Chuyn I: Quy lut di truyn Menen

Tho lun Chuyn A. Khi nim c n:

!. T"nh tr#n$ % T"nh tr#n$ tr&i'l(n % C() t"nh tr#n$ t*n$ )hn % Ki+u h,nh: a. Tnh trng: Vd: u H lan, mu sc ht c vng, xanh; chiu cao cy c cao, th !; hay h"nh dng ht c t#$n, nh%n&' (() * t c+ u ,-c g.i chung d,/i 0 1h2i ni3m: *4nh t#ng' 5h, vy, ta c 1h2i ni3m sau: *4nh t#ng l c2c 6c i7m v h"nh th2i, c u to, sinh l4 hay t4nh ch t c8a c$ th7 sinh vt' 9:a vo nh;ng 6c i7m , ng,<i ta c th7 nhn =i>t v !hn =i3t ,-c n v/i c2c sinh vt 1h2c b. Tnh trng tri tnh trng ln Vd: ?ai u H lan ht nh%n thu@n ch8ng v/i u H lan ht t#$n thu@n ch8ng' *a thu ,-c A0: 0BBC ht t#$n (() *4nh t#ng ht t#$n l t4nh t#ng t#Di, t4nh t#ng ht nh%n l t4nh t#ng l6n' 5i nEm na: sinh vt, nh;ng t4nh t#ng mang xu h,/ng tFt G! th,<ng c t4nh t#ng t#Di' 5h,ng, #iHng I ng,<i th" t4nh t#ng l6n th,<ng mang c2c 6c i7m tFt G! Jvd: I ng,<i, tc xo%n l t4nh t#ng t#Di, tc thKng l t4nh t#ng l6nL *a c 1h2i ni3m: *4nh t#ng t#Di l t4nh t#ng =an @u c8a M, ,-c =i7u hi3n Nng lot I th> h3 con A0, t#ong !hO! lai gi;a P c2 th7 1h2c nhau =Ii 0 c6! t4nh t#ng Qh2i ni3m ,-c t"m hi7u ti mRc sau c. Cp tnh trng tng phn Vd: cy u H lan, ht nh%n v ht t#$n l P t#ng th2i 1h2c nhau J0 c2i nh%n, 0 c2i t#$nL c8a cSng 0 t4nh t#ng v h"nh dng ht' TNng th<i, P t4nh t#ng hon ton t#2i ng,-c nhau 5h, vy, ta c 1h2i ni3m sau: U6! t4nh t#ng t,$ng !h+n: P t#ng th2i 1h2c nhau c8a cSng

mDt t4nh t#ng nh,ng =i7u hi3n t#2i ng,-c nhau d. Kiu hnh: Vd: cy u H lan th" c 1h2 nhiu t4nh t#ng nh,: ht vng, xanh; ht t#$n, nh%n& T7 g.i chung t t c+ nh;ng t4nh t#ng thay v" li3t 1H, ng,<i ta th,<ng dSng 1h2i ni3m: Qi7u h"nh' 5h,ng th,<ng th" 1i7u h"nh dSng 7 chV t4nh t#ng ang ,-c c! 5h, vy, ta c 1h2i ni3m: Qi7u h"nh: *! h-! ton =D c2c t4nh t#ng c8a c$ th7 sinh vt' *#Hn th:c t>, tW 1i7u h"nh ,-c dSng 7 chV 0 vi t4nh t#ng no ang ,-c c! -. .en % C() $en t*n$ )hn % Ki+u $en a. Gen Vd: XYn a Zuy [nh ht nh%n, gYn \ Zuy [nh ht t#$n' 5h, I ]inh h.c ^ ngay ch,$ng @u tiHn, ta _ =i>t c u to t> =o c 5hn' 5hn ,-c chia thnh P nhn: 5hn con v 5hn nhi`m sc th7 J5]*L' V gYn ch4nh l 0 c u t#ac nbm t#Hn nhn 5]*, n Zuy [nh 0 vi t4nh t#ng no XYn: c u t#ac nbm t#Hn 5]* t#ong nhn t> =o, Zuy [nh 0 loi t4nh t#ng no b. Cp gen tng phn Vd: u H lan, gYn \ Zuy [nh ht mu vng, gYn a Zuy [nh ht xanh (() 9` th y ht xanh v ht vng l 0 c6! t4nh t#ng t,$ng !h+n' JQh2i ni3m ny #c #Fi nHn chV vd ,-c t/i y thEi ahL U6! gYn t,$ng !h+n: P t#ng th2i 1h2c nhau c8a cSng 0 gYn nbm I v[ t#4 t,$ng cng t#Hn cSng 0 5]* t,$ng Nng Zuy [nh mDt c6! t4nh t#ng t,$ng !h+n no c. Kiu gen Vd: u H lan c c2c t4nh t#ng, mdi t4nh t#ng cng v/i 0 gYn (() * t c+ c2c gYn ny ,-c g.i chung l 1i7u gYn' 5h,ng ta th,<ng th y 1hi chV c 0 ho6c P c6! gYn ang c! th" ven sf dRng 1h2i ni3m Qi7u gYn Qi7u gYn: *! h-! ton =D c2c gYn nbm t#ong t> =o c8a c$ th7 sinh vt' *#Hn th:c t>, tW gQi7u gYnh ,-c dSng 7 chV >n 0 vi c6! gYn liHn Zuan >n 0 vi c6! t4nh t#ng no ang ,-c c!

