You are on page 1of 8

Ti nghe ni nc ta c cy dip h chu cha vim gan do virut B v cc bnh v gan tt hn v r tin hn cc loi thuc ty rt nhiu.

Xin hng dn cch nhn bit cy dip h chu. Trn th trng c dc phm no cha dip h chu bn nh thuc? Nguyn nh Gip (Th x H ng)

Cy dip h chu v bnh gan


Ti nghe ni nc ta c cy dip h chu cha vim gan do virut B v cc bnh v gan tt hn v r tin hn cc loi thuc ty rt nhiu. Xin hng dn cch nhn bit cy dip h chu. Trn th trng c dc phm no cha dip h chu bn nh thuc? Nguyn nh Gip (Th x H ng) Theo T chc y t th gii (WHO), n u th k 21 ny c tnh c 400 triu ngi trn th gii mang mm bnh vim gan do virut B trong 85% s ngi ny (340 triu ngi) sng ng Nam . Thuc ty cha vim gan do virut B c interferon v lamivudin nhng ni chung t tin v c t nhiu tc dng ph v gy kh chu cho ngi bnh. Trong khi cc cy thuc cha bnh gan v vim gan do virut B Vit Nam nh cy dip h chu li mc hoang trn khp mi min t nc. Cy dip h chu v bnh gan Cn c cc tn khc: ch rng ca, kim cam (loi ngt), kim ng, rt t trn chu tho, lo nha chu, dip he thi. c im chung: Dip h chu tn khoa hc l phyllanthus, thuc h thu du (euphorbiaceae) ng v ngt, l loi c sng hng nm hoc nhiu nm, gc ha g, thn nhn c nhiu cnh mang l - mi cnh trng nh mt l kp. Hoa, qu mc pha di l. Ma hoa qu: quanh nm. Hoa rt nh, cnh mu trng. Qu hnh cu nh c 3 kha. Khi gi t nt v, tung ht ra. Tc dng dc l: Cha vim gan do virut B: Nm 1988 Blumberg v Thiogarajan cng b iu tr 37 bnh nhn vim gan do virut B bng dip h chu ng. Sau 3 ngy dng thuc, 22 bnh nhn t kt qu tt, v chng minh dip h chu ng c cht c ch men polymirase ADN ca virut vim gan B. Bnh vin IV qun i th nghim lm sng ti iu tr vim gan B mn tnh vi hepaphyl ca X nghip dc phm trung ng 25" trn 54 bnh nhn - do cc bc s Nguyn Thi Thanh, L Th Hu, Phm Xun Phi, Nguyn Hu Nht, H Th Phng Tho. Sau 4 thng theo di, kt qu nh sau: - Bnh nhn vim gan do virut B. Trc iu tr lm xt nghim mu c HbsAg (+) sau iu tr bng hepaphyl HbsAg (-); gim hoc mt cc triu chng lm sng ca vim gan B. Phc hi nhanh chc nng gan. - Bnh nhn vim gan: sau khi iu tr bng hepaphyl 15-30 ngy. Xt nghim men gan SGOT, SGPT gim 3 ln so vi lc cha dng thuc. Lng bilirubin cng gim r rt.

- Bnh nhn b mn nga, mn nht ngoi da cng khi. Thnh phn ca vin hepaphyl c 200mg (0,2g) bt dip h chu ng v 20mg cn ngh. Cng dng, cch dng: - Cha suy gan (do nghin ru, st rt, mt, l amip, nhim c) Dip h chu ng 10g (Nu l loi ngt dng 20g). Cam tho t 20g. Sc nc ung hng ngy. - Cha vim gan do virut B Dip h chu ng 10g, ngh vng 5g, sc nc 3 ln, ln u vi 3 bt nc ly 1 bt thuc. Ln th 2 v 3 vi 2 bt nc, mi ln ly na bt thuc. Trn chung ri thm 50 gam ng, un si cho tan ng. chia lm 4 ln ung trong ngy - sau 15 ngy dng thuc xt nghim li, khi kt qu xt nghim mu t HbsAg (-) th thi dng thuc. - Cha x gan c trng: - Dip h chu ng 100g sc nc 4 ln. Ln u vi 3 bt nc ly 1 bt thuc, 3 ln sau mi ln sc vi 2 bt nc ly na bt thuc. Trn chung ri thm 100 gam ng, un si cho tan ng. Chia lm 6 ln ung trong ngy. Khi ht triu chng th thi dng thuc (khong 30-40 ngy). DS. Trn Xun Thuyt

