NG QUANG SN

Module trung hc c s 21: Bo qun, sa cha, sng to thit b dy hc

Module THCS

21
Bo qun, sa cha, sng to thit b dy hc

BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC

75

A. GII THIU TNG QUAN

B o qu n TBDH l m t vi c lm c n thi t v quan tr ng trong m i nh tr ng. N u khng th c hi n t t cng tc b o qu n th thi t b s d b h h ng, m t mt, lm lng ph ti n c a, cng s c, lm nh h ng n ch t l ng, hi u qu s d ng TBDH. B o qu n TBDH ph i c th c hi n theo ng quy ch qu n l ti s n c a Nh n c, th c hi n ch ki m k, ki m tra h ng n m,... TBDH ph i c s p t khoa h c ti n s d ng v c cc ph ng ti n b o qu n nh : t , gi, hm, k ,..., v t che ph , ph ng ti n ch ng m, ch ng m i m t, d ng c phng chy, ch a chy. C n c h th ng s sch qu n l vi c trang b TBDH theo t ng h c k, t ng n m h c; h th ng s sch qu n l vi c m n, tr TBDH c a GV nng cao th c v tinh th n trch nhi m. Khi m t mt, h ng hc TBDH ph i c bi n php x l thch h p. TBDH ph i c lm s ch v b o qu n ngay sau khi s d ng, th c hi n vi c b o qu n theo ch ph h p i v i t ng lo i TBDH. Quan tm n i u ki n th i ti t, kh h u, mi tr ng,... nh h ng n vi c b o qu n, ch t l ng c a t ng lo i TBDH, c bi t l cc lo i TBDH c ng d ng CNTT&TT hi n i v t ti n nh : my chi u a n ng, my vi tnh, b ng thng minh,... Vi c b o qu n c ng ph i tun theo h ng d n c a nh s n xu t TBDH (theo Catalogue) v tun th nh ng quy trnh chung v b o qu n. Cc thi t b th nghi m c h i, gy nhi m ph i c b tr v x l theo tiu chu n quy nh m b o an ton lao ng v v sinh mi tr ng. Nh ng TBDH h ng, khng th s a ch a ti p t c s d ng th c th t ch c l p bin b n thanh l, tiu h y. B tr kinh ph mua s m v t t , v t li u b sung ph tng, linh ki n, v t t tiu hao theo nh k b o d ng, b o qu n. Cng v i vi c u t mua s m m i cc lo i TBDH, cc tr ng THCS ph i c bi t l u th c hi n t t vi c b o d ng, s a ch a th ng xuyn cc TBDH hi n c, v a khng ng ng nng cao hi u qu s d ng TBDH. Nh v y chng ta s m b o ti t ki m v s d ng hi u qu c ngu n kinh ph mua s m TBDH. Pht ng su r ng trong cc tr ng THCS phong tro GV t ch t o TBDH n gi n, r ti n, s d ng hi u qu trong qu trnh d y h c tch c c.

76 | MODULE THCS 21

B. MC TIU TI LIU
1. MC TIU CHUNG

N m v ng t m quan tr ng c a vi c b o qu n, s a ch a, sng t o TBDH i v i vi c i m i PPDH v nng cao ch t l ng d y h c cc tr ng THCS trong giai o n hi n nay.

2. MC TIU C TH
2.1. V kin thc

N m v ng danh m c TBDH t i thi u cc mn theo quy nh. Bi t cch khai thc v s d ng cc TBDH c hi u qu (b ng, v t th t, cc thi t b th nghi m, m hnh, tranh nh, b n v ,...) v n d ng vo b mn. Bi t cch s a ch a nh ng h h ng nh c a cc TBDH. Bi t t lm m t s TBDH n gi n t nh ng v t li u d ki m, chi ph th p.

2.2. V k nng

2.3. V thi

GV v HS th hi n kh n ng tm ti, khm ph c a mnh.

BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC

77

C. NI DUNG

B o qu n, s a ch a, sng t o TBDH l m t vi c lm c n thi t, h t s c quan tr ng trong m i tr ng THCS, n u khng th c hi n t t cng tc b o qu n, s a ch a th thi t b s d b h h ng, m t mt, lm lng ph ti n c a, cng s c, lm nh h ng n ch t l ng, hi u qu s d ng TBDH. B o qu n TBDH ph i c th c hi n theo ng quy ch qu n l ti s n c a Nh n c, th c hi n ch ki m k, ki m tra h ng n m,... C n c h th ng s sch qu n l vi c trang b TBDH theo t ng h c k, t ng n m h c; h th ng s sch qu n l vi c m n, tr TBDH c a GV nng cao th c v tinh th n trch nhi m. Khi m t mt, h ng hc TBDH ph i c bi n php x l thch h p.
Hot ng 1: Tng quan v thit b dy hc
THNG TIN C BN

TBDH v a l thnh t c a qu trnh d y h c, v a l b ph n c a n i dung v PPDH. S d ng t t TBDH s thc y ch t l ng d y v h c trong tr ng THCS, m b o thng tin v cc s v t, hi n t ng gy h ng th nh n th c v l m t trong nh ng ng c thc y ni m say m h c t p c a HS. ng th i, qu trnh s d ng TBDH s rn cho HS tnh c n th n, t m , chnh xc, gio d c th c gi gn v t, v sinh v th c b o v mi tr ng gp ph n hnh thnh nhn cch c a ng i HS. Vi c xy d ng v t ch c s d ng TBDH ph thu c vo cng tc qu n l c a ng i lnh o tr ng, do cng tc qu n l TBDH ng vai tr quan tr ng, gp ph n nng cao ch t l ng gi ng d y v h c t p trong cc tr ng h c, c bi t l v i HS THCS. Vi n s N.M. Sacmaev nu trong tc ph m L lu n d y h c trong nh tr ng ph thng nh sau: i v i HS, TBDH l cng c m nh trong qu trnh h c t p cc em hi u bi t th gi i xung quanh chng. TBDH m t trong nh ng ph ng ti n quan ng trong i m i PPDH, p ph n nng cao ch t l ng o c trong c tr ng THCS. Trn th c t , hi n nay cng c n l vi c s ng TBDH c tr ng THCS trong c n c cn nhi u b t c p. Nghi p v qu n l TBDH c a cn b qu n l v nhn vin TBDH cn h n ch , ngu n l c u t mua s m
l tr g gi d c t qu d c

78 | MODULE THCS 21

thi t b thi u, d n n vi c nhi u thi t b h h ng ch a c thay th , b sung, ch a khai thc t i a TBDH, ch a mua s m TBDH theo danh m c TBDH c a Nh n c. Trong d y h c, vi c b o qu n, s d ng TBDH nhi u n i ch a theo ng quy nh,... hi u s ng ng y c ch a cao, ch a th c s gp ph n ph c v nng cao ch t l ng d y h c trong cc tr ng THCS. TBDH l m t trong nh ng i u ki n c n thi t GV th c hi n c cc n i dung gio d c, gio d ng v pht tri n tr tu , kh i d y t ch t thng minh c a HS. trang b c TBDH n cc tr ng THCS ph i tr i qua cc giai o n ch y u sau: T ch ng trnh v sch gio khoa, xy d ng danh m c trang b Xy d ng c ng nghin c u, th hi n m u Ch th Th nghi m Hi u ch nh v s n xu t th Hi u ch nh S n xu t ng lo t Trang b cho cc tr ng THCS S d ng v b o qu n lu di. Trong "trang b , s d ng v b o qu n" TBDH c vai tr r t quan tr ng gp ph n nng cao ch t l ng gio d c. Vi c t ng c ng trang b v s d ng c hi u qu TBDH nh m p ng yu c u i m i PPDH v ph h p v i n i dung ch ng trnh, gp ph n tch c c th c hi n m c tiu o t o con ng i Vi t Nam n ng ng, t ch , sng t o. TBDH c trang b y l m t trong cc i u ki n quy t nh thnh cng vi c i m i PPDH. Trong i u ki n ngn sch ch a p ng nhu c u v thi t b th gi i php t lm TBDH c a cn b qu n l, GV l c n thi t, gp ph n kh c ph c k p th i thi t b h h ng, ph h p v i tnh hnh, c i m c a cc tr ng THCS. M t khc TBDH t lm c nguyn l c u t o v cch s d ng ph h p v i t ng th c hi n bi gi ng c a m i GV, gp ph n gip HS c m nh n su s c h n v ki n th c, b i d ng n ng l c t h c, pht tri n n ng l c th c hnh sng t o. Thng qua phong tro t lm TBDH kh i d y s sng t o, lng yu ngh c a i ng cn b qu n l, GV v lng ham m tm ti khm ph c a HS, ti t ki m c m t ph n ngn sch.
qu d d d h

NHIM V

B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v chia s cng ng nghi p th c hi n m t s ho t ng sau:

BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC
|

79

1. Nu v tr, vai tr c a TBDH trong qu trnh d y h c THCS

2. Hy nh n xt, nh gi th c tr ng b o qu n, s d ng TBDH c a tr ng THCS b n ang cng tc.

Hot ng 2: Tm hiu danh mc thit b dy hc cho tng mn hc trng trung hc c s

THNG TIN C BN 1. Nhn bit cc loi hnh thit b dy hc

H th ng cc mn h c tr ng THCS, tr 3 mn: V t l, Ho h c, Sinh h c, cc mn h c cn l i c g i l cc mn h c khc, bao g m: Ton h c, Ng v n, L ch s , a l, Cng ngh , Th d c, Gio d c cng dn, Ngo i ng (Ti ng n c ngoi), M thu t, m nh c. H th ng TBDH c a cc mn h c t l p 6 n l p 9 c quy nh trong cc Danh m c TBDH t i thi u do B Gio d c v o t o ban hnh km theo cc quy t nh.

