You are on page 1of 112

B GIO DC V O TO

I HC HU

PHM GIA TNG

NG DNG GIS V VIN THM XY DNG BN BIN NG


QU T LA DO TC NG CA BIN I KH HU
TI HUYN PH VANG, TNH THA THIN HU
GIAI ON 2000 - 2010

LUN VN THC S KHOA HC NNG NGHIP

CHUYN NGNH: QUN L T AI


M S: 60.62.16

NGI HNG DN KHOA HC

TS.GVC HUNH VN CHNG

Hu - 2011

LI CM N
hon thnh chng trnh o to Thc s ngnh Qun l t ai v lun
vn tt nghip ny; ti xin trn trng cm n:
Ban gim hiu; Phng o to Sau i hc Trng i hc Nng lm
Hu; Ban ch nhim Khoa Ti nguyn t & MTNN; B mn Cng ngh Qun
l t ai gip v to nhiu iu kin cho ti c tham gia Kha hc Cao
hc Qun l t ai K15.
Xin by t lng bit n su sc n TS.GVC Hunh Vn Chng; gio
vin hng dn khoa hc tn tnh gip ; ch bo cho ti trong sut thi gian
hc tp cng nh hon thnh lun vn tt nghip.
Trn trng cm n s hp tc; gip v chia s ca cc cn b Phng
Ti nguyn mi trng; Phng Nng nghip pht trin Nng thn huyn Ph
Vang; Cn b v nhn dn cc x Ph An, Ph M v Th trn Thun An trong
thi gian thc a ti a phng.
Xin c gi li cm n n gia nh; ng nghip; bn b v nhng
ngi thn ng vin; gip ti trong sut thi gian hc tp v hon thnh
lun vn.
Hu, Thng 8 nm 2011

Phm Gia Tng

ii

Li cam oan
Ti xin cam oan y l cng trnh nghin cu ca ring ti; cha c s
dng bo v bt k mt hc v no.
Cc phn ti liu tham kho u c cm n v ch r ngun gc r rng.

Ngi lm cam oan

Phm Gia Tng

iii

MC LC
Trang
M U... 01
CHNG 1 TNG QUAN NGHIN CU 06
1.1.

C s khoa hc..

06

1.1.1.

Bin i kh hu 06

1.1.1.1.

Thi tit - kh hu..

06

1.1.1.2.

Khi nim bin i kh hu ..

07

1.1.1.3.

Thch ng v gim thiu nh hng bin i kh hu..

07

1.1.1.4.

Nguyn nhn ca bin i kh hu..................................... 08

1.1.1.5.

nh hng ca bin i kh hu........................................ 11

1.1.1.6.

Cc kch bn bin i kh hu............................................ 13

1.1.2.

t la v vn An ninh lng thc............................... 15

1.1.2.1.

Khi nim t trng la.....................................................

15

1.1.2.2.

Tnh hnh s dng t la..................................................

15

1.1.2.3.

Khi nim an ninh lng thc...........................................

16

1.1.2.4.

Vn an ninh lng thc

17

1.1.3.

H thng thng tin a l (GIS) v cng ngh vin thm 18


(RS)................................................................................

1.1.3.1.

H thng thng tin a l (GIS).........................................

1.1.3.2.

Cng ngh vin thm......................................................... 22

1.1.3.3.

Mt s ng dng GIS v cng ngh vin thm ti Vit


Nam.................................................................................... 24

1.1.3.4.

Cc phn mm s dng trong nghin cu.........................

29

1.2.

C s thc tin ca ti..

32

1.2.1.

Trn th gii....................................................................... 32

18

iv

1.2.2.

Ti Vit Nam.

33

CHNG 2 NI DUNG V PHNG PHP NGHIN CU......

37

2.1.

Ni dung nghin cu.......................................................... 37

2.2.

Phng php nghin cu...

2.2.1.

Thu thp s liu thng k v thng tin th cp.................. 37

2.2.2.

Phng vn h.....................................................................

2.2.3.

ng dng GIS v vin thm . 37

2.2.4.

Phng vn su cn b chuyn trch................................... 38

37

37

CHNG 3 KT QU NGHIN CU V THO LUN.............. 40


3.1.

iu kin t nhin, kinh t x hi v hin trng s dng


qu t la.. 40

3.1.1.

iu kin t nhin ca huyn Ph Vang...........................

3.1.1.1.

V tr a l. 40

3.1.1.2.

a hnh.. 41

3.1.1.3.

Cc ngun ti nguyn

3.1.2.

iu kin kinh t x hi..................................................... 45

3.1.2.1.

iu kin x hi. 45

3.1.2.2.

iu kin kinh t 47

3.1.3.

Hin trng s dng t....................................................... 49

3.1.3.1.

Hin trng s dng t ca huyn Ph Vang..................... 49

3.1.3.2.

Hin trng s dng t ca vng nghin cu....................

3.1.4.

Nhn xt chung.. 53

3.2.

Tnh hnh s dng t la v sn xut la ti vng


nghin cu.. 53

3.2.1.

Hin trng s dng t la ca vng nghin cu............... 53

3.2.2.

Xu hng bin ng ca qu t la................................. 54

40

42

52

3.2.3.

Khi qut tnh hnh sn xut la ti vng nghin cu.

56

3.2.4.

Sn xut la v an ninh lng thc ti ch 58

3.2.5.

Nhn xt chung.. 58

3.3.

Bin i kh hu ti vng nghin cu 59

3.3.1.

Cc c trng kh hu........................................................ 59

3.3.1.1.

Lng ma......................................................................... 59

3.3.1.2.

Nhit .. 61

3.3.1.3.

L lt, bo, p thp nhit i. 64

3.3.1.4.

Hn hn, s dng ln ca mc nc bin v xm nhp


mn. 66

3.3.2.

Thch nghi v ng ph vi Bin i kh hu.....................

3.3.2.1.

Hot ng sn xut nng nghip........................................ 68

3.3.2.2.

Xy dng............................................................................ 68

3.3.2.3.

Cng tc tuyn truyn v nhn thc ca ngi dn v


bin i kh hu.. 69

3.3.3.

Nhn xt chung.. 69

3.4.

Bn bin ng t la do tc ng ca bin i kh hu 70

3.4.1.

Gii on nh v tinh......................................................... 70

3.4.1.1.

M t d liu.. 70

3.4.1.2.

Chn mu v gii on nh................................................ 71

3.4.2.

Bn t la, bn bin ng t la nm 2000 v nm


2010.................................................................................... 76

3.4.2.1.

Bn hin trng s dng t la nm 2000 v nm


2010................................................................................... 76

3.4.2.2.

Bn bin ng t la giai on 2000 n 2010........... 77

3.4.2.3.

Xc nh cc din tch t la gim do nh hng ca


BKH................................................................................ 79

67

vi

3.5.

D bo qu t la trong tng lai v xut cc gii


php nng cao hiu qu s dng qu t la.

81

3.5.1.

Bn mt t la theo cc kch bn BKH trong


tng lai............................................................................ 81

3.5.1.1.

Cc yu t nh hng n qu t la trong tng lai...... 81

3.5.1.2.

Bn a hnh khu vc nghin cu.................................

3.5.1.3.

Xc nh din tch t la b nh hng do mc nc


bin dng............................................................................ 84

3.5.2.

xut gii php nng cao hiu qu s dng t la,


thch ng vi BKH......................................................... 87

3.5.2.1.

C s cc xut............................................................... 87

3.5.2.2.

xut cc gii php........................................................

87

KT LUN V NGH.........................................

89

81

TI LIU THAM KHO... 91

vii

DANH MC CC T VIT TT
Vit tt

ngha

ANLT

An ninh lng thc

BKH

Bin i kh hu

CSDL

C s d liu

FAO
GIS
GPS
HTSD
IPCC

T chc lng nng


(Food and Agriculture Organization)
H thng thng tin a l
(Geographic Information System)
H thng nh v ton cu
(Global Positioning System)
Hin trng s dng t
Lin minh chnh ph v bin i kh hu
(Intergorvemental Panel on Climate Change)

LHQ

Lin hip quc

NTTS

Nui trng thy sn

ODA
RS
TNMT
UNDP
UNFCCC
USD

Vin tr pht trin chnh thc


(Official Development Assistance)
Vin thm
(Remote Sensing)
Ti nguyn mi trng
Chng trnh pht trin lin hip quc
(United Nations Development Programme)
Hi ngh khung Lin hip quc v bin i kh hu
(United Nation Framework Convention on Climate Change)
la M

viii

DANH MC CC BNG
Bng 3.1. Cc loi t ca huyn Ph Vang.
Bng 3.2. Dn s, lao ng cc x trong vng nghin cu
Bng 3.3. C cu s dng t ca cc x trong vng nghin cu
Bng 3.4. Hin trng s dng t la cc x vng nghin cu.
Bng 3.5. Bin ng din tch t la.
Bng 3.6. Chu chuyn t trng la giai on 2000 - 2010
Bng 3.7. Din tch, nng sut la ti cc x trong vng nghin cu.
Bng 3.8. Tnh ton kh nng m bo an ninh lng thc.
Bng 3.9. Thng s d liu nh v tinh Landsat nm 2000 v nm 2010.
Bng 3.10. M t cc mc ch s dng t chnh.
Bng 3.11. La chn cc mu gii on nh.
Bng 3.12. So snh kt qu gii on nh v kim k nm 2000 v nm 2010.
Bng 3.13. Chu chuyn t trng la giai on 2000 n nm 2010.
Bng 3.14. Chu chuyn din tch t la t nm 2000 - 2010 do BKH.
Bng 3.15. Tng hp cao ca vng nghin cu.

ix

DANH MC CC BIU , HNH V


Biu 3.1. C cu lao ng nm 2009.
Biu 3.2. C cu kinh t huyn Ph Vang nm 2009 .
Biu 3.3. C cu s dng t nm 2010 ca huyn Ph Vang.
Biu 3.4. Bin ng din tch trng la ton huyn giai on 2006 - 2009.
Biu 3.5. Bin ng tng lng ma giai on 2001 2009.
Biu 3.5. Trung bnh lng ma theo thng giai on 2001 2009.
Biu 3.6. Bin ng lng ma theo vng sinh thi v theo ma.
Biu 3.7. Trung bnh nhit nm giai on 2001 - 2009.
Biu 3.8. Trung bnh nhit thng giai on 2001 - 2009.
Biu 3.9. Trung bnh gi nng theo thng giai on 2001 - 2009.
Biu 3.10. Bin ng nhit theo vng sinh thi v theo ma.
Biu 3.11. Tng s lng cn bo theo vng sinh thi v theo thng.
Biu 3.12. Xu hng bin ng ca mc nc bin giai on 1980 2007.
Hnh a: Sn lng la ca Vit Nam.
Hnh b: Sn lng la ca Philippin.
Hnh 1.1. Hiu ng nh knh.
Hnh 1.2. Bin ng nng CO2 trong khng kh.
Hnh 1.3. Bnh qun lng CO2/ngi ti mt s quc gia .
Hnh 1.4. Tc ng ca BKH v suy gim ti nguyn, kinh t.
Hnh 1.5. S lng cc thin tai giai on 1900 2007.
Hnh 1.6. Kch bn nc bin dng khu vc ng Nam .
Hnh 1.7. An ninh lng thc trn th gii nm 1988.
Hnh 1.8. Cc thnh phn ca h thng thng tin a l.
Hnh 1.9. Cc chc nng ca h thng thng tin a l.

Hnh 1.10. Giao din modull file ca Envi4.5.


Hnh 1.11. Giao din lm vic ca MapInfo 10.0.
Hnh 1.12. Giao din lm vic ca phn mm Surfer 8.0.
Hnh 1.13. Bn cnh bo l lt nguy him.
Hnh 1.14. Bn d bo nh hng ca mc nc bin dng.
Hnh 1.15. Bn d bo mc ngp lt ti Nam B.
Hnh 1.16. Bn d bo thi gian ngp lt Nam B.
Hnh 2.1. S s dng cng ngh GIS v vin thm trong nghin cu.
Hnh 3.1. S v tr ca huyn Ph Vang v vng nghin cu im.
Hnh 3.2. H thng thy vn ca huyn Ph Vang.
Hnh 3.3. nh v tinh Landsat ngy 28/4/2000.
Hnh 3.4. nh v tinh Landsat ngy 23/03/2010.
Hnh 3.5. Chn mu gii on nh
Hnh 3.6. nh gii on nm 2000.
Hnh 3.7. nh gii on nm 2010.
Hnh 3.8. Bn t la nm 2000.
Hnh 3.9. Bn t la nm 2010.
Hnh 3.10. Bin ng t la giai on 2000 - 2010.
Hnh 3.11. Bn mt t la do Bin i kh hu
Hnh 3.12. M hnh khong cao u 0,25 mt.
Hnh 3.13. M hnh khong cao u 0,25 mt.
Hnh 3.14. Bn a hnh khong cao u 0,25 mt.
Hnh 3.15. Bn a hnh khong cao u 0,3 mt.
Hnh 3.16. Bn mt t la do tc ng ca BKH n nm 2050.
Hnh 3.17. Bn mt t la do tc ng ca BKH n nm 2100.

M U
Tnh cp thit ca ti
Bin i kh hu tri t l s thay i ca h thng kh hu gm kh quyn,
thu quyn, sinh quyn, thch quyn hin ti v trong tng lai bi cc nguyn nhn
t nhin v nhn to trong mt giai on nht nh tnh bng thp k hay hng triu
nm. Trong , cc biu hin chnh l s nng ln ton cu dn n mc nc bin
dng cao do cc hot ng kinh t - x hi ca con ngi. [1]
Theo mt s nh khoa hc, tc bin i kh hu trong thi gian ti l rt kh
d on, n ph thuc vo lng pht thi kh nh knh, mc tng dn s, c cu
kinh t, cc tha thun quc t nhm gim thiu pht thi kh nh knh c c thc
hin y , nghim tc trn phm vi ton cu hay khng?
Bin i kh hu nh hng n hu ht cc hot ng ca con ngi, nh hng
n cng nghip, nng nghip, du lch, dch v, giao thng vn ti v cc hot ng
khc. Trong , nng nghip l mt trong nhng lnh vc chu nh hng ln nht bi
bin i kh hu, m sn xut la l lnh vc chu mc nh hng rt ln.
Qua tc ng n nng nghip v an ninh lng thc, n nhng nm 2080, bin
i kh hu c th buc 600 triu ngi na phi i mt vi tnh trng suy dinh
dng cp. [29]
Trong khi sn xut la l hot ng sinh k ca nhiu ngi ti cc quc gia, c
bit l cc quc gia ang pht trin v km pht trin. Sn xut la go ng gp t
40% n 70% nhu cu lng thc, thc phm cho con ngi trn th gii.
Mt thc t khng th ph nhn l sn lng sn xut la trn th gii cng
nh ca Vit Nam vn ang trn pht trin (Hnh a). Tuy nhin, l s pht trin
da vo nng sut ca cc ging mi, nhng yu t ny ri cng s n mt lc n
hn. Nh vy n lc sn lng la s nh th no khi m din tch t ai dnh
cho sn xut la ang ngy cng thu hp bi nhiu nguyn nhn khc nhau, trong
bin i kh hu l mt trong nhng nguyn nhn chnh.
Theo UNDP do nh hng ca bin i kh hu trong 25 nm qua, nhn loi
b mt khong 10 n 15 % tng sn lng.

Mt nghin cu Philippin cho thy, nm 1998, hin tng ENino l nguyn


nhn chnh (80%) dn n hin tng mt ma (Hnh b).

Hnh a: Sn lng la ca Vit Nam

Hnh b: Sn lng la ca Philippin

Vit Nam c xp l mt trong nm quc gia chu nhiu nh hng ca bin i


kh hu. Theo tnh ton, cc nh khoa hc xy dng c cc kch bn mt t
trong thi gian ti do nc bin xm nhp ti Vit Nam.
nh hng r nt nht ca bin i kh hu n sn xut la l hin tng hn
hn ko di v bt thng. Theo cc c quan truyn thng hm 15/07/2010, trong
thng qua, tnh trng hn hn ph hy gn 100 ngn ha ng rung ti cc tnh min
trung Vit Nam, vi tnh hnh rt nghim trng ti khu vc t Thanh Ha, Ngh An,
H Tnh, chy di xung Qung Nam, Qung Ngi.
Ti Vit Nam, c cc nghin cu v bin i kh hu cng nh tc ng ca
n trn nhiu a phng khc nhau. Tuy nhin cc nghin cu ny thng tp trung
quy m cp tnh, cp vng (lin tnh) m cha ch trng n cc khu vc cp vi m,
ng thi cha a ra c nhng cnh bo c th n tng n v hnh chnh cp x.
Cc nghin cu tp trung nhiu khu vc Nam B v ng bng Sng Hng do c
im y l nhng khu vc c a hnh thp, ng thi l khu vc tp trung dn c v
cc hot ng kinh t x hi ca c nc.
khu vc Min Trung, vi c im a l tri di trn, ven theo b bin nn
s nh hng ca BKH l rt ln. Ti mt s a phng c nhng nghin cu v

nh hng ca BKH n sn xut nng nghip, cc kinh nghim thch ng vi


BKH ca ngi dn... tuy nhin, cha c nghin cu no cp n qu trnh mt
t la do tc ng ca BKH i vi cp vi m.
Nh vy, r rng vn xem xt, nh gi s bin i ca qu t la hin c
l mt yu cu cp thit, cung cp cho nh hoch nh chnh sch, cc nh khoa hc v
bn thn ngi s dng t xy dng c phng n s dng t hp l, m bo an
ninh lng thc, thch nghi vi bin i kh hu.
T nhng vn trn, ti tin hnh thc hin ti : ng dng GIS v vin
thm xy dng bn bin ng qu t la do tc ng ca bin i kh hu ti
huyn Ph Vang; tnh Tha Thin Hu giai on 2000 - 2010.
Mc tiu ca ti
Mc tiu tng qut
nh gi qu trnh mt t la v xy dng bn thay i din tch t trng
la ti cc x Ph An, Ph M v th trn Thun An thuc huyn Ph Vang, tnh Tha
Thin Hu do tc ng ca bin i kh hu giai on 2000 - 2010. xut cc bin
php s dng qu t la hin c c hiu qu v cc bin php nhm gim thiu nh
hng ca bin i kh hu n din tch t trng la.
Mc tiu c th
- Xc nh qu t trng la hin c ti cc x Ph An, Ph M v th trn
Thun An thuc huyn Ph Vang, tnh Tha Thin Hu.
- Thng k v xc nh nh hng ca bin i kh hu n din tch t sn
xut la v qu trnh sn xut la ti a bn nghin cu.
- Xy dng bn bin ng qu t trng la do nh hng ca cc hin
tng bin i kh hu (hn hn, ngp mn) theo thi gian t nm 2000 n nm 2010.
- Xy dng bn mt t la do mc nc bin dng theo cc thng s ca
kch bn bin i kh hu do b Ti nguyn mi trng xy dng n nm 2050 v
2100 ca cc x trong vng nghin cu.

