B GIO DC V O TO

Cc nh gio v cn b qun l c s gio dc

TRN TH TUYT OANH

TI LIU BI DNG PHT TRIN NNG LC NGH NGHIP GIO VIN

Tng CNG NNG LC KIM TRA V NH GI KT QU HC TP CA HC SINH

Module THCS 23: Kim tra, nh gi kt qu hc tp ca hc sinh Module THCS 24: K thut kim tra, nh gi trong dy hc

(Dnh cho gio vin trung hc c s)

NH XUT BN Gio dc Vit Nam NH XUT BN I HC S PHM

B n quy n thu c B Gio d c v o t o C c Nh gio v Cn b qu n l c s gio d c. C m sao chp d i m i hnh th c.

MC LC
Trang LI GII THIU ........................................................................................................5

Module THCS 23: KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH......7

A. GII THIU TNG QUAN.................................................................................8 B. MC TIU.........................................................................................................8 C. NI DUNG ........................................................................................................9

Ni dung 1. Nhng vn c bn v kim tra, nh gi kt qu hc tp ca hc sinh ................................................................................9

Hot ng 1: Phn bit mt s khi nim v kim tra, nh gi kt qu hc tp ca hc sinh. ...................................................9 Hot ng 2: Xc nh mc ch, chc nng ca kim tra, nh gi kt qu hc tp.......................................................................11 Hot ng 3: Thc hin cc bc c bn trong kim tra, nh gi kt qu hc tp ca hc sinh. .................................................16 Hot ng 4: Xc nh cc yu cu i vi kim tra, nh gi kt qu hc tp v tm hiu xu hng i mi kim tra, nh gi kt qu hc tp hin nay. .........................................18

Hot ng 1: Xc nh u im v hn ch ca tng phng php kim tra, nh gi kt qu hc tp ca hc sinh trng THCS. ..........24 Hot ng 2: Xc nh cc yu cu khi s dng cc phng php kim tra, nh gi kt qu hc tp ph hp vi cc mc tiu hc tp. ...30 Hot ng 3 : Thc hnh la chn v s dng cc phng php kim tra, nh gi kt qu hc tp mn hc c th. ...........................38 D. T I LIU THAM KHO ...................................................................................40

Ni dung 2. Cc phng php kim tra, nh gi kt qu hc tp ca hc sinh ..............................................................................24

Module THCS 24: K THUT KIM TRA, NH GI TRONG DY HC ...............41

A. GII THIU TNG QUAN...............................................................................42 B. MC TIU.......................................................................................................42 C. NI DUNG ......................................................................................................43
|

Ni dung 1. Cc k thut kim tra, nh gi nh k kt qu hc tp ca hc sinh ..............................................................................43

Hot ng 1: Xc nh mi quan h gia dy hc v kim tra, nh gi. .....64 Hot ng 2: Thc hin k thut quan st iu chnh, h tr qu trnh dy hc....................................................................68 Hot ng 3: Thc hin k thut t cu hi iu chnh, h tr qu trnh dy hc....................................................................72 D. TI LIU THAM KHO .....................................................................................76

Ni dung 2. Cc k thut kim tra, nh gi h tr cho dy hc c hiu qu ...........................................................63

Hot ng 1: Thit lp cc bc c th xy dng mt kim tra cho mn hc c th. ...............................................................43 Hot ng 2: Xc nh cc mc tiu kim tra, nh gi v thit lp bng ma trn. .......................................................46 Hot ng 3: Thc hin vit kim tra t lun v trc nghim khch quan.......52 Hot ng 4: Thc hnh vit h thng cu trc nghim khch quan. ...........55 Hot ng 5: Thc hnh phn tch cu trc nghim khch quan nhiu la chn .................................................................................59

LI GII THIU

Gio vin l m t trong nh ng nhn t quan tr ng quy t nh ch t l ng gio d c v o t o ngu n nhn l c cho t n c. Do v y, ng, Nh n c ta c bi t quan tm n cng tc xy d ng v pht tri n i ng gio vin. M t trong nh ng n i dung c ch tr ng trong cng tc ny l b i d ng th ng xuyn (BDTX) chuyn mn, nghi p v cho gio vin. BDTX chuyn mn, nghi p v cho gio vin l m t trong nh ng m hnh nh m pht tri n ngh nghi p lin t c cho gio vin v c xem l m hnh c u th gip s ng gio vin c ti p c n v i cc ch ng trnh pht tri n ngh nghi p. Ti p n i chu k II, chu k III BDTX gio vin m m non, ph thng, B Gio d c v o t o xy d ng ch ng trnh BDTX gio vin v quy ch BDTX gio vin theo tinh th n i m i nh m nng cao ch t l ng v hi u qu c a cng tc BDTX gio vin trong th i gian t i. Theo , cc n i dung BDTX chuyn mn, nghi p v cho gio vin c xc nh, c th l: B i d ng p ng yu c u th c hi n nhi m v n m h c theo c p h c (n i dung b i d ng 1); B i d ng p ng yu c u th c hi n nhi m v pht tri n gio d c a ph ng theo n m h c (n i dung b i d ng 2); B i d ng p ng nhu c u pht tri n ngh nghi p lin t c c a gio vin (n i dung b i d ng 3). Theo , h ng n m m i gio vin ph i xy d ng k ho ch v th c hi n ba n i dung BDTX trn v i th i l ng 120 ti t, trong : n i dung b i d ng 1 v 2 do cc c quan qu n l gio d c cc c p ch o th c hi n v n i dung b i d ng 3 do gio vin l a ch n t b i d ng nh m pht tri n ngh nghi p lin t c c a mnh. B Gio d c v o t o ban hnh Ch ng trnh BDTX gio vin m m non, ph thng v gio d c th ng xuyn v i c u trc g m ba n i dung b i d ng trn. Trong , n i dung b i d ng 3 c xc nh v th hi n d i hnh th c cc module b i d ng lm c s cho gio vin t l a ch n n i dung b i d ng ph h p xy d ng k ho ch b i d ng h ng n m c a mnh. gip gio vin t h c, t b i d ng l chnh, B Gio d c v o t o giao C c Nh gio v Cn b qu n l c s gio d c lm u m i ph i
|

h p v i cc n v c lin quan thu c B , Nh xu t b n i h c S ph m v Nh xu t b n Gio d c Vi t Nam xy d ng b ti li u g m cc module t ng ng v i n i dung b i d ng 3 nh m ph c v cng tc BDTX gio vin t i cc a ph ng trong c n c. M i module b i d ng c bin so n nh m t ti li u h ng d n t h c, v i c u trc chung g m: Xc nh m c tiu c n b i d ng theo quy nh c a Ch ng trnh BDTX gio vin; Ho ch nh n i dung gip gio vin th c hi n nhi m v b i d ng; Thi t k cc ho t ng th c hi n n i dung; Thng tin c b n gip gio vin th c hi n cc ho t ng; Cc cng c gio vin t ki m tra, nh gi k t qu b i d ng. Tuy nhin, do c th n i dung c a t ng l nh v c c n b i d ng theo Chu n ngh nghi p gio vin, m t s module c th c c u trc khc so v i m t s module. Ti li u c thi t k theo hnh th c t h c, gip gio vin c th h c m i lc, m i n i. B ng cc ho t ng h c t p ch y u trong m i module nh : c, ghi chp, lm bi th c hnh, bi t p t nh gi, bi ki m tra nhanh, bi t p tnh hu ng, tm l c v suy ng m,... gio vin c th t l nh h i ki n th c c n b i d ng, ng th i c th th o lu n nh ng v n t h c v i ng nghi p v t n d ng c h i p d ng k t qu BDTX trong ho t ng gi ng d y v gio d c c a mnh. Cc ti li u BDTX ny s c b sung th ng xuyn h ng n m ngy cng phong ph h n nh m p ng nhu c u pht tri n ngh nghi p a d ng c a gio vin m m non, gio vin ph thng v gio vin t i cc trung tm gio d c th ng xuyn trong c n c. B ti li u ny l n u tin c bin so n nn r t mong nh n c ki n ng gp c a cc nh khoa h c, cc gio vin, cc cn b qu n l gio d c cc c p cc tc gi c p nh t, b sung ti li u ngy m t hon thi n h n. M i ki n ng gp xin g i v C c Nh gio v Cn b qu n l c s gio d c B Gio d c v o t o (To nh 8C Ng 30 T Quang B u P. Bch Khoa Q. Hai B Tr ng TP. H N i) ho c Nh xu t b n i h c S ph m (136 Xun Thu P. D ch V ng Q. C u Gi y TP. H N i).
C c Nh gio v Cn b qu n l c s gio d c B Gio d c v o t o