Dip h chu thn tm (Phyllanthus uriania L) c tnh v v cng nng nh sau: V hi ng, tnh mt, c tc dng tiu c, st trng, tiu vim, tn , thng huyt mch li tiu

Nhn bit v s dng 2 loi cy mang tn Dip h chu


o
I. Mt s nt v: Tn gi, hnh thi, nhn dng, thnh phn ha hc v cng dng ca hai loi Dip h chu

Dip h chu, ch thn tm, ch Tn gi ph Dip h chu ng, Ch thn xanh rng ca. thng Phyllanthus amarus Schum & Thonn.. tn Phyllanthus urinaria L. Tn khoa ng danh khc Phyllanthus niruri auct., hc non L

Hnh nh

c im nhn dng (m t theo hnh thi cy )

L v ton thn c mu xanh, khi cy L c mu xanh thm, thn cnh c gi gc v cnh ng sang mu nu vng mu tm (nn gi l dip h chu thn tm) Cy phn cnh cch gc 5-8 cm ty Cy phn nhnh t gc, tn cy xe iu kin sinh trng, tn cy hnh chp dng b lan nn

Chiu cao cy trung bnh 30-40 cm, tuy nhin c cy cao ti 60-70 cm Chiu cao trung bnh 10-12 cm Trong loi P. urinaria L. c mt cc acid, Thnh phn Trong l Phyllanthus amarus Schum.& Thonn cha mt cht ng l Phyllanthin, triterpen, mt vi alkaloid v cc dn xut ha hc khng c quinin hoc alcaloid khc. L phenol. Gn y, t l ngi ta phn kh cha cc cht ng hypophyllanthin lp c acid ellagic, acid gallic, mt acid (0,05%) v phyllanthin (0,35%) gy c phenolic v mt flavonoid, cht th nht i vi c v ch. Ngoi ra, trong cy c khng tan trong nc, cc cht sau tan cha niranthin, nitetralin v phyteralin. [6] trong nc nng, cn mt cht gi l coderacin. [6] Ngi ta cn pht hin trong cy c cc lignan, flavonoid v cc alkaloid kiu Theo Trn Cng Khnh, mt tc gi ngi securinin: niuroidin, isobubbialin, Trung Quc phn lp t cy ny c epibubbialin, cht amariinic acid, mt loi mt s hp cht, trong c 2 cht c ellgitannin, cng vi elaeocarpusin, xc nh l methylester dehydrochebulic geraniiic acid B v repandusinnic acid A v carboxylat methyl brevifolin. I-O-galloyl-2,4dehydrohexahydroxydyphenoyl Gn y, trong cng trnh nghin cu glucopyranose. [31], [32], 35]. khoa hc v thnh phn ha hc ca 2 loi Phyllanthus amarus v Phyllanthus Foo-Ly tch c, 1,6urinaria [9], Thc s L Vit Dng v cng digalloylglucopyranosid, amariin s phn lp c 3 cht mi l: HQ, geranniin, corilagin, cng nh rutin, DUNG 1, DUNG 4. Cn c vo nhng quercetin-3-O-glucopyranosid t phn ph thu c d kin chng c th l cc on phn cc ca Phyllanthus amarus L. polyphenol, trong DUNG 4 c th c [32] cu trc flavonon. So snh thnh phn ha hc gia 2 loi, tc gi khng nh: hai loi ny u c tannin, flovonoid, ng Mi y, khi nghin cu thnh phn khong ca cy, V Vn V xc kh, acid hu c, carotene, trong nh trong cy c mt Gd, La, Ce c kh tannin v flavonoid l thnh phn chnh,

nng to phc c hot tnh chng ung th. Cc kim loi nng c u c hm lng rt thp, ch c Cu v Zn l cc vi lng tri hn. Hm lng K trung bnh cao (1,8%), iu ny lin quan n tc dng mt gan li tiu ca cy thuc. [24]

nhng loi P. amarus cn c alkaloid, s khc bit ny cng c th gip cho vic phn bit hai loi ny qua phn ng nh tnh. C hai loi ny u c hm lng tanin rt cao (P. amarus: 7,78%; P. urinaria: 9,11%), iu ny phn no l gii tnh st trng, gii c v chng vim ca chng v c lin quan n tc dng cha vim gan do tc dng c ch enzyme polymerase DNA ni sinh ca virus vim gan B. [9] -