Cu hi nghin cu
ti thc hin nhm tr li mt s ni dung nh sau:
- Tnh hnh sn xut la v vn an ninh lng thc trong nc v ti vng
nghin cu l nh th no?
- Hin trng v xu hng s dng qu t trng la ca a phng trong giai
on qua l nh th no?
- Din tch t la b thay i mc ch s dng do nh hng ca qu trnh
bin i kh hu t nm 2000 n nm 2010 l bao nhiu? nhng khu vc no?
- Xc nh din tch t sn xut la b nh hng khi nc bin dng theo cc
kch bn v thng s ca B TNMT?
- sn xut la c hiu qu, m bo an ninh lng thc trong bi cnh bin
i kh hu ang din ra gay gt th cn phi s dng nhng bin php no?
ngha ca ti
ngha khoa hc
- Tm hiu v cc khi nim c bn v bin i kh hu v vn ng ph,
thch nghi vi bin i kh hu trong qu trnh sn xut nng nghip.
- Tnh hnh sn xut la v xu hng bin ng din tch t trng la trong
nhng nm qua, c bit vi nh hng ca bin i kh hu.
- Cung cp phng php s dng cng ngh GIS v gii on nh vin thm
xy dng cc loi bn .
- Xc nh c mi tng quan gia bin i kh hu v s bin ng v din
tch t trng la.
ngha thc tin
Xy dng bn mt t la ti vng nghin cu im thuc huyn Ph Vang,
tnh Tha Thin Hu cung cp cho nhng ngi lm chnh sch xy dng vng quy
hoch sn xut la ph hp vi tnh hnh bin i kh hu hin nay.

xut cc bin php nhm hn ch nh hng ca bin i kh hu n sn


xut nng nghip ni chung v sn xut la ni ring.
i tng v phm vi nghin cu
i tng nghin cu
Qu t sn xut la ca x Ph An, Ph M v th trn Thun An thuc huyn
Ph Vang v s nh hng ca qu trnh bin i kh hu n din tch t trng la.
Cc bin php nhm gim thiu v thch ng vi bin i kh hu trong qu trnh sn
xut la.
Phm vi nghin cu
- V thi gian: ti c thc hin t thng 11 nm 2010 n thng 6 nm
2011. Cc s liu c thu thp v a ra cc nhn xt, nh gi cho giai on 2000 2010.
- V khng gian: Qu t la ti cc x vng ven bin, m ph l th trn
Thun An, x Ph An, x Ph M ca huyn Ph Vang, tnh Tha Thin Hu.

CHNG 1: TNG QUAN NGHIN CU


1.1. C s khoa hc
1.1.1. Bin i kh hu
1.1.1.1. Thi tit - kh hu
Thi tit v kh hu l hai khi nim hon ton c lp vi nhau nhng c mi
quan h cht ch vi nhau nn mt s ngi cho rng thi tit v kh hu l nhng
khi nim cng ch chung mt hin tng t nhin. Tuy nhin, thc t hai khi
nim ny khng phi l mt m n c s phn bit vi nhau bi yu t thi gian v
phm vi khng gian.
Thi tit c hiu nh l trng thi ca kh quyn tng mt t v nhng
tng thp hn, s thay i ca cc trng thi ny do cc tc nhn l hc trong khng
gian gy ra s thay i ca thi tit theo thi gian. Trong khi , kh hu l tp hp
cc c trng kh quyn cho tng a phng v ph thuc hon ton vo hon cnh
a l ca vng bao gm cc yu t cao, a hnh, v tr a l v kh hu c
c tnh n nh cao. [10]
Theo t chc Lin minh d bo thi tit quc t th thi tit l trng thi nht
thi ca kh quyn ti mt a im nht nh, c xc nh bng cc yu t nh
nhit , m, hng gi, lng ma Kh hu l tnh trng trung bnh nhiu nm
ca thi tit (thng l 30 nm) ti mt vng nht nh. [14]
Nh vy, mc d c nhng cch hiu khc nhau v thi thit v kh hu, song
cc khi nim u ch chung c rng: Thi tit l tnh trng kh quyn nht thi,
khng c tnh n nh theo thi gian, cn kh hu l trng thi trung bnh nhiu nm
ca thi tit v c c tnh n nh cao. Phm vi ca thi tit c xem xt nh hn s
vi phm vi ca kh hu.
S d cn phi lm r vn ny v chng ta cn phn bit c cc hin tng
d thng ca thi tit v bin i kh hu ca mt vng. Xt mt cch n gin, nu
mt vng no c mt cn bo ln th l hin tng d thng ca thi tit,
nhng nu tn sut xut hin cn bo xut hin nhiu hn mc bnh thng th
l nhng biu hin ca bin i kh hu.

1.1.1.2. Khi nim bin i kh hu


Bin i kh hu hin nay tr thnh mt vn ton cu, khng ring g ca
bt k mt quc gia hay mt th ch x hi no, bi v nh hng ca bin i kh hu
ht sc rng ln v tc ng vo nhiu hot ng kinh t x hi cng nh e da n
s tn vong ca nhn loi. Bo co v pht trin con ngi nm 2007/2008 ca Lin
hip quc khng nh: Bin i kh hu s l mt trong nhng yu t nh hnh
trin vng pht trin con ngi trong sut th k 21.
Vy bin i kh hu l g?
Bin i kh hu l ch nhng s thay i tnh cht, trng thi ca kh hu bi
cc hot ng trc tip hay gin tip ca con ngi lm s thay i kh quyn.
Cc biu hin ca bin i kh hu l:
- S nng ln ca tri t v bu kh quyn.
- Mc nc bin dng cao do hin tng bng tan.
- S thay i v cht lng v thnh phn kh quyn c hi cho cuc sng ca
con ngi v cc sinh vt trn tri t.
- S di chuyn ca cc i kh hu tn ti hng nghn nm trn cc vng khc
nhau ca tri t dn ti nguy c e do s sng ca cc loi sinh vt, cc h sinh thi
v hot ng ca con ngi.
- S thay i cng hot ng ca qu trnh hon lu kh quyn, chu trnh
tun hon nc trong t nhin v cc chu trnh sinh a ho khc.
- S thay i nng sut sinh hc ca cc h sinh thi, cht lng v thnh phn
ca thu quyn, sinh quyn, cc a quyn (UNFCCC,1992).
1.1.1.3. Thch ng v gim thiu nh hng bin i kh hu
Trc ht, cn phi khng nh rng vic ng ph vi bin i kh hu l mt
qu trnh lu di v chng ta rt kh ci thin tnh hnh hin nay m chng ta ch c
th lm gim cng v tc ca n cng nh a ra cc gii php thch ng
vi bin i kh hu.

Thch ng c hiu nh l s iu chnh h thng t nhin hoc con ngi i


vi hon cnh hoc mi trng kh hu thay i nhm mc ch gim kh nng b tn
thng do dao ng v bin i kh hu hin hu hoc tim tng v tn dng cc c
hi thun li do n mang li. Nh vy, thch ng l qun l nhng vn khng th
trnh c, hay mt cch n gin l tm cc bin php sng chung. [14]
Trong khi , gim nh khng phi l lm gim cc nh hng ca bin i kh
hu m l gim cc ngun gy nn bin i kh hu, trong kh nh knh l mt u
tin hng u.
1.1.1.4. Nguyn nhn ca bin i kh hu
Bin i kh hu l h qu ca nhiu hot ng kinh t x hi ca con ngi
cng nh quy lut hot ng ca cc quyn trn tri t, bao gm kh quyn, thch
quyn, a quyn v thy quyn.
nh hng r nt ca bin i kh hu chnh l s dng ln ca mc nc bin
v s nng ln ton cu hin nay. y l mt chui cc nguyn nhn v h qu, tuy
nhin su xa hn chnh l do hin tng kh nh knh.
Kh nh knh hay hiu ng nh knh l do cacbonic (CO2), metan (CH4), cc
hp cht clorofluoroacbon (CIFC5) v oxit nit (N2O). Nng ca chng trong kh
quyn tng nhanh nht trong 50 nm tr li y do nhng hot ng ca con ngi v
c bit l do vic dng cc nhin liu m v do hiu ng nh knh tng ln mt
cch ng lo ngi. [26]
Ngy nay, ngi ta hiu khi nim ny mt cch rng hn cho c mi trng
sinh vt ang sinh tn l tri t. Hiu ng nh knh l hiu ng lm cho khng kh ca
tri t nng ln do bc x sng ngn ca Mt tri c th xuyn qua tng kh quyn
chiu xung mt t, mt t hp thu lm nng ln sau li bc x sng di vo kh
quyn CO2 hp thu lm cho khng kh nng ln (Al Gore, 2006).
Tri t lun nhn c cc bc x mt tri chiu xung. y l yu t hng
u m bo cho s tn ti s sng ca cc sinh vt trn tri t. Mt phn nng lng
ny s c tri t gi li (b hp thu), mt phn ln cn li b phn x ra khng gian.
Tuy nhin, do hiu ng nh knh, cc cht kh tn ti trong bu kh quyn tri t, to

thnh mt vnh ai, c hiu nh l mt lp chn s gi li nhit lng ny, t


lm cho tri t nng ln. Khi tri t nng ln; ko theo s l cc hin tng nh
bng tan, lm thay i p sut t lm thay i kh quyn.

Hnh 1.1. Hiu ng nh knh


Nng ca CO2 trong khng kh hin nay ang mc cao, cc nghin cu
cho thy rng nng CO2 nm 2007 gp i so vi mc trung bnh t trc n nay,
trong khi d bo n nm 2100 s tng ln t 2,5 n 4 ln ty thuc vo mc
pht thi cc cp khc nhau (World Bank, 2010).

Hnh 1.2. Bin ng nng CO2 trong khng kh

10

Vic pht thi kh CO2 ch yu l t cc quc gia cng nghip ln nh: Trung
Quc, M, Nga, Nht... v cc nc c thu nhp mc cao.

Hnh 1.3. Bnh qun lng CO2/ngi ti mt s quc gia [14].


iu ny l do s lng dng c pht thi cc kh gy nn hiu ng nh knh
ti cc quc gia ny u mc ln hn so vi cc nc khc (World Bank, 2010).
Trong khi , mi trng l ti sn chung ca nhn loi v cc tc ng ca n
n nhn loi l hon ton nh nhau, cha k n ngi dn ti cc quc gia c thu
nhp thp do khng c c s h tng, k nng ng ph nn tr thnh i tng d b
tn thng nht. Chnh v vy, th gii thng nht a ra cc chng trnh, hnh
ng nhm bt buc, khuyn co cc chnh ph ct gim mc pht thi nhm cu
ly tri t khi cha mun.
Mt trong nhng cng c quan trng ca vic ct gim kh thi l ngh nh t
Kyoto. Ngh nh ny quy nh mt s ni dung chnh nh sau:
+ Cc nc pht trin cam kt gim tng lng pht thi kh nh knh thp hn
nm 1990, trung bnh l 5,2% trong thi k cam kt u tin 2008 - 2012.
+ a ra 3 c ch mm do h tr v khuyn khch.
- C ch ng thc hin (JI).

11

- C ch bun bn quyn gim pht thi (ET).


- C ch pht trin sch (CDM). [4]
1.1.1.5. nh hng ca bin i kh hu
nh hng ca bin i kh hu l mt qu trnh lu di, trn phm vi rng.
Cc nh hng ny tc ng n nhiu lnh vc trong t nhin cng nh x hi. S tc
ng ca bin i kh hu v cc lnh vc ny c tnh cht qua li v tn ti mi quan
h hu c ngay gia cc yu t. Chnh v vy, khi mt yu t thay i, s ko theo c
mt h thng b nh hng.

Hnh 1.4. Tc ng ca BKH v suy gim ti nguyn, kinh t (Tun, 2009) [17].
Mt hin r nt d nhn bit l s thay i h thng thi tit ca th gii, cng
cc hin tng d thng thi tit xy ra ngy cng mnh trong khi tn sut ang
c xu hng tng nhanh chng trong thi gian qua.

12

Hnh 1.5. S lng cc thin tai giai on 1900 - 2007 (IPCC,2007) [30].
Trong ni bt l cn bo Kartina, lm cho th gii phi git mnh nhn li
v t trc , khu vc i Ty Dng khng h xut hin cc cn bo ln v cha
bao gi c coi l bo ca th gii.
Mt vn quan trng l s nng ln ton cu s lm cho khi lng bng
cc cc tan ra nhanh chng ng thi lm nc bin dng ln nhiu trong nhng nm
ti. Theo tnh ton ca cc chuyn gia IPCC, nu nc bin dng ln khong 1m, c
th gii s mt i 350 ngn km2 v khong 50 triu ngi dn s b nh hng. [14]
y c coi l nh hng lu di v nghim trng nht ca bin i kh hu
n cuc sng con ngi v n s lm mt ch cng nh sn xut ca nhn loi, lm
thay i h thng sinh thi ca tri t v dn n nhiu hin tng cc oan khc.

13

Hnh 1.6. Kch bn nc bin dng khu vc ng Nam (CRESIS,2007)[14]


i km theo s thay i v mi trng sng v cc h sinh thi t nhin s l s
xung cp ca iu kin sng ca con ngi nh sc khe, mt bn sc vn ha, chin
tranh chim ot cc ngun ti nguyn t nhin.
1.1.1.6. Cc kch bn bin i kh hu
Cc kch bn bin i kh hu c xy dng trn c s mc pht thi kh
nh knh, v y l nguyn nhn gy ra s bin i kh hu. Cc kch bn c xy
dng ch yu nghin cu vo hai lnh vc chnh l nhit ca tri t v mc nc
bin dng.
Bo co c bit v Cc kch bn pht thi (SRES - Special Report on
Emissions Scenarios) ca IPCC (2000) c son tho phc v cho Bo co ln th
3 (TAR - Third Assessment Report) nm 2001. Cc kch bn pht thi ny c dng
chy cc m hnh ton cu nhm xy dng cc kch bn bin i kh hu. Nhn
chung cho n thi im hin ti, cc kch bn bin i kh hu ton cu v cho quy
m a phng u c xy dng da trn cc kch bn pht thi t SRES.

14

Theo SRES, c 4 kch bn gc c a ra, t xy dng cc kch bn bin


i kh hu:
- Kch bn gc A1: Kch bn gc A1 m t mt th gii tng lai vi s pht
trin kinh t rt nhanh, dn s th gii tng t nh vo khong gia th k 21 v
gim dn sau ; pht trin nhanh cc cng ngh mi v hiu qu cao. Cc c im
ni bt l s tng ng gia cc khu vc, s tng cng giao lu v vn ha x hi,
s thu hp khc bit v thu nhp gia cc vng. H kch bn A1 c pht trin thnh
3 nhm da trn cc hng pht trin ca cng ngh trong h thng nng lng:
A1FI: S dng thi qu nhin liu ha thch (kch bn pht thi cao).
A1B: Cn bng gia cc ngun nng lng (kch bn pht thi trung bnh).
A1T: Ch trng n vic s dng cc ngun nng lng phi ho thch (kch
bn pht thi thp).
- Kch bn gc A2 (kch bn pht thi cao): Kch bn gc A2 m t mt th gii
rt khng ng nht. Cc c im ni bt l tnh c lp cng nh vic bo v cc
c im a phng, dn s th gii tip tc tng, kinh t pht trin theo nh hng
khu vc, thay i v cng ngh v tc tng trng kinh t tnh theo u ngi chm
v ring r hn so vi cc kch bn khc.
- Kch bn gc B1 (pht thi thp): Kch bn gc B1 th hin mt th gii tng
ng vi dn s th gii t nh vo gia th k XXI v gim xung sau y ging
nh trong h kch bn gc A1, nhng c s thay i nhanh chng trong cu trc kinh
t theo hng kinh t dch v v thng tin, gim cng tiu hao nguyn vt liu,
cc cng ngh sch v s dng hiu qu ti nguyn c pht trin; Ch trng n cc
gii php ton cu v bn vng kinh t, x hi v mi trng.
- Kch bn gc B2 (pht thi trung bnh): H kch bn gc B2 m t mt th
gii tp trung vo cc gii php a phng v bn vng kinh t, x hi v mi trng.
Dn s th gii vn tng trng lin tc nhng thp hn A2, pht trin kinh t mc
trung bnh, chuyn i cng ngh chm v khng ng b nh trong B1 v A1 cng
hng n vic bo v mi trng v cng bng x hi, B2 tp trung vo quy m a
phng v khu vc. [1]

15

1.1.2. t la v vn An ninh lng thc


1.1.2.1. Khi nim t trng la
t trng la l rung, nng ry trng la t mt v tr ln hoc trng la
kt hp vi s dng vo cc mc ch khc c php lut cho php nhng trng la
l chnh.
Trng hp t trng la nc c kt hp nui trng thy sn th ngoi vic
thng k theo mc ch trng la nc cn phi thng k theo mc ch ph l nui
trng thy sn.
t trng la bao gm t chuyn trng la nc, t trng la nc cn li,
t trng la nng. [2]
1.1.2.2. Tnh hnh s dng t la
t ai l t liu sn xut c bit quan trng i vi cc quc gia sn xut
nng nghip, tnh cht ca t ai s quyt nh n cc loi hnh s dng t.
Tng din tch t trn th gii 14.777 triu ha, vi 1.527 triu ha t ng
bng v 13.251 triu ha t khng ph bng.
Trong , 12% tng din tch l t canh tc, 24% l ng c, 32% l t rng
v 32% l t c tr, m ly. Din tch t c kh nng canh tc l 3.200 triu ha,
hin mi khai thc hn 1.500 triu ha. T l t c kh nng canh tc cc nc pht
trin l 70%, cc nc ang pht trin l 36%. Trong , nhng loi t tt, thch
hp cho sn xut nng nghip nh t ph sa, t en, t rng nu ch chim 12,6%;
Nhng loi t qu xu nh t vng tuyt, bng, hoang mc, t ni, t i nguyn
chim n 40,5%; Cn li l cc loi t khng ph hp vi vic trng trt nh t
dc, tng t mng. [31]
Hng nm trn th gii din tch t canh tc b thu hp, kinh t nng nghip tr
nn kh khn hn. Hoang mc ho hin ang e do 1/3 din tch tri t, nh hng
i sng t nht 850 triu ngi. Mt din tch ln t canh tc b nhim mn khng
canh tc c mt phn cng do tc ng gin tip ca s gia tng dn s.

16

Khong 2/3 din tch t nng nghip trn th gii b suy thoi nghim trng
trong 50 nm qua do xi mn ra tri, sa mc ho, chua ho, mn ho, nhim mi
trng, khng hong h sinh thi t. Khong 40% t nng nghip b suy thoi
mnh hoc rt mnh, 10% b sa mc ho do bin ng kh hu bt li v khai thc s
dng khng hp l. Sa mc Sahara mi nm m rng ln mt 100.000 ha t nng
nghip v ng c. Thoi ho mi trng t c nguy c lm gim 10 - 20% sn lng
lng thc th gii trong 25 nm ti. [32]
T trng ng gp gy thoi t trn th gii nh sau: Mt rng 30%, khai
thc rng qu mc (cht cy ci lm ci,...) 7%, chn th gia sc qu mc 35%, canh
tc nng nghip khng hp l 28%, cng nghip ho gy nhim 1%. Vai tr ca cc
nguyn nhn gy thoi ho t cc chu lc khng ging nhau: Chu u, Chu
, Nam M mt rng l nguyn nhn hng u, chu i Dng v chu Phi chn th
gia sc qu mc c vai tr chnh yu nht, Bc v Trung M ch yu do hot ng
nng nghip.
Tp ch Time nu ln 10 sn phm c nguy c b bin mt hoc gim trm
trng do nh hng ca bin i kh hu, trong c sn phm la go s b mt trng
hng ngn hecta.
1.1.2.3. Khi nim an ninh lng thc
(FAO,1996) An ninh lng thc l tt c mi ngi ti mi thi im u c
kh nng tip cn vi cc ngun lng thc dinh dng, an ton nhm m bo
nhu cu, s thch n ung sc khe v cuc sng lnh mnh.
An ninh lng thc bao gm nhiu ngha v hp phn nh: Tnh sn c, kh
nng tip cn, tnh s dng c hiu qu v an ton.
Nh vy, an ninh lng thc l mt nhu cu tt yu ca nhn loi, l vn
trc mt cn gii quyt hin nay khi m tc gia tng dn s ang mc cao trong
khi din tch t sn xut nng nghip, nng sut, sn lng cc loi cy trng ng
cc ang c xu hng t nh trong tng lai gn.

17

1.1.2.4. Vn an ninh lng thc


An ninh lng thc l mt vn nng bng hin nay, khng ch tp trung vo
vn s lng lng thc c p ng m cn c cc yu t nh kh nng/quyn
tip cn vi lng thc, cht lng lng thc... Trn th gii hin nay, an ninh lng
thc tr thnh mt mi e da hin hu n nhn loi cc vng kh khn nh Chu
Phi, Chu M La Tinh, Chu khi m cc tc ng tiu cc ca t nhin v cc cuc
chin tranh ang ngy cng gay gt, phc tp.

