TRN TRUNG

Module trung hc c s 22: S dng mt s phn mm dy hc

ModulE THCS

22
S DNG MT S PHN MM DY HC

S DNG MT S PHN MM DY HC

121

A. GII THIU TNG QUAN

Vi c pht tri n n ng l c ng d ng CNTT vo d y h c ni chung v s d ng PMDH ni ring l m t m c tiu quan tr ng trong b i d ng th ng xuyn cho GV THCS p ng chu n ngh nghi p hi n nay. N i dung ti li u s lm r m t s khi ni m lin quan n PMDH v xc nh cc d ng PMDH, xu t tiu ch l a ch n PMDH, quy trnh s d ng c hi u qu PMDH v yu c u v k n ng CNTT c a GV, nh gi m t ti t h c c s d ng PMDH. c bi t, ti li u t p trung h ng d n s d ng cc PMDH chung v m t s PMDH theo mn h c tr ng THCS. Ti li u c vi t theo hnh th c module t h c c h ng d n, GV t b i d ng v i h th ng trang thi t b g m my vi tnh c ci t m t s PMDH c n thi t. Module ny c 15 ti t (trong 10 ti t t h c v 5 ti t h c t p trung trn l p). h c t t n i dung module ny, GV c n ph i c hi u bi t c b n v ng d ng CNTT trong d y h c v k n ng s d ng TBDH hi n i.

B. MC TIU TI LIU
I. MC TIU CHUNG

Gip GV THCS s d ng thnh th o m t s PMDH chung v PMDH theo mn h c.

II. MC TIU C TH 1. V kin thc

Hi u r vai tr c a PMDH v c n c nh gi hi u qu s d ng PMDH; bi t phn lo i PMDH v xc nh cc tiu ch l a ch n PMDH ph h p v i yu c u mn h c.

2. V k nng

Khai thc c hi u qu m t s PMDH chung v PMDH theo mn h c. Tch c c ng d ng CNTT trong i m i PPDH tr ng THCS.

3. V thi

122 | MODULE THCS 22

C. NI DUNG

PMDH l ph n m m ng d ng c dng trong qu trnh d y h c v i kh i l ng thng tin ch n l c, phong ph v c ch t l ng cao; gip vi c h c t p c a HS c di n ra sinh ng, h p d n, d ti p thu v GV c i u ki n d y h c phn ho, c th ho nh m nng cao tnh tch c c, ch ng v sng t o c a m i HS; t o i u ki n thu n l i cho vi c gi ng d y c a GV v vi c tm hi u, t h c ph h p v i nhu c u, h ng th, n ng l c, s thch c a t ng HS. Do , PMDH l ph ng ti n quan tr ng gp ph n th c hi n c nh ng i m i gio d c, bn c nh vi c i m i n i dung, PPDH nh m hnh thnh HS n ng l c lm vi c, h c t p m t cch c l p, thch ng v i x h i hi n i.

Ni dung 1

VAI TR CA PHN MM TRONG DY HC

Hot ng 1: Tm hiu khi nim phn mm dy hc

THNG TIN C BN

Theo H S m [2], ph n m m (Software) l ch ng trnh c l p trnh v ci t vo my tnh i u khi n ph n c ng (Hardware) ho t ng nh m khai thc cc ch c n ng c a my tnh v x l c s d li u. Trong l nh v c gio d c, ngoi nh ng ph n m m c ci t trong cc my vi tnh (h i u hnh, ng d ng, qu n l d li u,...) cn c nh ng ph n m m cng c c GV s d ng, khai thc nh m nng cao hi u qu qu trnh d y h c, g i l PMDH: nh ph n m m so n bi gi ng i n t , ph n m m th nghi m, ph n m m ton h c, ph n m m thi tr c nghi m,... PMDH v i kh i l ng thng tin ch n l c, phong ph v c ch t l ng cao h n h n cc lo i ph ng ti n truy n th ng khc (sch, bo, tranh nh, b n , phim n chi u,...). PMDH c th c tra c u, l a ch n, sao chp, in n, thay i t c hi n th m t cch nhanh chng, d dng theo mu n c a ng i s d ng. V v y t o i u ki n thu n l i cho vi c gi ng d y c a GV v vi c tm hi u, t h c ph h p v i nhu c u, h ng th, n ng l c, s thch c a t ng HS. Bn c nh PMDH cn c kh n ng thng bo k p th i cc thng tin ph n h i, k t qu h c t p, nguyn nhn sai l m,... c a HS m t cch khch quan v trung th c. Do
S DNG MT S PHN MM DY HC
|

123

 PMDH l ph ng ti n d y h c quan tr ng t o i u ki n th c hi n c nh ng i m i c n b n v n i dung, PPDH nh m hnh thnh HS n ng l c lm vi c, h c t p m t cch c l p, thch ng v i x h i hi n i [3], [11].
NHIM V

B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v d a vo kinh nghi m hi u bi t c a mnh th c hi n m t s nhi m v sau: 1. B n hi u PMDH l g?

2. Hy k tn m t s PMDH m b n bi t ho c s d ng.

Hot ng 2: Tm hiu nhng tc ng ca phn mm n qu trnh dy hc

THNG TIN C BN

Theo o Thi Lai [18], PMDH c tc ng tch c c t i cc thnh t c a qu trnh d y h c: Tc ng t i n i dung d y h c: Khc v i d y h c truy n th ng, n i dung d y h c bao g m ton b nh ng tri th c trong sch gio khoa, trong d y h c c s h tr c a PMDH, n i dung d y h c bao g m ton b nh ng tri th c c tinh gi n, c ng, ch y u nh t c a ch ng trnh, ng th i n cn bao g m nh ng tri th c c tnh ch t m r ng, cung c p thm cc ti li u phong ph, a d ng, g n nh ,... tu theo cc m c nh n

124 | MODULE THCS 22

th c khc nhau. Ton b n i dung mn h c c tr c quan ho d i d ng v n b n, s , m hnh, hnh nh, m thanh... v c chia thnh cc n v tri th c t ng i c l p v i nhau. Tc ng t i PPDH: Cc PPDH truy n th ng (thuy t trnh, v n p...) kh th c hi n c c th ho qu trnh d y h c, ng th i vi c ki m tra, nh gi kh th c hi n c th ng xuyn, lin t c i v i t t c HS. PMDH t o ra mi tr ng h c t p m i mi tr ng h c t p a ph ng ti n c tc d ng tch c c ho ho t ng nh n th c c a HS, t ng c ng s t ng tc gi a cc thnh t c a qu trnh d y h c, c bi t l s t ng tc gi a th y tr, gi a ng i h c my. ng th i, PMDH c kh n ng t o ra s phn ho cao trong d y h c. V i PMDH, HS t l a ch n n i dung h c t p, nhi m v h c t p theo ti n ring c a mnh, ph h p v i nhu c u v kh n ng c a t ng HS, qua hnh thnh cho HS kh n ng t h c, t nghin c u. Nh c s h tr c a PMDH, qu trnh h c t p c a t ng HS c ki m sot ch t ch . V i cc ph n m m m , GV c th t xy d ng, t thi t k nh ng bi gi ng, bi t p cho ph h p i t ng HS, cho ph h p n ng l c chuyn mn c a mnh. Nh c th ch ng c i ti n ho c i m i PPDH m t cch tch c c b t k tnh hu ng no, n i no c my tnh i n t . M t PMDH, v i nhi u cng c trnh di n, c th gip thi t k m t bi gi ng hon ch nh theo ng ring c a m i GV m t cch r rng v i nh ng hnh nh s ng ng v mu s c theo mu n cho t ng bi d y. Nh , GV c th h n ch t i a th i gian ghi b ng, thay vo l lm vi c tr c ti p v i HS. V i k thu t ho tin ti n, chng ta c th m ph ng nhi u qu trnh, hi n t ng th c t m kh c th a ra cho HS th y trong m i ti t h c. Tc ng t i hnh th c d y h c: i v i qu trnh d y h c truy n th ng, GV s d ng hnh th c d y h c ng lo t l ch y u, i khi c k t h p v i cc hnh th c d y h c khc nh hnh th c th o lu n nhm, hnh th c seminar, tham quan h c t p... Vi c s d ng PMDH trong t ch c ho t ng nh n th c cho HS lm cho cc hnh th c t ch c d y h c nh trn c nh ng i m i v vi c k t h p gi a cc hnh th c d y h c ny nhu n nhuy n h n. V i PMDH, ho t ng d y v h c khng cn ch h n ch tr ng l p, bi b ng n a, m cho php GV c th d y h c phn ho theo i t ng, HS h c theo nhu c u v kh n ng c a mnh. PMDH gip HS t h c t i tr ng ho c t i nh b ng hnh th c tr c tuy n nng cao trnh nh n th c ph h p v i kh n ng c nhn.
S DNG MT S PHN MM DY HC
|

125

 Tc ng t i ph ng ti n d y h c: Vi c s d ng PMDH s t o i u ki n vi c h c t p c a HS c di n ra sinh ng, h p d n, d ti p thu, gip cho GV c i u ki n d y h c phn ho, c th ho nh m nng cao tnh tch c c, ch ng v sng t o c a m i HS. Tc ng t i ki m tra, nh gi: Vi c lm bi thi tr c nghi m khch quan b ng PMDH s gip HS t ng c ng k n ng t ki m tra, m b o tnh khch quan, cng b ng trong thi c , trnh c nh ng nh h ng khch quan (b khi n trch, ch c i,...); GV c th d dng th ng k cc sai l m, gip HS tm c nh ng nguyn nhn v cch kh c ph c. Cung c p thng tin ph n h i k p th i GV i u ch nh ph ng php d y v h c. Tc ng t i k n ng c a HS: V i PMDH, HS c ho t ng trong mi tr ng d y h c m i, giu thng tin lm t ng k n ng giao ti p, kh n ng h p tc v n ng l c p d ng CNTT. V v y, PMDH gp ph n hnh thnh c k n ng h c t p c hi u qu cho HS. Do HS chi m l nh tri th c c c ng, tinh gi n nn th i gian dnh cho l nh h i l thuy t gi m i nhi u, th i gian luy n t p c t ng ln. Nh v y HS c ho t ng nhi u h n, rn luy n k n ng th c hnh nhi u h n v t duy suy ngh nhi u h n.
NHIM V

B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v d a vo kinh nghi m hi u bi t c a mnh th c hi n nhi m v sau: Trnh by nh ng tc ng c a PMDH n qu trnh d y h c: n n i dung d y h c:

n PPDH:

126 | MODULE THCS 22

n ki m tra, nh gi:

n k n ng c a HS:

NH GI NI DUNG 1

Cu 1: PMDH c tc

ng n vi c i m i A. cc thnh t trong qu trnh d y h c. B. PPDH. C. n i dung d y h c. D. hnh th c d y h c. Cu 2: Vi c s d ng PMDH t o i u ki n A. vi c h c t p c a HS di n ra sinh ng, h p d n, d ti p thu. B. gip GV c i u ki n d y h c phn ho, c th ho. C. c th m ph ng nhi u qu trnh, hi n t ng th c t . D. C 3 A, B, C u ng.
Cu 1: A Cu 2: D

p n:

S DNG MT S PHN MM DY HC

127

Ni dung 2

MT S CCH PHN LOI PHN MM DY HC

Hot ng 1. Tm hiu nhng cn c phn loi phn mm dy hc

THNG TIN C BN

C m t s cch phn lo i ph n m m d a trn nh ng c n c sau [11]: C n c vo m ngu n: G m c ph n m m m ngu n m (nh ph n m m Moodle, GeoGebra...) v ph n m m m ngu n ng (nh ph n m m MicroSoft PowerPoint, Geometry SketchPad,...). C n c vo tnh kinh t : G m c ph n m m mi n ph (nh ph n m m TestPro, FreeMind,,...) v ph n m m th ng m i (nh ph n m m ViOLET, Lectora,...). C n c vo n i dung: PMDH dng chung (nh ph n m m LectureMaker, Adobe Presenter,...) v PMDH theo mn h c (nh ph n m m Ton h c Maple, ph n m m ti ng Anh English Study,...). B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v d a vo kinh nghi m hi u bi t c a mnh th c hi n nhi m v sau: Nu nh ng cch phn lo i PMDH m b n bi t.