/. Th+ 0n$ h1) % th+ d2 h1) a. Th !ng h"p #ha$ th thu%n ch&ng': Vd: \\, aa, \\ii, \\==, aaii&' () jdi c6! gYn u c P gYn giFng nhau () g.i chung l th7 Nng h-! *h7 Nng h-!: c2c th7 m t#ong 1i7u gYn, mdi c6! gYn u gNm P gYn giFng nhau b. Th d( h"p #ha$ th )h*ng thu%n ch&ng' Vd: \a, \\i=, \ai=, i=& (() *#ong c2c 1i7u gYn, c 4t nh t 0 c6! gYn 1h2c nhau (() X.i chung l th7 d[ h-! *h7 d[ h-!: c2c th7 m t#ong 1i7u gYn, c 4t nh t 0 c6! gYn gNm P gYn 1h2c nhau 3. Cc 4" hiu th*5n$ d6n$: k iF mG: M k Uon: A JA0, AP''L l A0 l th> h3 thc nh t c8a M, AP l th> h3 P ,-c sinh #a tW A0 k Xiao tf: X' Xiao tf :c: , giao tf c2i: k 9 u !hO! lai: m 7. Cc 2nh lut Menen !. 80n$ t"nh: Vd: M: Tu ht vng thu@n ch8ng m Tu ht xanh thu@n ch8ng A0: 0BBC Tu ht vng Khi lai + c th b, -. thu%n ch&ng/ )h0c nhau b1i 2 cp tnh trng tng 3ng th c0c c th4 lai 1 th5 h6 72 8u !ng tnh c&a b, h9c -. n ]$ N lai: M Jthu@n ch8ngL: \\&' m &'''aa &&&&&& Ht vng&' Ht xanh XM:&&&&&& \ &&&&''a A0: 0BBC \a J0BBC ht vngL -. 9h:n t"nh ;9h:n li< Vd: M: Tu ht vng thu@n ch8ng m Tu ht xanh thu@n ch8ng

A0: 0BBC Tu ht vng AP: opC ht vng : PpC ht xanh Khi lai + c th b, -. thu%n ch&ng/ )h0c nhau b1i 2 cp tnh trng tng 3ng th c0c c th4 lai 1 th5 h6 7+ c: t; l6 ph<n tnh =8 )iu hnh the9 t; l6 > tri 2 ln n ]$ N lai: M Jthu@n ch8ngL: \\&' m &'''aa &&&&&& Ht vng&' Ht xanh XM:&&&&&& \ &&&&''a A0: 0BBC \a J0BBC ht vngL A0 x A0: &&&'''\a&&m&&'\a XA0:&&&&&'\,a&&&&'\,a AP: 0aa : P\a : 0\\ JQi7u h"nh: q vng : 0 xanhL /. 9h:n li &c l): Vd: U2i ny 2! dRng cho lai P c6! t4nh t#ng t#I lHn rr' ?ai P c6! t4nh t#ng t#I lHn 1hEng Zu2 !hcc t!' *h:c #a ch4nh l nhiu !hO! lai 0 c6! t4nh t#ng ,-c ti>n hnh cSng lac' *a v4 dR nh,: M: &'\ai=&&&&'m''''''''''''''''\ai= Ht vng l t#$n&&&&&Ht vng l t#$n *a c P !hO! lai sau: k \a x \a (() q ht vng : 0 ht t#$n k i= x i= (() q ht t#$n : 0 ht nh%n *hu ,-c 1>t Zu+ sau: sq : 0tsq : 0t u v ht vng l t#$n : q ht vng l nh%n : q ht xanh l t#$n : 0 ht xanh k nh%n Khi lai hai c th b, -. thu%n ch&ng )h0c nhau =8 + ha$ nhi8u cp tnh trng tng 3ng/ th ?@ di tru$8n c&a cp tnh trng nA$ )h*ng phB thuc =A9 ?@ di tru$8n c&a cp tnh trng )ia =A ng"c li C. =>i )h:n t"ch ?@ A 0 )hB) l>i ! c() t"nh tr#n$