Hnh 1.7. An ninh lng thc trn th gii nm 1988 (FAO,1988)


Bo co "Ch s nguy c an ninh lng thc nm 2010" Lin hip quc va
cng b cho thy, p-ga-ni-xtan ng u tp mi quc gia c nguy c ln nht v
an ninh lng thc, 36 trong 50 quc gia c cnh bo i mt nguy c cao v lng
thc l cc nc khu vc nam sa mc Xa-ha-ra chu Phi. L lt Pa-ki-xtan v
nng hn Nga cng l nhng yu t lm tng nguy c v an ninh lng thc ti hai
quc gia ny trong nm ti. FAO c tnh, th gii hin c mt t ngi thiu n.
nui sng chn t ngi vo nm 2050, th gii phi tng gp i sn lng nng
nghip. LHQ khuyn co cc nc quay tr li u t pht trin nng nghip, cng
nh thc y m phn nhm sm t c mt tha thun ton cu v ng ph vi
bin i kh hu. [4]

18

Ngy 16-10, Hi ngh cp b trng u tin bn v an ninh lng thc ca 21


nn kinh t khu vc chu - Thi Bnh Dng (APEC) c t chc ti thnh ph
Ni-ga-ta ca Nht Bn a ra mt s gii php tng cng nng lc cung cp
lng thc, ci thin nng lc i ph vi thin tai nng nghip, chn hng khu vc
nng thn v i ph vi bin i kh hu.
Ti Vit Nam, xt trn bnh din ton quc vn ANLT c m bo,
song cha bn vng. Vng ni cao pha Bc v dc theo di Trng Sn vn cn b
hin tng thiu i, nh nc phi h tr cc nhu cu lng thc c bn hng nm.
1.1.3. H thng thng tin a l (GIS) v cng ngh vin thm (RS)
1.1.3.1. H thng thng tin a l (GIS)
a./ Khi nim
Hin nay c rt nhiu nh ngha v GIS, nhng nhn chung chng u c im
ging nhau l n u bao hm khi nim d liu khng gian, phn bit gia h
thng thng tin qun l v GIS.
- nh ngha ca d n The Geographers Cratf, Khoa a l, Trng i hc
Texas, M: GIS l c s d liu s chuyn dng trong h trc ta khng gian l
phng tin tham chiu chnh. GIS bao gm cc cng c thc hin cc cng vic
sau:
+ Nhp d liu t bn giy, nh v tinh, nh my bay, s liu iu tra v cc
ngun khc.
+ Lu tr d liu, khai thc, truy vn c s d liu.
+ Bin i d liu, phn tch, m hnh ha, bao gm cc d liu thng k v d
liu khng gian.
+ Lp bo co bao gm bn chuyn , cc bng biu, biu v k hoch.
- nh ngha ca Vin nghin cu H thng mi trng ESRI, M: GIS l cng
c trn c s my tnh lp bn v phn tch cc tn ti v cc s kin xy ra trn
tri t. Cng ngh GIS tch hp cc thao tc c s d liu nh truy vn v phn tch
thng k bn .

19

- nh ngha ca David Cowen, M: GIS l h thng phn cng, phn mm v


cc th tc c thit k thu thp, qun l, x l, phn tch, m hnh ha v hin th
cc d liu quy chiu khng gian gii quyt cc vn qun l v lp k hoch
phc tp.
- nh ngha ca Burrough (nm 1986): GIS l mt t hp cng c cho vic thu
thp, lu tr, th hin v chuyn i cc s liu mang tnh cht khng gian t th gii
phc v cho cc mc ch c th.
- nh ngha ca Arnoff (nm 1989): GIS l mt h thng my tnh c bn to ra
4 kh nng lu tr d liu: d liu vo; qun l d liu; phn tch d liu; sn phm
d liu.
b./ Cc thnh phn v chc nng ca GIS
Mt h thng thng tin a l bao gm 5 hp phn chnh, l: Phn cng, phn
mm, d liu, con ngi v phng php. Vic la chn v trang b phn cng v
phn mm thng l nhng bc d dng nht v nhanh nht trong qu trnh pht
trin mt h GIS. Vic thu thp v t chc d liu, pht trin nhn s v thit lp cc
quy nh cho vn s dng GIS thng kh khn hn v tn nhiu thi gian hn. H
thng thng tin a l (GIS) c cc chc nng ch yu l: Nhp d liu; Qun l d
liu; Phn tch v truy vn d liu; Xut d liu.

Hnh 1.8. Cc thnh phn ca h thng thng tin a l

20

Hnh 1.9. Cc chc nng ca h thng thng tin a l


c./ Mt s ng dng ca h thng thng tin a l
K t khi ra i cho n nay, GIS c ng dng nhiu ni trn th
gii, trong nhiu lnh vc v cc quy m khc nhau. Cc ng dng u tin ca GIS
cc nc trn th gii khng ging nhau.
Chu u, xu hng ch yu l ng dng GIS vo vic xy dng cc h thng
qun l t ai v c s d liu cho mi trng.
Canada, ni chng kin s ra i ca GIS cp quc gia u tin trn th gii,
mt ng dng trong lm nghip quan trng ca GIS l xy dng k hoch khai
thc g, xc nh cc con ng i khai thc g v bo co kt qu cho chnh ph
a phng.
M, GIS c ng dng trong rt nhiu lnh vc. Mt d n ang c
cp n v vic s dng cng ngh GIS l TIGER (Topographically Integrated

21

Geographical Referencing) do c quan iu tra dn s v s a cht M trin khai.


D n ny c thit k to thun li cho cuc iu tra dn s nm 1990 v
c pht trin xy dng c m hnh my tnh ha cho mng li giao thng
M vi tr gi khong 170 triu la.
Trung Quc v Nht Bn, GIS c ng dng ch yu vo vic xy dng m
hnh v qun l cc thay i ca mi trng do mc nghim trng ca thin tai.
cc nc , cc lnh vc ng dng ca GIS ht sc a dng v ngy cng gia
tng cng vi s pht trin ca cng ngh v s xut hin cc vn mi cc quy
m khc nhau. GIS c p dng vo lp bn cc vng sinh thi nng nghip,
lp bn thch hp t ai, d bo sn lng, quy hoch v qun l s dng t.
Trong lm nghip, GIS c s dng nhp, lu tr, qun l v phn tch
cc bn rng phc v vic khai thc, bo v v pht trin rng.
Trong lnh vc kho c hc, cc k thut GIS c s dng phn tch cc a
im bit v d bo v tr cc im kho c cha c pht hin.
Vi kh nng lin kt cc lp d liu khc nhau, GIS c s dng c hiu qu
trong vic tm kim khong sn trn c s tng hp cc d liu vin thm, a vt l,
a ha v a cht.
cc th, GIS c s dng tr gip cc quyt nh php l, hnh
chnh, kinh t cng nh cc hot ng quy hoch khc.
Bn cnh cc ng dng quy m a phng, quc gia, GIS cng c ng
dng quy m lin quc gia v ton cu. Mt v d in hnh l h ARC/INFO ca
ESRI c chn dng trong chng trnh CORINE (Coordinated Information on
the European Environment) do Cng ng Chu u khi xng nm 1985. H thng
hot ng thnh cng cho php ngi s dng cc quc gia khc nhau tip cn
h thng v trao i d liu. Cc b d liu t, kh hu, a hnh v sinh thi
c pht trin v cc d n c xc tin phn tch cc vn mi trng c
th lin quan n kh thi, nhim nc v xi mn t.
Mt v d khc l vo nm 1983, chng trnh mi trng lin hp quc
(UNEP) chon ESRI xy dng mt h thng da vo GIS phn tch v lp

22

bn cc vng sa mc trn quy m ton cu. Tip , nm 1985, UNEP xc tin


vic xy dng c s d liu ti nguyn ton cu (GRID) vi s h tr ca GIS.
[13][26]
1.1.3.2. Cng ngh vin thm
Cc thng tin vin thm thu nhn c l kt qu ca vic gii m hoc o c
nhng bin i m i tng tc ng n mi trng xung quanh nh trng in
t, trng m thanh hoc trng hp dn. Tuy nhin ng gc k thut in t
nhn nhn th n bao gm mi di ph ca sng in t t sng c tn s thp n
sng siu cao tn, sng hng ngoi gn, hng ngoi xa, sng nhn thy, tia cc tm, tia
X v tia gama.
K thut vin thm l mt k thut a ngnh, n lin kt nhiu lnh vc khoa
hc v k thut khc nhau trong cc cng on khc nhau nh:
- Thu nhn thng tin;
- Tin x l thng tin;
- Phn tch v gii on thng tin;
- a ra cc sn phm di dng bn chuyn v tng hp.
V vy c th nh ngha: Vin thm l s thu nhn v phn tch thng tin v
i tng m khng c s tip xc trc tip vi i tng nghin cu. Bng cc cng
c k thut, vin thm c th thu nhn cc thng tin, d kin ca cc vt th, cc hin
tng t nhin hoc mt vng lnh th no mt khong cch nht nh.
Mt trong nhng h thng v tinh vin thm c s dng rng ri v ph bin
hin nay l v tinh Landsat ca M bi cc yu t nh gi thnh r, kh nng tip cn
ngun t liu, ph rng, phn gii mc chp nhn c thc hin nhiu
mc ch khc nhau.
S pht trin ca v tinh Landsat c ghi nhn bng s thay i cc b cm t
s dng b cm MSS (Multispectral Scanner Sensor) n TM (Thematic Mapper) v
hin nay ang s dng l ETM+ (Enhanced Thematic Mapper Plus). S thay i cc
b cm ny ch yu l s thay i v bc sng v nng cao phn gii ca nh.

23

Ngoi ra, hin nay cn c cc nh v tinh nh SPOT, MOS1, ASTER... vi cc mc


phn gii khc nhau.
Ring Vit Nam k thut vin thm c a vo s dng t nhng nm
1976 ti vin Quy hoch rng, mc quan trng nh du s pht trin ca k thut
vin thm Vit Nam l s hp tc nhiu bn trong khun kh ca chng trnh v
tr Quc t (Inter Kosmos) nhn chuyn bay v tr kt hp X - Vit thng 7 - 1980.
Kt qu nghin cu cc cng trnh khoa hc ny c trnh by trong hi ngh khoa
hc v k thut v tr nm 1982 nhn tng kt cc thnh tu khoa hc ca chuyn bay
v tr X - Vit 1980 trong mt phn quan trng l kt qu s dng nh a ph
MKF-6 vo mc ch thnh lp mt lot cc bn chuyn nh: a cht, t, s
dng t, ti nguyn nc, thu vn, rng... U ban nghin cu V tr Vit Nam
hnh thnh mt tin b khoa hc trng im S dng cc thnh tu V tr Vit
Nam mang m s 48 - 07 trong c k thut vin thm, chng trnh ny tp trung
vo cc vn : Thnh lp cc bn a cht, a mo, a cht, thu vn, hin trng
s dng t rng, bin ng ti nguyn rng, a hnh, bin ng ca mt s vng ca
sng... T nhng nm 1990 nhiu ngnh a cng vin thm vo ng dng trong
thc tin nh kh tng, o c bn , a cht khong sn, qun l ti nguyn rng
v thu c nhng kt qu r rt. Vit Nam c mt trung tm vin thm Quc
gia c thnh lp trc thuc B Ti nguyn v mi trng, tin thn ca trung tm
ny l Phng vin thm trc thuc Cc o c v bn Nh nc t nm 1980 cho
n cui nm 2002 mi i tn thnh Trung tm vin thm Quc gia. Vo ngy
9/7/2009 B TN&MT khnh thnh trm thu nhn nh vin thm hin i u tin
ca Vit Nam c a im t ti cnh ng Bun, thn Vn Tr, x Minh Khai, T
Lim, H Ni.
Thng 4 nm 2008 Vit Nam thu Php phng thnh cng v tinh
VINASAT-1 ln qu o a tnh, vi vic phng c v tinh nhn to Vit Nam
tit kim 10 triu USD mi nm. Vit Nam l nc th 93 phng v tinh nhn to v
l nc th su ti ng Nam . Theo cc ngun thng tin nc ngoi, tng tr gi
ca d n VINASAT-1 l 250 triu USD, trong bao gm chi ph mua v tinh v ph
phng v tinh, xy dng trm mt t, bo him... D tnh v tinh hot ng c t
15 n 20 nm v c khong 20 cng ty ph trch.

24

Ti nm 2020, Vit Nam s lm ch cng ngh vin thm ch to cc trm mt


t, lm ch cng ngh v tinh nh, o to i ng cn b trnh cao, p ng nhu
cu ng dng v pht trin cng ngh v tr Vit Nam, nng cp pht huy hiu qu
c s vt cht u t trong giai on trc.
Ni chung cng ngh Vin thm ra i cha lu nhng nhanh chng khng
nh c u th vt tri ca n, y l cng ngh mi ngy cng c ch khai
thc nghin cu, ng dng cho nhiu mc ch khc nhau trong c thnh lp cc
loi bn . Vit Nam cng ang y mnh khai thc ng dng cng ngh vin thm
mt cch trit . [3][19]
1.1.3.3. Mt s ng dng GIS v cng ngh vin thm ti Vit Nam
Vic ng dng vin thm v h thng thng tin a l GIS phc v theo di,
qun l ngun ti nguyn thin nhin, bo v mi trng c mt s nc trn th
gii ng dng t nhng nm 1970. Tuy nhin, Vit Nam do thiu kinh ph, cc trang
thit b thu pht v tinh nn vin thm v GIS ch mi c a vo ng dng trong
thp k va qua. Mt s nghin cu ca cc nh khoa hc khng nh c vai tr
ca vin thm v GIS. Sau y l mt s ng dng ca vin thm v GIS Vit Nam.
a./ Pht trin kinh t x hi
* Tn D n: Xy dng c s d liu h thng thng tin a hnh - thy vn c
bn phc v phng chng l lt v pht trin kinh t x hi vng ng bng sng Cu
Long do Trung tm Vin Thm - B Ti nguyn v Mi trng lm ch u t v
c thc hin t nm 2004, kt thc vo cui nm 2007.
Mc tiu d n: Mc tiu tng qut ca D n l xy dng mt c s d liu
H thng thng tin a hnh - thy vn c bn a mc tiu vng ng bng sng Cu
Long, trc mt phc v trc tip cng tc gim st, d bo v cnh bo ngp lt v
iu hnh phng trnh l lt hng nm, sau tr thnh cng c phc v quy hoch
pht trin kinh t - x hi khu vc, qun l ti nguyn thin nhin v mi trng bao
gm c t ai, qun l lnh th v qun l hnh chnh cc cp thuc khu vc.
b./ Thnh lp bn
* D n o v bn phc v iu tra ti nguyn thin nhin hay cn gi l

25

n ARPEGE c thc hin trong khun kh Hp tc Php - Vit theo Ngh nh


th ti chnh nm 1998. D n c thc hin trong hai nm 2001 - 2002, vi ngn
sch bao gm ngun vn ODA 12,9 triu Franc ca chnh ph Php v 1,5 t VN
ng vn i ng ca chnh ph Vit nam.
Mc tiu ca d n: Mc tiu c bn ca d n l tng cng nng lc cho Trung
tm Vin thm - Tng cc a chnh thng qua vic u t mt dy chuyn cng ngh
v o to i ng cn b ng dng cng ngh mi nhm thc y cng tc o v
v hiu chnh bn a hnh cng nh bn chuyn phc v tt hn nhu cu v
bn ca cc ngnh v a phng.
* Cc cng trnh thnh lp v hin chnh bn a hnh
T th nghim ban u trong vic s dng nh a ph chp t my bay hin
chnh bn a hnh t l 1: 25 000 khu vc Th c (TP. H Ch Minh) nm 1980 1982, trong khun kh hot ng ca y ban Nghin cu V tr ca Vit Nam, n
vic s dng cc loi nh v tinh c phn gii khc nhau hin chnh v thnh lp
bn a hnh nhiu t l, gp phn khng nh vo mc tiu ph trm h thng
bn a hnh quc gia. Ngay sau thnh cng ca phng n th nghim, tin
hnh vic hin chnh bn a hnh t l 1: 25.000 bng nh my bay cho c tnh
Thi Bnh.
Vic s dng nh v tinh c tin hnh bng vic hin chnh v bin tp, phn
mnh li bn a hnh t l 1: 1.000.000 theo b cc mi. Bn ny c dng
chnh thc lm bn nn cho tt c cc loi bn khc t l 1: 1.000.000 cho ton
b lnh th v lnh hi ca Vit Nam.
Cng trnh Thnh lp bn vng qun o Hong Sa v Trng Sa t l
1:25.000, 1: 50.000, 1: 250.000 v 1: 1.000.000 thuc dng cng trnh v o c - bn
c bit c Nh nc giao trc tip cho Trung tm Vin thm thc hin trong cc
nm t 1994 - 1999. T liu dng thnh lp bn l cc hi , nh v tr lc phn
gii siu cao ca Nga v nh v tinh Landsat ca M. B bn a hnh ca hai qun
o Hong Sa v Trng Sa l nhng ti liu v cng qu gi cho cng tc nghin cu
khoa hc, an ninh quc phng, pht trin kinh t bin v c bit l gip cho vic
khng nh ch quyn quc gia ca Vit Nam.