80 | MODULE THCS 21

H th ng TBDH t i thi u c a cc b mn ny, bao g m cc lo i hnh thi t b c b n sau: m hnh; tranh nh; b n , l c ; b ng a; d ng c ; m u v t. Ngoi ra cn c ho ch t v v t li u tiu hao, tu vo nhu c u s d ng m c k ho ch mua s m ph h p. ng th i, cc tr ng cn c h th ng cc TBDH t lm nn cc lo i hnh thi t b s phong ph, a d ng h n.
2. Cc loi hnh thit b dy hc TBDH tr ng trung h c c s = TBDH dng chung + TBDH b mn

TBDH dng chung (hay cn g i l ph ng php k thu t d y h c) l: my tnh, my chi u a n ng, my chi u qua u, v tuy n truy n hnh, u Video, b ng thng minh,... TBDH b mn bao g m cc lo i hnh chnh nh sau: 1. Tranh nh gio khoa. 2. B n , bi u b ng gio khoa, b n t duy c thi t k b ng tay qua s d ng gi y A0, A4, bt mu. 3. M hnh, m u v t, v t th t d y h c. 4. D ng c , ho ch t th nghi m. 5. Phim n chi u. 6. B n trong dng cho my chi u qua u. 7. B ng, a ghi m. 8. B ng hnh, a hnh. 9. PMDH, th nghi m o, th nghi m m ph ng. 10. Gio n d y h c tch c c i n t . 11. Website h c t p. 12. Phng th nghi m o. 13. M hnh d y h c i n t . 14. Th vi n o/Th vi n i n t . 15. B n t duy (B TD) c thi t k b ng ph n m m Freemind, b n i nt ...
BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC
|

81

+ +

+ +

Trong 15 lo i hnh TBDH chnh nu trn th 4 lo i hnh TBDH u th ng c g i l thi t b d y h c truy n th ng v i cc c i m sau: TBDH truy n th ng c GV v HS s d ng t r t lu ngay t khi ngh d y h c hnh thnh. GV v HS c th khai thc tr c ti p l ng thng tin ch a ng trong t ng thi t b . V d m t b c tranh v c u t o con c chp th t t c nh ng l ng thng tin nh hnh dng, mu s c, c u t o ngoi, c u t o trong c a con c chp u c GV ch d n cho HS ho c HS d i s h ng d n c a GV s t khai thc cc l ng thng tin . Gi thnh cc TBDH truy n th ng khng t nn c th trang b i tr cho cc tr ng. GV v HS d s d ng v d b o qu n. T n m 2000 tr v tr c, TBDH c cung c p cho cc tr ng ch y u l TBDH truy n th ng. Cc lo i hnh TBDH t 5 n 15 c c i m chung v khc bi t l mu n khai thc l ng thng tin ch a ng trong t ng TBDH ph i c thm cc my mc chuyn dng t ng ng. T t c h th ng ng i ta quen g i l h th ng d y h c a ph ng ti n. So v i cc TBDH truy n th ng th h th ng d y h c a ph ng ti n c m t s c i m khc, l: 1. M i h th ng d y h c a ph ng ti n bao g m 2 kh i: kh i mang thng tin v kh i chuy n t i thng tin t ng ng: Phim Slide, phim chi u bng My chi u Slide, my chi u phim. B n trong My chi u qua u. B ng, a ghi m Radio Cassette, u a CD, my tnh. B ng, a ghi hnh Video, u a hnh, my tnh, my chi u a n ng, mn chi u. PMDH My tnh, my chi u a n ng, mn chi u, b ng k thu t s gio n i n t /gio n k thu t s . Trang Web h c t p My tnh, my chi u a n ng, mn chi u, b ng k thu t s . 2. Ph i c i n l i qu c gia. 3. t g p nhi u l n cc TBDH truy n th ng.

82 | MODULE THCS 21

4. Ph i c trnh s d ng v b o qu n t t. 5. Ph i c phng c chuyn bi t l p t, s d ng v b o qu n.

3. Danh mc thit b dy hc cho tng cp hc v tng b mn

(GV tm hi u trn website c a B Gio d c v o t o)

NHIM V

B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v d a vo kinh nghi m hi u bi t c a mnh th c hi n nhi m v sau: B n hy nu cch nh n bi t v phn lo i cc lo i hnh TBDH.

Hot ng 3: Bo qun, sa cha mt s loi hnh thit b dy hc trng trung hc c s (9 tit)

THNG TIN C BN 1. My chi u qua u My chi u qua u, hay
c g l m

Thu knh Thn m y

Gng ht Tay chnh tiu c Cng tc ngun Thng kh

n i y chi u phim b n trong (Overhead Projector) thi t c s ng ng to chi u v n n nh nh nh trn phim nh a trong su t ln n nh c vi c nh y.
b d ph b v v h t c m h ph v tr b

Tay x ch

BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC

83

C th ni my chi u qua u l m t trong nh ng lo i cng c c hi u qu nh t ph c v d y h c v nh ng u i m sau: S d ng c t t c cho hai lo i hnh d y h c thuy t gi ng v th o lu n: dng cc b gi y trong chu n b tr c thuy t gi ng ho c dng gi y trong v bt d mu vi t ki n th o lu n trnh by t i ch . C th s d ng linh ho t b ng nh ng th thu t n gi n: che l p v cho xu t hi n t ng ph n, l ng ghp hnh b ng nhi u t gi y trong v cc thnh ph n,... T ng i r ti n, d ph c p. + Khi khng s ng ho c trong th i gian i khi nh y, c n t t y. + an n i n ng th gy ra khi ti p c v i ng chi u ng + nh va p nh, trnh ti p xc, m x c g ng, th u nh. + ch th c ch i ln c. V i l p c chi u i 5 - 10m, y chi u t ch n nh 2,5 - 3m c ch t i thi u 16pt + Che t i ng c, h i tr ng, m b t chi u ng trong ng b ng ch t t b t c ngu n ng, che m ho c ng b t c c a s . 2. My chi u a nng (Multi Projector)
d ngh d tr b m Ch Tr K to v b c x b s m l k ph h c d m c m h h th l ph gi s ph c c s r c

B o qu n

Bng i u khi n

ng knh

Cng tc ngu n
Bng kt n i

Thng kh Chn iu ch nh cao gc chi u i u khi n t xa Np ng knh

d ph v h t v

Cp ngu n

y chi u a n ng c s ng ng to chi u nh nh nh ng t c ngu n c nhau nh b ng nh, a nh, y chi u v t th c n ph m ph n m m t y nh ln n nh c vi c nh y.

M c kh h h m v c b s m t m h ph v tr

84 | MODULE THCS 21

B o qu n, s a ch a +
d m

+ + + + + + + + +

Khi khng s ng ho c trong th i gian i khi nh y, c n chuy n y sang ch ch (Standby) ho c t t h n. Sau khi k t c s ng, n u mu n t t y chi u, i chuy n y sang ch ch , i khi t ng ng t ng m i t t h n thi t . An n i n nh ng khi ti p c v i ng chi u ng nh. nh va p nh, trnh ti p xc, m x c ng nh. C n o n n i kh o. Nn ch i u khng n i c t gi . V n chuy n i y n p, i ho c h p v n chuy n. c b ph n quang c i c lau b ng i ho c gi y c bi t, khng ng tay, c n, ho c c ch t lau r a. Khng t o thi t . cung c p ngu n i n n nh. Khi k t n i khi o c thi t i vi i y chi u c n t t ngu n in nh ng thi t , ho c ng c ng k t n i. th n ng khi thay ng n nh, nh ng: c n i i cho n ngu i h n m i ti n nh o thay n m i.
ngh d tr b th d m ph m qu gi ho b to v tr m b b x b s ch Tr l k b qu r c ho kh ph c t v C h ph d c ho l th b Ch v th c b ngo h kh m tr h b Ch tr b ch tr b b ph h th v

3. Tranh, nh gio khoa

+ + + +

Tranh, nh gio khoa l lo i hnh TBDH tr c quan t o hnh trn m t ph ng, (trn m t gi y, v i,...) miu t s v t, hi n t ng thng qua ng nt, hnh m ng, mu s c v b c c nh m nng cao hi u qu qu trnh d y h c. Tranh, nh gio khoa l lo i hnh quen thu c v chi m t l kh l n trong cc tr ng ph thng hi n nay, nh t l tr ng ti u h c v THCS. u i m n i b t c a lo i hnh ny l: Gi thnh r nh t trong cc lo i hnh TBDH. D v n chuy n, d b o qu n. D s d ng. T n s s d ng cao. Tranh, nh gio khoa cc l p 6, 7 c s n xu t v cung ng kh nhi u trong th i gian qua v theo quan i m ch o c a Ban ch o cng tc thi t b gio d c c a B Gio d c v o t o th l ng tranh, nh gio khoa gi m d n v i cc l p 8, 9.
BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC
|

85

C th s d ng ring. + C th s d ng k t h p v i cc lo i TBDH khc. V d tr c khi m c, c th cho HS quan st tranh c u t o bn trong c a c, sau m i cho HS th c hnh m c th ch c ch n l lu n s soi sng cho th c ti n. Tranh, nh l nh ng TBDH c s d ng th ng xuyn trong cc gi ln l p, do s p x p sao cho vi c l y ra v c t i c thu n ti n v nhanh chng. Tranh nh c th c p plastic ho c bao b ng ti nilon trnh m m c. C th lm n p cho t ng tranh d s d ng. S p x p ph ng, khng gy, nhu nt ho c rch mp. N u khng c i u ki n p plastic, tranh nh th ng c dn b ng dnh 4 mp. Khng c nh n ng m t tr i tr c ti p chi u vo tranh nh gy b c mu v nh h ng n ch t l ng tranh, nh. Khi tranh, nh b rch, c n c bi n php s a ch a k p th i ho c c bi n php thay th b sung.
+
4. Bn , lc gio khoa

B o qu n, s a ch a

B n , l c l TBDH c s d ng th ng xuyn trong cc gi L ch s , a l. Do khi s p x p c n thu n ti n cho vi c l y ra v c t gi .

