TRNH THANH HI

MODULE THcs

17
Tm kim, khai thc, x l thng tin phc v bi ging

A. GII THIU TNG QUAN

M t trong nh ng y u t c tnh tin quy t, c bi t quan tr ng nh h ng n ch t l ng d y h c v gp ph n i m i PPDH l bi gi ng c a ng i GV. M t trong nh ng ro c n th ng g p i v i h u h t GV khi thi t k bi gi ng l thi u thng tin. L do ch y u l do GV ch a n m c v ch a bi t cch tm ki m, khai thc v x l thng tin t cc ngu n khc nhau a vo bi gi ng. M t khc, n u cc thng tin c a bi gi ng c chuy n t i n HS qua r t nhi u knh thng tin, ch ng h n: v n b n, hnh nh, hnh nh ng, video, m nh c... th kh n ng l nh h i ki n th c c a HS s t ng ln g p b i. N i dung c a module THCS 17 s cung c p nh ng ki n th c c n thi t, pht tri n nh ng k n ng c b n ng i h c th c hi n t t vi c tm ki m, khai thc, x l thng tin ph c v bi gi ng trong d y h c tr ng THCS.

B. MC TIU
1. KIN THC Hi u r cc khi ni m c b n nh : thng tin, tm ki m, x l thng tin. N m c ph ng php, k thu t tm ki m, khai thc v x l thng tin ph c v bi gi ng THCS b ng cc ph n m m tin h c thng th ng. 2. K NNG Th c hi n thnh th o vi c tm ki m, khai thc v x l thng tin b ng cc ch ng trnh, ph n m m tin h c ph thng a vo bi gi ng. 3. THI C th c tm ki m, khai thc v x l thng tin trong qu trnh thi t k v th hi n bi gi ng nng cao ch t l ng d y h c.

10

MODULE THCS 17

C. NI DUNG Ni dung 1
TM HIU MT S KHI NIM C BN

Hot ng 1. Tm hiu khi nim thng tin

NHIM V

B n hy c k thng tin c b n cho Ho t ng 1 : 1. N m c khi ni m thng tin v bi t c nh ng d ng c b n c a thng tin. 2. Xc nh r vai tr quan tr ng c a thng tin trong cu c s ng ni chung, trong bi gi ng ni ring.

THNG TIN C BN
1. Thng tin l g?

Theo SGK Tin h c, quy n 1 dnh cho THCS, nh ng hi u bi t c th c c v m t th c th no c g i l thng tin v th c th . Theo t i n Bch khoa m WIKIPEDIA, thng tin (information) l s ph n nh s v t, s vi c, hi n t ng c a th gi i khch quan v cc ho t ng c a con ng i trong i s ng x h i. Ta c th hnh dung thng tin chnh l t t c nh ng g mang l i hi u bi t cho con ng i. Thng tin lm t ng hi u bi t c a con ng i, l ngu n g c c a nh n th c v l c s c a quy t nh. Cc v d v thng tin: Cc con s th ng k t l HS kh, gi i v t l HS trng tuy n vo cc tr ng i h c trong 5 n m h c lin t c c a Tr ng THCS A cho bi t hi u qu c a cu c v n ng i m i PPDH, gp ph n nng cao ch t l ng o t o c a nh tr ng. Hnh nh ch p c nh thin tai trn th gi i cho th y tc ng c a s bi n i kh h u n con ng i,
TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 11

L u : Mu

n a thng tin vo my tnh, con ng i ph i tm cch bi u di n thng tin sao cho my tnh c th nh n bi t v x l c. Trong tin h c, d li u l thng tin c a vo my tnh.
2. Cc dng thng tin trong cuc sng

Hnh 1. Thng tin d ng m thanh

Hnh 2. Thng tin d ng v n b n

Th gi i quanh ta r t a d ng nn c nhi u d ng thng tin khc nhau; m i d ng thng tin l i c m t cch th hi n khc nhau (Hnh 1, Hnh 2, Hnh 3). C th phn lo i thng tin thnh lo i s (s nguyn, s th c), lo i phi s (v n b n, hnh nh, m thanh). Thng tin c l u tr trn nhi u d ng v t li u khc nhau (Hnh 4, Hnh 5) nh c kh c trn , c ghi l i trn gi y, trn ba, trn b ng t , a t ... Thng tin c th c pht sinh, l u tr , truy n, tm ki m, sao chp, x l, nhn b n. Thng tin c ng c th bi n d ng, sai l ch ho c b ph h y. Trong cc bi gi ng ta th ng g p thng tin lo i phi s nh v n b n, s , bi u , b n , hnh nh, o n trch video, L u : SGK ch a ng r t nhi u thng tin nh v n b n, bi u , hnh nh nh ng khng th m t c nh ng thng tin hi n nay r t ph bi n nh m thanh, script, video, hnh nh ng,

12

MODULE THCS 17

Hnh 3. Thng tin d ng nh

Hnh 4. Thng tin

c kh c trn bia

Ngoi thng tin c b n ch a ng trong SGK, vi c tm ki m v a thm vo bi gi ng nh ng thng tin khc s gip cho GV truy n t i bi gi ng n HS m t cch tr c quan, sinh ng v kch thch t t c cc gic quan c a HS tham gia qu trnh khm ph, lm ch v tch l y ki n th c.

Hnh 5. Thng tin l u tr trong my tnh i n t

NH GI HOT NG 1

1) Theo b n, ngoi nh ng thng tin m SGK cung c p, b n mong mu n bi gi ng c a b n c thm nh ng thng tin d ng no? 2) Theo b n, t i sao l i c cu: Tr m nghe khng b ng m t th y? B n th hi n c v n ny trong bi gi ng m c no? Hot ng 2. Tm hiu hot ng tm kim, x l thng tin
NHIM V

B n hy c k Thng tin c b n cho Ho t ng 2 : 1) Bi t c khi ni m, ngh a c a vi c tm ki m, x l thng tin.

TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 13

2) Lin h v i cng vi c gi ng d y c a mnh th y r nh c u tm ki m, x l v khai thc thng tin.

THNG TIN C BN
1. Tm kim thng tin

c c nh ng thng tin c n thi t, h ng ngy, chng ta th ng ti n hnh vi c tm ki m thng tin. Hnh th c tm ki m thng tin th ng g p c ng r t a d ng, ch ng h n: Tm ki m m t cu n sch th vi n nh tr ng (Hnh 6). Tm ki m thng tin c l u tr trn cc a CDROM, DVD(Hnh 7).

Hnh 6. Tm ki m t i th vi n nh tr ng

Hnh 7. Tra c u thng tin t CD-ROM

Hnh 8. Tra t i n tm ngh a t

14
|

Hnh 9. Tra c u thng tin trn m ng

MODULE THCS 17

 Tra t i n Anh Vi t khi h c ngo i ng , tra m t thu t ng trong t i n Ti ng Vi t (Hnh 8). Tm ki m ti li u lin quan n bi h c trn m ng n i b , trn Internet (Hnh 9). L u : Trong n i dung ny, chng ti t p trung vo vi c khai thc thng tin trn CDRom v trn m ng Internet.
2. X l thng tin

Khi ti p nh n c thng tin, con ng i th ng ph i x l t o ra nh ng thng tin m i c ch h n, ph h p v i m c ch s d ng. M c ch c a thu th p v x l thng tin l tri th c. Qu trnh x l thng tin: B t u v i nh ng thng tin ban u (input), chng ta s th c hi n qu trnh x l nh n c thng tin c n thi t mong i (output). Cng m t thng tin ban u nh ng do nhu c u khai thc khc nhau c th d n n cch x l khc nhau ta thu c nh ng thng tin sau x l khc nhau. Trong qu trnh ny, thng tin c th c l u tr s d ng nhi u l n, cho nh ng m c ch khc nhau, v d : Thng tin ban u: K t qu i m t ng k t n m h c 2010 2011 c a ton b HS tr ng THCS A. Vi c x l thng tin s cho k t qu : x p lo i h c t p c a t ng HS, th ng k s HS m i lo i theo l p, theo kh i, ton tr ng Cc k t qu thng tin sau khi x l c ng c th c bi u di n d ng b ng, d ng bi u
T ng s HS Lo i Gi i Lo i Kh Lo i Trung bnh Lo i Y u