26

Bng ngun t liu nh SPOT 4 v nhng nm gn y l SPOT 5, tin hnh


cng tc hin chnh bn a hnh vi quy m rng hn. Vi vic hon thin nhanh,
p ng kp thi h thng bn nn phc v cho vic lp H s a gii hnh chnh
cc cp (thc hin Ch th 364/CT ca Th tng Chnh ph) cho nhiu a phng
trong c nc.
Trong d n xy dng bn a hnh ph trm t l 1: 50.000, bng cng
ngh hin chnh bn theo nh v tinh SPOT, tin hnh thc hin cho 2 vng lnh
th c ngha quan trng l ng bng Bc B v ng bng Nam B, vi s lng
133 mnh bn VN 2000 trn tng s 569 mnh ph trm c Vit Nam trong mt
khong thi gian rt ngn.
Loi bn t l ny v bn t l 1: 25 000 cn c tin hnh hin chnh
bng nh v tinh SPOT 5 cho nhiu vng lnh th ca Vit Nam. c bit l thng 05
nm 2006, B ph duyt d n tng th v hin chnh bn a hnh quc gia t
l 1: 10.000, 1: 25.000 v 1: 50.000 trong thi gian 5 nm, t nm 2006 n nm 2010
vi kinh ph trn 50 t ng. y l s khng nh ca cng ngh vin thm ng dng
trong cng tc bn Vit Nam.
Ngoi ra, bng cng ngh vin thm gip cho vic nhanh chng c c
bn a hnh nhiu khu vc dc cc tuyn bin gii v vng ven bin vnh Bc
B, phc v kp thi cho cng tc phn nh bin gii trn t lin v trn bin.
xy dng c cc vn bn php quy v cng tc hin chnh bn a hnh
bng t liu nh vin thm, gm Quy phm hin chnh nm 1989 (Quy phm ny cn
phi xy dng mi cho ph hp vi cng ngh hin nay) v Quy trnh hin chnh nm 2002.
c./ Qun l t ai
* Cc cng trnh, d n phc v cng tc kim k
Cng ngh vin thm c th mnh trong vic xc nh hin trng v bin ng
ca lp ph mt t, trong c tnh hnh s dng v qun l t ai. Ngay t nhng
nm 80, trong khun kh hot ng ca y ban Nghin cu V tr Vit Nam, Trung
tm Vin thm (trc l Phng Vin thm) ch tr v thc hin cng vi mt s c

27

quan ca cc ngnh, b khc d n thnh lp b bn Hin trng s dng t t l


1: 250.000 ca c nc bng t liu nh vin thm. B bn ny sau c s
dng nh l mt ti liu chnh dng thnh lp b bn t l 1: 1.000.000.
Trong t tng kim k t ai nm 2000, Trung tm Vin thm tch cc
tham gia bng vic x l v cung cp bnh nh v tinh cho 32 tnh v c cn b
xung tp hun cho cc a phng v vic s dung loi nh ny trong vic iu tra
hin trng s dng t.
Trong nm 2000 - 2002 tin hnh thc hin ti nghin cu khoa hc xy
dng quy trnh thnh lp bn s dng t bng t liu vin thm. Kt qu a ra
c quy trnh v b mu gii on nh v tinh SPOT 4 phc v cho cng tc ny.
Trong thi gian t thng 10 nm 2002 n thng 04 nm 2003 tin hnh thc
hin d n sn xut th nghim S dng nh v tinh thnh lp bn hin trng s
dng t cp huyn ca tnh C Mau. Kt qu ca d n cho php kt lun, vi loi nh
v tinh SPOT 4 hon ton c th dng iu tra, thnh lp bn hin trng s dng t
cp huyn t l 1: 25.000. Sn phm sn xut th ca d n ny cn c b bn ca
cc huyn Ngc Hin, m Di v c tin cy cao, c a phng chp nhn v
a vo s dng.
Trong t tng kim k t ai nm 2005, vic ng dng cng ngh vin thm
c trin khai mt cch su rng hn. c php ca B, ngay trong cc nm 2003 2004, Trung tm Vin thm t mua nh v tinh SPOT 5 ph trm nhiu vng ca
c nc, ng thi tin hnh xy dng bn nn v bn nh v tinh phc v
cho cng tc kim k t ai cho 13 tnh l nhng a phng khng c bn a
hnh v bn a chnh. Sn phm gm c 1.379 mnh bn nh v tinh SPOT 5
t l 1: 10.000 ca 1.284 x, 1.090 mnh bn nn t l 1: 10.000 v 1.299 mnh
t l 1: 5.000 ca 1.085 x. Ngoi ra, cn tin hnh thnh lp bn hin trng s
dng t v kim k t ai cho huyn Honh B (Qung Ninh) ca c hai cp l cp
x v cp huyn.
C th ni rng, bng t liu nh vin thm hon ton cho php chng ta c th ch
ng tin hnh iu tra v tnh hnh s dng t ca tt c cc cp n v hnh chnh vi
tin cy cao, nhanh chng. iu s rt c ngha trong vic theo di v cp nht

28

nhng bin ng v s dng t ai, trong iu kin nc ta ang trong qu trnh pht
trin kinh t - x hi din ra si ng nh hin nay.
* ng dng cng ngh vin thm qun l di ven bin
Mc tiu ca d n nhm tng cng nng lc cho Trung tm Vin thm trong
vic ng dng cng ngh vin thm thnh lp bn phc v cng tc qun l di
ven bin, nhm gp phn h tr Vit Nam trong cng tc qun l v pht trin bn
vng di ven bin.
Kt qu thc hin d n l cung cp t liu v phn mm x l nh v tinh.
nhn 67 cnh nh v tinh radar ca C quan v tr Chu u (ERS) v 19 cnh nh
v tinh Landsat 7 (ETM). tip nhn 3 phn mm ENVI x l nh v tinh radar v
nh quang hc. H tr k thut v o to cn b. Thnh lp b bn chuyn
phc v cng tc qun l di ven bin ti 3 vng; bn c thnh lp t l
1:100.000 trong h quy chiu HN-72, vi 9 ch l a l chung, hin trng s dng
t, th ho v c s h tng, t ngp nc, rng ngp mn v rng trm, bi t xi l di ven bin, ngp lt, sinh thi di ven b v nhy cm mi trng.
Ngoi ra cn c bo co thuyt minh cho bn , trong c trnh by y
v c s l thuyt, phng php thnh lp, ni dung ca tng loi bn v cc mu
thu nh ca bn .
Kt qu thc hin d n c nh gi cao trong vic tng cng nng lc cho
Trung tm Vin thm v c bit l ln u tin Vit Nam xy dng c b bn
chuyn di ven bin c nhiu ni dung phong ph v khng nh c kh
nng ng dng cng ngh vin thm phc v cng tc qun l di ven bin Vit
Nam.
C th khng nh rng, cng ngh s dng t liu nh vin thm phc v pht
trin kinh t x hi, qun l ti nguyn thin nhin thc hin thnh cng Vit
Nam v gp phn khng nh vo vic p ng kp thi v ti liu bn cho cc
nhu cu s dng ca cc ngnh v cc a phng. [5]

29

1.1.3.4. Cc phn mm s dng trong nghin cu


a./ Phn mm ENVI
Phn mm ENVI l mt phn mm x l gii on nh vin thm rt mnh, vi
cc c im chnh nh sau:
- Hin th, phn tch nh vi nhiu kiu d liu v kch c nh khc nhau.
- Mi trng giao din thn thin.
- Cho php lm vic vi tng knh ph ring l hoc ton b nh. Khi mt file
nh c m, mi knh ph ca nh c th c thao tc vi tt c cc chc nng
hin c ca h thng. Vi nhiu file nh c m, ta c th d dng la chn cc knh
t cc file nh x l cng nhau.
- ENVI c cc cng c chit tch ph, s dng th vin ph, v cc chc nng
chuyn cho phn tch nh phn gii ph cao.
- Phn mm ENVI c vit trn ngn ng IDL (Interactive Data Language).
y l ngn ng lp trnh cu trc, cung cp kh nng tch hp gia x l nh v kh
nng hin th vi giao din ha d s dng.
ENVI c nhiu phin bn nh 3.2, 3.5, 3.6, 4.0, 4.2, 4.3, 4.5, 4.7. Mi phin bn
c ci tin v nng cp cho mt hoc mt s modul.
D dng m rng v ty bin cc ng dng. Ngoi ra, ngi dng c th s
dng ENVI trn cc mi trng khc nhau nh Windows, Macintosh, Linux hay Unix.
Sn phm nh sau khi x l c th xut ra nhiu phn mm bin tp bn
khc nhau nh MapInfor, Autocad, Microstation, Acrview [9]

30

Hnh 1.10. Giao din modull file ca Envi4.5


b./ Phn mm MapInfo
MapInfo l phn mm chuyn dng x l, trnh by, bin tp bn thnh qu
trn c s s liu ngoi nhp v bn nn c s ha. Phn mm ny c s
dng kh ph bin trn my tnh c nhn. N qun l cc thuc tnh khng gian v phi
khng gian ca bn nn cn c tn l phn mm thuc h thng thng tin a l.
Cc lp thng tin c trong MapInfo c t chc theo dng Table (bng), mi mt
bng l mt tp hp ca mt lp thng tin bn trong c cc bng ghi d liu m

31

h thng to ra, ch c th truy cp Table bng chc nng ca phn mm MapInfo khi
m t nht mt Table.
c im khc bit ca cc thng tin trong GIS vi cc phn mm ho
khc l s gn kt rt cht ch gia i tng thuc tnh vi i tng bn , chng
khng th tch ri ra c (v d nu xo 1 dng trong table, lp tc trn bn mt
lun i tng ). Trong cu trc d liu MapInfo chia lm hai phn l CSDL thuc
tnh (phi khng gian) v CSDL bn , cc bn ghi trong cc CSDL ny c qun
l c lp vi nhau nhng li lin kt vi nhau rt cht ch thng qua ch s ID (yu
t nhn dng ra cc i tng) c lu gi v qun l chung cho cc loi bn ghi
ni trn. [11]

Hnh 1.11. Giao din lm vic ca MapInfo 10.0.


c./ Phn mm Surfer
y l phn mm c s dng m hnh ha cao. Trn c s cc s liu
chnh cao c, tin hnh chy phn mm ny s cho ta ng bnh th hin a
hnh ca khu vc. Cc cng c xut nhp d liu ca phn mm kh mm do, cho

32

php nhn v x l cc s liu t dng c s d liu (xls, txt..), ng thi c kh nng


hin th d liu di dng cc file vector s dng c nhiu phn mm khc nhau.
Hnh nh ca th hin a hnh ca khu vc c th c m t bng dng ng
(line) hoc bng dng vng (Shape) v c kh nng mu theo cao .

Hnh 1.12. Giao din lm vic ca phn mm Surfer 8.0.


1.2. C s thc tin ca ti
1.2.1. Trn th gii
Do cc tc ng bin i kh hu nh xi mn cng lm mt khong 24 triu m3
t (tng ng vi 1,7mm b dy tng t) canh tc ti Nepal. Trn kha cnh khc,
64% din tch t sn xut nng nghip ph thuc v lng nc tri s b nh hng
bi qu trnh xm nhp mn v sa mc ha. [30]
Indonesia c xem l mt trong nhng quc gia c a cht vo loi phc tp
nht th gii do v tr a l (nm trn vnh ai ni la xong quanh ng xch o),
ng thi l nc b nh hng ca nhiu hin tng d thng thi tit nh bo, sng
thn trong c c hin tng nc bin dng lm nh hng n sn xut nng
nghip ca quc gia. Ti Indonesia cng s dng cng ngh GIS v vin thm

33

xy dng cc bn khu vc d b tn thng do cc hin tng thi tit bt thng


ng thi xy dng c cc m hnh sn xut nng nghip thch ng. [27]
Ti Ajecbaijan, M.Mamedova s dng nh v tinh Landsat v phn mm
ArcView 3.2 m hnh ha s thay i ca mc nc bin nh hng n t sn
xut nng nghip ti vng ng bng sng Kura t nm 1982 n nm 1998. [29]

Hnh 1.13. Bn cnh bo l lt nguy him (Ratih Fitria Putri, 2010)[27]


2.3.2. Ti Vit Nam
Vit Nam l mt trong nm quc gia chu nh hng nng n ca bin i kh
hu v nc bin dng, chnh v vy chnh ph giao cho b TNMT xy dng cc
kch bn bin i kh hu trn c s d bo v mc pht thi ca IPCC. Thng
6/2009, B TNMT cng b 3 kch bn bin i kh hu cho Vit Nam, trong tp
trung v d bo cho kch bn mc pht thi trung bnh. Theo kch bn ny, nu mc
nc bin dng ln 65 cm th Thnh ph H Ch Minh s b mt khong 128 km2 trong
khi ton b vng ng bng sng Cu Long s b mt 5133 km2. [1]

34

Hnh 1.14. Bn d bo nh hng ca mc nc bin dng (B TNMT, 2009)[1]


Khu vc b nh hng nng n nht ca bin i kh hu n sn xut nng
nghip chnh l vng ng bng sng cu long, v y l khu vc c cao trung bnh
thp, a hnh bng phng v y cng l va la ca c nc.
Nghin cu ti cc tnh thuc vng ny cho thy, n nm 2030, vng BSCL
cng cho thy xu th l trong giai on 2030 - 2040 s khc i so vi hin nay: Din
tch vng BSCL b ngp s m rng hn v pha Bc Liu - C Mau nhng s ngy
chu ngp cc tnh u ngun s gim.

Hnh 1.15. Bn d bo mc ngp lt ti Nam B (L Anh Tun; 2009) [16].

35

Tnh hnh nhit gia tng, ma gim, din tch l m rng v mc nc bin
dng cao s tc ng rt ln n h sinh thi v sn xut nng nghip cng nh to ra
cc vn kh khn cho s pht trin kinh t - x hi khu vc. [16]

Hnh 1.16. Bn d bo thi gian ngp lt nam b (L Anh Tun, 2009) [16].
i vi cp tnh, (Bo Vn Tuy, 2011) nghin cu nhng din bin v bin
i kh hu v d bo tc ng ca chng n cc lnh vc nh: Ti nguyn t, h
sinh thi, lm nghip ca tnh Bn Tre n nm 2100.
Mt trong nhng ngnh kinh t x hi chu nhiu tc ng ca BKH chnh l
nng nghip. Chnh v vy c kh nhiu nghin cu ca cc tc gi tp trung vo lnh
vc ny cc cp quy m khc nhau.
i vi sn xut la go, (L Anh Tun, 2011) cho rng: Vo gia th k 21
sn lng la go vng ng bng sng Cu Long s gim 50% vi 25% din tch t
canh tc b ngp v 50% din tch b nhim mn.
Tuy nhin, nghin cu khc (Mai Vn Trnh v Tingju Zhu, 2011) li cho rng
bn cnh tc ng tiu cc ca BKH lm cho nng sut mt s loi cy trng gim
trong tng lai ti hu ht cc vng sinh thi th cng c nhng ni do s gia tng ca
m v phn phi lng ma, s gia tng CO2 lm tng kh nng ng ha ca cy
trng t lm dn n mt s loi cy trng c nng sut tng ln, v d nh cy la
ti vng Nam Trung B v Ty Nguyn.

36

Nh vy, r rng bin i kh hu l mt vn ln, nh hng n nhiu kha


cnh ca s pht trin loi ngi. Trn thc t c rt nhiu nghin cu v tc ng
ca bin i kh hu trn th gii v Vit Nam, tuy nhin cc nghin cu ny ch
yu gii quyt tm v m (thng thng l cp tnh, cp vng), cha c nghin cu
chi tit cc vng lnh th hp hn c th ha n tng khu vc b mt t lm c
s la chn cho nh qun l cng nh bn thn ngi s dng t.

37

CHNG 2: NI DUNG V PHNG PHP NGHIN CU


2.1. Ni dung nghin cu
- Tnh hnh t nhin, kinh t x hi ca vng nghin cu im.
- Thc trng s dng qu t la.
- Cc biu hin ca bin i kh hu ti vng nghin cu im.
- Xu hng bin ng ca qu t la do nh hng ca bin i kh hu.
- Xy dng c s d liu khng gian v thuc tnh ca bn bin ng s
dng qu t la do nh hng ca bin i kh hu t nm 2000 n nm 2010 ti
vng nghin cu im.
2.2. Phng php nghin cu
tr li cc cu hi nghin cu, ti s dng mt s phng php nghin
cu chnh nh sau:
2.2.1. Thu thp s liu thng k v thng tin th cp
Bao gm cc loi bn lin quan n t la, thng tin v sn xut la ca cc
a phng, vn an ninh lng thc, thng tin v kh tng thy vn, cc thng tin
v iu kin t nhin, kinh t x hi ca vng nghin cu. Cc bo co v tc ng ca
bin i kh hu v thin tai xy ra trong 10 nm qua.
2.2.2. Phng vn h
La chn ngu nhin 30 h gia nh ti 3 x c sn xut la phng vn cc
thng tin v sn xut nng nghip, s hiu bit ca ngi dn v bin i kh hu, cc
thch thc do bin i kh hu i vi cc nng h, cc bin php nhm thch ng v
gim nh nh hng ca bin i kh hu. (Xem ph lc)
2.2.3. ng dng GIS v vin thm
S liu thng k, bn s ca cc vng nghin cu, v s liu kh tng thy
vn lin quan n kch bn bin i kh hu s c thu thp v bin tp vo trong c
s d liu GIS thng nht v cu trc, h ta , v hnh thc qun l d liu bng
phn mm MapInfo. Gii on cc nh v tinh qua cc thi k thnh lp bn bn

38

hin trng s dng t; t nhng vng sn xut la b nh hng ca mc nc


bin dng cao v cc bn tc ng khc do bin i kh hu.
Gii on

nh Landsat
nm 2000

nh Landsat
nm 2010

GPS; Cc loi bn

Phn mm Envi 4.5

Bn
HTSD t
Nm 2000

Bn
a hnh

Bn
HTSD t
Nm 2010

Phn mm MapInfo

Kch bn BKH

Bn bin ng s
dng t la nm
2000 v nm 2010

Bn d bo
mt t la

Phng vn; thc a


Bn mt t
la do tc ng
BKH
Hnh 2.1. S s dng cng ngh GIS v vin thm trong nghin cu
2.2.4. Phng vn su cn b chuyn trch
Tin hnh phng vn cn b ph trch nng lm nghip ca x nm c
thng tin v sn xut la ca a phng trong giai on 2000 n nm 2010; Phng
vn vi cn b phng Ti nguyn mi trng, cn b a chnh cp x nhm thu thp
cc thng tin v hin trng s dng t la, s bin ng, chuyn mc ch s dng
t trng la sang cc mc ch khc.

39

Cng vi cng ng bn a, cc cn b ch cht ca x, xy dng v tho lun


v cc khu vc s b nh hng do bin i kh hu v cc kch bn bin i kh hu
cho khu vc.

40

CHNG 3: KT QU NGHIN CU V THO LUN


3.1. iu kin t nhin; kinh t x hi v hin trng s dng qu t la
3.1.1. iu kin t nhin ca huyn Ph Vang
3.1.1.1. V tr a l
Ph Vang l mt huyn ven bin ca tnh Tha Thin Hu, c din tch t nhin
l 28.031,80 ha, vi v tr a l c xc nh nh sau:
+ Pha ng Bc: Gip bin ng.
+ Pha Ty Bc: Gip huyn Hng Tr.
+ Pha Ty Nam: Gip huyn Hng Thy v thnh ph Hu.
+ Pha ng Nam: Gip huyn Ph Lc.
- Ta a l:
+ im cc Bc ti: ca Thun An ng vi 16,35 v bc.
+ im cc Nam ti: Cn Lng ng vi 16,20 v bc.
+ im cc ng: ti thn An Bng ng vi 107,51 kinh ng.
+ im cc Ty: ti ng ba Snh ng vi 107,35 kinh ng. [21]

Hnh 3.1. S v tr ca huyn Ph Vang v vng nghin cu im.