!. =>i )h:n t"ch Cd: MhO! lai: \a x aa \\ x aa

(() *a nhn th y I y: *#Di J\a, \\L x ?6n JaaL (() lai Mhn t4ch' ChDp lai ph<n tch lA phDp lai giEa 2 c0 th -ang )iu hnh tri/ cha bi5t )iu gen =Fi 2 c0 th -ang )iu hnh ln GH!ng h"p tI lnJ nhK- ph<n tch )iu gen c&a c0 th e- lai ph<n tch LM9te: M: \a x aa' A0: \a : aa (() U2 th7 Ym lai l d[ h-! tf M: \\ x aa' A0: \a (() U2 th7 Ym lai l Nng h-! tf t#Di -. D 0 )hB) l>i ! c() t"nh tr#n$
E. Cc d#n$ @i t)

!. F) dGn$ 2nh lut 80n$ t"nh H 9h:n t"nh a. NAi t90n thuOn: i,/c 0: w m2c [nh t,$ng Zuan t#Di l l6n Jt#,<ng h-! ch,a choL w xuy ,/c gYn i,/c P: m2c [nh 1i7u gYn c8a M i,/c q: Vi>t s$ N lai Cd: u H lan, t4nh t#ng ht t#$n t#Di hon ton so v/i t4nh t#ng ht nh%n' Uho cy u ht t#$n thu@n ch8ng lai v/i cy u ht nh%n' m2c [nh 1>t Zu+ thu ,-c I A0 Xi+i: *hYo =i #a, Zuy ,/c gYn: k XYn \: ht t#$n k XYn a: ht nh%n m2c [nh 1i7u gYn: k Uy u ht t#$n thu@n ch8ng mang 1i7u gYn l \\ k Uy u ht nh%n mang 1i7u gYn l aa ]$ N lai: M:&&\\&&&m&&&&'aa &''Ht t#$n&&&&'&Ht nh%n XM: &''\&&&&&&&&a

A0: 0BBC \a JQi7u h"nh: ht t#$nL b. NAi t90n ngh(ch k i,/c 0: w m2c [nh t,$ng Zuan t#Di l l6n Jt#,<ng h-! ch,a choL w xuy ,/c gYn k i,/c P: Mhn t4ch tV l3 !hn li 1i7u h"nh I <i con 7 suy #a 1i7u gYn c8a =F mG k i,/c q: Vi>t s$ N lai w nhn xOt Cd: Uho lai gi;a cy u ht t#$n v/i nhau' A0 thu ,-c 1>t Zu+ q t#$n: 0 nh%n' H_y gi+i th4ch 1>t Zu+ v vi>t s$ N lai Xi+i: *hYo =i #a, ta c: A0 c tV l3 gi;a cy u ht t#$n v cy u ht nh%n l q:0 (() *V l3 c8a !hO! lai !hn t4nh *4nh t#ng ht t#$n l t4nh t#ng t#Di, t4nh t#ng ht nh%n l t4nh t#ng l6n xuy ,/c gYn: k XYn \: ht t#$n k XYn a: ht nh%n *V l3 !hn t4nh 1i7u h"nh I A0 l q:0 nHn M d[ h-! tf v c6! gYn Zuy [nh t4nh t#ng h"nh dng Zu+ Qi7u gYn c8a M l \a ]$ N lai M:&&\a&&&m&&&&'\a &''Ht t#$n&&&&'&Ht t#$n XM: &\,a&&&&&&&''\,a A0: 0aa : P\a : 0\\ JopC ht t#$n : PpC ht nh%n L 5hn xOt: Q>t Zu+ lai t,$ng t: gi+ thi>t -. F) dGn$ 2nh lut 9h:n li &c l) a. NAi t90n thuOn: k i,/c 0: w m2c [nh t,$ng Zuan t#Di l l6n I tWng t4nh t#ng Jt#,<ng h-! ch,a choL w xuy ,/c gYn k i,/c P: m2c [nh 1i7u gYn c8a M k i,/c q: Vi>t s$ N lai 7 x2c [nh 1i7u gYn w 1i7u h"nh I <i con