B o qu n, s a ch a

S l ng b n , l c t ng i nhi u, do trong qu trnh s p x p c n phn bi t r rng theo t ng mn, t ng kh i l p. C th s p x p theo ti n tnh d y h c vi c l y ra s d ng thu n l i, khng m t th i gian v d qu n l. H n ch cu n cc thi t b ny. Thng th ng, cc lo i b n , l c c ng 2 n p trn d i, c dy treo v c b o qu n b ng cch ng gi, treo chng n i kh ro. Khi treo, mp d i c a b n , l c c n cch m t t t nh t 30cm trnh m m c. B n ,l c c n c n i thong gi, khng c cho nh n ng m t tr i chi u tr c ti p v s gy b c mu, d gin, rch. Cc b n , l c tr c y c in trn gi y th ng nn d rch, th m n c v m m c, khi cu n l i th b cong. Hi n nay c lo i b n , l c c in offset 4 mu trn gi y nh a t ng h p nn dai, khng th m n c, n u a vo s d ng th c n l u g p m theo n p g p c s n, khng c t o n p g p m i, cho vo trong ti theo b , trnh ngu n nhi t cao v d b co dm v khng c t cc v t n ng ln trn. Lo i b n , l c m i ny c u th trong s p x p, i theo b , g n gng, d b o qu n v khng t n di n tch.
86 | MODULE THCS 21

5. M hnh, mu vt dy hc

M hnh gio khoa l lo i hnh TBDH m ph ng theo hnh d ng, c u t o, ho t ng v b n ch t c a s v t, v t, hi n t ng nh m ph c v cho vi c d y v h c, nh m hnh cc ng c , m hnh c u t o ch t,... M u v t d y h c l v t th t ho c v t m u ho c v t ph c ch gip ng i h c hi u bi t v hng lo t nh ng s v t khc c cng m t ki u (m u cc kim lo i, m u thu, m u th cng, m u v i cc lo i, m u cc lo i phn bn, m u v t ngm, m u hi n v t kh o c ,...)
B o qu n, s a ch a

+ GV c n rt kinh nghi m v hi u qu s d ng TBDH qua m i gi h c. + Lau chi v s a ch a (n u b h h ng) v c t gi c th s d ng l n sau. Ch : M hnh th ng chi m t l kh cao v i cc mn L ch s , a l v Sinh h c. GV mn L ch s c th t n d ng h th ng m hnh c a cc Vi n b o tng d y h c, i u s mang l i hi u qu d y h c r t cao. M hnh c th c tho l p t ng b ph n, vi c tho l p ny ph i theo nguyn t c tho sau l p tr c v tho tr c l p sau. Tho l p nh nhng, ng trnh t . N u b h h ng, c n s a ch a cng GV b mn v ki m tra chnh xc c a thi t b . Nhi u m hnh c ch t o cng phu nn c n c b o qu n th n tr ng. Cc m hnh b ng g , ba,... d gy c n c s p x p ring, b o qu n trong cc h p, trnh va ch m v i cc thi t b khc. Khng c x p ch ng cc v t n ng ln m hnh. Cc m hnh c lm t cc v t li u d th m n c, d ht m c n c n i kh thong, ch ng m m c. Cc m hnh c ng c n th ng xuyn c lau chi ch ng b i b n, lau b ng kh n kh, m m, lau nh nhng khng b tr y x c, mo m, bi n d ng. M hnh gio khoa, m u v t l lo i hnh TBDH m ph ng theo hnh d ng, c u t o, ho t ng v b n ch t c a s v t, hi n t ng nh m ph c v cho vi c d y v h c. M hnh, m u v t c hai lo i: M t cc i t ng trong khng gian 3 chi u v trong khng gian 2 chi u: Trong khng gian 3 chi u: l cc m u v t v cc m hnh m t cc v t nh th t, v d nh m hnh c th ng i, con quay gi,...
BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC
|

87

 Trong khng gian 2 chi u: l cc m hnh ch c n m t i t ng nh tranh v . l m hnh m t cc lt c t b d c hay b ngang c a m t i t ng no .

6. Dng c, ho cht th nghim
a) Dng c

Bao g m nhi u lo i: D ng c o l ng, d ng c th nghi m, d ng c s n xu t,... D ng c d y h c hay h c c l m t lo i hnh TBDH c bi t c s n xu t v s d ng nhi u nh t trong ho t ng d y v h c. D ng c d y h c chi m t l kh cao v i cc mn khoa h c t nhin.
B o qu n, s a ch a

D ng c b ng g : trnh nh n ng tr c ti p, nhi t cao; trnh va ch m gy cong vnh, thi u chnh xc trong o c. Cc d ng c lm b ng thu tinh c n r a s ch, lau kh, b c gi y bo ring trong h p, khng c t cc v t n ng ln trn, trnh nhi t cao. Cc thi t b i n, linh ki n i n t c n th n tr ng trong b o qu n, xa n i c ho ch t, m m c ch ng han r . Khi lau chi cc thi t b ny c n nh nhng, s ch s . Vi c tho l p c n m b o nguyn t c chnh xc v an ton. Cc d ng c c ch t li u b ng v i, s i, d, m mt,... c n trnh m, trnh nh n ng tr c ti p gy b c mu, nh h ng n ch t l ng. Cc d ng c kim lo i c n t n i kh ro, trnh m gy han r , trnh ti p xc v i ho ch t. Cc thi t b ny c n c ki m tra b o d ng th ng xuyn, c th bi m trnh han r . Cc d ng c b ng nh a trnh ngu n nhi t cao v nh n ng tr c ti p d gin, gy. M t s thi t b nh a khng c ti p xc v i ho ch t. T t c cc thi t b u c n i kh ro, trnh nhi t cao, trnh nh n ng m t tr i chi u tr c ti p. H n ch x p cc d ng c ch ng tr c ti p ln nhau. V s l ng cc d ng c r t nhi u v c ng k nh nn c n s p x p m t cch khoa h c d qu n l, thu n ti n khi s d ng v khng lm nh h ng n ch t l ng thi t b . Khi lau chi, c n nh nhng, dng gi s ch, kh, m m lau. Khi tho l p cc b ph n thi t b c n ch ng trnh t cc b c, nh nhng m b o chnh xc. N u b gy, h ng, nn cng GV b mn s a ch a v ki m tra l i.
88 | MODULE THCS 21

b) Ho cht, vt liu

Ho ch t, v t li u l nh ng thi t b c tiu hao nn s l ng tu thu c vo nhu c u s d ng. Ho ch t c ng trong chai l chuyn d ng, c n m b o an ton trong c t gi , xa cc thi t b khc. Ho ch t d ng dung d ch ng n d i, d ng b t v cc d ng kh khc t ng trn. Ho ch t d b phn hu b i nh sng nn c n trong chai, l thu tinh mu, d bay h i nn n p y c n, kn, bu c nilon kn mi ng chai, l . Ho ch t nn ring, khng cng phng v i cc lo i hnh TBDH khc, xa ngu n i n, l a, phng chy, n . V t li u th ng c s p x p theo mn, cao trn gi, trnh m m c, trnh nh n ng tr c ti p. B n trong gio khoa l lo i hnh TBDH thng qua ng nt, hnh m ng, mu s c m nh t trn t m phim ho c nh a trong su t th hi n n i dung c n trnh by. V i b n trong c mu s c c tc d ng r t l n kch thch h ng th HS quan st, h c t p. B n trong c u i m l n u s d ng theo b c th bi n m t n i dung c n truy n t i r t ph c t p thnh nh ng m ng v n logic v lin hon gip HS d nh , d hi u. B n trong gio khoa gip HS n m v ng ki n th c khoa h c c b n b ng ngn ng t o hnh, thng qua s th hi n hnh nh c ch n l a c a m t ho c nhi u tc gi .
B o qu n, s a ch a

7. Bn trong gio khoa

Khi s d ng xong ph i x p vo n i kh ro. Trnh nh ng n i c nhi t cao s gy cong, vnh.

8. Bng, a ghi m

B ng ghi m l lo i hnh ghi l i cc tn hi u m thanh trn b ng t tnh v c pht l i qua my ghi m. Do ti n b c a khoa h c CNTT nn ngy nay ng i ta c th ghi m trn a CD v i ch t l ng t t h n nh k thu t s . m thanh c pht l i qua u a CD ho c qua my tnh. Do hi n nay trong cc nh tr ng c hai lo i thi t b lin quan n m thanh l b ng ghi m dng cho my Radio Cassete v a CD dng cho u a CD v my tnh.
BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC
|

89

 Nn tua l i (v i b ng ghi m) v v tr u b ng l n s d ng sau d dng v c t vo v ng b ng. V i a ghi m nn dng v i m m ho c bng lau nh nhng m t a v c t vo v ng a. B o qu n b ng, a trong h p c ch t ch ng m. N u khng c ch t ch ng m th c n t b ng, a ghi m n i kh ro.
9. Bng hnh v a hnh gio khoa

B o qu n, s a ch a

B ng ghi hnh l b ng t tnh ghi l i ng th i cc tn hi u hnh nh v m thanh cc s v t, hi n t ng... b ng my quay (Camera) v c pht l i b ng u my video. B ng ghi hnh cn c g i l phim video. B ng ghi hnh gio khoa l b ng ghi hnh mang ch c n ng c a TBDH, n i dung b ng c bin so n theo n i dung sch gio khoa nh m m c ch nng cao hi u qu qu trnh d y v h c.
B o qu n, s a ch a

B ng a ghi m v b ng a ghi hnh c coi l nh ng TBDH hi n i nn c n c b o qu n m t cch th n tr ng. B ng a sau khi c dng xong, c n c c t trong h p c ch t ch ng m. N u khng c ch t ch ng m th c t b ng a trong l p v nh a, ho c bao nilon. Khi lau chi, s d ng kh n m m (ho c ch i chuyn d ng) lau nh tay m b o s ch b i m khng b tr y x c. Cc b ng a c ng c n c s p x p g n gng, khng t cc v t khc ln trn, n i kh thong, trnh nh n ng tr c ti p. a compact c b n cao, c kh n ng l u tr lu di n u bi t cch gi gn. C n ch nh ng v n sau: Khng c lm x c m t a, khng t ngn tay ln m t a lm b n m t a, n u c v t ngn tay ho c b i th dng gi th t m m ph i nh nhng ch khng c lau v s lm x c m t a. L p s n ph m t g n nhn dng b o v l p ph kim lo i ph n x v v y c ng ph i c gi gn c n th n. L u gi b o qu n a trong h p c l p v i th t m m. Khi s d ng nh nhng t v l y a ra b ng cch c m vo mp ngoi c a a.