41

Vi v tr a l nh vy, gn trung tm thnh ph Hu nn kh thun li cho s


pht trin kinh t x hi ca a phng.
Vng nghin cu gm cc x Ph An, Ph M v th trn Thun An to thnh
mt tiu vng nm pha bc ca huyn. V tr a l ca vng nghin cu mang
nhng nt chung nht ca huyn nh gip bin, m ph ng thi c x gip vi
vng ven thnh ph.
3.1.1.2. a hnh
Huyn Ph Vang c a hnh thuc dng bng phng, dc < 1% v c cao
t nhin bin thin t 0,5m n 22,0m so vi mc nc bin, ph bin t 0,8m n
1,5m. Nhn chung, a hnh ton huyn thp dn t Ty Nam n ng Bc vi dc
khng ln. Tuy nhin, c nhng khu vc a hnh trng hoc g i cao hn a hnh
chung v c chia ra 03 vng chnh nh sau:
+ Vng 1: Vng cn ct ven bin: y l khu vc c a hnh cao nht, c
hnh thnh t vic bi lng ct ca bin. Vng t ny c dng a hnh sng tru,
c gii hn bi pha ng Bc l bin ng, pha Ty Nam l vng m ph Tam
Giang - Cu Hai. Gii t ny va c b ngang hp, li phi mang nhim v ngn mn,
chn sng, chn l v chn gi.
+ Vng 2: Vng m ph: Vng ny c hnh thnh t s kt ni lin thng
gia cc m nc l: Thanh Lam, H Trung, Thy T, m Sam, Cu Hai vi Ph
Tam Giang, to nn mt khng gian rng ln ko di t ca Lu n ca T Hin
v chy dc theo bin ng vi chiu di mt nc: 74km, c din tch: 22.000ha, l
m ph ln nht khu vc ng Nam . Phn din tch m ph thuc huyn l:
6.975,0ha chim 31,7% din tch m ph ca tnh. y thc s l ti sn thin ph
cho mt s huyn ca tnh Tha Thin Hu c hng li t vic nh bt, nui
trng thy sn trong c huyn Ph Vang.
+ Vng 3: Vng ng bng: Vng ny thun li cho vic pht trin nng
nghip, xy dng c s h tng, nh canh nh c v pht trin cc ngnh ngh truyn
thng khc. [21]

42

3.1.1.3. Cc ngun ti nguyn.


a./ Ti nguyn t
Tng din tch t t nhin ca ton huyn l 27.987,03 ha, bao gm cc loi
t chnh nh sau:
t ct in hnh: Loi t ny phn b ch yu ti cc x ven b bin v vng
m ph, c a hnh bng phng. H thng canh tc ch yu l cy mu, cy cng
nghip ngn ngy, rng phng h v nui trng thy hi sn.
t mn: Loi t ny c hnh thnh do s lng ng ph sa ca h thng
cc sng, h ti v tr gip cc ca bin. H thng canh tc ch yu l trng la mt v
v nui trng thy sn nc l. Phn b ch yu ti x Vinh H. Hin nay, c c p
Tho Long nn loi t ny dn c ci thin v c mt s khu vc sn xut la
2 v.
t ph sa c tng m r: Loi t c hnh thnh t t ph sa, c mc
nc ngm nng (gy nn hin tng m r), phn b ch yu t Ph Thanh n
Vinh Thi, sn xut nng nghip ch yu l cy la v cc loi cy mu.
t bin i do trng la: L loi t c ngun gc pht sinh t cc loi m
khc nhau, c nhn dn ci to thng qua cc hot ng sn xut la m thnh. Qu
trnh hnh thnh t ch o l qu trnh feralit, nhng tnh cht t b bin i
chu nh hng ca qu trnh ngp nc, lm cho n khc hn vi t feralit; s ra
tri mn v cp ht st xy ra mnh tng t mt, kt cu t b phn tn, c qu
trnh gly xut hin tng di. Nu t c trng la lu ngy th tng t mt
tr nn bc mu, c bit i vi nhng ni trng c 2 v la trong nm.
t ngp nc v mt nc chuyn dng: y l loi t rt c trng ca
huyn Ph Vang, chim mt phn din tch kh ln, ch yu l vng nm trong vng
m ph Tam Giang - Cu Hai. Loi t ny l mt tim nng ln pht trin cc
hot ng nui trng v nh bt thy hi sn. [22]

43

Bng 3.1. Cc loi t ca huyn Ph Vang


Th t

Loi t

K hiu

Din tch (Ha)

t ct in hnh

10.434,91

t mn trung bnh v t

208,47

t ph sa c tng m g

Pb

2.030,87

t bin i do trng la

Lp

8.621,50

t sng sui v mt nc chuyn dng

MNC

6.691,28

Tng din tch t nhin

27.987,03

(Ngun: Phng Ti nguyn v mi trng huyn Ph Vang).


b./ Ti nguyn nc
H thng thy vn ca huyn Ph Vang kh a dng v phong ph. Sng
Hng l hp lu ca cc con sng nh T Trch, Hu Trch, Sng B...chy qua a
bn huyn c c im l dng chy n nh v chu nh hng mnh ca thy triu
v mn, ph thuc vo triu cng v mc xm thc ca nc bin.
H thng m ph c din tch kh ln, trong c mt phn din tch thuc h
thng ph Tam Giang v m Thy T. su trung bnh bin thin t 1m n 6m
ty v tr, thm ch c lch su 10m. Hin nay, ti cc m ph ny ch yu c s
dng nui trng thy hi sn nc ngt v nc l, l mt trong nhng ngnh ngh
sn xut nng nghip ch yu ca a phng. [22]
Bn cnh , ti Ph Vang cn c h thng cc hi, knh rch, ao h, cc bu,
trm cha nc ngt m bo cung cp nc cho sinh hot cng nh p ng mt
phn sn xut nng nghip ca a phng.

44

Hnh 3.2. H thng thy vn ca huyn Ph Vang (Ngun: PTNMT Ph Vang).


c./ Ti nguyn thc vt
H thc vt y rt ngho nn. Thc vt thn g nguyn sinh cn rt tha tht
v phn ln thoi ho thnh dng cy bi. Mt s do ngi dn khai thc trng nay ch
cn dng ti sinh chi, to thnh nhng khonh r th sinh. Ngoi thc vt t nhin,
trong nhng nm gn y, ngnh lm nghip trin khai cc d n trng nhiu loi cy
g phng h kh thnh cng chng ct bay, cy tri nh keo li lim, keo tai tng,
keo l trm,... hai bn b m ph chn cc g, trng ct ni ng nhn dn mt s
x thng trng khoai lang, t. Trn cc trng ct ni ng, ngi dn a phng b
tr cy trng kh a dng nhng din tch manh mn. Mt vi ni nh hnh chuyn
canh t, lc, khoai lang v c la nc.
Theo kt qu iu tra gn y, thnh phn thc vt tiu vng m ph v bin
ven b rt a dng, bao gm: thc vt ph du, c thy sinh, thc vt rng ngp
mn. [22]

45

3.1.2. iu kin kinh t x hi


3.1.2.1. iu kin x hi
a./ Dn s, lao ng, vic lm
Theo s liu thng k ca Huyn Ph Vang, tnh n nm 2009, tng dn s
ca huyn l 177.200 ngi vi 39.344 h, trong th l 6.924 h, nng thn
l 32.420 h. T l gia tng dn s t nhin l 1,3%. Dn s ca huyn ng th 2
trong ton tnh, ch sau Thnh ph Hu. Phn theo gii tnh, dn s n chim 55,55%,
nam gii chim 45,45%
S phn b dn c trong huyn c s chnh lch ln, mt s x c mt
dn s cao nh Ph Thng, Thun An, Ph Dng... cn cc x nh Ph Xun,
Vinh Thi, Vinh H c mt dn s kh thp, ch bng khong mt phn ba so
vi ton huyn.
Lao ng trong ton huyn c 83.710 ngi, trong ch yu l lao ng trong
lnh vc nng lm nghip. Cht lng lao ng ca huyn nhn chung mc trung
bnh, t l lao ng qua o to ngh chim t l thp, ch yu hot ng trong cc
lnh vc c tnh truyn thng, thu nhp khng cao v thiu tnh n nh; mt lng ln
ch yu l lao ng ma v. [22]

Biu 3.1. C cu lao ng nm 2009


(Ngun: Nin gim thng k, 2009)

46

Trong vng nghin cu, do c th a hnh v qun l hnh chnh nn lc


lng lao ng y kh phong ph, a dng.
Bng 3.2. Dn s, lao ng cc x trong vng nghin cu
Din tch

Dn s

t nhin

trung bnh

(Km2)

(Ngi)

Ton huyn

280,31

Vng nghin cu

Mt dn s

Lao ng

(Ngi/Km2)

trung bnh

177.200

632

83.710

51,47

64.430

1.252

29.422

TT Thun An

17,03

20.776

1.220

9.142

X Ph An

11,28

9.102

807

4.404

X Ph M

11,47

9.776

852

4.688

(Ngi)

Ngun: Nin gim thng k, 2009.


Trong tp trung ch yu vo cc ngnh ngh chnh nh: Phi nng nghip,
ng nghip (th trn Thun An); Nui trng thy sn, sn xut la (x Ph An v x
Ph M).
b./ Gio dc, y t v vn ha x hi
Vi c im a hnh v v tr a l ca a phng nn cc yu t v gio
dc, y t, x hi c m bo v kh pht trin.
C th, trn a bn ton huyn c y cc cp hc t tiu hc n trung hc
ph thng vi tng cng 57 trng, 878 phng hc cc loi, p ng nhu cu n
trng ca 38.408 hc sinh. T l hc sinh i hc thng t l nghch vi cp hc; y
l mt vn hin nay ca a phng cn tm phng n tho g trong thi gian ti.
Ch c khong 50% tr em trong tui n trng i hc bc trung hc c s; t l
ny bc trung hc ph thng l 23%. Thng thng, hc sinh y ngh hc sm
tham gia lao ng cng gia nh hoc i lm cng nhn ti cc khu cng nghip, khu

47

ch xut, song mt b phn ln khng c cng n vic lm nn lm tng nguy c cc


bt n v x hi.
V y t, ton huyn c 1 trung tm y t cp huyn, 01 phng khm khu vc v
20 trm y t cp x vi tng s ging bnh l 215 ging, i ng y, bc s, nhn
vin y t cc cp l 247 ngi, hng nm khm v cha bnh cho gn 250.000 lt
ngi. Hot ng ca cc c s y t ch yu l tuyn truyn v chm sc sc khe ban
u cho ngi dn, do a phng rt gn vi cc Trung tm y t ln ca tnh nn i
a s ngi dn c tm l la chn cc bnh vin tuyn tnh v trung ng cha
bnh. [22]
3.1.2.2. iu kin kinh t
a./ Lnh vc cng nghip
i vi lnh vc cng nghip, trn a bn c 3.263 c s sn xut trong ch
yu l ca cc h sn xut c th. Ngnh ngh ch yu l sa cha tu thuyn, sn xut
cy, mc dn dng, sn xut thc phm v ung...S lao ng tham gia vo cc
hot ng sn xut cng nghip l hn 4.100 ngi. Tc tng trng ca hot ng
cng nghip trong nhng nm qua t t 116% n 118%. Nm 2009, gi tr sn xut
cng nghip t 380,97 t ng.
Nh vy, c th thy sn xut cng nghip trn a bn cn nh l, ch yu
theo quy m h gia nh, c th cha c s u t ng b v ngun vn cng nh
cng ngh.
b./ Lnh vc nng nghip
L ngnh kinh t ch yu ca huyn nn gi tr ca sn xut nng nghip trong
nhng nm qua ng vai tr ln trong tng gi tr sn xut ton huyn. Nm 2009, gi
tr sn xut nng nghip ca ton huyn l 1.445,7 t ng, trong ch yu l hot
ng nui trng, nh bt thy sn v trng trt.
Hot ng nh bt, khai thc v nui trng thy hi sn l mt th mnh ca
huyn vi hn 1800 thuyn, tu c gii cc loi v h thng ao nui rng khp trn
ton huyn. Tng sn lng khai thc nm 2009 t 16.113 tn, trong 97% l t

48

bin, cn li l t sng, m. Din tch nui trng t 2.106 ha, trong nc l 1.932
ha, cn li l din tch nui trng nc ngt.
Trng trt chim t l ln th hai trong c cu sn xut nng nghip ca a
phng vi ch yu l cc loi cy trng nh trng cc loi rau mu, cc loi cy cng
nghip ngn ngy, trong khi trng la chim t l kh khim tn. H thng cy
trng ca a phng kh phong ph v a dng.
Chn nui chim t l kh khim tn trong c cu sn xut nng nghip ca a
phng vi gi tr sn xut t khong 80 t ng, trong ch yu l chn nui gia
cm ti h gia nh.
Lm nghip ch yu l cc hot ng trng cy phn tn v chm sc rng
phng h, chng ct bay ti cc khu vc gip b bin. Do c th a hnh nn lm
nghip ng vai tr rt nh trong c cu nng nghip ca a phng, gi tr sn xut
t 8,4 t ng.
i vi 3 x vng nghin cu l th trn Thun An, Ph An, Ph M, sn xut
nng nghip ch yu l nui trng thy sn v trng la.
c./ Lnh vc thng mi, dch v
Thng mi, dch v nm 2009 c gi tr sn xut l 814,9 t ng, l lnh vc
ng v tr th hai trong c cu kinh t ca a phng. Cc hot ng ch yu l bun
bn (chim 75%); dch v n ung (chim 15%) v dch v du lch (chim 10%). Nh
vy, c th thy tuy c nhiu a im c kh nng khai thc c du lch nh cc bi
tm, h thng m ph...nhng du lch ca a phng cn chm pht trin, ch yu
cung cp cc dch v n gin cho du khch ni a ngh mt ti cc bi tm Thun
An, Vinh Thanh.
Th trn Thun An l u tu pht trin dch v du lch khng ch trong vng 3
x nghin cu m cn l ca ton huyn. Ti y c h thng ch, giao thng, cy
xng, c s sn xut kh pht trin, bn cnh bi tm Thun An cng l mt la
chn ca dn c cc huyn ln cn v thnh ph Hu.

49

Biu 3.2. C cu kinh t huyn Ph Vang nm 2009


Ngun: Nin gim thng k, 2009
Nh vy hot ng kinh t ch yu ca huyn trong nhng nm qua vn ch
yu da vo nng nghip, y l mt vn m trong thi gian ti huyn cn phi da
trn cc ngun lc sn c nhm gim t trng nng nghip tng t trng cng nghip
v dch v. [22]
3.1.3. Hin trng s dng t
3.1.3.1. Hin trng s dng t ca huyn Ph Vang
Theo kt qu kim k t ai nm 2010, huyn Ph Vang c tng din tch l
27987,03ha; trong t nng nghip l 12522,51ha; t phi nng nghip l
14136,92ha; t cha s dng l 1324,9ha. Nh vy c th thy t l s dng t ca
huyn l kh cao, t 95,3%.
Din tch t nhin ca cc x c s khc bit kh ln do lch s hnh thnh v
c im a hnh. iu ny c tc ng v nh hng khng nh n c cu ngnh
ngh v s pht trin kinh t x hi ca mi mt a phng.
a./ t Nng nghip
t nng nghip bao gm t sn xut nng nghip, t lm nghip, t NTTS,
t lm mui v t nng nghip khc.

50

C cu s dng t nng nghip ti huyn Ph Vang cho thy din tch ch yu


l t sn xut nng nghip, chim khong 71%; Tip theo l t nui trng thy
sn 15%. t trng la c 7.320,50 ha, chim 26,16 tng din tch t t nhin, ch
yu tp trung ti cc x nh Ph Lng, Vinh Thi, Ph a... Trong khi c nhng
x din tch rt t nh Ph Hu, Vinh Ph, thm ch nh Ph Thun l din tch t la
l khng c.
i vi t trng cy hng nm khc, bao gm cc loi cy cng nghip ngn
ngy nh lc, sn... hay cy rau mu, ch yu tp trung ti cc x nh: Ph Xun, Ph
Mu, Vinh Xun. y l nhng x c thnh phn c gii tht nh, h thng thy vn
y nn ph hp cho nhng loi cy ny.
L mt huyn duyn hi ven bin nn t lm nghip Ph Vang kh t, ch
chim hn 10% trong tng s din tch t nng nghip ton huyn. Cy lm nghip
y ch yu l Phi Lao (cy Dng) nhng c chia lm hai loi rng l rng phng
h ven bin, tp trung nhiu ti cc x Vinh Xun, Vinh An, Ph Din v rng sn
xut tp trung ti cc x Ph Xun, Ph a l nhng x c din tch t ct nhiu,
khng ph hp vi cc loi cy khc.
Nui trng thy sn l mt ngnh sn xut kinh t trng im ca huyn, nn
din tch t c s dng vo mc ch ny chim t l kh cao. Din tch nm 2010
l 1.918,60 ha, tp trung ti Thun An, Ph Xun, Vinh Xun, Vinh H vi h thng
cc h nui nc l xung quanh h thng m ph.
Bin ng din tch t nng nghip giai on 2000 - 2010 c s bin ng
theo xu hng tng do chuyn t cc loi t bng cha s dng sang v chuyn i
trong ni b loi t nng nghip.
b./ t phi nng nghip
t phi nng nghip chim t l ln nht trong c cu din tch t ai ca ton
huyn vi 14.136,92 ha. Trong chim phn ln l din tch t mt nc chuyn
dng, t v t c mc ch cng cng. S phn b cc loi t ny cc x trong
huyn l khng ng u, c s khc bit ln, ph thuc vo cc iu kin kinh t x
hi nh s phn b dn c, s lng cc tr s c quan, h thng giao thng. Mt vn

51

ng quan tm hin nay l din tch t ngha trang ngha a ca a phng


kh ln, chim hn 13% din tch t phi nng nghip, trong c nhng x nh Vinh
Xun, Vinh Thi, Ph a vi t l gn 18%.
S bin ng ca din tch t phi nng nghip giai on 2000 - 2010 ch yu
l chuyn i t t nng nghip v t cha s dng; trong c ch yu l s gia
tng t c mc ch cng cng xy dng cc cng trnh s nghip, giao thng,
trng hc.
c./ t cha s dng
Din tch t bng cha s dng ca a phng tnh n nm 2010 l 1.324,90
ha, ch yu l vng ct ni ng, kh nng ti tiu km, thm thc vt ch yu l cy
bi sng trn ct, xen ln vi t ngha trang, ngha a. Mt s x khng c loi t
ny nh Ph Mu, Ph Thng... nn gy kh khn cho cng tc quy hoch m rng
cho cc mc ch s dng t khc. i vi cc a phng khc khai thc qu t
ny cn phi c kinh ph ln nhm u t ci to h thng giao thng, thy li v cc
c s h tng khc.
Trong giai on 2000 - 2010, din tch t cha s dng gim mnh do chuyn
i sang cc mc ch nng nghip v phi nng nghip.

Biu 3.3. C cu s dng t nm 2010 ca huyn Ph Vang


Ngun: Phng Ti nguyn & Mi trng, 2010

52

3.1.3.2. Hin trng s dng t ca vng nghin cu


Tng din tch t nhin ca vng nghin cu l 3994,80 ha chim 14,3% tng
din tch t nhin ca ton huyn.
Bng 3.3. C cu s dng t ca cc x trong vng nghin cu

STT

Loi t

Tng din tch t nhin

Ton
huyn

Din tch cc x vng nghin


cu
Thun
An

Ph An

Ph M

27.987

1.703

1.130,3

1.161,5

1.

t nng nghip

NNP

12.522,5

413,19

436,34

587,34

1.1

t sn xut nng nghip

SXN

8.878,88

33,04

238,82

528,65

1.1.1

t trng cy hng nm

CHN

8.631,37

33,04

238,82

528,65

1.1.1.1 t trng la

LUA

7.320,5

33,04

238,67

522,21

1.1.1.2 t trng cy HN khc

HNK

1.310,87

0,15

6,44

1.1.2

t trng cy lu nm

CLN

247,51

1.2

t lm nghip

LNP

1.708,99

74,15

1.3

t nui trng thu sn

NTS

1.918,6

306

197,52

58,69

1.4

t nng nghip khc

NKH

16,04

2.

t phi nng nghip

PNN

14.139,6

1.223

692,26

561,2

2.1

OTC

2.629,43

125,64

56,95

91,35

2.2

t chuyn dng

CDG

2.716,37

154,25

43,97

115,1

2.3

t tn gio, tn ngng

TTN

216,11

2,08

6,98

14,36

2.4

t ngha trang, ngha

NTD

1.882,41

25,69

55,81

160,84

2.5

t sng sui v MNCD

SMN

6.691,28

912,6

528,55

179,55

2.6

t phi nng nghip khc PNK

4,02

2,73

3.

t cha s dng

1.324,9

66,82

1,69

12,93

CSD

Ngun: Phng Ti nguyn & Mi trng, 2010.

53

T bng trn cho thy, c cu s dng t ca vng nghin cu c s khc bit


gia cc x, Thun An vi vai tr l mt trung tm ca huyn v ang c quy hoch
ln thnh th x nn c din tch t phi nng nghip ln nht. Trong khi Ph M
do c h thng thy li kh tt v chn t ph hp (ch yu l t ph sa) nn c din
tch t sn xut la nhiu nht.
iu c bit trong vng nghin cu l v tr a l ca ba x u gip bin hoc
m ph nn din tch t sng sui, mt nc chuyn dng chim t l khc ln. y
l mt c hi thun li cc a phng c th m rng din tch t NTTS.
Mt s loi t c din tch rt nh hoc khng c nh: t trng cy hng nm
khc (cc loi rau, cy cng nghip ngn ngy); t lm nghip (Ch c ti vng ven
bin ca th trn Thun An vi chc nng l rng phng h, chng li cc hin tng
nh ct bay, bin xm thc).
3.1.4. Nhn xt chung
Th trn Thun An, x Ph An, Ph M l mt tiu vng lin hon ca huyn
Ph Vang, tnh Tha Thin Hu, mang y cc c trng ca ton huyn. Vi v tr
a l thun li, c cu kinh t ang c xu hng pht trin chuyn dnh mnh sang
pht trin du lch, dch v theo nh hng chung ca ton huyn. C cu s dng t
ca ton huyn Ph Vang v ca vng nghin cu ch yu l t nng nghip v t
phi nng nghip. Trong , din tch t phi nng nghip chim u th do din tch t
mt nc chuyn dng (cc m, ph) chim t l ln.
3.2. Tnh hnh s dng t la v sn xut la ti vng nghin cu.
3.2.1. Hin trng s dng t la ca vng nghin cu
Tng din tch t trng la ca cc x trong vng nghin cu l 793,92 ha,
trong la mt v l 332,49 ha, cn li l t trng la 2 v. Tuy l mt huyn ng
bng nhng do nh hng ca iu kin kh hu v h thng ti tiu nn mt phn
ln din tch trng la ca cc x phi b hoang trong v h thu. Hin nay, c mt
s din tch sn xut v h thu c chuyn sang kt hp vi NTTS, ni bt l ti th
trn Thun An.