NHIM V

128 | MODULE THCS 22

Hot ng 2. Phn loi phn mm dy hc

THNG TIN C BN

Ngoi cc cch phn lo i ph n m m nh trn, c n c vo ch c n ng c a ph n m m c th phn lo i PMDH t ng mn h c nh sau [12]: Ph n m m luy n t p v th c hnh: y l d ng n gi n nh t c dng gi i thi u cho ng i h c m t lo t bi t p m h ph i lm b ng cch a vo m t cu tr l i hay m t p s . My tnh xc nh xem cu tr l i c a HS l ng hay sai. N c th cung c p m t vi thng tin ph n h i v cu tr l i c a HS, v d nh m t l i chc m ng (n u HS lm ng), m t l i chia bu n (n u HS lm sai) ho c m t cu tr l i chung chung no n u my khng nh n d ng c cu tr l i. M c kh, d c a bi t p l ph thu c vo kh n ng c a HS, t c l n u HS lm t t v nhanh nh ng bi t p tr c th bi t p k ti p s kh h n; ng c l i th ph n m m s a ra nh ng bi t p d h n. Cc ch ng trnh luy n t p th ng g p nh t l cc ch ng trnh tr c nghi m khch quan d ng cu h i ng - sai ho c d ng cu h i c nhi u l a ch n. GV c th d a vo ch ng trnh h c c a HS so n ra m t b cu h i tr c nghi m v a vo my tnh. Trong cc ch ng trnh tr c nghi m, HS c th tr l i b ng cch g vo cc ch ci ho c s ho c g m t cu tr l i hon ch nh. Ngy nay, v i s pht tri n ngy cng m nh c a cc h th ng a ph ng ti n, ng i ta m ra nhi u cch th c tr l i m i cho ng i h c v ang h ng t i m t cng ngh giao ti p b ng ti ng ni. i m c tr ng c a ch ng trnh luy n t p v th c hnh l cung c p cho HS m t kh n ng luy n t p v th i h n v theo m t t c m HS c th i u khi n c. Khi HS tr l i sai, my c th g i HS c th t tm ra cu tr l i ng ho c gi i thch cc l do d n n sai l m c a HS. N u HS c qu nhi u l n sai trong m t cu h i th my s bu c HS lm l i nh ng cu h i t ng t . Sau , d a vo k t qu cc cu tr l i c a HS m ch ng trnh s ti p t c a ra nh ng bi t p khc. Ph n m m gia s : Ph n m m gia s l nh ng ph n m m m HS c th s d ng trong ho c ngoi gi ln l p c l p tm ki m v chi m l nh nh ng n i dung tri th c c ci s n trong m ch ng trnh. V i m t ph n m m gia s , my vi tnh s ng vai tr c a m t th y gio cung c p cho HS khng ch nh ng n v ki n th c theo n i dung c a cc ch ng trnh h c c
S DNG MT S PHN MM DY HC
|

129

quy nh b i nh tr ng, m cn xc nh c nh ng nhu c u v s thch c nhn c a HS quy t nh cch th c r nhnh (Branch) qua h th ng ti li u h c t p c c u trc tr c trong m ch ng trnh. Cc ph n m m gia s c dng nhi u trong tr ng h p HS khng c i u ki n ln l p ho c th i gian ln l p khng c p n nh ng n i dung m ph n m m c th cung c p. thi t k nh ng ph n m m gia s , GV ph i d ki n tr c nh ng m u i tho i m h c th g p ph i i v i HS trong nh ng i u ki n khc bi t v quy t nh quy cch x l ph h p v i ti n trnh h c t p c a HS. Sau , nh ng quy cch ny s c a vo m ch ng trnh nh l nh ng lu t (Rule) sao cho my tnh c th s d ng nh ng lu t ny ng x nh ng tnh hu ng c th x y ra nh l m t gia s th c th . T nguyn t c thi t k ny, ta c th th y r m t my tnh khng th thay th hon ton ng i th y gio l con ng i b i s h n ch v m t ki n th c v kinh nghi m s ph m c a ng i l p trnh. Tuy nhin, v i nh ng thnh t u hi n t i c a l nh v c tr tu nhn t o (Artificial Intelligence) ng i ta c th hy v ng vo nh ng ph n m m thng minh h n. c tr ng th nh t c a cc ph n m m gia s l kh n ng cung c p nhanh, chnh xc thng tin v m t v n tu khi c yu c u. V m t nguyn t c, s l ng cc v n m ph n m m c kh n ng cung c p thng tin l khng gi i h n (Ph m vi ny ch b gi i h n b i dung l ng c a b l u tr trn my tnh). c tr ng th hai c a cc ph n m m gia s l tnh p ng cao i v i t ng i t ng HS. Trong m t ch ng m c no , nh p d ng nh ng thnh t u c a tr tu nhn t o, ph n m m gia s c th ra v i u ch nh ti n trnh h c t p c a t ng HS v m t n i dung c ng nh t c d a trn c s cc thng tin v HS m ph n m m thu th p c thng qua vi c "giao ti p" v i HS. M t c tr ng n a c a cc ph n m m gia s l HS c th ch n cho mnh m t ti n trnh h c t p ring tu vo m c ch h c t p c a mnh. HS c th h c t t c cc n v ki n th c v theo trnh t m ph n m m a ra trong ph m vi c l p trnh ho c c ng c th ch h c m t s n i dung v theo m t trnh t do chnh HS ra cho b n thn. Ph n m m m ph ng: Trong d y h c, ph n m m m ph ng t o i u ki n cho HS nghin c u m t cch gin ti p cc h th ng ho c hi n t ng c a th gi i th c. Nh ng ph n m m m ph ng c s d ng trong nh ng tr ng h p HS (ho c GV) khng th ti n hnh cc th nghi m th c v nhi u l do khc nhau. Khi
130 | MODULE THCS 22

thi t k cc ph n m m m ph ng, cc nh l p trnh t o nn m t h th ng cc i t ng, hi n t ng, qu trnh theo cc l thuy t c xu t b i cc nh khoa h c v c th c t ki m nghi m m cc l thuy t ny ph n nh b n ch t c a hi n t ng, qu trnh c m ph ng. Trong cc ph n m m m ph ng, cc m i quan h c tnh quy lu t c a cc i t ng, hi n t ng, qu trnh c a vo nh l m t t p h p cc quy t c, cng th c, ph ng trnh m cc tham s c a chng c th i u khi n c. S d ng cc ph n m m m ph ng, HS ch c n th c hi n m t s thao tc ho c a ra m t s cu l nh no v quan st hi n t ng, qu trnh c n nghin c u trn mn hnh c a my tnh. Thng th ng, m t ph n m m m ph ng ch t p trung vo m t hi n t ng hay qu trnh n l c n nghin c u nh ng c ng c th c nh ng h ph n m m m ph ng cho php nghin c u, quan st m t nhm cc hi n t ng, qu trnh. Hi n nay ngy cng c nhi u cc h th ng m ph ng r t phong ph v a d ng. Ph n m m m hnh ho: M hnh ho cc hi n t ng, qu trnh l qu trnh t ng t nh qu trnh m ph ng. Tuy nhin, gi a hai lo i ph n m m v n c i m khc nhau c b n. Trong khi ph n m m m ph ng c thi t k sao cho ng i h c ch c th quan st cc hi n t ng, qu trnh ho c thay i m t s tham s tham gia vo di n bi n c a hi n t ng, qu trnh m khng c n ph i bi t v h th ng cc nguyn l, quy lu t, quy t c n gi u bn trong m ngu n c a ph n m m th ph n m m m hnh ho, HS h u nh ph i t mnh v n d ng nh ng nguyn l, quy lu t, quy t c y theo m t cch th c ph h p "ti t o" l i hi n t ng, qu trnh. Nhi m v c a cc nh l p trnh trong khi thi t k cc ph n m m h tr cho vi c m hnh ho l t o ra cho ng i s d ng m t b cng c n gi n, d s d ng nh ng c tnh chnh xc cao ng i s d ng c th dng n m t o ra nh ng m hnh cho cc h th c c n nghin c u. B cng c c th c s d ng d i d ng cc b so n th o v bin d ch ch ng trnh ho c d i d ng cc b so n th o ho . M t d ng ph n m m c thi t k g n gi ng v i ph n m m dng xy d ng m hnh l ph n m m t ng tc. Cc h th ng t ng tc d a trn c s tri th c c xy d ng gip HS t ki m tra, v n d ng h th ng tri th c v m t h th ng s v t, hi n t ng thng qua vi c p d ng cc
S DNG MT S PHN MM DY HC

131

ph ng trnh, cc quy lu t c h c vo vi c l p ra m t t p h p cc l nh cho my tnh my tnh i u khi n ho t ng c a h th ng . H th ng t ng tc trn c s tri th c c th k t h p v i cc h chuyn gia cung c p nh ng h ng d n v gi i thch c n thi t ho c d n d t HS chi m l nh tri th c, ho c gip cho HS xy d ng m hnh v m t v n no . Ph n m m ny t o i u ki n cho HS tham gia vo ho t ng tch c c chi m l nh tri th c theo quan i m "cch t t nh t h c m t v n l d y n". Ph n m m tnh ton: Ph n m m tnh ton l nh ng ph n m m ph c v cho vi c x l d li u d i d ng s c a HS. Cc ph n m m ny c th dng trong qu trnh gi i bi t p c a HS. Cc ph n m m tnh ton c th c tm th y d i d ng cc ch ng trnh "b ti" th c hi n nh ng php tnh khng m y ph c t p ho c bi u di n d li u d ng s d i cc d ng bi u , th khc nhau. M t s ph n m m tnh ton khc c tnh chuyn d ng h n v cung c p cho ng i s d ng nhi u kh n ng tnh ton h n nh Maple, Mathematica c ng c s n xu t v c nhi u HS, sinh vin s d ng trong qu trnh h c t p c a mnh.
NHIM V

B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v d a vo kinh nghi m hi u bi t c a mnh th c hi n m t s nhi m v sau: 1. Nu cc PMDH b mn b n d y c a tr ng THCS n i b n cng tc.

2. Lm r s gi ng nhau, khc nhau gi a ph n m m m ph ng v ph n m m m hnh ho.

132 | MODULE THCS 22

NH GI NI DUNG 2

Cu 1: B n hy cho bi t th no l ph n m m cng c h tr d y h c

mn h c? Cu 2: Hy k tn m t s PMDH theo mn h c m b n gi ng d y.
Thng tin tham kho

Cu 1: Theo quan i m s d ng ph n m m nh ph ng ti n d y h c,

c n c vo ch c n ng c a ph n m m m c th phn lo i PMDH thnh hai d ng: ph n m m cng c h tr d y h c mn h c v PMDH theo mn h c. Trong Ph n m m cng c h tr d y h c mn h c l nh ng ph n m m ti n ch dng h tr GV thi t k n i dung bi gi ng nh m truy n t i ki n th c m t cch thu n l i n HS, nh MindMap, LectureMaker, ViOLET,... Cu 2: PMDH theo mn h c: L nh ng ph n m m chuyn dng d y h c nh ng ki n th c mn h c (v d cc PMDH mn Ton nh Maple, Cabri, Graph, Geogebra,...; PMDH mn V t l nh Galileo, Crocodile Physics,...; PMDH mn Ho h c nh PL table, Crocodile Chemistry,...; PMDH mn Ti ng Anh nh Home4English, Grammar, English Study,...).

