Professional Documents
Culture Documents
PHN
TH GII QUAN V PHNG PHP LUN TRIT HC
CA CH NGHA MC LNIN
DNG CHO H I HC (KHI K THUT)
KHA 2008 - 2013
GM 3 NHM VN
Vn 1: CH NGHA DUY VT BIN CHNG
I. CH NGHA DUY VT V CH NGHA DUY VT BIN CHNG
1. Vn c bn ca trit hc v s i lp gia ch ngha duy vt vi ch ngha duy
tm trong vic gii quyt vn c bn ca trit hc
a. Ph.ngghen khi qut vn c bn ca trit hc
Trong tc phm L.Phoi--bc v s co chung ca Trit hc c im c
Ph.ngghen ch r: Vn c bn ln nht ca mi trit hc, c bit l trit hc
hin i, l vn quan h gia t duy vi tn ti 1.
Trong th gii c v vn hin tng nhng chung qui li chng ta ch phn lm hai
loi, mt l, nhng hin tng vt cht (tn ti, t nhin), hai l, nhng hin tng tinh
thn (t duy, thc). Do vy, vn v mi quan h gia vt cht v thc c goi l
vn c bn ln nht hay vn ti cao ca trit hc. Vic gii quyt vn ny l
c s, l im xut pht gii quyt mi vn khc ca trit hc.
b. Ni dung v ngha ca vn c bn ca trit hc
* Ni dung ca vn c bn ca trit hc gm hai mt (hai phng din):
Theo Mc - ngghen:Vn c bn ln ca mi trit hc, c bit l ca trit hc
hin i, l vn quan h gia t duy v tn ti2.
Vn ny gm hai mt:
- Mt th nht (mt bn th lun) tr li cu hi: trong mi quan h gia t duy v
tn ti, gia thc v vt cht th ci no c trc, ci no c sau, ci no sinh ra ci no,
ci no quyt nh ci no?
- Mt th hai (mt nhn thc lun) tr li cu hi: t duy con ngi c kh nng nhn
thc th gii chung quanh hay khng?
Thc cht vn c bn ca trit hc l vn v mi quan h gia vt cht
v thc. Bi v:
1
Sd, tr.403.
- Vt cht v thc l hai hin tng rng ln nht ca i sng con ngi
- y l vn xuyn sut trong mi h thng trit hc.
- Gii quyt mi quan h gia vt cht v thc n l c s phn nh lp trng
trit hc ca cc trng phi, cc khuynh hng, cc hnh thc ca trit hc.
c. S i lp gia hai quan im duy vt v duy tm trong vic gii quyt vn c
bn ca trit hc
* Gii quyt mt th nht:
- Ch ngha duy vt cho rng vt cht (tn ti, t nhin) c trc , thc (t duy, tinh
thn) c sau, vt cht quyt nh thc.
- Ch ngha duy tm cho rng thc (t duy, tinh thn) c trc, vt cht c sau,
thc quyt nh vt cht.
Gii quyt mt th hai:
Vn c bn ca trit hc c hai khuynh hng i lp nhau l thuyt kh tri v
thuyt bt kh tri.
a s cc nh trit hc khng nh rng con ngi c kh nng nhn thc c th
gii khch quan (kh tri).
Mt s t cc nh trit hc ph nhn mt phn hay ton b kh nng nhn thc ca
con ngi (bt kh tri).
2. Cc hnh thc pht trin ca ch ngha duy vt trong lch s
C 3 hnh thc tn ti v pht trin ca CNDV l:
a. Ch ngha duy vt cht phc
Ch ngha duy vt cht phc l kt qu nhn thc ca cc nh trit hc duy vt thi
c i. c im ca CNDV ny l ng nht vt cht vi mt hay mt s cht c th ca
n (t, nc, la, khng kh,... ) v coi l im xut pht ca th gii.
b. Ch ngha duy vt siu hnh
Ch ngha duy vt siu hnh, xut hin vo th k XV, pht trin rm r vo th k
XVII, XVIII v t nh cao vo th k XIX. y l thi k pht trin mnh m ca c
hc, c nh hng ln n quan im ca cc nh trit hc thi k ny.
c. Ch ngha duy vt bin chng
Ch ngha duy vt bin chng (u th k XIX) do C.Mc - F.ngghen sng lp, sau
c V.I.V.I.Lnin v nhng ngi mcxt k tc, bo v v pht trin.