54

Bng 3.4. Hin trng s dng t la cc x vng nghin cu.

n v

Din tch (ha)


LUC

LUK

Thun An
Ph An
Ph M

461,43

Cc x ng chnh

33,04

B c, Bu Mi, Rung
Cha, Vnh Lc

238,67

ng Mn, Bu M, Rung
T, ng Ngng, H Cn

60,78

Ba in H, Ba in Thng,
u Cu, Trung Gi

Ngun: Phng Ti nguyn & MT, 2010 v x l s liu.


Qua bng s liu 3.4. cho thy, loi hnh s dng t la gia cc x trong vng
nghin cu l c s khc bit; x Ph An v th trn Thun An khng c t chuyn
la cn x Ph M th ch yu l t chuyn la. i vi cc din tch t la khc
(LUK), qua qu trnh iu tra nng h, cho thy vo v h thu cc din tch ny
thng b b hoang. Nh vy h s s dng t la khu vc nghin cu l kh thp,
nm 2009 t 1,5 ln.
a bn phn b t la ch yu l ti khu vc pha ty v ty nam ca cc x,
v cc khu vc ny xa so vi cc m ph, nn hn ch c cc tc ng tiu cc
do nh hng ca m ph nh ngp lt, mn ha.
3.2.2. Xu hng bin ng ca qu t la
Trong nhng nm qua, din tch t la lun c s bin ng, chuyn i mc
ch nhm phc v nhu cu pht trin kinh t x hi ca a phng. Qua bng s liu
3.4. cho thy, din tch t la giai on nm 2000 n nm 2005 tt c cc x u
c bin ng gim, cn giai on 2005 n 2010 li c xu hng tng. C th, cc x
nh Ph An, Ph M u gim vo nm 2005 v tng vo nm 2010; Trong , th
trn Thun An trong sut c thi k 2000 n 2010, din tch t la li gim, c bit
t nm 2000 n nm 2005 gim n 51 ha.

55

Bng 3.5. Bin ng din tch t la.


Din tch t la
n v
Nm 2000
Ton huyn

Nm 2005

Nm 2010

6.838,62

6.456,45

7.320,50

85,94

34,94

33,04

Ph An

233,84

223,46

238,67

Ph M

497,19

460,80

522,21

Thun An

Ngun: Phng Ti nguyn & MT, 2000, 2005, 2010.


Hin tng gim t trng la trong giai on 10 nm va qua l ph hp vi
nh hng pht trin kinh t x hi ca a phng cng nh cc iu kin khch
quan. Chi tit bin ng c th hin qua bng s liu 3.6.
Bng 3.6. Chu chuyn t trng la giai on 2000 - 2010
Bin ng

Giai on 2000 - 2005

Giai on 2005 - 2010

(Tng +
Gim -)
NTS

Thun An

Ph An

-39,2

ODT/ONT

Ph M Thun An

Ph An

-20,04
-3,88

-7,44
-2,91

CCC

-9,8

-3,4

BCS

-2

-3,1

-0,8

-1,39

-3,47

-2,39

-4,06

SKC
Khc
Kt qu o c

Ph M

-13,77
-1,1

-1,25

-0,8

20,24

77,51

Ngun: Phng Ti nguyn & MT, 2000, 2005, 2010.

56

Nh vy c th thy thc cht din tch t la ca cc x l khng tng trong


c giai on 2000 n nm 2010, s liu tng ln l do kt qu o c qua cc thi k
khc nhau. Din tch t la ch yu chuyn sang cc loi t chuyn dng nh t ,
t giao thng, t kinh doanh... ng lu , ti x Ph An v Thun An c tng cng
5,1 ha chuyn sang t bng cha s dng, c ngha l t b b hoang.
3.2.3. Khi qut tnh hnh sn xut la ti vng nghin cu
Sn xut la l mt trong nhng sinh k ch yu ca ngi dn trong vng
nghin cu. Qua qu trnh phng vn nng h, cn b nng nghip x cho thy sn
xut la tuy khng mang li hiu qu kinh t cao nhng vn c duy tr, nhm p
ng nhu cu lng thc ti ch v do iu kin t nhin, kinh t khng ph hp vi
cc loi cy trng khc.
Tng din tch gieo trng ca ton huyn cng nh cc x trong vng nghin
cu u c xu hng tng ln, s liu giai on 2006 - 2009 cho thy, tng din tch
gieo trng nm 2009 tng so vi nm 2006 l 1.347 ha.

Biu 3.4. Bin ng din tch trng la ton huyn giai on 2006 - 2009.
Ngun: Nin gim thng k, 2009.

57

S d c hin tng tng t bin ny l do sau khi c p Tho Long, mt


phn din tch t sn xut la 1 v cc nm trc c th chuyn sang sn xut la vo
v h thu.
Do ph thuc vo thi tit cng nh tp qun s dng lng thc ca a
phng nn cc loi ging ch yu l Xi21, X23 v ging Khang Dn.
Qua s liu bng 3.6. cho thy, din tch sn xut la gia cc x trong vng
nghin cu l c s khc bit do c im a hnh v c im kinh t x hi. Th trn
Thun An, vi c cu kinh t ch yu l thng mi, dch v v ng nghip nn din
tch la chim t l rt t. X Ph An do c im nm ven m ph nn mt phn din
tch vo v h thu thng b thiu nc. Trong khi ti x Ph M, vi v tr a l
nm xa vng m ph, li c h thng thy vn phong ph nn t l gia din tch la
h thu v ng xun kh cn bng v l a phng c din tch sn xut la ln nht
trong vng nghin cu.
Bng 3.7. Din tch, nng sut la ti cc x trong vng nghin cu.
C nm

ng Xun

H Thu

Din

Nng

Sn

Din

Nng

Sn

Din

Nng

Sn

tch

sut

lng

tch

sut

lng

tch

sut

lng

(Ha)

(T/ha)

(Tn)

(Ha)

(T/ha)

(Tn)

(Ha)

(T/ha)

(Tn)

52,75

28.923

Ton huyn 11.527

54,17

62.439 6.044

55,45

33.516 5.483

Thun An

58

52,1

304

44

55,07

244

14

42,14

59

Ph M

888

54,6

4.843

445

58,61

2.608

442

50,61

2.240

Ph An

301

51,8

1.559

220

54,16

1.192

81

45,68

370

Ngun: Nin gim thng k, 2009.


Xt v nng sut, Ph M l x c nng sut la cao nht trong s 3 x. Trong
khi Thun An c nng sut thp nht; So snh vi ton huyn, nng sut ca cc x
trong vng u mc thp hn hoc bng. iu ny chng t trong thi gian ti cn

58

c cc bin php khoa hc, k thut, chnh sch nhm nng cao nng sut sn xut la
ca cc a phng.
3.2.4. Sn xut la v an ninh lng thc ti ch
Theo nh ngha ca Lin hip quc, m bo an ninh lng thc th mi
ngy con ngi phi c kh nng tip cn v s dng lng lng thc, thc phm c
gi tr dinh dng l 2.100Kcal. Trong khi , gi tr dinh dng ca go t mc
trung bnh l 3.650Kcal/kg, t l quy i gia go v la l 0,71%.
Xem xt m bo an ninh lng thc cn phi da trn cc yu t lin quan nh
tnh sn c, kh nng tip cn, cht lng... Mt vn ng lu l ti cc x trong
vng nghin cu, kh nng tip cn v tnh sn c ca mi mt h gia nh l khng
cao do s a dng v sinh k.
Bng 3.8. Tnh ton kh nng m bo an ninh lng thc.
Quy

Dinh

lng

dng

Dn s

dng cn

Cn i

la

go

(Tn)

(Tn)

Kcal x 108

Ngi

Kcal x 108

Kcal x 108

63.439 45.676

1.667

64.430

493,8

1.173,2

Sn

Ton huyn
Thun An

Dinh

304

218

7,9

20.776

159,3

-151,4

Ph An

1.559

1.122

40,9

9.102

69,8

-28,9

Ph M

4.843

3.487

127,7

9.776

74,9

52,8

Ngun: Nin gim thng k 2009 v x l s liu.


Xt v mt an ninh lng thc ti ch, cho thy rng trn a bn ton huyn,
vn an ninh lng thc lun c m bo, tuy nhin trong vng nghin cu th th
trn Thun An v x Ph An khng m bo an ninh lng thc ti ch, m phi ph
thuc vo cc vng, cc x khc trong huyn. iu ny hon ton ph hp vi quy lut
pht trin v Thun An v Ph An, sn xut la khng phi l ngh chnh, ngoi ra do

59

din tch t la y ch yu l mt v nn din tch gieo trng thp hn nhiu so


vi cc x khc trong huyn.
3.2.5. Nhn xt chung
Sn xut la l mt trong nhng hot ng sn xut nng nghip c bn ca c
dn trong vng nghin cu, c bit l ti cc x thun nng nh Ph M, Ph An.
Sn xut la ti cc x l khng tng ng v din tch cng nh nng sut do cc
iu kin v a hnh v c cu kinh t x hi. Trong 10 nm qua (giai on 2000 2010) bin ng din tch t la theo 2 giai on (gim t nm 2000 n nm 2005)
v tng (t nm 2005 n nm 2010). Xt v vn m bo an ninh lng thc cho
thy, trong phm vi ton huyn th vn ny c m bo. Tuy nhin xt n cp
x cho thy th trn Thun An, x Ph An sn xut la khng m bo an ninh lng
thc ti ch.
3.3. Bin i kh hu ti vng nghin cu
3.3.1. Cc c trng kh hu
3.3.1.1. Lng ma
Lng ma l mt trong nhng biu hin r ca bin i kh hu v nh hng
nhiu n cc hot ng i sng cng nh sn xut, c bit l sn xut nng nghip.

Biu 3.5. Bin ng tng lng ma giai on 2001 2009.


Ngun: Trm kh tng thy vn Hu v x l s liu.

60

Lng ma qua cc nm khng n nh, bin ng lin tc, song tnh t nm


2001 n nm 2009 ang c xu hng tng ln.

Biu 3.5. Trung bnh lng ma theo thng giai on 2001 2009.
Ngun: Trm kh tng thy vn Hu v x l s liu.
Mt trong nhng c trng l lng ma vng nghin cu ch yu tp trung
vo thng 9, 10 v 11. y cng l thi k thng c cc cn bo b vo khu vc
min trung nn thng c hin tng bo kt hp vi l, gy ra nhiu thit hi cho
ngi dn. Trong khi ; thng 6 v thng 7 lng ma qu t, y cng l nguyn
nhn lm cho sn xut v h thu ht sc bp bnh, hiu qu kinh t thp.
So snh vi xu th din bin lng ma ca ton quc cho thy: i vi Vit
Nam trn tng a im, xu th bin i ca lng ma trung bnh nm trong 9 thp
k va qua (1911 - 2000) khng r rt theo cc thi k v trn cc vng khc nhau, c
giai on tng ln v c giai on gim xung.
Xu th bin i ca lng ma khng nht qun gia cc khu vc v cc thi
k. Ring trong 2 thp k gn y, lng ma nm H Ni v TP. H Ch Minh c
xu hng gim i, trong khi Nng c xu hng tng ln. Tuy vy, c th thy
trn phn ln lnh th lng ma gim i vo thng 7, thng 8 v tng ln vo thng 9,
10, 11. S ngy ma phn min Bc gim mt na, t trung bnh 30 ngy mi nm
trong thp k 1961-1970 xung cn 15 ngy mi nm trong thp k 1991-2000.

61

Lng ma ma t ma (thng 11 - 4) tng ln cht t hoc khng thay i ng k


cc vng kh hu pha Bc v tng mnh m cc vng kh hu pha Nam trong 50
nm qua. [18]

Biu 3.6. Bin ng lng ma theo vng sinh thi v theo ma.
Ngun: Trn Thc, Nguyn Vn Thng v nnk, 2010.
Nh vy, lng ma trong vng nghin cu c nhng nt tng ng vi thi
tit c nc nh tnh khng n nh; c xu hng tng ln vo cc thng 9,10,11.
3.3.1.2. Nhit
Nhit trung bnh nm ti vng nghin cu dao ng t 24,45oC n 25,60oC;
din bin nhit t nm 2001 n nm 2009 l khng n nh. C th thy rng xu
th bin thin nhit ca vng l ngc li so vi xu th chung ca c nc.
Tnh trung bnh cho c nc; 50 nm qua nhit tng khong 0,56oC/50 nm.
Qua cc s liu cho thy, bin tng cc vng ven bin l thp hn so vi cc vng
trung du, min ni. [18]
Tuy nhin bin bin ng gia cc nm l kh cao, gy nhiu kh khn cho
sn xut cng nh i sng ca ngi dn.

62

Biu 3.7. Trung bnh nhit nm giai on 2001 - 2009.


Ngun: Trm kh tng thy vn Hu v x l s liu.

Biu 3.8. Trung bnh nhit thng giai on 2001 - 2009.


Ngun: Trm kh tng thy vn Hu.

63

Nhit trung bnh thng nng nht trong thi k ny l thng 6 trong khi
thng c nhit thp nht l thng 1.
Din bin ca nhit ph thuc vo nhiu yu t nh lng ma, s ngy c
gi lo trong c bit c lin quan t l thun vi s gi nng. Qua biu 3.9.
cho thy, s gi nng cao nht l thng 6 v thp nht ln lt l thng 12, thng 1
hng nm.

Biu 3.9. Trung bnh gi nng theo thng giai on 2001 - 2009.
Ngun: Trm kh tng thy vn Hu.
Trong tnh t thp nin 1960 li y, mi thp k nhit trung bnh ca Vit
Nam tng thm 0,1oC; Trong , c s khc bit v ma, phn vng sinh thi. Ma
ng c bin tng cao hn so vi ma h, tnh trung bnh, nhit tng vo ma
ng l 1,2oC/50 nm trong khi ma h l khong 0,3 - 0,56oC/50 nm. Cc vng
c nhit tng cao l Ty Bc, ng Bc, ng bng Bc b, Bc Trung B v Nam
b vi mc t 0,5 - 0,65oC/50 nm, trong khi vng Nam Trung b ch t khong
0,5oC. [18]

64

Biu 3.10. Bin ng nhit theo vng sinh thi v theo ma.
Ngun: Trn Thc, Nguyn Vn Thng v nnk, 2010[19].
3.3.1.3. L lt, bo, p thp nhit i
Trung bnh hng nm, c t 4 - 5 cn l, bo v p thp nhit i nh hng
n vng lu vc sng Hng; trong , do c im l a bn h lu nn huyn Ph
Vang l mt trong nhng a phng chu nhiu nh hng trc tip v sinh mng con
ngi cng nh vt cht, c s h tng. Theo cc ti liu cho thy rng, tn sut xut
hin l ln l 10 nm mt ln; i vi bo th c 10 nm s xut hin mt cn bo cp
10 v 20 nm li xut hin bo trn cp 12. Ma ma bo vng nghin cu ko di
t thng 9 n thng 12, trong din ra mnh vo thng 10, thng 11 hng nm. Hin
nay, xu hng ca cc cn bo b vo khu vc ngy cng mun hn so vi quy
lut hng nm. Tn sut xut hin cc hin tng thi tit cc oan ny l khng n
nh, c nhng nm s lng cc cn bo nh hng n vng l kh nhiu, Mc
v thi gian ngp lt ca cc x cng c s khc bit do yu t a hnh v cc cng
trnh xy dng trn a bn, trong x Ph An thng b ngp lt ko lu nht ng
thi cng l a phng c din tch b ngp nhiu nht. Thi gian ngp lt y
thng t 2 n 3 ngy, su trung bnh khong t 0,5m n 1m.

65

Trong thi gian gn y, s xut hin ca cc hin tng nh lt, bo c xu


hng mun hn so vi quy lut hng nm.
C th ni, trong s cc loi d thng thi tit th hin tng l lt, bo, p
thp nhit i gy ra nhiu tc ng tiu cc nht, c cng ph hy d di nht,
gy ra nhiu thit hi v ngi v vt cht; c bit l i vi cc vng chuyn v sn
xut nng nghip v thy sn.
So vi c nc, hin tng l lt, bo, p thp nhit i ca vng nghin cu
din bin c phn phc tp hn c v cng v s lng.
Xt trn phm vi c nc s lng bo u bin ng kh mnh theo thi gian.
Bc B l vng c tn s bo cao nht, nhiu nm s lng bo ln n 6 - 7 cn,
trong khi c nhng nm khng c cn no. Vng bin t bo nht l Ninh Thun Bnh Thun v Nam B (0 - 3 cn/nm). Ngoi ra c th cn c vo din bin ca
ng trung bnh trt 5 nm xem xt s bin ng ca bo qua tng giai on.
Trong c giai on 1945 - 2007, s cn bo ti cc vng bin gn b Vit Nam u c
xu th tng ln theo thi gian, tng mnh nht l vng bin Nng - Bnh nh v
tng t nht l vng bin Ninh Thun - Bnh Thun.

Biu 3.11. Tng s lng cn bo theo vng sinh thi v theo thng.
Ngun: V Thanh Hng v nnk, 2010 [7].

