Duong Xua May Trang

Mc lc
Chng 01: i m i ............................................................................. 5 Chng 02: Ngh thut chn tru ........................................................... 15 Chng 03: M c Kusa ........................................................................... 22 Chng 04: Chim thin nga trng tn .................................................... 29 Chng 05: Bt sa cu mng................................................................. 37 Chng 06: Bng mt cy hng to ........................................................ 43 Chng 07: Gii thng voi trng .......................................................... 50 Chng 08: Chui ngc ............................................................................ 56 Chng 09: Con ng tm linh v con ng x hi ........................ 62 Chng 10: Ch tm kia mi bng ba ch ti ....................................... 67 Chng 11: Ting so canh khuya .......................................................... 73 Chng 12: Con Nga Kanthaka ............................................................ 77 Chng 13: o trng u tin ............................................................... 85 Chng 14: Vt Sng Hng................................................................... 94 Chng 15: Kh hnh lm ....................................................................... 98 Chng 16: Th ra Lnh B gi ng ...................................................... 108 Chng 17: Chic l Pippala .................................................................. 112 Chng 18: Sao mai mc .................................................................. 118 Chng 19: Tri qut ca chnh nim.................................................. 125 Chng 20: Nai ngc .............................................................................. 132 Chng 21: H sen ................................................................................. 139 Chng 22: Chuyn Php Lun Kinh ................................................... 144 Chng 23: Nhng git nc cam l ................................................... 150 Chng 24: Hy i nh nhng con ngi t do ................................. 157 Chng 25: nh cao ca ngh thut.................................................... 163 Chng 26: Nc cng i ln nh la ................................................. 168 Chng 27: Vn php ang bc chy ................................................... 177 Chng 28: Rng k ............................................................................... 184
2 | Mc lc
Chng 29: Mun vt t duyn sinh li t duyn m dit ................ 189 Chng 30: Venuvana ............................................................................ 195 Chng 31: Sang xun ta s tr v ........................................................ 206 Chng 32: Ngn tay ch mt trng...................................................... 214 Chng 33: Ci p khng tn hi ....................................................... 220 Chng 34: Ma xun on t .............................................................. 225 Chng 35: Ra nhn tia nng sm ......................................................... 235 Chng 36: Bng sen duyn kip ......................................................... 241 Chng 37: Mt nim tin mi ............................................................... 247 Chng 38: i! hnh phc! .................................................................... 255 Chng 39: Ba ln thc dy tri vn cha sng .................................. 263 Chng 40: Bao nhiu tc t by nhiu tc vng .............................. 269 Chng 41: Thng - Mm mng ca au kh .................................. 275 Chng 42: Khng hiu bit th khng th thng yu ..................... 281 Chng 43: Mu ai cng , nc mt ai cng mn .......................... 290 Chng 44: T i tan r ri t i li kt hp ................................... 298 Chng 45: Cnh ca phng tin ....................................................... 308 Chng 46: Nm l Simapa ................................................................... 314 Chng 47: C theo chnh php m hnh tr...................................... 323 Chng 48: Rm ph ln bn ............................................................... 330 Chng 49: Con hy hc hnh ca t ................................................. 333 Chng 50: Mt vc cm rang............................................................... 344 Chng 51: Kho tng ca ci thy ........................................................ 352 Chng 52: Phc in y ....................................................................... 362 Chng 53: An tr trong hin ti .......................................................... 372 Chng 54: Thanh thn trc cuc thnh suy ..................................... 383 Chng 55: nh mai va t rng .......................................................... 389 Chng 56: Trng sinh n nng ............................................................ 397 Chng 57: Chic b a ngi ............................................................ 405 Chng 58: Con gi t gi hn con trai .............................................. 413
3 | Mc lc
Chng 59: Nhy cao my cng ri li vo trong li....................... 420 Chng 60: Ngy no u tc cng t............................................... 426 Chng 61: Ting gm ca s t ln .................................................... 435 Chng 62: ng Vi Tin Cng ng Vi Bi Bc ............................ 442 Chng 63: ng v bin c ............................................................... 451 Chng 64: Vng sinh t khng c bt u ........................................ 457 Chng 65: Khng c cng khng khng .................................... 466 Chng 66: Bn ni bao quanh ............................................................. 478 Chng 67: Nc bin ch c v mn .................................................... 485 Chng 68: Ba cnh ca nhim mu .................................................... 491 Chng 69: Chim ct v chim ng ....................................................... 499 Chng 70: Bt t u ti v s i v u? ......................................... 512 Chng 71: Ngh thut ln dy n ..................................................... 519 Chng 72: Chng i im lng ............................................................. 526 Chng 73: Nhng vt cm du trong mi tc ................................... 536 Chng 74: Ting r ca con voi cha ................................................. 542 Chng 75: Nhng git nc mt sung sng ca Sudatta .............. 550 Chng 76: Hoa tri ca ngy hm nay ............................................... 561 Chng 77: Sinh t l hoa m gia h khng .................................. 576 Chng 78: Hai ngn chic o vng trn Ni Thu ........................... 585 Chng 79: Nm chin n ................................................................... 595 Chng 80: Hy tinh tin ln t gii thot!................................... 604 Chng 81: ng xa my trng ....................................................... 610 Ph lc ..................................................................................................... 622 Li tc gi ............................................................................................. 622 Bng i chiu ..................................................................................... 623
4 | Mc lc
Chng 01: i m i
Trong bng me im mt v kht s Svastika ang thc tp php qun nim hi th. Ch ngi trong t th hoa sen. T hn mt ting ng h, ch ngi thc tp nh th mt cch chm ch. y trong tu vin Trc Lm, hng trm v kht s cng ang ngi thc tp thin qun, hoc trong bng tre, hoc trong nhng chic am l nh dng ri rc khp ni trong tu vin, xen ln gia nhng bi tre xanh ti v khe mnh. Bt hin ang c tr trong tu vin ny cng vi khong gn bn trm v kht s, hc tr ca Ngi. Tu vin ng nh th m vn thanh tnh. t ca tu vin rng n bn chc mu. Nhng ging tre trng tu vin u l nhng ging tre p khe, ly t khp ni trong vng quc Magadha. Tu vin ta lc pha bc thnh Vng X. Tu vin ny do chnh vua Bimbisara hin tng cho Bt, v cho gio on kht s ca Ngi cch y by nm. Svastika m mt. Ch mm ci. Hai bp chn ch mi. Ch tho chn ra khi t th hoa sen v bt u xoa bp cho mu chy u trong hai chn. Svastika nm nay mi hai mi mt tui. Ch ch mi c xung tc v th gii kht s cch y ba hm. Thy Sariputta, mt trong nhng vi cao ca Bt lm l truyn gii cho ch. Svastika qu Uruvela gn Gaya, ch c lm quen vi Bt ngay t hi Bt cha thnh o, cch y ng mi nm. Hi ch mi mi mt tui. Bt thng ch lm, cch y na thng, Bt gh li lng Uruvela tm ch. Bt a ch v y, v Bt bo thy Sariputta truyn gii kht s cho ch. c chp nhn vo gio on ca Bt, Svastika sung sng lm. Ch nghe ni trong gio on ca Ngi c rt nhiu v kht s xut thn t gii quyn qu, nh thy Nanda. Thy Nanda cng l hong thi t, em rut ca Bt. Li c nhng v hong thn khc nh
5 | Chng 01: i m i
Bhaddiya, Devadatta, Anuruddha v Ananda. Ch cha c trc tip chp tay cho hi cc v ny, tuy ch c trng thy h. Cc v ny tuy i tu, tuy khoc nhng chic o c sa bc mu trn ngi nhng dng iu vn cn mang tnh cch thanh lch v qu phi. Svastika c cm tng l cn lu lm ch mi lm quen thn c vi cc v. Bt l mt v hong t con vua tht y, nhng Svastika khng cn tm thy c s ngn cch no gia Ngi v ch. C l v ch quen vi Bt lu ri v ngy xa tng ngi vi Bt hng gi hoc trn b sng Neranjara hoc di ci b im mt. Ch thuc v hng nhng ngi cng inh, nhng ngi thp km v ngho kh nht x ch. Ch lm ngh gi tru trn mi nm nay. Trong vng na thng va qua, ch chung ng vi nhng ngi tu thuc giai cp qu tc. Nhng ngi ny u l kht s v l hc tr ca Bt. Tuy h rt t t vi ch, tuy h nhn ch vi con mt c cm tnh v nhiu khi mm ci vi ch, nhng ch vn cha cm thy tht s thoi mi vi h. Chc l ti ch cha quen. C l phi sng vi h trong nhiu thng na ch mi thc s cm thy y l th gii ca ch. Ngh ti y, Svastika li mm ci. y ngoi Bt ra, ch cn cm thy thoi mi vi mt ngi khc na. l ch Rahula, con trai Bt, Rahula nm nay mi tm tui, Rahula c theo Bt tm nm ri v trn ng tu hc, Rahula bc c nhng bc tht di. Hin Rahula l bn thn nht ca ch. Chnh Rahula ch cho ch phng php qun nim hi th. Rahula gii gio l v hnh tr hn ch nhiu nhng s d Rahula cha c th gii kht s v tui Rahula cha n hai mi. Mun c thnh kht s, mun c th gii bhikkhu, ngha l gii kht s th t nht phi l hai mi tui.
6 | Chng 01: i m i
Thng trc khi Bt gh vo lng Uruvela tm Svastika th gp lc Svastika khng c nh, ch ang chn tru ngoi rung vi a em trai tn l Rupka. Ch c hai a em gi ca ch l nh. Bala l ch Rupka nm nay ln mi su, cm Bhima l a em gi t nm nay mi hai tui. Bala nhn ra ngay c Bt. N i ra b sng tm anh, nhng Bt ni l Bt t i tm. Ri ngi r Rahula cng i. Hm y i vi Bt cn c hai mi my v kht s na. Ai cng theo Bt i ra b sng. Qu nhin khi ra ti b sng th Bt gp Svastika. Lc y tri chiu, v Svastika ang cng Rupka tm cho n tru. n tru ca Svastika chn c ti tm con tru ln v mt con ngh. Hai anh em Svastika cng nhn ra Bt ngay tc khc. Svastika cng Rupka vi chy n chp tay bp sen ci u cho Bt. Cc con ln qu. Bt nhn hai anh em v mm ci mt cch thn i. Svastika ng ngy ngi ngm Bt. Vn khun mt trm tnh v hai con mt sng ngi ngy xa. Vn n ci bao dung v hin hu . Vn nhng ln tc nh xon hnh c trn u. Bt khoc mt chic y mu chm, do nhiu ming vi may kt li. Ngi vn cn i chn t nh thu no, Svastika a mt nhn cc v xut gia ng sau lng Bt. Ch nhn thy v no cng i chn trn nh Bt. V no cng qun y mu chm. Ch th thy y ca Bt di hn cc v thy khc mt tc. ng gn Bt l mt thy rt tr, trc tui Svastika. V thy ny c nhn ch m mm ci hoi. Bt xoa u Svastika v Rupak. Ngi bo ngi ang trn ng v thnh Vng X, tin ng chiu ny gh li thm my anh em. Ngi bo ngi s ng trn b sng, i hai anh em xung tm tru cho xong ri s cng v nh. Trn ng v lng Bt gii thiu ch Rahula vi hai anh em. Ch Rahula l v xut gia tr tui nht hi ny trn b sng c ng nhn hai anh em Svastika m ci hoi. Rahula thua Svastika ba tui
7 | Chng 01: i m i
nhng cng cao bng Svastika. Rahula cha th gii kht s, nhng th gii xut gia lm s'ramanera, ngha l mt v sa di. Trng ch khng khc g nhng v kht s khc. Rahula i gia hai anh em. Ch trao chic bt cho Rupak gi, v ch t tay trn vai hai ngi mt cch thn i. Ch tng c nghe Bt ni chuyn v gia nh Svastika ri, v ch c rt nhiu cm tnh vi gia nh ny. Cng v vy nn hai anh em Svastika cm nhn ngay c thn tnh m Rahula bc l. V ti nh, Bt hi Svastika c mun theo hc vi Bt v gia nhp gio on kht s khng. y l mt iu m Svastika mong c t lu. Mi nm trc, Svastika tng t l c m y vi Bt. Ngy y Bt cng ha l sau ny s tha nhn ch lm hc tr xut gia. V by gi y Ngi tr li. Ngi khng qun li ha. Cc em ca Svastika ln c ri. Rupak em trai ca Svastika c khn ngoan mt mnh chm sc by tru. Em gi ln ca Svastika l Bala cng c sc lm mt ngi ni tr ri. Bt ngi ngoi sn, trn mt chic gh u nh. Tt c cc v kht s u ng sau lng ngi. Nh ca my anh em Svastika l mt tp lu lp xp, vch t, lm g c ch mi tt c mi ngi vo. Rupak i la tru v nh ng ch tru, cng cha v. Bala ni vi Svastika: - Anh c i theo Bt v cc thy i. Ti em nh cng sc lo. Thng Rupak n mnh lm, mnh hn c anh hi xa. Anh i chn tru nui ti em hn mi nm ri, khng l by gi ti em khng sc t lo cho chnh mnh sao. Ngi bn lu nc, con Bhima ngng ln nhn ch, khng ni nng g, Svastika nhn n. Con b nm nay ln. Hi Svastika mi c gp Bt. Bhima cn cha y tui thi ni. Bala hi mi su tui, phi va m em va nu cm. Rupak hi mi c ba tui, c ngy vc t vc ct chi ngoi sn. Cha chng va mt c su thng th m chng cng b chng, ngay sau khi sanh em Bhima. Svastika mi mt tui m phi lm ch gia nh. May mn m n c
8 | Chng 01: i m i
chn tru cho gia nh ng Rambhul trong xm. Nh chn tru gii cho nn n kim thc n mi ngy cho chnh n v cho cc em. N cn kim c cch xin sa tru cho b Bhima na. Bhima c khun mt xinh xinh. Thy anh nhn mnh nh c d hi, Bhima mm ci. N ngn ng mt lt ri ni, ging nh nh: - Anh i vi Bt i. Ni xong Bhima quay mt i ni khc, rm rm nc mt. Bhima tng nghe anh ni v d tnh i theo Bt tu hc. N mun anh n c i, nhng n li bun khi bit anh n sp i. Va lc y, Rupak v ti. Rupak nghe c cu ni ca em. N hiu tt c. N nhn Svastika, v ni: - Anh c i vi Bt i. Mi ngi im lng, Rupka nhn Bt ni: - Bt cho anh con c i hc vi Bt . Con nh sc lo cho ch v cho em con ri. V quay sang Svastika, Rupak nhy mt: - Nhng thnh thong anh phi xin php Bt v thm ti em. Th l vn ca Svastika c gii quyt. Bt ng dy xoa u Bhima v ni: - Cc con i n cm v chun b i nh. Sng mai, ta s tr li y n Svastika cng ln ng i Rajagaha. By gi ta v cc thy kht s s i v cy B v s ngh m trong y. Ra ti cng, Bt quay li. Ngi nhn Svastika v ni: - Ngy mai, con khng cn em theo g ht. Ch cn o mc trn ngi thi, con nh. m , bn anh em thc khuya. Svastika dn d cc em iu. Svastika m tng a em trong vng tay, tht lu. B Bhima khc
9 | Chng 01: i m i
tht tht trong tay anh. Nhng b li ngng ln nhn anh v mm ci. N khng mun anh n bun. nh sng chic n du tuy t m nhng vn soi r c n ci ca b. Ti hm khng ai ngh n chuyn n cm ti c, d Bala nu cm sn cho bn anh em t hi x chiu. Sng tinh sng hm sau, khi Svastika va dy th thy ch Sujata n thm. Ch n cho t gi Svastika, bi chiu hm qua trn ng b sng ch c gp Bt v c Bt bo tin cho bit l Svastika s ln ng theo Bt Ch Sujata l con gi ca ng hng c. Ch ln hn Svastika hai tui, ngy xa, ch cng c gp Bt hi ngi cha thnh o, v ch cng tng gip my anh em Svastika nhiu ln trong nhng cn m au hon nn. Sujata em n tng Svastika mt l du, ni l nh gi nhng khi b nhc u. Hai ch em mi ni c vi ba cu chuyn th Bt v cc thy ti. Cc em ca Svastika cng dy v sa son tin a anh. Ch Rahula n n cn hi thm tng a em ca Svastika. Ch ha trong tng lai nu c dp i ngang qua vng Gaya th no ch cng s gh thm my a. Ch Sujata v ba a em ca Svastika a Bt v on kht s ra ti b sng. on ngi theo con ng ven sng i v pha ng Bc. Bn ch em chp tay cho Bt, cho cc thy, cho ch Rahula v cho Svastika. Svastika thy lng nao nao. y l ln u tin ch Svastika ri b qu hng. Nghe ni phi i n mi hm mi ti c thnh Rajagaha. Bt v cc thy kht s i tht khoan thai. i nh th ny th lu n l phi. Nhng Svastika cn chm bc li. Bc chn Svastika cng tr nn khoan thai. Lng Svastika by gi bnh yn hn. Svastika mt lng quay v nng ta Bt, nng ta Php v nng ta Tng. Svastika c ng i ca mnh. Ch quay li nhn mt ln cht. Bng ca ch Sujata v cc em khut sau rng cy.
10 | C h n g 0 1 : i m i
Svastika c cm tng l Bt i m i ch khng phi i m ti. on kht s i theo ngi cng vy. Khng ai t v nng rut hoc hp tp mun cho chng ti Rajagaha. Mi ngi bc nhng bc vng chc, chm ri v thanh thn. i nh l i chi. Khng ai t v mi mt. Vy m mi ngy on ngi i c rt xa. C vo khong mi gi sng th on kht s li gh vo mt thn xm bn ng kht thc. H i thnh mt hng. Bt i u, tay phi Ngi nng bnh bt, Svastika i cht, ngay sau ch Rahula. on ngi trang nghim va i va theo di hi th, mt nhn pha trc. Thnh thong on ngi dng li. C ngi trong xm em thc n ra cng dng. H ng nghing mnh thc n vo trong bnh bt ca cc v kht s. C ngi qu xung bn ng dng cng thc n. Cc v kht s sau khi nhn thc n thm lng h nim cho ngi th ch. on kht s sau khi kht thc, t t i ra khi thn xm v tm ti di mt khu rng hay di mt bi c. H ngi xung thnh vng trn v chia x thc n xin c cho nhng chic bnh bt cha c g. Ch Rahula t b sng i ln mang theo mt bnh nc y. Ch cung knh mang bnh nc ti trc mt Bt. Bt chp tai li thnh mt bp sen. Ch nc trn tay Bt Bt ra tay. Ri ch n trc cc v kht s, cung knh nc trn tay tng v. Sau cng ch n nc cho Svastika ra tay. Sau mi ngi chp tay li qun nim v ch nguyn. Ri mi ngi nng bt ln n. Ba n trang nghim v im lng. Svastika cha c bt. Ch Rahula chia thc n cho Svastika trn mt tu l chui ti. Th trai xong, on kht s tm ni ngh tra. C v tip tc i thin hnh. C v ngi thin ta di gc cy. Khi nng bt u du xung, mi ngi li ln ng. on ngi i cho n khi bng chiu ng th mi tm ni t tc. Ch ngh m tt nht ca h l mt khu rng tha. Mi ngi u c mang theo ta c. H ngi xp bng trong t th hoa sen thin ta di mt gc cy. C v thin ta n qu na m mi ng lng xung ngh trn o c sa xp t ca mnh. Cc v kht s thng mang theo mnh mt chic y khc. H dng y ny p khi tri tr lnh. Svastika cng bt chc mi ngi thin ta,
11 | C h n g 0 1 : i m i
v ch cng hc cch ng lng ng di mt gc cy, u ch gi trn mt chic r cy. Bui sng thc dy, Svastika thy Bt dy t hi no v ang an nhin ngi tnh ta. Dng iu ca ngi trm tnh v an lc l thng. Nhn quanh, Svastika thy nhiu v kht s cng dy v ang thc tp thin qun. Khi tri sng r, mi ngi li xp y, cm bt v chun b ln ng. Ngy i m ngh, nh th c mi hm th on ngi ti th Vng X. y l ln u tin trong i Svastika thy nh ca ph x ng c nh vy. Xe nga rn rp. Ting ci ting ni vang vang. Tuy nhin, on kht s vn i khoan thai, nghim chnh v tnh lc nh i trn mt b sng hoc mt con ng gia hai cnh ng la ni thn d. Nhiu khch b hnh dng li ngm on kht s. C ngi nhn ra c Bt. H vi sp xung ly mt cch knh cn. on kht s vn an nhin i. Ri on kht s v ti tu vin Trc Lm. Tin Bt v ti Trc Lm pht chc c truyn i khp tu vin. Ch trong chc lt, gn bn trm v kht s c tr ti Trc Lm t tu li tnh x ca ngi thm hi. Bt khng ni chuyn nhiu, ngi ch hi thm mi ngi v hin trng tu hc v hnh o ti Trc Lm v ti thnh Vng X. Ri ngi giao Svastika cho thy Sariputta. Thy Sariputta hin l v gio th ca ch Rahula. Thy cng l v gim vin ca tu vin Trc Lm. Hin thy ng hng dn vic tu hc cho gn nm trm v kht s tn hc, ngha l nhng v kht s tr mi c xut gia trong vng vi ba nm. Ngi ng u tu vin l i c Kondanna. Ch Rahula c phn s ch dn cho Svastika v th thc sinh hot hng ngy trong tu vin: cch i, cch ngi, cch ng, cch cho hi, cch thin hnh, cch thin ta, v cch qun nim hi th. Rahula cng ch cho Svastika cch khoc y, mang bt, cch kht thc, ch nguyn ra bt.
12 | C h n g 0 1 : i m i
Ni trong ba hm, Svastika theo st ch Rahula hc tt c nhng th . Rahula ch dn rt tn tnh, nhng Svastika bit rng c th lm c nhng vic ny mt cch ung dung v t nhin nh ch Rahula, ch phi thc tp trong nhiu nm. Cui cng thy X Li Pht gi Svastika vo tho am ring ca thy. Thy bo Svastika ngi xung trn mt chic gh thp bn cnh thy v bt u ging cho Svastika v gii lut ca ngi kht s. Kht s l ngi t b i sng gia nh, nng vo Bt nh ngi a ng ch li cho mnh trong cuc i, nng vo Php nh con ng a ti s thnh tu o nghip gii thot, v nng vo Tng nh on th ca nhng ngi cng i trn mt con ng ch hng. Ngi kht s phi sng i m bc v khim nhng. i kht thc l thc hin tinh thn y m cng l c c hi tip xc vi dn chng v hng dn mi ngi vo con ng ca hiu bit v ca thng yu m Bt ch dy. Mi nm v trc di cy B , Svastika v cc bn tng c nghe Bt ni v o gii thot nh con ng ca hiu bit v thng yu, nn by gi ch hiu rt chng nhng iu m thy Sa riputta ang ging dy. Nt mt ca thy nghim trang, nhng hai mt v n ci ca thy bc l rt nhiu t i. Thy ni sng ngy mai Svastika s c lm l th pht xut gia c gia nhp vo gio on kht s. V thy dy cho Svastika hc thuc nhng cu ni v ch phi ni trong l th gii. Trong l th gii ca Svastika, chnh thy Sariputta, l gii s, truyn gii. Ch c khong trn hai mi v kht s tham d. Bt cng n tham d l truyn gii ny. Rahula cng c mt. Svastika rt sung sng. Thy Sariputta lm l xung tc cho Svastika. Tay cm dao co, thy im lng mt lt ch nguyn ri a dao co mt vi ng tc trn u Svastika. Sau Rahula nhn trch nhim hon tt vic co u cho v gii t mi. Svastika c thy Sariputta trao cho ba chic y, mt chic bnh bt v mt dng c lc nc. hc cch qun y vi Rahula ri nn ch mc y vo ngi mt cch t
13 | C h n g 0 1 : i m i
nhin v mau chng. Ch sp ly trc Bt v on th cc v kht s biu l nim qu knh v lng bit n ca ch. Ngay sng ngy hm y Svastika c tp s i kht thc. Ch l mt bhikkhu. Qun y, mang bt, ch gia nhp vo on ca v y ch s ca mnh, tc l thy Sariputta. Rahula l th gi ca thy Sariputta nn cng c trong on ca ch. My trm v kht s trong tu vin Trc Lm chia nhau thnh nhiu on, mi on i kht thc trong mt con ng khc nhau ca thnh Vng X. Hm y Bt khng i trong on ca Svastika. Va bc ra khi tu vin, Svastika thy ngay rng i ha trai l mt phng thc hnh o. Lp tc ch tr v theo di hi th. Ch bc tng bc oan nghim, i mt nhn thng v pha trc. Ch Rahula hin i ngay pha sau ch. Tuy Svastika c thc rng mnh l mt v kht s thc th, ch cng bit rt r l kinh nghim tu hc ca ch cn km xa kinh nghim tu hc ca Rahula. V ch thng nguyn nui dng c khim cung ni ch.
14 | C h n g 0 1 : i m i
Chng 02: Ngh thut chn tru

Hm nay tri mt, sau ba cm tra, n trong qun nim, cc v kht s lng l i ra bt ca mnh v em tri ta c ngoi tri ngi quy qun quanh Bt. Tu vin Trc Lm c rt nhiu sc. Chng quanh qun bn cc thy, khng c v g s hi. Nhiu con sc leo ln trn cc thn tre, a mt nhn xung. Svastika a mt tm Rahula. Ch thy Rahula ngi ngay trc mt Bt. Ch rn rn n tri ta c bn cnh Rahula v nghim chnh ngi xung trong t th hoa sen. Khng kh tht trang nghim. Khng ai ni vi ai li no, nhng Svastika bit rng ai cng ang theo di hi th trong khi ch i Bt m li ch dy. Bt ngi trn mt chic chng tre, cao hn mi ngi chng vai gang tay mi ngi c th nhn thy. Ngi ngi ung dung v uy nghim nh mt con s t cha ngi trong by s t. Ngi a mt nhn i chng mt cch t ha. Ri ci nhn ca ngi dng li ni Svastika v Rahula. Bng nhin, Bt mm ci. Ngi ct ting: - Hm nay ti mun ni chuyn vi i chng v vic chn tru, v th no l mt em b chn tru gii. Mt em b chn tru gii l mt em b c th d dng nhn ra c tru ca mnh, bit hnh tng ca mi con, bit cch c xt tm ra cho tru, bit thng yu tru, bit tm bn tt cho tru qua sng, bit tm ch c c non v nc ung cho tru, bit bo tr nhng vng th tru v cui cng l bit cho nhng con tru ln lm gng cho nhng con tru nh. Ngng mt lt Bt tip : - Ny cc v kht s! Mt v kht s gii cng phi lm tng t nh mt em b chn tru. Nu em b chn tru bit nhn ra c tru ca mnh, th ngi xut gia cng phi bit nhn ra c nhng yu t to nn sc thn ca mnh. Nu em b chn tru bit c hnh tng ca mi con tru trong n tru ca
15 | C h n g 0 2 : N g h t h u t c h n t r u
mnh, th ngi xut gia cng phi thy c nhng hnh ng no ca thn, ca ming, v ca l nhng hnh ng ng lm, v nhng hnh ng no l nhng hnh ng khng ng lm. Nu mt em b chn tru bit cch c xt tm ra cho tru, th ngi xut gia cng phi bit bung x v gt ra khi thn tm nhng tham dc, si m v hn on... Trong khi Bt ni nhng li trn, mt Bt khng ri Svastika, Svastika c cm tng rng ch l ngun cm hng cho nhng li m Bt ang ni. Ch nh rng ngy xa ch c ngi bn Bt hng gi, v Bt tng hi chuyn ch mt cch t m v cng vic chn tru v ct c. Vn l mt v hong thi t xut thn, lm sao Bt c th hiu r nh th v ngh chn tru, nu chnh ch khng k ht nhng chuyn cho ngi nghe? Bt vn ni. Ting ni ngi va r va trong. Tuy ngi ch ni ging bnh thng, ting ca ngi vn vng ra rnh mch tng m, khng ai l khng nghe thy: - Nu em b chn tru bit chm sc cc vt thng ca tru, th ngi xut gia cng phi bit h tr su cn ca mnh l mt, tai, mi, li thn v , v cho su i tng, tc l su trn khng th lung lc c mnh. Nu em b chn tru bit cch t khi un tru tru khi b mui t, th ngi xut gia cng phi em o l gii thot dy cho ngi chung quanh, h trnh c nhng kh au dn vt trong thn tm h. Nu em b chn tru bit tm ng i an ton cho tru, th ngi xut gia cng phi bit trnh nhng con ng a ti danh li, sc dc, qun ru v h trng. Nu em b chn tru bit thng yu tru, th ngi xut gia cng phi bit qu trng nhng nim an vui do thin tp a ti. Nu em b chn tru bit tm bn tt cho tru qua sng, th ngi xut gia cng phi bit nng vo diu l bn s tht bit n bn b. Nu em b chn tru bit tm ch c c non v
nc ung cho tru, th ngi xut gia cng phi bit rng bn lnh vc qun nim l mnh t tt nht lm pht sinh gii thot. Nu em b chn tru bit bo tr nhng vng th tru, khng tn hi ph phch mi trng nui tru, th ngi xut gia cng phi cn thn v d dt trong vic tip xc vi qun chng, v thu nhn ca cng dng. Nu em b chn tru bit dng nhng con tru ln lm gng cho nhng con tru con, th ngi xut gia cng phi bit nng vo c hnh v kinh nghim ca cc bc thy i trc... Mt v kht s bit lm ng theo mi mt iu va ni, th c th t n qu v La hn trong vng su nm tu hc. V kht s tr tui Svastika ly lm k l. Nhng iu ch ni vi Bt cch y mi nm, Bt cn nh ht. Ngi nhc li tt c nhng chi tit, v cn em p dng vo vic tu hc ca ngi kht s. Tuy Bt ang dy gio l chung cho i chng, nhng ch c cm tng l Bt ang dy ring cho mt mnh ch. Ch nhn m m vo mt Bt, hai mt khng ri khi ngi. Nhng li Bt dy tht hm sc. Nhng danh t nh "su cn", "su trn", "bn s tht", v "bn lnh vc qun nim"... m Bt s dng trong bi php thoi, Svastika cha hiu c tng tn. Ch t bo l s nh ch Rahula ging gii cho. Nhng ch c cm tng l d sao ch cng hiu c khi qut nhng li Bt dy. Ch s n li nhng iu hc hm nay vi ch Rahula. Nhng Bt li ln ting, Ngi gii thch thm v vic chn con ng an ton cho tru i. Nu con ng c qu nhiu gai gc, tru c th s b thng, v nhng vt thng c th lm c. Nu em b chn tru khng bit cch tr thng cho tru th tru c th ln cn st v ln ra cht. S tu hc cng ging nh th. Khng tm chnh o m i th s b mang thng tch trong thn th v tm hn. Nhng vt thng do cc c t tham sn si lm cho ung thi s c th lm h hng c s nghip gic ng. Bt ngng ni. ngi ra du cho Svastika li gn ngi. Svastika vng li, n ng chp tay bp sen bn Bt. Bt ti ci gii thiu ch vi i chng. Ngi ni:
- Mi nm trc, ti c gp ch Svastika ti rng Gaya, trc ngy thnh o. Chnh ch Svastika cho ti nhng nm c Kusa tri lm ta c m ngi di gc cy B . Hi ch mi mi mt tui. Nhng iu m ti bit v ngh thut chn tru l do ch dy ti hi . Ti bit Svastika l mt em b chn tru gii. V ti tin tng rng v kht s Svastika hm nay cng s l mt v kht s gii trong ngy mai. Mi con mt dn v pha Svastika. Ch bit l hai tai v hai m ch ang bng. Mi ngi chp tay bp sen cho ch. Ch ci u chp tay p l. Bt kt thc bui php thoi bng cch yu cu ch Rahula lp li nhng php qun nim hi th. Ch Rahula ng dy chp tay. Ch c rnh mch tng php. Ging ch sang sng nh ting chung ng. c xong, ch li chp tay cung knh x i chng. Bt ng dy. Ngi tr v am tranh. i chng gii tn. Mi ngi thu xp ta c v tr v v tr mnh. Ti tu vin Trc Lm khng phi ai cng c tr trong cc tnh x. C nhiu v kht s ngi thin v ng ngay di cc bi tre. Ch khi no tri ma cc v mi xp ta c v tm vo n ma cc tng x hoc ging ng. Svastika c thy Sariputta cho php chung mt liu vi ch Rahula. Nm nay ch Rahula chng chc ri nn khng cn phi ng chung mt liu vi thy y ch s nh nhng nm cn b. Svastika rt sung sng c thn cn vi Rahula. Ch thm cm n v y ch s. Thy Sariputta hiu ch khng km g Bt. Hn g ai cng ni thy l hc tr ln ca ngi. Chiu nay sau gi thin ta, Svastika tp i kinh hnh mt mnh. Ch chn mt con ng vng trong tu vin khi phi gp nhiu ngi. Trong lc kinh hnh, ch khng c nht tm cho lm, bi v ch bt u cm thy nh nh v nh cc em. Hnh bng con ng lng dn ra b sng hin r trong tr. Hnh bng ca b Bhima ang ci mt xung gn nh khc. Hnh bng ca thng Rupak mt
mnh chm sc n tru ng o ca ng Rambhul. Ch c xua ui nhng hnh nh y i ch tm vo bc chn v hi th, nhng thnh thong cc hnh bng y li lng vng v. Ch hi gin ch l khng ht lng tu hc khng xng ng vi lng tin cy ca Bt. Ch nh bng sau gi thin hnh s i tm ch Rahula hi thm v phng php nhip tm. Vi li cn c my iu Bt dy hi tra m ch ghi nhn cha c k cng. Rahula chc chn l c th gip ch. Ngh n Rahula, ch thy vng tm hn v t nhin tm tr ch tr nn nh tnh. Gi y ch c th tp trung c tm vo hi th v bc chn mt cch d dng hn trong vic thc tp thin hnh. Svastika cha kp i tm Rahula th Rahula tm n ch, Rahula ko ch ngi xung bn mt gc tre. - Hi x tra ti c gp thy Ananda. Thy c nghe Bt gii thiu v ch v thy mun gp ch c nghe ch k chuyn ngy xa, hi ch cn b v ch c gp Bt nh th no. - Thy Ananda l ai vy h ch? - Thy l mt v vng t dng hc Sakya, v l em ch bc ca Bt. Thy xut gia by nm nay. Thy hc gii lm v rt c Bt thng. Thy thng tm sn sc n sc khe ca Bt, thy mi anh em mnh chiu mai n tho am ca thy m o. Ti cng rt mun c nghe ch k chuyn Bt hi ngi cn tu rng Gaya. - Th Bt cha k cho ch nghe sao? - C ch, nhng ngi ch k s lc thi. Ti tin chc l ch c rt nhiu chuyn hay k li. - Chuyn th cng khng c g nhiu u, nhng nh c iu g ti s k li iu y. Ny ch, thy Ananda c d thng khng? Ti ngi qu.
- D thng lm, v hin lm. Ti c ni s lc v ch v v gia nh ch cho thy y nghe, thy y t v a thch lm. Thi nh, chng ta s gp li nhau ngy mai vo gi i kht thc. Ti s i git y cho kp kh. Rahula ng dy, Svastika ko o bn: - Ch ngi chi thm cht na, ti c my iu mun hi ch. Hi sng Bt dy rt r v mi mt iu m mt v kht s cn phi lm theo. Ti khng ghi nh ht mi mt iu. Vy nh ch ch bo li ti. - Hi chiu ti cng c nhm li mi mt iu y nhng ti cng ch nh c c chn iu. Thi th ny nh, ngy mai gp thy Ananda chng ta s nh thy nhc li. - C chc thy Ananda nh c ht khng? - Chc ch! Ai ch thy Ananda th mt trm mi mt iu thy cng nh c ch ng ni mi mt iu. Ch mi ti thnh ra khng bit thy Ananda y thi. Thy c mt tr nh kinh khip lm; y khng c ngi no l khng phc. Nhng iu Bt ni, thy y c th trng tuyn li vanh vch khng st mt chi tit no. Ai cng xng tng thy l " nht a vn" y. H ai qun mt iu g Bt dy th ngi y li tm n thy Ananda. y lu lu i chng li t chc mt bui hc n li v mi thy trng tuyn li nhng bi dy cn bn ca Bt. - Vy th chng ta may mn qu. Chng ta i n chiu mai vy. - m qun, ti li nh hi ch: lm th no nhip tm trong khi i kinh hnh? - Ch mun ni l khi i kinh hnh ch c ngh n nhng chuyn khc phi khng? Hn l ch nh ti cc em ch nh? Svastika nm tay bn:
- Sao ch thng minh qu! Qu tht ti c ngh n cc em nh. Chiu hm nay sao ti thy nh nh th. Ti rt hi hn khng nht tm vi vic tu hc. Ti cm thy xu h vi Bt v vi ch lm. Rahula ci: - Ch ng cm thy xu h. Hi ti mi i theo Bt ti cng nh m, ng ni v b d ca ti lm. C nhiu m ti nm p mt vo vch m khc mt mnh. Ti bit m ti, ng ni v b d ti cng nh ti lm. Nhng m lu ngy th quen i. Rahula ko Svastika ng dy. Ch m ngang hng Svastika mt cch thn i: - Cc em ch d thng lm. Ch nh nh l phi. Nhng ri ch cng s quen i nh ti. y chng ta c nhiu chuyn phi lm lm. Phi tu v phi hc. C dp ti s k chuyn m ti, ng ni ti v b d cho ch nghe. Ch c mun nghe khng? Svastika nm cht bn tay ca Rahula trong hai tay mnh. Ch gt u. Hai bn chia tay. Rahula i gic y. Svastika i tm chi qut l tre xung quanh cc tnh x v gom l tre li thnh tng ng.
Chng 03: M c Kusa

Ti hm trc khi i ng, Svastika ngi trc gc tre n li nhng g xy ra trong thi gian my thng c gp Bt trong rng chiu mai k li cho thy Ananda v ch Rahula nghe. Ch c cm tng ch khng c chuyn g nhiu k. Hi ch mi mt tui. M ch va mt, ch phi chm sc ba a em. Em gi t ca ch l b Bhima ch c c my thng, Bhima khng c sa ung. Hi Svastika c ng Rambhul trong xm giao cho cng vic chn tru. Hi n tru ch c bn con v mt con tru ngh. Mi ngy Svastika ln vt sa tru cho em ung. N chm sc by tru rt cn thn v bit rng nu n khng c gi tru cho ng Rambhul th cc em n s i. T ngy ba n mt, cn nh cha lp li ln no. Mi tranh nt, h tri ma ln l nh dt, v thng Rupka phi i ly my ci chu snh m ngoi hin vo hng nc dt. B Bala mi c su tui m phi hc nu cm, m em v i nht ci ngoi rng. C khi n phi m em ra rng, va gi em va nht ci. Cn nh tui nhng b Bala bit nhi bt lm bnh Chappati cho c nh. My anh em t khi c tin mua bt c - ri. C khi la tru v chung, i ngang qua nh bp ng Rambhul nghe mi c ri bc ln thm lng, Svastika chy c nc ming. T ngy ba chng n mt, t c khi no chng n c n bnh chappati cun hoc chm trong nc c-ri nu tht u. o qun ca a no cng ti t. Svastika ch vn c mt ci x rng khi i chn tru. Hm no tri lnh lm, n mi qun thm tm vi mu nu ln ngi. Tm vi bc mu v mc thch nhng n qu lm, Svastika phi tm nhng ni c c cho tru n. N bit h tru ti nh m bng cn lp l n s b ng Ramhul nh mng. Mt bui chiu la tru v, Svastika phi gnh theo mt gnh c ti cho tru n. n tru n c sut m. Vo nhng hm c nhiu mui, Svastika cn
22 | C h n g 0 3 : M c K u s a
phi t la un khi ui mui cho tru trc khi ra v. ng Rambhul tr lng cho n bng go, bt m v mui, c ba hm mt ln. C hm i chn tru v, Svastika em c v cho Bala vi ba con c m n cu c b rng Neranjara. Mt bui chiu sau khi tm xong cho tru v ct c c y gnh, Svastika nh vo rng ngi chi mt lt trc khi la tru v chung. by tru n ca rng. Svastika i tm mt gc cy ngi ta lng. Bng dng n thy mt ngi ang ngi yn lng di gc mt cy pippala tht ln v pha trc, cch n chng hai chc si tay. Svastika ngc nhin ng li nhn. N cha bao gi thy c ai ngi p nh vy. Ngi y ngi lng rt thng, chn xp tro vo nhau, dng vng chi v hng mnh. Mt ngi y nh l ang nhm li, v hai tay ngi y ang vo nhau t thoi mi pha gia. Ngi y n mc rt gin d: mt tm vi mu vng nht mt u qun pha di v mt u ph ln vai. Ton thn ngi y ta chiu mt ci g va thanh thot, va trm hng v va an bnh. Ch cn nhn ngi y, ngi ta cng cm thy khe khon trong mnh. T nhin Svastika cm thy mt th tnh cm ny sinh trong n v lm rung ng tri tim n. N khng hiu ti sao n c cm tnh ngay vi mt ngi khi m n cng cha bit ngi l ai. N ng trn trn nhn ngm ngi y mt hi lu, khng dm c ng. Mt lt sau ngi y m mt. Nhng ngi y vn khng trng thy Svastika. Ngi y dao ng thn th, ri tho chn ra xoa bp. Ri ngi y t t ng dy v bt u i tng bc chm chm. V i v pha bn kia cho nn ngi y vn cha thy c em b chn tru. Svastika vn ng lng yn nhn ngi y i nhng bc chn vng chi, trm lng v nh nhng trn li mn ca khu rng. i c by tm bc ngi y quay tr li, v ngi y nhn ra s c mt ca Svastika. Thy em b, ngi y mm ci. N ci tht hin hu v bao dung. Cha bao gi Svastika thy ai ci vi mnh nh th. Nh b mt sc ht li ko, Svastika chy v pha ngi y. Nhng khi cn cch ngi y chng bn bc, Svastika ngng li. N
23 | C h n g 0 3 : M c K u s a
nh l n khng c quyn ng chm vo nhng ngi thuc giai cp trn. Svastika thuc v gii ngoi cp, ngha l khng thuc giai cp no trong bn giai cp ca x hi c. N tng nghe ba n ni rng giai cp B la mn (brahmana) l giai cp cao qu nht trong x hi. Nhng ngi trong giai cp ny phn ln l nhng gio s thng hiu kinh V bit c kinh, bit cng t, c th tip xc vi thn linh. Khi Phm Thin to ra loi ngi th B la mn c sinh ra t ming Ngi. Nhng ngi thuc giai cp St li (Ksatriya) l nhng ngi c quyn bnh chnh tr v qun s, h c sinh ra t hai tay ca Phm Thin. Nhng ngi thuc giai cp Ph x (Vaisya) l nhng ngi trong gii bun bn, trng ta, chn nui v tiu cng ngh, h c sinh ra t bp i ca Phm Thin. Cn nhng ngi thuc giai cp Th (sudra) l nhng ngi sinh ra t hai bn chn ca Phm Thin. H thuc v giai cp ngho nht, phi lm nhng ngh cc nhc m ngi trong ba giai cp trn khng lm. Giai cp y l giai cp thp nht ri m gia nh Svastika li thuc vo mt tnh trng thp km hn na. Gia nh Svastika vo hng ngoi cp, ngha l khng thuc vo giai cp no c. Nhng ngi nh Svastika phi lm nh mt khu ring bit bn ngoi lng. Ngh nghip ca h ch l nhng ngh nghip thp km nh phn, p ng, nui heo, gi tru, cy rung. Ai sinh ra giai cp no th phi chp nhn hon cnh ca mnh. Thn linh dy nh vy v kinh in cng dy nh vy. Nhng ngi thuc gii ngoi cp nh Svastika m nu l lm ng phi mt ngi thuc giai cp cao th c th b trng pht nng. Trong lng Uruvela c ngi b nh bm tm thn th v l tay ng nhm mt ngi B la mn. L tay ng phi mt ngi B -lamn hay mt ngi St--li, tc l lm nhim ngi y, v ngi y phi v n chay, nm t v sm hi nhiu tun l mi c trong sch tr li.
24 | C h n g 0 3 : M c K u s a
Mi khi la tru v chung, Svastika phi cn thn lm. N khng bao gi dm ti gn mt ngi no trong ci x hi cao qu, d trn ng i hay l trong sn nh ng Rambhul. Nhiu lc Svastika thy con tru cn c may mn hn mnh. Mt ngi B la mn c th ng ti con tru m khng b u, nhng nu ngi y ng nhm Svastika l ng ta phi v sm hi c hai ba tun l. D mnh khng ng ngi ta m ngi ta ng nhm mnh th mnh cng c th b nh p tn nhn. Hin ng trc Svastika l mt ngi tht d thng nhng theo kiu cch ca ngi th chc chn ng ta khng phi l ngi cng ng cp vi Svastika ri. N ci ng y hin hu nh th v ci nhn ca ngi y bao dung nh th th chc hn ngi y s chng n nh p Svastika u, d Svastika c l ng nhm. Nhng Svastika ngh rng nu l ng nhm ngi y th s lm ngi y nhim, ti nghip. Cho nn n vi ngng li khi khong cch gia hai ngi ch cn ba bc. Thy Svastika khng bc ti, ngi y li bc gn Svastika. Svastika t khc lui mt bc, trnh s ng chm. Nhng ngi y nhanh nhn lm. Ch trong mt chp mt ng ta tm c Svastika. Tay tri ngi y m ngang vai Svastika cn tay phi ngi y xoa ln u n. Svastika ng yn, ngoi m n, cha c ai xoa u n mt cch u ym nh th bao gi. Tuy nhin n vn cn s. - Em ng s. Ngi y ni, ging nh nh v thn mt. Svastika rt yn tm khi nghe ngi y ni. N ngng u ln th li gp ci nhn bao dung v n ci hin hu ca ngi y. Ngp ngng mt lt n ni: - Ch d thng lm. Ngi y ly tay nng cm n ln v nhn vo mt n: - Em cng d thng lm. Nh em gn y phi khng?
25 | C h n g 0 3 : M c K u s a
Svastika khng tr li. N nm ly bn tay tri ca ngi trong hai bn tay ca n. N hi ci cu hi ang nm trong u n: - Con nm tay ch nh th ny th ch b nhim ri phi khng? Ngi y ci v lc u: - Khng u, em. Em l con ngi, ti cng l con ngi. Em khng lm nhim ti u. ng c nghe li ngi ta ni. Ngi y cm tay Svastika i ra pha ca rng. n tru ca Svastika cn . Gnh c ti ca Svastika cng cn . Ngi y nhn Svastika hi: - Em chn nhng con tru ny phi khng? V y l gnh c m em ct cho tru n, phi khng? Em tn l g? Nh gn y khng? Svastika l php tha: - D y l tru ca con chn. Bn con ny v con ngh ny na. y l c ca con mi ct. Con tn l Svastika. Nh con bn kia sng, cui lng Uruvela. Tha ch, cn ch tn g, v nh ch u, ch ni cho con nghe c khng? Ngi y n tn p: - c ch. Ch tn l Siddhatta. Nh ch xa lm. Hin gi ch tm trong rng ny. - Ch l sa-mn, phi khng? Ngi y gt u. Svastika bit rng sa-mn l nhng ngi tu, thng hay c tr trong ni. Hai ngi mi quen nhau, mi trao i vi nhau c vi cu chuyn m Svastika c cm tng l mnh rt thn vi ngi bn mi ny.
26 | C h n g 0 3 : M c K u s a
Trong lng Uruvela, n cha thy c ai i x vi n mt cch thn i nh th hay ni chuyn vi n mt cch n tn nh th. N cm thy mt nim hnh phc dng ln trong lng. N mun by t ni hn hoan ca n. N ngh gi n c mt ci g lm qu tng cho ngi ny th hay bit bao. Trong ti n khng c mt ng tin, cng khng c mt cc ng phn, bit ly g lm qu tng. Nhng Svastika c can m ni ra nhng g mnh ang ngh. - Tha ch, con mun tng ch mt mn qu, nhng con khng c g trong ngi con ht. Siddhatta nhn Svastika ri mm ci ni: - C ch, em c mt th m nu em lm qu cho ti th ti thch lm. Svastika ng ngc: - Con c g u? Siddhatta ch gnh c: - C ca em ct cho tru n mm v thm lm. Nu em cho ti vi nm ti tri di gc cy lm nm ngi th ti s sung sng bit bao. Mt Svastika sng ln. N chy ti gnh c, ci xung m ly mt m y trong hai vng tay nh. Ri n tr v dng m c cho Siddhatta: - C Kusa ny con mi ct bn b sng. Con xin biu ch. Lt na con s ra b sng ct thm cho y gnh. Siddhatta chp tay cung knh nhn b c t tay em b. ng ni: - Em rt d thng, ti cm n em. Thi by gi em ra b sng ct c thm cho y gnh i, ri v ko mun. Chiu mai nu c dp em gh vo rng thm ti nh.
27 | C h n g 0 3 : M c K u s a
B Svastika ci u cho. N ng i cho Siddhatta m b c i khut vo rng ri mi ti g li lim gi trn chic n xc t nghing trn gnh c v bc ra pha b sng. N thy m p trong lng. Tri u ma H, c Kusa cn non v li lim ca Svastika cn st nn ct rt ngt. Chng my chc m Svastika ct c y mt m ln. Svastika la tru v. Sng Neranjara c mt khc rt cn gn , Svastika cho tru li qua khc y. Con ngh con cn lu luyn m c non bn b sng, Svastika phi ti la n chy theo n tru. Gnh c trn vai khng c g l nng, Svastika li qua sng cng mt lt vi by tru.
28 | C h n g 0 3 : M c K u s a
Chng 04: Chim thin nga trng tn

Ngy hm sau, Svastika th tru bn b sng v bt u ct c ngay t bui sng. n tra n ct c xong v nht y cng hai ci gi. gnh c bn ny sng, Svastika la tru sang bn kia sng. Bn kia sng ch c rng m khng c rung la, thnh ra Svastika thng cho tru n bn y c cht th gi ng lng trn m c non bn b sng gi mt. N ch em theo chic lim. Chic lim i vi n rt qu gi v l phng tin sinh sng ca n. Qua bn kia sng, Svastika d nm cm m Bala gi cho n t hi sng trong mt t l chui. Va nh bc cm n th n nh n v sa mn trong rng. N nh n Siddhatta. "Mnh c th em cm ny chia x vi ngi y. Ngi y chc l s khng ch cm ca mnh l hn mn u". Ngh nh th, Svastika gi nm cm tr li. N la n tru v n pha ca rng. Ri n theo li c, tm v chn gp g chiu qua. T xa, n thy dng ca Siddhatta, ngi di gc cy i th pippala. Nhng Siddhatta khng ngi mt mnh. Trc mt Siddhatta cn c mt ngi khc. l mt c b trc tui Svastika, n mc rt tm tt. C b vn sari mu trng ang ngi nhn Svastika n cm. Svastika dng li. Nhng Svastika ngng ln, v trng thy Svastika. - Svastika! Ngi y va gi va a tay vy ra hiu cho n li gn. C b cng nhn ra. Svastika nhn ra c b ny. N cha bit tn c b nhng gp c b mt vi ln trn ng lng. Svastika bc ti gn. C b ngi xch ra mt bn. Siddhatta ch mt ch ngi trc mt v ra hiu cho Svastika ngi xung. Trc mt Siddhatta, c mt mnh l chui
29 | C h n g 0 4 : C h i m t h i n n g a t r n g t n
ti. Trn mnh l chui l mt nm cm v mt t mui m. Siddhattach mi b nm cm ra lm hai ch cha bt u n. - Em n cm cha? Siddhatta nhn Svastika. - Tha ch, con cha n. - Vy chng ta cng n cm vi nhau cho vui c khng? Ni xong Siddhatta trao cho Svastika mt nm cm. Svastika cung knh chp tay nhng khng nhn. N a nm cm ca n ra: - Con cng c em cm theo y. Ri n m gi cm. Cm ca Svastika l cm go khng trng tro nh cm ca Siddhatta. Vi li n khng c mui m. N ch vi ht mui trng. Siddhatta mm ci nhn hai a tr: - Vy chng ta gom li v cng n chung c khng? Ni xong Siddhatta ly mt na nm cm hm ca Svastika v n ngon lnh. Svastika hi b ng; nhng thy Siddhatta n cm rt t nhin n cng a cm ln n. - Cm ca ch do, mm v thm lm, n ni. - l cm ca Sujata em cho, Siddhatta va ni va nhn c b. th ra c b ny tn Sujata. Svastika nhn k li. C b ny ln hn mnh, c l ln hn mt hoc hai tui. Hai mt c ta to en lay ly. Svastika ngng nhai, ni: - Em c gp ch mt vi ln trn ng lng. Em khng bit ch tn Sujata. Sujata ni: - Ch l con gi ng hng c lng Uruvela. Cn em, c phi em l Svastika khng? Thy Siddhatta va k chuyn em cho ch
nghe xong. Ny Svastika, em ng ku thy Siddhatta l "ch" na. Thy l sa-mn m, mnh ku thy bng thy th ng hn. - D. Siddhatta ngng nhai nhn hai a tr mm ci. - Nh vy l ta khi gii thiu hai con vi nhau. Ny cc con, thy thng n cm trong im lng. Nhng ht cm v nhng ht m m cc con em n qu gi v cng. Ta mun n cm trong im lng thy c gi tr ca nhng ht y. Sujata, chc con t c dp c n cm go . C th l con n cm ri, nhng con nn n mt ming cm go ca Svastika em n. Ngon lm con. By gi chng ta nn im lng m n. Xong ba cm thy s ni chuyn cho hai con nghe. Siddhatta b mt ming cm t nm cm ca Svastika v trao cho Sujata. C b chp tay thnh bp sen, knh cn nhn ly. Ba ngi lng l ngi n cm trong cnh rng tra u tch. Sau khi cm v mui m ht, Sujata thu lm cc mnh l chui li. C ly bnh nc trong bn cnh, rt vo mt ci bt bng duy nht m c em theo v dng ln. Siddhatta tip nhn bt nc v trnh trng a mi Svastika. Svastika vi ni: - Con xin mi ch, qun... mi thy ung trc. Siddhatta nhn n, n tn ni: - Con ung trc. Thy mun con ung trc. V ng nng bt ln bng c hai tay. Svastika hi lung cung nhng khng cn cch no t chi. N chp tay li, n ly bt nc v a ln ung mt mch cn chn, ri trao bt li cho Siddhatta, cng bng hai tay. Siddhatta cha bt ra Sujata rt bt th hai. Khi bt nc y ng nng ln vi dng iu cung knh v thong th ung tng ngm nh. Ung xong bt nc, Siddhatta li cha bt ra Sujata rt cho bt th ba. Bt ny
Siddhatta a ln mi Sujata. Sujata t bnh nc xung trc mt. C chp hai tay v nhn ly bt nc. Hi ny n gi mt Sujata khng ngng quan st hai ngi. By gi c mi nng bt nc ln v ung tng ngm nh ging nh Siddhatta va ung. Sujata thc rng y l ln u tin c ung nc t mt ci bt m mt ngi thuc hng ngoi cp ung. Siddhatta l thy mnh. ng ung th ti sao mnh li khng ung? Tuy nhin, c b khng h c cm tng mnh b nhim. Bt gic c a tay tri ca c ra, v s vo u tc ca cu b chn tru ngi bn cnh. C ch rt bt ng, khin cho Svastika khng trnh kp, Sujata chm c vo u Svastika. Tay phi c b vn cn nng bt nc. Sujata thu tay tri li. Vi hai tay c nng bt ln v ung ht nc trong chic bt. Cui cng c bng bt t xung gc cy, v nhn hai ngi, mm ci. Siddhatta gt u: - Cc con hiu c li ta ni. Con ngi sinh ra khng c giai cp. Nc mt ca ngi no cng mn, mu ca ngi no cng . Chia ngi ra thnh giai cp m k th ln nhau l mt iu sai lm. Thy thy c iu trong khi thy thin qun. Sujata trang nghim: - Chng con l hc tr ca thy v chng con tin li thy dy. Nhng i hnh nh khng c ai ngh nh thy ht. Ai cng tin rng nhng ngi sudra v nhng ngi ngoi cp c sinh ra t bn chn ca cha tri Phm Thin. Kinh im cng ni nh vy. C ai dm ngh khc hn u. - Thy bit. Nhng s tht l s tht, d khng c ai tin theo. Mt iu sai lm m c hng triu ngi tin theo th cng l mt iu sai lm. Cc con phi c tht nhiu can m mi c th sng theo s tht.
thy k chuyn ny cho cc con nghe. Hi thy mi c chn tui. Mt hm thy ang chi th thn mt mnh trong vn th c mt con chim thin nga t trn tri ri xung, ngay trc mt thy. Con chim c v au n lm. N qun qui trn mt t. Thy chy ti m n ln, v thy c mt mi tn cm su vo cnh n. Thy cm mi tn trong tay, ngm ming li, v rt mnh mi tn ra. Con chim run bn ln, v mu r ra t c cnh chim. Thy vi ly ngn tay ci n ln trn vt thng cho mu ngng chy. m con chim trong tay, thy chy vo nh trong i tm c cung n Sundari. Thy nh c i hi mt nm l du nhai nh v rt ln vt thng ca con chim. Con chim run ry. Hnh nh n b lnh. Thy ci chic o lng cu ra, bc chim vo cho chim m, v t chim gn l si. Siddhatta ngng li, nhn Svastika: - Svastika, ta cha ni cho con bit l hi ta l hong thi t, con vua Suddhodana thnh Kapilavatthu. iu ny Sujata bit ri. Thy ang nh i kim cm ngui cho chim n th Devadatta y ca chy vo, Devadatta l em ch bc ca ta, hi tm tui. Tay Devadatta cn cm cung v tn. Devadatta hi: - Siddhatta, anh c thy mt con chim trng ri xung u y khng? Ta cha kp tr li th Devadatta nhn thy con chim gn l si ng. N nh chy ti dnh ly con chim. Ta vi ngn n li: - Em khng c ly con chim. Con chim ny l ca anh. Devadatta khng chu: - Con chim y l ca em. Chnh em bn n ri xung. Lc ta ng chn trc mt Devadatta, cng quyt khng cho n r ti con chim. Ta ni:
- Con chim ny b thng. Anh cu n. Anh che ch cho n. N cn anh, ch n khng cn em. Devadatta l mt a em cng cng u lm, n c chu thua u. N li l mt a tr thng minh. N l lun: - Ny nh, anh nghe y. Con chim ny, khi n cn bay trn tri, th n khng thuc v ai c. Em bn n ri xung, th l ng nhin n thuc v em. Nghe ni nh th, thy tc lm. L lun ca n c v vng chi anh thp, nhng thy thy n c mt ci g sai sai trong y m khng bit ch xc l sai ch no. Thy thy nghn c hng, v rt mun thi n mt ci tht mnh vo vai, nhng thy khng lm th, thy cng khng bit ti sao. Bng nhin thy tm thy c cch tr li Devadatta. Thy ni: - Em cng nghe anh ni y. Thi thng, nhng k thng yu nhau mi chung vi nhau, cn nhng k ght b nhau th khng bao gi sng chung vi nhau. Em c d mun bn git con chim, nh vy em v con chim l nhng k th ght nhau, lm sao con chim c th chung vi em c. Trong khi , anh cu con chim, anh rt vt thng cho n, anh si m cho n, v anh ang i kim thc n cho n n... vy th anh v con chim l nhng k bit yu thng nhau, anh v con chim c th chung vi nhau... nh anh ni, con chim n cn anh, ch n khng cn em. Sujata v hai tay li vi nhau ku p p: - Thy ni ng lm! Thy ni ng lm! Siddhatta quay sang nhn Svastika: - Cn con , con thy l lun ca thy th no? Svastika ngm ngh. Mt lt sau n ni:
- Con... con cng thy thy c l. Nhng con ngh rng i t ai chu chp nhn ci l y. Phn ng ngi ta theo l lun ca Devadatta hn. Siddhatta gt u: - Con ni ng. Ngi i phn ln u ha theo l lun ca Devadatta. thy k tip cho cc con nghe. Cuc tranh chp gia thy v Devadatta khng i n u, v vy sau c a ra gia nhng ngi ln. Hm c bui hp trong chiu. Thy th m con chim, cn Devadatta th m cung tn, c hai chy a vo nh cc quan phn x. Lc y ph vng ca thy ang ngi gia bui chu. Cuc m lun vic nc phi c tm ngng li. Cc quan nghe xong l lun ca Devadatta, th nghe n l lun ca thy. H bn tn phn vn, rt lu, rt lu, v chng i n kt qu g c. S ngi theo phe Devadatta rt ng. Gia lc y th ph vng ca thy nga c. ng ho ln my ting. Lp tc cc quan u im lng. Ai cng nhn vua. V sau , bun ci cha, mt ngi u ngh l lun ca thy ng hn, v nn giao con chim cho thy gi. Devadatta tc lm. Thy c con chim, nhng cng khng thy vui my. Bi v tuy cn nh tui, thy cng d sc bit rng s thng cuc ca thy kh ng c v vang. Ngi ta v n ph vng thy m cho thy thng cuc ch khng phi v h thy l lun ca thy l ng. Bun qu thy nh, Sujata buc ming. - Bun tht. Nhng lc ngh n s an ton ca con chim, thy cng cm thy c an i t nhiu. Nu khng th con chim b a xung nh bp lm tht ri. - i, t ngi bit nhn bng con mt thng yu. V vy h c c vi nhau, h khng tha th cho nhau. Hi y tuy mi c chn tui, thy thy c iu . Nhng k yu ui v ng c th thng thng l d b bt nt v lm hi. L lun
ca thy hi , by gi thy vn thy c gi tr. l l lun ca tnh thng yu v s hiu bit. l s tht c th lm vi bt ni kh ca mi loi. D s ng khng cng nhn th vn l s tht. Cho nn thy dn cc con: Cc con phi c tht nhiu can m mi c th ng v pha s tht m bo v s tht. - Cn con chim, sau n ra sao, h thy? Sujata hi. - Thy nui con chim c bn ngy. Khi thy vt thng ni cnh ca n lnh hn, thy th n ra. Thy dn n bay tht xa ng b Devadatta bn ri mt ln na. Siddhatta nhn hai a tr ngi trc mt mnh. C hai a ang ngi trm ngm, khng ni nng g. ng ln ting: - Sujata, n lc con phi v nh ko m con i. Svastika, con i chm sc n tru ca con i. V nu cha ct c th con hy ct. m c m con cho thy hm qua, thy tri lm nm ngi, tt lm. m qua v sng hm nay thy ngi thin rt thnh cng v thy t ti nhiu ci thy quan trng. Cng c ca con khng phi l nh. Chng no thy t c o qu vin mn, thy s em dy cho cc con. n gi thy thin ta ri. Svastika nhn xung. Qu tht m c c Siddhatta tri lm nm ngi. Cc l c cun trn li nhng chc chn l c cn mm. Cu b ngh l c ba hm mt ln, cu c th dng cho thy mt m c mi. Cu ng dy cng vi Sujata, cu chp tay vi cho Siddhatta. Sujata v nh, cn Svastika th la tru v li b sng cho tru n c.
Chng 05: Bt sa cu mng

T hm y v sau, mi ngy Svastika u c gh vo rng thm Siddhatta. Nhng hm no ct c y gnh c th Svastika gh vo v n tra vi Siddhatta. Nng cng gay gt th c cng t i v vy c hm Svastika phi i n x chiu mi vo thm v sa mn trong rng c. C khi Svastika vo rng th gp lc Siddhatta ang ngi thin ta. Nhng lc y cu b ch ngi ngm Siddhatta mt hi ri lng l i ra khi rng, s lm phin nhiu n cng phu thin tp ca thy. Ch khi no vo rng m gp Siddhatta ang i kinh hnh th Svastika mi dm n gn c truyn tr chc lt. Nm by hm mt ln, Svastika cng gp Sujata trong rng. Hm no ch Sujata cng em dng cho Siddhatta mt nm cm v mt t thc n, hoc mui m, hoc u phng, hoc nc st c - ri, c hm ch em theo c sa hoc h hoc c phn. Hai ch em tng c dp ni chuyn nhiu ln ca rng, bn cnh nhng con tru n c. C khi Sujata i vi c em gi tn l Supriya, trc chn mi tui. Svastika ngh thm l mt hm no n cng s a cc em n vo rng thm Siddhatta. N s m con Bhima. Bala s dt tay thng Rupak. Th no chng n cng li qua sng c khc sng cn nht gn . Sujata k li cho Svastika nghe nhng g m ch y bit v v sa mn tn Siddhatta. Ch y lm quen vi Siddhatta my thng nay ri, v t hm y n nay mi ngy ch u c em cm cng dng Siddhatta vo khong trc gi ng. Ci hm u tin m ch Sujata c gp Siddhatta l mt ngy rm. Nghe li m, ch Sujata mc sari mi mu hng, bng mt mm ng y thc cng vo ca rng cng cc thn linh. Trn mm c bnh, c sa, c h, c mt. l vo khong gia tri tra. Tri nng chang chang. Mi ti b sng, Sujata thy mt ngi nm sng soi di nng. Sujata t mm xung bn b c v chy ti quan st. Ngi ny cn thoi thp th.
37 | C h n g 0 5 : B t s a c u m n g
ng ta m lm, ch cn da bc xng. Hai mt ng ta nhm nghin. M ng ta hp hn li nh ngi lu ngy thiu n. Tc v ru ca ng ta ra di, chc lu ngy ri khng co. Nhn cch phc sc ca ng ta, Sujata bit y l mt ng thy tu ni. Vn l mt c b thng minh, Sujata bit rng ng ny t xu v i qu. C b lin ci xung ly bnh sa rt y vo mt ci bt nh em theo. Ri c k bt sa vo mi ngi kia v xung tng git. Ban u ngi y khng p ng. Nhng sau i mi ng y v ngi y h ming ra. Sujata k hn bt sa vo ming ngi y v sa vo t t. Ngi y bt u ung. Chng my chc bt sa cn. Sujata ngi xung mt bn b c i phn ng. Ngi kia t t ngi dy, m mt. Thy Sujata, ngi y mm ci. ng ko chic khn chong li trn vai, ngi xp bng li trn b c, trong t th hoa sen, thn hnh rt thng, v bt u th. Th ngi ca ng rt vng v rt p. Tng y l mt v thn linh ca rng ni hin ra th mnh, c b chp hai tay li xung, nhng ngi y a mt bn tay ra ngn li. Sujata cn ngn ng th ngi y ln ting nh nh bo c: - Con rt thm cho ta mt t sa na. Sung sng, Sujata rt sa y bt dng ln. Ngi y tip ly v ung cn. Sa tht l mu nhim. Trong cha y mt khc ng h, sc kho ngi y hnh nh c phc hi. Mt ngi tht sng. N ci ngi tht hin. Sujata hi thm v duyn c ti sao ngi y ngt xu gia ng. Ngi y ni: - Ta tu trong rng ny. V tu kh hnh lu ngy nn thn th ta yu mn. Hm nay ta quyt nh xung xm ho trai, nhng i n y th kit sc. May m con n kp cu ta. Ngi trn b sng, ngi y k cho Sujata nghe s lc v cuc i tu hnh ca ng. Nh m Sujata bit c rng v sa mn m mnh cu thot cht tn l Siddhatta, con ca mt v quc vng ang
38 | C h n g 0 5 : B t s a c u m n g
tr v nc Ca-t-la-v, Sujata ngi nghe rt chm ch, Siddhatta ni vi c b: - Ta thy rng km ch xc thn khng phi l con ng c th gip con ngi t o. Thn th khng phi ch l mt dng c. Thn th l n th ca tm linh, thn t l chic thuyn vt bin. V vy ta t b con ng km ch xc thn bng s i kht v bng s chu ng. Ta quyt nh mi ngy s xung xm ho trai vo gi ng. Sujata chp tay: - Nu thy cho php th mi ngy con s em dng cng thc phm cho thy. Thy c trong rng m hnh o, ng xung xm khi mt th gi. Nh con cng gn y thi, v ba m con cng s bng lng cho con mi ngy em cm dng cng cho thy. Siddhatta im lng. Mt lt sau, ng ni: - Ta vui lng nhn cm cng dng ca con mi ngy. Nhng ta cng mun thnh thong i vo xm kht thc v tip xc vi b con trong xm. Hm no con a ta ti nh con nh. Ta mun lm quen vi ba v m ca con. Ta cng mun gp cc em b khc trong xm. Sujata mng r. C b chp tay bi t. C rt vui khi ngh n lc c v sa mn ny gh li nh v thm ba m ca c. C khng ngh rng cng dng cho v sa mn ny l tn km. Gia nh c ta l mt trong nhng gia nh kh gi nht Uruvela. Nhng Sujata khng mun ni iu y ra. C ngh y l mt ng thy tu ni rt quan trong gp my ln cng dng cc v thn ni thn rng. Sau ny m Siddhatta tm c o th cuc i s c vi bt bao nhiu l ni kh... Siddhatta ch cho Sujata rng ni Dangsiri ni c nhng hang ng m Siddhatta tng c tr hnh o. Ri ng ni:
39 | C h n g 0 5 : B t s a c u m n g
- Bt u t hm nay, ta s khng c tr na. Bn b s ng, c mt khu rng rt mt v c mt cy pippala tht sum xu. Ngi di gc cy ta c th thy c c dng sng. Ta chn ni y tu hnh. Mai mt khi con em theo thc n cng dng cho ta, con s em ti y. ta a con i xem qua ch y cho bit. Ri ng a Sujata vo thm khu rng m mt bn b sng Neranjara. ng ch cho c b xem gc cy pippala m ng thng ngi thin nh. Sujata ngm thn cy ri ngng ln nhn cnh l. Cy ln qu. Cy che mt c mt vng khc rng. y l mt loi cy a, l ln bng bn tay Sujata. L cy ging nh tri tim v c nhng ci ui tht di. Sujata nghe ting chim ht ru rt. Ni y qu l mt ni thanh tnh v m mt. Sujata cng c ln ti y vi ba m c dng cng phm vt cho thn linh. - Vy y l nh mi ca thy, c phi th khng? Sujata nhn Siddhatta vi hai mt to v trn lp ly. Mi ngy con s vo y thm thy. Siddhatta gt u. ng a tin Sujatara ca rng, ri tr v gc cy ngi thin ta. T hm , ngy no Sujata cng mang cm hoc bnh vo cng dng v sa mn, trc khi mt tri ng bng. C khi c b mang theo c sa, hoc h. C khi Siddhatta cm bt t mnh i vo lng kht thc. ng gp c cha m ca Sujata, v bit rng cha ca Sujata l v hng c trong lng. Sujata cng a cho ng i v gp nhng a tr khc m c b quen trong xm. C cng a ng ta ti nh ngi th co v nh ngi ny co sch tc v ru cho v sa mn. Sc khe ca Siddhatta phc hi tht mau chng. Siddhatta cng cho c b th ch bit rng cng phu thin qun ca ngi ang mang li nhiu hoa tri quan trng. Cho n mt hm, Sujata c gp Svastika.
40 | C h n g 0 5 : B t s a c u m n g
Hm y Sujata n sm v c Siddhatta ni cho nghe v cuc gp g vi Svastika chiu hm trc. Sujata va mi ng mun c gp Svastika th Svastika hin ra trong rng. Sau ny c dp gp Svastika, Sujata hi thm v cc em ca Svastika. V Sujata cng cng vi Purna ti nh Svastika chi. Purna l con hu mi ca Sujata. Con hu c, tn l Radha, b bnh thng hn cht cch y hai thng. Trong nhng ln thm ving sau ny Sujata em cho cc em ca Svastika mt t o qun c nhng li rt tt. V Sujata m b Bhima trc s ngc nhin ca con hu Purna. Sujata dn Purna ng mch cho ba m c bit l c m trong tay mt em b ngoi cp. Mt ba tra hm n, bn tr r nhau vo thm Siddhatta kh ng. Cc em ca Svastika u c mt. Sujata r theo Balagupta, Vijayasena. Ulluvillike v Jatilika. Bn ngi ny u l bn gi ca Sujata. Sujata cng mi c ch h l Nandabala cng i. Ch Nandabala mi su tui. Anh Nalaka nm nay mi bn. Cn Subash mi chn tui. Mi mt a ngi thnh mt vng cung trc mt Siddhatta. Hm y ngoi ngoi thc n em theo cng dng v sa mn, bn tr cn em theo thc n tra ca chng. Sau khi dng cm cho Siddhatta, bn tr cng m thc n ca mnh ra n trong yn lng. Bala v Rupka c anh dn d v hun luyn k cng ri cho nn chng ngi n tht nghim trang. B Bhimba m to mt nhn mi ngi: cha bao gi b thy nhiu ngi nh th. B ngi tht ngoan trong lng Svastika v khng h khc. Hm y Svastika cng dng mt m c mi cho Siddhatta. Hm y Svastika cng nh a bn chn tru ca n l thng Gavampati coi tru gim trong gic tra. Ngoi rung tri nng gt lm nhng trong rng bn tr ang cng vi v sa mn ngi trong bng cy im mt. Cy pippala ny ln qu, cnh l xe ra che mt c mt vng ln bng c mi my cn nh. Bn nh chia xt thc n cho nhau. Rupka v b Bala hm nay c n bnh chappati vi nc xt c-ri. Chng cng c n cm trng
41 | C h n g 0 5 : B t s a c u m n g
chm mui u phng v mui m. Sujata v Balagupta em nc ung cho mi ngi. Khng kh y tht lng l, nhng nim vui y tht ln lao. Hm y theo li ca Sujata thnh cu, Siddhatta k cho bn tr nghe v cuc i ca mnh. Bn tr ngi nghe say m t u n cui.
42 | C h n g 0 5 : B t s a c u m n g
Chng 06: Bng mt cy hng to

