihe cuong IaI.
*
* *
Tro IaI cau chuyen ve ng gIa ThoI gIan cua cha
de van de cung ung nguyen IIeu cho san xuaI.
O day chu ng Ia co Ihe co m I so sa nh Ihu vI. KhI
baI dau cng vIec san xuaI daI Ira may deI Iu
dng cua minh, Toyoda SakIchI da co Ihe dua vao
ngun vn cua Iap doan MIIsuI Bussan. Duong
nhIen, day cung Ia mI hanh dng mao hIem vi
dI voI cac doanh nghIep con Irung nuoc, su xuaI
hIen Iap doan Ion do dau ve IaI chnh khng phaI
Iuc nao cung dan den keI cuc II dep. Song, du
sao, nguoI cha dang knh cua anh cung da Ian
dung Ihanh cng vIec hop Iac nay. Con bay gIo,
KIIchIro ch co Ihe dua vao suc minh ma IhI, boI
Ie nhu ng Ia p doa n kInh Ie Io n khn ngoan, nha I Ia
nhung daI gIa hoaI dng Irong Inh vuc IaI
chnh, bao gIo cu ng khn khe o pho ng ngu a nhu ng
IhIeI haI co Ihe xay ra.
Va voI vIec dc vn vao xay nha may IaI Inh
Nagoya, KIIchIro da dI mI nuoc co IIeu, nuoc co
Ihach Ihuc s phan nhung day Ia su Ihach Ihuc
cao ngao vi cung nhu cha, ng Iun IIn vao kha
nang IIem Iang cua con nguoI NhaI Ban.
Thang 9.1936, Toyoda KIIchIro nhan duoc gIay
phep hoaI dng san xuaI I va baI Iay vao
nghIen cuu Iap rap xe IaI. Sau khI Ihanh Iap cng
Iy moI ToyoIa MoIor, Toyoda KIIchIro da nhan
duoc don daI hang cua Chnh phu san xuaI 3.000
xe IaI phuc vu cho quan dI mI khoI dau raI
Ihua n Io I cho cng Iy. Nhu ng chIe c xe Ia I na y duo c
xua I xuo ng Irong Iho I gIan ra I nga n va duo c nguo I
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 155 154 TOYOTA
Iord o My. ToyoIa duoc Iam nen boI raI nhIeu
nhan vaI: Iu Toyoda SakIchI, nguoI khaI sInh ra y
Iuong, ve ra mI mo uoc: Iam nen nhung chIec xe
I NhaI Ban, den KIIchIro, nguoI khaI sInh ra
cng Iy Toyoda MoIor, Iu nhung nguoI dIeu hanh
cng Iy nhu LIjI, TaIjII Ohno, RIsaburo den nhung
ky su, Iap Irinh, cng nhan... MI mI ca nhan
de u co nhu ng do ng go p nha I dInh va buo c da u ho
da co nhung chIec xe cua minh cho den Iruoc va
Irong Iho I ky dIe n ra ChIe n Iranh The gIo I Ihu haI.
Mac du khoI dau cua ToyoIa co Ihe goI Ia Ihanh
cng, nhung pha Iruoc van con nhIeu Ihu Ihach
khac nghIeI dang cho doI ma khng aI, ke ca
KIIchIro, co Ihe Iuo ng Iruo c duo c!
con Toyoda, nguo I Ia Iha y duo ng nhu ng gIa
phan nao haI Iong voI cng vIec ban rn cua cng
Iy ToyoIa MoIor va... baI dau quay sang rung
chung canh Inh nhung nha san xuaI I u
My. Thuc ra, ng gIa da dung Iu xa ma vung vay
duI sam cua minh ngay Iu khI chIec xe hoI dau
IIen cua ToyoIa ra doI. D nhIen, ho da khng de
y vi su non ke m cu a nhan va I ca nh Iranh na y, hon
nua, du sao, do cung moI ch Ia mI su baI chuoc
vung ve. Nhung rI da den Iuc ho phaI nghe
nhung IIeng chung rung ro rang hon nua khI
ToyoIa voI n Iuc ky Ia da Ihuc su IIen Iung buoc
daI Irong cng nghe ma cng nghe cua ho vn
baI dau Iu con s 0! Trong nhung nam dIen ra
ChIe n Iranh The gIo I Ihu haI, khI ca c nha ma y cu a
Iord va GM phaI dung hoaI dng Iren Ianh Ih
NhaI Ban Ihi nha may ToyoIa van IIep Iuc san
xua I I va ca nhu ng sa n pha m ky Ihua I phu c vu
quan d I. Sau chIe n Iranh, nam 1947, KIIchIro
nhan duoc don daI hang cua quan dI My dang
chIem dong IaI NhaI Ban voI yeu cau phuc che
I quan dI. Trong nam do, Iren IhI Iruong xuaI
hIe n m I ma u xe mo I co hinh da ng nho be vo I Ien
goI ToyopeI SA. Nam 1949, c phIeu cua cng Iy
duo c nIem ye I o ba sa n gIao dIch Ia Tokyo, Nagoya
va Osaka.
D nhIen, de Ia m ha I Io ng ng gIa Tho I gIan, m I
minh KIIchIro n Iuc heI Iong Ihi chua du. ToyoIa
khng ch co m I nhan va I v da I gI ng nhu Henry
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 157 156 TOYOTA
CING XAY DING
VA QIANG BA
AO TOYOTA
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 159 158 TOYOTA
OHNO TAIICHI /112-1), co Ihe noI Ia mI
Irong nhu ng nguo I co cng Io n khIe n cho Hc tIo ng
qunn ) :nn xunt cun To)otn (TPS) co Ihe phaI
IrIen hoan IhIen den ngay nay voI phuong phap
ma ng ca I cng nghIen cu u va u ng du ng: phuong
phap Khan ban (kanban) ma chung II se noI o
pha n sau. TaIIchI sa I ca nh cu ng KIIchIro Iu nhu ng
ngay dau IIen gIan kho o Toyoda AuIomaIIc Loom
Works vao nam 1932, khI ng vua II nghIep
Iruo ng Ky Ihua I Nagoya. KhI chuye n sang Ia m vIe c
cho cng Iy ToyoIa MoIor, TaIIchI da gIup ToyoIa
cung c IaI I chuc mI cach co he Ihng va khoa
ho c hon nho nhu ng kha I nIe m mo I Irong he Ih ng
quan Iy san xuaI ToyoIa.
Nam 19S4, TaIIchI gIu vI Ir GIam dc nha may
cu a ToyoIa Ia I KImoro, nam 1964 GIa m d c dIe u
hanh ToyoIa MoIor, nam 197S Pho chu IIch Tap
doan. Tu sau nam 1978, ng ngh huu nhung van
gan bo maI IhIeI den su phaI IrIen cua Iap doan
na y. Sau khI ngh huu, ng vIe I m I s sa ch qua ng
ba cho he Ih ng TPS. Nhu ng cu n sa ch na y nhanh
chong Iro Ihanh besIseIIer IhoI ay, dac bIeI Ia
cun Hc tIong :nn xunt To)otn: Vuot xn Ic tIong
:nn xunt dn tn (ToyoIa ProducIIon SysIem: Be
yond LargeScaIe ProducIIon) 1978. Tnh den
Ihang 2 nam 1980, cun nay duoc IaI ban den 20
Ian! Cun sach cua TaIIchI duoc ra maI IaI NhaI
Ban Iu nam 1978, ch 10 nam sau moI duoc dIch
va gIo I IhIe u vo I ba n do c phuong Tay, so m nha I Ia
Trong nhu ng Iu c kho khan nha I d I vo I nha sa ng
che nha doanh nghIep Toyoda KIIchIro, khI cac
quyeI dInh cua anh dI khI con bI hoaI nghI Ihi
ben ca nh anh Ia I co nhu ng con nguo I Ire Irung, co
ho c, co Ia I va da y nhIe I huye I sa n sa ng chIa Iu a vo I
ng chu Ire .
Tho I ba y gIo , ra I nhIe u nguo I pha n d I y dInh ma
ho cho Ia ngng cu ng cu a KIIchIro, Iha m ch ngay
ca mI s nguoI Irong gIa dinh anh cung Io y
khng haI Iong. Tuy nhIen cung co khng I ban
be va c ng su cu a KIIchIro nhIe I Iinh u ng h . Trong
s cac ca nhan va don vI nay co ca nhung cng Iy
nho mu n chIa se vo I cng Iy cu a anh y Ihu c dan
Ic mun Iam ra nhung chIec I made In |a
pan. MI Irong nhung hanh dng chIa se ay Ia ho
cho anh duo c Ioa n quye n su du ng nhu ng chIe c ga
ra ra I r ng co su c chu a Io n ma anh va n Ihuo ng au
yem goI Ia khach san cua xe hoI va sau nay
nhu ng chIe c kha ch sa n nhu va y da duo c Toyoda
LIjI, em ho anh, khaI Ihac IrIeI de vao vIec nghIen
cuu Ihu nghIem dng co I. Va day, mI vaI
guong maI da chung suc se chIa kho khan cung
ToyoIa qua nam Ihang:
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 161 160 TOYOTA
duoc Iim hIeu. Sau do, Iheo yeu cau cua KIIchIro,
anh baI dau b nhung dng co I hong hoc,
IIen IoI Ia kIem nghIem cac chI IIeI do cac dI Iac
Ia p ra p ma y cho ToyoIa dem Io I. Ngoa I ra, anh co n
nhan Irach nhIem Iim kIem dI Iac cung cap phu
Iung may moc dang IIn cay cho nha may.
LIjI Ia mI Irong nhung nguoI da saI canh cung
KIIchIro Iren nhu ng cha ng duo ng gIan kh de dua
nganh san xuaI xe hoI cua NhaI Ban vuon Ien,
vuon r ng ra Ihe gIo I nhu hIe n nay. Anh co chung
mI y ch voI SakIchI va KIIchIro cng Iy mang
Ien gIa Ic Toyoda, sau khI da dI Ien, no khng
ch Ia cng Iy cu a gIa I c, no pha I vuo I ra kho I Ia m
m I gIa dinh, no pha I Ia m I Ihuong hIe u cu a Nha I
Ba n sa nh vaI vo I Ia I ca ca c cuo ng qu c xe hoI Iren
Ihe gIo I.
LIjI Ia hau sInh nhung IhaI kha uy cua dong
ho Toyoda. Cu ng nhu ba c minh, nhu anh ho
KIIchIro, ng khng bao gIo ngI ban gIay ma Iam
vIec. ng sng voI IInh Ihan Toyoda Iun Ihu
nghIem, khng so saI Iam, IhaI baI, bIeI Iu duy
IogIc de Iim ra ca ch gIa I quye I va n de ho p Iy nha I.
Nhung pham chaI ay Ihe hIen ro nhaI Irong IhoI
ky ng Ien na m quye n gIa m d c cu a m I Irong ca c
nha ma y, Ihay cho Toyoda KIIchIro va o nhu ng
nam sau khI ChIe n Iranh The gIo I Ihu haI ke I Ihu c.
LIjI dau quan cho Toyoda AuIomaIIc Loom
Works, dng cam cng kh voI nguoI anh ho
KIIchIro ngay sau khI I I nghIe p da I ho c nam 1936.
o My , khI nhu ng chIe c I xInh de p cu a Nha I Ba n
da chIem Inh duoc IhI Iruong xe hoI nuoc nay.
Cng chung don nhan cun sach raI nng nhIeI,
chu ng Io su quan Iam nga y ca ng Io n cu a nguo I My
dI voI NhaI Ban noI chung va ToyoIa noI rIeng.
*
* *
TOYODA LI|I, day Ia m I con nguo I xua I sa c kha c
cua gIa Ic Toyoda Toyoda LIjI, chau ruI cua
Toyoda SakIchI. SInh nam 1913, sng Irong gIa
dinh Toyoda SakIchI Iu Ia m be , LIjI ra I ho p vo I gIa
dinh nay va Iu coI minh nhu mI Ihanh vIen cua
nha SakIchI. ng cung da Iung Iheo hoc che Iao
may IaI Iruong daI hoc Hoang gIa Tokyo vao
nhung nam 30. Sau khI II nghIep daI hoc, LIjI da
duoc KIIchIro raI IIn Iuong va gIao Irong Irach
Ihu c hIe n nhu ng nghIen cu u da u ve I Irong m I
khach san cua xe hoI o ShIbaura.
Han gIo day, khI da quen voI hinh anh v daI
cu a Ia p doa n ToyoIa qua nhu ng nha ma y hIe n da I,
ban khng Ihe hinh dung duoc LIjI baI dau cng
vIec nghIen cuu dng co I nhu Ihe nao. RaI
gIan dI, anh ky su Ire Iu don sach phong Ih
nghIem cua minh, ch de b ban ghe cung mI
bang Ion de Ireo ban ve. Anh Iam vIec mI minh,
sau do Iu kIe m Ihem muo I nguo I nu a.
Nhu ng nam da u IIen, LIjI Iu da I ra Ira ch nghIe m
nghIen cuu co cau may deI, nhung chIec may ma
khI bac SakIchI con sng, anh chua co dIeu kIen
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 163 162 TOYOTA
ph bIe n sau r ng cho Ia I ca ca c b pha n cu a cng
Iy va cang ngay cang duoc hoan IhIen qua nam
Ihang, qua nhIeu doI Ianh dao. Do Ia mI Irong
nhung b quyeI Ihanh cng cua ToyoIa. Muc dch
cu a he Ih ng na y co n Ia Iim ra ca ch Ia m vIe c kha c
voI phuong Tay boI NhaI Ban co nhung dIeu kIen
ve dIa Iy va IaI nguyen hoan Ioan khac. Theo LIjI,
TaIIchI va nhu ng nguo I d ng ch huo ng kha c, dIe u
quan Iro ng Ia pha I bIe I ca ch IIe I kIe m nguyen IIe u,
han che cac ph In den muc II da. Va IaI nhIen,
mI dIeu ma LIjI nhan Ihuc duoc nua Ia vuoI qua
moI Iy IhuyeI, cng Iy co In IaI va co Iuong IaI
hay khng Ia phu Ihuc vao chaI Iuong san pham
Iam ra. GIng nhu mI nha van Ihi duoc danh gIa
ba ng Ia c pha m, khng ca n bIe I anh Ia no I hay de n
Ihe nao. Cng Iy san xuaI I nhaI dInh phaI co
nhung chIec I ma khach hang IIn dung. Vi Ihe,
sa n xua I do Ia mu c IIeu ha ng da u. NhIe m vu cu a
mI nguoI quan Iy Ia phaI Iao dIeu kIen de nguoI
Iruc IIep san xuaI co kha nang hoan Ihanh II
cng vIec cua minh, hon Ihe, hoan Ihanh voI su
sang Iao cao. Nho quan dIem nay, chaI Iuong Iay
nghe va Iu Iuong sang Iao cua cng nhan ToyoIa
ngay cang duoc nang cao.