Hot cht chnh

Phyllanthin

Phillanthin

Tc dng dc l

C ti liu ghi nhn thnh phn phyllanthin trong Dip h chu ng (Thn xanh) cao gp cao gp 27 ln hm lng phyllanthin trong Dip h chu (thn tm). Cy dip h chu ng c v hi ng, tnh mt, c tc dng tiu c, st trng, tn , thng huyt, iu kinh, li tiu, thng sa. [3]

Theo Vn Chi, cy ch rng ca (Phyllanthus urinaria L.) vi v ngt, hi ng, tnh mt c tc dng li tiu, tiu c, st trng, tn , thng huyt, iu kinh, thanh can, sng mt, lm se v h Cao dip h chu ng c tc dng bo v nhit. Ngi ta cng nhn thy tc dng gan trn chut cng trng c gy nhim dit khun v dit nm r rt ca acid phenolic v flavonoid trong ch rng c gan bng carbon tetraclorid. Trong ca. Coderacin phn lp c t cy dng m hnh gy x gan thc nghim trn chut cng trng, thuc c tc dng lm ch thuc nh mt v thuc m tra mt, do kh nng tiu dit mt s vi khun, gim hm lng colagen trong mu v lm gim mc x gan ng vt iu nm gy bnh mt [6]. Nm 1961, tr so vi i chng. Thuc c tc dng li phng ng y Vin vi trng Vit Nam tiu, chng oxy ha v t ra c mc an nghin cu tc dng khng sinh ca ch rng ca thy kt qu cho khng sinh ton cao trong th nghim v c tnh. nh sau: t cu trng (0,5), Typhi Cc liguan phyllanthin v hypo phyllanthin trong dip h chu ng c tc (0,9), Flexneri (1,1), Sonnei (0), Shiga (1), dng bo v t bo gan chut cng trng Subtilis (0,4), Coli (0) cm. Kt qu ny chng li tc dng c hi t bo gy bi cng hp vi nghin cu mi y (1995) chng minh dch chit n hexan carbon tetraclorid v galactosamin. ca P.urinaria c tc dng khng li tt c cc loi vi khun th Proteus vulgaris, Dip h chu ng c ch DNA Escherichia coli, Staphylococcus aureus polymerase virus vim gan B v virus v Klebsiella preumonie, nhng vi khun vim gan khc. Trong thi gian nghin cu lm sng s b, nhng ngi mang thng tm thy ng tit niu. Cn dch chit dichlomethal th khng Proteus virus vim gan B c iu tr vi liu hng ngy 200 mg cao ton cy Dip h vulgaris, Escherichia coli, Staphylococcus chu ng (b r) trong 30 ngy. Kt qu, aureus v Volorio paranaemoliticus. iu 22/37 (59%) bnh nhn c iu tr ny cho thy P.urinaria cng rt hiu qu mt khng nguyn b mt ca vim gan B trong iu tr nhim khun ng tit