Hi cn chn tui, Siddhatta nghe k li rng ngy c mang Siddhatta, m ca Siddhatta nm mng thy mt con voi trng su ng t trn tri i xung. Trn khng nh nhc vang lng v ting ca ht chc tng ca ch thin vng ln khng ngt. Con voi trng i xung cng lc cng gn, da ca n trng nh tuyt trn nh ni v vi ca n qun mt a sen hng. Con voi ti gn b, a a hoa chm vo ngi b. Ri con voi y i vo trong b. T nhin b thy trong ngi sng khoi l thng. B c cm tng rng t nay b s khng bao gi cn kh au, lo lng, gin d v phin mun na. B thc gic. Cha bao gi b cm thy hnh phc nh th. B tri dy. Nhng ting ht ca ca ch thin v nhc tri m i cn nh vng vng bn tai b. B i tm vua Suddhodana v k cho vua nghe v gic mng. Vua chia s nim vui vi b. Sng hm y, vua vi nhng o s v nhng thy b la mn ni ting kinh vo cung nh on mng. Sau khi nghe k v gic mng ca hong hu, cc v u ni: - Tu b h, hong hu s h sinh mt hong nam. Thi t sau ny s l mt ngi xut chng. Thi t c th s l mt v chuyn lun thnh vng tr v c bn ci; thi t cng c th s i tu v tr thnh v lnh o tinh thn cho c ci ngi v ci tri. Ci t ca chng ta, tu b h, ch i t lu ri mt ngi nh thi t. Vua Suddhodana rt vui mng. Sau khi hi vi hong hu, vua cho lnh ly bt ti vt trong kho ban pht cho nhng ngi m au v bnh tt trong x. Thn dn vng quc Sakya u c thm nhun n dc ca vua v hong hu. M ca Siddhatta tn l Maha Maya ngi nc Koliya. Hong hu Maya l mt ngi c hnh. B thng yu con ngi, nhng b cng bit thng yu cc loi cm th v c cy. Ma xun nm sau, ng vo ngy trng trn thng t, hong hu h sinh thi t trn
43 | C h n g 0 6 : B n g m t c y h n g t o
ng t Kapilavatthu v th Ramagama ca vng quc Koliya qu hng ca b. Tc l ca nc b l ngi con gi c chng phi v sinh con ti nh cha m. Trn ng i, b gh vo ngh ti vn Lumbini. Trong vn mun hoa ang n r, chim chc ang ca ht vang lng. Nhng con cng xe ui rc r trong nng mai. Thy mt cy V u hoa n rc y cnh, b bc ti. Khi ti gn cy ny, b thy hi lo o. B vi a tay nm cht mt cnh cy v u. Mt giy sau , b sinh em b. Thi t Siddhatta c cc th n nng ln v bc li trong mt tm khn chong bng la mu vng. Cc th n bit rng chuyn i Ramagama khng cn thit na cho nn du hong hu ra xe bn nga i tr v Kapilavatthu. Thi t c em tm bng nc m ri c t ln ging bn cnh hong hu. c tin, vua Suddhodana lp tc vo thm hai m con. Vua vui mng khn xit. Mt vua sng r. Vua t tn cho thi t l Siddhatta. Hm tt c qun thn u c nghe tin, mi ngi u n chc mng vua v hong hu. Vua Suddhodana truyn mi cc ng thy tng gii n coi tng cho Siddhatta. ng thy no cng ni rng Siddhatta c tng ca mt v chuyn lun thnh vng, v cng u tin on rng thi t s l mt v vua tr v khng phi mt phng m c bn bin. Mt tun l sau , c mt ng o s b la mn tn l Asita Kaladevala n thm. o s Asita l mt n s trn ni. V o s ny gi lm, lng ng cm. ng phi chng gy i t trn ni xung. Khi c qun hu bo tin, vua Suddhodana ch thn ra khch ng cho ng v a ng vo cung thm thi t. ng nhn thi t mt hi m khng ni nng g. Bng nhin ng nc ln khc. Thn hnh ng rung rung trn chic gy. Vua hong kinh, hi: - Ti sao, ti sao thy khc nh th? C iu g khng hay s xy ra cho trm hoc cho thi t y khng?
o s Asita ly tay qut nc mt. ng lc u: - Tu b h khng c chuyn g xu c. Ti khc l khc cho s phn ti. Ti bit thi t sau ny s thnh mt bc v nhn, thu sut c mi l huyn vi trong v tr. Thi t s khng lm vua u: thi t s lm mt v o s ly tri t lm qu hng, ly mun loi lm thn tc. Ti khc l v ti s cht trong nay mai, v chng c dim phc c nghe ting ni chn tht ra t ming Ngi. B h c phc ln lm, nc nh c phc ln lm mi c c thi t. Tu xong o s Asita lp tc ri b hong cung v ni: vua Suddhodana tm mi cch lu ng li, nhng vua khng thnh cng. Cuc ving thm ca o s Asita lm vua bng khung. Vua khng mun rng sau ny Siddhatta i tu. Vua ch mun sau ny Siddhatta ni nghip vua lm vua, v m rng b ci. Vua ngh rng v o s Asita ch l mt o s trong hng trm hng ngn v o s khc. C th l ng ni sai. V c th nhng v o s khc ni ng. Ngh nh th, vua thy yn d. Hong hu Maya sinh thi t c tm ngy th mt. C nc thng tic b. Vua Suddhodana tuyn ngay em rut ca b l b Mahapajapati vo cung v a ln ngi hong hu. Phu nhn Pajapati cng c gi l Gotami. B thay th ch chm sc Siddhatta. Siddhatta l chu gi b bng d, nhng b tht s xem Siddhatta nh con rut ca chnh b. Ln ln, Siddhatta nhiu ln hi b v m. Siddhatta bit rng d Gotami thng m lm v cng bit rng trong tri t c l ngoi d Gotami khng ai c th thng mnh bng m ca mnh. c sn sc v thng yu, Siddhatta ln ln rt mau. Mt hm ang ngm Siddhatta chi ngoi vn ng, b Mahapajapati ngh: - n lc mnh c th dy cho con trai eo vng v eo ngc.
B truyn th n em cc th vng v chui n b eo th cho Siddhatta. B th ht mi loi vng vng v mt loi chui ngc, nhng khng th no eo vo m c th lm cho Siddhatta p hn v d thng hn, Siddhatta cng t khng thch cc loi trang sc ny. Cui cng Gotami nhn thy rng c cho Siddhatta t nhin th Siddhatta li p hn v d thng hn, v b truyn lnh ct ht cc th vng vng v chui ngc. n tui i hc, Siddhatta c hc c, hc vit, hc v, hc m nhc v hc th thao. Siddhatta c hc chung vi cc vng t khc trong dng h Sakya. Tt c u l con trai. Trong s cc bn hc ca Siddhatta, c Devadatta, Kaludayu v Kimbila. Devadatta l em ch bc ca Siddhatta. Kaludayi l con ca mt v i thn trong triu, Kimbila l mt ngi em c cu ca Siddhatta. V t cht thng minh, Siddhatta hc rt mau chng. Thy dy ch ca Siddhatta l gio s Visvamitra. Devadatta l mt a tr thng minh i vi ng, nhng Siddhatta mi l a tr lm cho ng kinh ngc. ng cha bao gi dy mt a tr thng minh n nh th. Nm ln chn, Siddhatta c cng cc bn i d l cy rung u nm. Ba Gotami t tay mc o v mang giy cho Siddhatta. Cc bn cng lp hc u c i theo Siddhatta. Chnh vua Suddhodana s ng ra ch ta bui l ny. Cc v o s v tu s B-la-mn nhng cp cao u c mi ti tham d. Cc thy mc o v i m rt sc s. Bui l c c hnh nhng tha rung tt nht ca vng quc khng xa vng ngoi hng thnh l my. y l ma xun. C x treo y ng y ng. Thc n thc ung v ru c by la lit trn cc i cng thn. Cc i m nhc v ca v chia nhau i cc ng ng gip vui cho ngy hi. Khng kh tng bng no nc. Cc thy B la mn xng tng rt uy nghim. Ph vng ca Siddhatta mc o hong bo v cc v i thn trong triu phc ln u ang ng xoay mt v pha l i. Siddhatta
ng vi cc bn pha sau, mt bn l Devadatta, mt bn l Kaludayi. Cc th n ni rng sau bui l th s c n c, v c s c by ngay trn cc bi c. Siddhatta thch lm, v t khi Siddhatta c dp c ngi trn bi c m n cm, nhng cc thy tng kinh lu qu, bn tr nng rut ch khng ni. Chng r nhau i chi. Kaludayi ko tay Siddhatta. Bn tr ko nhau v pha c ca v v m nhc. Tri bt u nng gt. o qun cc nhc cng u t m m hi. Trn cc nng v n cng lm tm m hi. Chy chi mt hi lu, Siddhatta cng thy nng bc. Siddhatta b cc bn n np nng di mt cy to bn ng. Di bng cy im mt, Siddhatta cm thy d chu. Va lc y b Gotami i n. B nhn Siddhatta: - M i tm con t hi ny. Con i u lu th? C l con nn tr v d cho xong bui l cho ph vng vui lng. - Tha m, bui l ko di qu. Cc thy c kinh g m lu vy h m? - H c kinh V con, Kinh ngha l huyn diu lm. Mai ny con s c hc. Kinh ny do chnh Thng Brahma mc khi cho cc thy B-la-mn t khng bit bao nhiu i ri. - Th sao ph vng khng c kinh m li phi mi cc thy y c tha m? - Ch nhng ngi sinh ra trong dng h B-la-mn mi c quyn xng tn v c tng kinh ny thi con . H thuc giai cp tng l. V vy cc nh chnh tr nh ph vng con uy quyn nhiu nh th m cng cn phi nh ti h. Siddhatta suy ngh v nhng iu m b Gotami va ni. Cu lng yn hi lu ri chp tay hai tay li: - Xin m tr li vi ph vng con i. M xin php cho con c li y chi. Ngi di cy hng to ny con thy vui v khe qu tha m.
Chu con, b Gotami gt u. B ly bn tay vut li tc trn u Siddhatta, mm ci ri tr li li c. Cc thy B la mn kt thc vic c kinh. Vua Suddhodana bc xung rung, nm ly cn cy, v vi s ph t ca hai v v quan, i lung cy u tin ca ma lm rung mi. Qun chng hoan h vang di. Cc nng dn trong vng bt u xung rung lm theo vua, cy nhng lung u tin trn rung h. Nghe ting h reo, Siddhatta cng chy ra ng b rung. Cu thy mt con tru ang nng nhc ko cy, theo sau l mt bc nng dn thn hnh lc lng, nc da nh ng en. Tay tri bc cm cy, tay phi bc cm roi qut vo lng tru. Tri nng gt v m hi ng ta chy ra nh nhi. t lt nga r ra thnh lung hai bn li cy, tht p. C nhng con giun b li cy xn lm hai khc, qun qui trn lung t mi cy. C nhng con chim bay s xung xung thp, m nhng con giun v ng n giun trn lung t mi. Ri cu thy mt con chim ln s xung, cp mt con chim nh bay ln. Siddhatta ng xem mi m mt hi ngoi nng, v n lt cu, cu cng thy m hi chy t trong ngi. Tri nng qu, Siddhatta chy v np di cy hng to. Nhng hnh nh m cu va chng kin i vi cu tht l mi l. Nhng hnh nh y kch thch cu. Siddhatta ti di cy hng to, ngi xp bng v nhm mt li chim nghim v nhng g thy. Cu ngi rt thng, rt p v kh lu. Khp ni qun chng bt u tp hp ca ht, n ch, nhy ma. C nhng ngi bt u dn c bn trn nhng b rung hay di nhng bng cy. Nhng Siddhatta vn ngi yn chm ch vo nhng hnh nh trong ni tm, khng nghe thy g. Mt lt sau, khi vua v hong hu ti cy hng to tm con th Siddhatta vn cn ngi . Hong hu Gotami cm ng n mun khc khi thy Siddhatta ngi p nh bc tng nh di gc cy, nhng vua Suddhodana th khc. Vua cm thy lo ngi, chn tui m con mnh bit ngi trm t nh th th li ng o s Asita c th
thnh s thc. Phin mun, vua truyn ly xa gi v cung trc, khng li d tic trn bi c vi qun thn. Mt m tr con dn d i ngang qua a gin ln ting. B Gotami a tay ra hiu cho bn tr im lng. B ch cho bn tr thy Siddhatta ang ngi di gc hng to. Bn tr ng li im lng nhn, bng nhin Siddhatta m mt. Thy hong hu, thi t mm ci: - M i, c kinh cng khng gip c nhng con chim v nhng con giun, m . Siddhatta ng dy chy n cm tay b Gotami. Cu nhn bn tr con nh dn d ang ng yn nhn cu. Cc em b ny cng trc tui vi Siddhatta nhng n mc rch ri, mt my lm lp v tay chn gy m. Nhn li sc phc ca mnh, Siddhatta thy ngng. Tuy nhin cu rt a chi vi bn ny. Siddhatta ci v a tay vy bn tr. May cho Siddhatta l c mt a con trai ci p li. c khuyn khch bng n ci , Siddhatta quay li xin php m cho bn tr con c ti tham d cuc vui trn bi c vi mnh. B Gotami lng lc mt cht ri gt u chu thi t.
Chng 07: Gii thng voi trng

Nm Siddhatta ln mi bn th hong hu Gotami sinh em Nanda. C hong cung m hi n mng. Siddhatta rt hnh din khi c mt a em. Mi ngy sau bui hc, Siddhatta thng chy v thm em, Siddhatta ln ri nn c php thnh thong m em i chi. Devadatta cng hay n chi. Siddhatta cng c nhng ngi em h khc: Mahanama, Baddhiya v Kimbila. Mi khi cc em ti, Siddhatta thng r h ra chi vn hoa pha sau cung in. B Gotami cng hay theo bn tr ra vn hoa. B a ngi may o cho Nanda trn mt chic gh g t bn cnh h sen v nhn bn tr n a. Bn b lun lun c mt ngi th n tc trc. B ch hay sai phi ngi th n ny khi cn i ly nc ni v bnh tri cho bn tr. Cng ln ln, Siddhatta cng hc gii. Devadatta nhiu ln t v ganh t vi Siddhatta. Mn hc no Siddhatta cng xut sc, k c v ngh. Devadatta khe hn Siddhatta, nhng v phng din lanh l th li khng bng Siddhatta. V ton hc, c lp u nhng Siddhatta. Gio s dy ton l Arjuna c khi phi mt tht nhiu th gi vi nhng cu hi ca Siddhatta. V m nhc, Siddhatta rt a thi so. Siddhatta c mt ng so tht qu do chnh gio s m nhc ca mnh tng cho. C nhng bui chiu h, Siddhatta ra ngoi cng vin mt mnh thi so. Ting so ca Siddhatta c khi du dt, c khi cao vt khin ngi nghe c cm tng nh thot ln c trn my tng my. Nhiu hm trong bng m ang xung, b Gotami cng ra ngoi vn ng ngi nghe ting so ca con. B cm thy khe khon khi ngi th lng bay theo ting so ca Siddhatta. Cng vi tui, Siddhatta cng ngy cng lu tm n o v trit hc, Siddhatta c hc cc kinh V v c nghin ngm v nhng o l hm cha ni cc bi tng trong cc kinh y. Hai kinh Rigveda v Atharvaveda l hai kinh c hc hi nhiu nht. T thu u th, Siddhatta c thy cc thy B la mn hnh l v c kinh.
50 | C h n g 0 7 : G i i t h n g v o i t r n g
By gi Siddhatta ch thc i vo trong ni dung ca cc kinh. a v ca Li Ni trong o B-la-mn rt quan trng. Li kinh i theo vi nghi l l mt sc mnh ln c th nh hng ti v lm thay i c tnh trng ca th gii v ca con ngi. V tr ca tnh tng v s vn chuyn ca bn ma c lin h mt thit ti s cng t v ti li kinh cu o. Cc thy B la mn l nhng ngi duy nht c th hiu thu c nhng l huyn b trong Phm Th v trong tri t, v c th dng li kinh v nghi l chnh l li c trt t trong t nhin gii v nhn s gii. Siddhatta c hc rng v tr l mt ci Ta ln gi l Purusa, c khi gi l Phm Thin, v cc giai cp ca con ngi trong x hi u c pht xut t nhng phn khc nhau ca thn th v tr y. Mi con ngi u mang theo mt ci ta cng pht xut t ci Ta siu vit y v cng mt tnh cht vi ci ta siu vit y. Ci ta ny l bn cht thng ti trong mi con ngi. Siddhatta li cn c hc tht k v cc Phm Th Brahmana v cc o Ngha Th. Cc gio s bao gi cng mun ging gii cc thnh th theo truyn thng, nhng Siddhatta v cc bn lun lun mun t nhng cu hi buc h phi nhc ti nhng t tng ng thi c xem nh khng trung thnh my vi truyn thng. Trong nhng ngy ngh hc, Siddhatta thng r cc bn i thm cc v sa-mn v cc v B-la-mn ni danh kinh hc hi. Nh xc tip nhiu nh th nn Siddhatta sm tin ra rng hin ang c nhng cuc vn ng t tng chng li uy quyn thng tr ca truyn thng B la mn. Cuc vn ng ny khng nhng c mt trong giai cp St li ang mun vn ln nm c c quyn uy tinh thn lu nay ang nm trong tay ca giai cp B la mn, m cng c mt ngay trong gii nhng ngi B la mn na. Ngy xa, t khi c n cm trn c ln u vi bn tr dn d, Siddhatta thng xin php c i chi, v nhn dp i thm cc thn xm ngoi thnh. Trong nhng chuyn i nh th, Siddhatta thng c n mc gin d. Tip xc vi dn d, Siddhatta hc c
rt nhiu ci m trong trng khng bao gi Siddhatta c hc. nh dn chng th phng ba v Thn ca o B la mn l Brahma, Visnu, v Siva, nhng dn chng cng b cc thy B -la-mn li dng v bc lt qu mc. Trong tt c cc dp quan, hn, tang, t, ngi dn u phi chu cp thc phm tin bc v sc lao ng ca mnh cho ng thy cng, d ngho kh n my cng th. Mt hm, i ngang qua mt tp lu, Siddhatta nghe ting khc k thm thit. Chng r Devadatta gh vo thm, v c bit rng ngi ch gia nh va mi qua i. y l mt gia nh ngho kh. My m con trng tht lam l, o qun t ti. Nh ca xiu vo, nt. Hi ra th ngi ch gia nh ch v mun mi ng thy B -lamn trong lng ti cng t ai c th xy li nh bp m phi li my ngy lm lao ng ti nh cho ng thy. ng b bt lm vic rt nng nhc, no khun , no ba ci, trong khi c th ng suy nhc v cm cm. Sau my ngy lao ng, ng thy B -la-mn bo ng i v trc v hn vi hm sau s n cng. V ti na ng, ngi ch gia nh ngho kh b trng gi v cht bn l ng. Ngi trong xm pht gic ra v v bo cho my m con hay. T khi bit suy on, Siddhatta c khuynh hng m thm khng chp nhn ba gio iu cn bn ca o B-la-mn: Kinh V l thin khi cho ring ngi B la mn, Phm Thin l ng ti cao ng tr, v t l c cng hiu vn nng. Siddhatta thy c cm tnh vi nhng v sa-mn v B-la-mn no c t tng cp tin dm thng thn ph nhn gi tr ca ba th quyn y. Tuy vy, Siddhatta khng bao gi b mt bui hc hi v tho lun no v kinh V . Cc mn hc khc m Siddhatta vn theo hc l t vng hc (Nighandu), ng nguyn hc (Sokharappabhedana), s truyn (Itihasa) v vn php hc (Veyyakarana). Siddhatta rt a tip xc vi cc v o s v sa mn. Bit rng ph vng khng a vic ny, Siddhatta phi kim c i du ngon c dp tm gp cc nh tu y. H l nhng ngi khng thit tha n quyn li vt cht v a v trong x hi nh cc ng thy B-la-mn
chuyn lo t t v gn gi gii c quyn th. Tri li, h mun t b tt c i tm cu s gii thot, ct t nhng si dy rng buc h vo np sng y no phin ca cuc i. H l nhng ngi tng hc hi v thng hiu qua V v o Ngha Th. Siddhatta bit rng ti nc lng ging Kosala v pha Ty v nc lng ging Maghada v pha Nam c rt nhiu nhng v sa-mn nh th, v Siddhatta ao c mt ngy kia c th i n nhng min y tm thy hc o. Vua Suddhodana khng phi l hon ton khng hay bit g v tm t ca Siddhatta. Vua rt lo lng v vic Siddhatta c th i tu theo kiu cc v sa-mn. C ln ni chuyn ring vi ngi em rut l Dronodanaraja, cha ca Devadatta v Aranda, vua than th: - Vng quc Kosala hay dm ng lnh th nc ta. Nu sau ny chng ta khng c ngi tr ti gii nh Siddhatta v Devadatta th ly ai m nm ly vn mnh ca nc? Ta rt s Siddhatta sau ny s i tu, theo nh li tin on ca sa mn Asita Kaladevala. Devadatta li hay i theo vi Siddhatta. Ch c bit l hai anh em chng n a i gp cc thy sa mn kh hnh hay khng? Hong thc Dronodanaraja rt ly lm ngc nhin khi nghe vua ni. Ngm ngh mt hi, ng ta thm th bn tai vua: - Theo ti, huynh vng nn lo ci v cho Siddhatta. C v con ri th t tng i tu s khng cn. Vua Suddhodana im lng gt u. Ti hm y vua tm s vi b Gotami. Hong hu hiu vua, ha s lu tm tm cch sp t Siddhatta chng lp gia nh. Nhng bui ha nhc, nhng hi th thao v nhng cuc du ngon t o c t chc thng xuyn cho cc gii tr c gp nhau. Siddhatta tham d ht lng vo nhng cuc vui ny, trong chng gp g c nhiu bn mi, nam cng nh n.
Nm sau, hong hu Gotami sinh cho Siddhatta mt c em gi. Cng cha c t tn l Sundari Nanda. Vua Suddhodana c mt ngi em gi tn l Pamita. Chng ca b l Thin gic vng Dandapani, thuc b tc Koliya. H c nh ca bn th ph Ramagama ca vng quc Koliya nhng h cng c tr s Kapilavatthu. Sakya v Koliya l hai vng quc nh nm st bn nhau, ngn cch bi con sng Rohini. Hai bn b tc Sakya v Koliya nhiu i giao ho vi nhau rt thn mt. Kapilavatthu ch cch Ramagama c mt ngy ng, Hai v chng c b Gotami y thc t chc mt i hi th thao trn mt bi c rng mnh mng cnh b h Kunau. Vua Suddhodana ch thn ch ta i hi ny, bi v vua rt mun khuyn khch nhng ngi trai tr vng quc Sakya bi p sc khe v trau di v ngh. Tt c nhng ngi tr trong kinh u c mi tham d, nam cng nh n. Cc thiu n tuy khng tham d vo cc cuc t th nhng c khuyn khch c mt tn thng v c v cc chng trai. Yasodhara, con gi ca Dandapani v ca vng phi Pamitta, ng ra iu khin vic tip tn, Yasodhara l mt c gi nhan sc dim l. Nng t nhin v ti mt nh mt a sen ma h. Siddhatta c lm quen vi Yasodhara trong i hi th thao ny. Chng chim gii nht trong cc mn thi bn cung, nh kim, ci nga v c t. Yasodhara c c em gii thng n cho Siddhatta. Gii thng l mt con voi trng. Ngi git gii qun qun cuc thi s ci voi i mt vng trong thnh Kapilavatthu trc s hoan h ca mi ngi. Yasodhara em voi ti cho Siddhatta. Nng i chm chm bn voi. Voi i tng bc c l nghi di s iu khin ca mt qun tng. Ti trc Siddhatta, Yasodhara chp tay ci u cho thi t v ni nhng li khen ngi: - Xin in h nhn tht voi ny, phn thng dnh cho ngi chim gii qun qun ca i hi th thao. Em xin thnh tm khen ngi v chc mng in h.
Ging nng thanh tao, dng iu nng tht t nhin. Cch phc sc ca nng tht trang nh. N ci ca nng chm chm ti nh mt bng sen hm tiu. Siddhatta nghing mnh p l. Chng nhn Yasodhara, p: - Xin cm n cng nng. Lc y Devadatta ang ng ngay sau lng Siddhatta. Devadatta khng c vui, v chng ch c ng hng nh trong cuc thi ti. Thy Yasodhara khng nhn ti mnh, Devadatta bc tc. Chng bc ti my bc nm ly vi con bch tng, dng tt c sc mnh, chng m con bch tng mt m nh tri ging v ch yu. Con bch tng au qu, ng qu xung. Siddhatta quay li nhn Devadatta: - Em lm nh th khng tt. Ni xong, chng a tay s voi xoa bp ch au v an i n. Con voi t t ng dy c v nghing u tn knh chng. Qun chng v tay v hoan h vang dy. Siddhatta leo ln mnh voi v m rc bt u din hnh.
Chng 08: Chui ngc

Cuc sng trong cung in hi ngt ngt i vi chng, nn Siddhatta a i ra ngoi thnh. Chng trng thnh lu ri - nm nay chng hm bn - nn i u trong vng mt vi hm chng khng phi xin php vua v hong hu na - Siddhatta c mt ngi hu cn trung thnh l Channa. Channa thng nh xe song m a Siddhatta i. C khi chng r bn hoc em em i theo, c khi chng i mt mnh vi Channa, v rt nhiu khi chng t tay cm nga, cho Channa ngi chi bn cnh chng. Siddhatta khng bao gi dng roi nga. Bit vy nn Channa cng khng s ti cy roi. Vng quc Sakya, chng i thm gn nh khp ni. Pha Bc ca vng quc l min cao nguyn gm nhng dy i ni tip nhau chy v pha chn dy Himalaya. Mt na vng quc l ng bng vo pha Nam. Kinh Kapilavatthu vo khong t tr ph nht ca min ng bng ny. So vi cc nc lng ging Kosala v Magadha, vng quc Sakya tht b nh. t ai cng khng ph nhiu, nhng v th ca vng quc tht l c bit. Cc con sng Rohini v Banganga bt ngun t min cao nguyn chy v ti ng bng ri tip tc i v min Nam chy v sng Hiranyavati trc khi rt vo sng Hng. Siddhatta thng a ngi bn b sng Banganga ngm dng nc chy. Dn qu vn tin rng nc sng ny c th ty tr ti li v nghip chng kip trc v kip ny cho nn thng hay knh cn xung ngm mnh di dng nc, c nhng khi nc rt lnh. C mt hm ngi vi Channa bn b sng, Siddhatta ch nhng ngi ang tm bn kia sng v hi ngi hu cn:
56 | C h n g 0 8 : C h u i n g c
- Ny Channa, anh c tin l tm nh th rt thng th c th ra sch c nghip chng khng? - Tha in h, c ch. Nu khng th ngi ta tm lm g? Siddhatta ci: - Nu th th ng v phng din nghip chng c phi cc loi tm, c, ra v s c l nhng loi thanh tnh nht khng? Chng sut i di sng th chng phi sch nghip hn chng ta ch? Channa tr li: - Nhng t nht tm di sng cng ra sch c nhng cu bn trn da tht. Siddhatta v vai Channa: - Ci th anh ni ng. Mt hm trn ng v thnh ni, Siddhatta gh li thm mt xm ngho ngoi thnh. Chng ngc nhin thy Yasodhara ang trong xm. Cng mt a , nng ang sn sc cho cc tr em . Cc em ang c sn sc u l nhng a tr c bnh: a th au mt, a th cm cm, a th gh chc. Yasodhra n vn rt n gin, nhng nng ti mt nh mt b tin va hin n gia by tr ngho. Siddhatta tht cnh tng rt p. Chng sng st khi thy mt ngi con gi nh quyn qu li chu thng chu kh i lm nhng cng vic nh ra gh, ra mt, xc thuc, git o cho bn tr ngho i. - Cng nng bt u lm cc vic ny t bao gi th? chng hi. Tht l qu ha qu.
57 | C h n g 0 8 : C h u i n g c
ang ra tay cho mt em b gi chng ba tui, Yasodhara ngng ln nhn Siddhatta: - Chng em bt u lm cng vic ny cng gn hai nm ri, tha in h. Tuy nhin y ch l ln th hai em n xm ny. - Ti n xm ny thng lm. Bn tr con trong xm u bit ti. Ti ngh c lm nhng cng vic ny chc cng nng thy vui trong lng lm. Yasodhara mm ci, khng p. Nng ci xung tip tc ra mt gh trn u gi ca em b. Hm y, Siddhatta c ni chuyn nhiu vi Yasodhara. Chng ngc nhin khm ph ra rng Yasodhara c nhiu nhn thc ging chng. Yasodhara khng phi l mt c gi khu cc ch bit vng theo truyn thng. Nng cng bit v t tng V , cng ngm ngm phn i tnh trng bt cng ca x hi. Cng nh Siddhatta, nng khng cm thy c hnh phc trong a v giu sang v nhiu quyn th ca hong tc. Tri li nng gh tm nhng cuc tranh chp quyn li v a v ca nhng thnh phn qu tc trong triu nh, v ngay gii tng l B la mn. Bit mnh l gi khng th no lm c nhng cuc thay i ln trong x hi, nng ch tm cch biu l ci thy ca mnh v thit lp s bnh an trong tm mnh bng cc cng vic t i. Nng hy vng s c nhng bn hu trong gii tr tui thy c ngha ca cng vic nng lm. c cm tnh t nhin sn vi Yasodhara t trc, Siddhatta cng nghe nng ni cng t v mn phc nng. Ph vng ng mun chng lp gia nh. Yasodhara c th l ngi m chng chn la. Trong cc cuc gp g khc nh nhng nhc hi, v hi, Siddhatta gp nhiu thiu n dim l. Kapilavatthu cng nh Ramayana khng thiu nhng c gi mn m, Yasodhara tuy khng phi l c gi p nht m chng gp nhng l c gi m mi khi gp l chng cm thy trong tm hn mt s an bnh v thoi mi.
58 | C h n g 0 8 : C h u i n g c
Mt hm, hong hu Gotami mun chnh t mnh t chc mt cuc trnh din quc phc ph n. B nh vng phi Pamita, m ca Yasodhara ti gip mnh v vic t chc. Tt c cc thiu n trong thnh Kapilavatthu u c mi ti d thi. Ngi no cng s c gii thng n trang. Vng phi Pamita ngh Siddhatta pht gii thng cho cc c, cng nh thng trc Yasodhara lm cng vic tip tn trong i hi th thao do b t chc vy. Vua Suddhodana, triu nh v tt c cc v vng tn cng nng u c mi tham d. m u h tht mt, thc gii kht t khp ni. m nhc dn tc lm nn cho bui d hi. Di nh hoa ng rng r, cc thiu n tha tht trong nhng chit sari mu v lng lnh kim tuyn, tng ngi mt i ngang tuyn i trc hng gh danh d trong c vua v hong hu. Siddhatta mc quc phc ng v pha bn tri, trc mt chng l nhng xu chui, vng ngc phn pht cho c ngn ngi. Siddhatta tng t chi vic pht thng, nhng b Gotami v vng phi Cam L ni p chng. "c thi t Siddhatta t tay pht thng, l mt nim vui ln cho bt c ai. Con phi bit iu ", vng phi Pamita nhn chng ni mt cch ti ci. em nim vui cho k khc l vic chng khng mun t chi, nn Siddhatta hoan h vng li. Gi y ng trc hng ngn quan khc chng tht khng bit lm sao cho tha ng. Mi thiu n khi bc ln i, phi i qua mt hng gh danh d mi ngi c trng thy. i qua hng gh y mi ti ch Siddhatta. Thiu n i u l Soma, con ca mt v vng t. Theo s ch dn ca vng phi Pamita, nng tin ti, bc my nc thang ln bc v i ngang qua i. Ti trc mt vua v hong hu, nng quay li chp tay ci u cho, ri t t tin v bn tri, i v pha Siddhatta. n trc Siddhatta, Soma ci u cho chng. Siddhatta
59 | C h n g 0 8 : C h u i n g c
p l, ri ci xung cm ln mt xu chui ngc. Chng trao cho Soma, c ting c ta hoan h. Soma nghing mnh cm t. Nng l nh my cu cm n, nhng Siddhatta khng nghe r nng ni g. Thiu n th hai l Rohini, tn ca dng sng. Siddhatta c v nh khng la chn cc phn thng cho xng ng vi v p v sc phc cc thiu n. V c mn n trang no trn bn, chng tng ngay mn n trang . V vy cuc trnh din i qua kh mau, d s thiu n tham d rt ng, Vo khong mi gi m, cc mn n trang t trn dy bn di vi gn ht. Mi ngi tng Sela l thiu n sau cht, v chnh Siddhatta cng ngh th. Bng dng, mt thiu n t trn hng khn i bc xung. l Yasodhara. Nng bc ra trc khn i, v quay tr vo vi cho vua v hong hu. Yasodhara vn mt chic sari mu trng ng, n s v nh nhng nh mt cn gi sm. Duyn dng, t nhin, nng bc ti trc Siddhatta, ri mm ci ti nh hoa, nng hi: - in h, cn mn n trang no cho em khng? Siddhatta nhn Yasodhara. Chng nghing mnh p l ri nhn xung my mn n trang cn li. Chng t v bi ri: trong nh ng mn cn li chng c mn no xng ng vi con ngi p ang ng trc mt chng. t nhin Siddhatta mm ci. Chng a tay tho xu chui ngc chng ang eo c. Cm chui ngc lng lnh trn tay chng mm ci nhn Yasodhara: - y l mn qu tng cho cng nng. - Em lm p cho in h cn cha ht, lng no m li ly mn trang sc ca in h. Siddhatta ni:
60 | C h n g 0 8 : C h u i n g c
- M ta hong hu Gotami thng ni l ta chng cn eo trang sc. Cng eo vo cng xu thm ra. Vy xin cng nng vui lng nhn mn qu ny. Ni xong chng ra hiu cho Yasodhara li gn v ci u xung, v chng mang chui ngc lng lnh vo cho nng. Ting hoan h vang dy c trn v di khn i. Ting hoan h ko di nh khng bao gi dt. Mi ngi u ng dy v by t ni vui mng ca mnh.
61 | C h n g 0 8 : C h u i n g c
Chng 09: Con ng tm linh v con ng x hi

m ci ca thi t Siddhatta v cng nng Yasodhara c t chc vo ma Thu nm y. y l mt cuc vui mng ln cho c vng quc Sakya, nht l cho dn chng kinh k. Khp ni thin h treo c, treo n, kt hoa v t chc v nhc. Song m ca Siddhatta v Yasodhara im ti u qun chng reo h ti . Siddhatta v Yasodhara cho xe chy ra c ngoi thnh. Hai ngi i ti nhng xm lng quen bit v em tng cc th qu bnh v vi b cho nhng gia nh tng thiu nht. Vua Suddhodana truyn dng cho thi t ba ni tr cung, mt cung cho ma ng, mt cung cho ma H v mt cung cho ma Ma. Cung ma H c xy dng trn mt cnh i ngon mc min cao nguyn, cung ma Ma v cung ma ng ngay trong thnh ni. Cung no cng c h sen, h ton sen xanh, h ton sen , h ton sen trng. o m khn giy ca hai ngi u c t lm t thnh Baranasi, tn vng quc Kasi min Ty Nam. Trm hng t hng ngy cng c nhp cng t vng quc y. Vua Suddhodana rt yn tm. Vua ngh rng Siddhatta i trng con ng vua mong c, v vua truyn tuyn la cc nhc cng v v cng ti ba trong nc thng trc gip vui cho cp v chng mi ci ca hong gia. Nhng hnh phc ca Siddhatta cng nh ca Yasodhara khng phi l c sng bng bt trong quyn qu v giu sang. Hnh phc ca hai ngi l s chia s nhng ni nim v nhng c vng ca tm linh vi ngi m mnh c th ci m tm lng.
62 | C h n g 0 9 : C o n n g t m l i n h v c o n n g x h i
H khng thc s tm n cc cao lng m v hoc cc th xim y la l. H thy ci p ca v ca nhc nhng h khng say m trong vic vui chi. H c nhng khao kht ring ca h: khao kht tm c nhng cu tr li tha ng cho tm hn v cho x hi. Ma nng nm sau, nhn c c tr ti bn thng cung H trn min cao nguyn. Siddhattaru Yasodhara i khm ph thm v vng quc Sakya. Ngi hu cn Channa vn lun lun l ngi nh xe cho Siddhatta. H tm ra c nhiu phong cnh sn thy rt t l. H chun b c th n c tr nm by ngy nhng ni y. C khi h xin li ng nh ca thng dn v tm dp gip cho cc gia nh ngho. H th n nhng mn n dn d, ng trn nhng chic ging tre sc sch ca ngi dn, v h tm hiu c rt nhiu v np s ng v phong tc tp qun tng vng. C khi h gp nhng cnh ngho kh cng cc. H gp nhng cp v chng c ti chn hoc mi a con, a no cng m tong teo, a no cng bnh tt, trong khi c v ln chng d lm vic qun qut sut ngy m cng ch sc nui ni hai a l cng. Ngho kh v bnh tt l hai ci gnh nng ln kip sng ca ngi dn. Ngoi hai ci gnh nng y, cn c nhng ci gnh nng khc: s p ch ca gii cm quyn v s thng tr ca cc gio s B la mn. min qu, dn chng c b gii hng ho p ch cng khng th ku ca vo u c. Kinh thnh xa qu, vi li kinh thnh cng khng quen bit ai. Siddhatta nhn nhng em b m tong teo, hai chn khng khui nh nhng ng sy v ci bng phnh to v giun sn. Siddhatta nhn nhng k tn tt v bnh hon n xin cc ng ng. Nhng cnh tng ny lm cho thi t mt ht mi nim vui. Chng thy con ngi b km hm trong mt tnh th khng c li thot. Chng thy d chng c quyn lc ca mt v quc vng chng cng khng th thay i tnh trng.
Siddhatta bit kh r v tnh trng triu nh. Ngi quyn qu lm mi cch bo v quyn th v li ch ca mnh, khng m xa g n kh au ca ngi khc. H li cn ln p nhau, ganh t nhau, v nhng tranh chp ca h lm cho Siddhatta chn ngn cnh chnh trng. Quyn lc ca ph vng chng rt gii hn v mng manh, Siddhatta thy rt r iu y. Lm vua nh ph vng chng khng tht s c t do. Vua b rng buc th, v quyn bnh li chnh l t ngc ang giam hm vua. Ph vng chng bit trong triu nh c nhng v i thn h hng v nhiu tham vng, nhng li phi da vo nhng ngi y cho tnh th n nh. Chng ngh nu chng ng vo a v ca cha, c th chng cng phi lm nh th. Chng thy ch khi no con ngi chuyn i c ni tm mnh, p tan c nhng tham vng v ganh t trong ni tm mnh th cnh hung con ngi mi c th thay i, v nim c ao ngy xa bng dy trong chng: tm ra c mt li thot cho tm linh. Yasodhara l mt c gi rt thng minh. Nng hiu c tm trng chng. Nng c c tin ni Siddhatta: nng bit nu Siddhatta quyt tm tm kim con ng gii thot th chng s tm ra. Nhng nng cng l mt c gi rt thc t: cuc tm kim ny c th ko di trong nhiu thng, nhiu nm, trong khi nhng kh au hin thc vn xy ra hng ngy trong cuc sng. V vy nng ngh phi lm mt ci g ngay trong gi pht hin ti. V nng bn vi Siddhatta nhng phng php c th lm vi bt ni kh ca nhng ngi thiu may mn nht trong vng quc. Cng vic ny nng bt u t hn hai nm nay cc xm ngho. Cng vic y mt mt c th thoa du bt kh au ca mt s ngi, mt mt c th em li cht t bnh an v hnh phc cho t tm nng. Yasodhara tin rng tnh yu ca Siddhatta c th l lng ta vng chi v lu di cho cng vic y. T th Kapilavatthu, cc vt dng cn thit cho cuc sng ti H cung vn c ch ti u u. Trong cung s ngi hu cn, nu nng, dn dp v chm sc rt ng. Siddhatta v Yasodhara gi bt nhng ngi ny v thnh. H ch gi li mt s ngi chm sc vn cnh, nu nng v dn dp. V c nhin l h gi li Channa. Yasodhara t chc li i sng hng ngy cho tht n gin.
Nng hay vo bp ch dn cch thc nu nhng mn n n gin m hp vi khu v ca Siddhatta. Nng a t tay sn sc s n ung v s phc sc ca chng. Nng lun lun tham kho kin ca Siddhatta v nhng cng vic x hi m nng d tnh tip tc khi tr v th . Siddhatta hiu bit c nhu cu hnh ng ca nng v lun lun t quan tm v nhng d n ny khin cho Yasodhara cng lc cng thm tin tng. Tuy hiu c Yasodhara v bit gi tr ca cng vic nng lm, Siddhatta vn thy con ng ca nng cha phi l con ng c th thc s em li an lc cho tm linh. Li thot m nng ngh tm ra ch l mt phng thuc thoa du c tnh cch tm b. Con ngi b tri buc khng nhng bi nhng iu kin trong x hi m cn bi nhng phin no ni tm na. Yasodhara hin c th lm c mt t cng vic gip ngi ngho kh v b p bc, nhng trong x hi my ai c c nhng iu kin th gi v vt cht lm c nh nng, v nu Yasodhara b kt vo mt trong nhng tm l s hi, ganh t, cay ng hoc on th, liu nng c ngh lc tip tc cng vic? T thn Siddhatta cng tri qua nhng giai on nghi ng, bt mn, kh au v bc tc khi nhn ra c thc trng trong triu v ngoi ni. Khng vt thot c nhng kh au ca ni tm, khng t ti c s an bnh ca ni tm th hnh ng x hi ly u lm cn c xut pht? Chng ngh nh th nhng chng khng ni vi Yasodhara. Chng khng mun nng lo u v nghi nan trong giai on ny. Khi hai v chng tr v kinh vo ma ng nm y, cc anh em v bn b ti thm hi tht ng. Ti cung ma ng, Yasodhara tip i khch kha v bn b rt m cng v chu o. Nhng cu chuyn m nng nghe Siddhatta ni vi cc bn bn l si thng l cu chuyn t tng trit hc v o hc c lin h ti tnh trng chnh tr v x hi. i li trong phng v
hng dn cc th n mang tr nc cho khch, nng khng b st mt cu chuyn no. Nng trong s cc bn v ngi thn thch xem c ai l ngi ng iu c th mi cng tc vi mnh trong cng tc cu t ngi cng kh, nhng nng khng thy c my ai. a s bn b thng a n to ni ln, c ngi th qu ph phim, c ngi th ch ch trng n chuyn t chc nhng cuc vui. Nhng Siddhatta phi kin nhn ngi tip ht mi ngi. Khch kha tuy vy cng tha dn. Yasodhara bt u t chc tr li cng vic cu t ca nng vi s ph gip ca my ngi th n hu cn. Nng sung sng lm, bi v ngoi Siddhatta, nng c thm mt ngi hiu nng, thng nng v ym tr cng vic ca nng: l phu nhn Gotami, tc l hong hu Mahapajapati. Hong hu rt quan tm n hnh phc ca nng, bi b bit nu nng c hnh phc th Siddhatta cng c hnh phc, nhng khng phi ch l do m b ng h cng tc cu tr ca Yasodhara, b l ngi c lng nhn t, v ngay trong chuyn u i vi Yasodhara vo xm cng dn, b thy ngay c gi tr ca cng vic Yasodhara ang lm, gi tr y khng phi l nhng vt dng m ngi cu tr em ti nh go, bt m, vi v thuc men... Gi tr y l ci nhn, hai bn tay v tnh thng ca ngi chu i ti tip xc vi nhng ngi km may mn. Hong hu Mahapajapati khng phi l mt ngi n b tm thng. B thng ni vi Yasodhara rng ngi n b cng c tr tu v sc khe m nhim nhng trch v trong x hi khng thua g ngi n ng. Ngi n b c kh nng to ra khung cnh m p v hnh phc ca gia nh nhng khng phi v vy m ngi n b sinh ra l sut ngy trong bp nc. Gotami tm thy ni ngi con du mt ngi bn ng ch, bi v Yasodhara vn l mt c gi c ch kh v c nhn thc c lp. Khng nhng b mun ym tr tinh thn cho Yasodhara m b cn ha s lm vic chung vi nng.
Chng 10: Ch tm kia mi bng ba ch ti

Trong khi quc vng Suddhodana t mun Siddhatta thn cn vi vua hn c c hi thc tp v chnh s. Thi t c mi d nhng bui hp quc s, khi th ring vi ph vng, khi th chung vi qun thn. Chng ht tm vo cc vn chnh tr, kinh t v qun s c a ra v chng nhn ra rng cn bn ca cc vn nm nhn thc v t dc ca ngi lm chnh s. Khi m tm ngi trn ng bi thc v quyn li c nhn, gia nh v dng h ri th mi quyt nh v chnh sch khng th no cn khch quan na, v nh vy chnh sch khng cn thc s nhm vo vic li nc li dn. Siddhatta ngi nghe v on bit c tm l ca nhng ngi cng s vi ph vng chng. Chng thy c nhng t dc ca h, c khi chng thy c ci mt tri gi o c ca h v ng thi cng thy mt nim tc gin ny sinh v trn dng trong lng, nhng Siddhatta bit mnh phi km ch nim tc gin y. Chng bit chng c th ni huch tot ra gia triu nh nhng iu khng my tt p y nhng chng ngm ming khng ni, bi v chng khng c hoc cha c phng php g i tr. Ni ra ch l gy v m thi, v nh vy li to thm nhng kh khn cho ph vng chng. - Ti sao con khng gp kin vi triu thn m ch ngi im lng th? Vua Suddhodana hi chng, sau mt bui chu trong cc quan bn lun rt lu v chnh s. Siddhatta nhn cha: - Khng phi l con khng kin, nhng nhng kin ca con, nu ni ra, cng khng c ch li g, v chng ch c th nu ra
67 | C h n g 1 0 : C h t m k i a m i b n g b a c h t i
chng bnh, m cha phi l phng thuc tr bnh. Con thy con cha c kh nng thay i tm trng ca cc quan. T dc ca h cn nng n lm v con bit con cha c th lm vic c vi h. Ph vng ngh xem. Quan ph chnh i thn Vessamitta l mt ngi c quyn lc rt ln trong triu nh. Ph vng bit rng ng ta khng lim khit v nhiu khi ng ta ln c quyn ca ph vng. y vy m ph vng vn phi dng ng ta. Ti sao? Ti ph vng bit nu khng dng ng ta th triu nh c th ri lon. Vua Suddhodana nhn con, im lng mt hi lu. Ri vua ni: - Nhng con cng bit l cho yn nc yn nh, nhiu khi ta phi chu ng. Ta bit quyn lc ta c gii hn, nhng nu con tp lm chnh s, sau ny con s gii hn ta v con s c ti nng thanh lc li hng ng ca chnh quyn m khng gy ra nhng xo trn cho x s. Siddhatta a tay ln trn. Chng th di: - Con khng tin rng ti nng l yu t cn bn. Con ngh rng vn cn bn l gii phng c cho tm mnh. Con bit l chnh con, con cng b khuynh o bi nhng tnh cm nh bun gin, ganh ght, s hi v nhng ham mun bnh thng. Nhng cuc m lun ngn nh th gia hai cha con cng ngy cng lm cho vua lo lng. Vua thy Siddhatta l mt ngi c nhn thc rt su sc nhng cng l mt ngi a i hi ci tuyt i. Vua thy c s khc bit gia mnh v thi t. Tuy vy trong lo lng, vua vn c nui hy vng. Vua hy vng rng nu Siddhatta tip xc lu ngy vi ngi v vi vic, thi t s c th mt ngy no chp nhn ci tng i trong cuc i. Trong lc y, Siddhatta khng bao gi ngng hc hi. Ngoi cng vic hc tp chnh s v gip Yasodhara, chng tm cch tip xc vi cc v B la mn v sa mn ni ting trong x hc hi thm. Chng bit rng hc o khng phi ch l hc nhng t tng uyn
o cha ng trong cc thnh th m cn l hc php thin nh t ti s gii phng tm . Chng rt a i tm nhng v sa mn n c hc hi v thc tp, v chng em nhng g c hc v thc tp ngay trong cung in. Thnh thong Siddhatta cng em nhng iu mnh hc v ang thc tp ra chia s vi Yasodhara. Chng hay ni vi nng: - Ny Gopa, c l em phi thc tp thin nh th tm em sau ny mi an c v em mi c th lm vic x hi c lu di. Gopa l tn ngy cn nh ca Yasodhara, chng hay gi nng bng tn ny mt cch u ym. Yasodhara nghe li chng. Tuy bn rn cng vic, nng vn thng chu thin tp. C khi hai ngi ngi chung trong im lng. Tt c cc ngi hu cn u phi rt lui trong nhng gi gic y, nhng on ca v c hai ngi cho i lm vic nhng ni khc. T hi u th, Siddhatta tng c nghe v bn giai on trong i sng ca mt ngi B-la-mn. Tui tr, ngi con trai B-la-mn phi hc kinh V . l giai on u. Giai on th nh, thnh ngi, l giai on lp gia nh, nui dng con ci v phc v x hi. Giai on th ba, khi con ci ln khn, th c th rt lui lm n s, v trong giai on th t, bung b mi rng buc vi cuc i, ngi B-la-mn c th sng i sng xut th. Siddhatta ngh rng bn giai on y ca cuc i c chia ra mt cch qu rch ri. i n gi mi hc o th s tr trng qu. Chng khng th ch i c. - Ti sao ta khng th sng bn cch y ngay trong mt giai on? Ti sao khng tp sng i xut th ngay khi ta cn c gia nh? Ngh vy, Siddhatta c bt u hc o v hnh o ngay trong i sng hin ti. Tuy nhin, chng khng th khng ngh ti nhng o s ni danh ang hnh o phng xa, mi tn Savathi hay
Rajagaha. Chng tin rng nu c du phng hc o vi nhng bc thy ni danh chng s c th t o mau chng. Cc bn v ngay cc v sa mn n c m chng i thm u c nhc n tn nhng sa mn ni ting nh Alara Kalama v Uddaka Ramaputta. Ai cng c mong c tip xc v hc hi vi cc v ny. Cng ngy Siddhatta cng thy nim mong c ca mnh tr nn thc bch. Mt bui chiu Yasodhara i lm vic v mt bun ri ri. Nng m chiu khng ni. Em b b thng hn m nng chm sc t hn mt tun nay va mi cht. My hm nay nng lm mi cch m khng rt em ra khi tay t thn. Bun qu, nng ngi thin nh. Nng khng ngn c cm xc, Siddhatta va d mt bui hp triu chnh v. Trng thy chng, Yasodhara a ln khc, Siddhatta m nng trong hai tay v hi han c s. Chng tm cch an i nng: - Gopa, ngy mai ta s i vi em d m tang ca em b. Em c khc i cho nh bt ni kh trong lng. Sinh, gi, bnh, cht l nhng gnh nng ln vai ca tt c mi ngi, nhng g xy n cho em b u c th xy ra cho chng ta, bt c lc no. Yasodhara thn thc: - Cng ngy em cng thy iu in h ni l ng. Kh au th v cng m hai bn tay th nh b. Lng em cng y s bt an. Anh i, anh ch cho em cch no em i tr c nhng kh au v lo lng trong lng i anh. Siddhatta m Yasodhara cht trong hai tay chng: - Em i, chnh anh cng ang i tm con ng i tr nhng kh au v lo lng trong anh. Anh nhn thy thc trng ca x hi v ca con ngi, nhng anh cha thy c no thot d anh b cng hc hi v tm kim. Tuy nhin anh tin rng
mt ngy no anh s tm ra c con ng cho tt c chng ta, Gopa, em hy c lng tin ni anh. - Em bao gi m khng c lng tin ni anh. Em bit mt khi quyt nh mt iu g th anh s i n cng thc hin cho k c iu y. Em bit mt ngy no anh s b ht ph qu giu sang v ngai vng ra i tm o, nhng anh i, xin anh ng b em trong giai on ny. Em rt cn anh. Siddhatta nng cm Yasodhara ln, nhn vo mt nng: - Khng, khng, anh khng b em by gi u. Chng no, chng no... Yasodhara bt ming Siddhatta li: - Siddhatta anh, anh ng ni g vi. Em mun hi anh iu ny: nu anh c mt a con vi em, th anh mun l con trai hay l con gi? Siddhatta git mnh, chng nhn Yasodhara chm ch: - Em ni sao, Gopa? C phi em , em ... Yasodhara gt u, nng ch vo bng v ni: - Em rt sung sng v em ang c mang trong em hoa tri ca tnh yu chng ta. Em mun n s l con trai, v c khun mt ging anh, thng minh nh anh, v hin c nh anh. Siddhatta a hai vng tay m ly Yasodhara vo lng. Trong ni vui mng ln lao, chng cht nhn ra nhng ht ging ca s lo lng. Tuy nhin chng ti ci ni vi Yasodhara: - Em sinh con trai hay con gi th anh cng mng nh nhau. Min l con chng ta s va nhn t va thng tu nh em. ny, Gopa, em bo tin ny cho m bit cha? - Em cha cho ai bit ht, tr anh ra. Chiu nay em s vo cung Thnh T bo cho lnh b Gotami. Nhn tin em hc hi vi
m v cch nui dng thai nhi, em cng s bo tin ny cho phu nhn Pamita m ca em ngy mai. Chc mi ngi s mng lm. Siddhatta gt u. Chng bit l khi nghe tin ny, d mu ca chng s bo tin ngay cho ph vng chng. Ph vng s rt hi lng v s t chc mt l n mng ln. Siddhatta c cm tng l nhng si dy rng buc chng vi cuc i cung in cng ngy cng sit cht li.
Chng 11: Ting so canh khuya

Udayin, Devadatta, Kimbila, Mahnama, Kaludayi v Anuruddha l nhng ngi bn thng n chi vi Siddhatta lun bn chnh tr v o c cng vi Ananda v Nanda, h s l nhng ngi thn t thn cn nht ca Siddhatta sau ny khi chng ln ni ngi vua. Nhng cuc m lun ko di sau tic ru, v chu cc bn, Siddhatta cho nhng on v nhc ca hong gia trnh din c khi n sut m. Devadatta thng ni thao thao bt tuyt v chnh tr. Udayin v Mahanama l nhng ngi hng ng nhiu nht v tho lun v nhng im m Devadatta a ra m khng bit mt mi. Siddhatta ni rt t. C khi gia mt hi ca v, nhn thy Anuruddha ngi ng gc khng t g tha thit vi cc cuc vui, chng nm tay Anuruddha a ra vn. Hai ngi im lng ngm trng v nghe ting sui rc rch chy. Anuruddha l em rut ca Mahanama. Hai ngi u l con trai ca thn vng Amiriodana, ch rut ca Siddhatta. Anuruddha tnh tnh ha nh, din mo xinh p, thng c cc cng nng theo di, nhng chng khng tm ti chuyn tnh duyn. C khi Siddhatta v Anuruddha ngi chi ngoi ng vin tht khuya, v khi ting n ht trong cung im bt chng mi ly ng so ra thi di nh trng vng vc. Lc ny cc vng t v bn b u say sa hoc mt mi nn c mi vo an ngh trong cung ti cc phng dnh cho tn khch. Sau khi sp t u y xong xui v cho bn ngi hu i ng, Gopa thng i t mt l trm nh v em ra vn. Nng lng l t l trm ln b ri ngi xung trn mt chic gh gn bn lng nghe ting so du dt bng trm trong canh khuya. Thm thot m n ngy Yasodhara mn nguyt khai hoa. Vng phi khuyn con li ni cung sinh n m ng v qu ngoi Ramagama, bi chnh b cng ang c tr Kapilavatthu. B bn vi
73 | C h n g 1 1 : T i n g s o c a n h k h u y a
hong hu v sp t mi cc b m gii nht trong kinh v cung gip Yasodhara. Ngy Yasodhara lm bn, hong hu Gotami c mt m vng phi Pamita m ca Yasodhara cng c mt. Mi ngi yn lng chun b gi ra i ca em b. Trong cung, mt bu khng kh nghim trng bao ph. Vua Suddhodana khng c mt y nhng Siddhatta bit rng pha bn kia cung in ph vng chng cng ang khc khoi ch i. Mi va y, Yasodhara cn ngi vi chng, khi bt u ku au, Yasodhara c cc th n vc vo phng trong. By gi l vo gia tra, nhng bng dng tri ti sm li nh c bn tay ai che mt mt tri. Siddhatta ngi ngoi ny, cch nng ti hai lp ca, nhng nhng ting rn sit ca nng t bn trong a ra chng u nghe r mn mt. Cng lc nim lo lng ca chng cng ln thm, ri nhng ting au n ca Yasodhara vng ln khng ngt. Siddhatta nng rut, nhng ting go ca nng lm nt c tm can thi t. Chng khng th ngi yn mt ch. Chng ng dy i b trong phng, c khi Yasodhara tht ln nhng ting lanh lnh lm cho chng ht hong. M sinh ra chng, hong hu Mahamaya, ngy xa v sinh chng m mnh chung; chng khng bao gi qun s tht nt lng ny. By gi n Yasodhara. By gi n a con ca chng. Sinh l mt ca i m ngi n b c chng phi c lc vt qua: mt ca i nguy him khn cng. Qua c l sng m khng qua c l cht, m c khi cht c hai m con. Nh n li dy ca v sa mn m chng i thm my thng v trc, chng ngi li trong t th hoa sen bt u iu phc tm . y l mt giy pht th thch. Chng phi gi c tm bnh lng trc nhng ting tht ca Yasodhara. Chng va ngi li th bng thy hnh bng ca mt em b s sinh hin ra trong c. Hnh bng ca a con chng. Ai cng mong c cho chng c mt a con, v s vui
mng cho chng v chng c mt a con. Chnh chng, chng cng ao c c mt a con, nhng by gi y, trong gi pht quyt lit ny, chng cm thy c mt a con l mt bin c v cng quan trng. Mnh cha tm ra c ng i cho chnh mnh, mnh cha bit mnh i v u, m mnh sinh con ra h chng phi ti nghip cho con lm sao? Bng nhin ting la ht ca Yasodhara im bt. Chng bt ngi ng dy, Ci g ang xy ra? Tri tim ca chng p mnh. ly li bnh tnh chng ch tm vo hi th. Chnh vo lc y c ting oe oe ca mt a tr vng ra. Bit l em b sinh, Siddhatta a tay ln m hi trn trn. B Gotami m ca i ra nhn chng, ming b mm ci. Siddhatta bit rng m con Yasodhara c bnh yn. Hong hu ngi xung pha trc mt chng. B ni: - Gopa sinh con trai. Siddhatta mm ci, nhn m vi cp mt cm n. Chng ni: - Con t tn cho n l Rahula. Chiu hm , Siddhatta c vo thm hai m con Rahula. Hai mt sng ngi nhn chng, trn y hnh phc. Bn cnh nng l em b. Em b c bc trong la, v chng ch thy c khun mt b bm ca con. Siddhatta nhn Yasodhara. Nng ra u ng thun. Chng ci xung b Rahula ln v m con vo trong hai tay. Yasodhara nhn theo. Cng nh hi ny, chng va c cm gic phi phi lng lng m cng va c cm gic lo lng nng n. Yasodhara c tnh dng nhiu ngy trong cung. Hong hu Gotami sn sc nng tht k lng t thc n n l si. Mi bui chiu, khi v n t cung, Siddhatta li vo thm hai m con. m
Rahula trong tay, Siddhatta cm thy s qu gi v mong manh ca mt mm sng. Chng nh li hm i m ha tng ca em b xm ngho. Em b l mt em b trai ch chng bn tui. Xc n cn trn ging, khi chng vi Yasodhara ti. Em b khng c mt cht sinh kh no. Thn hnh n va trng bch, va xanh xao, va gy m. M ca em b vn cn ngi bn ging va chi nc mt va khc k. Mt lt sau, ng thy B-la-mn ti. My ngi lng ging tc trc ti t bao gi. H qun xc em b vo trong vi hng ri t em b vo trong mt ci cng tre m h lm sn a em ra b sng. Siddhatta v Yasodhara i theo sau, trong m ngi ngho kh. Ngoi b sng, c dng mt ha n nh, rt n gin. Theo s ch dn ca ng thy cng, ngi ta khing cng xung sng v nhng xc em b vo dng nc. l l ty tnh; ngi ta tin rng nc sng Banganga thing ling s ra sch nghip chng ca em b. Ri ngi ta em cng ln b t xung nc git i bt. Mt ngi n ng i ch du thm vo ha n. Thi th ca em b c t ln gin ha. ng thy B la mn, tay cm uc, va i quanh ha n va c kinh, Siddhatta nhn ra nhng on trong kinh V . i quanh c ba vng, ng thy chm la vo gin ha. La pht chy, M v cc anh ch ca a b a ln khc. La bt u tp vo thi th em b. Siddhatta nhn Yasodhara. Mt nng m l. Siddhatta bt gic cng mun khc. B i, b i, b ang i v u? Siddhatta tr Rahula li cho m n. Chng i ra vn ng, v chng ngi gh mt mnh cho n khi mn m bung xung v mt c th n ra tm chng: - Tu in h, lnh b cho con i tm in h. Hong thng ng gi sang thm. Siddhatta i vo. n uc c thp ln sng trng trong cung in.
Chng 12: Con Nga Kanthaka

Sc kho ca Yasodhara tr li bnh thng, v nng c th bt u li cng vic, tuy rng nng kh nhiu th gi lo cho b Rahula. Mt sng ma Xun n, Channa nh xe song m a Siddhatta v Yasodhara i ra ngoi thnh du ngon, theo li khuyn nh ca b Gotami. Rahula cng c m theo v mt c th n tn Ratna cng c i theo sn sc b. Nng m ln. L cy xanh mn mn. Hoa n khp ni, nhng cy v u v nhng cy hng to n hoa y mnh. Chim chc ca ht bn pha. Channa cho xe i chm. C nhng ngi dn qu nhn ra c Siddhatta v Yasodhara. H ng dy a c hai tay ln vy. Xe ra ti b sng Banganga. Bng nhin, Channa ghim cng nga li. Mi ngi nhn v pha trc mt. Mt ngi ang nm chn gia ng, tay chn ngi co qup li. Ton thn ngi run ry. Ming ngi khng ngt ku rn. Siddhatta nhy xung, li gn. Channa cng buc cng nga vo thnh xe, nhy xung. Ngi nm bn ng l mt ngi n ng, tui cha ti ba mi. Siddhatta cm ly tay ngi y v ngc mt hi Channa: - Ngi ny trng gi phi khng, Channa? Anh hy gip ta xoa bp v nh gi cho ng ta. Channa lc u: - Tha in h, y khng phi l triu chng ca ngi trng gi. Ngi ny mc phi chng dch hch. Chng ny hin cha c thy thuc no bit cch cha. - Kh cha, thi t Siddhatta nhn k li ngi bnh. Ta c nn ch ng ta v cho ng y xem xt khng? - Tha in h, bnh ny ng y cng khng tr ni, m bnh ny li hay ly. Nu ta ch ngi ny ln xe th bnh c th ly ti
77 | C h n g 1 2 : C o n N g a K a n t h a k a
lnh b, ti cu Rahula, v ti c in h na. Xin in h bung tay ngi y ra i, ko nguy him lm. Siddhatta vn khng bung tay ngi bnh. Chng nhn tay ngi bnh ri nhn li tay chng. Chng bit chng l mt ngi mnh kho, nhng nhn thy ngi bnh trc tui mnh ang nm trc ngng ca ca ci cht, bao nhiu s t ho v sc kho v s may mn ca ring mnh t nhin tan bin ht ni chng. T b sng, bng c ting khc than vng li. Chng a mt nhn ln. Li mt m ma. Li mt gin ha. Ting c kinh vng ln chen ln vi ting khc than v tip n l ting phn pht ca gin la bc chy. Siddhatta nhn xung th ngi bnh di chn mnh tt th. Hai con mt ng ta cn trn trng. Chng t bn tay ngi y xung, a tay vut mt ngi cht. Khi ng dy th chng thy Yasodhara ng sau lng chng khng bit t lc no. Nng ni ging nh nh: - Xin in h xung ra tay di bn sng. Channa, anh cng nn xung sng ra tay i. Ri chng ta nh xe vo xm bo cho nh chc trch a phng bit h lo liu. Cuc du hnh ma Xun ti dy l chm dt. Siddhatta bo Channa nh xe tr v cung in. Trn ng v khng ai ni vi ai mt li no. Ti hm y, Yasodhara nm m thy ton l nhng c mng. Trong gic m u, nng thy mt con b mng trng, trn u c gn mt vin ngc ln lp lnh nh sao Bc u. Con b i tng bc thong th qua ng ph thnh Kapilavatthu v hng v cng thnh. T n th Indra, c ting thin thn la ln: "Nu khng gi c con b ny li th kinh ny cn u l nh sng". Mi ngi trong thnh u chy n c sc gi b li, nhng rt cuc, khng ai gi c n. Con b thot ra khi thnh v i mt.
Trong gic mng th hai, nng thy bn v vua tri t trn nh ni Tu Di phng ho quang ngay thnh Kapilavatthu. Ngn c ang bay php phi trn n th Indra bng dng p mnh v ri xung t. Hoa trn tri ri xung nh ma, hoa nm mu, chi li. Khp ni nh m i hi, v ting nhc t trn khng vang di khp kinh k. Trong gic mng th ba, nng nghe ting h to trong khng gian: "Gi n! Gi n!". Nng hong ht nhn sang ch Siddhatta ngi th khng cn thy Siddhatta y. Nhng chic hoa li ci trn tc nng bng ri xung sn nh v bin thnh tro bi. Tt c nhng o mo v trang sc m Siddhatta li trn gh chng by gi bng bin thnh mt con rn ang trn ra pha ca. Trong hong ht, nng nghe ting rng ca con b trng t pha ngoi thnh. Nng nghe ting phn pht ca ngn c trn n th Indra, v nng nghe ting h ln trong khng gian: "Gi n! Gi n!". Yasodhara thc gic. Trn nng tot m hi. Quay sang pha Siddhatta, nng lay chng dy: - Anh, anh i, anh thc dy i anh. Siddhatta vn cn thc. Chng a tay v v Yasodhara. Chng ni: - Em va mi m thy g ? Hy k cho anh nghe i. Yasodhara k li nhng gic mng ca nng, v nng hi chng: - C phi nhng gic mng y bo trc rng anh s ra i tm o v b em nh mt mnh phi khng anh? Siddhatta im lng nghe. Chng an i nng: - Ny Gopa, em ng bun. Anh bit em l mt ngi c ch kh. Anh bit em l ngi cng s ca anh, v em c th gip anh hon thnh c ch nguyn. Em hiu anh hn ai ht trong nhng ngi thn thuc ca chng ta. Vy nu mai ny m anh phi i v phi xa em, xa em trong mt thi gian, anh mong rng em s c can m tip tc cng vic ca em. Em s
chm sc con v nui con ln ln, d anh c i, d anh c xa em th tnh thng ca anh i vi em bao gi cng th. Anh s chng bao gi khng yu em. Nu em bit nh th th em c th chu ng c s xa cch. Khi anh tm c o, anh s tr v vi em, vi con. Thi em ng li i. Ting Siddhatta n tn, ngt ngo v v v i thng vo lng Yasodhara. Nng c c tin ni chng. Nng ngoan ngon nhm mt li. Sng hm sau, Siddhatta vo gp vua cha. Chng tu: - Tha ph vng, con xin php ph vng xut gia tm o. Vua Suddhodana git mnh, tuy tng ngh n bin c c th xy ra ny, nhng vua cha bao gi ngh n xy ra mt cch t ngt nh vy. Trm ngm hi lu, ngi nhn con ri ni: - Ngy xa trong dng h ta thnh thong cng c ngi i xut gia lm sa mn, nhng khng ai b nh ra i vo tui ca con c. Ai cng i n sau tui nm mi. Sao con khng lm nh th? Con ca con cn nh, v nc nh ang trng cy vo con... - Tha ph vng, mt ngy con ngi trong cung cng nh mt ngy con ngi trn ng la. Tm con khng an th lm sao con c th p li s trng cy ca ph vng, ca nc nh, cng nh ca bt c ai? Con thy ngy thng qua rt mau, tui tr ca con cng vy. Xin ph vng cho php con... Vua n tn: - Con nn ngh n sn h, x tc, n ta, n Yasodhara v n a con cn trng nc ca con. - Tha ph vng, chnh v con ngh n cho nn con mi xin php ph vng cho con ra i. Con i y khng phi l cho mt mnh con. Con khng ch k i trn trnh nhim v ca con. Chnh ph vng cng bit rng ph vng khng gip c cho con gii ta nhng kh au dn vt trong con. Ngay
c nhng kh au dn vt trong lng ph vng, ph vng cng cha gii ta c. Vua ng dy nm ly tay chng: - Con bit rng ra rt cn con. Con l ngi m ta t ht k vng ca ta. Con ng b ta. - Con khng bao gi b ph vng. Con ch xin ph vng i xa. Chng no t o con s tr v. Nt mt Suddhodana du du. Ngi khng ni g na. Ngi b vo bit in. Chiu hm , hong hu Gotami qua li sut bui vi Yasodhara. Cng chiu hm , Udayin bn ca Siddhatta n chi. Chng r theo Devadatta, Ananda, Anuruddha, Kimbila v Bhadrika, nhng ngi trai tr i t chc cuc vui. Udayin mi c on v cng ti ba nht trong kinh thnh n. n uc thp ln sng rc c cung in. B Gotami cho Yasodhara bit l Udayin c vua cho triu ti v giao trch nhim lm mi cch ngn Siddhatta b nh ra i. Cuc vui ti nay nm trong chng trnh hnh ng ca chng. Yasodhara ra lnh cho cc th n i lo thc n v thc ung cng cc nhu cu khc cho cuc vui v nng li bn trong m o vi phu nhn Gotami trong khi bn ngoi cng vin Siddhatta tip i c c b bn. Hm l ngy trng trn thng Uttarasalha. Khi ting nhc ca cuc vui bt u tri y th trng cng bt u nh ln trn rng cy pha tri ng Nam. B Gotami tm s vi Yasodhara cho ti khuya mi v cung an ngh. Khi a b ra sn. Yasodhara thy trng ln ti nh u. Cuc vui cn tip din vi ting trng ting nhc v ting ni ci. a hong hu Gotami khi ng, nng tr vo i tm Channa. Ngi hu cn ny ang ng. Nng nh thc Channa dy, thm th:
- C th em nay thi t cn n ngi. Hy chun b cho con Kanthaka, yn cng y , v cng nn chun b mt con nga khc cho chnh ngi. - Tha lnh b, thi t i du vo gi ny? - Ngi ng hi, c vic chun b nh li ta dn v thi t c th cn n ngi trong m nay. Channa vng d i vo tu nga. Yasodhara i tr vo trong cung. Nng sp t sn giy nn v o d hnh cho thi t. Nng li i ly thm mt chic chn mng p thm cho Rahula, ri nng thay o v ln ging. Nm trn ging, nng lng nghe ting nhc, ting ca, ting ni v ting ci. Cui cng, cuc vui tan. C l mi ngi u tm ni an ngh. Yasodhara nm yn lng nghe s im lng tr v trong cung cm. Nm yn ch i, nhng lu lm nng vn khng thy Siddhatta i vo. Trong khi , Siddhatta ngi mt mnh tht lu ngoi vn ng. Chng nhn ln tri. Trng sng vng vc, ngn sao nhp nhy. Chng quyt nh m nay phi ri b hong cung. Chng i vo, mang giy v mc o. Chng vn rm nhn vo phng ng , Rahula nm ngay bn cnh. Chng mun vo ni li t bit nng, nhng chng lng l, nhng li dn d cn thit nht, chng ni vi nng ri. Thc nng dy chng bit chng s lm cho pht bit ly kh khn hn, v no lng hn, Chng bung rm xung, nh bc chn ra, nhng chng ng li vn rm ln na, nhn hai m con mt ln cui. Chng nhn tht k nh thu ly thm mt ln na ci hnh nh quen thuc v thn yu y. Cui cng chng bung rm, bc ra. Khi i ngang qua phng khnh tit. Siddhatta thy bn v n nm ng la lit v ng nghing trn nm thm. u tc h x tung, c ngi m rng ming ra nh nhng con c cht, nhng cnh tay mm mi ca h by gi cng nh nhng thanh ci, v chn h gc ngang gc nga nh trn mt bi chin trng. H trng ging
nh nhng ci xc cht khng hn. Siddhatta c cm tng mnh ang bc ngang qua mt ci ngha a. Chng m ca ra i ra pha chung nga. Channa ang thc. Chng bo: - Channa, em con Kanthaka ra y. Channa vng d. Channa chun b mi s chu o ri. Con Kanthaka c yn cng. Channa tha li: - Con c i vi in h khng? Siddhatta gt u. Channa i vo tu, dt ra mt con nga khc. Con nga ny cng c yn cng. Hai thy tr dt nga ra khi cung. Siddhatta dng li, vut ve con Kanthaka. Chng ni vi nga: - Ny Kanthaka, chuyn i ny l mt chuyn i quan trng. Con hy ht lng a ta i. Chng nhy ln mnh nga. Channa cng nhy ln nga ca mnh. Hai thy tr cho nga i thong tha ng gy nn nhiu ting ng. Nhng ngi lnh gc ca thnh ang ng say. Hai thy tr vt qua cng thnh mt cch d dng. Ra khi cng thnh, c chng mt dm, Siddhatta dng nga. Chng quay nhn li kinh ang nm im lm di nh trng. Chnh ni kinh ny m Siddhatta sinh ra v ln ln. Chnh ni kinh ny m chng tri qua bao nhiu bun vui v thao thc. Chnh trong kinh y, ph hong, b Gotami, Yasodhara, Rahula v tt c nhng ngi thn yu khc hin ang ng say. Chng thm bo: - Nu khng tm ra c con ng, ta s khng tr v Kapilavatthu na.
- Chng quay nga v phng Nam. Con Kanthaka bt u phi nc i.
Chng 13: o trng u tin