S DNG MT S PHN MM DY HC

133

Ni dung 3

NH GI HIU QU S DNG PHN MM DY HC

Hot ng 1: Tm hiu tiu ch nh gi v la chn phn mm dy hc

THNG TIN C BN

nh gi v l a ch n m t PMDH, GV c th xc nh m t s tiu ch c b n nh sau [8]:

1. nh gi v kha cnh s phm

N i dung ph h p ch ng trnh c a mn h c. Khng c cc ki n th c ngoi ph m vi ch ng trnh, m b o c chu n ki n th c quy nh. cc v n a ra kh p v i m t b sch gio khoa c B Gio d c v o t o ban hnh; Ph n kh i l ng ki n th c trong ch ng trnh m ph n m m m b o h tr : M t m ch ki n th c c a m t c p h c tr ln ho c m t mn h c cho tr n m t l p; m t ch ng; m t bi h c ho c vi bi h c; m t ph n c a bi h c. T o mi tr ng h c t p cho HS: ch ng, tch c c v sng t o. HS c th tc ng ln cc i t ng trn mn hnh, s d ng chu t v bn phm t o ra m t s s n ph m (hnh v , s , s ...). C th dng cho cc giai o n h c t p khc nhau: hnh thnh ki n th c, c ng c rn luy n k n ng, v n d ng ki n th c v ki m tra nh gi. Ph n m m a ra m t mi tr ng thch h p v u vi t h n cc lo i mi tr ng ho t ng truy n th ng khc. T o mi tr ng ho t ng cho HS: ch ng, tch c c v sng t o. m b o h tr t t vi c nh gi v pht huy t nh gi c a HS. H tr ho t ng sng t o c a GV v HS: GV v HS c th c nh ng b sung c th ph h p i t ng HS c a mnh. Ph h p c i m tm sinh l c a HS: khng qu t i n i dung ki n th c, khng gy c ng th ng v tm l (trong thi t k giao di n, b tr mn hnh, thi t k m thanh, mu s c,...). C h tr gip HS trong khi gi i quy t cc v n tri th c khi ho t ng (khi HS g p kh kh n v k thu t s d ng my ho c khi gi i quy t cc v n n i dung h c, my tnh c th tr gip HS v t qua c nh ng th i i m kh kh n ny b ng cc cu g i ho c ch d n c th ).

134 | MODULE THCS 22

 C thng tin ph n h i k p th i trong qu trnh HS ho t ng. Lun c cc thng tin ph n h i: khen, ng vin, cho l i nh n xt,... C nh gi v h tr t nh gi c a HS. L u gi k t qu h c t p c a HS: Cho php l u tn HS v k t qu h c t p, th i gian v ch h c c a HS. C th l u gi qu trnh lm vi c nghin c u.
2. nh gi v kha cnh cng ngh phn mm

Ngn ng s d ng l ti ng Vi t. Giao di n c a ph n m m l giao di n ho , m b o giao di n thn thi n (m thanh, mu s c, knh hnh, knh ch ,... trn mn hnh). D ci t, d s d ng. C th dng c bn phm v chu t. C ti li u h ng d n s d ng (trn gi y v trn my). Ph n m m c tnh m , kh n ng t ng thch, t ng tc v chia s thng tin v i cc ph n m m khc, cho php ng i s d ng thay i, c p nh t n i dung ph h p v i tnh hu ng c th . G n, ch y trn m ng v my n l , t ng thch cng ngh Internet. C kh n ng k t h p v i cc ph ng ti n d y h c khc nh Video, Cassette, phim nh a,... Ch y c trn cc my tnh th h khc nhau, trn cc h i u hnh thng d ng khc nhau. m b o tnh an ton v d li u, kh n ng b o m t. C th pht tri n v nh s n xu t b o h lu di. D nng c p v sau. B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v chia s cng ng nghi p lm r cc tiu ch nh gi v l a ch n PMDH tr ng THCS V kha c nh s ph m:

NHIM V

S DNG MT S PHN MM DY HC

135

 V kha c nh cng ngh ph n m m:

Hot ng 2: nh gi gi ging c ng dng cng ngh thng tin

THNG TIN C BN

Trong cc phi u nh gi gi gi ng hi n nay tr ng THCS th ng g m cc tiu ch nh sau:

Cc yu c u i ms

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

TT

Chnh xc, khoa h c (quan i m, l p tr ng chnh tr ) m b o tnh h th ng, n i dung, lm r tr ng tm Lin h v i th c t , c tnh gio d c S d ng ph ng php ph h p v i c tr ng b mn, ti t d y K t h p t t cc ph ng php trong cc ho t ng d y v h c S d ng v k t h p t t cc ph ng ti n, TBDH ph h p v i n i dung c a ki u bi Trnh by b ng h p l, ch vi t, hnh v , l i ni r rng, chu n m c, gio n h p l

136 | MODULE THCS 22

8. 9.

Th c hi n linh ho t cc khu ln l p, phn ph i th i gian h p l T ch c v i u khi n HS h c t p tch c c, ch ng, ph h p, HS h ng th h c t p... 10. a s HS hi u bi, n m v ng tr ng tm, bi t v n d ng ki n th c

TT

Cc yu c u

i ms

Trong i m t i a c a m i tiu ch nh gi l 2 i m, c th nh gi n i m l 0,5 i m. Tuy nhin, c nhi u ki n khc nhau v nh gi hi u qu vi c s d ng ph ng ti n, TBDH ni chung (tiu ch 6) v ng d ng CNTT trong d y h c ni ring. Cn c ti t h c s d ng bi gi ng i n t r t h p d n nh ng hi u qu s ph m khng cao, HS ch theo di cc hnh nh chi u trn mn hnh, ch a k t h p ghi chp v , v t t nhin khng c cc ho t ng h c t p c nhn. V v y c n c nh ng nh gi nh h ng cho vi c ng d ng CNTT vo d y h c trong nh tr ng c hi u qu [8]: nh gi vi c l a ch n ch ng d ng CNTT: Trong ton b ch ng trnh, khng ph i b t c ch no c ng ph i ng d ng CNTT. Trong tr ng h p ch d y h c ch c n t i cc thi t b truy n th ng th d t khot khng s d ng CNTT. Vi c s d ng CNTT s khng ch t n km m c kh n ng lm gi m ch t l ng ti t d y h c. Ti t h c c l a ch n ph i c tnh hu ng d y h c trong vi c ng d ng CNTT em l i hi u qu h n h n truy n th ng. nh gi vi c l a ch n PMDH: Khi xc nh ch c n ng d ng CNTT&TT, s c nhi u PMDH c th s d ng ph c v ti t d y h c ny. GV c n c n c vo u, nh c i m c a t ng PMDH v i chi u v i cc yu c u c a ti t h c c th m quy t nh l a ch n PMDH t t nh t hi n c. Vi c ch n PMDH ch a thch h p c ng nh h ng l n t i ch t l ng d y h c. M i PMDH yu c u k n ng s d ng ring, chng c h th ng giao di n, h th ng cc menu v c th vi n d li u t ng ng. GV c n n m v ng cc thao tc s d ng chnh PMDH ny. Khng nh ng th , GV c n hi u r nh ng tnh hu ng s ph m s d ng PMDH ny. nh gi k n ng t ch c ho t ng h c t p c a HS: Trong cc tnh hu ng d y h c c s d ng PMDH, GV ph i c k n ng t ch c ho t ng h c t p cho HS: t ch c h c t p ng lo t, h c t p theo nhm ho c h c t p c nhn m t cch ph h p. Bi t s d ng PMDH trong vi c i m i
S DNG MT S PHN MM DY HC
|

137

PPDH. c bi t l u n cc PPDH m i nh m tch c c ho ho t ng c a HS. PMDH c s d ng ng lc, ng ch , ng c ng ; trong tr ng h p ch c n cc ph ng ti n d y h c r ti n h n th khng l m d ng CNTT. nh gi hi u qu cu i cng: y l tiu ch nh gi h t s c quan tr ng. Tiu ch yu c u ph i xc nh l hi u qu c a ti t d y h c. HS h ng th h c t p h n, th c s ho t ng tch c c trong h c t p. Ki n th c, k n ng t c qua ti t d y h c c CNTT ph i t t h n khi ch d y b ng cc ph ng ti n truy n th ng.
NHIM V

B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v d a vo kinh nghi m th c ti n c a tr ng THCS n i b n cng tc th c hi n m t s yu c u sau: 1. B n hy li t k cc tiu ch nh gi v cch cho i m gi d y c a tr ng THCS n i b n cng tc.

2. Ch ra nh ng u i m, h n ch c a cch nh gi gi d y c a tr ng THCS c a b n.

138 | MODULE THCS 22

3. B n hy xu t cc tiu ch nh gi gi d y tr ng THCS.

Hot ng 3: Tm hiu nhng yu cu v k nng cng ngh thng tin i vi gio vin
THNG TIN C BN

Tr c tin, ng i GV ph i c th c, nhi t huy t, sng t o v kin tr ng d ng CNTT trong tri n khai d y h c mn mnh ph trch. Khng nh ng th , GV ph i bi t truy n cho HS nhi t huy t , bi t t ch c HS cch th c ng d ng CNTT trong qu trnh h c t p. M t i m h t s c quan tr ng l: thng qua t ch c ho t ng ng d ng CNTT, GV s gip HS c nh ng tri th c v k n ng v CNTT, c ph ng php h c trong i u ki n m i. Mu n th , GV ph i c nh ng ki n th c, k n ng v CNTT v thng tin c b n. M t s yu c u d i y c coi l quan tr ng i v i ho t ng ngh nghi p c a ng i GV trong giai o n hi n nay [8]: Ki n th c CNTT c b n: Mu n s d ng c CNTT ph c v cng vi c c a mnh, tr c h t ng i GV c n c nh ng ki n th c c b n v tin h c, cc k n ng s d ng my tnh v m t s thi t b CNTT thng d ng nh t. Ch ng h n, c n bi t
S DNG MT S PHN MM DY HC
|

139

s b v c u t o my tnh, m t s ki n th c ban u v tin h c nh : khi ni m v h i u hnh, t p tin, th m c, ng d n, a,... GV c n c k n ng s d ng cc l nh c a m t h i u hnh c th (nh h i u hnh Windows ch ng h n) i u khi n my tnh ph c v cng vi c c a mnh: cc l nh xem th m c, t o l p th m c m i, chp v xo t p, chp v xo th m c, l nh duy t a, l nh nh d ng a,... Cc k n ng s d ng m t vi ph n m m ti n ch tr gip x l a v cc thng tin trn a, bi t s d ng cc ch ng trnh ch ng virus b o v my tnh. My tnh s th c s l m t ng i tr gip hon h o n u ng i GV bi t s d ng n th c hi n m t s cng vi c th ng nh t nh tnh ton, th ng k s li u, so n th o v n b n, l p k ho ch v ki m sot k t qu th c hi n k ho ch,... Mu n v y, GV c n c k n ng s d ng cc ph n m m c b n nh : so n th o v n b n, ph n m m trnh di n PowerPoint, b ng tnh i n t , ph n m m qu n l cng vi c... Trong th gi i hi n i, Internet tr nn m t cng c khng th thi u trong ho t ng ngh nghi p c a ng i GV. Cc k n ng s d ng Internet s gip ng i GV trong vi c tm ki m thng tin, trong trao i v i HS, ng nghi p... Ng i GV c n am hi u cc quy nh v o c, lu t php trong qu trnh ng d ng CNTT ni chung nh lu t s h u tr tu , lu t b n quy n.... K n ng di n t t ng b ng cng c CNTT N ng l c trnh by, di n t t t ng l h t s c quan tr ng. Mu n giao ti p v i b n b, ng nghi p, b n c n bi t cch di n t d hi u, h p d n, bi t trnh by t ng c a mnh m t cch r rng v thuy t ph c. Trong th i k hi n i, khng nh ng ch di n t b ng l i, m cn ph i trnh by, di n t t ng b ng cng c CNTT. V th GV c n c cc k n ng trnh by t ng d i d ng m t ti li u i n t m t ti li u tch h p cc thnh ph n khc nhau: v n b n, nh ho , m thanh, video... K n ng t o ra cc s n ph m tch h p d ng multimedia Cc ti li u v n b n v cc s n ph m khc nh th , hnh nh, o n phim, m thanh th ng c tch h p trong m t ti li u. Cc s n ph m ny th ng l k t qu nghin c u trong qu trnh d y h c ho c trong cc sinh ho t nhm chuyn mn. Nh v y, ngoi kh n ng t o ra v n b n, GV c n bi t cch thu th p cc d li u c n thi t nh cc o n phim video, cc o n m thanh, hnh nh v tch h p n trong m t s n ph m trnh di n.
140 | MODULE THCS 22