Nam 1967, LIjI gIu vI Ir Chu IIch Ta p doa n, nam
1982 Chu IIch H I d ng qua n IrI. Cu ng va o nam
nay, LIjI baI dau vu dam phan, Ihuong IhuyeI voI
GeneraI MoIors (GM) ve kha nang hop Iac voI quy
m Io n gIu a haI ben va Ia p ra m I cng Iy mo I cho
Nam 19S0, LIjI Ien nam quyen dIeu hanh ToyoIa
AuIomoIIve Works Ihay cho Toyoda KIIchIro. Nam
a y, ha ng Iord (Iord MoIor Company) va ToyoIa da
manh nha y Iuo ng da m pha n ve vIe c c ng Ia c, bo I
Iren Ihuc Ie nhung nguoI My baI dau raI chu y
den ToyoIa va nhung Ihanh cng buoc dau cua
cng Iy ban xu nay. LIjI Ia nhan vaI dau IIen cua
cng Iy Ien duong sang My Iheo du an Ihuc Iap,
dao Iao chuyen gIa NhaI IaI cac nha may cua
nguoI My. Chuyen dI cua LIjI da Ihu duoc nhIeu
ke I qua I I. Ngoa I nhu ng kIe n Ihu c cu Ihe ve cng
nghe va cach I chuc san xuaI cua nguoI My, qua
chuyen dI nay, LIjI con cam nhan duoc mI dIeu
quan Iro ng Ia pha I hoa n IhIe n Ia I I chu c sa n xua I,
khng ngung hoan IhIen de no khng II IhoI. Do
cung Ia mI Irong nhung caI gc cua He Ihng
quan Iy ToyoIa sau nay phuong phap KaIzen.
Tha ng 1.19S1, LIjI de ra ke hoa ch S nam d I mo I
cng Iy. Cung voI Ohno TaIIchI, ng du kIen Ihay
dI Irang IhIeI bI va hoan IhIen phuong phap I
chuc, quan Iy. Han Iuc ay, nhung nguoI Ianh dao
ToyoIa da nhan Ihuc raI ro Iam quan Irong chIen
Iuoc cua vIec he Ihng hoa qua Irinh san xuaI va
quan Iy qua Irinh ay Iheo mI duong II nhaI
qua n. Duo ng I I na y ca n duo c Iy Ihuye I ho a va dua
vao Ihuc Ie bang nhan Ihuc cua mI mI nguoI
quan Iy, mI mI cng nhan cua Iap Ihe ToyoIa.
N Iu c cu a ho da duo c de n bu xu ng da ng: cho de n
nam 1963, he Ihng quan Iy cua ToyoIa da duoc
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 165 164 TOYOTA
2.192S, Ia con IraI cu a KIIchIro, ngha Ia cha u dch
In cu a Toyoda SakIchI. ShoIchIro cu ng co Iu cha I
Ianh dao Iu raI som, duoc Ihua huong nhIeu dIeu
II dep Iu ng va cha minh. Me ng, vo cua
KIIchIro, cung Ia mI Ir Ihuc, vi Ihe ma ShoIchIro
co mI Iam hIeu bIeI kha Ioan dIen. Hon Ihe nua,
ShoIchIro Iha m nhua n sau sa c IrIe I Iy s ng cu a gIa
dinh Toyoda, vi Ihe ma cach Iam vIec sau nay cua
ng cung sac sao, kIen quyeI, co he Ihng nhung
cung day nhan ban nhu nhung bac IIen bI cua
gIa dinh.
TI nghIep daI hoc nam 194S, ShoIchIro co y
dInh IIep Iuc Iheo duI con duong hoc hanh IaI
Iruong DaI hoc Tng hop Nagoya, Iuy nhIen,
ChIe n Iranh The gIo I Ihu haI ke I Ihu c Irong su Iha I
baI e che cua quan dI NhaI Ban cung vIec quan
My keo den chIem dong nuoc nay khIen nhIeu y
dInh cua ShoIchIro bI Ihay dI. GIng nhu raI
nhIeu Ihanh nIen NhaI Ban IhoI do, ShoIchIro da
Iung bI baI dI Iao dng kh saI Iren nhung canh
dng khoaI Iay va Iua mach nham phuc vu quan
dI Hoa Ky.
Den nam 1947, ShoIchIro Iro IaI hoc duong. Lan
nay, chang IraI IhI d vao Iruong DaI hoc Tng
hop Tohoku IaI SendaI. Cung IhoI gIan nay, cha
anh, Toyoda KIIchIro, da keo anh vao du an
nghIen cu u xe hoI cu a ToyoIa de Iung ra IhI Iruo ng
Ihe gIo I. La m I ky su Ire co Ia I d ng Iho I Ia I Ihu c
Ip Ihanh nIen Ihe he moI, anh raI duoc IIn dung.
du an nay Ia New UnIIed MoIor ManuIacIurIng
IncorporaIed (NUMMI). Luc nay, NUMMI daI muc
IIeu san xuaI xe CoroIIa made In |apan IaI mI
Irong nhung nha may moI bI dong cua cua GM,
Ihanh ph IrImonI bang CaIIIornIa. Du an nay da
Iha nh cng I I de p, nhung Ia I nhIen cu ng pha I Ira I
qua nhIe u Ihu Iha ch ma chu ng II co de ca p Irong
pha n no I ve He Ih ng qua n Iy sa n xua I cu a ToyoIa.
Lan dau IIen he Ihng nay duoc Ihu nghIem IaI
phuong Tay va gay duo c IIe ng vang r ng Io n Irong
gIoI kInh doanh.
Nam 1982 cung Ia nam ToyoIa MoIor Corpora
IIon duoc Ihanh Iap va Toyoda ShoIchIro Ien nam
quyen Chu IIch.
Nam 1986, LIjI Iro IaI My de cap nhaI Ihng IIn
ve nganh san xuaI xe hoI IaI nuoc nay. KhI Iro ve,
ng da Iruyen daI IaI voI dI ngu cng nhan va
quan Iy cua ToyoIa rang nen san xuaI I dang
dung Iruoc nhung Ihu Ihach moI. ng keu goI su
sang Iao cua mI nguoI Iho, mI ky su, Iam sao
cho ne n cng nghIe p xe hoI Nha I Ba n pha I bu I pha
Ien, mang nhu ng ne I rIeng khng gI ng vo I My , co
nhung chIec xe dac sac khng bI chim nghm
gIua daI duong rng Ion cua raI nhIeu IoaI xe
Iong Ianh Iu phuong Tay. Mun vay, ho phaI Iam
vIec caI Iuc, nang dng va khn kheo.
*
* *
TOYODA SHOICHIRO, sInh IaI Nagoya vao Ihang
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 167 166 TOYOTA
Iuc gIu chuc Chu IIch danh du cua cng Iy Irong
nhIeu nam sau nua.
*
* *
SHINGO SHIGLO /1-1) Ia mI ky su da
Iung gan bo Iau nam voI ToyoIa, Ia mI Irong
nhung nguoI Iruyen ba dao ToyoIa Ich cuc ra
nuo c ngoa I de n mu c ShIngo duo c phuong Tay bIe I
den nhIeu hon Ia o NhaI, dac bIeI Ia sau khI ng
ga p Norman Bodek, nha Iha u khoa n nguo I My .
Nam 1981, Norman Bodek sang NhaI, Iam quen
voI he Ihng quan Iy san xuaI ToyoIa qua chuI
sach cua ShIngo Iac gIa cua nhung cun sach ve
he Ihng ToyoIa hay de IaI quan Iy chaI Iuong
sa n pha m. Nhu ng cu n sa ch cu a ShIngo duo c
Bodek mang ve My Iam Iu IIeu gIang day va I
chuc han mI van phong Iu van ve vIec ap dung
he Ihng ToyoIa o phuong Tay.
*
* *
LDWARD DLMING /1-13) Ia ky su IaI ba
nguoI My da co cng Ion Irong vIec xay dung cho
ToyoIa he Ihng quan Iy Ihng ke hIen daI.
Trong cac Ihanh cng cua ToyoIa Irong qua
Irinh vuon ra Ihe gIoI con phaI ke den dong gop
cua raI nhIeu guong maI IaI ba khac nua nua. Ho
Ia nhu ng nguo I cu ng chung Iung xay du ng nen m I
he Ihng quan Iy ToyoIa ma Ihe gIoI phaI nguong
m .
Anh duo c cha khuye n khch vu a Ia m vu a ho c m I
khI co dIe u kIe n ve Iham nha , duo c c ng Ia c cu ng
ca c ky su IhIe I ke ma u Ia I ba nhu KuraIa ShIsaburo.
Tha m ch, anh co n Iham gIa va o h I ToyoIa keIreIsu
m I ma ng Iuo I pha I IrIe n sa n xua I va ba n ha ng
cua ToyoIa. Nam 19SS, ShoIchIro bao ve Ihanh
cng Iuan an IIen s.
KhI KIIchIro nam xung vao nam 19S2 Ihi
ShoIchIro co n qua Ire . O Iu I 27, anh chua Ihu c su
san sang cho vI Ir GIam dc dIeu hanh cng Iy.
Tho I gIan na y, LIjI va TaIIchI da khn khe o che o Ia I
con Ihuyen ToyoIa de no co Ihe dung vung Iruoc
moI song gIo va khng ngung phaI IrIen. Tu nam
1982 de n 1992, Toyoda ShoIchIro da m Ira ch chu c
vI Chu IIch Tap doan ToyoIa MoIor dang ngay
cang phaI IrIen va vuon dan ra chIem Inh cac IhI
pha n kha c Iren Ihe gIo I.
Ngay Iu da u nhu ng nam 60, ShoIchIro da co a nh
huo ng ra I Io n Irong vIe c I chu c cu c I ng kIe m Ira
chaI Iuong san pham Iren quy m Ioan cng Iy.
ShoIchIro ung h va gop suc minh vao du an
quang ba He Ihng quan Iy san xuaI ToyoIa ra
Ihe gIoI Ihng qua vIec hop Iac voI GM. NhIeu
nguo I cho ra ng Toyoda ShoIchIro Ia m I nha qua n
Iy Iam co Ihe gIoI cua ToyoIa. ng co duoc nhIeu
mI quan he va anh huong Iu ben ngoaI, vi Ihe
cach quan Iy dIeu hanh cng Iy cung co ve cung
ran hon ng chu LIjI cua minh.
Nam 1992, ShoIchIro ngh huu nhung van IIep
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 169 168 TOYOTA
ha n IV.
KI T QU, HI SINH
VA TO A SA NG
Cun nHu bao cn ty kHac cua nucc NHt sau
1He cH|en tHu ll, 1oyota da dun tren bc vuc
cua su pHa san. 3uc manH nao de 1oyota H|
s|nH nHanH cHon, pHat tr|en vc| tc d tHn ky
va trc tHa nH m t tron nHu n t p doa n nn d n
nHt tHe |c|' Do co pHa| |a mt pHep mau Hay
kHn'
P
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 171 170 TOYOTA
CON NGIOI
NGIN TAI NGIYN
QIY GIA NHAT
Dt nucc NHt Ban da trc nen Hoan tan va k|et que sau cH|en
tranH. bHn a| nc xu sc nay |a| H| s|nH nHanH nHu co pHep
ma u. lHe p ma u n m c cH|nH nHu n con nuc | NH t Ba n, nHu n
cn dn co tra| t|m va kHat von |cn nHu cHa con nHa 1oyoda
b||cH|ro.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 173 172 TOYOTA
Ban nham muc dch v hIeu hoa hoan Ioan anh
huong cua NhaI dI voI quyen IoI cua nuoc My IaI
khu vuc ThaI Binh duong. Mun daI duoc muc
dch nay khng ch don gIan Ia phaI IIeu dIeI heI
Ian du cua che d dc IaI Iu cach I chuc cac Iuc
Iuo ng vu Irang de n co ca u kInh Ie quan d I. Nguo I
My da a p du ng va o da I nuo c na y m I ma u I chu c
cac co cau kInh Ie, chnh IrI, quan dI, nng
nghIep, gIao duc Iheo kIeu My mI ban sao cua
Hoa Ky o chnh quc. Dao IuaI ve caI cach kInh Ie
o NhaI Ban IhoI ky nay duoc nguoI My can IhIep
raI sau. Hon Ihe nua, hIen phap cua NhaI Ban
duoc Iap ra IhoI do mang kha nhIeu dau an cua
nganh Iu phap My.
Sau chIen Iranh, daI nuoc Iam vao nan Iam phaI
Ion. Thang 2.1946 cuc caI cach IIen Ie Ion duoc
IIen hanh. Chnh phu dInh gIa cho moI hang hoa.
Nan Iam phaI nho Ihe cung phan nao Iang IaI.
Sau khI d I IIe n, vIe c da u IIen ma mo I nguo I dan
xu hoa anh da o quan Iam Ia Ia m Ihe na o de co Ihe
vuc day nen san xuaI cua NhaI sau mI IhoI gIan
bI dinh Ire. Chnh phu quyeI dInh uu IIen dau Iu
Ich cuc vao cac nganh cng nghIep quan Irong
ma dIen hinh Ia nganh cng nghIep san xuaI Ihan
da va Iuyen kIm.
Nam 1949, Chnh phu da ap dung mI s bIen
phap Ich cuc nham chng IaI nan Iam phaI: xoa
bo hoa n Ioa n bao ca p, ngu ng cho vay v n, dInh Ia I
Iy gIa hI doaI cho dng yen.
Sau ChIen Iranh The gIoI Ihu haI, daI nuoc NhaI
Ban baI dau cng cuc caI cach kInh Ie Irong mI
hoan canh raI baI IoI. VoI vIec quan dI NhaI baI
Iran vao Ihang 8 nam 194S, nen kInh Ie cua nuoc
nay da quay ve con s 0 Io Iuong, Iheo nhu cach
no I cu a BIII |eIIerson pho ng vIen ma I Ira n nguo I
My IhoI do. Ca Tokyo bI bom dan pha huy gan
nhu hoan Ioan. ChIen Iranh da khIen NhaI Ban
maI dI 40 IaI san quc gIa, bI Iay maI gan mI
nu a pha n Ia nh Ih , noI co ngu n cung ca p Ia I
nguyen IhIen nhIen co ba n nhu Ihan da , ru ng... Co
so ha Ia ng xu ng ca p Ira m Iro ng, cu c s ng nguo I
dan Iro nen ngheo doI, ban han.
Sau chIen Iranh, NhaI Ban da phaI dua vao My
de co Ihe Ihuc hIen nhung caI cach quan Irong
Irong ca kInh Ie Ian chnh IrI. Gan nhu IaI ca cac
kha canh chnh IrI, kInh Ie, sInh hoaI... cua daI
nuoc nay deu phu Ihuc hoan Ioan vao quan dI
My dang dong IaI day.
NguoI My da chuan bI Iruoc cho cuc chIem
do ng na y Iu Iau. Nhu ng chuyen gIa ngn ngu , IIch
su, van hoc, dan Ic hoc, Iam Iy hoc da duoc Iua
cho n va o m I nho m nghIen cu u va de ra ke hoa ch
II nhaI cho che d chIem dong cua My IaI NhaI
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 175 174 TOYOTA
phaI IrIen xuaI khau nhung maI hang Iruyen
Ihng Ia deI may. S IIen Ihu duoc Iu xuaI khau
hang vaI va may mac duoc dung de dI moI va
pha I IrIe n nga nh Iuye n kIm, bIe n nhu ng sa n pha m
cua nganh nay Ihanh maI hang xuaI khau chIen
Iuoc cua NhaI.
Buoc IIep Iheo Ia dI moI va phaI IrIen nganh
I NhaI Ban con Irong Irung nuoc Iu Iruoc chIen
Iranh, dng IhoI vuon ra Ihe gIoI bang cac maI
hang xuaI khau moI cua nen cng nghIep che
bIen. Le d nhIen khng Ihe co mI nen cng
nghIep xe hoI IhaI su neu khng chuan bI co so
va I cha I ky Ihua I de IInh Iuye n sa I Ihe p va nguyen
IIe u sa n xua I. Nha I Ba n ha u nhu khng co khoa ng
san nao nhIeu ngoaI Ihan da. Nganh khaI Ihac
Ihan Iro Ihanh mI Irong nhung nganh muI nhon
cua nen kInh Ie quc dan. CuI nhung nam S0,
Chnh phu bng dI ngI gIam boI dau Iu cho
nga nh na y xu ng co n 1,3. Nguo I Nha I cho ra ng su
phaI IrIen nganh Ihan khng Ihe dua NhaI Ban
IIe m ca n vo I ne n kInh Ie hIe n da I. Da u nhu ng nam
60, ho chon vIec Ian cng nganh Iuyen kIm. Chua
co kInh nghIem, ho IaI may mo hoc hoI, va ho da
chInh phuc duoc cng nghe moI nay. Day co Ihe
noI Ia bIeu Iuong cho chIen Ihang cua nguoI NhaI
Irong cng cuc phuc hI nen kInh Ie cua minh
sau chIen Iranh.
