B Ti chnh

---*--S: 234/2003/Q-BTC

cng ha x hi ch ngha Vit Nam

c lp - T do - Hnh phc
------------------------------------H Ni, ngy 30 thng 12 nm 2003

quyt nh ca b trng B Ti chnh

V vic ban hnh v cng b
su (06) chun mc k ton Vit Nam (t 3)
B trng B Ti chnh
- Cn c Lut K ton s 03/2003/QH11 ngy 17/6/2003;
- Cn c Ngh nh s 86/2002/N-CP ngy 05/11/2002 ca Chnh ph
quy nh chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca b, c quan
ngang b;
- Cn c Ngh nh s 77/2003/N-CP ngy 01/07/2003 ca Chnh ph
quy nh chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca B Ti
chnh;
- p ng yu cu i mi c ch qun l kinh t, ti chnh, nng
cao cht lng thng tin k ton cung cp trong nn kinh t quc dn v
kim tra, kim sot cht lng cng tc k ton;
Theo ngh ca V trng V Ch k ton v kim ton v Chnh
Vn phng B Ti chnh,
quyt nh:
iu 1: Ban hnh su (06) chun mc k ton Vit Nam (t 3) c s
hiu v tn gi sau y:
1- Chun mc s 05- Bt ng sn u t;
2- Chun mc s 07- K ton cc khon u t vo cng ty lin kt;
3- Chun mc s 08- Thng tin ti chnh v nhng khon vn gp lin
doanh;
4- Chun mc s 21- Trnh by bo co ti chnh;
5- Chun mc s 25- Bo co ti chnh hp nht v k ton khon u t
vo cng ty con;
6- Chun mc s 26- Thng tin v cc bn lin quan.

iu 2: Su (06) Chun mc k ton Vit Nam ban hnh km theo Quyt

nh ny c p dng i vi tt c cc doanh nghip thuc cc ngnh, cc
thnh phn kinh t trong c nc.
iu 3: Quyt nh ny c hiu lc thi hnh sau 15 ngy k t ngy
ng cng bo. Cc ch k ton c th phi cn c vo su chun mc k
ton c ban hnh km theo Quyt nh ny sa i, b sung cho ph
hp.
iu 4: V trng V Ch k ton v kim ton, Chnh Vn phng B
v Th trng cc n v lin quan thuc v trc thuc B Ti chnh chu trch
nhim hng dn, kim tra v thi hnh Quyt nh ny.
Ni nhn:
- Th tng Chnh ph, cc Ph Th tng
Chnh ph ( bo co)
- Vn phng TW ng
- Vn phng Ch tch nc
- Vn phng Quc hi
- Vn phng Chnh ph
- Ta n Nhn dn ti cao
- Vin Kim st Nhn dn ti cao
- Cc B, c quan ngang B,
c quan thuc Chnh ph
- UBND cc tnh, thnh ph trc
thuc TW
- S Ti chnh, Cc Thu cc tnh,
thnh ph trc thuc TW
- Cc Tng cng ty 91
- Cc n v thuc v trc thuc
B Ti chnh
- Cng bo
- Lu VP, Cc THTKTC, V CKT.

Kt.b trng B Ti chnh

Th trng

Trn Vn T

H thng
chun mc k ton Vit Nam
Chun mc s 05
bt ng sn u t
(Ban hnh theo Quyt nh s 234/2003/Q-BTC
ngy 30 thng 12 nm 2003 ca B trng B Ti chnh)
quy nh chung
01. Mc ch ca chun mc ny l quy nh v hng dn cc nguyn tc v
phng php k ton i vi bt ng sn u t, gm: iu kin ghi nhn
bt ng sn u t, xc nh gi tr ban u, chi ph pht sinh sau ghi
nhn ban u, xc nh gi tr sau ghi nhn ban u, chuyn i mc
ch s dng, thanh l bt ng sn u t v mt s quy nh khc lm
c s ghi s k ton v lp bo co ti chnh.
02. Chun mc ny p dng cho k ton bt ng sn u t, tr khi c
chun mc k ton khc cho php p dng phng php k ton khc
cho bt ng sn u t.
3. Chun mc ny cng quy nh phng php xc nh v ghi nhn gi tr
bt ng sn u t trong bo co ti chnh ca bn i thu theo hp ng
thu ti chnh v phng php xc nh gi tr bt ng sn u t cho
thu trong bo co ti chnh ca bn cho thu theo hp ng thu hot
ng.
Chun mc ny khng p dng i vi cc ni dung c quy nh trong
Chun mc k ton s 06 "Thu ti sn", bao gm:
(a) Phn loi ti sn thu thnh ti sn thu ti chnh hoc ti sn thu
hot ng;
(b) Ghi nhn doanh thu cho thu bt ng sn u t (Theo quy nh ca
Chun mc k ton s 14 Doanh thu v thu nhp khc);
(c) Xc nh gi tr bt ng sn thu hot ng trong bo co ti chnh
ca bn i thu;
(d) Xc nh gi tr bt ng sn thu ti chnh trong bo co ti chnh
ca bn cho thu;
(e) K ton i vi cc giao dch bn v thu li;
(f) Thuyt minh v thu ti chnh v thu hot ng trong bo co ti
chnh.
04. Chun mc ny khng p dng i vi:
3

(a)Nhng ti sn lin quan n cy trng, vt nui gn lin vi t ai

phc v cho hot ng nng nghip; v
(b)Quyn khai thc khong sn, hot ng thm d v khai thc khong sn,
du m, kh t nhin v nhng ti nguyn khng ti sinh tng t.
05. Cc thut ng trong chun mc ny c hiu nh sau:
Bt ng sn u t: L bt ng sn, gm: quyn s dng t,
nh, hoc mt phn ca nh hoc c nh v t, c s h tng do
ngi ch s hu hoc ngi i thu ti sn theo hp ng thu ti
chnh nm gi nhm mc ch thu li t vic cho thu hoc ch
tng gi m khng phi :
a. S dng trong sn xut, cung cp hng ha, dch v hoc s
dng cho cc mc ch qun l; hoc
b.Bn trong k hot ng kinh doanh thng thng.
Bt ng sn ch s hu s dng: L bt ng sn do ngi ch s
hu hoc ngi i thu ti sn theo hp ng thu ti chnh nm
gi nhm mc ch s dng trong sn xut, cung cp hng ha,
dch v hoc s dng cho cc mc ch qun l.
Nguyn gi: L ton b cc chi ph bng tin hoc tng ng tin
m doanh nghip phi b ra hoc gi tr hp l ca cc khon a ra
trao i nhm c c bt ng sn u t tnh n thi im
mua hoc xy dng hon thnh bt ng sn u t .
Gi tr cn li: L nguyn gi ca bt ng sn u t sau khi tr (-)
s khu hao lu k ca bt ng sn u t .
06. V d bt ng sn u t:
(a). Quyn s dng t (do doanh nghip b tin ra mua li) nm gi
trong thi gian di ch tng gi;
(b). Quyn s dng t (do doanh nghip b tin ra mua li) nm gi m
cha xc nh r mc ch s dng trong tng lai;
(c). Nh do doanh nghip s hu (hoc do doanh nghip thu ti chnh) v
cho thu theo mt hoc nhiu hp ng thu hot ng;
(d). Nh ang c gi cho thu theo mt hoc nhiu hp ng thu
hot ng;
(e). C s h tng ang c gi cho thu theo mt hoc nhiu hp
ng thu hot ng.
07. V d bt ng sn khng phi l bt ng sn u t:
4

(a) Bt ng sn mua bn trong k hot ng kinh doanh thng thng

hoc xy dng bn trong tng lai gn (K ton theo Chun mc k
ton s 02 "Hng tn kho");

(b) Bt ng sn c xy dng cho bn th ba (K ton theo Chun mc

k ton s 15 Hp ng xy dng);
(c) Bt ng sn ch s hu s dng (K ton theo Chun mc k ton s
03 Ti sn c nh hu hnh), bao gm bt ng sn nm gi
s dng trong tng lai nh ti sn ch s hu s dng, ti sn nm gi
ci to, nng cp v s dng sau ny trong k hot ng kinh
doanh thng thng nh bt ng sn ch s hu s dng, bt ng sn
cho nhn vin s dng (Cho d nhn vin c tr tin thu ti sn theo
gi th trng hay khng) v bt ng sn ch s hu s dng ch thanh
l;
(d) Bt ng sn ang trong qu trnh xy dng cha hon thnh vi mc
ch s dng trong tng lai di dng bt ng sn u t.
08. i vi nhng bt ng sn m doanh nghip nm gi mt phn nhm
mc ch thu li t vic cho thu hot ng hoc ch tng gi v mt phn
s dng cho sn xut, cung cp hng ho, dch v hoc cho qun l th
nu nhng phn ti sn ny c bn ring r (hoc cho thu ring r theo
mt hoc nhiu hp ng thu hot ng), doanh nghip s hch ton cc
phn ti sn ny mt cch ring r. Trng hp cc phn ti sn ny khng
th bn ring r, th ch coi l bt ng sn u t khi phn c nm gi
phc v cho sn xut, cung cp hng ho, dch v hoc phc v cho
mc ch qun l l phn khng ng k.
09. Trng hp doanh nghip cung cp cc dch v lin quan cho nhng ngi s
dng bt ng sn do doanh nghip s hu l phn khng ng k trong
ton b tho thun th doanh nghip s hch ton ti sn ny l bt ng
sn u t. V d: Doanh nghip s hu to nh cho thu vn phng ng
thi cung cp dch v bo dng v an ninh cho nhng ngi thu vn phng.
10. Trng hp doanh nghip cung cp cc dch v lin quan cho nhng ng i s
dng bt ng sn do doanh nghip s hu l phn ng k th doanh
nghip s hch ton ti sn l bt ng sn ch s hu s dng. V d:
Doanh nghip s hu v qun l mt khch sn, dch v cung cp cho
khch hng chim mt phn quan trng trong ton b tho thun, th
khch sn c hch ton l bt ng sn ch s hu s dng.
11. Trng hp kh xc nh l bt ng sn u t, hay l bt ng sn ch s
hu s dng, doanh nghip cn xc nh trn c s nhng c im c
th c th thc hin ph hp vi nh ngha bt ng sn u t v cc
5

quy nh c lin quan trong cc on 06,07,08,09,10 v thuyt minh r

trn bo co ti chnh theo quy nh ti on 31 (d).
12. Trng hp, mt doanh nghip cho cng ty m hoc cng ty con khc thu
hoc s dng v nm gi mt bt ng sn th bt ng sn khng
c coi l bt ng sn u t trong bo co ti chnh hp nht ca tp
on, nhng doanh nghip s hu bt ng sn c coi l bt ng
sn u t nu n tha mn nh ngha bt ng sn u t v c trnh
by trong bo co ti chnh ring ca doanh nghip s hu bt ng sn.
ni dung chun mc
iu kin ghi nhn bt ng sn u t
13. Mt bt ng sn u t c ghi nhn l ti sn phi tha mn ng
thi hai iu kin sau:
(a) Chc chn thu c li ch kinh t trong tng lai; v
(b) Nguyn gi ca bt ng sn u t phi c xc nh mt cch
ng tin cy.
14. Khi xc nh mt bt ng sn u t c tha mn iu kin th nht
c ghi nhn l ti sn hay khng, doanh nghip cn phi nh gi mc
chc chn gn lin vi vic thu c cc li ch kinh t trong tng lai m
chng c th mang li trn c s nhng thng tin hin c ti thi im ghi
nhn. iu kin th hai ghi nhn mt bt ng sn u t l ti sn thng d c tho mn v giao dch mua bn, trao i chng minh cho vic
hnh thnh bt ng sn xc nh gi tr ca bt ng sn u t.
Xc nh gi tr ban u
15.
Mt bt ng sn u t phi c xc nh gi tr ban u theo
nguyn gi. Nguyn gi ca bt ng sn u t bao gm c cc chi
ph giao dch lin quan trc tip ban u.
16. Nguyn gi ca bt ng sn u t c mua bao gm gi mua v cc chi
ph lin quan trc tip, nh: Ph dch v t vn v lut php lin quan, thu
trc b v chi ph giao dch lin quan khc...
17. Nguyn gi ca bt ng sn u t t xy dng l gi thnh thc t v cc
chi ph lin quan trc tip ca bt ng sn u t tnh n ngy hon
thnh cng vic xy dng. T khi bt u xy dng cho n ngy hon
thnh cng vic xy dng doanh nghip p dng Chun mc k ton s 03
Ti sn c nh hu hnh v Chun mc k ton s 04 Ti sn c nh
v hnh. Ti ngy ti sn tr thnh bt ng sn u t th p dng
chun mc ny (xem on 23 (e)).
18.

Nguyn gi ca mt bt ng sn u t khng bao gm cc chi ph sau:

Chi ph pht sinh ban u (tr trng hp cc chi ph ny l cn thit

a bt ng sn u t ti trng thi sn sng hot ng);
Cc chi ph khi mi a bt ng sn u t vo hot ng ln u trc
khi bt ng sn u t t ti trng thi hot ng bnh thng theo d
kin;
Cc chi ph khng bnh thng v nguyn vt liu, lao ng hoc cc
ngun lc khc trong qu trnh xy dng bt ng sn u t.

19. Trng hp mua bt ng sn u t thanh ton theo phng thc tr chm,

nguyn gi ca bt ng sn u t c phn nh theo gi mua tr ngay ti
thi im mua. Khon chnh lch gia tng s tin phi thanh ton v gi
mua tr ngay c hch ton vo chi ph ti chnh theo k hn thanh ton,
tr khi s chnh lch c tnh vo nguyn gi bt ng sn u t theo
quy nh ca Chun mc k ton s 16 Chi ph i vay.
Chi ph pht sinh sau ghi nhn ban u
20. Chi ph lin quan n bt ng sn u t pht sinh sau ghi nhn
ban u phi c ghi nhn l chi ph sn xut, kinh doanh trong k,
tr khi chi ph ny c kh nng chc chn lm cho bt ng sn
u t to ra li ch kinh t trong tng lai nhiu hn mc hot ng
c nh gi ban u th c ghi tng nguyn gi bt ng sn u
t.
21. Vic hch ton cc chi ph pht sinh sau ghi nhn ban u ph thuc vo
tng trng hp c xem xt n vic nh gi v ghi nhn ban u ca
khon u t lin quan. Chng hn, trng hp gi mua ti sn bao gm ngha
v ca doanh nghip phi chu cc chi ph cn thit s pht sinh a bt
ng sn ti trng thi sn sng hot ng th chi ph cng c tnh
vo nguyn gi. V d: Mua mt ngi nh vi yu cu phi nng cp th chi
ph nng cp pht sinh c ghi tng nguyn gi ca bt ng sn u t.
Xc nh gi tr sau ghi nhn ban u
22. Sau ghi nhn ban u, trong thi gian nm gi bt ng sn
u t c xc nh theo nguyn gi, s khu hao lu k v gi tr
cn li.
Chuyn i mc ch s dng
23.
Vic chuyn t bt ng sn ch s hu s dng thnh bt
ng sn u t hoc t bt ng sn u t sang bt ng sn ch
s hu s dng hay hng tn kho ch khi c s thay i v mc
ch s dng nh cc trng hp sau:
a.
Bt ng sn u t chuyn thnh bt ng sn ch s hu
s dng khi ch s hu bt u s dng ti sn ny;

b.