II. QUAN IM DUY VT BIN CHNG V VT CHT, THC V
MI QUAN H GIA VT CHT V THC
1. Vt cht
a. Phm tr vt cht
2
Sd, tr.78.
+ Phn nh sinh hc: c trng cho gii t nhin sng. Hnh thc phn nh ny
c s nh hng, s la chn, nh cc s vt thch nghi vi mi trng sng duy tr
s tn ti ca mnh. Hnh thc phn nh ny c nhiu cp :
+1. Tnh kch thch: th hin thc vt v ng vt bc thp, l phn ng tr li tc
ng ca mi trng bn ngoi c nh hng n qu trnh trao i cht gia chng.
+1. Tnh cm ng: l hnh thc phn nh ca ng vt cha c h thn kinh trung
ng, l tnh nhy cm i vi mi trng xung quanh.
+1.Tm l: L hnh thc phn nh cc ng vt bc cao, c h thn kinh trung
ng. Tm l ng vt l s phn nh c tnh bn nng do nhu cu trc tip ca sinh l c
th v quy lut sinh hc chi phi.
- thc: L hnh thc cao nht ca s phn nh th gii hin thc, thc l hnh
thc phn nh ch c con ngi.
> thc l c tnh ring ca mt dng vt cht c t chc cao l b c ngi.
* B no ngi v thc:
B no ngi l mt t chc sng c bit, c cu trc tinh vi v phc tp. B no
ngi l c quan vt cht ca thc.
Hot ng thc ch din ra trong b no ngi, trn c s cc qu trnh sinh l
thn kinh ca b no.
Nh vy, b c ngi cng vi th gii bn ngoi tc ng ln n chnh l
ngun gc t nhin ca thc.
* Ngun gc x hi:
thc ngi ra i cng vi qu trnh hnh thnh b c ngi nh c lao ng v
ngn ng:
Lao ng l g? Theo C.Mc: Lao ng l qu tnh din bin gia con ngi v t
nhin, trong con ngi ng vai tr l mi gii, iu tit v gim st trong s trao i
vt cht gia ngi v t nhin.
c im ca lao ng: La hot ng c th ca con ngi, lao ng lun mang
tnh tp th.
Vai tr ca lao ng:
+ Lao ng sng to ra bn thn con ngi, nh c lao ng m con ngi tch
khi th gii ng vt.
+ Lao ng lm cho c th con ngi ngy cng hon thin, c bit l b c v cc
gic quan.
+ Th gii khc quan bc l nhng thuc tnh, nhng kt cu, nhng quy lut vn
ng ca mnh trong qu trnh lao ng.
+ Trong lao ng, ng thi vi lao ng l ngn ng (ngn ng xut hin t lao
ng).
6
Hu Ngc Dng Ph Hip L Hu Tng: T in trit hc gin yu, Nxb THCN, HN, 1987, tr.471.
Vn 2: PHP
C.Mc v Ph.ngghen trn c s k tha ht nhn hp l trong php bin chng ca Hghen xy dng thnh cng php bin chng duy vt, xut pht t t nhin, x hi v t duy.
Sd, tr.201.
10
2. Nguyn nhn v kt qu
a. Phm tr nguyn nhn v kt qu
- Nguyn nhn l phm tr ch s tc ng ln nhau gia cc mt trong mt s vt
hin tng hoc gia cc s vt, hin tng vi nhau gy ra mt bin i nht nh.
