Professional Documents
Culture Documents
(c)
Chng minh nh l ny c th tm trong [1] hoc mt s ti liu khc trn mng.
nh l Lagrange l mt nh l c nhiu ng dng trong gii tch, c th ni y
l nh l p nht trong cc nh l v gi tr trung bnh ca gii tch.
1.1 Bi ton m u
Cho hm s f(x) c o hm cp hai trn R hn na f(x) 0, x R ( nghim
ca o hm cp hai f(x) = 0 l hu hn m c ). Chng minh rng:
f(n) f(0) <
n
i=1
f
()
y l mt bt ng thc rt p mt v mnh. Chng minh bt ng thc
ny bng cch s dng nh l gi tr trung bnh ( nh l Lagrange).
Chng Minh
1
V f
(x) = 0 l hu hn m
c ) nn f
(x
i
) = f(i + 1) f(i), i R
V f
(i) < f
(x) < f
(i + 1)
= f
(i + 1), i R
=
n
i=1
f
(i) <
n
i=1
[f(i + 1) f(i)] = f(n + 1) f(1) n N
v
n
i=1
f
(i) <
n
i=1
[f(i) f(i 1)] = f(n) f(0)
Nhn xt: Nu f
i=1
f
n + 1 2 <
n
k=1
1
k
< 2
n
Li Gii
Ta xt hm f(x) = 2
x th r rng f
(x) =
1
x
> 0 v f
i=1
< f(n) f(0)
2
n + 1 2 <
n
k=1
1
k
< 2
n.
Bi ton trn cng c th gii bng bt ng thc AM-GM. Tng qut bi ton ny
2
ta c c v d sau:
V d 2 Chng minh rng
p(
p
n + 1 1) <
1
p
1
+
1
p
2
p1
+ ... +
1
p
n
p1
< p
p
n p N, p 2
Li Gii
Ta chng minh v tri ca bt ng thc
T bt ng thc AM-GM ta c
n + 1 + (p 1)n > p
p
_
n
p1
(n + 1)
pn + 1 > p
p
_
n
p1
(n + 1)
1 > p
p
n
p1
(
p
n + 1
p
n)
1
p
n
p1
> p(
p
n + 1
p
n)
= p(
p
n + 1 1) <
1
p
1
+
1
p
2
p1
+ ... +
1
p
n
p1
Tng t ta chng minh cho v phi ca bt ng thc
n 1 + (p 1)n > p
p
_
(n 1)n
p1
pn 1 > p
p
_
(n 1)n
p1
1
p
n
p1
< p(
p
n
p
n 1)
=
1
p
1
+
1
p
2
p1
+ ... +
1
p
n
p1
< p
p
n
By gi ta s chng minh bng cch s dng bt ng thc ()
Ta xt f(x) = p
p
x, ta c f
(x) =
1
n
x
p1
v f
(x) < 0. Vy t ta c
p(
p
n + 1 1) <
1
p
1
+
1
p
2
p1
+ ... +
1
p
n
p1
< p
p
n, p N, p 2
3
Bi ton c gii mt cch nhanh chng v p mt
V d 3 Chng minh bt ng thc
1 + ln n >
n
1
1
n
> ln(n + 1), n N
Gii
Ta tm hm nguyn hm ca f
(x) =
1
n
, mt nguyn hm ca hm ny l
_
1
n
=
ln n ( ly hng s C = 0 )
R rng hm s f(x) = ln n l hm ng bin v f
(x) =
1
n
> 0, n N
(1) >
n
i=1
f
= 1 + ln n >
n
1
1
n
> ln(n + 1), n N
i=0
cos
i
2n
Gii
p dng nguyn l kp
Xt hm s f(x) =
2n
sin
x
2n
= f
(x) = cos
x
2n
. Vy suy ra f
(x) 0, x [n, n]
hay ngha l hm f
n
i=1
f
cos
x
2n
<
n
i=1
cos
x
2n
<
2
n
sin
2n
=
2
cos
x
2n
<
1
n
n
i=1
cos
x
2n
<
2
1
n
sin
2n
.
V lim
x
_
2
cos
x
2n
_
= lim
x
_
2
1
n
sin
2n
_
=
2
.
4
Theo nguyn l kp suy ra gii hn cn tm l
2
.
Cch 2: p dng nh ngha v tch phn xc nh ( tng tch phn Riemann)
Ta chia on [0; 1] thnh n on con bng nhau bi n + 1 im chia 0 = x
0
<
x
1
< . . . < x
n
= 1.Mi on con c di l x
i
=
1
n
.
Trn mi on con [x
i
; x
i+1
] ta ly im
i
=
1
n
. Lp tng tch phn
f
(T, ) =
1
n
_
cos
2n
+ cos
2
2n
+ ... + cos
n
2n
_
Cho n th gi tr gii hn bng gi tr ca tch phn
_
1
0
cos
x
2
dx
Tch phn trn d dng tch c v ta tm c kt qu l
_
1
0
cos
x
2
dx =
2
.
2 Mt s bi tp p dng
2.1 Tnh gii hn ca cc biu thc sau
lim
x
1
n
_
_
1
n
+
_
2
n
+ . . . +
_
n 1
n
+
_
n
n
_
lim
x
1
n
_
sin
n
+ sin
2
n
+ . . . + sin
(n 1)
n
_
lim
x
2n
_
1 + cos
2n
+ cos
2
2n
+ ... + cos
(n 1)
2n
_
lim
x+
n
_
1
4
1
3
+
1
4
2
3
+ ... +
1
4
n
3
_
4
1 +
4
2 + ... +
4
n
2.2 Chng minh bt ng thc
2
3
n
n <
1 +
2 + . . . +
n
1
3
1
+
1
3
2
+ . . . +
1
3
n
>
3
2
_
3
_
(n + 1)
2
1
_
4498 <
1
4
1
+
1
4
2
+
1
4
15
4
< 4500
5
2.3 Tm phn nguyn ca biu thc sau
A =
1
3
4
+
1
3
5
+
1
3
6
+ . . . +
1
3
216
2.4 Chng minh rng
n!e
n
< (n + 1)
n+1
n 1 ( sng tc)
n
3
4
+
4n
2
3
+ 3n
23
12n
+ 3 >
n
n! +
n
_
(n!)
2
+
n
_
(n!)
3
( sng tc)
Chng minh rng n N
ta lun c:
2
3
n
n <
1 +
2 + +
n
Ti liu tham kho chnh
[1] K yu ton hc 2010 hi cc trng chuyn pha Bc.
[2] Din n http://www.artofproblemsolving.com/Forum/portal.php?ml=1
[3] Din n http://diendantoanhoc.net/forum/
[4] Din n http://forum.mathscope.org/index.php
Bi vit c vit vi mt tinh thn v trch nhim cao tuy nhin kh c th
trnh khi nhng thiu xt do trnh cn nhiu hn ch, tc gi mong nhn c
s nhn xt ca mi ngi v bi vit bi vit c hon thin thm.
Cui cng xin cm n thy gio Hong Minh Qun ( THPT Ngc To-H Ni)
c bn tho v cho nhiu kin xc ng.
Ngi thc hin
Trn Vn Lm
6