Bt ng sn u t chuyn thnh hng tn kho khi ch s

hu bt u trin khai cho mc ch bn;
c.
Bt ng sn ch s hu s dng chuyn thnh bt ng
sn u t khi ch s hu kt thc s dng ti sn ;
d.
Hng tn kho chuyn thnh bt ng sn u t khi ch s
hu bt u cho bn khc thu hot ng;
e.
Bt ng sn xy dng chuyn thnh bt ng sn u t
khi kt thc giai on xy dng, bn giao a vo u t (Trong
giai on xy dng phi k ton theo Chun mc k ton s 03
Ti sn c nh hu hnh).
24. Theo yu cu ca on 23b, doanh nghip chuyn mt bt ng sn u
t sang hng tn kho ch khi c s thay i v mc ch s dng, bng
chng l s bt u ca vic trin khai cho mc ch bn. Khi mt doanh
nghip quyt nh bn mt bt ng sn u t m khng c giai on
nng cp th doanh nghip phi tip tc coi bt ng sn l mt
bt ng sn u t cho ti khi n c bn (khng cn c trnh by trn
Bng cn i k ton) v khng c hch ton ti sn l hng tn kho.
Tng t, nu doanh nghip bt u nng cp, ci to bt ng sn u
t hin c vi mc ch tip tc s dng bt ng sn trong tng lai nh
mt bt ng sn u t, th bt ng sn vn l mt bt ng sn
u t v khng c phn loi li nh mt bt ng sn ch s hu s dng
trong qu trnh nng cp ci to.
25. Vic chuyn i mc ch s dng gia bt ng sn u t vi bt
ng sn ch s hu s dng hoc hng tn kho khng lm thay i gi
tr ghi s ca ti sn c chuyn i v khng lm thay i nguyn gi
ca bt ng sn trong vic xc nh gi tr hay lp bo co ti chnh.
Thanh l
26.
Mt bt ng sn u t khng cn c trnh by trong Bng
cn i k ton sau khi bn hoc sau khi bt ng sn u t
khng cn c nm gi lu di v xt thy khng thu c li ch
kinh t trong tng lai t vic thanh l bt ng sn u t .
27. Vic thanh l mt bt ng sn u t c th xy ra sau khi bn hoc sau
khi k hp ng cho thu ti chnh. xc nh thi im bn bt ng
sn u t v ghi nhn doanh thu t vic bn bt ng sn u t, doanh
nghip phi tun theo cc quy nh ca Chun mc k ton s 14 Doanh
thu v thu nhp khc. Vic bn bt ng sn cho thu ti chnh hoc giao
dch bn v thu li bt ng sn u t, doanh nghip phi tun theo cc
quy nh ca Chun mc k ton s 06 Thu ti sn.
28. Cc khon li hoc l pht sinh t vic bn bt ng sn u t c
xc nh bng s chnh lch gia doanh thu vi chi ph bn v gi
tr cn li ca bt ng sn u t. S li hoc l ny c ghi nhn
8

l thu nhp hay chi ph trn bo co kt qu hot ng kinh doanh

trong k (Trng hp bn v thu li ti sn l bt ng sn c thc
hin theo quy nh ti Chun mc k ton s 06 Thu ti sn).
29. Khon doanh thu t vic bn bt ng sn u t c ghi nhn theo gi tr
hp l. Trng hp bn theo phng thc tr chm, th khon doanh thu ny
c xc nh ban u bng gi bn tr ngay. Khon chnh lch gia tng
s tin phi thanh ton v gi bn tr ngay c ghi nhn l doanh thu tin
li cha thc hin theo quy nh ca Chun mc k ton s 14 Doanh thu
v thu nhp khc.
Trnh by bo co ti chnh
30
.

Ni dung trnh by bo co ti chnh quy nh trong chun mc

ny c p dng cng vi nhng qui nh trong Chun mc k
ton s 06 Thu ti sn. i vi bn cho thu phi trnh by ni
dung cho thu hot ng. i vi bn i thu phi trnh by ni
dung thu ti chnh.

3
1.

Doanh nghip cn trnh by trn bo co ti chnh nhng

ni dung sau:
(a) Phng php khu hao s dng;
(b) Thi gian s dng hu ch ca bt ng sn u t
hoc t l khu hao s dng;
(c) Nguyn gi v khu hao lu k ti thi im u k v
cui k;
(d) Tiu chun c th m doanh nghip p dng trong trng hp gp kh khn khi phn loi bt ng sn u t
vi bt ng sn ch s hu s dng v vi ti sn gi
bn trong hot ng kinh doanh thng thng;
(e) Cc ch tiu thu nhp, chi ph lin quan n cho
thu bt ng sn, gm:
- Thu nhp t vic cho thu;
- Chi ph trc tip cho hot ng kinh doanh (bao gm
chi ph sa cha v bo dng) pht sinh t bt ng
sn u t lin quan n vic to ra thu nhp t vic
cho thu trong k bo co;
- Chi ph trc tip cho hot ng kinh doanh (bao gm
chi ph sa cha v bo dng) pht sinh t bt ng
sn u t khng lin quan n vic to ra thu nhp t
vic cho thu trong k bo co.
(f) L do v mc nh hng n thu nhp t hot ng
kinh doanh bt ng sn u t;
(g) Ngha v ch yu ca hp ng mua, xy dng, ci
to, nng cp hoc bo dng, sa cha bt ng sn
9

u t;
(h) Trnh by nhng ni dung sau (khng yu cu thng
tin so snh):
- Nguyn gi bt ng sn u t tng thm, trong :
Tng do mua bt ng sn v tng do vn ho nhng
chi ph sau ghi nhn ban u;
- Nguyn gi bt ng sn u t tng do sp nhp
doanh nghip;
- Nguyn gi bt ng sn u t thanh l;
- Nguyn gi bt ng sn u t chuyn sang bt ng
sn ch s hu s dng hoc hng tn kho v ngc li.
(i) Gi tr hp l ca bt ng sn u t ti thi im kt
thc nin k ton, lp bo co ti chnh. Khi doanh
nghip khng th xc nh c gi tr hp l ca bt
ng sn u t th doanh nghip phi thuyt minh:
- Danh mc bt ng sn u t;
- L do khng xc nh c gi tr hp l ca bt ng
sn u t.
***

H thng
chun mc k ton Vit Nam
Chun mc s 07
K ton cc khon u t vo cng ty lin kt
(Ban hnh v cng b theo Quyt nh s 234/2003/Q-BTC
ngy 30 thng 12 nm 2003 ca B trng B Ti chnh)
Quy nh chung
01. Mc ch ca chun mc ny l quy nh v hng dn cc nguyn tc
v phng php k ton cc khon u t ca nh u t vo cng ty lin kt,
gm: K ton cc khon u t vo cng ty lin kt trong bo co ti chnh
10

ca ring nh u t v trong bo co ti chnh hp nht lm c s ghi s k

ton, lp v trnh by bo co ti chnh.
02. Chun mc ny p dng cho k ton cc khon u t vo cng ty
lin kt ca nh u t c nh hng ng k trong cng ty lin kt.
03. Cc thut ng trong chun mc ny c hiu nh sau:
Cng ty lin kt: L cng ty trong nh u t c nh hng ng
k nhng khng phi l cng ty con hoc cng ty lin doanh ca nh
u t.
nh hng ng k: L quyn tham gia ca nh u t vo vic a ra
cc quyt nh v chnh sch ti chnh v hot ng ca bn nhn
u t nhng khng kim sot cc chnh sch .
Kim sot: L quyn chi phi cc chnh sch ti chnh v hot ng
ca doanh nghip nhm thu c li ch kinh t t hot ng
ca doanh nghip .
Cng ty con: L mt doanh nghip chu s kim sot ca mt doanh
nghip khc (gi l cng ty m).
Phng php vn ch s hu: L phng php k ton m khon u t
c ghi nhn ban u theo gi gc, sau c iu chnh theo
nhng thay i ca phn s hu ca nh u t trong ti sn thun
ca bn nhn u t. Bo co kt qu hot ng kinh doanh phi
phn nh phn s hu ca nh u t trong kt qu kinh doanh ca
bn nhn u t.
Phng php gi gc: L phng php k ton m khon u t c ghi
nhn ban u theo gi gc, sau khng c iu chnh theo
nhng thay i ca phn s hu ca nh u t trong ti sn thun
ca bn nhn u t. Bo co kt qu hot ng kinh doanh ch phn
nh khon thu nhp ca nh u t c phn chia t li nhun thun
lu k ca bn nhn u t pht sinh sau ngy u t.
Ti sn thun: L gi tr ca tng ti sn tr (-) n phi tr.
ni dung chun mc
Nh u t c nh hng ng k
04. Nu nh u t nm gi trc tip hoc gin tip thng qua cc cng ty
con t nht 20% quyn biu quyt ca bn nhn u t th c gi l nh
u t c nh hng ng k, tr khi c quy nh hoc tho thun khc.
Ngc li nu nh u t nm gi trc tip hay gin tip thng qua cc cng
11

ty con t hn 20% quyn biu quyt ca bn nhn u t, th khng c

gi l nh u t c nh hng ng k, tr khi c quy nh hoc tho
thun khc.
05. Nh u t c nh hng ng k thng c th hin mt hoc cc biu
hin sau:
(a) C i din trong Hi ng qun tr hoc cp qun l tng ng
ca cng ty lin kt;
(b) C quyn tham gia vo qu trnh hoch nh chnh sch;
(c) C cc giao dch quan trng gia nh u t v bn nhn u t;
(d) C s trao i v cn b qun l;
(e) C s cung cp thng tin k thut quan trng.
Phng php vn ch s hu
06. Theo phng php vn ch s hu, khon u t c ghi nhn ban u theo
gi gc. Sau , gi tr ghi s ca khon u t c iu chnh tng hoc
gim tng ng vi phn s hu ca nh u t trong li hoc l ca bn
nhn u t sau ngy u t. Khon c phn chia t bn nhn u t phi
hch ton gim gi tr ghi s ca khon u t. Vic iu chnh gi tr ghi
s cng phi c thc hin khi li ch ca nh u t thay i do c s
thay i vn ch s hu ca bn nhn u t nhng khng c phn nh
trn Bo co kt qu hot ng kinh doanh. Nhng thay i trong vn ch
s hu ca bn nhn u t c th bao gm nhng khon pht sinh t vic
nh gi li TSC v cc khon u t, chnh lch t gi quy i ngoi t v
nhng iu chnh cc chnh lch pht sinh khi hp nht kinh doanh.
Phng php gi gc
07. Theo phng php gi gc, nh u t ghi nhn ban u khon u t theo
gi gc. Nh u t ch hch ton vo thu nhp trn Bo co kt qu hot
ng kinh doanh khon c chia t li nhun thun lu k ca bn nhn
u t pht sinh sau ngy u t. Cc khon khc m nh u t nhn c
ngoi li nhun c chia c coi l phn thu hi cc khon u t v c ghi
nhn l khon gim tr gi gc u t.
Bo co ti chnh ca ring nh u t
08. Trong bo co ti chnh ca ring nh u t, khon u t vo cng
ty lin kt c k ton theo phng php gi gc.
Bo co ti chnh hp nht

12

09. Trong bo co ti chnh hp nht ca nh u t, khon u t vo

cng ty lin kt c k ton theo phng php vn ch s hu, tr
khi:
(a) Khon u t ny d kin s c thanh l trong tng lai gn (di
12 thng); hoc
(b) Cng ty lin kt hot ng theo cc quy nh hn ch kht khe
di hn lm cn tr ng k vic chuyn giao vn cho nh u t.
Trng hp ny, cc khon u t c phn nh theo gi gc trong bo
co ti chnh hp nht ca nh u t.
10. Vic ghi nhn thu nhp da trn c s li nhun c chia c th khng phn
nh y thu nhp m nh u t c hng t khon u t vo cng ty
lin kt v khon li nhun c chia c th khng phn nh ng thc
t hot ng ca cng ty lin kt. Do nh u t c nh hng ng k i
vi cng ty lin kt v c trch nhim i vi hot ng ca cng ty ny, v
vy, nh u t phi trnh by trong bo co ti chnh hp nht phn s
hu ca nh u t trong kt qu hot ng ca cng ty lin kt. Vic p
dng phng php vn ch s hu s cung cp thng tin hu ch hn v ti
sn thun v li, l thun ca nh u t.
11. Nh u t phi ngng s dng phng php vn ch s hu khi:
(a) Khng cn nh hng ng k trong cng ty lin kt nhng vn
cn nm gi mt phn hoc ton b khon u t; hoc
(b) Vic s dng phng php vn ch s hu khng cn ph hp
v cng ty lin kt hot ng theo cc quy nh hn ch kht
khe di hn gy ra nhng cn tr ng k trong vic chuyn
giao vn cho nh u t.
Trong trng hp ny, gi tr ghi s ca khon u t t thi im
trn c coi l gi gc.
p dng phng php vn ch s hu
12. Khon u t c hch ton theo phng php vn ch s hu k t thi
im khon u t ny tho mn nh ngha v cng ty lin kt. Khi mua
mt khon u t, bt c s chnh lch no (d dng hay m) gia gi gc
ca khon u t v phn s hu ca nh u t theo gi tr hp l ca ti
sn thun c th xc nh c ca cng ty lin kt c hch ton ph hp vi
chun mc k ton Hp nht kinh doanh. Cc khon iu chnh ph hp
i vi phn s hu ca nh u t trong li, l sau ngy mua khon u t
c thc hin cho:
(a) Khu hao TSC (cn c vo gi tr hp l);
13

(b) Phn b dn cc khon chnh lch gia gi gc ca khon u t v

phn s hu ca nh u t theo gi tr hp l ca ti sn thun c
th xc nh c.
13. Nh u t p dng phng php vn ch s hu phi s dng bo co ti
chnh hin hnh ca cng ty lin kt c lp cng ngy vi bo co ti chnh
ca nh u t. Khi khng th thc hin c iu th cc bo co ti
chnh lp vo nhng ngy khc nhau mi c s dng.
14. Khi bo co ti chnh hin hnh ca cng ty lin kt c lp khc ngy vi
bo co ti chnh ca nh u t, vic iu chnh phi c thc hin cho
cc nh hng ca cc s kin v giao dch trng yu gia nh u t v
cng ty lin kt pht sinh gia ngy lp bo co ti chnh ca nh u t v
ngy lp bo co ti chnh ca cng ty lin kt.
15. Bo co ti chnh ca nh u t phi p dng cc chnh sch k ton thng
nht cho cc giao dch v s kin ging nhau pht sinh trong cc trng hp
tng t. Trng hp cng ty lin kt p dng chnh sch k ton khc vi nh
u t cho cc giao dch v s kin ging nhau pht sinh trong cc trng hp
tng t, khi s dng bo co ti chnh ca cng ty lin kt, nh u t phi
thc hin cc iu chnh thch hp nu p dng phng php vn ch s
hu. Trng hp nh u t khng thc hin c cc iu chnh th
phi gii trnh trong Bn thuyt minh bo co ti chnh ca mnh.
16. Nu cng ty lin kt c c phiu u i c tc c nm gi bi cc c
ng bn ngoi th nh u t phi tnh ton phn s hu ca mnh
trong li hoc l t cng ty lin kt sau khi iu chnh c tc u i, k c
khi vic tr c tc cha c thng bo.
17. Theo phng php vn ch s hu, nu phn s hu ca nh u t trong
khon l ca cng ty lin kt ln hn hoc bng gi tr ghi s ca khon
u t, nh u t khng phi tip tc phn nh cc khon l pht sinh sau
trn bo co ti chnh hp nht tr khi nh u t c ngha v thc hin
thanh ton thay cho cng ty lin kt cc khon n m nh u t m
bo hoc cam kt tr. Trong trng hp ny, gi tr khon u t c trnh
by trn bo co ti chnh l bng khng (0). Nu sau cng ty lin kt
hot ng c li, nh u t ch c ghi nhn phn s hu ca mnh trong
khon li sau khi b p c phn l thun cha c hch ton trc
y.
Cc khon tn tht
18. Nu c bng chng l khon u t vo cng ty lin kt c th b tn tht,
doanh nghip phi p dng cc quy nh ca Chun mc Tn tht ti
sn".
Thu thu nhp