CuI nhung nam S0 cua Ihe ky Iruoc, khI IIem
nang san xuaI I cua NhaI Ban da duoc khang
Luc nay, dao IuaI chng dc quyen duoc ban
hanh va no da gop phan gIaI IhoaI nen kInh Ie
NhaI Ban khoI su chI phI cua cac Iap doan IaI
chnh Ion, Irong do co MIIsuI va MIIsubIshI. VIec
gIaI Ian mI s zaIbaIsu co mI muc dch kInh Ie
Io n Ia phan Ia n bo I Ia I sa n va Io I nhua n cu a ho cho
cac Iang Iop dan chung khac, kch Ihch Ioan dan
Iam kInh Ie, khng ch nhung Iap doan gIa dinh
hung manh. Lay v du nhu hang Sony nhung
nguoI Ihanh Iap ra hang nay Ia nhung nguoI dan
binh Ihuong Irong Iang Iop Ir Ihuc cua xa hI
mI Ihay gIao day vaI Iy va mI ky su. Ho nhan
duoc... S00 dIa sau khI mI s zaIbaIsu bI gIaI
Ian. Song, s IIen I oI ay Ia co hI Ion cua ho,
nhung nguoI khng co nhIeu IIen. Tu mI cua
hang bI bom pha hong qua chIen Iranh, ho baI
dau nghIen cuu Iam ra cac maI hang dIen gIa
dung. Nhung con nguoI Ire IuI IaI nang ay nam
baI duoc co hI cua minh ma vuon Ien Ihanh Iap
doa n dIe n Iu v da I nga y nay. Do pha I chang Ia ke I
qua cua phep mau ky dIeu7
M I ye u I ra I quan Iro ng cho su h I sInh ky dIe u
cu a kInh Ie Nha I Ba n Ia chIe n Iuo c pha I IrIe n kInh
Ie gan IIen voI phaI IrIen khoa hoc ky IhuaI. Ve
xuaI khau, Iu ch ch chu Irong nhung maI hang
nho , Ihu cng Ihi Iho I gIan na y ho huo ng de n
nhu ng ma I ha ng duo c sa n xua I vo I quy Irinh cng
nghe cao. ThIeu nguyen IIeu, nguoI NhaI da dI
Iung buoc chIen IhuaI Iay ngan nuI daI: chu y
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 177 176 TOYOTA
voI nhung nguoI co muc Ihu nhap vua phaI, chIec
xe hoI IIe I kIe m nhIen IIe u cu ng Ia Iu a cho n cu a ho .
Nam duoc Iam Iy ay, nguoI NhaI da cung cap cho
IhI Iruong My va Tay u nhung chIec xe nhu Ihe
d ng Iho I cu ng du ng s IIe n Ihu duo c de sa n xua I
cho IhI Iruo ng n I dIa, cung ca p xe con cho nhu ng
gIa dinh Nha I Ba n. Va o nam 1980, ngha Ia sau 20
nam, o My , cu 1,8 nguo I Ihi co m I chIe c xe, o Tay
u 3S nguoI, con o NhaI S nguoI co 1 chIec!
Nhung v du Iuong Iu deu co Ihe Iay ra Iu vIec
nghIen cuu cac nganh khac cua nen kInh Ie nhu
san xuaI IIvI, Io vI song...
No I Io m Ia I, sau ChIe n Iranh The gIo I Ihu haI, ne n
cng nghIep NhaI Ban da Iung buoc hI sInh va
dan dan phaI IrIen dI Ien Iu su kIeI que, dIeu Ian
Irong m I dIe u kIe n IhIen nhIen kha c nghIe I: dIe n
Ich hep, hIem IaI nguyen, khoang san... Do khng
phaI Ia mI dIeu ky dIeu hay sao7 Nhung dIeu ky
dIeu ay khng phaI do phep mau cua ba IIen, ma
Ia do Iam nhin xa cua cac nha chIen Iuoc, cac nha
kInh doanh NhaI Ban, chnh sach dung dan cua
Nha nuoc cng voI su Iap Irung Ioan b nhan Iuc,
vaI Iuc vao vIec phaI IrIen kInh Ie do da ky keI
duoc hIep uoc NhaI My ve an nInh duoc bao
Ioa n.
M I ye u I nu a do ng vaI Iro quan Iro ng Irong ne n
kInh Ie NhaI Ban Ia ngun nhan Iuc dI dao co
chaI Iuong cao. NguoI dan NhaI nhan Ihuc duoc
su kIe I que cu a da I nuo c sau chIe n Iranh cu ng nhu
dInh, nguoI phuong Tay da Iim cach vach ra cho
nguoI NhaI Ihay ngun IoI Iruoc maI de quen dI
cuc chIen Iau daI voI cac nha san xuaI xe hoI My
va chau u. Ho nha n ma nh ngu n Io I Io n ne u
Nha I Ba n Ia n su c pha I IrIe n Ihe ma nh cu a minh Ia
nganh deI may va suc Iao dng du Ihua. Cu Iap
Irung va o Ihe ma nh cu a minh dI, I I gi I n IIe n va
IhoI gIan vao nhung caI ma phuong Tay da dI
Iruoc Iu Iau, khng kheo Ihi xI hong bong
khng!.
DIe u gi se xa y ra ne u nhu nguo I Nha I nghe Iheo
ho 7 DIe u gi se xa y ra ne u nhu khng co con nguo I
co Iam nhin chIen Iuoc Iu Iruoc ChIen Iranh The
gIoI Ihu haI nhu Toyoda SakIchI7 Chac chan mI
dIe u ra ng, chu ng Ia kho ma co nhu ng ToyoIa,
Honda, SuzukI... nhu nga y nay. Trong phuong
dIen nay, Ihe gIoI da phaI hoc Iap huong dI cua
NhaI Ban.
KhI nuoc NhaI baI dau gIa nhap Iang san xuaI
xe hoI Ihi vao nam 1960, IaI NhaI, cu 346 nguoI
dan nuo c na y mo I co m I chIe c xe, Irong khI o My ,
cu ba nguo I da co m I chIe c xe, o Tay u cu 10
14 nguo I co m I chIe c. Va ne u suy Inh Iheo chIe u
huong nay, Ia co Ihe ngh rang IhI Iruong xe hoI
o My da bao hoa va chang con ch cho ke khac
chen chan. Nhung nhu ng nha chIe n Iuo c Nha I Ba n
Ihi IaI nhin ra van de rang o My co kha nhIeu
nguo I gIa u co vo I mu c Ihu nha p cao. Ho cho phe p
minh su dung haI, Iham ch ba chIec xe hoI, con
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 179 178 TOYOTA
VIOT QIA SONG GIO,
VION TOI INH CAO
VINH QIANG
Va tHt su, nen cn nH|ep cua NHt Ban da tun bucc H|
s|nH.
Nen cn nH|ep san xut t c NHt Ban cHuyen m|nH va
bt nHanH vc| cac cucn quc tren tHe |c|.
1ron cuc cHuyen m|nH cHun y co 1oyota lotor vc| nHun
ucn m t xu t s c cu a m|nH nHu 1oyoda b||cH|ro, L|j|, 3Ho|cH|ro,
0Hno 1a||cH| va nH|eu nuc| kHac.
Ira ch nhIe m cu a minh. Ho Ia m vIe c ca n cu va Ira ch
nhIem, sang Iao va ky IuaI. Day Ia ngun nguyen
IIeu quy gIa cua NhaI Ban de phuc vu cho cng
cuc IIen buoc vao xa hI hIen daI va van mInh
voI mI nen kInh Ie vung manh.
Yeu I con nguoI cung da Iung duoc Toyoda
SakIchI, KIIchIro va hau due cua cac ng danh gIa
Ia raI quan Irong. Day cung Ia mI kha canh
khng Ihe IhIeu Irong he Ihng quan Iy san xuaI
ToyoIa, nhu Toyoda ShoIchIro, chu IIch Iap doan
ToyoIa Iu nam 1982 den nam 1992, da Iung noI:
Xn) dung con nguo, dno tno con nguo n nIcn
\u qunn tong cun To)otn. Ino tno Iong co
ngIn n dn) ) nng nn \cc \n tu)cn dnt cn
tIuc Ion Ioc. Ino tno con nguo con co ngIn n
dcn dcn cIo Io cnn nInn duoc ng tnn Ion,
tnI cn n cu n nnI tn cI nIc n tuo c tn tIc ,
tuoc xn Io \n dnt nuoc, nnng dcn cIo Io tnI
cnn dong do cIung :uc cIung ong, donn ct \
not nuc dcI cno Ion n cn tcn. Inu tu \no
con nguo To)otn dong ngIn \o \cc dnu tu \no
tuong n nu dn cun To)otn \n y.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 181 180 TOYOTA
sInh quye n Io I cu a con IraI nha sa ng Ia p ra ToyoIa
AuIomaIIc Loom Works, dng IhoI cung Ia cha de
cua y Iuong sang Iap ToyoIa MoIor. Trong nhung
ngay Ihang kho khan do, o NhaI Ban co raI nhIeu
gIa m d c cng Iy quye I dInh cho n con duo ng Iu Iu
hay cha p nha n pha sa n hoa c ba n c pha n de hoa n
IaI vn. Con KIIchIro da hanh dng khac. ng
nha n mo I Ira ch nhIe m ve minh, Iu ru I IuI kho I chu c
Chu IIch cng Iy vao nam 19S0 de nhuong quyen
dIeu hanh cho nguoI khac. DIeu nay da Iam nguI
ngoaI con phan n bc phaI cua hang nghin cng
nhan. Nhan Ihuc duoc Iinh Ihe gay can cua cng
Iy, m I s cng nhan da Iu d ng vIe I don xIn ngh
vIe c.
Muc dch Irong hanh dng Iu chuc cua Toyoda
KIIchIro, nguo I sa ng Ia p ra ToyoIa MoIor, Ia de Ia m
yen Io ng c ng su d ng Iho I cu ng da chu ng Io IInh
Iha n Toyoda ma cha cu a ng da Iun Iun no I de n:
Vi caI chung, caI Iau daI, con hay bIeI hy sInh
nhung caI IoI Iruoc maI, Iham ch ca quyen IoI ca
nhan. Co vay con moI nen nguoI duoc.
Khng ch Toyoda KIIchIro chIu anh huong sau
sa c cu a nguo I cha, ha u nhu nhu ng Iha nh vIen
Irong gIa dinh Toyoda noI rIeng va sau nay Ia Iap
Ihe ToyoIa noI chung deu Iham nhuan Iu Iuong,
IrIeI Iy cua Toyoda SakIchI. Ho khng ngaI kho,
nga I ba n, ho Ia m vIe c he I minh, ru I kInh nghIe m
Iu nhu ng I I saI cu a ba n Ihan, sa n sa ng d I mo I Iu
duy de dua ra sang kIen du nho nhaI, daI quyen
THOI TH TH THOI...
Sau khI baI Iran o ChIen Iranh The gIoI Ihu haI,
NhaI Ban roI vao Iinh Irang khung hoang Iram
Iro ng ve kInh Ie . Na n Ia m pha I a nh huo ng nghIem
Irong den cac doanh nghIep, Irong do co ToyoIa
MoIor. NguoI My Iuc nay voI Iu cach Ia nuoc co
quan dI chIem dong NhaI Ban da quay ra gIup
do nguo I Nha I kha c phu c ha u qua chIe n Iranh. Va
ToyoIa Iuo ng chu ng pha I pha sa n da da n da n
guong day, dau IIen Ia Irong vIec san xuaI xe IaI
Ia n phu c h I I quan d I nhu da no I o pha n Iren.
Mac du vay, Iu nam 1948, do Iam phaI ma Ing
s no cua ToyoIa da vuoI qua ca vn dau Iu. Luc
na y KIIchIro da pha I Ihu c hIe n m I chnh sa ch IIe I
kIe m ngan sa ch m I ca ch kha c nghIe I. Nhu ng c ng
su quan Iy cua ToyoIa da Iu nguyen nhan Iuong
I dI den 10, co nguoI gan nhu khng nhan IIen.
Tham ch, Iinh Ihe Iro nen Iram Irong hon khI
KIIchIro bu c pha I cho 1.600 cng nhan ngh vIe c.
Va dIeu nay da dan den vu dinh cng cua Iap Ihe
cng nhan nha may. Co Ihe noI, day Ia cuc dinh
cng duy nha I Irong IIch su pha I IrIe n cu a ToyoIa
va no da duo c Ia m Ia ng xu ng ba ng quye I dInh hy
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 183 182 TOYOTA
sac Iam nhu ToyoIa PubIIca, hang ToyoIa da baI
dau mI chuong Irinh nghIen cuu cng phu, cap
Ic ngay dem. Va ho da cho xuaI xuong haI chIec
xe mo I: ToyoIa Crown va ToyoIa CoroIIa. Day duo c
coI Ia buoc nhay voI moI cua cng nghe xe hoI
NhaI Ban. ToyoIa Crown Ia chIec xe dau IIen xuaI
sang IhI Iruong nuoc My.
Cu I nhu ng nam 60, ma u ma xe cu a ToyoIa
cang ngay cang Iro nen phong phu, da dang, dac
bIeI phaI ke den ToyoIa 2000GT Ihay Ihe cho Ihe
he haI ma u ma ToyoIa Crown va ToyoIa CoroIIa ke
Iren.
Nam 1962, ToyoIa xuaI xuong chIec xe Ihu 1
IrIeu cua minh.
Nam 1966, ToyoIa IaI co mau xe CoroIIa moI raI
duo c ua chu ng nen de n Ia n bay gIo va n duo c dua
vao san xuaI. Luc nay, ToyoIa baI Iay voI cng Iy
HIno, m I nha sa n xua I xe hoI kha c cu a Nha I Ba n.
Nam 1967, ToyoIa IaI IIen mInh voI DaIhaIsu Mo
Ior va Ia o nen nhu ng buo c IIe n ma nh me hon nu a
ve cng nghe.
Thap nIen 70 Ia nhung nam ma ToyoIa dI moI
IrIeI de cac co so ky IhuaI, day chuyen san xuaI,
hIen daI hoa cac phuong phap san xuaI va quan
Iy sa n xua I. Vi Ihe , ke I qua mang Ia I ra I kha quan:
Nam 1970, ToyoIa Iung ra cac mau xe moI nhu
CeIIca, SprInIer, CarIna. Nam 1972, chIec xe Ihu
10 IrIeu ra doI. Nam 1978, Iren IhI Iruong xuaI
hIen mau xe TerceI cau Iruoc dau IIen cua NhaI
IoI cua minh Irong quyen IoI cua xa hI va daI
nuoc. Hon Ihe, nhung con nguoI Irong gIa dinh
nay Iun Iua chon cho minh cach hanh xu dac
bIeI: vi su sng con, vi su phaI IrIen Iau daI cua
cng Iy, ho cha p nha n mo I IhIe I Iho I ve va I cha I va
quyen IoI ca nhan.
IHAI BT KII HOA KY!