B ng 1: S li u th ng k th c tr ng h c l c c a h c sinh theo t ng kh i

Kh Kh Kh Kh

i9 i8 i7 i6

328 351 402 419

36 43 64 81

66 81 127 214

203 198 168 93

23 29 43 31

TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 15

B ng 2: S li u th ng k th c tr ng h c l c c a t ng h c sinh theo t ng kh i
Kh i T ng s HS Lo i Gi i SL % Lo i Kh SL % Lo i TB SL % Lo i y u SL %

Kh Kh Kh Kh

i9 i8 i7 i6

328 351 402 419

36 43 64 81

10,98 12,25 15,92 19,33

66 81 127 214

20,12 23,08 31,59 51,07

203 198 168 93

61,89 56,41 41,79 22,20

23 29 43 31

7,01 8,26 10,70 7,40

Bi u
250 200 150 100 50 0

1: S l ng HS Gi i, Kh, Trung bnh v Y u gi a cc kh i trong tr ng

Kh Kh Kh Kh

i9 i8 i7 i6

Lo i Gi i

Lo i Kh

Lo i Trung bnh

Lo i Y u

Bi u
250 200 150 100 50 0 Kh i 9
36 66 23 203

2: S l ng x p lo i HS theo t ng kh i
198 168 127 81 43 64 29 43 81 93 31 214 Lo i Gi i Lo i Kh Lo i Trung bnh Lo i Kh

Kh i 8

Kh i 7

Kh i 6

16

MODULE THCS 17

Hnh th c khai thc thng tin sau khi x l c ng r t a d ng, ch ng h n:

Hnh 10. S d ng hnh nh minh ho

Hnh 11. B sung thng tin cho bi so n

In ra HS c thm, lm thng tin cho cc ho t ng trao i, lm vi c nhm, Lm r khi ni m c a bi h c, minh ho ngh a ng d ng thi t th c c a v n trong h c t p v trong cu c s ng a vo gio n i n t , bi gi ng i n t ho c g i th i n t , a ln di n n trn m ng Internet cng trao i v i HS,
NH GI HOT NG 2

1. B n hy cho bi t trong qu trnh so n gio n, b n tm ki m, khai thc thng tin t nh ng ngu n no? 2. T i sao thng tin c n x l tr c khi a vo bi gi ng? 3. B n hy cho bi t vai tr c a vi c tm ki m, x l thng tin trong vi c so n bi v ln l p c a b n. Hot ng 3. Tm hiu phng php tm kim, khai thc thng tin Trong Ho t ng 2 ny, chng ti khng c p n nh ng ph ng php tm ki m, khai thc thng tin truy n th ng nh : tra t i n, tra phch tm ti li u trong th vi n, m t p trung trnh by vi c tm ki m, khai thc thng tin trn CDROM v m ng Internet.
NHIM V

B n hy c k Thng tin c b n cho Ho t ng 2 :

TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 17

1) N m c cc b c ti n hnh tm ki m, khai thc thng tin trn m ng Internet, CDROM. 2) Th c hi n thnh th o cc thao tc tm ki m, khai thc thng tin trn Internet v CDROM a vo bi gi ng.
THNG TIN C BN
1. T chc thng tin trn Internet

Thng tin trn Internet th ng c t ch c d i d ng siu v n b n. Siu v n b n l v n b n tch h p nhi u ph ng ti n khc nhau nh : v n b n, hnh nh, m thanh, video v cc lin k t t i cc siu v n b n khc. Trn Internet, m i siu v n b n c gn m t a ch truy c p t o thnh m t trang web. H th ng World Wide Web (WWW) c c u thnh t cc trang web v c xy d ng trn giao th c truy n tin c bi t, g i l giao th c truy n tin siu v n b n HTTP (HyperText Transfer Protocol). Website g m m t ho c nhi u trang web trong h th ng WWW c t ch c d i m t a ch truy c p. Trang ch (Homepage) c a m t website l trang web c m ra u tin khi truy c p website . Do v y, a ch truy c p c a m t website chnh l a ch trang ch c a n. V d website m ng gio d c c a B Gio d c v o t o c a ch www.edu.net.vn. truy c p trang web, ta ph i s d ng m t ch ng trnh c bi t c g i l trnh duy t web. C nhi u trnh duy t web khc nhau, ch ng h n nh Internet Explorer, Netscape Navigator, Mozilla Firefox Thao tc truy c p n m t trang web: B c 1: G i ch ng trnh duy t web (ch ng h n nh p p chu t vo bi u t ng c a trnh duy t Internet Explorer hay Mozilla Firefox . B c 2: Nh p a ch c a trang web vo v tr trn thanh a ch (Address). V d truy c p n trang web c a Bo i n t Gio d c & Th i i, b n nh p a ch : www.gdtd.vn, r i nh n phm Enter (H.12).

2. Truy cp trang web

18

MODULE THCS 17

Hnh 12. Giao di n bo Gio d c v th i i

G im ts

y, b n d dng tm c gio n, t li u c s n c ng nh cc cng c v h ng d n cch khai thc, x l thng tin ph c v bi gi ng c a b n. T nh ng trang web ny, b n d dng m ra m t th gi i cc ph n m m gio d c n i ti ng trn th gi i. http://www.moet.gov.vn: Trang web c a B Gio d c v o t o Vi t Nam. http://www.edu.net.vn: Trang web ny ch a ng r t nhi u ti nguyn b ch i v i khng ch GV m c HS v cc b c ph huynh. http://bachkim.vn: y l trang web cung c p ngu n t li u v cc gi i php ng d ng CNTT trong d y h c c a Cng ty c ph n Tin h c B ch Kim. http://ww.echip.com.vn: y l phin b n i n t c a tu n bo CNTT v nh ng tr gip c l c, nh ng h ng d n t m cho ng i GV trong vi c ng d ng CNTT vo d y h c

a ch nn nh :

3. Tm kim thng tin trn Internet

Ph ng php tm ki m thng tin truy c p c cc trang web ch a n i dung lin quan n v n m mnh quan tm, ta c th ti n hnh theo hai ph ng n sau: Tm ki m theo cc danh m c a ch hay lin k t c cc nh cung c p d ch v t trn cc trang web (Hnh 13).

TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 19

Hnh 13

Tm ki m nh cc my tm ki m (Search Engine). Ph ng php ph bi n nh t l s d ng my tm ki m v n cho php tm ki m thng tin trn Internet theo yu c u c a ng i dng. Hi n nay c nhi u website cung c p my tm ki m, v d : Google: http://www.google.com.vn; Yahoo: http://www.yahoo.com; Alta Vista: http://www.altavista.com; MSN: http://www.msn.com. Thao tc s d ng my tm ki m B c 1: s d ng my tm ki m, tr c h t ta ph i kh i ng trnh duy t web, sau g a ch c a website t ng ng vo a ch c a trnh duy t. V d tm ki m thng tin b ng my tm ki m trn website Google, ta g dng a ch : http://www.google.com.vn r i nh n phm Enter. N u truy c p thnh cng, giao di n (Hnh 14) s hi n ra v i cc thnh ph n chnh nh sau:

20

MODULE THCS 17

L a ch n d ng thng tin c n tm N i nh p t kho

B c 2: Xc nh v nh p t kho lin quan n v n c n tm ki m vo Search. Ch : Ta c n l a ch n i t ng tm ki m l: trang web, hnh nh, video hay tin t c b ng cch nh p chu t vo l a ch n t ng ng. V d khi nh p n i dung c n tm ki m l: Ph ng php ng d ng CNTT trong d y h c, k t qu tm ki m bao g m danh sch cc trang web c n i dung lin quan n t kho s hi n ra (Hnh 15). B c 3: Kch ho t vo danh sch k t qu tm ki m chuy n n nh ng trang web c thng tin lin quan n t kho tm ki m. N u b n nh n vo nt Xem trang u tin tm c th Google s tm v t ng m trang web u tin trong k t qu tm ki m. Ta c ng c th ty ch n ngu n tm ki m b ng cch ch n: Web: Tm trn t t c cc website. Nh ng trang vi t b ng ti ng Vi t: Ch tm nh ng trang web hi n th n i dung b ng ti ng Vi t.
TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 21

Hnh 14. Giao di n c a Google

 Nh ng trang t Vi t Nam: Ch

tm nh ng trang web t Vi t Nam.

