SVTH: O TH THANH HIN

Tit:...

LP : SINH 4B
GVHD: PHM TH PHNG ANH

GIO N
Bi 29: QU TRNH HNH THNH LOI.
( SGK 12CB )
I. Mc tiu bi hc.
- Trnh by c vai tr ca cch ly a l dn n s phn ha tn s alen, thnh phn kiu gen, c th dn
n cch li sinh sn hnh thnh loi mi.
- Gii thch c ti sao cc o i dng li l ni l tng hnh thnh loi mi, v hay c nhng loi
c hu.
- Pht trin k nng phn tch s , so snh, khi qut ha.
- Nhn thc c vai tr ca cch ly a l trong qu trnh hnh thnh loi mi, loi mi c hnh thnh t
nhng qun th loi ban u.
- Gii thch c v sao th gii sinh vt li a dng v phong ph nh ngy nay.
II. Phng php day hc.
- Phng php thuyt trnh.
- Phng php hi p- thng bo ti hin.
- tm ti b phn.
- Phng php phn tch tranh v, s - tm ti b phn.
III. Phng tin dy hc.
- Tranh minh ha cch li a l.
- Tranh hnh thnh loi bng con ng cch li a l chim s ng.
- S c ch hnh thnh loi bng con ng cc ly a l.
- Tranh v hnh 29 hnh thnh loi bng cch ly a l.
- Bn qun o Galapagos.
IV. Tin trnh t chc cc hot ng dy hc.
1. n nh t chc lp.
2. Kim tra bi c.
3. T chc cc hot ng dy v hc.
a. t vn .
Qu trnh hnh thnh loi mi l mt qu trnh lch s trong thnh phn kiu gen ca qun th c
ci bin theo hng thch nghi to ra kiu gen mi cch ly sinh sn vi qun th gc. C mt s phng thc
hnh thnh loi mi trong c hnh thnh loi bng cch ly a l. Vy qu trnh hnh thnh loi din ra nh
th no, hiu r hn vn ny chng ta s tm hiu bi 29 Qu trnh hnh thnh loi.

b. Cc hot ng dy hc.
Thi Hot ng ca gio vin
Hot ng ca HS
gian
* Hot ng 1:Tm hiu khi
nim cch ly a l.
- GV: Treo tranh ( hoc v bng)
minh ha cch li a l.
( HNH 1)

Ni dung bi hc
I. HNH THNH LOI KHC
KHU VC A L.
1. Khi nim cch ly a l.
Cch li a l l nhng tr ngi v
mt a l (nh sng ni bin...)lm
cho cc c th ca qun th bi cch
li v khng th giao phi vi nhau.

- GV: Di s cch li ca bin,

i dng... cc qun th loi ban
u b tch thnh cc qun th
nh v khng gp g nhau.
- GV: Vy cch li a l l g ?

* Hot ng 2: Tm hiu c ch
hnh thnh loi bng con ng
cch li a l.
- GV: Treo tranh ( HNH 2), gii
thiu v d hnh thnh loi chim
s ng. Chim s ng l loi chim
phn b rng c rt nhiu dng
khc nhau nhng ch yu c 3
dng chnh, ni Chu u c si
cnh 70-80mm,lng vng gy
xanh; ni Trung Quc c si cnh
60-65mm vi lng vng gy
xanh; ni n c si cnh 5570mm vi lng bng u xm. S
tn ti dng lai t nhin gia ni
Chu u v ni n , gia ni
Trung Quc vi ni n chng
t chng thc cng mt loi;

- HS: Cch li a l l
nhng tr ngi v mt a
l nh sng ni bin
ngn cch cc c th ca
qun th loi ban u gp
g, giao phi vi nhau.
2. C ch hnh thnh loi bng con
ng cch li a l.
- Cc qun th sng cch bit trong
nhng khu vc a l khc nhau
nn chn lc t nhin v cc nhn
t tin ha khc to s khc bit v
vn di truyn gia cc qun th.
- Khi s khc bit v vn di truyn
gia cc qun th c tch t dn
n xut hin s cch li sinh sn th
loi mi dc hnh thnh.

nhng li khng c dng lai t

nhin ti ni tip gip gia ni
Chu u vi ni Trung Quc
c xem l dng chuyn tip t
ni a l sang loi mi.
- GV: Treo s c ch hnh
thnh loi bng con ng cch li
a l ( HNH 3), nh hng hc
sinh bng h thng cu hi phn
tch hnh hiu r c ch.
+ Khi qun th b tch ra,
hoc loi m rng khu phn b
th loi s chu nhng tc ng
no lm thay i tn s alen v
thnh phn kiu gen ?