trong khi ch 1/23 (4%) bnh nhn i niu. chng c hin tng ny. Mt s i tng c theo di 9 thng khng c Theo Huang ST v cs., s cht t bo theo trng hp no khng nguyn b mt xut chng trnh hin c bit ng vai tr hin tr li. Khng thy c hoc ch c t quan trng trong vic duy tr n nh ni tc dng gy c. m t bo v chng gy ung th. Tc dng chng gy ung th ca cao chit nc Ton cy dip h chu ng c tc dng c ch t cy ch gy h ng mu, h p v li tiu (Phyllanthus urinaria) c kho st ngi. Cy cng c hot tnh khng khun bng vic phn tch kh nng ca n gy v khng nm. ra s cht t bo theo chng trnh cc t bo ng th ngi. Cc tc gi Ba hot cht t dip h chu ng c tc chng minh c rng cao chit nc ca cy ch c th gy ra s cht t bo dng c ch aldos reductase l acid theo chng trnh ca cc t bo ung th elargic, brefolin carboxylat v ethylbrevifolin; acid elargic c tc dng ngi c nhiu ngun gc khc nhau c mnh nht, c ch mnh hn 6 ln so vi th hin qua nhng thay i hnh thi hc quereitrin l cht thin nhin c ch aldos v s phn on ADN. Tuy nhin, cy ch khng th hin tc dng c t bo reductase bit. trn cc t bo ngi bnh thng gm c Nghin cu mi nht ca Vin Dc liu cc t bo ni m mch v t bo gan di v tc dng dc l ca bt phyllanthin cng iu kin. iu ny gi rng cao cho thy: dip h chu ng c tc dng nc cy ch c th c ch trong vic bo v gan trn m hnh gy nhim c iu tr nhiu loi t bo ung th ngi bng CCL4khi cho th ung cao kh ca m khng c tc dng ph c trn cc t bo bnh thng. [22] cy dip h chu ng vi liu 0,65 g/1kg/ngy ko di trong 18 ngy. Nghin Cc tc gi Yang CM. v cs. cho bit, cc cu cng khng nh cao kh ca cy cao chit vi aceton, ethanol v methanol Dip h chu ng c tc dng chng ca Ch rng ca c tc dng c ch s vim cp tt khi cho thuc bng ng nhim HSV 2 (virus Herpes simplex tim v ng ung, tuy nhin ng tim c tc dng mnh hn ng ung. 2) thng qua vic lm ri lon giai on u ca s nhim virus v thng qua vic Thuc c tc dng chng x gan v antioxydant. Khi s dng bt phyllanthin lm gim tnh gy nhim virus. [12] vi liu lng tng ng 10g dc liu/kg/ngy ung lin tc 8 tun c tc dng bo v gan tt trn m hnh gy x gan thc nghim 12 tun. V tc dng chng antioxydant, thuc lm gim peroxy ha c ngha < 0,01 v hot tnh chng oxy ha ca thuc l 29,76%. Vi liu tnh theo dc liu kh 20 g/kg chut cho thy tc dng li tiu kh r rt. ng thi cng khng nh cao Dip h chu ng c tnh c rt thp, c an ton cao trong vic s dng lm thuc iu tr cho ngi. [10] Cng dng Dip h chu ng t lu i c s Trong dn gian, ch rng ca thng dng trong cc bi thuc dn gian ca c s dng cha au yt hu, vim nhiu dn tc trn th gii, nht l cc hng, inh ru, mn nhn, vim da thn nc vng ng Nam v min Nam kinh, l nga, sn hu huyt, tr em ta

Trung Quc.

li, chm m, rn cn.

Vit Nam, dip h chu ng c bit Dn gian Trung Quc dng ch rng n t lu vi tc dng tr vim gan, vng ca cha vim thn, ph thng, vim da, st, au mt, rn cn. niu o v si niu o, vim rut, l, vim kt mc, vim gan, tr em cam tch, Dip h chu ng lm tng mnh lit s suy dinh dng bi tit nc tiu cng nh kinh nguyt nhng khng gy hi g. nhiu nc Ngi n dng ton cy lm thuc li Vin ng cng s dng tnh cht ny tiu cha bnh ph thng, tr bnh lu v ca cy. Tc dng li tiu ca cy ny l nhng ri lon ng niu sinh dc v do c t l Kali cao [24], [6]. Dn gian lm ruc c cho tr em mt ng. [22] thng s dng cy ny lm thuc thng tiu, thng sa iu kinh v thng kinh Campuchia, ngi ta dng cy sc trc . ung, dng ring hoc phi hp vi nhng v thuc khc tr cc bnh v gan, tr kit n , ngi ta dng ton cy lm l, st rt. thuc li tiu [37] trong bnh ph, bnh lu v nhng ri lon ca ng niu sinh Thi Lan, cy c dng tr cc bnh dc. Nc sc cc chi non dng tr v d dy, bnh hoa liu, vng da, tr v lang; r ti lm thuc tr vng da; l l. Cy non dng lm thuc cha ho cho dng lm thuc tr tiu ha, dch l dng tr em p vt l lot. Ngi ta cn dng l v r phi kh nghin thnh bt, trn vi nc vo go dng lm thuc cha cc vt sng ph v lot [6]. Ty n, dip h chu ng cn c dng tr giun cho tr em. Theo cun cy thuc v ng vt lm thuc Vit Nam, Thi Lan, Dip h chu c s dng lm thuc tr vng da. Peru, nhn dn ung nc sc phn pha trn mt t ca cy lm thuc li tiu, tr si mt v si thn. mt s nc Nam M, dip h chu ng c dng tr st rt, si thn, si bng quang, cc ri lon v tit niu ni chung v cn c tc dng gy sy thai. Haiti, nhn dn ung nc sc dip h chu ng v tm vi nc ngm l tr st. T o Hi Nam n Indonesia, nhn dn dng nc sc hoc nc hm dip h chu ng lm thuc li tiu tr bnh thn v gan, bnh hoa liu, au bng lm thuc long m cho tr em, h st, iu kinh v tr tiu chy. Nc sc ton cy l thuc b d dy. L gi nt lm thuc tr dung git v bnh ngoi da. Papua Niu Ghine, nc hm ton cy tr au u, hoc tr nhc na u. Cc thy thuc c truyn Tanzania dng cao nc thn l ca cy