Hnh 15. K t qu tm ki m

Ph ng php xc nh t kho tm ki m tm ki m thng tin, tr c tin c n ph i xc nh t kho (Key Words) c a thng tin mu n tm ki m. N u t kho khng r rng s cho ra k t qu tm ki m r t nhi u, r t kh phn bi t v kh ch n c thng tin nh mong mu n; cn n u t kho qu di, k t qu tm ki m c th khng c. V d : Mu n tm thng tin v cch s d ng CNTT trong d y h c: N u nh p t kho CNTT th k t qu s c r t nhi u, bao g m c thng tin v thi t b CNTT, m ng CNTT, chnh sch v CNTT... N u nh p t kho: Cch s d ng CNTT trong d y h c m t gi l thuy t mn Gio d c cng dn THCS th s c r t t ho c khng c k t qu thng tin v t kho ny. Trong tr ng h p ny dng t kho: S d ng CNTT trong d y h c c th s cho k t qu t t h n. N u t kho tm ki m c t trong d u ngo c kp, v d : Ph ng php ng d ng CNTT trong d y h c th Google s tm ki m n i dung trng hon ton v i t kho.

22

MODULE THCS 17

Ta c ng c th s d ng cc php ton nh : +, or, and... bi u di n n i dung c n tm ki m. Dng php +: N u mu n tm cc trang web c m t t t c cc ch c trong t kho m khng c n theo th t th ta n i cc ch ny v i nhau b i d u +. V d : Tm thng tin v Dn ca quan h B c Ninh c th dng nh p t kho l : +Dn ca+ quan h +B c Ninh. Ta c th s d ng k t d u sao * thay th cho m t dy b t k cc k t trong t kho. V d ta nh p t kho tm ki m l Hoa o* th my s tm cc trang web c n i dung nh sau: Hoa o v thu c qu vietbao.vn/Suckhoe/Hoadaovithuocquy/55214197/526/ Hoa o l lo i hoa c bi t m i d p xun v . Hoa dao la loai hoa dac biet moi dip xuan ve. Ln x hoa o lamdong.gov.vn/viVN/a/dulichdalat/Pages/lenxuhoadao.aspx Trong bu i h i ng u tin ch a ai mu n v ch c ch n c ng l c ng ch a ai c th , pht bi u m t c m t ng chung v "x hoa o" v u s mang ti ng l... VietNamNet Ng m hoa o n s m Sa Pa | Ngam hoa dao no... vietnamnet.vn/vn/xahoi/du.../ngamhoadaonosomosapa.html 24 Thng M i M t 2011 T h n tu n nay, m t s cy o vng ni Qu H , T Phn, Sa P ... (huy n Sa Pa, Lo Cai) n hoa r c r trong n ng u ng. y l... VTV Lm p t hoa o vtv.vn/Article/Get/Lamdeptuhoadao8e37a0d3d7.html 26 Thng 2 2011 Hoa o khng ch lm p cho t tr i m cn l m t v thu c qu, nh t l v i nhan s c c a ph n . Trong dn gian v n l u truy n v nh ng... Ma hoa o Nguy n Kha | Mua hoa dao Nguyen Kha | Nghe nh c nghenhac.info/NhacVietNam/.../MuahoadaoNguyenKha.html
TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 23

Ma hoa o, Nghe nh c Ma hoa o, t i nh c Ma hoa o, down nh c Ma hoa o, nh c Ma hoa o, l i bi ht Ma hoa o, Mua hoa dao, Nghe nhac... Ch : C th s d ng ch c n ng tm ki m nng cao c a Google s a ra nh ng k t qu chnh xc h n (Hnh16). Sau khi i n nh ng thng tin c n thi t cho s tm ki m, ta nh p chu t vo nt Advanced Search b t u qu trnh tm ki m.

Hnh 16. Giao din chc nng tm kim nng cao ca Google tm ki m theo m t c m t , c n i n n i dung tm ki m vo m c All these words ho c tm t ng t c th b ng cch i n n i dung c a t ng t vo cc m c c a ph n One or more of these words. k t qu khng ch a nh ng t kho khng c n thi t, c n i n nh ng t kho khng mong mu n tm c vo m c Any of these unwanted words (t ng t nh cch s d ng d u h ng d n trn). k t qu tm ki m c t t v chnh xc h n, b n xc nh n thm cc thng tin c n thi t m c C n thm cng c (Need more tools?) bn d i.
24
|

MODULE THCS 17

 T i ph n ny, ta c th l a ch n s k t qu s hi n trn 1 trang Google hi n th k t qu tm ki m t i m c result per page. Ta c ng l a ch n nh n c k t qu tm ki m b ng ti ng Vi t tr c r i m i n k t qu ti ng Anh sau b ng cch thi t l p nh n c k t qu b ng ngn ng mong mu n t i m c Ngn ng (Language). Sau khi l a ch n nh ng k t qu tm c vi t b ng ngn ng , ta ch n s c u tin x p u trong danh sch k t qu . N u ta mu n tm ki m nh ng k t qu d i d ng cc file v n b n ho c cc file ngu n, b n c th s d ng tnh n ng Lo i t p (File type). Ch ng h n mu n tm 1 file gio n i n t v mn Sinh h c c th d dng download v my tham kh o v s d ng th b n s ch n Microsoft Point (.ppt) t i m c ny. Ta c th ti p t c khai thc cc tnh n ng khc b ng cch click vo d u + m c C p nh t l n cu i (Date), sau khi click vo d u + t i y, m t s cc s l a ch n m i s xu t hi n b n c th l a ch n sao cho k t qu tm ki m l t i u. Tuy nhin trong s cc m c l a ch n m i ny, b n ch c n quan tm n 3 n i dung: Quy n s d ng (Usage right): i u ny l c n thi t khi b n tm ki m nh ng n i dung c lin quan n ng d ng CNTT trong d y h c ch ng h n nh ph n m m Vi th gi i, video th nghi m Vng (Region): l qu c gia ch a nh ng k t qu tm ki m c a b n. Ch ng h n ta tm nh ng th nghi m o t ng ng v i SGK THCS t i Vi t Nam th ta s ch n Region l Vi t Nam. M c l a ch n Tm ki m an ton (Safe Search): Gip ta ng n ch n nh ng trang web l a o, ch a nh ng o n m c hay nh ng trang web v i n i dung khiu dm, b o l c s b l c ra kh i k t qu tm ki m. L u : Ph ng php tm ki m thng tin v i yahoo, MSN hon ton t ng t nh vi c s d ng Google. V d , n u mu n tm hi u nh ng thng tin lin quan n vi c thi t k bi gi ng i n t th Yahoo cung c p 43000 trang web c lin quan n n i dung ny (Hnh17).
TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 25

Hnh 17. K t qu tm ki m thng tin b ng Yahoo

4. Tm kim, khai thc thng tin trn cc a CD

Hi n nay c r t nhi u a CDROM ch a cc thng tin ph c v d y h c nh CD ROM Tin h c nh tr ng, CDROM t li u l ch s , sinh h c, a l... Ta c th copy, ci t d li u ln c ng c a my tnh i n t ho c c th khai thc tr c ti p t cc a CDROM. H u h t cc CDROM ny u c thi t k d i d ng web. M i a CDROM l m t h th ng siu v n b n, ch c n kch ho t vo danh sch lin k t ho c nh p n i dung tm ki m. Vi c khai thc thng tin t cc CDROM ny t ng t nh thao tc trn Internet. V d tm cc bi vi t lin quan n n i dung thi t k v s d ng Gio n i n t c l u trn CDROM tuy n t p 7 n m t p ch Tin h c v Nh tr ng, ta nh p t kho Gio n i n t . K t qu tm ki m Hnh 18. Tra c u trn CDROM cho th y trn CDROM c 3 bi vi t lin quan n n i dung m cc b n ang quan tm (Hnh 18).