14

19. Thu thu nhp doanh nghip pht sinh t khon u t trong cng ty lin
kt (nu c) c hch ton ph hp vi chun mc k ton Thu thu nhp
doanh nghip.
Cc khon mc ngu nhin
20. Khi c pht sinh khon mc ngu nhin, nh u t phi trnh by khon
mc ngoi d tnh ph hp vi cc quy nh ca Chun mc D phng,
n phi tr v ti sn ngu nhin.
Trnh by bo co ti chnh
21. Trong bo co ti chnh, nh u t phi trnh by:
(a) Danh sch cc cng ty lin kt km theo cc thng tin v phn s
hu v t l(%) quyn biu quyt, nu t l ny khc vi phn
s hu; v
(b) Cc phng php c s dng k ton cc khon u t vo
cng ty lin kt.
22. Cc khon u t vo cng ty lin kt hch ton theo phng php
vn ch s hu phi phn loi nh cc ti sn di hn v phn nh
thnh mt khon mc ring bit trn Bng cn i k ton hp
nht. Phn s hu ca nh u t v li hoc l ca nhng khon
u t phi trnh by thnh mt khon mc ring bit trong Bo
co kt qu hot ng kinh doanh hp nht./.
***
H thng
chun mc k ton Vit Nam
Chun mc s 08
Thng tin ti chnh v
nhng khon vn gp lin doanh
(Ban hnh v cng b theo Quyt nh s 234/2003/Q-BTC
ngy 30 thng 12 nm 2003 ca B trng B Ti chnh)
Quy nh chung
01. Mc ch ca chun mc ny l quy nh v hng dn cc nguyn tc v
phng php k ton v cc khon vn gp lin doanh, gm: Cc hnh thc
lin doanh, bo co ti chnh ring v bo co ti chnh hp nht ca cc bn

15

gp vn lin doanh lm c s cho vic ghi s k ton v lp bo co ti

chnh ca cc bn gp vn lin doanh.
02. Chun mc ny p dng cho k ton nhng khon vn gp lin
doanh, gm: Hot ng kinh doanh c ng kim sot; Ti sn c
ng kim sot; C s kinh doanh c ng kim sot.
03. Cc thut ng s dng trong chun mc ny c hiu nh sau:
Lin doanh: L tha thun bng hp ng ca hai hoc nhiu bn
cng thc hin hot ng kinh t, m hot ng ny c ng
kim sot bi cc bn gp vn lin doanh. Cc hnh thc lin doanh
quy nh trong chun mc ny gm:
- Hp ng hp tc kinh doanh di hnh thc lin doanh hot ng kinh
doanh c ng kim sot;
- Hp ng hp tc kinh doanh di hnh thc lin doanh ti sn c ng
kim sot;
- Hp ng lin doanh di hnh thc thnh lp c s kinh doanh c
ng kim sot.
Kim sot: L quyn chi phi cc chnh sch ti chnh v hot ng
i vi mt hot ng kinh t lin quan n gp vn lin doanh
nhm thu c li ch t hot ng kinh t .
ng kim sot: L quyn cng chi phi ca cc bn gp vn lin
doanh v cc chnh sch ti chnh v hot ng i vi mt hot
ng kinh t trn c s tha thun bng hp ng.
nh hng ng k: L quyn c tham gia vo vic a ra cc quyt
nh v chnh sch ti chnh v hot ng ca mt hot ng kinh
t nhng khng phi l quyn kim sot hay quyn ng kim sot
i vi nhng chnh sch ny.
Bn gp vn lin doanh: L mt bn tham gia vo lin doanh v c
quyn ng kim sot i vi li n doanh .
Nh u t trong lin doanh: L mt bn tham gia vo lin doanh nhng khng c quyn ng kim sot i vi lin doanh .
Phng php vn ch s hu: L phng php k ton m khon vn
gp trong lin doanh c ghi nhn ban u theo gi gc, sau c
iu chnh theo nhng thay i ca phn s hu ca bn gp vn
lin doanh trong ti sn thun ca c s kinh doanh c ng kim
sot. Bo co kt qu hot ng kinh doanh phi phn nh li ch ca
bn gp vn lin doanh t kt qu hot ng kinh doanh ca c s
kinh doanh c ng kim sot.

16

Phng php gi gc: L phng php k ton m khon vn gp lin

doanh c ghi nhn ban u theo gi gc, sau khng c iu
chnh theo nhng thay i ca phn s hu ca bn gp vn lin
doanh trong ti sn thun ca c s kinh doanh c ng kim
sot. Bo co kt qu hot ng kinh doanh ch phn nh khon thu
nhp ca bn gp vn lin doanh c phn chia t li nhun thun
lu k ca lin doanh pht sinh sau khi gp vn lin doanh.
Ni dung ca chun mc
Cc hnh thc lin doanh
04. Chun mc ny cp n 3 hnh thc lin doanh: Hp ng hp tc kinh
doanh di hnh thc hot ng kinh doanh c ng kim sot bi cc bn
gp vn lin doanh (hot ng c ng kim sot); Hp ng hp tc kinh
doanh di hnh thc lin doanh ti sn c ng kim sot bi cc bn gp
vn lin doanh (ti sn c ng kim sot); Hp ng lin doanh di hnh
thc thnh lp c s kinh doanh mi c ng kim sot bi cc bn gp
vn lin doanh (c s c ng kim sot).
Cc hnh thc lin doanh c 2 c im chung nh sau:
(a) Hai hoc nhiu bn gp vn lin doanh hp tc vi nhau trn c s tho
thun bng hp ng; v
(b) Tha thun bng hp ng thit lp quyn ng kim sot.
Tha thun bng hp ng
05. Tha thun bng hp ng phn bit quyn ng kim sot ca cc bn
gp vn lin doanh vi li ch ca khon u t ti nhng cng ty lin kt m
trong nh u t c nh hng ng k (xem Chun mc k ton s 07
K ton cc khon u t vo cng ty lin kt).
Chun mc ny quy nh nhng hot ng m hp ng khng thit lp
quyn ng kim sot th khng phi l lin doanh.
06. Tho thun bng hp ng c th c thc hin bng nhiu cch, nh: Nu
trong hp ng hoc bin bn tho thun gia cc bn gp vn lin doanh;
nu trong cc iu khon hay cc quy ch khc ca lin doanh.
Tha thun bng hp ng c trnh by bng vn bn v bao gm cc ni
dung sau:
(a) Hnh thc hot ng, thi gian hot ng v ngha v bo co ca
cc bn gp vn lin doanh;
(b) Vic ch nh Ban qun l hot ng kinh t ca lin doanh v
quyn biu quyt ca cc bn gp vn lin doanh;
(c) Phn vn gp ca cc bn gp vn lin doanh; v
(d)
Vic phn chia sn phm, thu nhp, chi ph hoc kt qu
ca lin doanh cho cc bn gp vn lin doanh.
17

07. Tha thun bng hp ng thit lp quyn ng kim sot i vi lin

doanh m bo khng mt bn gp vn lin doanh no c quyn n
phng kim sot cc hot ng ca lin doanh. Tha thun trong hp ng
cng nu r cc quyt nh mang tnh trng yu t c mc ch
hot ng ca lin doanh, cc quyt nh ny i hi s thng nht ca
tt c cc bn gp vn lin doanh hoc a s nhng ngi c nh hng ln
trong cc bn gp vn lin doanh theo quy nh ca chun mc ny.
08. Tha thun bng hp ng c th ch nh r mt trong cc bn gp vn
lin doanh m nhim vic iu hnh hoc qun l lin doanh. Bn iu
hnh lin doanh khng kim sot lin doanh, m thc hin trong khun kh
nhng chnh sch ti chnh v hot ng c cc bn nht tr trn c
s tha thun bng hp ng v y nhim cho bn iu hnh. Nu bn
iu hnh lin doanh c ton quyn quyt nh cc chnh sch ti chnh
v hot ng ca hot ng kinh t th bn l ngi kim sot v khi
khng tn ti lin doanh.
Hp ng hp tc kinh doanh di hnh thc lin doanh hot ng kinh
doanh c ng kim sot bi cc bn gp vn lin doanh
09. Hot ng kinh doanh c ng kim sot l hot ng ca mt s lin
doanh c thc hin bng cch s dng ti sn v ngun lc khc ca cc
bn gp vn lin doanh m khng thnh lp mt c s kinh doanh mi. Mi
bn gp vn lin doanh t qun l v s dng ti sn ca mnh v chu
trch nhim v cc ngha v ti chnh v cc chi ph pht sinh trong qu
trnh hot ng. Hot ng ca lin doanh c th c nhn vin ca mi
bn gp vn lin doanh tin hnh song song vi cc hot ng khc ca bn
gp vn lin doanh . Hp ng hp tc kinh doanh thng quy nh cn c
phn chia doanh thu v khon chi ph chung pht sinh t hot ng lin
doanh cho cc bn gp vn lin doanh.
10. V d hot ng kinh doanh c ng kim sot l khi hai hoc nhiu bn
gp vn lin doanh cng kt hp cc hot ng, ngun lc v k nng chuyn
mn sn xut, khai thc th trng v cng phn phi mt sn phm
nht nh. Nh khi sn xut mt chic my bay, cc cng on khc nhau
ca qu trnh sn xut do mi bn gp vn lin doanh m nhim. Mi bn
phi t mnh trang tri cc khon chi ph pht sinh v c chia doanh thu
t vic bn my bay, phn chia ny c cn c theo tho thun ghi trong hp
ng.
11. Mi bn gp vn lin doanh phi phn nh cc hot ng kinh doanh c
ng kim sot trong bo co ti chnh ca mnh, gm:
(a)Ti sn do bn gp vn lin doanh kim sot v cc khon n
phi tr m h phi gnh chu;
18

(b)Chi ph phi gnh chu v doanh thu c chia t vic bn hng

hoc cung cp dch v ca lin doanh.
12. Trong trng hp hot ng kinh doanh c ng kim sot, lin doanh
khng phi lp s k ton v bo co ti chnh ring. Tuy nhin, cc bn gp
vn lin doanh c th m s k ton theo di v nh gi hiu qu
hot ng kinh doanh trong vic tham gia lin doanh.
Hp ng hp tc kinh doanh di hnh thc lin doanh ti sn c ng
kim sot bi cc bn gp vn lin doanh
13. Mt s lin doanh thc hin vic ng kim sot v thng l ng s hu
i vi ti sn c gp hoc c mua bi cc bn gp vn lin doanh v c
s dng cho mc ch ca lin doanh. Cc ti sn ny c s dng
mang li li ch cho cc bn gp vn lin doanh. Mi bn gp vn lin doanh
c nhn sn phm t vic s dng ti sn v chu phn chi ph pht sinh
theo tho thun trong hp ng.
14. Hnh thc lin doanh ny khng i hi phi thnh lp mt c s kinh
doanh mi. Mi bn gp vn lin doanh c quyn kim sot phn li ch
trong tng lai thng qua phn vn gp ca mnh vo ti sn c ng
kim sot.
15. Hot ng trong cng ngh du m, hi t v khai khong th ng s dng
hnh thc lin doanh ti sn c ng kim sot. V d mt s cng ty sn
xut du kh cng kim sot v vn hnh mt ng ng dn du. Mi bn
gp vn lin doanh s dng ng ng dn du ny vn chuyn sn
phm v phi gnh chu mt phn chi ph vn hnh ng ng ny theo
tho thun. Mt v d khc i vi hnh thc lin doanh ti sn c ng
kim sot l khi hai doanh nghip cng kt hp kim sot mt ti sn, mi
bn c hng mt phn tin nht nh thu c t vic cho thu ti sn v
chu mt phn chi ph cho ti sn .
16. Mi bn gp vn lin doanh phi phn nh ti sn c ng kim sot trong
bo co ti chnh ca mnh, gm:
(a)Phn vn gp vo ti sn c ng kim sot, c phn loi
theo tnh cht ca ti sn;
(b)
Cc khon n phi tr pht sinh ring ca mi bn gp vn lin
doanh;
(c) Phn n phi tr pht sinh chung phi gnh chu cng vi cc bn
gp vn lin doanh khc t hot ng ca lin doanh;
(d)
Cc khon thu nhp t vic bn hoc s dng phn sn
phm c chia t lin doanh cng vi phn chi ph pht sinh c
phn chia t hot ng ca lin doanh;
(e)Cc khon chi ph pht sinh lin quan n vic gp vn lin
doanh.
19

17. Mi bn gp vn lin doanh phi phn nh trong bo co ti chnh

cc yu t lin quan n ti sn c ng kim sot:
(a) Phn vn gp vo ti sn c ng kim sot, c phn loi da trn
tnh cht ca ti sn ch khng phn loi nh mt dng u t. V d: ng ng dn du do cc bn gp vn lin doanh ng kim sot c
xp vo khon mc ti sn c nh hu hnh;
(b) Cc khon n phi tr pht sinh ca mi bn gp vn lin doanh, v d:
N phi tr pht sinh trong vic b tin mua phn ti sn gp vo
lin doanh;
(c) Phn n phi tr pht sinh chung phi chu cng vi cc bn gp vn lin
doanh khc t hot ng ca lin doanh;
(d) Cc khon thu nhp t vic bn hoc s dng phn sn phm c chia
t lin doanh cng vi phn chi ph pht sinh c phn chia t hot
ng ca lin doanh; v
(e) Cc khon chi ph pht sinh lin quan n vic gp vn lin doanh, v
d: Cc khon chi ph lin quan n ti sn gp vo lin doanh v
vic bn sn phm c chia.
18. Vic hch ton ti sn c ng kim sot phn nh ni dung, thc trng
kinh t v thng l hnh thc php l ca lin doanh. Nhng ghi chp k
ton ring l ca lin doanh ch gii hn trong nhng chi ph pht sinh chung
c lin quan n ti sn ng kim sot bi cc bn gp vn lin doanh v
cui cng do cc bn gp vn lin doanh chu theo phn c chia tho
thun. Trong trng hp ny lin doanh khng phi lp s k ton v bo co
ti chnh ring. Tuy nhin, cc bn gp vn lin doanh c th m s k ton
theo di v nh gi hiu qu hot ng kinh doanh trong vic tham
gia lin doanh.
Hp ng lin doanh di hnh thc thnh lp c s kinh doanh c
ng kim sot bi cc bn gp vn lin doanh
19. C s kinh doanh c ng kim sot bi cc bn gp vn lin doanh (c s
c ng kim sot) i hi phi c s thnh lp mt c s kinh doanh
mi. Hot ng ca c s ny cng ging nh hot ng ca cc doanh
nghip khc, ch khc l tha thun bng hp ng gia cc bn gp vn
lin doanh quy nh quyn ng kim sot ca h i vi cc hot ng
kinh t ca c s ny.
20. C s kinh doanh c ng kim sot chu trch nhim kim sot ti sn,
cc khon n phi tr, thu nhp v chi ph pht sinh ti n v mnh. C s
kinh doanh ny s dng tn ca lin doanh trong cc hp ng, giao dch
kinh t v huy ng ngun lc ti chnh phc v cho cc mc ch ca lin
doanh. Mi bn gp vn lin doanh c quyn c hng mt phn kt qu
hot ng ca c s kinh doanh hoc c chia sn phm ca lin doanh
theo tha thun ca hp ng lin doanh.
20

21. V d mt c s kinh doanh c ng kim sot:

(a) Hai n v trong nc hp tc bng cch gp vn thnh lp mt c s
kinh doanh mi do hai n v ng kim sot kinh doanh
trong mt ngnh ngh no ;
(b) Mt n v u t ra nc ngoi cng gp vn vi mt n v nc
thnh lp mt c s kinh doanh mi do hai n v ny ng kim
sot;
(c) Mt n v nc ngoi u t vo trong nc cng gp vn vi mt n v
trong nc thnh lp mt c s kinh doanh mi do hai n v ny
ng kim sot.
22. Mt s trng hp, c s kinh doanh c ng kim sot v bn cht ging
nh cc hnh thc lin doanh hot ng c ng kim sot hoc ti sn
c ng kim sot. V d: cc bn gp vn lin doanh c th chuyn giao
mt ti sn c ng kim sot, nh ng dn du, vo c s kinh doanh c
ng kim sot v cc mc ch khc nhau. Tng t nh vy, cc bn gp
vn lin doanh c th ng gp vo c s kinh doanh c ng kim sot
mt s ti sn m cc ti sn ny s chu s iu hnh chung. Mt s hot
ng c ng kim sot c th l vic thnh lp mt c s kinh doanh
c ng kim sot thc hin mt s hot ng nh thit k mu m,
nghin cu th trng tiu th, dch v sau bn hng.
23. C s kinh doanh c ng kim sot phi t chc cng tc k ton ring
nh cc doanh nghip khc theo quy nh ca php lut hin hnh v k
ton.
24. Cc bn gp vn lin doanh gp vn bng tin hoc bng cc ti sn khc
vo lin doanh. Phn vn gp ny phi c ghi s k ton ca bn gp vn
lin doanh v phi c phn nh trong cc bo co ti chnh nh mt khon
mc u t vo c s kinh doanh c ng kim sot.
Bo co ti chnh ring ca bn gp vn lin doanh
25. Bn gp vn lin doanh lp v trnh by khon vn gp lin doanh trn bo
co ti chnh ring theo phng php gi gc.
Bo co ti chnh hp nht ca cc bn gp vn lin doanh
26. Nu bn gp vn lin doanh lp bo co ti chnh hp nht th
trong bo co ti chnh hp nht phi bo co phn vn gp ca
mnh vo c s kinh doanh c ng kim sot theo phng php
vn ch s hu.
27. Bn gp vn lin doanh ngng s dng phng php vn ch s hu
k t ngy bn gp vn lin doanh kt thc quyn ng kim sot
hoc khng c nh hng ng k i vi c s kinh doanh c
ng kim sot.
21