Hai thy tr i nh th cho n khi tri rng sng th vt khi bin gii vng quc Sakya. Trc mt h l con sng Anoma. Hai thy tr cho nga i dc theo b sng kim ch nc cn vt qua bn kia sng. Qua bn kia sng, h i thm mt chng ng na th ngng li. Trc mt dn tri mt khu rng. Thp thong trong rng c bng mt con nai i qua. Chim chc bay quanh khng h bit s hi. Siddhatta nhy xung nga. Chng mm ci a tay vut bm con Kanthaka: - Kanthaka, con gii lm. Con gip ta ti c ni y, ta cm n con. Con nga qu nghnh c nhn chng. Siddhatta rt thanh kim eo bn yn nga. Vi tay tri, chng nm m tc my, v vi tay mt ang cm kim chng ct ngang mi tc. Channa xung nga. Chng a m tc v thanh kim cho Channa. Ri chng ci trng ngc ang eo trn c ra: - Channa i, anh hy em chui ngc, thanh kim v m tc ny v cho ph vng ta. Anh tha vi ngi l ngi hy c c tin ni ta. Ta b nh ra i nh th ny khng phi v ta ch k, v ta trn trnh bn phn. Ta i v mi ngi v mi loi. Anh hy an i ph vng gim ta. Anh hy an i hong hu. Anh hy an i Yasodhara. Ta nh anh... Channa tip ly chui ngc, hai dng nc mt chy rng rng: - in h i, mi ngi chc l s kh lm. Con chng bit s n ni ra sao vi hong , vi hong hu v vi lnh b Yasodhara. in h i, lm sao m in h c th sng c trong rng v ng di gc cy nh nhng ng thy tu kh
85 | C h n g 1 3 : o t r n g u t i n
hnh? in h t xa ti nay ch quen vi nm m chn m trong cung vng in ngc? Siddhatta mm ci: - Anh ng lo. Ngi khc sng nh th no th ta cng s sng c theo nh th y. Channa i! Thi anh v i, v kp bo tin cho nhng ngi thn, ko h st rut. Hy ta li y mt mnh. Channa a tay chi nc mt: - Xin in h cho con li y hm sm hu h ngi. Xin in h ra n lm phc! Xin ng bt con tr v mang ci tin d ny v cho nhng ngi m con knh yu! Siddhatta v vai ngi hu cn, ging chng nghim ngh: - Ny Channa! Anh bit l ta cn anh tr v bo tin cho nhng ngi thn thuc. Nu anh thc s thng ta th anh nghe li ta. Ta khng cn anh y. Ngi xut gia tu hnh u c cn ti k hu cn. Ta cn anh v vi nhng ngi thn thuc. Thi anh v i! Channa min cng vng li. Chng trn trng ct m tc v chui ngc trong o, v treo thanh gng vo trn yn con Kanthaka, ri chng a c hai tay nm ly cnh tay Siddhatta: - Con xin nghe li in h nhng xin in h thng con, thng mi ngi. Xin in h ng qun tr v ngay sau khi tm ra c o. Siddhatta gt u. Chng mm ci nhn Channa vi mt ci nhn khuyn khch. Chng v u Kanthaka: - Kanthaka, con v nh. Channa cm ly giy cng ca con Kanthaka v leo ln lng nga ca mnh. Con Kanthaka nghnh c nhn Siddhatta mt ln cht trc khi quay gt. Hai mt n cng t nh hai mt ca ngi dt n.
86 | C h n g 1 3 : o t r n g u t i n
i cho Channa v hai con nga i khut ri Siddhatta mi ngonh mt v pha rng. Chng i vo cuc sng ly tri lm mn, ly t lm chiu. Khu rng ny s l nh ca Siddhatta hm nay. Mt cm gic thoi mi v t ti pht sinh trong chng. Va lc y c mt ngi t trong rng i ra. Thot nhn, Siddhatta tng rng l mt v sa-mn, bi v ngi ny khoc mt ci o mu chm thng l mu o ca ngi n tu, nhng nhn k Siddhatta thy tay ngi y cm cung v lng ngi y eo mt b tn. - Anh l th sn phi khng. Siddhatta hi. - Vng, ngi y tr li. - Anh l th sn, vy ti sao anh mc o sa-mn? Ngi th sn mm ci: - Ti c khoc o ny th bn th rng mi khng s. Nh ti mi d dng bt chng. Siddhatta lc u: - Nh vy l anh li dng lng thng ca ngi tu hnh ri. Anh c mun ti i ci o ny ca ti cho anh khng? Ngi th sn nhn Siddhatta. Chic o m ngi i din mnh ang mc l mt chic o tr gi ngn vng. - ng mun i tht khng, ngi th sn hi li. - Tht ch sao khng, Siddhatta mm ci. C ci o ny, anh c th em bn lm vn tm mt ngh khc lm n m khi phi i sn, cn ti, ti mun lm sa-mn cho nn ti cn ci o ca anh. Ngi th sn mng r. Hai ngi ng ca rng ci o v i o cho nhau.
87 | C h n g 1 3 : o t r n g u t i n
Ngi th sn c o, hp tp i ngay. Siddhatta trong chic o mi c dng dp mt v sa-mn. Chng bc vo rng. Tm mt gc cy, chng ngi xung tnh ta ln u trong cuc sng khng nh khng ca. Sau mt ngy di trong cung v mt m thu trn lng nga, gi y Siddhatta cm thy thoi mi l thng trong t th thin ta. Chng ngi nh ngh ngi v nui dng cm gic thnh thi m chng nm c khi mi bc vo rng. Nng ln cao, mt tia nng xuyn qua c rng cy v n u trn m mt Siddhatta. Chng m mt. Trc mt Siddhatta hnh nh c ngi. Chng ngng ln v thy mt v sa-mn ang ng ngm chng. V sa-mn ny khun mt khc kh, thn hnh gy m, Siddhatta ng dy chp tay cho hi. Chng cho v s-mn bit l chng va mi b nh i lm sa-mn, nhng cha c dp c mt v o s no thu nhn c. Chng ni chng c nh v min Nam tm ti o trng ca o s Alar Kalama th gio. V sa-mn cho Siddhatta bit l ng tng tu hc di s ch dn ca o s Alara Kalama. ng cho bit hin thi o s ang m o trng pha Bc thnh ph Vesali, v dy trn bn trm v t. ng bit ng i v o trng ny v sn sng a Siddhatta ti . Chng theo v sa-mn vt khu rng gi ri theo mt con ng mn ln mt ngn i i ti mt khu rng gi khc. i nh vy ti tra. V sa mn bo Siddhatta ngng li. Ri ng ta r Siddhatta cng i tm hi nhng tri rng v nhng t l rng hai ngi n cho i. Siddhatta hi bit tn ca nhng tri cy rng v nhng t l rng ny. V sa-mn cho bit nhiu khi phi i o nhng r cy n nu khng hi c tri v l. Bit rng mnh phi sng lu ngy trong rng ni. Siddhatta ghi nh k lng nhng li ch dn ca v sa-mn. Siddhatta c bit rng v sa-mn ny tu theo li kh hnh, ch sng bng tri rng, t cy v r cy. ng tn l Bhargava. V ny cho bit rng cc v sa mn tu theo o s Alara Kalama khng theo li kh
88 | C h n g 1 3 : o t r n g u t i n
hnh bi v h cng i kht thc hoc nhn thc phm ca dn c cc vng ln cn em n cng dng. Chn hm sau, hai ngi ti Anupiya ri i dn v pha o trng ca o s Alara Kalama. o trng ny c thit lp trong mt khu rng. H n va lc o s Alara ang ging o cho cc t. Hn bn trm ngi ang vy quanh. o s Alara tui chng by mi. Ngi ng gy yu nhng mt ng cn sng v ging ng ngn vang nh ting chung ng. Siddhatta v ngi bn ng hnh ng ch bn ngoi vng v lng nghe ht nhng li ging dy. Bui ging dy chm dt, mi ngi i t tn trong rng thc tp. Siddhatta tin ti lm l o s Alara, t gii thiu mnh, ri cung knh ni: - Bch thy, xin thy cho php con c gia nhp vo on th cc v sa-mn y v tu hc di s hng dn ca thy. o s chm ch ngi nghe Siddhatta, ngm nhn chng hi lu v t v hi lng: - Siddhatta, thy rt vui m chp nhn con. Con c li y. Nu con hnh c theo php v lut ca thy th ch trong mt thi gian thi l con c o. Siddhatta vui mng ly t. o s Alara trong mt tp lu do cc v t dng ln. Trong rng ri rc cng c nhng chi l khc ca cc sa-mn t. Ti hm , Siddhatta tm mt ni bng phng ng. Chng gi u ln trn mt ci r cy. V mt qu nn Siddhatta ng say cho n sng ngy mai. Khi thc dy, nng ln, v chim chc ca ht vang rng. Siddhatta chi dy. Cc bn ng tu dy t lu v hon tt bui ngi thin u tin trong ngy. H ang chun b i vo thn lng kht thc. Siddhatta c trao cho mt chit bt v dy cho phng php i vo thn lng xin n.
89 | C h n g 1 3 : o t r n g u t i n
Theo cc v sa-mn, Siddhatta m bt i vo thnh ph Vesali. Ln u tin m bt i kht thc, Siddhatta cm thy cuc i ca ngi i tu c dnh lu rt nhiu vi x hi con ngi. Chng hc cch m bt, hc cch i, cch ng, cch nhn thc cng dng v cch ch nguyn cm t ngi th ch. Hm y, Siddhatta c cng dng mt t cm nng v nc c-ri chan ln trn. Khi Siddhatta theo cc ng tu v ti rng th mi ngi bt u ngi th thc. Sau bui n, chng i tm o s Alara c ch gio v phng php tu. Lc chng ti th Alara ang ngi nhp nh. ch i, Siddhatta cng ngi nhip tm trc mt thy. Lu lm, o s Alara mi m mt. Siddhatta ci ly, xin thy ch gio cho mnh. i s Alara gi Siddhatta l sa-mn, bi v Siddhatta chnh thc l mt v sa-mn khi c chp nhn vo gio on. Ngi dy cho v sa mn v lng tin, v s tinh cn, v cch th v v s tp trung tm . ng bo: - Gio l ca ta khng phi ch l l thuyt. Gio l ca ta l s hnh tr. Ci bit ca ta l ci bit ca s t tri, t chng, t t m khng phi l ci bit ca l lun. Con phi thc hin cho c nhng trng thi thin nh, m mun thc hin cho c nhng trng thi thin nh th phi b ht nhng vng tng v qu kh, v tng lai v ch nhm v hng gii thot m thi. Sa-mn Siddhatta hi thm v cch iu phc thn th v cm gic ri bi t v o s i tm mt gc rng hnh tr. ng i b cy b l che mt mi lu di mt gc cy lm ni nng nu m thc tp thin nh. Siddhatta thc tp rt chuyn cn. C nm by hm, ng li tr v vi Alara Kalam thnh gio v nhng ch cn kt. Tu nh vy trong t lu, ng t c nhiu tin b ng k.
90 | C h n g 1 3 : o t r n g u t i n
Ngi li trong t th thin nh ng bung b ht mi suy t v mi m nh v qu kh cng nh v tng lai v thc hin c s thanh tnh an lc. Tuy nhin trong nim an lc ny, ng vn thy c bng dng v mm mng ca nhng suy t. My tun sau, trong mt trng thi thin nh cao hn. Siddhatta loi tr c cc mm mng ca suy t, ri ng i vo c mt trng thi trung tm trong nim v an lc v khng an lc cng khng cn. Trong trng thi tp trung , hnh nh nm cnh ca cm gic hon ton ng li. Tm ng tnh lng nh mt mt h khi khng c gi. Khi em trnh by kt qu s thc tp ca mnh cho o s Alara Kalama, sa-mn Siddhatta c o s ht li ca ngi. o s bo rng ng bc nhng bc tin b rt ln trong mt khong thi gian rt ngn. o s bt u dy ng v phng php thc hin mt trng thi thin nh gi l khng v bin x, trong tm ca hnh gi c ng nht vi khng gian v bin. Trong khng gian v bin y mi hin tng vt cht v mi hnh sc u tan bin, v khng gian tr nn nn tng ca v tr vn hu. Sa-mn Siddhatta vng li thy v c cng thc tp. Trong vng cha y ba hm, v sa mn tr t ti s thnh cng, nhng Siddhatta c cm tng nh khng v bin x khng gip cho ng gii ta c nhng tm t su kn nht ca mnh. An tr trong nh , ng vn cn thy b tc. ng tr li vi Alara v trnh by tri kin mnh. - Con phi bc ln thm mt nc na, o s ni. Ci h khng v bin m con t ti , n cng cng mt cht liu vi tm thc con. N khng phi l i tng ca tm thc con m n chnh l tm thc con. Vy con hy n lc m t cho c trng thi thin nh k tip l thc v bin x. Siddhatta tr v gc rng ca mnh. Ch trong vng hai hm, ng thc hin c thin thc v bin x. ng thy c tm thc mnh trong mt hin tng v tr. Song le, ng vn khng gii ta c nhng su au v thao thc ca mnh.
91 | C h n g 1 3 : o t r n g u t i n
Siddhatta tr v vi v o s v trnh by ch kt ca mnh. Alara nhn ng bng mt con mt knh phc. V o s ni: - Con i gn ti ch. Hy tr v qun chiu v tnh cch h gi ca vn php. Mi hin tng trong v tr u do tm thc ta to nn. Tm thc l khun c ca tt c mi hin tng. Hnh sc, m thanh, hng, v, v nhng xc chm, nng lnh, cng mm u l nhng sng to ca tm thc. Chng n khng c nh ta thng tng. Tri gic ca chng ta l v ha s; n v ra ht mi hnh tng. Phi t cho c cnh gii v s hu x th con s thnh cng. V s hu x l cnh gii trong ta thy c rng khng c mt hin tng no tht s hin hu nh tri gic ca ta tng tng. V sa-mn tr tui ny chp tay lnh gio. ng li tr v gc rng ca ng. Trong thi gian tu hc vi o s Alara, Siddhatta lm quen vi nhiu v sa-mn ng o. Tnh tnh ng ha nh nn ai cng mn yu. C ngy Siddhatta khng cn i kim thc phm m vn c thc n lt d vo bui tra. C khi xut thin, ng thy thc n sn mt bn, hoc l mt vi tri chui, hoc l mt mm cm tn th cng dng m mt v sa-mn bn kn o chia x li. o s Alara c ln hi v gc tch ca ng, v sau c ngi cng bit c tung tch ng. Siddhatta ch mm ci mi khi c mt bn ng tu hi ng v ci gc tch vng gi y. ng khim nhng ni: - Ci khng quan trng g. C l chng ta ch nn chia s vi nhau v kinh nghim hnh o m thi. Rt nhiu v sa mn ng tu a c lm bn vi Siddhatta c hc hi vi ng. H c nghe li ca tng Siddhatta, trc tip t v o s ca h. Trong khong thi gian cha y mt thng, Siddhatta thc hin c nh v s hu x. ng rt vui mng thy mnh t ti ci thy ny. Trong nhiu tun l k tip, Siddhatta ngi khai thc ci thy y
92 | C h n g 1 3 : o t r n g u t i n
gii quyt nhng b tc lu ngy ca tm , nhng nh v s hu x, d l mt trng thi thin nh kh su sc vn khng gip ng c. Cui cng Siddhatta phi tr v thnh o s Alara. o s Alara ngi nghe Siddhatta mt cch chm ch. Mt ng sng r ln. i cch xng h, ng ni: - Sa-mn Siddhatta, ngi l mt v ti ba li lc. Ngi t ti ch cao nht m ti t. Ci g m ti t ti, ngi cng t ti. Sa mn Siddhatta, xin ngi li y. Hai chng ta s cng nhau du dt gio on tu s ny. Siddhatta im lng. ng suy ngh. nh v s hu x tuy l mt hoa tri qu gi ca s tu hc nhng khng gii quyt c vn sinh t, khng gii phng c cho ta khi nhng su au v thao thc cn bn, khng a ta n ch gic ng hon ton. Mc ch ca ta khng phi l lm gio ch mt gio on. Mc ch ca ta l tm con ng gii thot ch thc. Ngh nh th, Siddhatta chp tay li trnh o s: - Tha thy, nh v s hu x khng phi l mc ch tm cu ca con. Con mun tm con ng ch thc gii thot sanh t. Con xin cm n thy c lng chiu c v yu mn con. Xin thy cho php con c i du phng tm o. Thy dy d con ht lng trong nhng thng va qua. Con xin ghi nh n thy i i. o s Alara Kalama t bun b v tic nui nhng ca Siddhatta quyt. Ngy hm sau, ng li ln ng.
93 | C h n g 1 3 : o t r n g u t i n
Chng 14: Vt Sng Hng

Siddhatta vt sng Ganga v i su vo ni a Magaha. y l mt vng quc ni ting c nhiu v n tu bc ln. Siddhatta quyt i tm cho c v chn s c th trao truyn cho b quyt siu sinh thot t. Phn ln nhng nh tu hnh ny u c tr trong chn ni rng. Theo s ch dn ca cc bn ng tu, Siddhatta i tm h tham vn, hc hi, thc tp. H nghe ni no c v chn s l Siddhatta tm ti, d phi vt ni bng ngn, d phi dm sng di nng thng ny qua thng khc. Siddhatta gp nhng ngi tu thuc phi la th. H khng c mt mnh o qun ti thiu no trn ngi h. ng cng gp nhng nhm ngi tu kh hnh. Nhng ngi ny khng nhn thc n cng dng ca nhn gian. H ch n r cy, t cy v tri rng. H cho nng gi v ma bo hnh h xc thn h. H tin rng chu ng c nhng kh hnh nh th th sau khi cht h s sinh ln ci tri. C mt hm Siddhatta ni vi h: - D cc bn c sinh ln ci tri i na th nhng au kh trn trn gian vn cn nguyn vn. Chng ta tu o tc l i tm phng thuc gii kh cho cuc i ch khng phi tm cch trn trnh cuc i. nh l nu ta o b thn th ta nh nhng ngi ch trng n chi kia, th ta khng gip c g cho cuc i, nhng nu ta hnh h thn th ta, ta cng chng gip c g hn cho cuc i l my. Ni xong, Siddhatta t gi h v tip tc con ng tham cu hc hi ca mnh. ng tm ti nhiu o trng khc nhau. C ni ng lu tr li trong ba thng thc tp. C ni ng lu tr li su thng. Nim
94 | C h n g 1 4 : V t S n g H n g
lc v nh lc ca ng nh s thc tp cng ngy cng tng tin, nhng o ln ca s vt thot t sinh ng vn cha tm c. i khi ngi thin tp trong rng, hnh nh ca vua cha, ca Yasodhara v Rahula cng nh nhng hnh nh ca qung i nin thiu hin v. Nm thng qua tht mau. Mi m hai nm tri qua t ngy Siddhatta ri b x s. Siddhatta nhiu khi khng khi st rut. Tuy vy, c t tin vn cn rt mnh trong ng. Mt thu n, Siddhatta n c trn sn i Pandava cch kinh Rajagaha ca vng quc Magadha khng xa. Mt hm, ng cm bt xung ni, i vo kinh thnh kht thc. Dng i ca ng nghim tc v khoan thai. Phong thi ca ng trm tnh. Hai bn ng ngi ta dng li nhn v sa-mn kht s. ng ang i trn ng ph m ung dung nh mt con s t ang i gia chn sn lm. Tnh c xa gi ca quc vng Magadha i ngang qua . Vua Bimbisara cho dng xe li quan st ng. Ri vua ra lnh cho mt th h em thc n n cng dng v sa-mn kht s ny, v tm cch theo di ng ta v ni n c ca ng cho bit ch. Chiu hm sau, vua Bimbisara tm ln ni n c ca Siddhatta. xe t m di chn i, vua leo ln cng vi mt tn th v. Thy Siddhatta ang ngi di mt gc cy, vua tin ti cho. Siddhatta ng dy. Nhn cch n mc ca vua, ng bit y l quc vng Magadha. ng ch mt phin gn v chp tay mi vua ngi, v ng cng ngi xung bn mt phin i din. Thy dng iu v t cch thanh tao c bit ca ng thy tu, vua Bimbisara rt i ngc nhin v khm phc. Vua ni: - Trm l quc vng x Magadha. Trm n knh mi sa mn v kinh thnh vi trm. Trm c ao c sa-mn bn mnh c thm nhun o c ca ngi. C c ngi bn trm, chc chn nc Magadha s c ha bnh v thnh tr. Siddhatta mm ci: - Tu i vng, bn o quen sng chn ni rng.
95 | C h n g 1 4 : V t S n g H n g
- Sa-mn y tht l cc kh. Ging chiu khng c, ngi hu h cng khng. Nu ngi chp nhn v vi trm, trm s dnh cho ngi ring mt cung in. Ngi v dy d... - i vng, i sng cung in khng thch hp vi bn o. Bn o ang c cng tm cho ra con ng gii thot c th cu cho mnh v cu cho nhng k khc. i sng cung in khng thch hp vi hoi bo ca k tu hnh ny. - Ngi cn tr, m qu nhn li cn mt tm hn bn hu. Mi trng thy ngi ln u, trm em lng mn yu. Ngi hy v vi trm. Nu cn trm s chia mt na giang sn ny cho ngi tr v, ri n khi tui cao, ngi s tr v cuc i ca k xut gia, nh vy cng cha mun. - Bn o xin cm ta tm lng chiu c ca i vng, nhng qu tht gi y bn o ch c mt c vng m thi: l c vng tm cho ra chnh o cu gip mun loi. Th gi i qua rt mau, tu b h. Nu ta khng s dng nng lc ca tui tr thc hin iu ta mong c th khng my chc tui gi s n v ta s hi tic, vi li, cuc sng rt v thng. Ci kh ca sinh lo bnh t lun lun rnh rp ta. Nhng ngn la phin no ni tm nh tham vng, gin d, on th, si m, ganh ght, v kiu mn ang nung nu tm hn ta. Ta ch c th t ti an lc tht s nu ta tm c con ng. Ch khi no o Ln c tm ra, mi loi mi c mt ng thot. Nu b h c lng yu mn bn o th xin b h cho bn o c theo ui con ng m k tu hnh ny hng n t lu. Cng nghe, vua Bimbisara cng ly lm cm phc v sa -mn kht s. Vua ni: - Qu nhn rt sung sng c nghe nhng li ni y cng ngh v y o hnh ca ngi. Knh bch i c sa-mn! Ngi l ngi x no, dng h ca ngi l dng h no? Ngi c th cho qu nhn c bit hay khng?
96 | C h n g 1 4 : V t S n g H n g
- Tu i vng, bn o xut thn t vng quc Sakya. Dng h ca bn o l Sakya. Vua Suddhodana l ngi thn sinh ra bn o, hin tr v Kapilavatthu, v m ca bn o l phu nhn Mahamaya. Bn o vn l thi t ng cung, nhng v mun xut gia tm o m phi ri b cha m, v con v cung in, k c hn ba nm tri. Vua Bimbasara rt i ngc nhin. Vua tht ln: - Th ra ngi cng l ngi thuc gii cnh vng l ngc! Trm hn hnh c gp ngi. Bch sa-mn! Gia hong gia x Sakya v hong gia x Magadha c lin h thn hu lu i! Trm di dt dm em danh li ra m thuyt phc mt v i sa mn! Xin sa-mn tha th cho trm. Trm ch xin ngi mt n hu l thnh thong ving thm cung in trm c c duyn cng dng, ri khi no tm ra c o ln, xin ngi t bi tr v ch dy cho t. Xin ngi ha cho. Siddhatta chp tay p l: - Bn o xin ha l khi no tm ra c o, bn o s tr v chia s vi i vng. Cuc tip kin chm dt. Vua Bimbasara ci u cho v sa mn rt thp v cng tn cn v xung ni. Sa mn Siddhatta ri b ch n c ca ng ngay sau ngy hm . ng khng mun b bn rn v s lui ti cng dng ca hong gia. Hng v pha Nam, ng i tm mt ni khc thun li cho s tu tp. Nh ngi mch bo, ng tm ti o trng ca o s Uddaka Ramaputta. ng nghe ni o s c chng c cao siu lm. o trng ca o s Ramaputta khng xa th Rajagaha my. o s c ti gn by trm v t, ba trm tu hc ti ch v gn bn trm tu hc ti nhng c s a phng.
97 | C h n g 1 4 : V t S n g H n g
Chng 15: Kh hnh lm

o s tui by mi lm. ng c mi ngi tn sng nh mt v thnh sng. ng mun mi ngi phi tu hc theo tng giai on t thp ln cao, v v vy sa-mn Siddhatta phi lm l nhp mn v hc li t nhng bi thc tp d dng nht. Ch trong vng vi tun l, Siddhatta chng minh c cho v o s mi ca mnh rng nh v s hu x ng thnh tu c v ng mong rng o s s dy cho ng con ng c th i xa hn na. Trng thy din mo ca Siddhatta, v nghe Siddhatta trnh by kin gii ca mnh, o s Uddaka rt i vui mng. ng thy ni v sa-mn tr ny con ngi c th k s nghip ca ng mt cch xut sc. ng i cch tip i vi Siddhatta v bt u xem Siddhatta nh mt ngi tri k. ng n tn ch dy cho Siddhatta rt cn k: - Ny sa-mn Siddhatta Gotama, trong nh v s hu x, ci khng khng cn l khng gian, ci khng cng khng cn l tm thc ni chung, m ch cn l tri gic. Tri gic tc l tng, m cn tng tc l cn i tng ca tng, cn tri gic l cn i tng ca tri gic. Vy th con ng thot ca chng ta l vt c tri gic. Siddhatta cung knh hi li: - Tha thy, nu loi b tri gic th ci g cn li? Khng c tri gic th khc g vt g v tri? - G v tri cng khng phi l khng tri gic. G v tri vn l tri gic. Ta phi t ti mt trng thi tm l trong c hai nim v hu tri v v tri u c loi tr. l trng thi phi
98 | C h n g 1 5 : K h h n h l m
tng phi phi tng. Sa-mn Siddhatta Gotama, ng hy v thc hin cho c trng thi ca tm. Siddhatta lnh . Ch trong vng mi lm hm, ng thc hin c nh phi tng phi phi tng. nh ny, theo Siddhatta, cho ta c cm tng l ta t ti mt cnh gii ca nhn thc vt ra ngoi mi nhn thc thng thng, nhng mi khi ra khi nh, ng thy ci nhn thc phi thng vn khng thay i ci tnh trng ca thc ti sinh t. nh y ch l mt ni tr n m khng phi l mt cha kha m ca thc ti. Khi Siddhatta tr li vi o s Uddaka Ramaputta th c ng ny ht sc khen ngi. Sau khi bit Siddhatta thc hin c nh phi tng phi phi tng. Uddaka nm tay Siddhatta: - Sa-mn Gotama l ngi hnh gi thng minh nht m ti c gp t trc n gi. Ngi i nhng bc tht ln, v i rt mau l. Ngi t c ci qu v cao nht m ti t. Ti gi ri, v gn t xa tri. Nu ngi li y, chng ta s cng nhau qun l i chng ny v mai kia khi ti qua i ri ngi s thay ti lnh o chng. Cng nh ln trc, Siddhatta ng li kho lo t t. ng bit nh phi tng phi phi tng khng phi l cha kha m c cnh ca gii thot sanh t. ng phi t gi, nhng trc khi t gi, ng ht lng cm t v thy mi v cc v bn o mi. Ai cng c v quyn luyn v tic rng v sa-mn nh ng v ti nng ny khng li vi h. Trong thi gian tu hc ti o trng Uddaka Ramaputta, Siddhatta lm quen vi mt v sa-mn tr tn Kondanna, Kondanna rt mn phc Siddhatta, khng nhng xem Siddhatta l mt ngi bn m cn xem Siddhatta l mt bc thy. Trong chng, cha ai t c ti nh v s hu x ch ng ni t ti phi tng phi phi tng x nh Siddhatta. V sa-mn tn hc Siddhatta c thy ca Kondanna i x nh mt ngi tri k, Kondanna bit nh th.
99 | C h n g 1 5 : K h h n h l m
Mi ln nhn Siddhatta, Kondanna li thy thm vng nim tin. Bi vy nn ng nhiu ln tm cch thn cn Siddhatta hc hi. Do mi tnh ng o gia hai ngi mi ngy mi tr nn khng kht. By gi Siddhatta ra i, Kondanna khng khi khng bun tic. Ngy Siddhatta ln ng, v sa mn ny a ng xung ni. i cho Siddhatta i khut ng mi tr ln. Bit rng c i tham vn bao nhiu v o s i na mnh cng khng hc hi thm c iu g ng k, sa mn Siddhatta quyt nh tr v tm kim cha kha gic ng ngay trong t tm mnh. Hng v pha Ty, Siddhatta vt nhng cnh ng la, nhng vng bn ly li, nhng m nc ng v nhng dng sui c ngu. Li qua sng Neranjara, ng i bng qua mt cnh ng na th ti ngn ni Dungsiri, thuc a phn t lc Uruvela. y c nhiu hang ng. C nhng tng cheo leo, c nhng rng ni hnh rng ca, c nhng tng tht ln, ln bng nhng tp nh ca dn ngho trong t lc. Siddhatta quyt nh lu li y mt thi gian h th cng phu, quyt tm cho ra no thot. ng tm c mt ci hang ng kh tt ngi tnh ta. ng nh rng ng tng khuyn cc nh tu kh hnh ng hnh h xc thn h, v hnh h xc thn nh th ch gy thm kh au, trong khi cuc i c nhiu au kh ri, nhng hm nay ng mun xt li iu y mt cch k lng hn. Ngi trong hang , ng t bo: - Vi mt ming g mm v t th ta khng th no c xt lm cho la pht sinh c. Thn th ta cng vy, nu thn th ta cn b vt dc khng ch th tm ta kh c th t ti gii thot. Ta hy tm cch ch ng thn th ta xem sao. Sa mn Gotama, bt u thc hnh nhng phng php ch ng thn th. C nhng hm, ng tm ti nhng ni tht thanh vng trn rng su, nhng ni m c ngi ch ngh n thi cng rn c
100 | C h n g 1 5 : K h h n h l m
trn ngi v tc sau gy dng ln, ngi sut m. Thnh thong ci s n v xm chim c thn tm ng, nhng ng vn ngi yn, khng h nhc nhch. C khi trong m ti en, mt con nai st sot ti gn. Ci s ca ng ni vi ng rng l mt con qu d xoa hin n ot mng, nhng ng vn gan l ngi yn khng nhc nhch. C khi trong m en, mt con chim phng p gy mt cnh cy kh. Ci s ca ng ni vi ng rng l mt con trn sp trn xung v qun cht ly ng, nhng ng vn gan l ngi khng nhc nhch, mc cho ci s chy rn rn trn da u ng nh mt by kin la. ng tp nh vy c th vt thng s s hi. ng ngh rng mt khi xc thn vt thot c nhng cm d ri th tm cng c th vt thot c nhng rng buc ca kh au. C khi ng ngi ngm ming cng li, li st vo hng trn, dng tm ng iu phc nim thao thc bn chn trong tm ng, nh hai ngi lc s bp mt ngi yu ui, v bt ngi yu ui ny phi tht li khut phc. Dng tm m n p tm kiu y trong mt hi th m hi chy ra t ht c mnh my ng. Tuy vy, d nim lc c mnh, d ch y dy, d nhng au kh gy ra trn thn xc c da dit ti cch no i na th tm ng vn khng t ti s an tnh. C khi ng va thc tp va nn th, khng th ra cng khng th vo. Khi thc tp nh th, ng nghe ting gi mnh nh v bo pht ra trong u ng, t hai l tai i vo, m thanh ging nh m thanh ca mt chic l rn ang c tht la. Nhng lung gi hung d xoy mnh trong u c ng v u ng au nh c ai ly li ru ba ra lm hai mnh. C khi u ng au nh b ai ly mt ci ning st ning li. Bng ng au nh mt con b b ngi t lch li dao nhn quanh
101 | C h n g 1 5 : K h h n h l m
sn. Thn th ng au nh b ngi ta tm ly v em nng trn mt l than ang chy rc. Nhng lc thc tp ch ng thn th nh th, d ch v nng lng y dy, d nim lc hng hu, d xc thn ng c au n cc , tm ng cng khng nh vy m c an n hn ln. Sa-mn Gotama thc tp kh hnh nh vy trong gn su thng. Trong ba thng u ch c mt mnh ng thc tp kh hnh trn ni. n thng th t, c nm v sa mn t ca o s Kondanna l ngi lnh o nhm ny. Gp li Kondanna, Siddhatta rt vui. Kondanna cho bit l mt thng sau khi Siddhatta t gi, chnh Kondanna cng thc hin c nh phi tng phi phi tng x v ngh rng mnh s khng hc c g thm t o s Uddaka. Ngh vy, ng r bn ngi bn thn i tm Siddhatta. Sau hn mt thng tri tm kim h may mn tm ra Siddhatta. H ng mun li tu hc vi ng di s hng dn ca ng bi v h tin tng ni ng. Siddhatta nh phi chp nhn. ng gii thch cho h bit ti sao ng ang th nghim con ng iu phc thn xc. Nghe xong, c nm ngi cng quyt thc tp theo. Bn v sa mn i theo Kondanna cng u l nhng vi sa -mn cn tr. H tn l Vappa, Bhaddiya, Assaji v Mahanama. Mi ngi tm mt ci hang ; hang ca h khng xa nhau my. Mi ngy ch mt ngi i kht thc thi, v phn n ca mt ngi c chia ra lm su. Thc n hng ngy ca mi ngi rt t, v c th gn trong bn tay tri khng khiu ca mt ngi. Ngy thng qua i. Thn th c su ngi u hao gy i rt nhiu. C nhng lc Siddhatta thc tp khng ch hnh hi n nc nm ngi bn tu phi khip m. H thy trong bt c php mn tu tp no h cng khng theo kp Siddhatta. Nhng thng gn y, Siddhatta b lun c vic i tm di sng Neranjara. ng b lun mt phn thc phm c chia cho ng. C ngy, ng ch n mt tri i thi m ng lm c di chn ng. C khi ng ch n ming phn b kh trn b rung. Thn hnh ng tiu tu qu, ch cn da
102 | C h n g 1 5 : K h h n h l m
bc ly xng. Bao nhiu xng sn ca ng u l r ra. ng khng h co. C khi ng a tay ln s u v thy tc ng rng xung tng mng nh l nhng si tc y khng cn ch ng trong da u ng. Cho n mt hm ngi thin nh trong bi tha ma di chn ni, Siddhatta bng tnh, thy c rng con ng kh hnh l con ng sai lm. Nng tt v gi chiu nh nh ti mn trn trn ln da ng. ngi trn mt ngy trong nng, by gi Siddhatta thy ln gi mt du l thng, v ng thy tm hn ng sng khoi hn ban ngy nhiu lm. ng nhn ra rng thn v tm l mt thc th khng th tch ri ra c v s an lc ca thn c lin h ti s an lc ca tm, hnh h xc thn cng l hnh h tm tr. ng nh n thi nin thiu, hi ng mi ln chn tui, ln u tin ng ngi yn lng di bng mt cy hng to trong ngy l cy rung u nm. Cm gic hi y l mt cm gic an lc, lm cho ng tnh to v sng sut l thng. ng cng nh li lc ng ngi tp thin ln u tin trong rng ngay khi Channa ngi hu cn ng va t gi ng, v nhng ngy u khi tp thin vi o s Alara Kalama; nhng bui thin tp y nui dng thn tm ng, to cho ng rt ro ngh lc. ng nh sau nghe li o s Alara Kalama ng phi b php lc trong thin t ti nhng trng thi thin nh trong ci v sc nh khng v bin x, thc v bin x, v s hu x, v phi tng phi phi tng x, lun lun tm cch tch ri khi th gii ca th v tng, ngha l ca cm gic v tri gic. ng t bo: - "Ti sao ta phi mi mi nng theo truyn thng ca kinh in? Ti sao ta li s hi nhng an lc do thin nh a ti? Nhng an lc y khng dnh lu g ht vi nm loi dc lc thng c tc dng che lp tm tr. Tri li, nhng an lc y c th nui dng hnh hi v tm hn ta ta c th c sc mnh m i xa trn ng gic ng".
103 | C h n g 1 5 : K h h n h l m
Sa mn Gotama quyt nh s bi dng li sc khe v s s dng thin duyt lm thc n cho thn tm. ng nh ngy mai s i kht thc tr li, v ng s t mnh lm thy cho mnh, khng mun nng ta vo mt ai khc. Ngh nh th, ng ng lng da trn mt m t, an tm tm gic ng. Lc y trng mi bn va ln. Tri trong khng mt gn my, v dng ngn h hin ra rt r. ng thc dy sng hm sau, khi chim chc bt u ca ht. Sa mn Gotama ng dy, v nh li nhng suy tng chiu qua. ng nhn li thn ng. Thn th dnh y bi t, v lu ng h tm gi. Chic o c sa ca ng rch nt khng che thn. ng cht nh ngy hm qua khi ti ngha a ngi thin, ng c thy thi th mt ngi cht c qung ti v trn thi th y ngi ta ph ln mt tm vi ln mu gch non. ng a mt nhn. Ci xc vn cn v tm vi mu gch vn cn . C th l hm nay hoc ngy mai ngi ta s au xc ny ra b sng lm l ha tng v tm vi s khng cn thit. Sa mn Gotama quyt nh ti xin tm vi kia dng lm chic c sa mi. ng bc ti. ng ng yn mt nim, qun tng v sanh t, ri ng ua tay nh rt tm vi ln. Thi hi ca mt c gi chng hai mi tui l ra, tm bm. Cm tm vi, Siddhatta i v hng b sng. ng c nh xung sng tm gi cho sch s v ng thi git sch tm vi qung ln ngi thay th cho chic ca sa rch bm. Nc sng rt mt v Siddhatta thy rt d chu. ng chp nhn cm gic d chu ca ng, ng n cho cm gic ny vi mt tm trng mi. ng tm kh lu. Ri ng em tm vi ra git v vt cho tht kh. Khi ng li vo b th sc ng kit. B sng hi cao v ng khng sc t mnh leo ln. ng phi ng yn lng hi lu th. Nhn sang bn tri ng thy c mt cy s xung, c nhng t l xe ra gn ng mt nc. ng li tng bc v pha y, ri nu ly cnh cy leo ln b.
104 | C h n g 1 5 : K h h n h l m
Leo c ln b sng ng ngi xung ngh. Nng ln. ng tri tm vi ra phi. Nng bt u gay gt. Thy tm vi kh, sa -mn Siddhatta chong n vo ngi. ng c c-sa mi. Theo con ng a vo xm Uruvela, ng i ti. Nhng i cha c na ng th sa mn Gotama kit sc. ng th ho hn, v cui cng ng ng xung, bt tnh. ng nm bt tnh nh vy mt hi lu th c mt c b trong xm i ti. C b chng mi ba tui. Sujata c m giao ph em sa bnh v h vo khu rng bn sng cng cho thn linh, v Sujata thy v sa-mn nm bt tnh trn con ng b sng, bng cn thoi thp th. Nhn Siddhatta, c b bit nh tu kh hnh ny kit sc. C qu xung sa vo ming ng. Khi nhng git sa ngon ngt thm c vo li v c hng. Siddhatta p ng ngay. ng chp nhn cm gic d chu do sa to nn v chm chm ung ht bt sa. Ch trong vng my mi hi th sau ng tnh to hn v ngi dy c. V ng ra hiu cho Sujata rt thm cho ng mt bt sa th hai. Nhng bt sa phc hi c sc lc ca ng rt mau chng, Siddhatta quyt nh b hang ng ni ng tu kh hnh v di v khu rng m mt bn b sng hnh o. ng n ung tr li bnh thng. C khi Sujata em thc n vo rng cng dng. C khi ng cm bt i vo lng kht thc. Mi bui chiu ng u c xung tm sng Neranjara. Mi ngy ng u c i thin hnh bn b sng. Th gi cn li ng dnh cho vic thin ta. T mnh tm kim con ng, bung b mi uy quyn ca truyn thng v kinh in. Siddhatta tr v s dng tt c nhng kinh nghim thnh bi ca chnh ng. ng khng e ngi g na v s s dng thin duyt nui dng thn tm. Mc an lc ca ng tng trin hng ngy. Khng tm cch xa la v trn trnh cm gic v tri gic, v dng nh lc qun chiu vo cm gic cng vi nhng i tng ca chng.
105 | C h n g 1 5 : K h h n h l m
Mt hi th, mt ting chim ku, mt t l, mt tia nng mt tri... tt c u c th tr thnh i tng ca cng trnh qun chiu. Ri b nh thot ly th gii hin tng, ng tr v c mt su sc trong th gii hin tng. ng bt u thy rng cha kha ca s gii thot nm ngay trong tng hi th, tng bc chn hoc tng ht si bn ng. ng thy rng th gii hin tng v th gii bn th l mt. Sa-mn Gotama i t s qun chiu c th qua s qun chiu cm gic, ri i t s qun chiu cm gic sang s qun chiu tri gic cng nhng hin tng sinh dit khc ca tm . Cui cng ng tm thy tnh cch bt nh ca thn tm. Thn th khng cn l mt thc ti ring bit na. Mi si tc cng l tm, mi t bo trong c th u cha ng tr tu ca v tr v hnh gi ch cn nhn su vo mt ht bi, chn tng ca v tr cng phi hin nguyn hnh trc nh sng qun chiu ca hnh gi. Chn tng ca ht bi chnh l v tr v ngoi ht bi, v tr khng th no c mt. Sa-mn Gotama vt thot nim v ng, v atman, v ng git mnh thy rng t bao nhiu lu nay ng tng b nim v atman ca t tng V khng ch. Thc tng ca vn hu l v ng, l anatman. Mt t ng khng phi ch nh mt vt th, m l mt li ba tm st p tan xch xing ca s c chp. Nm ly nguyn tc v ng, Siddhatta nh v tng lnh c li gm thn trong tay, i vo trn a ca thin qun nh i vo ch khng ngi. Di gc cy c th, ngy cng nh m, ng t ti nhng ci thy le sng nh sm st trn h khng. Trong khi y, nm ngi bn ng tu b ng i mt. H tng thy ng th lnh thc cng dng bn b sng. H thy ng ci ni vi mt c b, n cm v mang bt vo lng kht thc. Kondanna ni vi cc bn: Siddhatta khng cn l k m ta c th trng cy. Siddhatta na chng b d cng phu tu hnh. Siddhatta by gi ch lo bi dng xc thn v sng nhng ngy nhn h. Chng ta hy b Siddhatta v tm ti ni khc tu hnh. Ta cng khng cn tip tc tu theo phng php m Siddhatta ngh my thng v trc.
106 | C h n g 1 5 : K h h n h l m
Ch khi nm ngi b i ri, sa-mn Gotama mi thy s vng mt ca h. c khch l bi ci nhn mi, Siddhatta ht thi gian vo vic h th cng phu m cha c dp no i gii thch vi cc bn ng tu. ng t nh: cc bn hiu lm ta, nhng ta khng cn lo ti vic minh oan. Ta hy dc lng tm cho ra o. Ri sau ta s i tm h v gip h. Ngh nh th, ng tr v vi cng phu thin qun hng ngy ca mnh. Chnh trong nhng ngy m ng t ti nhng tin b ln trn con ng tm o th ch b chn tru Svatika tm ti. ng vui v nhn nhng nm c ti ca ch b mi mt tui dng cng. Tuy Sujata, Svatika v bn b ca cc em l nhng a b, Siddhatta cng c th chia s c mt phn nh ci thy ca ng vi chng, v ng mng r thy bn tr thiu hc thn qu c th hiu c v thy c nh sng ca nhng iu ng mi tm ra. ng linh cm rng ch trong mt thi gian ngn na l cnh ca gic ng hon ton s m rng, bi v ng nm trong tay chic cha kha mu nhim ca cnh ca y: t tnh duyn sinh v v ng ca vn hu.
107 | C h n g 1 5 : K h h n h l m
Chng 16: Th ra Lnh B gi ng

Svastika l con nh ngho, hi nh cha tng c i hc. Nm mi hai tui mi bt u c Sujata dy cho cht t v vn ha. Ch ni nng cha c hot bt, cho nn trong khi k li nhng g m Bt k v cuc i nin thiu ca ngi, ch ngp ngng nhiu lc v phi nh nhng ngi ngi nghe chuyn li cho. Hm y ngoi thy Ananda v ch Rahula, cn c hai ngi ngi nghe ch k. l mt ni s tui ln, tn l ni s Mahapajapati v mt thy khong ba mi lm tui tn l thy Assaji. Chiu hm y ch Rahula gii thiu hai v ny vi Svastika ri. Ch rt cm ng khi bit ni s Mahapajapati chnh l lnh b Gotami, d ca Bt v nui Bt t khi tm b. B l ngi ph n u tin c xut gia v gia nhp vo gio on ca Bt. Hin b lm ni trng lnh o hn by trm v n kht s. B mi cng mt phi on cc ni s t min Bc xung thm ving Bt v tham kho kin ca ngi v vic tu chnh gii lut ca ni chng. Ch Svastika nghe ni qu v ni s mi ti Rajagaha chiu hm qua. Ch Rahula l chu ca b. Bit b s rt vui mng c nghe Svastika k li nhng g xy ra trong rng Uruvela nhng Bt sp thnh o v nhng tun l sau ngy Bt thnh o, ch Rahula chp tay ci u rt thp cho v ni trng v ch tng c nghe Bt k v b v c sn rt nhiu cm mn, v ch c cm tng b cng thng ch nh thng ch Rahula chu rut ca b vy. Ngh nh th ch cng t xng chu vi b. Sau khi gii thiu b, ch Rahula li gii thiu thy Assaji, Svastika khng nh tn ny d Bt c nhc n tn thy trong cu chuyn m ngi k cho bn thiu nhi trong rng Uruvela. Mt Svastika
108 | C h n g 1 6 : T h r a L n h B g i n g
sng ln khi ch bit thy Assaji l mt trong nm v sa-mn tu kh hnh vi Bt ngay ti qu hng ca ch. Ch tng nghe Bt ni rng sau khi thy Bt ngng tu kh hnh, bt u ung sa v n cm th nm ngi ny b Bt i tu ch khc. Vy m by gi khng bit trong trng hp no m thy Assaji li tr nn mt v kht s t ca Bt v ang tu hnh di s ch dn ca ngi, ngay ti tu vin Trc Lm. Ch d tnh s hi Rahula v vic ny. Trong cu chuyn ch k, chnh ni s Gotami li cho ch nhiu nht. Nhiu khi b t cu hi ch c c hi ni thm v nhng chi tit ca cu chuyn, nhng chi tit khng my quan trng i vi ch nhng hnh nh rt quan trng i vi b. V d nh nhng chi tit v m c Kusa m ch dng ln Bt ngi tri lm ta c di cy b . Ni s hi: "C , con ct u? C my m th con ct c mi dng cng cho Bt? Con dng bt c cho Bt nh th t h tru con c c n ban m hay khng? V con c b ch tru nh mng hay khng?... Cu chuyn ch k xong u, cn nhiu lm. Ch xin php ngng li ni y. Ch tha vi mi ngi l ch s xin k tip ngy mai, nhng trc khi t gi, ch mun c hi ni trng mt vi cu hi m ch p trong lng gn mi nm nay, c th l ni trng s tr li c cho ch. Nghe ch ni th, ni s Gotami mm ci nhn ch: - Ch c hi, nu tr li c, th ta s tr li ngay. Svastika mun bit nhiu chuyn lm. Trc ht ch mun bit khi thi t Siddhatta vn mn nh t gi lnh b Yasodhara th lnh b ang ng tht hay l ang gi ng? Ri khi ngi hu cn thi t Siddhatta em thanh kim, chui ngc, m tc v con nga Kanthaka v ti kinh th hong thng, hong hu v lnh b Yasodhara ngh g, ni g v lm g? Trong su nm vng mt, ci g xy ra cho nhng ngi thn yu ca Bt ti Kapilavatthu? V ai nghe tin Bt thnh o trc? Ai i n Bt? V n khi Bt v th c kinh thnh n rc ra sao?
- Ch hi nhiu cu hi tht, ni s Gotami mm ci hin hu nhn Svastika. ta tr li s lc cho ch. Trc ht l chuyn Yasodhara c tht l ang ng khi Siddhatta t gi hay khng. Chuyn ny cho chc chn, ch phi hi ni s Yasodhara, nhng theo ta, th lc y Yasodhara khng ng. Chnh Yasodhara son nn giy v o d hnh sn bn hnh lang. Chnh Yasodhara vo bo Channa thng yn cng vo cho con Kathanka. Vy Yasodhara bit chc l m y thi t s b i. Lm sao m Yasodhara c th ng trong mt tm trng nh th c, h ch Svastika? Ta ngh rng Yasodhara lm nh ang ng trnh cho Siddhatta v cho mnh giy pht kh khn ca s gi bit. Ch cha bit, ch m ca Rahula tnh tnh cng ngh lm, Yasodhara hiu c ch hng ca Siddhatta v m thm ym tr cho Siddhatta, iu ta bit r hn ai ht trong cung, bi v ta l ngi thn cn v lm vic vi cng nng Yasodhara nhiu hn ai ht. Ri ni s Gotami k tip nhng g xy ra trong cung in. Bui sng y, nghe tin Siddhatta b i ri, trong cung no ng, ai cng bng hong hong ht, ch tr c Yasodhara. Vua Suddhodana gin d, qut tho qun hu, qut tho mi ngi, trch h khng gi gn cho thi t ra i. B Gotami nghe tin vi chy qua tm Yasodhara. Yasodhara khng ni g, ch ngi thm lng khc. Quan ph chnh i thn t chc nhiu ton ngi sai i bn ng tm kim thi t. Ton ngi nga i v phng Nam gp c Channa, ang tr v vi con nga Kanthaka. Channa ngn h khng cho h i v phng Nam tm thi t. Channa ni: - Qu v hy yn cho thi t tu hnh. Ti cu xin ht li, khc lc van ni, nhng thi t mt lng mt ch mun i tm o. Vi li thi t i vo chn thm sn. Ni rng trng ip, li thuc v mt vng quc khc, th cc v i tm lm sao c? Khi Channa tr v ti cung in, anh ta dp u t ti ri em thanh kim, chui ngc v m tc dng ln vua. Lc y hong hu Gotami
v lnh b Yasodhara cng ang ng bn cnh vua. Thy Channa khc, vua khng n buc ti. Vua hi han mi chuyn, than vn hi lu, ri truyn cho Channa em gng bu, chui ngc v m tc ca thi t giao li cho lnh Yasodhara ct gi. Khng kh ca cung in tht l bun b. Vua lun trong bit in nhiu ngy lin tip khng chu ra thit triu. Quan ph chnh i thn Vessamitta phi thay vua x l mi cng vic chnh s. Con Kanthaka sau khi c tr v tu nga t chi khng n ung g. My ngy sau n qua i. Channa rt thng tic. Channa ni vi Yasodhara lm l ha thiu cho n. Ni s Gotami k ti th chung thin ta bui ti vng ln. Mi ngi u t v tic v phi b d cu chuyn, nhng thy Ananda bo khng nn b gi thin ta, d cu chuyn c hay cch my i na, v thy mi mi ngi chiu hm sau li ti liu x thy. Svastika v Rahula chp tay lm l ni s Gotami, thy Anada v thy Assaji tr v liu x ca thy Sariputta. i bn thn i bn nhau im lng khng ni. Ting chung chm ri by gi y bt u dn dp hi. Svastika theo di hi th v thm c bi k nghe chung: Lng lng nghe, lng lng nghe Ting chung huyn diu a v nht tm
Chng 17: Chic l Pippala

Ngi di gc cy Pippala, sa mn Gotama tp trung ht nh lc v qun chiu vo ni thn. Tinh lc ca ng y dy v nim lc ca ng hng hu. ng thy c th ca ng nh mt dng sng ang tri chy bt tuyt v nhng t bo trong c th l nhng git nc x y nhau trn dng sinh khi, trng thnh v bin dit. ng khng tm thy mt ci g ng nht v bt bin c th gi l ng c. Xen ln trong dng sng c th ng nhn thy c mt dng sng khc: l dng sng cm th, trong mi cm gic l mt git nc. Nhng git nc cm gic ny cng x y nhau trong qu trnh sinh khi, trng thnh v bin dit ca chng. C nhng cm gic d chu, c nhng cm gic kh chu, c nhng cm gic khng d chu cng khng kh chu. T thn ca nhng cm gic cng v thng v lun lun sinh dit ging nh t thn ca cc t bo trong c th. Vi nh lc vng chc, sa-mn Gotama khm ph ra dng sng tri gic ang tri chy len li gia cc dng sng c th v dng sng cm gic. Nhng git nc trong dng sng tri gic cng x y nhau v nh hng ln nhau trn sinh trng v hoi dit ca chng. Th gii l th gii ca tri gic; tri gic chnh xc th thc ti hin l, tri gic sai lm th thc ti chm ln. Tri gic sai lm lm pht sinh bao nhiu cm gic kh au trong dng sng cm th. Con ngi s d ln hp trong kh au l v nhn thc sai lm ca mnh: v thng th cho l thng, v ng th cho l ng, khng sinh
112 | C h n g 1 7 : C h i c l P i p p a l a
dit th cho l c sinh dit, cng chung mt t tnh m li cho l ring l tch bit. Sa-mn Gotama qun chiu nhng hin tng tm thng c xem l ngun gc ca cc cm th kh au: nhng tm l s hi, gin d, cm th, kiu mn, ganh ght, tham m v u m. Chnh nim bng t ni ng nh mt mt tri. em mt tri chnh nim y soi vo lng ca cc hin tng tm l kia, ng thy rng bn cht ca chng u l s u m. Tn n l v minh. Tn n l m m. Tn n l s thiu sng sut. Cha kha ca gii thot v vy l s p tan u m, l th nhp vo lng ca thc ti c mt ci bit trc tip v chn thc v thc ti. Ci bit ny khng phi l ci bit ca tr thc suy lun. Ci bit ny l phi l ci bit trc tip ca kinh nghim, ca thc chng. Ngy xa, Siddhatta tm cch ch ng s hi, ch ng gin d, ch ng tham m, nhng nhng phng cch y khng c hiu qu, v chng ch l s nn v n p. Ngy nay Siddhatta bit c bn cht ca chng l u m: gii ta u m v i ti s hiu bit, tc l lm cho chng t tan r, nh khi mt tri ln th t khc bng ti tan bin. S hiu bit ny l kt qu ca cng trnh qun chiu. Gii thot khng phi l kt qu ca mt s ln trnh thc ti, gii thot tri li l hiu bit c t thn ca thc ti t ti t do, ct t mi si dy khng ch. Sa-mn Gotama mm ci. ng thy mt chic l Pippala in trn nn tri xanh, ui l hng v pha t v phe phy nh ang gi ng. Chic l ny mt thc ti mu nhim. Nhn chic l ng thy mt tri v trng sao. Nu khng c mt tri, nu khng c nh sng v sc nng, chic l khng th no c mt. Ci ny c v ci kia c.
ng li thy mt m my bay lng l trong lng chic l. Nu khng c m my th khng c ma v nu khng c ma th khng lm g c chic l. ng thy i a. ng thy thi gian. ng thy khng gian. ng thy tm thc. Tt c u ang c mt trong chic l. V tr c mt trong chic l v vi chic l. i, thy, ha, phong, khng thi, phng, thc, tt c u c mt vi chic l trong gi pht ny. Ci ny c th ci kia c, v ng thy thc ti ca chic l cng thc ti ca bn thn ng l mt. Chic l dng nh ch mi c mt t u ma Xun nm nay, nhng tht ra chic l c mt khng bit t bao gi. Trong nh nng c sn chic l. Trong m my bay c sn chic l. Trong cy c sn chic l, v trong Siddhatta, c sn chic l. Chic l thc ra cha tng bao gi sinh, chic l ch c biu hin ra m thi. Sa-mn Siddhatta cng cha bao gi tng sinh, sa mn Siddhatta cng ch c hiu hin. Nhng nim sinh dit v con mt l nhng nim pht xut t nhn thc sai lm, t v minh. T thn ca chic l Pippala cng nh t thn ca sa-mn Gotama cha tng bao gi sinh dit. S c mt ca mt hin tng ko theo s c mt ca tt c mi hin tng trong v tr. Ci mt bao hm tt c, v ci tt c c c mt trong ci mt. Chic l khng c c th bit lp, khng c mt ci ng thng ti bt bin. Sa-mn Gotama cng vy, ng khng th c mt bit lp vi v tr vn hu, ng khng c mt ci ng thng ti bt bin. Thy c tnh cch trng trng duyn khi ca vn hu cng l ng thi chng nghim c su xa tnh cch v ng ca vn hu. V v vy cha kha m cnh ca gii thot l nguyn l v ng, nguyn l duyn sinh. Mt m my trng bay qua, v chic l Pippala gi y ang in hnh trn nn trng y. m my kia chiu nay c th s gp mt lung kh lnh v s bin thnh ma. m my l mt biu hin, ma l mt biu hin. T thn ca m my khng c sinh dit v cn mt. Nu m my bit iu th khi cn c bin thnh ma, m my s
ca ht khi ri xung thnh git trn ni rng, trn rung la. Sa-mn Gotama thy c rng trong thc ti, khng c g sinh ra, khng c g mt i, khng c g t khng m tr nn c, khng c g t c m tr nn khng, v ng vt thot c cc nim c khng v sinh dit. Sa-mn Gotama ly ci thy ny v soi chiu li vo nhng dng sng c th, cm th, tri gic, tm t v nhn thc ca con ngi. ng thy hu ht nhng kh au ca con ngi u c pht xut t nhn thc sai lm ca con ngi. Nu con ngi thy c tnh cch v thng v ng ca thc ti th con ngi gii thot c kh au. V thng v v ng l iu kin tt yu ca s sng; nu khng c v thng v v ng th khng c bin chuyn sinh dit, v vy khng c g c th sinh trng v pht trin. Ht la nu khng c v thng v v ng th khng th mc thnh cy la. m my nu khng v thng v v ng th khng th no bin thnh cn ma. Em b nu khng c v thng v v ng th khng th ln ln. V vy chp nhn s sng tc l chp nhn v thng v v ng. Kh au bt ngun t s nhn thc v thng l thng, v v ng l l ng. Chng nhp c t tnh v thng v v ng ca vn hu l thot ra c vng kh au. Sa-mn Gotama thy rng mt khi chng nhp c t tnh v thng v v ng ca vn hu th t tnh khng ca vn hu cng bt u hin l. Khng tc l khng sinh cng khng dit, khng c cng khng khng, khng mt cng khng nhiu, khng trong cng khng ngoi, khng ln cng khng nh, khng nh cng khng sch... Tt c nhng nim v khng v c, sinh v dit, mt v nhiu, trong v ngoi, ln v nh, nh v sch... u do nhng khun kh hp hi ca tri gic to nn. Thm nhp c vo th tnh khng ca vn php, Siddhatta vt ln trn ca tt c mi phm tr y ca tri gic.
m ny qua m khc, sa mn Gotama ngi thin nh di gc cy Pippala, chiu ri nh sng ca thin nh vo thn tm v vo v tr. Nm ngi bn ng tu ca ng b ng lu ri. Bn tu ca ng by gi l ni rng, l dng sng, l chim chc, l hng vn cn trng di t trn cy. Bn tu ca ng l cy i th Pippala. Bn tu ca ng cn l ngi sao Hm ta chiu rng r vo ng lc ng bt u bui thin ta ti. m no ng ngi thin nh cho ti khuya. Bn tr con trong xm mi khi em thc n cho ng thng ch li mt lt vo gi tra, gi nng bc nht trong ngy. Tra hm y, Sujata em cng dng ng mt bt h nu vi sa v mt ong. Svastika cng em n tng cho ng mt m c Kusa rt ti ng tri lm ta c. Svastika la tru i ri, ng c cm tng l ni trong m nay, ng s t ti c tn cng ca s tnh thc mu nhim. Va hi khuya, ng m thy nhng gic m rt l. Trc ht ng thy ng nm nghing, u gi ln dy Hy M Lp Sn, tay tri trn b bin phng ng, tay phi t trn b bin phng Ty, v hai chn chm b bin phng Nam. Trong gic m th hai ng thy t rn mnh mc ln hoa sen ln v hoa sen ny n ln nh mt vnh xe, dng cao ln tn my xanh. Trong gic m th ba ng thy chim chc mu t bn phng bay ti quy t bn ng, khng bit bao nhiu m k. Nhng gic mng y nh bo trc s thnh cng ca ng. Chiu hm y, sa-mn Gotama i thin hnh bn b sng, li xung sng tm gi, ri li ln b sng i thin hnh. Khi nng bt u tt bn sng, ng tr li vi gc cy Pippala quen thuc. Nhn gc cy vi tm thm c mi tri, Siddhatta mm ci. Ngi di cy ny ng thc hin c bao nhiu khm ph quan trng. ng bit gi pht m ng ch i t lu sp n. Cnh ca gic ng hon ton sp c tung m. Khoan thai, Siddhatta ngi xung v iu chnh th ngi trong t th hoa sen. ng a mt nhn ra. Di kia dng sng ang thm lng tri. Nhng ngn gi tht nh ang lt qua b c. Rng chiu vng lng nhng sng ng.
Chung quanh ng c ting r ro ca mun loi cn trng. ng nhip tm theo di hi th v khp nh i mi. Sao Hm chc ln ri.
Chng 18: Sao mai mc

Chnh nim a thn tm v hi th tr v mt mi. Chnh nim sung mn a ti mt nh lc hng trng. Sa-mn Gotama bt u di nh sng qun chiu v i y vo t thn. Hi lu, ng bt u thy, trong giy pht hin ti, s c mt ca mun loi chng sanh ngay trong chnh t thn ng. Tt c cc loi chng sanh, t khong, kh, hi, sng cho n ru c , tho mc, cn trng, cm th v loi ngi u c mt, v c mt mt cch hin thc ngay trong gi pht hin ti. ng thy s c mt ca tt c cc loi chng sanh y chnh l s c mt ca ng, khng nhng trong hin ti m cng l trong qu kh v trong v lai. ng trng thy c tt c nhng sinh dit ca mnh trong cc kip qu kh. ng trng thy c tt c nhng sinh dit ca mnh trong cc kip hin ti. ng cng trng thy c tt c nhng sinh dit ca mnh trong cc kip v lai. ng thy c s co gin v thnh hoi ca mun ngn th gii, mun ngn tinh cu, vi tt c nhng ni nim au ca tng sinh vt; trong y, loi th do thai sinh ra, loi th do trng sinh ra, loi th do s t hp bin ha sinh ra, loi th do s chia ct phn thn sinh ra. ng thy mi t bo trong c th ng cha ng c c tam thin i thin th gii v cng cha ng c thi gian t v th n v chung. Ci thy y l tc mnh minh. ng chng t c tr tu ny vo cui canh mt. Sa-mn Gotama tip tc i su vo trn con ng khm ph. ng thy tuy v lng v s th gii tng co gin, sinh dit v thnh hoi nh th v tuy v lng v s chng sinh tng sinh dit v thnh hoi nh th trong v lng v s kip, nhng k thc nhng co gin, sinh dit v thnh hoi y ch l nhng biu hin b ngoi, cha tng ng ti thc tng ca php gii, cng nh trn mt bin c tuy lc no cng c hng triu t sng l nh xut hin nhng i
118 | C h n g 1 8 : S a o m a i m c
dng cha bao gi v vy m c sinh dit hay thnh hoi. Sng dng nh c cn mt sinh dit m nc khng h c cn mt sinh dit, v nu sng t bit mnh l nc th sng c th vt ra ngoi s sinh dit cn mt, t ti tm trng an n v p tan mi nim s hi. Ci thy ny a sa-mn Gotama vt thot li sinh t. ng bt gic mm ci. N ci ca ng n nh mt bng hoa d l trong m ti. N ci nh ta chiu ho quang. N ci y l hoa tri ca mt ci thy vi diu. Ci thy y l lu tn minh. Sa -mn Gotama t ti ci thy y vo cui canh hai. Va lc y c ting sm n vang tri v nhng ln chp git tip nhau le ln nh x rch khng gian. T hi no my en ko n che lp ht trng sao. Gi y vi ting sm n rn, ma cng bt u ri xung xi x. Ma ri t ht c thn hnh v sa -mn ang ngi tnh ta di gc cy Pippala, nhng Siddhatta vn ngi yn bt ng. ng thn nhin tip tc cng phu thin qun. Tip tc ri nh sng vo ci tm, ng thy chng sanh ang chu ng v lng kh au ch v mi ngi mi loi khng bit rng mnh ang cng chung mt th tnh vi mi ngi v mi loi khc, v t s u m lm pht sinh bao nhiu phin no lm ri lon tm hn. Tham m, gin hn kiu cng, nghi ng, tt v s hi ... nhng tm nim y u pht sinh t gc v minh. Nu mi ngi bit tm cch tnh tm nhn li, qun chiu su sc vo lng s vt th ai cng c th t ti s hiu bit, v s hiu bit ny s lm tiu tn c mi phin no v lm pht sinh c s chp nhn v nim tin yu. ng khm ph ra rng hiu bit v thng yu l mt v nu khng th hiu bit th khng th thng yu. Tnh tnh ca mt con ngi, d c c i my, cng l do nhng iu kin sinh l, tm l v x hi to thnh. Nu hiu c iu ta s khng on ght con ngi m ch lo chuyn ha nhng iu kin sinh l, tm l v x hi. Vi mt nhn thc nh th ta khng cn on hn m ch c xt thng. C xt thng ta mi ra tay hnh ng chuyn ha con ngi v chuyn
119 | C h n g 1 8 : S a o m a i m c
ha hon cnh. Con ng m Siddhatta tm ra l con ng hiu bit xt thng v hnh ng. Mun thng yu phi hiu bit. Hiu bit l cha kha ca cnh ca gii thot. M mun t ti hiu bit, con ngi phi sng thc tnh trong tng giy tng pht, thc tnh tip xc, nhn din v nhn thy nhng g ang xy ra trong ta v chung quanh ta. Ci nhn y cng ngy s cng su sc, v khi nhn su c vo lng mt hin tng th hin tng s phi by chn tng trc mt ta. l b quyt ca chnh nim. C chnh nim th i sng c soi sng bi ci nhn chn thc (chnh kin), suy t chn thc (chnh t duy), li ni chn thc (chnh ng), hnh ng chn chnh (chnh nghip), s c gng i v ng chnh (chnh tinh tin) v s dng ng php nhng trng thi thin nh v mc ch gii thot (chnh nh). Con ng ny gi l con ng thnh o, l arymarga, l con ng cn c ch by cho nhn gian. "Chnh nim l con ng duy nht thc hin gii thot v gic ng", sa -mn Siddhatta th thm. Nhn thu vo tm nim ca mi loi chng sanh. Siddhatta chng c tha tm minh. ng thi ng cng t ti kh nng c th thy c th nghe tt c nim vui ni kh ca mi loi m khng cn i ti tn ch. Cng mt lc ng t ti thin nhn minh, thin nh minh v thn tc minh. Lc y, tri cui canh ba. Sm st im. My en cun sch, v trng sao li vng vc hin ra trn bu tri trong sut. Sa-mn Gotama c cm gic mt ci nh t thng giam hm con ngi trong ngn vn kip va b ph tung. V minh l ngi ch ngc, v s u m cho nn nhng vng ng (hnh) gn ln trong
120 | C h n g 1 8 : S a o m a i m c
tm thc cng nh my en ging ba trn bu tri v che lp c trng sao. T nhng vng ng ca tm thc m pht sinh ra s phn bit tm v vt, ch th v i tng, ta v ngi, c v khng, cn v mt (danh sc, lc nhp, xc). T s phn bit y pht sinh s t tng (th, i, th, hu). Nh t c xy dng kin c. Trong kh au (sinh lo bnh t), v minh li cng ngy cng su nng, v bn bc tng ca ci nh t cng ngy cng thm vng chc, cng vng vy, con ngi cng thy nhng bc tng ca nh t vng chc. Ch c mt cch m thi: l nm ly ngi ch ngc v khm ph chn tng n. Ngi ch ngc y l v minh. Phng php gii tr v minh l con ng bt chnh o. Mt khi tn ch ngc khng cn th ngc t b ph tung, v khng bao gi cn c xy dng tr li. Sa-mn mm ci, th thm: - Ny k cai t i, ta nhn thy ngi. T bao nhiu kip ri, ngi thit lp bao nhiu phen nhng nh t sanh t. By gi y nhng bc tng b ph v, ko ct b p nt. Ta nhn r mt mi ca ngi ri. T nay tr i, ngi khng cn xy c mt ci nh t no na. Nhn ln, Siddhatta thy sao Mai mc chn tri, lp lnh nh mt ht kim cng ln. Lu nay ngi di gc Pippala, Siddhatta nhiu ln trng thy ngi sao ny. Nhng hm nay sao Mai hin ra nh mt ngi sao mi, chi sng v lp lnh mng vui nh n ci gic ng. Siddhatta nhn sng ngi sao Mai ri but ming ln ting: - L thay, tt c mi chng sanh u c sn ht ging ca tr tu gic ng trong lng, vy m trong ngn mun c kip c cho t mnh ln ngp trong bin sinh t kh au. Tht l ng thng. Siddhatta bit rng o ln c tm ra, v hoi bo ca ng t c. Tm hn an lc, th thi, ng ngh n nhng nm ln li kim tm vi bao nhiu gian trun v nhc nhn. ng ngh ti cha, ti
121 | C h n g 1 8 : S a o m a i m c
m, ti d, ti Yasodhara, ti Rahula v ti mi bn b quen thuc. ng nh ti triu nh, ti kinh thnh Kapilavatthu, ti dn, ti nc, ti nhng k cng kh thiu may mn, v ti nhng a b sng ly lt trong cc xm ngho. ng ha s tm cch em nh sng ca con ng mi, soi t ng i nc bc ca h v du h ra khi bin kh. Tnh thng ni ng do dt hn bao gi ht bi v tr tu ni ng by gi sng t hn bao gi ht. Bng ti tan. Nng ln. Chim chc bt u ca ht. Nng bt u lc qua nhng chic l non. Nng v l p mt cch l k. Sa-mn Gotama ng dy, ri ch ngi, ng i dn ra pha b sng. Trn b c, cc bng hoa mu lm tm n trong nng mai. Nng nh reo mng trn khng gian, trn cnh l v trn mt sng. Hnh nh bc ti u ng thy hoa n ti . Su au khng cn c mt. Tt c nhng mu nhim ca hin hu ni tip nhau hin by trc mt ng. Tt c hm nay u nh i mi, u nh khc l. Nn tri xanh i vi ng cng l mi l. m my trng i vi ng cng l mi l. V tr mi tinh, v t thn sa -mn Gotama cng mi tinh. Va lc y th Svastika chy ti. Thy ch b chn tru, Siddhatta mm ming ci. Svastika ng dng li. Cu b nhn ng chm chm, hai mt nh b ng v ming h to. N qun c chp hai tay ln trn cho. Siddhatta gi: - Svastika! Ch b git mnh, p: - D! Ri mi chp tay cho. N tin ti my bc na, ngng li, ri li ng nhn Siddhatta trn trn. Cui cng n thn thng ni: - Tha thy, hm nay con trng thy rt khc l.
122 | C h n g 1 8 : S a o m a i m c
V sa-mn vy n li gn v m n trong hai tay. ng hi: - Con thy ta khc th no? p mt vo Siddhatta, Svastika ni: - Con khng bit. Con ch bit l hm nay thy khc lm. Con thy thy nh mt ci mt tri. Siddhatta xoa u cu b: - Vy h con? Con thy thy nh l ci g na? Svastika nhn ln: - Con thy thy nh bng sen va n. Con li thy thy nh ... nh... mt trng trn nh ni Gayasisa. Siddhatta nhn vo mt Svastika: - Con l thi s ri . No, ni cho thy nghe i, ti sao hm nay con n thm thy sm th? Tru ca con c th n u? Svastika k cho Siddhatta nghe l hm nay cu khng phi th tru cho n, v tt c my con tru ln u c i cy rung. Ch c mt con ngh th c gi ti chung. Hm nay n ch cn i ct c cho tru m thi. Hi hm n v my em thc dy v ting sm st v v ma dt t c my ci chng tre. My anh em u phi chi dy. Cha bao gi n thy c trn ma ln v sm chp nhiu nh vy. C bn u ngh n Siddhatta v a no cng lo lng cho Siddhatta. Chng ngi vi nhau cho n khi tri tnh ma mi i ng li, v khi tri mi sng, Svastika chy qua chung tru ly quang gnh i ct c. N mun ra sm tm xem Siddhatta c c an lnh khng, v khi ra ti b sng th n gp Siddhatta. V sa mn cm tay Svastika: - Ngy hm nay l ngy vui nht ca thy. Cha bao gi thy vui nh hm nay. Nu c th chiu nay cc con gh li cy
123 | C h n g 1 8 : S a o m a i m c
Pippala chi vi thy. Nh cho my a em ca con n vi nh. By gi th con hy i ct c cho y gnh i. Svastika sung sng chy i, trong khi v sa-mn tip tc i tng bc mt trn b sng ngp nng.
124 | C h n g 1 8 : S a o m a i m c
Chng 19: Tri qut ca chnh nim