90 | MODULE THCS 21

 Khi a b x c, ta c th kh c ph c t m th i b ng cch: dng kem nh r ng (lo i tr ng) bi ln b m t a, dng v i m m th m n c lau theo vng trn, sau r a b ng n c s ch, dng v i s ch lau kh a.
NHIM V

B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v d a vo kinh nghi m hi u bi t c a mnh th c hi n nhi m v sau: B n hy li t k m t s lo i hnh thi t b d y h c cc tr ng THCS. Nu cch b o qu n v s a ch a cc lo i hnh thi t b .

Hot ng 4: Tm hiu vai tr ca cng ngh thng tin v truyn thng vi cc loi hnh thit b dy hc
THNG TIN C BN

Nh thnh t u c a CNTT&TT, ngy nay ng i ta c th thay th m t s lo i hnh TBDH truy n th ng b ng cc TBDH i n t .

BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC
|

91

My vi tnh c th t o ra tranh, nh thay cho tranh, nh c in trn gi y, v i, ho c c ghi trn a m m v c s d ng qua my vi tnh. i u c bi t h n ch , cc tranh, nh ny c th phng to, thu nh ; c th cho xu t hi n cc ch d n trn tranh, nh tu theo t ng v k ho ch bi gi ng c a GV. V d : Tranh ng c t trong (hnh bn). Ta c th Scan b n v v bi u minh ho m t cch sinh ng; c th t o ra m hnh g n nh m hnh th t; c th t o ra cc d ng c th nghi m v thao tc c trn cc d ng c (ph n m m th c hnh o i n tr c a v t d n,...); c th t o ra v s d ng cc a ghi m, a ghi hnh r t d dng v ch ng (Scan m t o n a ghi m v m t o n a ghi hnh); c th t o ra cc PMDH. PMDH tuy m i ra i nh ng do nhi u u i m n i tr i nn n c p d ng m t cch nhanh chng trong qu trnh d y h c. Sau y l v d v xy d ng m t s PMDH trong mn V t l:
1. Xy dng cc phn mm m phng cc hin tng kh quan st bng mt thng

Trong v t l, c r t nhi u hi n t ng, qu trnh khng quan st c tr c ti p b ng m t th ng nn khi d y h c GV v HS g p r t nhi u kh kh n. l cc hi n t ng vi m nh trong phn t , nguyn t , t bo hay cc qu trnh c di n bi n qu nhanh ho c qu ch m. h tr ho t ng d y h c cc ki n th c chng ta c th xy d ng cc ph n m m m ph ng.

92 | MODULE THCS 21

M ph ng qu trnh truy n sng v hi n t ng sng d ng

M ph ng hi n t

ng c m ng i n t

2. Xy dng cc phn mm m phng cc th nghim trn my tnh

Vi c thi t k cc th nghi m m ph ng trn my tnh nh m nhi u m c ch. Th nh t l chng c dng lm ti li u sinh vin t nghin c u cch ti n hnh cc th nghi m tr c khi ln phng th nghi m th c hnh. i u ny s ti t ki m c th i gian tm hi u d ng c v ti n hnh cc th nghi m v m t k thu t dnh nhi u th i gian h n cho vi c t p s M ph ng th nghi m trn b ng d ng cc th nghi m m khng kh trong d y h c. Th hai l cc th nghi m m ph ng ny c th dng lm ti li u b i d ng vi c s d ng th nghi m cho GV trong cc l p t p hu n, tr c khi h thao tc v i cc d ng c th t. Th ba l b n thn cc th nghi m ny c ng c th c GV s d ng tr c ti p khi d y h c tr ng ph thng, ng th i c ng l ti li u tham kh o cho HS.
BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC
|

93

3. Xy dng cc phn mm h tr cc th nghim thc

Khi ti n hnh cc th nghi m v t l th ng i h i r t nhi u th i gian trong vi c thu th p s li u, v th th c nghi m v x l k t qu . V v y, my vi tnh c th h tr th c hi n cc cng vi c ny m t cch nhanh chng v dnh nhi u th i gian h n vi c rn luy n t duy th c nghi m cho HS nh xy d ng gi thuy t, suy ra h qu , thi t k ph ng n th nghi m ki m tra h qu ,... Ngoi ra, cn c m t s th nghi m khng th th c hi n c v i cc d ng c thng th ng, i h i ph i s d ng my vi tnh h tr m i c th th c hi n c.

B th nghi m c h c trn m kh ghp n i v i my vi tnh

4. Xy dng cc gio n in t

Ph n m m phn tch video nghin c u cc chuy n ng ph c t p v va ch m

Cc gio trnh i n t v sch i nt c xy d ng lm ti li u t h c cho sinh vin trong cc tr ng s ph m ng th i c ng l ti li u tham kh o cho GV khi d y h c tr ng ph thng. M t s sch i n t c xy d ng cho GV s d ng tr c ti p khi d y h c v c ng l ti li u h c t p nh c a HS. Ngoi ra cn c cc gio trnh online (courseware) c xy d ng theo ch ng trnh e - learning.

Gio trnh online v t ch c ho t ng nh n th c c a HS trong d y h c v t l

94 | MODULE THCS 21

5. Xy dng cc phim video ghi th nghim thc

Bn c nh cc th nghi m c m ph ng trn my vi tnh m ng i s d ng c th t p cc thao tc th cc video th nghi m c tnh hi n th c cao h n, c tc d ng h ng d n s d ng th nghi m r t c hi u qu . c bi t l cc phim ny l i r t d s d ng v i u a v ti vi nn GV c th dng lm ti li u tham kh o nh hay chi u cho HS xem l i sau bi h c. Khi cc video l i c qu n l b i Video h ng d n s d VL m t ph n m m trn my tnh th n s l ti li u t h c r t t t cho c GV v HS.

ng th nghi m

6. Xy dng cc phn mm kim tra nh gi kt qu hc tp

Ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a sinh vin l m t khu c vai tr quan tr ng v vi c ng d ng CNTT ki m tra nh gi ang c pht tri n m nh m , n mang l i hi u qu cao cho gio d c v o t o. Cc khoa u xy d ng v s d ng cc ph n m m ki m tra, nh gi cho cc mn h c nh m th c hi n khch quan, hi u qu h n trong ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a sinh vin.
M ts l u

M t s GV nh gi qu cao vai tr c a CNTT, nh t l cc PMDH. H cho r ng khng c n ph i trang b v s d ng cc TBDH truy n th ng m ch c n cc TBDH i n t . L u r ng t t c cc PMDH ch l hi n th c o v khng th thay th c cc TBDH truy n th ng. Kinh nghi m nh ng n c i tr c cho th y, n u qu l m d ng TBDH i n t v s d ng trong th i gian lu s gy ra nh ng nh n th c phi n di n cho HS. V v y trong qu trnh d y h c, ng i GV ph i bi t k t h p s d ng m t cch khoa h c cc TBDH truy n th ng v cc TBDH i n t . Hi n nay, m t s n c nh Singapore, Thi Lan,... chuy n cc lo i tranh, nh v m t s b n gio khoa vo trong a m m s d ng qua my tnh. Ngay c m t s d ng c nh th nghi m giao thoa sng
BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC
|

95

n c v i ch u n c b ng th y tinh trong ho c nh a trong c ng c chi u qua my chi u qua u HS c l p c th quan st c trn th nghi m th c v trn mn nh c phng i. Cc th nghi m thng th ng nh o v n t c v gia t c c a chuy n ng nhanh d n u chnh xc h n nh h th ng o th i gian nh 2 c ng quang h c. Ngoi ra, ng i ta cn k t n i th nghi m trn v i PMDH c th cho ngay k t qu m t cch chnh xc. c nhi u GV, h c vin cao h c, nghin c u sinh v v t l xy d ng ph n m m phn tch video d y nh ng ph n ki n th c kh lm th nghi m thng th ng nh cc chuy n ng bi n i nhanh, dao ng v sng,...
NHIM V

B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v d a vo kinh nghi m hi u bi t c a mnh th c hi n nhi m v sau: Nu r vai tr c a CNTT&TT trong vi c xy d ng cc ph n m m h tr i m i PPDH tr ng THCS.

96 | MODULE THCS 21

Hot ng 5: Tng cng thit k thit b dy hc t lm

THNG TIN C BN 1. Thit k, s dng th nghim n gin t lm 1.1. Vai tr ca th nghim trong dy hc

Th nghi m l ph ng ti n nh n th c, l ngu n tri th c v khng th thi u trong ho t ng nh n th c c a HS. Th nghi m l ph ng ti n tr c quan gip HS d hi u h n cc hi n t ng. Th nghi m lm cho cc ki n th c g n g i h n v i th c ti n s n xu t v i s ng c a HS. V tc d ng nhi u m t c a th nghi m nh v y nn khng th h c m khng c th nghi m. Tnh tr ng thi u d ng c th nghi m cc tr ng THCS nh h ng r t l n n ch t l ng d y h c. Tnh tr ng d y chay, h c chay khi n cho HS khng hnh dung c cc qu trnh, cc di n bi n c a cc hi n t ng hay s bi u hi n c a cc tnh ch t, khi khng kh l p h c tr nn n i u, HS thi u h ng th h c t p v t t y u d n n hi u qu gi h c th p.