26

MODULE THCS 17

NH GI HOT NG 2

1. Hy truy c p Internet v th c hi n vi c tm ki m thng tin lin quan n chi n d ch i n Bin ph v i hai cch nh p t kho: i n Bin Ph i n Bin Ph Sau nh n xt v k t qu tm ki m. 2. B n hy s d ng cc ch c n ng tm ki m trn Google v i t kho V nh H Long v i cc ty ch n l: Tm trang web (web), Tm hnh nh (Images), Tm o n video v nh n xt v k t qu tm c.

Ni dung 2
TM HIU VIC X L THNG TIN PHC V BI GING

Hot ng 1. Tm hiu cc k thut x l thng tin trn Internet

NHIM V

B n hy c k Thng tin c b n cho Ho t ng 1 n m c cc k thu t chnh x l, khai thc thng tin t cc trang web thnh nh ng thng tin ph c v vi c thi t k bi gi ng.

THNG TIN C BN
1. Sao chp mt on vn bn t cc trang web

B c 1: L a ch n o n v n b n c n sao chp trn trang web (Hnh 19). B c 2: Ch n l nh Edit/Copy (ho c nh p chu t ph i, ch n Copy hay nh n t h p phm Ctrl+C). Khi o n v n b n l a ch n c l u vo b nh t m (Clipboard) c a my tnh. B c 3: M m t h so n th o v n b n no ang s d ng thi t k bi gi ng (ch ng h n m Microsoff Word, Microsoff Power Point hay ch ng trnh Notepad c a Windows...).
TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 27

B c 4: Ch n l nh Edit/Paste (hay nh p chu t ph i, ch n Paste ho c nh n t h p phm Ctrl+V). B c 5: nh d ng l i n i dung v n b n theo mu n (bao hm c nh d ng k t , nh d ng o n v chn cc i t ng nh hnh nh, video...).
2. Sao chp ni dung ca c mt trang web

Hnh 19. Sao chp m t o n v n b n trn trang web www.gdtd.vn

Trong tr ng h p GV mu n n i dung bi gi ng c minh ho b i m t trang web no nh ng phng h c l i khng k t n i Internet, ta c th l u tr trang web s n sng trn my tnh (Hnh 20, Hnh 21) v t k t n i (link) t bi gi ng n file l u tr trang web trn my tnh (Hnh 22).

Hnh 20. Sao chp n i dung c m t trang web v my tnh

28
|

MODULE THCS 17

Hnh 21.

t tn v l a ch n v tr l u tr trang web

Hnh 22
TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 29

 B c 1: M trang web c n i dung ta c n khai thc. B c 2: Ch n l nh File/ Save (ho c nh n t h p phm Ctrl+S) (Hnh 20) B c 3: Ch n v tr (th m c, a) s l u tr trang web v t l i tn cho t p tin (n u c n). Ta c th ch n nh d ng l u tr file ( m c Save as Type) v b ng m ch ti ng Vi t ( m c Ecoding). K t thc nh p chu t vo nt Save l u tr vo my tnh (Hnh 21). B c 4: Thi t k lin k t t bi gi ng n t p tin + T o i t ng ch a k t n i. + Ch n l nh Insert/Hyperlink (Hnh 22) Ta ch n ch k t n i l t p tin (v d : ban do tu duy.htm) r i nh p OK xc nh k t n i (Hnh 23).

Hnh 23

+ Th c hi n k t n i. Ch c n nh p chu t vo i t ng ch a lin k t, ngay l p t c ta nh n c k t qu l ton b trang web. Ch : Khng th th c hi n c cc k t n i t trang web ny n cc trang web khc n u my tnh khng ang trong tnh tr ng k t n i Internet.
30
|

MODULE THCS 17

3. Sao chp mt hnh nh

B c 1: Ch n hnh nh c n sao chp. L u : C th ch n ch c n ng tm ki m nh (Images) c c t t c cc hnh nh lin quan n ch tm ki m. B c 2: Ch chu t vo nh, nh p chu t ph i, s hi n ra m t b ng ch n cc l nh (Hnh 24). N u ch n l nh chp nh (Copy) th hnh nh s c l u vo b nh t m (Clipboard). B c 3: a nh vo bi gi ng: M gio n ( c thi t k b i m t h so n th o no ), ch n v tr c n chn nh r i ch n l nh Edit/Paste. Ch : N u ch n l nh: L u nh (Save as) th nh s clud i d ng m t t p tin trn my tnh (Thng th ng l u nh v i nh d ng *.Jpeg, *.bmp...). a nh vo bi gi ng, ta dng l nh Insert/Picture (Hnh 25).
TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 31

Hnh 24

Hnh 25. Chn nh vo slide (dng PowerPoint thi t k bi gi ng)

4. Download file t Internet

Hnh 26
32
|

MODULE THCS 17

Trn cc trang web th ng g p cc thng tin d ng file: v d nh cc t p v n b n d ng *.pdf, *.doc, cc video scrip, cc file m thanh (Hnh 26). s d ng cc thng tin ny khi khng k t n i Internet, ta ph i download v my tnh c nhn. Thao tc nh sau: B c 1: L u tr v my tnh b ng cch nh p chu t vo l nh Download, sau ch n v tr l u tr , t l i tn t p r i nh n nt Save. L u : C th cc thng tin t i v d ng nn (*.ZIP), gi i nn cc file ny, ta ph i c ch ng trnh gi i nn t p tin (Hnh 27). Thng th ng cc my tnh u ci t ch ng trnh gi i nn WinRar. Ta kch ho t ch ng trnh Winrar, ch n tn t p nn r i ch n l nh Extract to gi i nn (Hnh 27). N u my tnh ci t ph n m m Winrar th khi Download t p nn v my, Windows s t ng kch ho t ch ng trnh Winrar v g i vi c th c hi n thao tc gi i nn.

Hnh 27. Gi i nn cc file

c download t Internet

Trong qu trnh thi t k gio n, c th m cc t p tin ny tham kh o n i dung ho c copy n i dung a vo bi gi ng ho c thi t l p lin k t t bi gi ng n cc t p tin ny. Trong qu trnh gi ng bi, ta c th kch ho t lin k t m t p tin.
TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 33

NH GI HOT NG 1

1. B n hy tm v a v my tnh i n t c a mnh cc hnh nh minh ho v p c a ng Phong Nha K Bng. 2. B n hy tm v download m t o n video v phong c nh ma xun trn nh ng cnh ng hoa H N i.

Hot ng 2. Tm hiu mt vi phn mm x l thng tin V vi c x l thng tin d ng v n b n, ch ng h n nh vi c nh d ng k t , nh d ng o n v n b n v nh d ng trang GV th c hi n th ng xuyn trong qu trnh so n gio n trn my tnh (ch ng h n so n gio n v i h so n th o Winword ch ng h n), trong n i dung ny, chng ti ch trnh by vi c x l hai d ng thng tin th ng c GV a vo bi gi ng l hnh nh, video, m thanh v i nh ng cng c n gi n, ph c p. Vi c x l hnh nh, m thanh, video v i nh ng ph n m m chuyn nghi p, h c vin c th t tm hi u sau khi lm ch nh ng ph n m m n gi n.
NHIM V

B n hy c k thng tin c b n cho Ho t ng 2 : 1. N m c cc ch c n ng c b n c a m t vi ph n m m x l nh, m thanh, video. 2. Th c hi n c nh ng thao tc x l nh, m thanh, video b ng cc ph n m m thng d ng.