- HS: chu tc ng ca 3
nhn t l t bin, giao
phi, v chn lc t
nhin.

+ S khc bit tn s alen v - HS: Dn n cch li

thnh phn kiu gen c th dn sinh sn.
n iu g?
+ Cch li sinh sn c th - HS: Cc qun th khc
nhn bit nh th no?
nhau sng cng nhau
nhng vn khng giao
phi vi nhau, hoc giao
phi vi nhau nhng
khng to ra i con
hoc to ra i con
nhng bt th.
-GV: Em no c th phn tch s - HS: Qun th loi A
c ch qu trnh hnh thnh di s tr ngi a l
loi bng con ng a l.
tch thnh 2 qun th loi
A1 v A2 sng trong 2
mi trng khc nhau,
di tc ng ca cc
nhn t tin ha QT A1
v QT A2 dn to thnh
ni a l A1 v ni a
l A2 v dn hnh thnh
loi A1v A2.
- GV: Chnh xc ha ni dung
Loi m rng khu phn b, chim
thm nhng vng t mi c iu
kin a cht kh hu khc nhau,
hoc khu phn b ca loi b chia
ct lm cc qun th loi bi cch
li, di tc ng ca cc nhn t
tin ha dn tch ly cc t bin
v bin d t hp theo nhng

hng khc nhau dn to nn ni

mi v hnh thnh loi mi. Nh
vy, cch li a l dn n
cch li sinh sn v loi mi c
hnh thnh.
- GV: Treo tranh hnh 29(SGK)
hnh thnh loi bng con ng
cch li a l yu cu hc sinh
gii thch qu trnh hnh thnh
loi B, C, D t loi ban u A.

- HS: Mt nhm c th
loi A trn t lin di c
ra o lin k c cc iu
kin sinh thi mi.Trong
cc iu kin sinh thi
mi cc nhn t tin ha
tch ly cc bin d
theo nhng hng mi.
Do cch li a l m qun
th o bin i v
khng giao phi vi loi
A lm s sai bit di
truyn gia chng ngy
cng ln v cch li sinh
sn th hnh thnh nn
loi B, t B hnh thnh
nn loi C, D.

- GV: Ti sao cc o i dng

li hay tn ti cc loi c hu ? (
loi ch c ni no m khng
c ni no khc trn tri t.)

- HS: V, iu kin sinh

thi trn cc do i
dng rt c bit m
khng c ni no khc
trn t lin, do cch li
a l nn khng c s di
nhp gen do cc c
im thch nghi ca loi
khc vi cc ni khc
trn tri t.

- GV: B sung kin thc, hin

nay cc nh khoa hc cng cha
bit c s khc nhau v mt di
truyn ln n mc no, khc bit
nh th no v tn s cc alen v
thnh phn kiu gen dn n s
cch li sinh sn.
- GV: Qun o c cc iu kin
l tng mt loi pht sinh
thnh nhiu loi khc nhau. Mi
ba loi chim s trn qun o
Galapagos m acuyn m t
cho l tin ha t mt s t c
th ca mt loi di c t t lin
ra o.( Qun o Galapagos l
mt tp hp gm 13 o chnh, 6
o nh, 107 khi ni nm

