Thc trng quyn chn ngoi t v chng khon Vit Nam

Theo cam kt gia nhp WTO m Vit Nam tham gia vo u nm 2007, m ca th trng l vn tt yu xy ra, trong c th trng ti chnh. M ca th trng ti chnh s to ra nhiu c hi hn cho nn kinh t v th trng ti chnh pht trin. Tuy nhin, n cng gy ra nhiu mt tri, tc hi nghim trng. Khi dng vn c t do lun chuyn ra vo nn kinh t, lu lng vn ra vo nn kinh t s ln hn. Khi , bt k s chy vo hay rt ra t ngt ca dng vn u gy ra nhng ri ro khn lng cho th trng ti chnh cng nh nn kinh t, c bit gy tc hi u tin v r rng nht l th trng ngoi hi v th trng chng khon. Do , vn cn t ra l phi cn c nhng cng c ti chnh hu hiu hn ch n mc thp nht cc ri ro xy n cho nn kinh t v th trng ti chnh trong tng lai, c bit l th trng ngoi hi v th trng chng khon, ng thi lm c s thc y s pht trin bn vng ca hai th trng ny cng nh ton b th trng ti chnh Vit Nam. Mt trong s l cng c quyn chn (options), mt dng ca cc cng c phi sinh phng nga ri ro ti chnh rt ph bin trn th gii. Lot bi vit Quyn chn ngoi t v chng khon Thc trng v gii php cho s pht trin di y xin gii thiu tng quan v quyn chn, thc trng cng nh gii php pht trin th trng quyn chn ngoi t v quyn chn chng khon trong thi gian ti Vit Nam. Bi 1:Tng quan v quyn chn 1. Khi nim v quyn chn (options) Quyn chn l mt cng c ti chnh phi sinh cho php ngi mua n c quyn, nhng khng b bt buc phi bn hoc mua mt ti sn c s (underlying asset) no mt mc gi xc nh (strike price hoc exercise price) vo mt ngy o hn (expiration date) hoc mt khong thi gian xc nh trong tng lai. Ngc li, i vi ngi bn quyn chn, h bt buc phi mua hoc bn mt ti sn c s no mt mc gi xc nh vo mt ngy hoc mt khong thi gian xc nh trong tng lai theo tha thun gia hai bn. Ti sn c s (underlying asset) y c th l cc loi hng ho (du, vng, go, c ph, ng cc, st, thp), dch v (tin in, cc vin thng) hoc cc ti sn ti chnh (tri phiu, c phiu, ngoi t, li sut, hp ng tng lai, hp ng hon i). 2. Phn loi hp ng quyn chn (Options) a. Theo quyn ca ngi mua Hp ng quyn chn mua (Call options): L mt tha thun giao dch mt lng ti sn c s nht nh, trong ngi mua call options (A) s tr cho ngi bn call options (B) mt khon tin, gi l gi tr quyn chn hay ph quyn chn (options premium) v A s c quyn c mua nhng khng bt buc phi mua mt lng ti sn c s theo mt mc gi c tho thun trc vo mt ngy hoc mt khong thi gian xc nh trong tng lai. B nhn c tin t A nn B c trch nhim phi bn lng ti sn c s vi gi thc hin tha thun vo ngy

o hn (nu l quyn chn kiu Chu u) hoc bt k ngy no trong khong thi gian t ngy k hp ng n ngy o hn (nu l quyn chn kiu M), khi A mun thc hin quyn mua ca mnh. Vo ngy thc hin quyn (thng cng l ngy kt thc hp ng), sau khi xem xt vi mc gi giao ngay ca ti sn c s ngy ny, nu thy c li cho mnh, tc gi ti sn c s ln hn gi thc hin, A c th thc hin quyn ca mnh c mua lng ti sn c s mc gi thc hin, ri ra th trng bn li vi gi cao hn thu mt khon li nhun. Nu thy gi ca ti sn c s di gi thc hin, A c th khng cn phi thc hin quyn mua ca mnh, v chu l tin ph quyn chn. Hp ng quyn chn bn (Put options): L mt tha thun giao dch mt lng ti sn c s nht nh, theo ngi mua Put options (C) s tr cho ngi bn Put options (D) mt khon tin, gi l gi tr quyn chn bn hay ph Put options v C s c quyn nhng khng phi l ngha v phi bn lng ti sn c s theo mt mc gi tha thun trc (gi thc hin) vo mt ngy hoc mt khong thi gian xc nh trong tng lai. D nhn c tin t C, nn c ngha v phi mua lng ti sn c s mc gi thc hin vo ngy o hn (nu l quyn chn kiu Chu u) hoc bt k ngy no trong khong thi gian t ngy k hp ng n ngy o hn (nu l quyn chn kiu M), khi C mun thc hin quyn c bn ca mnh. Vo ngy thc hin quyn (thng cng l ngy kt thc hp ng), sau khi xem xt gi giao ngay ca ti sn c s trn th trng, nu thy c li cho mnh, tc mc gi ny nh hn gi thc hin, C c th thc hin quyn ca mnh c bn lng ti sn c s vi gi thc hin sau khi mua c ngoi th trng vi gi thp hn thu mt khong li nhun. Nu thy gi giao ngay cao hn gi thc hin, C c th khng cn phi thc hin quyn chn bn ca mnh, v chu l tin ph quyn chn. b. Theo thi im thc hin quyn chn Quyn chn kiu Chu u (European options): L quyn chn ch cho php ngi nm gi thc hin quyn mua hoc bn ca mnh vo ngy o hn ca hp ng. Vic thanh ton thc s xy ra trong vng hai ngy lm vic sau khi vic thc hin quyn chn c ngi nm gi xc nhn vo ngy o hn. Quyn chn kiu M (American options): L quyn chn cho php ngi nm gi thc hin quyn mua hoc bn ca mnh vo bt k thi im no trong thi gian hiu lc ca hp ng, k t khi k kt hp ng cho n ht ngy o hn ca hp ng. Vic thanh ton s thc s xy ra trong vng hai ngy lm vic sau khi vic thc hin quyn chn c ngi nm gi xc nhn (trong thi gian hiu lc ca hp ng). c. Theo th trng giao dch Hp ng quyn chn giao dch trn th trng tp trung: L quyn chn c tiu chun ha v quy m, s lng, gi thc hin v ngy o hn, c giao dch trn cc th trng tp trung nh Chicago Board of Trade, th trng chng khon New YorkDo , tnh minh bch ca th trng rt cao, th hin ch gi c, s lng ca hp ng giao dch c cng b chi tit vo

cui ngy giao dch, lm d liu tham kho cho cc ngy giao dch tip theo hoc cho nhiu mc ch khc. c bit, cc hp ng quyn chn ny c th c d dng chuyn nhng gia cc nh u t, iu ny cho thy tnh thanh khon cao ca cc hp ng quyn chn c giao dch trn cc th trng tp trung kiu ny. Trn th gii, th trng giao dch quyn chn theo kiu ny chim t trng rt ln, khong 98% tng gi tr giao dch quyn chn ca th gii. Hp ng quyn chn giao dch trn th trng phi tp trung (OTC): L tha thun mua bn gia hai bn, theo quyn chn c ngi bn a ra theo tha thun vi ngi mua nhm p ng nhu cu c th ca mt ngi mua, chng khng c giao dch trn cc s giao dch tp trung. Hp ng thng c giao dch gia cc i tc lin ngn hng, hoc gia ngn hng vi khch hng l cc c nhn, doanh nghip. Do cc hp ng quyn chn khng c chun ha, chi tit ca hp ng l tha thun gia cc bn, nn tnh linh hot i vi cc hp ng ny l rt cao, p ng c cc nhu cu c bit ca cc khch hng. D vy, cc giao dch quyn chn phi tp trung kiu ny ch chim khong 2% gi tr giao dch quyn chn trn th gii. d. Theo ti sn c s Theo cch phn loi ny th c v s loi hp ng quyn chn, v trn l thuyt, bt k mt ti sn c s no cng c th pht sinh mt quyn chn da trn n. Do , c th phn thnh cc nhm chnh sau: i vi hng ha: bao gm quyn chn c ph, vng, xng du, st, thp, ng cc, kh t i vi dch v: gm quyn chn tin taxi, tin in, cc vin thng i vi ti sn ti chnh: gm quyn chn ngoi t, li sut, c phiu, tri phiu, chng ch qu, hp ng k hn, hp ng tng lai, hp ng hon i, ch s chng khon Hin nay, trn th gii, cc giao dch quyn chn da trn cc ti sn ti chnh chim mt t trng ln, c bit l quyn chn ngoi t, c phiu, tri phiu, chng ch qu Bn cnh , do l nhng hng ha c bit quan trng nn quyn chn vng v du cng chim mt t trng kh ln. Mc d cc giao dch quyn chn phi tp trung ch chim khong 2% tng gi tr giao dch quyn chn trn th gii. Nhng Vit Nam hin nay, do th trng quyn chn cn kh mi m, cha pht trin nn cc giao dch quyn chn phi tp trung chim mt t trng tuyt i, c bit l quyn chn ngoi t.