66

Hot ng ca bo thng xy ra theo quy lut ma. Ti vng bin Bc B,


ma bo bt u sm nht vo khong thng 5 v ko di n khong thng 11. Thng
c nhiu bo nht l thng 9. Cng i v cc vng bin pha nam hot ng ca bo
thng bt u mun hn. Hot ng ca bo vng bin Ninh Thun - Bnh Thun
v Nam B gn nh tng t nhau c v s lng, cng cng nh thi gian hot
ng. [7]
3.3.1.4. Hn hn, s dng ln ca mc nc bin v xm nhp mn
Vit Nam, hu nh khu vc no cng b nh hng bi hn hn, nhng
nghim trng nht l khu vc Min Trung v Ty Nguyn. C mt lin quan cho thy
s nm b hn hn ko di thng trng vi hin tng El Nino, cc nm ny lng
ma st gim trm trng gy ra nhiu thit hi cho sn xut nng nghip. [17]
Trong qu kh c nhng t hn nng nh 1977, 1993, 1994, 1997, 1998,
2002. t hn nm 1993 v 1994 lm mt s sng sui kh nc, cy lu nm b
cht,nc mn trn sng Hng xm nhp su vo ni a lm mt trng 12.710 ha
la h thu, c tnh sn lng gim mt 20.000 tn thc. Trong t hn 2002, nc
mn vt qu Vn Nin ln ti ph Tun lm nhiu nh my, x nghip phi ng ca
nhiu ngy,nh hng khng nh n kinh t ca tnh. [25]
i vi khu vc th trn Thun An, x Ph An, Ph M cho thy, hn hn
thng din ra vo thng 6, thng 7 hng nm ti cc x ng cao, khng c h thng
ti tiu hu hiu, ng thi, y cng l nguyn nhn chnh dn n hin tng xm
nhp mn trong vng. Bn cnh , hin tng xm nhp mn cng bt ngun t vic
triu cng dng cao, trong cc t l ln, nc bin trn vo cc khu vc ni ng.
Cc khu vc b nh hng l Gio Thn, By Nam, Bu M, ng Cha (th trn
Thun An); Cn Trai, Hi Trn, Hi Di, Bu Lang (Ph An); Trung Dn, Ba in
H, Rung Phng (Ph M) vi tng din tch khong hn 50 ha.
Nh c p ngn mn Tho Long m tnh hnh xm nhp mn t nm 2006 n
nay c khng ch.
Thng qua kt qu phng vn ngi dn v cn b a phng, tuy khng xc
nh c nh lng tc dng ln ca mc nc bin trong giai on 2000 n

67

2010 nhng bc u c th xc nh mc nc bin trong nhng nm qua dng


cao thm da vo cc hin tng nh: Triu cng xut hin khng theo quy lut, s
nhim mn ca cc din tch t canh tc vng trng v ven bin.
Nu da vo cc s liu nghin cu trn phm vi ton quc cho thy tc
dng ln ca mc nc bin trung bnh Vit Nam hin nay l khong 3 mm/nm
(giai on 1993 - 2008), trong khi , tc trung bnh ca th gii l 1,7 2,4mm/nm. iu ny chng t Vit Nam l mt trong nhng quc gia s chu nhiu
nh hng ca nc bin dng. Nhiu nghin cu cho thy rng, s dng ln ca mc
nc bin l nguyn nhn chnh dn n cc hin tng nh mn ha, hn hn lm
mt kh nng sn xut nng nghip ca ca t ai, gy ra nhiu kh khn trong i
sng ca ngi dn. Trong khong 50 nm qua, mc nc bin Vit Nam dng ln
khong 20 cm. [12]
Kt qu o c mc nc cao nht ti trm Vng Tu t 1980 ti 2007 (28
nm) v thy mc nc bin cao nht tng 14 cm (trung bnh 0,5 cm/nm). [12]

Biu 3.12. Xu hng bin ng ca mc nc bin giai on 1980 - 2007


Ngun: Nguyn n Nin v nnk, 2010[12]
3.3.2. Thch nghi v ng ph vi Bin i kh hu
Vi a hnh c th l thp trng, h thng thy vn phc tp, nm trong khu
vc min Trung vi kh hu khc nghit nn chnh quyn v ngi dn trong vng
nghin cu c cc hnh ng nhm thch nghi v ng ph vi bin i kh hu. Tuy
nhin, cc hot ng ny cha c tin hnh lin tc, thiu tnh ch ng v khng

68

c c ch phi hp cht ch gia chnh quyn a phng, cc c quan nghin cu v


ngi dn.
3.3.2.1. Hot ng sn xut nng nghip
Nng nghip l mt trong nhng hot ng chu nhiu nh hng ca bin i
kh hu chnh v vy ti vng nghin cu, hot ng sn xut nng nghip c nhng
s thay i ng k nhm thch ng vi thi tit.
Trc ht l s thay i mc ch s dng t cc khu vc b nhim mn
v hn hn. Theo cc s liu thng k cho thy, t nm 2000 n nm 2010 c
59,24 ha t trng la km hiu qu, b nhim mn c chuyn sang nui trng thy
sn. Din tch t cn ct ven bin c chuyn thnh t rng phng h nhm hn
ch tnh trng ct bay v gp phn gim sc gi trong cc cn bo b t bin ng.
Thay i ging cy trng, cc loi thy hi sn cng l mt trong nhng hot
ng c ngi dn ch . Thnh phn cc loi thy sn c kh nng chu mn tt
nh c i, c Da, c M tng ln so vi trc y rt nhiu. Cc loi ging la c
kh nng chu mn tt, c thi gian sinh trng v pht trin nhanh cng bc u
c a vo sn xut. M hnh sn xut xen canh c la c nhn rng mt s
x nh Ph M, Ph An; c bit l ti cc din tch t trng la 1 v.
3.3.2.2. Xy dng
y l mt lnh vc c a phng v ngi dn y u t kh nhiu
ngun lc thch ng vi bin i kh hu v cc hin tng d thng ca thi tit.
Cng trnh ni bt nht l p Tho Long c a vo s dng t nm
2007, vi cng nng l ngn mn, gi ngt cho c vng h lu Sng Hng. y l
mt trong nhng nhn t chnh lm thay i c cu s dng t ca a phng; mt
phn ln din tch t la 1 v c chuyn sang t chuyn la, t nng cao
tng din tch gieo trng hng nm.
Bn cnh , cng vi s pht trin v kinh t, nh ca ca cc h dn ch yu
c xy dng chc chn, kin c c th chu c gi bo. a s nn nh c tn
cao ln so vi cao trung bnh trong khu vc t 0,5 - 1,0 mt, m bo trnh c

69

hin tng ngp lt, cc h u c gc xp hoc tng lng c th c tr di ngy


trong trng hp b ngp ng.
3.3.2.3. Cng tc tuyn truyn v nhn thc ca ngi dn v bin i kh hu
Xc nh cng tc vn ng, tuyn truyn l mt trong nhng bin php hu
hiu v bn vng gip ngi dn nng cao nng lc, kh nng ng ph, thch nghi
vi BKH nn hu ht cc a phng t chc cc bui pht thanh, thng bo tin
tc kp thi cho ngi dn khi ma ma bo n. Ti mi thn, lng u c cc cc
tiu cnh bo mc nc l, lt; cc im ngi dn s tn trong khi l lt n.
Ngi dn bc u c thc v quan tm n BKH, thng xuyn theo
di cc thng tin thi tit trn cc phng tin thng tin i chng, trang b c s vt
cht (h thng nh v, Icom lin lc...) cho cc tu thuyn hnh ngh trn bin v m
ph. Tch tr lng thc; nhu yu phm sn sng ng ph vi cc tnh hung bo l.
Tuy nhin; cc hot ng ny ch yu l mang tnh t pht, ty thuc vo kh nng
kinh t v nhn thc vn ca mi h gia nh.
Trong nhng nm qua, c kh nhiu nghin cu v Bin i kh hu ti Tha
Thin Hu. Cc kt qu nghin cu l rt nghim tc tuy nhin cha i su, chi tit
n tng n v hnh chnh cp c s, cha ch r c nhng khu vc no s b nh
hng v mc hnh hng nh th no tng ng vi tng kch bn bin i kh hu.
3.3.3. Nhn xt chung
Bin i kh hu ti vng nghin cu c nhng nt c trng khc vi xu th
ca c nc ng thi cng c nhng nt tng ng, th hin qua cc yu t nh:
Lng ma, nhit , bo... C th ni bin i kh hu ba x Ph An, Ph M v
th trn Thun An ni ring cng nh ton huyn Ph Vang ni chung l phc tp v
ngy cng khc lit.
Chnh quyn, ngi dn a phng c mt s bin php v kinh t, k
thut, chnh sch nhm thch ng vi bin i kh hu. Tuy nhin cc hot ng ny
ch yu l t pht ca ngi dn, cha c s lin kt, t vn v h tr nhiu t cc c
quan hu quan v cc t chc phi chnh ph, cc trng i hc, hc vin.

70

3.4. Bn bin ng t la do tc ng ca bin i kh hu


3.4.1. Gii on nh v tinh
3.4.1.1. M t d liu
nh vin thm c s dng l nh Landsat 30 x 30, thi im chp nh l thng
4 nm 2000 v nm 2010. Phn mm x l, gii on nh l phn mm Envi 4.5.
Bng 3.9. Thng s d liu nh v tinh Landsat nm 2000 v nm 2010.

Hng/Ct

B cm

Cnh

125/49

TM

125 49 2000

125/49

ETM+

127 47 2003

Ngy

phn
gii khng
gian

2000 04

28

30 x 30 m

1,2,3,4,5,7

2010

23

30 x 30 m

1,2,3,4,5,7

Nm

Thng

03

Knh ph
s dng

Ngun: Phn tch nh vin thm.

Hnh 3.3. nh v tinh Landsat ngy 28/4/2000.

71

Do c im ca nh vin thm l chp theo cc di, hng (parth, row) nn cn


phi nn chnh nh v ct nh theo khu vc nghin cu. nh c nn chnh theo h
ta VN2000 v s dng chc nng chng lp Vector ct nh theo ranh gii n
v hnh chnh ca khu vc nghin cu.

Hnh 3.4. nh v tinh Landsat ngy 23/03/2010.


3.4.1.2. Chn mu v gii on nh
Tin hnh phn loi nh da trn c im cc i tng khc nhau th c s
phn x vi bc sng khc nhau. Phng php c s dng l Maximum Likehood.
Do c im nh Landsat c kch thc cc pixel kh ln nn trong nghin cu ny
ch phn loi cc mc ch s dng t ch yu ca vng.
c th chn c cc mu c chnh xc cao, s dng my nh v ton
cu (GPS) i thc a, kt hp vi s dng cc loi bn hin trng s dng t, bn
a chnh tham kho, i chiu.

72

Bng 3.10. M t cc mc ch s dng t chnh.


STT

Loi t

M t

t la

t chuyn trng la v la khc

t mt nc

m ph, NTTS, Ao, H, Sng

t cng trnh xy dng

t , Giao thng, Ngha a....

t trng - ct

t trng thc vt, ct

t rng cy bi

Rng, trng cy bi ln

Bng 3.11. La chn cc mu gii on nh.


i tng

nh v tinh

nh thc a

t la
t mt nc
t Cng trnh xy dng
t trng - ct
t Rng cy bi
Phn loi c chn mu l phng php phn loi nh s da trn cc pixel
mu c chn sn bi ngi thc hin cng tc phn loi. Bng cch chn mu
ngi phn loi ch ra gip phn mm xc nh nhng pixel c cng mt s c
trng i tng v ph phn x, t gp nhng i tng c chung c im v
thnh mt lp.
phn loi theo phng php ny chng ta bt buc phi xc nh xem s phn
lm my loi t t i chn mu cho cc loi t , vic ny c th c tin hnh
ngay trn nh hoc tin hnh ngoi thc a, hn ch sai s, m bo khch quan

73

chnh xc th chng ta phi i thc a ly mu l tt nht. i vi nh nm 2000,


cn phi s dng bn HTSDt ly mu.

Hnh 3.5. Chn mu gii on nh


chnh xc ca mu phi m bo c tnh ng nht cao; ch s ng nht
dao ng t 1,9 n 2,0 l t yu cu. S dng phng php Maximum Likelihood
gii on nh, kt qu thu c nh sau. chnh xc phn loi ca nm 2010 l 99%
vi h s Kappa l 0,98; tng ng nm 2000 l 98% v 0,97.

74

Hnh 3.6. nh gii on nm 2000.

Hnh 3.7. nh gii on nm 2010.

75

chnh xc ca gii on nh nm 2000 t 87% v nm 2010 t 91% so vi


kt qu thng k kim k t ai hng nm ca c quan ti nguyn v mi trng.
Bng 3.12. So snh kt qu gii on nh v kim k nm 2000 v nm 2010
Nm 2000 (ha)

Nm 2010 (ha)

Loi t
Gii on

Kim k

Gii on

Kim k

t la

906,75

818,47

754,25

793,92

t rng cy bi

95,05

84,73

96,52

80,74

t c cng trnh xy dng

672,43

736,63

795,81

855,76

t trng-ct

183,7

182,76

62,43

84,44

t mt nc

2.136,87

2.172,21

2.285,79

2.179,94

Ngun: Gii on nh v s liu kim k t ai.


S d c nhng s sai lch ny l do cc nguyn nhn nh sau:
- S liu thng k ca c quan ti nguyn v mi trng c ghi nhn trn c
s mc ch s dng t c ng k ca ch s dng t; trong khi kt qu
gii on nh vin thm l ghi nhn s xut hin ca cc i tng trn thc t ti thi
im chp nh. V d, nu c mt tha t c ng k mc ch l t trng la
(LUA) nhng do mt nguyn nhn no m ti thi im chp nh th khng canh
tc nn trn nh s c ghi nhn l t trng.
- Do phn gii ca nh Landsat l 30m x 30m, c ngha l ch nhng s vt
c kch thc ln hn 900m2 mi c ghi nhn, cn nu n nh hn gi tr ny th s
ghi nhn ty thuc vo cc yu t khch quan lin quan nh cc i tng chim
u th trong khu vc. V d, trn mt cnh ng, c mt tha t c din tch 200m2
th theo bn a chnh vn l t , nhng trn nh vin thm s khng ghi nhn
c tha t ny, trong khi t la chim u th hn nn din tch ny khi gii
on ra vn l t la.

76

- Do sai st trong qu trnh chn mu, y l mt qu trnh s dng tng hp


nhiu phng php khc nhau nh GPS, thc a, bn ....nn trong qu trnh x l
vn tn ti nhng sai st ngoi mun.
Kt qu gii on cho thy, trong giai on 2000 n 2010 c s chuyn bin
mnh m mc ch s dng t ca cc x trong vng nghin cu.
3.4.2. Bn t la, bn bin ng t la nm 2000 v nm 2010
3.4.2.1. Bn hin trng s dng t la nm 2000 v nm 2010
Trn c s nh gii on nm 2000 v nm 2010, s dng cc cng c la chn
tch hp trong phn mm MapInfo la chn cc din tch t la ti tng thi im,
xy dng c bn qu t la theo nm 2000 v nm 2010.

Hnh 3.8. Bn t la nm 2000.

77

Hnh 3.9. Bn t la nm 2010.


3.4.2.2. Bn bin ng t la giai on 2000 n 2010
Trn c s 2 bn qu t la, s dng chc nng chng ghp bn s thu
c bn bin ng mc ch s dng t c lin quan n qu t la.
Nghin cu cho thy rng, t nm 2000 n nm 2010 din tch t la gim
152,5 ha trong vng nghin cu. Trong , t nm 2000 n nm 2010 gim 233,1 ha
v tng thm 80,6 ha. Din tch khng i l 673,65 ha.
Qu trnh chuyn i din tch t la sang cc mc ch khc v ngc li
c th hin trong bng chu chuyn din tch t nm 2000 n nm 2010. Qua bng
ny cho thy, din tch la gim t nm 2000 n nm 2010 ch yu l do chuyn sang
t c cng trnh xy dng, y l kt qu tt yu ca qu trnh pht trin kinh t ca

78

a phng. Bn cnh , mt phn khng nh chuyn sang t c mt nc, y


chnh l cc din tch chuyn sang nui trng thy sn.

Hnh 3.10. Bin ng t la giai on 2000 - 2010.


Trong khi , t nm 2000 n nm 2010 cng tng 80,6 ha t trng la, ch
yu l do chuyn t cc loi t trng, t cha s dng v t ct sang trng la sau
khi p Tho Long hot ng, m bo ngn mn gi ngt cho mt phn din tch ca
vng h lu Sng Hng.

79

Bng 3.13. Chu chuyn t trng la giai on 2000 n nm 2010.


Gim t 2000 sang 2010
STT
Chuyn sang
1

t mt nc

t Cng trnh XD

t Rng cy bi

Tng

Tng gim

Tng t 2000 sang 2010

Din tch

Chuyn t

(ha)

Din tch
(ha)

59,79 t trng - ct

55,53

165,81 t cng trnh XD

13,03

7,50 t rng cy bi

12,04

233,10

Tng tng

80,60

3.4.2.3. Xc nh cc din tch t la gim do nh hng ca BKH


Bng phng php i thc a v phng vn cn b chuyn trch ca phng
Nng nghip, lnh o x v s dng bn , ti xc nh rng t nm 2000 n
nm 2010 vng nghin cu mt 152,5 ha t trng la, trong do nh hng ca cc
hin tng thi tit ch yu l xm nhp mn trc khi c p Tho Long.
Bng 3.14. Chu chuyn din tch t la t nm 2000 - 2010 do BKH.
X

Vng

Din tch

Chuyn sang

Nm

11,00

NTTS

2001

By Nam

12,15

NTTS

2003

Bu M

15,05

NTTS

2005

X. Ph An

Bt Miu

1,25

NTTS

2002

X. Ph M

nh C

11,20

NTTS

2004

7,95

NTTS

2000 - 2005

(ha)
TT. Thun An Gio Thn

Khc

Ngun: Phng vn v thc a nm 2011.

80

Nhng din tch ny do ch yu l st cc khu vc m ph v c ngi


dn chuyn sang NTTS. Tng din tch b nh hng l 57,6 ha; Trong ch yu tp
trung ti th Trn Thun An vi 38,2 ha, tip theo l x Ph M vi 19,15 ha; x Ph
An c din tch kh t vi 1,25 ha.
So snh cc s liu t vic gii on nh vin thm v s liu bin ng din
tch t la sang t NTTS do phng Ti nguyn v Mi trng huyn Ph Vang cung
cp (Bng 3.5.) cho thy c s ng nht cao.

Hnh 3.11. Bn mt t la do Bin i kh hu


Nh vy c th thy rng, trong vng 10 nm qua cc tc ng ca BKH
c tc ng nht nh n qu t sn xut la ca 3 x trong vng nghin cu. Din

81

tch thay i t nm 2000 n nm 2010 l 57,6 ha. S thay i ny l mt minh


chng r rng ca BKH nh hng n sn xut nng nghip.
3.5. D bo qu t la trong tng lai v xut cc gii php nng cao hiu
qu s dng qu t la
3.5.1. Bn mt t la theo cc kch bn BKH trong tng lai
3.5.1.1. Cc yu t nh hng n qu t la trong tng lai
Trong phm vi vng nghin cu, cc tc nhn nh hng n din tch t la
l cc hin tng cc oan ca thi tit v cc yu t x hi khc, c bit l tc o
th ha v y l khu vc c kinh t pht trin nht ton huyn, nht l th trn Thun
An v x Ph M.
i vi cc yu t cc oan ca thi tit, vn hn hn v xm nhp mn do
triu cng v c bn c hn ch trit nh c p Tho Long. Cc yu t
khc nh ma bo, lt li li mang tnh cht bt thng cao, khng th d on n
mc chi tit cho tng khu vc nh. Vn y chnh l s dng cao ca mc
nc bin theo cc kch bn bin i kh hu do B TNMT xy dng v c th a
hnh y c cao kh thp, mt s khu vc hin nay thp hn mc nc bin; Mt
khc, cc x trong vng nghin cu li nm st khu vc m ph nn s nh hng
ny s din ra nhanh v r nt nht. Chnh v vy cn phi xc nh din tch c th
ca tng a phng s b mt khi mc nc bin dng ln vi cc mc khc nhau.
3.5.1.2. Bn a hnh khu vc nghin cu
Gi tr cao cc im trong khu vc nghin cu c trch xut t bn
a chnh c s ca cc x, c chnh cao bin thin t -0,6m n 4,5m so vi mc
nc bin.
S dng phn mm Surfer 8.0 m hnh ha cc gi tr cao thnh cc
ng bnh c khong cao u l 0,25m. Tng t, ti cng m hnh ha cc gi
tr cao thnh cc ng bnh c khong cao u l 0,3m.
Chuyn d liu t Surfer sang phn mm MapInfo, tin hnh s dng chc
nng chng xp gia ranh gii cc x trong vng nghin cu vi ng bnh , thu
c bn a hnh ca vng nghin cu.

82

Hnh 3.12. M hnh khong cao u 0,25 mt.

Hnh 3.13. M hnh khong cao u 0,25 mt.

83

Sau khi chy chng trnh Surfer 8.0, tip tc s dng chng trnh MapInfo v
ng ranh gii ca cc x trong vng nghin cu xy dng thnh bn a hnh
vi cc khong cao u khc nhau.

Hnh 3.14. Bn a hnh khong cao u 0,25 mt.

Hnh 3.15. Bn a hnh khong cao u 0,3 mt.