TRN TH TUYT OANH

Module THCS 23: Kim tra, nh gi kt qu hc tp ca hc sinh

Module THCS

23
KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH

KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH

A. GII THIU TNG QUAN

V i s pht tri n c a l lu n d y h c hi n i v cng v i yu c u i m i n i dung, ph ng php d y h c theo h ng pht huy tnh tch c c, ch ng, sng t o c a h c sinh, vi c ki m tra, nh gi c ng c n c i m i m t cch ng b . Module ny gip cho gio vin th c hi n ho t ng ki m tra, nh gi k t qu h c t p trong qu trnh gi ng d y c a mnh theo h ng i m i. N i dung module lm r nh ng l lu n c b n, hi n i v ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh THCS, trnh by c h th ng cc ph ng php ki m tra, nh gi ph h p v i xu th i m i ki m tra, nh gi k t qu h c t p hi n nay; xc nh cch th c v yu c u gio vin th c hi n c hi u qu cc ph ng php ki m tra, nh gi k t qu h c t p ph h p v i l lu n d y h c hi n i. Ti li u h ng d n cho h c vin cch huy ng nh ng hi u bi t c ng nh nh ng kinh nghi m c v ki m tra, nh gi k t qu h c t p vo l nh h i ki n th c m i, th c hnh p d ng chng rn luy n k n ng ki m tra, nh gi k t qu h c t p. Th c hi n cc t ng tc trong qu trnh h c t p, v n d ng a d ng cc hnh th c, ph ng php v k thu t d y h c h c vin c tr i nghi m, nng cao ki n th c v k n ng chuyn mn.
B. MC TIU

Sau khi h c xong module ny, h c vin s :

1. V ki n th c 2. V k n ng

Xc nh c vai tr, ch c n ng c a ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh ph h p v i l lu n d y h c hi n i. M t c cc ph ng php ki m tra, nh gi k t qu h c t p, ch ra nh ng u i m v h n ch c a t ng ph ng php v yu c u khi s d ng t ng ph ng php. S d ng thnh th o cc ph ng php ki m tra, nh gi ph h p v i t ng tnh hu ng c th v m c tiu h c t p xc nh.
3. V thi

C th c tch c c v s n sng i m i ki m tra, nh gi, nh gi theo h ng chu n ho nh m nng cao ch t l ng d y h c, p ng yu c u i m i gio d c hi n nay.
8
|

MODULE THCS 23

C. NI DUNG

Ni dung 1

NH NG V N C B N V KI M TRA, NH GI K T QU H C T P C A H C SINH I. M C TIU Sau khi h c xong n i dung ny, h c vin s : Phn bi t c khi ni m lin quan t i ki m tra, nh gi k t qu h c t p v m i quan h gi a chng. Xc nh c vai tr, ch c n ng, yu c u c a ki m tra, nh gi k t qu h c t p. Nh n bi t c cc xu h ng i m i ki m tra, nh gi k t qu h c t p hi n nay v c th c tch c c th c hi n i m i ki m tra, nh gi, p ng yu c u nng cao ch t l ng gio d c. II. CC HO T NG

Ho t ng 1: Phn bi t m t s khi ni m v ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh.

* K t qu h c t p l g?

B n t ng ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh, hy nh l i v vi t ra quan i m c a mnh v m t s khi ni m sau:

* Ki m tra l g?

KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH

o l ng l g?

nh gi l g?

* M i quan h gi a ki m tra, o l ng v nh gi nh th no?

B n hy i chi u nh ng n i dung v a vi t v i nh ng thng tin d i y hi u r h n v m t s khi ni m v ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh.

Thng tin ph n h i

K t qu h c t p th hi n ch t l ng c a qu trnh d y h c, n ch xu t hi n khi c nh ng bi n i tch c c trong nh n th c, hnh vi c a ng i h c. K t qu h c t p c hi u theo hai ngh a trong khoa h c c ng nh trong th c t : th nh t l m c m ng i h c t c so v i cc m c tiu xc nh; th hai l m c m ng i h c t c so snh v i nh ng ng i cng h c khc nh th no. Gio vin ph i thu th p c cc thng tin v k t qu h c t p c a h c sinh b ng cch quan st, t cu h i h c sinh tr l i, cho h c sinh lm bi ki m tra vi t. Tuy nhin, nh ng thng tin thu c ch a th i

10

MODULE THCS 23

n k t lu n khi ch a i chi u chng v i m t tiu chu n hay tiu ch no . Qu trnh thu th p thng tin chnh l qu trnh ki m tra. Nh v y, ki m tra l qu trnh thu th p thng tin lm c s cho nh gi. Cc thng tin thu c c n i chi u v i cc tiu chu n, nh i chi u cu tr l i v i p n ng, i chi u bi ki m tra vi t d ng t lu n v i p n v thang i m, i chi u cc ph ng n trong bi lm c a h c sinh v i p n ng trong bi tr c nghi m khch quan, i chi u bi u hi n c a h c sinh v i thi tch c c c a ng i h c. Qu trnh i chi u ny chnh l qu trnh o l ng. Khi ni m o l ng ni chung l s so snh, i chi u. o l ng k t qu l s i chi u cc thng tin thu c v i tiu chu n ho c tiu ch. o l ng k t qu h c t p c m t s c tr ng nh : th hi n c nh tnh v nh l ng, tr c ti p v gin ti p. Vi c o l ng ny c tnh ph c t p. Trn c s i chi u cc thng tin thu c v i tiu ch, gio vin c s phn tch i n k t lu n, l nh gi. nh gi k t qu h c t p l qu trnh thu th p, x l thng tin v trnh , kh n ng m ng i h c th c hi n cc m c tiu h c t p xc nh, nh m t o c s cho nh ng quy t nh s ph m c a gio vin, cho nh tr ng v cho b n thn h c sinh gip h h c t p ti n b h n. Nh v y, nh k t qu h c t p c a h c sinh l nh gi m c hon thnh cc m c tiu ra cho h c sinh sau m t giai o n h c t p. Cc m c tiu ny th hi n t ng mn h c c th . Thng qua nh gi k t qu h c t p c a h c sinh s th hi n c k t qu c a qu trnh gio d c v o t o. Trong m i quan h gi a ki m tra, nh gi v o l ng, n u nh gi l m t qu trnh th ki m tra, o l ng l m t b ph n c a qu trnh . nh gi c, c n thu th p thng tin, i chi u, so snh v i n k t lu n ph h p.

Ho t ng 2: Xc nh m c ch, ch c n ng c a ki m tra, nh gi k t qu h c t p.

D a vo hi u bi t v kinh nghi m c a b n thn v cc hnh th c ki m tra, nh gi sau: Ki m tra, nh gi vo u n m h c m i; Ki m tra v n p u gi h c, cc bi ki m tra 15 pht; Ki m tra 1 ti t; Ki m tra, nh gi ch n h c sinh gi i t ng mn h c;
KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH
|

11

 Ki m tra cu i h c k, cu i n m h c. B n hy vi t ra nh ng suy ngh c a mnh th c hi n m t s yu c u sau:

* M c ch chnh c a m i hnh th c ki m tra, nh gi trn l g?

* T cc hnh th c ki m tra, nh gi trn, hy nu cc ch c n ng c a ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh, c minh ho b ng th c ti n.

12

MODULE THCS 23

B n hy i chi u nh ng n i dung v a vi t v i nh ng thng tin d i y v t hon thi n nh ng n i dung vi t.

Thng tin ph n h i * Ki m tra, nh gi h ng vo nhi u m c ch khc nhau

* Ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh c cc ch c n ng:

Cho h c sinh lm bi ki m tra u n m xc nh trnh c a t ng h c sinh tr c khi b c vo n m h c, m c ch chnh l ch n on v h c l c c a h c sinh c cch tc ng ph h p. Ki m tra v n p u gi h c, ki m tra 15 pht trong qu trnh d y h c gip cho gio vin th ng xuyn c c thng tin v h c t p c a h c sinh, tm ra nh ng kh kh n, nh ng thi u st trong h c t p c a h c sinh gip h h c t t h n, h tr cho qu trnh d y h c. Ki m tra 1 ti t gip cho gio vin nh k c c nh ng thng tin bi t c ti n b c a h c sinh. Thng tin c ng gip cho gio vin i u ch nh cch d y c a mnh. M c ch chnh l h tr cho d y v h c c hi u qu h n. Ki m tra, nh gi ch n h c sinh gi i t ng mn h c c m c ch chnh l l a ch n v x p lo i v thnh tch h c t p c a h c sinh, d on ti m n ng c a h c sinh c nh ng tc ng h p l nh m nui d ng, pht tri n ti m n ng . Ki m tra cu i h c k, cu i n m h c xc nh m c h c sinh t c cc m c tiu h c t p xc nh trong ch ng trnh h c.