 K n ng s d ng cc PMDH trong chuyn mn PMDH t o ra mi tr ng h c t p m i cho HS, gip HS khm ph, gi i quy t v n , sng t o. C nhi u PMDH khc nhau c bn trn th tr ng, ng i GV c n bi t c PMDH no l t t, c n thi t cho mn h c c a mnh. V i t ng PMDH, c n bi t l a ch n tnh hu ng s d ng ph n m m d y h c c hi u qu . Hi n nay, nhi u PMDH b l m d ng qu nhi u do GV ch a am hi u v cc yu c u s ph m i v i vi c ng d ng CNTT trong d y h c. M t khc, GV c n bi t cch th c t ch c ho t ng h c t p cho HS trong mi tr ng CNTT. GV t ng mn h c c ng c n c k n ng s d ng CNTT trong cc tnh hu ng s ph m i n hnh c a mn h c. Ch ng h n v i mn Ton, do c th ring c a mnh c cc tnh hu ng i n hnh c n quan tm nh : s d ng PMDH d y h c nh ngh a ton, s d ng PMDH d y h c nh l ton, s d ng PMDH d y h c gi i ton... V i cc mn nh V t l v Ho h c, c n l u n tnh hu ng s d ng cc ph n m m m ph ng, s d ng cc th nghi m o trong d y h c... GV c ng c n bi t k t h p t i u cc TBDH truy n th ng v i CNTT trong d y h c, kh n ng s d ng CNTT nh gi k t qu h c t p c a HS. K n ng s d ng cc cng c tr gip t o ra cc s n ph m PMDH c nhn Cc PMDH d c ch t l ng cao n u c ng khng th thch ng h t v i m i tr ng h p ring l c a qu trnh d y h c. Trong mi tr ng d y h c a d ng, v i cc i t ng HS r t khc nhau, GV c th t t o ra cc PMDH c a ring mnh. Hi n nay, c nhi u ph n m m cng c dnh ring cho GV nh m h tr t o ra cc PMDH c nhn (nh ph n m m cng c Violet ch ng h n). Cc ph n m m cng c ny d s d ng v th ch c n m t vi ngy t h c ho c c h ng d n, GV c th lm ch c cng c trong cng tc chuyn mn. GV c n c k n ng s d ng m t ph n m m cng c no v c kh n ng t o ra cc PMDH c nhn ph c v vi c d y h c m t s ch ng, bi thu c b mn mnh ph trch. K n ng ng d ng CNTT khi giao ti p trong chuyn mn dnh cho GV. Ng i GV c n c thi quen lm vi c v i ng nghi p thng qua cc trang web. Nhi u ch d y h c kh, cc PPDH m i c th c th o lu n trn di n n i n t . GV c n bi t cch t o ra cc ti li u trao i v i n i dung, hnh th c ph h p trong c th tch h p cc y u t v n b n, m thanh, hnh nh... vo m t s n ph m thng tin ng t i trn cc di n n
S DNG MT S PHN MM DY HC
|

141

d y h c. GV c n c th c v cch th c lm vi c v i HS thng qua cc h p th i n t : ra bi t p v nh, nh c nh cng vi c, gi i p cc th c m c c nhn... Ngoi ra, GV c ng c n s d ng c Internet trong ho t ng giao ti p v i cc i tc quan tr ng khc nh ph huynh HS, cc nh qu n l gio d c v cc l c l ng x h i c lin quan khc. Hi n nay c m t s GV s d ng trang web c a tr ng ho c t t o ra trang web ring trao i v i ng nghi p, v i HS v ph huynh. B c u nn t ra cc yu c u t i thi u v CNTT v i GV, sau t ng b c b sung, nng cao yu c u.
NHIM V

B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v chia s v i ng nghi p th c hi n nhi m v sau: Phn tch lm r nh ng yu c u v ki n th c v k n ng CNTT i v i gio vin THCS trong vi c ng d ng CNTT&TT vo bi gi ng.

142 | MODULE THCS 22

NH GI NI DUNG 3

Cu 1: Trong cc tiu ch nh gi gi d y c ng d ng CNTT&TT, tiu ch

no

c coi l quan tr ng nh t, v sao? Cu 2: Vi c l a ch n ch (ti t h c) c ng d ng CNTT&TT ph i tho mn nh ng i u ki n g?

Thng tin tham kho

Cu 1: Trong cc tiu ch nh gi gi d y c ng d ng CNTT&TT, tiu

ch nh gi hi u qu cu i cng c coi l quan tr ng nh t. V tiu ch ny yu c u ph i xc nh hi u qu c a ti t d y h c. HS ph i h ng th h c t p h n, ho t ng tch c c h n. Ki n th c, k n ng t c qua ti t d y h c c ng d ng CNTT&TT ph i t t h n khi ch d y b ng cc ph ng ti n d y h c truy n th ng. Cu 2: Trong ton b ch ng trnh, khng ph i b t c ch no c ng ph i ng d ng CNTT. Trong tr ng h p ch d y h c ch c n t i cc thi t b truy n th ng th khng nn s d ng CNTT. Vi c s d ng CNTT s khng ch t n km m c kh n ng lm gi m ch t l ng ti t d y h c. Ti t h c c l a ch n ph i c tnh hu ng d y h c trong vi c ng d ng CNTT em l i hi u qu h n h n so v i truy n th ng.

Ni dung 4

S DNG MT S PHN MM DY HC CHUNG

Tu thu c vo nh n th c, k n ng CNTT v i u ki n s s v t ch t m m c s d ng PMDH tr ng THCS di n ra khc nhau, trong vi c GV s d ng PMDH dng chung so n bi gi ng i n t v thi t k b n t duy mang l i hi u qu tch c c cho qu trnh d y h c. Sau y chng ta s tm hi u v cch s d ng ph n m m LectureMaker so n bi gi ng i n t v ph n m m ConceptDraw Mindmap thi t k b n t duy trong d y h c. y l nh ng ph n m m thu n l i trong s d ng c t p hu n cho nhi u tr ng h c trong th i gian qua.

S DNG MT S PHN MM DY HC

143

Hot ng 1. S dng phn mm LectureMaker thit k mt bi ging in t c th dy hc trn lp

THNG TIN C BN

Hi n nay GV ch y u so n bi gi ng i n t b ng ph n m m Microsoft PowerPoint v b c u c nh ng ng gp tch c c vo qu trnh d y h c. Tuy nhin Microsoft PowerPoint khng ph i l ph n m m chuyn d ng thi t k bi gi ng i n t , nn nhi u GV v n g p kh kh n khi a cc t ng tc v a ph ng ti n theo t ng s ph m c a mnh vo trong file trnh di n; vi c ng gi bi gi ng theo chu n SCORM chia s trn cc h th ng E-learning c ng khng th c hi n c. V v y ph n m m LectureMaker l m t gi i php b sung hi u qu thi t k bi gi ng i n t trong d y h c nh tr ng. LectureMaker l ph n m m thi t k bi gi ng i n t a ph ng ti n, s n ph m c a cng ty Daulsoft Hn Qu c (www.daulsoft.com). V i LectureMaker, b t k GV no c ng c th t o c bi gi ng a ph ng ti n nhanh chng v d dng. Ngoi ra, v i LectureMaker GV cn c th t n d ng l i cc bi gi ng c trn nh ng nh d ng khc nh PowerPoint, PDF, Flash, HTML, Audio, Video... vo n i dung bi gi ng c a mnh. T ng t Slide Master trong PowerPoint, vi c xy d ng Slide Master tr c khi a n i dung vo s gip chng ta s p x p, t ch c bi gi ng h p l h n. LectureMaker c s n cc b cng c so n th o tr c quan c n thi t t o bi gi ng i n t nh : so n th o cng th c ton h c, v bi u , v th , t o b ng, textbox v cc k t c bi t; c th chn nhi u lo i n i dung a ph ng ti n vo bi gi ng nh : hnh nh, video, m thanh, flash... Giao di n v cc menu c a ph n m m LectureMaker nh sau:
1

144 | MODULE THCS 22

Vng 1: Ch a cc Menu v cc nt l nh c a ch ng trnh. Vng 2: Ch a danh sch cc slide trong bi gi ng. Vng 3: Vng thao tc c a slide ang c ch n (g m cc i t ng: v n b n, hnh nh, phim...). Vng 4: Danh sch cc i t ng c trong slide ang c ch n. Menu LectureMaker (Gc trn cng pha tri c a s ) Kch n chu t tri vo s xu t hi n cc l nh:
T o file M file l u ng file ang thao tc L u file (.Ime) L u file d ng khc In file

Cc menu

Menu Home ch a cc nt l nh:

+ Clipboard: C t (Cut), Dn (Paste), Sao chp (Copy), Gn thu c tnh cho i t ng (Attribute). + Slide: T o slide m i (New slide), Sao chp slide (Copy Slide), Nhn i slide (Duplicate Slide), Xo slide (Delete Slide). + Font: nh d ng Font.
S DNG MT S PHN MM DY HC
|

145

+ + +

Paragraph: C n ch nh o n v n b n. Draw: V . Edit: C n ch nh i t ng (Order), Ch n i t ng (Select)... Menu Insert ch a cc nt l nh:

+ Object: Dng chn cc i t ng vo bi gi ng nh hnh nh, o n phim, m thanh, file Flash, nt nh n, trang web, file PowerPoint,... + Recording: Dng ghi l i bi gi ng, m thanh. + Editor: Chn cng th c ton h c, bi u , th , hnh nh t v ,.... + Text: Thao tc v i v n b n, b ng, chn k hi u c bi t. + Quiz: Chn cc cu tr c nghi m ng n hay nhi u l a ch n. Menu Control ch a cc nt l nh: + Object Control: Thay i, i u khi n cc thu c tnh c a i t ng. + Frame Control: Ghi l i bi gi ng, m thanh,... + Change Format: Convert nh d ng cc file video, m thanh,... + Fame Transition Effect: T o hi u ng chuy n c nh khi di chuy n gi a cc frame.