Vit Nam hin nay, th trng quyn chn pht trin nh th no? Bt k th trng no mun i vo vn hnh th cng cn c mt h thng c s php l chi phi, iu chnh v kim sot. Vy h thng c s php l cho th trng quyn chn ngoi t vchng khon pht trin nh th no? bao qut th trng ht cha hay vn cn thiu ht trm trng?

1. C s php l

a. i vi quyn chn ngoi t

* C s php l lin quan chnh sch qun l ngoi hi

Trong thi gian qua, th trng ngoi hi pht trin vi nhiu ngh nh, quyt nh, vn bn hng dn... Trong , Ngh nh 05/2001/N-CP ngy 17/1/2001 v qun l ngoi hi, quyt nh 648/2002-2004/Q-NHNN v c ch tha thun t gi k hn gia NHTM vi khch hng trn c s chnh lch li sut, quyt nh 1452/2004/Q-NHNN v iu chnh giao dch hi oi ca t chc tn dng i vi khch hng. c bit l php lnh ngoi hi c hiu lc t ngy 1/6/2006, php lnh ny nh mt khun kh thng nht v qun l ngoi hi. Theo , NHNN ni lng kim sot ngoi t, t do ha cc giao dch, tng quyn t ch cho cc NHTM v TCTD, lm cho th trng ngoi t din ra uyn chuyn v linh hot hn.

C ch iu hnh t gi cng c nhng thay i ng k. Vo thng 5/2004, NHNN bi b cc trn c nh v t gi k hn thay bng chnh lch li sut. Thng 7/2006, NHNN b bin giao dch la M tin mt, cho Eximbank th im c ch mua bn ngoi t mt theo t gi tha thun.

Bin giao dch USD khng ngng c m rng, ngy 10/3/2008 bin c xc nh l +/-1%, sau c nng ln thnh +/-2%, v gn y nht c nng ln +/-3%. Vic ni lng bin t gi gp phn phn nh chnh xc quan h cung cu ngoi t trn th trng, ng thi chnh vic ny lm ri ro hi oi khng ngng tng ln.

Giai on nm 1998-2008, vi s thng thong hn trong c ch chnh sch, th trng ngoi hi c nhiu khi sc vi hot ng mua bn trao i ngoi t si ng hn, to c hi m rng quan h hp tc gia cc ngn hng trong nc v nc ngoi. Nhng chnh sch ny m ra nhiu nghip v mi c bit l cc nghip v phi sinh ngoi hi nh k hn, hon i, quyn chn, gip doanh nghip c nhiu s la chn bo him ri ro t gi, ng thi gp phn a dng ha cc hot ng kinh doanh ngoi t ti cc NHTM.

* C s php l v giao dch quyn chn gia ngoi t vi ngoi t

Ngy 10/01/1998, trn c s nhn thc s cn thit thc y giao dch ngoi hi pht trin, thng c NHNN k quyt nh 17/1998/Q_NHNN ban hnh quy ch giao dch hi oi (quyt nh 17). Quy ch ny to c s php l cho hot ng kinh doanh ngoi t ca cc NHTM, to cng c phng nga ri ro t gi v li sut, ng thi tng cng s qun l v gim st ca NHNN v lnh vc ngoi hi. Tuy nhin, vi quyt nh ny th giao dch ngoi hi ch mi c thc hin thng qua cc cng c giao ngay k hn v hon i.

Ngy 12/02/2003, cng vn s 135/NHNN-QLNH v giao dch quyn chn ngoi t, trc tin l quyn chn gia ngoi t vi ngoi t chnh thc ra i. Eximbank l NHTM u tin thc hin th im nghip v ny. Trong , cng vn ny quy nh c th nhm trin khai thc hin giao dch quyn chn ngoi t cc ngn hng nh v i tng tham gia, ng tin giao dch, thi hn giao dch, gii hn s d

Sau 7 nm i vo hot ng, n cui nm 2004, quyt nh 17/1998/Q-NHNN (quyt nh 17) pht sinh nhng hn ch. V vy, ngy 10/11/2004, thng c NHNN k quyt nh s 1452/2004/Q-NHNN v giao dch hi oi ca cc TCTD thay th quyt nh 17 v khc phc nhng hn ch ny. Quyt nh ny c nhng im mi nh chnh thc cho php tt c cc TCTD c php thc hin cc giao dch hi oi u c quyn thc hin giao dch quyn chn ngoi t m khng cn phi xin php NHNN. Qua , thi im ny NHNN chm dt thi gian th im nghip v ny. ng thi, quy nh k hn ca giao dch quyn chn gia cc ngoi t vi nhau do t chc tn dng c php v khch hng t tha thun. Quy nh ny l mt s chuyn bin ln trong cung cch qun l cc hot ng giao dch ngoi hi gip th trng quyn chn nc ta ngy cng a dng hn. Bn cnh , quyt nh ny cho php cc c nhn c php tham gia ngoi cc TCTD, t chc kinh t, t chc khc v NHNN. y thc s l mt c hi cho cc nh u t c nhn c thm mt sn chi mi trn th trng tin t.

* C s php l v giao dch quyn chn gia ngoi t vi VN

Ngy 18/4/2005, NHNN c cng vn s 326/NHNN_QLNH cho php ACB trin khai th im giao dch quyn chn gia ngoi t v VN. Theo cng vn ny, NHNN a ra nhng quy nh c th v cc loi ngoi t c giao dch, c s tnh ph quyn chn, thi hn giao dch, i tng giao dch nhng quy nh ny l c s trin khai thc hin th im nghip v quyn chn gia ngoi t v VN ti cc NHTM khc di s cho php ca NHNN.

Ngy 29/8/2006, NHNN cng ban hnh cng vn s 7404/NHNN-KTTC. Ni dung chnh ca cng vn ny gm c cc hng dn c th, chi tit v nguyn tc v ni dung k ton i vi cc nghip v hi oi k hn, nghip v hon i tin t, nghip v quyn chn ngoi t, gii quyt vn hch ton k ton nghip v phi sinh tin t ti cc NHTM.

b. i vi quyn chn chng khon (C th l quyn chn c phiu)

T khi th trng chng khon ra i ngy 20-7-2000, cc vn bn php l to lp, vn hnh v qun l th trng c cc c quan nh nc ban hnh kh nhiu. Nhng nhn chung, nhng thiu st, bt cp vn cn rt ln, th trng chng khon Vit Nam vn cn rt non tr, ang trn con ng pht trin v trng thnh. Ngy 29-6-2006, lut chng khon chnh thc c Quc hi nc CHXHCN Vit Nam thng qua v c hiu lc thi hnh t 1-1-2007, nh du bc chuyn mnh ca th trng chng khon Vit Nam, to mt ng bng ct cnh cho th trng.

ng ch nht l trong giai on th trng suy gim mnh t khong cui qu I n thi gian gn y, UBCK nh nc ln lt gim bin dao ng gi c phiu, chng ch qu xung cn +/-1% i vi HOSE v +/-2% i vi HASTC. Sau mt thi gian ngn th trng phc hi nh, UBCK cho php nng bin ln +/-2% i HOSE v +/-3% i vi HASTC, sau li tip tc c nng ln +/-3% i vi HOSE v +/-4% i vi HASTC.

Gn y nht, ngy 14/8/2008, UBCK nh nc ban hnh cng vn s 1650/UBCK-PTTT v vic iu chnh bin gi c phiu, chng ch qu. Theo , bin giao dch gi ca c phiu, chng ch qu l +/-5% i vi HOSE v +/-7% i vi HASTC, iu ny s lm cho gi c chng khon giao ng mnh hn, phn nh ng cung cu hn, nhng ri ro cho cc nh u t s nhiu hn, m ra c hi cho vic s dng cc cng c phng nga ri ro nh quyn chn c phiu bo him cho cc nh u t.