Ch c n ng xc nh n. + nh gi th c hi n ch c n ng xc nh n l nh m xc nh m c m ng i h c t c cc m c tiu h c t p, ng th i lm c n c cho nh ng quy t nh ph h p. + Ch c n ng ny c ngh a quan tr ng v nhi u m t, c bi t l v m t x h i. nh gi xc nh n b c l tnh hi u qu c a qu trnh gio d c v o t o. + nh gi xc nh n cung c p nh ng s li u th a nh n hay bc b s hon thnh hay ch a hon thnh kho h c, ch ng trnh h c ho c mn h c i n quy t nh l c p ch ng ch , c p b ng ho c cho ln l p... N i h i ph i thi t l p m t ng ng trnh t i thi u v xc nh v tr k t qu c a ng i h c v i ng ng ny, ng th i i h i ng i h c ph i
KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH
|

13

t c m c t i thi u cc m c tiu xc nh. Do v y, i u quan tr ng l a ra c m t ng ng trnh t i thi u. nh gi xc nh n c ng c th nh m x p lo i ng i h c theo m c ch no nh m phn bi t trnh khc nhau gi a h c sinh ny v i h c sinh khc x p h ng hay tuy n ch n, do m t tiu chu n t i thi u no c n v t qua khng quan tr ng b ng s i chi u gi a cc h c sinh v i nhau. Cng c nh gi xc nh n l cc bi ki m tra, thi xc nh trnh . Chng th ng c ti n hnh sau m t giai o n h c t p. nh gi ny mang tnh t ng h p, do v y vi c ch n m u n i dung nh gi ph i c tr ng cho ki n th c c a c m t qu trnh h c t p nh t nh, vi c nh gi c n l p k ho ch c n th n v ti n hnh theo m t quy trnh h p l. K t qu c a nh gi xc nh n c ng c th c i chi u v i nh ng k t qu nh gi u tin. S so snh ny khng ch l quan st qu trnh ti n tri n v xu h ng chung c a thnh tch m cn ch ng minh cho qu trnh gio d c v o t o c hi u qu ho c ch a c hi u qu , cn thi u st nh ng m t no. Ch c n ng nh h ng. K t qu nh gi c th o l ng v d bo tr c kh n ng c a h c sinh c th t c trong qu trnh h c t p, ng th i xc nh nh ng i m m nh v y u c a h c sinh, gip cho gio vin thu th p c cc thng tin v h c sinh nh ki n th c, k n ng, h ng th c a h c sinh i v i mn h c, xem xt v s khc bi t gi a cc h c sinh. nh gi ny gip cho gio vin a ra nh ng quy t nh lin quan t i cc v n nh l p k ho ch, chu n b n i dung, ph ng php gi ng d y v cc y u t khc trn c s c n c vo kh n ng, h ng th h c t p c a h c sinh. ng th i gip cho gio vin c th ch n cch d y ph h p v i kh n ng c a h c sinh, gip cho h c sinh c th l a ch n con ng h c t p, ph ng php, ti li u, cc hnh th c h c t p... ph h p. Vi c nh gi ny c ng lm c s cho vi c l a ch n b i d ng n ng khi u, hay x p nhm c nh ng tc ng c hi u qu . th c hi n ch c n ng nh h ng, gio vin c th ti n hnh m t s ph ng php nh nghin c u h s c a h c sinh. Vi c nghin c u h s gip gio vin c c nh ng thng tin c b n v h c sinh hi u h c sinh nhanh h n, d on tri n v ng c a h c sinh, cho php vi c gi ng d y di n ra nhanh h n. T t nhin, nh ng thng tin c ng c th c v c th t o n t ng ban u ch a th t chnh xc, do v y c n th n tr ng khi
MODULE THCS 23

14

dng thng tin c b t u cho vi c gi ng d y. Vi c nh gi ny th ng di n ra giai o n tr c khi gi ng d y, th hi n nh ng bi ki m tra u n m, c th l nh ng bi th s c vo u n m, nh m xc nh m c n m tri th c ng i h c d ki n nh ng kh kh n, t c cch th c tc ng ph h p. Ch c n ng h tr . nh gi th c hi n ch c n ng h tr l ch n on, i u ch nh h tr vi c h c t p, gip cho qu trnh d y h c c hi u qu . Qu trnh d y h c th ng di n ra trong m t th i gian kh di, do h c sinh th ng kh b o ton t t c ki n th c thu c, l tnh tr ng r i r ng ki n th c. Tnh tr ng ny ngy cng t ng do kh i l ng ki n th c t ng ln. Nh v y, v n khng ch l a ra m t ti n trnh h c t p cho ng i h c m ph i xem xt n cc giai o n c a ti n trnh ny cc giai o n c k t n i v i nhau nh s nh gi. Chng c th c hi n theo m t tuy n hnh trnh (cc m c tiu, cc tnh hu ng h c t p, cc nh gi b ph n). nh gi th c hi n ch c n ng h tr i h i ph i c cch x l thng tin v a c tnh ch t thu tm i v i cc th i i m khc nhau c a qu trnh h c t p (ki m i m l i qu trnh h c t p tr c y c a mnh), v a c tnh ch t thc y, c ng c , m r ng ch t l ng v n ki n th c, ch nh l, s a ch a v nng cao. N cho php t o l p m i lin h ch t ch gi a ch t l ng c a hnh trnh th c hi n c v i yu c u c a hnh trnh. nh gi h tr cho h c t p i h i gio vin v h c sinh cng tham gia t ch c m b o cho s thnh cng c a qu trnh d y h c. V i ch c n ng h tr , nh gi s t h c sinh ng tr c trnh h c l c c a h , ng th i t o i u ki n gip cho h c i thi n, nng cao v s l ng v ch t l ng tri th c. Thng qua nh gi s xc nh c thi u st c a t ng h c sinh v gip h kh c ph c. Cc bi ki m tra v i m c ch ny c tnh ch t ch n on, t ng s i m c a bi ki m tra l quan tr ng th y u, i u c b n l ph i theo di nh ng thi u st trong bi lm tm ra nh ng kh kh n v gip cho h c sinh v t qua. Cc ph ng php nh gi c s d ng th c hi n ch c n ng h tr th ng bao g m vi c quan st thi h c t p h ng ngy c a h c sinh, t cu h i cho h c sinh tr l i, giao cc bi t p v nh, theo di vi c hon thnh cc nhi m v h c t p, thng tin ph n h i c a gio vin cho h c sinh. Nh ng nh gi ny th ng c s d ng r t linh ho t trong nh ng tnh hu ng c th . nh gi nh m ch n on c ti n hnh th ng xuyn v cung c p cho h c sinh nh ng tn hi u ng c v s h c t p c a h , t gip h i u ch nh cch h c cho ph h p.
KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH
|

15

Ho t ng 3: Th c hi n cc b c c b n trong ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh.

* Xc nh m c ch nh gi:

D a vo hi u bi t v kinh nghi m c a b n thn, b n hy nh l i v vi t ra suy ngh c a mnh v vi c th c hi n cc b c ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh:

* Trnh by cc tiu chu n nh gi:

* Thu th p cc thng tin nh gi:

i chi u cc tiu chu n v i cc thng tin thu th p:

* K t lu n v
16
MODULE THCS 23

a ra nh ng quy t nh:

C n c vo cc b c c b n trn, hy th c hnh thi t l p cc b th ki m tra, nh gi k t qu h c t p m t mn h c. B n hy i chi u nh ng n i dung v a vi t v i nh ng thng tin d v t hon thi n n i dung cc b c ki m tra, nh gi k t qu h c a h c sinh. Trn c s xy d ng quy trnh ki m tra, nh gi k h c t p m t mn h c m b n ang d y.
Thng tin ph n h i Xc nh m c ch nh gi: i h i ph i xc nh

cc i y ct p t qu

lm g? K t qu nh gi s qu nh gi ny? Xc nh xem quy t nh no s c a ra: nh gi nh m ch ng nh n (xem h c sinh c kh n ng v ki n th c c n thi t h c ti p khng); nh gi nh m x p lo i ( c ti n hnh m i khi c n tuy n ch n); nh gi ch n on (nh ng k t lu n a ra l nh m i u ch nh); nh gi tin on (d bo ti m n ng c a h c sinh). Xc nh cc tiu chu n/tiu ch nh gi: trnh by c cc tiu chu n nh gi, v n quan tr ng l c n xc nh c cc m c tiu nh gi. M c tiu cung c p nh ng v t ch ng v nh ng tiu ch nh gi bao g m: nh ng m c tiu t ng qut, nh ng m c tiu trung gian; nh ng m c tiu chuyn bi t. y l nh ng m c tiu c th quan st c, o l ng c theo m t tiu ch xc nh. C ba l nh v c c a m c tiu l ki n th c, k n ng, thi . nh gi s c gi tr n u cc tiu chu n u r rng (t c l c th nh gi c ng nh ng g c n nh gi). Vi c thng bo r cc tiu chu n nh gi cho nh ng ng i nh gi v nh ng i t ng c nh gi s gi m b t s ph n i c th x y ra trong nh gi. Thu th p cc thng tin nh gi: Trn c s m c ch v m c tiu xc nh, xc nh nh ng thng tin c n thu th p, l a ch n cc ph ng php, cc cng c v v k thu t nh gi cho ph h p. i chi u cc tiu chu n v i cc thng tin thu th p: N u cc giai o n tr c c th c hi n t t th giai o n ny s khng kh kh n.
KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH
|

c: nh gi c s d ng nh th no? Ai s d ng k t

17

 K t lu n v

nh tnh v nh l ng, c n hnh thnh k t lu n th t chnh xc, t i n nh ng quy t nh ph h p.

a ra nh ng quy t nh: Sau khi phn tch v

Ho t ng 4: Xc nh cc yu c u i v i ki m tra, nh gi k t qu h c t p v tm hi u xu h ng i m i ki m tra, nh gi k t qu h c t p hi n nay.