84

T bn a hnh ca khu vc nghin cu cho thy, a hnh ca vng nghin


cu ch yu l t 0,25m n 1,5m, thm ch c khong 40ha l thp hn so vi mc
nc bin; s din tch c cao > 2 mt so vi mc nc bin chim t l kh khim
tn l 4,4%. iu ny cho thy Ph Vang ni chung v vng nghin cu ni ring s
chu nhiu thit hi khi mc nc bin dng theo nh cc kch bn c xy dng.
Bng 3.15. Tng hp cao ca vng nghin cu
STT

cao so vi mc nc bin (m)

T l (%)

<0

1,10

0,0 - 1,5

83,73

1,5 - 3,0

14,78

>3

0,39

3.5.1.3. Xc nh din tch t la b nh hng do mc nc bin dng


a./ M t cc kch bn
Kch bn nc bin dng cng c xy dng theo cc kch bn pht thi
thp - trung bnh - cao. Theo , vo gia th k 21, mc nc bin c th dng thm
ln lt l 28 - 30 - 33 v n cui th k 21, mc nc bin dng thm t 65 -75 100 cm so vi thi k 1980 - 1999. Trong , ly kch bn trung bnh lm nh
hng; c ngha l n nm 2050 v nm 2100, mc nc bin s dng tng ng l
30 cm v 75 cm.
Nghin cu ny s xy dng bn d bo mt t la do mc nc bin
dng theo kch bn trung bnh; i vi cc kch bn khc cc bc tin hnh hon
ton tng t, ch thay i s liu a hnh ph hp vi s dng ca mc nc bin.
b./ Kt qu xy dng bn mt t la n nm 2050 v nm 2100
S dng bn hin trng s dng t la nm 2010 chng xp vi bn a
hnh c khong cao u l 0,3m c bin tp li, ch s dng nhng phn c
cao thp hn 0,3m x l.

85

Tnh n nm 2050, khi nc bin dng ln 30cm th tng din tch t t nhin
ca vng nghin cu b nh hng l 264,25 ha; trong t la l 161,51 ha tp trung
ti cc x ng ca x Ph An.
n nm 2100, khi mc nc bin dng thm 75cm th c 1218,35 ha t t
nhin ca vng nghin cu b nh hng. Trong , qu t la c din tch l 527,51
ha. Chu thit hi nhiu nht l x Ph An vi khong 75% din tch t nhin b ngp
hon ton.

Hnh 3.16. Bn mt t la do tc ng ca BKH n nm 2050.

86

Hnh 3.17. Bn mt t la do tc ng ca BKH n nm 2100.


Thng qua vic xy dng bn theo cc kch bn BKH cho thy nh hng
ca BKH n tt c cc lnh vc ni chung v lnh vc nng nghip ni ring l rt
ln; c bit l ti cc khu vc d b tn thng nh vng ven m ph, ven bin.
3.5.2. xut gii php nng cao hiu qu s dng t la, thch ng vi BKH
3.5.2.1. C s cc xut

87

Cc xut cn phi m bo tnh kh thi cao, c kh nng p dng vo thc


tin v mang li hiu qu. C s xut cc gii php l:
a./ nh hng pht trin kinh t x hi ca huyn Ph Vang v cc x trong vng
nghin cu.
y mnh chuyn i c cu kinh t, tng t trng dch v, thng mi, gim
dn t trng nng nghip. Trong , sn xut nng nghip cn ch trng n tnh bn
vng, bc u hnh thnh cc vng sn xut hng ha, chuyn canh.
b./ Tnh hnh bin i kh hu
Bin i kh hu trn phm vi c nc cng nh vng nghin cu ang din
ra ht sc phc tp, c nh hng su rng n nhiu lnh vc i sng x hi ca
ngi dn. i tng chu nhiu nh hng nht ca BKH chnh l hot ng sn
xut nng lm ng nghip, ngi ngho, vng su vng xa, ven bin m ph l i
tng d b tn thng. Nghin cu v tm ti cc phng thc sn xut ph hp v
thch ng vi BKH.
c./ Tnh hnh thc t ca a phng
Trong 3 x vng nghin cu, c s khc nhau c bn v iu kin t nhin cng
nh kinh t x hi. Th trn Thun An l mt trung tm kinh t thng mi ca huyn;
Trong khi x Ph An l mt x thun nng; X Ph M ang c tc th ha
tng i nhanh. Xt v iu kin t nhin, s khc bit r v a hnh c th hin:
X Ph An c a hnh rt thp; Trong khi x Ph M v th trn Thun An c dng
a hnh cao hn; c bit l khu vc pha nam v ng nam.
3.5.2.2. xut cc gii php
Cn phi ch ng xy dng v p dng cc m hnh sn xut ph hp vi iu
kin bin i kh hu. Thay i cc ging cy trng, c bit l ging la c th
trnh cc hin tng ma l lm mt ma, su hi ma mng. Nhn rng m hnh c
la c th nng cao hiu qu kinh t ti cc vng sn xut la 1 v b nhim mn
theo chu k.
Gia c cc bao ngn mn; trng cy chn gi ti cc im xung yu nh ti
cc ca bin Thun An; khu vc dc theo bi bin bo v nh ca, ng rung. C

88

k hoch duy tr, vn hnh p Tho Long n nh nhm m bo gi ngt ngn mn


cho c vng h lu.
Xy dng cc h thng nh, im trnh l, lt; cc tiu bo l; vn ng ngi
dn gia c nh ca; thc hin tt phng chm 4 ti ch khi xy ra thin tai.
Chuyn i c cu s dng t hp l, i vi cc din tch t la nm st khu
vc m ph, ven bin thng xuyn b tc ng ca thy triu cn chuyn sang t
NTTS vi cc loi thy hi sn ph hp vi mn ca nc cng nh c th tng
n nh.
Cn nng cao nhn thc cho ngi dn v BKH, xc nh y l mt vn
ang ngy cng din ra phc tp, c nh hng lu di n cuc sng cng nh sn
xut ca nhn dn. Vic phng v chng li BKH l rt kh khn, ngi dn cn
thay i t duy trong sinh hot cng nh sn xut thch ng vi cc bin i bt
li .

89

KT LUN V NGH
Kt lun
Qua qu trnh nghin cu; ti a ra mt s kt lun nh sau:
c im ca vng nghin cu v sn xut la
Ba x ven bin gm th trn Thun An, x Ph An, x Ph M c a hnh
tng i thp, iu kin kh hu khc nghit gy kh khn cho cuc sng ca ngi
dn cng nh sn xut nng nghip. C cu kinh t x hi ca cc x c s khc bit;
Trong , Thun An ch yu l thng mi dch v, 2 x cn li ch yu l sn xut
nng nghip.
Tng din tch t la ca cc x trong nhng 10 nm qua gim 152,5 ha v cc
nguyn nhn khc nhau. Kh nng m bo an ninh lng thc ca cc x l khng
ging nhau, ph thuc vo din tch t la v c cu kinh t ca mi a phng.
Bin i kh hu ti vng nghin cu
Bin i kh hu trn phm vi c nc cng nh vng nghin cu ang din ra
ngy cng gay gt v c nh hng ln n a phng. Cc ch s thi tit t nm
2001 n nm 2009 cho thy rng: Lng ma ang c xu hng tng, tp trung mnh
vo thng 10, 11; Nhit khng n nh qua cc nm, bin dao ng nhit ngy
cng ln; Cc hin tng nh l lt, bo, p thp nhit i thng xy ra mnh hn v
c hin tng mun hn so vi quy lut hng nm. T trc nm 2006, hn hn v
xm nhp mn din ra kh gay gt, tuy nhin t khi c p Tho Long th cc hin
tng ny c bn c gii quyt.
Gii on nh v tinh xy dng bn bin ng t la
S dng nh Landsat ti hai thi im nm 2000 v nm 2010 cho thy kt qu
thu c m bo tnh khch quan, c kh nng nhn din c cc loi hnh s dng
t chnh. Tuy nhin chnh xc ca kt qu ph thuc nhiu vo cht lng ca d
liu v k thut thu xc nh mu phn loi. S liu gia nh vin thm v s liu
kim k t ai ca c quan ti nguyn mi trng lun tn ti mt khong lch do
phng thc xy dng, chnh sch qun l t ai.

90

nh hng ca BKH n qu t la ca vng nghin cu


Kt hp cng ngh vin thm, cng ngh GIS v i thc a, phng vn h, cn
b chuyn trch, cho thy t nm 2000 n nm 2010 trn a bn 3 x b mt 57,6
ha t la do bin i kh hu; Thun An b mt 38,2 ha; cc x Ph M v Ph An ln
lt l 19,15 ha v 1,25ha. Tt c din tch t la ny u c chuyn sang t
NTTS.
Theo kch bn BKH mc trung bnh, n nm 2050 khi mc nc bin dng
thm 0,3m th ti 3 x c 264,25 ha t t nhin b ngp trong c 161,1 ha t la;
trong khi n nm 2100 khi mc nc bin dng thm 0,75m th din tch tng
ng l 1.218,35 ha v 527,51 ha; c bit gn 75% din tch t t nhin ca x Ph
An s nm di mc nc bin.
ngh
ti c mt s ngh nh sau:
- Trong qu trnh xy dng cc loi bn , c bit l bn hin trng s
dng t v bn bin ng t ai cn phi hp nhiu phng php vi nhau
m bo chnh xc cng nh tnh khch quan. Kt qu gii on nh vin thm l
mt phng php c th kim tra mc ch s dng t m khng cn trc tip n
hin trng.
- Cn s dng nh vin thm c phn gii cao hn (kch thc pixel nh
hn) nh nh SPOT c kch thc 2,5m x 2,5m tham gia xy dng cc loi bn
khc nhau.
- M rng phm vi nghin cu mt t do mc nc bin dng sang cc loi t
khc, c bit l t v y s l cc din tch t c gi tr kinh t cao, ng thi nh
hng trc tip n cuc sng ca ngi dn.
- s dng c hiu qu qu t la hin c, cn c s phi hp cht ch gia
cc bin php kinh t, k thut v chnh sch.

91

TI LIU THAM KHO


Ti liu Ting Vit
[1].B Ti nguyn v Mi trng (2009). Kch bn Bin i kh hu v nc bin
dng cho Vit Nam.
[2].B Ti nguyn v Mi trng (2007). Thng t 08/2007/TT-BTNMT.
[3].Trung tm vin thm; B TNMT (2006). ng dng vin thm trong qun l ti
nguyn v mi trng; H Ni.
[4].V Cn. An ninh lng thc - Bo ng ton cu; Tp ch ng Cng sn; Bn
in t; 26/08/2010.
[5].Kiu Th Kim Dung (2009). ng dng nh vin thm v cng ngh GIS thnh
lp bn bin ng s dng t phng Khai Quang, Thnh ph Vnh Yn, Tnh
Vnh Phc; Lun vn Thc s; HNN H Ni.
[6].H nh Dun. Gio trnh x l nh k thut s; TP HCM; 2005
[7].V Thanh Hng; Ng Th Thanh Hng; Phan Vn Tn (2010). c im
hot ng ca vng bin gn b Vit Nam giai on 1945 - 2007; Tp ch Khoa hc
HQG H Ni; Khoa hc t nhin v cng ngh 26.
[8].Nguyn nh He (2007). Mi trng v pht trin bn vng; NXB Gio dc.
[9].Trn Hng; Phm Quang Li (2008). X l v phn tch d liu vin thm vi
phn mm Envi; H Ni.
[10].Trn Cng Minh (2007). Kh hu v Kh tng i cng; NXB H Quc gia
H Ni.
[11].Bi Hu Mnh (2007). Hng dn s dng phn mm MapInfo Professional;
NXB Khoa hc k thut.
[12].Nguyn n Nin; Tin Lanh; Nguyn Ph Qunh; Phm Th Vinh

92

(2010). Tnh ton tiu nc Thnh ph H Ch Minh c k n bin i kh hu;


Tuyn tp KHCN K nim 50 vin Khoa hc Thy li Vit Nam.
[13].Trn Th Bng Tm (2007). Gio trnh H thng thng tin a l; NXB Nng
nghip.
[14].V Ch Tin (2010). Ti liu tp hun BKH d n SRD; Hu.
[15].V Ch Tin; L Th Hoa Sen; Hong Mnh Qun; Hong Th Thi Ha
(2011). Kin thc bn a v kinh nghim thc tin ca ngi dn ng ph vi nhim
mn trong sn xut nng nghip; K yu Hi tho Bin i kh hu: Tc ng; thch
ng v chnh sch trong nng nghip; Qung Tr.
[16].L Anh Tun (2009). Tc ng ca Bin i kh hu ln h sinh thi v pht
trin; Cn Th.
[17].L Anh Tun (2009). Bin i kh hu v kh nng thch ng; Bi ging cao hc
ngnh Mi trng; H Cn Th.
[18]. Nguyn Thm, Nguyn Hong Sn (2010). Tc ng ca bin i kh hu
lu vc sng Hng, tnh Tha Thin Hu; Tp ch Khoa hc i hc Hu, s 58.
[19].Phm Vng Thnh (2004). Bi ging Cng ngh vin thm dng cho hc vin
Cao hc; i hc M a cht.
[20].Trn Thc; Nguyn Vn Thng; Dng Hng Sn; Hong c Cng
(2010). Bin i kh hu v ng ph Bin i kh hu Vit Nam: Nghin cu chi
tit cho tnh Tha Thin Hu; Vin Kh tng thy vn mi trng;
[21].UBND huyn Ph Vang (2010). Bo co thuyt minh quy hoch s dng t.
[22].UBND tnh Tha Thin Hu. D a ch tnh Tha Thin Hu (web:
thuathienhue.gov.vn).
[23].UBND huyn Ph Vang. Nin gim thng k 2009.

93

[24]. Vn u (2011). c im bin ng bo v p thp nhit i nh hng


trc tip n t lin Vit Nam; Tp ch Khoa hc HQG H Ni; Khoa hc T
nhin v cng ngh 27.
[25] Nguyn Vit Thin tai Tha Thin Hu v cc bin php phng trnh tng
hp; Trung tm KTTV Tha Thin Hu; 2007.
Ti liu ting Anh
[26].Huynh Van Chuong (2007). Multi-crteria Land Suitability Evaluation for
Selected Fruit Crops in Hilly Region of Central Viet Nam; ISBN 978-3-8322-6846-6.
[27].Ratih Fitria Futri (2000). RS and GIS Tsumani Inundation Hazard Map; Chiba
University; Japan.
[28].IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) (2007). Fourth
Assessment Report.
[29].N.Mavada (2000). Using spaceborne data and GIS technology for research of
coastal zone in Azecbaijan.
[30].UNDP (United Nations Development Programe) (2007). Human Development
Report 2007/2008; Fighting Climate Change: Human Solidarity in a Divieded World.
Palgrave MacMillan, New York
Ti liu trn mng Internet
[31] http://moitruongsong.lefora.com/2011/04/05/hoi-ap-ve-moi-truong-phan-iv/
[32] http://baigiang.violet.vn/present/show/entry_id/5363885

94

PH LC 1

PHIU PHNG VN H
ti: S dng GIS v vin thm xy dng bn mt t la do tc ng ca Bin
i kh hu ti huyn Ph Vang, tnh Tha Thin Hu giai on 2000 2010.
I./ THNG TIN V H
1. H tn ch h:...........................................................................SN..........................
2. a ch:.........................................................................................................................
3. S nhn khu:...............S lao ng....................Lao ng nng nghip.....................
4. Xp loi h:................................................................................................................
II./ THNG TIN V SN XUT LA V BIN I KH HU
1. Cc thng tin v sn xut la qua cc thi im
Ch tiu

Nm 2000

Nm 2005

Nm 2010

S tha/mnh
Din tch
Ging
Nng sut
Hnh thc s dng
2. Din tch la theo ma v
ng xun (T thng.......n thng......)
2000

2005

2010

H Thu (T thng.......n thng......)


2000

2005

2010

95

3. Cc bin ng v din tch sn xut la qua cc nm (Tng/gim) ? u ? V sao ?


...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
4. Nng sut v bin ng nng sut la qua cc nm ? Nm no cao nht ? Nm no
thp nht ? V sao ?...........................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
5. ng/b c nhn thy c qu trnh bin i kh hu (S lng cc hin tng thi
tit cc oan) ang din ra ti a phng khng ? Nu c th nh th no ?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
6. Trong 10 nm qua, ti a phng c nhng cn bo; t l lt no ln ? S lng
tng hay gim trong nhng nm qua ?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
7. Trong 10 nm qua, t hn hn no l nng nht ? Thi gian hn hn l bao lu ?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
8. Hin tng triu cng ti a phng trong thi gian qua c din bin theo mt
quy lut nht nh khng ? Nu khng th nh th no ?

96

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
9. S thay i ca kh hu c nh hng nh th no i vi cuc sng ca gia nh?
Din tch t sn xut la ca h c b nh hng khng ? Nu c th nh th no ?
Din tch thay i bao nhiu ? Thay i sang mc ch g ?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
10. Theo ng/b c bit th ti a phng trong 10 nm qua nhng din tch t sn
xut la no b hn hn, nhim mn dn n khng th trng la c ? Din tch
khong bao nhiu ?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
11. Gia nh c nhng bin php g nhm thay i, thch ng vi cc biu hin ca
Bin i kh hu ?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
12. Ti a phng c chng trnh d n no v BKH hay khng ? ng/b c tham
gia chng trnh no khng ? Nu c th vai tr nh th no ?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Xin chn thnh cm n s hp tc ca ng/b

97

PH LC 2
Bng 01: Ta v sai s nn nh nm 2000
Map X

Map Y

ImageX

ImageY

PredicX

PrediY

ErrorX

ErrorY

RMS

565493.42

1827332.43

10454.25

2321.50

10454.09

2322.34

-0.16

0.84

0.85

570313.09

1831266.50

10772.00

2056.50

10772.08

2057.17

0.08

0.67

0.67

571947.10

1828447.51

10882.25

2244.50

10882.42

2244.10

0.17

-0.40

0.44

565854.67

1830112.03

10476.50

2137.25

10476.66

2136.65

0.16

-0.60

0.62

565513.23

1823819.01

10457.00

2557.00

10457.22

2556.77

0.22

-0.23

0.31

569723.65

1825530.59

10737.25

2440.75

10736.42

2439.87

-0.83

-0.88

1.21

570983.53

1822570.17

10821.75

2635.75

10822.10

2636.36

0.35

0.61

0.70

Total RMS Error = 0,738

Bng 02: Ta v sai s nn nh nm 2010


Map X

Map Y

ImagX

ImagY

PrediX

PrediY

ErroX

ErroY

RMS

565513.23

1823819.01

5449.00

1278.75

5448.82

1278.93

-0.18

0.18

0.25

570983.53

1822570.17

5632.00

1318.75

5631.83

1318.91

-0.17

0.16

0.23

569723.65

1825530.59

5588.50

1220.75

5588.65

1220.39

0.15

-0.36

0.39

571947.10

1828447.51

5661.25

1122.00

5661.45

1122.08

0.20

0.08

0.21

570313.09

1831266.50

5606.25

1028.50

5606.06

1028.51

-0.19

0.01

0.19

566201.77

1832913.33

5469.75

975.00

5469.35

975.29

-0.40

0.29

0.50

565854.67

1830112.03

5458.00

1069.25

5458.59

1068.89

0.59

-0.36

0.69

Total RMS Error = 0,392

98

Bng 03: Ma trn sai s phn loi nh nm 2000

Loi t
t la

t mt

t cng

t rng

Tng

la

nc

trng,ct

trnh XD

cy bi

hng

1059

1062

t mt nc

1659

1659

t trng,ct

426

431

110

112

29

281

318

1067

1659

428

139

284

3582

t cng trnh
XD
t rng cy
bi
Tng ct

chnh xc: 98%; H s Kappa = 0,97


Bng 04: Ma trn sai s phn loi nh nm 2010

Loi t
t la

t mt

t cng

t rng

Tng

la

nc

trng,ct

trnh XD

cy bi

hng

917

917

t mt nc

1978

1978

t trng,ct

39

39

308

13

321

108

111

917

1978

39

311

121

3366

t cng trnh
XD
t rng cy
bi
Tng ct

chnh xc: 99%; H s Kappa = 0,98

99

Hnh 01: S khc bit khi chn mu

Hnh 02: S dng GPS chn mu gii on

100

Hnh 03: Phng vn cn b a phng

Hnh 04: Tho lun nhm vi i din cng ng a phng

101

You might also like