Th nhng, cho n nay, vn cha c mt vn bn php l chnh thc no qui nh, hng dn hay cho php thc hin v quyn chn c phiu tt c ch mi giai on d tho, ngoi tr mt s cng vn cho php mt s t chc th im trin khai nghip v ny nh VCBS

c. nh gi chung v c s php l

Nh vy, c th thy, cc vn bn php l lin quan n chnh sch qun l ngoi hi v quyn chn ngoi t c ban hnh l kh nhiu nhng chng vn cha quy nh c th v thc y c cc giao dch mua bn quyn chn pht trin, n ch mang tnh tc thi b sung cho th trng ngoi hi, cng ging nh chng ta ch ban hnh vn bn lut khi th trng cn thc hin cc giao dch ny trong ngn hn, ch cha a ra cc b lut chun quy nh c th, thng nht nh lut cng c bo him phi sinh chng hn. Nh vy, s gy kh khn cho cc t chc ti chnh v cc doanh nghip kinh doanh xut nhp khu, cc nh u t trong vic hoch nh cc chin lc di hn kinh doanh trn th trng.

i vi quyn chn c phiu chng ta dng nh cha c vn bn php lut no quy nh, hng dn c th vic thc hin giao dch quyn chn trn th trng chng khon, ngoi tr mt s cng vn cho php vi t chc th im trin khai nghip v ny nh cng tychng khon Vietcombank (VCBS) Vi yu cu cp thit hin nay, nhng lc th trngchng khon gim su, cc nh u t hoang mang, bn bn tho c phiu v h cha th p dng cc cng c bo v mnh. Nh vy, vic ban hnh cc vn bn lut lin quan n quyn chn c phiu v thnh lp th trng ca chng hin nay ang l nhu cu cp thit i hi cc c quan chc nng sm thc hin .

Ni tm li , c s php l cho s hnh thnh v pht trin cc giao dch quyn chn ngoai t cng nh cc quyn chn c phiu c mt l hng ln so vi nhu cu thc t, m khng th mt sm mt chiu c th kha lp c. Cc c quan chc nng cn tp trung nghin cu, tham kho nhm ban hnh cc vn bn php lut lin quan dn xa b l hng php l ln ny, a th trng quyn chn ngoi t v quyn chn c phiu vo ng bng ca s pht trin. Vi s hnh thnh bc u ca th trng quyn chn, th thc trng trin khai quyn chn ngoi t v quyn chn c phiu ca cc t chc ti chnh Vit Nam trong thi gian qua nh th no? Chng tr thnh cng c phng nga ri ro v u t ph bin cho th trng hay cha? (Bi vit thuc lot bi:"Quyn chn ngoi t v chng khon - Thc trng v gii php cho s pht trin trong tung lai"). 2. Thc trng trin khai options ngoi t v options c phiu ca cc t chc ti chnh Vit Nam trong thi gian qua Thi gian qua Vit Nam, quyn chn ngoi t dng nh l cng c phi sinh c th trng hoan nghnh v n nhn nhiu nht do nhng u im vn c ca n trong bi cnh t gi lun trng thi tng gim lin tc. Trong khi , quyn chn c phiu ch mi c th im bc u VCBS.

a. Quyn chn ngoi t Gm quyn chn ngoi t vi ngoi t v quyn chn ngoi t vi ni t (VN)

Quyn chn ngoi t vi ngoi t

V pha ngn hng tham gia Trong giai on th im, cc ngn hng thng mi (NHTM) mun thc hin giao dch quyn chn ngoi t phi l ngn hng c php kinh doanh ngoi hi, c vn t c ti thiu l 200 t VN kinh doanh ngoi t c li trong t nht 5 nm gn nht v doanh s mua bn ngoi t ca nm trc ti thiu l 1 t USD. Ngoi ra, NHTM phi lp ra quy trnh nghip v quyn chn ngoi t v trnh cho thng c ngn hng nh nc (NHNN) chp thun bng vn bn cho thc hin th im. Theo cng vn s 135/NHNN-QLNH, cho php Eximbank l ngn hng u tin trong c nc c thc hin th im nghip v quyn chn ngoi t vi ngoi t. Sau Eximbank,NHNN cng cho php 7 ngn hng khc thc hin th im nghip v ny, gm c haingn hng nc ngoi hot ng ti Viet Nam l Citibank, HSBC chi nhnh TPHCM v 5ngn hng trong nc l BIDV, ACB, Vietcombank, ICB, v Argribank. c im giao dch Nguyn tc chnh ca loi quyn chn ny l cc doanh nghip v c nhn c quyn t mua hay t bn USD vi VN thng qua mt t gi do khch hng t chn, c gi l t gi thc hin. c bit, quyn chn USD v VN p ng cho c nh nhp khu v nh xut khu trong quyn chn mua p dng cho nh nhp khu v quyn chn bn p dng cho nh xut khu, trong :

Ngi mua quyn chn l cc doanh nghip hot ng ti Vit Nam. Ngi bn quyn chn l cc NHTM. ng tin giao dch: giao dch bng ngoi t t do chuyn i. Kiu quyn chn: kiu M hoc Chu u.

V doanh s giao dch Tnh n thng 6/2004, mc d li ch trong vic s dng cc cng c bo him ri ro thy r nh mt nhu cu cp thit, nhng s lng hp ng c k kt ch dng li con s 50 hp ng quyn chn vi doanh s thc hin hn 50 triu USD ca Eximbank k vi cc doanh nghip kinh doanh xut nhp khu trong thi gian th im nghip v quyn chn, cn 6 ngn hng cn li khng k c hp ng no. T 2004 n 2007, mc d khng cn gii hn v s lng NHTM tham gia giao dch quyn chn ngoi t vi ngoi t nhng thc t cho thy cc hot ng mua bn ny cha thc s si ng, ch tp trung vo chi nhnh cc ngn hng nc ngoi nh HSBC hayCitibank v mt s t NHTM Vit Nam nh Eximbank, Techcombank, cn li cc ngn hngvn khng c giao dch.

Vi nghip v ny, chc chn tng lai s c m rng bi khi VN s c c hi tip cn vi th trng ti chnh th gii. V th ca VN v Vit Nam cng qua m tng ln. Tuy nhin, v ang trong giai on th im nn cc ngn hng ny b gii hn bi thi gian thc hin. Sau 4 nm hot ng, cng c phng nga ri ro c nhng bc pht trin nhng vn cha thu c kt qu nh mong mun, v hu ht cc doanh nghip vn cha thit tha vi cc nghip v ny lm. D gp phi mt s kh khn trong vic p dng, song cc cng c ny ang l nhu cu cp thit cho cc doanh nghip v l c hi cho cc ngn hng m rng hot ng kinh doanh trong giai on hin nay. Quyn chn ngoi t vi ni t (VN) V pha ngn hng tham gia giao dch Thng 4/2005 NHNN Vit Nam bt u cho trin khai thc hin th im giao dch quyn chn gia ngoi t vi VN. ACB l ngn hng u tin c th im nghip v ny, vi mc ti a gi tr hp ng l 10 triu USD v mc ti thiu l 10.000 USD (quy i ngoi t khc tng ng mc ny cho quyn chn giao dch gia cc ngoi t khc v VN). Tip theo ACB l ngn hng Techcombank vi gi tr hp ng l 8 triu USD-100.000 USD v ch c thc hin vi quyn chn Chu u. BIDV c php th im t ngy 22/8/2005 v k t y khng cn quy nh gii hn cho gi tr hp ng quyn chn. Ngoi ra, cn c cc ngn hng nh Eximbank, GPbank cng tham gia nghip v ny. Nh vy, tnh n thng 5/2008, c 7 ngn hng c php thc hin giao dch quyn chn gia ngoi t v VN. c im giao dch Cng ging vi giao dch gia quyn chn ngoi t vi ngoi t, quyn chn ngoi t vi VN yu cu cc NHTM mun thc hin nghip v ny phi c n chi tit quy trnh nghip v, phng n phng nga ri ro, v c NHNN chp nhn bng vn bn. Quy nh v t gi thc hin nh sau:

i vi hp ng quyn chn USD/VN: t gi ny khng vt qu t gi k hn USD/VN cng thi hn. i vi hp ng quyn chn gia ngoi t khc vi VN: t gi do ngn hng v khch hng t tha thun.