1.2. S cn thit ca vic s dng cc dng c th nghim n gin (DCTNG) trong dy hc trng trung hc c s

Khi ni m "DCTN G" c nhi u nh l lu n d y h c b mn nh ngh a. Tuy cc nh ngh a c n i dung v cch di n t khc nhau nh ng u th ng nh t nh ng c i m c b n sau y: Vi c ch t o DCTN G i h i t v t li u. Cc v t li u ny n gi n, d ki m, r ti n. Ngay c i v i cc DCTN G c ch t o ti n hnh cc th nghi m nh l ng th vi c o c c ng ch i h i s d ng cc d ng c o ph bi n nh l c k c nhi u tr ng ph thng, th c, c c, ng h eo tay c a HS. D ch t o DCTN G t vi c gia cng cc v t li u b ng cc cng c thng d ng nh km, ba, ko, di, c a, d a, gi y rp. Chnh nh c i m ny c a cc DCTN G m trong m t s tr ng h p, ta c th lm c nh ng th nghi m khi khng th ti n hnh c v i cc d ng c th nghi m c s n trong phng th nghi m.
BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC
|

97

 Cc b ph n c a DCTN G khi l p rp, tho d i ph i d dng, nhanh chng. V v y, v i cng m t DCTN G, trong nhi u tr ng h p, ta ch c n thay th cc chi ti t ph tr l c th lm c th nghi m khc. D b o qu n v v n chuy n, an ton trong ch t o v trong qu trnh ti n hnh th nghi m. Vi c b tr, ti n hnh th nghi m v i nh ng DCTN G ny c ng n gi n, khng t n nhi u th i gian. Cc hi n t ng v t l di n ra trong th nghi m v i DCTN G ph i r rng, d quan st. Nh ng c i m c b n nu trn c a cc DCTN G c ng chnh l nh ng yu c u i v i vi c thi t k , ch t o chng.
1.3. Mt s yu cu i vi dng c th nghim n gin t lm a. Cc DCTN G t lm ph i th hi n r hi n t ng c n quan st. M

trong nh ng u i m quan tr ng c a DCTN G t lm l cc d ng c ny ch bao g m nh ng b ph n c lin quan n hi n t ng c n quan st ch khng b che l p b i v b c hay nh ng chi ti t ph c t p lm cho thi t b c hnh th c p hay s d ng thu n ti n. V v y, khi thi t k d ng c th nghi m ny c n n gi n n m c t i a, trnh m i ch r m r kh quan st. i u ny khng ph i bao gi c ng d th c hi n v d ng c c nhi u l p trong ngoi bao b c l y nhau. b. S l p rp ph i d th c hi n, ch n hi u qu quan st h n l m thu t v s ti n d ng. V yu c u ny nn c khi s l p rp khng g n m ph i dn tr i, dng nhi u c vt, dy n i. Th d cho g n, p v d s d ng, c th l p ghp t t c cc chi ti t c a thi t b t o ngu n dao ng tu n hon ln v c a ng c . Nh ng nh th r t kh gia cng, GV c th h ng d n HS t ng c v gi t c n rung ring r trn cng mt g. c. Cc d ng c , chi ti t, v t li u c n dng ph i d ki m r ti n cho nhi u HS c th t lm c. Nh v y GV ph i t mnh thm nh p th tr ng v i s ng n m v ng nh ng th c th tm ki m c, sau h ng d n cho HS tm cc ngu n khc. d. T n d ng cc d ng c thi t b bn r ng ri trn th tr ng. i u ny khng ch n thu n c ngh a v m t kinh t (r ti n) m cn c ngh a su s c v m t nh n th c, HS th y c m i lin h gi a vi c h c v i i s ng v s n xu t.

98 | MODULE THCS 21

u tin nh ng d ng c th nghi m c th ho t ng c HS c th th y c di n bi n c a hi n t ng th t. y l u i m n i b t c a th nghi m, c gi tr nh n th c h n h n cc ph ng ti n d y h c khc nh hnh v , phim nh, th m ch c my vi tnh. Cc d ng c th nghi m n gi n pht huy tc d ng t t nh t khi HS t lm ra n, v khi HS hi u r tnh n ng tc d ng c a chng v c th s d ng chng vo m c ch h c t p. GV c n h ng d n HS nn lm th no em l i hi u qu , trnh m t nhi u th i gian. D i y l m t vi cch hay dng:
e.
(1) H ng d n HS s u t m nh ng d ng c , thi t b c s n trong h ng ngy i s ng

Hi n nay, r t nhi u ki n th c c ng d ng ph bi n trong i s ng v s n xu t. Trong tnh hnh n n cng nghi p c a chng ta ang pht tri n m nh th ngy cng c nhi u hng cng nghi p, d ng c gia nh, ch i tr em c ch t o d a trn nh ng thnh t u v t l. Tuy nhin, nh ng d ng c thi t b bn trn th tr ng ph n nhi u c l p trong nh ng v kn m b o m thu t, ti n l i v an ton khi s d ng. M i nhn khng th th y k t c u bn trong c a chng. V d , cc i-na-m xe p l m t my pht i n n gi n v r t ph bi n hi n nay nh ng ng i s d ng khng th d dng m i-na-m ra xem c. Trong tnh hnh , th GV h ng d n HS s u t m v tm hi u cc d ng c c th theo hnh th c nh sau: Nu tn, k hi u nh n bi t d ng c th ng dng trn th tr ng. V d : ng c i n m t chi u 3V. S b tm hi u tnh n ng, tc d ng v cch s d ng theo b n h ng d n hay ch d n c a ng i bn hng. V d : ng c i n c th ch y v i hi u i n th t i thi u l bao nhiu, t i a l bao nhiu, chi u quay c a ng c ph thu c cch m c vo c c c a pin nh th no? Khi th c hi n tho l p d ng c , thi t b n u g p tr ng h p thi t b ph c t p, GV c th t tho m t l n cho HS xem r i h ng d n HS tm d ng c b h ng v quy trnh tho d ng c . V d : Tho i-na-m xe p c n ph i dng c a s t c a theo m t ng trn chung quanh v i-nam tch ra lm hai ph n. S d ng vo h c t p.

BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC

99

(2) H ng d n HS l p rp nh ng d ng c th nghi m b ng nh ng d ng c , chi ti t c s n

Nhi u khi nh ng d ng c , thi t b ki m c trn th tr ng u c ch t o dng vo nh ng vi c nh t nh trong i s ng v s n xu t. Mu n s d ng chng vo m c ch h c t p c n ph i l p rp b sung thm m t s chi ti t ho c ph i h p nhi u chi ti t ring l c ng c th tm th y trn th tr ng. Vi c h ng d n c th nh sau: Nu tn nh ng d ng c , nh ng chi ti t c th tm ki m c trn th tr ng, nh ng thng s k thu t c n l u . V s l p rp cc d ng c , chi ti t theo m c ch h c t p. H ng d n v n hnh th bi t c tnh n ng tc d ng c a thi t b m i l p c. S d ng vo h c t p.
(3) H

GV v HS c th ch t o m t s d ng c ch dng trong h c t p. V d : D ng c kh o st sng d ng trn giy, giao thoa sng n c. C ng c khi m t b ph n c a thi t b c th ki m c trn th tr ng, nh ng ph i lm thm nhi u chi ti t quan tr ng m i c th dng trong h c t p c. ch t o thi t b ny, c th tm mua ng c , pin trn th tr ng, nh ng cn thanh n h i, gi th ph i t lm l y v l p rp theo m t s thch h p. Trong tr ng h p ny quy trnh h ng d n HS nh sau: Li t k cc chi ti t, v t li u c th ki m c trn th tr ng hay trong gia nh (cc thng s k thu t chnh xc cng t t). V s t ng th c a thi t b . V s c u t o c a t ng chi ti t v nh ng l u khi gia cng cho ph h p v i m c ch s d ng. H ng d n l p rp cc chi ti t theo s t ng th . H ng d n v n hnh th thi t b m i. S d ng vo h c t p.

ng d n ch t o d ng c th nghi m b ng cc v t li u d tm, d gia cng

100 | MODULE THCS 21

1.4. Mt s dng c th nghim n gin c ch to t v lon v chai nha bc trung hc c s

+ + + + + +

Vi c ch t o cc DCTN G t v lon v chai nh a th ng ph i ti n hnh m t s cng vi c sau: nt cao su, gia cng l m l p v lon, thnh ho c y v lon v chai nh a, c t l y m t ph n thnh lon ho c thnh chai nh a,... V ng ng r ti n v c nh ng tnh ch t sau: b n (khng gy, v khi lm th nghi m v khi v n chuy n), d o (d u n, lm b p), c ng gi c hnh d ng c n thi t, d c t nn trong cc d ng c th nghi m, u dng ng ng. u n ng ng theo hnh d ng mong mu n, ta dng km, ba, ho c c th u n tr c ti p b ng tay. c t ng ng, ta dng c a s t hay c nh d a. Sau , d a hay mi nh n u ng. Cch gia cng m t u ng ng thnh vi phun: cho vo u ng m t chi c kim hay m t s i dy thp c ng knh c n thi t, dng km ho c ba lm b p hai bn ng r i rt kim (dy thp) ra. cc tia n c phun ra qua vi khng qu m nh kh quan st, khng qu ng n v y u th t t nh t nn dng kim c ng knh 0,5 1mm. i v i a s th nghi m, ng ng th ng c c m vo lon ho c chai nh a qua nt cao su hay nt nh a c a chai. u ng ng nn vt d xuyn qua nt v khng b b t kn khi c m qu st y. Khi s d ng ng ng c vi phun, ph i cho u d i ng ng p hon ton trong n c. Trong cc th nghi m v i chai nh a, c th c m ng ng qua n p, c , thnh chai, r i dng keo 502 g n ch t l i (khng cho khng kh l t vo) m khng c n dng nt cao su.
BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC
|

101

 +
+

quan st c m c n c trong ng ho c n i cc ng ng thng v i nhau, ta dng ng nh a trong su t, c ng knh trong l 5,5mm. u n ng nh a theo hnh d ng c n thi t, ta l ng vo trong ng m t s i thp nh , c ng knh 1mm. Ta th ng lm nt cao su c cc d ng trn, b u d c, ch nh t. Ta nn vt nt kht ch t v i l m n p v lon ho c mi ng chai nh a v khng b t t vo trong. t o l trn nt cao su sao cho l kht ch t vo ng ng xuyn qua n, ta dng m i ko nh n khoan ho c dng di nh n c ng knh 6mm ( c nung ) di l . i v i cc th nghi m lm v i chai nh a, gi ch t nt cao su trn mi ng chai, ta dng chnh nt chai c c l lu n ng ng v v n ch t ngoi nt cao su. Cch gia cng cc l trn v lon: N u th nghi m ch i h i m t l m trn mi ng v lon th ta d a l ny theo hnh d ng c a nt cao su sao cho nt cao su b t kht ch t l . Khi mu n tho hon ton n p ra kh i v lon, ta d a th (ho c mi) g pha trn v lon, l y n p ra, dng gi y rp nh (ho c mi hay gi a nh ) lm nh n ng vi n mi ng v lon. Mu n c l thnh ho c y lon, ta dng di nh n, c ng c ng knh thch h p. V i l l n, sau khi di, c th dng d a trn gi a r ng thm. Cch gia cng cc l trn chai nh a: c l trn thnh ho c y chai, ta dng kim khu (di) c ng knh l n h n ng knh l mong mu n 0,05mm. C ng c th dng m i ko nh n c cc l to trn thnh ho c y chai. N u ch c kim (di) nh h n l c n c th ta h nng kim (di) tr c khi c l . N u mu n b t kn l c ti n hnh th nghi m khc m khng ph i thay chai, ta dng keo 502 (v i l nh h n 1mm), gi vi gi t n n ln mi ng l (v i l nh h n 2mm) ho c dn ln mi ng l m t mi ng nh a b ng keo 502 ( i v i l l n h n 2mm). Cch tch thnh lon (chai nh a): Dng m i dao ho c m i ko r ch b y v n p lon (ho c c chai) r i dng ko c t v s a ph n c n l y theo hnh d ng mong mu n. T t c cc th nghi m u ph i c lm v i n c s ch d quan st v khng lm t c cc l nh . phn bi t ch t l ng v ch t kh trong chai nh a, nn nhu m mu ch t l ng b ng m c ho c ph m mu.