D a trn hi u bi t v kinh nghi m th c ti n c a mnh, b n c th lm r m t s v n sau:

* Nh ng nguyn nhn d n n thi u khch quan, thi u chnh xc trong ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh.

* Nu ra nh ng yu c u ki m tra, nh gi k t qu h c t p c tnh khch quan v mang l i hi u qu cho qu trnh d y h c.

18

MODULE THCS 23

* V i kinh nghi m th c ti n v nh ng ti p c n v i thng tin m i, b n cho r ng nh gi k t qu h c t p hi n nay c n c i m i nh th no?

Cc m c ch chnh N i dung nh gi Ph ng php nh gi Cng c nh gi Hnh th c nh gi Tiu ch nh gi Ch th nh gi

nh gi

Hi n nay

Nn

im i

B n hy i chi u nh ng n i dung v a vi t v i nh ng thng tin d i y v t hon thi n nh ng n i dung vi t.

Thng tin ph n h i * Nh ng nguyn nhn ch y u d n n s thi u khch quan, thi u chnh xc trong ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh

* Yu c u i v i ki m tra, nh gi m b o s ph h p c a ph ng php nh gi v i cc m c tiu h c t p.

Th ng th hi n : Cng c ki m tra, nh gi; T ch c ki m tra, nh gi; Tm tr ng, s c kho c a cc i t ng c ki m tra, nh gi; Ch quan c a cc ch th tham gia vo ki m tra, nh gi.

Yu c u ny i h i cc ph ng php nh gi c l a ch n v s d ng ph i o l ng c cc m c tiu h c t p xc nh. M c tiu ch a ng nh ng k t qu d ki n tr c. nh gi k t qu h c t p ch y u l o xem nh ng m c tiu h c t p t c m c no, ng th i cho bi t m c tiu o b ng cch no. Cc m c tiu h c t p r t a d ng v c nh gi b ng cc ph ng php khc nhau. M t khc, cc ph ng php nh gi c ng a d ng v m i ph ng php ch nh gi
KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH
|

19

t t m t s m c tiu nh t nh, do v y nh gi c cc m c tiu, c n c nh ng ph ng php nh gi ph h p. l a ch n cc ph ng php nh gi ph h p, khi nh gi c n hi u r cc ph ng php nh gi c l a ch n, hi u r v u i m v h n ch c a ph ng php, cch ti n hnh ph ng php, bi t c s ph h p c a t ng ph ng php trong vi c o l ng cc m c tiu h c t p. Ch ng h n, vi c ch m i m i v i bi t lu n t n nhi u th i gian, cng s c h n v i m s c ng c tin c y th p h n so v i ch m bi tr c nghi m khch quan; hay cc bi vi t t lu n o l ng v nh gi t t cc k n ng v l p lu n, kh n ng t ch c, s p x p, gi i quy t, a ra t ng m i, ho c quan st nh gi c s thu n th c v k n ng... N u khng hi u r cc ph ng php nh gi s t n nhi u th i gian v cng s c cho vi c nh gi nh ng k t qu l i km tin c y. Yu c u m b o tnh gi tr . Tnh gi tr i h i ph i nh gi v o l ng c ng cc m c tiu nh o. Nh v y trong nh gi, nh ng thng tin thu c ph i l nh ng b ng ch ng i n nh ng k t lu n ph h p, n th hi n vi c thi t k cng c nh gi. Ch ng h n, m t bi ki m tra c th c gi tr cao khi mu n o l ng kh n ng nh l i cc s ki n, nh ng l i khng c gi tr cao khi o l ng kh n ng ph phn hay l p lu n v khng c gi tr khi o l ng kh n ng tnh ton. nh gi c gi tr , c n ph i c s phn tch v m t chuyn mn xc nh r ng m t cng c c xy d ng l thch h p cho vi c o l ng cc m c tiu. Vi c xc nh gi tr c a cng c nh gi k t qu h c t p ch y u l xc nh c nh ng b ng ch ng lin quan t i n i dung. Tr c h t ph i i t cc m c tiu h c t p, ng th i n i dung nh gi ph i xu t pht t n i dung trong ch ng trnh quy nh v t ng ng v i trnh nh n th c c a h c sinh. Ph i c m t danh m c cc m c tiu c thi t k m t cch chi ti t, c th , r rng m h c sinh c n t c, trong bao g m c nh ng m c tiu nh s a vo ki m tra, nh gi. ng th i, c n xy d ng c b n k ho ch m t chi ti t cc n i dung c n nh gi, t xem xt n i dung no s c l y m u cho cc m c tiu. Yu c u m b o tnh tin c y. Tnh tin c y ch s chnh xc c a nh gi, t c l ph n nh ng k t qu h c t p c a ng i h c nh n t n t i trn c s i chi u v i m c tiu ra. Tnh tin c y cho bi t nh ng k t qu nh gi nh ng th i i m khc nhau u cho nh ng k t qu t ng t .
20
|

MODULE THCS 23

+ + + + +

+ +

C nhi u y u t nh h ng n tnh tin c y c a nh gi. Ch ng h n, nh ng y u t bn trong nh : s c kho , tm tr ng, ng c , nh n th c, k n ng th c hi n c a i t ng nh gi. Nh ng y u t t bn ngoi nh : ch t l ng c a cng c nh gi, h ng d n lm bi, i u ki n mi tr ng di n ra qu trnh th c hi n o l ng v nh gi. nng cao tnh tin c y c a nh gi, c n l u : h n ch c cc y u t ch quan c a ng i nh gi; m b o cc b c c a quy trnh nh gi; h n ch t i a nh ng nh h ng t bn ngoi; cc nh gi ph i c k t qu nh t qun; gio d c cho h c sinh th c, ng c ng n i v i ki m tra, nh gi; hnh thnh cho h c sinh k n ng t ki m tra, t nh gi. Yu c u m b o cng b ng. Ph i t o i u ki n cho t t c h c sinh c c h i nh nhau th hi n k t qu h c t p v k t qu nh gi ph i th hi n ng k t qu h c t p c ah . th c hi n yu c u ny, c n l u : Khng c s phn bi t v thin v khi nh gi; Khng b nh h ng b i cc y u t ch quan khi nh gi; Trnh nh ng nh h ng t cc y u t nh ch ng t c, gi i tnh, ngu n g c, dn t c, a v kinh t x h i, mi tr ng s ng. Nh ng y u t ny c n trnh khng ch trong qu trnh nh gi c a gio vin m ngay c trong n i dung c a cc bi ki m tra, nh gi; C n cho t t c h c sinh c bi t v ph m vi s nh gi nh m gip h c sinh nh h ng trong qu trnh h c t p, n t p, t t nhin khng ph i l nh ng n i dung nh gi c th ; Gip cho h c sinh c k n ng lm bi ki m tra tr c khi ti n hnh ki m tra, nh gi, ch ng h n bi t cch xem xt c n th n nh ng ch d n khi lm bi, ho c bi t cch l a ch n nh ng ph n no lm tr c, ph n no lm sau, i u ny c th gy thi t thi i v i nh ng h c sinh ch a c k n ng lm bi. Yu c u m b o tnh hi u qu . m b o tnh hi u qu c a nh gi l: nh gi ph i ph h p v i cng s c v th i gian ti n hnh ki m tra, nh gi. Thng th ng, nh gi v i s chi ph t nh ng m b o gi tr v tin c y s l c hi u qu . nng cao hi u qu nh gi, c n c s ph h p v th i gian s d ng th c hi n qu trnh nh gi, bao g m th i gian chu n b , th i gian
KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH
|