Doanh s giao dch Mc d c trin khai t nm 2005, nhng doanh s mua bn thc t ca cc NHTM khng ng k, hu ht cc giao dch u c tin hnh theo kiu M v iu kin thanh ton linh hot hn. Qua kt qu thm d, cc ngn hng nh ACB, Techcombank, BIDV, VIB d l nhng ngn hng tham gia cc nghip v ny t rt sm nhng h ch mi thc hin c mt s hp ng vi doanh s khng ng k. Ring Vietcombank v Eximbank c xem l hai ngn hng mnh v lnh vc ny nhng doanh s hot ng vn khng cao. Tnh trong nm 2006-2007 Vietcombank ch t khong

37,53 triu USD (chim cha n 0,1% tng doanh s giao dch ngoi t), Eximbank t 128,12 triu USD (chim khong 0,8% trong tng s giao dch ngoi t). Qua thc t trn, chng ta thy rng giao dch quyn chn gia ngoi t v VN cha pht trin. Nhng chng ta cng khng th ph nhn rng vi kt qu ban u trong giai on th im ny l mt du hiu ng mng gp phn to tin cho s pht trin sau ny. b. Quyn chn chng khon (c phiu) Trong giai on th im hin nay, UBCK ch cho cng ty chng khon VCBS th im trin khai nghip v quyn chn c phiu, vi i tng giao dch l gia VCBS v cc nh u t (k c c nhn v t chc). Th nhng, do l mt nghip v mi nn rt t cc nh u t bit n v s dng dch v ny, cc con s v hp ng, doanh thu ca t chc thc hin VCBS hu nh l khng ng k. c. nh gi chung v thc trng s dng options ngoi t v c phiu Vit Nam thi gian qua Vit Nam, cc nghip v phi sinh ni chung v options ni ring mi bt u c s dng t u nhng nm 2000. Tuy nhin, cc nghip v options ny cn mang tnh th im v n l. S lng giao dch ca cc cng c ny cn ht sc khim tn: - V quyn chn ngoi t: NHNN cho php thc hin th im i vi Eximbank, VIB, Vietcombank; ACB, BIDV, Techcombank, NHTMCP Qun i, nhng doanh s v hot ng ny vn khng ng k so vi doanh s cc hot ng truyn thng. Mc d th trng cc cng c ti chnh phi sinh, quyn chn ngoi t hnh thnh Vit Nam, nhng cn rt nh b v cha ph bin. - V quyn chn c phiu: Th trng chng khon Vit Nam ra i c 8 nm, n tri qua nhiu giai on pht trin thng trm, th trng ln xung tht thng, ri ro cho cc nh u t l kh ln, nhu cu phng nga ri ro tr thnh cp thit. Th nhng, quyn chn c phiu vn cha chnh thc c ra i nc ta h tr cho s pht trin ca th trng chng khon. Th trng vn mi trong giai on chun b, th im nh l, nhng kt qu thu c hu nh ch l con s khng. Nh vy, im li nhng mc chnh xut hin ca cc cng c phi sinh cng nh quyn chn Vit Nam, d nhn thy rng n cha c th trng n nhn nh l mt cng c khng th thiu trong phng nga ri ro. Theo bo co ti hi tho khoa hc v gii php pht trin th trng phi sinh Vit Nam nm 2007, doanh s mua bn ngoi t trn th trng gia cc ngn hng vi khch hng ngy cng tng ln: Nm 2004 tng 30%, t nm 2005-2007 trung bnh tng khong 20%/nm. Trong , cc giao dch giao ngay chim t 90-95%, cc giao dch quyn chn ngoi t ch chim t 1-5%, mt t trng rt nh. Vi nhng thc trng hin ti th quyn chn ngoi t v quyn chn chng khon (c phiu) s pht trin ra sao trong tng lai? Vy thun li, c hi cng nh nhng kh khn, hn ch

cho s pht trin ca cc th trng nh th no? (Bi vit thuc lot bi:"Quyn chn ngoi t v chng khon - Thc trng v gii php cho s pht trin trong tng lai"). 3. nh gi trin vng th trng options ngoi t v options c phiu Vit Nam a. Nhng thun li ca vic pht trin th trng options ngoi t v options c phiu Vit Nam i vi quyn chn ngoi t V pha ngn hng Theo kt qu kho st ca NHNN Vit Nam - chi nhnh TP HCM nm 2006 th 100% ccngn hng u tha nhn rng hin ti h rt quan tm n vn ri ro t gi. Qua cuc kho st ny chng ta nhn thy rng cc ngn hng ngy cng ch trng n s pht trin cung cp cc giao dch ngoi hi mc d NHNN vn can thip v gi t gi tng i n nh. Vic pht trin cc nghip v ny ngoi mc ch gip cc doanh nghip hiu r hn ng thi p dng cc cng c options qun l ri ro, y cn l c hi cnh tranh cho cc NHTM a dng ha sn phm cung cp, ng thi n trc c nhu cu cp thit trong vic s dng cc cng c ny trong thi gian ti ca doanh nghip. V pha doanh nghip Theo kt qu ca cng trnh nghin cu khoa hc thng 12/2006 ca s khoa hc v cng ngh TPHCM kt hp trng H Kinh T TPHCM vi ti Hon thin cc gii php phng nga ri ro t gi nhm chun b hi nhp kinh t khu vc v th gii cho thy: Trong s cc doanh nghip kho st, c khong 5,3% doanh nghip cha h bit n v cha nhn thc y v ri ro t gi, khong 24% c nghe v bit n nhng hu nh khng quan tm, gn 30% cha nhn thc c tm quan trng ca ri ro t gi, 70% c nhn thc c vn ri ro t gi nhng trong ch c khong 30% l thc s lo lng v ri ro t gi. Kt qu ny phn nh thc trng cc doanh nghip Vit Nam trong thi gian trc y, cn li vo s che ch ca c quan nh nc, do vy cc doanh nghip khng quan tm n vn ri ro t gi ng mc, nhng trong thi gian hin ti vi s thay i cat gi hi oi v nhng ri ro trong qu trnh hi nhp buc cc doanh nghip phi ch trng quan tm n cc cng c phng nga ri ro nh options t bo v mnh. Bo co ti hi tho khoa hc 2007 v gii php pht trin th trng phi sinh Vit Nam (bng 2.1) cng ch ra rng: C n gn 80% doanh nghip c kho st cho bit h cha hoc t tham gia giao dch quyn chn ngoi t. T l doanh nghip c bit n v s dng hp ng quyn chn ngoi t thng xuyn cng vo khong 21%. Qua cc con s trn, phn no phn nh chnh xc v thc trng s dng cc giao dch quyn chn ngoi t ti Vit Nam. Song song , iu ny ch ra rng cc doanh nghip bc u thy c s cn thit trong vic p dng cng c ny. Bng 2.1: Kt qu kho st v vic s dng cng c options ngoi t

Doanh nghip cha bit Doanh nghip t s dng Doanh nghip thng xuyn s dng Tng cng Quyn chn ngoi t 21% 58% 21% 100% Qua cc kho st, c th thy rng: Cc doanh nghip ngy cng quan tm n vic phng nga ri ro t gi v c nhu cu s dng cc sn phm phi sinh nh quyn chn ngoi t bo v chnh mnh. Bn cnh , cc NHTM cng ang chun b mi th c th v sn sng cnh tranh p ng nhu cu s dng cc cung c phi sinh ca khch hng, c bit l quyn chn ngoi t. iu ny cho thy tim nng pht trin rt ln ca nghip v ny trong tng lai khi vn t gi ngy cng c t do ha. i vi quyn chn c phiu Quyn chn c phiu hin vn cha c php p dng chnh thc Vit Nam, UBCK ch cho php th im mt vi t chc nh VCBSNhng trong bi cnh TTCK suy gim mnh m nh thi gian qua, khi m cc nh u t i hi mt s n nh, gim thiu ri ro cho th trng chng khon, b trng B Ti Chnh ban hnh quyt nh s 745 v chng trnh hnh ng thc hin mc tiu n nh th trng, kim ch lm pht nm 2008. Trong , B Ti Chnh cng a 5 k hoch trng tm nhm n nh th trngchng khon: Mt l, thc thi cc gii php pht trin th trng chng khon c t chc ng thi vi vic hn ch ri ro ca th trng t do. Nghin cu ban hnh quy nh v pht hnhchng khon ring l. Hai l, nghin cu sa i cc quy nh theo hng nng cao tiu chun i vi pht hnh cho bn chng khon, cp php thnh lp cng ty chng khon, cng ty qun l qu. Ba l, sa i hoc b sung cc quy nh lin quan n nh u t nc ngoi trn th trng chng khon, quy ch hot ng v cung cp dch v; thnh lp cng ty qun l qu 100% vn nc ngoi, cc bin php kim sot dng vn u t nc ngoi. Bn l, xy dng n gii php, phng nga ri ro v x l khng hong trn th trngchng khon. Nm l, i mi c ch qun l vn nh nc u t vo doanh nghip khc, c ch gp vn, mua c phn ca nh u t nc ngoi trong cc doanh nghip Vit Nam, t chc kim tra, gim st cht ch v nh gi hiu qu hot ng ti chnh ca cc tp on kinh t, cc tng cng ty v doanh nghip nh nc kp thi pht hin, chn chnh bo co v xut vi th tng chnh ph cc bin php tng cng qun l v hng dn hon thin v t chc v hot ng ca cc tp on kinh t. R rng, qua n lc nhm vc dy TTCK, chng ta thy rng UBCK nh nc v cc c quan chnh ph ang c xu hng quan tm n vic xy dng n gii php phng nga ri ro v x l khng hong trn th trng chng khon, v phng n thnh lp th trng phi sinh chng khon. c bit, vic thnh lp th trng quyn chn c phiu trong giai on hin nay ang l mt gii php kh thi. Hin nay, cc th trng ton cu ni chung v th trng Vit Nam ni ring, mi ngi u lo ngi v vn qun l ri ro, v y cng l thi im tt