Menu Design ch a cc nt l nh:

146 | MODULE THCS 22

+ + +

Design: Cc m u hnh nh c s n. Layout: Cc m u khung trnh by s n. Template: Cc m u b tr s n c hnh n n v khung. Menu View ch a cc nt l nh:

+ Run Slide (Cc ch trnh chi u bi gi ng): Run All Slide: Trnh chi u t t c slide (B t u t Slide 1 ho c g phm F5). Run Current Slide: Trnh chi u t slide hi n hnh. Run Full Screen: Trnh chi u y mn hnh. Run Web: Trnh chi u d ng Web. + View Slide: Xem slide theo phng to, thu nh ... + Slide Master: Thi t l p v ch nh s a Slide Master (Thao tc ch nh s a s nh h ng n t t c Slide Body). + View HTML tag: Xem cc tag trong m HTML. + Show/Hide: n hi n th c v ng l i, thanh tr ng thi. + Window: S p x p c a s cc file ang cng m . Menu Format ch a cc nt l nh: Menu Fomat dng i u ch nh, thay i cc thu c tnh c a i t ng. Khi mu n i u ch nh thu c tnh c a m t i t ng nh v n b n, file Flash, hnh nh, o n phim,... nh p p chu t vo i t ng, lc menu Fomat c a i t ng s hi n ra. Trong menu Fomat c cc m c thay i thu c tnh nh th t l p, c n hng, nhm i t ng, t o hi u ng cho i t ng, t o lin k t,...

S DNG MT S PHN MM DY HC

147

1. Lm quen vi mi trng lm vic LectureMaker

Kh i ng ch ng trnh LectureMaker.
T o m t bi gi ng m i

t o m t bi gi ng m i, kch ch n nt LectureMaker Button, c a s ch n m ra, ch n New. Sau khi ch n New, m t side tr ng s

t hnh n n cho bi gi ng m i

c hi n ra:

a hnh n n vo slide ny b ng 2 cch: Cch 1: Ch n m t hnh n n c s n trong Menu Design.

Cch 2: Ch n m t hnh n n t bn ngoi. Nhy chu t ph i vo trang n i dung mu n ch n hnh n n, ch n Slide property, xu t hi n b ng

148 | MODULE THCS 22

Ch n Background, ch n nt Open bn c nh tm n t p nh mu n t. Kch ch n nt Save, c a s Save As s yu c u t tn v n i c t bi gi ng. Ch : Khi kch ch n nt save, ph n m m s l u bi gi ng d i d ng Ten _file.Ime. d ng *.Ime ny, n i dung file s c l u nguyn g c nh khi b n lm v c th m l i file ny ti p t c so n th o. Trong qu trnh so n th o, nn lun l u bi gi ng c a mnh l i b ng cch s d ng t h p phm Ctrl + S.
M bi gi ng t o L u bi gi ng m i t o

Cch 1. M t ph n m m Lecture Meker button/Open xu t hi n h p tho i, ch n tn t p /Open

S DNG MT S PHN MM DY HC

149

Cch 2. Kch p chu t ln tn file, file t o s trnh LectureMaker.

2. Thit k bi ging vi phn mm LectureMaker

c m trn ch ng

Thi t k b c c trnh by th ng nh t cho bi gi ng T o tnh th ng nh t cho bi gi ng c th c hi n qua ch c n ng Slide Master. Ch c n ng ny cho php xc nh v p d ng nh ng i t ng chung nh t nh : phng ch , nh d ng, cc thi t k menu, hnh nh... s xu t hi n trn t t c cc trang trnh di n c a bi gi ng. T i Menu View, ch n View Slide Master, xu t hi n nh sau:

150 | MODULE THCS 22

Slide Master c hai slide: Title Master: T ng ng v i slide u tin c a bi gi ng, l slide gi i thi u thng tin v bi gi ng. Body Master: T ng ng v i slide n i dung trong bi gi ng. V i slide Master ang m , trn thanh menu chnh ch n Design v ch n ti p Template. Ch n m t m u Template mong mu n. V i slide Body Master, ch n m u template t ng t .

ng c a s Slide Master v mn hnh so n th o b ng cch kch ln khung hnh Slide Master ho c View/Close Slide Master. Ch : so n th o n i dung bi gi ng, b n ph i ng khung hnh Master Slide tr v khung hnh so n th o Slide Screen. a n i dung c trn PowerPoint vo bi gi ng a n i dung vo slide u tin: Tn bi gi ng hay m t s thng tin c b n. a n i dung vo cc Slide ti p theo: Ti p t c thm cc trang m i b ng cch: Vo menu Home/New Slide ho c t h p phm Ctrl + M,... Slide m i c thm ny c y cc thnh ph n m ta nh s n trn khung hnh Slide Master. T i y, ta s t n d ng bi gi ng t ng so n th o trn PowerPoint lm thnh m t bi gi ng m i. Trn khung d ki n th hi n n i dung, kch ch n nt PowerPoint, c a s m ra, tm n File bi gi ng PowerPoint v kch ch n Open.
S DNG MT S PHN MM DY HC

151

C a s Import PowerPoint xu t hi n, b n l a ch n cc Slide s hay ch n t t c cc slide.

Ch :

a vo

N u mu n gi nguyn cc hi u ng c a File PowerPoint th t i m c Type trong Insert, ch n As PowerPoint Document; cn n u ch mu n l y n i dung th ch n As Image. Sau khi ch n nt Import, LectureMaker s t ng t o ra s slide t ng ng v i s slide c ch n, ng th i t n i dung cc slide vo ng v tr th hi n n i dung trn bi gi ng.

152 | MODULE THCS 22

T i y c th xem tr c bi gi ng c a mnh b ng cch vo menu View/Run All Slide. a n i dung vo bi gi ng b ng cc cng c so n th o N i dung c a vo bi gi ng b ng cch nh p vo trong cc Textbox. thm h p Textbox, ch n menu Insert/Textbox nh hnh d i y:

Trn slide ang m , ko th chu t t i v tr mong mu n t Textbox r i nh p v n b n vo . nh d ng v n b n ch n Menu Home.

a cng th c ton h c vo bi gi ng Vo Menu Insert, ch n Equation. Xu t hi n trang so n th o cng th c ton h c nh sau:

Sau khi so n xong cng th c, kch ch n vo hnh chi c ghim cng th c ton h c c chn vo bi h c. Dng chu t ko th cng th c n v tr thch h p.
S DNG MT S PHN MM DY HC

153

a hnh v vo bi gi ng Vo Menu Insert, ch n Diagram. Xu t hi n trang v hnh:

C th s d ng cc cng c v hnh ho c dng cc hnh v c s n b ng cch ch n Menu Template, ch n nt Insert l y danh sch hnh m u. Chn hnh vo bi gi ng b ng nt Apply . a th vo bi gi ng Vo Menu Insert, ch n Graph. Xu t hi n trang v th :

154 | MODULE THCS 22

Chn

th vo bi gi ng b ng nt

ta c k t qu :

a video minh ho cho bi gi ng Gi s c m t file video thu hnh th y gio ang gi ng bi h c ny. By gi ta c n a video vo minh ho cho bi gi ng ng i h c v a c h c n i dung, v a th y c th y v nghe th y gi ng. th c hi n, trn khung slide, t i d ki n th hi n video, kch p vo khung hnh, xu t hi n c a s Open, ch n file video c n a vo:
S DNG MT S PHN MM DY HC
|

155

Ch : N u mu n chn video vo t i cc v tr khc, t menu Insert, kch

ch n nt v ch n file c n a vo, sau di chuy n i t ng video t i v tr mong mu n. Th c hi n ng b n i dung bi gi ng v i video Trn slide t video, nhy chu t ph i vo khung hnh Video v ch n Object Property. Ti p t c ch n Sync with Slide/Sync Setup. T i y b n kch nt play ch y video, quan st frame, c n c n i dung video ang ch y t ng ng v i slide no th c hi n ch n Sync. Ch : C th t th i gian cho slide t ng ng t i Sync time.

156 | MODULE THCS 22

a cu h i vo bi gi ng LectureMaker cung c p 2 d ng cu h i t ng tc: cu h i nhi u l a ch n v cu h i tr l i ng n. Trn bi gi ng ny chng ta s a vo m t s cu h i m c ch ki m tra bi c ho c c ng c l i n i dung h c. * Cu h i nhi u l a ch n T i Menu Insert, trong Quiz, ch n Multiple Choice Quiz, xu t hi n h p tho i Textbox nh p cu h i.

S DNG MT S PHN MM DY HC

157

Sau khi nh p h t cu h i v cc ph ng n tr l i, xc nh ph ng n tr l i ng b ng cch tch ch n vo s th t bn c nh ph ng n tr l i. m c a s thu c tnh c a i t ng Multiple Choice Quiz, ch n v nhy chu t ph i ln i t ng ny bn c a s Object Properties nh hnh d i.

158 | MODULE THCS 22

Trn c a s Properties c a Quiz: No. of choice: S l ng cc ph ng n tr l i. Horizontal: S p x p ph ng n tr l i thnh m y c t. Vertical: S p x p ph ng n tr l i thnh m y hng. Answer Count: One M t ph ng n ng; Miltiple Nhi u ph ng n ng. Choice Shufle: o th t ph ng n tr l i ph ng n tr l i khng xu t hi n cng v tr cc l n xem khc nhau. Show answer: C hi n th cu tr l i ng sau khi ng i h c kch chu t vo nt Submit. Choice Symbol: Cc d ng nt l a ch n nh nt radio, check,... Correct Answer/Incorrect Answer: X l cc tnh hu ng cu tr l i ng th lm g, cu tr l i sai th lm g. Cu h i tr l i ng n a cu h i d ng tr l i ng n vo ph n c ng c ki n th c, m thm m t slide m i vo cu i bi gi ng. T Menu Insert, ch n Short Answer Quiz, trn trang slide xu t hi n h p textbox nh p cu h i v m t text cho nh p ph ng n tr l i. xc nh thu c tnh cho cu h i, ch n v nhy chu t ph i ln i t ng ny bn c a s Object list, r i ch n Object Properties. Trn c a s thu c tnh c a Short Answer Quiz, nh ng thu c tnh c hon ton gi ng nh thu c tnh c a Multiple Choice Quiz. Tuy nhin, y c thm thu c tnh: Correct Answer Decision: Cc l a ch n cho cu tr l i. Ignore spaces: So snh p n c b qua kho ng tr ng. Ignore case: So snh p n khng phn bi t ch hoa, ch th ng. Ignore Punctuation: So snh p n m khng quan tm n cc cu. xem l i bi gi ng, hy vo View/Run All Slide.

S DNG MT S PHN MM DY HC

159

3. Kt xut bi ging

K t xu t bi gi ng ra nh d ng web Bi gi ng c th l u d i d ng nh d ng web. N u c trang web ring, ta c th a bi gi ng k t xu t ln trang web ring c a mnh. k t xu t bi gi ng, t nt truy c p nhanh , ch n Save As Web

C a s Save As Web xu t hi n

160 | MODULE THCS 22

T i File name: Nh p tn t p. T i Save as Type: Ch n ki u nh d ng t ng ng l HTML. T i Viewer Format: + Ch n LectureMaker th trn my tnh yu c u ph i ci t LectureMaker th m i xem c bi gi ng. + Ch n Flash th t i th m c l u s c 2 file: 1 file.html, 1 file.swf. m bi gi ng ny, kch m t file.html. K t xu t ra nh d ng SCO Theo tiu chu n SCO, SCORM l m t n v l u tr thng tin h c t p. M t SCO c th l b t c th g, t m t o n v n b n cho t i hnh nh, ho t ho , video hay c th l m t c u trc ph c t p k t h p gi a v n b n v minh ho . k t xu t bi gi ng, t nt truy c p nhanh , ch n Save As SCO

Xu t hi n h p tho i Save as ch n type t ng ng l SCORM 2004 3rd Edition. Cc thao tc cn l i th c hi n t ng t nh k t xu t ra nh d ng web. K t xu t ra gi SCORM Bi gi ng c th k t xu t ra gi SCORM y dng cho cc h th ng d y h c tr c tuy n online ho c offline. LectureMaker h tr xu t bi gi ng ra cc gi SCORM:
S DNG MT S PHN MM DY HC
|

161

 SCORM 1.2 SCORM 2004 2nd Edition SCORM 2004 3rd Edition k t xu t bi gi ng, t nt truy c p nhanh SCORM Package , ch n Save As

Xu t hi n h p tho i:

162 | MODULE THCS 22

Trong trang ny c cc c t Slide Number: S th t cc trang n i dung trong bi gi ng Slide Name: Tn m c nh c a trang n i dung SCO Name: M i m t trang n i dung t ng ng v i m t i t ng SCO. Ph i t tn trn c t SCO name ny cho t ng trang n i dung mb o r ng cc trang n i dung s truy xu t c trn cc h th ng h tr h c t p tr c tuy n (LMS). Ni cch khc, m i m t trang SCO ny l m t m c lin k t trn Menu nh h ng bi gi ng trn LMS. t tn, ch n dng SCO Name t ng ng v i Slide ang ch n v b m nt Edit SCO, sau t tn cho t ng trang n i dung. B m Ok, c a s Save As SCORM Package xu t hi n:

Cc thao tc cn l i th c hi n t ng t nh k t xu t ra nh d ng web (Ch : Ch n ra d ng Flash). K t xu t nh d ng ra file ch y .exe Bi gi ng c th k t xu t ra file ch y exe dng cho h c t p ho c gi ng d y theo hnh th c offline. nh d ng ny, bi gi ng c th mang n b t c my no c h i u hnh Windows th u c th ch y c m khng c n ph i ci t LectureMaker.
S DNG MT S PHN MM DY HC
|

163

k t xu t bi gi ng, t nt truy c p nhanh

, ch n Save As Exe

C a s Save As xu t hi n ch n type t ng ng l *.exe. Cc thao tc cn l i th c hi n t ng t nh k t xu t ra nh d ng web (Ch : Ch n ra d ng LectureMaker). V i file .exe ny ta c th s d ng b t k u. ch y bi gi ng ta ch c n ch y file .exe ny.
NHIM V

B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v d a vo kinh nghi m, hi u bi t c a b n thn th c hi n nhi m v sau: B n hy nu khi qut v ph n m m LectureMaker v ti n ch c a n trong thi t k bi gi ng i n t .

164 | MODULE THCS 22

Hot ng 2. S dng phn mm Concept Draw Mind Map thit k mt bn t duy nhm ging dy mt bi hc c th trn lp hc
THNG TIN C BN
1. Bn t duy

Chng ta v n th ng ghi chp thng tin b ng cc k t , o n th ng, con s . V i cch ghi chp ny chng ta m i ch s d ng m t n a b no c a chng ta no tri, m ch a h s d ng k n ng no bn no ph i, n i gip chng ta x l cc thng tin v nh p i u, mu s c, khng gian v s m m ng. i u ny c ngh a l, chng ta m i ang s d ng 50% kh n ng c a b no ghi nh n thng tin. V i m c tiu gip ng i h c s d ng t i a kh n ng c a b no, Tony Buzan nghin c u v xu t m t hnh th c ghi chp m i g i l b n t duy (B TD) hay l l c t duy, Mind Map... B TD l hnh th c ghi chp nh m tm ti o su m r ng m t t ng, h th ng ho m t ch hay m t m ch ki n th c,... b ng cch k t h p vi c s d ng ng th i hnh nh, ng nt, mu s c, ch vi t v i s t duy tch c c. c bi t y l lo i s m , m i ng i c th v m t ki u khc nhau, dng mu s c, hnh nh hay cc c m t di n t khc nhau. Cng m t ch nh ng m i ng i c th th hi n n theo m t cch ring. Do , B TD c c i m: D nhn, d vi t; Kch thch h ng th h c t p v kh n ng sng t o c a HS; Pht huy t i a ti m n ng ghi nh c a b no; Rn luy n cch xc nh ch v pht tri n chnh, ph m t cch logic. Khi ghi chp trn B TD, nn vi t ng n g n, vi t c t ch c, vi t l i theo c a mnh, nn ch a kho ng tr ng c th b sung khi c n. Trnh ghi l i nguyn c o n v n di
S DNG MT S PHN MM DY HC
|

165

dng hay ghi chp qu nhi u v n v t khng c n thi t v khng nn dnh qu nhi u th i gian ghi chp. s d ng B TD trong d y h c, tr c tin c n cho HS lm quen v i B TD. GV c th gi i thi u m t s ch b ng B TD HS c lm quen v i B TD. Sau cho HS t p c hi u B TD, sao cho ch c n nhn vo B TD, b t k HS no c ng c th thuy t trnh c n i dung m t bi h c hay m t ch . Cu i cng l h ng d n cho HS c thi quen t duy logic theo hnh th c s ho trn B TD. Vi c t ch c d y h c v i B TD c th ti n hnh theo cc b c sau:
B c 1. Chu n b n i dung:

GV v HS ln k ho ch ch n cc ch thi t l p B TD v chu n b ti li u tham kh o c n thi t. ng th i, GV, HS c ng c n th ng nh t cch v B TD, v trn gi y, b ng ph hay v v i ph n m m B TD. L p b n t duy: GV t ch c cho HS l p B TD theo nhm v m t ch ki n th c ch n. Bo co, thuy t trnh v B TD: i di n cc nhm ln bo co, thuy t trnh B TD. Th o lu n, ch nh s a, hon thi n B TD: T ch c cho HS th o lu n, b sung, ch nh s a hon thi n B TD, rt ra ki n th c tr ng tm c a ch . C ng c ki n th c b ng B TD: Sau khi ch nh s a B TD c a cc nhm, GV c ng c ki n th c b ng B TD do GV chu n b tr c. y c ng l n i dung ki n th c c a bi m HS c n n m c.
B c 3. Nh n xt, nh gi: B c 2. L p b n t duy:

T nh ng thng tin ph n h i c n thi t thu c sau qu trnh HS thi t l p, thuy t minh v s d ng B TD, GV nh gi k t qu h c t p c a ng i h c, ng th i i u ch nh m c tiu, qu trnh t ch c d y h c t hi u qu cao.
2. Phn mm bn t duy

Hi n nay c r t nhi u ph n m m v B TD. Sau y l cch s d ng ph n m m Concept Draw Mind Map v B TD p v d dng. Sau khi ci t xong kh i ng Concept Draw Mind Map c giao di n nh sau:

166 | MODULE THCS 22

Khi mn hnh c d ng nh sau:

t o nhnh c p 1 (Main topic): B m chu t ph i vo ch (Main Idea) r i ch n Add topic.

S DNG MT S PHN MM DY HC
|

167

Ho c a chu t vo ch

chnh r i n Enter trn bn phm, ho c ch n

vo bi u t ng ny trn thanh cng c . T o nhnh c p 2 (Subtopic): B m chu t ph i vo Main topic r i ch n Add Subtopic.

Ho c n phm Ins trn bn phm, ho c ch n bi u t ng cng c . T o ch thch:

168 | MODULE THCS 22

trn thanh

C th thm thng tin cho m t m c no b ng cch t o ch thch cho m c . t o ch thch cho m t m c, b m chu t ph i vo m c v ch n Add Note.

Khi s hi n ra m t c a s Topic Notes bn ph i mn hnh cho php i n nh ng thng tin ch thch vo .

S DNG MT S PHN MM DY HC

169

T o lin k t cho m t nhnh no c a B TD b ng cch b m ph i chu t v ch n Hyper link

M t c a s m i xu t hi n cho l a ch n lin k t ph h p v i nhi u m c ch.

ch n ki u B TD, ta vo Format r i ch n Map Theme

170 | MODULE THCS 22

a hnh v vo trung tm ho c cc nhnh c a B TD: Ch n th Insert, ch n Picture r i ch n file nh ph h p.

Trnh di n file: Vi c trnh di n B TD ph thu c vo t ng c a m i ng i, trong c th i u khi n s xu t hi n ho c khng xu t hi n cc nhnh b ng cc d u + ho c u m i nhnh. D u + hi n th thm nhnh, d u gi u ( n) b t nhnh. Nh n vo bi u t ng ghi ch c thm thng tin v nh n vo bi u t ng n lin k t c a nhnh .
NHIM V

B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v d a vo kinh nghi m, hi u bi t c a b n thn th c hi n m t s nhi m v sau: 1. B TD l g? Cc b c t ch c d y h c c s d ng B TD?

S DNG MT S PHN MM DY HC

171

2. B n hy nu tn v cch s d ng ph n m m thi t k B TD m b n bi t.

NH GI NI DUNG 4

Cu 1: T o m t bi gi ng i n t v i ph n m m LectureMaker tho mn

cc yu c u: c trang gi i thi u; trang n i dung c video c ng b v i n i dung bi gi ng; c cu h i tr c nghi m. Cu 2: B n hy cho bi t u i m c a B TD v cch ghi chp trn B TD.
172 | MODULE THCS 22

Thng tin tham kho

Cu 2: B TD l hnh th c ghi chp nh m tm ti o su m r ng m t

t ng, h th ng ho m t ch hay m t m ch ki n th c,... b ng cch k t h p vi c s d ng ng th i hnh nh, ng nt, mu s c, ch vi t v i s t duy tch c c. Ghi chp trn B TD nn vi t ng n g n, vi t c t ch c, vi t l i theo c a mnh, nn ch a kho ng tr ng c th b sung khi c n. Nn trnh ghi l i nguyn c o n v n di dng hay ghi chp qu nhi u v n v t khng c n thi t v khng nn dnh qu nhi u th i gian ghi chp.

Ni dung 5

S DNG PHN MM DY HC THEO MN HC

Hot ng 1. S dng phn mm dy hc cc mn khoa hc t nhin trng trung hc c s

THNG TIN C BN
1. S dng phn mm dy hc theo mn hc khoa hc t nhin trng trung hc c s

tr ng THCS, HS h c cc mn khoa h c t nhin nh Ton, V t l, Ho h c, Sinh h c,... Bn c nh nh ng ng d ng chung nh h tr trnh di n thng tin m i, h tr vi c h c, n t p b ng my, ki m tra nh gi b ng my, x l cc k t qu tnh ton, s d ng Internet tm ki m thng tin, trao i h p tc v th c hi n d y h c theo ph ng th c e-learning,..., PMDH cn h tr m ph ng cc ho t ng th c hnh, th nghi m mang l i s minh ho tr c quan, sinh ng, pht huy h ng th nh n th c c a HS. Hi n nay c r t nhi u PMDH Ton, c th nh cc ph n m m: Cabri Geometry, Geometers Sketchpad, Maple, Graph, Geogebra,... c s d ng trong cc tnh hu ng d y h c i n hnh nh d y h c khi ni m, d y h c nh l, d y h c gi i ton. Ta c th s d ng ph n m m ton h c trong cc khu nh : t o ra cc hnh v tr c quan gip HS pht huy kh n ng quan st; h tr HS ti n hnh cc thao tc t duy phn tch, t ng h p, so snh, t ng t , tr u t ng ho, c bi t ho, h th ng ho... trong qu trnh i tm l i gi i c a bi ton. C ng c th s d ng ph n m m ton h c ng t o ra mi tr ng gip HS xem xt v n d i nhi u gc khc nhau nh m pht hi n ra nh ng lin t ng, nh ng m i
S DNG MT S PHN MM DY HC
|