- Kt qu l phm tr dng ch nhng bin i do s tc ng ln nhau gia cc
s vt, hin tng hoc cc mt trong cng mt s vt, hin tng gy ra. Kt qu ch s
bin i do nguyn nhn gy ra.
b. Tnh cht v mi quan h bin chng gia nguyn nhn v kt qu
* Tnh cht:
- Tnh khch quan
- Tnh tt yu
- Tnh ph bin, lp i lp li
- Nguyn nhn khc nguyn c.
12
Nguyn c mang tnh ch quan dng che y nhng nguyn nhn. Nguyn c l
iu kin l ci rt cn thit chuyn ho nguyn nhn thnh kt qu.
* Mi quan h gia nguyn nhn v kt qu:
- Nguyn nhn quyt nh kt qu.
- Nguyn nhn c trc, sinh ra kt qu.
- Nguyn nhn th no th sinh ra kt qu th y.
Mi quan h nhn qu khng ch n thun l s i k tip nhau v thi gian (ci
ny c trc ci kia), m l mi lin h sn sinh: ci ny tt yu sinh ra ci kia.
Cng mt nguyn nhn sinh ra nhiu kt qu v ngc li, mt kt qu do nhiu
nguyn nhn sinh ra. Do , mi quan h nhn qu rt phc tp. Trong trng hp nhiu
nguyn nhn cng tham gia sinh ra mt kt qu, ngi ta chia ra cc loi nguyn nhn:
+ Nguyn nhn bn trong v nguyn nhn bn ngoi
+ Nguyn nhn trc tip v nguyn nhn gin tip
+ Nguyn nhn c bn v nguyn nhn khng c bn
+ Nguyn nhn ch yu v nguyn nhn th yu
+ Nguyn nhn khch quan v nguyn nhn ch quan.
+ Kt qu tc ng tr li nguyn nhn
Kt qu c tc ng tr li nguyn nhn theo hai hng:
+ Thc y nguyn nhn.
+ Km hm nguyn nhn.
Nguyn nhn v kt qu c th chuyn ha ln nhau trong nhng iu kin nht nh.
Nguyn nhn sinh ra kt qu, ri kt qu li tc ng vi s vt, hin tng khc v
tr thnh nguyn nhn sinh ra kt qu khc na. Do , s phn bit nguyn nhn vi kt
qu ch c tnh cht tng i. Chng hn, s pht trin ca vt cht l nguyn nhn sinh ra
tinh thn, nhng tinh thn li tr thnh nguyn nhn lm bin i vt cht.
c. ngha phng php lun
- Cp phm tr nguyn nhn - kt qu ca php bin chng duy vt l c s l lun
gii thch mt cch ng n mi quan h nhn - qu; chng li cc quan im duy tm,
tn gio v nhng nguyn nhn thn b.
- V nguyn nhn quyt nh kt qu nn mun c mt kt qu nht nh th phi c
nguyn nhn v iu kin nht nh. Mun khc phc mt hin tng tiu cc th phi tiu
dit nguyn nhn sinh ra n.
- Phn loi nguyn nhn, tm ra nguyn nhn c bn, nguyn nhn ch yu gi vai
tr quyt nh i vi kt qu.
- Bit s dng sc mnh tng hp ca nhiu nguyn nhn to ra kt qu nht nh.
- Bit s dng kt qu tc ng li nguyn nhn, thc y nguyn nhn tch cc,
hn ch nguyn nhn tiu cc.
3. Ni dung v hnh thc
a. Phm tr ni dung v hnh thc
13
* nh ngha
- Ni dung l tng hp tt c nhng mt, nhng yu t, nhng qu trnh to nn s vt.
- Hnh thc l cch t chc, kt cu ca ni dung, l mi lin h n nh gia cc
mt, cc yu t, b phn to thnh ni dung.
Hnh thc c hnh thc bn trong v hnh thc bn ngoi. Hnh thc bn trong quan
trng hn hnh thc bn ngoi.