mt th trng chng khon non tr, vi nhiu bin ng v gi trong thi gian qua nh Vit Nam c th xem xt n vic p dng nhng hnh thc giao dch quyn chn ny. Vic trin khai quyn chn c phiu s to c hi cho TTCK vc dy trong nhng giai on kh khn nh thi gian va qua. Hn na, TTCK Vit Nam pht trin ln v p ng nhng yu cu c bn cho vic p dng quyn chn c phiu: l tnh thanh khon trn th trng chng khon ngy cng cao; hng ha tng mnh c v s lng ln cht lng; xut hin nhiu cng ty c phn i chng ln, sp ti y s tin hnh c phn ha gn kt nim yt trn th trngchng khon cc cng ty hng u, cc tng cng ty ln nh: cc ngn hng quc doanh (Vietcombank, BIDV, Incombank), tng cng ty bu chnh vin thng (Vinaphone, Mobifone), tp on du kh Petrolimex; bin gi c m rng tr li (+/-5% i vi HOSE v +/-7% i vi HASTC), th trng OTC dn c tp trung ha, cc d tho v vic Cho php mt nh u t m nhiu ti khon giao dch, c mua bn nhiu ln mt m chng khon trong cng mt phin ang c son tho. Ngoi ra, th trngchng khon Vit Nam ngy cng nhn c s quan tm v tham gia giao dch rt ln ca cc nh u t, cc t chc ln nc ngoi Thit ngh, y l thi im chn mui trin khai quyn chn c phiu vo giao dch trn th trng chng khon Vit Nam, l c hi tt p dng v pht trin th trng ny vi s h tr t pha cc c quan nh nc v cc b ngnh c lin quan. Vic p dng ny rt ph hp vi xu th chung ca th gii, nh du bc chuyn mnh ca th trng chng khon ni ring v TTTC Vit Nam ni chung. C th thy, cc ch th tham gia th trng ngoi hi cng nh th trng chng khon ngy cng nhn thc r hn v li ch ca cc cng c phi sinh ni chung, quyn chn ni ring v sn sng n nhn n nhn s ra i ca mt th trng options h tr cho vic kinh doanh cng nh u t ca ring mnh. Thm vo l s quan tm, h tr t cc c quan nh nc ngy cng cao i vi th trng quyn chn. y c th xem nh l thun li ln nht cho s pht trin ca th trng quyn chn ngoi t v quyn chn c phiu trong tng lai. b. Nhng c hi ca vic pht trin th trng options ngoi t v options c phiu Vit Nam T sau khi Vit Nam gia nhp WTO, nn kinh t c nhiu bc chuyn bin tch cc hn, tim nng pht trin ca nn kinh t cn rt ln. khai thc tim nng ny, cc yu cu v minh bch, c ch, chnh sch thng thong ngy cng c ch trng v thc hin quyt lit hn. Cc yu cu ngy cng cao v cng khai v minh bch ha thng tin Ngy nay, khi nn kinh t ngy cng pht trin, tnh cnh tranh ngy cng cao, vn cng khai ha, minh bch ha thng tin th trng, nn kinh t ngy cng c i hi, yu cu cao hn. Vic thnh lp th trng options ni chung v th trng options ngoi t, c phiu ni ring Vit Nam s gip cc hot ng ny din ra nhanh v mnh m hn. Khi , cc nh u t s c c hi tip cn th trng mt cch cng bng hn so vi trc y, chng ta s gim c c

quyn, s phn bit v cc giao dch b mt trong th trng, ng thi nng cao hiu qu trong hot ng qung b sn phm ca cc ngn hng, cng ty chng khon C ch, chnh sch thng thong hn khi Vit Nam tham gia vo WTO Vit Nam, do cha tng phi chu nh hng ln t cuc khng hong ti chnh tin t. Do chnh sch qun l cc giao dch vn nhng nm trc y cn ch yu da vo c ch hnh chnh, t phong to l chnh, mc t do ho rt hn ch..., nn vic p dng cc cng c options ngoi t v options c phiu cn cha tr thnh nhu cu cp thit. Tuy nhin, hin nay nn kinh t Vit Nam v ang thc s tr thnh nn kinh t th trng y , ang c rt nhiu thay i v mt chnh sch. M ca th trng vo khng gian WTO, p dng cc lut chi chung vi quc t, li sut c t do ho; l trnh t do ho ti chnh i qua rt nhiu bc v trn thc t, cc lung vn tng i t do chy vo v chy ra khi Vit Nam c trc tip v gin tip vi qui m, tn sut ngy cng ln; chnh sch t gi cng tng bc linh hot theo tn hiu th trng... Nhng bi cnh trn , ang l nhng nhn t khch quan thc y cc bn tham gia th trng ti chnh Vit Nam phi i mi t duy, nhn thc v vai tr ca th trng phi sinh ni chung v th trng options ngoi t, c phiu ni ring trong cng tc phng nga ri ro ca mnh. S gia tng mnh m ca dng vn nc ngoi vo Vit Nam c trong hin ti v tng lai Nhn mt cch tng th, nhng nm gn y v nht l trong nhng nm hu WTO, ch ring cc doanh nghip nc ngoi , ang v s a vo Vit Nam mt lng vn ngoi t khng l u t, c bit l trong trong giai on 2007-2008. Trong s c khng t doanh nghip FDI ch bn hng trong nc, thu tin ng. H phi bn ngoi t (ch yu vn l USD) thu VN thanh ton cho cc chi ph, hoc dng lng ngoi t ny nhp my mc thit b t nc ngoi. Sau mt thi gian, khi c li nhun, h c chuyn tin v nc v cn dng VN mua ngoi t chuyn ra... Trong qu trnh ri ro t gi l mt iu lun tim n i vi cc doanh nghip ny. Khi , cng c options ngoi t s gim thiu n mc thp nht ri ro t gi nu c s dng trong nhng trng hp ny, gip cc doanh nghip trnh c khon thit hi do tng hoc gim gi ngoi t (nu c). Th nhng chng vn cha c s dng nhiu Vit Nam. V vy, vic pht trin th trng option ngoi t chc chn s to nhiu c hi cho cc dng vn u t nc ngoi chy vo Vit Nam. Tng t, i vi th trng chng khon, vic c mt cng c phng nga ri ro khi th trng chng khon tng gim t ngt s gip cc nh u t nc ngoi mnh dn hn khi u t vo th trng chng khon. Qua , vic hnh thnh v pht trin th trng quyn chn c phiu s thc y dng vn u t gin tip nc ngoi chy vo Vit Nam nhanh v mnh hn thng qua knh chng khon, khi m cc ngun vn FII ny v ang khi ng tham gia vo th trng chng khon Vit Nam. Ngay NHNN Vit Nam cng thng xuyn c mt qu d tr ngoi hi kh ln cha c s dng ht, tng trng t nhin v ch yu l d tr ng USD ang yu i kh mnh theo thi gian, nhng cha c mt c ch r rng trao quyn phn quyt cho nh qun l s dng

