Chng IV.

PHNG PHP KHOA HC

2.1. Th no l khi nim( concept) -Khi nim l qu trnh nhn thc hay t duy ca con ngi bt u t nhng tri gic hay bng nhng quan st s vt hin thc tc ng vo gic quan. - Nh vy, khi nim c th hiu l hnh thc t duy ca con ngi v nhng thuc tnh, bn cht ca s vt v mi lin h ca nhng c tnh vi nhau. - Ngi NCKH hnh thnh cc khi nim tm hiu mi quan h gia cc khi nim vi nhau, phn bit s vt ny vi s vt khc v o lng thuc tnh bn cht ca s vt hay hnh thnh khi nim nhm mc ch xy dng c s l lun.

2.2. Phn on - Trong nghin cu, ngi ta thng vn dng cc khi nim phn on hay tin on. - Phn on l vn dng cc khi nim phn bit, so snh nhng c tnh, bn cht ca s vt v tm mi lin h gia c tnh chung v c tnh ring ca cc s vt .

2.3. Suy lun C 2 cch suy lun: suy lun suy din v suy lun qui np" 2.3.1. Cch suy lun suy din Theo Aristotle, kin thc t c nh s suy lun. Mun suy lun phi c tin v tin c chp nhn. V vy, mt tin c mi quan h vi kt lun rt r rng. Suy lun suy din theo Aristotle l suy lun i t ci chung ti ci ring, v mi quan h c bit. Th d v suy lun suy din ca Aristotle trong Bng 2.1.

2.3.2. Suy lun qui np - Vo u nhng nm 1600s, Francis Bacon a ra mt phng php tip cn khc v kin thc, khc vi Aristotle. - Francis Bacon cho rng, t c kin thc mi phi i t thng tin ring n kt lun chung, phng php ny gi l phng php qui np. - Phng php qui np cho php chng ta dng nhng tin ring, l nhng kin thc c chp nhn, nh l phng tin t c kin thc mi. Th d v suy lun qui np trong Bng 2.2.

 Ngy nay, cc nh nghin cu kt hp hai phng php trn hay cn gi l phng php khoa hc (Bng 2.3). Phng php khoa hc cn phi xc nh tin chnh (gi l gi thuyt) v sau phn tch cc kin thc c c (nghin cu ring) mt cch logic kt lun gi thuyt.

2.4. Cu trc ca phng php lun nghin cu khoa hc Nghin cu khoa hc phi s dng PPKH: - Bao gm chn phng php thch hp (lun chng) chng minh mi quan h gia cc lun c v gia ton b lun c vi lun . - Cch t gi thuyt hay phn on s dng cc lun c v phng php thu thp thng tin v x l thng tin (lun c) xy dng lun .

2.4.1. Lun - Lun tr li cu hi cn chng minh iu g? trong nghin cu. - Lun l mt phn on hay mt gi thuyt cn c chng minh. - Th d: La c bn qu nhiu phn N s b ng.

2.4.2. Lun c chng minh mt lun th nh khoa hc cn a ra cc bng chng hay lun c khoa hc. Lun c bao gm thu thp cc thng tin, ti liu tham kho; quan st v thc nghim. Lun c tr li cu hi Chng minh bng ci g?. Cc nh khoa hc s dng lun c lm c s chng minh mt lun . C hai loi lun c c s dng trong nghin cu khoa hc: Lun c l thuyt: bao gm cc l thuyt, lun im, tin , nh l, nh lut, qui lut c khoa hc chng minh v xc nhn l ng. Lun c l thuyt cng c xem l c s l lun. Lun c thc tin: da trn c s s liu thu thp, quan st v lm th nghim.

2.4.3. Lun chng chng minh mt lun , nh nghin cu khoa hc phi a ra phng php xc nh mi lin h gia cc lun c v gia lun c vi lun . Lun chng tr li cu hi Chng minh bng cch no?. Trong nghin cu khoa hc, chng minh mt lun , mt gi thuyt hay s tin on th nh nghin cu s dng lun chng, chng hn kt hp cc php suy lun, gia suy lun suy din, suy lun qui np v loi suy. Mt cch s dng lun chng khc, l phng php tip cn v thu thp thng tin lm lun c khoa hc, thu thp s liu thng k trong thc nghim hay trong cc loi nghin cu iu tra.

2.5. Phng php khoa hc (PPKH) - Nhng ngnh khoa hc khc nhau cng c th c nhng PPKH khc nhau. - Ngnh khoa hc t nhin nh vt l, ho hc, nng nghip s dng PPKH thc nghim, nh tin hnh b tr th nghim thu thp s liu, gii thch v kt lun. - Cn ngnh khoa hc x hi nh nhn chng hc, kinh t, lch s s dng PPKH thu thp thng tin t s quan st, phng vn hay iu tra. - Tuy nhin, PPKH c nhng bc chung nh: Quan st s vt hay hin tng, t vn v lp gi thuyt, thu thp s liu v da trn s lu rt ra kt lun (Bng 2.4). Nhng vn c s khc nhau v qu trnh thu thp s liu, x l v phn tch s liu.