Tra hm y khi mang cm vo rng cho sa-mn Siddhatta, Sujata thy ng ang ngi di gc cy Pippala, p nh mt bui sng mai. Nt mt ng rng r, ton thn ng ta chiu s an lc v thanh tnh. hng trm ln Sujata trng thy cnh tng v sa -mn ngi tnh ta trang nghim hng trng v p di gc cy Pippala, nhng hm nay c b cm thy mt iu g rt khc l. Nhn Siddhatta, Sujata t nhin cm thy tt c nhng bun lo ca mnh tan bin v nim vui pht hin trong lng c nh mt ngn gi ma Xun. C c cm tng rng c khng cn ham mun hay m c mt ci g trn cuc i ny na c. Tt c v tr nh tr nn hon ton tt lnh, hon ton p v trong nhn gian khng cn phi nhc nhn lo lng na. Sujata tin ti my bc, C b cm thy rt an n v nhn ra rng nim an lc, v thanh tnh ca thy ta chiu v i vo trong con ngi ca c. Siddhatta mm ci nhn Sujata. ng ni: - Con ngi xung y. Thy cm n con cng dng cm nc cho thy trong sut thi gian su thng. Hm nay l ngy vui nht ca thy, bi v m qua thy va tm ra o ln. Con hy vui mng i. Mai mt thy s ra i ch by cho mi ngi con ng thy mi tm ra c. Sujata nhn ln, ngc nhin: - Mai mt thy s ra i? Thy b chng con sao? - Mai mt thy s ra i, nhng thy s khng b cc con. Trc khi t gi cc con, thy cng s dy cho cc con con ng thy mi khm ph. Sujata cha c yn tm. C b nh hi thm, th Siddhatta ni tip:
125 | C h n g 1 9 : T r i q u t c a c h n h n i m
- Thy s li y vi cc con t ra cng l mt tun trng na. Thy s dy o cho cc con. Sau thy mi ln ng, nhng nh vy khng c ngha l thy s xa cc con mi mi. Thnh thong trn ng hnh o, thy s gh thm v chi vi cc con. Nghe ni sa mn s li mt tun trng trc khi ng, Sujata mi tm yn d. C b qu xung, m gi l chui v dng cm ln. Siddhatta th trai, trong khi Sujata ngi mt bn, nhn v sa mn ang thong th b tng ming cm nh chm vo mui m n. C thy lng hn hoan khng bit chng no m k. Th trai xong, Siddhatta bo Sujata i v, v hn x chiu s gp li cng vi bn tr trong xm. Chiu hm y, bn tr n rt ng. Ba a em ca Svastika cng u c mt. Cc cu con trai u tm ra sch s v n mc tm tt. Cc c b u chong sari mu, Sujata mc sari la mu ng. Nandabala mu t chui. Bhima mu hng. Bn tr ngi quanh Siddhatta di gc cy Pippala, rc r nh nhng bng hoa. Sujata em n rt nhiu tri da v nhng th ng tht nt tht i thy Siddhatta v c bn. Chng cy da v b ra tng ming n vi nhau rt l vui v. ng tht nt cng lm cho da ngon thm. Nandabala v Subas cng em theo my mi tri qut. Chng chia nhau bc qut n. Sa-mn Siddhatta ngi gia bn tr, rt vui. B Rupak mi ng mt ming da v mt ming ng tht nt, t trn mt ci l Pippala . Nandabala dng ng mt tri qut. ng tip nhn mi th v cng n chung vi bn tr. Ba tic ngn cha chm dt, Sujata ln ting: - Tha cc anh ch, cc bn v cc em. Thy ni hm nay l ngy vui ca thy v o Ln c tm ra. Sujata cng cm thy hm nay l mt ngy rt ln ca Sujata. Vy tha cc anh ch cc bn v cc em; tt c chng ta hy xem ny hm nay l mt ngy vui ln. Chng ta hp li hm nay mng ngy thnh
o ca thy. Bch thy, o Ln thnh, chc thy khng li vi chng con c lu. Chng con xin thy dy cho chng con nhng iu m chng con c th hiu c, chng con c thm nhun n c ca thy. Ni xong, Sujata chp hai tay li hng v sa-mn Gotama, dng iu knh cn v tha thit. Nandabala v bn tr cng u chp tay hng v Siddhatta vi v ch thnh. Siddhatta im lng. Mt lt sau ng ra hiu cho bn tr b tay xung, v ni: - Cc con l nhng a tr thng minh, th no cc con cng hiu v lm theo c nhng li ta dy. o Ln m ta tm ra rt su kn v nhim mu, nhng nu ngi no chu hc hi ht lng cng c th thy v hnh theo c. Con ng ta tm ra c gi l con tnh thc. Khi cc con bc mt tri qut ra n, cc con c th n qut mt cch tnh thc hay khng tnh thc. Th no gi l n qut mt cch tnh thc. l trong khi n qut, mnh bit l mnh ang n qut, mnh cm nhn c hng thm v v ngt ca tri qut. Khi bc qut mnh bit l mnh ang bc qut, khi g mt mi qut b vo ming, mnh bit l mnh ang g mt mi qut b vo ming, khi tip xc vi hng thm v v ngt ca mi qut, mnh bit l mnh ang tip xc vi hng thom v v ngt ca mi qut. Tri qut m ch Nandabala va tng thy hi ny c tt c l chn mi. Thy n tng mi trong s tnh thc nh th v thy thy c rng tri qut l rt qu gi, rt mu nhim. Trong sut thi gian n tri qut thy khng qun tri qut, v vy tri qut c tht i vi thy trong thi gian . Tri qut c tht th ngi n qut cng c tht v nh vy tc l n qut trong s tnh thc. Ny cc con, cn th no gi l n qut mt cch khng tnh thc? l trong khi n qut, mnh khng bit l mnh ang n qut, mnh khng cm nhn c hng thm v v ngt ca tri qut. Khi bc qut, mnh khng bit l mnh ang bc qut,
khi g mt mi qut b vo ming, mnh khng bit l mnh g mt mi qut b vo ming, khi tip xc vi hng thm v v ngt ca mi qut, mnh khng bit l mnh ang tip xc vi hng thm v v ngt ca mi qut. n qut nh th th khng thy c s qu gi v mu nhim ca tri qut. n qut m khng bit l mnh n qut, th tri qut khng tht s c mt. Tri qut khng tht s c mt th ngi n qut cng khng tht s c mt. Cc con, l n qut m khng c s tnh thc. Ny cc con, n qut trong tnh thc c ngha l trong khi n qut ta xc tip tht s vi tri qut, c ta khng suy ngh vn v n nhng chuyn khc, chuyn ca ngy hm qua, chuyn ca ngy mai, v tm ta an tr trong gi pht hin ti cho nn tri qut mi tht s c mt. Nh vy, sng tnh thc l sng trong giy pht hin ti, thn v tm an tr trong giy pht hin ti. Ngi tu tp php tnh thc khi cm tri qut trong tay v nhn vo tri qut c th thy c nhng iu m ngi khc khng thy. Nhn tri qut trong tnh thc, cc con c th thy c cy qut, cc con c th thy c cy qut n hoa trong ma Xun, cc con c th thy c nh nng v git ma ang nui ln tri qut. Nhn su hn na cc con c th thy c mun vt trong v tr ang tip tay nhau lm cho tri qut c mt. Nhn mt tri qut nh th ngi tu tp php tnh thc c th thy c nhng s mu nhim ca v tr v ng thi cng thy c s giao tip trng trng ca mi vt trong v tr i vi nhau". Ny cc con, i sng hng ngy ca chng ta cng ging nh mt tri qut. Nu tri qut c th c chn mi hoc mi mi hay mi hai mi, th mi ngy cng c hai mi bn gi. Mi gi l mt mi qut. Sng mt ngy hai mi bn gi cng nh n c mt tri qut: con ng m ta tm ra l con ng sng tnh thc sut hai mi bn gi mt ngy, thn v tm lun lun an tr trong hin ti. Ngc li tc l sng trong qun lng. Sng trong qun lng tc l sng m khng bit mnh sng,
sng m khng tht s tip xc vi s sng, bi v thn tm mnh khng an tr trong hin ti. Ni ti y, sa mn Gotama gi: - Ny Sujata. - D, Sujata chp tay nhn ln ch i. - Con ngh sao, khi mt ngi bit sng tnh thc, ngi y lm nhiu lm li hay t lm li? - Bch thy, khi mt ngi bit sng tnh thc, ngi y t phm vo lm li. M con thng dy: lm con gi con phi c t khi i, khi ng, khi ni, khi ci v khi lm vic. Con thy rng sng c t cng nh sng tnh thc. Nu con tm vo cng vic, nu con c t trong khi i, ng, ni, ci th trong i sng hng ngy con trnh c nhng ngh, nhng li ni v nhng ng tc c th gy nn s v v lm k khc phin lng. - ng nh vy, Sujata. Khi mt ngi bit sng tnh thc, ngi y bit mnh ang ngh g, ni g v lm g v v vy ngi y c th trnh c nhng ngh, li ni v ng tc c th gy nn kh au cho mnh v cho k khc. Ny cc con, sng tnh thc tc l sng trong gi pht hin ti, v bit c nhng g ang xy ra trong bn thn mnh v hon cnh mnh. Sng nh th ta tip xc c vi s sng, v nu tip tc sng tinh cn nh th ta c th hiu bit c bn thn ta v hon cnh ta mt cch su sc, v s hiu bit a ti s chp nhn v s thng yu. Khi mi loi hiu bit nhau, khng cn nhiu kh au. Ny Svastika, con ngh sao? Ngi ta c th thng c khng, nu ngi ta khng hiu? - Bch thy, khng hiu th kh c th thng. Xin thy nhn em Bhima ca con. C mt hm b Bhima khc hoi, khc c m, lm cho ch n l b Bala ni cu ln, pht cho n mt ci tht
mnh vo mng. Bhima b ch nh li khc to hn. Con n m Bhima v con bit rng Bhima ang st. C th n khc v ang b nhc u. Con gi Bala m ni: "Ny Bala, hy ti s u em m xem". Bala ti s u em, hiu ngay. Mt n du li. N m em vo lng, ri ru em vi tt c s thng yu. Em Bhima nn khc, d n vn cn st. Bch thy, l nh Bala hiu, cho nn con ngh rng nu khng hiu th khng th thng. - Con ni ng lm, Svastika? C hiu mi thng, v c thng mi bit chp nhn. "Ny cc con, tp sng cho tnh thc cc con s t t hiu: hiu mnh, hiu ngi, hiu vn vt v cc con s c lng thng. l nhng iu s lc v con ng mu nhim m ta tm ra". Svastika chp tay: - Bch thy, chng con c th gi con ng y l con ng tnh thc c khng? Siddhatta ci: - c ch, cc con c th gi o ca ta l o tnh thc. Ta cng a cch gi y ca cc con lm. Sujata chp tay xin php ni: - Cn thy l ngi tnh thc, bit sng tnh thc v s i dy o tnh thc cho mi ngi. Vy chng con c th gi thy l ngi tnh thc c khng? Siddhatta gt u: - Cc con t tn cho ta nh vy, ta bng lng lm. C gi ta l ngi tnh thc. Cch gi y ta thy n s m thn mt. Mt ca Sujata sng ln. C b ni:
- Tnh thc ni theo ting Magadhi l budh. Ngi tnh thc ni theo ting Magadhi l Buddha. Vy t nay chng con gi thy l Bt. Siddhatta gt u. Tt c bn tr u hoan h. Nalaka, mi bn tui, l ngi con trai ln tui nht trong bn. Cu ln ting: - Ly Bt, chng con rt sung sng c Bt dy cho chng con v con ng tnh thc. Con nghe em Sujata ni gn su thng nay Bt ngi tu di gc ca cy Pippala ny, v chnh m qua Bt thnh o di gc cy Pippala ny. Tha Bt, cy Pippala ny p nht trong rng. Chng con mun t tn cy ny l cy tnh thc, c c hay khng? Cy tnh thc tc l cy B , bi v ch b (bodhi) cng cng mt h vi ch bt, cng c ngha l s tnh thc. Sa-mn Siddhatta Gotama gt u. ng rt hoan h. ng khng ng trong mt bui ni chuyn ngn ngi vi bn tr nh trong rng m ng c tn, o ca ng mi tm c c tn, v cy i th ni ng tm ra o ln cng c tn. Nandabal chp tay: - Chng con xin bi bit Bt hm nay. Tri gn ti, t hm na chng con s xin tr li c Bt dy d. Bn tr nht lot ng dy chp tay bp sen cm n v t gi Bt. Chng ru rt vui mng nh mt n chim. Bt cng vui, Bt quyt nh li rng ny trong mt thi gian chim nghim v cch em gieo rc nhng ht ging ca o tnh thc trong cuc i, ng thi cng c thi gian th nghim y nim an lc ln lao do s chng o em ti.
Chng 20: Nai ngc

Mi ngy, Bt u c xung tm di dng Neranjara. Ngi thng i bch b thin hnh trn b sng hoc nhng con ng mn trong rng do chnh du chn ca ngi to ra. C khi Bt ngi tnh ta trn b sng bn dng nc chy. C khi Bt ngi tnh ta di cy b trong lc hng ngn chim chc ca ht lu lo trn cnh l. Li nguyn xa by gi c thc hin. Bt bit l ngi s tr v Kapilavatthu. c nhiu ngi ang ch i Bt. nhng Bt cng nh rng thnh Rajagaha, vua Bimbisara cng ang i ch ngi. Vua Bimbisara qu l mt ngi bn tri k ca Bt. Bt phi p li tm thnh tnh trc, v cn nm ngi bn ng tu na. Bt phi gip h. H l nhng ngi c kh nng tip nhn o gii thot. C l nm ngi y cng ch ang quanh qun trong vng ny m thi. Dng sng, bu tri, trng sao, ni rng cng nh tng ngn c v tng ht bi u tr nn mu nhim i vi Bt. Ngi thy nhng nm lang thang tm o ca mnh trc kia khng phi l v ch. Chnh nh nhng nm phong trn y m ngi thy c rng o sng nm ngay trong t tm mnh. Tm ca chng sinh chnh l tm ca gic ng. Ht ging tnh thc nm ngay trong tm ca mi ngi. Chng sanh khng cn i tm s gic ng bn ngoi, bi v mi sinh vt cha trong t thn tt c tr tu v hng lc ca ton v tr. y l mt pht kin v i ca Bt, v l mt tin mng ln cho tt c. Bn tr r nhau tr li nhiu ln c Bt dy d. Trong khi tip xc vi chng, Bt vui mng nhn ra rng o l gii thot c th din by bng mt ngn ng n gin v mc mc. Bn tr, d l nhng em b cha bao gi i hc cng c th hiu c gio php ca Bt. iu ny lm cho Bt phn khi. C mt ba n, bn tr ti Bt vi mt r qut. R qut ny do Sujata em n. Chng mun c cng n qut vi Bt trong s tnh thc thc tp li bi hc u tin m chng c hc v o
132 | C h n g 2 0 : N a i n g c
Bt. Sujata nng r qut i mi tng ngi. Trc ht c b qu trc Bt v nng r qut ln trn hai tay, u c b hi ci xung trong dng diu thnh knh. Bt chp tay bp sen v tip nhn mt tri qut t trong r. Sujata hng sang mi Svastika hin ang ngi pha bn tri ca Bt, Svastika cng chp tay bp sen nh Bt tip nhn mt tri qut. Sujata lm nh th cho n khi mi ngi u c trong tay mt tri qut mi tr v ch ngi. t r qut trc mt, c b cng chp tay trc khi ly ln mt tri qut. Bn tr im lng, Bt bo chng theo di hi th v mm ci. Ri Bt tri qut ln trn lng bn tay tri, a ln, nhn vo tri qut qun tng chim nghim. Bn tr ng lot lm nh Bt. Mt lt sau, Bt t t bc qut, bn tr cng lm nh ngi. Thy tr thong th n qut trong im lng, trong tnh thc. Khi mi ngi n xong qut, Bala i thu hi tt c nhng ci v qut. Bn tr rt sung sng c n qut vi Bt trong chnh nim v Bt cng cm thy mt nim vui ln khi c ngi thc tp vi bn tr qu ma nhng rt d thng ny. Bn tr thng tr li vi Bt vo nhng bui chiu. C khi Bt dy chng cch theo di hi th iu phc tm trong nhng khi bun bc hoc nng gin. C khi Bt dy chng cch ngi yn lm cho tm tr tnh lng. C khi Bt dy chng cch i thin hnh hc nm s thnh thi. Bt dy chng tht k v cch nhn ngi v s vic: nhn nh th no c th thy, c th hiu v c th thng. Bi dy no bn chng cng hiu c. Mt hm n, Nanbadaal v Sujata quyt nh cng nhau may mt chic o ca sa mi dng Bt. Hai ch em ra mt ngy lm chuyn ny. Chic o ca sa mi ny mu gch, hi ging vi tm vi m Bt ang chong. Sujata khm ph c ngun gc ca tm vi . l tm vi c ph ln thi hi ca Radha, ngi ca nh c, khi cn qung ngoi ngha a. Radha cht v bnh thng hn. Ba m ca Sujata nui mt ngi khc tn l Purna. Khi bit rng thy mnh phi ly mt tm vi ngoi ngha a git i m lm o ca-sa. Sujata nh mun khc, v l l do khin c b i tm ngi ch h.
133 | C h n g 2 0 : N a i n g c
Ngy hai ch em em o vo dng, Bt ang ngi thin di gc B . Hai ch em ngi im lng i cho n khi ngi xut thin mi dng o ca-sa ln. Bt rt vui lng khi c o mi. Ngi ni ngi s cn n o ny. V ngi ni ngi mun gi li tm vi, mi khi git o th c vt khoc ln trn ngi. Nghe ni th, Nanbadala v Sujata quyt nh may thm cho Bt mt chic na ngi c th thay c o ngoi m em i git. Mt hm n, bn tr c nghe Bt k mt chuyn tin thn. Hm y chng n kh ng, b Balagupta hi Bt v tnh bn. Balagupta l mt c bn gi ca Sujata, mi ln mi hai tui. S d Balagupta hi Bt v tnh bn v ngy hm trc c cng vi c bn gi l Jatilika c chuyn xch mch cng nhau, v hm nay trc khi i vo thm Bt c b nh khng gh vo r Jatilika cng i, nhng cui cng, Sujata p c vo r Jatilika, Jatilika chu Sujata m i, nhng khi ti ci b , i bn ngi ra hai gc ch khng ngi gn st bn nhau nh trong nhng ln khc. Bt k cho bn tr nghe v tnh bn gia mt con nai, mt con chim v mt con ra. Theo Bt th chuyn ny xy ra t thi xa xa, cch y hng ngn nm, lc Bt cn l mt con nai. Bn tr ngc nhin, nhng Bt bo: - Trong nhng kip trc, chng ta ai cng u tng lm t, lm , lm sng, lm gi, lm nc, lm la. Chng ta ai cng tng lm ru, lm c, lm cy ci, lm cn trng, lm c, lm ra, lm chim mung, lm th vt. iu ny ta ty rt r trong thin qun ca ta. Vy th trong mt kip trc, ta lm mt con nai, l chuyn rt thng. Ta cn nh, c mt kip n, ta lm mt mm trn nh ni. C mt kip khc na, ta lm mt cy bng s. Cc con cng vy, chuyn ta sp k l chuyn mt con nai, mt con chim, mt con ra v mt bc th sn. C th l mt a trong cc con ngy xa y lm con chim, v mt a khc lm con ra.
134 | C h n g 2 0 : N a i n g c
Cc con nn bit, c mt thi n, trn ci t ca chng ta, cha c mt ca loi ngi, v cng cha c mt chim chc v mung th. Lc y ch c rong ru di nc v cy ci trn cn m thi. Hi , chng ta ch c th l t , sng khi hoc cy ci. Ri t m chng ta lun chuyn thnh chim chc, thnh cc loi cm th v thnh con ngi. Ngay trong kip ny, chng ta cng khng phi ch l ngi. Ta l ngi nhng ta cng ng thi l cy la, l cy da, l tri qut, l dng sng, l khng kh... bi v khng c mt nhng th th con ngi cng khng th no c mt. Cho nn khi cc con nhn cy la, tri da, tri qut, dng sng, cc con nn nh trong kip ny tuy mnh l ngi mnh cng phi nng ta vo cc loi y v mnh cng c th ni rng mnh l nhng loi y. Thy c nh vy mi tht l c hiu bit v c tnh thng. Chuyn ta sp k cho cc con nghe tuy xy ra cch y hng ngn nm nhng c th l ang xy ta ngay trong gi pht ny. Cc con hy lng nghe cho k m suy ngh, xem mnh c dnh lu g ti nhng con vt trong truyn hay khng! Ri Bt bt u k. Thu y Bt l mt con Nai trong rng. Trong rng c mt h nc. Di h nc c mt con Ra. Bn h nc c mt cy dng, v trn cy dng c mt con chim So. Nai, Ra, v So chi nhau rt thn. Mt hm c mt ngi th sn i theo hai du chn Nai ti bn h, ni Nai thng xung ung nc. ng ta t mt ci by bng nhng si dy da rt chc , ri i v nh. Nh ng ta khng xa ba rng l my. Chiu hm y, ti b h d ung nc. Nai b mc by, Nai ku ln, Ra v So nghe ting Nai. Ra b n, So bay ti. Thy Nai b nn, Ra v So bn nhau phng thc gii cu cho bn. So ni vi Ra: "Ch Ra i, ch c rng khe th ch hy gng gm cho t nhng chic dy da ca ci by ny, cn em, em s tm cch ngn ng th sn li, ng cho ng ti". Ni xong, So vi v bay i. Ra khi s gm cc si dy da. So bay ra khi rng, ti nh ngi th sn v u sn trn mt cnh cy xoan trc ca nh, ch i.
135 | C h n g 2 0 : N a i n g c
Tri sng, ngi th sn cm ly con dao nhn v m ca i ra. Thy ngi th sn bc ra, So v cnh bay ti v lao mnh vo mt ng ta bng ht c sc mnh. B So p vo mt, bc th sn chong vng. Bc tr lui vo nh. Bc nm xung ging ngh ngi chc lt. Hi lu sau bc li chm dy, cm ly con dao nhn. Ln ny, bc i ra bng ca sau, nhng So bit trc. So chc sn trn mt cnh mt sn sau. Khi bc th sn m ca i ra. So li v cch v lao mnh vo mt bc mt ln na. B chim tn cng hai ln lin tip, bc th sn quay vo nh. Bc suy ngh: Ngy hm nay xu qu, d ta i bng ng trc hay bng ng sau th cng b con chim qui g ny ngn cn. Thi ta hy ngh ngi, ngy mai s vo rng. Sng hm sau, ngi th sn thc dy sm. Cm ly chic dao nhn, ng ly nn i ln che kn mt ri m ca i ra. Khng tn cng ng ta vo mt c na. So lp tc bay v rng bo cho hai bn: - Bc th sn sp ti. Lc y Ra gm t gn ht cc si dy da. Ch cn c mt si na thi l Nai c th thot c. Ra dng ht sc bnh sinh gm, nhng si dy ny cng qu, cng nh thp. Rng ca Ra gn nh l sp rng ht v ming Ra chy mu rt l ti nghip. Ra ra sc gm trong hai m v mt ngy, ming Ra khng chy mu sao c. Trong lc ngi th sn va ti. Trng thy ng ta, Nai hong kinh vng mnh mt ci. Nh vy si dy m Ra gm na chng b t. Nai vi phng vo rng. Lc So bay ln u trn cy dng, nhng Ra kit sc qu, khng b i u c. Thy mt Nai, bc th sn tc lm. Bc lm ly Ra, b vo trong mt ci ti da v treo ti trn mt thn cy ri i tm Nai. Lc , Nai ang ng sau mt bi rm nhn ra thm chng cc bn. Nai ngh: "Cc bn liu thn cu ta, n lt ta, ta cng phi
136 | C h n g 2 0 : N a i n g c
liu thn cu bn". Ngh nh th, Nai t t bc ra cho ngi th sn trng thy. Nai lm ra v kit sc v khuu hai chn trc xung. Ngi th sn ngh: - Con Nai ny kit sc ri, Ta c th ui theo n v m n mt nht. ng ta lin cm ao ui theo Nai. Nai ng dy t t i vo rng, d bc th sn i theo. Sau khi d c bc th sn i vo kh su trong rng, Nai vt chy tht nhanh, lm mt du chn mnh, ri phng tr ra h nc. Ti bn cy dng, Nai dng gc ca mnh y ci ti da ca bc th sn p ngc xung. Nh vy Ra ri ra khi ti. So cng bay ti gn. Nai ni vi hai bn: - Nh hai bn m ti thot cht v tay ngi th sn. Ti cm n hai bn. Ngi th sn s tr li ngay by gi. Anh So, anh hy di t anh i ni khc, cn ch Ra, xin ch b xung nc i thi. Mau ln, cn ti, ti s i ngay vo rng. Khi ngi th sn tr li, ng ta thy Ra thot i u mt. Nai v So cng bt tm. Bun b, ng ta eo ti v cm dao i v nh. B Rupak v b Subash nghe n ch con Ra gm nhng si dy da sut hai m v mt ngy khin cho ming Ra chy mu th ly lm thng lm. Chng n gn khc. K xong chuyn tin thn, Bt hi: - Cc con ngh xem, thu y ta l Nai, cn ai trong cc con l Ra? Bn em b a tay ln. Svastika nhn thy trong s nhng ngi a tay c c Sujata. Bt li hi: - Vy ai trong cc con l So? Ln ny Svastika a tay ln. N nhn thy c hai a na cng a tay ln. l Jatilika v Balagupta. Sujata nhn Jatilika ri nhn Balagupta:
137 | C h n g 2 0 : N a i n g c
- C hai em u l So, nh vy hai ngi ch l mt ngi. So m gin So th cn ra g na. Tnh bn ca chng ta khng bng tnh bn gia So, Ra v Nai hay sao? Ni xong Sujata li nhn Balagupta, Balgupta hiu , ng dy. C b tin ti ch Jatilika, a hai tay nm ly tay bn. Jatilika cng a hai tay m Balagupta vo lng, ri n ngi xch ra mt bn cho Balagupta c ch ngi st bn n. Bt mm ci: - Cc con hiu c chuyn tin thn. Cc con nn nh rng chuyn tin thn nh chuyn ta va k ang xy ra trong cuc sng hng ngy gia chng ta.
138 | C h n g 2 0 : N a i n g c
Chng 21: H sen

Bn tr i ri, Bt ng dy i thin hnh. Ngi i ra pha b sng. Ngi vn cao cho o, li qua sng. Qua sng, Bt theo con ng gia hai rung la i ti ci h sen quen thuc. Ngi dng li bn h. Ngm nhng ng sen, l sen v hoa sen trong h. Bt thy v tr v hnh dng khc nhau ca mi th. Bt bit nhng c sen khng bao gi vt ra khi bn, Bt bit c nhng cng sen cn ang nm di mt nc, c nhng l sen cn cun li, mt na di nc, mt na trn khng. C nhng bng sen tri ln khi mt nc nhng bp cn ngm. C nhng bng sen ang h n. C nhng bng sen n ln. Li c nhng ci gng sen khng cn mang theo cnh sen no. C nhng bng sen mu trng, c nhng bng sen mu xanh, c nhng bng sen mu hng. Qun st h sen, Bt thy con ngi cng vy. Mi ngi c mt cn tnh khc nhau. Devadatta khng ging Ananda, Yasodhara khng ging phu nhn Pamita m nng, Sujata khng ging Bala. Tnh tnh, c , s thng minh v ti tr mi ngi mt khc. Con ng gii thot m Bt tm ra cn c din by nhiu cch c th thch ng vi mi lp ngi. Khi Bt dy d bn tr con trong xm, ngi t nhin tm c nhng phng tin din gii o l cho chng hiu. Nhng phng tin ny c th c gi l nhng cnh ca m ra con ngi i vo v hiu c gio php: c th gi l nhng php mn. Vy php mn l kt qu t nhin gia s tip xc gia Bt v qun chng, ch khng phi l do s sp t n phng ca Bt khi ngi di ci b . Ngh nh vy, Bt thy rng n lc ngi cn tr li vi x hi con ngi. Tr li cho vnh xe chnh php bt u chuyn ng trn con ng gieo rc nhng ht ging ca o gii thot. Bn mi chn ngy i qua t khi o tnh thc c chng t. Bt quyt nh tra mai s ri t lc
139 | C h n g 2 1 : H s e n
Uruvela, tm bit khu rng m mt bn sng Neranjara, tm bit cy b v bn tr. Bt nh i tm hai v o s ca mnh l Alara Kalama v Uddaka Ramaputta. Bt tin rng hai v ny nu c Bt ch by s c th t ti qu v gic ng rt mau chng. Bt d tnh sau khi gip hai ngi ny, Bt s i tm nm ngi bn ng tu kh hnh gip h, v sau ngi mi tr v Vng X gp quc vng x Magadha. Sng hm sau, Bt mc o ca-sa mi, m bt v i vo thn Uruvela khi tri cn m sng. Ngi tm ti nh Svastika. Bt bo tin cho ch b bit l ngi s ri khi Uruvela sng nay. Svastika thc cc em dy. Tt c u bun ru khi nghe tin Bt sp i. Bt xoa u tng a t gi. Svastika v my a em mun a tin Bt ra khi lng, nhng Bt cn mun t gi Sujata, cng vi bn tr, ngi i vo xm. Khi Bt n nh Sujata th c b dy. Nghe tin Bt sp i, Sujata khc. Bt ni: - Ta phi tm xa cc con i lo cho trn trch v, nhng ta ha l s tr li y thm cc con mi khi c dp thun li. Ta cm n cc con. Cc con nh sng v lm theo nhng li ta dn, nh th l cc con s khng bao gi xa cch ta. Sujata, con hy lau nc mt v ci ln i. Sujata ly cho o sari lau nc mt v gng ci Bt vui lng. Bn tr a Bt ra cng lng. Ti b sng, va nh chia tay vi bn tr th Bt trng thy mt samn tr t pha rung i ln. Thy Bt, v sa -mn ny chp tay cho ri nhn sng Bt . Mt lc sau, ng ta mi ni: - Sa mn, dng iu ngi trm tnh lm. Thn sc ngi rng r. Ngi tn l g, v ai l v o s ca ngi? Bt tr li: - Ti tn l Siddhatta Gotama. Ti hc vi nhiu thy, nhng hin ti th khng ai lm thy ca ti c, cn thy, thy tn g v ang i u?
140 | C h n g 2 1 : H s e n
V sa-mn p: - Ti l sa-mn Upaka. Ti mi t o trng ca o s Uddaka Ramaputta ti. - o s Uddaka c mnh gii khng, thy? - o s Uddaka mi tch cch y my hm. Nghe ni o s Uddaka tch, Bt th di. Nh vy l Bt khng c dp gip ng ta. Bt hi thm: - Vy th thy c dp th gio vi o s Alara Kalama cha? Sa-mn Upaka ni: - Ti cng tng c hc vi o s Alara Kalama. o s cng tch ri. Nh vy l hai v thy u m Bt tng theo hc theo nhau tch. Bt hi thm: - Vy thy c bit sa-mn Kondanna khng? Upaka p ngay: - C, ti ng trng c ca o s Uddaka, ti c nghe ni rng sa mn Kondanna, cng vi bn v sa-mn bn hu hin ang tu Isipatana, trong vn Nai, gn thnh Baranasi. Sa mn Gotama, xin ngi cho php ti t bit. Ti cn phi i trn ngy hm nay mi ti c ni ti mun ti. Bt chp tay t gi sa-mn Upaka, ri quay li bn tr. Ngi ni: - Cc con, by gi ta s ln ng i Baranasi. Ta s i tm gp nm ngi bn tu kh hnh ca ta. Thi nng ln ri, cc con v i. Ni xong, Bt chp tay t gi. Ngi i dc theo b sng i v hng Bc. Ngi bit rng con ng ny tuy di hn, nhng d i hn. Sng Neranjara i ln hng Bc v s vo sng Hng. Gp sng
141 | C h n g 2 1 : H s e n
Hng, ngi s theo b sng i ngc v phng Ty. Chng su ngy ng Bt s ti lng Pataligrama. Ti y ngi s vt ngang sng Hng. Bn kia sng l kinh Baranasi ca vng quc Kasi. Bn tr chp tay ng nhn Bt cho n khi ngi i khut. a no cng bun hiu. Sujata li khc. Svastika cng mun khc, nhng cu b cm li c. Cc em mnh cn ng , khc sao cho tin. Cui cng Svastika ni: - Ch Sujata, em cho ch. Em phi v a tru i n. Cc em, ta v nh i thi. Bala, hm nay em phi tm cho thng Rupak. a Bhima y anh m cho. Trn con ng b sng, bn tr m thm i v xm c. *** Thy Ananda l mt v sa-mn tnh tnh nhu ha rt d mn. Ngi thy rt p. Thy c tr nh tht diu k, bt c Bt dy iu g, thy u ghi nh khng st mt my may. Thy nhc li mi mt iu m Bt ni trong kinh chn tru, theo th t trc sau. V sa -mn tr Svastika ngh rng tt c nhng g m ch va thut cho thy nghe, thy u ghi vo trong k c ca thy y . Trong khi thut li giai on Bt cn trong rng vi bn tr, Svastika thng thnh thong ngc mt nhn ni s Gotami. Ch thy hai mt b lng lnh. Ch bit b rt a c nghe nhng chuyn ny ch c gng thut li vi tht nhiu chi tit. B rt vui khi nghe ch k ti nhng chuyn nh chuyn bn tr cng ngi im lng n qut vi Bt trong rng. Rahula nghe Svastika k chuyn cng rt ly lm thch th, cn thy Assaji na. Thy l ngi nghe im lng nht t c ngy hm qua cho n ngy hm nay. Ch bit thy l mt trong nm v sa -mn tng tu kh hnh vi Bt ti Uruvela. Ch rt mun c thy k li cuc gp g gia Bt v nm thy sau su thng xa cch, nhng ch cha dm. Va lc y th ni trng Gotami ln ting:
142 | C h n g 2 1 : H s e n
- Ch c mun i c Assaji k cho ch nghe v nhng g xy ra cho Bt t khi Bt ri khi Uruvela khng? i c Assaji tng thn cn vi Bt trong sut mi nm nay, chnh ta cng cha c nghe ai k ht v nhng g xy ta trong mi nm hnh o ca ngi. Tha sa -mn Assaji, chng ti c th thnh cu i c k li cho chng ti nghe v qung i ca Bt c khng? Thy Assaji chp tay p l: - Xin ni s c gi ti bng thy, va n gin va thn mt. Vng hm nay chng ta nghe ch Svastika k cng nhiu ri, v cng li gn n gi thin ta bui ti. Vy chiu mai xin mi ni s, i c Ananda v hai ch sang liu x ti. Nh g, ti s xin tng thut li ht cho qu v nghe.
143 | C h n g 2 1 : H s e n
Chng 22: Chuyn Php Lun Kinh

Hi sa mn Assaji vn cn tu theo li kh hnh ti vn Nai Isipatana. Mt hm, sau gi thin ta, thy Assaji trng thy thp thong bng mt v sa-mn ang t ngoi xa i n. Nhn k, ng bit l Siddhatta. ng vi bo cho cc bn cng bit. Thy Bhaddiya ni: - Siddhatta hi ang tu kh hnh vi chng ta th na chng b cuc. ng ta n cm, ung sa, vo ra thn lc v lm quen vi bn tr trong xm. Sa-mn Siddhatta lm cho chng ta tht vng. Vy nu ng y c ti thm chng ta th chng ta cng khng nn n tip nng hu lm g. C nm ngi ng l s khng ra tn ng n tip m cng khng cn ng dy khi Siddhatta bc vo. Nhng s tnh xy ra khc hn. Thy Siddhatta bc vo ti cng, khng ai bo ai, c nm ngi u tc khc ng dy. Sa -mn Siddhatta c phong tht uy nghi. Ngi ng nh ta chiu ho quang. Mi bc chn ca ng nh ni ln c sc mnh ca tm linh ng v ci nhn ca ng nh ly i ht tt c mi nim khng c c th c trong nm ngi sa-mn cng tu chung vi ng thu trc. Sa-mn Kondanna chy ti trc. ng ly bnh bt trn tay Siddhatta. Sa-mn Mahanama chy i mc nc cho Siddhatta ra tay v ra chn. Sa-mn Bhaddiya k mt chic gh mi Siddhatta ngi. Sa-mn Vappa i tm mt qut bng l cy tht nt qut cho Siddhatta. Assaji th ng ng ngn mt bn, chng bit lm g. Sau khi Siddhatta ra tay, ra mt, ra chn v ngi xung, Assaji mi bit i tm rt mt bt nc lnh em ti cho Siddhatta gii kht.
144 | C h n g 2 2 : C h u y n P h p L u n K i n h
Ri nm ngi bn c cng ngi quanh Siddhatta. Siddhatta a mt nhn cc bn, ri ni: - Ny qu v, ti tm ra o gii thot ri, v ti s ch dy li cho qu v. Nghe ni nh th, sa-mn Assaji na tin na ng. C l bn ngi kia cng c cm tng nh ng. Mi ngi im lng hi lu. Bng Kondanna ln ting: - Sa-mn Gotama! Hi trc trong thi gian tu vi chng ti, bn na chng b cuc, bn n cm, ung sa v giao thip vi ngi ln v tr con trong xm. Lm sao bn c th tm c o gii thot. Lm sao bn c th ch dy cho chng ti v o gii thot? Siddhatta nhn vo mt sa mn Kondanna, ng hi: - Sa-mn Kondanna, bn quen bit ti t gn su nm nay. Trong thi gian y ti tng ni di bn mt ln no cha? Kondanna git mnh. ng thng thn ni: - Sa mn Gotama ni ng, Ti cha bao gi tng nghe sa -mn ni mt iu khng ph hp vi s thc. - Vy cc bn hy nghe y. Ti tm ra c o Ln ri v ti s ch dy cho cc bn. Cc bn l nhng v sa mn u tin trn i c nghe gio php mu nhim m ti tm ra. Gio php ny khng phi l kt qu ca suy lun. Gio php ny l hoa tri ca thc chng. Cc v hy em ht nhn thc thanh tnh m nghim chnh lng nghe. Ging ni ca Bt mang uy lc tm linh rt ln khin nm ngi u t ng i th ngi, nghim chnh hng v ngi. H chp tay li. Kondanna thnh knh ni: - Xin sa-mn Gotama em ht lng xt thng m dy cho chng ti.
Bt nghim trang m li: - Ny cc v sa mn, c hai thi cc m ngi tu o nn trnh: mt l lao mnh vo khoi lc nhc th, hai l hnh h thn xc cho hao mn. C hai con ng u a ti s ph sn ca thn tm. Con ng m ti tm ra l con ng trung o trnh c hai thi cc y v c th em n tr tu, gii thot v an lc. Con ng l con ng Bt chnh: nhn thc chn chnh, t duy chn chnh, ngn ng chn chnh, hnh ng chn chnh, sinh k chn chnh, chuyn cn chn chnh, nim lc chn chnh v nh lc chn chnh. Ti theo con ng bt chnh v thc hin c tr tu, gii thot v an lc. Ny cc v, sao gi l chnh o? S d gi l chnh o v con ng ny khng phi l con ng trn trnh au kh m l con ng i din trc tip kh au dit tr kh au. Con ng bt chnh ny l con ng ca s sng tnh thc, v vy chnh nim l khi im. C chnh nim th s c chnh nh, ngha l nh lc c tc dng a ti tr tu. Nh c nim lc v nh lc chn chnh th nhn thc, t duy, ngn t, hnh ng, sinh k v s chuyn cn cng s i vo chnh o. Tr tu c pht sinh s gii thot c cho ngi hnh gi tt c mi rng buc kh au v lm pht sinh ni ngi hnh gia ngun an lc chn chnh. Ny cc v, c bn s tht m ngi tu phi cng nhn: s c mt ca nhng nguyn nhn ca cc kh au y, s chm dt kh au v con ng i ti s chm dt kh au. Bn s tht y l bn s tht mu nhim, gi l t diu . Ny cc v sa mn, y l s tht th nht: Kh au, sinh, gi, bnh v cht l kh; bun, gin ghen, tc, lo lng, s hi v tht vng l kh; chia cch ngi thn yu l kh, chung ng vi ngi ght b l kh, tham m v kt vo nm un l kh. Ny cc v sa-mn, y l s tht th hai: nguyn nhn ca kh au. V ngu mui, v khng thy v khng hiu c s tht v
bn thn v v cuc i cho nn con ngi b nhng ngn la ca tham m, gin hn, ghen tc, su no, lo lng s hi v tht vng m ngy t chy v hnh h. Ny cc v sa mn, y l s tht th ba: s chm dt kh au. l tr tu, l hiu bit, l nhn thc c s tht v bn thn v v cuc i. Tr tu ny, ci thy ny a li s chm dt ca mi su au v lm pht sinh nim an lc. Ny cc v sa mn, y l s tht th t: con ng dit kh. l con ng Bt chnh m ti trnh by. Bn cht ca Bt chnh o c nui dng bng np sng tnh thc hng ngy, tc l chnh nim. Chnh nim a ti nh v Tu, c nng lc gii thot con ngi khi mi nim au v em li mi an vui. Ti s hng dn cho cc v tng bc trn con ng thc hin ny. Trong khi Siddhatta ging gii v bn s tht mu nhim, sa -mn Kondanna bng thy tm mnh bng sng. ng thy c lp tc con ng gii thot tht s m lu nay ng tm kim. Nt mt ng rng r. Thy th, Bt ch vo ng v ni ln: - Sa-mn Kondanna! Bn hiu! Bn hiu! Kondanna chp tay qu xung bn gh ngi ca Bt. ng thnh knh ni: - Sa-mn Gotama, xin thy hy nhn Kondanna ny lm hc tr ca thy. Kondanna bit rng di s ch dy ca thy, Kondanna s thnh t nguyn ln. Bn v sa-mn kia thy vy cng qu xung c di chn Bt v chp tay cu xin Bt nhn h lm t. Bt c nm ngi dy. Ngi bo h ngi ln gh. Ngi cng ngi xung ch ngi c ca mnh. Bt ni: - Ny qu v! Bn tr trong lng Uruvela t tn cho ti l Bt. C l qu v cng c th dng danh t y gi ti.
Kondanna hi li: - Bn con nt gi sa-mn Gotama l Bt? Bt c ngha l "ngi tnh thc"? - ng nh vy, v chng gi con ng m ti tm ra l "o tnh thc". Cc thy nghe c c khng? - Ngi tnh thc! o tnh thc! Hay lm! Hay lm! Danh xng va chnh xc, va n gin v thn mt. Chng con xin t nay gi thy l Bt v nn o l m thy tm ra l o Bt. o tnh thc. ng lm, bi v np sng tnh thc hng ngy, nh thy ni, l cn bn cho s tu hnh. Nm ngi ng tn sa-mn Gotama lm thy, by gi u ng gi sa-mn Gotama l Bt. Bt mm ci nhn h: - Xin cc v tinh tin tu hnh. Con ng tm ra c. Nu qu v thc tp nghim chnh th ch trong vng ba thng qu v s t ti qu v gii thot. Bt li Isipatana mt thi gian dy d cho nm v sa -mn. H vng li Bt chm dt li tu kh hnh. Mi ngy ba v lun phin cm bt i kht thc trong xm. Tra v, ba ngi san s thc n xin c cho ba ngi li, trong c Bt. Bt li hng dn s tu hc cho mi ngi. Nm v tu hc rt tinh tin v ngy no cng t c nhiu tin b. Bt dy cho h v t tnh v thng v v ng ca vn vt. Ngi phn tch cho h thy nm un u nh nhng dng sng lun lun tri chy v bin i, trong khng c mt ci g c th gi l ng nht v bt bin. Nm un tc l thn th (sc), cm gic (th), tri gic (tng), tm hnh (hnh) v nhn thc (thc). Bt dy h qun st s tri chy ca nm dng sng y trong t thn ca mi ngi c th thy c tnh v thng v v ng ca
chng v ca vn hu, v cng thy nhng lin h mt thit v mu nhim gia v tr v bn thn mnh. Nh s tu hc tinh chuyn, nm v dn dn t c ci thy mu nhim. Ngi u tin chng ng l Kondanna. Ri hai thng sau l n phin Vappa v Bhaddhiya. Cui cng Mahanam v Assaji cng t ti qu v A-la-hn. Bt rt vui mng. Ngi ni: - Chng ta c on th xng ng vi tn gi sangha, on th ca nhng ngi bit sng cuc i tnh thc, ri y qu v s phi cng vi ti em nhng ht ging ca o tnh thc gieo rc khp mi ni.
Chng 23: Nhng git nc cam l

Bt hay dy sm, v sau khi ngi thin, ngi a i thin hnh ngoi tri gia nhng hng cy. Mt hm ang i thin hnh ngoi tri, Bt thy mt ngi i ti. Lc y nng cha ln v trong sng m hnh dng ca cy ci v ca ngi khch l kia khng c t r lm. Bt ngi xung mt tng gn . Ngi khch l n gn. Ngi ny cha thy Bt nhng Bt thy ng ta. l mt chng thanh nin chng ba mi tui, dng iu thanh t, chng thanh nin va i va lm bm ci g trong ming, khi anh ta ti gn. Bt nghe anh ta lm bm: "Tht l ng s, tht l gh tm". Chng thanh nin vn cha thy Bt. Bt ln ting: - Khng c g ng s, khng c g gh tm. Ging Bt vng ln rnh mch v n tn trong khng kh mt lnh ca bui mai. Chng thanh nin git mnh nhn sang. Anh ta thy Bt ngi thnh thi trn mt tng , phong thi tht ung dung v trm tnh. Anh tut b i dp, tin ti trc Bt v ly xung, ri anh ngi xung trn mt hn thp bn cnh Bt, Bt hi: - Ci g m ng s? Ci g m gh tm? Chng thanh nin bt u k chuyn mnh. Anh ta tn l Yasa, con ca mt thng gia giu c vo bc nht nh thnh ph Baranasi. Yasa sng mt cuc sng giu sang tt bc. Cha m anh cng chu anh v cung cp cho anh ht phng tin sng trong cc th vui ca ngi giu c: nh cao, ca rng, chu bu, tin bc, ru mnh, k n, tic tng, cuc vui... Yasa l mt ngi con trai bit suy ngh. Nhng nm gn y, anh bt u thy lm v ci np sng trc tng . Anh ta khng cn cm thy lc th g trong cuc sng y.
150 | C h n g 2 3 : N h n g g i t n c c a m l
Anh ta khao kht mt i sng lnh mnh, ging nh mt ngi b nht lu trong mt cn phng kn mt khao kht kh tri. C m hm qua, bn b anh ta quy t n ung, n ch v n a vi bn v n. Thc dy lc na m Yasa nhn thy cnh tng cc v n nm ng nghing, phi by nhng chn tng khng p g ca h, chng cm thy khng th no cn tip tc c cuc sng trc tng ny. Chng khoc ln ngi mt ci o, lun chn vo mt i dp v m ca i ra khi nh. Chng i ra cng trc. M ca cng trc, chng i m khng bit mnh i u. Chng c th m i trong m khuya, v tnh c Yasa i v hng vn Lc Uyn. Ti y th tri va sng v Yasa gp Bt. Bt dy: - Yasa cuc i y dy nhng kh au m cng y dy nhng hin tng mu nhim. m mnh trong dc lc, iu ch c th tn ph sc khe ca hnh hi cng nh ca tm hn, v li to thm kh au cho ta. Nu bit sng mt cuc i lnh mnh, khng b vt dc li cun, ta c th tip xc vi bit bao cnh tng mu nhim trong cuc i. Yasa, con hy nhn nhng thn cy ng trong sng m ny. l nhng hnh nh va p va mu nhim. Trng, sao, sng, ni, nh sng mt tri, ting chim ht, ting sui reo... tt c nhng biu hin ca v tr u mu nhim, u p , u c th cho ta nhng ngun vui bt tn. Nhng nim vui ny khng ph hi sc khe ca thn th v ca tm hn, tri li cn nui dng c cho thn th v tm hn. Chnh thn th v tm hn con cng l nhng hin tng mu nhim, con th nhm mt li, th ra th vo vi ba hi, ri m mt ra xem. Con thy khng? Hai mt ca con c th nhn thy cy, thy sng, thy tri, thy tia nng m; hai mt ca con tht mu nhim, v khng tip xc c vi hin hu mu nhim nn c lc con chn ght ngay c thn th con v tm hn con. C ngi chn ght thn th h, tm hn h v chn ght lun c cuc i cho nn i t t. H khng bit rng
vn hu cng l mu nhim. H ch thy c mt kh au ca vn hu, nhng kh au khng phi l bn cht ca vn hu. Kh au l do thi sng v do cch nhn sai lc ca con ngi m c... Yasa l mt chng trai rt thng minh, nhng li ca Bt nh nhng git nc mt ti vo tm hn kh cn ca chng. Rt sung sng, chng qu xung di chn Bt v xin c lm hc tr xut gia ca Bt. Bt Yasa ln. Ngi ni: - Ngi xut gia sng mt cuc i thanh bch v khim cung, khng nm gi tin bc, ng trong am l hoc di gc cy, n bt c thc n no xin c v mi ngy ch n mt ba. Con c th sng nh vy c khng? - Ly thy, con c th sng nh vy c. Bt ni: - Ngi xut gia tu hc cn phai em ht tm t v ngh lc hon thnh s nghip gii thot ca mnh, c th gip i v gip ngi, lm vi bt nhng kh au trong s sng, con c pht nguyn i theo con ng y khng? - Ly thy, con xin pht nguyn i theo con ng m thy ch dy. - Vy ta s cho con xut gia. Ngi xut gia tu hc trong gio on ta s c gi l bikkhu, ngha l ngi kht s. Mi ngy i xin thc phm l t nui sng mnh, tp c khim cung, v cng c c hi tip xc vi con ngi m hng dn h trn con ng o hnh. Va lc y nm v sa mn kht s hc tr ca Bt cng ra ti. Yasa ng dy cung knh cho mi ngi. Bt gii thiu nm thy vi Yasa, ri hng v thy Kondanna, Bt ni:
- Thy Kondanna, y l Yasa, mt ngi tr tui c ch nguyn xut gia. Ti ng thun, vy ci xin thy ch dy cho Yasa v cch mang y, m bt, i kht thc, iu phc hi th, ngi thin v i kinh hnh. Yasa, con i theo thy Kondanna i. Yasa ci cho Bt. Thy Kondanna a chng vo tnh x, xung tc cho chng. Thy trao cho Yasa mt ci y v mt ci bt v dy cho chng cch mang y v cm bt. Y bt ny c cng dng cho thy t lu, nhng v c sn y bt c, thy cha bao gi dng ti. Chiu hm y, v trng gi thn sinh ca Yasa tm ti vn Lc Uyn. Cha ca chng cho ngi i lng chng khp ni. C mt gia nhn theo vt dp ca Yasa v tm ti c vn Lc Uyn. Anh ta thy c i dp bng vng ca tiu ch nm bn mt chic gh . Vo hi thm, anh ta bit l tiu ch ca mnh ang c mt ti y. Anh vi v v bo tin. ng thn sinh ca Yasa tm ti vn Lc Uyn v c gp Bt ang ngi trn tng . ng ta n lm l ngi ri chp tay hi: - Bch sa mn, ngi c thy Yasa con ca con khng? Bt ch chic gh bn cnh ngi: - Mi ng ngi xung y. Yasa ang trong tnh x. N s ra y by gi. ng thn sinh ca Yasa ngi xung, Bt k cho ng ta nghe v nhng g xy ra sng nay. Bt cng ni cho ng ta nghe v tm s ca Yasa v nhng khao kht ca chng. Ngi kt lun: - Yasa l mt ngi con trai thng minh v c ch kh. N tm ra c no thot cho tm hn n, v hin ti c nim tin v s an lc. Xin ng mng cho n. Tip theo, Bt dy cho ng ta v cch sng tnh thc trnh bt nhng kh au v phin mun, v cng l to s an lc cho mnh v cho nhng ngi chung quanh. Nghe Bt ni, tm ca ng cng
lc cng nh sng ra. ng ng dy chp tay cu Bt cho ng ta lm hc ti gia ca ngi. Bt lng yn. Mt lt sau, ngi ni: - Hc tr ca ti l nhng ngi bit sng n gin, tnh thc, bit trnh s git hi sinh vt, bit tn trng t hu ca k khc, bit trnh vic t dm, bit ni li chn tht v trnh vic ru ch say sa. Ny trng gi, nu ng thy ng c th theo c con ng th ti chp nhn ng l hc tr ti gia ca ti. ng thn sinh ca Yasa qu xung trc mt Bt. ng chp tay thnh knh ni: - Con xin nng ta ni thy, xin thy ch ng a li cho con trong cuc i ny. Con xin nguyn lm t ti gia ca thy cho n ny con nhm mt la b cuc i. Bt v trng dy. Khi ng ln, v trng gi trng thy Yasa ng hu sau lng Bt. Yasa trong y phc ca mt ngi xut gia, ru tc co sch. V kht s mi chp tay li thnh bp sen, cung knh cho cha, v ming chng mm ci. Thn sc Yasa tnh to v sng r. V trng gi cha bao gi thy con mnh ti vui v hnh phc nh th. ng chp tay li p l, ri ng ni: - M ca con ang su au v lo lng nh. Yasa p: - Con s v thm m con, nhng con pht nguyn theo Bt sng i gii thot v phc v chng sanh. V trng gi hng v Bt: - Ly Bt, con xin thnh ngi v cc v kht s t xut gia ca ngi tra mai n th trai ti nh con. Xin cho ngi t mi ca ngi i theo lm th gi cho ngi. Chng con s rt sung sng c cng dng mt ba cm cho cc v kht s ti nh v cng s rt sung sng c nghe li gio hun qu bu ca ngi v o gii thot.
Bt quay li nhn Yasa. Hai mt ca ngi kht s mi tu lp lnh. Bt gt u chp thun li thnh cu ca trng gi. Sng hm sau, Bt cng su v kht s n th trai ti nh ng trng gi. M ca Yasa thy con mng ri nc mt. Bt v su v t xut gia c mi ngi trn nhng chic gh c tri ta c. M ca Yasa t tay dng cng thc phm vo bt ca Bt v vo bt ca su v kht s. Ba cm din ra trong yn lng. Cha m ca Yasa v cc ngi hu cn knh cn ng hu, khng ai dm ni vi ai mt li no. Ba cm kt thc. Sau khi bt c ra, nc ung c dng ln, v chng ng trng gi chp tay lm l Bt v ngi xung trn nhng chic gh thp pha trc mt ngi. Bt bt u ging cho h nghe v ni dung ca nm gii. cn bn tu hc ca ngi t ti gia. Bt ni: - Ngi hc theo con ng tnh thc th phi bit vun bi s hiu bit (Tr) v tnh thng yu (Bi) ca mnh. Nm gii tc l cch thc sng thc hin t bi v tr tu.
Gii th nht l trnh vic tn hi sinh mng. Chng sinh loi no cng tham sng s cht, v vy nu ta thc s hc theo o hiu bit v thng yu th ta phi gi gii khng st sanh. Khng nhng ta khng c st hi con ngi m ta cn c gng n mc ti a trnh s st hi cc loi cm th. Gi gii ny l mt cch nui dng t bi v tr tu rt hiu qu. Gii th hai l khng gian ln trm cp. Ta khng c quyn xm phm vo t hu ca k khc, v khng lm giu bng cch li dng s kh di v bc lt sc lao ng ca k khc, tri li ta phi bit tm cch gip nhng k khn kh nhng phng tin h c th t lc mu sinh. Gii th ba l khng t dm, ngha l khng xm phm n tit hnh ca nhng ngi khc v ht lng trung thc vi ngi v hoc ngi chng ca mnh.
Gii th t l khng ni di, ngha l khng ni nhng li tri vi s tht, khng xuyn tc, chi ra, khng dng li ni gy th hn v loan truyn nhng tin m mnh khng chc l c thc. Gii th nm l khng say sa, khng dng nhng cht ma ty v kch thch nh thuc phin v ru.
Nu ta sng theo c tinh thn ca nm gii ny, ta s trnh c cho bn thn, gia nh ta v bn b ta mi au kh v v. Ta s thy i ta ti sng v hu ch ln gp trm ln. Trong khi Bt ni, b m ca v kht s tr Yasa rt sung sng . B thy c cnh ca hnh phc m rng trc mt b. B bit chng mnh c Bt chp nhn l t ti gia ca ngi, v iu lm b hn hoan v hn. B qu xung chp tay li v cu xin Bt cho b lm t ti gia. Sau , Bt v su v kht s tr v vn Lc Uyn.
Chng 24: Hy i nh nhng con ngi t do

Tin Yasa i xut gia bt u c loan truyn trong gii bn hu ca chng. Bn ngi bn thn nht ca Yasa l Vimala, Subahu, Punnaji v Gavampati, mt hm r nhau tm ti vn Lc Uyn. Trn ng i, Subahu ni: - Nu Yasa chu i tu, th ng thy ca Yasa phi l mt ngi rt gii v gio php ca ng ta phi l mt gio php thm diu. Ti bit Yasa t phc ai lm. Vimala tr li: - Khng chc nh th, c th l Yasa bc ng i tu mt thi gian m thi. Su thng hay mt nm sau anh chng hon tc cng cha bit chng. Gavampati ni: - Anh Vimala coi thng Yasa qu. Ti thy tnh Yasa trm lng v anh ta thng suy ngh chn chn lm. Bn ngi vo gp Yasa. Yasa em cc bn mnh ti gii thiu vi Bt. Yasa bch: - Ly Bt, bn ngi bn ny ca con u l nhng ngi tt. Xin Bt em lng thng m mt cho h thy c con ng gii thot. Bt ngi ni chuyn vi bn tr. Vimala ban u cn c v h nghi nhng cng nghe Bt ni chng cng thy thm. Cui cng Vimala ngh vi cc bn xin Bt cho c bn chng xut gia theo Yasa. Bn chng trai tr qu xung chp tay cu Bt c xut gia. Thy c bn ngi u nhit thnh v thit tha, Bt ng thun. Ngi giao c bn chng cho kht s Kondanna dy d.
157 | C h n g 2 4 : H y i n h n h n g c o n n g i t d o
Bn b c ca v kht s Yasa ng c ti hng trm ngi. Tin Yasa v bn ngi bn thn i tu chng my chc m c truyn ra khp chn. Hn mt trm hai chc ngi tp hp v nh ca Yasa v cng r nhau n vn Lc Uyn thm hi. H u l nhng ngi trai tr, tui t hai mi ti ba mi. l vo mt bui sng p tri. Nghe tin h n thm, kht s Yasa ra n h tn ngoi cng. Thy thut cho h trng hp i xut gia ca mnh v ni vi h v Bt. Cui cng, thy a tt c mt trm hai mi ngi bn vo yt kin ngi. Mt trm hai mi ngi tr vy quanh, Bt bt u ni chuyn v con ng thnh thin, c kh nng a ti s dit kh v em li an lc. Ngi k s lc v thn th v hnh trnh tm o ca ngi, v ni n ch nguyn cu ngi gip i ca tui tr. Mt trm hai mi ngi trai tr ngi nghe Bt mt cch say m. Cui cng, nm mi ngi trong m ng xin php c li xut gia tu o. Trong s by mi chng thanh nin cn li, c nhiu ngi cng mun xut gia, nhng h cn kt bn phn gia nh; ngi th c cha, ngi th c m, ngi th c v v con. Yasa thnh Bt chp nhn li thnh cu ca nm mi ngi bn. Bt bng lng. Rt sung sng, Yasa bch vi thy: - Ngy mai, con xin Bt cho con c v nh con kht thc. Con s c dp ni chuyn vi song thn con v vic cng dng y mi v bt mi cho nhng v tn kht s. Ti vn Lc Uyn, t hm ngoi Bt c c thy su mi v kht s. Bt li vn Lc Uyn thm ba thng na dy d v hng dn i chng xut gia. Trong thi gian y hng trm v c s n vn Nai xin Bt chp nhn cho lm t c s. Bt dy cc v kht s v php qun nim hi th, qun nim v thn th, v cm gic, v tri gic, v tm v v i tng ca tm . Ngi cng dy phng php qun chiu t tnh duyn khi ca vn hu trong th gii hin tng.
Php duyn khi l mt php qun rt quan trng trong cng trnh tu tp. Vn vt nng vo nhau pht hin, tn ti ri n dit; chnh v nng vo nhau nn mi vt mi c th c mt v v vy trong ci mt, c ci tt c, v ci tt c cng khng th c mt nu ci mt khng c mt. Php qun duyn khi ny l cnh ca, do ngi tu thot c ra khi sinh t. Php qun duyn khi cng c cng nng ph tr nhng nh kin lu i nh nh kin v tr c mt nguyn do u tin sinh khi, d nguyn do l mt v thn linh hay l mt cht liu lm cn bn cho hin hu nh t, nc, la hay l khng kh. Vi tnh thng, vi thc trch nhim ca mt bc thy, cng nh ca mt anh c, Bt chm sc v dy d su mi v kht s mt cch tn tnh. Ngi li giao ph cho nm ngi t u trch nhim du dt cc v kht s mi hc. Kondanna du dt hai mi v. Bn ngi khc, Bhaddiya, Vappa, Mahana v Assaji, mi ngi du dt mi v. i chng bc nhng bc rt vng v mnh trn con ng tu hc. Khi thy phn ln cc v kht s di s hng dn ca mnh c c bn cht v t cch ca nhng ngi hnh o, Bt tp hp i chng v ni: - Cc v kht s, xin hy nghe ti ni. Chng ta l nhng con ngi t do, khng vng bn v khng b rng buc vo bt c mt ci g. Qu v bit ng i. Qu v hy tinh tin dng mnh bc trn con ng y. Qu v c th ri khun vin Lc Uyn. Hy i nh nhng con ngi t do mang nh sng ca o tnh thc n tn nhng chn hang h thm. i gieo rc ht ging gii thot v gic ng. i em an lc n cho con ngi. Qu v hy dy o l gii thot, nn o l p t u n cui, t hnh thc cho n ni dung. Nhn gian s tha hng c cng trnh hong php ca qu v, cn ti, ti cng s ln ng. Trong t lu na, ti s i v phng ng.
Ti mun v thm ci b v cc em b thn Uruvela, v sau ti s v thm mt ngi bn tri k Rajagaha. Cc v kht s nghe theo li Bt dy. Mt s ln khoc y v mang bt ln ng hnh ha. Ch cn mi thy li vn Lc Uyn vi Bt. Nhng t my thng nay, ti hai vng quc Kasi v Magadha, nhiu ngi nghe ni ti Bt v cc t ca ngi. H nghe ni c mt v hong t dng h Sakya i tu thnh o v ang ging dy ti vn Lc Uyn gn thnh Baranasi. Nghe tin ny nhiu v sa -mn tng tu tp lu ngy m cha t ng c g rt ly lm phn khi. T nhiu a phng khc nhau h tm v Isipatana. Nhu ngi sung sng c nghe Bt thuyt php v pht nguyn sng i xut gia di s ch dy ca ngi. Cc v kht s hc tr ca Bt i hong ha mi ni cng bt u a v vn Lc Uyn rt nhiu thanh nin mun c xut gia. S lng hc tr xut gia ca Bt v vy li tng ln rt chng. Mt hm Bt tp hp i chng li. Ngi ni: - Cc v kht s! Ti ngh rng ti khng cn trc tip lm l th gii xut gia cho tt c nhng ai mun sng i sng phm hnh theo con ng tnh thc. Nu bt c ai mun xut gia u phi v vn Lc Uyn gp ti, th iu s gy ra nhiu bt tin. iu bt tin th nht l cc thy phi b d cng vic hong ha a ngi gii t v tn y. iu bt tin th hai l ngi gii t khng c th gii ngay ti ch c tr ca mnh vi s c mt ca bn b v nhng ngi thn thuc, tri li phi i ng di c khi mt c mi my ngy mi ti c y. iu bt tin th ba l ti b bt buc ti y mi m i. Ti cng l mt con ngi t do nh qu v, v ti cng mun c t do i u th ty ti. V vy ti ngh rng cc thy c th
lm l truyn gii xut gia cho nhng gii t no hp iu kin, v lm l ngay ti a phng hnh o ca mnh. i c Kondanna ng ln chp tay: - Ly Bt, nh vy th xin Bt dy cho chng con phng php lm l xut gia cho ngi pht tm tu hc chng con c th lm ly khi trng hp xy ra. Bt ni: - Th qu v tng thy ti lm l xut gia cho nhiu ngi ri. Qu v cng c th lm nh th. V kht s Assaji ng dy trnh by: - Ly Bt, nhn cch ca Bt rt ln, thnh ra ngi khng cn phi c nghi thc rm ra, nhng i vi chng con, mt nghi thc ti thiu s dng trong lc lm xut gia rt l cn thit. S huynh Kondanna, xin s huynh ngh mt nghi thc i. C Bt y, ngi s ch dy cho chng ta thm. Kht s Kondanna im lng mt lt suy ngh, ri ng ln ting: - Ly Bt, theo con th vic trc tin l phi cho ngi gii t co sch ru tc. Sau , gii t c dy cho cch mc o ca -sa. Khi mc ca-sa vo ri, gii t phi vch trn vai bn phi ra theo nghi l v qu xung trc mt v kht s truyn gii. V kht s ny by gi l i din cho Bt, v vy, gii t qu xung di chn ngi l phi. Chp tay li thnh bp sen, gii t c: "Con nng ta Bt, ngi a ng ch li cho con trong cuc i ny. Con v nng ta Php, con ng ca tnh thng v s hiu bit. Con v nng ta Tng, on th ca nhng nguyn sng cuc i tnh thc". Lp li ba ln nh vy th gii t tr nn mt v kht s trong gio on ca Bt. Ly Bt, con mo mui ngh nh th, khng bit con c phm vo lm li no khng?
Bt dy: - Nghi thc thy ngh hay lm. Vy ti xin xc nh vi i chng; qu v c ba ln tam quy di chn mt v kht s th c th tr nn mt v kht s. i chng hoan h tun theo li Bt dy. Sau my hm, vo mt bui sng p tri. Bt khoc o, cm bt, mt mnh ri khi vn Lc Uyn. Ngi hng v phng Nam, tm li vt sng Hng i v vng quc Magadha.
Chng 25: nh cao ca ngh thut