Cn phn bit cp phm tr ni dung-hnh thc vi cp phm tr bn cht-hin
tng.
b. Tnh cht v mi quan h bin chng gia ni dung v hnh thc
+ Ni dung v hnh thc gn b vi nhau trong mi s vt. Khng c ni dung no
li khng c mt hnh thc nht nh. Cng khng c mt hnh thc no li khng cha
ng mt ni dung nht nh.
+ Ni dung quyt nh hnh thc. Bi v, mi lin h gia nhng mt, nhng yu t,
nhng b phn th do chnh nhng mt, nhng yu t, b phn quyt nh.
Hnh thc phi ph hp vi ni dung. Tuy nhin, s ph hp gia hnh thc vi ni
dung khng cng nhc. Cng mt ni dung nhng trong nhng iu kin tn ti khc nhau
c th c nhiu hnh thc khc nhau.
+ Hnh thc c tc ng tr li ni dung. Nu hnh thc ph hp vi ni dung s to
iu kin cho ni dung pht trin. Ngc li, nu hnh thc khng ph hp vi ni dung s
cn tr s pht trin ca ni dung.
V d: s tc ng tr li ca quan h sn xut n s pht trin ca lc lng sn
xut.
+ Khi hnh thc c, li thi mu thun vi ni dung mi. Cuc u tranh gia ni
dung v hnh thc s dn n xa b hnh thc c, thay bng hnh thc mi cho ph hp
vi ni dung mi. ng thi ni dung cng c ci to li. Lnnin: u tranh gia ni
dung vi hnh thc, vt b hnh thc, ci to ni dung.
c. ngha phng php lun
- Trong hot ng thc tin, cn trnh s tch ri gia ni dung v hnh thc.
- V ni dung quyt nh hnh thc cho nn khi xem xt s vt, hin tng, trc ht
cn cn c vo ni dung ca n.
- Trong hot ng thc tin, cn phi bit s dng nhiu hnh thc phc v cho
mt ni dung nht nh.
- Cn thng xuyn i mi ni dung v hnh thc hot ng cho ph hp vi tnh
hnh mi.
IV. CC QUY LUT C BN CA PHP BIN CHNG DUY VT
14
y s vt pht trin tin ln. ng thi phi chng li bnh ch quan nng vi, duy ch,
thc hin bc nhy khi cha c s chn mui v lng v bt chp nhng iu kin tn
ti c th ca s vt, hin tng.
2. Quy lut ph nh ca ph nh
a. Khi nim ph nh v ph nh bin chng
- Ph nh ni chung l s bi tr, bc b s vt nht nh no . Ni cch khc,
ph nh l mt qu trnh vn ng trong s vt, hin tng ny c thay th bi s
vt, hin tng khc (y l s bin i ni chung).
- Ph nh bin chng l qu trnh t ph nh, t pht trin, l mt khu trn con
ng dn ti s ra i ca ci mi, ci tin b hn so vi ci t ph nh.
* c trng ca ph nh bin chng
Ph nh bin chng gm hai c trng sau y:
- Tnh khch quan: Ph nh bin chng l s t thn ph nh, l kt qu gii quyt
mu thun bn trong ca s vt tn ti khch quan
- Tnh k tha: y l c trng c bn nht ca ph nh bin chng. Ph nh bin
chng l qu trnh ci mi ra i ph nh ci c, nhng ci mi ch ph nh mt lc hu,
li thi ca ci c, ng thi k tha nhng gi tr ca ci c. Do , ph nh bin chng
l s ph nh nhng ng thi cng l s khng nh.
b. Ph nh ca ph nh hnh thc xoy c ca s pht trin
- S pht trin bin chng thng qua nhng ln ph nh bin chng l s thng nht
gia loi b, gi li (k tha) v pht trin. Mi ln ph nh bin chng c thc hin s
mang li nhng nhn t mi. Do , s pht trin thng qua nhng ln ph nh bin
chng s to ra xu hng tin ln khng ngng.
V d: Tm Kn Ngi (Bm Trng Tm)
CSNT CHNL PK TBCN CSCN
CNDV c i CNDV siu hnh CNDVBC
- Ph nh bin chng l s t ph nh, biu hin s pht trin do mu thun bn
trong ca s vt.