thch ng cc cng c options vi cc i tc trong nc v nc ngoi trong qu trnh qun l v pht trin qu. Do , th trng options ngoi t v options c phiu s l knh u t mi, to nhiu s la chn hn cho cc nh u t, ngay c cc c quan qun l qu ngoi hi nh nc. Tm li, Vit Nam tham gia vo sn chi ton cu, dng vn u t nc ngoi chy vo Vit Nam ngy cng ln, cc yu cu, tiu chun v pht trin kinh t ngy cng c i hi cao hn, t do ha, s cng khai, minh bch ha ngy cng tr thnh nhu cu thit yu. Khi , yu cu t ra l phi cn nhng cng c th trng thc hin ha, y nhanh tin trnh theo yu cu t bn ngoi v chnh ni ti bn trong ca nn kinh t cng nh n nh ha th trng, nn kinh t. Th trng options, c bit l options ngoi t v options c phiu c l l mt trong nhng cng c hiu qu nht thc hin, n u cc c hi ny. c. Nhng kh khn, hn ch ca vic pht trin th trng options ngoi t v options c phiu Vit Nam hin nay i vi tm qun l v m Kh khn trong vic iu chnh cng nh ban hnh vn bn php lut ph hp th trng. i vi c quan cp v m nh nc vic ban hnh mt vn bn php lut ph hp v to tnh thun li d dng khi thc hin trong thc t, to s yn tm giao dch cho cc nh u t khng phi l vic c th thc hin mt sm mt chiu. Song trong thi gian qua, chng ta c thi gian th im chun b, chng ta bit chng ta ang ng u, v chng ta ang gp thch thc, kh khn no, vy ti sao chng ta li khng bt tay vo khc phc nhng nhc im trn. Kh khn bc u ca UBCK nh nc v cc c quan qun l l vic nm bt v a ra cc lut l ph hp pht trin th trng options. Hin nay chng ta ch mi c lutchng khon v mt s vn bn quyt nh vic thc hin cc nghip v mua bn ngoi t, hon i li sut, quyn chn ngoi t Cc vn bn php lut ny vn cn cha sc quy nh r v hng dn cc t chc ti chnh v cc nh u t thc hin cc cng c phi sinh cng nh quyn chn, c bit l quyn chn ngoi t v c phiu. i vi cc t chc ti chnh cung cp dch v quyn chn ngoi t v quyn chn c phiu (ngn hng thng mi, cng ty chng khon) Kh khn trong vic xy dng c s h tng v cng ngh Trong thi gian qua, vn cng ngh p dng ti cc cng ty chng khon rt khc nhau, chng ta cha c s ng b v cng ngh. V d nh vic UBCK nh nc quy nh cc cng ty chng khon phi lin kt vi cc ngn hng qun l tin ca nh u t, vic thc hin ny cng tng i chm, v vic trang b h thng cng ngh rt tn km v qui nh mi cng gy ra mt s kh khn trong cng tc qun l ti khon khch hng. i vi nghip v options, vic trang b h thng k thut cng ngh cng phc tp v tn km hn, c bit l khi mun kt ni vi sn giao dch quyn chn tp trung sau ny, nu doanh nghip khng tnh ton k, c th gy ra thua l ln.

Tng t i vi cc NHTM, vic trang b cc h thng kt ni, thng tin n khch hng kh l phc tp, cc phn mm nh gi quyn chn, phn tch th trng u c gi rt cao, m khng phi ngn hng no cng c th trang b c. iu ny s lm nh hng n cht lng sn phm quyn chn ngoi t v kh nng cnh tranh ca cc doanh nghip cung ng dch v. Kh khn trong cng tc o to ngun nhn lc Th trng options Vit Nam hin nay cha pht trin, chng ta ch ang cho php p dng mt s cng c ti chnh phi sinh nh cc hp ng quyn chn ngoi t ti ACB, Vietcombank, Sacombankv quyn chn vng ti ACB. V vy, ngun nhn lc Vit Nam cha c chun b k v kin thc v kh nng chuyn mn. Hu ht cc ngn hng, cng ty chng khon cha c i ng nhn lc vng chuyn mn v kin thc ph bin cng c options n cc nh u t, doanh nghip. H hu nh ch c thuyn chuyn qua t cc b phn khc. Hin nay, s ngi bit, hiu v s dng thnh tho cc cng c phi sinh cng nh quyn chn ngoi t v quyn chn c phiu l rt t. Chng ta ch t chc cc bui hi tho khuyn khch cc doanh nghip xut nhp khu Vit Nam v cc nh u t chng khonp dng cc cng c options ngoi t v options c phiu t bo v mnh, nhng hu nh cha t chc cc kha o to chuyn su v quyn chn v phng nga ri ro n cc doanh nghip v nh u t. i vi tm l ca cc doanh nghip Vit Nam V pha cc doanh nghip s dng quyn chn, c mt thc t ng lo ngi nc ta. V d, mt doanh nghip thm ch bit r l s c ri ro khi t gi c th tng mnh do lm pht tng cao v bit r nu k mua mt hp ng quyn chn mua ngoi t s thit hn nhiu. Nhng ch v t duy v cch lm n truyn thng, cc doanh nghip s rng nu a ra quyt nh ny, nhng chng may c mt iu kin khch quan no lm cho t gi th trng gim xung tri vi xu hng ban u, gy thit hi mt khon ph quyn chn ban u, khng nhng uy tn, m a v ca ngi ra quyt nh cng b lung lay. Cn nu mi d bo ng nh thc t th bn thn ngi quyt nh cng khng c li lc g. a s cc doanh nghip Vit Nam hin khng qui nh r rng trch nhim, quyn li ca lnh o v nhn vin trong n v. Trong khi trn th gii, cc cng ty c chnh sch qun l ri ro rt c th, h lun qui nh quyn phn quyt mc ri ro ti chnhr rng vi tng v tr lnh o v tng khu vc hay tng quc gia nu l cng ty xuyn quc gia. Chnh iu ny lm cho cc giao dch quyn chn ni chung v cc quyn chn ngoi t, c phiu ni ring cn rt hn ch trong thc t. i vi cc nh u t L nhng ri ro phi i mt trong vic d on t gi, gi c chng khon v xu hng th trng. Cc cng c ti chnh u c hai mt, mt mt cc nh u t c th phng nga ri ro, mt khc i km vi n l ri ro. V d nh mua mt hp ng options ngoi t bo v ng tin thanh ton, hay mua quyn chn mt c phiu, nh u t c th gp ri ro ln nu khng bit d on t gi, gi c phiu ng theo xu hng th trng. Th trng chng khon vn chng bao gi d d on, iu cng ng vi mt th trng chng khon Vit Nam cn non tr v cha ng nhiu yu t bt n nh hin nay.

Vic thiu hiu bit v quyn chn v kh nng phn tch s gy ra rt nhiu kh khn v ri ro khi s dng ca cc nh u t, khi nhiu nh u t gp ri ro th c th gy ra nhng bt n cho th trng. y cng l mt trong nhng tr ngi ln lm hn ch s pht trin ca th trng quyn chn ngoi t v quyn chn c phiu Vit Nam, khi trnh cng nh kh nng phn tch ca cc nh u t v doanh nghip cn nhiu hn ch. 4. Nguyn nhn ca nhng hn ch a. Nguyn nhn t th trng Nguyn nhn ch yu l do mc pht trin ca th trng tin t, ngoi hi, chng khonca nc ta cn thp, i khi n nm ngoi cc ri ro t tm tc ng ca cc cn gi ln, cn bo ti chnh quc t. Cng vi l t duy kinh doanh truyn thng cn ph bin. Trong thc t, nhng bin ng v t gi, gi chng khon c d bo kh chc chn v ging nhau gia cc i tng c mt trn th trng ti chnh v nhng sai lch d d bo c cc bn cn i ngay vo gi ca sn phm chnh nh t gi, gi c c phiu. Vit Nam cha phi chu nh hng ln t nhng cuc khng hong ti chnh tin t, nn vic s dng cc cng c phi sinh cha tr thnh nhu cu bc xc. Tuy nhin, nn kinh tang thc s tr thnh nn kinh t th trng y , m ca th trng, p dng cc lut chi chung vi quc t, li sut c t do ho, cc lung vn c t do chy vo v chy ra khi Vit Nam cc nh lp chnh sch v TTTC Vit Nam cn sm by t quan im xy dng v xut h thng chnh sch khuyn khch pht trin th trng cc cng c ti chnh phi sinh n theo nh quyn chn ngoi t v c phiu bn cnh th trng chnh thc nh th trng ngoi hi, th trng chng khon Thm vo , do mc hiu qu ca th trng ngoi hi v th trng chng khon cn yu nn cc giao dch quyn chn ni chung khng minh bch v gy thit hi cho nh u t, doanh nghip nu thiu thng tin. y cng l mt trong nhng l do chnh khin cc nh u t cn d dt p dng i vi cc cng c quyn chn ngoi t v quyn chn c phiu. b. Nguyn nhn t s iu tit t gi USD/VN Trn th trng ngoi hi, t gi USD/VN khng dao ng mnh, do c s iu tit t pha NHNN khin cho t gi n nh theo chiu hng i ln khuyn khch xut khu. Vi xu hng t gi ny, cc nh u t lun mun thc hin quyn chn mua ngoi t kim li nhun ch khng mua quyn chn bn. Do , t s giao dch mt chiu ny, s to ra nhng ri ro cho ngn hng khi bn quyn chn ngoi t. gim ri ro, ngn hngphi tng ph bn quyn chn khin cho quyn chn cng khng c iu kin thc hin v khng cn mun mua quyn chn na. Vng lun qun ny gy kh khn cho c nh u t v pha ngn hng. c. Nguyn nhn t bin giao dch USD, c phiu i vi cc giao dch mua bn USD, do chnh sch neo VN vo ng USD nn bin giao ng gi ca USD c NHNN qui nh l +/-0.5%. Ngy 20-3-2008, bin giao ng gi ca USD c NHNN cho php nng ln l +/-1%, v gn y nng ln +/-2%.