Trng hp ngoi tr i vi phng php vn ch s hu

28. Bn gp vn lin doanh phi hch ton cc khon vn gp sau y
theo phng php gi gc:
(a) Khon vn gp vo c s kinh doanh c ng kim sot c mua v
gi li bn trong tng lai gn (di 12 thng); v
(b) Khon vn gp vo c s kinh doanh c ng kim sot hot ng
trong iu kin c nhiu hn ch kht khe lu di lm gim ng k
kh nng chuyn vn v bn gp vn lin doanh.
29. Vic s dng phng php vn ch s hu l khng hp l nu phn vn gp
vo c s kinh doanh c ng kim sot c mua v gi li bn trong
khong thi gian di 12 thng. iu ny cng khng hp l khi c s kinh
doanh hot ng trong iu kin c nhiu hn ch kht khe lu di lm
gim ng k kh nng chuyn vn v bn gp vn lin doanh.
30. Trng hp c s kinh doanh c ng kim sot tr thnh cng ty
con ca mt bn gp vn lin doanh, th bn gp vn lin doanh ny
phi hch ton cc khon vn gp lin doanh ca mnh theo quy
nh ti Chun mc k ton s 25 Bo co ti chnh hp nht v k
ton khon u t vo cng ty con.
Nghip v giao dch gia bn gp vn lin doanh v lin doanh
31. Trng hp bn gp vn lin doanh gp vn bng ti sn vo lin
doanh th vic hch ton cc khon li hay l t nghip v giao dch
ny phi phn nh c bn cht ca n.
Nu bn gp vn lin doanh chuyn quyn s hu ti sn th
bn gp vn lin doanh ch c hch ton phn li hoc l c th xc
nh tng ng cho phn li ch ca cc bn gp vn lin doanh
khc.
Bn gp vn lin doanh phi hch ton ton b gi tr bt k khon
l no nu vic gp vn bng ti sn c thc hin vi gi tr nh
gi li thp hn gi tr thun c th thc hin c ca ti sn lu
ng hoc gi tr cn li ca ti sn c nh.
32. Trng hp bn gp vn lin doanh bn ti sn cho lin doanh th
vic hch ton cc khon li hay l t nghip v giao dch ny phi
phn nh c bn cht ca n.
Nu bn gp vn lin doanh chuyn quyn s hu ti sn v ti
sn ny c lin doanh gi li cha bn cho bn th ba c lp th
bn gp vn lin doanh ch c hch ton phn li hoc l c th xc
nh tng ng cho phn li ch ca cc bn gp vn lin doanh
khc.
Nu lin doanh bn ti sn ny cho bn th ba c lp th bn gp
vn lin doanh c ghi nhn phn li, l thc t pht sinh t nghip
v bn ti sn cho lin doanh.
22

Bn gp vn lin doanh phi hch ton ton b gi tr bt k khon

l no nu vic bn ti sn cho lin doanh c thc hin vi gi thp
hn gi tr thun c th thc hin c ca ti sn lu ng hoc gi
tr cn li ca ti sn c nh.
33. Trng hp bn gp vn lin doanh mua ti sn ca lin doanh th vic hch
ton cc khon li hay l t nghip v giao dch ny phi phn nh c bn
cht ca nghip v .
Nu bn gp vn lin doanh mua ti sn ca lin doanh v cha bn li ti sn
ny cho mt bn th ba c lp th bn gp vn lin doanh khng phi
hch ton phn li ca mnh trong lin doanh thu c t giao dch ny.
Nu bn gp vn lin doanh bn ti sn cho mt bn th ba c lp th c
ghi nhn phn li thc t tng ng vi li ch ca mnh trong lin doanh.
Bn gp vn lin doanh phi hch ton phn l ca mnh trong lin doanh
pht sinh t giao dch ny theo phng php hch ton phn li trnh by
on ny, tr khi cc khon l ny c ghi nhn ngay do gi mua thp
hn gi tr thun c th thc hin c ca ti sn lu ng hoc gi tr
cn li ca ti sn c nh.
Bo co phn vn gp lin doanh trong bo co ti chnh ca nh u t
34. Nh u t trong lin doanh nhng khng c quyn ng kim sot, phi
hch ton phn vn gp lin doanh tun theo quy nh ca chun mc k
ton Cng c ti chnh. Trng hp nh u t c nh hng ng k trong
lin doanh th c hch ton theo Chun mc k ton s 07 K ton cc
khon u t vo cng ty lin kt.
Trnh by bo co ti chnh
35. Bn gp vn lin doanh phi trnh by tng gi tr ca cc khon
n ngu nhin, tr khi kh nng l l thp v tn ti bit lp vi gi
tr ca cc khon n ngu nhin khc, nh sau:
(a)Bt k khon n ngu nhin m bn gp vn lin doanh phi
gnh chu lin quan n phn vn ca bn gp vn lin doanh
gp vo lin doanh v phn m bn gp vn lin doanh cng
phi gnh chu vi cc bn gp vn lin doanh khc t mi khon
n ngu nhin;
(b)Phn cc khon n ngu nhin ca lin doanh m bn gp vn
lin doanh phi chu trch nhim mt cch ngu nhin;
(c) Cc khon n ngu nhin pht sinh do bn gp vn lin doanh
phi chu trch nhim mt cch ngu nhin i vi cc khon n
ca cc bn gp vn lin doanh khc trong lin doanh.

23

36. Bn gp vn lin doanh phi trnh by ring bit tng gi tr ca

cc khon cam kt sau y theo phn vn gp vo lin doanh ca
bn gp vn lin doanh vi cc khon cam kt khc:
(a)Bt k khon cam kt v tin vn no ca bn gp vn lin
doanh lin quan n phn vn gp ca h trong lin doanh v
phn bn gp vn lin doanh phi gnh chu trong cam kt v
tin vn vi cc bn gp vn lin doanh khc;
(b)Phn cam kt v tin vn ca bn gp vn lin doanh trong lin
doanh.
37. Bn gp vn lin doanh phi trnh by chi tit cc khon vn gp
trong cc lin doanh quan trng m bn gp vn lin doanh tham
gia.
38. Bn gp vn lin doanh khng lp bo co ti chnh hp nht, v
khng c cc cng ty con m phi trnh by cc thng tin ti chnh
theo yu cu quy nh on 35, 36 v 37.
39. Bn gp vn lin doanh khng c cng ty con khng lp bo co ti chnh
hp nht v phi cung cp cc thng tin lin quan n khon vn gp ca
h trong lin doanh nh nhng bn gp vn lin doanh c cng ty con./.
***

24

H thng
chun mc k ton Vit Nam
Chun mc s 21
Trnh by bo co ti chnh
(Ban hnh v cng b theo Quyt nh s 234/2003/Q-BTC
ngy 30 thng 12 nm 2003 ca B trng B Ti chnh)
quy nh chung
1. Mc ch ca chun mc ny l quy nh v hng dn cc yu cu v nguyn
tc chung v vic lp v trnh by bo co ti chnh gm: Mc ch, yu
cu, nguyn tc lp bo co ti chnh; kt cu v ni dung ch yu ca cc
bo co ti chnh.
2. Chun mc ny p dng trong vic lp v trnh by bo co ti chnh
ph hp vi chun mc k ton Vit Nam.
03. Chun mc ny p dng cho vic lp v trnh by bo co ti chnh
ca doanh nghip v bo co ti chnh hp nht ca tp on. Chun
mc ny c vn dng cho vic lp v trnh by thng tin ti chnh
tm lc gia nin .
04. Chun mc ny p dng cho tt c cc loi hnh doanh nghip. Nhng
yu cu b sung i vi bo co ti chnh ca cc ngn hng, t chc
tn dng v cc t chc ti chnh c quy nh Chun mc Trnh
by b sung bo co ti chnh ca ngn hng v cc t chc ti
chnh tng t".
ni dung chun mc
Mc ch ca bo co ti chnh
05. Bo co ti chnh phn nh theo mt cu trc cht ch tnh hnh ti
chnh, kt qu kinh doanh ca mt doanh nghip. Mc ch ca bo
co ti chnh l cung cp cc thng tin v tnh hnh ti chnh, tnh
hnh kinh doanh v cc lung tin ca mt doanh nghip, p ng
nhu cu hu ch cho s ng nhng ngi s dng trong vic a ra
cc quyt nh kinh t. t mc ch ny bo co ti chnh phi
cung cp nhng thng tin ca mt doanh nghip v:
a/ Ti sn;
b/ N phi tr;
c/ Vn ch s hu;
d/ Doanh thu, thu nhp khc, chi ph, li v l;
/ Cc lung tin.

25

Cc thng tin ny cng vi cc thng tin trnh by trong Bn thuyt

minh bo co ti chnh gip ngi s dng d on c cc lung tin
trong tng lai v c bit l thi im v mc chc chn ca
vic to ra cc lung tin v cc khon tng ng tin.
Trch nhim lp v trnh by bo co ti chnh
06. Gim c (hoc ngi ng u) doanh nghip chu trch nhim v lp v
trnh by bo co ti chnh.
H thng bo co ti chnh
07. H thng bo co ti chnh ca doanh nghip gm :
a)Bng cn i k ton;
b)
Bo co kt qu hot ng kinh doanh;
c) Bo co lu chuyn tin t;
d) Bn thuyt minh bo co ti chnh.
08. Ngoi bo co ti chnh, doanh nghip c th lp bo co qun l trong
m t v din gii nhng c im chnh v tnh hnh kinh doanh v ti
chnh, cng nh nhng s kin khng chc chn ch yu m doanh nghip
phi i ph nu ban gim c xt thy chng hu ch cho nhng ngi s
dng trong qu trnh ra cc quyt nh kinh t.
Yu cu lp v trnh by bo co ti chnh
09. Bo co ti chnh phi trnh by mt cch trung thc v hp l tnh
hnh ti chnh, tnh hnh v kt qu kinh doanh v cc lung tin
ca doanh nghip. m bo yu cu trung thc v hp l, cc bo
co ti chnh phi c lp v trnh by trn c s tun th cc chun
mc k ton, ch k ton v cc quy nh c lin quan hin hnh.
10. Doanh nghip cn nu r trong phn thuyt minh bo co ti chnh
l bo co ti chnh c lp v trnh by ph hp vi chun mc v ch
k ton Vit Nam. Bo co ti chnh c coi l lp v trnh by ph
hp vi chun mc v ch k ton Vit Nam nu bo co ti chnh
tun th mi quy nh ca tng chun mc v ch k ton hin
hnh hng dn thc hin chun mc k ton Vit Nam ca B Ti
chnh.
Trng hp doanh nghip s dng chnh sch k ton khc vi quy nh
ca chun mc v ch k ton Vit Nam, khng c coi l tun th
chun mc v ch k ton hin hnh d thuyt minh y
trong chnh sch k ton cng nh trong phn thuyt minh bo co ti
chnh.
11. lp v trnh by bo co ti chnh trung thc v hp l, doanh nghip phi:

26

a) La chn v p dng cc chnh sch k ton ph hp vi cc quy nh

trong on 12;
b) Trnh by cc thng tin, k c cc chnh sch k ton, nhm cung cp
thng tin ph hp, ng tin cy, so snh c v d hiu;
c) Cung cp cc thng tin b sung khi quy nh trong chun mc k ton
khng gip cho ngi s dng hiu c tc ng ca nhng giao
dch hoc nhng s kin c th n tnh hnh ti chnh, tnh hnh
v kt qu kinh doanh ca doanh nghip.

Chnh sch k ton

12. Doanh nghip phi la chn v p dng cc chnh sch k ton cho
vic lp v trnh by bo co ti chnh ph hp vi quy nh ca tng
chun mc k ton. Trng hp cha c quy nh chun mc k ton v
ch k ton hin hnh, th doanh nghip phi cn c vo chun
mc chung xy dng cc phng php k ton hp l nhm m bo
bo co ti chnh cung cp c cc thng tin p ng cc yu cu sau:
a/ Thch hp vi nhu cu ra cc quyt nh kinh t ca ngi s
dng;
b/ ng tin cy, khi:
- Trnh by trung thc, hp l tnh hnh ti chnh, tnh hnh v
kt qu kinh doanh ca doanh nghip;
- Phn nh ng bn cht kinh t ca cc giao dch v s kin
khng ch n thun phn nh hnh thc hp php ca chng;
- Trnh by khch quan, khng thin v;
- Tun th nguyn tc thn trng;
- Trnh by y trn mi kha cnh trng yu.
13. Chnh sch k ton bao gm nhng nguyn tc, c s v cc phng php k
ton c th c doanh nghip p dng trong qu trnh lp v trnh by bo
co ti chnh.
14. Trong trng hp khng c chun mc k ton hng dn ring, khi xy dng cc
phng php k ton c th, doanh nghip cn xem xt:
a) Nhng yu cu v hng dn ca cc chun mc k ton cp n
nhng vn tng t v c lin quan;
b) Nhng khi nim, tiu chun, iu kin xc nh v ghi nhn i vi cc
ti sn, n phi tr, thu nhp v chi ph c quy nh trong chun mc
chung;
c) Nhng quy nh c th ca ngnh ngh kinh doanh ch c chp
thun khi nhng qui nh ny ph hp vi cc im (a) v (b) ca on
ny.
27

Nguyn tc lp v trnh by bo co ti chnh

Hot ng lin tc
15. Khi lp v trnh by bo co ti chnh, Gim c (hoc ngi ng
u) doanh nghip cn phi nh gi v kh nng hot ng lin tc
ca doanh nghip. Bo co ti chnh phi c lp trn c s gi nh
l doanh nghip ang hot ng lin tc v s tip tc hot ng kinh
doanh bnh thng trong tng lai gn, tr khi doanh nghip c nh
cng nh buc phi ngng hot ng, hoc phi thu hp ng k qui
m hot ng ca mnh. Khi nh gi, nu Gim c (hoc ngi ng
u) doanh nghip bit c c nhng iu khng chc chn lin
quan n cc s kin hoc cc iu kin c th gy ra s nghi ng
ln v kh nng hot ng lin tc ca doanh nghip th nhng iu
khng chc chn cn c nu r. Nu bo co ti chnh khng c
lp trn c s hot ng lin tc, th s kin ny cn c nu r, cng
vi c s dng lp bo co ti chnh v l do khin cho doanh
nghip khng c coi l ang hot ng lin tc.
16. nh gi kh nng hot ng lin tc ca doanh nghip, Gim c (hoc
ngi ng u) doanh nghip cn phi xem xt n mi thng tin c th d
on c ti thiu trong vng 12 thng ti k t ngy kt thc nin k ton.
C s dn tch
17. Doanh nghip phi lp bo co ti chnh theo c s k ton dn tch,
ngoi tr cc thng tin lin quan n cc lung tin.
18. Theo c s k ton dn tch, cc giao dch v s kin c ghi nhn vo thi
im pht sinh, khng cn c vo thi im thc thu, thc chi tin v c ghi
nhn vo s k ton v bo co ti chnh ca cc k k ton lin quan. Cc
khon chi ph c ghi nhn vo Bo co kt qu hot ng kinh doanh theo
nguyn tc ph hp gia doanh thu v chi ph. Tuy nhin, vic p dng nguyn
tc ph hp khng cho php ghi nhn trn Bng cn i k ton nhng
khon mc khng tho mn nh ngha v ti sn hoc n phi tr.