- Ph nh bin chng c hon thnh trong mt chu k pht trin. S vt im
xut pht ban u qua ln ph nh th nht tr thnh ci i lp vi n - bc trung gian
ca s pht trin; ln ph nh th hai, ti lp ci ban u nhng trn c s cao hn. Ln
ph nh th hai c gi l ph nh ca ph nh.
V d: Ht thc Cy la Bng la
- Ph nh ca ph nh lm xut hin ci mi.
- S ph nh ca ph nh l giai on kt thc ca mt chu k pht trin.
- Ph nh ca ph nh c hon thnh trong chu k pht trin, thng thng mi
chu k tri qua hai ln ph nh.
16
- Quy lut ph nh ca ph nh khi qut tnh cht tin ln ca s pht trin. S pht trin
khng phi din ra theo ng thng m theo ng xoy c.
- Din t quy lut ph nh ca ph nh bng ng xoy c chnh l hnh thc biu t r
rng nht cc c trng ca qu trnh pht trin bin chng: tnh k tha, tnh lp li nhng
khng quay tr li m tin ln ca s pht trin.
c. ngha phng php lun
- Gip ta hiu c khuynh hng ca s pht trin: tin ln theo ng trn c, ci
mi, thay th ci c.
- Khc phc cch nhn n gin v s pht trin: pht trin theo ng thng, ng
trn khp kn.
- Tin tng vo s tt thng ca ci mi, vo ch ngha x hi v ch ngha cng sn.
ng h v to iu kin cho ci mi, ci tin b chin thng ci c, ci lc hu.
Quan h v chim
hu t liu sn xut
Quan h v qun l v
phn cng lao ng
Quan h v phn
phi sn phm
e. S tc ng tr li ca thc x hi i vi tn ti x hi
S tc ng tr li ca thc x hi i vi tn ti x hi ph thuc vo nhng iu
kin sau y:
- Ph thuc vo lc lng x hi, giai cp ra nhng quan im, t tng cho x hi.
- Ph thuc vo mc ph hp t hay nhiu ca nhng t tng i vi hin thc.
- Ph thuc vo mc thm nhp ca nhng t tng i vi nhu cu pht trin
x hi v vo mc m rng ca t tng trong qun chng.
3. ngha phng php lun
- Nghin cu thc x hi khng c dng li cc hin tng thc m phi i
su nghin cu tn ti x hi.
- Mun pht trin thc x hi ca mt x hi mi v lu di phi pht trin c s
vt cht x hi ca n.
- Phi thy c tm quan trng v ngha ca thc x hi i vi qu trnh pht
trin nn vn ho mi v con ngi mi.
IV. HNH THI KINH T-X HI V QU TRNH LCH S-T NHIN
CA S PHT TRIN CC HNH THI KINH T-X HI
1. Khi nim, kt cu hnh thi kinh t-x hi
a. Khi nim hnh thi kinh t-x hi
Hnh thi kinh t-x hi l mt phm tr ca ch ngha duy vt lch s dng ch
x hi mt giai on pht trin lch s nht nh, vi nhng quan h sn xut tng ng
vi nhng lc lng sn xut mt trnh pht trin nht nh v mt kin trc thng
tng c dng ln trn nhng quan h sn xut .
X hi loi ngi tri qua 5 hnh thi kinh t - x hi v tng ng vi 5 phng
thc sn xut: Cng sn nguyn thy chim hu n l phong kin t bn ch
ngha cng sn ch ngha.
b. Kt cu ca hnh thi kinh t-x hi
- Phng thc sn xut l nhng cch thc m con ngi tin hnh sn xut ra
ca ci vt cht, p ng nhu cu ca mnh trong tng giai on lch s nht nh.