21

th i gian t ch c th c hi n, th i gian ch m i m, cng b k t qu . Tuy nhin, th i gian cho m i khu ny l khc nhau i v i m i ph ng php s d ng nh gi. + nh gi ph i t o ra ng l c i t ng c nh gi v n ln, c tc d ng thc y cc m t t t, h n ch m t tiu c c. K t qu h c t p c a m i h c sinh trong qu trnh h c t p th hi n trnh nh n th c ring c a h c sinh . K t qu ny th hi n i m s c a cc bi ki m tra chnh th c, l c n c a ra k t lu n v k t qu h c t p c a ng i h c. Tuy nhin, trong su t qu trnh h c t p, nh ng k t qu nh gi khng chnh th c ch ph n nh m t th i i m c a ho t ng nh n th c, thng qua gio vin lin t c thu th p thng tin gip h c sinh i u ch nh ho t ng h c t p, ti p t c n l c ph n u v n ln khng ng ng t c m c tiu h c t p. Do v y i h i nh gi khng chnh th c ph i linh ho t, m m d o, c tc d ng khch l , ng vin, t o ng l c cho s h c t p c a h c sinh. Tnh m m d o khng c ngh a l b qua chu n v ch t l ng m n l s i u ch nh linh ho t t ng th i i m h c t p m b o cho ch t l ng v hi u qu chung c a c qu trnh. + Tiu ch nh gi c ng nh k t qu nh gi ph i c cng b cng khai v k p th i cho h c sinh. Trong qu trnh nh gi k t qu h c t p, t t c cc yu c u trn c m i quan h v i nhau, chng c n ph i c th c hi n ng th i nh m th c hi n t t cc ch c n ng c a nh gi.
* Cc xu h ng

nh gi k t qu h c t p ph i d a vo cc b ng ch ng c thu th p t nhi u ho t ng khc nhau. Cc ph ng php nh gi r t a d ng nh : ki m tra t lu n, tr c nghi m khch quan, v n p, th c hnh... Cc ph ng php ph i c l a ch n, s d ng ph h p v i m c tiu d y h c v tun th nh ng nguyn t c nh t nh. N ph i l b ph n kh ng kht c a qu trnh d y h c. Ngy nay, xu h ng c a nh gi k t qu h c t p l: Chuy n d n tr ng tm t vi c nh gi k t qu cu i cng sang nh gi c qu trnh, m b o cho vi c nh gi ton di n h n, y h n n i dung mn h c, gip h c sinh c nhi u c h i h n th hi n mnh v gi m b t s c p t vi c ki m tra, nh gi. T nh gi cc k n ng ring l , cc s ki n sang cc k n ng t ng h p. Khng ph i ch l nh gi kh n ng nh v hi u m cn nh gi kh
22
|

i m i ki m tra, nh gi k t qu h c t p hi n nay

MODULE THCS 23

n ng hi u su, l p lu n, nh gi k n ng v n d ng ki n th c, nh n m nh n k n ng t duy, lm vi c nhm. T nh gi d a trn t thng tin sang nh gi d a trn nhi u thng tin a d ng, ng i h c t nh gi v nh gi t cc ch th khc nhau. Chuy n t xem xt nh gi nh l m t ho t ng c l p v i qu trnh d y h c sang l m t b ph n tch h p c a qu trnh d y h c. Chng c ti n hnh lin t c trong qu trnh gi ng d y nh m gip cho gi ng vin c nh ng quy t nh ph h p trong cc th i i m gi ng d y, gip sinh vin tch c c h n trong h c t p. Ki m tra, nh gi chuy n t vi c gi kn tiu chu n, tiu ch sang cng khai cc tiu chu n v tiu ch nh gi. III. BI T P NH GI N I DUNG 1 1. Trnh by cch hi u c a b n v : ki m tra, nh gi, o l ng k t qu h c t p. Ch ra cc c tr ng c a o l ng k t qu h c t p, minh ho nh ng c tr ng ny trong th c ti n ki m tra, nh gi k t qu h c t p tr ng THCS. 2. Phn tch vai tr c a nh gi k t qu h c t p, minh ho b ng th c ti n ch ng minh cho vai tr phn tch. 3. Cc ch c n ng c a nh gi k t qu h c t p l g? a ra cc minh ho c th ch ng minh cho t ng ch c n ng c a nh gi. 4. Nh n xt vi c th c hi n cc ch c n ng c a nh gi k t qu h c t p c a h c sinh trong th c ti n nh tr ng m b n c bi t. 5. Phn tch cc yu c u i v i ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh THCS. 6. nh gi th c tr ng vi c th c hi n cc yu c u v nh gi k t qu h c t p c a h c sinh nh tr ng hi n nay. 7. xu t bi n php nng cao hi u qu nh gi k t qu h c t p c a h c sinh THCS.

KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH

23

Ni dung 2

CC PH NG PHP KI M TRA, NH GI K T QU H C T P C A H C SINH I. M C TIU M c t cc ph ng php ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh THCS. V n d ng c cc ph ng php ki m tra, nh gi ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh ph h p v i mn h c c th . Th c hi n qu trnh ki m tra, nh gi ph h p v i xu h ng i m i ki m tra, nh gi hi n nay. II. CC HO T NG

Ho t

ng 1: Xc nh u i m v h n ch c a t ng ph ng php ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh tr ng THCS.

* Nu khi ni m v ch ra nh ng u i m v h n ch c a t ng ph ng php th ng c s d ng trong mn h c m b n gi ng d y qua vi c hon thnh b ng sau: Ph ng php ki m tra, nh gi Khi ni m, u i m v h n ch Khi ni m u im H n ch

Lm bi vi t d ng t lu n

Lm bi tr c nghi m khch quan Quan st

24
|

MODULE THCS 23

V n p

* T th c ti n ki m tra, nh gi k t qu h c t p mn h c m anh (ch ) ang gi ng d y, hy hon thnh b ng sau: Ph ng php ki m tra, nh gi Th ng xuyn t khi M c s d ng Khng M c ch s d ng v trong bao gi tr ng h p no?

Lm bi vi t d ng t lu n Lm bi tr c nghi m khch quan Quan st

V n p

KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH

25

B n hy i chi u nh ng n i dung v a vi t v i nh ng thng tin d i y v t hon thi n nh ng n i dung vi t.

Thng tin ph n h i 1. Ph ng php ki m tra vi t d ng t lu n a) Khi ni m

Ki m tra vi t d ng t lu n l ph ng php dng bi ki m tra vi t d ng t lu n o l ng m c m c nhn t c m t l nh v c c th . M t bi ki m tra vi t d ng t lu n th ng c t cu h i, m i cu h i ph i vi t nhi u cu tr l i v c n ph i c nhi u th i gian tr l i m i cu, cho php m t s t do t ng i tr l i cc v n t ra. Cu tr l i th hi n hai d ng: (1) Cu c s tr l i m r ng: L lo i cu c ph m vi r ng v khi qut, h c sinh t do bi u t t t ng v ki n th c; (2) Cu t lu n tr l i c gi i h n: Cc cu h i c di n t chi ti t, ph m vi cu h i c nu r ng i tr l i bi t c di c ch ng c a cu tr l i. Bi ki m tra v i lo i cu ny th ng c nhi u cu h i h n bi c cu t lu n c s tr l i m r ng.
b) u i m

Bi ki m tra vi t d ng t lu n c kh n ng o l ng c cc m c tiu c n thi t, c th o l ng v nh gi t t m c hi u, t ng h p, nh gi. Ki m tra vi t d ng t lu n l ph ng php r t c hi u qu nh gi m c hi u su, kh n ng n m b t thng tin ph c t p, yu c u ph i gi i thch cc quy trnh ho c k t h p cc s ki n ring l l i thnh m t ch nh th c ngh a. Cu h i d ng t lu n khi c so n m t cch c n th n c th t o i u ki n h c sinh b c l kh n ng suy lu n, s p x p d ki n, kh n ng ph phn, a ra nh ng t ng m i. Tuy nhin, gio vin c n chu n b tr c cho h c sinh th hi n v h c sinh c ng bi t r ng m c ch chnh c a bi ki m tra l ch ng minh c nh ng n ng l c nu. Bi ki m tra v i d ng cu t lu n th ng d chu n b v m t t th i gian h n so v i cc lo i cu tr c nghi m khch quan. Tuy nhin, c c cu t lu n hay v n i h i th i gian chu n b c n th n.
M t bi ki m tra vi t v i d ng bi t lu n th ng c s l ng t cu h i, c) H n ch

do kh cung c p m t m u t ng th v l ng ki n th c c n nh gi, t c l kh i di n y cho n i dung.

26

MODULE THCS 23

 Khi lm bi ki m tra vi t t lu n, h c sinh th ng t p trung vo h c cc ch , th lo i, cc m i quan h v cch t ng h p, s p x p thng tin. Vi c ch m i m bi t lu n th ng kh kh n v t n nhi u th i gian, c bi t l khi mu n a ra nh ng k t lu n th t chnh xc v c hi u qu v kh n ng c a h c sinh. Kh xc nh cc tiu ch nh gi h n tr c nghi m khch quan. Bi ki m tra kh nh gi c m t cch tuy t i l ng hay sai, vi c nh gi ch y u ph n nh m c gi tr c a bi. Qu trnh ch m i m c r t nhi u y u t lm thin l ch i m s , ch ng h n nh : s kh t khe m i ng i, tm tr ng, s m t m i, s ng tr, c bi t l trnh chuyn mn... Chnh v v y m i m s c tin c y khng cao.
2. Ph ng php tr c nghi m khch quan a) Khi ni m

Tr c nghi m khch quan l ph ng php dng bi tr c nghi m khch quan o l ng m c m c nhn t c cc m c tiu t ra. M t bi tr c nghi m khch quan th ng bao g m nhi u cu h i, m i cu th ng c tr l i b ng m t d u hi u n gi n, hay m t t ho c m t c mt . Cc lo i cu tr c nghi m khch quan bao g m: Lo i cu nhi u l a ch n: L lo i cu thng d ng nh t, cn g i l cu a ph ng n, g m hai ph n: ph n cu d n v ph n l a ch n. Ph n cu d n l m t cu h i hay m t cu b l ng (cu ch a hon t t) t o c s cho s l a ch n. Ng i tr l i s ch n m t ph ng n tr l i duy nh t ng ho c ng nh t, ho c khng c lin quan g nh t trong s cc ph ng n cho tr c. Nh ng ph ng n cn l i l ph ng n nhi u. Lo i cu ng sai: Cu tr c nghi m lo i ny th ng bao g m m t cu pht bi u phn on v i n quy t nh l ng hay sai. Lo i cu i n vo ch tr ng: Lo i cu ny i h i tr l i b ng m t hay m t c m t cho m t cu h i tr c ti p hay m t cu nh n nh ch a y . Cu ghp i: Lo i cu ny th ng bao g m hai dy thng tin g i l cc cu d n v cc cu p. Hai dy thng tin ny c s cu khng b ng nhau, m t dy l danh m c g m cc tn hay thu t ng v m t dy l
KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH
|

27

danh m c g m cc nh ngh a, c i m... Nhi m v c a ng i lm bi l ghp chng l i m t cch thch h p.

