GV: Nguyn bnh

.M AU
-Thien van hoc la g?
-Cac quan iem: he a tam ,he nhat tam
-Kepler a tm ra 3 nh luat nham mo ta chuyen
ong cua cac hanh tinh
KHAI NIEM HE NHAT TAM
He nhat tam la he ma Mat Tri la tam cua vu tru
hay Mat Tri la tam cua cac hanh tinh quay quanh.
I. CC NH LUT KEPLER:
nh lut I Kepler:
Mi hnh tinh u chuyn ng theo cc qu
o elip m Mt Tri l mt tiu im.
Cac hanh tinh noi chung hay trai
at noi rieng chuyen ong theo
quy
luat nao?
I. CC NH LUT KEPLER:
nh lut I Kepler :
F
1

F
2

M
b
a
O
I. CC NH LUT KEPLER
nh lut II Kepler :
on thng ni Mt Tri v mt hnh tinh bt k
qut nhng din tch bng nhau trong nhng
khong thi gian nh nhau.
S1
S2
S3
T so gia lap phng ban truc ln va bnh phng
chu k quay la giong nhau cho moi hanh tinh quay
quanh Mat Tri
HAY:
3 2
1 1
2 2
| | | |
=
| |
\ . \ .
a T
a T
I. CC NH LUT KEPLER
nh lut III Kepler :
3 3 3
1 2
2 2 2
1 2
...... .........
i
i
a a a
T T T
= = = =
II. Chng minh nh lut K-
ple

Xet hai hanh tinh 1 va 2 cua Mat Tri. Coi quy ao
chuyen ong cua moi hanh tinh gan ung la tron th
gia toc hng tam la:
2 2 2 2 2
2 2
(2 ) 4
= = = =
v R R
a R
R R T T
= t t
Lc hap dan tac dung len hanh tinh gay
ra gia toc.
Ap dung nh luat II NewTon cho hanh tinh 1, ta co:
1 1 1
F M a =
HAY:
SUY RA:
3
1
2 2
1
4
T
R M
G
T t
=
(1)
2
1
1 1
2 2
1 1
4
T
M M
G M R
R T
t
=
Khi hanh tinh chuyen ong xung
quanh Mat Tri th no chu tac
dung cua lc nao?
V (1) khong phu thuoc vao khoi lng
cua hanh tinh nen ta co the ap dung cho
hanh tinh 2, ta co:
(2)
3
2
2 2
2
4
T
R M
G
T t
=
Ket qua tren co phu thuoc vao
khoi lng cac hanh tinh khong?
3
1
2 2
1
4
T
R M
G
T t
=
Nh vay ta co:
(2)
3
2
2 2
2
4
=
T
R M
G
T t
3
1
2 2
1
4
=
T
R M
G
T t
(1)
T (1) va (2) suy ra:
3 3
1 2
2 2
1 2
R R
T T
=
Hay chnh xac la:
3 3
1 2
2 2
1 2
a a
T T
=
IV.Bi tp vn dng
BI 1: Khoang cach R
1
t Hoa Tinh ti Mat Tri ln hn
52% khoang cach R
2
gia Trai at va Mat Tri.
Hoi mot nam tren Hoa Tinh bang bao nhieu so vi mot
nam tren Trai at?
Chu k cua hanh tinh quay xung
quanh Mat Tri la bao nhieu
nam?
Mot nam la thi gian e hanh tinh quay quanh Mat Tri goi
la mot chu ky.
Goi T
1
la chu ky cua Hoa Tinh, T
2
la la chu ky cua Trai
at quay quanh Mat Tri.
Bi gii
Ap dung nh luat III Kepler ta co:

3 2
1 1
2 2
| | | |
=
| |
\ . \ .
a T
a T
HAY:
3 2
1 1
2 2
| | | |
=
| |
\ . \ .
R T
R T
Suy ra:
3
2 2
1
1 2
2
| |
=
|
\ .
R
T T
R
2 3 2
1 2
(1, 52) = T T
1 2
1,87 = T T