- Lc lng sn xut l nn tng vt cht - k thut ca mi hnh thi kinh t - x
hi. Mi hnh thi kinh t - x hi khc nhau s c nhng lc lng sn xut khc nhau. S
hnh thnh v pht trin ca mi hnh thi kinh t - x hi, xt n cng do lc lng sn
xut quyt nh. Lc lng sn xut pht trin qua cc hnh thi kinh t - x hi ni tip
nhau t thp n cao.
- Quan h sn xut l quan h gia ngi vi ngi trong qu trnh sn xut. y l
quan h c bn ban u v quyt nh tt c nhng quan h x hi khc. Mi hnh thi kinh
t - x hi li c mt quan h sn xut ca n tng ng vi mt trnh nht nh ca lc
23
lng sn xut. Quan h sn xut l tiu chun khch quan phn bit x hi c th
ny vi x hi c th khc, ng thi tiu biu cho mt giai on pht trin nht nh ca
lch s.
- Kin trc thng tng. Nhng quan h sn xut l b xng c th x hi hp
thnh c s h tng. Trn c s nhng quan h sn xut hnh thnh nn nhng quan
im v chnh tr, php l, o c, trit hc ... v nhng thit ch tng ng hp thnh
kin trc tng tng x hi m chc nng x hi ca n l bo v, duy tr v pht trin c
s h tng sinh ra n.
Ngoi nhng mt c bn nu trn (lc lng sn xut, quan h sn xut v kin trc
thng tng) th hnh thi kinh t - x hi cn c nhng quan h dn tc, quan h gia nh
v cc quan h x hi khc. Cc quan h gn b cht ch vi quan h sn xut, bin i
cng vi s bin i ca cc quan h sn xut.
2. Qu trnh lch s-t nhin ca s pht trin cc hnh thi kinh t-x hi
a. Tnh lch s-t nhin ca s pht trin cc hnh thi kinh t-x hi
- Lch s pht trin ca x hi loi ngi tri qua nhiu giai on pht trin ni
tip nhau t thp n cao. Tng ng vi mi giai on l mt hnh thi kinh t - x hi.
S vn ng thay th nhau ca cc hnh thi kinh t - x hi trong lch s u do tc ng
ca cc quy lut khch quan, l qu trn lch s t nhin ca x hi.
- Cc mt hp thnh ca hnh thi kinh t - x hi khng tch ri nhau m c mi
lin h bin chng vi nhau hnh thnh nn nhng quy lut vn ng, pht trin khch
quan v ph bin ca x hi. l quy lut ca s ph hp gia quan h sn xut vi tnh
cht v trnh pht trin ca lc lng sn xut; quy lut c s h tng quyt nh kin
trc thng tng v cc quy lut x hi khc.
Chnh s tc ng ca cc quy lut khch quan m cc hnh thi kinh t - x hi
vn ng v pht trin t thp n cao nh mt qu trnh lch s t nhin, khng ph thuc
vo mun ca con ngi. Trong cc quy lut khch quan chi phi s vn ng v pht
trin ca cc hnh thi kinh t - x hi th s ph hp gia quan h sn xut vi tnh cht v
trnh pht trin ca lc lng sn xut c vai tr quyt nh nht. N va m bo tnh
k tha trong s pht trin, va biu hin tnh gin on trong s pht trin ca lch s x
hi loi ngi.
- S tc ng ca cc quy lut khch quan lm cho cc hnh thi kinh t - x hi
pht trin thay th nhau t thp n cao l con ng pht trin chung ca nhn loi.
Song, con ng pht trin ca mi dn tc khng b chi phi bi cc quy lut chung, m
cn b tc ng bi cc iu kin v t nhin, v chnh tr, v truyn thng vn ho, iu
kin quc v.v... Chnh v vy, lch s pht trin ca nhn loi ht sc phong ph v a
dng. Mi dn tc u c nhng nt c o ring trong s pht trin ca mnh. C nhng
dn tc ln lt tri qua cc hnh thi kinh t - x hi t thp n cao. Nhng c nhng dn
24
C th ni rng, vi nhiu h thng trit hc khc nhau, trit hc phng ng biu hin
tnh a dng v phong ph thin v vn con ngi trong mi quan h chnh tr, o c...