S d ng ph ng php tr c nghi m khch quan trong nh gi k t qu b) u i m

h c t p c kh n ng o c cc m c c a nh n th c (bi t, hi u, p d ng, phn tch, t ng h p, nh gi). i m s c tin c y cao. Bi tr c nghi m bao qut c ph m vi ki n th c r ng nn i di n c cho n i dung c n nh gi.
Dng bi tr c nghi m khch quan s kh kh n trong vi c o l ng kh c) H n ch

n ng di n t, s p x p, trnh by v a ra t ng m i. Qu trnh chu n b cu h i tr c nghi m khch quan l kh kh n v m t nhi u th i gian. Vi c ti n hnh xy d ng cu h i c n tun theo nh ng b c ch t ch h n so v i cu t lu n.
3. Ph ng php ki m tra v n p a) Khi ni m

Ki m tra v n p l ph ng php h i v p gi a ng i d y v ng i h c nh m lm sng t nh ng tri th c m i, rt ra nh ng k t lu n c n thi t t ti li u h c ho c t nh ng kinh nghi m c tch lu trong cu c s ng.
Ph ng php ki m tra v n p

c s d ng trong qu trnh d y h c, n u c v n d ng kho lo s c tc d ng gip cho gio vin thu c tn hi u ng c nhanh chng m i i t ng h c sinh, thc y h c sinh h c t p th ng xuyn c h th ng, k p th i i u ch nh ho t ng c a mnh v c a h c sinh. Ph ng php ki m tra v n p c th s d ng m i th i i m trong ti t h c c ng nh trong khi thi cu i h c k ho c cu i n m h c, h c sinh c n trnh by, di n t b ng ngn ng ni. Ph ng php v n p c dng trong ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh, gip cho gio vin v h c sinh bi t c m c n m tri th c c a h c sinh qua cu tr l i c a h , gip ki m tra tri th c c a h c sinh m t cch nhanh chng ng th i gip h c sinh t ki m tra tri th c c a mnh m t cch k p th i.
28
|

b) u i m

MODULE THCS 23

 Ki m tra v n p kch thch h c sinh tch c c, c l p t duy, tm ra cu tr l i chnh xc, y , g n gng nh t, t c l tm c cu tr l i t i u m t cch nhanh chng nh t. N u v n d ng kho lo s c tc d ng d i u khi n ho t ng nh n th c c a h c sinh, kch thch h c sinh tch c c c l p t duy, b i d ng cho h c sinh n ng l c di n t b ng l i nh ng v n khoa h c.
Ph ng php ki m tra v n p c ng c nh ng h n ch nh t nh l n u c) H n ch

v n d ng khng kho lo s m t th i gian, nh h ng khng t t n vi c th c hi n k ho ch. N u t cu h i kh hi u, khng r rng, thi u chnh xc, ho c cu h i qu kh, ho c vi c d n d t h c sinh tr l i khng kho... th cu c v n p c th km hi u qu . Khi s d ng ph ng php ki m tra v n p nh gi chnh th c th h c sinh khng c c h i c h i nh ng cu h i nh nhau khi c n so snh v i chi u. K t qu c ng ph thu c vo nhi u y u t ch quan c a ng i h i c ng nh tm tr ng, s bnh t nh c a ng i tr l i.
4. Ph ng php quan st a) Khi ni m

Quan st (ni chung) l thu th p thng tin v i t ng no b ng cch tri gic tr c ti p i t ng v cc nhn t c lin quan tr c ti p n i t ng. Trong d y h c, quan st tr c ti p v c h th ng l thu th p thng tin nh gi h c sinh ch y u v k n ng, thi . nh gi k n ng bao g m nh gi cch th c ti n hnh ho t ng v nh gi s n ph m. nh gi cch th c l nh gi cc b c v n d ng l thuy t vo th c hnh. nh gi s n ph m l nh gi k t qu cu i cng.
Quan st l ph ng php thu n l i

nh gi v m t thi , k n ng. Cung c p cho gio vin nh ng thng tin b sung c gi tr m nh ng thng tin ny kh c th c c b ng cc ph ng php khc.

b) u i m

KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH

29

nh gi s n ph m v k n ng tr ng tm l h ng vo nh ng g h c sinh lm nn h c sinh c c h i th hi n nh ng i u h c theo nh ng cch khc nhau, do c ng th hi n c s sng t o.

c) H n ch

K t qu quan st ph thu c nhi u vo cc y u t ch quan c a ng i

quan st. Thu c nh ng bi u hi n tr c ti p, b ngoi. S l ng quan st khng nhi u. Th ng m t nhi u th i gian so n nh ng bi t p hay, xy d ng tiu ch nh gi. H c sinh c ng c n c th i gian hon thnh nhi m v c giao. Gio vin c n c th i gian quan st, nh gi v c ng c n nhi u th i gian thng tin ph n h i l i cho t ng h c sinh.

Ho t ng 2: Xc nh cc yu c u khi s d ng cc ph ng php ki m tra, nh gi k t qu h c t p ph h p v i cc m c tiu h c t p.

D a vo hi u bi t v kinh nghi m c a b n thn, b n hy vi t ra suy ngh c a mnh th c hi n nh ng yu c u sau:
* Xc nh cc yu c u cho vi c s d ng t ng ph ng php ki m tra, nh gi k t qu h c t p.

V i t lu n:

V i tr c nghi m:

30

MODULE THCS 23

 V i v n p:

V i quan st:

* S d ng tr c nghi m khch quan v ki m tra vi t d ng t lu n trong nh ng tr ng h p no?

nh gi vi c th c hi n cc yu c u trn trong th c ti n ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh THCS hi n nay.

KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH

31

* Cho ki n

gip gio vin hi n t t cc yu c u trn.

B n hy c nh ng thng tin d i y c thm hi u bi t v nh ng yu c u i v i t ng ph ng php ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh.

Thng tin ph n h i * Yu c u i v i ph ng php ki m tra vi t d ng bi t lu n:

+ + + +

i v i cu h i ki m tra: C n c di n t m t cch r rng. Ch n c u trc v ng php. T ng l a ch n ph i chnh xc. Nn th nhi u cch t cu h i v l a ch n cch t cu h i n gi n nh t, trnh t ng m c kh c a cu h i b ng cch di n t cu ph c t p, trnh c nh ng t th a hay nh ng cu th a. + C n xc nh c th i gian cho vi c tr l i cu h i. i v i nh ng cu tr l i gi i h n, c th d c l ng th i gian tr l i cho m i cu. Cn i v i nh ng cu tr l i m r ng, kh h n trong vi c c l ng th i gian c n thi t th cu h i c n m b o cho h c sinh vi t ch m c ng c th hon thnh c bi vi t. + M t trong nh ng cch c th c i ti n cu t lu n nng cao tin c y l t ng s cu h i trong bi ki m tra, gi m di ph n tr l i c a m i
|