173

quan h n ch a bn trong hnh v hay minh ho k t qu m t cch sinh ng. Trong m t s tr ng h p, n u ch v m t, hai hnh, HS ch a th pht hi n ra v n m c n ph i c nhi u hnh v nhi u gc khc nhau. V i m t vi thao tc ko, th c a ph n m m ton h c cho php ta thay i gc quan st hnh v m t cch thu n ti n, tr c quan gip cho HS c c h i pht hi n ra v n c a bi ton. Trong d y h c mn V t l, PMDH c ng d ng trong cc tnh hu ng d y h c i n hnh khi d y h c V t l nh : d y h c khi ni m v t l, d y h c cc i l ng v t l, d y h c nh lu t v t l, d y h c thuy t v t l. Vi c s d ng my tnh h tr nghin c u cc hi n t ng v t l cho nh ng k t qu c nhi u ng d ng trong d y h c. C hai cch s d ng ph n m m trong d y h c cc hi n t ng v t l: Trong vi c m ph ng cc s ki n, hi n t ng v t l, c th thay i cc thng s tham gia vo qu trnh, thay i v t c , th i gian, thay i gi tr cc i l ng v qua quan st, th nghi m, tnh ton ng i h c c th pht hi n ra cc quy lu t v t l m i. i u ny u vi t h n vi c s d ng cc ph ng ti n d y h c khc nh chi u phim video, n chi u,... ng th i c th s d ng my vi tnh k t n i cc d ng c o l ng h tr HS nghin c u cc th nghi m v t l. Trong cc ng d ng c a CNTT vo d y h c V t l, vi c s d ng my vi tnh h tr thi t b th nghi m ghp n i v i my vi tnh l m t trong nh ng ng d ng c tr ng nh t, khi my vi tnh tr thnh m t c u ph n quan tr ng trong h th ng cc thi t b ti n hnh th nghi m. Cc ph n m m s d ng x l cc tn hi u s ho ny l Videopoint, Cuple, Galielo, Diva,... Trn c s cc k t qu hi n th trn mn hnh m ng i nghin c u s c nh ng k t lu n v quy lu t m i. Ph ng php ny khng ch c ti n hnh trong nh tr ng m n c th c hi n trong cc phng th nghi m khoa h c v t l c ng nh cc khoa h c khc. My vi tnh cn h tr phn tch b ng hnh ghi cc qu trnh v t l th c. Trong v t l, c nh ng qu trnh x y ra qu nhanh ho c trong m t khng gian r ng kh quan st ngoi hi n tr ng, ng i ta t ch c ghi l i qu trnh v t l th c vo b ng hnh v quay ch m l i, t o i u ki n quan st i t ng nghin c u. Trong d y h c mn Ho h c, PMDH c s d ng trong cc tnh hu ng nh : S d ng cc ph n m m m ph ng m ph ng c u trc nguyn t , phn t ho h c, m ph ng cc cng th c ho h c, m ph ng cc ph n ng ho h c trong cc th nghi m, xy d ng cc th nghi m o. Ho h c l mn khoa h c th c nghi m, v con ng hnh thnh ki n th c k n ng thng qua cc th nghi m. Th nghi m ho h c khng nh ng gip
174 | MODULE THCS 22

cho HS hnh thnh, c ng c ki n th c trong qu trnh h c t p t i l p m cn thc y cc em tch c c p d ng ki n th c c a mnh vo th c t i s ng h ng ngy. Cc th nghi m ho h c hi n nay c th m ph ng d dng nh s ng d ng PMDH. Sinh h c l khoa h c v s s ng, trong n i dung th c nghi m, cc k n ng th c hnh v quan st th c t l r t c n thi t v khng th thay th . N i dung th c hnh sinh h c gip HS n m v ng, hon thi n v ki m nghi m cc ki n th c h c trong l thuy t. M t khc, vi c ph i h p gi ng d y l thuy t v th c hnh cn nh m m c tiu gip HS rn luy n c k n ng quan st th c t , xc nh c cc m i quan h nhn-qu c a cc hi n t ng, cc qu trnh s ng di n ra ph m vi c th , trong qu n th v qu n x t nhin, nng cao t duy phn tch, so snh, khi qut. i v i mn Sinh h c tr ng THCS, nh s h tr c a PMDH, GV c nhi u thu n l i trong gi ng d y l thuy t v th c hnh, nh : C th cho HS xem tranh nh, hnh v m u v t th nghi m,... m t cch r rng, ti n l i nhanh chng. GV c th dng khung, b ng bi u, hnh t nh, phim minh ho th c nghi m... gi ng d y v ki m tra ki n th c c a nhi u HS trong m i ti t h c v s a ch a cho c l p xem m t cch d dng m khng t n nhi u th i gian. C th cho HS xem tr c cc thao tc, cc b c th nghi m, t HS lm theo. Nh chi u ln mn hnh r ng, c l p u theo di c r rng, nn k n ng th c nghi m s t yu c u cao, ng th i HS c th quan st r n i quan c a cc m u v t, r i i chi u v i m u v t c a mnh m i u ch nh cho h p l. GV c thm cng c ph n m m t nng cao k n ng h i ho c a mnh, ng th i h ng d n HS rn luy n k n ng v hnh nh m kh c su ki n th c, d nh h c bi, nh bi lu. Nh s h tr CNTT, vi c v hnh kh c ph c c tnh thi u chnh xc, thi u khoa h c, thi u th m m so v i v hnh b ng tay. Bi gi ng mn Sinh h c s thm sinh ng v i nhi u hnh nh, mu s c p gy h ng th h c t p v s yu thch mn Sinh h c i v i HS.
2. Minh ho s dng phn mm trong dy hc mn Ton trng trung

S d ng PMDH trong hnh thnh khi ni m Trong qu trnh hnh thnh khi ni m ton h c, HS n m c cc d u hi u c tr ng c a khi ni m, trong gio d c truy n th ng, GV th ng a ra cc m hnh ph n nh khi ni m c n hnh thnh, ng th i a ra cc ph n v d . Trn c s phn tch, so snh cc d u hi u rt ra nh n xt v cc d u hi u c tr ng. Thng th ng, cc v d trnh
S DNG MT S PHN MM DY HC
|

hc c s

175

+ +

by khng nhi u, i u lm HS kh rt ra c cc d u hi u c tr ng. Khi s d ng PMDH, HS c t ng tc v i cc i t ng ton h c v khi cc i t ng bi n thin, m t s thu c tnh khng b n ch t s thay i, nh ng thu c tnh b t bi n chnh l cc d u hi u c tr ng ng v i khi ni m c n hnh thnh. Khi s d ng PMDH, ta c th cho HS ti p c n v i khi ni m tr c khi nh ngh a khi ni m b ng cch s d ng PMDH a ra m t s hnh c th m trong cc i t ng d u hi u c tr ng ch a r rng. Cho bi n i hnh v , th hi n hnh v cc gc khc nhau HS quan st, phn tch, so snh v s d ng cc cng c c a PMDH pht hi n ra cc c i m chung, cc thu c tnh khng thay i. T k t qu c a vi c quan st tr c quan, HS tr u t ng ho v khi qut ho ch ra nh ng d u hi u c tr ng c a khi ni m i n ho t ng nh ngh a khi ni m m t cch t ng minh ho c m t s hi u bi t tr c gic v khi ni m . S d ng PMDH trong d y h c nh l Nhi u PMDH ton h tr c l c trong vi c d y h c nh l, d y h c gi i bi ton. Khi t ch c cho HS ho t ng t ng tc v i cc i t ng ton h c trong th gi i ton h c, HS s t pht hi n ra cc tnh ch t m i, cc nh l m i. ng th i PMDH s h tr cc ho t ng nh n d ng, th hi n nh l. Ch ng h n, s d ng Geogebra t ch c cho HS ho t ng pht hi n nh l ton h c. Geogebra t o m t giao di n ho gip ta v hnh v b c u khm kh nh ng tnh ch t ch a ng bn trong hnh v . N u HS s d ng Geogebra v hnh v sau cho hnh v thay i m v n gi nguyn cc gi thi t ban u th c th s pht hi n c nh ng b t bi n ch a n trong hnh v trn c s quan st tr c quan. y chnh l qu trnh HS th hi n n ng l c quan st, d tm v d on. M t khc, HS c th s d ng cc cng c c a Geogebra ki m tra ngay d on . y chnh l qu trnh tr gip HS pht hi n ra nh l. Qu trnh ny c th th c hi n theo hai m c : M c th nh t: HS pht hi n ra nh l thng qua m t s cc b c ki m nghi m theo s nh h ng c a GV. M c th hai: HS t mnh khm ph v pht hi n ra nh l. S d ng PMDH trong d y h c gi i bi t p ton Trong d y h c ton ni chung, d y gi i bi t p c m t vai tr c bi t quan tr ng. Thng qua gi i bi t p, HS th c hi n cc ho t ng nh nh n d ng v th hi n nh ngh a, nh l, quy t c, ph ng php, nh ng

176 | MODULE THCS 22

ho t ng ton h c ph c h p, nh ng ho t ng tr tu ph bi n trong ton h c... M t trong nh ng bi n php nh m th c hi n t t, c hi u qu vi c d y h c gi i bi t p v gp ph n hnh thnh, rn luy n v pht tri n cc thao tc t duy cho HS l s d ng ph n m m ton h c. Ta c th s d ng ph n m m ton h c trong cc khu sau: t o ra cc hnh v tr c quan gip HS pht huy kh n ng quan st; h tr HS ti n hnh cc thao tc t duy phn tch, t ng h p, so snh, t ng t , tr u t ng ho, c bi t ho, h th ng ho... trong qu trnh i tm l i gi i c a bi ton. C ng c th s d ng ph n m m ton h c ng t o ra mi tr ng gip HS xem xt v n d i nhi u gc khc nhau nh m pht hi n ra nh ng lin t ng, nh ng m i quan h n ch a bn trong hnh v hay minh ho k t qu m t cch sinh ng. Trong m t s tr ng h p, n u ch v m t, hai hnh, HS ch a th pht hi n ra v n m c n ph i c nhi u hnh v nhi u gc khc nhau, v i m t vi thao tc ko, th c a ph n m m ton h c cho php ta thay i gc quan st hnh v m t cch thu n ti n, tr c quan gip cho HS c c h i pht hi n ra v n c a bi ton. Ngoi vi c cung c p m t h th ng cng c m nh v hnh, m t s ph n m m ton h c cn c m t h th ng cc ch c n ng tnh ton, ki m tra nh : ki m tra tnh song song, tnh vung gc... tnh kho ng cch, di n tch... Nh v y, v i h th ng cng c ny, HS c th o c, tnh ton a ra d on c a mnh, sau l i s d ng h th ng ki m tra th m nh nh n nh. Qua qu trnh ny, HS d n d n tm ra c h ng i cho l i gi i c a bi ton.
NHIM V

B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v d a vo kinh nghi m, hi u bi t c a b n thn th c hi n nhi m v sau: B n hy li t k nh ng PMDH cc mn khoa h c t nhin m b n bi t.

S DNG MT S PHN MM DY HC

177

Hot ng 2. S dng phn mm dy hc cc mn khoa hc x hi trng trung hc c s

THNG TIN C BN
1. S dng phn mm dy hc theo mn hc khoa hc x hi trng trung hc c s

PMDH h tr mang l i nhi u hi u qu cho vi c trnh by thng tin trong gi ng d y cc mn khoa h c x h i nh Ng v n, L ch s , a l... Trong d y h c mn Ng v n, khi d y v m t tc ph m v n ch ng, nhi m v c a ng i GV l ph i lm sao gip cho HS c m nh n c ci hay, ci p c a tc ph m t l p v ngn t thu n tu, tc ng vo tr t ng t ng c a HS b ng s phn tch, g i v kh n ng truy n th c m xc c a mnh. ng th i, h ng cho HS t khm ph, pht hi n thm nh ng v p m i m c a tc ph m. Do trong d y h c V n, ta c th s d ng PMDH trong ph n tm t t tc ph m, nh ng ti t n t p, c ng c , h th ng ho ki n th c. Hay c ng c th s d ng PMDH trong vi c gi ng d y v tc gi tc ph m (ch ng h n s d ng ph n m m nh Photostory, Webquest, ho c c th cho HS nghe c th , xem m t o n phim t li u v tc gi t PMDH), v.v... Trong d y h c mn a l, PMDH c s d ng trong cc tnh hu ng nh : minh ho hnh nh, m ph ng nh ng ho t ng, qu trnh hnh thnh, pht tri n v t o thnh c a cc i t ng a l. Cc PMDH gip ng i s d ng khai thc ngu n thng tin hi n c gi i quy t nh ng vn t ra i v i ng i h c. Cc ngu n thng tin trong cc PMDH mn a l r t a d ng. N c th l hnh nh c n i dung a l, b n , bi u , b ng s li u, m hnh hay nh ng o n video clip,... Hi n nay c m t s ph n m m c s d ng trong d y h c mn a l nh : ph n m m PC Fact, ph n m m DB Map, ph n m m Mapinfo, ph n m m Google Earth,...