Con ng ny Bt tng i. Ngi i thong th v ngm nhn cnh vt. Tri gn tra, ngi gh kht thc mt xm ven ng, ri ngi mang bt i vo mt khu rng yn tnh gn th trai. Th trai xong, Bt i kinh hnh trong rng v sau ngi tm mt gc cy im mt ngi xung tnh ta. c sng tr li mt mnh trong rng, Bt rt hoan h. Ngi ngi tnh ta c hi lu th thy mt m thanh nin i ngang. y chc l nhng thanh nin con nh kh gi, bi v ngi no cng n mc tm tt sch s. H vo khong ba mi ngi. Nhiu ngi cm nhc c trong tay. Thy Bt, h ngng li, thanh nin i u ci cho v hi ngi: - Sa-mn, ng c thy mt c gi mi chy ngang qua y khng? Bt hi li: - Cc bn tm c gi y lm g? Ngi thanh nin k li u ui cu chuyn. Bn h u l dn thnh ph Banarasi. H vo rng ny t sng t chc mt cuc vui. H c em theo nhiu nhc c v mt c v n. Sau khi n ht, ma nhy v n ung, c bn u tm chn ng lng ng tra. Trong khi mi ngi ng tra, c gi nh cp mt s nhng chu bu trang sc ca bn con trai v b i mt. Cc chng trai thc dy thy th r nhau i lng bt c gi. Bt nhn cc chng trai v trm tnh ni: - Ny cc bn, trong gi pht ny cc bn nn i tm c gi hay l nn i tm chnh cc bn?
163 | C h n g 2 5 : n h c a o c a n g h t h u t
Cc cu con trai ngc nhin. Phong thi ca ng thy tu c bit m cu hi ca ng ta cng c bit. Cu hi lm cc cu git mnh. H r nhau ngi xung, vy quanh Bt. Chng trai u n ni: - Bch sa-mn, c l chng con nn i tm chng con trc. Bt ni: - S sng ch c mt trong giy pht hin ti, nhng tm ta t khi chu an tr trong giy pht hin ti. Tm ta hay a tr v qu kh hoc vng n tng lai. Ta c tng ta l ta, nhng qu thc ta cha h thc s tip xc ta vi ta, bi v tm ta c rong rui chy theo nhng o nh ca qu kh v ca v lai. Ch c mt phng cch duy nht tip xc vi s sng ch thc: l tr v vi giy pht hin ti. Nu cc em bit tr v vi giy pht hin ti th cc em tr nn tnh thc, v lc cc em mi c c hi tm c cc em. Cc em hy nhn nhng t l xanh v nh sng mt tri ang lc qua nhng t l y. Cc em tng c dp tht s ngm nhn mu xanh ca l cy trong trng thi trm lng v tnh thc ca tm t cha. Mu xanh y l mt kha cnh vi diu ca s sng. Nu cc em cha bao gi thc s nhn mu xanh y th by gi y cc em hy th nhn i. Cc chng thanh nin yn lng. Theo ngn tay tr ca Bt, h ngc nhn nhng ngn l xanh ang run nh di ln gi thong ca bui tra h. Mt lt sau, Bt quay li vi chng tr tui ngi gn bn ngi, v ni: - Em c ng so, vy em hy thi so i. Chng thanh nin hi ngc nhin mt cht, nhng cng ly so ra. Ngi li ngay ngn, anh ta a sng so ln thi. Mi ngi lng nghe. Ting so m bun nh ting than khc ca mt cuc tnh duyn l d. Trong khi anh thi so, mt Bt khng ri khi anh. Khc so chm dt. Rng tra m bun. Mi ngi im lng, Bt cng im lng.
Bng nhin ngi thanh nin thi so quay li, cm a ng so cho Bt: - Sa-mn, ngi thi so i. Bt mm ci. Tt c cc chng trai u ci r. Ai cng cho anh chng l ng nghnh. c ai a ng so bo mt v sa-mn thi bao gi. Nhng Bt a hai tay tip nhn ng so. Mi ngi u nhn v v sa-mn, s t m trong mi ngi c kch thch. Bt th nhng hi th tht di v tht nh, ri ngi nng ng so ln ngang ming. Hnh nh ngi con trai thi so nm xa trong vn Thng Uyn thnh Kapilavatthu hin ra trong Bt. l mt m trng. l b Maha Pajapati ngi trn gh ang im lng lng nghe. l Yasodhara vi nh trm thm mi i. Bt bt u thi so. Ting so nh nh mt ln khi nh l lng v nh nhng i ln t mt mi tranh ngho no ngoi thnh Kapilavatthu trong gi nu cm chiu. Ri ln khi bng nhin ta rng trn khng gian nh mt m my. t nhin m my bin hnh thnh mt a hoa sen ngn cnh, mi cnh hoa mt mu sc khc nhau lp lnh trong nh nng chiu. t nhin mt ngi thi so bin thnh mt ngn ngi thi so, tt c nhng mu nhim ca v tr u c ch bin thnh m thanh, m thanh mun mu mun sc, m thanh khi th nh nh gi thong, khi th mau nh ting ma ro, khi th trong nh ting hc, khi th m nh ting ru con, khi th sng r nh ngc lu ly, khi th hng v nh ting hi triu, khi th im lng nh n ci ca ngi thot ly c s hn thua cn mt. Chim chc trong rng im hi lng ting v gi chiu cng ang thi r ro trong l. Rng c bao ph bi mt khng gian thanh tnh, an lc v nhim mu. Tt c cc chng
thanh nin ngi bn Bt u tr nn tnh to mt cch k l. H hon ton sng trong giy pht hin ti, ting so a h v vi nhng mu nhim ca giy pht hin ti. H c rng cy, h c Bt, h c ting so, h c nhc, h c bn thn h. Ting so chm dt, nhng ting so vn cn, khng c chng thanh nin no ngh ti c v n v nhng chu ngc b nh cp. H ngi yn lng rt lu. Cui cng chng thanh nin thi so ln ting hi Bt: - Sa-mn, thy thi so tht hay, con cha bao gi nghe ai thi so diu k nh vy. Thy hc vi ai? Con c th theo thy hc thi so c khng? Bt mm ci: - Hi nh, ti hc thi so, nhng by nm nay ti khng c dp thi. y l ln th nht ti thi so tr li sau by nm, nhng ting so by gi li c cht liu hn ting so ngy trc. - Ti sao th, tha sa-mn? Ti sao sau by nm khng tp dt m ting so thy li hay hn? - Thi so hay khng phi l ch do tp dt nhiu. S d ti thi c hay hn ngy xa l ti v ti tm c chnh ti. Ngha l ti tm ra c o gic ng. Em khng th t c ti ch tuyt vi ca ngh thut nu em khng ln ti c ch tuyt cng ca tm linh. V vy nu em mun thi so hay th em phi tu hc theo con ng tnh thc. Ri Bt bt u ging cho cc chng thanh nin v o gic ng, v bn s tht v con ng Bt Chnh. Ba mi ngi thanh nin nghe ngi ging u c t ng. Tt c u qu xung t xin lm mn xut gia ca ngi. Bt vui lng lm l xut gia h ngay ti ch, v bo ba mi chng thanh nin tm ngay v vn lc Uyn gp i c Kondanna,
Ngi dn h trnh by t s vi thy Kondanna v xin thy cho co b ru tc, khoc o kht s v th lnh nhng li ch dn tu hc. Ngi bo trong mt tng lai gn h s c gp li ngi. m y, Bt ngh trong rng. Sng hm sau, ngi vt sng Hng, ri theo b sng i v phng ng. Ngi d nh s gh thm bn tr ti thn Uruvela, trc khi i v Rajagaha gp vua Bimbisara theo li ha c.
Chng 26: Nc cng i ln nh la

By hm sau Bt v ti Uruvela. Ngi rt vui c tr v rng cy thanh t vi ci B . Bt ngh li mt bui chiu v mt m ti . Sng hm sau ngi gp ch b Svastika b sng Neranjara. Svastika thy Bt rt mng. Hai thy tr ngi chi tht lu bn b sng, ri Bt bo Svastika i ct c. Ngi cng hc ct c vi cu b. Mt lt sau tm bit Svastika, Bt khoc o ngoi, nng bt vo xm ha trai. Chiu hm sau bn tr r nhau n thm Bt, Sujata v Svastika em theo cc bn rt ng. Cc em ca Svastika u c mt. Bn tr c gp Bt vui mng khn xit. Bt k cho chng nghe s lc nhng g xy ra trong gn mt nm qua, v Bt ha l khi Svastika hai mi tui, Bt s cho cu xut gia hc o. Bt ni vo tui y Svastika c th theo Bt v lc y cc em ca Svastika ln c ri. Bn tr cho Bt bit l gn na nm nay c mt on o s B -lamn kh hnh n c tr trong vng. H ng lm, c ti gn nm trm ngi. H khng co u nh cc v sa -mn, tc h kt v bi trn u. Ngi ng u tn Kassapa, rt c mi ngi knh n. H theo o th cng Thn La. Sng hm sau, Bt tm ti tr s ca o s Kassapa. Gio on B -lamn ny c tr ba rng pha bn kia sng. H sng trong nhng tp lu dng bng cnh cy v l cy. o ca h c lm bng v cy. H tip nhn cc thc cng dng ca dn chng t cc lng mc trong vng, nhng h khng i kht thc. H t nu nng ly. H cng chn nui th vt n v cng cng t. Dng chn bn mt tp lu. Bt ni chuyn vi cc o s B-la- mn. Cc v ny cho bit lnh t ca h, tn gi Kassapa, l mt ngi tinh thng ba b kinh V , sng mt cuc i c hnh v l ngi c tu c chng. Tn gi Kassapa c hai ngi em trai, ngi no cng l tu s B -la168 | C h n g 2 6 : N c c n g i l n n h l a
mn cng tu trong mt mn phi, tc l mn phi Bi Ha, th la nh l bn cht uyn nguyn ca v tr. Ngi em trai ln tn l Nadi Kassapa lnh o mt gio on ba trm v t, c tr v hnh o trn b sng Neranjara cch Uruvela chng mt ngy ng v hng Bc. Ngi em th hai tn Gaya Kassapa lnh o mt gio on gm hai trm t, c tr v hnh o ti Gaya. Tn gi Kassapa, v c tr v hnh o ti Uruvela nn c gi l Uruvela Kassapa. ng rt c hai ngi em mnh tn knh. Nhng bui ging o ca ng c dn chng a phng n tham d rt ng. Cc o s B-la-mn a Bt n yt kin tn gi Kassapa ti tnh x ca ng. Tn gi Kassapa tui ln nhng cn rt nhanh nhn v rn ri. Thy v sa-mn cn tr m o phong uy nghim, tn gi em lng knh yu ngay. ng tip Bt nh mt ngi thng khch. Kassapa mi Bt ngi xung trn mt khc cy ca sn ngoi sn tnh x, v ng ngi xung khc cy i din. Hai ngi m o hi lu. Kassapa rt i ngc nhin khi thy v sa mn ngi trc mt mnh l mt ngi lo thng ba b thnh th V . ng hong ht thy rng c nhng t tng trong V m ng cha nm vng c. V sa mn ny ch cho ng thy nhng ch uyn o nht ca cc b Atharvaveda v Rigveda, nhng ch ng tng rng ng hiu m thc ra ng cha hiu. L hn na l khi ni ti cc mn t vng hc, ng nguyn hc, s truyn, vn php hc v mi tm php t t ca o B-la-mn, khng c iu g m v samn ny khng thng. Tra hm y, Bt nhn li th trai vi Uruvela Kassapa. Xp o ngoi li thnh bn tri thnh ta c trn b c, Bt ngi on nghim th trai trong im lng. Kassapa thy o phong uy nghim ca ngi th rt cm phc. Ngi bn v khch sa-mn, ng cng gi s im lng oan trang th trai. Chiu hm y, trong khi m o vi Kassapa. Bt hi:
169 | C h n g 2 6 : N c c n g i l n n h l a
- Ny hin gi, hin gi hy ni cho ti bit ti sao th Thn La li c th em li cho ta s gii thot? Tn gi Uruvela Kassapa gi im lng mt lt. ng bit rng i vi v sa-mn c tr tu xut chng ny, ng khng th tr li mt cch khinh xut v dung thng c. ng ta chinh phc c hng trm ngi theo mn phi ng, nhng ng bit chinh phc c v sa-mn ny l mt iu rt kh. Kassapa bt u ni v la nh l bn cht uyn nguyn ca v tr. La c ngun gc t Phm Thin, ngha l t Brhama, v vy trong cc ha vin, ngha l trong in th chnh ca gio phi Bi Ha, lun lun hnh tng ca Phm Thin c t vo v tr trung ng. Kinh Atharvaveda c ni v php th La. La l s sng. Nu khng c la th khng c s sng. La l nh sng, l hi m, l ngun nng lng lm pht sinh ra cy ci, mung th, v con ngi. La ph tan bng ti, ph tan s lnh lo, em ti ngun vui v s sinh trng ca vn vt. Thc n nh la m c tnh ha. Con ngi nh la m tr v v hp nht c vi thin ch Brhama vy. Thn La Agni cng ch l mt trong mun ngn biu hin nh c hai ci u: mt u biu trng cho la ca nht dng v mt u biu trng cho la ca s t l v ca s tr v nguyn th. C ti bn mi bn php t la. Ngi o s phi Bi Ha phi gi gii, phi kh hnh v phi chuyn cn tu tp mi c t cch duy tr v lm sng t con ng gii thot. o s kch lit chng li nhng tu s B-la-mn thng li dng giai cp v a v mnh sng giu sang v m mnh trong dc lc. ng ni nhng v B-la-mn xem cng vic c kinh nh mt phng tin gip h sng giu c v nh vy l lm nh mt gi tr ca truyn thng o c B-la-mn. Bt hi:
- Tn gi Kassapa, ngi ngh th no v nhng ngi cho rng nc l bn cht uyn nguyn ca s sng, nc bt ngun t Phm Thin, v nc c cng nng tnh ha con ngi, gip con ngi tr v hp nht vi Phm Thin? Kassapa im lng, ng ngh ti hng trm vn ngi, ngay trong gi khc ny, ang tm mnh trong nc sng Hng v trong nhng dng sng c xem l linh thing khc, mong ra sch c mi ti li v nghip chng sau ny c th tr v vi Phm Thin. Mt lt sau, ng ni: - Sa mn Gotama, nc khng tht s gip ta siu thot c. Nc i xung, trong khi la li bc ln. Khi ta cht, thn xc ta nh la m bay ln thnh khi... - Tn gi Kassapa, ngi ni nh vy e khng ng. m my trng ang bay trn tri kia cng l nc y, v nc cng c th bay ln. Khi cng ch l hi nc. C hai th my v khi u s phi tr li. Vn vt, nh ngi bit, lun lun lun chuyn tun hon. - Nhng vn vt c mt nguyn y, v vn vt c th tr v nguyn y y. - Tn gi Kassapa, vn vt nng nhau m c mt. Tn gi hy nhn chic l trong tay ti y. t, nc, hi nng, ht mm, thn cy, m my, mt tri, thi gian, khng gian... u l nhng nhn duyn gip cho chic l ny c mt. Thiu mt trong nhng nhn duyn y th chic l khng thnh. Tt c cc loi t , tho mc v cm th u vng theo lut duyn sinh y. Nguyn y ca mt vt l vn vt. Tn gi hy qun st k xem. C bao gi mt nhn m a ti c qu u. Nhn qu l trng trng. nim v mt nguyn nhn duy nht v u tin l mt vng tng so s thiu qun chiu m ra. Ny tn gi, chic l ti cm trong tay y l do tt c cc php trong v tr hp li to thnh, trong c nhn thc ca tn gi.
V o s B la mn im lng. Tri ti. o s ng mi Bt ng li trong tp lu ca ng. y l ln th nht v lnh o Kassapa mi mt ngi khch ng li trong tp lu ca mnh, v sa-mn ny i vi ng qu tht l mt ngi khch c bit. ng mun em lng tri k ca mnh tip i. Nhng Bt ngn ngi. T lu, ngi a ngh m mt mnh. Bt ng mun c ngh m trong ha vin. V o s B la mn ni: - My hm nay, c mt con rn ln chui vo np trong ha vin, ui th no cng khng i. Sa-mn Gotama khng nn ngh m trong y, c th l nguy him. Chnh v con rn kia m lu nay chng ti phi lp t n ngoi tri hnh l. Xin ngi ngh m ti y cho an ton. Bt ni: - Tn gi an tm. Ti mun c ngh m trong ha vin. Chc cng khng sao. Bt ngh ti nhng thng ngy ngi tu cc ni ni rng cao thm. C khi th d i rung c m m khng ng ti ngi. C khi ang ngi tnh ta ngi trng thy nhng con rn tht ln b ngang qua trc mt. Bt bit l nu mnh cn thn ng lm cho cc loi ny hong s th chng s khng ng ti mnh. Thy Bt nht quyt, Kassapa ni: - Sa-mn Gotama mun ngh m ti ha vin th xin c t tin. Ngi mun bao lu cng c. m y, Bt ngh trong ha vin. Trn bn th trung ng, la c nui bng nhiu chic n, mi n c nhiu bc. Gc bn tri cht nhiu khc cy ln, c l l nhng khc g qu dng t la bn ngoi mi khi hnh l. Bt ngh nu c mt rn c tr trong ha vin th con rn y c th n np trong ng g. Ngi chn gc i din, xp o ca-sa ngoi thnh bn, tri xung lm ta c v bt u tnh
ta. Khi Bt ngng tnh ta th tri khuya. Di nh n m, Bt thy mt con rn thit ln nm khoanh trn gia ha vin, trc mt ngi. Bt ln ting nh nh nh l t ni vi mnh. - Rn i, con hy i ra ngoi rng cho an n. Ging ni ca Bt cha y tnh thng v s hiu bit. Con rn t t trn i, hng v pha ca, Bt cng ng lng xung ta c. Khi Bt thc gic th nh trng khuya chnh chch chiu vo ni ngi nm. Trng mi tm tht sng. Bt mun i ra ngoi rng thin hnh. Ngi ngi dy, cun o, r bi ri khoc o ln ngi v i ra khi ha vin. Vo lc tri tang tng sng th ha vin bc chy, khng bit v l do g. Cc v t ca o s Kassapa thy la u hong ht la ln. Mi ngi chy i tm bnh xung sng mc nc ti, nhng tt c mi c gng u v hiu. Nc th t, la th nhiu. Cui cng hng trm ngi u ng ngn ra nhn. Ha vin ca h bc chy d di, khng c cch g cu cha ni. i s Uruvela Kassapa c mt trong m my trm ngi y. ng thng tic v sa-mn c hnh v ti ba m ng va mi c lm quen t sng ngy hm qua. Nu sa-mn Gotama nhn li ngh m trong tnh x ca mnh th by gi u n ni ny. Gia lc y th Bt xut hin. ang i thin hnh trn i cao, ngi trng thy la, v ngi tr v. Thy Bt, o s Kassapa mng qu chy li v nm ly tay ngi. - May qu, may qu, sa-mn Gotama vn an ton, khng sao c. Ti mng lm. Bt trao bnh bt ca mnh cho mt v tu s tr cm gip, ri t tay ln vai v o s B-la-mn: - Cm n tn gi, ti vn c an ton.
Bt bit hm nay l ngy o s Uruvela Kassapa thuyt php. Nghe ni trong s nhng ngi nghe php. Ngoi nm trm v t tu s, s cn c gn mt ngn ngi t cc thn xm ko ti. Gi thuyt php c nh vo bui tra, ngay sau gi th trai. Bit rng s c mt ca mnh trong bui thuyt php s lm cho v lnh o mt bt v thoi mi, sng y Bt mang bt i vo thn xm kht thc. Kht thc xong, ngi i v pha h sen. Ngi bn b sng, ngi th trai v li . n x chiu th o s Kassapa tm ti, Kassapa i tm Bt sau gi th trai v thuyt php. V o s ni: - Sa-mn Gotama, hm nay vo gi n tra chng ti ch mi khng thy ngi. Chng ti dn sn cm cng dng. Ti sao ngi khng ti? Bt ni vi Kassapa l ngi mun vng mt trong bui thuyt php. - Ti sao sa-mn Gotama li mun khng c mt trong bui ti thuyt php? Bt mm ci rt nh, v ngi khng ni g. V o s B-la-mn cng nn thinh. ng thy v sa-mn ny bit c s suy t ca ng. V sa-mn tht va thng minh va t nh. Hai ngi ngi bn b h m o. o s Kassapa hi Bt: - Hm qua sa-mn Gotama ni v s c mt ca chic l nh l s tp hp ca nhiu yu t nhn duyn. Ngi ni rng con ngi cng do s tp hp ca nhn duyn m c mt. Vy khi cc nhn duyn tan r, con ngi i v u? Bt ni:
- t lu chng ta b kt vo nim atman, ngha l nim v mt ci ta thng ti bt bin. Chng ta quen ngh rng khi thn xc ta tan r, ci ng y vn cn tn ti v c th tr v vi ngun gc ca n l Phm Thin m cng tr vi ngi. Ny tn gi Kassapa, l mt sai lm cn bn tng lm lc li bit bao nhiu th h. Tn gi Kassapa nn bit: vn php t nhn duyn m sinh v cng do nhn duyn m dit. Ci ny c mt v ci kia c mt, ci ny vng mt v ci kia vng mt, ci ny sinh ra v ci kia sinh ra, ci ny n dit khi ci kia n dit. l o l duyn sinh mu nhim m ti khm ph c bng thin qun. Trong thc ti, khng c mt ci g ng nht v bt bin, khng c ng, d l i ng hay tiu ng. Ny tn gi Kassapa, ngi tng qun chiu v thn th, cm th, tri gic, tm hnh v nhn thc cha? Con ngi c mt l do s tp hp v vn hnh ca nm un y. l nhng dng bin chuyn lin tc, trong khng c mt yu t no thng ti. o s Kassapa im lng hi lu. Mt lt sau, ng hi: - Nh vy ngi ta c th ni sa-mn Gotama ch trng thuyt h v khng? Bt mm ci lc u: - Khng. nim v h v cng l mt loi t kin trong rng t kin dy c. nim v h v cng tai hi nh nim v mt bn ng ng nht v bt bin. Tn gi Kassapa, ngy hy nhn mt h Anotatta y. Ti khng h ni rng nc h v nhng l sen, hoa sen v gng sen trong h l h v. Ti ch ni rng nc h, cng nh l sen, hoa sen v gng sen u l nhng hin tng do nhn duyn phi hp v c mt, v trong t th ca chng khng h c mt thc th bt bin v thng ti. Kassapa ngng ln nhn vo mt Bt:
- Vy nu khng c ng, khng c atman, th cn g phi tu hnh t ti gii thot? Gii thot cho ai, v ai l ngi c gii thot? Bt nhn vo mt v o s B-la-mn. Ci nhn ca ngi sng chi nh nhng tia sng mt tri nhng cng m du nh nh trng, v ngi ni, vi mt n ci: - Tn gi Kassapa hy th t tm ly cu tr li. Hm khc, ta s tip tc cu chuyn. Hai ngi tr v tr s. Uruvela Kassapa nhng tnh x ca mnh cho Bt ngh m. ng sang ngh m ti tp lu ca mt ngi t ln. Bt nhn thy v o s B-la-mn ny rt c cc t qu mn, ngi no cng vng li tn gi Kassapa mt cch cung knh.
Chng 27: Vn php ang bc chy

Trong nhng ngy k tip, Bt khng i kht thc bn ngoi v sng hm no o s Kassapa cng cho em thc n cng dng ti ch. Tuy vy, tra hm no sau khi th trai, ngi cng i vo rng hoc ra bn h tnh c mt mnh. C x chiu, Kassapa li i tm Bt m o, hoc di mt gc cy, hoc bn b h, cng tip xc vi Bt, Kassapa cng thy c tm vc v i ca tu gic cng nh ca c hnh v sa-mn ny. Mt hm n, tri ma tm t sut m, v bui sng hm sau, nc sng Neranjara trn b, lm ngp lt bao nhiu rung vn v nh ca trong vng. Bao nhiu thuyn b a phng u c em ra s dng i cu ngi. Khu rng ni o s Kassapa v nm trm v t ang hnh o v ch thp nn cng b ngp lt. Tuy vy mi ngi u chy kp, khng ai b nc cun. Ring v sa -mn Gotama th khng ai thy mt. o s Kassapa dc thc nhiu chic ghe i tm. Cui cng ngi ta tm thy Bt ang ng trn mt nh i. Nc dng rt mau v rt cng rt mau. Ngy hm sau Bt m bt i kht thc trong xm ca nhng ngi cng inh. Ngi c mun tm thm nhng gia nh v nhng a tr trong xm. May mn l khng ai b cht v nn lt. Nhng ngi ngho cho bit h khng c ti sn g nhiu m mt mt. Cc v tu s trong gio on ca Kassapa khi s dng li ha vin b chy, cc tp lu b nc cun i hoc lm cho xiu vo. Mt bui chiu, Bt cng o s Kassapa ng bn b sng Ni Lin Thuyn. Hai ngi tip tc cuc m o. o s Kassapa ni vi Bt: - Hm trc, sa-mn Gotama c ni v s qun chiu cc dng hin tng sc thn, cm th, tri gic, tm hnh v nhn thc. Ti thc tp v bt u thy rng nhng cm th v nhng
177 | C h n g 2 7 : V n p h p a n g b c c h y
tri gic ca mnh ni ln c gi tr ca i sng mnh. Ti cng thy c rng khng c mt yu t no thng ti trong nm dng hin tng c. Sa-mn Gotama ni rng nhn thc v s c mt ca t ng l mt nhn thc sai lm, iu ny ti thy c th l ng, nhng ti vn cha hiu c rng nu t ng khng c th ta cn g phi nhc cng tu tp? Gii thot cho ai, v ai l ngi c gii thot? Bt hi li: - Tn gi Kassapa, ngi c cng nhn rng kh au l mt s tht khng? - Sa-mn Gotama, ti cng nhn kh au l mt s tht. - Ngi c cng nhn rng ni kh au no cng c nguyn do, cng nh vn hu trong v tr, vt no cng do nhn duyn kt hp m thnh? - Ti cng nhn l nhng nguyn do ca kh au c tht. - Tn gi Kassapa, khi nhng nguyn do ca kh au c mt th kh au c mt; vy khi nhng nguyn do ca kh au vng mt th kh au c vng mt khng? - Ti cng nhn l khi nguyn do kh au khng cn th kh au cng khng cn. - Ny tn gi, nguyn do ca kh au l v minh, tc l nhn thc sai lm v thc ti. i v thng m ta tng l thng, l v minh. Thc ti khng c t ng m ta tng l c t ng, l v minh. T v minh, pht sinh ra tham vng, gin hn, s hi, ganh ght, v bao nhiu au kh khc. Con ng gii thot l con ng qun chiu thc ti thc chng c t tnh v thng, v ng v duyn sinh ca vn hu. Con ng y l con ng dit tr v minh. V minh dit th phin no dit v kh au dit. l gii thot. Cn g phi c t ng mi c gii thot.
Uruvela Kassapa im lng. Mt lt sau, ng hi: - Sa-mn Gotama, ti bit nhng iu ngi ni vi ta l nhng iu ngi thc chng, ch khng phi ch l nhng suy tng ca tr nng ngi. Theo ngi, th qu gii thot ch c th do cng phu qun chiu em li. Vy tt c nhng l nghi, th phng v li khn nguyn u l hon ton v ch hay sao? Bt ch tay sang bn kia sng. o s nhn theo ngn tay ngi. Bt ni: - Tn gi Kassapa, nu c ngi ang ng bn ny sng m mun qua bn kia sng th ngi y phi lm g? - Ngi y phi li qua sng, nu mc nc sng rt thp. Trong trng hp nc y nh hm nay, ngi y phi dng thuyn b cho qua bn kia sng. Nu bi gii, ngi y cng c th bi sang bn kia sng. - ng ri, tn gi Kassapa, nhng gi d c ngi mun qua sng m khng mun li, khng mun bi, cng khng mun cho, tri li ch ng bn sng ny m cu khn b bn kia, hy vng b bn kia s qua ti bn ny cho mnh bc ln, th tn gi ngh sao? - Ti s ni rng l mt ngi khng thc t. - Cng nh vy thi, tn gi Kassapa! Nu khng tu tp qun chiu dit tr v minh, v cc phin no khc th ta khng t ti bn b gii thot c, d ta c t l khn cu sut c cuc i ta. o s Kassapa bng nhin sp ly di chn Bt. ng khc nc n. ng ni: - Sa-mn Gotama, con lm l, ht hn mt na i ngi. Gi y xin thy chp nhn con l t ca thy con c c duyn hc hi v tu tp con ng gii thot.
Bt nng Kassapa dy. Ngi ni: - Ti khng ngn ngi g m khng chp nhn tn gi, nhng cn gn nm trm v t ca ngi th ngi tnh sao? Ai s dt du h? Kassapa bch: - Xin sa-mn Gotama, xin thy cho con c dp tip xc vi h sng mai. Chiu mai con s trnh thy quyt nh ca con. Bt ni: - Cc em b trong lng Uruvela gi ti l Bt. Kassapa ngc nhin: - Tha thy, chng gi thy l Bt? Ngha l ngi Tnh Thc? Hay, hay lm. Chng con s gi thy l Bt cho thn mt. vy xin php Bt cho con v trc. Sng hm sau, Bt li i kht thc trong lng Uruvela. Kht thc xong, ngi i n b h th trai v tnh c c ngy . Chiu hm y o s Kassapa li ra tm Bt b h. ng cho Bt bit l tt c gn nm trm v t ca ng u ng lng theo ng xut gia tu hc di s hng dn ca Bt. Ngy hm sau, theo gng Uruvela Kassapa, tt c mi ngi u co b ru tc, khoc o ca-sa. H ling xung sng Neranjara tt c nhng ci bi tc ca h cng vi tt c nhng tng th v dng c t l khc. Tt c u theo gng Kassapa qu di chn Bt. H c: - Con v nng ta Bt, ngi a ng ch li cho con trong cuc i. - Con v nng ta Php, con ng ca tnh thng v s hiu bit. - Con v nng ta Tng, on th ca nhng ngi nguyn sng cuc i tnh thc.
Ting pht nguyn ca nm trm v kht s mi vang ng c khu rng. L xut gia cho nm trm ngi c hnh xong, Bt thuyt ging cho nm trm v kht s mi v bn s tht mu nhim v cch thc qun chiu hi th, thn th v tm , ri Bt dy cho php kht thc v tnh c. Ngay sau , cc v kht s c lnh phng thch vo rng tt c nhng n th vt m h chn nui. H hc theo Bt, cm bt i theo ngi vo cc thn xm thc tp vic kht thc. Chiu hm y, Bt triu tp Kassapa v mi v tng l t xut sc nht ca Kassapa li. Ngi trao truyn cho h nhng gio l cn bn ca o tnh thc, v sau ngi cn ch bo cho h nhng nguyn tc t chc v hng dn tng on. Kht s Kassapa t ra l mt lnh t chng c ti. Bt rt vui khi nhn thy iu ny. Ngi giao ph cho Kassapa vic phn phi v hun luyn cc v kht s tr tui, theo kinh nghim thu lm c ti trung tm tu hc Vn Nai Isipatana. Ngy hm sau, o s Nadi Kassapa, ngi em trai th nht ca kht s Uruvela Kassapa cng mt s cc v t tm ti. Nadi Kassapa l lnh t ca ba trm v t tu theo o th Thn La. o trng ca h v pha Bc, cng trn b sng Neranjara. H c v ht hong. Mi hm qua y, h thy tri lu bu trn dng sng hng trm ci bi tc v rt nhiu dng c th t, v ngh rng mt tai nn no xy ra cho trung tm tu hc Uruvela do o s Uruvela Kassapa lnh o. H ti vo gi ch v kht s i kht thc nn khng gp ai v v vy t v lo lng, nhng t t h thy cc v kht s kht thc tr v. Hi thm, h mi bit l Uruvela Kassapa cng nm trm v t xut gia theo hc vi mt v sa-mn tn l Gotama thuc dng Sakya. Mt lt sau na th Bt v Uruvela Kassapa v ti. Thy em, kht s Kassapa rt vui mng. ng gii thiu Nadi Kassapa vi Bt. ri hai anh em a nhau ra rng ni chuyn rt lu. Cui cng, Nadi c anh thuyt phc v bng lng tr v em ba trm v t n quy y.
H cng ng cho ngi i mi ngi em t l Gaya Kassapa ti thng bo nhng g xy ra v nu bng lng, Gaya Kassapa cng s em hai trm v t ti cng quy y v tu hc di s ch dn ca Bt. Ba anh em tng ni ting l rt thng mn nhau. Hn na h l nhng ngi cng mt l tng. V vy ch trong mt thi gian by hm, tt c ba ngi cng chn trm v t u ct tc, mc o ca-sa v tr nn nhng v kht s nghim chnh tu hc theo quy ch ca gio on do Bt lnh o. Mt hm, sau gi kht thc tt c mi ngi c lnh i v t hp trn nh ni Tng u Gayasisa, cch khng xa. Chn trm v kht s ngi th trai im lng v trang nghim cng vi Bt v ba anh em Kassapa. Bui th trai chm dt, mi ngi vy quanh Bt. Nghim trang ngi trn mt tng , Bt ct ting dy chn trm v kht s: - "Ny cc v kht s, tt c vn php u ang bc chy. Ci g ang chy. Su loi gic quan l mt, tai, mi, li, thn v ang bc chy. Su loi i tng ca gic quan l sc, thanh, hng, v, xc v php ang bc chy. Su loi nhn thc l ci thy, ci nghe, ci ngi, ci nm, ci xc chm v ci suy t cng ang bc chy. Bc chy bng th la no. Bc chy bng la tham dc, la hn th, la o vng. Tt c ang bc chy theo vi nhng ci kh ca sinh, gi, bnh cht, vi au thng, phin mun, lo lng, s hi, v tht vng. Ny cc v kht s, mi cm th cng ang bc chy, d l kh th, lc th, hay x th. Cm th pht sinh t nhng iu kin gic quan, i tng v s xc chm. Cm th cng ang bc chy v ngn la tham dc, hn th, v o vng. Cm th cng ang bc chy theo vi nhng ci kh ca sinh, gi, bnh, cht, vi au thng phin mun, lo lng, s hi v tht vng. Ny cc v kht s, cc v ng t bc chy theo ngn la ca tham dc, ca hn th v ca o vng. Cc v phi thy c
tnh cch v thng v duyn sinh ca mi php ng lm n l cho dng sinh dit ca gic quan, i tng v cm th". Gn mt ngn v kht s ngi nghe u cm thy tm thn rng ng khi ni v la. H rt hoan h khi thy mnh tm ra c con ng tu hc m cng phu qun chiu l ng lc duy nht a n gii thot. Nim tin pht sinh trong tm t ca mi ngi. Trong ba thng lin tip, Bt c tr ti Gaya gio hun cc v kht s. Gio on t ti nhiu kt qu ln trn ng tu hc. Ba anh em Kassapa tr thnh nhng v ph t rt c lc cho Bt trong vic hng dn v gio hun tng on.
Chng 28: Rng k

Mt bui sng n, Bt t gi Gayasisa v Rajagaha. Kht s Uruvela Kassapa ngh xin Bt cho c gio on i theo. Bt ngn ngi, nhng Kassapa trnh by vi Bt l s khng c tr ngi g cho vic chn trm kht s v ti kinh nc Magadha. ng ni gn th Rajagaha c nhiu khu rng trong cc v kht s c th c tr, h s i kht thc nhng min ngoi thnh ph v ngay c trong th na c dp gio ha dn chng min ny. Kassapa cng tha vi Bt l s lng chn trm v kht s l qu ln i vi dn chng min Gaya. V th , vic kht thc v gio ha s d dng hn. Kht s Uruvela Kassapa c kin thc kh tng tn v tnh hnh x hi trong nc Magadha. Sau khi nghe v kht s ny trnh by, Bt bng lng cho chn trm v kht s i theo ngi v thnh Vng X. Ba anh em kht s Kassapa t chc tng on rt nghim minh. i chng ca tng on c phn lm thnh cc chng, mi chng hai mi lm v, mi chng c mt v trng chng trng lnh o. V chng trng ny c trch nhim v s tu hc v s sinh hot ca hai mi bn ngi trong chng. o phong ca cc v kht s v vy cng ngy cng sng r v uy nghi. T Gaya, tng on phi i ti mi hm mi v ti th Rajagaha. Mi bui sng, cc v kht s u phi gh vo cc t lc kht thc. Kht thc xong, h quy t trong mt khu rng hoc mt bi c th trai trong im lng. Th trai xong, h li ln ng. H i thnh tng chng, v c c thy ba mi su chng nh vy. Hnh dng ca cc v kht s khoc o ca-sa i trm lng trn ng gy mt n tng rt su m v p trong lng dn chng. Ti Rajagaha, kht s Uruvela Kassapa hng dn Bt v tng on v tm c Rng K Mi Trng, trong c n Supatthita cch th hai dm v pha Nam.
184 | C h n g 2 8 : R n g k
Sng ngy hm sau, gio on c php m bt i vo thnh kht thc. Cc v kht s i thnh tng chng hai mi lm ngi. H i thnh hng, bc tng bc khoan thai v c thc, tay m bt, mt nhn thng v pha trc, dng iu uy nghi v lng l. Theo li Bt dy, h dng li trc mi cn nh, khng phn bit giu ngho. Khong nm pht sau, nu khng c cng dng, h tin ti trc cng nh bn cnh. Trong khi ng im lng ch i c cng dng, h theo di hi th v thc tp php qun nim m Bt dy. Khi c cng dng, h ch lng l nghing mnh cm n m khng ni li khen ch no v thc phm c cng dng. Ngi cng dng sau khi st thc n vo bt v kht s, c th t mt vi cu hi. Cc v kht s c lnh n cn tr li v nhng cu hi . i , cc v cho bit l mnh tu hc trong gio on Tnh Thc, di s hng dn ca mt v sa-mn tn l Gotama Sakya, thng c gi l Bt, v h ging cho v th ch nghe v bn s tht, v nm gii hoc v con ng tm nhnh. Tt c cc v kht s u c lnh tr v tr s trc gi ng n tra v nghe php thoi. Bui chiu v bui ti ch l hc hi v thin tp. V vy t gia tra cho n rng sng ngy hm sau, khng ai cn thy bng dng mt v kht s o vng no na trong thnh ph. Ch trong vng na thng, phn ln dn chng th bit ti s c mt ca gio on kht s do Bt lnh o. Vo nhng bui chiu khi tri mt, c nhiu v th ch tm ti Rng K c gp Bt v tng on hc hi v o l tnh thc. Bt cha kp i thm ngi bn nm trc l vua Seniya Bimbisara th vua c nghe bo co v Bt v v gio on kht s ng o ca ngi. Vua c bit ngi lnh o gio on ny l v sa -mn tr m mnh gp trc y trn mt ngn i gn kinh .
185 | C h n g 2 8 : R n g k
Mt bui chiu, vua cng vi hong hu v thi t Ajatasattu ngi xe t m tm v Rng K thm Bt. i theo xa gi ca vua c nhiu chic xe khc. Vua mi i theo mnh mt trm hai mi v nhn s tr thc v lnh o cao cp trong gii B -la-mn. n ca rng, vua xung xe i b vo, hong hu cm tay thi t Ajatasattu theo sa u. Mt trm hai mi v tn khch B la mn cng lm nh th. Nghe tin vua n, Bt cng Uruvela Kassapa i ra n tip v a tt c mi ngi vo. Tt c chn trm v kht s u c mt, ngi vy thnh nhng vng trn ln, Bt mi vua, hong hu, thi t v cc v tn khch an ta. Vua Bimbisara bt u gii thiu cc v nhn s B la-mn vi Bt. Vua khng nh ht danh tnh tng ngi; v vy mi khi qun vua li yu cu ngi b qun tn t gii thiu mnh. Trong s nhng v tn khch ny c nhiu ngi lo thng kinh in v gio l V . H thuc v khuynh hng o hc v tn gio. Phn ln cc v nhn s ny tng nghe danh o s Uruvela Kassapa, v mt s c gp ng, nhng ngoi quc vng Bimbisara cha ai c gp Bt ln no. Thy thi cung knh ca Kassapa i vi Bt nhiu ngi t v ngc nhin. So vi Uruvela Kassapa, sa-mn Gotama Sakya nh tui hn nhiu. H thm th vi nhau, khng bit sa-mn Gotama l t ca Kassapa hay Kassapa l t ca sa-mn Gotama. Bit c tm h, kht s Uruvela Kassapa ri ch ngi, ng dy i ti trc mt Bt. ng chp tay li thnh hnh sen bp, chm ri v r rng, ng ni: - Sa-mn Gotama, bc gic ng, bc tn qu nht trn i; con l Uruvela Kassapa, t ca thy, xin cung knh lm l thy. Ni xong, ng sp xung ly Bt ba ly, rt knh cn. Bt nng Kassapa dy v bo ng ngi xung bn tay tri ca ngi. By gi y mt trm hai mi v tn khch B -la- mn mi hon ton gi im lng. S im lng cn ln lao hn khi nhn thy chn trm v kht s o vng ang lng l ngi vy quanh, trong dng iu trang nghim v hng v.
186 | C h n g 2 8 : R n g k
Bt ln ting ging cho mi ngi nghe v o Tnh Thc. Ngi ni v t tnh v thng duyn sinh ca mng sng v ca vn vt. Ngi ch dy con ng dit tr lm lc v kh au, con ng ca s sng tnh thc, con ng ca s thc hnh gii lut, nh tm v qun chiu. Ging Bt vng ln nh ting chung ng, m nh nng ma Xun v trm hng nh ting hi triu. Ting ni ca Bt nh ma Xun thm nhun trn cy c. Hn mt ngn ngi lng tai nghe Bt, v khng ai dm th mnh, s m thanh ca hi th xem vo lm vn c php m ca ngi. Hai mt vua Bimbisara cng ngy cng sng. Cng nghe, vua cng thy tm t mnh m rng. Bao nhiu nghi vn lu nay trong lng vua dn dn c ci m. Cui cng vua n mt n ci sung sng v rng r. Bt chm dt php thoi. Vua Bimbisara ng dy hai tay cung knh chp trc ngc, vua ni: - Tha Th Tn, hi cn nh, trm c nm iu c nguyn, gi y tt c nm iu c nguyn y c thnh tu. c nguyn th nht l c lm l qun nh v ln ngi vua. c nguyn y thnh. c nguyn th hai l lm th no trong i c gp mt bc o s gic ng. c nguyn y cng thnh. c nguyn th ba l c duyn knh ngng bc gic ng y. c nguyn y cng c thnh. c nguyn th t l c bc gic ng y dy cho con ng chnh php. c nguyn y cng thnh. c nguyn th nm l c th hiu c gio php ca bc gic ng y. Tha Th Tn, c nguyn ny va c thnh tu. Trm bt u hiu c gio l mu nhim ca ngi. Th Tn, ngi lm sng t gio l y bng nhiu cch ging dy khc nhau. Th Tn, hm nay xin ngi nhn cho trm lm t ti gia ca ngi. Bt mm ci im lng chp thun. Vua li t thnh cu Bt v tt c chn trm v kht s ngy trng trn sp ti n th trai cung in. Bt cng hoan h nhn li.
187 | C h n g 2 8 : R n g k
Mt trm hai mi v nhn s tn khch cng u ng dy cm n Bt. C khong mt phn mi trong s nhng tn khch ny t mun c tr thnh t ca Bt. Cng vi Uruvela Kassapa, Bt a vua, hong hu, thi t Ajatasattu v cc v tn khch ra n ca rng, Bt bit rng ch cn cha y mt thng na th ma ma s ti, v ngi khng th tr v qu hng kp trc ma ma. Ngi quyt nh cng chn trm v kht s an c ba thng ti Rng K. Ngi bit rng sau ba thng an c tu hc, tng on s kh vng vng c th t tr v ngi s thong th ra i vo u ma Nng khi bu tri trong xanh v cy ci xanh ti. Vua Seniya Bimbisara c ch t chc mt cuc n rc Bt v tng on tht long trng. Vua d tnh lm l trai tng cng dng ngay trc sn in chu, mt ci sn gch rng c th c ch ngi cho mt vn ngi. Vua cho thng bo vi thn dn bit ngy thnh Bt v khuyn dn chng treo n kt hoa trn nhng con ng m Bt v tng on s i ngang qua ti vng cung. Vua cho mi rt nhiu nhn s n nghe Bt thuyt php. Tt c cc quan chc trong triu cng u c mi n d. Vua cng cho mi c nhng em trai vo trc tui ca hong thi t Ajatasattu. Thi t nm nay ln mi hai tui. Bit Bt v tng on khng chp nhn vic st sinh cng dng, vua ra lnh chun b nhng thc n thun ty chay tnh v rt ngon lnh. Nhng ngi thn tn ca vua c ti mi ngy chun b cho cuc tip n.
188 | C h n g 2 8 : R n g k
Chng 29: Mun vt t duyn sinh li t duyn m dit

Trong thi gian y, nhiu ngi c o tm tm n vi Bt xin xut gia. a s l nhng thanh nin tun t. Nhng v kht s gii lm ph t cho Bt c nhiu, nn vic tip nhn v ging dy cc v kht s mi u c h ph trch. Con trai v con gi cc nh lnh tm n Rng K xin quay v v nng ta ni tam bo cng rt ng. C mt hm, sau l quy y ca gn ba trm ngi tr tui, i c Kondanna ging cho ngi ny v ba vin ngc qu. Ba vin ngc qu ny l Bt, Php v Tng. Kht s Kondanna l v t u tin thc chng o Tnh Thc. i c dy: - Bt (Buddha) l ngi tnh thc, v l ngi tnh thc cao . Ngi tnh thc bit c v thy c chn tng v tr v cuc i. V vy ngi tnh thc khng cn b rng buc vo o vng, s hi, gin hn v tham m. Ngi tnh thc l ngi t do, c y an lc, c y tnh thng v s hiu bit. Bc i sa mn Gotama, thy ca chng ta, l mt bc tnh thc hon ton. Ngi l k ch ng cho tt c chng ta, a chng ta ra khi th gii o vng tr nn nhng ngi tnh thc. Mi ngi trong chng ta u c tnh Bt (Buddhata) trong lng, v v vy ai cng c th tr thnh ngi tnh thc nh Bt. Tnh Bt ny l kh nng tnh thc, kh nng vt thot o vng. Nu chng ta tu tp theo o l tnh thc th chng ta lm cho tnh Bt trong ta mi ngy mi sng v mt ngy kia chng ta s cng s t c t do v an lc hon ton nh Bt. Bt ngay trong tm ca mi chng ta. Chng ta phi tr v tm Bt ngay trong tm ta. Bt l vin ngc qu th nht. Php (Dharma) l con ng a ti s tnh thc. Con ng ny c Bt tm ra v v ang ch dy cho chng ta. Con ng ny a ta thot khi ngc t o vng, gin hn, s hi
189 | C h n g 2 9 : M u n v t t d u y n s i n h l i t d u y n m d i t
v tham m, v dn ta ti chn tri t do an lc, v y, lm cho s hiu bit v tnh thng pht hin ni ta. Hiu v thng l nhng hoa tri p nht ca o l tnh thc. Php l vin ngc qu th hai ca chng ta. Tng (Sangha) l on th nhng ngi ang cng nhau thc tp o tnh thc v cng i trn con ng gic ng. Mun tu tp o gii thot ta phi nng ta vo on th ny. Mt mnh n c, ta s gp nhiu kh khn trong s tm hc v thc hnh o l tnh thc. V vy chng ta phi nng vo tng on. Ngi xut gia cng nh ngi ti gia phi bit tr v nng ta ni Tng c th i xa trn con ng tu tp. Tng l vin ngc qu th ba ca chng ta. Ny cc thin nam t v thin n nhn! Tt c chng ta phi tr v nng ta ni ba vin ngc qu ca trn gian l Buddha, Dharma v Sangha. C nng ta ri chng ta s ht b v v chng ta s vng tin trn con ng gic ng v trong cuc i. t hai nm nay, ti tr v nng ta ni ba vin ngc qu. Hm nay qu v cng pht nguyn i cng mt con ng. Chng ta nn vui mng v sung sng khi a ba vin ngc qu vo lng. Tht ra, ba vin ngc qu y c sn trong t tm ca chng ta t v th. Ta tu tp o gii thot l lm cho ba vin ngc y chiu sng trong ta. Cc thanh nin rt sung sng c nghe thy Kondanna ging. H cm thy mt ngun sinh lc mi tro dng trong h. T hm y, nhng ngi con trai v con gi cc nh lnh c o tm v ch tu hc bt u c cc thy kht s gi l thin nam t v thin n nhn. Trong thi gian ny, Bt thu nhn vo tng on hai v t tht xut sc: l Sariputta v Moggallana. Hai ngi tng tu hc vi o s Sanjaya, mt v du s ni ting th Rajagaha. Bt cng tng nghe ni ti v du s ny. Gio on ca o s Sanjaya l gio on ca nhng v du s, gi l parivrajaka. Sariputta v Moggalana
l hai ngi bn thn, c hai u thng minh v ci m. H tng hn vi nhau l ai chng t c o ln th phi thng bo v ch bo ngay cho ngi kia bit. Mt hm Sariputta trng thy v kht s Assaji cm bt i kht thc trong thnh ph Rajagaha. Assaji l mt trong nm v t xut gia u ca Bt v c Bt khai ng cho vn Nai gn Banarasi. Thy phong ung dung v gii thot ca Assaji, Sariputta rt ly lm cm phc. Phong ny to ngay c nim tin trong lng v du s. Sariputta t bo: - y chc chn l mt v o s t o. Tht ng nh mnh ngh: th no trn th gian ny cng c ngi t n qu v gii thot! Ta phi ti hi xem v y tu hc vi ai, ai l thy ca v y, v ngi y tu hc theo gio php no? Va ngh nh th, Sariputta va bc theo sau v kht s Assaji, nhng ng li tip: - V o s ny ang i kht thc t nh ny sang nh khc mt cch lng l v nghim trang. Ta khng nn quy ry thy y. Ta nn i cho n khi no ng ta kht thc xong xui ri hy ti hi chuyn cng khng mun. V Sariputta kin nhn i theo Assaji. Cho n khi Assaji kht thc xong v i ra khi vng ai thnh ph, Sariputta mi ro bc i nhanh, vt qua ng ta, ri quay tr li cho. Assaji dng li. Sariputta cung knh hi: - Tha o s, phong thi ca ngi rt ung dung, o c ca ngi biu hin ra t dng i, t c ch cho n nt mt. Ti xin mn php hi ngi: Ngi xut gia tu hc vi ai? Ai l thy ca ngi? V v o s y dy gio php g? Kht s Assaji nhn Sariputta mt lt, ri mm ci rt thn thin. ng tr li:
- Ti tu hc di s ch dn ca v i sa -mn Gotama. Thy ca ti xut thn t dng h Sakya. Chng ti gi ngi l Bt. Ngi hin ang ni n Suppatthita trong Rng K. Nghe n danh t Bt, mt Sariputta sng ln: - Thy ca ngi dy gio php g, xin ngi vui lng cho ti c bit s qua mt cht. - Ti ch mi theo hc vi thy ti gn y thi; gio php ca thy ti vi diu lm ti cha sc tuyn gii u. Ngi nn tm n thy ti thy ti s ch dy cho ngi. Sariputta ni n: - Xin ngi cho ti vn tt mt vi cu cng qu lm ri. Ti s n cu xin lnh s sau. Assaji mm ci ri c cho Sariputta nghe mt bi k: Mun vt t duyn sinh li t duyn m dit bc gic ng tuyt vi tng nh vy thuyt. Nghe xong bi k, Sariputta bng thy tm t bng sng. Ci thy khng t vt v chnh php c pht sinh ngay trong lng. Mng qu, ng ci u cho Assaji v lp tc chy v tm bn. Thy Sariputta tr v mt ti nh mt a hoa, Moggalana hi: - Sao mt s huynh hm nay ti nh th? Hay l s huynh tm c o ln ri? Ni i, s huynh! Sariputta k li cho bn nghe v cuc gp g vi v kht s Assaji. Ri ng c cho Moggallana nghe bi k: Mun vt t duyn sinh li t duyn m dit bc gic ng tuyt vi
tng nh vy thuyt. Nghe bi k, Moggallana lp tc thy tm tr bng sng. Ci thy v chnh php n mau nh mt ln chp git. V tr hin ra nh mt mn li nhn duyn chng cht, ci ny c v ci kia c, ci ny sinh v ci kia sinh, ci ny khng v ci kia khng, ci ny dit v ci kia dit. nim v mt thn linh nh nguyn nhn u tin to ra vn vt t nhin tan bin. Ci vng ln qun dng nh c th cht t c. Cnh ca gii thot thp thong u y. Moggallana gic bn: - S huynh, chng ta nn lp tc i tm Bt. Bt chnh l thy ca chng ta. Ta phi ti xin tu hc vi ngi. Sariputta do d: - Nhng m hai trm nm mi v du s trong gio on ang trng cy ni chng ta nh nhng ngi anh c. Chng ta khng th b h mt sng mt chiu nh th c. Chng ta phi n cho h bit trc. Hai ngi bn tu lin tr v tr x tu hc ca gio on tu s. H k cho cc bn nghe v nhng g va xy ra cho h. Cui cng, h ni: - Cc huynh , chng ti quyt nh i tm Bt v xin tu hc di s hng dn ca ngi. Chng ti xin c li t gi cc bn. Nghe Sariputta v Moggallana sp b gio on du s theo Bt, hai trm nm mi v du s u t nhin cm thy b v. Lu nay h tin cy vo hai v s huynh ny. By gi hai v b i, h khng cm thy b v sao c. Cui cng tt c ng xin i theo hai v. Sariputta v Moggallana i tm o s Santaya, v lnh t gio on du s v bo cho ng bit v quyt nh ca mnh. o s Sanjaya bun lm, ng ni:
- Hai v li y i. Ta s giao quyn lnh o gio on du s cho hai v. ng nn n ti ba ln nh vy, nhng hai ngi vn khng chu li. H ni: - Tha ngi, chng ti i tu l ct tm con ng gii thot ch khng phi l ct tr thnh nhng ngi lnh do. Con ng khng c th chng ta lnh o ngi ta i u? Chng ti phi tm ti vi sa-mn Gotama, bi v sa-mn Gotama tm thy con ng m chng ti thng mong c. Ni xong, Sariputta v Moggallana ci xung ly o v t bit. Hai trm nm mi v du s cng lm nh th. Tt c u i theo hai ngi. Sariputta v Moggallana a hai trm nm mi v du s ti Rng K. Mi ngi sp ly trc Bt v cu xin c xut gia. Bt hi thm v an i cc v du s. Ngi dy o l bn s tht cho h v chp nhn cho h xut gia tu hc trong gio on kht s. Sau l xut gia, s lng cc v kht s trong gio on ln ti con s mt ngn hai trm nm mi v.
Chng 30: Venuvana

Ngy trng trn ti. Bui sng, Bt khoc ca-sa, mang bt, cng vi mt ngn hai trm nm mi v kht s i vo thnh Rajagaha, p li li mi ca quc vng Bimbisara. on ngi i trang nghim v lng l. ng ph m cc v kht s i qua c treo c v kt hoa. Dn chng ra hai bn ng cho n ng nght. Ti mt ng t, Bt v gio on khng i ln c na, bi v dn chng ra ng qu, lm bt mt con ng. Lc y, kht s Uruvela Kassapa ang i st sau lng Bt, cn cha bit lm cch g khai thng con ng th thy bng thy xut hin trc mt Bt mt chng thanh nin tun t, tay cm cy n mi su dy. Thanh nin ct ting ht, ging chng trong sng v vng ln ln nh ting chung ng. Tay n, ming ht, chng r m ng i ti. Qun chng trnh ng cho chng i. Con ng c m rng, lc y Bt v gio on mi tin ln c. Thy Kassapa nhn ra c tung tch ngi thanh nin ang m ng cho Bt v tng on bng m nhc v thi ca. l mt chng thi s ti quy y vi Bt cch y cha y mt thng. Chng ang ng khu ht ln nhng cm ngh ca mnh. Chng ht: Sng nay trn t nc, c ma Xun thm ti Gia th ta c bc gic ng tuyt vi Cng mt ngn hai trm nm mi t, ngi i vo thnh Vng X Bc iu ng ang ung dung bc ti, dung quang lng l m sng ngi. Qun chng nghe chng mt cch say m. Mi ngi nhn vo chng, ri li nhn vo Bt. Chng mm ci ri ht tip: Bi ta c may mn l hc tr ca bc ton gic Hy cho ta ca ngi tnh thng v tr tu khng b bn ca Ngi
195 | C h n g 3 0 : V e n u v a n a
Cho ta ca con ng a ti chn tri t ti Cho ta ca tng on ang i trn chnh o soi sng cho i. Chng cn ht na, cho n khi Bt v tng on ti c cng hong cung. Lc y chng mi ci u lm l Bt ri bin mt trong m ng. Vua Seniya Bimbisara ch thn ra tn ng mn n cho Bt v tng on. Cc nhn s v tn khch ca vua, c ti hng ngn ngi, cng theo vua ra n Bt. Vua a Bt vo hong cung. Sn rng c che nng bi nhng chip rp dng ln cho cuc n tip long trng ny. Rp c kt bng hoa l rt m l. Ch ngi ca Bt c t v tr trung ng. Ch ngi ca mt ngn hai trm nm mi v kht s cng c chun b chu o. Sau khi Bt ngi xung trn gh ca ngi, vua Bimbisara thnh cu cc v kht s v ton th quan khch an ta. Vua ngi mt bn Bt. Pha bn kia l kht s Kassapa. Ngi ch khch phn, thi t Ajatasattu mang nc v khn ra cho Bt ra tay chn. Tip theo, qun hu cng em nc v khn ra cho tt c cc v kht s ra tay chn. L ty tnh xong, vua ch thn ng dy cng dng cc thc n cho Bt. Vua cung knh st cc thc n vo bt ca mi ngi. Trong khi , phu nhn ca vua, hong hu Vedehi, hng dn ngi hu trong hong cung cng dng thc n cho cc v kht s. Bt v gio on kht s mc nim v ch nguyn trc khi n. Vua Bimbisara v tt c cc quan khch cng u gi im lng trong thi gian dng ba. Trong su ngn tn khch ca vua, khng ai l khng cm nhn c s thanh tnh v an lc thot ra t nhn cch ca Bt v ca gio on kht s. Sau khi Bt, tng on v quan khch th trai xong, bnh bt ca cc v kht s c ngi hu em ra v tr li cho mi v. Vua Bimbisara hng v Bt, cung knh chp tay. Hiu c vua, Bt ln ting dy v chnh php. Ngi ni v nm gii nh l
196 | C h n g 3 0 : V e n u v a n a
phng thc to dng v bo v ha bnh v hnh phc trong quc gia. Ngi ni nm gii c th c nhn thc nh l nhng nguyn tc sng chung ha bnh v an lc, trong gia nh cng nh ngoi x hi. - Gii th nht l khng st hi. Gi gn gii ny l nui dng lng t bi. Tt c cc loi sinh vt, t ngi cho n chim mung v cm th, loi no cng s cht. Nu ta bit tn qu s sng ca ta th ta cng phi bit tn qu s sng ca loi sinh vt khc. Khng nhng ta khng c tiu dit s sng ca con ngi, m ta cn nn trnh vic tiu dit s sng ca cc chng loi khc. Ta phi sng ha bnh vi con ngi v sng ha bnh vi cc loi sinh vt khc. Nui dng c lng thng, ta lm cho cuc i bt kh v p thm ln. Nu mi ngi trong nc u bit gi gii khng st hi th t nc s khng b lon lc, v dn chng c sng ha bnh. Khi mi ngi thng nhau v on kt vi nhau th dn giu v nc mnh, khng nc no s c sc xm lng nc mnh, v tuy c qun i hng mnh, quc gia s khng cn s dng n. Qun i s c th gi lm nhng cng vic xy dng ng x, cu cng, ch ba v iu. Gii th hai l khng xm phm n ti sn ca k khc. Nu ti sn ca mnh l do mnh to ra bng sc lm vic hng ngy ca mnh th khng ai c quyn xm phm n. Tt c nhng li ni v hnh ng no nhm tc ot ti sn y u c xem l phm gii. Khng c n trm, n cp, lng gt, hoc dng quyn lc mnh cng chim ti sn ca k khc. Li dng s kh di, sc lao ng ca k khc v hon cnh kh khn ca h lm giu cng phm vo gii ny. Nu dn trong mt nc m bit hnh tr gii ny th trong nc s c cng bng x hi v nhng ti c nh cp ca v git ngi s gim bt rt mau chng". Gii th ba l khng xm phm tit hnh ca k khc. Ngoi v mnh hay chng mnh, ngi gi gii khng c chung ch
197 | C h n g 3 0 : V e n u v a n a
vi k khc. Gi c gii ny th to c c tin v hnh phc trong gia nh mnh, ng thi cng trnh c s gy ra v kh au trong cc gia nh khc. Mun c hnh phc, mun c th gi v tm no lo vic ch quc li dn th nn trnh vic c nhiu t thip. Gii th t l khng ni di v khng ni nhng li gy chia r cm th. Li ni phi ph hp vi s tht: c th ni c, khng th ni khng. Li ni c th to nn nim tin v hnh phc. Li ni cng c th to nn v v s th on, c khi cn a ti s chm git ln nhau. C khi li ni cng c th to ra chin tranh. Ta phi rt cn thn cho lm mi c. Gii th nm l khng ung ru v khng s dng cc cht ma ty. Ru v cc cht ma ty lm cho ta mt sng sut. Khi say ta c th to ra nhiu v cho bn thn, cho gia nh v cho t quc. Gi gii ny, ta gi cho thn th ta c khe mnh v tm hn c sng sut, v vy bc thc gi lun lun phi gi gii ny. Nu i vng v cc v chc sc ca triu nh m thu trit v vng gi c nm gii ny th l mt iu i phc cho quc gia v cho tt c bn dn thin h trong vng quc. i vng, bc quc vng ng u mt nc cn sng trong tnh thc v bit c nhng g ang xy ra trong vng quc mnh. Nu i vng lm cho trong triu ngoi qun ai cng hiu thu v thc hnh c nm gii, tc l nm nguyn tc sng ha bnh v an lc, th vng quc Magadha s tr nn vng quc thnh vng nht trong hon v". Vua Bimbisara sung sng tin ti trc Bt v lm l ngi. Hong hu Vedehi cng ng dy t ch ngi ca b. Cm tay thi t Ajatasattu, b i ti trc Bt. B dy thi t chp tay thnh bp se n vi cho ngi, ri b ni: - Ly Bt, hm nay c thi t Ajatasattu, con ca con v nhiu tr em khc con ca cc v vng t i thn v quan khch. Cc
198 | C h n g 3 0 : V e n u v a n a
em ng c ti bn trm a. Xin Bt em lng thng xt ch by cho thiu nhiu con ng ca tnh thc v ca thng yu. Ni xong hong hu sp xung ly Bt. Thi t Ajatasattu cng c b bo sp xung ly Bt. Bt mm ci a tay cm ly tay thi t. Hong hu quay li lm du hiu. Tt c cc thiu nhi c mt u c a ra trnh din. y ton l tr em nh quyn qu v kh gi, nn em no cng c phc sc rt tm tt. Trai cng nh gi u c eo vng c tay v c chn. Cc em gi mc nhng chic sari lng ly mu trng rt ti mt. Thi t Ajatasattu cng ngi xung ngay di chn Bt. Bt nh li nhng em b ngho m ngi gp di cy hng to ngoi thnh Kapilavatthu. Ngi t ha l mai ny v li qu hng s i tm gp li nhng em b nh th lm trn c nguyn. Ngi ni: - Ny cc con, trc khi ta c lm ngi, ta tng lm t , cy ci, chim chc v mung th. Cc con cng vy, trong nhng kip xa cc con tng lm t , cy ci v chim mung. Ngy hm nay ta c gp cc con, cng c th l v trong nhng kip xa xa ta v cc con tng gp nhau. Chng ta c th lm cho nhau sung sng. Chng ta cng c th lm cho nhau kh au. Hm nay ta mun k cho cc con nghe mt chuyn tng xy ra hng ngn kip trc. y l chuyn mt cn c, mt con cua, mt cy bng s v rt nhiu tm c. Hi y, ta l cy bng s, v trong s cc con c th c a lm con c, c a c th lm con cua v nhiu a c th lm tm c. Trong cu chuyn y, con c l mt a nham him v c tnh hay lng gt. N lm cho bit bao nhiu con khc cht chc v kh au. Hi y, nh cc con bit, ta lm cy bng s. Con c cng lm cho kh au, nhng ta hc c mt bi hc.
199 | C h n g 3 0 : V e n u v a n a
l: khi mnh lng gt v lm kh au k khc th mnh cng s b lng gt v s b kh au tr li. Trong kip xa xa , ta lm cy bng s ng gn mt ci h sen rt thm v rt mt. H sen ny li khng c c. Cch h khng xa, li c mt ci ao nh hp, t nc v nng bc, nhng li c nhiu tm c. Mt con c i ngang qua y thy tm c qu nhiu mi ny sinh ra mt mu k. N ti ng gn bn b h v t to cho mnh mt v mt m chiu. Bn c hi: - Bc C, bc suy ngh g y? - Ta ang suy ngh n s phn ca cc ch. y, ao hp, nc t li nng bc. Cc ch li thiu thc n. i sng ca cc ch c v kh cc, ta thng lm. - Vy bc c cch g gip ti chu khng, bc C? - Nu ti bay ta ch tng a ti b xung ci h sen ng kia, th ti bay s c tha h bi li trong nc mt v s c v s thc n. - Bc C i, t thu cha m sinh ra, chng chu cha bao gi nghe ni l loi c m li c lng tt vi loi tm c. Bc by ra cch chng qua ch l n tht chng chu, a ny ri ti a khc, vy thi. C phi khng? - Ti bay a nghi lm. Tao l bc ca ti bay, khng l tao li gt ti bay hay sao. S tht l ng kia c mt ci h sen rng lm, nc nhiu m li mt na. Nu ti bay khng tin th mt a hy theo tao qua xem. Xem xong tao li tr n v y n bo co li s tht cho ti bay bit. Bn tm c chu u vo nhau bn lun mt hi lu. Cui cng chng c mt bc c nhm i vi con c. Con c nhm ny
200 | C h n g 3 0 : V e n u v a n a
gi, thn th gn nh mt cc . Ni bi li gii nh, m n cng c th di chuyn d dng trn t cn. Con c cp ly con c nhm vo m v bay v pha h sen. N th con c vo h sen cc bi li tha thch v i thm mi ni trong h. Qu tht l h rng, nc rt mt v thc phm rt nhiu. Mt lt con c ch con c nhm v ao, v n k li tt c nhng g n thy cho bn chng trong ao nghe. Bn tm c nghe k rt ly lm vui sng. Chng yu cu con c ch chng sang h, mi chuyn mt a. C bng lng. N cp con c u tin vo m v bay i, nhng thay v th c xung h sen, n bay v pha cy bng s, n bung c vo mt cha ba ca thn cy. N dng m ra c ra v n tht con c. n xong, n ht xng c xung gc cy bng s. Ri n bay v pha ao "ch" mt con c khc, v lun lun b xng c xung gc cy. Ta l cy bng s. Ta chng kin tt c nhng iu ny. Ta rt tc gin con c nhng khng th no ngn cn c con c. Cc con bit, cy bng s ch c th m r su thm vo t, mc cnh mc l v lm hoa, nhng khng th chy i u c. Ta khng th chy ti ao vch r cho bn tm c bit m mu ca con c. Ta cng khng th vn cnh ra ngn con c khng cho c n tht c. Ta ng yn chu trn. Mi ln c mang ti mt con c v m cho c tot ra n tht l mi ln cy bng s au n rng ng c chu thn, nha cy nh chy dn dp hn, da cy nh co rm li. C khi cy bng s rung rung v nhng git sng ri xung nh l cy cng bit khc. Con c khng ti nhng du hiu . Ngy ny sang ngy khc, n mang c ti cy bng s n tht. n ht c n n n tm. ng xng c di gc cy cao bng hai ci thng ln. Lm mt cy bng s, ta bit mnh c bn phn n hoa lm thm lm p cho ni rng, nhng ta rt au kh v khng lm c g cu bn tm c. Nu ta l mt con nai hoc mt con ngi th ta c th lm c mt ci g. ng ny ta b chn
201 | C h n g 3 0 : V e n u v a n a
chn xung t khng i u c. Vi nim thng trong lng, ta thm nguyn sau ny nu c lm th hay lm ngi, ta s gng ht sc bnh vc k yu v ngn chn khng cho k hung bo v gio quyt i la gt v tn st k khc. Ngy hm y, di ao c v tm ht. Ch cn c mt con cua. Lc u c ta ch, nhng sau i bng qu, n li gn b nc v ni: - Ny chu, tt c nhng tm c m ta ch ti h sen, hin ang sung sng vy vng bn . Chu li y, bc ch qua lun. - Bc th lm sao ch c chu? Chu l mt con cua m. - Th bc cp chu trong m bc, nh ch nhng a khc. - Bc m cp chu trong m bc th khng chc lm. Bc c th cho chu ri xung v chu s v toang. - ng c s, chu. Bc s ngm chu tht cht. Con cua suy ngh: c th l c th tt c tm c xung h sen. Cng c th l c n tht ht tt c h hng nh tm v h hng nh c. Ta hy cn thn. Ta phi phng. Nu c th ta xung h th l chuyn tt. Nu c mun n tht ta th ta cng c s cch t v. Ngh nh th, Cua ni vi C: - Bc i, m bc khng mnh gi cho chu khi ri du. Bc phi chu bm vo c bc bng hai ci cng ca chu mi c. C bng lng ngay, n cho Cua bm vo c n. C v cnh bay i, nhng thay v bay thng xung h, c li bay qua cy bng s.
202 | C h n g 3 0 : V e n u v a n a
- Bc i, ti sao bc khng a chu xung h m li em chu i u th? - Chu i, ai di dt m i ch mn cho bn bay. Tao u c phi l y t ca bn my. Ta ch mun ch bn my ti y n tht tng a m thi. Coi ka, my c thy ng xng c cao nghu di gc cy bng s khng? , my cng s chm dt cuc i ca my ni . - Bc C c c i, ti tm c y di dt qu nn mi b bc la di v n tht, nhng chu th bc ng c hng m n tht c chu. Bc hy mang chu v di h i, nu khng chu s kp t c bc cho m xem. Ni xong, Cua bt u xit nhng gng km ca Cua trn c C. Nhng ci cng cua sit cng nh nhng chic gng km bng st khin cho C ta au qu. C ku ln: - Thi anh Hai i, anh Hai ng kp ti au qu. ti a nhng Hai xung h. Ti khng dm n tht anh Hai u. C nghing cnh ling bay tr li h sen v t Cua xung b nc, ni c cht t bn ly. Cua vn cha bung c C. Ngh ti bao nhiu tm cc trong h b C tn st ht. Cua nghin rng kp hai ci cng tht mnh, khin cho c C t ri ra, v C ln xung cht. Ri Cua i xung nc. Cc con i, lc y ta l cy bng s, ta chng kin tng chi tit nh ca tn kch ny. i, n hin lnh th s c ngi hin lnh gip . n c c sm mun g cng lm vo cnh thm thng. Ta hc c bi hc . Ta nguyn i i s lm vic li ch cho mun loi. Ta lm ngi trong nhiu vn kip. Gi y, gp cc con, ta mun truyn li bi hc ta hc ngy xa cho cc con nghe. Tt c cc thiu nhi c mt u chm ch nghe Bt thut chuyn tin thn. a no cng thng cho cy bng s v cho tt c nhng loi tm c b la gt. a no cng cm gin con c v khen con cua l
203 | C h n g 3 0 : V e n u v a n a
bit lo xa. Bt lng yn v bn thiu nhi quay li thm th vi nhau v cu chuyn ngi va k. Vua Bimbisara ng dy. i ti trc Bt, vua chp tay li lm l ngi. Vua ni: - Hm nay bc tn qu trn i ban cho ngi ln v tr em mt bi hc tht qu gi. Trm mong thi t Ajatasattu thm nhun c li dy v o c ca ngi. Vng quc Magadha c c may mn ln nn ngi mi dng chn hong ha ni y. Trm c mt mn qu mun dng ln bc gic ng v tng on ca ngi, khng bit ngi c chu cho trm ci hn hnh c dng cng mn qu y khng? Bt khng ni. Ngi a mt nhn vua, c mun vua ni tip. Vua im lng mt lt ri ni: - V pha Bc th Rajagaha c mt vn tre rt rng v rt p m trm gi l Trc Lm, hay l Venuvana. Trc Lm cch ca Bc ca kinh ch chng hai dm. Cng vin ny rt yn tnh, rt mt m v c rt nhiu con sc hin lnh. Trm mun hin cng cng vin y ln Bt v tng on ca ngi lm tr s tu hc v hnh o. Mong c T Bi chp nhn cho lng thnh ca trm. Bt suy ngh. y l ln u tin mt c s c hin tng cho gio on lm ni tu hc. Cc v kht s cng cn c mt cn c an c trong ma ma. Ta nn chp nhn tng phm ny. Ngh nh th, Bt mm ci v gt u ng thun. Vua Bimbisara mng r. Vua ngh l c s c th gi c bc gic ng lu di trong vng quc mnh. Trong s cc v tn khch, c nhiu ngi thuc gii lnh o B-la-mn. H khng my hoan h v quyt nh ny ca vua, nhng h vn gi im lng. Vua truyn em ra mt ci bnh vng. Ngi t tay lm l rt nc trong bnh ln tay Bt, v trang trng tuyn b:
204 | C h n g 3 0 : V e n u v a n a
- Bch Th Tn, cng nh nc trong chic bnh vng ny chy vo tay ngi, khu vn Trc Lm c trm hin tng cho ngi v gio on do ngi lnh o. L bn giao xong. Cuc tha tip gio on kt thc Bt v mt ngn hai trm nm mi v kht s t gi hong cung.
205 | C h n g 3 0 : V e n u v a n a
Chng 31: Sang xun ta s tr v