32

MODULE THCS 23

 + + + + + +

cu. Nh ng cu qu di v t ng qut c th phn ra lm nhi u cu h i ng n, c gi i h n di c a m i cu. Khi t ch c cho h c sinh lm bi: C n c nh ng bi n php trnh c cc y u t gy nhi u t bn ngoi. Trnh gian l n trong khi lm bi. T o s bnh t nh cho h c sinh trong qu trnh lm bi. Khi ch m cc cu t lu n: C n xc nh thang i m m t cch chu n xc v chi ti t, trong a ra nh ng cu tr l i c th ch p nh n c v tr ng s cho t ng cu tr l i. C n ph i c m t b ng h ng d n nu r nh ng khi ni m, nh ng t ng, nh ng l p lu n, kh i l ng di ng n v m t s v n khc t o nn m t bi tr l i ch p nh n c. C n c d ki n a ra m t s v n c th xu t hi n trong bi lm c cch x l v cho i m. C hai cch ch m i m l ch m theo ki u phn tch v ch m theo ki u phn lo i nhm, tu theo m c ch ki m tra, nh gi. Th nh t l ch m theo ki u phn tch, c ti n hnh b ng cch cho i m cc cu tr l i c n c theo t ng tiu ch xc nh, nh v y trong bi s c cc i m thnh ph n v sau c ng l i. Cch ch m ny c n c n c v bm st vo p n v thang i m. c c hi u qu cao cch ch m theo ki u phn tch l ch m i m ng lo t t ng cu m t, i u ny s gip cho vi c p d ng tiu ch nh t qun cho cc cu, trnh s thay i v tnh khi ch m, lm t ng tnh khch quan. Th hai l ch m theo ki u phn lo i, i h i ph i c s b t t c cc bi lm, sau phn lo i bi theo cc nhm. C th phn thnh ba lo i ho c n m lo i. Vi c chia nhm c ti n hnh tr c khi cho i m ng i ch m c th suy ngh , so snh gi a cc bi v i nhau. Ch m theo cch ny c th ti n hnh theo ba b c: M t l c t t c cc bi r i x p thnh ba nhm, ho c n m nhm l n v i t l b ng nhau; Hai l c l i cc bi v m i nhm l i ti p t c chia thnh ba ho c n m nhm nh ; Ba l so snh nhm nh cu i c a nhm l n ny v i nhm nh u c a nhm l n khc, n u th y c s phn bi t t c l c th ch p nh n c v s phn lo i. Cch ch m theo ki u phn lo i c th nh gi t ng th cu tr l i b ng m t i m s ho c b ng x p lo i. i m s c th c n c vo n t ng chung hay tiu ch nh t nh v c t vo m c n nh cc m c khc nhau v ch t l ng bi lm.
KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH
|

33

Vi c l a ch n cch ch m no l ph thu c vo m c ch c a nh gi. Thng th ng, phn lo i, s p x p h c sinh vo cc nhm khc nhau theo m c ch no th c th ch m theo ki u phn lo i. xc nh m c m ng i h c t c cc m c tiu t ra nh th no th c n c n c vo nh ng tiu ch c th , chi ti t. Vi c ch m i m bi t lu n c n c s c l p gi a nh ng ng i ch m. Ng i ch m sau khng nn bi t ng i ch m tr c cho bao nhiu i m. Ng i ch m khng nn bi t tn h c sinh ho c l p h c sinh trnh s nh h ng c a n t ng, m b o tnh khch quan.
* Yu c u khi s d ng ph ng php tr c nghi m khch quan:

L a ch n ph ng php tr c nghi m khch quan c n c n c vo m c ch nh gi, i t ng nh gi v cc i u ki n c th c ng nh kh n ng m tr c nghi m c th o l ng v nh gi c cc m c tiu xc nh. C m t h th ng ngn hng cu tr c nghi m m b o c yu c u v cc ch s c a cu tr c nghi m. Khng ph i ch i v i tr c nghi m tiu chu n ho c s d ng trn ph m vi r ng, m cc tr c nghi m do gio vin so n nh gi k t qu h c t p c a h c sinh trong m t tr ng hay m t l p h c c ng c n c xy d ng m t cch c n th n. C n c s n h th ng ngn hng cu tr c nghi m c qu n l m t cch khoa h c. Cc cu tr c nghi m khi thi t k vo bi tr c nghi m ph i i di n c cho n i dung c n nh gi. C n s p x p cu tr c nghi m theo t ng ch v t d n kh. Qu trnh ti n hnh tr c nghi m c n c ti n hnh c n th n. S l ng bi tr c nghi m v phi u tr l i c nhn b n theo s l ng ng i lm tr c nghi m. C n c cc bi n php ch ng gian l n khi lm bi, c th th c hi n thng qua vi c thi t k bi tr c nghi m. H ng d n chu o cho t t c h c sinh v cch th c lm bi tr c nghi m tr c khi ti n hnh lm tr c nghi m. i v i cc k thi tri n khai trn m t di n r ng, vi c ch m i m bi tr c nghi m c th c hi n b ng my ch m theo m t quy trnh ch t ch . C ph ng php tr c nghi m khch quan v ph ng php ki m tra t lu n u l nh ng ph ng php kh o st k t qu h c t p, v n l ch s d ng chng trong t ng i u ki n c th nh th no cho t hi u qu

34

MODULE THCS 23

 + + + + + + + +

* Nh ng yu c u c b n khi s d ng ph ng php ki m tra v n p: Cu h i c n ph i chnh xc, r rng, xc tch. V i nh ng cu h i m p m

cao. Hi u qu c a m i ph ng php ph thu c vo vi c s d ng chng trong t ng i u ki n v p ng nh ng m c tiu nh t nh. i v i ph ng php t lu n: c s d ng khi nhm h c sinh c kh o st c s l ng v a ph i v ch nn s d ng m t l n, khng nn dng l i ngay l n sau. S d ng bi t lu n khi mu n khuy n khch h c sinh pht tri n k n ng v di n t b ng kh n ng vi t. Vi c s d ng bi t lu n s t t khi gio vin mu n th m d thi hay tm hi u t t ng, quan i m c a h c sinh v m t v n no . Dng bi ki m tra d ng t lu n ch th c s c hi u qu khi gio vin ch m bi m t cch v t v th n tr ng m b o tnh khch quan, chnh xc. i v i ph ng php tr c nghi m khch quan: Vi c s d ng c thu n l i khi c n kh o st k t qu h c t p trn m t s l ng l n h c sinh ho c mu n ti p t c dng bi tr c nghi m ngay nh ng l n sau. Tr c nghi m khch quan c n o l ng cc m c tiu bi t v hi u. c s d ng trong tr ng h p c nh ng cu tr c nghi m t t, t c l nh ng cu qua th nghi m v t c cc yu c u nh t nh v kh, phn bi t, m c li cu n vo cc ph ng n ( i v i cu nhi u l a ch n). S d ng tr c nghi m khch quan khi khng mu n t n qu nhi u th i gian ch m i m, ch m i m nhanh chng v c c nh ng i m s ng tin c y, khng ph thu c vo ch quan c a ng i ch m bi.

hay chung chung, h c sinh s kh tr l i v gio vin c ng kh bi t c l h c sinh bi t g. Cu h i ph i st v i trnh c a h c sinh, di n t ng ng php, g n gng, sng s a. Cu h i ph i c tc d ng kch thch tnh tch c c, c l p t duy c a h c sinh. Nn h n ch t nh ng cu h i ch tr l i "c" ho c "khng", v h c sinh c th on v tr l i ngay cu h i, sau ch ph n ng c a gio vin. Lo i cu h i ny c ch n on khng cao, n u dng th nn km theo cu h i t i sao.
KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH
|

35

 Cc cu h i c n c s p x p theo ti n trnh h p l. Sau khi h c sinh tr l i, gio vin c n a ra nh n xt ngay. Nh n xt c n ph i c th , n u nh n xt chung chung s khng gip c cho h c sinh i u ch nh nh n th c c a mnh, ng th i nh n xt c a gio vin ph i c tc d ng khuy n khch h c sinh h c t p. S nh gi c ng s chnh xc h n nu h c sinh c th i gian tr l i cu h i. Th c t , nhi u gio vin th y kh kh n khi ph i ch i h c sinh vi giy nn th ng g i ngay, i u ny lm nh h ng n hi u qu nh gi.
* Yu c u

+ + + + +

+ + +

i v i quan st s n ph m v k n ng: Tr c h t c n vi t c cc bi t p cho h c sinh th c hi n. Yu c u i v i bi t p l: Bi t p ph i ph n nh c nh ng v n tr ng tm c a ch ng trnh h c cng v i nh ng k n ng t ng ng c n thi t. Bi t p ph i ki m tra c ki n th c qua cc tnh hu ng th c, h c sinh v n d ng ki n th c gi i quy t. Cc bi t p ph i c xy d ng sao cho yu c u h c sinh k t h p c cc ki n th c, k n ng c n thi t th hi n kh n ng v n d ng. Khi so n bi t p c n hnh dung tr c nh ng i u c n lm, nh ng ngu n thng tin c n c, th i gian c n lm, cc b c ti n hnh v kh n ng lm bi c a h c sinh. Cc bi t p c n c thi t k ph h p v i m c tiu ho ch nh. Ch ng h n, s s ng bi t p nh gi s n ph m th s n ph m ph i quan tr ng h n quy trnh v quy trnh kh kh n trong vi c quan st h n. Ho c s d ng nh gi quy trnh trong tr ng h p h c sinh ch c ch n ph i s d ng hay th c hi n cng vi c theo ng trnh t cc b c v m b o m t s cc y u t khc (th i gian, an ton, kinh t ). Bi t p khng nn ch c m t cch gi i m nn c nhi u cch gi i. Nhi m v nu ra trong bi t p ph i r rng v nh ng h ng d n c n chi ti t, y h c sinh th c hi n c nh : ti n hnh theo c nhn hay theo nhm, th i gian th c hi n, cc ngu n thng tin c n thu th p Bi t p c n v a s c, khng nn qu kh hay qu d v ph i c tc d ng khuy n khch h c sinh th c hi n cc nhi m v c a bi t p. nh gi k n ng v s n ph m, c n xy d ng c ch d n cho vi c ch m i m trong bao g m cc tiu ch v m i tiu ch c cc m c

i v i ph ng php quan st:

36

MODULE THCS 23

+ +

thnh th o khc nhau c a h c sinh. l cc c n c nh gi vi c th c hi n c a h c sinh, chng bao g m nh ng c i m tiu bi u cho s thnh th o c a vi c th c hi n c ng nh s n ph m. Cc tiu ch ch m i m b t u t vi c xc nh cc c i m quan tr ng nh t v vi c th c hi n bi t p. Yu c u i v i tiu ch l: Chng ph i c t p trung vo cc kha c nh quan tr ng c a vi c th c hi n. Chng ph n nh m c tiu h c t p v c th quan st c. Cc tiu ch t p trung vo nh ng hnh vi hay nh ng kha c nh c a s n ph m c th quan st c. Cc tiu ch c n c m t chi ti t, trnh m h , khng s d ng nh ng thu t ng t i ngh a. N u thu t ng c s d ng khng r rng v s m t k n ng, thi c lin quan th quan st kh t c tin c y. Sau khi xc nh c cc tiu ch, c n ph i a ra cc m c khc nhau c a vi c th c hi n. Chng c ti n hnh theo cc b c sau: Xc nh s l ng phn lo i cc m c s c s d ng nh gi, t c l xem c bao nhiu m c th c hi n khc nhau. Xc nh c i m c th c a t ng m u bi th hi n t ng m c th c hi n, ph i a ra c nh ng d u hi u th hi n c l c s phn bi t gi a cc m c a ra cc ch bo trn thang i m, c th l thang i m b ng s hay b ng s m t . M t thang i m c s k t h p t t c cc c i m l i v ch c m t i m ch m l thang i m t ng qut, cn thang i m chi ti t th ng l m i tiu ch c m t i m ring. Thng th ng thang i m t ng qut n gi n, nhanh chng tuy nhin cung c p thng tin ph n h i t h n m t thang i m chi ti t. Ng c l i thang i m chi ti t c nhi u thng tin ph n h i c h u ch cho gi ng d y v h c t p, tuy nhin c n c nhi u th i gian chu n b v ch m i m. Yu c u khi quan st: Sau khi h c sinh th c hi n cc nhi m v , gio vin c n quan st nh gi v k n ng, s n ph m v thi . Quan st k n ng s n ph m: C n c k ho ch tr c cho vi c quan st. C n chu n b m t danh m c c n quan st, t c l ph i nh ra tr c m t lo t k n ng hay thi c quan st.
KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH
|

37

+ Quan st c n ph i d a trn cc m c tiu s nh gi. + Khi quan st ch nn t p trung vo m t ho c hai c i m v cc s li u s tin c y h n do ng i quan st kh t p trung vo nhi u c i m cng m t lc. + S l ng quan st ph i nhi u v th i gian quan st di n ra lin t c th tin c y c a quan st l n h n. Quan st thi : + Khi quan st thi , c n ti n hnh ng th i v i vi c d y c a gio vin, gio vin ln k ho ch gi ng d y th ng th i c ng c k ho ch quan st. + N u quan st trong m t t p th c n mang tnh bao qut; quan st c nhn c n t p trung vo c i m c th . + Khi quan st thi c n ghi l i m t cch c n th n v tm t t ngay sau khi n x y ra. Tuy nhin, khng nn ng th i a ra nh ng gi i thch lin quan n thi , i u ny s gy tr ng i n tnh khch quan trong vi c thu th p thng tin quan st. + C th quan st ng u nhin. Nh v y, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh, c nhi u ph ng php c s d ng, m i ph ng php nh gi u c nh ng u th v h n ch nh t nh, khng c ph ng php no l t i u hay h n ch nh t. Tu theo nh ng i u ki n c th c ng nh cc m c tiu c n o l ng m gio vin l a ch n cc ph ng php nh gi cho ph h p.

Ho t ng 3 : Th c hnh l a ch n v s d ng cc ph ng php ki m tra, nh gi k t qu h c t p mn h c c th .

D a vo quy trnh ki m tra, nh gi k t qu h c t p, b n hy thi t k cc b c s d ng cc ph ng php sau i v i cc bi ki m tra 1 ti t: Thi t k cc b c s d ng ph ng php ki m tra vi t d ng t lu n. Thi t k cc b c s d ng ph ng php tr c nghi m khch quan. Thi t k cc b c s d ng ph ng php ki m tra v n p. Thi t k cc b c s d ng ph ng php quan st (k n ng/s n ph m/ thi ). M i ph ng php ki m tra, nh gi u c u i m v h n ch nh t nh, khng c ph ng php no l t i u hay h n ch nh t. C n ph i l a ch n cc ph ng php cho ph h p v i m c tiu nh gi.

Thng tin ph n h i

38

MODULE THCS 23

Khi l a ch n ph ng php ki m tra, nh gi c n l u : Ph ng php nh gi ph i ph h p v i quan ni m v u ra. V d : i h i ng i h c n m v ng h th ng tri th c hay kh n ng v n d ng tri th c, hay hnh thnh ng i h c tnh sng t o (dng tr c nghi m thi i h c l t tr ng tm vo vi c nng cao tnh khch quan, gi m may r i, thu n ti n, tuy nhin c n c b cng c o chnh xc). Ph ng php ki m tra, nh gi ph i m b o gi tr v tin c y: Gi tr lin quan n tnh h p l c a cc k t lu n, bi ki m tra hay cng c no o c ng ci c n o. tin c y th hi n m c n nh, nh t qun c a k t qu nh gi (tnh chnh xc c a php o). Ph ng php ki m tra, nh gi ph i lo i tr c nh ng sai st trong nh gi. Nh ng ngu n sai st trong nh gi nh : t pha h c sinh (s c kho , tm tr ng, may m n...); t pha ch quan c a ng i nh gi (n u l bi t lu n: nh h ng nhi u); t y u t bn ngoi (bi ki m tra, h ng d n lm bi, i u ki n ti n hnh lm bi). III. BI T P NH GI N I DUNG 2 1. B n hy quan st th c ti n vi c ki m tra, nh gi k t qu h c t p c a h c sinh trong nh tr ng v nh n xt vi c th c hi n cc yu c u c a gio vin khi ti n hnh ph ng php ki m tra vi t d ng t lu n. Hy xu t ki n kh c ph c nh ng h n ch ny. 2. Hy nh n xt v vi c s d ng ph ng php tr c nghi m khch quan nh gi k t qu h c t p c a h c sinh trong th c ti n hi n nay. 3. So snh ph ng php ki m tra vi t d ng t lu n v ph ng php tr c nghi m khch quan. Nu nh ng c n c l a ch n v s d ng c hi u qu t ng ph ng php. 4. Th o lu n v th c tr ng s d ng ph ng php v n p trong ki m tra, nh gi k t qu c a h c sinh hi n nay. 5. Trnh by ph ng php nh gi th c hnh s d ng trong nh gi k t qu h c t p c a h c sinh, so snh v i bi ki m tra vi t t lu n. 6. Thi t k n i dung c a m t bi ki m tra, nh gi k n ng th c hnh c a h c sinh m t mn h c c th . 7. Vi t bi lu n gi i thch v ch ng minh r ng: nh gi y cc m c tiu h c t p, c n c s l a ch n v ph i h p cc ph ng php nh gi.
KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH

39

D. TI LIU THAM KHO

1. Bloom B.S, Nguyn t c phn lo i m c tiu gio d c (l nh v c nh n th c), Ng i d ch: on V n i u, Nxb Gio d c, 1995. 2. Nguy n Ph ng Hong, Ph ng php ki m tra, nh gi thnh qu h c t p, Nxb Gio d c, 1996. 3. L c Ng c, Tm t t v k thu t ki m tra, nh gi, i h c Qu c gia H N i, Trung tm m b o ch t l ng v Nghin c u pht tri n gio d c, 1997. 4. Tr n Th Tuy t Oanh, nh gi v o l ng k t qu h c t p, Nxb i h c S ph m, 2007. 5. D ng Thi u T ng, Tr c nghi m v o l ng thnh qu h c t p (Ph ng php th c hnh, t p I), i h c T ng h p TP. H Ch Minh, 1995. 6. James H. McMillan, Classroom Asessment, Principles and Practice for Effective Instruction, A Pearson Education Company, Copyright 2001, 1997 by Allyn&Bacon. 7. Popham W.L (editor), Criterion - referenced Measurement, Educational Technology Publication, Englewod cliffs, New Jersey, 1973.

40

MODULE THCS 23