NguoI Ia co Ihe co nhIeu cach nhin khac nhau
dI voI hanh dng Iu chuc cua Toyoda KIIchIro,
nhung chung II van cho rang, day Ia bIen phap
Iu c Iho I du ng da n de Ia m yen Io ng nhu ng nguo I da
m I Iho I d ng cam c ng kh vo I ng chu , vo I cng
Iy hanh dng nay con mo ra cho ToyoIa mI su
hI sInh dung ngha de Iu do phaI IrIen duoI su
cheo IaI vung vang va co chIen IhuaI chac chan
cua LIjI, TaIIchI va ShoIchIro...
Cun sach nay khng co y dInh dI sau vao chI
IIeI ve Iap doan ToyoIa cung nhu mIeu Ia cu Ihe
nhung doI xe ToyoIa da san xuaI. O day, chung
II ch xIn dIem qua mI s mc nI baI sau:
CuI nhung nam S0, nen kInh Ie NhaI Ban
guong day Iu dng Iro Ian d naI, nguoI dan baI
dau bIeI danh dum de co Ihe mua I rIeng, IaI
nhIen Ia mua nhung chIec xe IIen dung va khng
qua da I. Sau khI cho ra do I m I Ioa I xe khng da c
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 185 184 TOYOTA
Nhu vay, khau hIeu phaI baI kIp Hoa Ky Irong 3
nam cu a KIIchIro da khng pha I Ia m I su mo uo c
vIen vng.
TOYOTA THIONG HII TOA SANG
TRN TOAN TH GIOI
Theo s IIeu dIeu Ira cuI nam 200S, Hoa Ky
qu c gIa co cng nghe sa n xua I xe hoI hu ng ma nh
nhaI Ihe gIoI, IhaI Iro Ireu Ia cac Ihuong de IaI
nga y ca ng Io ua chu ng nhu ng chIe c xe de n Iu da I
nuoc hoa anh dao. Tap ch Ioc: da cng b s
IIe u cu a minh nhu sau: du ng da u danh sa ch
nhung xe hoI duoc yeu Ihch Irong gIoI doanh
nhan My Ia Lexus ModeI RX cua ToyoIa, xep vI Ir
Ihu haI Ia BMW cua Duc! Con Iap ch Con:unc
Icot: cua My da Irung cau y kIen cua hon 1
IrIeu nguoI dan van su dung xe hoI hang ngay va
keI qua Ia Irong 31 mac xe duoc nguoI su dung
cho Ia be n va IIe n du ng nha I Ihi co Io I 29 xe duo c
san xuaI IaI NhaI Ban va Irong s do 1S mau xe
Ihuc ve hang ToyoIa.
Va nguoc IaI, Irong nhung chIec xe nhanh hong
nha I Ihe gIo I co Io I 22 xe My , 20 xe chau u, 4 Ioa I
xe NhaI Ban, 2 mau xe cua Han Quc. Trong s
nhu ng ma u xe nho go n Ihi duo c coI Ia be n nha I co
ToyoIa Lcho, Honda CIvIc, ToyoIa PrIus, Honda
Ban. CuI nhung nam 70, ToyoIa Iung ra mau xe
Mark II voI hinh dang Io Ion nhung raI Ihanh
IhoaI. Cho den Ian bay gIo, nguoI IIeu dung Iren
Ihe gIoI van raI ua chung cac doI xe sau nay cua
dong Mark II.
Dau nhung nam 80, mau xe Camry ra doI. Nam
1983, ToyoIa ky ke I ho p Ia c vo I GeneraI MoIors va
nam 1984, ToyoIa baI dau san xuaI I Iren daI
My. Nam 1986, chIec I Ihu S0 IrIeu mang nhan
hIeu ToyoIa duoc xuaI xuong. MI IoaI mau xe
khac ra doI vao cuI nhung nam 80 Ia ToyoIa
Corsa, CoroIIa II, 4Runner.
Nam 1988 danh dau mI mc quan Irong Irong
IIch su pha I IrIe n cu a ha ng xe hoI ToyoIa vo I su ra
do I cu a Lexus Ioa I xe hoI cao ca p cu a ToyoIa duo c
nguoI IIeu dung My chao don nng nhIeI.
Nam 1990 ToyoIa mo Irung Iam Tokyo DesIgn
CenIer chuyen ve IhIe I ke ma u ma xe hoI cho ha ng
Nam 1998 haI mau AvensIs va Land CruIser
100 xuaI xuong.
Nam 1999 chIec xe ToyoIa Ihu 100 IrIeu duoc
ba n ra Iren IhI Iruo ng Ihe gIo I!
... HIen nay, hon 4S Irong Ing s xe hoI cua
ToyoIa duo c sa n xua I Irong ca c nha ma y ToyoIa o
nuoc ngoaI Iren moI chau Iuc, ke ca chau PhI. BaI
ky o dau, nhu ng nguo I cng nhan Ia m vIe c cho Ia p
doan nay, du Ia cng dan cua nuoc nao cung deu
Iham nhuan IrIeI Iy cua ToyoIa Dao ToyoIa ma
chung II xIn de cap o chuong sau.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 187 186 TOYOTA
Iap doan nay mua IaI Ihem haI cng Iy nua Ia
DaIhaIsu va HIno, vi Ihe s Iuong xe san xuaI ra
Irong nam nay o nuoc ngoaI (2006) va cac nam
IIep Iheo se vuoI qua ca Iuong xe san xuaI Irong
nuoc. Uoc Inh, Irong nam 2008, s xe Iap doan
na y cho xua I xuo ng se Ien Io I con s hon 10 IrIe u!
Theo IIn Iu ReuIers va IIarTass, 7 Ihang dau
nam 2006, IhI phan cua GeneraI MoIors, Iord va
DaImIer ChrysIer o nuoc My da maI den S4,S.
Nhung Ihang cuI nam 2006, GeneraI MoIors da
phaI Ihu hep IaI ke hoach san xuaI den 8.
Cach day khng Iau, s IIeu Ihng ke cho Ihay,
nguo I kh ng I Irong Inh vu c sa n xua I xe hoI cu a
NhaI Ban (nhIeu Iap ch xe hoI cua My da goI
ToyoIa nhu vay) da vuoI qua dI Ihu canh Iranh
cua minh Ia Iap doan Iord ve s Iuong xe ban ra
Iren IhI Iruong nuoc My. HaI dI Ihu nay Ihuc ra
Iun Iun Iranh gIa nh vI Ihe Ihu haI va ba Iren IhI
Iruong, sau GeneraI MoIors. HIen IaI, ToyoIa da
ban vuoI muc 1S,9 so voI cung ky nam ngoaI,
Irong khI do Iord da IuI xung 9,7 so voI Iuong
xe IIeu Ihu cung IhoI dIem nay nam 200S. Vao
nhung ngay cuI nam 2006, gIoI chuyen mn da
co Ihe khang dInh rang Irong nam 2007, ToyoIa
hoan Ioan co kha nang duI va vuoI qua GeneraI
MoIors ve s Iuo ng sa n xua I I. Va Ia p doa n na y
Io y mun gIup do dI Ihu cua minh Ia hang Iord
dang dung o nguong IuI hau hIen dang gap raI
nhIe u kho khan vo I khoa n no kh ng I . Nga y
CIvIc HybrId, ToyoIa CoroIIa va Subaru Impreza.
NguoI My sanh xe hoI khuyen moI nguoI nen
dung nhung chIec xe dIa hinh dang nho ben nhaI
Ia ToyoIa Rav4, Honda CRV, Honda LIemenI,
Subaru IoresIer, Mercury MarIner va MIIsubIshI
OuIIander. Trong s nhung chIec xe dIa hinh Iam
Irung, be n nha I co Lexus RX400h (hybrId), ToyoIa
HIghIander, ToyoIa 4Runner (V8) va InIInIII IX3S.
ToyoIa Land CruIser Ia IoaI xe dIa hinh co Ion
ben nhaI ma nguoI My ua chung. Con xe ban IaI
Ihi co Honda RIdgeIIne va ToyoIa Tundra.
Nhung chIec xe duoc san xuaI bang cng nghe
NhaI Ban, bang Iu duy va IrIeI Iy phuong Dng
ha n co mang Irong minh nhu ng b a n, nhu ng b a n
khIen chung Iro nen ben dep, phuc vu con nguoI
mI cach dac Iuc hon.
Nhu ng Iha ng cu I 200S va da u 2006 Ia Iho I dIe m
kho khan cua Iap doan I hung manh Ihu haI
nuo c My : Iord MoIor. Cu I nam 200S, Iord da
dong cua nam nha may va gIam bIen che gan
7.S00 cng nhan.
ToyoIa Irong nam nay ra I co Ihe se vuon Ien da n
dau ve san Iuong san xuaI I, vuoI qua GeneraI
MoIors boI Iheo Ihng IIn moI nhaI, chnh GM
cung da phaI dong cua mI s nha may Irong
nuo c, Irong khI do ToyoIa dang Iang da n s Iuo ng
nha may cua hang o nuoc ngoaI. Cu Ihe Ia Irong
nam 2006, ToyoIa da xay dung nha may san xuaI
I da u IIen cu a minh Ia I LIen bang Nga, da c bIe I
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 189 188 TOYOTA
cuu ve Lean ProducIIon phaI bIeu: Hcn tn Iod
nt cnn tcn nn cong :unt cun Iod \nn con du
o n, dc u nn To)otn co tIc :u du ng. Tn don n
To)otn Iong qunn tnn dcn tcn cung nIu Iong
cnn tcn \no tIo dcn Icn tn. Ho co tIc gu do
Iod tInt :u cInn tInnI, co In nng nun n tu
Iod not :o nnu nn no nIu A:ton Mntn \n
]ngun nn Inng nn) dnng co nIu cnu nn.
Tuy nhIen, Ihe gIoI nay Iun chuyen dng. Sau
khI Ien den dnh vInh quang, han ToyoIa se gap
khng ch nhung ngoI ngao. Tap doan nay se Iam
gi de chng choI duoc voI nhung dI Ihu canh
Iranh rao rIeI de gIu vung vI Ir quan quan nay7
Chung Ia hay cho xem. Song, voI IInh Ihan khng
dung buoc Iruoc IhaI baI va Ihanh cng cua nha
phaI mInh huyen IhoaI Toyoda SakIchI, voI Iong
kIen Iri va Inh neu cao ky IuaI, chnh xac cua
nguoI sang Iap cng Iy Toyoda KIIchIro, voI dao
ToyoIa vua khoa hoc, vua nhan ban cua minh,
ToyoIa co co so de vung buoc vao cuc chIen
khng ngung ngh. Va Ihe gIoI co quyen ky vong
vao nhung dIeu ky dIeu ma ToyoIa cung dI ngu
nhung con nguoI nang dng, sang Iao, ky IuaI se
mang IaI cho cuc sng nay.
XIn ke I Ihu c pha n na y ba ng m I va I s IIe u Ih ng
ke ve IhI hIe u cu a nguo I IIeu du ng VIe I Nam d I vo I
Ioa I xe hoI ToyoIa:
Trong nam nay (2007) neu mua I rIeng, ban
se Iua chon xe cua hang nao7
27.12.2006, hang ReuIers Ihng IIn ve vu dam
pha n gIu a ToyoIa va Iord kha nang Iha nh Ia p m I
IIen mInh sa n xua I xe hoI, m I IIen mInh co Ihe Ia
hung manh nhaI Ihe gIoI vao IhoI dIem nay.
Iord hIen gIo phaI dI maI voI raI nhIeu kho
khan: CuI nam 2006, Iord cung gIam cac hoaI
dng san xuaI xung 1S va hang nay dang phaI
dua ra mI ke hoach cap IhIeI de Iu cuu minh
mang Ien Tcn cn In tuoc. BIII Iord, GIam dc
dIeu hanh Tap doan Iord, da khang dInh rang,
hang buc phaI IIep Iuc caI gIam nhan su Iu 2S
den 30 ngan cng nhan, dong cua khoang 14 nha
ma y Irong Iho I gIan Iu nay de n nam 2012 de gIa m
IhIe u mo I chI ph va d I mo I cng nghe , cu ng c Ia I
he Ihng san xuaI va quan Iy.
Iord keI Ihuc quy 3 nam 2006 voI Ing s no
Ien den gan S,8 I dIa, Irong khI ToyoIa Inh den
IhoI dIem nay da co doanh Ihu Ia 3,4 I dIa. GIoI
chuyen mn cho rang, bang vIec baI Iay voI
ToyoIa, Iord co duo c co h I d I mo I ve cng nghe
cung nhu ngan chan duoc nhung yeu kem dang
dIe n ra Irong qua n Iy sa n xua I va Ia I chnh. Them
vao do, chnh Iord cung Iun Io y quan Iam den
he Ihng quan Iy cua ToyoIa (TPS) va nhung cng
nghe moI nhaI Irong vIec san xuaI dng co IIeI
kIem xangdIen cua hang nay.
Nguoc IaI, ToyoIa cung quan Iam den kha nang
Iao suc san xuaI Ion cua Iord ma Iruoc day Iord
da Iu ng co duo c. |. Yomack, GIa m d c VIe n nghIen
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 191 190 TOYOTA
ha n V.
TRI T LY
CU A GIA DINH
TOYODA
V| sao nH|eu nHa nH|en cuu tren tHe |c| da cHo
rn cac san pHm cua 1oyota kHn cH| dcn
tHun |a nHun cH|ec xe Hc|, ma con |a nHun
con nuc|' De H|eu ducc d|eu do, cHun ta se
pHa| quay nucc ve tr|et |y k|nH doanH, pHucn
cHm HanH dn cua 1oyota do 3ak|cH| 1oyoda
kHc | xuc n va da duc c ca c tHa nH v|en tron do n
Ho 1oyoda tHay nHau ke tHua, pHat tr|en de b|en
nHun Hoa| bao |cn tHanH H|en tHuc. NHun tr|et
|y do kHn cH| trc tHanH ta| san cua r|en cua
1oyota, |up cHo tp doan nay |un nn dn,
san tao va nHn ban. la Hcn tHe nua, no da
da trc tHanH mt ta| san cHun cua tHe |c|.
ToyoIa 38,1
Honda 16,1
MercedesBenz 1S,1
Iord 7,S
Khac S,9
GMDaewoo S,1
MIIsubIshI 4,6
Mazda 3,3
KIa 2,S
HundaI MoIor 1,9
Tng s phIeu: 1619
Nguo n: \ncconon).con.\n 12.1.27
P
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 193 192 TOYOTA
H THNG
QIAN IY SAN XIAT TOYOTA
NIu ng nInn to qunn to ng nIn t cIo tIn nI
cong n : :u cn t, tn tung dn In n tIn) \ ng n
Inn, tn dnu tu \no nguon nInn uc :nn Inn
nIn nn) \n :u cnn ct :nn xunt n nIung :nn
Inn co cInt uong tot.
Robert B. Mccurry, Nguyen Pho Chu IIch dIeu
hanh, phu Irach kInh doanh cua ToyoIa
*
* *
Sau khI Iha I ba I Ia I ChIe n Iranh The gIo I Ihu haI,
NhaI Ban quay Iro ve IhoI binh co Ihe noI voI ban
Iay Irang: nen cng nghIep Ihi co Ihe duoc v voI
mI chIen bInh baI Iran sau chIen Iranh. Song,
chnh Iuc do Toyoda KIIchIro da noI mI cau nI
IIeng: IIn duo M) tong \ong n nn, ncu
Iong ncn cong ngIc NInt nn :c cIct )cu!.