Ngay ngy hm sau, Bt v cc v trng thng trong gio on i thm ving Trc Lm. Tht l mt ni c tr l tng cho gio on kht s. Khu vn rng vo khong bn chc mu. Tre mc xanh tt, c cc loi. H Kalandaka ta lc gia rng tre l mt ni rt thun li cc v kht s tm git v i kinh hnh. Tre rt nhiu, nhng chic tho am c th c dng ln ri rc lm ch c tr cho cc v i c ln tui. Cc v t ln nh Kondanna, Kassapa, Sariputta v.v... u rt hoan h. H hp nhau li v hoch nh cch t chc Trc Lm thnh mt tu vin c quy c. Bt dy: - Ma ma khng tin li cho s du hnh. Cc v kht s cn c ni an c trong ma ma cng tu hc vi nhau. Nh vy h trnh c s t t v dm p ln trn cc loi cn trng thng b ra y dy. Ti mun mi nm c vo u ma ma, cc v kht s phi tm ni an c tu hc vi nhau, khi phi i du hnh y . Trong ba thng y, thin nam v tn n c th mang thc phm ti cng dng ti cc trung tm an c, v mi ngy, h s c cc v xut gia ch dy v o l tnh thc. Truyn thng an c c thit lp, ch cn mi lm hm na, ma an c c bt u. Di s iu khin ca i c Moggallana, cc v kht s tr tui dng ln mt tnh x nh cho Bt v nhiu tnh x nh khc cho cc v kht s trng thng hoc ln tui. Tt c u c lm bng tre, tranh, v bn t. Tnh x ca Bt tuy nh nhng rt xinh xn. Pha sau tnh x c mt bi tre vng rt p. Bn tri tnh x cng c mt bi tre tht xanh ti v cao. Bi tre ny cho Bt rt nhiu bng mt. Thy Nagasamala ng cho Bt mt ci chng tre ngi nm ngh. Ngi cng ngi thin trn . Thy li cn k cho Bt mt vi nc pha sau tnh x ngi c ch ra mt v tay chn. Thy Nagasamala l mt v kht s tr. Trc y thy tng l t ca i c Uruvela Kassapa, khi i c cn cha xut gia theo Bt. T
206 | C h n g 3 1 : S a n g x u n t a s t r v
ngy dn v tu vin Trc Lm, thy Nagasamala c i c Kassapa tin c ln Bt lm th gi cho ngi. i c Sariputta tip xc vi mt v c s thnh Vng X v v c s ny em cng dng tu vin Trc Lm mt chic chung ng. i c cho treo chung gn h Kalandaka di mt cnh c th. Ting chung bo hiu gi gic tu hc trong tu vin, v tr thnh hiu lnh cho tt c tng on. Bt dy mi khi nghe ting chung, tt c mi ngi u phi theo di hi th v thc tp chnh nim. Ting chung nh vy khng ch c tc dng thng bo gi gic m cn c tc dng nhc nh mi ngi tr v vi chnh nim na. Cc v t c s ca Bt ngy no cng c lui ti Trc Lm gip cng trnh kin thit tu vin. H c i c Kassapa cho bit l ngy trng trn sp n, tng on s bt u an c tu hc ti Trc Lm. i c ni: - y l mt dp cc v kht s c thc tp o gii thot trc tip di s hng dn ca Bt. H s c nhiu th gi hc hi v thc tp hn trong ma an c. ng thi h cng trnh c s dm p ln cc loi cn trng thng xut hin rt nhiu vo ma ma trn cc con ng, nht l nhng con ng thn d. Trong thi gian ba thng an c ca cc thy. Qu v c th em thc n ti cng dng Bt v tng on. Qu v c th hp nhau t chc vic cung cp thc phm cho tng on, nh th th s khng c ngy no thc n b d hoc b thiu. Tt c cc v th ch, d l ngi ngho kh nht v ch c th cng dng mt vi chic bnh chappati, cng u c mi li nghe Bt hoc mt v cao ca ngi thuyt php. Ma an c s em li nhiu tin b cho s tu hc ca tng on cng nh l ca cc v t ti gia. i c Kassapa lnh o tng on rt gii m t chc gii c s cng gii. Thy hi hp vi nhng v th ch ca tu vin v gip cho h iu hp vic cng dng v h tr tu vin. Cc v kht
s, ngoi o ca sa, bnh bt v nm ngi thin, cn c cng dng mt chic khn lau mt v mt chic lc lc nc ung na. Ngy an c n, v thi kha tu hc do cc v trng thng n nh, c tng on chp hnh theo mt cch nghim chnh. Bui sng vo lc u canh t, c chung bo thc. Sau khi ra mt, cc v kht s bt u thin tp ngay ti ch ca mnh. Mi ngi thc tp thin ta v kinh hnh nhiu ln cho n khi mt tri ln ti u ngn tre. Sau l gi i kht thc. i chng ch ngh i kht thc vo nhng ngy c th ch cng dng thc phm y cho tu vin. Vo nhng ngy ny, cc v kht s c th s dng th gi bui sng i tm y ch s ca mnh m hc hi thm gio l v tham vn v nhng iu mnh cha nm vng trong lnh vc gio ngha cng nh trong lnh vc thc tp. Y ch s l mt v kht s t ti nhiu tin b trn con ng hc hi v hnh tr. Cc v i c nh Kondanna, Assaji, Kassapa, Sariputta, Moggallana, Bhaddhiya, Vappa, Mahanama v.v... u l nhng v y ch s ln, mi v ph trch hng dn nm su mi v kht s mi hc. C nhng v y ch s hng dn mi v, c v hng dn hai mi v, c v hng dn ba mi v... V kht s mi hc no cng c y ch s ca mnh. l ngi huynh trng trong o m mnh cn nng ta vo hc hi. i c Kassapa cng vi i c Sariputta lm cng vic phn phi ny rt k lng trc ngy an c. Vo u gi Ng, cc v kht s u c mt ti tu vin. H mang bt ng thnh tng hng di sn c b h. Sau khi c cng dng hoc san s thc phm xin c cho nhau, mi ngi ngi xung bi c v bt u th trai trong im lng. Bui trai phn hon tt vo cui Ng. Mi ngi quy qun bn Bt. C khi ngi ging dy cho cc v kht s v cc v c s c d thnh, c khi ngi ging dy cho cc v c s, v cc v kht s d thnh. Li c nhng bui ging dy cho thiu nhi v tt c nhng
ngi ln tui ca c hai gii xut gia v ti gia d thnh. Thng thng trong cc bui ging cho tr em, Bt hay dng nhng truyn tin thn. C khi cc i c cao ca Bt ng ra ging dy thay Bt. Nhng lc y, Bt ngi nghe, v ngi thng m li khen ngi khi o l gii thot c din by mt cch ng mc v thng minh. Sau bui thuyt php, gii t ti gia ra v. Mi ngi c c mt thi gian ngh ngi. Sau chung li bo hiu gi thin ta v thin hnh. Cc thy thc tp tham vn v hc hi cho n u gi Hi mi i ngh. Bt thng thin ta cho n na m. Ngi hay bc chic chng tre ra trc tnh x ngi cho mt, nht l vo nhng m c trng. Mi bui sng khi thc dy, ngi a i thin hnh, ngi khng cn ng nhiu gi nh cc v kht s tr tui. i c Kassapa cng thc rt khuya thin tp. Vua Bimbisara rt sing nng n Trc Lm thm Bt v tng on. Vua khng em theo hng trm ngi nh ln u i gp Bt rng K. Nhng ln i thm Bt Trc Lm, vua ch em theo hong hu Vedehi v thi t Ajatasattu. C khi vua n mt mnh. xe t m v qun hu pha ngoi tu vin, vua i b vo tnh x ca v i sa mn. C mt hm thy cc v kht s ngi trong ma nghe ging, vua bch vi Bt xin xy ct mt Php ng trong ch v xut gia c th th trai v nghe Php. c s chp thun ca Bt. Php ng c xy dng ngay sau cuc ving thm ca vua. Php ng khng nhng che ma nng cho trn mt ngn v xut gia m cn che ma nng c cho khong mt ngn v t c s na. T hm Php ng c xy dng xong, i sng ca tu vin bt u c tin nghi.
Bt a vua vo thm tnh x bng tre ca mnh v mi vua ngi th trn chic chng tre ca Bt. Thy th gi ca Bt cng ng cho Bt hai chic gh bng tre Bt tip khch. Mt hm Bt mi vua ngi chi vi Bt trn nhng chic gh tre t trc tnh x. Sau mt hi m o, vua tm s: - Trm c mt a con trai khc m Bt cha gp. Trm rt mun n v m n ti thm ngi. Tha Th Tn, m n khng phi l hong hu Vedehi. M n tn l Ambapali, n tn l Jivaka, nm nay mi su tui. M n c tr ti Vesali, pha Bc thnh ph Pataliputta. Ambapali khng a i sng cht hp trong cung cm. Ambapali khng mng chc tc v a v. Nng ch thch t do. Trm ban cho hai m con my c s t tc kinh t, trong c mt vn Xoi rt p. Jivaka rt thng minh v n hu. Jivaka cng khng thch chnh tr v quyn binh. Hin n ang gn th v ang hc ngh y s. Trm thng n lm, cu xin Bt thng n nh trm thng. Nu c c T Bi chp nhn, trm s bo n v y thm ngi v c hc hi vi ngi. Bt mm ci lng thinh, l du hiu ngi ng thun. Vua chp tay cho Bt v t gi. Mt bui chiu hm n, c hai ngi khch c bit ti ving Bt tu vin Trc Lm. Hai ngi y n t qu hng ca Bt, kinh Kapilavatthu. l Kaludayi v Channa. Kaludayi l bn hc t thu b ca Bt, v Channa l ngi ngy xa thng nh xe a Bt i. Cuc gp g ny lm m c Trc Lm tnh x. Bt xa nh by nm, v ngi rt mun c nghe tin tc nh. Ngi hi thm Kaludayi v ph vng, hong hu, Yasodhara, Nanda, Sundari Nanda, Rahula v tt c nhng ngi thn thuc. Kaludayi tuy cn rt khe nhng nt mt dn dy gi bi. Channa th gi hn i. Hai ngi c Bt tip chuyn rt lu trc tp lu tranh ca ngi.
Kaludayi c chc tc quan trng trong triu v tr nn mt trong nhng ngi ph t thn tn ca vua Sudhodana. ng ni l tin Bt thnh o v ang hng ha vng quc Magadha c chuyn v Kapilavatthu lin tip t hai thng nay. Ai nghe tin ny cng mng r. Mng r nht l vua, hong hu, v Gopa. Khi ngun tin c lin tip xc nhn, vua y thc cho Kaludayi i mi Bt tr v qu hng. Kaludayi rt sung sng c vua giao cho trch v ny. ng ra ba hm chun b chuyn i, v sut c my m ng khng ng c v no nc trong d. ng qua thm Yasodhara trnh by vi phu nhn v chuyn i. Phu nhn mng r v ngh cho Channa i theo. Khi c bo tin l s c cng thng quan Kaludayi i mi Bt, Channa mng ri nc mt. Hai thy t i gn mt thng mi ti c tu vin Trc Lm. Theo li Kaludayi th sc khe ph vng c phn suy gim. Ngi vn cn sng sut, v hin nay ngi c ngi ph t gii trong cng vic triu chnh. Hong hu Gotami vn cn rt trng kin. Hong t Nanda ln v nh c vi mt tiu th con nh dng di tn l Kalyani. Nanda rt p trai v rt a chng din, nhng tnh tnh khng c cng ngh cho my. Sundari Nanda em gi Bt tr nn mt c thiu n kiu dim. Phu nhn Yasodhara th t ngy Bt i b ht mi trang sc. B n mc rt gin d, bao nhiu vt qu gi trong cung b cho em bn ht ly tin gip vn cho nhng gia nh tng qun nht cc xm ngho. Nghe ni Bt mi ngy ch n mt ba, b cng bt u mi ngy ch n mt ba. B vn cn lm vic t thin x hi nh xa vi s gp sc ca hong hu Gotami. Rahula tr thnh mt cu b by tui xinh p, mnh khe, hai mt en ly, thng minh v qu cm. Rahula rt c ng ni v b ni cng qu, cng qu khng khc g cng qu Siddhatta ngy xa.
Nhng iu Kaludayi ni c ngi nh xe Channa xc nh. Bt ngi nghe v cm thy rt m lng. Cui cng, Kaludayi hi Bt chng no ngi c th ln ng tr li qu hng, Bt ni: - u ma Xun, ti s v. By gi l ang l ma ma, vic du hnh tr nn khng thun li. Vi li trong s mt ngn hai trm nm mi v kht s, c rt nhiu v cn non yu trn con ng thc tp. Sau ma an c ny h s vng vng hn, v ti c th an tm hn ra i. Kaludayi! Bn hy li y chi mt thng, Channa cng vy. Sau cc v c th v nc v bo tin cho ph vng ta hay l u ma Xun ta s ln ng tr li qu hng. Kaludayi v Channa lu li tu vin Trc Lm nh ngi khch. H lm quen vi cc v kht s. H thy c np sng thanh tnh an lc ca ngi xut gia. H thy c nh hng ca o gi i thot trn tm hn v trong np sng hng ngy ca ngi xut gia. Kaludayi ngy no cng c gn Bt. ng qun st Bt rt k. ng thy c s thnh thi mu nhim ca Bt. Con ngi ny t ti ch khng cn mong mun hay tm cu mt ci g khc na. Bt nh mt con c thnh thi trong nc, nh mt m my thnh thi trn tri. Ngi hon ton an tr trong hin ti. Ci nhn v n ci ca Bt chng minh rng Bt t ti t do tuyt i ca tm linh. Khng cn g c th rng buc c con ngi ny, nhng cng khng ai c c s hiu bit v lng thng yu rng ln v khng iu kin ca ngi. Kaludayi thy ngi bn hc nm xa b mnh xa qu trn con ng tm linh. ng bng ao c c sng i sng tnh lc ca mt k xut gia di s hng dn ca Bt. ng mun b ht a v, chc tc v nhng lo lng phin mun ca cuc sng li danh. Sau ngy th by c tr ti Trc Lm, ng ng xin Bt xut gia. Bt hi t v ngc nhin, nhng ngi gt u ng thun. Channa l mt ngi hu cn rt trung thnh. Thy Kaludayi c xut gia, ng cng mun c xut gia.
Nhng ng ngh rng ng khng th xut gia nu khng c php lnh b Yasodhara trc. V vy ng t bo phi ch n khi Bt tr v Kapilavatthu.
Chng 32: Ngn tay ch mt trng

Mt bui chiu n, hai v i c Sariputta v Moggallana n thm Bt ni tnh x ca ngi v gii thiu vi Bt mt ngi quen thn ca h, du s Dighanakha. Du s Diganakha khng phi l t ca o s Sanjaya nhng cng rt ni ting, Dighanakha l cu rut ca i c Sariputta. Nghe ni hai ngi thn nht ca mnh xut gia theo Bt, ng tm ti hi thm Bt v gio php ca ngi. Thay v m t v tng thut, hai v a ng n trc tip gp Bt. Diganakha ni vi Bt: - Sa mn Gotama, ngi dy gio php g? Ch thuyt ca ngi l ch thuyt no? Ring ti, ti khng thch mt ch trng hay mt l thuyt no ht. Ti khng tin vo mt ch trng hay mt l thuyt no ht. Bt mm ci hi: - Vy ngi c thch ci ch trng "khng thch" ca ngi khng? Ngi c tin ci ch trng "khng tin" ca ngi khng? V du s ng ngng. ng ta ni liu: - Sa mn Gotama, ti thch hay khng thch, ti tin hay khng tin, th cng nh vy thi, iu khng quan h g my. Bt t tn: - Mt khi b kt vo mt ch thuyt ri th ngi ta mt ht t do, ngi ta tr nn c on, cho rng ch c ch thuyt ca mnh mi l chn l cn tt c nhng ch thuyt khc u l t o. Nhng tranh chp v ci c c pht sinh t thi c chp ny. Nhng tranh chp v ci c y c th ko di bt tuyt, lm mt rt nhiu th gi qu bu v c th to ra xung t v chin tranh. V vy cho nn kin th l tr ngi ln lao nht trn con ng tu hc.
214 | C h n g 3 2 : N g n t a y c h m t t r n g
- Kin th l g? - Kin l nhn thc, l quan im. Th l s c chp. Kin th l c chp vo mt nhn thc hay mt quan im. C chp nh vy l b kt, v b kt cho nn cnh ca chn l khng cn c hi m ra cho mnh na. Ny ng bn, ti k cho ng bn nghe cu chuyn ny. C mt ngi li bun ga v kia ang sng vi mt a con trai nm tui. Anh ta cng chiu con, xem a nh l l sng ca i mnh. Mt ba n trong khi anh ta b hng i vng, k cp n t xm t lng, cp bc v bt a con ca anh i theo. Khi v ti ni, ngi cha tr thy thi hi mt em b chy en nm bn cn nh chy ri ca mnh, anh ta tin ngay rng con mnh cht. Anh ta khc lc, lm l ha thiu thn xc a b, v thng con qu, anh ta ct tro ca a b vo mt ci ti gm v i u cng mang theo bn mnh. My thng sau, a con ca anh ta thot c tay ke cp v tm v c vo lc na m. N g ca i vo. Lc y ngi cha tr ang m chic ti gm ng tro v than khc mt mnh. Anh ta khng chu ng dy m ca. Anh ta tin rng con anh cht tht ri, v a tr ang g ca ngoi kia l mt a tr hng xm mt dy no ang c tnh tru gho anh. V vy m a con tht ca anh ta phi tht thu ra i, v ngi cha khn kh kia vnh vin mt a con duy nht. Ny ng bn, nu ta c chp vo mt ch ngha v cho l chn l tuyt i, ta s lm vo tnh trng ca ngi cha tr kia. Ta s khng m lng ta ra c n nhn chn l. Ta s c cm tng rng ta khng cn i tm s tht na, v ta c s tht ri. Lc y nu s tht c ti g ca tm ta, ta cng s t chi khng m ca. Diganakha hi: - Vy gio php ca ngi dy c phi l mt ch ngha khng? C chp vo n c phi l kin th khng?
- Gio php ca ti ch dy khng phi l mt ch ngha hay mt l thuyt. N khng hnh thnh do cng phu suy t v c t ca tr nng, nh nhng ch thuyt ch trng v bn cht ca v tr, cho rng bn cht y l la, nc, l t, l gi hay l thn linh hoc cho rng v tr hu hn hay v hn, hu bin hay v cng v.v... - Tr nng c t v suy t v s tht cng nh con kin b quanh ming bnh bt khng a ta i n u c. - Khng, gio php ca ti dy khng phi l mt ch thuyt xy dng trn tr nng. l kinh nghim thc chng, nhng g ti ni ra ti u thc chng, v ng bn cng c th kim im li bng kinh nghim thc chng ca ng bn. Ti ni vn vt l v thng v khng c t ng. iu ny ti chng nghim v cc bn cng c th chng nghim. Ti ni vn vt nng vo nhau m sinh khi, tn ti, v hoi dit, ch khng phi xut pht t mt nguyn nhn u tin no ht. iu ny ti cng chng nghim v cc bn cng c th chng nghim. Ti ni qun chiu v v thng, v ng v duyn sinh th c th t ti gii thot v an lc. iu ny ti cng chng nghim v cc bn cng c th chng nghim. Nhng iu ti ni khng c mc ch thuyt minh v v tr m ch c mc ch hng dn s thc tp v chng nghim thc ti. Li ni khng din t c thc ti, ch c kinh nghim trc tip mi lm cho ta tip xc c vi thc ti. Diganakha tht ln: - Hay qu, hay qu, sa mn Gotama! Nhng trong trng hp m c ngi nhn thc gio php ca ngi nh mt ch thuyt th sao? Bt im lng gt u: - Du s Diganakha, cu hi ca ng bn hay lm. Gio php ca ti khng phi l mt ch thuyt do tr nng to dng, nhng
sau ny v ngay c by gi na, c th c nhng ngi nhn gio php y nh mt ch thuyt. Ti cn ni r: gio php ca ti l mt phng tin i vo thc ti ch khng phi l miu t thc ti, cng nh ngn tay ch ln mt trng khng phi l mt trng. Ngi khn kho phi nng vo ngn tay thy c mt trng. Nu c chp vo ngn tay, nu cho ngn tay l mt trng th s khng c c hi no thy c mt trng c. Gio php ca ti l thc tp ch khng phi l ct gi m th phng v ca ngi. Chic b l gip ta qua sng ch khng phi ta vc ln trn vai m t ho. Ny cc bn, gio php ti dy cng nh mt chic b. Phi s dng n i sang bn b bn kia, b gii thot. - Xin Bt ch by cho ti con ng c th vt thot c nhng cm th su kh. - Cm th c ba loi: cm th d chu, cm th kh chu v cm th khng d chu cng nh khng kh chu. C ba loi cm th u c gc r hoc trong thn th hoc trong tm v nhn thc. Cm th c sinh c dit nh bt c hin tng tm vt l no. Phng php ti ch by l phng php qun chiu. Qun chiu c th thy c bn cht v ngun gc ca cc cm th, d l lc th, kh th hay x th. Thy c ngun gc ca cc cm th ri, ta s thy c bn cht ca cm th. Ta s thy cm th cng c tnh v thng v v ng nh tt c cc php khc. S sinh dit ca chng dn dn s khng ng c ti ta. Hu ht cc cm th kh au ca ta u bt ngun t nhn thc sai lm ca ta v thc ti. Nh bt gc r ca nhng sai lm y ln th kh th khng cn. Cc v nn bit: nhn thc ca con ngi y dy sai lm. Vn php v thng m cho l thng, vn php v ng m cho l ng. l v minh. V minh l ngun gc ca kh au. Tu tp o gii thot tc l dit tr v minh ca nhn thc. iu ny qu v ch c th thc tp bng php qun chiu ch khng th thc tp bng cch cu nguyn v t t.
Trong khi Bt ni, cc i c Sariputta v Moggallana u c mt. H ng sau lng ngi. Kaludayi cng c mt. Thy th gi Nagasamala cng c mt. Channa cng c mt, nhng ngi thu t su sc nhng li Bt ni l i c Sariputta. Thy thy tm tr thy sng ln nh c mt mt tri ta chiu. Khng ngn c xc cm, thy chp tay sp ly xung trc mt Bt. Moggallana cng cm ng khng km. Thy bn ly xung, thy cng ly xung. Du s Diganakha thy thm tha t lc Bt k chuyn ngi cha tr mt con, by gi c hon ton chinh phc. Thy hai bn ly xung, ng cng ly xung. ng xin Bt c xut gia theo hc vi ngi. Kaludayi v Channa c chng kin cnh tng ny rt ly lm cm ng. Trong h ny sinh va nim tin tng va s t ho. My hm sau , hong hu Vedehi cng ngi ca hong gia a thc phm n cng dng i chng. Hong hu li em theo c mt cy bng s trng pha bn tri tp lu ca Bt. Hong hu nh mi cu chuyn tin thn v cy bng s m Bt k cho tr em tri sn rng hn mt thng trc. Di s hng dn ca Bt, i chng tu hc rt tinh tin v t c rt nhiu tin b. Cc i c Sariputta v Moggallana tr nn nhng ngi sao sng nh s thng minh, cng phu hnh tr v ti lnh o ca h. Cng vi cc v i c khc nh Kondanna v Kassapa, h gip Bt t chc v hng dn tng on mt cch rt hu hiu. Uy tn ca tng on cng ngy cng ln cao v v vy ti th Rajagaha bt u c mt lung d lun ni xu Bt. Ngun d lun ny c th pht xut t nhng gio phi c t tng cnh tranh. Cc v t ti gia n tu vin Trc Lm cng dng v hc hi thnh thong li ni n ngun d lun ny. Ngi ta n i rng t khi Bt n thnh Vng X, ngi quyn r hng ngn ngi thanh nin tun t theo mt o mi. H ni khng
bit sau ny bao nhiu ngn ngi con trai na s b nh b ca theo Bt, v bao nhiu ngi con gi ln ln s khng lp c gia nh v ni di c t tng. Mt s cc v kht s khng my hi lng khi nghe nhng li buc ti ny. Rt cuc ting n ti c tai Bt. Bt an i cc v kht s v cc v t ti gia: "Qu v ng phin mun v nhng li n i . Nhng li n i trc sau g cng s im bt". M ng nh th. Ch trong vng na thng sau, khng ai cn ni n lung d lun kia na.
Chng 33: Ci p khng tn hi

Mt hm n, khi ma an c ch cn na thng na th c hon mn, c mt ngi thiu ph rt p n ving thm Bt. Ngi thiu ph ny i xe song m. Hai con nga u trng v xe cng sn mu trng. Thiu ph bc xung xe cng vi mt chng con trai khong mi lm hay mi su tui. Thiu ph trang sc cc k lng ly v dng i rt qu phi. Ti cng tu vin b gp mt v kht s tr tui v hi thm v Bt. V kht s ny hng dn b v cu thanh nin vo n tn tp lu ca Bt. Bt khng c . Ngi ang i thin hnh. V kht s mi thiu ph v cu con trai ngi xung trn hai chic gh tre t trc sn tnh x. Chic gh th ba l Bt ngi. Mt lt sau Bt v ti, cng vi Kaludayi, Sariputta v thy th gi. Thiu ph v cu con trai cng ng dy vi cho ngi. Bt mi hai m con an ta. Ngi cng ngi xung chic gh t sn cho ngi. Ngi bit y l ca nng Ambapati v cu con trai l Jivaka. Kaludayi cha bao gi thy mt ngi n b p nh th v duyn dng nh th. Thy ch mi i tu c c mt thng nn thy b ng, khng bit nhn ngm mt ngi n b p nh vy th c ng php khng. Ngh nh vy, thy nhn xung t. Thy th gi Nagsamala cng c phn ng ging ht nh vy. C hai thy u nhn xung t. Duy ch c Bt v Sariputta l nhn thng vo mt thiu ph m thi. Sariputta nhn thiu ph ri xoay sang nhn Bt. Thy sc din ca Bt khng khc g sc din ca mt mt trng rm, t nhin, hin lnh, trong sng. Pht chc, thy cm thy ci t ti v an lc ca Bt thm vo lng thy. Thiu ph c tn l Ambapati cng ang nhn Bt. B cha thy ai nhn b nh vy bao gi. T xa ti nay mi khi c mt ngi n ng hay mt thanh nin nhn b, b u thy trong nh mt ngi hoc mt thong bi ri, hoc mt thong ao c, hoc mt d tnh
220 | C h n g 3 3 : C i p k h n g t n h i
chim hu. Bt ang nhn b nh ang nhn mt m my, mt dng sng hay mt bng hoa. Hnh nh ngi thy c tn trong chiu su thm ca tm hn b. Ambapali chp tay bch Bt: - Con l Ambapali, v y l con trai ca con, Jivaka, nm nay mi lm tui. Chu n ang hc ngh y, con c nghe ni v thy v con rt ao c chu s c c duyn ti hc hi cng thy. Bt hi thm Jivaka v chuyn hc vn v i sng ca chng, Jivaka tr li rt l php. y l mt chng trai n hu, hin lnh v thng minh. Cng cha khc m vi thi t Ajatasattu, nhng chng trng c c hn v cng c v thng minh hn. Sau mt vi cu chuyn vi Bt, Jivaka bng thy tro dng trong lng mt mi cm tnh su m i vi ng thy tu ny. Chng t hn l sau khi hc xong ngh thuc chng s xin gn bn Bt. Ambapali tng rng Bt ch l mt ng thy tu ni ting nh nhng ng thy tu ni ting khc m b gp, nhng khng, b cha tng gp mt ngi no nh Bt. B cha tng thy ai c ci nhn cch nh nhn cch Bt. Ci nhn ca Bt hin du lm sao. B c cm tng l b khng cn than th g vi Bt m Bt vn thy v hiu c nhng nim kh au su kn trong tm b. c nhn Bt v c Bt nhn nh th, b thy vi bt rt nhiu ni kh. Mt git nc mt a ra trn khe mi b. B ni: - Ly thy, i con kh lm. Tuy rng con khng thiu thn g trn phng din tin ca v vt cht nhng con cha bao gi c c mt nim tin. Hm nay l ngy sung sng nht ca i con. Ambapali l ca nhi, nhng nng khng ht cho bt c ai mun nghe nng ht. Nhng ngi m nng khng a hoc nng nhn thy thiu phong v t cch th d c em n c trm vn ng nng cng t chi. T nm mi su tui, nng gp mt cuc tnh trc tr.
Sau , nng gp vua Bimbisara khi vua cn l thi t. C nhng ngi trong triu khng mun hong gia cng nhn Jivaka l con ca thi t. H ni Jivaka l con hoang m thi t bt gp trong mt ci thng bn v ng. iu ny cng lm cho Ambapali au kh. Nng gnh chu rt nhiu kh au v ghen ght v v th hn. Nng trn qu t do nh bo vt duy nht cn li trong i, cho nn t y n nay khng ai v cha ai tri buc c nng. Bt dy: - Nhan sc cng chu lut sinh dit v cng s tn phai nh bao nhiu hin tng khc. Ca ci v s giu sang cng vy Ch c nim an lc v ci t do cng phu qun chiu em ti mi l nim vui chn tht m thi. Ny Ambapali, n lc con phi tp i sng tnh thc an lc. Phi trn qu tng giy pht cn li ca i mnh, ng lng ph chng trong s vui chi qun lng. iu ny rt quan trng cho con v cho Jivaka. Ri Bt dy cho Ambapali cch t chc li i sng hng ngy, cch hnh tr nm gii, cch th, cch ngi, cch s dng th gi, cch cng dng v lm vic phc thin. Ambapali sung sng ngi nghe nhng li dy qu bu ca Bt. Cui cng trc khi t gi Bt, b ni: - Ti ngoi thnh Vesali, con c mt vn xoi rt mt v rt thanh tnh. Con mong c ngy i hong ha ngang , Bt v ch v kht s s gh ni y ngh ngi. y s l mt vinh hnh ln cho con v cho Jivaka. Knh xin c T Bi hoan h nhn li cho con. Bt mm ci nhn li. Ambapali i ri, thy Kaludayi xin php c ngi xung bn Bt. Thy th gi cng mi i c Sariputta ngi xung trn chic gh cn li, cn thy th vng tay ng hu sau lng Bt. Mt s cc v kht s ang i thin hnh gn y thy khung cnh m cng cng
gh vo. i c Sariputta mm ci nhn Kaludayi, ri nhn thy th gi Nagasamala. Cui cng thy hi Bt: - Ly c Th Tn, ngi tu hnh nn c thi no i vi n sc? Ci p, nht l n sc, c phi l mt tr ngi cho cng phu tu tp khng? Bt mm ci. Ngi bit Sariputta hi cu hi ny khng phi l cho bn thn thy m l cho cc thy khc. Ngi ni: - Cc v kht s, t tnh ca vn php vt ra ngoi nim p v xu. p v xu l nhng nim to ra do tri gic v nhn thc dung thng. ng v tc m ni, ta thy c p v c xu. p v xu ty thuc rt nhiu vo c cu ca nm un. i vi con mt ca ngi ngh s, ci g cng c th p v ci g cng c th xu, mt dng sng, mt m my, mt chic l, mt bng hoa, mt tia nng sm hay mt bui chiu vng u c th c ci p ring ca n. Nhng bi tre vng xung quanh y cng c nhng v p ring ca chng, Nhng cha c ci p no c th tri buc v lm tiu ma ch kh ca mt k nam nhi bng n sc. Tham m vo n sc ri th ch nguyn c ln lao n my v s nghip c ly lng n my cng c th b tn hi. V vy ti mun cn dn qu v hy rt cn thn i vi n sc. i vi nhng ngi qun chiu v t o, ci p vn l ci p, nhng v t ti gii thot v t do, h khng cn b ci p hay ci xu khng ch na. Khng phi l h dng dng khng thy ci p; s thc l h khng b n l cho ci p. Nhn vo ci p, h thy c nhng ci khng p gp phn lm ra ci p. Nhn vo ci xu, h thy c nhng ci khng xu gp phn lm ra ci xu. H thy c tnh cch v thng ca vn php, p cng nh xu, v vy h khng b ci xu lm cho chn nn cng khng b ci p lm cho am m. i vi nhng ngi tu hnh cha cng phu qun chiu, cha c c bn lnh nhn thc, ti mun khuyn h ng gn
gi n sc. Nhng v ny phi ht th gi vo vic hc hi v thin tp. Ch c mt ci p khng bao gi tn hoi v khng gy kh au: l lng t bi v tm gii thot. T bi l th tnh thng khng c iu kin v khng cn s n tr. Tm gii thot cng l th tm khng thi chuyn, nh con g con mt khi ra khi v trng ri th khng cn chun tr li nm trong v trng na. khng cn l thuc vo iu kin cho nn ci p ca lng t bi v tm gii thot l ci p chn thc, v nim an lc do ci p y cng hin cng do m l th an lc chn thc. Ny cc v kht s, cc v hy tinh tin m thc hin cho c ci p y. Kaludayi v cc v kht s c mt u rt sung sng c nghe li Bt dy. Ma an c c hon mn. Bt cho gi Kaludayi v Channa, v ngh hai ngi v Kapilavatthu trc mt thng bo tin l Bt s v. Kaludayi lnh mnh. Ngay ngy hm thy v Channa chun b cho chuyn hi hng, Kaludayi tr nn mt k xut gia, c uy nghi ca mt v kht s ri. ng ngh th no khi v ti qu nh ng cng s lm cho mi ngi ngc nhin. ng vui mng v c giao trch v v bo tin mng, nhng ng cng tic l thi gian c hc hi vi Bt ti Trc Lm cn ngn ngi qu.
Chng 34: Ma xun on t

Cng vin Nigrodha v pha Nam Kapilavatthu, cch kinh thnh non ba dm ng, Bt v cc v kht s ty tng ngh ti y, theo li ngh ca kht s Kaludayi. i theo Bt v qu hng ngi c khong ba trm v kht s do i c Sariputta dn u. i c Moggallana li tu vin Trc Lm v cng cc v cao c khc nh Kondanna vi ba anh em kht s Kassapa lnh o v duy tr np sng tu hc ca tu vin. Kaludayi sau khi v bo tin cho vua, hong hu v Yasodhara ngy v ca Bt, li mt mnh m bt ra i. Ln ny thy khng i vi Channa. Thy i mt mnh vi t cch mt du tng, hng v phng Nam n Bt. Thy p dng php kht thc ca gio on kht s, ngy i m ngh. Ch dng li cc thn lc vo gi kht thc m thi. Ti u thy cng bo tin l thi t Siddhatta i tu hnh thnh o sp sa tr v. i c chn hm th thy gp Bt v on kht s t phng Nam i ln. Mng r, thy gia nhp phi on v cng i v hng Bc. Bt v gio on kht s c tip n nim n bt c ni no gh n. V ti Kapilavatthu Bt v cc v kht s ngh mt m ti cng vin Nigrodha. Sng hm sau ngi m bt cng tng on i vo kinh thnh kht thc. Cnh tng ba trm v kht s khoc ca sa vng, tay m bnh bt, lng l v trang nghim i kht thc trong thnh ph gy mt n tng ln trong lng ngi th . Chng my chc m tin ny c bo vo hong cung. Vua Suddhodana, hong hu v phu nhn Yasodhara c bo rng Siddhatta hin ang trong thnh cng i xin n vi hng trm v kht s khc. Vua truyn nh xe ng ra vua i gp thi t. Hong hu Prajapati hi hp ch trong cung. Hai m con Rahula cng hi hp ch trong cung. Xa gi va ra ti ph ng th vua gp c on kht s.
225 | C h n g 3 4 : M a x u n o n t
Siddhatta c mt trong on kht s y v v v quan hu cn bn vua nhn ra ngay thi t. - Tu b h, b h nhn v kht s i u, ngi mang chic ca -sa di mu ha hong kia. Vua cht nhn ra ngi con ca mnh, dng iu ca Bt uy nghi, t tn, ngi Bt nh ta chiu ho quang. Bt ang m bt ng trc mt ngi nh c v ngho nn, ngi ng trang nghim v lng l, lm nh vic xin n l vic quan trng nht trong i. Mt lt sau, vua thy mt thiu ph n mc rch ri t trong nh i ra, trong tay ch c mt c khoai nh. Thiu ph qu xung di chn Bt ri knh cn t c khoai y trong bnh bt ca ngi. Bt cng knh cn khng km. Ngi nghing mnh p l thiu ph, ri mi lng l gi t, bc sang ngi nh bn cnh. Xa gi ca vua cn cch Bt kh xa, nhng vua bo ngng xe vua xung i b. Ngi i thng v pha Bt. Bt cng va thy vua. Hai ngi tin li gn nhau, ng i ca vua hp tp, nhng dng i ca Bt vn thong dong. - Siddhatta! Vua tht ln. - Ph vng! Bt tr li. i c Nagasala lc y cng va i ti bn Bt. Bt trao chi c bt ca ngi cho thy th gi. Ngi nm ly hai bn tay ca vua trong hai tay ngi. My git nc mt a ra v chy xung trn g m bt u nhn nheo ca vua. Bt nhn vua, hai mt ngi bao ph vua vi mt ci nhn va du dng va m m. Vua bit rng Siddhatta con mnh by gi y khng cn l mt v ng cung thi t na m l mt nh tu, mt v lnh o tinh thn. Vua mun m Bt vo lng, nhng bit lm nh vy l khng n. Cui cng vua chp hai tay nghing mnh trc ngi con ca mnh, theo th thc mt v quc vng lm l mt v o s. V v quan hu cn cng bt chc vua chp tay nghing mnh lm l Bt.
226 | C h n g 3 4 : M a x u n o n t
Lc y i c Sariputta cng i ti gn bn Bt. Bt ni vi Sariputta: - Tng on kht thc xong, xin thy hng dn h v cng vin Nigrodha th thc v an ngh. Thy Nagasamala s i theo ti. Chng ti vo thm hong gia v s th thc y. Chiu nay thy Nagasamala v ti s tr v cng qu v. Kht s Sariputta knh cn nhn lnh ca Bt. Thy nghing mnh lm l vua v Bt ri quay gt. Vua nhn Bt: - Ta tng con v ti l i v thm gia nh ngay. Ai ng con cn i kht thc ngoi ph. Ti sao con khng v thng hong cung n cm? Bt mm ci nhn cha: - Con u c i mt mnh. Con i vi c gio on. Gio on cc v bikkhu, ngha l nhng ngi kht s. Con cng l mt v kht s nh mi ngi v v vy con phi i n xin nh mi ngi. - Nhng ti sao con phi xin n ti nhng nh ngho hn nh th? Dng h Sakya ta trong bao nhiu i c ai lm nh con khng? - Tha ph vng, dng h Sakya th khng ai lm nh th, nhng dng h kht s th ai cng lm nh th. Tha ph vng, i kht thc l mt php tu nhm thc hin tinh thn khim cung v bnh ng. Khi con nhn mt c khoai ca mt gia nh ngho kh, con cng c thi cung knh nh khi con nhn mt mn n sang trng do mt v vng cng dng. Thi cung knh ny chng t rng con c th vt ra khi s phn bit sang hn, v cng chng t rng bt c ai d ngho hn n my cng c nhn phm v cng c th t ti gii thot v gic ng. Trong x hi c nhiu s chnh lch v ti sn
227 | C h n g 3 4 : M a x u n o n t
v quyn th. Trong x hi c rt nhiu bt cng. Trong o php m con tm ra, mi ngi u c hon ton bnh ng. i n xin nh th ny, con khng lm cho nhn cch ca con thp thi i m tri li, con lm cho gi tr ca tt c mi con ngi c sng t ra. Tha ph vng, con mong ph vng ngh ti mt ng li chnh tr m trong phm gi ca mi ngi dn u c tn trng. Vua Suddhodana h ming nghe ngi con trai mnh thuyt php. Nhng li n i lu nay v Siddhatta th ra l s tht: con mnh by gi tr nn mt v lnh o tinh thn, v o c ca con mnh bt u chiu sng khp th gian. Cm tay vua, Bt ua vua i b v hong cung. Th y Nagasamala cng i theo sau vua v Bt. Trong khi y ng lan can trn mt tng lu ni hong cung, hong hu Gotami, cng nng Yasodhara v cng cha Sundari Nanda nhn thy ht tt c nhng g xy ra. Rahula cng ang ng gn y vi mt ngi th n. Ngi th n ny trc y khi cn dn dp trn lu trong thy tng on ang kht thc v chy xung bo vi hong hu. Hong hu dt tay Sundari Nanda cng Yasodhara ln lu. T trn cao, ba ngi nhn ra c Bt ang dn u on ngi kht s, ri h thy xa gi ca vua dng li v chng kin cuc gp g gia vua v ngi con trai ln ca ngi. H thy vua vi cho Bt theo nghi l cn c i vi mt v o s ln. By gi vua v Bt ang tin gn ti ca hong cung. Yasodhara gi Rahula li. Mt tay nm tay con, mt tay ch xung Bt, b bo: - Ny con yu qu ca m, con c thy ng thy tu ang cm tay ng Ni v i vo ca hong cung khng? - D con c thy, Rahula p. - ng thy tu y l cha ca con . Con chy xung cho cha con i. Cha con c gia ti qu bu lm, cha con s trao gia ti y cho con. Con xung xin gia ti ca con i.
228 | C h n g 3 4 : M a x u n o n t
Rahula nghe li m, chy xung lu. Trong khong khc cu xung ti sn in chu. Cu chy ra ca hong cung, ri cu chy li vi Bt. Bt bit ngay cu b ang chy ti l Rahula. Ngi m rng hai tay m ly cu b. Rahula va th hn hn va ni: - ng thy tu i, m bo xung xin gia ti ca ng thy tu. Gia ti ca con u, ng a cho con i. Bt vut m Rahula. Ngi ni: - Gia ti ca con h? Thong th ri cha s trao li cho con. Bt nm ly tay cu b. Ngi i gia, tay tri cm tay Rahula, tay phi cm tay vua cha, v ba ngi tin vo cung. Hong hu Gotami, Yasodhara v Sundari Nanda cng hng v pha cu thang i xung Xung ti sn in, ba ngi thy vua, Bt v Rahula i r vo vn Thng Uyn. Ba ngi cng i theo li y. Tri ma Xun nng ln rt m p. Ngoi vn Thng Uyn tt c cc loi hoa u ang n r. Chim chc ru rt vang lng. Bt a vua v Rahula ti ngi trn nhng chic cm n. Thy Nagasamala cng c Bt mi ngi xung trn mt chic cm n. Lc y hong hu Gotami, Yasodhara v Sundari Nanda bc vo vn Ng. Bt ng ngay dy. Ngi i ti pha ba ngi. Hong hu Gotami, dng dp vn cn tr trung v khe mnh. B khoc o sari mu l tre xanh mt. Gopa vn xinh p nh t thu no tuy nc da c hi xanh. Chic sari nng khoc trn ngi mu trng nh tuyt. Nng khng eo mt th phc sc no c, cn c em gi Bt nm nay mi su tui, ang vn sari mu vng, mt en lay ly. C hai v phu nhn u chp tay bp sen trc ngc v ci u rt thp cho Bt. H thy quc vng lm nh th v h cng bt chc lm nh th. Bt chp tay li thnh bp sen p l. Ngi ku ln hai ting: - M! Em! Nghe ting Bt gi. B Gotami v Yasodhara u ri nc mt.
229 | C h n g 3 4 : M a x u n o n t
Bt cm ly tay hong hu v b ngi xung trn mt cm n. Ngi hi: - Em Nanda ca con u? Hong hu ni: - Em n i tp v, chc cng sp v ti. y l em gi ca con. Con thy n mau ln khng? Bt nhn a em gi sau gn tm nm xa cch. - Sundari Nanda, em chng ln qu! Bt tin ti cm ly tay Yasodhara, Gopa cm ng n run ry trong tay Bt. Ngi a b ti ngi xung trn mt chic cm n khc. Khi mi ngi an ta, Bt mi ngi xung trn chic cm n ca ngi. T hi ny n gi vua khng ngt hi thm Bt, nhng by gi vua ngi im lng. Mi ngi u ngi im lng, k c ch Rahula. Bt nhn vua, nhn hong hu, nhn Yasodhara, ri nhn Sundari Nanda. Nim vui on t c biu hin trong mt ca tng ngi. Cui cng, Bt ln ting: - Tha ph vng, con v. Tha m, con v. Gopa, em thy khng, ta v vi em. Lc y hai ngi ph n mi a ln khc. Nhng git nc ca h l nhng git nc mt sung sng. Bt yn cho h khc. Ngi gi Rahula ti ngi bn cnh ngi, v vut tc ch b. Mt lt sau, lnh b Gotami ly cho o sari lau kh nc mt ri mm ci ni vi Bt: - Con i lu qu. Nh vy l hn by nm tri. Con bit khng, Gopa l mt ngi ph n rt can m. Bt nhn b Gotami ri nhn Yasodhara. Ngi ni:
230 | C h n g 3 4 : M a x u n o n t
- iu ny con thy t lu ri. M v Yasodhara l hai ngi ph n can m nht m con bit. Khng nhng m v Gopa gy dng c ch cho ngi nam nhi, m v Gopa cn l mu mc ca nhng ngi n b c hnh na. Con c duyn lnh lm mi c c m v c c Gopa. Yasodhara by gi mi mm ci. C mt vua v hong hu, b t khi dm ln ting ni chuyn thn mt vi Siddhatta. Vua ni: - Hi ny con c k s lc cho ta nghe v nhng nm con i tm thy hc o v tu kh hnh. By gi con c th nhc li nhng iu c khng, trc khi con k tip? Vng li ph vng. Bt k s lc v nhng nm hc o v hnh o ca mnh. Ngi k li cuc gp g gia ngi vi vua nc Magadha, v ngy thnh o, v nhng a tr xm ngho Uruvela, v nm ngi bn tu kh hnh, v v cuc tip n v i ca vua Bimbisara. Mi ngi lng nghe Bt vi tt c s chm ch. C Rahula cng pht ra mt ting ng. Khi Bt k n on vua Bimbisara cng dng Rng Trc, mt c th n i ra vn Ng v n gn hong hu Gotami, c ci xung thm th my cu bn tai hong hu. Hong hu thm th my cu tr li, ri ngi th n i vo, b ra lnh cho ngi th n t bn dn cm tra hong gia ra ngoi vn Ng. Ting ca Bt m m. Ngi k khi qut nhng g xy ra v khng ni nhiu n cc chi tit. Ngi cng khng ni nhiu n nhng gian trun kh hnh ca ngi. Nhng ngi nhn cu chuyn m gieo vo trong lng nhng ngi thn thuc nhng ht ging tt lnh ca chnh php. Khi cm nc c ngi hu dn ra y ngoi vn th hong thi t Nanda cng va i du hnh v ti. Chng mc v phc mu trng.
231 | C h n g 3 4 : M a x u n o n t
Qun gc ca thnh cho Nanda bit l Bt v, v vy Nanda vi vng chy vo cung. Khng thy ai, chng hi ngi th n. Th n cho bit mi ngi ang ngoi vn Ng. Chng ra vn Ng. Thy Bt, Nanda vi chy n cho mng, Bt nm tay em, ngi ni: - Em ln mau lm. Nm ta i, em mi c mi lm tui. By gi em hai mi hai ri phi khng? Nanda gt du. Hong hu ni: - Con phi chp tay cho anh con theo cch cho mt v o s. Con lm cho quen i. Nanda vng li chp hai tay trc ngc ci u x Bt. Bt cng chp tay li p l em. Mi ngi quy qun quanh bn n. Bt a thy Nagasamala ti ngi gn bn mnh. Ngi hu em nc ti mi ngi ra tay. Vua hi: - Hi ny hai thy kht thc c nhng g trong bt? Bt nhn vo bt mnh ri nhn vo bt ca thy th gi. Ngi ni: - Con ch mi xin c c mt c khoai, cn thy Nagasamala cha xin c g ht. Vua Suddhodana ng dy: - Vy ta s cng dng hai thy. Vua ng dy. Yasodhara cng ng dy. B ni: - Con xin mang cc thc n n ph hong cng dng vo bt cc thy. B nng chu cm trng gia bn ln trn hai tay ri tin n bn cnh thy Nagasamala.
232 | C h n g 3 4 : M a x u n o n t
Sau khi vua st cm vo bt ca thy Nagasamala v ca Bt ri, b mi t chu cm xung v nng vm thc n ln. Vm thc n ny ton l thc n chay nu vi cari, thc n bc ln thm ngt. Cng dng xong, vua ngi xung, Bt v thy Nagasamala nng bt ln mc nim. Ngi quanh bn, mi ngi thy th cng u gi im lng. Mi ngi n cn im lng theo Bt. Rahula ngi trc bt thc n do m xi cho, cng bit n cm trong im lng. Nng cng m v ting ca ht ca loi chim cng vng ln rn r hn. Cm nc xong, hong hu thnh vua v Bt ri bn n tr v ngi trn nhng chic cm n. Ngi hu cn dng ln mi ngi mt tri qut. Ngoi Rahula, ai cng cm tri qut trong tay m khng n, bi v ai cng lng tai nghe Bt k chuyn. Phu nhn Gotami l ngi hi Bt nhiu cu hi nht. Khi Bt ni chuyn v tp lu ca Bt ti tu vin Trc Lm, vua c nh ct cho Bt mt tnh tht nh vy cng vin Nigrodha v mt s cc tnh x nh khc cho cc v i c ln tui trong gio on. Vua ng mun Bt li vng quc lu ngy gio ha. Hong hu Gotami, Yasodhara, Nanda v Sundari Nanda ai cng t v vui mng khi nghe li pht biu ca vua. Bt ni n lc ngi cn tr v vi tng on. Vua hi Bt: - Ta mun Bt v tng on ti th trai trong hong cung. Con ngh iu y c tin khng? Ta cng mun lm nh vua nc Magadha mi cc vng hu v nhn s n c nghe con ging by v o l. Bt cho ph vng bit l iu c th lm c. Mi ngi tho lun v ng rng trong by hm na, hong gia s thnh Bt v tng on n cng dng. Yasodhara cng t mun mi Bt v i c Kaludayi ti th trai ng Cung, Bt cng nhn li, nhng ngi cho bit cn ch i t hm sau ngy trai tng ca i chng. Vua truyn em xe t m a Bt v cng vin Nigrodha, nhng ngi t chi. Ngi ni ngi lp hnh ch i b m thi. C nh a Bt v thy Nagasamala ra tn cng hong cung. C nh k c
233 | C h n g 3 4 : M a x u n o n t
ng hong b Rahula u theo gng vua chp tay trc ngc knh cn cho hai v kht s.
234 | C h n g 3 4 : M a x u n o n t
Chng 35: Ra nhn tia nng sm

Tin thi t Siddhatta i tu c o tr v c truyn i rt mau trong thnh Kapilavatthu. Tin ny c xc nh bng s c mt ca gio on kht s mi bui sng thnh ph v cc vng ln cn th . Nhiu ngi c trng thy cnh tng nhng on kht s lng l v trang nghim i kht thc trn cc no ng. Nhiu nh hc c cch thc cng dng thc phm cho cc v kht s theo nghi l. Nhiu gia nh c nghe cc v kht s thuyt php. Quc vng Suddhodana cng ra lnh dn chng treo c kt hoa vo ngy rc Bt v gio on n hong cung th trai. Vua cng ra lnh dng ln nhng am tht nh ri rc trong cng vin Nigrodha che nng che ma cho Bt v cc v t ln tui ca ngi. Ngoi nhng ngi c phn s n xy dng am tht, c mt s cc ngi tm ti tn cng vin Nigrodha thm ving v hc hi vi Bt v cc v kht s. Nhiu ngi th qu quyt c gp thi t Siddhatta trong hnh thc tu s trang nghim mang bnh bt i kht thc. Trong sut c tun l, dn Kapilavatthu ch ni c mt cu chuyn ny khi dp gp g nhau. Hai v phu nhn Gotami v Yasodhara cng rt mun ln vn Nigrodha thm Bt nhng h khng c th gi. C hai ngi u phi lo iu ng cng vic t chc l trai tng. Vua cho mi hng ngn tn khch. Khng nhng nhn vt trong gii chnh tr v vn ha trong v ngoi hong gia c mi m tt c cc gii lnh o tn gio v tr thc cng c mi. Theo li Bt dn, tt c cc thc phm cng dng v tht i ngy hm y s u l nhng mn chay tnh. Hong t Nanda ln thm Bt c hai ln vo hai bui chiu. Chng c ngi vi Bt kh lu v c Bt ging dy cho nhng iu cn bn ca o l tnh thc. Nanda rt thng knh Bt v rt mn np sng tnh lc ca cc v kht s. Chng c hi thm v i sng hng ngy ca cc v kht s. Chng li hi Bt xem thy chng c kh nng sng i sng xut gia khng. Bt ch mm
235 | C h n g 3 5 : R a n h n t i a n n g s m
ci khng tr li. Nanda l mt thanh nin c nhiu tnh cm nhng cha c vng mnh lm v mt ch. Khi ngi vi Bt th c mun i xut gia, khi v n cung in v ngh ti m nhn Kalyani, v hn th ca mnh th chng li thy chng cha i xut gia c. Chng t hi khng bit anh mnh ngh g v mnh. Ngy trai tng n. C th treo c ht hoa n Bt v tng on. Hong thnh cng c treo c kt hoa bn pha. C th tng bng chun b n rc ngi hng ca c nc. Nhiu ni trong thnh ph, thin h m hi v nhc. Trn con ng m Bt v tng on s i qua, qun chng tp hp rt ng o. Ai cng mun thy tn mt Bt. Trong hong cung, tn khch ca quc vng t tu y . Phu nhn Gotami v Yasodhara ch thn iu khin cng cuc tip i. Gopa nghe li hong hu trang im v phc sc tht ng mc trong ngy hi ln ny. Trong lc y Bt cng on kht s ang trm lng v nghim chnh i vo thnh. Hai bn ng dn chng ng chen tng hng ng o. Nhiu ngi chp tay ci u khi Bt i qua. Nhng em b c cng knh ln c th thy c Bt. C c nhng ting h reo mng Bt tr v. Trong khng kh rn r tng bng y, on kht s vn lng l v chm ri i ti. Cc v kht s ht tm vo bc chn v hi th ca h. Vua Suddhodana ra n Bt tn ngoi cng hong cung, cng nh vua Bimbisara nc Magagha vy, Bt v cc v kht s c hng dn vo ch ngi by sn gia sn in. Thy vua knh cn chp tay lm l Bt, tt c cc vng hu v quan khch u phi bt chc ng ln lm l ngi, d trong s c ngi ngh rng khng c l do g m h phi tn trng v kht s tr ny mt cch qu ng nh vy. Sau khi Bt v cc v kht s an ta, vua ra hiu cho cc ngi hu mang thc n ra cng dng. Chnh tay vua cng dng thc n vo bt ca Bt. Cc v kht s cng u c cng dng mt lt. Trong khi y hong hu v Yasodhara hng dn nhng cung nhn
tha tip trn mt ngn tn khch ca vua, trong c nhiu o s B la mn, cc du s v c nhng nh tu kh hnh. Tt c u th trai im lng theo Bt v tng on. Thc n thun l chay tnh. Sau khi mi ngi th trai v bt ca Bt v ca ch v kht s c ra v tr li cho tng ngi, vua ng dy chp tay v thnh Bt thuyt php. Bt ngi im lng mt lt qun chiu tm ca i chng, Sau ngi ln ting. Trc ht ngi ni cho mi ngi nghe s lc v kinh nghim hc o, tm o v tu o ca ngi. Nhng iu ny, ngi bit, ai trong i chng cng mun c nghe. Ri Bt khai th cho i chng v o l v thng, v ng, v duyn sinh ca vn vt, ngha l v nhng khm ph cn bn trong cng trnh thin qun ca ngi. Ngi ni n con ng qun chiu v thc tp tnh thc nh l con ng duy nht c th a n s dit kh v thc hin an lc. Ngi cng cho bit l t t v cu nguyn khng phi l nhng phng thc hu hiu t ti gii thot. Ri Bt ging dy v bn s tht cn bn: s c mt ca kh au, nguyn do ca kh au, kh nng dit kh kin to an lc v gii thot, v con ng thc hin dit kh v kin to an lc. Bt khai th thm: "Ngoi nhng tai nn nh sinh, gi, bnh, cht, c ngi cn phi gnh chu bit bao nhiu kh au khc do mnh t to ra cho mnh. V v minh, ngha l v nhn thc sai lm, con ngi ngh, ni v lm nhng iu c th to ra cho bn thn mnh v cho nhng ngi xung quanh rt nhiu ni kh. Nhng au kh v gin d, hn on, nghi k, ganh ght, bt mn... u do ta thiu sng sut m sinh ra. Ta sng trong nhng kh au y nh sng trong mt nh ang bc chy. Phn ln nhng kh au m ta chu u do ta t to ra cho ta. Ta khng th thot ra c kh au bng cch cu cu mt v thn linh. Ta phi qun chiu tm ta v hon cnh ta loi tr nhng nhn thc sai lm tng l ngun gc pht sinh ra cc kh au y. Ta phi tm ti ngn ngun ca au kh th ta mi tht s
hiu c bn cht ca au kh. Mt khi hiu c bn cht ca mt nim au kh th ta thot c ra khi nim au kh y. V d c mt ngi kia ti chi mng ta. Ta c th ni gin v chi mng tr li ngi y. Trong trng hp ny ta kh m ngi y cng kh. Theo o l tnh thc th khng nn vi ni gin v chi mng ngi kia. Ta phi bnh tm qun chiu thy c v sao ngi kia li ti chi mng ta, ngha l ta i tm ti ci ngun ca s gin d ca ngi y. Do cng phu qun chiu bnh tnh m ta c th thy c nhng nguyn nhn su xa v chng cht no a ti thi v hnh ng hm nay ca ngi y. Nu ta tht s c li th ta thy s chi mng l kt qu tt nhin ca li lm ta. Nu ta qu khng c li lm g th chc chn c mt s hiu lm ni ngi y. Ta qun chiu tm ra v chng minh c s hiu lm y cho ngi kia thy. Lm nh vy, ta trnh c kh au cho ta v cng gii ta c kh au cho ngi kia. Tha i Vng v cc v quan khch! Tt c mi kh au ca ta, ta u c th thot ra khi bng ng li qun chiu y, nhng mun qun chiu cho thnh cng ta phi bit theo di hi th, bit thc tp sng theo tinh thn gii nh tu. Gii l nhng nguyn tc sng cho an lc. C sng theo cc nguyn tc ny, ta mi thc hin c nh. nh l np sng c tnh thc, c ch tm. C tnh thc v ch tm ta mi c kh nng qun chiu v thc tnh ca tm ta v ca hon cnh, v c qun chiu ta mi c Tu. Tu tc l s hiu bit. Mt khi c hiu bit, ta c th thng yu v tha th. Cuc i s bt kh rt nhiu khi ta c hiu bit. Nu khng hiu bit, ta khng th thng yu v tha th. Cho nn con ng gii thot chn tht l con ng thc hin s hiu bit. Hiu bit l tr tu, l bt nh. M tr tu ch c th do qun chiu em li. Con ng gii, nh v tu v vy l con ng duy nht a ti gii thot". Bt lng yn mt lt ri mm ci. Ngi ni tip: "Nhng kh au ch l mt mt ca s sng. S sng cn c mt mt khc: l s c mt ca nhng mu nhim trong cuc i, v nu con ngi c
tip xc vi nhng mu nhim y, con ngi s c nim vui v s an lc. Khi tm ta c gii thot, ta tip xc ngay c vi nhng mu nhim y. Nu ta chng nghim c s tht v v thng, v ng v duyn sinh th ta c th thy c rng tt c u l mu nhim: t tm ta, thn th ta cho n cnh tre tm, bng cc vng, dng sng trong, mt trng sng. Ch v ta t giam hm ta trong th gii kh au cho nn ta mi khng xc tip c vi thc ti mu nhim. Ph c v minh ri, ta s thnh thang trong th gii ca an lc, ca gii thot, ca nit bn. Nit bn l s chm dt ca v minh, tham m v gin hn. Nit bn cng l s hin l ca nim an lc v gii thot. Qu v c th ra nhn mt dng sng trong hay mt tia nng sm. Qu v s thy mnh tip xc c vi th gii ca an lc v gii thot cha. Nu b giam hm trong ngc t ca phin no, ta vn cn cha tip xc tht s c vi nhng nhim mu ca v tr, trong c hi th ta, thn v tm ta. Ph gic phin no bng php qun chiu, l con ng ti tm ra c. Ti thc nghim, thnh cng v ch by cho nhiu ngi khc. Nhiu ngi thc hnh theo phng php y cng thnh cng". Khi Bt chm dt php thoi, ngi chinh phc c hu ht mi ngi trong s nhng tn khch ca vua Suddhodana. iu ny c th cm nhn c trong khng kh v trong nh mt ca cc v tn khch. Vua sung sng nh m hong hu Gotami v cng nng Yasodhara cng t v ht sc hoan h. H nht quyt trong nhng ngy k tip tm ti vi Bt c hc v nhng phng php qun chiu thc tin c th gip h t ti gii thot v gic ng. Sau bui php thoi, vua tin Bt v gio on ra khi hong cung ri mi a tin cc v tn khch. Mi ngi u chc mng vua v s thnh cng ca Bt. Cng vin Nigrodha c bin thnh mt tu vin cho Bt v tng on. y c rt nhiu cy sung c th. Cc cy ny cho Bt v tng
on rt nhiu bng mt. Rt nhiu ngi n xin xut gia th tr nm gii ca ngi c s. Trong s nhng ngi n xin Bt xut gia c c nhng thanh nin thuc dng h Sakya ca ngi. Yasodhara thng i chung vi hong hu v Rahula n thm v cng dng Bt v tng on ti tu vin. B c nghe Bt thuyt php nhiu ln. B cng c c hi hi Bt nhng cu hi v s lin h gia s tu o v cng vic cu t x hi. B c Bt dy cho nhng phng php theo di hi th v thc tp thin qun nui dng s an lc trong thn tm. B bit rng nu khng c an lc th con ngi khng th gip c g cho k khc. B hc c rng pht trin s hiu bit cng l nui dng c tnh thng. B rt sung sng tm ra c rng b c th thc tp thin qun ngay trong i sng hng ngy v trong nhng lc lm cng tc cu t x hi. An lc c th t c ngay trong khi mnh lm cng vic. Phng tin v cu cnh khng cn l hai ci khc nhau. Hong hu Gotami cng t c nhiu tin b tu hc trong thi gian my mi ngy sau .
Chng 36: Bng sen duyn kip

Mt hm cng nng Yasodhara thnh Bt, i c Kaludayi v thy Nagasamala ti th trai cung in ring ca mnh. B cng mi hong hu. Sau bui cng dng, b thnh Bt v hong hu i ra ngoi thnh thm nhng xm ngho ni b lm vic cu t x hi trong nhng nm qua. Cc thy Kaludayi v Nagasamala cng cng i vi ngi, Rahula cng c i theo Bt. Khi Bt ti ni, ngi thy tr con tp hp ng c ti hng trm a, th ra cng nng Yasodhara triu tp chng t nhng xm lng quanh . Ch tp hp l gc cy hng to nm xa, ni m Bt ngi thin nh ln u lc ngi mi ln chn tui. Mi m hai mi by nm tri tri qua. Cy hng to ln ln gp bi. Yasodhara cho Bt bit l nhng a tr Bt gp nm xa nay l nhng ngi ch gia nh. Nhng a tr m Bt c gp cch y tm nm by gi cng tr thnh nhng chng trai cao ln v nhng c gi duyn dng. Phn ln bn tr m Bt gp hm nay u t by ti mi hai tui, hu ht l con ci nh ngho. Bn tr c b Yasodhara dy cch n mi Bt. Khi thy Bt ti, chng b cuc chi, ng dy, dn thnh hai hng Bt c li i ti gc cy hng to. Ni y chng t mt ci gh c bit cho Bt ngi. Chng tri chiu mi nhng v quan khch khc nh b Gotami, Yasodhara, v cc thy i theo Bt. Bt rt hi lng c ngi gia by tr v ging dy gio php cho chng. Ngi nh nhng bui tp hp ca bn tr em nh ngho Uruvela. Ngi k cho cc em nghe v ch b chn tru tn Svastika v c b mang sa tn Sujata. Ngi dy cc em v cch nui dng lng thng yu v m rng tm hiu bit. Ngi li k cho cc em nghe cu chuyn tranh nhau con chim thin nga gia ngi vi Devadatta hi ngi mi ln by tui. Bn tr con c nghe ging dy bng nhng cu chuyn hp dn ny rt ly lm vui sng.
241 | C h n g 3 6 : B n g s e n d u y n k i p
Cui cng Bt bo Rahula ra ngi trc mt ngi ri Bt k cho tt c cc em b nghe mt cu chuyn tin thn. Ngi ni: "Ngy xa c mt chng trai tr tn l Megha, thng minh, c hnh, hiu thun v hc gii. Chng sng min chn ni Hy M Lp Sn. Chng mun i v min ng bng hc hi thm. Khng c tin, nhng chng cng can m ra i. Chng mang theo mt ci gy, mt ci nn, mt ci bnh ng nc ung v mt chic o chong. Trn con ng v kinh mi ngy chng gh li lm vic cho nhng nh nng dn bn ng c c cm n, v tip tc i na. C khi chng cn c tr tin. Khi n th Divapati, chng dnh c nm trm ng trong ti o. Vo n ca thnh chng thy dn chng ang m hi rt vui. Chng khng bit ngi ta ang m hi n mng vic g nn c mun tm ngi hi. Va lc y c mt c thiu n xinh p, mt my tht sng sa, i ngang. C cm trong tay mt b sen. B sen c tt c by bng sen hm tiu. Chng hi c: - C vic g vui m dn chng m hi th c? Thiu n p: - Chc anh khng phi l dn a phng cho nn mi khng bit hm nay dn chng m hi g. S l hm nay ti th Divapali c mt bc gic ng xut hin tn l Dipankara. Ngi l b uc soi ng cho tt c chng sanh Ngi l con ca vua Areimat, i tu v thnh o. o ca ngi sng chi c th gian. Hm nay, mng ngi, dn chng ti y mi m hi. Nghe ni c mt v gic ng xut hin trn th gian. Megha rt ly lm sung sng. Chng rt mun c cng dng ngi, c ti lm l ngi v hc o vi ngi. Chng hi c thiu n: - C mua by bng sen ny bao nhiu tin th, tha c? Thiu na a mt nhn ngi con trai l php v c dng dp thng minh. Nng tr li:
- Em ch mua c nm bng thi. Hai bng kia l ca em em theo. Em hi hai bng y ao nh. Megha ni: - Vy nm bng kia c mua bao nhiu, tha c? - Em mua ht nm trm ng. Megha khn khon cu xin thiu n li cho anh ta nm bng sen y anh c th c hoa em cng Bt Dipankara. Thiu n khng chu. Nng ni: - Em mua cng Bt ch khng phi bn li. Megha ht lng khn khon. Anh ni: - C cng dng hai bng cng c ri m. Xin c vui lng cho ti li nm bng ti cng c dp c cng dng bc gic ng vi. Tha c c gp mt bc gic ng trn i l qu ha lm. Ti quyt tm cng i vi c ti gp ngi. Ti mun c hc hi o l do ngi ch dy. Nu c vui lng nhng cho ti nm bng hoa y, ti s nh n c sut i. Thiu n nhn xung t, khng ni. Megha li nn n: - Nu c cho ti mua li nm bng hoa, ti s lm bt c iu g c sai bo tr n c. Thiu n khng dm ngng u ln. Hai ngi im lng i bn nhau rt lu. Cui cng c ln ting: - Anh i, khng bit ti v duyn n no t nhng kip trc m khi gp anh, em em lng thng anh lin. Em gp nhiu ngi con trai, nhng cha bao gi tri tim ca em rung ng nh hi ny khi em mi gp anh. Em mun tng khng cho anh nm bng sen ny anh cng c gic ng, nu anh ha vi
em l trong kip ny cng nh trong nhng kip khc em c lm v ca anh, hoi hoi v mi mi. Nng ni mt mch nhng iu trn, v ni xong nng thy gn nh ht hi. Megha im lng mt lt ri ni: - C l ngi rt d mn. V c li l mt con ngi rt chn tht. Mi u gp c, ti cng thy c cm tnh vi c ngay, nhng ti l ngi ch tu o gii thot. Ci v th b rng buc, lm sao sau ny ti c c t do mi khi c dp ra i tm o? Thiu n ni: - Anh c ha vi em i. Em xin nguyn rng mi khi anh mun ra i tm o th em s khng dm tm cch ngn cn anh. Tri li, em s tm cch gip anh thc hin c hon ton ch nguyn. Nghe thiu n ni nh th, Megha vui v nhn li. Hai ngi tm ti c gic ng Dipankara. Qun chng ng o ang vy quanh Ngi. Thy sc din ca v o s Dipa nkara. Megha bit ngay l mt bc gic ng chn thc. Chng rt sung sng. Chng pht nguyn phi tu hc cho n khi t ti qu v gic ng cao tt nh c gic ng ny. Chng mun tin ti gn dng ln Dipankara nm bng sen, nhng qun chng vng trong vng ngoi ang vy ph ly ngi, chng khng ti no tin ti c. Cui cng chng dng ht sc ca hai cnh tay chng tung nm bng hoa sen vo cho ng gic ng. L thay, c nm bng sen u bay ti v ri ng vo trong hai cnh tay ngi. Megha thy th mng r. Chng bit l lng thnh ca chng cm ng c ng ton gic. Va lc y thiu n trao cho chng hai bng sen cn li, ra hiu cho chng tung vo cho Bt. Chng nhn hai bng hoa v tung ln. Mu nhim thay, c hai bng hoa ny cng u ri vo gia tay c gic ng Dipankara. Va lc y, c ton gic Dipankara ln ting gi ngi cng dng hoa sen ti bn cnh ngi. Qun chng h li cho Megha i vo.
Megha cm tay thiu n ko nng theo n trc mt Bt, Megha v thiu n qu xung. c gic ng Dipankara ni vi Megha: - Ta bit c tm thnh ca con. Ta cng bit rng con c ch ln mun tu hc t ti qu v gii thot v cu cho loi chng sanh. Con hy an lng. Ta bit con s tr nn mt bc gic ng hon ton trong tng lai. Ri nhn thiu n ang qu bn Megha, ngi ni: - Cn con, trong kip ny v trong nhng kip ti con s l ngi bn ng ca Megha. Con hy nh li nguyn ca con, lo tc thnh cho ch hng ca chng m khng tm cch ngn cn chng mi khi chng ra i tm o. Megha v thiu n rt cm xc c nghe li dy ch bo ca bc ton gic. T v sau, c hai ngi u chm ch tu hc theo o l gii thot ca c gic ng Dipankara. - Cc con nghe khng, t kip y v sau, trong kip no chng Megha v c thiu n cng u c gp nhau v cng tr nn v chng, v mi khi ngi con trai n tui ra i tu o, ngi con gi li tm cch gip ngi con trai. Chng bao gi nng tm cch cn ngn ch nguyn ca chng. V vy, chng rt bit n nng. Cho n mt kip n, chng thc hin c ch nguyn ln ca chng v tr thnh mt bc gic ng, sng sut khng km g bc gic ng Dipankara kip trc. Cc con nn bit: tin ca v danh vng khng phi l nhng vt qu nht trn i. Tin ca v danh vng c th tiu tan rt mau chng, nhng s hiu bit v lng thng yu mi tht s l nhng g qu nht trn i. C hai th y th chc chn l con ngi c hnh phc. Chng Megha v c thiu n sng hnh phc vi nhau trong nhiu i nhiu kip, cng nh hai ngi c s hiu bit v lng thng yu. hiu v thng th khng c g m ta khng thc hin c trn ci i ny".
Yasodhara chp hai tay trc ngc hng v pha Bt. B rt cm ng v cu chuyn tin thn ny. B bit tuy Bt k chuyn ny cho bn tr nghe nhng ngi cng k chuyn ny vi b. Bt ni ln li cm n ca Bt i vi b mt cch t nh. B cm ng n mun khc. Hong hu Prajapati nhn b. Hong hu cng hiu li Bt nh b hiu. B t mt bn tay ln vai ngi con du. Ri b ln ting ni vi l tr: - Cc con bit chng Megha trong tin kip xa xa l ai khng? Chnh l Bt y. Trong kip ny, chng thnh mt bc gic ng sng sut hon ton, v cc con c bit c thiu n trong tin kip xa xi l ai khng? chnh l lnh b Yasodhara ca cc con vy. Nh lnh b c hiu bit cho nn lnh b khng ngn cn thi t Siddhatta. Thi t i tu v thnh o. Cc con nn cm n lnh b. Bn tr sn c lng qu mn Yasodhara t lu. Nay nghe hong hu ni, chng u hng v b chp hai tay li trc ngc v ci cho b rt knh cn. Thy cnh tng y, Bt rt vui. Ngi ng dy, v cng cc i c Kaludayi v Nagasamala tr v tu vin.
Chng 37: Mt nim tin mi