Nht qun
19. Vic trnh by v phn loi cc khon mc trong bo co ti chnh
phi nht qun t nin ny sang nin khc, tr khi:
a)C s thay i ng k v bn cht cc hot ng ca doanh
nghip hoc khi xem xt li vic trnh by bo co ti chnh cho
thy rng cn phi thay i c th trnh by mt cch hp l
hn cc giao dch v cc s kin; hoc
28

b)

Mt chun mc k ton khc yu cu c s thay i trong

vic trnh by.

20. Doanh nghip c th trnh by bo co ti chnh theo mt cch khc khi mua
sm hoc thanh l ln cc ti sn, hoc khi xem xt li cch trnh by bo
co ti chnh. Vic thay i cch trnh by bo co ti chnh ch c thc
hin khi cu trc trnh by mi s c duy tr lu di trong tng lai hoc
nu li ch ca cch trnh by mi c xc nh r rng. Khi c thay i, th
doanh nghip phi phn loi li cc thng tin mang tnh so snh cho ph hp
vi cc quy nh ca on 30 v phi gii trnh l do v nh hng ca s
thay i trong phn thuyt minh bo co ti chnh.
Trng yu v tp hp
21. Tng khon mc trng yu phi c trnh by ring bit trong bo
co ti chnh. Cc khon mc khng trng yu th khng phi trnh
by ring r m c tp hp vo nhng khon mc c cng tnh cht
hoc chc nng.
22. Khi trnh by bo co ti chnh, mt thng tin c coi l trng yu nu khng
trnh by hoc trnh by thiu chnh xc ca thng tin c th lm sai
lch ng k bo co ti chnh, lm nh hng n quyt nh kinh t ca
ngi s dng bo co ti chnh. Tnh trng yu ph thuc vo quy m v tnh
cht ca cc khon mc c nh gi trong cc tnh hung c th nu cc
khon mc ny khng c trnh by ring bit. xc nh mt khon mc
hay mt tp hp cc khon mc l trng yu phi nh gi tnh cht v quy m
ca chng. Tu theo cc tnh hung c th, tnh cht hoc quy m ca tng
khon mc c th l nhn t quyt nh tnh trng yu. V d, cc ti sn
ring l c cng tnh cht v chc nng c tp hp vo mt khon mc, k c
khi gi tr ca khon mc l rt ln. Tuy nhin, cc khon mc quan trng c
tnh cht hoc chc nng khc nhau phi c trnh by mt cch ring r.
23. Nu mt khon mc khng mang tnh trng yu, th n c tp hp vi cc
khon u mc khc c cng tnh cht hoc chc nng trong bo co ti
chnh hoc trnh by trong phn thuyt minh bo co ti chnh. Tuy nhin, c
nhng khon mc khng c coi l trng yu c th c trnh by ring
bit trn bo co ti chnh, nhng li c coi l trng yu phi trnh by
ring bit trong phn thuyt minh bo co ti chnh.
24. Theo nguyn tc trng yu, doanh nghip khng nht thit phi tun th cc
quy nh v trnh by bo co ti chnh ca cc chun mc k ton c th
nu cc thng tin khng c tnh trng yu.
B tr

29

25. Cc khon mc ti sn v n phi tr trnh by trn bo co ti chnh

khng c b tr, tr khi mt chun mc k ton khc quy nh hoc
cho php b tr .
26. Cc khon mc doanh thu, thu nhp khc v chi ph ch c b tr khi:
a) c quy nh ti mt chun mc k ton khc; hoc
b) Cc khon li, l v cc chi ph lin quan pht sinh t cc giao dch v
cc s kin ging nhau hoc tng t v khng c tnh trng yu.
Cc khon ny cn c tp hp li vi nhau ph hp vi quy nh ca
on 21.
27. Cc ti sn v n phi tr, cc khon thu nhp v chi ph c tnh trng yu
phi c bo co ring bit. Vic b tr cc s liu trong Bo co kt qu hot
ng kinh doanh hoc Bng cn i k ton, ngoi tr trng hp vic b tr
ny phn nh bn cht ca giao dch hoc s kin, s khng cho php ng i s
dng hiu c cc giao dch hoc s kin c thc hin v d tnh c cc
lung tin trong tng lai ca doanh nghip.
28. Chun mc k ton s 14 Doanh thu v thu nhp khc quy nh doanh thu
phi c nh gi theo gi tr hp l ca nhng khon thu hoc c th thu
c, tr i tt c cc khon gim tr doanh thu. Trong hot ng kinh doanh
thng thng, doanh nghip thc hin nhng giao dch khc khng lm pht
sinh doanh thu, nhng c lin quan n cc hot ng chnh lm pht sinh
doanh thu. Kt qu ca cc giao dch ny s c trnh by bng cch khu tr
cc khon chi ph c lin quan pht sinh trong cng mt giao dch vo khon
thu nhp tng ng, nu cch trnh by ny phn nh ng bn cht ca cc
giao dch hoc s kin . Chng hn nh :
a) Li v l pht sinh trong vic thanh l cc ti sn c nh v u t di
hn, c trnh by bng cch khu tr gi tr ghi s ca ti sn v cc
khon chi ph thanh l c lin quan vo gi bn ti sn;
b) Cc khon chi ph c hon li theo tho thun hp ng vi bn th ba
(v d hp ng cho thu li hoc thu li) c trnh by theo gi tr
thun sau khi khu tr i khon c hon tr tng ng;
29. Cc khon li v l pht sinh t mt nhm cc giao dch tng t s c hch
ton theo gi tr thun, v d cc khon li v l chnh lch t gi, li v l pht
sinh t mua, bn cc cng c ti chnh v mc ch thng mi. Tuy nhin, cc
khon li v l ny cn c trnh by ring bit nu quy m, tnh cht hoc
tc ng ca chng yu cu phi c trnh by ring bit theo qui nh ca
Chun mc Li, l thun trong k, cc sai st c bn v cc thay i trong
chnh sch k ton.
C th so snh

30

30. Cc thng tin bng s liu trong bo co ti chnh nhm so snh

gia cc k k ton phi c trnh by tng ng vi cc thng tin bng
s liu trong bo co ti chnh ca k trc. Cc thng tin so snh cn
phi bao gm c cc thng tin din gii bng li nu iu ny l cn
thit gip cho nhng ngi s dng hiu r c bo co ti chnh ca k
hin ti.
31. Khi thay i cch trnh by hoc cch phn loi cc khon mc
trong bo co ti chnh, th phi phn loi li cc s liu so snh (tr
khi vic ny khng th thc hin c) nhm m bo kh nng so snh
vi k hin ti, v phi trnh by tnh cht, s liu v l do vic phn
loi li. Nu khng th thc hin c vic phn loi li cc s liu tng
ng mang tnh so snh th doanh nghip cn phi nu r l do v tnh
cht ca nhng thay i nu vic phn loi li cc s liu c thc
hin.
32. Trng hp khng th phn loi li cc thng tin mang tnh so snh so snh
vi k hin ti, nh trng hp m cch thc thu thp cc s liu trong cc k trc
y khng cho php thc hin vic phn loi li to ra nhng thng tin
so snh, th doanh nghip cn phi trnh by tnh cht ca cc iu chnh
l ra cn phi thc hin i vi cc thng tin s liu mang tnh so snh. Chun
mc Li, l thun trong k, cc sai st c bn v cc thay i trong chnh
sch k ton" a ra quy nh v cc iu chnh cn thc hin i vi cc
thng tin mang tnh so snh trong trng hp cc thay i v chnh sch k
ton c p dng cho cc k trc.
Kt cu v ni dung ch yu ca bo co ti chnh
Nhng thng tin chung v doanh nghip
33. Trong bo co ti chnh, doanh nghip phi trnh by cc thng tin
sau y:
a)Tn v a ch ca doanh nghip bo co;
b)
Nu r bo co ti chnh ny l bo co ti chnh ring ca
doanh nghip hay bo co ti chnh hp nht ca tp on;
c) K bo co;
d) Ngy lp bo co ti chnh;
) n v tin t dng lp bo co ti chnh.
34.
Cc thng tin quy nh trong on 33 c trnh by trn mi bo co ti
chnh. Tu tng trng hp, cn phi xc nh cch trnh by thch hp nht
cc thng tin ny. Trng hp bo co ti chnh c trnh by trn cc trang
in t th cc trang tch ri nhau u phi trnh by cc thng tin k trn
nhm m bo cho ngi s dng d hiu cc thng tin c cung cp.
K bo co
31

35. Bo co ti chnh ca doanh nghip phi c lp t nht cho tng k

k ton nm. Trng hp c bit, mt doanh nghip c th thay i
ngy kt thc k k ton nm dn n vic lp bo co ti chnh cho
mt nin k ton c th di hn hoc ngn hn mt nm dng
lch. Trng hp ny doanh nghip cn phi nu r :
a)L do phi thay i ngy kt thc k k ton nm; v
b)

Cc s liu tng ng nhm so snh c trnh by trong

bo co kt qu hot ng kinh doanh, bo co lu chuyn tin t
v phn thuyt minh bo co ti chnh c lin quan, trong trng
hp ny l khng th so snh c vi cc s liu ca nin hin
ti.

36. Trong trng hp c bit, chng hn mt doanh nghip sau khi c mua li
bi mt doanh nghip khc c ngy kt thc nin khc, c th c yu cu
hoc quyt nh thay i ngy lp bo co ti chnh ca mnh. Tr ng hp
ny khng th so snh c s liu ca nin hin ti v s liu c trnh
by nhm mc ch so snh, do doanh nghip phi gii trnh l do thay
i ngy lp bo co ti chnh.

Bng cn i k ton
Phn bit ti sn (hoc n phi tr) ngn hn, di hn
37. Trong Bng cn i k ton mi doanh nghip phi trnh by ring
bit cc ti sn v n phi tr thnh ngn hn v di hn. Trng hp
do tnh cht hot ng doanh nghip khng th phn bit c gia
ngn hn v di hn, th cc ti sn v n phi tr phi c trnh by
th t theo tnh thanh khon gim dn.
38. Vi c hai phng php trnh by, i vi tng khon mc ti sn v n
phi tr, doanh nghip phi trnh by tng s tin d tnh c thu
hi hoc thanh ton trong vng 12 thng k t ngy kt thc k k
ton nm, s tin c thu hi hoc thanh ton sau 12 thng.
39. Doanh nghip hot ng sn xut kinh doanh trong mt chu k hot ng c
th xc nh c, vic phn loi ring bit cc ti sn v n phi tr ngn
hn v di hn trong Bng cn i k ton s cung cp nhng thng tin hu
ch thng qua vic phn bit gia cc ti sn thun lun chuyn lin tc nh
vn lu ng vi cc ti sn thun c s dng cho hot ng di hn ca
doanh nghip. Vic phn bit ny cng lm r ti sn s c thu hi trong k
hot ng hin ti v n phi tr n hn thanh ton trong k hot ng ny.

32

Ti sn ngn hn, di hn
40. Mt ti sn c xp vo loi ti sn ngn hn, khi ti sn ny:
a)c d tnh bn hoc s dng trong khun kh ca chu k
kinh doanh bnh thng ca doanh nghip; hoc
b)

c nm gi ch yu cho mc ch thng mi hoc cho mc

ch ngn hn v d kin thu hi hoc thanh ton trong vng
12 thng k t ngy kt thc nin ; hoc

c) L tin hoc ti sn tng ng tin m vic s dng khng gp

mt hn ch no.
41. Tt c cc ti sn khc ngoi ti sn ngn hn c xp vo loi ti sn
di hn.
42. Ti sn di hn gm ti sn c nh hu hnh, ti sn c nh v hnh, ti
sn u t ti chnh di hn v ti sn di hn khc.
43. Chu k hot ng ca mt doanh nghip l khong thi gian t khi mua
nguyn vt liu tham gia vo mt quy trnh sn xut n khi chuyn i
thnh tin hoc ti sn d chuyn i thnh tin. Ti sn ngn hn bao
gm c hng tn kho v cc khon phi thu thng mi c bn, s dng v c
thc hin trong khun kh ca chu k hot ng bnh thng k c khi chng
khng c d tnh thc hin trong 12 thng ti k t ngy kt thc nin .
Cc loi chng khon c th trng giao dch c d tnh thc hin trong 12
thng ti k t ngy kt thc nin s c xp vo loi ti sn ngn hn; cc
chng khon khng p ng iu kin ny c xp vo loi ti sn di hn.
N phi tr ngn hn, di hn
44. Mt khon n phi tr c xp vo loi n ngn hn, khi khon n ny:
a)c d kin thanh ton trong mt chu k kinh doanh bnh thng
ca doanh nghip; hoc
b)

c thanh ton trong vng 12 thng k t ngy kt thc k

k ton nm.

45. Tt c cc khon n phi tr khc ngoi n phi tr ngn hn c xp

vo loi n phi tr di hn.
46. Cc khon n phi tr ngn hn c th c phn loi ging nh cch phn loi
cc ti sn ngn hn. Mt s cc khon n phi tr ngn hn, nh cc khon phi
tr thng mi v cc khon n phi tr pht sinh t cc khon phi tr cng
33

nhn vin v chi ph sn xut kinh doanh phi tr, l nhng yu t cu thnh
ngun vn lu ng c s dng trong mt chu k hot ng bnh thng ca
doanh nghip. Cc khon n ny c xp vo loi n phi tr ngn hn k c khi
chng c thanh ton sau 12 thng ti k t ngy kt thc nin .
47. Cc khon n phi tr ngn hn khc khng c thanh ton trong mt chu k
hot ng bnh thng, nhng phi c thanh ton trong 12 thng ti k t ngy
kt thc nin . Chng hn cc khon n chu li ngn hn, khon thu chi
ngn hng, thu phi np v cc khon phi tr phi thng mi khc. Cc khon
n chu li to ngun vn lu ng trn c s di hn v khng phi thanh
ton trong 12 thng ti, u l n phi tr di hn.
48. Doanh nghip cn phi tip tc phn loi cc khon n chu li di hn
ca mnh vo loi n phi tr di hn, k c khi cc khon n ny s c
thanh ton trong 12 thng ti k t ngy kt thc nin , nu:
a)K hn thanh ton ban u l trn 12 thng;
b)

Doanh nghip c nh ti ti tr cc khon n ny trn c s di

hn v c chp nhn bng vn bn v vic ti ti tr hoc hon
k hn thanh ton trc ngy bo co ti chnh c php pht hnh.