THNG TIN C BN
1. X l nh bng chng trnh Paint ca Windows

PaintBrush l m t ch ng trnh c tch h p trong h i u hnh Windows v i ch c n ng chnh l bin t p nh t nh. Ph n m m ny r t thch h p x l cc hnh nh v i thao tc n gi n tr c quan. G i ch ng trnh: Start/Programs/Accessories/Paint. Tr c tin m hnh nh c n s a ch a b i l nh File/Open, sau ch n tn file nh. Giao di n lm vi c s c d ng nh sau (Hnh 28):

34

MODULE THCS 17

Hnh 28. Giao di n lm vi c c a Paint trn m t file

x l nh, tr c tin b n c n bi t m t s ch c n ng bin t p nh c a Paint c th hi n trn thanh cng c (Hnh 29). Free form Select Eraser/ Color Eraser Pick Color Pencil AirBrush Line Rectangle Ellipse
Hnh 29
TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 35

Select Fill With Color Magnifier Brush Curve Text Polygon

Rounded Rectangle

B ng cc ch c n ng c a cc cng c
Tn cng c Ch c n ng

Free form Select Ch n vng t do Select Ch n vng hnh ch nh t Eraser/Color Eraser T y, c cc kch c t y khc nhau Fill With Color i n m t vng kn theo mu m t ti n Pick Color Tch mu i m v Magnifier Phng to/Thu nh hnh v Pencil Bt ch, c cc c nt khc nhau Brush Bt v , c cc kch c khc nhau AirBrush Bnh x t s n, s n mu (mu m t ti n) theo mu n Text G v n b n, c th ch n font, c ch , mu Line V ng th ng, c cc c ng khc nhau Curve V ng cong ty Rectangle V hnh ch nh t, c th r ng ho c c Polygon V hnh a gic, c th r ng ho c c Ellipse V hnh elip, c th r ng ho c c Rounded Rectangle V hnh ch nh t trn gc, c th r ng ho c c M t s thao tc c b n: c t dn m t vng trong b c nh, ch n Free form Select ho c Select, sau khi nh d u vng ch n c bao b i ng nt t th th c hi n cc thao tc sao chp (copy), c t (cut), dn (paste) hay xo (delete). Sau khi ch n m t cng c v v mu v , c n c cng d ng c a cc cng c v v hnh c n thi t. V i m i hnh c th ch n l i mu khc nhau. L u : Khi ch n m t cng c , n u c nhi u d ng c a cng c th d ng t ng ng s t ng xu t hi n ngay bn d i h p cng c l a ch n.
36
|

MODULE THCS 17

Cc l nh thu c menu Images: Flip and Rotate: Xoay o ng c theo chi u ngang, chi u ng v quay hnh theo cc gc quay vng ch n. Stretch/Skew: Ko dn hay ko xin vng v ch n. Invert Color: o mu vng ch n. Attribute: Cc thu c tnh chung c a vng v . Clear Image: Xo vng v .
L u tr

l u tr nh sau khi x l, ta ch n File/Save. Khi c a s Save as xu t hi n, ta l a ch n th m c l u tr nh (M c Save in), tn t p (File name), nh d ng nh (Save as Type) r i nh p nt Save l u tr nh (Hnh 30).

nh sau khi x l

s s dng nh a vo bi ging, ta ch vic s dng lnh Insert/

Ch p hnh nh trn my tnh Trong nhi u tr ng h p mu n c nh c a m t c nh trong m t th nghi m o hay m t video script ta c th thao tc nh sau: B c 1: Kch ho t ch ng trnh (th nghi m, video). B n s th y hnh nh c a chng trn mn hnh.
TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 37

Hnh 30. nh (Picture) v l a ch n tn t p nh (From File)

B c 2: B m phm Print Screen (Sys Rq) trn bn phm. Khi ton b hnh nh c a mn hnh s c l u trong b nh t m (clipboard). B c 3: G i ch ng trnh Paint ra lm vi c. B c 4: Ch n l nh Edit/Paste. Khi hnh nh mn hnh s c at b nh ra mn hnh lm vi c c a Paint. B c 5: S d ng cc cng c c a Paint l a ch n, nh d ng, xoay r i l u tr vo my tnh s d ng sau ny.
2. Mt s phn mm x l nh min ph trn Internet

Hi n nay c nhi u ph n m m mi n ph trn Internet nh ng hi u qu c a n hon ton p ng c vi c x l nh ph c v vi c thi t k cc bi gi ng. Trong l nh v c ho x l nh, Photoshop lun d n u v s l ng tnh n ng chuyn nghi p v s t tr c t i nay. Phin b n CS5 l m t b c t ph v c i ti n giao di n v tnh n ng thn thi n h n v i cc i t ng ng i s d ng khng chuyn ho c m i b c chn vo l nh v c ho x l nh (Hnh 31).

2.1. Phn mm Adobe Photoshop CS5 Extended

Hnh 31
38
|

MODULE THCS 17

Ta c th xo b cc chi ti t d dng v i tnh n ng m i ContentAware Fill, hi u ch nh t th c a nhn v t trong nh n gi n v i Puppet Warp, k t n i tr c tuy n v i c ng ng s d ng Photoshop thng qua CS Live, x l m t b c nh k thu t s thnh m t b c tranh ngh thu t nhanh chng v i Mixer Brush v hng lo t cc cng c thi t k 3D chuyn nghi p,
2.2. Phn mm Gimp 2.6.11

GIMP (GNU Image Manipulation Program) l ph n m m c c ng ng ng i s d ng v nhi u t p ch danh ti ng trn th gi i nh gi l ph n m m ch nh s a nh mi n ph t t nh t. Gimp cung c p cc tnh n ng v tc v ph h p v i t t c cc i t ng t nghi p d n chuyn nghi p, ch nh s a ho c chuy n i m t lc hng lo t nh, t ng thch m nh m v i cc plugin c a cc ph n m m ho khc, t o nh ng v nhi u hi u ng ch b ng vi thao tc n gi n l nh ng i m m nh c a Gimp (Hnh 32).

Hnh 32

TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 39

2.3. Phn mm Paint.NET 3.5.8

c coi l s k t h p gi a Microsoft Paint v Adobe Photoshop, Paint.NET mang n m t giao di n s d ng tr c quan cho nh ng ng i s d ng nghi p d v i 4 nhm cng c n m 4 gc c a ch ng trnh. S d ng giao di n Aero c a h i u hnh Windows 7 nn Paint.Net phin b n 3.5.8 trng r t p v sng s a, tnh n ng x l nh d a trn cc layer, h th ng History thng minh cho php quay l i cc thao tc tr c , m t p tin nh d ng psd v nhi u tnh n ng khc th v m cc b n nn th nghi m (Hnh 33).

Hnh 33

40

MODULE THCS 17

2.4. Phn mm Photoscape 3.5

Hnh 34

c v l c th bi n m t ng i ch nh s a nh nghi p d tr nn chuyn nghi p, Photoscape l ph n m m ch nh s a nh mi n ph c s d ng ph bi n nh t hi n nay. Cch bi tr tnh n ng kh th m m , kh n ng ch nh s a nh c ng nh i tn t p tin hng lo t thng minh, t o nh ghp d ng frame ho c d ng th ng, t o trang in v i nhi u ty ch n, ch p nh mn hnh, chia c t m t nh ra nhi u ph n nhanh chng l cc th m nh c a Photoscape (Hnh 34).
2.5. Phn mm Picasa 3.8

Picasa l m t ph n m m qu n l, ch nh s a v chia s nh tr c tuy n mi n ph c pht tri n b i Google. Tch h p cc tnh n ng chnh ngay trong th c n chu t ph i cng giao di n r t trang nh v hi ho, Picasa c nh gi l c giao di n thn thi n nh t trong cc ph n m m ch nh s a nh hng u. C th d dng in nh, t o CD nh ho c chia s nh m ng (Hnh 35).
TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 41

Hnh 35

[Ngu n tham kh o: www.thongtincongnghe.com; www.xahoithongtin.com.vn].

2.6. X l video script vi chng trnh MovieMaker

T ng quan v ch ng trnh MovieMaker Windows Movie Maker (WMM) l m t ti n ch s n c n m trong h i u hnh Windows (Hnh 36), cung c p kh y cng c c t, ghp, ch nh s a cc file video. Sau khi ch nh s a c th ghi l i vo cc thi t b l u tr v i nhi u ty ch n v i ch t l ng cao nh t c th . Ty t ng lo i m dung l ng file l u tr c th l n (cho ch t l ng cao) ho c nh (cho vi c t i xu ng nhanh chng t Internet). WMM d s d ng v c s n; n u bi t khai thc b n c ng c th s d ng n nh m t ch ng trnh bin t p video chuyn nghi p khng km g cc trnh bin so n video c ng k nh nh Video Studio, Advanced Video Manager... WMM c giao di n n gi n, d hi u v i 4 khu v c chnh: Video task: n i t cc nt i u khi n. Collection: n i t cc video, audio, picture.
|

42

MODULE THCS 17

 Mn hnh: khu v c mn hnh hi n th hnh nh, xem tr c video ang lm. Khu v c ch nh s a v bin t p video.