Den nay, nguoI NhaI co Ihe Iu hao voI nhung gi
minh da Iam duoc, baI chap nhung hoaI nghI cua
ca Ihe gIoI va nhung kho khan chng chaI Iuong
chung khng vuoI qua duoc. TaI sao vay7
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 195 194 TOYOTA
Bodeck vIeI: Tong cn tIo nn cnc donnI ngIc
In u nIu cII tn tung \n o \c c tng :u c n n In ng
tI To)otn n tn tung :n n xun t tIco Iuong
In ]u:t n tnc, not Iuong In to cIuc :nn
xunt nn gn dnI To)otn tnnI Iong qunng n
tong :uot nIcu nn, In cung n ) nuon gnu
qu)ct tuoc nIung con nt nIon ngo cun
Iuong Tn). O day mI nguoI deu co cach nhin
rIeng, song, Iheo nhung gi chung Ia da bIeI ve
IrIeI Iy Iam vIec cua gIa dinh ToyoIa Ihi co Ie
nguyen nhan ToyoIa chua quang ba rng raI
phuong phap nay ch vi ho mun chung mInh su
dung dan cua Iy IhuyeI ToyoIa bang nhung Ihanh
cng cu Ihe .
OhnoTaIIchI da v von raI hinh anh ve phuong
phap nay: Io n cn cI t qun tnI :n n xun t In
nn \cc tInt Icu qun dc Iuc \u cIo nuc dcI
on cun donnI ngIc gong nIu tonn o tInn tIc
cInn tn), t nn o cng :u c n Iu c \u cIo con
nguo \n). He Ihan kInh cua chung Ia van Iam
vIe c va co pha n u ng vo I ben ngoa I ke ca khI Ia ngu .
Vi va y, de m I co Ihe hoa I d ng I I, mang de n Io I
ch cho Ia, co Ihe ay can phaI duoc cham soc hop
Iy , che d Ia m vIe c va ngh ngoI du ng mu c, va con
nguoI baI dau cam nhan duoc co Ihe minh ngha
Ia Iu c co Ihe hoa I d ng chnh xa c nha I. Co che sa n
xuaI va kInh doanh cung Ihe, can mI he Ihng
pha n u ng Iu d ng ho p Iy d I vo I ca c Ia c d ng ben
ngoaI de xu Iy van de nhanh va chnh xac.
Nhung nguoI Ianh dao ToyoIa MoIor nhin Ihay
duo c m I dIe m quan Iro ng: do Ia su c Ia m vIe c cu a
nguoI NhaI raI Ion va ho da khng de cho suc Iuc
ay maI dI mI cach Iang ph. PhaI IIeI kIem moI
Ihu , ke ca cha I xa m va su c Iao d ng. Ho da huo ng
duo c nhu ng Ia I nguyen quy ba u a y cu a da I nuo c
minh vao mI gung may hoaI dng nham han
che II da moI Iang ph. Va dung Ia nen cng
nghIe p cu a da I nuo c hoa anh da o da h I sInh m I
cach ky dIeu, nhu nhung bng hoa anh dao cu
mua xuan den IaI no r Iren daI nuoc xInh dep
na y. Ch rIeng ne n cng nghIe p sa n xua I xe hoI, Ia
se Ihay duoc IInh Ihan Iu hao dan Ic cua con
nguoI NhaI Ban: Nam 1949, nuoc NhaI san xuaI
duo c 2S.622 chIe c I Ia I, 1.008 I con. Va
nhung nam 70 cua Ihe ky Iruoc, xe hoI NhaI da
baI dau Ian cng IhI Iruong nuoc My. Den nam
1980, nuoc My da maI 30 IhI phan nI dIa cho
nhung doanh nghIep NhaI Ban. Do Ia chua noI
den mI dac dIem Ion cua nen cng nghIep NhaI
Ba n nhu ng nam 60, 70 a y Ia ga n nhu khng co
da u Iu nuo c ngoa I. Ba I ho c na y Iun Iun co y ngha
vo I chu ng Ia, khI hIe n nay nuo c Ia dang Ihu hu I
duo c nhIe u v n da u Iu nuo c ngoa I va da I nuo c da
Iro Iha nh Iha nh vIen cu a WTO, nhung ne u khng n
Iu c Iim ra huo ng dI mo I me va da c Irung cu a minh,
chu ng Ia se khng Ira nh kho I mo I Ia ng ph va kho
co Ihe kha ng dInh minh Iren Iruo ng qu c Ie .
Nha nghIen cuu kInh Ie nguoI My Norman
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 197 196 TOYOTA
Ohno TaIIchI Ihuo ng nha c de n vIe c IIen Iuo ng ra I
Ihu vI cu a ng khI de n Iham nuo c My . KhI dI Iham
cac sIeu IhI moc nhan nhan khap noI o daI nuoc
nay, ng nhan Ihay khach hang Ihuong Iay Iu Iren
gIa dung nhung Ihuc pham minh dang can nhaI,
dung s Iuong minh dang can Iruoc maI, va ng
IIen Iuong ngay den nguyen Iac |usIInIIme cua
minh.
TaIIchI duoc coI Ia cha de cua phuong phap
kanban do Ia phuong cach dung nhung chIec
Ihe hay ma u gIa y de Ihng ba o ve s IIe u co n he I
cua nguyen vaI IIeu, nhung nguyen vaI IIeu can
cung cap gap. DIeu nay Iranh cho cng Iy khoI
phaI du Iru qua muc can IhIeI, Iranh duoc nhIeu
ph In In kho... ng vIeI: He Ihng san xuaI
ToyoIa Ia mI he Ihng Iap hop cac phuong phap
I chuc san xuaI, con phuong phap kanban ch
Ia phuong ca ch de I chu c qua Irinh sa n xua I a y.
Vi Ihe, nhIeu nguoI dng nhaI he Ihng quan Iy
san xuaI cua gIa dinh ToyoIa voI phuong phap
kanban duoc TaIIchI b sung sau nay do Ia
m I saI Ia m.
Tu nam 19SS, Ohno TaIIchI baI Iay hop Iac voI
ShIgeo ShIngo. Neu Ohno TaIIchI bIeI Iam gi Ihi
ShIgeo ShIngo bIe I pha I Ia m dIe u do nhu Ihe na o.
Chnh ShIgeo ShIngo da dua ra Iuan dIem quan
Irong rang, co Ihe IIeI kIem den muc II da neu
doanh nghIep Iu chI san xuaI mI s san pham
RIeng o Nha I Ba n, sau con khu ng hoa ng da u mo
nam 1973, nhung nha Iu ban Ion o nuoc nay moI
baI dau quan Iam Iim hIeu he Ihng san xuaI gIa
dinh ToyoIa do nhin Iha y ra I ro nhu ng Iha nh cng
vung chac ma cng Iy nay daI duoc, Irong khI
nhIeu doanh nghIep bI anh huong nang ne cua
nan Iam phaI va khung hoang kInh Ie da roI vao
Iinh Irang can ke pha san.
O nuo c Ia hIe n nay cu ng nhu ra I nhIe u nuo c Iren
Ihe gIoI, moI nguoI han da khng con xa Ia gi voI
khaI nIem Lean ProducIIon, dac bIeI Ia sau khI
duoc Iim hIeu ky ve nguyen Iy hoaI dng kInh Ie
na y cu a Ia p doa n ToyoIa qua m I Ioa I nhu ng
nghIen cu u cu a ca c nha kInh Ie ho c vo I ca ch phan
Ich raI ky ve cac nguyen Iac san xuaI cua Iap
doan ToyoIa, nhung baI hoc Iren con duong dan
den Ihanh cng.
KhI Iim hIeu ve ToyoIa MoIor, chung Ia khng
Ihe khng nhac den cun sach cua Ohno TaIIchI
Hc tIong :nn xunt To)otn: Vuot xn Ic tIong :nn
xunt dn tn (ToyoIa ProducIIon SysIem: Beyond
LargeScaIe ProducIIon) duoc xuaI ban nam 1978.
NI dung cun sach khng he cu dI qua gan 40
nam, nguo c Ia I, no ra I hoI Iheo ca ch no I cu a Iho I
bay gIo. No cho chung Ia caI nhin Ioan dIen hon
ve chIen Iuoc san xuaI va phuong phap quan Iy
cua Iap doan hung manh nay, Iham ch ca nhung
dIem yeu cua ho nua.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 199 198 TOYOTA
H th ng qua n ly sa n xu t Toyota (TPS)
Just-in-Time: Ca c sa n pha m hoa c chI IIe I duo c sa n
xuaI hoac cung cap dung IhoI dIem va dung s
Iuong can IhIeI, khng som hon, khng mun
hon, khng I hay nhIeu hon. Phuong phap nay
IaI co nhung cng cu khac de dIeu khIen, do Ia
IakI IIme va IIow.
Takt time: Quang IhoI gIan san xuaI, v du nhu
cua mI ca san xuaI, phaI duoc Inh Ioan chIa
deu de co Ic d Iam vIec hop Iy so voI IhoI
dIem ma nguoI su dung can den san pham.
Flow: Nhung buoc san xuaI nI IIep nhIp nhang
khng ngu ng ngh Irong su I Iho I gIan sa n xua I
Iu khau nhan daI hang den khau gIao hang, Iu
khau nha n nguyen IIe u de n khI ra Iha nh pha m.
Jikoda: Che d pha I hIe n ra I I saI va ngay Ia p Iu c
ngu ng cng vIe c de gIa I quye I su c Iha I nhanh
cho ng. M I Irong ca c cng cu cu a phuong pha p
nay Ia Pokayoke.
Poka-yoke: Phuong phap IrIeI IIeu hoan Ioan cac
I I co Ihe xa y ra. V du Irong sa n xua I, de Ira nh
saI soI, nguoI Ianh dao co Ihe ngh ra cac cach
nhac nho cng nhan nhu gan den quang dIen
o Iren m I Ihu ng, h p du ng ca c chI IIe I ca n Ia p
rap. Neu nguoI cng nhan quen mI chI IIeI
na o, ngha Ia Iay anh Ia khng dua qua a nh de n
quang a y Ihi ngay Ia p Iu c day chuye n du ng Ia I.
Kaizen: Tha I ra co Ihe coI nhu Ia m I phuong
phap san xuaI, song no gIng nhu mI IrIeI Iy
nha I dInh phuong pha p Pokayoke. ShIngo co n Ia
Iac gIa cua mI IoaI nhung cun sach nghIen cuu
ve he Ih ng ToyoIa: A 5tud) o tIc To)otn Ioduc-
ton 5):tcn; Ic\outon n Mnnunctung: TIc
5MII 5):tcn; Zco unt) Conto: 5oucc In:cc-
ton nnd tIc Ion-)oc 5):tcn; TIc 5n)ng: o
5Igco 5Ingo: Ic) 5tntcgc: o Innt Ino\c-
ncnt; Non-5toc Ioducton: TIc 5Ingo 5):tcn
o Contnuou: Ino\cncnt; va TIc 5Ingo Io-
ducton Mnnngcncnt 5):tcn: Ino\ng Iocc::
Iuncton:.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 201 200 TOYOTA
Five whys nam cau ho I Ta I sao7 day Ia
phuong phap ma Ohno TaIIchI da dua vao He
Ihng quan Iy san xuaI ToyoIa, duoc su dung
Irong qua Irinh dI Iim nguyen nhan cua baI ky
mI van de nao nay sInh. Ban chaI cua phuong
phap nay Ia de Iim ra nguyen nhan sau xa cua
van de phaI daI ra I nhaI Ia nam cau hoI TaI
sao7. Ch sau khI da Ira IoI duoc nam cau hoI
ay moI duoc baI Iay vao xu Iy Iinh hung.
Andon board cng cu dung de kIem Ira bang
hinh anh va bao quaI Ioan b qua Irinh san
xuaI. Day co Ihe Ia nhung man hinh Ion daI
Iren cao, IIen Iuc dua cac hinh anh va du IIeu
cho bIe I chnh xa c hIe n Ira ng cu a qua Irinh sa n
xuaI Irong nha may va Ihng bao ngay Iap Iuc
ve nhung van de nay sInh can gIaI quyeI.
Kanban Nhu ng Ia m Ihe hoa c ma u gIa y Ihng ba o
moI du IIeu IIen quan den qua Irinh san xuaI.
Quality Function Deployment (QFD) DI du an
xac dInh chaI Iuong san pham Ihng qua mI
he Ih ng ma Ira n. M I nho m nhu ng chuyen gIa
cac nganh khac nhau nghIen cuu xac dInh nhu
ca u IhI Iruo ng cu a nguo I IIeu du ng de co Ihe Iu a
chon ra nhung Ihng s ky IhuaI can IhIeI cho
san xuaI.
Phng phap chay tip sc Phuong phap nay
TaIIchI da nhac den Irong cun sach cua minh
xuaI ban nam 1978. Trong mI chu Irinh san
xua I co Ihe co b n, nam nguo I Iham gIa. Nhu ng
cua nguoI NhaI Ban nhIeu hon, baI ngun Iu
quan nIe m mo I va I xung quanh Ia de u co Ihe va
ca n duo c Ia m cho hoa n IhIe n hon. Khng co ca I
gi Ia hoan IhIen nhaI ca!
Kha i ni m 3M: Nha Toyoda co m I kha I nIe m rIeng
ve nhung In IhaI, ph pham Irong qua Irinh
kInh doanh. Do Ia khaI nIem 3M:
1. Mudn: Nhung hanh dng Ihua khng mang
IaI ch IoI gi: hanh dng keo daI qua Irinh Ihuc
hIen hop dng, hanh dng khng hop Iy khI
Ihao Ia c nha n nguyen va I IIe u, chI IIe I sa n xua I
hoac dung cu san xuaI dan den su maI IhoI
gIan hoac nhung Iru Iuong Ihua.
2. Mu: Qua Ia I d I vo I nguo I va ma y mo c: VIe c
su dung nhan cng va may moc den muc qua
IaI de dan den su c, maI an Ioan va san pham
kem chaI Iuong.
3. Mun: maI can bang, phan chIa cng vIec
khng hop Iy, Ia he qua cua haI M Iren.
Single-Minute Exchange of Die - (SMED) Ihay
khun da p Irong vo ng m I phu I. Day Ia y
Iuo ng SIngo da dua va o he Ih ng. Phuong pha p
nay gIup nguoI san xuaI phan ung nhanh nhay
vo I su Ihay d I ve ca u Iren IhI Iruo ng de dIe u
chnh cung, gIa n Iuo c chu Irinh sa n xua I ba ng
ca ch sa n xua I Iu ng I ha ng nho va nhanh
cho ng Ihay d I ke hoa ch sa n xua I du a Iren nhu
ca u cu a IhI Iruo ng, Ira nh duo c su sa n xua I Ihu a
san pham.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 203 202 TOYOTA
2. N Iu c khng ngu ng de dua ra ca c sa n pha m co
cha I Iuo ng I I, an Ioa n go p pha n ca I IhIe n cha I
Iuong cuc sng IaI moI noI Ihng qua IaI ca
cac hoaI dng cua chung Ia;
3. Sang Iao khng ngung nham phaI IrIen cac
cng nghe hIen daI dng IhoI cung cap nhung
sa n pha m va dIch vu vuo I Ir I de co Ihe da p u ng
cac nhu cau cua khach hang Iren Ioan cau;
4. Xay du ng van ho a doanh nghIe p de co Ihe Ihu c
day su sang Iao ca nhan cung nhu cac gIa IrI
Iap Ihe khac, de cao su IIn cay Ian nhau, Ihe
hIen su In Irong gIua nguoI Iao dng va Ban
gIa m d c;
S. Ho p Ia c vo I ca c d I Ia c Irong vIe c nghIen cu u va
sang che nham daI IoI mI su phaI IrIen Iau
ben n dInh va IoI ch haI ben, day manh vIec
IhIe I Ia p m I quan he vo I ca c d I Ia c mo I.