Cd: cy u H lan, cho lai u ht t#$n l vng thu@n ch8ng v ht nh%n l xanh thu@n ch8ng' m2c [nh 1i7u gYn v 1i7u h"nh I A0' ii>t #bng P t4nh t#ng ni t#Hn di t#uyn !hn li Dc l! mdi gYn Zuy [nh mDt t4nh t#ng Xi+i: y xuy ,/c gYn: XYn \: Ht t#$n, a: ht nh%n XYn i: ht vng, =: ht xanh *hYo =i #a, t4nh t#ng t#Hn di t#uyn !hn li Dc l! do ta c 1i7u gYn c8a M l: k Ht t#$n l vng thu@n ch8ng: \\ii k Ht nh%n l xanh thu@n ch8ng: aa== y ]$ N lai: M:&\\ii&&&'m&&&&aa== Ht t#$n l vng&&&''Ht xanh l nh%n XM: \i&&&&&&&&&''a= A0: 0BBC \ai= JQH: 0BBC ht t#$n k vngL b. NAi t90n ngh(ch: k i,/c 0: w m2c [nh t,$ng Zuan t#Di l l6n Jt#,<ng h-! ch,a choL w xuy ,/c gYn k i,/c P: mOt tV l3 !hn li 1i7u h"nh I <i con t#Hn tWng t4nh t#ng 7 suy #a 1i7u gYn c8a =F mG k i,/c q: m2c [nh 1i7u gYn c8a =F mG k i,/c z: Vi>t s$ N lai w nhn xOt 1>t Zu+ Cd: u H lan, t"nh t#ng ht vng ,-c Zuy [nh =Ii gYn i, t4nh t#ng ht xanh ,-c Zuy [nh =Ii gYn =; t4nh t#ng ht t#$n ,-c Zuy [nh =Ii gYn \, ht nh%n gYn a' P t4nh t#ng di t#uyn !hn li Dc l! Uho lai cy M v/i nhau, thu ,-c A0: k P^ u ht t#$n l vng k v u ht t#$n l xanh k 0B u ht nh%n l vng

k q u ht nh%n l xanh m2c [nh 1i7u gYn, 1i7u h"nh c8a cy M w vi>t s$ N lai Xi+i: *hYo =i #a, Zuy ,/c gYn: k XYn \: ht t#$n, a ht nh%n k XYn i: ht vng, = ht xanh mOt A0, ta c: k *4nh t#ng h"nh dng ht: (() *V l3 c8a [nh lut !hn t"nh *a c: M: \a x \a k mOt t4nh t#ng mu ht: (() *V l3 c8a [nh lut !hn t"nh *a c: M: i= x i= k V" P t4nh t#ng h"nh dng ht v mu sc ht di t#uyn !hn li Dc l! nHn ta c 1i7u gYn c8a M l: M: \ai= x \ai= Qi7u h"nh c8a M u l ht t#$n l vng y Vi>t s$ N lai: M:&\ai=&&&'m&&&&\ai= Ht t#$n l vng&&&'' Ht t#$n l vng XM: \i, \=, ai, a=&&'' \i, \=, ai, a= y *V l3 1i7u gYn w h"nh k 0\\ii : P\\i= : P\aii : z\ai= (() v{0| Tu ht t#$n l vng k 0\\== : P\a== (() q{| Tu ht t#$n l xanh k 0aaii : Paai= (() q{0| u ht nh%n l vng k 0aa== (() 0{0| u ht nh%n l xanh y 5hn xOt: *V l3 !hn li 1i7u h"nh c8a A0 v : q : q : 0 u P^ : v : 0B : q (() Q>t Zu+ t,$ng t: gi+ thi>t
Hat.vang 28 + 10 3 = = Hat.xanh 9 +3 1 Hat.tron 28 + 9 3 = = Hat.nhan 10 + 3 1