Hnh 36. Giao di n lm vi c c a Movie Maker

Ngoi ra cn cc nt l nh: Show StoryBoard: ch nh th i gian ho c s clip khi bin t p. Show Timeline: hnh nh hi n ln d ng thumbnail. Set volume level: ch nh audio trong video. Mu n m thanh trong video g c bi n m t th ko thanh audio st khe Audio/Music. Narrate timeline: t o video t webcam ho c microphone. Zoom in, zoom out: ko di, rt ng n th i gian. M t s i t ng chnh c a WMM Collection dng ch a cc o n m thanh (audio clip), o n phim (video clip) ho c nh ng hnh nh (picture) m ta dng tnh n ng Import nh p vo ho c l y vo (capture) t cc thi t b nh my nh, camera s ... Collection r t thu n ti n cho vi c theo di cc video clip nh ; m i clip nh trong collection c th chia thnh cc ph n nh h n.
TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 43

bao g m y thng tin v m t phin lm vi c v i WMM, thng tin v cc file audio, video, cc hnh nh m ta v a l y vo. C th ghi l i phin lm vi c vo file i v i WMM th ph n m r ng c a file s l .msw. Movie l k t qu c a cu i cng c a phin lm vi c. Movie hay ni cch khc l file video k t qu . Movie c th l u ra c ng my tnh hay cc thi t b l u tr khc. Storyboard/Timeline l n i quan tr ng nh t ch a k t qu cng vi c l n i l u l i k ch b n dnh cho movie c a b n. Khi xu t ra file movie, WMM s d a vo Storyboard/Timeline xy d ng. Cc d ng file hnh nh, audio v video m WMM nh n d ng c: Audio: .aif, .aifc, .aiff .asf, .au, .mp2, .mp3, .mpa, .snd, .wav, .wma. Video: .asf, .avi, .m1v, .mp2, .mp2v, .mpe, .mpeg, .mpg, .mpv2, .wm, .wmv. Hnh nh: .bmp, .dib, .emf, .gif, .jfif, .jpe, .jpeg, .jpg, .png, .tif, .tiff, .wmf. M t s thao tc c b n v i WMM M m t video t cc file video ra lm vi c T menu File ch n Import into Collection ho c b m phm t t Ctrl + I. H p tho i ch n file xu t hi n, ch n file audio, video ho c file hnh nh c n x l. C ng c th cng m t lc l y nhi u file vo b ng cch gi Ctrl ho c Shift khi click chu t vo tn file. Trong h p tho i ch n file, hy ch n tu ch n Create clips for video files, n u nh d u vo th video clip s t ng b chia thnh cc m nh nh ; m i m nh l m t video clip. Sau khi c ch n, video c a vo Collection ch nh s a. Xem project v cc clip Trong m t phin lm vi c v i WMM, c th xem cc clip b ng cch nh p chu t vo cc clip trong Collection v b m phm cch (Space bar) ho c ch n l nh Play/Play Clip. C ng c th xem nhi u clip lin ti p b ng cch ko nhi u clip vo ph n Storyboard v ch n l nh Play/Play Storyboard ho c b m t h p phm Ctrl + W.
Project
MODULE THCS 17

44

Xem thu c tnh c a cc clip Ch n 1 clip c n xem t i Collection. Nh p chu t ph i v ch n Properties ho c l nh Clip/Properties. Ch nh s a cc thu c tnh c a project Ch n l nh File/Properties, m t h p tho i xu t hi n, i n cc thng tin vo h p tho i nh title (tiu ), author (tc gi ), copyright (b n quy n), rating (bnh ch n), description (m t ) v project. Thay i cch th hi n project Trong phin lm vi c c th thay i gi a hai ch nhn (Timelime v Storyboard). Storyboard cho php xem c danh sch cc clip ko xu ng, Timeline l i cho hnh dung c v kho ng th i gian, di c a clip s c pht. thay i ch nhn v Storyboard, ch n l nh View/Storyboard khi ang ch Timeline. ch n ch nhn Timeline, ch n l nh View/Timeline khi ang ch Storyboard. C ng c th dng phm t t Ctrl +T chuy n lun phin hai ch nhn ny. Thm m t clip vo Storyboard/Timeline: T i Collection, nh p chu t vo cc clip mu n thm, nh p chu t ph i v ch n Add to Storyboard ho c Add to Timeline ty theo ch nhn hi n t i l g. thm clip m t cch nhanh chng, c th dng ng tc ko th thng th ng cc clip vo Storyboard ho c Timeline. Xo clip kh i Storyboard/Timeline xo clip kh i project, nh p chu t vo clip trong Storyboard hay Timeline, s d ng l nh Edit/Delete. C th xo t t c cc clip trong project b ng cch th c hi n l nh xo Edit/Clear Storyboard ho c b m t h p phm Ctrl + Del. Sao chp clip trong Storyboard/Timeline Ch n clip mu n sao chp trong Storyboard/Timeline, ch n l nh Edit/Copy sau di chuy n chu t n v tr ch v ch n l nh Edit/Paste.
TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 45

 C ng c th sao chp cng lc nhi u clip b ng cch gi phm Ctrl ho c phm Shift ch n nhi u clip. Di chuy n clip trong Storyboard/Timeline Ch n clip mu n di chuy n s d ng l nh Edit/Cut sau di chuy n chu t n v tr ch v s d ng l nh Edit/Paste. L ng clip trong Storyboard/Timeline Trong khi lm video th ng th y c nh ng c nh l ng nhau, c nh tr c m d n v c nh sau r d n. Hai c nh ny an xen vo nhau trng kh p m t. Tnh n ng l ng trong WMM cho php th c hi n i u ny. l ng c nh, ph i chuy n ch xem sang Timeline, nh p chu t vo c nh sau s d ng l nh Clip/Nudge Left. b l ng c nh, ch n clip c n b v s d ng l nh Clip/Nudge Right cho t i khi hai c nh tch r i kh i nhau. Chia c t cc audio clip hay video clip Nh p chu t vo clip c n chia trong Collection, t i c a s Windows Media nh p play. B m pause d ng clip v ti n hnh c t, nht c t s n m ng i m d ng ny, s d ng l nh Clip/Split ho c b m phm t t Ctrl + L. Sau thao tc ny, clip v a ch n s c chia lm 2 ph n v t o thnh 2 clip nh h n. C th chia ti p cc clip nh h n cho t i khi m i clip ch cn 1 frame (1 hnh nh). Ghp cc audio clip hay video clip Vi c ghp cc audio clip hay video clip khng c nhi u ngh a, n ch gip cho s l ng clip trong Collection t i s d nhn t ng th h n. ghp cc clip dng chu t ch n cc clip mu n ghp, s d ng l nh Clip/Combine ho c b m t h p phm Ctrl + M. Sau thao tc ny, cc clip v a c ch n s c ghp vo thnh 1 clip. Cc hi u ng cho hnh nh Ch n ph n Video Effects li t k nh ng hi u ng. Mu n ch n hi u ng, no ch c n nh p chu t vo hi u ng r i ch n Add to Storyboard ho c Add to Timeline. C th dng ng tc ko th ko hi u ng vo clip ch n.
46
|