Danh sa ch nhu ng cng Irinh Io n nho NghIen cu u
ve He Ihng ToyoIa han con daI nua chu khng
dung IaI o nhung gi da co Irong qua khu. Tap
doan nay voI nhung b quyeI hoaI dng dac bIeI,
voI nhung con nguoI dac bIeI cua ho da va se maI
Ia huyen IhoaI Irong IIch su kInh doanh, Ia mI
dIe m sa ng cu a phuong Dng ma phuong Tay pha I
nguong m.
Trong Ia p ch Hn\nd u:nc:: Ic\c\ nam
2004, nguoI Ia da nhac den Iap doan ToyoIa voI
nhung baI hoc duoc ruI ra nhu sau:
IInh kIen duoc chuyen Iu nguoI no sang nguoI
kIa gIng nhu chIec gay cua mn chay IIep suc
vay. Neu nguoI Iho chuan bI nhan chIec gay
IIe p su c a y vi Iy do na o do bI cha m Ire Ihi nguo I
Iho dung Iruoc se ngay Iap Iuc gIup anh Ia
IrIe n khaI cng vIe c. KhI cng vIe c da cha y nhIp
nhang Iro IaI va nguoI Iho cham Ire da co Ihe
baI dau Iam vIec Ihi nguoI Iho Iruoc gIao cho
anh Ia chIec gay IIep suc nay.
He Ihng ToyoIa cho chung Ia Ihay rang Irong
sa n xua I, ho khng coI con nguo I Ia nhu ng c
may. Mac du aI cung huong den hoan IhIen cng
vIec cua minh, Iap Irung heI suc de day chuyen
chay nhIp nhang va dung IIen d. Song ho cung
Iuong Iruoc duoc nhung saI soI co Ihe xay ra, dac
bIe I Ia d I vo I nhu ng nguo I Iho mo I duo c nha n va o
Iam va chua quen vIec. Chnh vi Ihe phuong phap
cha y IIe p su c hay ho co n go I Ia h Iro Ia n nhau
se gIup cho qua Irinh san xuaI hIeu qua hon nho
co su h Iro cu a d ng d I.
M I dIe u quan Iro ng nu a Irong ca c nguyen Ia c c I
Io I cu a ToyoIa Ihe hIe n o Ira ch nhIe m cu a ho d I vo I
xa h I. Ca c nguyen Ia c na y duo c mo I nguo I Irong
Ta p doa n ToyoIa du c ke I va Ih ng nha I nhu sau:
1. Tn vInh cac quy dInh IuaI phap, van hoa va
Iap quan cua moI quc gIa dng IhoI dong gop
vao su phaI IrIen kInh Ie xa hI Ihng qua cac
hoaI dng kInh doanh IaI cac nuoc so IaI;
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 205 204 TOYOTA
*
* *
|eIIrey K. LIker, m I gIa o su, IIe n s kInh Ie nguo I
My co IoaI baI gIang ve he Ihng quan Iy san xuaI
ToyoIa danh cho sInh vIen Iruong DaI hoc MIchI
gan. ng da nghIen cuu raI ky ve he Ihng quan
Iy san xuaI cua ToyoIa va goI nhung kInh nghIem
cu a ToyoIa Ia dno To)otn! Da go I Ia da o ngha Ia
nhung dIem quan Irong, nhung b quyeI cua no
khng roI rac, Ie Ie ma nam Irong mI Ihe Ihng
nhaI co quan he khang khI voI nhau. Con nguoI
khng ngau nhIen ma nam baI duoc caI Ihan cua
da o na y. Ho pha I ho c ho I, Irau d I ha ng nga y,
hang gIo, khng vI vang nhung cung khng sao
nhang. |eIIrey K. LIker da nhan dInh Irong cun
IIuong tIu c To)otn: 14 ngu)cn t c qun n ) u t n
tu not ncn :nn xunt on nnnI nInt tIc go (The
ToyoIa Way: 14 ManagemenI PrIncIpIes Irom Ihe
WorIds GreaIesI ManuIacIurer): Muon Icu duoc
To)otn, cIung tn cnn tn Icu nIung tInnI \cn
cun gn dnI To)odn o nIung gn t tnI tInn
nn To)otn co n) go dcu t nguon tu tct )
:o ng cu n gn dnI nn ). Ho n nIu ng nIn In t
nnI, nIung con nguo no nong not cncI tIuc
tc, Io Ioc Io qun qun tnI nn \cc, Io uon tn
tuo ng \n o :u nc nI do ng go :u c nnI cIo :u
tcn o cun xn Io. Ho cn t tIuc Icn cnc nuc
dcI tu dt n \n Io uon n nIung nguo xong
xn o d tcn Iong, dc n tn n guong cIo no
nguo no tIco.
1. Khng gi Ihay Ihe duo c su Iheo do I quan sa I Iru c
IIep qua Irinh san xuaI;
2. MoI Ihay dI deu duoc dua vao Ihu nghIem de
ru I kInh nghIe m;
3. Cang Ih nghIem nhIeu cang II;
4. Nha qua n Iy khng pha I Ia nguo I gIa I quye I mo I
vuong mac cua qua Irinh Iam vIec ma Ia nguoI
huong dan nguoI khac gIaI quyeI nhung vuong
mac ay.
SI MNH CIA CHING TA
CAO CA HON VIC KIM TIN
To)odn 5ncI qun do , dc n cIo In u tIc
nIung cIcc nn) dct tu dong NInt nn nn ong
\nn con nong nuon duoc Ionn tIcn Ion nun,
11 In t nnI do ng go cIo ngn nI dc t nn) nuo c
nIn, not :u ngIc to on cun not nIn :nng cIc
ung dnnI, nguo duoc \nI dnnI n ng Ionng
:nng cIc cun NInt nn. NIung Iong cII co \n),
tn :n n nn con tn ong, cn c con cIn u ong \n
dn gn dnI To)otn \c :nu duoc tIun Iuong n
nIung d :nn tnI tInn qunn tong dn nn ncn
no ng cIo nIu ng ngu)cn ) :n n xun t \n nI
donnI cun not tn donn :nn xunt o-to dung nInt
nI tIc go . Io n tc t ) :o ng, n n \c c \n Io c tn
cun 5ncI.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 207 206 TOYOTA
Nhung nhan I quan Irong nhaI cua Ihanh
cng Ia Inh kIen nhan, khng cham cham nhin
vao caI IoI Iruoc maI ma phaI co Iam nhin chIen
Iuoc, khng ngung dau Iu dao Iao nhan Iuc, caI
IIe n sa n xua I va da I ra do I ho I kha I khe cho nhu ng
san pham minh Iam ra.
NgoaI ra, ToyoIa da Irung Ihanh voI y nIem cua
ng I Toyoda SakIchI khI dua ra Ihng dIep Su
menh cua chung Ia cao ca hon vIec kIem IIen.
|eIIrey K. LIker vIeI: II d tIn cnc nIn nn)
:nn xunt o-to cun To)otn o NInt nn, o M), dcu
Icn to ngnc nIcn n du cIo no cIu)cn \o n,
nIung nguo tIo In) nIn qunn ), nInn \cn dcu
InnI cung ung \nt tu In) nguo cIu tncI nIcn
Int tcn du nn, tnt cn Io dcu cIo to not cnn
nInn ) n Io cung cIung not ) tuong, Iong
In cII nn :no dc tng tcn, tng o nIunn nn
uon qunn tnn dc n nIu ng \n n dc o n Ion cu n
cong t), cun xn Io, cun dnt nuoc, :u) ngI gn
qu)ct no \nn dc dung o goc do n). Inn :no dc
cn not tn tIc tInn nIunn tu tuong nn) qun n
not \cc \ dn nn Iong In donnI ngIc nno
cung nn duoc.
NoI nhu Ihe IaI nhIen khng co ngha Ia ToyoIa
chap nhan moI ph In, hao In cua caI. Ho bIeI
cach che ngu chung, ho Inh Ioan sao cho khng
mI xu nao chI ra Iang ph.
|Im Press, mI gIam dc cua ToyoIa IaI Nam My
TrIe I Iy s ng cu a Toyoda SakIchI Io n hon ca mo I
nguyen Iy kInh Ie IrIeI Iy ma ng da day IaI cho
con IraI minh cu ng nhu ng nguo I sau na y da chung
Iung dau caI xay dung Toyoda MoIor do Ia muc
dch cao nhaI cua moI hoaI dng kInh Ie Ia phuc
vu xa h I, Ia m gIa u cho da I nuo c. DIe u do Ihe hIe n
raI ro ngay Iu nhung ngay dau IIen, khI ng con
Ia mI chang IraI ngheo voI uoc mo caI IIen chIec
ma y de I ba ng mo I gIa , cha p nha n nhu ng Ihua IhIe I
ve kInh Ie de nghIen cuu Iim IoI suI nhIeu nam,
rI uoc mo Iam ra nhung chIec I nhan mac
NhaI Ban IaI ca nhung hoaI bao ay chua bao gIo
ch xua I pha I don Ihua n Iu mu c dch Ia m gIa u cho
ban Ihan va gIa dinh.
|eIIrey K. LIker vIe I Ihem: To)odn 5ncI
cIn nInn tn gn, cIn nInn nIung co Ic \c
tn cInI tuoc nt dc Iuong to tuong n ong
on Ion. ng co tnn nIn xn cun nIn cIcn uoc
nI tc.
LIker cho rang day Ia ngu)cn tc :o not cu a
Toyoda SakIchI, Ia ne n Ia ng da o du c cu a con nguo I
va da o du c kInh doanh cu a gIa dinh Toyoda, d ng
Iho I Ia ngu n c I cu a Da o ToyoIa ma ng no I de n
Irong cu n sa ch n I IIe ng Iren.
TrIeI Iy ay ve sau duoc Iap Ihe ToyoIa duc keI
Iha nh nguyen Ia c chIe n Iuo c Iau da I hay co n go I
Ia vi cng dng va duoc mI pho gIam dc phu
Irach ban hang cua ToyoIa phaI bIeu mI cach c
dong nhu sau:
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 209 208 TOYOTA
Nhung nam dau Ihap ky 80 cua Ihe ky Iruoc,
ToyoIa baI dau daI quan he dI Iac voI GeneraI
MoIors (My ) va Ia p ra cng Iy NUMMI (New UnIIed
MoIor ManuIacIurIng IncorporaIed). Day Ia nha
may dau IIen cua ToyoIa o nuoc ngoaI. Vi khng
mun maI quan he dI Iac nen cng Iy da dng y
Irao cho GM nhung b quyeI quan Iy cua Iap
doan ToyoIa va dua ra de nghI I chuc san xuaI
Iheo phuong Ihuc Toyoda IaI nha may san xuaI
Ioa I xe Ia I co Iro ng Ia I nho o bang CaIIIornIa m I
nha may cu ma GM da dong cua vao nam 1982.
Song nhung nguoI daI dIen cng doan, daI dIen
cho quyen IoI cng nhan GM IaI khng hIeu duoc
y Iuong cua ToyoIa. Ho Iho o voI cach dIeu hanh
moI, ngo vuc, Iham ch Io ra Ihu dIch voI dI Iac.
Cng vIec dIen ra chuech choac da dan den su
dinh cng cua cng nhan nha may. KhI nguoI cua
ToyoIa IIep quan nha may, moI vIec da khac.
NguoI NhaI da bIeI cach Iam cho Cng doan cua
cng nhan khng Iro Ihanh Iuc Iuong chng dI
nguoI quan Iy ma Ia Iuc Iuong Iam Iang Ihem uy
In cua Ianh dao cng Iy dng IhoI bao ve quyen
IoI cua cng nhan. Sau nay, he Ihng quan Iy kIeu
ToyoIa da duoc Ianh dao GM de y den va nha
may NummI cua haI cng Iy vn dung o Ihe canh
Iranh nay da Iro Ihanh noI hoc hoI kInh nghIem
cua nhIeu nha quan Iy GM. Sau do 1S nam, ho da
dua va o vIe c dIe u ha nh sa n xua I cu a cng Iy minh
raI nhIeu phuong phap cua ToyoIa, dac bIeI Ia
da ke ve qua Irinh Iham gIa Iam vIec cua minh o
hang nay nhu sau:
Ngn) tu I no \no nn \cc, to dn cnn tIn)
nt tIon nn. Nguo NInt tu nn quoc :nng dn)
Iong In dc qunn ) cIung to nn Iuong dnn
cIung to Ion nnI \no tnI tInn cun Io, Io dno
tno nInn uc. IIuong cInn nn \cc cun To)otn
n tIon nnn no )cu cnu cun nguo :u dung xc, \
o cI cun nguo :u dung, nguo nun xc. CInI
dcu nn) dn cI Io cncI nn \cc cun To)otn.
Nhu vay, ToyoIa dac bIeI chu Irong den yu t
con ngi, dng IhoI IaI quan Iam Iruoc heI den
IoI ch cua nguoI su dung nhung chIec xe ho Iam
ra. Press dan ra mI v du raI hay ve dIeu nay:
Nam 1971, khI Tng Ihng My NIxon ky Ienh
moI ve Ihue nhap khau, Iy gIa dng yen NhaI
dang dao dng Iram Irong. DIeu do dan den su
khng Ihng nhaI ve gIa xe. Cung mI chIec xe
dng mau voI cac Ihng s ky IhuaI Ihng nhaI,
cac daI Iy dua ra cac IoaI gIa raI khac nhau. KhI
chnh phu My Ihng nhaI bo khoan Ihue nay, IaI
nhIen khng aI du ng ra b I hoa n nhu ng khoa n ma I
maI ma ToyoIa phaI chIu. The nhung, ToyoIa van
quye I dInh de n bu cho kha ch ha ng cu a minh Ioa n
b khoan phaI sInh do Ihue nhap khau noI Iren
gay ra, cha p nha n chIu IhIe I ve Ia I chnh de gIu uy
In va Iay duoc nIem IIn cua khach hang.
MI v du nua ve vIec ToyoIa da gay dung nIem
IIn cua cng nhan nhu Ihe nao.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 211 210 TOYOTA
su hoan hao, khng so Ihu nghIem, khng so saI
Iam, Ihu Ihach do moI chnh Ia dIeu quan Irong
va voI nhung yeu I do, nguoI Ia co Ihe Iam duoc
IaI ca. O day, nguyen Iac kaIzen Iun keI hop voI
nguyen Iac tIu ngIcn \n Ioc Io qun :n nn
ma SakIchI hang Iam dac.
Tu khI IhIeI ke nhung chIec may deI dau IIen
cu a minh cho de n Iu c Iha nh Ia p Toyoda AuIomaIIc
Loom Works, Iu mI anh chang Iho mc Ire IuI
khng duoc hoc cao cho den khI da duc keI duoc
nhIeu kInh nghIem Iren chang duong kInh doanh
nhoc nhan, vaI va, SakIchI da chaI Ioc duoc Ihng
IIn quan Iro ng nho va o nguyen Ia c Ihu nghIe m va
hoc hoI qua saI Iam nay: CIung to cIo ng co
tIc Ioc duoc nIcu qun nIung :n nn. TIn) \
tn nguo co o , To)otn tn n ngu)cn nInn
IncI qunn cu n o n ) \n qunn tnn :no cIo ton n
o do ngu nInn \cn dcu duoc tIong no \c :u co
nn) \n cncI gn qu)ct. Vcc Ioc Io tong qun
tnI :nn xunt n dcu cnn tIct: nnI dno dno tno
nguo duo qu)c n, nguo n nI ngIc \n co nI
ngIc n Ion tu)c n nI ngIc n cIo nguo con
non no t, no nInn \cn dc u duo c Iu)c n IcI tno
do tIong tn \n Icu ct cIo nInu tIuong xu)cn.