2. Minh ho s dng phn mm trong dy hc mn Lch s trng trung

GV c i u ki n s d ng cc cng c : ch vi t, m thanh, hnh nh t nh, hnh nh ng (phim) trnh by tr c quan di n bi n cc s ki n l ch s , nh ng ch ng c v s t n t i c a cc s ki n l ch s . GV c i u ki n thu n l i th c hi n cc bi gi ng c b n , s , bi u , nin bi u, b ng tra c u cc s ki n, gip HS rn luy n k n ng t duy khoa h c nh ti p c n v i hi n th c khch quan, trnh hi n i ho l ch
178 | MODULE THCS 22

hc c s

s , nh n th c r nt bi u t ng l ch s , kh c su ki n th c tr ng tm v c th h th ng, khi qut t t n i dung c a bi h c. GV c i u ki n trnh by cc nhn v t l ch s , cc m u v t, c i u ki n k t h p l thuy t v i th c hnh, k t h p vi c h c v vi c ki m tra, nh gi vi c ti p thu ki n th c ngay trong bu i h c. GV c th n i k t nhi u ngu n t li u phong ph gip gi h c L ch s thot ra kh i s kh khan, nhm chn. GV c i u ki n h ng d n HS cng tham gia s u t m t li u l ch s t nhi u ngu n khc nhau v x l, xy d ng chng d i d ng album nh, video l ch s lm t li u c nhn v cho t p th . GV d dng b sung, i u ch nh, c p nh t gio n k p th i. Vi c th c hi n d y h c mn L ch s v i PMDH i h i GV ph i c nh ng am hi u nh t nh v tin h c xy d ng gio n v thi t k bi gi ng i n t nh m chuy n t i tri th c m t cch kho lo; ph i c nh ng k n ng x l m thanh, x l phim nh, k thu t nh gi, tr c nghi m, v c bi t ph i l u v tnh chnh xc c a cc s ki n l ch s . B n hy c thng tin c b n c a ho t ng v d a vo kinh nghi m, hi u bi t c a b n thn th c hi n nhi m v sau: B n hy li t k nh ng ph n m m cc mn khoa h c x h i m b n bi t

NHIM V

NH GI NI DUNG 5

Cu 1. Nu nh ng u i m c a vi c s d ng PMDH trong vi c m ph ng

th nghi m tr ng THCS. Cu 2. Nu nh ng l u khi s d ng PMDH trong gi ng d y tr ng THCS.

Thng tin tham kho

Cu 1. Vi c s d ng PMDH qu trnh th nghi m cc mn V t l, Ho h c,

Sinh h c c nh ng u i m: Gip rt ng n th i gian cho vi c quan st,

S DNG MT S PHN MM DY HC
|

179

thu nh n v x l k t qu th nghi m. Cung c p nh ng th nghi m o, th nghi m m ph ng thay th cho cc th nghi m nguy hi m, cc th nghi m ph c t p ko di. Gip x l s li u nhanh v c th t ng th c hi n m t lo t thao tc tnh ton, tm m i lin h , v bi u ... Nh PMDH, c th th c hi n cc th nghi m kch th c phn t gip ng i h c n m r tnh ch t c a v t ch t c p vi m ho c cc qu trnh th c hi n c p v m, lu di. Cu 2: Nh ng l u khi s d ng PMDH trong gi ng d y tr ng THCS: Vi c s d ng PMDH ph i ng lc, ng ch , ng c ng gip HS t ch c ho t ng nh n th c thu n l i h n. GV t ng c ng s t ng tc v i HS, n m b t s hi u bi t c a HS thng qua quan st cc minh ho th c nghi m, pht huy tr t ng t ng c a HS khi s d ng PMDH. Ph i h p vi c s d ng PMDH v cc cng c truy n th ng HS tch c c h c t p. Ph i h p vi c s d ng PMDH v i vi c di n t c a ng i th y t ng c ng truy n t cho HS nh ng ki n th c, k n ng c b n. GV c n lm ch PMDH, cng lc bi t v n d ng kho lo cc ph ng php s ph m c a mnh, thay i vai tr c a ng i th y thnh ng i i u khi n, c v n, th ch ho ki n th c.

180 | MODULE THCS 22

D. KIM TRA, NH GI TON B MODULE

Hot ng seminar

ng nh n th c cho HS THCS trong d y h c b mn v i s h tr c a ph n m m.

1. Ch 2. M c tiu:

: T ch c ho t

Th c hnh thi t k ti n trnh d y h c m t bi h c c th b ng bi gi ng i n t v i B TD. Sng t kh n ng khai thc ph n m m trong t ch c ho t ng ki n t o, khm ph tri th c cho HS qua cc tnh hu ng d y h c i n hnh c a b mn.
3. T ch c th c hi n:

Chia m i nhm g m 4 - 6 h c vin chu n b n i dung seminar. C cc nhm tr ng trnh by trong 2 gi . T ch c th o lu n l p 2 gi . Bo co vin nh gi k t qu th o lu n. PMDH cung c p mi tr ng d y h c m i c tnh m , vi c GV p d ng cc PPDH c th c hi n linh ho t trong mi tr ng CNTT v ph h p v i trnh HS THCS trong t ng hnh th c s d ng PMDH c th . S khc nhau c b n v t ch c ho t ng nh n th c trong d y h c tr ng THCS c s h tr c a PMDH khc v i d y h c truy n th ng l cc ho t ng c a HS c nhng vo m t mi tr ng a chi u, a t ng tc. HS nh n c s tr gip t nhi u pha v t qua cc ch ng ng i trong qu trnh ti p thu tri th c. Ho t ng c a HS c ng a d ng h n v c thm cc ho t ng t ng tc v i cc hnh ng, t o i u ki n pht huy t i a cc gic quan c a mnh trong ho t ng. V trnh t ti n hnh cc ho t ng, sau khi hon thnh m t ho t ng hay m t n v ki n th c, PMDH c th thay GV gim st k t qu v giao ti p nhi m v khc, n v ki n th c m i cho HS. Nh v y, cc ho t ng c a HS s c ti n hnh lin t c, khng ph thu c y u t khng gian v th i gian.
M t s yu c u khi s d ng ph n m m d y h c vo t ch c ho t nh n th c trong d y h c tr ng trung h c c s : ng

Thng tin phn hi

Khi chu n b ln l p, GV ph i lm sng t m c ch s ph m c a vi c s d ng PMDH, xem xt v ki m tra cc n i dung s c s d ng, s d ng

S DNG MT S PHN MM DY HC
|

181

th , xc nh v tr v th i i m s d ng chng trong gi h c, suy ngh v d tnh ti n trnh d y h c c a GV v c a HS v i bi gi ng i n t trn l p. S d ng PMDH c n c t trong ton b h th ng cc PPDH nh m pht huy s c m nh t ng h p c a c h th ng . V m i PPDH u c ch m nh v ch y u, PMDH ph i pht huy c ch m nh v h n ch ch y u c a t ng ph ng php. M c d PMDH c vai tr r t quan tr ng v kh ng nh c tnh u vi t c a n, nh ng khng c ngh a l xem nh cc ph ng ti n d y h c thng th ng. Cc ph ng ti n t nhin c bi t l ti li u gio khoa, cc v t t nhin, v t th t, l i ni c a GV v i c ch , i u b , nt m t, phong cch... mi mi v n l ph ng ti n quan tr ng khng g c th thay th c. Do , trong qu trnh d y h c, s d ng PMDH ph i ph i h p h p l v i cc ph ng ti n d y h c khc, ph i theo m t trnh t nh t nh, tu theo n i dung bi gi ng. Ch s d ng cc ph ng ti n khi c n thi t v trnh lm phn tn ch c a HS. Trn c s , h ng d n HS rt ra nh ng k t lu n ng n, c tnh khi qut, pht tri n t duy cho HS THCS. D c hi u qu bao nhiu th PMDH c ng ch ng vai tr l ph ng ti n ch khng ph i l m c ch c a t ch c ho t ng nh n th c trong d y h c tr ng THCS. V v y t p trung khai thc PMDH t o mi tr ng d y h c m i, gip HS tch c c h n. Trong i u ki n hi n nay, ch y u s d ng PMDH h tr GV d y cc ch ki n th c cho HS THCS k t h p v i d y h c truy n th ng gip cc em ki n t o ki n th c, pht tri n kh n ng th c hnh th nghi m, pht tri n tr t ng t ng khng gian. Cn m t s n i dung khc c th cc PMDH ch a pht huy hi u qu t t th trnh l m d ng PMDH lm ph c t p ho bi gi ng m t cch khng c n thi t. C n ph i pht huy vai tr v hi u qu ho t ng c a GV trong t ch c ho t ng nh n th c cho HS. GV ph i th c s ng vai tr l ng i t ch c, h ng d n, ch o trong qu trnh d y h c nh m gip HS THCS ch ng tm ti tri th c.
t ng pht tri n:

GV THCS sau khi nghin c u n i dung module ny c th ti p t c tm hi u thm nh ng ki n th c tin h c t mnh thi t k cc PMDH ring bi t nh m truy n th ki n th c m i, minh ho cho bi h c l p ho c nh c ng nh ki m tra ki n th c c a HS. i u ny cho php cc GV pht huy tch c c n ng l c sng t o c a mnh trong vi c d y h c v i s h tr c a CNTT.
182 | MODULE THCS 22

E. TI LIU THAM KHO

1. Nguy n H u Chu, Nh ng v n c b n v ch ng trnh v qu trnh d y h c, NXB Gio d c, 2005. 2. H S m, Gio trnh tin h c c s , NXB i h c S ph m, 2003. 3. Ph c Ho Ng Quang S n, ng d ng CNTT trong d y h c tch c c, NXB Gio d c, 2008. 4. Ph c Ho Ng Quang S n, Ph ng php v cng ngh d y h c trong mi tr ng s ph m t ng tc, NXB i h c S ph m, 2011. 5. Tr n B Honh, i m i PPDH, ch ng trnh v sch gio khoa, NXB i h c S ph m, 2007. 6. Tr n Vi t Khanh, ng d ng tin h c trong nghin c u v d y h c a l, NXB Gio d c, 2008. 7. Nguy n B Kim, PPDH mn Ton, NXB i h c S ph m, 2004. 8. o Thi Lai, ng d ng CNTT trong d y h c cc tr ng ph thng Vi t Nam, ti tr ng i m c p B , M s B2003-49-42-T , Vi n Khoa h c Gio d c Vi t Nam, 2006. 9. Ph m Xun Qu , ng d ng CNTT trong t ch c ho t ng nh n th c v t l theo h ng tch c c, t ch v sng t o, NXB i h c S ph m, 2009. 10. Nguy n Tr ng Th , ng d ng tin h c trong gi ng d y Ho h c, NXB Gio d c, 2001. 11. L Cng Trim Nguy n c V , ng d ng CNTT trong d y h c, NXB Gio d c, 2006. 12. Tr n Trung, ng d ng CNTT vo d y h c mn Ton tr ng ph thng, NXB Gio d c Vi t Nam, 2011. 13. Thi Duy Tuyn, PPDH truy n th ng v i m i, NXB Gio d c, 2008.

S DNG MT S PHN MM DY HC

183

184 | MODULE THCS 22