102 | MODULE THCS 21

2. Mt s v d v dng c th nghim n gin t lm

a) Chuyn ng u ca v lon cha cht lng nht

L y ba v lon, d a b n p v vo trong m i lon cng m t l ng ch t l ng nh ng nh t th khc nhau: glyxrin, sir v n c x phng r a bt. Dng ba hnh nn c t dy 2cm lm b ng x p c ng knh y l n l 6cm v ng knh y nh l 5,5cm nt kn cc mi ng lon. L y hai v lon, d a (mi) b n p. C t x p thnh hai hnh tr ng knh 6,5cm, cao 10cm. Dng m t thanh s t c ng knh 8mm nung nng r i di vo m i mi ng x p ba l song song v i tr c c a mi ng x p ( mi ng th nh t, di ba l st nhau v st tr c c a tr x p. Mi ng th hai, di ba l cch tr c c a tr x p 1,7cm l p thnh hnh tam gic u c tm l tr c c a tr x p). L ng mi ng x p vo trong lon. C m vo m i l m t thanh s t c ng knh 10mm, di 10cm. Ch n b n v lon bia v n cn chi c khoen m n p. G p chi c khoen cho vung gc v i n p lon. C t i lon A, sau l ng hai n a vo nhau t o thnh m t chi c lon ch cn cao 8,5cm, c th tch 0,23 lt. Dng keo g n ch t hai n a l i r i y m t s t vo lon. Lon B c ng c m t s t vo y lon. Lon C c y ct. Lon D th c vo h n h p m t c a v ct sao cho c tr ng l ng ng b ng tr ng l ng c a lon A. Nh sp n n b t kn mi ng b n lon khng cho n c vo lon. g n y n c vo m t b knh cao 20cm. Mc hai l c k 10N ln gi cao 60cm. B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v d a vo kinh nghi m hi u bi t c a mnh th c hi n m t s nhi m v sau:
BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC

b) S ln ca cc vt hnh tr c mmen qun tnh khc nhau

c) Lc y c-si-mt ln cc vt ngp hon ton trong nc

NHIM V

103

1. T i sao ph i t ng c ng thi t k TBDH t lm n gi n? Nu m t s v d v TBDH t lm.

2. Nu cc yu c u i v i DCTN G t lm.

104 | MODULE THCS 21

Hot ng 6: ng dng bn t duy trong dy hc trng trung hc c s

THNG TIN C BN 1. Bn t duy

B n t duy (B TD) l m t cng c t ch c t duy. y l cch d nh t chuy n t i thng tin vo b no c a HS r i a thng tin ra ngoi b no. y l m t ph ng ti n ghi chp y sng t o v r t hi u qu trong vi c s p x p cc ngh c a b n. B TD l m t hnh th c ghi chp s d ng mu s c v hnh nh, m r ng v o su cc t ng. gi a s l m t t ng hay hnh nh trung tm. t ng hay hnh nh trung tm ny s c pht tri n b ng cc nhnh t ng tr ng cho cc chnh v u c n i v i cc trung tm. Cc nhnh chnh l i c phn chia thnh cc nhnh c p 2, c p 3,... Trn cc nhnh, ta c th thm cc hnh nh hay cc k hi u c n thi t. Nh s k t n i gi a cc nhnh, cc t ng c lin k t v i nhau khi n b n t duy c th bao qut c cc t ng trn m t ph m vi su r ng m cc t ng thng th ng khng th lm c. Nh ng thnh t u nghin c u trong nh ng n m g n y cho th y, b no khng t duy theo d ng tuy n tnh m b ng cch t o ra nh ng k t n i, nh ng nhnh th n kinh. T tr c n nay, c m t s quan i m cho r ng, con ng i khng s d ng h t 100% cng su t c a b no ho c th m ch trong cu c i c ng i ch s d ng 10% cc t bo no, 90% t bo cn l i tr ng thi ng yn v nh vi n. Nh ng nh ng nghin c u b ng nh c ng h ng t ch c n ng cho th y, ton b no ho t ng m t cch ng b trong cc ho t ng th n kinh c a con ng i. Nghin c u c a Robert Ornstein v nh ng c ng s ch ra r ng qu trnh t duy l s k t h p ph c t p gi a ngn ng , hnh nh, khung c nh, mu s c, m thanh v giai i u.
BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC
|

2. C s ca bn t duy 2.1. C s sinh l thn kinh

105

V d khi cho HS ti n hnh m t th nghi m v t l, no tri c a cc em s ng vai tr thu th p s li u (hi u i n th , c ng dng i n, nhi t , t n s ,...) cn no ph i s ng vai tr xy d ng s th nghi m, b tr cc d ng c o, thu th p hnh nh v i t ng c n nghin c u. Ngoi ra, tnh h p d n c a hnh nh, m thanh, k t qu b t ng c a th nghi m,... gy ra nh ng kch thch r t m nh ln h th ng ra c a no gip cho vi c ghi nh c lu b n v t o ra nh ng i u ki n thu n l i v no phn tch, x l v rt ra k t lu n ho c xy d ng m hnh v i t ng c n nghin c u.
2.2. C s tm l hc

Tr c gic ng vai tr quan tr ng trong sng t o. C s c a tr c gic l tr t ng t ng khoa h c. T ng t ng l kh n ng t o hnh nh ph n nh i t ng cho tr c trong no r i mong mu n bi n i t ng thnh hi n th c. Khi HS suy ngh v m t v n g , thng tin c tch lu trong no, b ng tr t ng t ng c a mnh HS xy d ng l c , s , m hnh v ti n hnh thao tc v i cc v t li u lin quan. Khi c nh ng s ki n m i lm n y sinh, kch thch, kh i g i th nh ng thng tin t trong no b t ra m t cch t nhin, d dng h n. Nh ng hnh v , k hi u, mu s c ng vai tr quan tr ng trong t ng t ng v chng l nh ng v t li u neo thng tin, n u khng c chng th khng th t o ra c s lin k t gi a cc t ng. V i cch th hi n g n nh c ch ho t ng c a b no, B TD s gip HS: Sng t o h n. Ti t ki m th i gian. Ghi nh t t h n. Nhn th y b c tranh t ng th . T ch c v phn lo i suy ngh . L p k ho ch v gim st cng vi c. T ch c v l u tr cc ti li u m t cch khoa h c, d dng tm ki m. T ch c v pht huy hi u qu s sng t o v ng gp c a t ng thnh vin khi lm vi c theo nhm. ...

3. Tc dng ca bn t duy

106 | MODULE THCS 21

4. Mt s gi khi thc hin bn t duy (1) B t u t trung tm v i hnh nh c a ch

. V hnh nh c th di n t c c ngn t v gip HS s d ng tr t ng t ng c a mnh. M t hnh nh trung tm s gip HS t p trung c vo ch v lm cho HS h ng ph n h n. (2) Lun s d ng mu s c. B i v mu s c c ng c tc d ng kch thch no nh hnh nh. (3) N i cc nhnh chnh (c p m t) n hnh nh trung tm, n i cc nhnh nhnh c p hai n cc nhnh c p m t, n i cc nhnh c p ba n cc nhnh c p hai,... b ng cc ng k . Cc ng k cng g n hnh nh trung tm th cng c t m h n, dy h n. Khi HS n i cc ng v i nhau, HS s hi u v nh nhi u th h n do b no c a HS lm vi c b ng s lin t ng. (4) M i t , m i nh hay m i nn ng c l p v c n m trn m t ng k . (5) T o ra m t ki u s ring cho mnh (ki u ng k , mu s c,...). (6) Nn dng cc ng k cong thay v cc ng th ng v cc ng cong s thu ht c s ch c a m t h n. (7) B tr thng tin quanh hnh nh trung tm. S d ng B TD gp ph n i m i PPDH tr ng THCS v: B n thn B TD ch a ng nh ng y u t c th v n d ng vo i m i PPDH c a m t s mn. M t s cng trnh nghin c u v n d ng B TD i m i PPDH em l i m t s k t qu kh quan. B TD r t ph h p v i c i m tm l c a HS c p THCS (thch t duy b ng hnh nh tr c quan, mu s c r c r , thch khm ph nh ng ci m i,...) V i i u ki n nh hi n nay, nhi u tr ng THCS c phng my tnh nn GV c i u ki n ci t ph n m m B TD (Mindmap, Freemind) v c th h ng d n HS t l p v s d ng B TD c hi u qu . i v i HS dn t c cc tr ng ph thng dn t c n i tr c nhi u qu th i gian nn cc em c th t xy d ng B TD v s d ng n m t cch hi u qu nh t m i n i v i nhi u hnh th c nh t h c, h c nhm, t ,
BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC
|

107

l p, th o lu n, ngo i kho,.... chnh l th m nh m cc tr ng h c khc khng c c.