Gi tr ca cc khon n khng c phn loi l n phi tr ngn hn

theo qui nh ca on ny v cc thng tin din gii cch trnh by
trn phi c nu r trong thuyt minh bo co ti chnh.
49. Trng hp c nhng khon n n hn thanh ton trong chu k hot ng ti
nhng c doanh nghip d nh ti ti tr hoc hon k hn thanh ton v do
khng c nh s dng vn lu ng ca doanh nghip th khon n
ny c xp vo n phi tr di hn. Trong trng hp doanh nghip khng c
ty i khon n c bng khon n mi (nh trng hp khng c tho thun c
k kt t trc v vic chuyn i khon n), th vic i khon n ny c
xp vo loi n phi tr ngn hn tr khi mt tho thun i khon n c k
kt trc khi bo co ti chnh c php pht hnh nhm a ra bng chng cho
thy rng bn cht ca khon n ny ti ngy kt thc nin l n phi tr di
hn.
50. Mt s tho thun cho vay c iu khon v s cam kt ca bn i vay rng
khon n ny s phi c thanh ton ngay khi mt s iu kin no c lin
quan n tnh hnh ti chnh ca bn i vay khng c tho mn. Trong trng hp ny, khon n ch c xp vo loi cng n di hn, khi:
a) Bn cho vay cam kt, trc khi bo co ti chnh c php pht hnh, l s
khng i hi phi thanh ton khon n ny khi cc iu kin k trn
khng c tho mn; v
b) Kh nng khng th xy ra vic khng tho mn cc iu kin k trn
trong 12 thng ti k t ngy kt thc nin l rt thp.
34

Cc thng tin phi trnh by trong Bng cn i k ton

51. Bng cn i k ton phi bao gm cc khon mc ch yu sau y
:
1. Tin v cc khon tng ng tin;
2. Cc khon u t ti chnh ngn hn;
3. Cc khon phi thu thng mi v phi thu khc;
4. Hng tn kho;
5. Ti sn ngn hn khc;
6. Ti sn c nh hu hnh;
7. Ti sn c nh v hnh;
8. Cc khon u t ti chnh di hn;
9. Chi ph xy dng c bn d dang;
10. Ti sn di hn khc;
11. Vay ngn hn;
12. Cc khon phi tr thng mi v phi tr
ngn hn khc;
13. Thu v cc khon phi np Nh nc;
14. Cc khon vay di hn v n phi tr di hn
khc;
15. Cc khon d phng;
16. Phn s hu ca c ng thiu s;
17. Vn gp;
18. Cc khon d tr;
19. Li nhun cha phn phi.
52. Cc khon mc b sung, cc tiu v s cng chi tit cn phi c
trnh by trong Bng cn i k ton khi mt chun mc k ton
khc yu cu hoc khi vic trnh by l cn thit p ng yu
cu phn nh trung thc v hp l v tnh hnh ti chnh ca doanh
nghip.
53. Cch thc trnh by cc yu t thng tin trn Bng cn i k ton p dng
vi tng loi hnh doanh nghip s c quy nh trong vn bn hng dn thc
hin chun mc ny (on 51 ch quy nh cc khon mc khc nhau v tnh
cht hoc chc nng cn phi c trnh by ring bit trn Bng cn i k
ton). Vic iu chnh cc khon mc trnh by trn Bng cn i k ton
c th bao gm:
a) Cc khon mc hng dc c a thm vo khi mt chun mc k ton khc
yu cu phi trnh by ring bit trn Bng cn i k ton hoc khi quy
m, tnh cht hoc chc nng ca mt yu t thng tin i hi phi trnh
by ring bit nhm phn nh trung thc v hp l tnh hnh ti chnh ca
doanh nghip;

35

b) Cch thc trnh by v sp xp theo th t cc yu t thng tin c th c

sa i theo tnh cht v c im hot ng ca doanh nghip nhm
cung cp nhng thng tin cn thit cho vic nm bt c tnh hnh ti
chnh tng quan ca doanh nghip. V d ngn hng, cc t chc ti
chnh tng t th vic trnh by Bng cn i k ton c quy nh c
th hn trong Chun mc Trnh by b sung bo co ti chnh ca ngn
hng v cc t chc ti chnh tng t.
Cc thng tin phi c trnh by trong Bng cn i k ton hoc trong Bn
thuyt minh bo co ti chnh
54. Doanh nghip phi trnh by trong Bng cn i k ton hoc trong Bn
thuyt minh bo co ti chnh vic phn loi chi tit b sung cc khon
mc c trnh by, sp xp ph hp vi cc hot ng kinh doanh ca doanh
nghip. Mi khon mc cn c phn loi chi tit, nu cn, theo tnh cht;
gi tr cc khon phi tr v phi thu t cng ty m, t cc cng ty con, cng
ty lin kt v t cc bn lin quan khc cn phi c trnh by ring r.
55. Mc chi tit ca vic phn loi chi tit cc khon mc trong Bng cn
i k ton hoc trong Bn thuyt minh bo co ti chnh s ty thuc vo
nhng quy nh ca cc chun mc k ton v cng ty thuc vo quy m,
tnh cht v chc nng ca gi tr cc khon mc. Vic trnh by s thay i
i vi mi khon mc, v d:
a) Cc ti sn c nh hu hnh c phn loi theo qui nh trong Chun
mc k ton s 03 Ti sn c nh hu hnh ra thnh Nh ca, vt kin
trc; My mc, thit b; Phng tin vn ti, thit b truyn dn; Thit b,
dng c qun l; Cy lu nm, sc vt lm vic v cho sn phm; TSC
hu hnh khc.
b) Cc khon phi thu c phn tch ra thnh cc khon phi thu ca khch
hng, cc khon phi thu ni b, cc khon phi thu ca cc bn c lin quan,
cc khon thanh ton trc v cc khon phi thu khc;
c) Hng tn kho c phn loi, ph hp vi Chun mc k ton s 02 Hng tn
kho, ra thnh nguyn vt liu, cng c, dng c, sn phm d dang, thnh
phm,..
d) Cc khon d phng c phn loi ring bit cho ph hp vi hot ng ca
doanh nghip; v
e) Vn gp v cc khon d tr c trch lp t li nhun c phn loi ring
bit thnh vn gp, thng d vn c phn v cc khon d tr.
f) Bo co kt qu hot ng kinh doanh
Cc thng tin phi trnh by trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh
36

56. Bo co kt qu hot ng kinh doanh phi bao gm cc khon mc

ch yu sau y:
1. Doanh thu bn hng v cung cp dch v;
2. Cc khon gim tr;
3. Doanh thu thun v bn hng v cung cp dch v;
4. Gi vn hng bn;
5. Li nhun gp v bn hng v cung cp dch v;
6. Doanh thu hot ng ti chnh;
7. Chi ph ti chnh;
8. Chi ph bn hng;
9. Chi ph qun l doanh nghip;
10. Thu nhp khc;
11. Chi ph khc;
12. Phn s hu trong li hoc l ca cng ty lin kt v lin
doanh c k ton theo phng php vn ch s hu
(Trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht);
13. Li nhun t hot ng kinh doanh;
14. Thu thu nhp doanh nghip;
15. Li nhun sau thu;
16. Phn s hu ca c ng thiu s trong li hoc l sau
thu (Trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp
nht);
17. Li nhun thun trong k.
57. Cc khon mc b sung, cc tiu v s cng chi tit cn phi c
trnh by trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh khi mt chun
mc k ton khc yu cu hoc khi vic trnh by l cn thit
p ng yu cu phn nh trung thc v hp l tnh hnh v kt qu
hot ng kinh doanh ca doanh nghip.
58. Cch thc c s dng m t v sp xp cc khon mc hng dc c th
c sa i ph hp din gii r hn cc yu t v tnh hnh v kt qu
hot ng kinh doanh ca doanh nghip. Cc nhn t cn c xem xt bao gm
tnh trng yu, tnh cht v chc nng ca cc yu t khc nhau cu thnh cc
khon thu nhp v chi ph. V d i vi ngn hng v cc t chc ti chnh tng t vic trnh by Bo co kt qu hot ng kinh doanh c quy nh c
th hn trong Chun mc Trnh by b sung bo co ti chnh ca ngn
hng v cc t chc ti chnh tng t.
59. Trng hp do tnh cht ngnh ngh kinh doanh m doanh nghip
khng th trnh by cc yu t thng tin trn Bo co kt qu hot
ng kinh doanh theo chc nng ca chi ph th c trnh by theo
tnh cht ca chi ph.

37

Cc thng tin phi c trnh by hoc trong Bo co kt qu kinh doanh

hoc trong Bn thuyt minh bo co ti chnh
60. Doanh nghip phn loi cc khon chi ph theo chc nng cn phi
cung cp nhng thng tin b sung v tnh cht ca cc khon chi ph,
v d nh chi ph khu hao v chi ph lng cng nhn vin.
61. Doanh nghip phi trnh by trong Bn thuyt minh bo co ti chnh
gi tr ca c tc trn mi c phn c ngh hoc c cng
b trong nin ca bo co ti chnh.
Bo co lu chuyn tin t
62. Bo co lu chuyn tin t c lp v trnh by theo quy nh ca Chun mc
k ton s 24 "Bo co lu chuyn tin t".
Bn thuyt minh bo co ti chnh
Cu trc
63. Bn thuyt minh bo co ti chnh ca mt doanh nghip cn phi:
a) a ra cc thng tin v c s dng lp bo co ti chnh v cc
chnh sch k ton c th c chn v p dng i vi cc giao
dch v cc s kin quan trng;
b) Trnh by cc thng tin theo quy nh ca cc chun mc k
ton m cha c trnh by trong cc bo co ti chnh khc;
c) Cung cp thng tin b sung cha c trnh by trong cc bo co
ti chnh khc, nhng li cn thit cho vic trnh by trung thc
v hp l.
64.
Bn thuyt minh bo co ti chnh phi c trnh by mt cch c
h thng. Mi khon mc trong Bng cn i k ton, Bo co kt qu
hot ng kinh doanh v Bo co lu chuyn tin t cn c nh du
dn ti cc thng tin lin quan trong Bn thuyt minh bo co ti chnh.
65. Bn thuyt minh bo co ti chnh bao gm cc phn m t mang tnh tng
thut hoc nhng phn tch chi tit hn cc s liu c th hin trong
Bng cn i k ton, Bo co kt qu hot ng kinh doanh v Bo co lu
chuyn tin t cng nh cc thng tin b sung cn thit khc. Chng bao gm
nhng thng tin c cc chun mc k ton khc yu cu trnh by v nhng
thng tin khc cn thit cho vic trnh by trung thc v hp l.
66. Bn thuyt minh bo co ti chnh thng c trnh by theo th t sau y
v cn duy tr nht qun nhm gip cho ngi s dng hiu c bo co ti
38

chnh ca doanh nghip v c th so snh vi bo co ti chnh ca cc doanh

nghip khc:
a) Tuyn b v vic tun th cc chun mc v ch k ton Vit Nam;
b) Gii trnh v c s nh gi v chnh sch k ton c p dng;
c) Thng tin b sung cho cc khon mc c trnh by trong mi bo co
ti chnh theo th t trnh by mi khon mc hng dc v mi bo co
ti chnh;
d) Trnh by nhng bin ng trong ngun vn ch s hu;
e) Nhng thng tin khc,gm:
(i) Nhng khon n tim tng, nhng khon cam kt v nhng thng tin
ti chnh khc; v

(ii)

Nhng thng tin phi ti chnh.

Trnh by chnh sch k ton

67. Phn v cc chnh sch k ton trong Bn thuyt minh bo co ti
chnh phi trnh by nhng im sau y:
a)
Cc c s nh gi c s dng trong qu trnh lp bo co
ti chnh;
b) Mi chnh sch k ton c th cn thit cho vic hiu ng cc
bo co ti chnh.
68. Ngoi cc chnh sch k ton c th c s dng trong bo co ti chnh,
iu quan trng l ngi s dng phi nhn thc c c s nh gi c s
dng (nh nguyn gi, gi hin hnh, gi tr thun c th thc hin c, gi tr
hp l hoc gi tr hin ti) bi v cc c s ny l nn tng lp bo co
ti chnh. Khi doanh nghip s dng nhiu c s nh gi khc nhau lp
bo co ti chnh, nh trng hp mt s ti sn c nh gi li theo quy nh
ca nh nc, th phi nu r cc ti sn v n phi tr p dng mi c s nh
gi .
69. Khi quyt nh vic trnh by chnh sch k ton c th trong bo co ti
chnh Gim c (hoc ngi ng u) doanh nghip phi xem xt xem
vic din gii ny c gip cho ngi s dng hiu c cch thc phn nh cc
nghip v giao dch v cc s kin trong kt qu hot ng v tnh hnh ti
chnh ca doanh nghip. Cc chnh sch k ton doanh nghip thng a ra
gm:
a) Ghi nhn doanh thu;
b)Nguyn tc hp nht, k c hp nht cng ty con v cng ty lin kt;
39

c) Hp nht kinh doanh;

d)Cc lin doanh;
e) Ghi nhn v khu hao ti sn c nh hu hnh, ti sn c nh v
hnh; phn b chi ph tr trc v li th thng mi;
f) Vn ha cc khon chi ph i vay v cc khon chi ph khc;
g)Cc hp ng xy dng;
h)Bt ng sn u t;
i) Cng c ti chnh v cc khon u t ti chnh;
j) Hp ng thu ti chnh;
k) Chi ph nghin cu v trin khai;
l) Hng tn kho;
m)
Thu, bao gm c thu hon li;
n)Cc khon d phng;
o) Chuyn i ngoi t v cc nghip v d phng ri ro hi oi;
p)Xc nh lnh vc kinh doanh v khu vc hot ng v c s phn b
cc khon chi ph gia cc lnh vc v khu vc hot ng;
q)Xc nh cc khon tin v tng ng tin;
r) Cc khon tr cp ca Chnh ph.
Cc chun mc k ton khc s quy nh mt cch c th vic trnh by chnh
sch k ton trong cc lnh vc k trn.
70. Mi doanh nghip cn xem xt bn cht ca cc hot ng v cc chnh
sch ca mnh m ngi s dng mun c trnh by i vi loi hnh doanh
nghip . Khi mt doanh nghip thc hin nhng nghip v quan trng
nc ngoi hoc c nhng giao dch quan trng bng ngoi t, th nhng ngi
s dng s mong i c phn din gii v cc chnh sch k ton i vi vic
ghi nhn cc khon li v l chnh lch t gi hi oi v vic d phng ri ro
hi oi. Trong bo co ti chnh hp nht phi trnh by chnh sch k ton
c s dng xc nh li th thng mi v li ch ca c ng thiu s.
71. Mt chnh sch k ton c th c coi l quan trng thm ch khi cc s liu
c trnh by trong cc nin hin ti v trc y khng mang tnh trng
yu. Vic din gii cc chnh sch khng c quy nh trong cc chun mc
k ton hin hnh, nhng c la chn v p dng ph hp vi on 12 l rt
cn thit.
Trnh by nhng bin ng thng tin v ngun vn ch s hu
72. Doanh nghip phi trnh by trong Bn thuyt minh bo co ti chnh
nhng thng tin phn nh s thay i ngun vn ch s hu:
a)Li hoc l thun ca nin ;
b) Yu t thu nhp v chi ph, li hoc l c hch ton trc tip vo
ngun vn ch s hu theo quy nh ca cc chun mc k ton
khc v tng s cc yu t ny;
40

c) Tc ng lu k ca nhng thay i trong chnh sch k ton v

nhng sa cha sai st c bn c cp trong phn cc phng
php hch ton quy nh trong Chun mc Li, l thun trong k,
cc sai st c bn v cc thay i trong chnh sch k ton;
d) Cc nghip v giao dch v vn vi cc ch s hu v vic phn
phi c tc, li nhun cho cc ch s hu;
e) S d ca khon mc li, l lu k vo thi im u nin v
cui nin , v nhng bin ng trong nin ; v
f) i chiu gia gi tr ghi s ca mi loi vn gp, thng d vn c
phn, cc khon d tr vo u nin v cui nin v trnh
by ring bit tng s bin ng.
73. Mt doanh nghip cn phi cung cp nhng thng tin sau y
trong Bn thuyt minh bo co ti chnh :
a/ i vi mi loi c phiu :
(i) S c phiu c php pht hnh;
(ii) S c phiu c pht hnh v c gp vn y v s c
phiu c pht hnh nhng cha c gp vn y ;
(iii) Mnh gi ca c phiu hoc cc c phiu khng c mnh gi;
(iv) Phn i chiu s c phiu ang lu hnh ti thi im u v
cui nin ;
(v)

Cc quyn li, u i v hn ch gn lin vi c phiu, k c

nhng hn ch trong vic phn phi c tc v vic tr li vn
gp;

(vi) Cc c phiu do chnh doanh nghip nm gi hoc do cc

cng ty con, cng ty lin kt ca doanh nghip nm gi; v
(vii) Cc c phiu c d tr pht hnh theo cc cch la chn
v cc hp ng bn hng, bao gm iu khon v s liu bng
tin;
b/ Phn m t tnh cht v mc ch ca mi khon d tr trong
vn ch s hu;
c/ Phn c tc c xut, hoc c cng b sau ngy lp Bng
cn i k ton nhng trc khi bo co ti chnh c php pht
hnh, v
41

d/ Gi tr c tc ca c phiu u i lu k cha c ghi nhn.