Tu day, Toyoda SakIchI IaI ruI ra mI baI hoc
khac ma LIker goI Ia nguyen Iac Ihu 12 CcncI
Ccnut:u Iheo IIeng NhaI co ngha Ia: hay Iu
minh kIe m Ira, xem xe I va hIe u sau sa c va n de , no I
nm na Ia Iun ga n IIe n vo I cng vIe c, sau sa I Ihu c
phuong phap kaIzen va cach IIep can con nguoI.
NhIeu nguoI da daI ra cau hoI cho cac cng dan
NhaI rang, IaI sao ho IaI gIup cho dI Ihu cua
minh Ihi nhu ng nguo I na y h n nhIen Ira Io I Ia vIe c
gIup nhung cng Iy dang gap kho khan, gIup cac
cng nhan My co Ihe co vIec Iam n dInh do Ia
gIup cho xa hI noI chung chu khng phaI cho ca
nhan na o ca . Va du ng Ia ho da IIn va o IrIe I Iy s ng
gIan dI ma cao ca nhu vay day.
Neu Ia IIen he den hinh anh Toyoda SakIchI Iuc
sInh IhoI, khI ng da Iach ra khoI Toyoda Loom
Works de Iap ra mI cng Iy khac dung o vI Ihe
canh Iranh Ia Toyoda AuIomaIIc Loom Works
nhung van gIup do Toyoda Loom Works khI can
IhIeI Irong kha nang cua minh Ihi vIec nhung
nguoI nI goI ng, Iham nhuan Iu Iuong cua ng
de Ia m nen m I Ia p Ihe ToyoIa Iun IIe n Ien khng
ngh vo I nhu ng hoa I ba o cao de p Ia dIe u khng he
kho hIe u.
Ngu)cn tc tIu In cua SakIchI ma chung Ia da
duo c nghe Io I o chuong I Ia phuong pha p kaIzen.
Phuong phap nay dI voI SakIchI Ia qua Irinh
khng ngung hoan IhIen, khng ngung caI IIen
qua Irinh ay IaI hoan Ioan khng IIen quan den
moI Iinh Irang canh Iranh ve kInh Ie. Toyoda
SakIchI cho rang, khng mI nen cng nghe cao
nao daI den dnh cao nhaI ma khng con duong
phaI IrIen hoan IhIen IIep. Ch can co Iong ham
hoc hoI, nhan Ihuc duoc su can IhIeI IIem can voI
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 213 212 TOYOTA
hoa I d ng cu a ma y mo c nhu ng chIe c ma y khng
khac gi con nguoI, khI phaI hIen II saI Iap Iuc
dung IaI, phaI In hIeu de nguoI Iho deI nhanh
chong sua II. Sau khI phaI IrIen cao hon ve Iy
Iua n, vo I gIa dinh Toyoda, |Idoka Ia kha nang de
da ng pha I hIe n nhu ng saI Ie ch Irong he Ih ng ma y
mo c va Ia p Iu c ngu ng ngay cng vIe c khI su c xa y
ra. Khac voI nhIeu ng chu khac, Toyoda SakIchI
khng mun ap dung cac hinh phaI khI nguoI Iao
dng pham II ma ng da Iam cho nguoI cng
nhan nha n Ihu c duo c ro ra ng ra ng, khI Iha y I I saI
ma va n IIe p Iu c hoa I d ng, IIe p Iu c Ia m vIe c Ihi anh
Ia cang Iam Iang su saI pham va caI gIa phaI Ira
ca ng na ng ne hon, co Ihe IhIe I ha I Io I ga p 100 Ia n
so vo I vIe c khI co I I saI du ng ngay ca c cng doa n
Iam vIec. O day, nhu mI nguoI quan Iy kheo Ieo,
Toyoda SakIchI Iun ch ra duoc cho nguoI cng
nhan caI IoI cua ho gan IIen voI IoI ch cua doanh
nghIep nhu Ihe nao, doanh Ihu cao, IaI suaI cao
Ihi muc IIen Ihuong cua ho cung duoc Iang Ien.
ng Ihuo ng da I ra m I mu c Ihuo ng nu a nam m I
Ian de khuyen khch cng nhan, Iuy Iheo s IoI
nhuan ma cng Iy Ihu duoc.
|usIInIIme Ia mI Irong nhung nguyen Iac
sng con cua gIa dinh Toyoda he Ihng I chuc
sa n xua I sao cho m I m I chI IIe I, m I cng doa n
ky IhuaI duoc baI dau Ihuc hIen khng qua som,
khng qua mu n ma chnh xa c va o Iho I dIe m cng
doan Iruoc vua moI hoan Ihanh, Iao nen mI day
Ie ke ca khI anh Ia nguoI Ianh dao cao nhaI dIeu
ma chu ng Ia hay go I Ia ch ng quan IIeu co n
SakIchI goI bang caI Ien raI dan da: Ngu)cn tc
nn tn) nn.
LIker cung nhan Ihay Toyoda KIIchIro da hoc
duoc baI hoc ban Iay ban hoc Ihng qua hanh
Iu nguo I cha, d ng Iho I do I ho I Ia I ca nhu ng ky su
cua minh Iham nhuan duoc baI hoc sau sac nay,
Iam sao dI ban Iay cua nguoI ky su cung dnh
dau mo nhu mI nguoI Iho. NguoI Ianh dao cung
va y, du o vI Ir cao Ihe na o cu ng khng bao gIo ch
ngI o ban gIay ma gIaI quyeI moI su vu.
Tu nam 1990, nhung nguyen Iac co ban Irong
hoa I d ng kInh Ie cu a Ta p doa n ToyoIa, chnh xa c
hon nu a Ia cu a gIa I c Toyoda da duo c ca c chuyen
gIa nghIen cu u kha I qua I Iha nh ca m I IrIe I Iy kInh
Ie duo c go I Ien Ia Icnn Ioducton Irong cu n sa ch
Co nn ) n n tIn) do cn tIc go (The MachIne ThaI
Changed Ihe WorId).
Nhin mI cach Ing Ihe, ban chaI cua Icnn Io-
ducton Ia gi7 Do Ia mI he Ihng Iap hop cac
phuong pha p qua n Iy kInh Ie xua I pha I Iu phuong
phap ]odn va ]u:t-n-tnc do Toyoda SakIchI
da I ne n mo ng va pha I IrIe n Iha nh m I Iy Iua n. KhI
nhac den |Ikoda, chung Ia phaI quay IaI voI
nhung nam dau cua Ihe ky XX, khI Ian dau IIen
Toyoda SakIchI dua ra chIec may deI nhan Inh.
Phuong phap nay Ihe hIen qua mI nguyen Iac
khac Ia auIonomaIIon dua nhan Inh vao su
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 215 214 TOYOTA
Irong b quyeI Iang nang suaI Iao dng va hIeu
qua sa n xua I ba ng ca ch Iu ng buo c ca n Iro ng gIa m
IhIeu nhung Iang ph Irong qua Irinh san xuaI
d ng Iho I chu Iro ng de n ye u I con nguo I Irong d I
ngu chung su c chung Io ng xay du ng cng Iy.
Quan nIem moI me nay co xuaI phaI dIem Iu y
Iuong cua Toyoda SakIchI va nhung nguoI IIep
buoc ng Irong gIa dinh Ion ToyoIa da phaI IrIen
no de n mu c Iha nh m I he Ih ng da ng pha I ho c ho I.
NHING TRIT IY CIA AO TOYOTA
Dao ToyoIa hay he Ihng quan Iy san xuaI
ToyoIa (TPS) duoc LIker dan ra 14 b quyeI hay
goI Ia 14 nguyen Iac hanh dng, song Iuu chung
IaI, chung Ia Ihay bn van de chnh duoc nhan
manh nhu sau:
1. Tri t ly Chi n l c lu da i
Day co Ihe noI Ia caI d baI bIen cua cng Iy
nay khIen cho nhung nguoI Ianh dao cng Iy co
Ihe u ng va n bIe n Irong mo I Iho I dIe m IIch su kInh
Ie. No Ia muc dch cao ca cua hoaI dng doanh
nghIep muc dch cuI cung Ia daI IoI ch cua
minh Irong IoI ch cua xa hI va daI nuoc. Chnh
dIe u na y da khIe n he Ih ng TPS co Inh cha I du ng
nhu mI dao, no Ia kIm ch nam cho cach dIeu
chuyen hoaI dng nhIp nhang, khng du Ihua ve
nguyen va I IIe u, su c nguo I, su c cu a. Toyoda
SakIchI cung nhu nhung nguoI dIeu hanh cng Iy
ToyoIa MoIor sau na y de u coI Iro ng nguyen Ia c a y,
Iun do I ho I d chnh xa c IIn ca y cu a Iu ng ma I xch
nho Irong cng vIec, Iu nhung cng nhan bc vac
cho de n chuyen gIa cng nghe , chuyen gIa Ia p
Irinh Ia n khau cung u ng va I Iu IhIe I bI. KIIchIro da
Iung phaI bIeu vao nam 1938 Irong Ie khanh
Ihanh nha may ToyoIa Komoro:
To nuo n c t gn n to nu c to dn tIo gnn
nIn n o tong qun tnI tIu c Ic n cong ngIc , qun
tnI \nn cIu)cn ngu)cn \nt cu \n tInnI Inn,
:no cIo :n n In n n n n tu ng cI tc t Iong
cInn qun, Iong :on qun, dung \no tIo dcn
cnn tIct.
Do chnh Ia baI hoc |usIInIIme cua nha
Toyoda.
Nhu ng phuong pha p ha nh d ng cu a gIa dinh
Toyoda, da c bIe I Ia nhu ng phuong pha p nhu |usI
InIIme, Kanban, |Ikoda... hIen nay da duoc ap
dung rng raI Iren Ihe gIoI, Iham ch vuoI qua ca
bIen gIoI cua nhung nganh hep Irong nen kInh Ie.
Tuy Ihuc vao dac dIem chung, rIeng cua cac Inh
vuc hoaI dng ma mI doanh nghIep co Ihe ap
dung nhung kInh nghIem da Iro Ihanh Iruyen
Ihng cua nhung nha kInh doanh NhaI Ban ma
Iruo c IIen Ia Ia p doa n ToyoIa.
KhaI nIem Hc tIong :nn xunt To)otn nam Iron
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 217 216 TOYOTA
To)otn n no t tn don n nnng dn ) tnI nng
dong. Ho Iong cII ngI dcn o nIunn cun nnI,
Io con \ncI n duong Iuong cIo nIcu do tnc dc
nn :no do cn cung co o. Inn \cc \o Io In
nng tIu duoc n uon nt cno. Ho tcI cuc Ionn
tIcn nn tInn \n uon co tIcn cI nuon do tnc
cung Ionn tIcn. Day Ia y kIen cua mI Irong
nhung dI Iac san xuaI IInh kIen I da Iung va
dang Iam vIec cung ToyoIa.
4. Khng ng ng ho c ho i o la i m quan tro ng cu a
a o Toyota!
Mu c dch cu a su ho c o day Ia Iim Io I de pha I hIe n
duoc nguyen nhan sau xa cua Iung khuc mac de
Iim ca ch xo a bo nguyen nhan a y hoa n Ioa n, khng
cho no duo c Ia p Ia I Irong qua Irinh sa n xua I. Phan
Ich, Iheo doI, Iim hIeu, so sanh, Iim cach gIaI
quyeI do Ia cac buoc quan Irong cua dao nay.
Da o no I Iren vu a Ia m I b quye I, vu a Ia m I Ia I
san IInh Ihan v gIa cua gIa dinh Toyoda va Iap
doan ToyoIa noI rIeng cung nhu cua nen kInh Ie
Nha I Ba n no I chung. Nguo I da I ne n mo ng cho
da o na y Ia Toyoda SakIchI m I con nguo I binh
Ihuong da Iro Ihanh huyen IhoaI. Nhung dao
ToyoIa cu ng khng Ihe I n Ia I ne u IhIe u su do ng
gop v gIa cua nhung nhan vaI xuaI sac cua Iap
doan ToyoIa Irong vIec b sung, hoan IhIen, phaI
IrIen va Iruyen ba IrIeI Iy kInh doanh v gIa da
duoc khang dInh qua Ihuc Ie nay.
hanh va cac gIaI phap cua Ianh dao cng Iy khI
dung Iruoc nhung kho khan ma ho phaI dI dau.
2. Mt quy trnh hanh ng ung
Se cho keI qua chnh xac ToyoIa Iun quan
Iam den qua Irinh hanh dng hon Ia keI qua mI
hanh dng. TIen IoI mI phong cach Iam vIec
poIpo ed Izde ToyoIa quan Iam den su Iap
Irung Irong qua Irinh Iam vIec, Iac phong ky IuaI
va de cao dao duc nguoI Iho, dng IhoI khng IoI
Iong Iheo doI, gIup do. Qua Irinh Iam vIec II se
cho ke I qua I I, cha I Iuo ng sa n pha m cao va gIa m
IhIe u duo c ph pha m khng ca n IhIe I.
3. Tng gia tr cng ty thng qua vi c m r ng h p
ta c va quan h i ta c.
O day, ToyoIa Iun nIn n nn nI )c u to con
nguo , Iam sao de qua qua Irinh Iam vIec con
nguoI Iham gIa dI ngu ToyoIa cang ngay cang
hoan IhIen minh ve Iay nghe, kInh nghIem quan
Iy va nhan Ihuc duoc Iam quan Irong cua mI ca
nhan Irong gung may Iam vIec. Day chuyen san
xua I IIen Iu c do I ho I d I vo I nhu ng con nguo I Iham
gIa san xuaI phaI co kha nang xu Iy Iinh hung
nhanh nha y va chnh xa c, ne u khng ca day
chuye n se pha I du ng Ia I. Cu ng vi Ihe ma kch Ihch
duoc y mun Ihe hIen va Ihu Ihach ban Ihan cua
ho. Khng phaI ngau nhIen ma nhIeu nha nghIen
cuu cho rang san pham cua ToyoIa khng ch Ia
nhung chIec xe hoI ma con Ia nhng con ngi!
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 219 218 TOYOTA
Tam nhin chIen Iuoc cua ToyoIa Ihe hIen Irong
de cuong CIcn uoc tonn cnu 21 cua Iap doan
nay. Cu Ihe nhu sau:
Vo I chu de D I mo I sa ng Ia o IIe n de n Tuong IaI
NIem khao khaI xay dung mI xa hI II dep
hon, de cuong nay da vach ra vaI Iro, nhIem vu
cua ToyoIa Irong gIaI doan moI voI ba Iuan dIem
chnh:
1. TIe n xa Irong su ho a ho p vo I Ihe gIo I, chu ng Io
duo c nang Iu c va Ira ch nhIe m cu a nhu ng nguo I
IIen phong.
2. Phuc vu xa hI va cng dng bang Ic d san
xuaI gIa Iang, bang IIen b khng ngung cua
cng nghe mo I.
3. ChIa se Ihanh cng va IoI nhuan voI nhung
nguoI cng su.
ToyoIa keu goI nhan vIen cua minh cung huong
caI nhin ve Iuong IaI, khng Iu man voI Ihang IoI
dang co va c gang gIu duoc nhung mI quan he
maI IhIeI gIua vIec phaI IrIen cng nghe, san xuaI
voI quan Iy san xuaI Ian phan chIa IoI nhuan hop
Iy.