Nh ng g i v vi c v n d ng B TD trong vi c d y v h c m t s s : d ng ki n th c v t l c p trung h c c

a) L p B TD theo

Lo i B TD ny dng ghi chp l i m t cch t ng qut ki n th c c a ton b mn h c ho c ki n th c c a c m t c p l p v c v d a vo b ng danh m c trong sch gio khoa V t l. T HS c cch nhn khi qut v nh ng ki n th c s c h c, t o ra m t tm th s n sng ti p nh n ki n th c v chu n b ln k ho ch h c t p ho c n t p. V d : GV c n c vo m c l c c a sch gio khoa V t l 9 l p B TD khi qut ton b ki n th c V t l l p 9 tr c khi vo h c ch ng 1.
Mch ni tip Mch song song Cng sut in nng, cng, cng sut

ng (cn g i l B TD t ng qut)

1. in hc
nh lut bo ton nng lng Sn xut in nng Nhit in, thu in, in gi, in mt tri, in ht nhn

4. Bo ton, chuyn ho nng lng

nh

lut Jua-Lenx

An ton, tit kim in

Vt l lp 9
nh lut khc x
Thu knh hi t

Nam chm, t trng

ng dng nam chm

Lc in t, ng c in 1 chiu Thu knh phn k nh sng trng, mu

3. Quang hc

2. in t hc
Cm ng in t Dng in xoay chiu My bin th

Tc dng nh sng

B TD trn c ng c th dng h th ng ho ki n th c c ch ng trnh V t l l p 9 tr c khi GV cho n t p chi ti t t ng ph n, t ng ch ng.

b) L p B TD h tr d y h c ki n th c m i

C th s d ng B TD h tr hnh thnh ki n th c m i. M c tiu bi h c c c ng trong m t t kho hay hnh nh trung tm. GV t xy

108 | MODULE THCS 21

d ng ho c GV h ng d n HS l n l t v cc nhnh theo ti n trnh hnh thnh ki n th c bi h c m i, k t h p v i cc ph ng php: tr c quan, th o lu n nhm, g i m v n p,... gip HS t khm ph ki n th c m i. T m i nhnh l i tri n khai cc nhnh ph , m i nhnh ph l i i su khai thc nh ng ki n th c m i v c th h n,... Cc nhnh khc c ng lm t ng t . Nhnh cu i cng nn dnh cho ph n c ng c v v n d ng. Nhn vo B TD, HS s nhn th y b c tranh t ng th ki n th c v a h c m t cch d dng. V d : Khi d y mn V t l l p 9: Bi 13. I N N NG CNG C A DNG I N GV ph i h p cc ph ng php d n d t HS xy d ng t ng thnh ph n ki n th c v cu i cng c m t B TD v bi h c m i nh sau:

Trung tm c a s l t kho i n n ng. T trung tm nhnh v ra u tin (nhnh chnh 1) l i n n ng v nhnh 1.1 l dng i n c n ng l ng,... B ng cch cho HS l y nh ng v d v dng i n sinh cng c trong sch gio khoa v v d trong cu c s ng th c t , trong k thu t, GV HS nh n xt chung v dng i n th c hi n cng c h c, nh n xt ny c ghi vo nhnh nh th nh t. T ng t nh th , GV t o nhnh nh th hai dng i n cung c p nhi t cho d ng c , thi t b . T k t qu ki n th c c
BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC
|

109

ghi trn hai nhnh nh th nh t v th hai, GV d n d t HS k t lu n v ch t ki n th c trn nhnh nh th ba l dng i n c n ng l ng ( i n n ng). T ng t cho cc nhnh khc.
c) L p B TD h tr cho ti t t ng k t n t p ki n th c

Sau m i ch ng, m i ph n, GV c n ph i t ng k t, n t p, h th ng ho ki n th c cho HS tr c khi cc em lm bi t p, lm bi ki m tra ch ng, ki m tra h c ph n, ki m tra h c k. T ng k t, n t p, h th ng ho ki n th c l vi c lm b t bu c khng th thi u v i GV v t l. Tuy nhin, khng t cc ti t n t p c ng c khng c GV ch . M t s GV th ng cho HS nh c l i m t vi nh lu t, m t vi cng th c, s a ch a m t vi bi t p. V i cch d y nh th , HS khng n m c m t cch khi qut ki n th c ch ng , khng l i m t d u n ng nh no nn ki n th c cc em khng c su s c. V i th m nh c a B TD l ki n th c c h th ng ho d i d ng s , cc ng n i l s di n t m ch logic ki n th c ho c cc m i quan h nhn qu hay quan h t ng ng, c ng thm mu s c c a cc ng n i, c a cc n v ki n th c, gip HS nhn th y "b c tranh t ng th " ph n ki n th c h c. Thng th ng GV cho m t s cu h i v bi t p HS chu n b nh. Trong ti t n t p, c ng c , GV h ng d n HS t l p B TD r i cho HS trao i k t qu v i nhau, sau cng i chi u v i B TD do GV l p ra. T ng em c th b sung hay s a l i B TD c a mnh v coi l ti li u n t p c a chnh mnh. Cch khc: Cch 1: GV cho HS t l p B TD nh, coi l m t bi t p c n th c hi n. Sau GV thu l i phn lo i, nh n xt, nh gi r i gi i thi u m t s B TD t ng i h p l v p c l p tham kh o. Cch 2: GV l p B TD m . GV ch v m t s nhnh chnh, th m ch khng nhnh ho c th a thng tin,... trong ti t h c , GV yu c u HS t b sung, thm ho c b t thng tin,... cu i cng c l p l p c m t B TD hon ch nh v h p l. V i cch lm ny s li cu n c s tham gia c a HS v gi n t p t ng k t ki n th c tr nn c ch t l ng h n. Cch 3: GV chia nhm v yu c u t ng nhm l p B TD. Ti p cc nhm ln trnh by B TD c a nhm mnh, cc nhm khc nh n xt d a trn cc m t nh sau:
110 | MODULE THCS 21

 N i dung c b n c n n t p t ng k t y ch a? Ki n th c no cn thi u? Cch trnh by h p l ch a? V tr c a cc thng tin nh th no? Thng tin no t v tr hi n th ? Thng tin no nn a vo ph n Notes, ph n m ch khi no dng n th a con tr vo bi u t ng th thng tin trong m i hi n ra. C u trc, mu s c s d ng c a B TD h p l ch a? ch lm n i b t n i dung ki n th c c b n ch a? Nhn t ng th c h p l khng, c h p d n c ng i h c khng? V i cc cch l p B TD nh trn, ch c ch n gi n t p, c ng c ki n th c s mang l i hi u qu cao. Sau y l m t bi n t p c ng c ki n th c ch ng 4: S b o ton v chuy n ho n ng l ng.

Trn c s h th ng cc cu h i n t p cho HS chu n b tr c nh, GV c th l p B TD tr c nh. Trn l p GV s d ng B TD v i ph ng php cho xu t hi n d n d n cc ki n th c t nhnh chnh n
BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC
|

111

cc nhnh con theo t ng xy d ng v ti n trnh bi gi ng c a c nhn mnh. GV c th xu t pht t nhnh ng n ng v th n ng tr c v HS c th hi u c qua m t vi v d c th trong t nhin, t c th a ra k t lu n W c th bi n thnh W v ng c l i, nh ng t ng W v W lun l i l ng khng i (n u b qua s m t mt do nhi t). Ti p theo l l p B TD nhnh i n n ng. GV h ng d n HS t xy d ng ti p cc nhnh con c n ng, nhi t n ng, quang n ng v i cc k t lu n l i n n ng c th bi n thnh c n ng, nhi t n ng v quang n ng. Cc bi u t ng trn ba nhnh nh ny l cc k t lu n ki m ch ng sau khi HS tr l i. Ch c n a con tr vo cc bi u t ng ny l thng tin s hi n ra. T ng t , GV cho l p nhnh vai tr c a i n v i hai nhnh l trong i s ng v trong s n xu t, k thu t. Cc nhnh nh h n l cc ki n th c m HS c th lin h th c t ho c lm bi t p. Ti p theo l nhnh s n xu t i n v i vi c cho xu t hi n t ng nhnh nh h n l nhi t i n, thu i n, i n gi, i n m t tr i, i n h t nhn. Trn m i nhnh ny u n cc thng tin c b n v c n thi t trong Notes. Cc nhnh nh h n l nh ng ki n th c m cc em t tm cc v d , cc hnh nh (l y t Internet ho c kho d li u trong my), cc thng tin v cc lo i i n n ng , ang v s c Vi t Nam. Sau khi xy d ng xong b n nhnh chnh, GV h ng d n HS cng xy d ng nhnh th n m, c tnh ch t t ng qut v l ki n th c tr ng tm c a c ch ng, l nh lu t b o ton v chuy n ho n ng l ng. Trn nhnh ny c ng n cc thng tin v nh lu t b o ton v chuy n ho n ng l ng. Nhnh chnh th su l cu h i n t p, GV c th a vo cho y ho c c th b qua n u mn hnh trong my tnh c a GV qu nh . Nh ng ng i dn t c thi u s r t thch cc mu s c r c r . Trang ph c c a h nh qu n o, giy dp, , m ,... th ng c nhi u mu s c an xen nhau. B TD c cc em t t o ra theo m ch logic c a b n thn, mu s c l i do chnh cc em t o nn theo t ng v s thch, v th vi c h ng d n cc em HS dn t c thi u s cc tr ng ph thng dn t c n i tr cc em bi t t xy d ng v s d ng B TD s l m t bi n php h u hi u trong d y v h c mn V t l.
t t

112 | MODULE THCS 21

 B TD ch l m t ph ng ti n trong s nh ng ph ng ti n d y h c khc. C ng nh PPDH khng c ph ng php no l th ng soi, l v n n ng, v v y trong qu trnh d y h c GV c n cn nh c v k t h p s d ng B TD v i cc PPDH, cc ph ng ti n d y h c khc so n bi gi ng h p l, phong ph, ph h p v i i u ki n c th c a t ng tr ng nh m kch thch s h ng th h c t p c a HS, gp ph n i m i PPDH mn V t l THCS ni ring v V t l ph thng ni chung. C th thi t l p B TD b ng ba, th c k , bt d mu,... ho c b ng cc ph n m m tin h c Freemind, Mindmap,...
NHIM V

L u :

B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v d a vo kinh nghi m hi u bi t c a mnh th c hi n nhi m v sau: B TD l g? Nu vai tr c a B TD trong i m i PPDH tr ng THCS.

BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC

113

Hot ng 7: Tm hiu cu trc phng thit b dy hc

THNG TIN C BN

nng cao ch t l ng s d ng v khai thc c hi u qu cc TBDH c trang b , nh tr ng ph i b tr, s p x p h p l, khoa h c cc phng TBDH. M t s y u t c b n mang tnh nguyn t c tc ng n hi u qu ho t ng c a phng TBDH l: Phng TBDH ph i c b tr n i thong mt, cao ro v sng s a thu n l i cho vi c di chuy n c a GV v HS trong tr ng. Bn trong c a phng TBDH ph i phn ra nhi u l ho c nhi u gc. M i l dnh cho thi t b c a m t l p. M i l p l i chia nhi u ng n ch a thi t b , m i ng n l m t v tr dnh cho thi t b c a m t b mn. S p x p nh v y, khi ng i cn b thi t b ho c GV c n s d ng thi t b c a mn no, c a l p no c th nhn th y ngay khng ph i m t cng tm ki m,... Cc TBDH c nh m s theo s . Ngh a l m i thi t b n m trong phng TBDH u c tn, c m s v v tr nh t nh. Ngay cc d ng c ho c cc l ng ho ch t trong h p c ng ph i c s ch r t ng v tr c a cc l ho ch t. Nh v y, r t thu n l i cho vi c l y ra s d ng v khi c t i ng v tr s ng n n p khoa h c, r t d dng v thu n l i cho vi c b o qu n,... Th c hi n c yu c u trn, phng TBDH ph i tun theo m t s nguyn t c sau:
Nguyn t c d

S p x p dng thi t b theo nguyn t c ny, tr c h t ng i qu n l lun p ng c nhu c u c a GV v HS khi c n s d ng. p d ng linh ho t cc ki u s p x p: th p ngoi, cao trong, b ngoi, to trong. Nh ng v n v t c th trong khay nh l c k ng hay l xo l trn... Nh tr ng nn trang b cho phng TBDH t knh khung nhm c chia ra nhi u ng n th s p x p s d dng v thu n l i. N u thi t b l cc tranh v , bi u b ng,... c n c treo vo cc gi t thi t k g n trn t ng ho c gi treo theo t ng phn mn. Tranh nh hi n nay c trang b kh nhi u nn ngay t u c ng c n c phn theo ch ng trnh, theo h c k d tm, d l y.
Nguyn t c

tm, d

th y, d

l y

Nh ng dng th ng xuyn ph i dng th t i v tr d l y nh t nh x p t pha ngoi, ho c v tr v a t m l y.

114 | MODULE THCS 21

u tin

Nguyn t c s p x p theo t ng mn

Phn theo mn, v d : mn V t l (V t l 8, V t l 9,...), mn Cng ngh (Cng ngh 8, Cng ngh 9)... t o i u ki n d tm, d th y, d l y v mang tnh khoa h c c a vi c s p x p.
Nguyn t c an ton

l cc ho ch t c h i, ho ch t d gy chy n , dng d v u ph i n i an ton, nh t l an ton v i n v ch ng chy. Phng dng c n c trang b bnh ch a chy v lun ng n ng a ho ho n b ng cch lo i tr nguy c ch p i n v chy n do ho ch t gy nn. An ton cn ph i xt vi c ch ng m i m t, m m c cho v g ng thi t b . An ton c bi t v i thi t b quang h c c a knh hi n vi. Thi t b ny c th b h ng ngay sau khi ti p xc v i khng kh m. V v y sau khi dng, knh hi n vi ph i c b o qu n ngay, nn b o qu n trong h p x p, b c thm ti ch ng m v c t trong t . An ton cn l m b o y u t an ninh.
Nguyn t c

Phng th nghi m l n i h c th c hnh c a HS nn ngoi tiu chu n v nh sng, thng gi thong mt th trnh by dng h p l trn cc gi, t p c ng t o nn tm th t t cho vi c h c t p c a HS.
Nguyn t c c tn cho t ng danh m c

m b o th m m

Thi t b v d ng c DDH nh t thi t ph i ghi r tn v cng d ng gip cng tc b o qu n, khng b nh m l n nh t l i v i cc dng, thi t b m i c a cc mn Ho h c, V t l, Sinh h c v Cng ngh . i u c ng t o i u ki n d tm, d l y.
Nguyn t c vo s

dng

Thi t b v d ng c khi GV s d ng ph i k vo s theo di. N u coi th ng cng vi c ny s d n n vi c th t thot thi t b , x p t l n x n, h u qu l m t nhi u cng tm ki m nh h ng t i cc ho t ng ti p theo.
NHIM V

v k m

n tr

B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v d a vo kinh nghi m hi u bi t c a mnh th c hi n m t s nhi m v sau:

115

BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC

1. B n hy lm r cc nguyn t c xy d ng, b o qu n v s d ng phng TBDH.

2. nh gi th c tr ng xy d ng b o qu n v s d ng phng TBDH tr ng c a b n.

116 | MODULE THCS 21

D. KIM TRA, NH GI TON B MODULE

Seminar 1. Ch

B O QU N, S A CH A THI T B D Y H C CC TR NG TRUNG H C C S

GV bi t cch b o qu n t ng lo i TBDH cc tr ng THCS. GV bi t cch s a ch a t ng lo i TBDH cc tr ng THCS. GV sng t o m t s lo i hnh TBDH m i cc tr ng THCS (B TD c v b ng tay; B TD c thi t k b ng ph n m m Freemind; B n i n t ; gio n d y h c tch c c c ng d ng CNTT; gio n d y h c tch c c i n t ,...).
3. Nhi m v

2. M c tiu

GV th c hnh thao tc b o qu n v s a ch a TBDH. GV thi t k B TD b ng tay. GV thi t k B TD b ng ph n m m Freemind. GV thi t k gio n d y h c tch c c c ng d ng CNTT; Gio n d y h c tch c c i n t .
4. T ch c th c hi n

Phn nhm (t 4 n 6 GV) chu n b n i dung seminar, phn cng nhi m v c a cc thnh vin trong nhm. C i di n nhm trnh by, m i nhm kho ng 15 pht. Cc nhm khc b sung gp ( nh gi l n nhau) H ng d n vin nh n xt nh gi k t qu c a cc nhm.
Yu cu cn t

Ph i m b o c m c tiu c a bi h c (ki n th c, k n ng, thi ). B o qu n, s a ch a v sng t o TBDH.

BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC

117

Thng qua bi kim tra, nh gi (45 pht) Cu 1: Anh/Ch c nh n xt g v vi c b

TBDH trong cc tr ng THCS hi n nay? Cu 2: Qu n l vi c b o qu n, s a ch a v sng t o TBDH cc tr ng THCS hi n nay nh th no? a ra nh ng nh n xt v vi c b o qu n, s a ch a v sng t o TBDH t i tr ng THCS m b n ang cng tc. Nguyn nhn v cch kh c ph c? C n nu b t c vi c: B o qu n, s a ch a v sng t o TBDH trong qu trnh d y h c l c n thi t, v: s d ng TBDH c lu di; rn cc k n ng; gp ph n i m i PPDH; ... Khng c n thi t v: T n km; M t th i gian; ... Cu 2: Qu n l vi c b o qu n, s a ch a v sng t o TBDH cc tr ng THCS hi n nay l Nng cao nh n th c cho cn b qu n l, GV; T ch c b i d ng cho cn b qu n l, GV; Nng cao kh n ng b o qu n, s a ch a v sng t o TBDH cho GV; Nng cao vai tr c a t chuyn mn; T ng c ng ng d ng CNTT trong ki m tra, nh gi.
T

o qu n, s a ch a v sng t o

Yu cu cn t Cu 1: M i c nhn c th

+ + + + + +

Sau khi nghin c u n i dung Module ny, GV c th ti p t c tm hi u thm vi c b o qu n, s a ch a v sng t o cc lo i hnh TBDH c ng d ng CNTT,...

NG PHT TRI N

118 | MODULE THCS 21

E. TI LIU THAM KHO

1. 2. M nh C ng, Gio trnh ng d ng CNTT trong d y h c, NXB i h c Qu c gia TP. H Ch Minh, 2008. Tr n Qu c c (ch bin) Nguy n C nh Chi Nguy n Th ng Chung Nguy n Th Hu nh Li u L Minh Lun Phan Th M o Nh Ph Tr n Don Qu i m H ng Qu nh L Ng c Thu: M t s v n l lu n c (ch bin), L p t, s d ng, b o qu n, b o d ng cc thi t b d y h c tr ng THCS - Quy n 3, NXB Gio d c Vi t Nam, 2009. T Xun Gip, Ph ng ti n d y h c, NXB Gio d c, 1997. Ph c Ho Ng Quang S n, ng d ng CNTT trong d y h c tch c c, NXB Gio d c, 2008. Ph c Ho Ng Quang S n, Ph ng php v cng ngh d y h c trong mi tr ng s ph m t ng tc, NXB i h c S ph m, 2011. Nguy n V n Khi L Huy Hong, Chuyn Ph ng ti n d y h c k thu t, i h c S ph m H N i, 2004. Ng Quang S n Ch nhi m ti c p B : M t s bi n php qu n l Nguy n S
v th c ti n c a vi c xy d ng CSVC v thi t b d y - h c thng Vi t Nam, NXB i h c Qu c Gia H N i, 2002. tr ng ph

3. 4. 5. 6. 7. 8.

nh m nng cao hi u qu s d ng thi t b gio d c, ng d ng CNTT&TT t i cc Trung tm Gio d c th ng xuyn v Trung tm h c t p c ng ng, M s : B2004 53 17.

BO QUN, SA CHA, SNG TO THIT B DY HC

119

120 | MODULE THCS 21