Na thng sau, vua Suddhodana thnh Bt ti th trai trong hong cung vua v hong gia li c c duyn c nghe Bt thuyt php. Ln ny vua ch mi Bt v i c Sariputta ch khng mi tng on. Vua cng khng mi v tn khch no c. Trong khng kh gia nh, Bt ging dy v cch theo di hi th, qun chiu cc cm th, phng php i thin hnh v ngi thin ta. Ngi dy d rt k v cch thc qun chiu duy tr chnh nim v an tr trong chnh nim. Yasodhara, Rahula, Nanda v Sundari Nanda cng c mt trong bui thuyt php ny. Rahula c bit c cm tnh vi thy Sariputta. Cu rt a ng gn thy v nm ly tay thy. Khi Bt ng dy ra v, mi ngi u mun a ngi ra ti cng Nam. Bt trao bnh bt cho em l Nanda cm v chp tay bp sen cho mi ngi. Nanda m bt, i Bt cho xong th tr bt li, nhng Bt khng ly li bt. V th Nanda mang bt i theo Bt v ti tu vin. V ti tu vin, Bt bo Nanda li chi v sinh hot nm by hm ti y. Va yu va knh Bt, Nanda vng li. Thy np sng y rt thanh tnh v thoi mi, v hong t tr em lng mn m. Mt hm, Bt hi Nanda c mun xut gia theo Bt tu hc mt thi gian khng. Nanda p c. Bt bo thy Sariputta lm l xut gia cho hong t. Vic xut gia ca Nanda, Bt c bn trc vi ph vng. Vua cng ng vi Bt rng tuy Nanda thng minh v rt hin lnh, chng vn cha c nhn thc c lp v tnh cng quyt cn c ca mt nh chnh tr. Bt ni vi vua c th cho Nanda i theo tu hc v gn gi vi Bt mt thi gian Bt c th rn luyn cho chng nhng c tnh cn thit. Vua ng vi Bt. Nanda xut gia c mt thng th bt u nh v hn th ca mnh l tiu th Yanapada Kalyani. Thy c th che du ni bun, nhng Bt thy ht. Bt ni vi thy:
247 | C h n g 3 7 : M t n i m t i n m i
- K nam nhi mun thc hin ch nguyn ln th phi vt qua c nhng tnh cm thng thng. Em phi quyt tm hc o v rn luyn bn thn th sau ny mi c c gip ch c cho i. Ri Bt dn i c Sariputta sp t thy Nanda khi i kht thc v khu ph ca tiu th Kalyanu. Khi Nanda bit iu ny, thy va on Bt m cng va thng Bt. Thy thm bo l ng anh mnh khng c ci g l khng bit. ng y nhn thu tn y tm can ca mnh. Rahula thy ch c xut gia sut ngy vi Bt th ham lm. Cu phn b vi m. Yasodhara vut u con, bo rng phi ln ln t nht l bng ch Nanda th mi c i xut gia. Rahula hi m lm sao c th ln mau, Yasodhara bo cu phi n ung cho ng hong v tp th dc mi bui sng v mi bui chiu. Rahula c m dy gi Bt bng thy. B nh hm u tin Rahula c thy Bt t trn lu cao, b ch Bt v ni vi con: "Ci ng thy tu y l cha con . Con chy xung cho cha con i v bo cha con trao gia ti li cho con". T hm y, Rahula c quen gi Bt l "ng thy tu i". Yasodhara nghe c. B bt ci, gi Rahula li v bo: - Con ng gi Bt l "ng thy tu i". Con phi gi Bt l "Thy i". T , Rahula mi dng ting "Thy i" gi Bt. C mt hm tng on i kht thc rt gn hong cung. Yasodhara v Rahula ng trn lu. B trng thy Bt gia m cc v kht s. Rahula cng trng thy ngi. Yasodhara ni vi con: - Con chy xung vi Bt i, v ln ny nh xin cho c gia ti ca ngi. Rahula chy xung lu. Cu rt thng m nhng cng rt thng Bt. Ngy no cu cng c vi m sut ngy, nhng cu cha tng c vi Bt sut mt ngy no. Cu ao c c nh ch l hong thi t Nanda, hin ang c sng sut ngy bn cnh Bt.
248 | C h n g 3 7 : M t n i m t i n m i
Cu chy mau lm, cu xung ti sn hong cung. Cu chy ra ca Nam v thy Bt. Lc by gi Bt kht thc xong l ang cng cc v kht s trong nhm i thnh hng chm ri tr v tu vin. Rahula chy thng ti mt bn Bt. Thy Rahula, Bt a mt ngn tay tri ra. Bt nm ly ngn tay y ri i theo Bt. Cu ni: - Thy i, i bn thy mt lm, v d chu na. Nng cui xun bt u gay gt. Cu b i bn Bt va c hng bng mt ca ngi va c hng tnh thng ca ngi. ng trn lu cao, Yasodhara thy ht. B bit Rahula c Bt cho theo v tu vin. Mt lt sau, Rahula hi: - Thy i, gia ti ca con u? Bt p: - V tu vin thy s trao cho con. Tra y v ti tu vin, i c Sariputta chia phn n ca mnh vi Rahula, Rahula c n cm im lng bn cnh Bt v bn cnh i c sa. Rahula li c gp ch Nanda nhng nho. Bt bo Rahula ng chung phng vi i c Sariputta. Thy no cng cng qu cu. Cu mun lun ti tu vin. i c Sariputta ni mun c lun tu vin th phi i tu. Rahula nm tay thy Sariputta ti xin Bt cho php i tu. Bt gt u. Bt bo thy Sariputta cho Rahula c xut gia. i c Sariputta ngc nhin. Thy tng l Bt ni a, ai d Bt li ni tht. Thy hi: - Th Tn, lm sao m cho Rahula xut gia c? Bt dy:
249 | C h n g 3 7 : M t n i m t i n m i
- Th cho chu tp s xut gia, th gii khu sa di, v giao cho chu phn s ui qu trong gi cc thy ngi thin. Qu y nhiu qu, chng n quy ph cc thy trong gi thin tp kh nhiu. Thy Sariputta xung tc cho Rahula v cho cu th tam quy v dy cho ch bn gii: khng git hi, khng trm cp, khng ni di, khng ung ru. Thy ly bt mt chic ca sa ca thy, ct ra v may li thnh mt chic ca-sa nh xu cho Rahula mc. Thy dy cho Rahula cch khoc y v m bt. Khoc y v m bt vo, Rahula trng ging mt v kht s con con, ai thy cng thng, Rahula c lnh ng chung vi thy Sariputta, i kht thc v hc hi vi thy Sariputta. T hm c Rahula bn mnh, thy t khi vo thnh kht thc. Thy a Rahula i kht thc trong nhng thn lc gn tu vin. Theo php ngi xut gia, ai cng ch c n mi ngy mt ba trc khi gi ng chm dt, nhng Rahula cn nh qu, s ch tiu mt sc, thy Sariputta cho php ch c n mt ln na vo bui chiu. Cc v th ch thng nh mang sa v thc n dnh cho ch. Tin Rahula c co u mc o ca sa lm ch tiu vo ti trong cung in. Vua Suddhodana bun lm. T ngy Rahula i vi Bt v tu vin, ng ni, b ni, v m ch nh ch lm. H tng ch i chi vi hm ri v, ai ng ch li trong tu vin v tr thnh ch tiu. ng b ni ca Rahula khng c chu cng, rt ly lm bun kh, nhng Yasodhara th bun vui ln ln. Tuy nh con quay qut, nhng mi khi ngh n con ang c gn gi Bt, b cng thy m p trong lng, by nm nay cu b thiu cha. Mt bui chiu, vua truyn ly xe cho ngi v tu vin. Hong hu Gotami v b Yasodhara cng c i vi ngi. Vua c Bt ra n tip. Nanda v Rahula cng ra n tip hong gia. Rahula chy ra n m. Thy Sariputta gi ch li, bo ch ch c i ch khng c chy. Yasodhara m ly ch tiu vo lng. Sau , Rahula li i n vi ng ni v b ni.
250 | C h n g 3 7 : M t n i m t i n m i
Vua lm l Bt v ni, ging c v trch mc: - Th Tn, trm au xt v cng khi ngi b nh i xut gia, ri mi y, Nanda cng b trm, by gi n Rahula cng b trm. Nh vy l qu ng. Th Tn, i vi mt ngi ti gia nh trm, tnh cha con v ng chu rt nng. Nim au xa cch cng nh nht dao ct vo da. Ct vo da xong, dao ct su vo da tht, ct su vo da tht ri, dao li ct vo xng v vo ty. Vy xin Th Tn ngh li cho. Xin Th Tn v cc v i c t nay ng nhn cho ngi cn nh tui xut gia nu khng c s ng ca cha m chng. Bt an i vua, Ngi thuyt php cho vua nghe vua thy c r thm s thc v v thng v v ng. Ngi ni n cng phu tu tp tinh tin hng ngy nh l ca ng duy nht thot ra ngoi kh nn. Ngi ni Nanda v Rahula ang thc s sng trong chnh o. l mt iu may mn v ngi khuyn vua tinh tin trong s tu tp o gii thot. Tm c nim vui chn tht trong np sng tnh thc hng ngy. Cng nghe Bt, vua cng cm thy nh nhm, v cui cng vua vui ln tr li. B Gotami v Yasodhara cng c nghe Bt ni. Hai ngi cng cm thy c an i rt nhiu. Nhn c i c Sariputta ngi bn, Bt quay li ni vi thy: - T nay tr i, cc v kht s s khng chp nhn cho tr em xut gia nu khng c s ng ca ph huynh cc em. Xin i c ghi vo quy ch nh vy. Thm thot m Bt v gio on li vng quc Sakya hn na nm. S ngi n xin xut gia vi Bt hoc vi cc v kht s ln ln ti gn nm trm v. S c s ti gia th ng qu khng th no m cho sit. Vua Suddhodana dng cng cho gio on mt c s mi lm tu vin. C s ny l cung in ma H ngy xa ca thi t Siddhatta, c vn cy rt rng ri v rt mt, nm v pha Bc kinh , i c Sariputta sp t a my trm v kht s v ch
251 | C h n g 3 7 : M t n i m t i n m i
tr tu vin ny. Tng on t c c s vng chc cho s hnh o ti vng quc, Bt s tr v tu vin Trc Lm cho kp ma an c, nh ngi ha vi vua Bimbisara v vi tng on y. Vua Suddhodana bit Bt sp ra i nn thnh ngi vo cung cng dng v xin ngi thuyt php. Vua mi hong tc v triu nh n nghe Bt. Trong bui thuyt php ny, Bt ni v o c v chnh tr. Ngi ni o c c th soi sng cho chnh tr v ngi lm chnh tr c th nng theo o c thc hin cng bng v hnh phc trong x hi. Ngi ni: - Nu qu v bit tu dng bn thn, m rng tm hiu bit v lng t bi, th qu v s tm ra c mt ng li gip nc v tr dn c th em li thi bnh v hnh phc m khng cn n nhng phng thc bo ng. Qu v khng cn chm git, khng cn n nhng bn n t hnh, khng cn n nhng bin php tra tn, t y v tch bin gia sn. iu ny khng phi l mng tng m l mt iu c th thc hin c. Khi ngi lm chnh tr c hiu bit v thng yu th h c th thy c s tht v nhng ngi dn ang sng trong ngho kh v p bc. Thy c nh th, nh chnh tr s tm cch ci thin gung my cai tr, lm gim bt s chnh lch giu ngho trong x hi va loi tr s lm dng quyn th v s bc l dn ngho. Tha qu v, ngi lm chnh tr phi sng i gng mu. ng sng i giu sang thi qu, bi v s giu sang l bc tng ngn cch mnh vi dn chng. Nn sng thanh bch, gin d, v dng th gi ca mnh vo vic ch nc li dn ch ng mi m trong vic hng th dc lc. C nh th, ngi lm chnh tr mi c c nim tin ca dn chng. H mnh thng dn th dn s thng mnh li, do , mnh c th thc hin c con ng chnh tr nhn i ca mnh. Con ng chnh tr ny c th gi l con ng c tr, khc vi con
252 | C h n g 3 7 : M t n i m t i n m i
ng php tr. c tr th dng o c nhiu hn s trng pht. Php tr th dng s trng pht nhiu hn o c. Theo o l Tnh Thc, hnh phc chn tht c th t c bng con ng c tr. Vua Suddhodana v qun thn lng nghe Bt vi tt c s ch . Hong thc Dronodanaja, ch ca Bt, v l thn sinh ca Devadatta, ni: - Con ng c tr m Bt ni tht l mt con ng rt p, nhng c l y ch c mt mnh Bt l c t cch v c thc hin m thi. Ti sao Bt khng li Kapilavatthu, ti sao Bt khng nm ly ging mi chnh tr vng quc Sakya ny to an lc v hnh phc cho mun dn? Vua Suddhodana cng ni: - Tui trm cao ri. Nu Bt chu li th trm s thoi v Bt ngi vo vng v. Vi o c ca Bt, vi uy tn v s thng minh ca ngi, trm tin chc l quc dn s hon ton ng sau lng Bt, v vng quc s chng lao lu s tr nn giu sang v lng ly. Bt mm ci, ngi lng thinh ci u. Cui cng nhn vua, Bt ni: - Ph vng, con khng cn l ngi ca mt gia nh, ca mt dng h hay ca mt vng quc na. By gi y gia nh ca con l nhn loi, nh ca ca con l tri t v a v ca con l mt ng thy tu sng vo ht cm b th ca mi ngi. Con ng m con chn l con ng ca ngi o s ch khng phi l con ng ca nh chnh tr. Con ngh l con s phng s cho nhn loi c bn b hn vi t cch ca mt ngi tu. Hong hu Gotami v Yasodhara khng tin pht biu trong mt c ta nh c ta hm nay, nhng c hai iu cm ng gn ri l khi nghe Bt ni. Hai ngi u thy Bt ni ng.
253 | C h n g 3 7 : M t n i m t i n m i
Bt tip tc thuyt ging cho vua v cho mi ngi nghe v nm gii v cch t chc hnh tr nm gii trong khung cnh gia nh v trong x hi. Ngi ni nm gii c th c xem nh l nhng nguyn tc sng c th em li hnh phc trong gia nh v ha bnh trong x hi. Ngi ging cn k v tng gii mt. Cui cng ngi ni: - Mun c on kt ton dn, mt nim tin cn c to dng. Nhng ngi lm chnh tr nu thc hnh c nm gii th s to c nim tin ln trong quc dn. Vi nim tin y khng c cng trnh g m khng xy dng c. Nim tin y c th bo m c ha bnh, hnh phc v cng bng x hi trong vng quc. Np sng tnh thc l nn o l m chng ta ang cn n nh mt ng li v mt nim tin. Gio l truyn thng B la mn khng cha ng c c t tin v khng bo m c quyn bnh ng gia mi con ngi. Ta hy dng o l Tnh Thc nh mt nim tin mi. Bt cho bit ngi sp ln ng tr v vng quc Maghada, nhng ngi s cn tr li Kapilavatthu. Vua, triu thn v hong tc rt vui khi nghe ngi ni nh vy.
254 | C h n g 3 7 : M t n i m t i n m i
Chng 38: i! hnh phc!

Bt ri khi vng quc Sakya nhng ngi vn cn hong ha min Bc vng quc Kosala. Ngi v khong mt trm hai mi v kht s ang c tr mt cng vin gn thnh ph Anuplya ca b tc Malla. i c Sariputta vn cn bn ngi. Kaludayi, Nanda v ch tiu Rahula cng bn ngi. Trong thi gian Bt ngoi thnh Kapilavatthu, nhiu thanh nin trong hong tc n xin xut gia vi ngi, phn ln l xut thn t nhng gia nh c t ba ngi con trai tr ln. Sau khi Bt ri Kapilavatthu c na thng, c hai anh em rut thuc dng h Sakya cng mun i xut gia. Nh ca h giu lm. Gia nh c ti ba c s c tr, mt cho ma H, mt cho ma Ma, v mt cho ma ng. Hai anh em tn l Mahanama v Anuruddha. Thy nhiu bn hu ca mnh trong hong gia i xut gia vi Bt, Mahana ma cng mun c i xut gia. Mahanama ngh trong gia nh c hai ngi con trai th nn i xut gia mt ngi thi, chng nhng quyn xut gia cho em. Anuruddha i tm m xin php. B m ni. - M ch c hai con l nim vui ca m thi. Nu mt a trong cc con xut gia th m bun lm. Anuruddha tha vi m l c nhiu thanh nin trong hong tc xut gia, v np sng xut gia s em li li lc khng phi ch cho ngi xut gia m cho c gia nh v x hi. Chng c nghe Bt ging ti tu vin Nigrodha nhiu ln nn chng ging thuyt v o php rt hay. Cui cng b m ni: - Nu bn ca con l Baddhiya m xut gia, th m cng cho con i xut gia. B ni vy v b ngh l Baddhiya chng bao gi xut gia u. Baddhiya l ngi trong hong gia, v chng c chc v rt cao,
255 | C h n g 3 8 : i ! h n h p h c !
quyn hnh v danh vng rt ln, kh c th b c tt c m i tu. Anuruddh nghe m ni lin tm ti Baddhiya. Baddhiya lm trn th cc tnh min Bc vng quc. Di quyn chng c nhiu i binh. Dinh th ca chng c lnh gc bn pha. K hu ngi h tp np. Baddhiya tip Anuruddha nh mt thng khch. Anuruddha bo bn: - Ti mun i xut gia theo hc vi Bt, nhng ti khng xut gia c, l ti v anh. Baddhiya ci: - Ti sao v ti m anh khng i xut gia c? Ti cm anh xut gia hi no? Ti s lm mi cch anh c xut gia. Anuruddha k li u ui cu chuyn, ri chng ni: - Anh va ha vi ti l anh s lm mi cch ti c th i xut gia, m cch duy nht l anh cng i xut gia vi ti. Baddhiya thy mnh kt qu, khng phi l chng khng hm m Bt v o l tnh thc. Chng cng c nh sau ny s i xut gia, nhng khng phi by gi. Chng ni: - By nm na ti s i xut gia. Anh c i ti. - By nm na th lu qu. Bit ti c cn sng n lc y hay khng? Baddhiya ci: - Sao anh bi quan qu nh vy? Nhng thi, nu anh nng lng xut gia th anh i ba nm na vy. - Ba nm cng cn lu qu. Anuruddha ni:
256 | C h n g 3 8 : i ! h n h p h c !
- Thi th by thng. Ti cn phi sp t cng vic nh ca v trao tr quyn hnh. - xut gia th cn g phi sp t lu nh th. Xut gia l t b ht i theo con ng xut trn siu thot. Anh i lu nh th l ra anh i th sao. - Anh ni vy th by hm na ti s i vi anh. Thi anh v i. Anurudha mng r v bo m v anh bit tin ny. B m khng ng quan tng trn Baddhiya li chu b chc tc v danh vng mt cch d dng nh vy. B cht thy tm cao siu ca o l gii thot, v b bng lng cho con i xut gia. Anuruddha r thm c mt s cc bn hu na cng i xut gia. l Bhagu, Kimbila, Devadatta v Ananda. C thy l su ngi, tt c u l cc vng t qu phi. ng ngy hn, h gp nhau ti nh Devadatta ri ln ng. Tt c u l nhng chng trai thnh nin, tr Ananda ra, Ananda mi c mi tm tui, nhng chng c php cha l thn vng Dronodanaraja cho php i theo anh. By v vng t i bng xe t m cho n khi h ti mt th trn nh nm st bin gii Kosala. H cho xe tr v v cng i b ti bin gii. H bit Bt v cc v kht s ty tng ang c tr Anupiya, cch bin gii khng xa, Anurauddha ngh mi ngi ci b ht nhng trang sc trn ngi v n mc tht n gin trc khi vt bin. Mi ngi tn thnh. H ci nhng xu chui ngc v nhng chic vng bng vng b ng bc ra v gi li trong mt ci o. H nh i tm mt ngi ngho tng tt c nhng chu bu ri s tm ng ra bin gii sau. Va nh i vo trong thn kim mt ngi ngho th h thy c mt qun ht tc bn ng. Ci qun kh ti tn: ngi th ht tc l mt chng thanh nin trc tui h, mt my cng khi ng, nhng n mc rch ri ngho nn. Anuruddha gh vo qun. Chng hi tn
257 | C h n g 3 8 : i ! h n h p h c !
ngi th ht tc. Anh ta ni anh tn l Upali. Chng ni cc v vng t mun nh anh ta ch ng ra bin gii. Upali bng lng. Upali a cc vng t n bin gii nc Kosala, Anh ta cho cc v vng t tr v. Anuruddha cm n Upali v trao cho Upali mt chic o cun trn trong c y trang sc chu bu. Chng ni: - Upali, chng ti mun theo Bt xut gia. Chng ti khng cn nhng thc trang sc chu bu ny. Chng ti tng li anh. Tng y chu bu vng bc anh sng sung sng sut i. Cc vng t cho Upali, v ln ng. Ngi th ht tc m chic o ra. Vng ngc lm anh ta le mt. Anh ta khng tin y l s tht. Anh thuc v giai cp h tin trong x hi. Cha ng ca anh i ny sang i khc sng cn c lam l v cha bao gi c c mt lng vng hay mt chic c r. By gi y anh c mt bc chu bu trong tay. Bng nhin anh cm thy lo s. m mt bc chu bu trong ngi, anh cm thy anh mt ht s an n v thnh thi. Anh c th mt mng nh chi nu c ngi bit anh ang m ci g trong tay. Upali suy ngh. Anh thy cc vng t giu sang n th, quyn hnh nhiu nh th m vn b ht i xut gia. Chc chn nhng ngi ny nhn thy nng n v nguy him ca giu sang v ca danh vng. Anh cht c ling b gi chu bu i theo cc v vng t, tm cu anh lc v gii thot. Ngh nh th, anh lm ngay. Anh treo gi o trn mt cnh cy gn , thm nh rng ai l ngi u tin thy c gi chu bu ny th gi chu bu ny s thuc v ngi y. Treo gi o ln cy xong, anh vt bin v chy theo cc v vng t. Ch mt gi sau, Upali bt kp h. Cc v vng t ngc nhin thy Upali chy theo mnh. Devadatta hi: - Upali, anh chy theo chng ti lm chi? Gi chu bu anh u?
258 | C h n g 3 8 : i ! h n h p h c !
Upali th hn hn mt hi, ri k li cu chuyn. Chng ni chng treo gi o ln mt cnh cy v nguyn tng li chu bu y cho ngi u tin bt gp. Chng ni chng khng cm thy an n vi gi chu bu v xin c cng cc v vng t tm ti Bt xut gia. Devadatta ci ha h: - Anh cng mun xut gia nh chng ti? Anh l... Anuruddha ngt li Devadatta: - Hay lm, hay lm! Chng ti rt hn hnh c anh cng i vi chng ti. Bt c dy rng tng on nh l bin c, v ngi xut gia nh nhng con sng. Sng no cng chay ra bin v cng thnh bin. Chng ta tuy xut thn t nhng giai cp khc nhau, nhng khi gia nhp tng on th chng ta s l anh em, khng cn phn bit giai cp na. Baddhiya tn thnh kin ca Anuruddha. Chng a tay nm tay ngi th co Upali. Chng gii thiu chng l quan tng trn tng tri nhm cc tnh min Bc ca vng quc, v chng gii thiu cc v vng t khc vi Upali. Upali ci cho tng v vi mt dng iu knh cn. Sau by ngi li tip tc ln ng. Ngy hm sau h ti Anupiya. H hi thm ni c tr ca Bt v tng on. H c bit Bt v tng on hin c tr mt khu rng v pha ng Nam cch thnh ph chng hai dm. By ngi tm ti ni ny v c gp Bt. Baddhiya thay mt c nhm trnh ln Bt nguyn ca h c theo Bt xut gia. Bt lng yn ng thun. Baddhiya ni: - Chng con xin Bt cho Upali c xut gia trc. Chng con s ly Upali nh l mt v s huynh. Nh vy chng con c th tr kh nim phn bit v k th c th cn st li ni chng con. Bt khen ngi c by ngi. Bt cho Upali lm l xut gia trc, v sau lm l xut gia cho su ngi: Baddhiya, Anuruddha, Bhagu, Kimbala, Devadatta v Ananda. Tuy mi c mi tm tui, Ananda
259 | C h n g 3 8 : i ! h n h p h c !
cng c xut gia, nhng chng ch c th gii sa di v hc theo hnh kht s. ng hai mi tui chng mi c th gii kht s. Chng l ngi tr nht trong tng on, tr Rahula. c gp li ch Ananda, Rahula mng lm. Ba hm sau l th gii ca by chng, Bt v cc v kht s ri Anupiya, hng v Vesali. Ti Vesali, Bt ngh rng Mahavana, Bt lu li ba hm y. Trong thi gian y Bt c thuyt php cho dn chng, ri Bt li ln ng. i ln hi trn mi hm na, Bt v ti tu vin Trc Lm Rajagaha. Cc i c Kassapa, Moggallana, v Kondanna thy Bt v rt hoan h. i chng trong tu vin ng gn su trm v, ai cng t v vui mng. Vua Bimbisara nghe Bt v, lp tc tm ti thm Bt. Khng kh Trc Lm rt sng ng v vui ti. Ma Ma gn ti, v cc i c Kondanna v Kassapa chun b y v mt t chc i chng c th an c tu hc. y l ma an c th ba t ngy Bt thnh o. Ma th nht, Bt vn Nai, ma th hai v ma th ba, Bt ti Trc Lm. i c Baddhiya, trc kia lm quan tng trn min Bc vng quc Sakka, v l ngi trong hong tc Sakya, tu hc rt tinh tin. Ti tu vin Trc Lm, ng hc theo i c Kassapa, ch c tr di gc cy m khng ng trong am tht. ng hc tp rt chuyn cn v s dng phn ln th gi ca ng vo vic thc tp thin qun. Mt m kia trong lc thc tp thin ta di mt gc cy, ng bng cm nhn mt nim vui sng m cha bao gi ng tng bit ti trong thi gian cn nh. ng tht ln: - i, hnh phc! i, hnh phc! Lc y tri v khuya. C mt v kht s ngi thin ta cch ng khng xa nghe c nhng ting y. Sng hm sau, v ny ti gp Bt. ng tha vi Bt: - Th Tn, hi khuya trong lc thin tp, con c nghe kht s Baddhiya tht ln hai ting "i, hnh phc!", con ngh l thy
260 | C h n g 3 8 : i ! h n h p h c !
Baddhiya khng cm thy thoi mi vi i sng xut gia. C l thy y tic nui nhng giu sang v danh vng khi cn l c s. Con xin trnh by Th Tn bit, v ngi nh liu. Bt gt u. Tra hm y sau khi tng on th trai, Bt thuyt php cho i chng. Sau thi thuyt php, Bt gi i c Baddhiya ra trnh din. i chng c mt y trong gi ny, khng nhng cc v kht s m cn c nhng ngi t c s n cng dng v nghe php. Bt hi: - Baddhiya, hi khuya trong lc thin ta, thy c tht ln "i, hnh phc! i, hnh phc", c ng nh th khng? i c Baddhiya chp tay tr li: - Th Tn, hi m qu tht con c tht ln nhng ting . - Ti sao xin thy hy ni cho i chng cng nghe. - Th Tn, ngy trc lm tng trn, con sng trong giu sang, ph qu v c nhiu quyn lc. i u con cng c mt i binh theo hu cn v bo v. Dinh ph ca con lun lun c binh lnh cnh gc ngy m, bn trong cng nh bn ngoi. Vy m lc no con cng lo lng, s hi, cm thy thiu an ninh. By gi y i mt mnh trong rng, ngi mt mnh di ci cy trong m vng, vy m con khng h c cm tng nghi ngi v s hi. Con cm thy c mt nim thnh thi v an lc cha bao gi tng c. Th Tn, i sng xut gia tht l thoi mi i vi con, con khng s ai, con khng s mt g, con khng c g s mt, v con sng vui th nh mt con nai trong rng. Trong thin nh m qua con thy c rt r nim thnh thi vui th , cho nn con but ming ku ln hai ln: "i, hnh phc!, i, hnh phc!" lm kinh ng n Th Tn v cc bn tu ca con. Con xin thnh tm sm hi. Bt ngi khen Baddhiya trc mt i chng. Ngi ni:
261 | C h n g 3 8 : i ! h n h p h c !
- Hay lm, kht s Baddhiya. Thy ang i nhng bc vng chi trn con ng t ti v v y. Nim an lc ca thy, c ch thin cng bit c ao, hung na l ngi i. Gia ma an c nm y, Bt c cho nhiu ngi xut gia, trong s mt nhn ti li lc: l Mahakassapa, Mahakassapa l con trai mt thng gia giu c vo bc nht vng quc Magadha. Tn cha m t ca chng l Pippali. Gia ti ca v thng gia ny ch thua c cng kh quc gia m thi, trong nc khng ai giu c bng ng ta. Mahakassapa thnh hn vi mt thiu n sinh trng Vesali. Nng tn l Bhadra Kapilani. Hai ngi sng vi nhau c mi hai nm, nhng c hai u c ch xut trn, c hai u mun tm thy hc o. Mt bui sng n khi thc gic, Mahakassapa thy v mnh ang ng say v mt cnh tay nng bung thng t trn ging xung ti gn mt t. Trong khi c mt con rn c ang trn qua di gm ging nng. Mahakassapa nn th, khng dm ng dy. Khi con rn b ra khi nh, chng tc tc chi dy nh thc nng. C hai ngi cng ngi chim nghim v tnh cch v thng ca cuc i. V chng khuyn chng nn tc tc i tm thy hc o. Nghe ni c Bt hin ang hng dn i chng tu hc ti Trc Lm gn thnh Vng X, Mahakassapa lin vi v i tm. Ngay khi mi trng thy Bt, chng bit ngay y l thy ca mnh. Ni chuyn vi Mahakassapa, Bt nhn thy y l mt con ngi li lc, him c trn i, Bt nhn cho chng xut gia, Mahakassapa c trnh by vi Bt v trng hp ngi bn trm nm ca mnh. Bt bo chng c duyn cha thun li c th chp nhn ph n vo gio on. Ngi ni cn i thm t lu na.
262 | C h n g 3 8 : i ! h n h p h c !
Chng 39: Ba ln thc dy tri vn cha sng

Ma an c mi chm dt c ba hm, th c mt ngi thng gia tr tn l Sudatta t vng quc Kosala n thm Bt v thnh cu Bt v vng quc ca chng ging dy o l tnh thc. Sudatta l mt thng gia rt giu c. Chng c tr th Savatthi ni quc vng Pasenadi tr v. C vng quc Kosala u bit ting chng, v Suddatta ni ting l ngi bit che ch v bnh vc cho nhng k ngho kh v c c. Chng lun lun ra mt phn ca gia sn mnh chu cp cho nhng k ngho hn v khng c thn nhn. Cng vic gip ngi khn kh ny chng lm lin tc trong nhiu nm v chng tm c rt nhiu ngun vui trong cng vic y. Ngi ng bo ca chng tng cho chng ci m hiu l Anathapindika, c ngha l "ngi cu gip cho k khn cng v c c", gi l Cp C c. c th tip tc cng vic cu tr nhng k ngho kh, Suddatta phi tip tc ngh nghip ca mnh l mt thng gia. Chng hay qua li nc Magadha bun bn v mi khi ti th Rajagaha, chng thng c tr ti nh ca ngi anh v ca chng, vn cng lm ngh bun bn. Ngi anh v ny rt qu mn chng. Mi khi chng n, ng ta lm mi cch gip chng v lm cho thi gian c tr ti Rajagaha ca chng c d chu. ng sn sc chng tng li tng t. Tuy nhin, k ny Suddatta khng c ng anh v c bit ch ti nh nhng k trc. ng bn rn ct t v sai phi nhng ngi n ngi trong nh nh l nh sp c m gi hay m ci, v i vi chng em r giu c, ln ny ng ch ch v sn sc mt cch va phi thi. Suddatta ly lm l. Chng hi th ngi anh v ni khng c m gi m cng khng c m ci no c. Cng khng phi l rc hong gia v nh tht i. ng ni: - Ngy mai, anh mi Bt v cc v kht s ti th trai.
263 | C h n g 3 9 : B a l n t h c d y t r i v n c h a s n g
Nghe ni n ting Bt, Suddatta ngc nhin. Chng hi li: - Anh ni sao, ngy mai anh thnh "Bt" h? - ng ri ngy mai anh thnh Bt v cc v kht s hc tr ca ngi. - "Bt"? ngha l "ngi tnh thc"? - ng ri. Bt l ngi tnh thc. l mt bc gic ng ton vn. l mt con ngi tht mu nhim v tht p . Sng mai, th no em cng s c gp ngi. Danh t Bt gy nn trong tm t Suddatta bit bao nhiu ngun cm hng. Chng bt ng anh v ngi xung v ni thm cho chng nghe v con ngi gic ng ny. ng anh v chng k rng anh c trng thy cc v kht s hc tr ca i kht thc, tm hiu v Bt, ti nghe Bt thuyt php ti tu vin Trc Lm v c ngi chp nhn l t ti gia ca ngi. ng cng k l hi u ma an c ng c Bt cho php dng thm nhng chic nh nh lp l lm ch che ma nng cho cc v kht s. Trong mt ngy, ng cho dng lun su mi cn nh nh th ri rc trong khun vin ca tu vin Trc Lm. Khng bit v mt duyn c thm su no m Suddatta em lng thng mn Bt sau khi mi nghe ni n danh hiu ca ngi. Sut m Suddatta khng ng yn gic. Chng c mong cho tri sng c th i ving Bt ti tu vin Trc Lm d chng bit hm nay Bt v gio on ca ngi s ti th trai ti nh ng anh v. Ba ln cht tnh trong m l ba ln chng tng tri sng, nhng tri vn cha sng. Cui cng, Suddatta, chi dy, tri cha sng, nhng chng nht quyt ra tm Bt. Chng mc o, mang giy v m ca ra i mt mnh. Tri khuya cn y sng v lnh. Qua cng Sivaka, chng hng v pha tu vin Trc Lm. Tri cn ti lm, nhng khi chng vo ti cng tu vin th dng cy dng l bt u hin r. Suddatta nng lng
mun gp Bt nhng trong tm cn e ngi. Chng ni mt mnh trn tnh: "Suddatta, ng e ngi". Lc y Bt thc, v ngi ang i thin hnh ngoi tri ngay pha trc mt chng m chng khng bit. Bt gi: "Suddatta". Suddatta git mnh. Ting gi n t pha trc. Chng ngng nhn ln th thy dng mt ngi ang i ti. Linh tnh bo cho chng bit rng l Bt. Bt gi tn chng. Chng ang i ti vi Bt v Bt ang i ti vi chng. Suddatta bc ti mt bc na v chp tay ci u lm l Bt. Bt Suddatta dy v cm tay chng a v tnh tht ca ngi. Ti ni chng c Bt mi ngi. Chng hi thm Bt c ng ngon khng. Ngi ni ngi ng rt ngon. Suddatta t gii thiu mnh v k cho Bt nghe chuyn chng thc dy ba ln trong m v c tng tri sng. Chng xin Bt dy cho chng v o l. V Bt bt u ging dy cho chng v tr tu v t bi. Suddatta rt sung sng. Chng ly xung xin Bt nhn chng lm t. Bt lng yn chp nhn. Chng li thnh Bt v gio on ngy mai ti th trai ti nh ngi anh v ca chng. Bt ci: - Hm nay thy v cc v kht s s ti y th trai ri. Khng l ngy mai cng ti y na sao? Suddatta khn khon: - Ngy hm nay l anh con thnh cu Bt. Ngy mai ngi thnh cu Bt v cc v kht s li l con. Con tic khng c nh ca ring y c th thnh cu Bt v cc thy. Xin Bt t bi chp nhn cho con. Bt mm ci nhn li Suddatta. Chng sung sng lm bi bit ngi. Tri sng hn. Chng phi v gip ng anh v chun b cng cuc n tip Bt v gio on.
Tra hm y, ti nh ng anh v. Suddatta li c nghe Bt thuyt php. Nim hn hoan ca chng nh khng c bn c b. Tin Bt v gio on v xong, Suddatta bt u chun b lo l cng dng ngy mai. ng anh v ht sc gip chng. ng ni: - Suddatta, y dng l khch ch khng phi l ch. Thi anh ng ra i th l cng dng ngy mai cho. Suddatta khng chu. Chng mun t mnh thit l cng dng. Chng nht quyt i th mi ph tn, nhng chng bng lng cho gia nh ng anh v tip tay vi s nu nng v dn dp. Ngy mai, sau l cng dng, Suddatta li c nghe Bt thuyt php. Lng chng n ra nh mt a hoa. Sau khi Bt ni xong php thoi, chng qu xung thnh nguyn: - Ly Bt, hu ht dn chng nc Kosala chng con cha c c duyn tip n Bt v gio on tn qu ca ngi c hc hi v o l tnh thc. Con cu mong Bt chp nhn li mi ca con v c tr v ging dy ti kinh Savathi trong mt thi gian. Chng con xin Bt r lng thng xt dn chng ca vng quc Kosala. Bt ni vi Suddatta l ngi s v m lun vi cc v t ln ca ngi v chuyn ny v s tr li chng sau. Sau Bt v gio on tr v tu vin. My hm sau ti tu vin, Suddatta c Bt cho bit l ngi chp nhn vic i hong php ti vng quc Kosala. Ngi hi Suddatta xem gn th Savathi c ch c tr cho mt gio on ng o khng. Suddatta bch rng chng s lo liu chu ton v vic c tr ca gio on. Suddatta cn thnh Bt cho php mt v cao ca Bt l i c Sariputta v th Savathi mt ln vi chng chun b cho cng cuc hong php ca Bt. Bt hi Sariputta th thy bng lng. Mt tun l sau , Suddatta ti tu vin t gi Bt cng gio on, ng thi rc i c Sariputta cng ln ng v th .
Hai ngi hng v phng Bc, vt sng Hng v i ln thnh Vesali. Ti Vesali, hai ngi c b Ambapali rc v c tr v ngh ngi ti vn Xoi trong hai hm. i c Sariputta c cho n pht t Ambapali bit l Bt cng gio on s m mt chuyn i hong php ti vng quc Kosala v cng s gh qua thnh ph Vesali ny. Ambapali rt vui mng. B hi thm i c xem chng no Bt s gh ngang qua b c th chun b n tip Bt v gio on. i c ni l trong khong su thng. B t rt hoan h c tip n thy Sariputta v c s Suddatta. B ng li khen ngi v trng gi tr tui ny v cng trnh cu t x hi ca chng v khuyn khch chng trong cng vic t chc chuyn i hong php sp n ca Bt. T gi Ambapali, hai ngi hng v pha Ty Bc, i trn t ngn dng sng Aciravati. y l ln u Suddatta i b trn mt qung ng di nh th. Chng khng th dng xe nga bi v chng phi cng i b vi i c Sariputta. n u chng cng bo tin l trong vng su thng Bt v gio on s i qua v mi ngi nn chun b n tip. "Bt l mt bc tnh thc va xut hin trn ci i. B con c bc hy thnh tm chun b n tip ngi v gio on cao qu ca ngi". Vng quc Kosala l mt nc hng mnh khng km g vng quc Magadha. Bin gii min Nam ca vng quc l sng Hng. t ai ca vng quc tri di ti min Bc cho n nhng ngn i st chn dy Hy M Lp Sn. Dn chng vng quc Kosala khng my ai l khng nghe n Suddatta. Ai cng gi chng l trng gi Cp C c, Anathapindika, ngi chu cp cho nhng k bn cng v c c. Khi chng m li ca tng bc gic ng, ai cng tin ngay li chng. Ai cng c ao c thy mt Bt v gio on ca ngi. i c Sariputta sng no cng gh vo cc thn xm kht thc, v Suddatta thng i theo ngi, Suddatta thng ly c hi tip xc ny ni cho ng bo chng nghe v Bt v v gio on cc v kht s. i nh th c non mt thng th hai ngi v ti Savathi. i c Sariputta c Suddatta mi v nh cng dng. Chng n cn
gii thiu i c vi gia nh chng v cu xin i c thuyt php cho mi ngi nghe. Thn ph, thn mu v ni tr ca chng u xin pht nguyn th tr ba s quay v nng ta v nm gii. Ni tr ca Suddatta tn l Punnalakkhana, dng ngi oan trang v thy m. Nng c bn a con vi Suddatta. C bn u cn nh tui, ba a u l con gi v a cht l con trai. a ln tn l Subhadha ch, a k tn l Subgadha em, a p t tn l Sumagadha, cu con trai tn l Rala. i c Sariputta bt u i hnh ha trong th Savathi. Bui chiu v ban m, thy v c tr ti mt khu rng tha gn b sng. Trong khi Suddatta i tm mt ni kh d c th lm ch c tr thun tin cho Bt v gio on trong chuyn hong php quan trng sp n.
Chng 40: Bao nhiu tc t by nhiu tc vng

Suddatta i xem xt nhiu ni nhng cha c ni no p v thanh tnh bng khu lm vin ca thi t Jeta nm st th Savathi. Chng ngh nu c c khu lm vin ny lm c s lu tr v hnh o ca Bt v gio on th o l tnh thc s c truyn b su rng trong vng quc. Suddatta tm n thi t Jeta xin gp. Hm y trong dinh th ca thi t c mt mt v vn quan trong triu m Suddatta cng c quen bit. Sau khi cho hi thi t v v vn quan, Suddatta trnh by c mun ca mnh v xin thi t nhng li cho chng khu vn ca thi t lm c s tu hc v hong php cho Bt. Thi t Jeta mi c hai mi tui. Khu vn ny l ca vua Pasenadi ban cho chng nm ngoi. Thi t nhn v vn quan ri nhn Suddatta ni: - Khu vn y l ca ph vng ti cho ti, v ti qu n nh vng. Nu ng c vng l em tri y khu vn th ti s nhng n li cho ng. Thi t Jeta ni na a na tht nhng thng gia tr tui li khng cho l chuyn a. Chng ni: - c ri, ti s theo iu kin ca thi t t ra. Sng mai, ti s cho ch vng ti. Thi t Jeta git mnh: - Ti ni a m, ti khng bn khu vn ca ti u. ng ng ch vng ti. Nhng Suddatta vn nghim trang:
269 | C h n g 4 0 : B a o n h i u t c t b y n h i u t c v n g
- Tha thi t, ngi l mt bc vng gi, ngi ni ra li no th chc li y khng th b xa b. Ri Suddatta quay sang hi v vn quan ang ngi ung nc vi thi t: - Tha i nhn, c phi ng nh vy khng? V vn quan gt u. ng ta xoay v pha thi t Jeta: - V thng gia Anathapindika ny ni ng, tha in h, khng ra gi th thi, mt khi a gi c th ta khng c quyn khng bn. Thi t Jeta nh nhng b. Tuy nhin chng hy vng rng Suddatta khng c vng. Thi t cha kp ni g thm th Suddatta ng dy chp tay t n v co bit. Ngay sng hm sau, chng cho ngi ch vng ti lt khu vn. Thi t Jeta chng kin cnh tng lt vng ny v rt ly lm kinh ngc. Thi t bit y khng phi l mt chuyn mua bn tm thng. Khng ai b ra mt s vng ln nh th m mua mt khu vn gii tr. Bt v gio on ca ngi chc chn l nhng nhn vt li lc lm cho nn ngi thng gia ny mi pht tm dng mnh nh th ny c. Ngh th, thi t ti gn Suddatta v hi thm chng v Bt. Mt v thng gia sng ln. Chng k cho thi t nghe v con ngi ca Bt, v i cng gio l ca ngi v v gio on cc v kht s. Chng li ha ngy mai s n mi thi t i thm ving i c Sariputta, mt v cao ca Bt, hin ang c mt ti th . Nghe Suddatta ni, thi t Jeta cng cm thy hng khi trong lng. Lc by gi ngi ca Suddatta ch vng c ba chuyn v lt c khong hai phn ba khu vn. Khi chic xe sp i chuyn th t th thi t Jeta a tay ngn li. Thi t ni vi Suddatta: - Thi, ng lt tng y vng ri. Phn t cn li l phn ti hin tng cho Bt v gio on. Ti cng mun gp phn vo
cng trnh ln lao v p ca ng. Ti ni nh th ny, ng nghe c c khng nh: c xem nh l ng cng t, cn ti th cng cy cho tu vin. Sau ny c ai hi th ta c th ni rng tu vin ny tn l "Vn Anathapindika vi cy ca Jeta". ng chu khng? Suddatta rt hoan h. Chng hn hoan thy thi t Jeta chu ng gp vo cng cuc hong php ln lao ny. Chiu hm sau, chng n rc thi t i thm i c Sariputta, thi t c thy nhn cch ca thy v c nghe thuyt php. Sau , c ba ngi cng i n khu vn m Suddatta vn gi l Jetavana, d chng ng tn lm a ch. Suddatta hi kin thy Sariputta v thi t Jeta v k hoch xy dng c x, thin ng, nh ging v phng tm. Chng mun dng mt mi tam quan trc cng tu vin trn khong t ca thi t Jeta cng dng k nim v cng lm vui lng thi t. Thy Sariputta a ra nhiu ch dn rt qu bu v vic xy dng c x, thin ng, nh ging v phng tm, bi v thy bit rt tng tn v nhng nhu yu ca cc sinh hot tu vin. Mt ni m mt c ch nh lm am l cho Bt. Nhng con ng c vch ra, v nhng ging nc c bt u o. Sariputta khn khon yu cu i c Sariputta c tr ngay ti Jetavana gip chng iu ng cng vic xy ct nhng tin nghi tu vin. C nhng bui sng gia nh Suddatta mang thc n ln cng dng i c. Vo nhng hm ny ai c khng i kht thc, cn vo nhng bui khc, i c thng mc o mang bt i kht thc trang nghim trong thnh ph. Dn chng th dn dn bit ti i c, v t cu chuyn Suddatta lt vng mua t Jetavana c truyn i khp ni. Ai cng bit rng v thng gia tr Anathapindika mua t ca thi t v ang xy ct tu vin cho mt gio on s t Magadha ti. Thnh thong vo nhng bui chiu, i c Sariputta thuyt php ti Jetavana v dn chng th bt u i nghe kh ng, Bt vn cha ti m o ca Bt c dn chng hm m.
Bn thng sau, khi cng cuc xy ct gn hon tt, i c Sariputta ln ng tr v Rajagaha n Bt. Bui sng khi i c Sariputta v ti Vesali, thy thy bng dng rt nhiu chic o vng trong thnh ph. Hi ra thy bit l Bt v trn nm trm v kht s ti Vesali trc my hm. Hin Bt ang c tr trong Rng Ln. Sariputta lp tc tm v ging ng thm Bt. Bt cho thy bit l n c s Ambapali va mi ti thnh Bt v gio on ti th trai ngy mai ti vn Xoi ca b. Ngi hi thm v cuc hong ha ca thy Savatthi. Sau khi nghe Sariputta k li nhng g xy ra ti th vng quc Kosala, Bt cho thy bit rng hin cc i c Kondanna v Uruvela Kassapa ang hng dn i chng tu hc ti Trc Lm v tt c cc v kht s hnh o trong vng quc Magadha c Bt thng bo nn y ch vo hai thy y. Trong s nm trm v kht s i theo Bt, hai trm v s li hnh o ti tiu bang Videha v ti Vesali, cn ba trm v s theo Bt qua Kosala. Mi vic u c cc thy ph t sp t chu o. Bt cho bit ngy mt Bt s ri Vesali ln ng i Savatthi v ngi bo thy Sariputta cng i vi ngi. c cng dng Bt v gio on kht s ti vn Xoi ca mnh. Ambapali rt ly lm mn nguyn. B ch tic cu con trai ca b l Jivaka khng c nh tha tip Bt v gio on. Cu ang theo hc ngnh y khoa gn th Rajagaha. Ngy hm qua, sau khi ti thnh Bt ra v, b gp mt s cc vng t Licchavi gia ng. Cc v vng t ny l nhng ngi c quyn th vo bc nht Vesali. H i trn nhng chic xe song m trang sc cc k lng ly. H n ng b. Chic song m ca b phi ngng li. H hi b i u. Ambapali tr li b va i thnh Bt v gio on ngy mai v dng cm tra. Cc v vng t ngh b hy b vic mi Bt i v ch nn mi h. H ni: - Nu nng chu mi chng ti, chng ti s tr gi ba cm ngy mai l mt trm ngn ng vng.
Theo cc v vng t, mi cc ng thy tu th chng c ch li v vui v g. Ambapali tr li: - Qu v vng t cha bit Bt nn mi ni nh th. Ti mi Bt v gio on ca ngi vo ngy mai ri. Qu v vng t c cho ti c thnh Vesali cng tt c t ai vao quanh thnh, ti cng khng nh i ba cm ngy mai cho cc v, ng ni l cc v tr cho ti mt trm ngn ng vng. Thi ti xin php qu v c v nh sm lo cho cuc n tip ngy mai. Cc vng t Licchavi bt buc phi trnh ng cho b i. Ambapali u c bit rng sau khi trnh ng cho b i, h r nhau tm n Bt xem ng thy tu ny l ai m Ambapali knh trng n th. H tm n Rng i Lm. H u xe ven rng v i b vo. Bt bit y l nhng thanh nin c nhiu ht ging t bi v tr tu. Ngi mi h ngi v k chuyn cho h nghe. Ngi k cho h nghe v thn th v lch trnh tu o ca ngi. Ri ngi ni v o l dit kh, v l tng gii thot. Ngi bit h cng thuc v giai cp Ksatriya, cng thuc v hong tc nh ngi. Nhn h, ngi thy hnh nh ca ngi ngy xa. Cu chuyn ngi ni v th rt c v thn mt. Sau khi c nghe Bt thuyt php, cc v vng t Licchavi bng tnh. H thy c h. H thy s hng th giu sang v quyn bnh khng em li cho h hnh phc. H tm thy l tng cho tui tr h. Tt c u xin nguyn lm hc tr ti gia ca Bt. H ng li thnh Bt ngy mai n th trai. Bt mm ci: - Ngy mai ti c Ambapali mi ri. Cc v vng t cng mm ci. H nh li cuc i p gia h v Ambapali trc . Mt v ni: - Vy th chng con xin thnh Bt vo ngy mt. Bt mm ci chp thun.
Ti l cng dng t chc vn Xoi. Ambapali mi cc thn hu ca b n nghe Bt thuyt php. Mt s cc vng t Licchavi cng c mi tham d bui l ny. Ngy hm sau, Bt vi trn mt trm v kht s ti d l trai tng ti tr s cc vng t Licchavi. Bt v cc v kht s c n tip rt long trng. Cc thc n c cng dng tuy l nhng thc n chay nhng u l nhng thc trn qu vo bc nht. Cc loi tri cy nh mt, xoi, chui, v hng to u c hi t vn cy ca cc vng t. Th trai xong, Bt ging cho mi ngi nghe v gio ngha duyn sinh v con ng ca tm s hnh tr chn chnh. Bi ging ca ngi lm rung ng tm can ca ngi nghe. Mi hai v vng t cu Bt cho c xut gia. Bt vui lng chp nhn h. Trong s nhng ngi c xut gia hm y c Otthaddha v Sunakhatta, hai v vng c nh hng ln trong b tc Licchavi. Cui bui cng dng, cc v vng t trong b tc Licchavi khn khon thnh Bt v gio on sang nm v an c ti Vesali. H ha s ct tu vin v ging ng trong khu Rng Ln c ch an c cho Bt v hng trm v kht s. Bt chp thun li thnh cu ny. Sng hm sau, n c s Ambapali n ving Bt rt sm. B ng mun Bt nhn vn Xoi ca b nh mt phm vt cng dng ca b cho gio on kht s. Bt nhn li. Sau , Bt cng Sariputta v tng on ln ng i v th Savatthi.
Chng 41: Thng - Mm mng ca au kh

ng v Savatthi i vi i c Sariputta tr nn quen thuc. Trn con ng ny thy v c s Anathapindika gy c nhiu nim tin ni dn chng i vi Bt v gio on ca ngi. Ln ny Bt i ti u l c dn chng tip n nim n ti . Trn t ngn con sng Aciravati, c nhiu khu rng mt m, ni y Bt v gio on kht s c th ngh ngi mi ti. on ngi chia lm ba nhm, nhm ca Bt i u, c thy Sariputta hng dn, nhm th hai do i c Assaji cm u, nhm th ba c i c Moggallana chm sc. Cc on kht s i rt trang nghim, khi kht thc cng nh lc i trn ng rt di. Dn chng cc thn xm ven sng thnh thong c nghe php thoi ca Bt hay trn mt b sng. Ngy ti Savatthi, Bt v gio on c hng dn v thng K Vin tc l tu vin Jetavana. Thy trung tm tu hc c xy dng v trang b kho lo v chu tt. Bt nhn Suddatta v ng li khen ngi. Suddatta rt sung sng. Chng tha vi Bt rng cng l nh kin v cng trnh ca i c Sariputta v thi t Jeta. Ch tiu Rahula, nm nay hai mi hai tui. Theo nguyn tc ch phi thn cn vi i c Sariputta hc hi vi thy, nhng su thng nay v thy Sariputta vng mt cho nn ch c giao li cho i c Moggallana. V ti tu vin Jetavana, ch li c theo hu thy Sariputta nh c. Hong thi t Jeta v c s Suddatta thit k mt l cng dng ngay ti tu vin mi, ngay sau ngy gio on ti Savatthi. Dn chng quanh vng c mi ti chiu hm y nghe Bt thuyt php. nghe ni ti Bt v gio on t nhiu thng ri cho nn hm y dn chng th v tu vin rt ng. Bt ni v bn s tht v con
275 | C h n g 4 1 : T h n g - M m m n g c a a u k h
ng tm s hnh tr chn chnh. Trong s nhng ngi nghe Bt c c hong hu Mallika, phu nhn ca quc vng Pasenadi v cng cha Vajiri. Hong hu v cng cha ti do li mi ca thi t Jeta. Thi t c lng hm m Bt t ngy bit i c Sariputta, v chng ni nhiu v Bt vi m v em gi. Cng cha mi ln mi su. Nghe thuyt php xong, hong hu v cng cha c cm tnh ng ay vi Bt. C hai ngi thy tm hn nh m ra. C hai u mun xin lm t Bt, nhng cha dm. Hong hu t nh l phi c s ng ca vua mi c th n Bt xin quy y. Hong hu Mallika bit th no trong tng lai vua Pasenadi cng c cm tnh vi Bt, em gi ca vua hin gi l chnh hu ca vua Bimbisara nc Magadha, quy y vi Bt t ba nm nay. Trong s nhng ngi n nghe Bt thuyt php hm y cng c nhiu nhn vt quan trng thuc cc gio phi tn gio ang thnh hnh Savatthi. H n v t m hn l v tm hc. C ngi nghe Bt xong cht thy tm hn ci m. C ngi nghe Bt xong th thy ngi l mt th lc tranh chp ng ngi, nhng ai ny u cng nhn rng s xut hin ca Bt ti thnh Savatthi ny l mt bin c rt trng i trong lch s t tng v tn gio vng quc Kosala. Hm y sau khi l cng dng v bui thuyt php hon mn, c s Suddatta trn trng ti qu trc Bt v bch vi ngi: - Con v gia nh con cng tt c cc bn hu knh dng tu vin Jetavana ny ln cho Bt v gio on. Mong Bt v gio on chp nhn cho chng con. Bt ni: - Suddatta, cng c ca qu v tht to ln. Gio on kht s nh c c s ny m c ni trnh ma, trnh nng, th hoang, rn rt v mui mng. y l mt c s tu hc rt thun li cho cc v kht s n t bn phng, trong hin ti cng nh trong
tng lai. Qu v ht lng h tr chnh php, ti mong l qu v s gi vng ch hng trn con ng tu tp. Sng hm sau, Bt v gio on kht s m bt v i vo thnh kht thc. i c Sariputta chia cc v kht s thnh hai mi on kht thc, v mi on mi lm v. S c mt ca cc chic o vng trong thnh ph khin cho dn chng ni nhiu ti tu vin Jetavana. Phong thi nghim trang, v lng l ca cc v kht s lm cho dn chng th mn phc tng on. C mi by hm th li c mt bui thuyt php ti tu vin Jetavana, nhng bui thuyt php ny do Bt ch tr. Dn chng n d rt ng. Ch trong vng mi hm quc vng Koala v vua Pasenadi bit n s c mt ca Bt. Tuy bn rn cng vic triu chnh vua cng c dp ngi nghe cc v cn thn ni v ngi tu vin mi v v gio on kht s t vng quc Magadha mi ti. Trong mt ba cm hong gia, vua em chuyn gio on ca Bt ra ni, hong hu Mallika cho vua bit l thi t Jeta c ng gp v vic xy dng tu vin. Vua cho i thi t n v hi v Bt. Thi t Jeta thc lng tu vua v nhng g mnh nghe thy. Thi t ni l nu c vua cho php, thi t s xin quy y lm hc tr ti gia ca Bt. Vua pasenadi khng tin l mt ngi tr tui nh Bt m chng t c qu v gic ng v gii thot cao tt nh li n i. Theo li thi t th Bt ch mi c ba mi chn tui. Ba mi chn tui l tui ca vua. Vua ngh c ca Bt lm sao cao bng c ca nhng bc lnh t tn gio ln tui nh Purana Kassapa, Makkhali Gosala, Nigantha Nathaputta v Sanjana Belatthiputta. Lng vua na tin na ng. Vua ngh thm l khi no c c hi vua s tm ti thm Bt tm hiu trc tip con ngi m c hong hu Mallika c thi t Jeta u t lng cm mn v knh phc. Ma Ma sp ti, Bt quyt nh s cng i chng an c ti tu vin Jetavana, c kinh nghim t nhng ma kt h trc ti tu vin Trc Lm, nm nay cc thy ph t cho Bt t chc ma an c rt d dng v chu o. S ngi mi xut gia ti Savatthi ln ti su
mi v. Suddatta em ti cho tu vin rt nhiu bn hu, nhng ngi ny rt st sng trong vic t chc cng dng v bo tr cho nhng sinh hot tu hc ti tu vin. Mt bui chiu n, Bt tip mt ngi n ng cn tr nhng mt mi b ph. c Bt hi thm, ngi ny ni l a con trai c nht ca ng ta mi cht. Sut my ngy nay, ng ta c ra ngoi bi tha ma, va khc va ku ln: "Con i, by gi con u?", ng ta khng thit g n n ung v ng ngh. Bt ni: - i l nh th , ny ng bn. H c thng l c kh. Ngi n ng khng chp nhn li ca Bt. ng ta phn i. - Thy ni sai ri, thng khng lm cho ngi ta kh, thng ch em li cho ngi ta hnh phc v nim vui m thi! Ni xong, ngi y bt mn ng dy v b i, khng cho Bt c c hi gii thch thm v li ngi va ni. ng ta i lang thang mt hi th gp mt ton ngi ang xm nhau nh bc. ng ta ngi xung tham d v nhn tin k li cho bn ngi nghe v cuc gp g va ri vi Bt. Nhng ngi n ng ang c bc vi nhau u ng vi ng ta, cho rng li Bt ni l sai. "Thng lm sao m li em ti su kh v tht vng cho c. Thng ch em ti hnh phc v nim vui m thi! Anh ni ng y, ng sa mn Gotama ni sai ri". Cu chuyn ny c truyn ra v chng my chc tr nn ti bn tn si ni ca nhng gio phi th Savatthi. Nhiu v lnh t gio phi cng cho rng Bt c mt quan nim sai lm v thng yu, v rt cuc cu chuyn c truyn n tai quc vng Pasenadi. Chiu hm y, trong ba cm gia nh, vua ni vi hong hu: - Ci v sa mn m ngi ta thng gi l Bt y c th khng phi l ngi gii. Hong hu hi:
- Ti sao hong thng ni nh vy? Ai ch sa mn Gotama? - Sng nay ta c nghe cc quan trong triu bn tn v sa mn Gotama. H ni rng theo sa mn Gotama, cng thng nhiu th cng lo lng, su kh v tht vng nhiu m thi. Hong hu Mallika tu vua: - Nu sa mn Gotama ni nh th th chc l s tht. Vua Pasenadi khng bng lng. Vua ni: - Hong hu ng nn ni th. Mnh phi bit suy xt ch. ng lm nh mt em b h thy gio ni iu g th c cho ngay iu y l ng. Hong hu im lng khng ni g. B bit l vua cha c cm tnh vi Bt. Sng hm sau b nh mt ngi B-la-mn tm phc l Nalijangha ti ving Bt v hi xem c tht l ngi ni rng "thng l ngun gc ca lo lng, su kh v tht vng" khng? B dn l nu Bt c ni nh th th hy xin Bt gii ngha thm cho r rng v phi ghi nh ht nhng iu ngi dy v thut li cho b. Nalijangha ti thm Bt v c Bt k cho my cu chuyn chng t rng thng l kh. Bt ni: - Ti Savatthi ny ti nghe ni mt ngi thiu n va mt m. C ta au kh qu n pht in, c ngy c i ngoi ng gp ai cng hi: ng c gp m ti u khng? B c thy m ti u khng? Cng ti Savatthi, ti li mi nghe ni c hai thanh nin nam n yu nhau, nhng gia nh c li p g ngi con gi cho mt chng trai m c ta khng yu. Do m hai ngi yu nhau phi r nhau t t, ngh rng ch c ci cht mi kt hp h vi nhau c. Ni hai cu chuyn ny cng c th chng t rng thng l kh". Nalijangha v thut li nhng cu chuyn y cho hong hu Mallika nghe.
Mt hm nhn lc vua Pasenadi rnh ri, hong hu hi vua: - B h ngh th no, cng cha Vajiri c phi l ngi b h thng yu v cng chiu nht hay khng? - ng nh vy, ta thng yu v cng chiu con gi ta nht. - Vy nu c g khng may xy ra cho cng cha Vajiri th b h c lo lng, su kh v tht vng khng? Vua Pasenadi git mnh. Vua thy rng trong ci thng, c nhng mm mng ca lo lng, su kh v tht vng. Vua t nhin mt ht an lc. Cu ni ca Bt cha ng mt s tht ph phng lm cho vua ngn ng. Vua ni: - Hm no c dp trm cng s n thm ving sa mn Gotama. Nghe vua ni nh th, hong hu rt vui mng. B tin rng khng c gp Bt th thi, ch nu c gp Bt th no vua cng s c cm tnh vi Bt.
Chng 42: Khng hiu bit th khng th thng yu

Vua Pasenadi n thm Bt mt mnh, khng c hong hu v cng cha i theo. Vua cng khng em theo v vn quan hay v quan no. Ngi xe v th v ngoi cng tu vin Jetavan v i b vo mt mnh. Vua c Bt tip trc chic am l ca ngi. Sau khi an v v trao i nhng li thm hi, vua hi Bt mt cch trc tip: - Sa mn Gotama, ngi ta thng ca ngi ngi l Bt, l t ti qu v gic ng cao nht. Trm bn khon t hi: tui ca ngi cn nh, nm tu ca ngi cng cn t, th m ti sao ngi li t ti thnh qu c? Trm nghe ni n nhng v o cao c trng nh Puruna Kassapa, nh Makkhali Gosala, nh Nigantha Nathaputta, nh Sanjaya Belatthiputta... nhng v ny l ngi tu lu nm, tui tc u ln, ti sao h khng t nhn h l bc gic ng hon ton? Li cn nhng v nh Pakudha Kaccayana v Ajita Kesakambali na. Ngi c nghe ni n nhng v y khng? Bt n tn: - i vng, ti c nghe ni ti cc v y v c v ti cng tng c gp. i vng, s tnh thc khng ty thuc vo tui tc, v nm thng khng quyt nh c s c mt ca gic ng. i vng, c nhng ci b nh m ta khng nn khinh thng: mt v vng t b, mt con rn con, mt m la nh v mt nh tu tr. V vng t tuy b nhng cng c vng tnh ca mt c vua nh b h by gi, mt con rn nh c th lm ta mt mng trong chc lt. Mt m la hng c th lm thiu ri mt khu rng hay mt thnh ph ln v mt nh tu tr c th t ti qu v gic ng hon ton. i vng! Ngi khn ngoan khng bao gi khinh thng mt vng t b, mt con rn nh, mt m la hng v mt nh tu tr.
281 | C h n g 4 2 : K h n g h i u b i t t h k h n g t h t h n g y u
Vua Pasenadi nhn Bt kinh ngc. Ngi ngi trc mt vua ni vi vua nhng iu trn mt cch im m. Nhng iu Bt ni khng hm cha mt ho ly mc cm no. Vua bt u c c tin ni Bt. Vua hi Bt v iu m vua cn thc mc v cha gii quyt c xong xui: - Sa mn Gotama, c ngi ni rng ngi ch trng khng nn thng yu, bi v cng thng nhiu th cng lo lng nhiu, cng thng nhiu th cng su kh nhiu, cng thng nhiu th cng tht vng nhiu. Trm ngh rng iu c th ng, nhng lng trm vn khng yn. Trm ngh nu khng c thng yu th cuc i s kh khan v v v lm. Xin ngi gii gim nhng nghi nan y cho trm. Bt nhn vua: - i vng, cu hi ca ngi rt hay, v nhiu ngi s c khai sng nh cu hi ny. Ting thng yu c nhiu ngha, ta phi xt cho k v bn cht ca tng loi thng yu. Cuc i cn n s thng yu, nhng khng phi l th thng yu da trn cn bn ca dc vng, ca am m v vng mc, ca phn bit v k th. i vng, c mt th tnh thng m cuc i rt cn n, l lng t bi. T l maitri, cn bi l karuna. i vng, tnh thng m ngi i thng ni ti l tnh thng gia cha m v con ci, gia v v chng, gia nhng ngi cng trong h hng, cng thn tc, cng giai cp hoc cng quc gia. V tnh thng y cn da vo nim "ti" v "ca ti" cho nn bn cht ca n cn l s vng mc v phn bit. Ngi ta ch mun thng cha ca mnh, thng m ca mnh, thng chng ca mnh, thng v ca mnh, thng con ca mnh, thng chu ca mnh, thng h hng ca mnh, thng t nc ca mnh, cho nn ngi ta cn vng mc v phn bit. Vng mc cho nn lo lng v nhng bt trc c th xy
n d chng cha xy n, vng mc cho nn phi gnh chu su au v tht vng mi khi c nhng bt trc xy n. Phn bit cho nn c thi nghi k, h hng v ght b i vi nhng ngi mnh khng thng. Vng mc v phn bit u l nhng nguyn nhn ca kh au, kh au cho mnh v cho ngi. i vng, th tnh thng m mun loi ang khao kht l lng t bi. T l th tnh thng c th em n an vui cho k khc, bi l th tnh thng c th lm vi i nhng kh au ca k khc. T v bi l th tnh thng khng c iu kin, khng bt buc v khng i hi bt c mt s n p no. Trong t bi, ngi c thng khng phi ch l cha ta, m ta, v ta, chng ta, con ta, huyt thng ta, giai cp ta... K c thng l tt c mi ngi v mi loi. Trong t v bi khng c s phn bit ta v khng ta, ca ta v ca khng ca ta. V khng phn bit nn khng c vng mc. T v Bi ch em li nim vui v lm gim i ni kh; T v Bi khng gy lo lng su kh v tht vng. Thiu t bi, cuc i s kh khan, kh au v bun chn nh i vng ni. C t bi, cuc i s c an lc, hnh phc v ti vui. i vng, ngi l bc nhn ch cm u ca c mt nc, dn chng vng quc ngi s c thm nhun n c ngi nu ngi tu tp c tm T v tm Bi. Vua ci u suy ngh mt lc. Sau vua ngng ln hi Bt: - Trm c mt gia nh coi sc, c mt vng quc phi chm lo. Nu trm khng thng yu gia nh ca trm v dn chng trong vng quc ca trm th lm sao trm c th coi sc v chm lo cho h c? Xin Bt soi sng im ny cho trm. - C nhin l i vng phi thng yu gia nh hong gia v phi thng yu dn chng ca vng quc. Nhng tnh thng yu ca i vng c th vt khi phm vi gia nh v
vng quc. i vng thng yu v chm sc cho cc hong t v cng cha. iu khng ngn cn vic i vng c th thng yu v chm sc cho tt c nhng ngi tr khc trong vng quc nh l thng yu v chm sc chnh con trai v con gi ca i vng. Nu i vng lm c nh vy th tnh thng hn hp tr thnh tnh thng rng ln, v t nhin tt c nhng ngi tr tui trong vng quc u tr nn con trai v con gi ca i vng. ch thc l tm t bi. y khng phi l mt iu qu l tng. y l mt iu con ngi c th thc hin c nht l khi con ngi y c trong tay nhng phng tin nh i vng. Nu i vng pht c nguyn ln th i vng chc chn c th lm c iu ny. - Nhng cn nhng ngi tr tui trong cc vng quc khc? - Khng c g ngn cn i vng thng yu nhng ngi tr tui trong cc vng quc khc nh con trai v con gi ca ngi, d nhng ngi ny khng nm trong vng cai tr ca i vng. Khng phi v thng yu dn chng ca quc gia mnh m mnh khng th thng yu dn chng ca cc quc gia khc. - Thng yu nh th no? H c nm di quyn cai tr ca mnh u? Bt nhn vua: - S giu mnh v an n ca mt quc gia khng phi c to nn bi s ngho hn v lon lc ca nhng quc gia khc. i vng, nn ha bnh v thnh vng lu di ca mt quc gia ch c th c xy dng trn s ha hiu gia cc quc gia v hng v mt nn thnh vng chung. Nu i vng thc s mun cho vng quc Kosala c ha bnh v nhng ngi trai tr trong vng quc khng phi xng pha ni la n th i vng cng phi gi gn lm sao cho cc vng quc k cn cng c ha bnh v nhng trai tr cc x cng khi phi xng pha trong vng la n. Chnh sch ngoi giao v kinh t
ca i vng phi thc s i theo con ng ca tm t bi th i vng mi c th lm c chuyn ny. Nh vy trong khi i vng thng yu v chm sc cho quc gia Kosala, i vng cng chm sc cho cc vng quc khc nh Magadha, Sasi, Videha, Sakya v Koliya. i vng, mi nm ngoi y, sau khi v thm gia nh v vng quc Sakya, ti v nhiu v kht s c ti du ha Arannakutila, thuc lnh th ca qu quc, st chn ni Hy M Lp Sn. ti suy nghim v mt chnh sch tr nc cn c trn nguyn tc bt bo ng. Ti thy cc v quc vng rt c th cai tr nghim minh, em li an ha v hnh phc ca mun dn m khng cn s dng n nhng bin php bo ng nh chinh pht, x t, giam hm, t y v.v... Ti ni nhng iu ny vi ph vng ti, vua Suddhodana. Nhn tin y ti cng mun xc nh iu vi i vng. Lm nh chnh tr gii, i vng c th tr nc m khng cn n nhng phng thc bo ng, nu ngi bit un c v nui dng T Bi. Vua tht ln: - Tht l k diu! Tht l k diu! Cha bao gi trm c nghe nhng li gio hun mi l v su sc nh th! Ngi tht l mt bc tn qu trn i! Nhng iu Bt dy, trm xin lnh gio v chim nghim, bi v trm bit nhng li dy y c nhng chiu su cn phi khm ph. By gi trm xin hi ngi mt cu hi tht n gin. Thi thng, th tnh thng ca ngi i bao gi cng n cha nim phn bit, v t nhiu cng mang tnh cht am m v vng mc. Theo Bt th th tnh thng c th gy nn lo lng, su kh, v tht vng. Vy nu khng thng nh th th ta phi thng lm sao? V d nh trm y, trm phi thng con ci ca trm nh th no trnh c nhng lo lng, su kh v tht vng?
- Khng ai cm cn chng ta thng yu, nhng ta phi bit qun st thy c bn cht ca tnh thng chng ta. Tnh thng theo l th phi lm cho ngi c thng yu c an lc v hnh phc, nhng nu ch l am m, l ch k, l ch chim hu th tnh thng ny khng thc s l tnh thng, tnh thng ny khng lm cho ngi c thng c an lc v hnh phc. Tri li n lm cho k kia cm thy t tng, l thuc, mt ht t do, mt ht phm cch ca mt con ngi c t do. Tnh thng trong trng hp ny ch l mt t ngc. Nu ngi c thng khng c hnh phc, nu ngi y khng chp nhn ci nh t ca s chim hu th tnh thng kia s dn dn bin thnh s ght b v hn th. i vng bit khng, ti kinh Savatthi ny cch y ch c mi hm, mt chuyn thng tm xy ra ch v tnh thng khng c tha mn bin thnh hn th. C mt b m cm thy mt mt khi a con trai duy nht ca b em lng thng yu mt c thiu n v sau ci c y v lm v. B m kia thay v thy rng mnh c thm mt a con, li cm thy rng mnh mt mt a con, v cho rng con trai mnh phn bi tnh thng ca mnh. Ngh nh th, hn th ny sinh trong tm b. Mt hm b b thuc c vo thc n, v c con trai ln con du u cht v ng c. i vng! Trong o l gic ng, thng yu phi i i vi hiu bit, thng yu chnh l hiu bit. Nu khng hiu bit th khng th thng yu, v chng khng hiu nhau th khng th thng nhau, anh em khng hiu nhau th khng th thng nhau. Mun cho mt ngi no c hnh phc, mnh phi tm hiu cho c nhng c vng v nhng kh au ca chnh ngi y. Hiu c ri mnh mi c th lm mi cch cho ngi y bt kh au v c hnh phc. Nh vy mi gi l tnh thng chn tht, cn nu mnh ch mun k kia lm theo mnh, v khng bit g n nhng kh au v nhng nhu cu chn thc ca ngi y th khng phi l thng. ch l c mun chim hu hoc c
mun tha mn nguyn ca mnh, cho d l nguyn mun cho ngi kia sung sng. i vng! Dn chng trong vng quc Kosala c nhng au kh v nhng c vng ca h. Nu i vng thc s hiu thu nhng au kh v nhng c vng y th i vng s thc s thng yu c h. Cc quan chc trong triu cng c nhng au kh v nhng c vng ca h. Nu i vng thc s thu hiu nhng au kh v c vng y, i vng c th lm cho h sung sng v h s sut i trung thnh vi i vng. Hong hu, cc thi t v cng cha, mi ngi u cng c nhng au kh v nhng c vng ca mnh; nu i vng thc s thu hiu c nhng au kh v nhng c vng y, i vng cng s lm cho h sung sng, v khi mi ngi c sung sng v an lc th chnh i vng cng s c sung sng v an lc. l ngha thng yu trong o l tnh thc. Vua Pasenadi cm thy xc ng. Cha c mt v o s hay mt v B la mn no chiu ri nh sng vo cc ng ngch tm t ca vua v lm cho vua thy hiu c tm mnh mt cch r rng nh th. V sa mn, vua ngh l mt bo vt qu gi khng lng ca vng quc, xng ng lm thy ca ta. Vua ci u suy ngh. Mt lt sau, vua ngng mt nhn Bt: - Trm cm n ngi soi sng nhiu cho trm, nhng cn mt iu ny na, trm cn thc mc. Ngi ni rng tnh thng c am m v vng mc thng c tc dng gy kh au v tht vng, trong khi thng theo o l t bi tuy khng ch k v khng v li nhng cng vn em li kh au v tht vng nh thng. Trm cng thng dn, nhng mi khi thy dn chu kh au v nhng thin tai nh bo t lt li, dch l... th trm vn cm thy kh au v tht vng, m trm ngh ngi cng th, mi khi thy ngi khc kh au v bnh hon, cht chc, ngi cng khng th khng kh au.
- Cu hi ca i vng rt hay; nh cu hi ny m ngi c th hiu su thm v bn cht ca t bi. Trc ht, i vng nn bit rng nhng kh au do th tnh thng c bn cht am m v vng mc em li th nng n v to ln gp mun vn ln nhng kh au m lng t bi lm pht khi trong lng ta. K , i vng phi phn bit hai loi kh au: mt loi kh au hon ton v ch v ch c cng dng tn ph c th v tm hn ngi, mt loi kh au nui dng c lng t bi, thc trch nhim v a ti ch hnh ng dit kh. Th tnh thng c bn cht am m v vng mc v c nui dng trong tham m v si m nn ch c th em li nhng phin no kh au lm tn ph con ngi, trong khi t bi ch nui dng xt thng cho hnh ng cu kh. i vng! s xt thng rt cn cho con ngi. l mt nim au c ch. Khng bit xt thng th con ngi khng th l con ngi, v vy nhng kh au do lng xt thng em li l nhng kh au cn thit v c li ln. Sau na, i vng nn bit l t bi l hoa tri ca s hiu bit. Tu tp theo o l tnh thc l chng ng c thc tng ca s sng. Thc tng y l v thng. Mt vt u v thng, v ng v vy khng vt no l khng c ngy phi tn hoi. Thy c t tnh v thng ca vn vt, ngi tu c mt ci nhn im m v trm tnh, v vy nhng v thng xy n khng lm xo ng c tm mnh. Cng v vy nim xt thng do lng t bi nui dng khng bao gi c tnh cch nng n v chua cay ca nhng au kh th tc. Tri li, nim xt thng ny cn em n sc mnh cho ngi tu o. i vng! Hm nay i vng nghe khi qut v o l gii thot. Mt hm khc, ti s ging gii thm cho i vng v o l ny. Vi tm hn trn y s bit n, quc vng Pasenadi ng dy t t Bt. Vua t nh l mt ngy no vua s xin Bt nhn vua lm t. Vua bit hong hu Mallika, thi t Jeta v cng cha Vajiri u c cm tnh su m vi Bt, v vua ngh hm no c gia nh hong
gia s n xin quy y lm t cng mt ln. Vua cng bit l gi mnh, cng cha Kosaladevi, chnh hu ca quc vng Bimbisala, cng nh chnh quc vng Bimbisara, em r ca mnh, cng t lu quy y Tam Bo. Chiu hm y, hong hu Mallika v cng cha Vajiri t nhin thy vua tr nn rt ngt no v thm lng. Hong hu v cng cha bit l hiu qu ca cuc gp g gia vua v Bt. Tuy nhin c hai u khng ng ti vic ny. H rt mun vua k li cho h nghe v cuc gp g m h bit l rt k th y, nhng c hai ngi u mc nhin ng rng h phi i ti mt dp khc.
Chng 43: Mu ai cng , nc mt ai cng mn