dip h chu ng tr bnh i tho ng khng ph thuc insulin. Nigieria cao nc cy kh dc s dng tr tiu chy, l nhai nut nc tr ho ko di, v sc ung lm au d dy. Nhn dn b bin Nga ung nc sc l lm d trong trng hp kh, tr vng da, nn, au bng, au gian sn, au mnh my km theo st v ph, nh trng ngc, bnh lu, bnh v da. [3] Mt s bi Tr vng da, st, au mt, rn cn: dip h Tr nht c, sng au: trn ch rng thuc c s chu ng 20 40g cy ti, gi ly nc ca vi mt t mui gi nh, ch nc si hoc 6 8g, sc ung vo, vt ly nc ct ung, b p ch dng au Tr mn nhn, l nga: c cy dip h chu gi p hoc ly nc ct bi Tr mt au sng , vim gan vng da, vim thn i , hoc vim rut i ngoi ra nc: ch rng ca 40g, m 20g, Tr vim gan do virus B: dip h chu ng 10g, ngh vng 5g, sc nc 3 ln, snh dnh 12g sc ung ln u vi 3 bt nc ly 1 bt thuc. Ln th hai v ba vi 2 bt nc, mi ln Tr l lot thi tht khng lin ming: ly na bt thuc. Trn chung ri thm dng l ch rng ca, l thm thm, 50g ng, un si cho tan ng, chia liu bng nhau, inh hng 1 n, gi nh lm 4 ln ung trong ngy sau 15 ngy p dng thuc xt nghim li, khi kt qu xt nghim mu t HbgAg (-) th thi dng Tr tr em ta li: gi cy ti vt ly thuc. nc ct bi Tr suy gan (do st rt, l amib, mt Tr hu sn huyt: dng 8 16g cy kh nhim c): dip h chu ng sao sc ung hng ngy [6] kh( 20g), cam tho t sao kh (20g). Hai v b chung sc nc ung hng ngy Tr x gan c trng th nng: dip h chu ng 100g sc nc 3 ln, cho thm 150g ng, chia nhiu ln ung trong ngy (thuc rt ng, ung mt t t 30 40 ngy, ngh mt tun, nu cha khi ung tip t 2), phi kin tr ung mi thy c tc dng ca thuc

3.

II. Mt s nhn xt:

Hin nay, nhn dn vn ang s dng 2 loi Dip h chu thn xanh (Phyllanthus amarus schum.& Thonn) v Dip h chu thn tm (Phyllanthus uriania L.) phng v iu tr mt s bnh, tuy nhin cn c s nhm ln v cng dng ca tng loi cy. gip b con la chn ng cy thuc cho bnh cn phng v tr, chng ti khi qut tnh v v cng ca hai loi cy theo y hc c truyn nh sau:

Dip h chu thn xanh (ng) (Phyllanthus amarus schum.& Thonn) c tnh v v cng nng nh sau: V ng, tnh mt c tc dng tiu c, st trng, tn thng huyt, iu kinh, li tiu, thng sa. Dip h chu thn tm (Phyllanthus uriania L) c tnh v v cng nng nh sau: V hi ng, tnh mt, c tc dng tiu c, st trng, tiu vim, tn , thng huyt mch li tiu 4. 5. s dng cc cy thuc ny, ngi tiu dng nn hi k ti cc ca hng bn dc liu v thuc t dc liu. Trnh vic s dng nhm ln dn n thiu hiu qu trong qu trnh s dng. Dip h chu ng (Phyllanthus amarus schum.& Thonn ) c hm lng phyllanthin (tc dng chnh l bo v v tng cng chc nng gan) cao gp nhiu ln so vi Dip h chu thn tm (Phyllanthus uriania L) (c ti liu ghi nhn 27 ln). Do vy, loi Dip h chu ng (Phyllanthus amarus schum.& Thonn ) c s dng ph bin trong cc sn phm Dip h chu trn th trng hin nay. trnh nhm ln, ngi tiu dng nn xem k thnh phn ca sn phm trc khi dng. Nn s dng cc sn phm ghi r thnh phn l tn thng thng + tn khoa hc. v d, trn thnh phn tr Dip h chu Vapro c ghi: Dip h chu ng (Phyllanthus amarus schum.& Thonn ). Nh vy, ngi tiu dng s c s la chn ph hp vi mc tiu s dng ca mnh.

You might also like