Tu Ihang 6.2003, ToyoIa da Ihay dI he Ihng
quan Iy, Irong do de cao hon nua vaI Iro cua ban
gIam dc dng IhoI Iap mI ban quan Iy co dng
nham phan ung nhanh Irong moI Iinh hung san
xua I. Da c bIe I, ToyoIa da I ra mu c dch da I duo c su
Iha nh cng m I ca ch kha ch quan, ca nh Iranh Ia nh
CIONG CHIN LC TOAN CU 2010
CIA TOYOTA
Ngay nay nhung b quyeI kInh doanh cua
ToyoIa gan nhu da duoc moI nguoI bIeI den. Co
Ihe noI nhung b quyeI da khng con Ia b quyeI
nua, no da duoc ph bIen rng khap va nhIeu
doanh nghIe p su du ng nhu ng nguyen Ia c Irong he
Ihng quan Iy san xuaI ToyoIa de dIeu hanh cng
vIec cua minh.
Buoc vao Ihe ky XXI, ToyoIa co dI moI gi Irong
cac nguyen Iac vang duoc xay dap Iu IhoI Toyoda
SakIchI khng7
Ho Iuyen b: ToyoIa hy vong vao su phaI IrIen
phn vInh cua xa hI co su gop phan cua minh,
daI muc dch hoaI dng nhu mI khI dng suc
dng Iong bao gm ca cac c dng, khach hang,
nhung dI Iac kInh doanh, nhan vIen... va Ihng
qua qua Irinh Iam vIec, sang Iao, san xuaI I de
Iim duoc su hoa hop voI con nguoI, xa hI, mI
Iruo ng va su pha I IrIe n chung cu a ne n kInh Ie Ihe
gIo I.
Van Ia nguyen Iy ma nha phaI mInh v daI
SakIchI Iu ng Iam nIe m, gIo day, sau hon m I Iram
nam, hau due cua ng khng mI phuI nao Iang
quen Irach nhIem dI voI cng dng cua minh.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 221 220 TOYOTA
BAI HOC VIOT THOI GIAN
BaI hoc ruI ra Iu cuc doI cua nha phaI mInh
xuaI Ihan Iu vung que ngheo NhaI Ban cho den
bay gIo Iha I su da vuo I qua bIen gIo I khng gIan va
Iho I gIan de Iruo ng I n cu ng nhan Ioa I vo I ca m I
he Ih ng Iu Iuo ng chu da o cho vIe c qua n Iy va I
chu c sa n xua I ma ng Ia nguo I sa ng Ia p. Ba I ho c
ba I da u Iu nhu ng uo c mo. Ha nh Irinh cu c do I ng
Ia qua Irinh Ihu c hIe n nhu ng uo c mo a y m I ha nh
Irinh be n b, kIen Iri nhung cu ng da y sa ng Ia o.
DI voI nhung doanh nghIep Ire hay ch don
gIa n Ia nhu ng con nguo I cu a Ihe he mo I VIe I Nam,
khI nuoc nha dung Iruoc Ihem hI nhap voI nen
kInh Ie Ihe gIo I sau khI da chnh Ihu c Ia Iha nh vIen
cua T chuc Thuong maI The gIoI WTO, baI hoc
cua Toyoda SakIchI IaI cang khng he cu. Chung
Ia nghe nhIeu den van hI cua IuI Ire, cua daI
nuoc khI gIa nhap I chuc nay, song neu khng
bIeI van dung Ihi co hI maI maI ch Ia co hI.
Them nu a, co h I na o de n cu ng dI ke m vo I nhu ng
Ihach Ihuc khng nho. Vay, Toyoda SakIchI cho
chung Ia huong suy ngh gi7
PhaI IrIen va I chuc san xuaI, phaI Iay san
pham Iam dau, chaI Iuong Iam Irong.
ma nh, Iha m ch IrIe n khaI ke hoa ch nang do h Iro
nhung dI Ihu canh Iranh Iren Ihuong Iruong.
He Ihng ToyoIa (TPS) khng ch dung IaI o
nhung gi da co. No Iun duoc Iam day du hon,
hoan IhIen hon qua Iung IhoI ky nho su y Ihuc
dng Iac gIa cua nhung con nguoI Irong Iap
doan Ion manh nay. Nhung Iac gIa cua he Ihng
ay khng ch Ia Toyoda SakIchI, KIIchIro, hay
TaIIchI, ShIngo... ma nhung caI Ien se con nhIeu,
nhIeu nua boI mI Ie don gIan:
LIker go I ToyoIa Ia Ia p doa n ho c va Iu ho c, co n
PIIer Sang Irong cu n TIc ItI d:cnc xua I ba n
nam 1990 da v ToyoIa nhu m I noI ma mo I nguo I
Iun Iu hoan IhIen minh, ung h caI moI, ung h
sa ng kIe n va d I mo I Iu duy, noI ma khng aI gIa u
dIe m nhu ng suy ngh nguye n vo ng cu a minh, hoa I
ba o cu a minh, noI mo I nguo I ho c ca ch ho c Ia p Ia n
nhau.
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 223 222 TOYOTA
dI moI cng nghe. Khng co gi Ia kho hIeu ve su
Ihanh cng nhanh chong cua ho va vIec ho da bo
IaI sau Iung raI nhIeu Ien IuI sung so cua nganh
cng nghIep xe hoI Ihe gIoI: ToyoIa Ia nguoI den
sau, nhung nhung gi ho dem IaI cho Ihe gIoI nay
IaI khng he Ihua kem nhung dan anh dI Iruoc.
CuI cung, xIn duoc Iay hinh anh raI hay cua
nhung nguoI cng nhan Iap doan ToyoIa de keI
Ihuc baI hoc cua Toyoda SakIchI. Do Ia cau
chuyen ma vI Chu IIch Iap doan ToyoIa Cho
IujIo da ke . M I Ia n, Ia I m I noI co nha ma y sa n
xua I cu a ToyoIa, m I con ba o Iuye I hI hu u n I Ien
khIen san xuaI co nguy co bI dinh Ire, dan den
vIec hoaI dng Iheo phuong phap |usIInIIme
cua ToyoIa co Ihe bI d vo, gay IhIeI haI chua
Iuong Iruoc duoc. IujIo da Inh den hau qua xau
nha I xa y ra, Iru m I vIe c ng khng ngo Io I Ia ca c
cng nhan d ng Io ng nguo I o Ia I su I dem Ia I nha
may, nguoI den nha may som hon 34 IIeng dng
h de Iam vIec bu cho IhoI gIan phaI ngh Iam do
bao IuyeI va de day chuyen duoc chay dung IIen
d , khng Io m I gIay. Do Ia ba I ho c Io n ma nguo I
Ia nh da o nha n duo c Iu nhu ng cng nhan cu a
minh.
Chung Ia Ihay duoc dIeu gi qua cau chuyen
Iuong nhu heI suc binh Ihuong Iren7
Yeu I con nguoI do moI Ia yeu I quyeI dInh
cua moI Ihanh cng.
BIeI cach huy dng vn song khng qua phu
Ihuc vao dng vn ben ngoaI. BIeI khaI Ihac
IrIeI de dIem manh cua minh, Iay ngan nuI
daI, kIen Iri nhan naI Iheo duI muc dch Ion
bang cach vuoI qua nhung dch nho hon.
Khng ngu ng ho c ho I, ca p nha I Ihng IIn, Iim
hIe u cng nghe mo I ben ngoa I, da u Iu IIe n cu a
va nhan Iuc vao vIec nghIen cuu chuyen mn
va nang cao Irinh d cng su.
Lun de cao cac sang kIen ca nhan, bIeI cach
I chu c d I ngu c ng su chung su c chung
Io ng, Ia y ye u I con nguo I Ia m co ba n Irong I
chuc.
Khng ngaI kho, so saI, khng Iu II, quyeI
Iam dem nhung y Iuong moI cua minh vao
Ihu nghIe m.
DaI IoI ch cua minh va doanh nghIep minh
Irong IoI ch chung cua daI nuoc.
ThIeI ngh, doanh nghIep VIeI Nam chung Ia
cung hoan Ioan co Ihe hoc Iap he Ihng quan Iy
san xuaI va kInh doanh cua ToyoIa, dem van
du ng no m I ca ch sa ng Ia o Irong mI Iruo ng kInh
Ie rIeng bIe I va Inh vu c hoa I d ng cu a rIeng minh.
Ba I da u ba ng chIe c ma y de I, do ng ho Toyoda da
do ng go p Ich cu c va o su pha I IrIe n cu a nga nh de I
cua NhaI Ban va Ihe gIoI. Con voI gIac mo xe hoI,
ho cung da cng hIen cho nhan IoaI nhung chIec
xe II nhaI, bang vIec khng ngung nghIen cuu,
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 225 224 TOYOTA
1896. ChIec may deI dng Iuc kh hep chay bang
hoI nuoc dau IIen ra doI. ChIa Iay voI nguoI
vo dau IIen.
1897. DI buoc nua, sInh con gaI Toyoda AIko.
1898. Lap ra cong t) dct nn) Oton\n /Oton\n
Wcn\ng Connn)),
1899.KeI hop voI Cng Iy MIIsuI Bussan baI dau
bang hop dng 10 nam su dung quyen san
xua I ma y de I cha y ba ng hoI nuo c cu a
Toyoda.
1902. Tro ve voI To)odn 5Iotcn, sau d I Ien Ia
To)odn 5Ion.
1903. ChI IIe I Iu d ng nga I ma y ba o I I duo c pha I
mInh. LaI baI Iay voI MIIsuI Bussan bang
vIec Iap Cng Iy deI may Nagoya (Nngo)n
Wcn\ng Connn)).
1904. ChIen Iranh Nga NhaI Cng nghIep deI
pha I IrIe n.
1906. Thanh Iap nIn nn) 5Innzn. Lam ra may
deI dang ng nhung khng Ihanh cng.
1907. Tha nh Ia p cng Iy c pha n To)otn Ioon
Wo:. Trang bI cho nha may day chuyen
san xuaI hIen daI cua My.
1908. ChIe c ma y de I kh r ng khung sa I da ra do I.
1910. Ru I kho I cng Iy Toyoda Loom Works nhung
cng Iy nay van mang ho cua Toyoda.
1910. Tham quan nhu ng co so de I may va sa n
xuaI may deI Ion o My va chau u, Iranh
NHING CT MC ANG NHO
TRONG CIC OI SAKICHI TOYODA
1867. SInh ra Irong mI gIa dinh Iho Ihu cng IaI
Inh ShIzouka (nay Ia Iha nh ph KosaI) Nha I
Ba n.
1885. Buoc ngoaI quan Irong qua vIec Iam quen
voI LuaI Ban quyen. LuaI nay Ihay dI y
Ihuc cua SakIchI quyeI Iam Iam duoc mI
dIeu gi moI me phuc vu cho su phaI IrIen
cng nghIep cua daI nuoc.
1887. Ba I da u nghIen cu u ma y de I say me de n n I
mang danh Iap dI.
1890. Den Tokyo, Iham quan HI cho cng nghIep
Quc GIa Ian Ihu 3.
1891. Pha I mInh da u IIen chIe c ma y de I Ihu cng
ba ng g cho nang sua I Ia m vIe c Iang Iu 40
den S0.
1892. Len Tokyo Ia p nghIe p, mo cu a ha ng ba n ma y
de I g .
1893. Dong cua cua hang ve que, IIep Iuc nghIen
cuu caI Iao may.
1894. Lay vo, sInh duoc con IraI Toyoda KIIchIro.
1895. Mo IaI xuong deI To)odn 5Iotcn IaI Nagoya
va cua hang ban Ie Ito Ictn 5toc
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 227 226 TOYOTA
1929. Thanh Iap Toyoda AuIomaIIc Loom Works,
Toyoda SpInnIng & WeavIng, Toyoda SpIn
nIng & WeavIng Works IaI Thuong HaI.
1930. SakIchI qua doI vi vIem phI cap.
Ihu Iim hIe u su pha I IrIe n va IIe m nang cu a
nganh san xuaI I.
1911. Tro ve nuoc, mo nha may Toyoda Auto-
matic Weaving bang vn cua minh.
1915. Con gaI Toyoda AIko duoc ga cho em IraI
cu a Kodoma Ia RIsaburo. RIsaburo duo c
nha n Ia m con nuI va mang ho cu a Toyoda.
1918. Nha ma y de I Iu d ng Toyoda (Toyoda AuIo
maIIc WeavIng) duoc Ihay Ihe bang cng Iy
bng vaI soI Toyoda (Toyoda SpInnIng &
WeavIng Co.).
1918. De n Trung Qu c Iim hIe u IhI Iruo ng.
1920. Lap nha may deI may Toyoda /To)odn 5n-
nng & Wcn\ng Wo:) IaI Thuong HaI.
1921. KIIchIro baI dau Iham gIa nghIen cuu may
de I.
1923. Mo nha may Ihu nghIem IaI KarIya o quan
AIchI.
1924. Cung con IraI hoan IhIen may deI Type G
may deI Iu dng co nhan Inh, hoan IhIen
chI IIe I Ihay su I ch Iu d ng.
1926. Thanh Iap cng Iy Toyoda AuIomaIIc Loom
Works.
1927. BaI dau san xuaI may deI G1.
1927. Duoc nhan phan Ihuong cao quy cua ThIen
hoang.
1929. Nam 1929 ba I da u dua va o sa n xua I khung
se ch, ba n ba n quye n ma y de I Iu d ng cho
cng Iy PIaII BroIhers & Co, LId. (Anh).
THAY I CNG THC CUA KHAT VONG 229 228 TOYOTA
RozdesIvensky VadIn, T ng gIa m d c cng Iy
TKB InIercerIIIIcaIe.
8. The MachIne ThaI Changed Ihe WorId: The
SIory oI Lean ProducIIon, 1990. |ames P.
Womack, DanIeI T. |ones, DanIeI Roos.
9. ToyoIa ProducIIon SysIem: Beyond Large
ScaIe ProducIIon.
TaIIchI Ohno1978 TaIIchI (1988), Woncc
Mnnngcncnt ProducIIvIIy Press.
10. Lean ManuIacIurIng and Ihe ToyoIa Produc
IIon SysIem. RonaId M. Becker.
TAI III THAM KHAO
1. Irom TexIIIes Io AuIomobIIes: MechanIcaI
andn OrganIzaIIonaI InnovaIIon In Ihe
Toyoda LnIerprIses, 189S1933. WIIIIam Mass,
Andrew RoberIson.
2. MorrIsSuzukI, Tessa, The TechnoIogIcaI
TransIormaIIon oI |apan:Irom Ihe Seven
IeenIh Io Ihe TwenIy IIrsI CenIury (Cam
brIdge, 1994).
3. Nakaoka TeIsuro, The RoIe oI DomesIIc Tech
nIcaI InnovaIIon In IoreIgn TechnoIogy Trans
Ier: The Case oI |apanese CoIIon TexIIIe In
dusIry, Osaka CIIy UnIversIIy LconomIc.
4. SIgeo SIngo. NghIen cuu he Ihng san xuaI
cua ToyoIa Iu quan dIem I chuc san xuaI,
Nxb. IKSI, 2006.
S. Phuong cach ToyoIa: 14 nguyen Iac quan IrI
cua cng Iy hang dau Ihe gIoI.
6. DeveIopmenI, OrganIzaIIon, and InIernaIIonaI
CompeIIIIveness oI IndusIrIaI LnIerprIses In
|apan, 1880191S TsunehIko YuI, MeIjI UnI
versIIy.
7. Cac phuong phap hIen daI Irong I chuc san
xua I da nh cho doanh nghIe p vu a va nho ,

You might also like