Tng t, i vi th trng chng khon, chnh sch qun l c xu hng trnh bin ng mnh ca TTCK. Do , trn cc sn giao dch chng khon tp trung, bin dao ng ca gi c phiu c gii hn mt mc c nh. C th, cc c phiu nim yt S giao dch chng khon TP.HCM (HOSE) c bin c qui nh l +/-5% v Trung tm giao dch chng khon H Ni (HASTC) l +/-7%. Bin ny i khi cn c iu chnh thp hn khi th trng suy gim mnh. Bin dao ng nh vy ng ngha vi ri ro i vi t gi v gi c phiu gim i ng k, hn ch phn no tm l phng nga ri ro ca cc nh u t, cc doanh nghip xut nhp khu. Do , lm hn ch s pht trin ca th trng quyn chn, c bit l quyn chn ngoi t v quyn chn c phiu. d. Nguyn nhn t vn hch ton k ton Hin nay, trong hch ton k ton dng nh ch ch trng ti phn li/l thc t pht sinh, trong khi phn li/l d kin, cha pht sinh th dng nh cha c quan tm. Chng hn, doanh nghip mua mt hp ng phi sinh, c th l mt hp ng quyn chn tr gi 1 t ng v bt ton ghi s 1 t ng nhng ngy mai, ngy kia, gi tr "hng ha" mua ch cn 800 triu ng hoc ln 1,5 t ng th s sch k ton vn ch th hin 1 t ng. Thc t ny khng nhng khng phn nh ht gi tr thc trong h thng s sch k ton m cn l k h ca tnh trng "li gi, l tht" v ngc li trong bo co k ton ca doanh nghip. Thit ngh, t thc t ny, gii quyt nhng ro cn hin nay i vi cng c phi sinh, cng nh quyn chn, khng ch xt t gc t cc NHTM hay doanh nghip m rt cn s hp lc t pha cc c quan qun l nh B Ti chnh (tho g vng mc v thu v ch ghi s k ton) v ca NHNN trong vic ban hnh cc vn bn php l, t chc hi tho hay hng dn cc nghip v c th. e. Nguyn nhn t cch tnh ph quyn chn Trn th trng ngoi hi, i vi quyn chn ngoi t, hin nay hu ht cc ngn hng Vit Nam do mt s hn ch, vn cha th t mnh ng ra pht hnh hay cung cp cc quyn chn ngoi t trc tip cho khch hng, m ch ng vai tr nh mt trung gian mi gii quyn chn gia cc ngn hng ln khc v khch hng. Thng l theo yu cu ca khch hng, cc ngn hng s lin h vi cc ngn hng i tc nc ngoi (thng l cc ngn hng ln), hoc thm ch l mt ngn hng ln trong nc mua mt quyn chn ri bn li cho khch hng ca mnh. Qui trnh ny dn n mt h qu l cc ngn hng mun c li nhun th tin ph (gi) ca quyn chn ngoi t tnh cho khch hng phi theo cng thc sau: Gi (ph) quyn chn ngoi t tnh cho khch hng = Gi ph quyn chn ngoi t mua ca cc NH i tc (trong v ngoi nc) + chi ph phc v hp ng options ngoi t ny + khong chnh lch li nhun cho ngn hng. Cch tnh ph (gi) quyn chn nh trn lm i chi ph thc hin mt hp ng quyn chn ngoi t ca khch hng, lm cho h cm thy mua mt hp ng quyn chn ngoi t khng cn c li do chi ph qua cao, khng hiu qu. iu ny cng tr thnh mt lc cn

cho cc giao dch quyn chn ngoi t cng nh th trng quyn chn pht trin Vit Nam trong hin ti. f. Nguyn nhn t trnh nhn thc ca nh u t Theo cc chuyn gia ti chnh, do sn phm quyn chn kh phc tp nn hin nay, cc doanh nghip v nh u t trong nc vn ngi s dng. Thm vo , hiu bit ca doanh nghip v nh u t v cc sn phm ny vn cn kh hn ch. Trong khi , cc t chc cung cp, c bit l ngn hng, cng ty chng khon vn cn yu trong tuyn truyn, tip cn khch hng. Lnh o ca mt ngn hng quc doanh cho bit: l do mt phn v doanh thu ca cc sn phm quyn chn ngoi t vn cn hn ch nn cc ngn hng cha quan tm ng mc ti vic qung b sn phm. Tham gia th trng ti chnh Vit nam cn thiu cc doanh nghip v nh u t am hiu v li ch cng nh k thut tnh ton li nhun t cc loi nghip v ny. Cc nh mi gii chuyn nghip, cc trung gian ti chnh nng lc t chc th trng options cn qu t trn th trng tin t, ngoi hi, th trng chng khon Vit Nam nn chng ta cha th thc y h tham gia mnh m vo th trng options. Bn thn cc khch hng ni chung, cc doanh nghip Vit Nam ni ring cn d dt p dng cng c options. Nh v d t Ngn hng HSBC mc d hot ng ti Vit Nam hn 6 nm vi trn 1.000 doanh nghip l khch hng rut, nhng sau 2 nm c php s dng cc cng c options, mi ch c mt vi doanh nghip trong s hng ngn doanh nghip khch hng dm ng dng nghip v ny. Ch ring vic thc hin mt giao dch hon i gia hai ng tin, ngn hng ny cng mt ti na nm gii thch, tho thun. Cc hp ng quyn chn ngoi t cng thng phi mt mt vi thng mi c k kt. Theo HSBC, vic xc tin cc dch v phi sinh qun l ri ro cho khch hng l doanh nghip vn ang c ngn hng ny tch cc khuyn khch. Vi Techcombank, cc nghip v options vn cn t c khch hng p dng, thm ch c cng c cha c khch hng no giao dch. Thng k ca ngn hng thanh ton quc t cho thy, n ht 2006, s d hp ng giao dch options trn th trng ti chnh quc t tng ng 417 t USD. Th nhng, con s ny Vit Nam rt t c nhc ti v qu khim tn, mc d y l cng c bo him ri ro ti chnh ph bin trn th gii. KT LUN: Th trng quyn chn Vit Nam mi ch im khi u ca s pht trin. Quyn chn ngoi t d ra i gn 8 nm nhng pht trin rt chm. Hot ng cung cp dch v quyn chn ca cc TCTC vn cn nh b, cha c s quan tm ng mc. Quyn chn c phiu th n gi vn ch nm trn giy. D nn kinh t pht trin n mc ph hp cho s ra i ca th trng quyn chn, nhng c s php l cho th trng cn nhiu l hng, khim khuyt, h tng cng ngh vn cha th

p ng c nhu cu pht trin, ngun nhn lc cho th trng th thiu v yu Tuy nhin, nhng thun li cho vic pht trin th trng ny Vit Nam l rt ln, khi n nhn c s quan tm ngy cng ln ca cc nh u t, cc doanh nghip, cc TCTC cng nh l ca cc ban ngnh Trung ng. Cc c hi cng ngy cng m ra khi cc cam kt v gia nhp WTO, hi nhp kinh t th gii ang dn c thc thi, tim nng pht trin kinh t v TTTC vn rt ln. Mc d cn nhiu kh khn, hn ch t chnh sch, php lut nh nc cng nh s yu km ca cc i tng cung cp v s dng quyn chn, nhng vi nhng chnh sch v gii php ph hp, th trng quyn chn ni chung v quyn chn ngoi t, c phiu ni ring Vit Nam s pht trin mnh v vng chc trong tng lai.
Vi s hnh thnh bc u ca th trng quyn chn, th thc trng trin khai quyn chn ngoi t v quyn chn c phiu ca cc t chc ti chnh Vit Nam trong thi gian qua nh th no? Chng tr thnh cng c phng nga ri ro v u t ph bin cho th trng hay cha? (Bi vit thuc lot bi:"Quyn chn ngoi t v chng khon - Thc trng v gii php cho s pht trin trong tung lai").