Mt doanh nghip khng c vn c phn, nh cng ty hp danh, doanh
nghip Nh nc, cng ty trch nhim hu hn cn phi cung cp nhng
thng tin tng ng vi cc thng tin c yu cu trn y, phn nh
nhng bin ng ca cc loi vn gp khc nhau trong sut nin ,
cng nh cc quyn li, u i v hn ch gn lin vi mi loi vn gp.
Cc thng tin khc cn c cung cp
74. Doanh nghip cn cung cp cc thng tin sau y, tr khi cc
thng tin ny c cung cp trong cc ti liu khc nh km bo
co ti chnh c cng b:
a) Tr s v loi hnh php l ca doanh nghip, quc gia
chng nhn t cch php nhn ca doanh nghip v a ch
ca tr s doanh nghip (hoc ca c s kinh doanh chnh,
nu khc vi tr s);
b) Phn m t v tnh cht ca cc nghip v v cc hot ng
chnh ca doanh nghip;
c) Tn ca cng ty m v cng ty m ca c tp on;
d) S lng cng nhn vin ti thi im cui nin hoc s lng cng nhn vin bnh qun trong nin ./.
***

H thng
chun mc k ton Vit Nam
Chun mc s 25
bo co ti chnh hp nht
v k ton khon u t vo cng ty con
(Ban hnh v cng b theo Quyt nh s 234/2003/Q-BTC
ngy 30 thng 12 nm 2003 ca B trng B Ti chnh)
Quy nh chung
1.

Mc ch ca chun mc ny l quy nh v hng dn cc nguyn tc

v phng php lp v trnh by bo co ti chnh hp nht ca mt tp
on gm nhiu cng ty chu s kim sot ca mt cng ty m v k ton
khon u t vo cng ty con trn bo co ti chnh ring ca cng ty m.

02. Chun mc ny p dng :

42

- Lp v trnh by cc bo co ti chnh hp nht ca mt tp on gm

nhiu cng ty chu s kim sot ca mt cng ty m;
- K ton cc khon u t vo cc cng ty con trong bo co ti chnh ring
ca cng ty m.
Chun mc ny khng quy nh v:

(a)

Phng php k ton hp nht kinh doanh v nh hng ca vic hp

nht kinh doanh n vic hp nht bo co ti chnh, bao gm c li
th thng mi pht sinh t vic hp nht kinh doanh (c quy nh
trong chun mc k ton "Hp nht kinh doanh");

(b)

K ton cc khon u t vo cng ty lin kt (c quy nh trong

Chun mc k ton s 07 "K ton cc khon u t vo cng ty lin
kt");

(c) K ton cc khon u t vo cng ty lin doanh (c quy nh trong

Chun mc k ton s 08 "Thng tin ti chnh v nhng khon vn
gp lin doanh");
Bo co ti chnh hp nht c bao hm bi thut ng "bo co ti chnh"
c quy nh trong Chun mc k ton s 01 "Chun mc chung". Do ,
vic trnh by bo co ti chnh hp nht c thc hin trn c s tun th
cc chun mc k ton Vit Nam.

03. Cc thut ng trong chun mc ny c hiu nh sau:

Kim sot: L quyn chi phi cc chnh sch ti chnh v hot ng
ca doanh nghip nhm thu c li ch kinh t t cc hot ng ca
doanh nghip .
Cng ty con: L doanh nghip chu s kim sot ca mt doanh
nghip khc (gi l cng ty m).
Cng ty m: L cng ty c mt hoc nhiu cng ty con.
Tp on: Bao gm cng ty m v cc cng ty con.
Bo co ti chnh hp nht: L bo co ti chnh ca mt tp on
c trnh by nh bo co ti chnh ca mt doanh nghip. Bo co
ny c lp trn c s hp nht bo co ca cng ty m v cc cng
ty con theo quy nh ca chun mc ny.

43

Li ch ca c ng thiu s: L mt phn ca kt qu hot ng

thun v gi tr ti sn thun ca mt cng ty con c xc nh tng ng cho cc phn li ch khng phi do cng ty m s hu mt
cch trc tip hoc gin tip thng qua cc cng ty con.
Ni dung chun mc
Trnh by bo co ti chnh hp nht
4. Tt c cc cng ty m phi lp v trnh by bo co ti chnh hp
nht, ngoi tr cng ty m c quy nh on 05 di y.
05. Cng ty m ng thi l cng ty con b mt cng ty khc s hu
ton b hoc gn nh ton b v nu c cc c ng thiu s
trong cng ty chp thun th khng phi lp v trnh by bo co
ti chnh hp nht. Trng hp ny, cng ty m phi gii trnh l do
khng lp v trnh by bo co ti chnh hp nht v c s k ton
cc khon u t vo cc cng ty con trong bo co ti chnh ring
bit ca cng ty m; ng thi phi trnh by r tn v a im
tr s chnh ca cng ty m ca n lp v pht hnh bo co ti
chnh hp nht.
06. Ngi s dng bo co ti chnh ca cng ty m lun quan tm n thc
trng ti chnh, kt qu hot ng v cc thay i v tnh hnh ti
chnh ca ton b tp on. Bo bo ti chnh hp nht cn p ng yu
cu cung cp thng tin kinh t, ti chnh ca ngi s dng bo co ti
chnh ca tp on. Bo co ti chnh hp nht phi th hin c cc
thng tin v tp on nh mt doanh nghip c lp khng tnh n ranh
gii php l ca cc php nhn ring bit.
07. Mt cng ty m b s hu ton b hoc gn nh ton b bi mt cng ty
khc khng nht thit phi lp bo co ti chnh hp nht v cng ty m
ca cng ty m c th khng yu cu cng ty m phi lp bo co ti
chnh hp nht, bi yu cu nm bt thng tin kinh t, ti chnh ca ngi
s dng c th c p ng thng qua bo co ti chnh hp nht ca cng
ty m ca cng ty m. Khi nim b s hu gn nh ton b c ngha l
mt cng ty b cng ty khc nm gi trn 90% quyn biu quyt.
Phm vi ca bo co ti chnh hp nht
08. Cng ty m khi lp bo co ti chnh hp nht phi hp nht cc bo
co ti chnh ca tt c cc cng ty con trong v ngoi nc, ngoi
tr cc cng ty c cp on 10.
09. Bo co ti chnh hp nht bao gm vic hp nht bo co ti chnh ca tt
c cc cng ty con do cng ty m kim sot, tr cc cng ty quy nh
on 10. Quyn kim sot ca cng ty m i vi cng ty con c xc
nh khi cng ty m nm gi trn 50% quyn biu quyt cng ty con
44

(cng ty m c th s hu trc tip cng ty con hoc s hu gin tip

cng ty con qua mt cng ty con khc) tr trng hp c bit khi xc nh
r l quyn s hu khng gn lin vi quyn kim sot. Trong cc trng hp
sau y, quyn kim sot cn c thc hin ngay c khi cng ty m nm
gi t hn 50% quyn biu quyt ti cng ty con:

(a)

Cc nh u t khc tho thun dnh cho cng ty m hn 50%

quyn biu quyt;

(b)

Cng ty m c quyn chi phi cc chnh sch ti chnh v hot

ng theo quy ch tho thun;

(c)

Cng ty m c quyn b nhim hoc bi min a s cc thnh

vin Hi ng qun tr hoc cp qun l tng ng;

(d)

Cng ty m c quyn b a s phiu ti cc cuc hp ca Hi

ng qun tr hoc cp qun l tng ng.

10. Mt cng ty con c loi tr khi vic hp nht bo co ti chnh khi:

(a) Quyn kim sot ca cng ty m ch l tm thi v cng ty

con ny ch c mua v nm gi cho mc ch bn li trong

tng lai gn (di 12 thng); hoc

(b) Hot ng ca cng ty con b hn ch trong thi gian di v

iu ny nh hng ng k ti kh nng chuyn vn cho cng

ty m.

Cng ty m k ton khon u t vo cc cng ty con loi ny theo

quy nh ti chun mc k ton Cng c ti chnh.
11. Cng ty m khng c loi tr ra khi bo co ti chnh hp nht cc bo
co ti chnh ca cng ty con c hot ng kinh doanh khc bit vi hot
ng ca tt c cc cng ty con khc trong tp on. Bo co ti chnh
hp nht s cung cp cc thng tin hu ch hn nu hp nht c tt c bo
co ti chnh ca cc cng ty con bi n cung cp cc thng tin kinh t, ti
chnh b sung v cc hot ng kinh doanh khc nhau ca cc cng ty
con trong tp on. Hp nht bo co ti chnh trn c s p dng chun
mc k ton "Bo co ti chnh b phn" s cung cp cc thng tin hu ch
v cc hot ng kinh doanh khc nhau trong phm vi mt tp on.
Trnh t hp nht
12.

Khi hp nht bo co ti chnh, bo co ti chnh ca cng ty m v cc

cng ty con s c hp nht theo tng khon mc bng cch cng cc khon
tng ng ca ti sn, n phi tr, vn ch s hu, doanh thu, thu nhp
khc v chi ph. bo co ti chnh hp nht cung cp c y cc
45

thng tin ti chnh v ton b tp on nh i vi mt doanh nghip c

lp, cn tin hnh nhng bc sau:
a) Gi tr ghi s khon u t ca cng ty m trong tng cng ty con v
phn vn ca cng ty m trong vn ch s hu ca cng ty con phi c loi tr (quy nh ti chun mc k ton "Hp nht kinh doanh", chun
mc ny cng quy nh phng php k ton khon li th thng mi
pht sinh);
b) Li ch ca c ng thiu s trong thu nhp thun ca cng ty con b
hp nht trong k bo co c xc nh v loi tr ra khi thu nhp ca
tp on tnh li, hoc l thun c th c xc nh cho nhng
i tng s hu cng ty m;
c) Li ch ca c ng thiu s trong ti sn thun ca cng ty con b hp
nht c xc nh v trnh by trn Bng cn i k ton hp nht
thnh mt ch tiu ring bit tch khi phn n phi tr v phn vn ch
s hu ca c ng ca cng ty m. Li ch ca c ng thiu s
trong ti sn thun bao gm:
i) Gi tr cc li ch ca c ng thiu s ti ngy hp nht kinh doanh
ban u c xc nh ph hp vi chun mc k ton "Hp nht kinh
doanh"; v
ii) Phn li ch ca c ng thiu s trong s bin ng ca tng vn
ch s hu k t ngy hp nht kinh doanh.
13.
Cc khon thu thu nhp doanh nghip do cng ty m hoc cng ty con
phi tr khi phn phi li nhun ca cng ty con cho cng ty m c k ton
theo Chun mc k ton Thu thu nhp doanh nghip".
14. S d cc ti khon trn Bng cn i k ton gia cc n v
trong cng tp on, cc giao dch ni b, cc khon li ni b cha
thc hin pht sinh t cc giao dch ny phi c loi tr hon ton.
Cc khon l cha thc hin pht sinh t cc giao dch ni b cng c
loi b tr khi chi ph to nn khon l khng th thu hi c.
15. S d cc ti khon trn Bng cn i k ton v cc giao dch gia cc
n v trong cng tp on, bao gm cc khon doanh thu, cc khon chi
ph, c tc phi c loi tr ton b. Cc khon li cha thc hin t cc giao
dch ni b nm trong gi tr cn li ca ti sn, nh hng tn kho v ti sn
c nh cng c loi tr hon ton. Cc khon l cha thc hin pht sinh
t cc giao dch ni b c khu tr khi xc nh gi tr ghi s ca ti
sn cng c loi b tr khi chi ph to nn khon l khng th thu hi
c. S khc bit v thi gian pht sinh trn phng din thu thu nhp
doanh nghip t vic loi tr cc khon li v l cha thc hin trong ni b
c gii quyt ph hp vi Chun mc k ton Thu thu nhp doanh
nghip".
46

16. Khi cc bo co ti chnh c s dng hp nht c lp cho cc

k kt thc ti cc ngy khc nhau, phi thc hin iu chnh cho
nhng giao dch quan trng hay nhng s kin quan trng xy ra
trong k gia ngy lp cc bo co v ngy lp bo co ti chnh
ca cng ty m. Trong bt k trng hp no, s khc bit v ngy
kt thc k k ton khng c vt qu 3 thng.
17. Bo co ti chnh ca cng ty m v cc cng ty con s dng hp nht
bo co ti chnh phi c lp cho cng mt k k ton. Nu ngy kt thc
k k ton l khc nhau, cng ty con phi lp thm mt b bo co ti
chnh cho mc ch hp nht c k k ton trng vi k k ton ca tp
on. Trong trng hp iu ny khng th thc hin c, cc bo co ti
chnh c th c lp vo thi im khc nhau c th c s dng min l
thi gian chnh lch khng vt qu 3 thng. Nguyn tc nht qun bt
buc di ca k bo co v s khc nhau v thi im lp bo co ti
chnh phi thng nht qua cc k.
18. Bo co ti chnh hp nht c lp phi p dng chnh sch k ton
mt cch thng nht cho cc giao dch v s kin cng loi trong
nhng hon cnh tng t. Nu khng th s dng chnh sch k
ton mt cch thng nht trong khi hp nht bo co ti chnh, cng
ty m phi gii trnh vn ny cng vi cc khon mc c
hch ton theo cc chnh sch k ton khc nhau trong bo co ti
chnh hp nht.
19. Trong nhiu trng hp, nu mt cng ty con ca tp on s dng cc
chnh sch k ton khc vi chnh sch k ton p dng trong cc bo co
ti chnh hp nht cho cc giao dch v s kin cng loi trong hon cnh tng t, th nhng iu chnh thch hp vi cc bo co ti chnh ca
cng ty con phi c thc hin trc khi dng cho vic lp bo co ti
chnh hp nht.
20. Kt qu hot ng kinh doanh ca cng ty con s c a vo bo co ti
chnh hp nht k t ngy mua, l ngy cng ty m thc s nm quyn
kim sot cng ty con theo chun mc k ton "Hp nht kinh doanh". Kt
qu hot ng kinh doanh ca cng ty con b thanh l c a vo Bo co
kt qu kinh doanh hp nht cho ti ngy thanh l, l ngy cng ty m thc
s chm dt quyn kim sot i vi cng ty con. S chnh lch gia
khon thu t vic thanh l cng ty con v gi tr ghi s cn li ca ti sn
tr i n phi tr ca cng ty con ny ti ngy thanh l c ghi nhn trong
Bo co kt qu kinh doanh hp nht nh khon li, l thanh l cng ty con.
m bo tnh so snh c ca bo co ti chnh t nin ny n
nin khc, cn cung cp thng tin b sung v nh hng ca vic mua
v thanh l cc cng ty con n tnh hnh ti chnh ti ngy bo co v
kt qu ca k bo co v nh hng n cc khon mc tng ng ca k
trc.