MODULE THCS 17

 Sau khi ch n xong hi u ng c th b m Ctrl + W ho c s d ng l nh Play/Play Timeline (Play/Play Storyboard) xem k t qu . Cc hi u ng chuy n c nh Ch n ph n Video Transitions ch n cc hi u ng chuy n c nh. Mu n ch n ki u chuy n c nh no, ch c n nh p chu t ph i vo hi u ng r i ch n ch c n ng Add to Storyboard hay Add to Timeline. C th dng chu t ko th cc hi u ng ny vo cc clip trong Storyboard/Timeline t o hi u ng cho clip . Sau khi ch n xong hi u ng, c th b m Ctrl + W ho c s d ng l nh Play/Play Timeline (Play/Play Storyboard) xem k t qu . Khc v i hi u ng hnh nh ch c n 1 clip l , t o hi u ng chuy n c nh, ph i c t i thi u 2 clip th c hi n vi c chuy n. Thm cc dng ch , tiu vo tr c movie, clip T i thanh Tasks, ch n Make titles or credits, xu t hi n b ng ch n: + Title at the beginning: Dng thm cc tiu vo tr c Movie + Title before the selected clip: Dng thm tiu vo sau cc clip ch n trong Storyboard hay Timeline. + Title on the selected clip: Dng thm tiu vo trong cc clip ch n trong Storyboard/Timeline. + Title after selected clip: Dng thm tiu vo sau cc clip ch n trong Storyboard/Timeline. + Credits at the end: Dng thm tiu , thng tin tc gi ... vo cu i movie. B n c n nh p thng tin cho cc tiu v ch n Done, add title to movie. Sau khi thm tiu c th xem l i b ng cch b m Ctrl+W ho c s d ng l nh Play/Play Timeline (Play/Play Storyboard) xem k t qu . K t xu t ra file video l u video, s d ng l nh: File/Save Movie File, xu t hi n h p tho i. T i y c cc s l a ch n sau: Ch n My Computer l u k t qu vo my tnh. Ch n Recordable CD l u k t qu ra CD.
TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 47

 Ch n EMail l u k t qu vo hm th . The Web l u k t qu ln my ch Web. DV Camera l u k t qu ra cc thi t b k thu t s . Sau khi ch n u ra cho k t qu c a mnh, ph i ch n ti p nh ng thng s dnh cho file movie. M c d WMM t m c nh k t qu l Best quality for playback on my computer, v n c th click chu t vo Show more choice c thm ty ch n cho file movie. C kh nhi u ty ch n nh ng ch nh m vo 2 m c ch chnh l kch th c hay ch t l ng; mu n ch t l ng t t b t bu c file movie ph i c kch th c l n v ng c l i mu n kch th c nh th ch t l ng c a file movie s km h n.
3. Mt s phn mm x l video min ph trn Internet

C th ni nhu c u chuy n i v s d ng cc nh d ng file nh c v video ch a khi no nhi u v thng d ng nh by gi , nh t l khi gi c a cc thi t b nghe nhn di ng gi m i r t nhi u v i n tho i nghe nh c, xem phim c ng ph bi n khng km. Cc s n ph m ph c v multimedia mi n ph c a hng DVD Video Soft s cung c p cho ng i dng cc gi i php a ph ng ti n mi n ph.

3.1. Free Video to MP3 Converter vs 3.1.1

Ph n m m ny cho php chuy n i cc nh d ng video g m: *.avi, *mpg, *.mpg, *.mp4, *.m4v, *.mpeg, *.dvrms, *.wmv, *.asf, *.mov, *.qt, *.3gp, *.3g2 v *.flv c trn my tnh sang chu n nh d ng nh c MP3 r t nhanh v cho php tch l y ph n m thanh c a cc video clip. c bi t ph i k n tnh n ng c t o n nh c b t k t t p tin video. Cc t p tin c nh d ng d ng tiu chu n mp3 cho php GV s d ng chng m t cch linh ho t m khng c n ci t thm cc ph n m m vo my tnh. Thao tc x l, chuy n i t d ng video sang d ng MP3: B c 1: T giao di n chnh c a ch ng trnh, b m nt Browse trong khung Input video file v chuy n n th m c l u file video c n trch xu t m thanh, kch ch n tn file v b m Open. M c nh khung Output MP3 file l n i l u file MP3 sau khi trch xu t, n s trng tn v trng v i th m c l u file video g c, ch thm ph n NEW sau tn file g c v khc nh d ng. Nh ng n u mu n, b n c th b m nt Browse t tn v ch n th m c l u file MP3 n i khc.
|

48

MODULE THCS 17

 B c 2: Chuy n qua khung Presets, ch ng trnh cung c p m c nh cho ng i dng chu n ch t l ng m thanh ph h p c th ch i c trn m i thi t b nghe nh c; tuy nhin c th ch n cc tiu chu n khc n u mu n g m: High Quality, Standard Quality v Economy Quality. B c 3: B m nt Convert ch ng trnh chuy n i. N u ch c n trch xu t m t o n m thanh trong file video th tr c khi b m nt Convert, b m nt Trim Video Trong h p tho i Select video you want to leave, kch gi chu t tri v ko thanh tr t Play t tri sang ph i n u o n m thanh c n c t v b m nt c hnh chi c ko bn tri, sau ko thanh tr t Play n o n k t thc v b m nt hnh chi c ko bn ph i. o n m thanh c ch n trong file video s c nh d u b ng mu s m. Sau khi ch n xong, b m nt Apply & Close p d ng. Cu i cng b m nt Convert l xong (Hnh 37).

Hnh 37
TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 49

3.2. Phn mm Free Video to Flash Converter 4.1.1.3

Ph n m m Free Video to Flash Converter chuyn dng chuy n i cc file video c cc nh d ng g m: *.avi, *.mpeg, *.mpg, *.mp4, *.m4v, *.wmv, *.asf, *.mov, *.qt, *.3gp, *.3g2, *.dvrms v *.flv sang chu n video d ng Flash (*.flv v *.swf). Thao tc x l video nh sau: B c 1: T giao di n chnh, b m nt Browse trong khung Select video file ch n cc file video c n chuy n i sang nh d ng Flash, c th k t h p kch chu t tri v phm Ctrl ch n nhi u file video khc nhau v nh d ng chuy n i u c. Mu n b file no kh i danh sch chuy n i th kch ch n tn file trong danh sch v b m nt c hnh ch X xo i. Khung Output folder l th m c m c nh l u file Flash sau khi chuy n i xong c th b m nt Browse ch n th m c khc l u file (Hnh 38).

B c 2: Chuy n qua khung Format ch n nh d ng xu t ra l .SWF ho c .FLV ty vo m c ch s d ng. Ch n ti p cc tham s nn cho file xu t ra khung Presets (nh ng t t nh t b n nn m c nh n u khng n m r). Sau b m nt Convert ch ng trnh chuy n i.
50
|

Hnh 38

MODULE THCS 17

3.3. Phn mm Free 3GP Video Converter 3.1.1.3

Ph n m m Free 3GP Video Converter gip chuy n i cc file video c nh d ng 3GP c quay b i cc my i n tho i di ng c ch c n ng ch p hnh sang chu n cc nh d ng video ph bi n xem trn my tnh nh AVI ho c MP4 ho c chuy n i ng c l i t cc nh d ng video thng d ng sang 3GP xem trn i n tho i i ng. c bi t ph i k n tnh n ng trch xu t m thanh t cc file video 3GP. Cch s d ng hon ton t ng t nh Free Video to Flash Converter trn (Hnh 40).

Hnh 40
3.4. Free Video to JPG Converter 1.4.1.3

Ph n m m Free Video to JPG Converter s gip b n c c nh ng b c hnh p nh t t cc b phim t li u. Ch ng trnh cung c p nhi u cch c c nh ng t p tin nh d ng .JPG ch t l ng cao. Ch ng trnh c t c lm vi c nhanh v c th lm vi c v i cc file vdieo d ng: avi/mpg/mpeg/mpe/mp4/m4v, wmv/asf, mov/qt, 3gp2/3gpp/3gp/3g2, dvrms v flv. ch n file video c n ch p hnh, b n b m nt Browse (nt ba ch m) trong khung Input file t giao di n chnh ch n file video c n ch p hnh, ch n th m c l u cc file hnh nh sau khi ch p xong trong khung
Output folder.