Nhn chung con ngi trong trit hc phng ng biu hin yu t duy tm c pha trn
tnh cht duy vt cht phc ngy th trong mi quan h vi t nhin v x hi.
b. Quan nim v con ngi trong trit hc phng Ty trc K.C.Mc.
- Ky t gio: Ky t gio quan nim con ngi c th xc v linh hn. Th xc th mt i
nhng linh hn tn ti vnh cu. V vy, phi thng xuyn chm sc linh hn hng n
Thin ng vnh ca.
- Hy Lp c i: Con ngi l mt tiu v tr trong v bao la.
- Thi k Trung c: Con ngi l sn phm sng to ca thng . Cuc sng trn th
l tm b, hnh phc l th gii bn kia.
- Trit hc Phc hng: Con ngi l mt thc th c tr tu.
- Trit hc c in c: G.V.Hegel cho rng, l hin thn ca nim tuyt i,
cn L.Feuerbach li cho rng, con ngi l kt qu ca s pht trin ca t nhin. Con
ngi v t nhin l thng nht, khng th tch ri.
Cc quan nim v con ngi trong thi k trit hc trc C.Mc, d l ng trn nn
tng th gii quan duy tm, nh nguyn hay duy vt siu hnh n khng phn nh ng bn cht
con ngi. Nhn chung cc quan nim trn u xem xt con ngi mt cch tru tng, hoc l
tuyt i ho mt tinh thn, hoc l tuyt i ho mt th xc ca con ngi, tuyt i ho mt
t nhin sinh hc m khng thy mt x hi trong i sng con ngi.
c. Quan nim ca trit hc Mc - Lnin v bn cht con ngi.
Trong tc phm Lun cng v Feuerbach, K.C.Mc ch ra hn ch ca Feuerbach
trong vic xem xt con ngi nh l mt c th sinh vt c thc v tnh cm, nh tnh
yu, tnh bn, khng thy mt x hi v hot ng thc tin ca con ngi. K.C.Mc vch
r: Trong tnh hin thc ca n, bn cht ca con ngi l tng ha nhng mi quan h x
hi (Ton tp, tp 3, tr.11).
* Con ngi l mt thc th thng nht gia mt sinh vt v mt x h
- Mt sinh vt bao gm c th cng nhng nhu cu c th v nhng quy lut sinh
hc chi phi i sng ca c th con ngi.
- Mt x hi bao gm tng ha nhng quan h x hi, nhng hot ng x hi,
i sng tinh thn ca con ngi.
Hai mt ny c quan h khng kht khng th tch ri nhau, trong mt sinh hc
l nn tng vt cht t nhin ca con ngi, nhng khng phi l yu t quyt nh bn
cht ca con ngi; mt x hi mi l mt gi vai tr quyt nh bn cht ca con ngi.
Bi mt x hi ca con ngi biu hin trong hot ng sn xut vt cht. Lao ng sn
xut ra ca ci vt cht l yu t quyt nh hnh thnh bn cht x hi ca con ngi, ng
thi hnh thnh nhn cch c nhn trong cng ng x hi.
26
2. Khi nim qun chng nhn dn v vai tr sng to lch s ca qun chng nhn
dn v c nhn
a. Khi nim qun chng nhn dn
Qun chng nhn dn l b phn c cng chung li ch cn bn bao gm nhng
thnh phn, nhng tng lp v nhng giai cp lin kt li thnh tp th di s lnh o
ca mt c nhn, mt t chc hay mt ng phi nhm gii quyt nhng vn kinh t,
chnh tr, x hi ca mt thi i nht nh.
Qun chng nhn dn l mt phm tr lch s, vn ng, bin i theo s pht trin
ca lch s x hi.
b. Vai tr sng to lch s ca qun chng nhn dn v vai tr ca c nhn trong lch s
* Qun chng nhn dn l ngi sng to ra lch s, l lc lng quyt nh s pht
trin ca lch s
28
29