47

21. Khon u t vo mt doanh nghip phi hch ton theo chun mc

k ton "Cng c ti chnh", k t khi doanh nghip khng cn
l cng ty con na v cng khng tr thnh mt cng ty lin kt nh
nh ngha ca chun mc k ton s 07 K ton cc khon u
t vo cng ty lin kt".
22. Gi tr ghi s ca khon u t ti ngy doanh nghip khng cn l mt
cng ty con c hch ton theo phng php gi gc.
23. Li ch ca c ng thiu s phi c trnh by trong Bng cn
i k ton hp nht thnh ch tiu tch bit vi n phi tr v vn
ch s hu ca cng ty m. Phn s hu ca c ng thiu s
trong thu nhp ca tp on cng cn c trnh by thnh ch
tiu ring bit.
24. Cc khon l tng ng vi phn vn ca c ng thiu s trong cng ty
con c hp nht c th ln hn vn ca h trong tng vn ch s hu ca
cng ty con. Khon l vt tri cng nh bt k cc khon l thm no khc c tnh gim vo phn li ch ca c ng a s tr khi c ng thiu s
c ngha v rng buc v c kh nng b p cc khon l . Nu sau
cng ty con c li, khon li s c phn b vo phn li ch ca c
ng a s cho ti khi phn l trc y do cc c ng a s gnh chu
c bi hon y .
25. Nu cng ty con c c phiu u i (loi c u i v c tc) lu k cha
thanh ton b nm gi bi cc i tng bn ngoi tp on, cng ty m
ch c xc nh phn kt qu li, l ca mnh sau khi iu chnh
cho s c tc u i ca cng ty con phi tr cho d c tc c cng b
hay cha.
Trnh by khon u t vo cng ty con trong bo co ti chnh ring
ca cng ty m
26. Trn bo co ti chnh ring ca cng ty m, cc khon u t ca
cng ty m vo cc cng ty con trnh by trn bo co ti chnh
hp nht c trnh by theo phng php gi gc.
27. Cc khon u t vo cc cng ty con m b loi khi qu trnh hp
nht phi trnh by trong bo co ti chnh ring ca cng ty m
theo phng php gi gc.
Trnh by bo co ti chnh hp nht
28. Ngoi nhng thng tin quy nh trnh by ti on 05 v on
18, doanh nghip phi trnh by cc thng tin sau:
a) Danh sch cc cng ty con quan trng, bao gm: Tn cng ty, nc ni cc cng ty con thnh lp hoc t tr s thng tr, t
48

l li ch ca cng ty m. Nu t l quyn biu quyt ca cng

ty m khc vi t l li ch th phi trnh by c t l quyn
biu quyt v t l li ch ca cng ty m;
b) Trng hp cn thit, bo co ti chnh hp nht cn phi trnh
by:
i) L do khng hp nht bo co ti chnh ca cng ty con;
ii) Bn cht mi lin h gia cng ty m v cng ty con trong
trng hp cng ty m nm gi trn 50% quyn biu quyt
nhng khng s hu trc tip hoc s hu gin tip thng
qua cc cng ty con khc;
iii) Tn ca doanh nghip m cng ty m va nm gi hn
50% quyn biu quyt va s hu trc tip hoc gin tip
thng qua cc cng ty con khc nhng khng c quyn kim
sot, nn doanh nghip khng phi l cng ty con; v
iv) nh hng ca vic mua v bn cc cng ty con n tnh
hnh ti chnh ti ngy lp bo co, kt qu ca k bo co
v nh hng ti cc s liu tng ng ca k trc.
c) Trong bo co ti chnh ring ca cng ty m phi trnh by phng php k ton p dng i vi cc cng ty con./.
***

H thng
chun mc k ton Vit Nam

Chun mc s 26
Thng tin v cc bn lin quan
(Ban hnh v cng b theo Quyt nh s 234/2003/Q-BTC
ngy 30 thng 12 nm 2003 ca B trng B Ti chnh)
Quy nh chung

49

01. Mc ch ca chun mc ny l quy nh v hng dn cc nguyn tc v

phng php trnh by thng tin trong bo co ti chnh v cc bn lin
quan v cc giao dch gia doanh nghip bo co vi cc bn lin quan.
02. Chun mc ny c p dng trong mi quan h vi cc bn lin quan
v cc giao dch gia doanh nghip bo co vi cc bn lin quan.
Nhng yu cu ca chun mc ny p dng cho cc bo co ti
chnh ca doanh nghip bo co.
Chun mc ny ch p dng cho nhng mi quan h vi cc bn lin
quan c quy nh trong on 03 v c ngoi tr on 06.
03. Trong chun mc ny cc trng hp sau c coi l cc bn lin quan:
(a) Nhng doanh nghip kim sot, hoc b kim sot trc tip hoc gin
tip thng qua mt hoc nhiu bn trung gian, hoc di quyn b kim
sot chung vi doanh nghip bo co (bao gm cng ty m, cng ty con,
cc cng ty con cng tp on);
(b) Cc cng ty lin kt (quy nh ti Chun mc k ton s 07 K ton cc
khon u t vo cng ty lin kt);
(c) Cc c nhn c quyn trc tip hoc gin tip biu quyt cc doanh
nghip bo co dn n c nh hng ng k ti doanh nghip ny, k
c cc thnh vin mt thit trong gia nh ca cc c nhn ny. Thnh
vin mt thit trong gia nh ca mt c nhn l nhng ngi c th chi
phi hoc b chi phi bi ngi khi giao dch vi doanh nghip nh
quan h: B, m, v, chng, con, anh, ch em rut;
(d) Cc nhn vin qun l ch cht c quyn v trch nhim v vic lp k
hoch, qun l v kim sot cc hot ng ca doanh nghip bo co,
bao gm nhng ngi lnh o, cc nhn vin qun l ca cng ty v cc
thnh vin mt thit trong gia nh ca cc c nhn ny;
() Cc doanh nghip do cc c nhn c nu on (c) hoc (d) nm
trc tip hoc gin tip phn quan trng quyn biu quyt hoc thng
qua vic ny ngi c th c nh hng ng k ti doanh nghip. Trng hp ny bao gm nhng doanh nghip c s hu bi nhng ngi
lnh o hoc cc c ng chnh ca doanh nghip bo co v nhng
doanh nghip c chung mt thnh vin qun l ch cht vi doanh
nghip bo co.
Trong vic xem xt tng mi quan h ca cc bn lin quan cn ch ti
bn cht ca mi quan h ch khng ch hnh thc php l ca cc quan
h .
04. Khng phi trnh by giao dch vi cc bn lin quan trong cc tr ng hp:
50

(a) Trong bo co ti chnh hp nht i vi cc giao dch ni b ca

tp on;
(b) Trong bo co ti chnh ca cng ty m, khi bo co ny c lp
v cng b cng vi bo co ti chnh hp nht;
(c) Trong bo co ti chnh ca cng ty con do cng ty m s hu
ton b nu cng ty m cng c thnh lp Vit Nam v cng
b bo co ti chnh hp nht ti Vit Nam.
05. Cc thut ng trong chun mc ny c hiu nh sau:
Cc bn lin quan: Cc bn c coi l lin quan nu mt bn c kh
nng kim sot hoc c nh hng ng k i vi bn kia trong vic
ra quyt nh cc chnh sch ti chnh v hot ng.
Giao dch gia cc bn lin quan: L vic chuyn giao cc ngun lc
hay cc ngha v gia cc bn lin quan, khng xt n vic c
tnh gi hay khng.
Kim sot: L quyn s hu trc tip hay gin tip thng qua cc
cng ty con, i vi hn na quyn biu quyt ca mt doanh
nghip hoc c vai tr ng k trong quyn biu quyt v quyn
quyt nh cc chnh sch ti chnh v hot ng ca ban qun l
doanh nghip (theo lut hoc theo tha thun).
nh hng ng k: L quyn c tham gia vo vic a ra cc quyt
nh v chnh sch ti chnh v hot ng ca mt doanh nghip,
nhng khng kim sot cc chnh sch . nh hng ng k c th
c thc hin thng qua mt s cch nh: c i din trong Hi ng
qun tr, tham gia trong qu trnh lp chnh sch, tham gia vo cc
giao dch quan trng gia cc cng ty cng tp on, trao i ni
b cc nhn vin qun l, hoc ph thuc v cc thng tin k thut.
nh hng ng k c th c c qua vic s hu c phn, theo lut
hoc theo tha thun. Ring vic s hu c phn, nh hng ng
k c hiu theo nh ngha trong Chun mc k ton s 07 K
ton cc khon u t vo cng ty lin kt.
06. Trong chun mc ny, cc trng hp sau y khng c coi l cc bn lin
quan:
(a) Hai cng ty c chung Gim c, khng k trng hp 3(d) v 3(e) nu
trn (nhng cng cn xem xt trng hp ngoi l thng qua vic nh gi
kh nng ngi Gim c c th nh hng ti cc chnh sch ca c
hai cng ty trong cc giao dch chung);
(b) Cc t chc, c nhn c quan h thng thng vi doanh nghip:
51

Nhng t chc, c nhn cung cp ti chnh;

Cc t chc chnh tr, on th, x hi;
Cc n v phc v cng cng;
Cc c quan qun l nh nc.

(c) Khch hng, nh cung cp, nh phn phi, hay i l ni chung m

doanh nghip tin hnh mt khi lng ln giao dch mc d dn n s
ph thuc v kinh t.
Ni dung chun mc
Cc bn lin quan
07. Quan h gia cc bn lin quan l mt c im bnh thng ca thng
mi v kinh doanh. V d: Cc doanh nghip thng xuyn thc hin mt
phn hot ng ca ring mnh thng qua mt cng ty con hay cc cng ty
lin kt nhm tm kim li ch t cc doanh nghip khc theo mc ch
u t hay kinh doanh, t c th kim sot hay nh hng ng k
i vi cc quyt nh ti chnh v hot ng ca doanh nghip c u
t.
08. Mi quan h vi cc bn lin quan c th c nh hng ti tnh hnh ti
chnh v tnh hnh kinh doanh ca doanh nghip bo co. Cc bn lin
quan c th tham gia vo cc giao dch m cc bn khng lin quan s
khng tham gia vo. Hn na, giao dch gia cc bn lin quan c th c
thc hin khng theo cc gi tr nh giao dch gia cc bn khng lin quan.
09. Tnh hnh kinh doanh v tnh hnh ti chnh ca mt doanh nghip c
th b nh hng bi mi quan h gia cc bn lin quan k c khi khng c
giao dch gia cc bn ny. S tn ti n thun ca mi quan h ny
cng c th lm nh hng ti giao dch ca doanh nghip bo co vi cc
bn khc, v d, mt cng ty con c th chm dt quan h bun bn vi mt
bn hng sau khi cng ty m ca n mua mt cng ty con khc c cng hot
ng vi bn hng ni trn. Trng hp khc, mt doanh nghip c th b hn
ch hot ng do chu nh hng ng k t doanh nghip khc, v d,
mt cng ty con c th b cng ty m ch th khng tin hnh hot ng
nghin cu v pht trin.
10. Do nhng kh khn vn c trong vic xc nh nh hng ca vic b chi
phi m khng dn n cc giao dch, nn chun mc ny khng yu cu
trnh by cc nh hng .
11. Vic hch ton hot ng chuyn giao ngun lc thng thng da vo gi
tha thun gia cc bn. Gi p dng gia cc bn khng lin quan l gi c
xc nh hon ton c lp. Cc bn lin quan c th c mt mc linh
hot trong qu trnh tha thun gi m gia cc bn khng lin quan khng
c.
52

12. xc nh gi giao dch gia cc bn lin quan c th s dng cc phng

php ch yu sau:
(a) Phng php gi khng b kim sot c th so snh c;
(b) Phng php gi bn li;
(c) Phng php gi vn cng li.
13. Phng php gi khng b kim sot c th so snh c, c xc nh bng
cch so snh gi ca hng ha bn ra trn th trng c th so snh c v
mt kinh t m ngi bn khng c lin quan vi ngi mua.
Phng php ny thng c s dng trong trng hp hng ha v dch v
cung cp trong giao dch gia cc bn c lin quan v cc iu kin ca
vic mua bn tng t nh trong cc giao dch thng thng. Phng php ny
cn thng c s dng xc nh gi ph ca cc khon ti tr.
14. Theo phng php gi bn li, gi chuyn giao cho ngi bn li c xc nh
bng cch tr vo gi bn li mt khon chnh lch, phn nh gi tr m ng i bn mun thu b vo chi ph ca mnh ng thi c li hp l. y
c kh khn trong vic xem xt xc nh phn n b hp l cho cc
chi ph do ngi bn li gp vo trong qu trnh ny.
Phng php ny c s dng trong trng hp hng ha c chuyn giao
gia cc bn lin quan trc khi c bn cho mt bn khc khng lin quan. Phng php ny cng c s dng trong vic chuyn giao cc ngun lc khc
nh quyn s hu v cc dch v.
15. Phng php gi vn cng li c xc nh bng cch cng mt khon chnh
lch ph hp vo chi ph ca ngi cung cp. S dng phng php ny c kh
khn trong vic xc nh c hai yu t chi ph v khon chnh lch. Mt
trong s cc tiu chun so snh c th xc nh gi chuyn giao l da vo
t l li c th so snh c trn doanh thu hoc trn vn kinh doanh ca cc
ngnh tng t.
16. Trong mt s trng hp, gi ca cc giao dch gia cc bn lin quan khng
c xc nh theo mt trong cc phng php quy nh ti on 13, 14, 15.
Mt s trng hp khc c th khng c gi, nh vic cung cp dch v qun l
khng mt tin v cp tn dng khng li sut.
17. i khi, cc giao dch s khng xy ra nu khng c mi quan h gia cc
bn lin quan. V d, mt cng ty con bn phn ln sn phm ca mnh vi
mc gi bng chi ph sn xut c th khng tm c ngi mua hng khc
nu cng ty m khng mua hng.
Trnh by bo co ti chnh
18. Bo co ti chnh phi trnh by mt s mi quan h nht nh gia cc
bn lin quan. Cc quan h thng c ch l giao dch ca nhng ngi
53

lnh o doanh nghip, c bit l khon tin lng v cc khon tin vay
ca h, do vai tr quan trng ca h i vi doanh nghip. Bn cnh cn
trnh by cc giao dch ln c tnh cht lin cng ty v s d cc khon u
t ln vi tp on, vi cc cng ty lin kt v vi Ban Gim c. Chun mc
k ton s 25 "Bo co ti chnh hp nht v k ton khon u t vo cng
ty con", Chun mc k ton s 07 K ton cc khon u t vo cng ty lin
kt yu cu trnh by danh sch cc cng ty con v cc cng ty lin kt.
Chun mc k ton Li, l thun trong k, cc sai st c bn v cc thay
i trong chnh sch k ton yu cu trnh by cc khon mc doanh
thu, chi ph c bao gm trong vic xc nh li hoc l t cc hot ng
thng thng m vi quy m, tnh cht v nh hng ca chng khi trnh by
trong bo co ti chnh s din gii ph hp hot ng ca doanh nghip
trong k bo co.
19. Cc giao dch ch yu gia cc bn lin quan cng phi c trnh by
trong bo co ti chnh ca doanh nghip bo co trong k m cc giao
dch c nh hng, gm:
- Mua hoc bn hng (thnh phm hay sn phm d dang);
- Mua hoc bn ti sn c nh v cc ti sn khc;
- Cung cp hay nhn dch v;
- Giao dch i l;
- Giao dch thu ti sn;
- Chuyn giao v nghin cu v pht trin;
- Tha thun v giy php;
- Cc khon ti tr (bao gm cho vay v gp vn bng tin hoc hin vt);
- Bo lnh v th chp;
- Cc hp ng qun l.
20. Nhng mi quan h gia cc bn lin quan c tn ti s kim sot
u phi c trnh by trong bo co ti chnh, bt k l c cc
giao dch gia cc bn lin quan hay khng.
21. ngi c bo co ti chnh c c ci nhn bao qut v nhng nh hng ca cc mi quan h ca cc bn lin quan n doanh nghip bo co,
cn phi ch ra mi quan h ca bn lin quan trong trng hp tn ti s
kim sot, bt k l c cc giao dch ca cc bn lin quan hay khng.
22. Trng hp c cc giao dch gia cc bn lin quan th doanh nghip
bo co cn phi trnh by bn cht cc mi quan h ca cc bn
lin quan cng nh cc loi giao dch v cc yu t ca cc giao dch
.
23. Cc yu t ca cc giao dch thng bao gm:
(a) Khi lng cc giao dch th hin bng gi tr hoc t l phn trm tng
ng;
54

(b) Gi tr hoc t l phn trm tng ng ca cc khon mc cha thanh

ton;
(c) Chnh sch gi c.
24. Cc khon mc c cng bn cht c th c trnh by gp li tr trng hp vic trnh by ring bit l cn thit hiu c nh hng ca cc giao dch gia cc bn lin quan i vi bo co ti
chnh ca doanh nghip bo co.
25. Trong cc bo co ti chnh hp nht ca tp on khng cn thit phi
trnh by cc giao dch gia cc thnh vin v bo co ny nu ln cc
thng tin v cng ty m v cc cng ty con nh l mt doanh nghip bo
co. Cc giao dch vi cc cng ty lin kt do c hch ton theo phng php
vn ch s hu khng c loi tr do cn c trnh by ring bit nh l
cc giao dch vi bn lin quan./.
***

55