BAI 2:
Tm khoi lng M
T
cua Mat Tri t cac d kien
cua Trai at: khoang cach ti Mat Tri
R=1,5.10
11
m, chu ky quay T=3,15.10
7
s. Cho hang so hap
dan G=6,67.10
-11
Nm
2
/kg
2
Bi gii
T (1) ta co:
2 3
1
2
1
4
T
R
M
GT
t
=
Thay so:
2 11 3
11 7 2
30
4(3,14) (1, 5.10 )
6, 67.10 (3,15.10 )
2.10
T
T
M
M kg

=
=
V. V TINH NHN TO - TC V TR
1) V tinh nhn to :
Khi mt vt b nm vi mt vn tc c mt gi tr
ln, vt s khng tr li mt t m s quay
quanh Tri t, khi n c gi l v tinh nhn
to ca Tri t.
Gia s ta co mot ve tinh quay tren quy ao tron rat gan Trai
at, khoi lng cua ve tinh la m, cua Trai at la M.
Luc nay lc hap dan ong vai tro
la lc hng tam.
2) Tc v tr :
Van toc u ln e vat tr thanh ve tinh
nhan tao goi la van toc vu tru cap I
V. V TINH NHN TO - TC V TR

=
D
GM
V
R
THAY SO VAO TA C:
3
7, 9.10 / = V m s
HAY TA K HIEU:
V
I
: goi la van toc vu tru cap 1
7, 9 / =
I
V km s
Ap dung nh luat II Newton ta co:
2
2
D D
Mm mv
G
R R
=
R
D
la ban knh Trai at
V. V TINH NHN TO - TC V TR
2) Tc v tr :
- Khi vn tc v
I
= 7,9 km/s :
Vn tc v tr cp I. Qu
o trn.
V. V TINH NHN TO - TC V TR
2) Tc v tr :
- Khi vn tc v
I
> 7,9 km/s (Vn tc v tr cp I).
Qu o ELIP.
V. V TINH NHN TO - TC V TR
2) Tc v tr :
-Khi vn tc v
II
= 11,2 km/s : Vn
tc v tr cp II
Qu o parabol.
V. V TINH NHN TO - TC V TR
2) Tc v tr :
-Khi vn tc v
III
= 16,7 km/s :
Vn tc v tr cp III.
V tinh c th thot ra khi
h Mt Tri.
Hnh nh 9 hnh tinh ca h Mt tri


Hnh nh ca tng hnh tinh
trong h Mt tri


Dim vng TINH


Hi vng TINH


Thin vng TINH


Th TINH


Mc TINH


Ho TINH


Tri t


KIM TINH


Thu TINH


nh lut I Kepler :
Mi hnh tinh u chuyn ng theo cc qu o
elip m Mt Tri l mt tiu im.
nh lut II Kepler :
on thng ni Mt Tri v mt hnh tinh bt k
qut nhng din tch bng nhau trong nhng
khong thi gian nh nhau.
T so gia lap phng ban truc ln va bnh phng chu k quay la
giong nhau cho moi hanh tinh quay quanh Mat Tri
nh lut III Kepler :
2 2 2 2
2
4
= = =
v R
a R
R R T
= t
Chng minh cac nh luat Kepler:
1 1 1
= F M a
2
1
1 1
2 2
1 1
4
=
T
M M
G M R
R T
t
3 3
1 2
2 2
1 2
=
R R
T T
3 3
1 2
2 2
1 2
=
a a
T T
3
1
2 2
1
3
1
2 2
1
4
4

T
T
R M
G
T
R M
G
T
t
t
=>
1) V tinh nhn to :
Khi mt vt b nm vi mt vn tc c mt gi
tr ln, vt s khng tr li mt t m s
quay quanh Tri t, khi n c gi l v
tinh nhn to ca Tri t.
2) Tc v tr :
- Khi vn tc v
I
= 7,9 km/s : Vn tc v tr
cp I Qu o trn.
- Khi vn tc v
II
= 11,2 km/s : Vn tc v tr
cp II Qu o parabol.
- Khi vn tc v
III
= 16,7 km/s : Vn tc v tr cp
III V tinh c th thot ra khi h Mt Tri.
Dan do
Hoc thuoc cac nh luat Kepler.
Chng minh cac nh luat Kepler.
Nam ro cac toc o vu tru.
Lam cac bai tap 1, 2, 3 trang 151 SGK.