Ti p theo ch n ki u ch p hnh trong khung Save bao g m:

TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 51

 Ch p t ng sau kho ng khung hnh (Every frames) t c l c sau m t s khung hnh ch n th ch ng trnh s t ng ch p l i m t hnh t file video ang pht. Ch p t ng sau kho ng giy (Every seconds). T c sau kho ng th i gian n nh (giy) ch ng trnh s t ng ch p hnh v l u l i. Every Frame t c l ch p t t c cc khung hnh. Sau b m nt Save ch ng trnh lm vi c t ng. Trong tr ng h p b n mu n c nh ng khung hnh t m t o n video no trong file video , kch gi chu t tri v ko thanh tr t Play t tri sang ph i r i b m nt Trim Left nh d u u o n video, ko ti p v bn ph i v b m nt Trim Right ch n o n cu i c a file video c n ch p hnh. Ch n xong b m nt Save ch ng trnh x l t ng. Ngoi ra, thanh cng c pha d i khung Preview cn cung c p cc nt ch c n ng ch n khung hnh cho chnh xc nh : Begin tr v u file video, Play pht, Stop d ng, Previous frame li v khung hnh tr c, Next frame t i khung hnh sau, End t i cu i phim, Go to Start Selection n u vng ch n, Go to End Selection xu ng cu i vng ch n, Clear selection xo vng ch n v See shortcuts xem phm t t. Khi mu n b t ngay hnh file video ang trnh chi u th b m nt Make Snapshot l u l i (Hnh 41).

Hnh 41
52
|

MODULE THCS 17

3.5. Free YouTube Download 2.2.1.3

[Ngu n tham kh o: www.thongtincongnghe.com; www.xahoithongtin.com.vn]. Free YouTube Download l cch th c n gi n v d dng nh t gip t i c nh ng video clip m i nh t, nh ng bi ht m i nh t t website chia s video tr c tuy n n i ti ng YouTube v Google Video. Ch ng trnh s gip b n v a t i v a chuy n i cc file video v cc nh d ng video thng d ng nh : AVI, MP4, 3GP v FLV c th xem trn my tnh ho c i n tho i di ng. Thao tc r t n gi n: ch c n b m nt Add URLS v copy a ch trn thanh Address c a trnh duy t ang chi u file video m b n mu n t i v r i Paste vo khung Add URL v b m nt OK. Thao tc nhi u l n nh v y n u mu n ch n nhi u file c n t i v cng lc. Mu n b b t b t k a ch no trong danh sch, kch ch n a ch v b m nt hnh ch X xo. Ti p theo, c n ch n nh d ng video mu n chuy n i sang trong khung Format, ch n ti p th m c l u cc file video sau khi t i v v chuy n i xong bn khung Output folder. Cu i cng b m nt Download v ch cho ch ng trnh v a t i v a th c hi n vi c chuy n i l k t thc.
TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 53

Hnh 42

NH GI HOT NG 3.2

1. Th y/c hy tm ki m v l y v t Internet hnh nh v bi bi n Nha Trang th m ng, sau hy bin t p theo mu n. 2. Th y/c hy download m t video th nghi m ho h c t trn Internet v my tnh sau s d ng m t trong cc ph n m m trn bin t p l i theo mu n. 3. Hy vo trang web Google.com.vn v nh p n i dung v nh ng kh kh n, th c m c khi s d ng cc ph n m m x l thng tin trn tm c cc thng tin tr gip (Hnh 43).

Hnh 43
NH GI CHUNG

I.
54

Trn c s nh ng ki n th c m ti li u cung c p v ki n th c, n ng l c s n c c a b n thn, th y/c hy l n l t hon thnh cc nhi m v sau: Nhi m v 1: Xy d ng ngn hng cc thng tin lin quan n n i dung mn h c c a th y/c, c th :

MODULE THCS 17

Tm trn cc a CDROM v trn m ng Internet cc thng tin lin quan n n i dung mn h c c a th y/c. S d ng m t ph n m m cng c no x l, bin t p, chuy n cc thng tin ban u v d ng ph h p v i m c ch, hnh th c khai khc c a th y/c. T o m t th m c ring (trong c th chia thnh cc th m c con theo t ng chuyn ) v l u tr cc t p tin c th s d ng c nhi u l n v chia s cho cc ng nghi p c nhu c u. II. Nhi m v 2: Xy d ng m t ti t d y c th v i s h tr c a CNTT, c th th y/c hy l n l t tri n khai cc n i dung sau: 1. Hy ch n m t bi d y c th trong mn h c c a th y/c. Ch ch n nh ng bi h c ph h p v i vi c s d ng cc thng tin d ng tranh nh, video, m hnh o... 2. C n c vo m c ch, yu c u, n i dung... c a ti t h c, th y/c hy xc nh v l a ch n m t s ho t ng c th trong ti t d y s c tri n khai v i s h tr c a CNTT. 3. Hy tm ki m nh ng thng tin lin quan n n i dung bi gi ng v cc ho t ng m th y/c d ki n trn m ng Internet (ho c c th l y ra t ngn hng cc thng tin m th y/c c sau khi hon thnh nhi m v th nh t). 4. S d ng cc ph n m m cng c x l, bin t p... cc thng tin theo s ph m c a th y/c sau tch h p cc thng tin vo ph ng n ln l p c a th y/c c c m t bi gi ng hon ch nh. 5. (N u c) Hy t ch c ln l p v nh gi hi u qu gi d y, x l cc thng tin ph n h i ti p t c hon thi n bi gi ng (trong c vi c hon thi n vi c x l, khai thc thng tin...).

D. KT LUN
Module THCS 17 gip cc th y/c: N m c m t cch h th ng khi ni m thng tin, cc d ng thng tin trong cu c s ng v vai tr quan tr ng c a thng tin trong vi c i m i PPDH, nng cao ch t l ng o t o. Bi t c cc k thu t tm ki m thng tin trn m ng Internet nh m nhanh chng tm c cc ngu n thng tin qu gi lm phong ph cho bi gi ng c a th y/c.
TM KIM, KHAI THC, X L THNG TIN PHC V BI GING | 55

 Tr l i c cu h i: T i sao ph i x l thng tin tr c khi a vo bi gi ng v lm ch c m t s ph n m m x l thng tin d ng nh, video thng th ng v thnh th o vi c x l cc thng tin l y c t Internet? Cu i cng, module trang b cho cc th y/c m t h th ng cc khi ni m c b n v nng cao n ng l c tm ki m, x l, khai thc thng tin ph c v bi gi ng c a th y/c. Chng ti tin t ng ch c ch n cc th y/c s lm ch c ki n th c, thnh th c cc k n ng m module mang n cho th y/c c nh ng bi so n, gi gi ng p ng c nhu c u i m i PPDH nng cao ch t l ng o t o trong nh tr ng ph thng hi n nay. 1. Tr nh Thanh H i, V n hnh thnh k n ng s d ng my vi tnh v ph n m m d y h c cho sinh vin HSP, T p ch Nghin c u gio d c, s chuyn qu I, 2000. 2. Tr nh Thanh H i, ng d ng cng ngh thng tin v truy n thng trong d y h c mn ton, NXB H N i, 2005. 3. Tr nh Thanh H i, S d ng ph n m m h tr d y h c ton, NXB i h c Qu c gia H N i, 2010. 4. Nguy n B Kim, H i th o qu c t v s d ng k thu t thng tin trong gio d c, T p ch Thng tin Khoa h c Gio d c, s 9/1987, 1987. 5. Nguy n B Kim o Thi Lai, Mi tr ng tin h c v gio d c ton h c, Bo co khoa h c t i H i ngh Qu c gia k ni m 20 CNGD, thng 4/1998. 6. o Thi Lai, M t s tri n v ng t ra v i nh tr ng hi n i trong b i c nh cu c cch m ng cng ngh thng tin, T p ch Pht tri n gio d c s 2, 1998. 7. o Thi Lai, ng d ng CNTT v nh ng v n c n xem xt i m i trong h th ng PPDH mn ton, T p ch Gio d c, s 9, 2002. 8. Ng Anh Tu n, Cc ki u thi t k d y h c trong mi tr ng t ng tc a ph ng ti n, T p ch Gio d c, s 10, 2004. 9. Haji Razali bin Ahmad (2004). Constructive Teaching and Learning by Information Technology, Malaysia. 10. Priscilla Norton, Debra Sprague (2001), Technology for Teaching, Allyn and Bacon, Pearson Education Company, Needham Geights, MA.
56
|

E. TI LIU THAM KHO

MODULE THCS 17