pha ty cch b bin Ecuador

1000km. acuyn gh thm
qun o trong mt chuyn du
hnh vng quanh th gii ko di
5 nm trn con tu Beagl.)
- GV: Ti sao qun o c xem - HS: V cc nhn t sinh
l phng th nghim nghin cu thi khc trn tri t.
qu trnh hnh thnh loi mi?
Cc nhn t tin ha s
tc ng mnh m nht.
Qun th l cch bit vi
qun th khc. Dn n
s hnh thnh loi din ra
nhanh chng.
* Hot ng 3: Tm hiu vai tr
ca cch li a l trong qu trnh
hnh thnh loi mi.
- GV: Vai tr ca cch li a l - HS: Cch li a l ngn
trong qu trnh hnh thnh loi cn cc c th ca qun
mi l nh th no?
th cng loi gp g v
giao phi vi nhau. Cch
li a l duy tr s khc
bit v vn gen gia cc
qun th.
- GV: Bng h thng cu hi gio
vin lm r hn qu trnh hnh
thnh loi bng con ng cch li
a l.
+ Ti sao hnh thnh loi bng
con ng cch li a l hay xy
ra i vi nhng loi c kh nng
pht tn mnh.? ( V d: Mi ba
loi chim s trn qun o
Galapagos)

- HS: Pht tn mnh s

c c hi chim nhng
vng t mi v s chu
tc ng ca nhng iu
kin sng mi do s
hnh thnh nn loi mi.

+ C phi qu trnh hnh

thnh loi bng con ng cch li
a l din ra nhanh chng v lin
tc khng ?

- HS: Khng, din ra

chm chp v qua nhiu
giai on trung gian
chuyn tip.

- GV: C phi s cch li a l - HS: Khng, v d ngi

lun n n s cch li sinh sn cc chu lc khc nhau
hay khng ? Cho v d ?
nhng vn c th kt hn
v sinh ra con ci.

3. Vai tr ca cch li a l trong

qu trnh hnh thnh loi mi.
- Cch li a l ngn cn cc c th
ca qun th cng loi gp g v
giao phi vi nhau.
- Cch li a l duy tr s khc bit
v vn gen gia cc qun th.

- GV: Qu trnh hnh thnh loi - HS: Gn lin vi qu

phi gn lin vi qu trnh no m trnh hnh thnh c im
sinh vt c th tn ti trong mi thch nghi.
trng sng ?
Qu trnh hnh thnh
V liu c phi qu trnh qun th c cc c im
hnh thnh c im thch nghi thch nghi khng nht
lun dn n hnh thnh loi mi thit dn n hnh thnh
khng, nu khng cho v d ?
loi mi, v d cc chng
tc ngi hin nay khc
nhau v hnh thi, kch
thc c th, mu da...do
thch nghi vi cc iu
kin sng mi trng
nhng cha dn n
cch li sinh sn nn cc
chng tc ngi hin nay
vn thuc 1 loi l Homo
sapiens.

4. Cng c.
- Cho hc sinh xem mt s hnh nh v cc loi c hu cc do i dng.
- Ti sao cch li a l l c ch ch yu dn n hnh thnh loi mi cc loi c kh nng pht tn
mnh, cho v d ?
5. Dn d.
- c v tr li cu hi trang 128 SGK.
- c trc bi mi bi 30 qu trnh hnh thnh loi (tip theo).
HNH NH (TRANH , S )
* HNH 1:

Bin tin
tin

Nt gy

S v s cch ly a l

* HNH 2:

V d s hnh thnh loi bng con ng a l chim s ng

* HNH 3: S c ch qu trnh hnh thnh loi bng con ng a l

QUN
TH A1

NTTH

NI A1

NTTH

LOI
A1

MT

CCH LY A L

LOI
A

CCH LI
SINH SN

MT
QUN
TH A2

NTTH

* HNH 4: Qun o Galapagos

NI A2

NTTH

LOI
A2

* HNH 5: Hm ni Canyon.

MT S HNH NH CC LOI C HU CC O I DNG

Ra khng l Galapagos

Hoa tiu Hawaii (Zanthoxylum hawaiiense),

l mt loi thc vt c hoa thuc h cam
chanh, Rutaceae, l loi c hu ca Hawaii

Mi bn loi chim s ca Darwin to thnh mt h

ph ring bit khng tm thy ni no khc trn
th gii. Trong s ny, 13 loi c cho l tin
ha trn qun o Galpagos v mt loi trn o
Cocos, t tin v danh t lc a Nam M hoc
Trung M n chim c cc o.