2. Thc trng trin khai options ngoi t v options c phiu ca cc t chc ti chnh Vit Nam trong thi gian qua Thi gian qua Vit Nam, quyn chn ngoi t dng nh l cng c phi sinh c th trng hoan nghnh v n nhn nhiu nht do nhng u im vn c ca n trong bi cnh t gi lun trng thi tng gim lin tc. Trong khi , quyn chn c phiu ch mi c th im bc u VCBS. . Quyn chn ngoi t Gm quyn chn ngoi t vi ngoi t v quyn chn ngoi t vi ni t (VN)

Quyn chn ngoi t vi ngoi t

V pha ngn hng tham gia Trong giai on th im, cc ngn hng thng mi (NHTM) mun thc hin giao dch quyn chn ngoi t phi l ngn hng c php kinh doanh ngoi hi, c vn t c ti thiu l 200 t VN kinh doanh ngoi t c li trong t nht 5 nm gn nht v doanh s mua bn ngoi t ca nm trc ti thiu l 1 t USD. Ngoi ra, NHTM phi lp ra quy trnh nghip v quyn chn ngoi t v trnh cho thng c ngn hng nh nc (NHNN) chp thun bng vn bn cho thc hin th im. Theo cng vn s 135/NHNN-QLNH, cho php Eximbank l ngn hng u tin trong c nc c thc hin th im nghip v quyn chn ngoi t vi ngoi t. Sau Eximbank, NHNN cng cho php 7 ngn hng khc thc hin th im nghip v ny, gm c hai ngn hng nc ngoi hot ng ti Viet Nam l Citibank, HSBC chi nhnh TPHCM v 5 ngn hng trong nc l BIDV, ACB, Vietcombank, ICB, v Argribank. c im giao dch

Nguyn tc chnh ca loi quyn chn ny l cc doanh nghip v c nhn c quyn t mua hay t bn USD vi VN thng qua mt t gi do khch hng t chn, c gi l t gi thc hin. c bit, quyn chn USD v VN p ng cho c nh nhp khu v nh xut khu trong quyn chn mua p dng cho nh nhp khu v quyn chn bn p dng cho nh xut khu, trong :

Ngi mua quyn chn l cc doanh nghip hot ng ti Vit Nam. Ngi bn quyn chn l cc NHTM. ng tin giao dch: giao dch bng ngoi t t do chuyn i. Kiu quyn chn: kiu M hoc Chu u. V doanh s giao dch Tnh n thng 6/2004, mc d li ch trong vic s dng cc cng c bo him ri ro thy r nh mt nhu cu cp thit, nhng s lng hp ng c k kt ch dng li con s 50 hp ng quyn chn vi doanh s thc hin hn 50 triu USD ca Eximbank k vi cc doanh nghip kinh doanh xut nhp khu trong thi gian th im nghip v quyn chn, cn 6 ngn hng cn li khng k c hp ng no. T 2004 n 2007, mc d khng cn gii hn v s lng NHTM tham gia giao dch quyn chn ngoi t vi ngoi t nhng thc t cho thy cc hot ng mua bn ny cha thc s si ng, ch tp trung vo chi nhnh cc ngn hng nc ngoi nh HSBC hay Citibank v mt s t NHTM Vit Nam nh Eximbank, Techcombank, cn li cc ngn hng vn khng c giao dch. Vi nghip v ny, chc chn tng lai s c m rng bi khi VN s c c hi tip cn vi th trng ti chnh th gii. V th ca VN v Vit Nam cng qua m tng ln. Tuy nhin, v ang trong giai on th im nn cc ngn hng ny b gii hn bi thi gian thc hin. Sau 4 nm hot ng, cng c phng nga ri ro c nhng bc pht trin nhng vn cha thu c kt qu nh mong mun, v hu ht cc doanh nghip vn cha thit tha vi cc nghip v ny lm. D gp phi mt s kh khn trong vic p dng, song cc cng c ny ang l nhu cu cp thit cho cc doanh nghip v l c hi cho cc ngn hng m rng hot ng kinh doanh trong giai on hin nay.

Quyn chn ngoi t vi ni t (VN) V pha ngn hng tham gia giao dch Thng 4/2005 NHNN Vit Nam bt u cho trin khai thc hin th im giao dch quyn chn gia ngoi t vi VN. ACB l ngn hng u tin c th im nghip v ny, vi mc ti a gi tr hp ng l 10 triu USD v mc ti thiu l 10.000 USD (quy i ngoi t khc tng ng mc ny cho quyn chn giao dch gia cc ngoi t khc v VN). Tip theo ACB l ngn hng Techcombank vi gi tr hp ng l 8 triu USD-100.000 USD v ch c thc hin vi quyn chn Chu u. BIDV c php th im t ngy 22/8/2005 v k t y khng cn quy nh gii hn cho gi tr hp ng quyn chn. Ngoi ra, cn c cc ngn hng nh Eximbank, GPbank cng tham gia nghip v ny. Nh vy, tnh n thng 5/2008, c 7 ngn hng c php thc hin giao dch quyn chn gia ngoi t v VN. c im giao dch

Cng ging vi giao dch gia quyn chn ngoi t vi ngoi t, quyn chn ngoi t vi VN yu cu cc NHTM mun thc hin nghip v ny phi c n chi tit quy trnh nghip v, phng n phng nga ri ro, v c NHNN chp nhn bng vn bn. Quy nh v t gi thc hin nh sau:

i vi hp ng quyn chn USD/VN: t gi ny khng vt qu t gi k hn USD/VN cng thi hn. i vi hp ng quyn chn gia ngoi t khc vi VN: t gi do ngn hng v khch hng t tha thun.

Doanh s giao dch Mc d c trin khai t nm 2005, nhng doanh s mua bn thc t ca cc NHTM khng ng k, hu ht cc giao dch u c tin hnh theo kiu M v iu kin thanh ton linh hot hn. Qua kt qu thm d, cc ngn hng nh ACB, Techcombank, BIDV, VIB d l nhng ngn hng tham gia cc nghip v ny t rt sm nhng h ch mi thc hin c mt s hp ng vi doanh s khng ng k. Ring Vietcombank v Eximbank c xem l hai ngn hng mnh v lnh vc ny nhng doanh s hot ng vn khng cao. Tnh trong nm 2006-2007 Vietcombank ch t khong 37,53 triu USD (chim cha n 0,1% tng doanh s giao dch ngoi t), Eximbank t 128,12 triu USD (chim khong 0,8% trong tng s giao dch ngoi t). Qua thc t trn, chng ta thy rng giao dch quyn chn gia ngoi t v VN cha pht trin. Nhng chng ta cng khng th ph nhn rng vi kt qu ban u trong giai on th im ny l mt du hiu ng mng gp phn to tin cho s pht trin sau ny. b. Quyn chn chng khon (c phiu) Trong giai on th im hin nay, UBCK ch cho cng ty chng khon VCBS th im trin khai nghip v quyn chn c phiu, vi i tng giao dch l gia VCBS v cc nh u t (k c c nhn v t chc). Th nhng, do l mt nghip v mi nn rt t cc nh u t bit n v s dng dch v ny, cc con s v hp ng, doanh thu ca t chc thc hin VCBS hu nh l khng ng k. c. nh gi chung v thc trng s dng options ngoi t v c phiu Vit Nam thi gian qua Vit Nam, cc nghip v phi sinh ni chung v options ni ring mi bt u c s dng t u nhng nm 2000. Tuy nhin, cc nghip v options ny cn mang tnh th im v n l. S lng giao dch ca cc cng c ny cn ht sc khim tn: - V quyn chn ngoi t: NHNN cho php thc hin th im i vi Eximbank, VIB, Vietcombank; ACB, BIDV, Techcombank, NHTMCP Qun i, nhng doanh s v hot ng ny vn khng ng k so vi doanh s cc hot ng truyn thng. Mc d th trng cc cng

c ti chnh phi sinh, quyn chn ngoi t hnh thnh Vit Nam, nhng cn rt nh b v cha ph bin. - V quyn chn c phiu: Th trng chng khon Vit Nam ra i c 8 nm, n tri qua nhiu giai on pht trin thng trm, th trng ln xung tht thng, ri ro cho cc nh u t l kh ln, nhu cu phng nga ri ro tr thnh cp thit. Th nhng, quyn chn c phiu vn cha chnh thc c ra i nc ta h tr cho s pht trin ca th trng chng khon. Th trng vn mi trong giai on chun b, th im nh l, nhng kt qu thu c hu nh ch l con s khng. Nh vy, im li nhng mc chnh xut hin ca cc cng c phi sinh cng nh quyn chn Vit Nam, d nhn thy rng n cha c th trng n nhn nh l mt cng c khng th thiu trong phng nga ri ro. Theo bo co ti hi tho khoa hc v gii php pht trin th trng phi sinh Vit Nam nm 2007, doanh s mua bn ngoi t trn th trng gia cc ngn hng vi khch hng ngy cng tng ln: Nm 2004 tng 30%, t nm 2005-2007 trung bnh tng khong 20%/nm. Trong , cc giao dch giao ngay chim t 90-95%, cc giao dch quyn chn ngoi t ch chim t 1-5%, mt t trng rt nh.