Tuy quc vng Pasenadi cha chnh thc quy y vi Bt, nhng cuc ving thm ca vua ti tu vin Jetavana c mi gii trong vng quc bn tn n v em li nh hng khng nh cho gio on ca Bt ti kinh Savatthi. Mt s cc v lnh t ca cc gio phi ti th , lu nay tng c quc vng knh n v bo tr, bt u c mc cm l b b ri. H nhn tu vin Jetavana vi con mt khng c thin cm. Tuy nhin gii tr thc v tui tr tm ti tu vin Jetavana cng lc cng ng. Ngay trong ma an c, trn mt trm nm mi thanh nin xin c xut gia v c thy Sariputta cho lm l xung tc. i chng tu hc rt tinh tn trong ba thng an c ny, v c by hm hay tm hm mt ln, ti tu vic c t chc thuyt php. Thy quc vng Pasenadi chuyn cn i cng dng v nghe thuyt php mt s quan chc trong triu cng bt chc vua. Mt s lm nh th t tm lng thnh thc ngng m bc thy gic ng, cn mt s lm nh th cho vua vui lng. Ma an c c kt thc bng mt l cng dng ln. Vua v triu thn nghe theo li Bt t chc mt php hi, cng dng thc phm v y dc cho mi gii xut gia, v chn t cho nhng gia nh ngho kh nht th v trong vng quc. Sau khi l ny hon mn, vua v hong hu u xin quy y vi Bt. Sau ma an c, Bt v gio on chia nhau i hnh ha ti cc vng ln cn th Savatthi. S ngi c tip xc vi Bt v vi gio on cng ngy cng ng. Mt hm n, trong khi i kht thc mt xm ven nm bn t ngn sng Hng, Bt gp mt ngi gnh phn. Ngi ny thuc v giai cp h tin. Anh tn l Sunita, Sunita tng nghe ni v Bt v gio on kht s, nhng y l ln u tin anh c trng thy Bt v gio on. Sunita lng tng. Anh bit
290 | C h n g 4 3 : M u a i c n g , n c m t a i c n g m n
anh ang n mc d dy, ngi anh hi hm v trn vai anh ang gnh mt gnh phn ngi. Sunita vi v trnh ng v tm li i xung b sng, nhng t xa Bt trng thy Sunita. Ngi quyt tm ngi gnh phn ny. Thy Sunita tm li i xung b sng, Ngi cng tm li i xung b sng n ng chng. Thy Bt lm nh th, thy Sariputta cng b hng ng ca mnh i theo Bt. Thy Meghiuya, th gi ca Bt thy th cng bc theo i c Sariputta. Tt c cc v kht s khc tuy vn cn ng trong hng ng, nhng u nht lot dng li im lng quan st. Sunita lung cung. Chng t gnh phn xung, do dc nhn. Pha trn ng th cc v kht s o ca sa vng rng ang ng y c ng, pha di ny th Bt v hai v kht s ang tin ti v i v pha mnh. Chng bit lm sao, Sunita lin li xung nc, ng chp hai tay li. Lc by gi, t dy nh bn sng, dn chng ra ng nhn kh nhiu. T gi tr trai gi, khng ai bit chuyn ang xy ra, Sunita v s lm u gio on tm cch trnh xung b nc, nhng chng b Bt chn ng. Chng ngh gio on ny gm ton cc gii qu phi v lm u gio on l mt ti rt ln khng no tha th c. Tuy chng li xung sng, nc ngp ti u gi, nhng gnh phn ca chng vn cn pha trn b nc. Chng hy vng Bt v hai v kht s v th m tr ln pha ng trn tr li. Nhng Bt khng tr ln, ngi i ti b nc, gn ch Sunita ng, ngi ni vi chng: - Ny anh bn, anh ln trn ny chng ti ni chuyn. Sunita chp hai tay vi lia la: - Bch i c, con khng dm! Bch i c, con khng dm! - Ti sao? Bt du dng hi. - Con l ngi thuc giai cp h tin, con s lm u ngi v gio on ca ngi.
Bt n tn: - Chng ti i tu ri, chng ti khng cn phn bit giai cp. Bn cng l ngi nh tt c chng ti. Chng ti khng s b u u. Ch c tham dc, sn hn, v si m mi lm u c chng ta, ch mt con ngi d thng nh bn th ch cho chng ti thm nim vui m thi. Bn tn l g? - Bch ngi, con tn l Sunita. - Sunita, bn c mun xut gia lm kht s nh chng ti khng? - Con khng dm. - Ti sao bn khng dm? - Ti v con thuc gii h tin ngoi cp. - Ti ni ngi i tu khng cn phn bit giai cp. Sunita! Trong o l tnh thc v trong gio on kht s, khng c s phn bit giai cp. Bn hy nghe y. Nc trong cc dng sng nh sng Ganga, sng Yamuno, sng Actravati, sng Sarabhu, sng Mahi, sng Rohini v.v... mt khi chy ra bin c ri th u tr nn bin c m khng cn gi li c tnh v danh hiu ring bit ca mnh. Cng nh vy, ngi i xut gia d xut thn t gii quyn qu Khattiya hoc gii B -la- mn Brahma, hoc cc gii Vessa v Suddha, hoc khng thuc giai cp no, khi vo trong gio on tu hc theo o l tnh thc th u phi t b giai cp v chng tc ca mnh tr nn mt ngi kht s. Sunita, nu bn mun, bn c th tr thnh mt v kht s nh chng ti. Sunita hn hoan v cng, chng chp hai tay trn trn, tha: - Ly Bt, cha c ai ni vi con mt li d thng nh l ngi ni. Ngy hm nay l ngy hnh phc nht ca i con. Con s rt sung sng nu Bt cho con d vo hng ng nhng ngi xut gia trong o l ca ngi. Nu Bt chp nhn con, con s em ht lng thnh theo ngi!
Bt trao bnh bt cho thy Meghiya. Ngi bc xung b h v a tay cho Sunita bo chng nm ly. Ri ngi bo thy Sariputta: - Sariputta! Thy gip ti mt tay. Chng ta tm gi sch s cho Sunita v cho Sunita xut gia ngay ti y, trn b nc ny. i c Sariputta mm ci. Thy t bnh bt ca thy trn b sng v bc xung gip Bt. Sunita khng cm thy thoi mi lm khi c Bt v thy Sariputta k c v tm ra, nhng chng khng dm lm pht lng hai ngi. Bt bo thy th gi ln tm i c Ananda xin mt chic y khoc ngoi, v ngi lm l xut gia cho Sunita ngay trn b sng. Lm l xut gia xong, Sunita c giao cho i c Sariputta. i c a v kht s mi v tu vin Jetavana, trong khi Bt v gio on tip tc trn con ng kht thc. Tt c nhng g xy ra bn b sng hm y dn chng a phng u c chng kin. Tin Bt thu nhn Sunita mt ngi lm ngh ht phn, mt ngi thuc giai cp h tin vo trong gio on kht s bt u c loan truyn cc gii th , nht l gii tn gio, v gy xc ng ln. Cha bao gi vng quc Kosala ny m mt ngi trong gii ngoi cp nh Sunita li c n nhn v a vo hng ng ca nhng nh lnh o tinh thn. C nhng ngi ln n Bt, cho rng sa mn Gotama bt chp truyn thng v tp tc x hi. C ngi i xa hn, cho l Bt c gy o ln trt t x hi vi mc ch ph ri s tr an trong nc. Nhng bn tn xn xao ny c vng v tu vin Jetavana do cc gii nam n c s cng c m do cc v kht s v thut li cng c. Cc v i c ln nh Sariputta, Mahakassapa, Mahamoggallana v Anuruddha tm c hi gp Bt bn v cch i tr li nhng phn ng ca cc gii th v v kht s Sunita. Bt bo cc thy: - Qu v bit rng sm mun g chng ta cng phi chp nhn vo gio on nhng thin nam n trong gii ngoi cp, bi v gio ngha ca chng ta l gio ngha bnh ng, khng chp nhn c s phn chia giai cp. Ta gp kh khn by gi, nhng nu ta vt thng c th ta s m c cnh ca cha
tng c m ra trong lch s, v cc th h mai sau ny s c tha hng cng c. Chng ta phi c can m. Thy Moggallana bch: - Can m th chng con c . Chng con cng c kin nhn na, nhng lm th no d lun bt xn xao th cng trnh vo i hnh o ca cc huynh kht s mi phn nng nhc. Thy Sariputta ngh: - iu quan trng nht l gio on tu hc cho tinh tn. Con s n lc gip v hng dn cho kht s Sunita. S thnh cng ca Sunita s l bng chng hng mnh nht bnh vc chng ta. Huynh chng ta cng cn hc cch gii thch cho qun chng mi khi tip xc vi h cho h hiu c chn ngha bnh ng ca con ng Bt dy. Ly Bt, nu c tn qy trn i c cch thc g hay hn na th xin ngi ch dy chng con. Bt tay ln vai Sariputta: - Nhng iu thy ni rt ng vi ca ti. Chng ta c nh th m hnh tr. Chng mt thng sau, s n i v Sunita ti c tai quc vng Pasenadi. Mt s cc v lnh o cc gio phi ti th n xin yt kin vua. Vn sn c lng thnh knh i vi tt c cc bc lnh t tn gio, vua Pasenadi tip kin h v sau khi nghe mi ngi ni chuyn vua cng cm thy hoang mang, d rng vua c cm tnh nng hu vi Bt. Vua ha hn vi cc v lnh o tn gio y l s suy xt v vn ny. Ri mt hm vua bo xa gi a ngi ti tu vin K vin. Xe ngng trc cng tu vin, vua mt mnh i b vo. Bng cc v kht s o vng thp thong sau nhng hng cy xanh mt trong khun vin tu vin. quen thuc vi con ng nh dn ti tnh tht ca Bt, vua c mt mnh i, khng cn hi thm. Thnh thong
trn ng i, vua gp mt v kht s. Mi ln nh th, vua u ng li chp tay v ci u. V kht s no cng ng li chp tay p l. Vua nhn thy v no cng c dng iu trm lng, thong dong, khng vi v, v vua bng nhin cm thy c tin ca vua ni Bt ln mnh bi phn. Na ng vo tnh tht, vua gp mt v kht s ang thuyt php trn mt phin , vy quanh v kht s ny c chng mi my v kht s khc v khong ba bn mi ngi c s o trng. Cnh tng rt p . Phin nm di gc cy thng ln xe l che mt c mt vng. V kht s ang ngi thuyt php kia tui cha ti bn mi nhng phong thi ca ng oan nghim v sng r. Nhng ngi ngi v ng quanh ng ang ht sc chm ch nghe ng ni. Vua dng li nghe v cm thy thch th. nh ngi xung nghe cho ht bi thuyt php nhng vua cht nh ra rng mnh ti y vi mt ch ch, cho nn ngi phi b i. Vua ngh bng l trong chuyn v ngi s gh li cng m o vi v kht s y. Bt ra n vua ngoi ng trc pha trc tnh x v mi vua vo, Bt mi vua ngi, cng vn trn nhng chic gh tre nh hm hai ngi gp nhau ln u. Sau khi trao i nhng li thm hi, vua hi Bt v kht s ang thuyt php trn phin di gc thng gi l ai. Bt mm ci, ni: - l thy Sunita xut thn t gii ngoi cp, trc lm ngh thng. i vng thy v kht s y th no? Vua git mnh, th ra v kht s c tng mo oan nghim v sng r kia vn l ngi thng Sunita. Nu Bt khng ni th vua khng th no on ra c. Vua cn cha bit ni g th Bt ni: - V kht s Sunita t ngy xut gia n nay tu hc rt tinh tin. l mt con ngi thng thn, thnh tht, thng minh v c ch nguyn ln. Mi c tu hc cha y ba thng m thy y
ni ting l ngi c o hnh v phong thi thanh cao. i vng c mun gp g v cng dng cho v kht s rt xng ng y hay khng? Vua thnh tht p: - Trm rt sn sng gp g v cng dng y o v thc n cho v kht s Sunita. Th Tn! Gio php ca ngi tht l thm diu! Trm cha thy mt v o s no c ci nhn v tm tay m rng nh ngi. Th Tn! C l khng mt ngi no, mt loi no hay mt vt no m khng c d vo gio php thm diu ca ngi. Trm n y vi mt mc ch l hi ngi ti sao ngi li chp nhn mt ngi trong giai cp h tin vo trong gio on cao qu ca ngi, nhng trm c thy, c nghe, v c hiu. Trm khng phi hi ngi na. Trm xin ci ly trc Th Tn! Vua ng dy chp tay nh ly xung, Bt cng ng dy. Ngi ko tay vua mi vua ngi tr li trn chng tre. Ngi cng ngi li trn chng tre. Nhn vua, Bt ni: - i vng! Trong o l gii thot, khng c s phn bit giai cp m chng tnh. Trc con mt ngi gic ng, tt c mi chng sinh u bnh ng. Mu ai cng , nc mt ai cng mn, tt c chng ta u l con ngi. Ta phi tm cch mi ngi c c hi ng u v vn ti v thc hin hoi bo ca mnh cng nh hon thnh nhn phm ca mnh, v vy cho nn ti n nhn Sunita vo gio on kht s. Vua chp tay: - Trm hiu, con ng ca Th Tn i l mt con ng c nhiu chng gai. Trm bit l trn con ng y ngi s gp nhiu kh khn v tr ngi, nhng trm cng bit l ngi c hng lc vt qua nhng tr ngi . Ring trm, trm s lm ht sc mnh ym tr cho chnh php.
Vua t gi Bt, nhng khi ra n tng nm di ci tng gi, vua khng thy v kht s v thnh chng ca ngi na. Mi ngi gii tn, vua ch gp trn ng nhng v kht s ang chm ri i thin hnh.
Chng 44: T i tan r ri t i li kt hp

Mt hm Bt c thy Meghiya cho bit l i c Nanda, em cng cha khc m vi Bt, khng cm thy thoi mi v hnh phc trong i sng xut gia. Thy Nanda c tm s vi thy l thy nh ngi yu c thnh Kapilavatthu qu. "S huynh bit khng, thy Nanda ni, ti cn nh hm ti cm bnh bt theo Bt i v tu vin Nigrodha, cng nng Janapada Kalyani nhn ti v ni: in h i mau m v nh, em ch in h. Ti nh rt r mi tc mt nh nhung c vt mt phn sau ci vai thon nh ca nng. Hnh nh ny hay hin v vi ti mi khi ti ngi thin, m mi khi hnh nh hin v l ti cm thy xn xang v thao thc; mi lc nh th ny ti thy ti khng c hnh phc khi sng i sng xut gia". Chiu ngy hm sau, Bt r Nanda i thin hnh chung vi ngi. Ra khi vn K , hai ngi i v pha mt thn trang ho lnh, h i ti mt ci h v cng ngi xung trn mt phin bn h. Nc h trong vt, mt n vt bi li thnh thi di h. nhng lm cy pha trn, chim chc ca ht vang lng, Bt ni Nanda: - Cc thy c ni l em khng c hnh phc trong i sng xut gia, c phi vy khng? Thy Nanda im lng. Mt lt sau, Bt hi: - Hay l em mun tr v Kapilavatthu tp s lm chnh tr sau ny thay th cho ph vng? Nanda vi p: - Khng, em ni l em khng thch lm chnh tr. Em bit em khng c kh nng lm chnh tr, v vy em cng ni l em khng thch lm vua.
298 | C h n g 4 4 : T i t a n r r i t i l i k t h p
- Vy ti sao em li khng c hnh phc khi sng i sng xut gia? Nanda li gi s im lng. - Hay l em nh c Kalyani? Thy Nanda mt, nhng thy vn khng ni g. Bt bo: - Ny Nanda, x Kosala ny cng c rt nhiu c thiu n m nhan sc cn mn m hn c c Kalyani ca em. Em cn nh hm d trai tng trong cung vua Pasenadi khng? Theo em, cc c thiu n tip tn hm y c p bng Kalyani khng? Nanda t khng bng lng: - C th l trong s cc c y, c nhiu c p hn Kalyani, nhng m em ch lu luyn Kalyani m thi. trn i ch c mt Kalyani thi. - Nanda, luyn i l mt trong nhng tr ngi ln cho s tu tp. Sc p ca ph n cng chng tn nh sc p ca mt bng hng. Em bit trn l thuyt rng cuc i l v thng. Em phi tht s qun chiu t tnh v thng ca vn vt. Ny em nhn xem. Theo ngn tay Bt, Nanda nhn ln th thy mt b lo ang chng gy i qua ng trc. B lo cn mnh khe, nhng da trn mt b nhn nhm li. - B gi ny hi tr chc chn l ngi c nhan sc. Nhan sc Kalyani ri cng s tn t trong vng vi mi nm. Trong khi s nghip gic ng ca em c th em li nh sng v an lc t th h ny sang th h khc. Nanda, em hy nhn ln i kh ang ong a trn cnh cy kia. Em hy ti con kh ci, em c th ngh rng vi mt ci ming nhn nh th v mt ci t nh th, con kh khng p g, nhng i vi con
kh c ngi mt bn th l mt con kh ci p nht trn i. i vi n, con kh ci l c nht, v n c th sn sng cht v con kh ci kia. Em c bit rng... Nanda ngt li Bt: - Thi xin Bt ng ni na. Em hiu ri, em ha t nay s tinh tin tu hc. - Vy th tt lm, em phi thc tp tr li php qun nim hi th cho chuyn cn mi ngy, ri em s tp qun chiu thn th, qun chiu cm gic, qun chiu tm v cui cng qun chiu cc php. Cc php chnh l i tng ca tm . Phi qun chiu thy cho c qu trnh sinh khi, tn ti v hoi dit ca mi hin tng, t thn th qua cm gic n tm t v cc php. C g khng hiu em c th n hi li ta, hoc nu ta khng c th em c th hi thy Sariputta. Nanda! Nn nh rng hnh phc ca gii thot mi l th hnh phc chn tht , khng ty thuc vo iu kin, khng bao gi b tn hoi. Em phi t cho c th hnh phc y. Tri chiu, Bt ng dy, v a thy Nanda v tu vin. Tu vin Jetavana to c nn np tu hc vng chi. S lng cc thy kht s li tu hc ln ti nm trm v. Ma ma nm sau, Bt v an c ti Vesali. a im an c l Rng Ln, ni y c mt ta ging ng hai tng c nc nhn gi l ging ng Kutagara v mt s cc tng ng ri rc trong rng. Tt c nhng ngi nh ny u c cc vng t trong b tc Licchavi vn ng xy ct trong nm va qua lm ch tu hc cho Bt v cc v kht s. Hu ht cy trong rng u l cy sala. Ma an c nm nay, cc vng t Licchavi l nhng ngi ng ra bo tr. Ambapali rt st sng ng gp phn mnh vo vic xy ct v bo tr kha tu. Nhiu v kht s hnh o ri rc trong vng quc Magadha v c vng quc Sakya nghe Bt v an c ti ging
ng Trng Cc cng tm v kp thi c cng an c vi Bt. S lng cc v kht s an c nm nay ln ti su trm v. T vng quc Magdha, nhiu v nhn s v c s nghe ni Bt an c ti y cng tm ti c thn cn v hc hi trong ba thng vi Bt. H tm ch c tr trong th Vesali thnh thong c th vo tu vin Trng Cc cng dng v nghe php. Mt bui sng u thu khi ma an c va chm dt, c tin t Kapilavatthu bo v l quc vng Suddhodana bnh nng. Ngi sp t trn. Chnh vua cho ngi i triu Bt v c thy Bt ln cht. S gi l hong thn Mahanama. Hong thn xin Bt dng phng tin xe nga v ti qu hng cho kp gi trc gi vua bng h. Bt nhn li. Ngi bo Anuruddha, Nanda, Ananda, v Rahula cng ln xe vi ngi. Bt khi hnh ngay bui tra hm y. Cc vng t t Licchavi v ca nng Ambapali cng c c hi tin a ngi, nhng hng trm v kht s ra tin ca tu vin Trng Cc. Sau khi Bt i ri, trn hai trm v kht s cng khi hnh i v min Bc, nhm hng Kapilavatthu. H mun c mt bn Bt trong l tr t ca quc vng Suddhadana, ph thn ca ngi. Trong s cc v ny c mt tt c cc vng t Sakya i xut gia theo Bt. Gia nh hong gia n Bt ngay cng hong cung. Lnh b Mahapajapati a Bt ngay vo tm in. Thy Bt, vua ti tnh hn ln. Ngi bn ging ng, Bt a hai tay ra nm ly bn tay vua. Vua gi yu: nm nay ngi tm mi hai tui. Bt ni: - Ph vng hy th tht nh, tht di v mm ci. Khng c g quan trng cho bng hi th ca ph vng lc ny. Nanda, Rahula, Anuruddha v con cng th theo ph vng. Vua nhn Bt, nhn Nanda, nhn Rahula, nhn Ananda, nhn hong hu Gotami, nhn cng nng Yasodhara. Ngi mm ci, ri ngi th theo li Bt dy. Khng ai dm khc lc trong lc ny. Ai cng nghe li Bt, theo di hi th ca mnh. Mt lt sau, vua nhn Bt ni:
- By gi ta thy c r rng cuc i l v thng, v con ngi mun c hnh phc, th khng nn tham m vo vng i dc. Hnh phc l mt cuc sng thanh thn, bnh d v c t do. Hong hu Gotami ni vi Bt: - My thng nay, hong thng sng rt thanh thn. Ngi tht s lm theo li Bt dy. Th Tn! Nhng li Bt dy chuyn ha c np sng ca nhiu ngi y. Hong thng l mt trong nhng ngi c thm nhun nhiu nht li gio hun ca Bt. Vn cm tay vua trong tay mnh, Bt khai th: - Ph vng hy nhn con, nhn Nanda, nhn Rahula. Ph vng hy nhn cy ci mu xanh qua cc ca s. S sng cn tip tc. S sng vn cn th ph vng vn cn. Ph vng vn cn tip tc sng trong con, trong Nanda, trong Rahula, trong tt c mi loi. Sc thn hin thi l do t i kt hp. T i tan r ri kt hp hoi hoi. Ph vng ng c v s tan r ca mt thn t i m ngh rng s sng cht c th rng buc c ta. Sc thn ca Rahula y cng l sc thn ca ph vng vy. Bt ra hiu cho Rahula li gn v bo Rahula nm ly tay ca ng ni trong hai tay mnh. Mt n ci rt ti n trn mi ca v quc vng sp bng h. Vua hiu c li ni ca Bt. Vua c v khng cn s s sng cht na. Bn ging ng lc , cc v cn thn cng u c mt. Mt lc sau, vua ra hiu cho cc v cn thn li gn. Vua ni vi h: - Cc khanh, c th l trong thi gian cng lm vic nc, trm c lm nhng iu lm li khin cc khanh phin lng. Trc khi nhm mt, trm mun cc khanh tha th cho trm. Ging vua yu t, cc quan u khc. Hong thn Mahanama, qu xung bn gi, tu:
- Tu b h, b h l mt ng vua c c khoan dung v cng bnh ln nht trn i. Cc quan trong triu khng ai c lng on trch b h. Vua ni: - Nhn c mi ngi y, xin Bt v cc quan sp xp vic c ngi thay th cho trm tr nc. Trm tin ni s sng sut ca Bt v ca mi ngi. Mahanama tu: - Thn xin ngh hong thi t Nanda ci b o tu, ln ngi v chp chnh. l gii php p nht theo thn. Trm h s c an lng khi chnh thi t ng cung m trch nhim ny. Ring thn, thn s em ht cuc i ca thn ph t ht lng cho thi t. i c Nanda nhn v pha Bt cu cu. Hong hu Gotami cng nhn v pha Bt. Bt lng l ni: - Nu ph vng, cc quan v mi ngi mun ti pht biu kin th ti xin ni th ny. Em Nanda khng c khiu v chnh tr v khng mun lm chnh tr. Em cn phi tu hc nhiu thm mi c cc c kin tr v dng cm. Rahula th cn b qu, nm nay chu mi c mi lm tui. Ti thy hong thn Mahanama hin l ngi xng ng nht ln ngi cu ng. Ai cng bit hong thn l mt ngi c ch kh ln. Hong thn li l mt ngi c lng t bi, c nhiu hiu bit v c nhiu kinh nghim v chnh s. Hong thn lm ph t cho ph vng trn su nm ri. Ti ngh l hong thn nn v hong gia v v dn tc m ng ra lnh trch nhim kh khn v nng n ny. Mahanama chp tay thi thc:
- Con s ti c km ci khng cng ng ni vic ln. Xin hong thng, xin Bt v cc v cn thn xt li m c ngi xng ng hn. Mt vi v i thn ng ln pht biu kin. Ngi no cng tn ng ngh ca Bt, cho l mt ngh thit thc v thng minh. Cui cng tt c cc quan u mt lng mt d thnh cu hong thn Mahanama ng ln chp chnh. Vua gt u, ngi gi Mahanama ti bn ging ng. Cm tay Mahanama, vua ni: - Cc quan tn nhim khanh, Bt cng tn nhim khanh, khanh l con chu ca trm. Trm rt sung sng c khanh chp nhn trch v ni tip trm m an lng trm h. Mahanama ph phc ly xung vng mnh. Vua hoan h nhn mi ngi: - Trm rt an lng m nhm mt. Trm rt vui c gp Bt trc khi t gi ci i. Lng trm thanh thn lm, trm khng luyn tic g, cng khng n hn g, trm mong Bt tm nng cho Mahanama v hng dn cho Mahanama trong nhng bc u. o c ca Bt s khin cho t nc v trm h an lnh. Ging ca vua cng lc cng yu. Bt ngi xung gn bn gi ng ng. Ngi cm tay vua: - Con xin ha l s nng cho Mahanama. Xin ph vng yn lng. Con s li dy mt thi gian, cho n khi no mi vic c an bi v tnh th hon ton n nh. Vua mm ci yu t, nhng v mt ca ngi an ha v mn nguyn. Ri ngi nhm mt qua i. Hong hu Gotami l cng nng Yasodhara khc ln thnh ting. Cc quan cng khc rng ln. Bt vut mt cho vua, t hai tay vua li cho ngay ngn v ng dy. Ngi ra hiu cho mi ngi nn khc, v bo mi ngi theo di hi th h nim cho vua. Cui
cng, ngi ngh mi ngi ra hi vi nhau phng ngoi v vic t chc tang l. L tr t ca quc vng Suddhodana c t chc by hm sau . Cc thy B-la-mn th v t cc tnh v tham d trn mt ngn v. c bit trong l tr t ny l s c mt ca gn nm trm v tu s ca mt gio on mi, l gio on kht s. Tt c cc v kht s u khoc ca-sa mu cam. Ngoi kinh l c truyn ca o B la mn li c kinh l ca gio on mi. Cc v kht s tr tng Kinh Bn S Tht, Kinh La, Kinh V Thng, Kinh Nhn Duyn v sau ht l Ba Li Quay V Nng Ta. Kinh Tng ton bng ting Magadha, ngn ng min ng lu vc sng Ganga, nn tt c qun chng tham d u nghe v hiu r. Bt ng ln i ba vng quanh ha n ri t tay chm la cho ha n. Trc khi chm la, ngi ni: - Sinh, gi, bnh v cht l nhng g phi xy n cho tt c mi ngi. Chng ta phi ngh n sinh, gi, bnh v cht trong i sng hng ngy ng b chm m trong dc vng, sng an lc, thnh thi v lm cho cuc i chung quanh bt kh. Sinh, gi, bnh v cht cng l l thng nhin. Ngi t o c th t ti trng thi thn nhin trc sinh, gi, bnh, v cht. Trong t tnh ca vn php, khng c g sinh, khng c g dit, khng c g cn, khng c g mt, khng c g thm, khng c g bt. Ha n bc chy phn pht. C ting ching ting trng ha ln vi ting tng kinh trm bng. Dn chng Kapilavatthu ti l tr t rt ng. H bit hm nay chnh Bt s chm la cho ha n. Sau l ng quang ca Mahnama, Bt cn li gio ha mt thi gian ba thng ti Kapilavatthu. Mt hm, thi hu Mahapajapati Gotami n tu vin Nigrodha ving Bt cng dng my chic ca sa v cu xin c xut gia lm mt v n kht s. B ni:
- Bch Th Tn, nu Th Tn cho php phi n c i xut gia th trong thin h s c nhng k c tha hng n hu t bi ca ngi lm. Th Tn, trong hng vng t c nhiu v i xut gia theo hc vi Bt. Trong s , c v tng c gia nh, phu nhn ca cc v cng rt c ao c hc theo gio php ca Bt vi t cch ca nhng ngi xut gia. Ti cng mun xin Th Tn cho ti c xut gia. l nim vui ln nht m ti mong mi, sau khi thng hong t b cuc i. Bt lng thinh, mt lt sau, ngi ni: - Khng c u, lnh b Gotami. B Pajapati cu khn: - Ti bit y l mt iu kh cho c Th Tn, Th Tn chp thun cho ngi n xut gia th th no cng c s chng i trong x hi, nhng ti ngh l Bt s khng e ngi g s chng i . Bt li lng thinh, ri ngi ni: - Ti Rajagala cng c nhng ngi ph n mun xin xut gia, nhung con ni rng cha n lc. Con thy hin cha c iu kin nhn cho ngi n xut gia. Ba ln thnh cu, ba ln Bt khng chp thun. Hong hu Gotami bun b gi t Bt. B tr v cung v than th vi lnh b Yasodhara. My hm sau, Bt ln ng tr v Vesali. Ti Vesali, ngi c tr ti tu vin Trng Cc. Trong khi , b Gotami i tp hp nhng ngi ph n c ch xut gia li, trong c c nhng thanh n mun theo gng nam gii i xut gia. Nhng thiu n ny cha tng lp gia nh. Hu ht u thuc v b tc Sakya. B Gotami ni vi h: - Ti bit chc rng trong tinh thn o php tnh thc, mi ngi u bnh ng, bi v ai cng c kh nng gic ng v gii thot.
Chnh Bt ni iu ny. Ngi nhn vo gio on cao qu nhng ngi thuc giai cp h tin, th khng c l no ngi li k th phi n. Ngi n cng l ngi, ngi n cng c th t ti gic ng v gii thot. Vy th khng c l do g m chng ta li khng c i x bnh ng, ti ngh l chng ta nn t xung tc, ci b mi trang sc v khoc y vng ln ngi. Ri chng ta cng b ht guc dp v i b v thnh Vesali xin c xut gia. Trc ht chng ta phi chng t quyt tm ca chng ta, v sau chng ta phi chng t kh nng ca chng ta. Chng ta phi chng t cho Bt v mi ngi thy rng chng ta cng c th t b xa hoa, sng i n gin ca k khng nh khng ca, c th i chn t hng trm dm v c th i xin n m sng. Nu khng lm nh vy c th khng bao gi chng ta hy vng c th c chp nhn v gio on. Mun c chp nhn, chng ta phi c cng nhn trc . Mi ngi trong cuc hp u phn khi khi nghe b Gotami ni. H thy ni b mt v lnh o thc s ca phi n. Yasodhara cng c mt trong bui hp. B mm ci, t lu, b bit tnh kh ca thi hu Gotami. Thi hu Gotami l ngi khng thi tm bt c trc mt tr lc no. Nhng nm cng lm vic vi b gip cho k ngho i, Yasodhara thy r iu . Tt c mi ngi trong bui hp quyt nh lm theo ngh ca lnh b Gotami. H hn ngy gi hnh ng. B Gotami ni vi Yasodhara : - Gopa, con hy thong th, ng i theo ta trong chuyn ny, khng c con k ny, tnh trng c th t kh khn hn, chng no ta thnh cng con s i theo sau cng khng mun. Gopa hi , b mm ci nhn hong hu.
Chng 45: Cnh ca phng tin

Mt bui sng khi i ra h ly nc, i c Ananda gp lnh b Gotami v khong nm mi ngi ph n ng pha bn ngoi tnh x ca Bt, ngi no cng xung tc, ngi no cng khoc y vng, v bn chn ngi no cng sng v v chy mu. Ban u, thy tng l mt nhm kht s, nhng nhn k li thy mi bit l khng phi. Ngc nhin n cc , thy ti hi b Gotami: - Tri i, lnh b i u m mi sng tinh sng thy ng y, chn cng ti sao sung try v chy mu? v cn cc cng nng na... B Gotami ni: - i c Ananda, chng ti xung tc, b ht trang sc, t b ht mi tin nghi vt cht trong cuc i. Chng ti i b t Kapilavatthu ti y, t hn mi lm hm nay v xin n dc ng. Chng ti mun chng t rng chng ti cng c kh nng sng i sng ca ngi xut gia c. i c Ananda, xin i c bch gim vi Bt cch no ch em chng ti c chp nhn vo gii xut gia. Ananda ni: - Lnh b v cc cng nng hy c ng ch y. Ti s vo tha ngay vi Bt. Ti ha s lm ht sc ca ti. i c vo trong tnh x khi Bt mi thay o xong. i c Nagita hin l th gi ca ngi cng c mt trong tnh tht. Thy bch vi Bt nhng iu m thy va trng thy v nghe thy. Bt im lng. Mt hi sau, thy hi Bt: - Th Tn, ngi n xut gia v tu hnh theo chnh php th c th chng ng c nhng qu v nh Nhp Lu, Nht Hon, Bt Hon hay A La Hn khng?
308 | C h n g 4 5 : C n h c a p h n g t i n
Bt ni: - c ch. - Vy th ti sao Bt khng cho ngi n xut gia? Th Tn, lnh b Gotami l ngi chm sc v nui nng Bt ngay t khi Bt mi sinh ra, v thng yu Bt khng khc g mt ngi m . Lnh b xung tc, ci b ht mi trang sc, i chn t t thnh Kapilavatthu v ti y. Lnh b mun chng t rng nhng g n ng lm c th ngi n b cng c th lm c. Xin Bt t bi cho lnh b c xut gia trong gio php ca ngi. Bt lng thinh, mt lt sau, ngi bo thy Nagita i tm cc i c Sariputta, Moggallana, Anuruddha, Bhaddiya, Kimbala, v Mahakassapa v mi h n cho ngi thnh . Bt v cc v t ph t hi kh lu. Bt ni Bt khng k th ngi n, nhng ngi cha ngh ra c cch thc chp nhn nhng n vo trong gio on m khng to ra nhng tr ngi trong ni b cng nh t bn ngoi. Sau mt hi trao i kin, i c Sariputta ni: - Lnh b Gotami lu nay l mt ngi c quyn hnh v nh hng rt ln trong hong tc cng nh ngoi x hi, theo nh li i c Bhaddhiya ni. Nu ta khng c mt php ch quy nh s phn bit nam n v quyn hn cho r rt th sau ny c th c nhng rc ri xy ra. Ta cn c mt php ch nh th. Php ch ny ng thi cng l gim thiu nhng phn ng bn ngoi ca mt x hi ngn i c tnh cch trng nam khinh n. Ti ngh mt php ch tm im nh sau: Th nht, mt v n kht s -bhikkhuni- phi lun lun cung knh cho hi mt v nam kht s -bhikkhu- d v n kht s ny tui i ln hn v tui tu cng ln hn v nam kht s.
Th hai, cc v n kht s phi tm v an c mi nm nhng trung tm no c on th nam kht s nng ta v hc hi. Th ba, c mi thng hai k, gii n kht s phi c ngi i thnh chng nam kht s ch nh ngy b tt uposatha v c ngi n thm ving, gio hun v khch l vic tu hc ca n chng. Th t, vo ngy kt thc ma an c, v n kht s phi d l t t v cu ch gio v s tu hc ca mnh, khng nhng trung tm n kht s ca mnh m cn trung tm ca v nam kht s na. Th nm, khi phm gii, v n kht s phi sm hi trc c hai chng nam v n. Th su, nhng ngi n, sau thi gian tp s xut gia, phi cu xut gia th i gii trc c hai chng nam v n. Th by, mt v n kht s khng c ni hnh v ch trch mt v nam kht s. Th tm, v n kht s khng c php ging dy cho on th cc v nam kht s. i c Moggallana ci: - Tm iu ny r rt l c k th ngi n ri, sao li ni l khng k th? i c Sariputta p: - Tm iu ny c a ra vi mc ch chnh l m c ca cho gii ph n i vo gio on. Mc ch ca n khng phi l k th, m l chm dt s k th. iu ct yu l ngi ph n c xut gia, s huynh khng thy iu sao?
i c Moggallana mm ci gt u, t v thng cm su xa vi bn. i c Bhaddhiya gp : - Ti thy php ch "Bt knh" rt cn thit. Lnh b Got ami l mt ngi c quyn hnh ln, li l m ca c Th Tn. Nu khng c php ch "Bt knh" th b s khng thy c ranh gii quyn hn ca b, v s khng c ai c kh nng iu chnh b ngoi Bt. Bt bo Ananda: - Ananda, thy hy ra bo cho lnh b Mahapajapati bit tin ny. Thy ni rng nu lnh b chp nhn tm iu gi l "Bt Knh Php" va ni th lnh b s c php xut gia. Lc Ananda ra th mt tri ln ti nh u, nhng b Goatmi v cc v cng nng vn cn ng ch ngoi ng. Sau khi nghe ni dung "Bt Knh Php", b Gotami ni: - i c Ananda, xin i c bch vi c Th Tn rng, khi mt c gi xinh p v tr trung mi tm v gi u bng nc thm, m sn c ngi ta em ti cho vnh hoa kt bng hoa sen hoc bng hoa hng thm ngt, th c gi s sung sng a hai tay n nhn v trn u mnh; cng nh th, ti rt sung sng chp nhn php ch "tm s cung knh" v hnh tr theo sut i, nu ti c php xut gia. i c Ananda hoan h vo bo tin ny vi Bt. Trong s cc v cng nng i theo, c ngi nhn c b Gotami c nh d hi. B mm ci ni: - Cc em ng e ngi, iu quan trng nht l chng ta c xut gia lm n kht s. Nhng iu trong "Bt Knh Php" khng phi l nhng tr ngi cho s tu hc ca chng ta, m chnh l ca ng chng ta i vo. Nm mi mt ngi n c lm l xut gia ngay trong ngy hm . i c Sariputta sp t cc v ny c ngay mt trung tm
tm c. N c s Ambapali vui lng cho cc v n kht s c s dng vn Xoi ca b lm chn tu hc. i c Sariputta cng c Bt y thc vic dy cc v n kht s nhng php tc hnh tr s ng ca i sng xut gia. Sau tm hm, n kht s Mahapajapati ti xin tham vn Bt, b tha: - Th Tn, xin ngi t bi dy cho ti vn tt cch hnh tr ti c th tin mau trn ng gii thot. Bt ni: - N kht s Mahapajapati! iu quan yu nht l phi nm ly tm ca mnh. Phi hc phng php theo di hi th v qun nim v bn lnh vc thn th, cm th tm v i tng tm . Qun nim nh th no cng ngy cng thy pht trin ni mnh cc c khim nhng, thanh thn, bung b, thanh bn v an lc. Khi nhng phm cht y ca tm c pht trin, mnh c th an tm l mnh ang i trn con ng chnh php, con ng tnh thc v gic ng. N kht s Mahapajapati rt hoan h, b t gi Bt v tr v vi cc v n kht s ng tu. B d tnh s thit lp mt trung tm tu hc cho ni chng ngay ti Vesali ny c th c gn gi v hc hi vi Bt v vi cc v t ln ca ngi, t nht l trong thi gian Bt cn lu tr ti y. B li c nguyn tr v Kapilavatthu m mt trung tm tu hc cho ni chng ngay ti qu hng mnh. Ngay hm , b nh ngi v bo tin mng cho cng nng Yasodhara ti Kapilavatthu, B bit rng tin n gii c chp thun vo gio on kht s s n tung ra nh mt ting st v s c rt nhiu phn ng trong x hi. Ngi ta s kn n v cng kch Bt cng gio on. Bt v gio on s gp nhng kh khn khng th no lng trc c. Ngh n , b thy mt nim bit n trn ngp tm tng b. B thy r php ch "Bt Knh" khng phi l nhng iu k th n gii m li l nhng phng tin bo v v che
ch cho gio on trong c n gii. B tin rng trong tng lai, khi s kin n gii c xut gia tr nn mt s thc ri th php ch "Bt Knh" s khng cn cn thit na. T hm c ni chng, gio on ca Bt bt u c gi l mt gio on bn chng: chng nam kht s, (bikkhu), chng n kht s (bikkhuni), gii nam c s (upasaka) v gii n c s (upasika). Ni trng Mahapajapati suy ngh k v cch phc sc ca gii n kht s. B trnh vi Bt kin ca mnh v c Bt chp thun. Cc v nam kht s thng ch vn ba th: mt tm antaravasaka, gi l an hi, l qun di, mt tm uttarasanga, gi l ut a la tng, l o mc bn trn v mt tm sanghati, gi l tng gi l, l chic o khoc bn ngoi. Cc v n kht s, ngoi ba tm y, cn c php vn thm hai tm khc: mt l samkaksika, dng tht ngang hng v hai l kusulaka, dng nh mt chic vy. Ngoi y v bt, cc v kht s v n kht s c quyn lm s hu ch ca mt ci qut che u khi tri nng, mt chic lc nc ung, mt cy kim v mt t ch khu v li xim y, mt ci tm xa rng, v mt chic dao co co tc v ru, mi thng hai ln.
Chng 46: Nm l Simapa

Tu vin Trc Lm (Venuvana) Rajagaha, tu vin Trng Cc (Kutagarasala) Vesali v tu vin K Cp C c (Jetavana) Savathi tr nn ba trung tm hnh o v hong php ln. Cc v kht s to lp nhng trung tm tu hc khc ri rc trong cc vng quc Magadha, Kosala v nhng vng quc nh k cn. Hnh bng nhng v kht s o vng khoan thai v tnh lng xut hin khp ni. o l tnh thc c truyn b i mi ni ch sau su nm hnh ha ca Bt. Ma an c th su, Bt c tr trn ni Makula. Ma an c th by ngi n c mt mnh trn ni Samkasya, mi trn vng thng lu sng Ganga. Ma an c th tm ngi c tr ti Sumsumaragira x Bhagga v vo ma an c th chn ngi v c tr ti Kosambi. Kosambi l mt th trn thuc vng quc Vamsa nm trn t ngn sng Jamuna, ni y c mt trung tm tu hc quan trng. Tu vin nm trong mt khu vn Rng Ln gi l Ghosira. Vo ma an c th chn cc thy ln nh Mahakassapa, Mahamoggallana , Sariputta v Mahakaccana khng c mt bn Bt tu vin Ghosira ti Kosambi, nhng thy Ananda vn c k cn Bt. Ch Rahula cng khng c mt, v ch phi theo hc vi thy Sariputta. Cc khu rng quanh tu vin y nhng cy simsapa, v Bt a vo tnh ta trong rng vo nhng bui tra khi tri nng gt. Mt bui chiu t rng v, Bt cm trong tay mt nm l simsapa. Ngi a nm l ln v hi cc v kht s c mt: - Cc v kht s! L trong tay ti nhiu hay l trong rng nhiu? Cc v kht s p: - L trong tay Bt th t m l trong rng th nhiu.
314 | C h n g 4 6 : N m l S i m a p a
Bt ni: - Cng nh th , cc v kht s! Nhng iu ti bit do s thc chng th nhiu, nhng nhng iu ti em ra dy qu v th t. Ti sao th? Ti ch mun trnh by cho qu v nhng g thc s c ch li cho cng trnh tu tp ca qu v m thi... Bt ni nh th, v y trong gii cc v kht s c nhiu ngi c khuynh hng mun i vo nhng vn siu hnh khng thit thc my i vi s tu hc. My thng trc Savathi, Bt khuyn thy Malunkyaputta v vic khng nn tm tr vng bn vo nhng vn khng thit yu cho s tu hc. Thy Malunkyaputta lc thng hay hi Bt nhng cu hi thuc phm vi siu hnh, nhng Bt t chi khng tr li. V d thy hi: V tr ny l hu bin hay v bin? Hu hn hay v hn. Mt hm thy khng chu ng s im lng ca Bt c na. Thy quyt nh i gp Bt p Bt phi tr li nhng cu hi ca thy. Thy t bo l ln ny nu Bt t chi th thy s xin x gii khng tu theo ngi na. Thy i gp Bt v ni: "Nu Th Tn chu tr li nhng cu hi ca con th con s nguyn tip tc theo hc vi ngi. Nu khng, con s xin t b gio on kht s. Nu qu tht ngi bit v tr l hu bin hay v bin, th xin ngi c ni ra, cn nu ngi khng bit th ngi c ni thng l ngi khng bit". Bt nhn thy Malunkyaputta: - Hi thy xin i xut gia, ti c ha vi thy l s ging gii cho thy v nhng cu hi nh th khng? Ti c ni: "Ny Malunkyaputta, anh c xut gia i, ri ti s dy cho anh v nhng vn siu hnh" khng? - Bch Th Tn , khng. - Vy sao by gi thy li t iu kin vi ti? Alunkyaputta! V nh c mt ngi n b trng mt mi tn c tm thuc c. B con mi ng thy thuc ti nh mi tn ra, bi thuc vo v cho ung thuc tr c, nhng ngi b trng tn khng cho
315 | C h n g 4 6 : N m l S i m a p a
ng thy thuc ng vo vt thng mnh. Ngi y ni: "Khoan , trc khi cha tr ti mun bit ai l k bn mi tn ny, tn h ngi l g, my tui, u, lm ngh nghip g, thuc giai cp no, v c sao m bn ti. Ti cng mun bit loi cung bn ny l loi cung no v cht c n dng l th cht c ly t u". Malunkyaputta, ngi b thng s cht trc khi anh ta tm hiu c ht nhng iu . Ngi i xut gia cng vy, nhng iu m ngi xut gia phi bit v phi hnh l nhng iu cn bn m ti v ang dy cc thy, cn nhng iu khc v khng c ch li thc t cho s tu hc v hnh tr i n gii thot cho nn ti khng ni ti. Ny Malunkyaputta, thy phi bit iu ny: d v tr l hu bin hay v bin, hu hn hay v hn th thy cng phi cng nhn iu ny: c nhng au kh trong cuc i, nhng au kh c nguyn do v ta c th qun chiu cc nguyn do y m tm cch lm cho cuc i bt kh. Nhng iu ti dy qu thy c th gip qu thy t ti s bung b, v dc, thanh tnh v gii thot, cn nhng iu khng thit thc cho vic tu hc th ti t chi khng ni ti. i c Malunkyaputta nghe Bt ni rt ly lm hi hn. Thy xin sm hi Bt v ti dm ra iu kin cho ngi. Bt thng khuyn khch cc v kht s gia cng tu hc v trnh nhng cuc lun m c tnh cch l thuyt sung. Ngi gi nhng l thuyt sung khng ch li g cho s tu hc y l h lun. Trong s cc thy Kosambi, c nhng thy rt a h lun v cng v l y Bt em tng cho h mt nm l simsapa. Ti Kosambi, c mt th ch ln tn l Ghostra. V th ch ny cng dng rng cy ca mnh lm tu vin cho tng on, gi l tu vin Ghostra. Ngoi ra ng cn bo tr thnh lp thm hai trung tm tu hc cho cc v kht s na: l tu vin Kukuta v tu vin Pavarikambavana. Tu vin th t trong vng l tu vin Badarika.
316 | C h n g 4 6 : N m l S i m a p a
Quc vng Udayana khng c cm tnh nhiu vi Bt, nhng thi t Bodhi tr v x Bhanga li l mt ngi sng knh Bt ng mc. Ti x Bhanga Bt v gio on tng c thi t Bhodi n tip rt nng hu. Ti Kosambi, cng nh ti cc trung tm tu hc khc, c mt s cc v kinh s, ngha l nhng thy chuyn v s ging dy v n tng cc li Bt dy. Nhng li Bt dy trong gn mi nm qua c kt tp v n tng di nhng mc gi l sutra. Sutra l kinh. V d kinh Chuyn Php Lun l bi gii u tin m Bt ni ti vn Nai pha Bc thnh ph Baranasi cho nm v kht s u. Cc kinh nh kinh V Ng Tng, kinh Nhn Duyn, kinh Bt Chnh o u c hc thuc lng v c n tng mi na thng. Ngoi cc v kinh s cn c cc v lut s, chuyn lo tr tng v gii lut. Ngi tp s xut gia th c gii lut ca ngi xut gia. Nhng nhng cha n tui hai mi nh ch Rahula th cha c th gii kht s, m ch c th gii sa di. Nm y Kosambi xy ra mt v tranh chp gia mt v kinh s v mt v lut s ti tu vin Ghostra. Nguyn do v tranh chp tht l b nh nhng v lng t i ca mt s cc thy kht s m v tranh chp gy nn chia r trm trng trong i chng. V kinh s ny v v khng nc trong chu sau khi s dng. V lut s cho l phm lut. V kinh s ngh l v khng c tnh cho nn mnh khng c li. Nguyn do v tranh chp ch c th, nhng t ca hai v ai cng bnh vc thy mnh v ni bn i phng v sai lm. Cuc tranh chp v th m leo thang. Bn ny bt u ni bn kia l vu khng. Bn kia bt u ni bn ny l vng ng. Cui cng v lut s tuyn b gia i chng l v kinh s phm gii, v nu khng sm hi th v ny s khng c php tham d cc bui b tt tng gii hng na thng. Tnh trng tr nn cng thng. Hai bn ni qua ni li. Nhng li qua li ny cng tai hi nh nhng mi tn c. Cc v kht s chia thnh hai phe. Cng may l c mt s cc v kht s khng chu theo phe
317 | C h n g 4 6 : N m l S i m a p a
no. H than th vi nhau: "Cht mt, cht mt! th no cng c chia r trm trng trong gio on". Trong khi , Bt vn cha hay bit g, tuy ngi ang an c mt tnh x st bn tu vin. Mt s cc v kht s i tm Bt v trnh ln ngi hin tnh ca i chng, v cu Bt can thip. Bt lin i tm v lut s. Ngi ni: - Chng ta khng nn qu tin quan im ring ca chng ta. Chng ta phi lng nghe v tm hiu quan im ca ngi bn kia. Chng ta phi lm mi cch trnh s chia r trong i chng. Ri Bt i tm v kinh s. Ngi cng ni vi v kinh s nhng li m ngi ni v lut s, hy vng hai ngi s i ti ha gii. Sau ngi tr v tnh x. Nhng cuc can thip ca Bt khng c hiu qu. C hai bn v li qua l li u b thng tch trm trng. Cc v kht s ng gia khng sc dn xp mt cuc ha gii. Ni v c chuyn ti tai gii t ti gia v chng bao lu cc gio phi bn ngoi u bit ti. Uy tn ca on th kht s b thng tn nng. i c Nagita th gi ca Bt thy th, khng chu ni na. Thy li em ni v trnh ln Bt v cu cu Bt ti can thip mt ln na. Bt khoc o v ti thng thnh ng ca tu vin. Ngi bo i c Nagita thnh chung triu tp i chng. Khi mi ngi t hp y , Bt ni: - Xin cc thy hy chm dt vic tranh chp v ci c. Xin qu thy hy chm dt tnh trng chia r trong ni b gio on. Xin tr v vi s tu hc. Nu chng ta tu hc tht s th chng ta khng cn l nn nhn ca t i, gin hn v chia r na. Mt v kht s ng ln, bch: - Th Tn, xin Th Tn ng ra ngoi v tranh chp ny. Xin ngi c an tr trong nim vui tnh lc ca thin nh. y
318 | C h n g 4 6 : N m l S i m a p a
khng phi l vic ca ngi. Chng ti ln: chng ti c th t mnh gii quyt v ny c, khng cn n Th Tn. V kht s ni xong, mi ngi u im lng. Bt cng im lng. Mt lt sau, ngi ng dy, ri b thnh ng. Ngi tr v tnh x ly bnh bt v o, ri ngi mt mnh i vo Kosambi kht thc. Kht thc xong, ngi vo rng mt mnh th trai. Th trai xong ngi ng dy, m y bt t b thnh ph Kosambi, hng v pha b sng m i. Khng ai c php i theo ngi, k c thy th gi, k c i c Ananda. Bt i ln hi ti th trn Balakalonakaragama. Ti y ngi gp mt v t l i c Bhagu. Thy Bt, i c rt vui mng, i c rc Bt vo mt cm rng, mi Bt ngi ri i tm nc v khn cho Bt ra mt v tay chn. Bt hi thm v s tu hc ca thy Bhagu. Thy ni thy rt an lc y, d thy c mt mnh. Bt ni: - mt mnh i khi m khe hn l vi nhiu ngi. Sau khi ging dy thm gio l v khch l i c Bhagu v s tu hc, Bt t gi thy i v pha cng vin ng Trc cch khng xa. Bc vo cng vin, Bt b ngi cai vn ngn li, ng ta ni: - Sa-mn, ng ng i vo trong cng vin, s lm rn cc v ang tu hnh trong y. Bt cha bit ni sao th t trong cng vin i c Anuruddha i ta. Thy vi cho Bt v ni ngi cai vn: - l thy ca chng ti y, xin ng c cho ngi vo. Ri i c a Bt vo pha trong cng vin. y, Bt gp thm hai v kht s khc: i c Nandiya v i c Kimbila. Hai ngi c gp Bt rt mng. Thy Nandiya nng bt cho Bt, cn thy Kimbila th nng o sanghati ca ngi. H sp ch ngi cho Bt bn mt bi tre vng. H em nc v khn ti cho Bt ra mt v ra chn. Ri c ba thy chp tay lm l Bt. Bt bao ba thy ngi xung bn cnh:
319 | C h n g 4 6 : N m l S i m a p a
Ngi hi: - Cc thy y c c an tnh khng? S tu hc c thun li khng? Vic kht thc hnh ha c d dng khng? Thy Anuruddha p: - Bch thy, chng con y rt an n. y khung cnh rt an tnh. Vic kht thc v hnh ha cng d dng. Chng con t c nhiu tin b trong s tu hc. Bt hi: - Cc thy c thng mn nhau v ha hp vi nhau khng? - Tha Th Tn, chng con rt thng mn nhau. Chng con ha hp vi nhau mt cch d dng nh nc vi sa. Ring con, c sng vi hai huynh Kimbila, v Nandiya l mt iu may mn ln cho i con. Con trn qu tnh bng hu ny lm. Mi khi con ni hay con lm mt iu g, d l khi hai huynh khng c mt, con cng ngh n hai huynh. Con t hi con: ni nh th v lm nh th th hai huynh c va khng? Nu con c mt cht nghi ng rng li ni v vic lm y c th lm cho hai v pht l con nht nh khng ni v khng lm. Tha Th Tn, chng con tuy l ba ngi m cng nh l mt. Bt gt u ng . Ngi nhn hai thy kia. Thy Kimbila ni vi Bt: - iu s huynh Anuruddha ni l s tht. Chng con rt ha hp vi nhau v rt thng mn nhau. Thy Nandiya ni: - Chng con bit chia x cho nhau ng u mi th. T ch n ng cho n kin thc v kinh nghim, chng con u sn lng chia x cho nhau. Bt khen:
320 | C h n g 4 6 : N m l S i m a p a
- Tt lm! Ti rt hi lng khi thy cc thy n vi nhau nh vy. C s ha hp , mt on th tu hc mi tht s l mt on th tu hc. Cc thy tht s tnh thc cho nn qu thy mi thc hin c s ha hp . Bt li vi ba thy mt thng. Ngi nhn xt nh sau: Bui sng sau gi thin ta, ba thy cng i kht thc mt ln. Kht thc xong, v no v trc th i sp t ch ngi i ly nc ung, nc ra v mt ci chu sch sn ti . Xong ri v y mi i ra mt, ra chn, v ngi xung qun nim v th trai. Trc khi th trai, v y san bt thc n trong bt vo chic chu sch. Thc n ny l dnh cho v kht s no kh ng xin c mt phn n. Khi cc v kia v, th nc ra v nc ung c sn. H kh phi i xch nc. H ch cn ngi xung ra tay, ra mt v ra chn trc khi ngi xung th trai. Sau khi th trai v ung nc, c ba ngi cng i dn dp. Nu thc n trong chu cn d, h em mt khong t khng c cy c, hoc xung nc ni khng c loi vt no ang sng. H cng ra v cng p cc chu li. Ai thy bnh nc ung ht nc th i ly thm. Ai thy vi nc ra lng i th i xch nc thm. Ai thy cu tiu khng c sch th i chi ra. Vic g cn hai hoc ba ngi mi lm ni th h u vai chung sc li. H khng cn bn ci g ht v cng vic hng ngy. C mi nm ngy h ngi li mt ln cng hc hi gio l v trao i kinh nghim tu tp. Trc khi t gi ba thy, Bt ni: - Cc thy, bn cht ca mt tng on (sangha) l s ha hp. Theo ti, ta c th minh nh s ha hp nh sau: Th nht l thn ha ng tr, ngha l cng chia x vi nhau mt trung tm tu hc, mt khu rng hay mt mi nh. Th hai l li ha ng qun, ngha l cng chia x vi nhau ng u nhng tin nghi ca cuc sng.
321 | C h n g 4 6 : N m l S i m a p a
Th ba l gii ha ng tu, ngha l cng hnh tr vi nhau nhng gii v nhng lut c truyn th v ban hnh. Th t l khu ha v trnh, ngha l ch s dng th ngn ng ha hp, trnh tt c nhng li ni c th gy ra s xch mch v tranh ci. Th nm l kin ha ng gii, ngha l trao i v chia x nhng hiu bit v nhng kin thc vi nhau, khng du dim ci hiu bit cho ring mnh, cho mi ngi cng c hc hiu. Th su l ha ng duyt, ngha l cc kin khc nhau phi c tng hp li, v khng ai c th bt buc mi ngi khc phi lm theo kin ring ca mnh nh th to nn s vui v ha hp trong on th. Cc v kht s! T nay v sau, chng ta phi ly su nguyn tc ha hp ny m sng vi nhau. Ba v i c hoan h tip nhn li nhn ca Bt. T gi ba thy, Bt ln ng. By ngy sau, ngi ti Parileyyaka, Bt i vo rng Rakkhita, v tm thy mt cy sala cnh l sum su. Ngi t y bt xung v ngi ngh di gc cy p ny. Bt c nh mun li mt mnh ti y trong ma an c sp ti.
322 | C h n g 4 6 : N m l S i m a p a
Chng 47: C theo chnh php m hnh tr

Di cy sala, ngi cm thy c nhiu an lc v thoi mi. y l mt khu rng xanh tt, c i, c sui li c h. Sng mt mnh, Bt thy d chu hn khi c ng o t. Kosambi, hin gi nhiu v kht s ang sng trong phin no, v phin no lan ti c gii t ti gia. Ngi cm thy bun v chnh t ca ngi cng khng chu nghe li ngi khuyn bo. Ngi bit l s bun gin ang che mt tm tr h. Trong rng Rakkhita, Bt gp rt nhiu loi th vt. C c mt n voi na. Con voi m vn l mt con voi cha thng hay em nhng con voi khc v n voi con xung tm di h. N dy cho nhng con voi con ung nc, n c v n nhng cy bng sng. Bt nhn con voi m dy n voi con n nhng cy bng sng. N ly vi nh mt m bng sng, kha nhng cy bng sng ra mt nc cho bn t tri i ri mi a vo ming. Cc con voi con tp mt hi ri cng lm c nh con voi m. My con voi coi ny rt c cm tnh vi Bt. Voi v Bt rt thn cn v yu mn nhau. C khi voi m hi c tri cy cng dng Bt. Bt a vut u nhng con voi con v a chng xung b h. Con voi cha thng dng ting rng triu tp n voi v nhng con voi con. Ting r ca con voi cha rt l oai v. Bt hc v bt chc c ting r ny C mt ln sau khi con voi cha r ln ting r oai v ca n, Bt cng bt chc r ln, con voi cha nghe ting r lp tc nhn v pha Bt, v n ti trc Bt ri qu hai chn trc xung, Bt vut ve v n dy. Bt li an c ti y. y l ma an c th mi ca Bt sau ngy thnh o. y l ln th hai ngi an c mt mnh. Sut ny ngi trong rng. Ch bui sng vo gi kht thc ngi mi ri khi khu rng xanh tt ca ngi i vo t lc m thi.
323 | C h n g 4 7 : C t h e o c h n h p h p m h n h t r
Sau ma an c, Bt t gi n voi v khu rng xinh p. Ngi i v hng ng Bc. Na thng sau ngi v ti tu vin Cp C c Savatthi. i c Sariputta thy Bt v mng lm. Rahula cng c mt ti . Nhiu v i t cng c mt ti : cc i c Mahamoggallana, Mahkassapa, Mahakunda, Upali, Mahakotthiya, Mahakappina, Mahakunda, Revata, v Devadatta... Cc i c Anuruddha, Kimbila, Nandiya t cng vin Rng Trc Karagama cng v ti. Ni s Gotami cng c mt ti Savatthi. Thy Bt ai ny u mng r. Bc vo tnh x, Bt gp thy Ananda ang sp t v qut dn li tnh x. Mt nm v bn thng tri, Bt vng mt ti y. Thy Bt, i c Ananda mng qu. Thy bung chi vi cho Bt, Bt hi thm thy v tnh trng Kosambi. Thy ni: - Sau khi Bt b i, mt s huynh n tm con v ni: "Ny s huynh, Th Tn b i ri, ngi i mt mnh. Ti sao s huynh khng tm theo Bt lm th gi cho ngi. Nu s huynh khng i th chng ti i vy". Con tr li: "Nu Bt i m khng cho ai bit m cng khng t gi huynh chng ta, l v ngi mun i mt mnh. Chng ta khng nn lm phin ngi". Sau khong su thng, mt s huynh li ti ni vi con: "Ny s huynh, lu nay chng mnh khng c nghe Th Tn dy bo, khng c nghe gio php trc tip t ming ca bc thy ni ra. Chng ta nn i tm ngi" . Chng con ln ng tm Bt nhng khng c gp. Khng ai bit Bt u. Cui cng chng con tm v Savatthi. V ti y chng con cng khng thy Bt. Chng con t bo nn kin nhn ch Bt ti y. Th no ngi cng v. Th no ngi cng khng b cc t xng ng ca ngi.
- Khi thy ri Kosambi, tnh trng nh th no? Cc v kht s cn ci c nhau nhiu khng? - Th Tn, hi y tnh trng cn cng thng lm. Cng thng hn ny Th Tn ra i nhiu, khng bn no chu thua bn no. Khng kh tht l kh th. Mi ln i vo thnh ph kht thc l chng con li b gii c s hi nhau v v tranh chp. Chng con ni: "C nhiu v kht s ng ngoi v tranh chp. Xin qu v bit cho iu ", v l iu duy nht m chng con c th lm. Dn dn gii c s bt u phn ng. H tm ti tu vin v ni vi cc v kht s trong v tranh chp: "Qu thy khng nghe li Bt cho Bt phi bun lng m b i. Qu thy c trch nhim rt ln. Gii ti gia ca chng ti mt rt nhiu nim tin. Xin qu thy xt li". Tha Th Tn, ban u th cc thy khng ch ti li cnh co ca gii ti gia, nhng sau , gii ti gia cng quyt bo nhau khng cng dng cho cc v c mt trong cuc tranh chp. Hi ti sao khng cng dng tng bo, h tr li: "Qu v khng xng ng vi Bt, bi v qu v khng c s ha hp. Nu qu v nghe li Bt m ha gii c vi nhau, ri sau i tm Bt sm hi, th chng ti s khi phc c nim tin. Lc chng ti mi hnh tr li php cng dng vi tt c tm thnh ca chng ti c". Tha Th Tn, gii ti gia Kosambi cng quyt lm. H ni th h lm. Ngy ri Kosambi, con nghe ni l hai bn nh ngy tp hp i ti s ha gii. Con ngh l h s ha gii c v sm mun g h cng tm v ti y xin sm hi vi Bt. Bt ni: - Ananda, a chi y ti dn dp tip cho. Thy hy i kim i c Sariputta v ti ni chuyn.
Ananda i ri, Bt ly chi qut tnh x. Ngi lm cng vic ny mt cch thong th v thoi mi. Ri ngi bc mt chic gh ra ngoi sn ngi. Tu vin Cp C c qu l mt ni p . Cy ci xanh ti v chim chc ca ht vang lng c bn mt. Ngi ngi chi mt lt th i c Sariputta ti. Hai thy tr ngi bn nhau im lng mt hi lu. Ri Bt ni cho i c nghe iu ngi ang quan tm. Bt bo: ""phi lm mi cch nhng cuc ci c v ngha l ng xy ra trung tm tu hc xinh p ny". Hai ngi bn bc vi nhau kh lu. Mt bui chiu n, i c Sariputta c bo tin l cc thy Kosambi ang lc tc ko v. H ng ti c my trm ngi. H cn di ph, cha ln ti tu vin. Thy i tm Bt v hi ngi: - Th Tn, con nghe l cc huynh t Kosambi v n v sp ti ni ri. Chng con phi tip x vi h nh th no? - Th c tip x ng chnh php. - Ly Bt, ng chnh php ngha l sao, xin ngi dy cho. - Thy m cng cn hi mt cu nh th sao? i c Sariputta im lng. Vo lc , cc thy Moggallana, Kassapa, Kaccana, Kotthiya, Kappina v Anuruddha tm ti tnh tht ca Bt. Cc thy hi: - Ly Bt, cc huynh sp v ti. Chng con phi tip x vi h nh th no? - Th cc v c tip x ng nh chnh php. Cc thy a mt nhn i c Sariputta. i c ch mm ci, Bt nhn nhng v t ln ca ngi. Ri ngi ni chm ri: - Phi lng tai nghe c hai bn, phi ng c thnh kin vi bn no ht. Nhng iu gii mnh nghe t mt pha, mnh phi trm tnh xt on, xem ci g ng vi chnh php v ci g khng ng vi chnh php. Chnh php l nhng g ti
trnh by nh l con ng a n an lc v gii thot, nhng iu m chnh ti, ti ang lm theo. Khng phi chnh php l nhng g ti khuyn rn khng nn lm v chnh ti, ti khng bao gi lm. Khi qu v bit c ci g l chnh v ci g l khng chnh mi bn th qu v c th gip h trong cng vic ha gii. Va lc y cc v th ch ln ca tu vin do c s Anathapindika lnh o cng tm ti tnh tht. H hi: - Th Tn, nhng v kht s Kosambi sp ti. Chng con phi i x nh th no? Chng con nn cng dng hay khng nn cng dng? Nu cng dng th Bt dy nn cng dng pha bn no? Bt mm ci: - Nn cng dng c hai bn, v nn t lng ym tr v tn thnh mi khi c ngi ni ln nhng iu ng vi chnh php. Lc , thy Ananda xut hin. Thy bo tin cho i c Sariputta bit l hin cc thy Kosambi v ti cng tu vin y . Tt c ang ng ch bn ngoi tu vin v cha dm i vo. i c Sariputta hng v pha Bt: - Ly Bt, cc anh em ca con t Kosambi ti. Con c nn m ca cho h vo khng? Bt ni: - Nn m ca cho h vo. Sariputta bch tip: - Ri con s gii quyt th no v s c tr ca h. - Cho hai phe ring ra hai bn. - Ly Bt, c th l khng ch c tr ring cho tt c mi ngi.
- Nu vy th chu kh cht hn mt cht. Tuy nhin, ng nn ai phi ng ngoi tri, nht l cc thy ln. - Cn v thc phm v thuc men? - Thc phm v thuc men th cng c phn pht cng dng ng u nh nhau. Theo lnh ca i c Sariputta, cc thy tri khch m ca n tip cc v kht s t Kosambi ti. Cc v c chia ch v nhng tin nghi c tr theo ng nh li Bt dy. Tt c mi vic u c din tin trong im lng. Sng ngy hm sau, tt c cc v mi n u c lnh cho i kht thc, nhng trc khi h i, thy Sariputta chia h thnh tng ton v ch nh i tng a phng khc nhau theo tinh thn li Bt dn. Bui chiu, cc thy ng mun i c Sariputta dn xp cho h c lm l sm hi Bt. i c ni: - Theo s hiu bit ca ti th vic sm hi vi Bt khng phi l vic cn bn. Vic cn bn l cc thy t c s ha gii. Vi s ha gii nh mt thnh qu, l sm hi mi c ngha v mi c bn cht chn thc. Ti hm y, v kinh s ch cht ca s bt phc tng tm ti v lut s th nghch. Thy chp tay li v lm l v ny. Thy qu xung v tc bch: - Bch i c, ti xin cng nhn l ti phm gii, v s kt ti ca i c vo ma h nm ngoi l ng lut. Ti sn sng sm hi trc i chng, c tr li tnh trng gii th thanh tnh. V kinh s lm c nh vy v thy khng thy c mt no thot no khc cho gio on kht s. ng sn sng hy sinh t i em li ha kh cho gio on. Bit th, v lut s lin phn ng mt cch mau l. ng cng qu xung trc v kinh s. ng ni:
- Ti cng xin sm hi vi i c l ti thiu khim nhng v thiu kho lo trong v ny. Xin i c t bi chng minh cho tm lng thnh khn ca ti. Ngay bui ti hm , l pht ca v kinh s c t chc, v v kinh s khi phc c gii th thanh tnh. Ai ny u th pho, nht l cc v kht s t Kosambi n, trong s c nhiu thy cha bao gi c dnh lu n cuc tranh chp. Bt c bo tin ny vo lc na m. Chnh i c Sariputta em tin ny ti cho ngi. Ngi ch gt u khng ni nng g. Cuc tranh chp chm dt, nhng vt thng vn cn. Phi mt thi gian na th vt thng mi c th lnh hn.
Chng 48: Rm ph ln bn
Theo ngh ca i c Mahakassapa, mt cuc hi hp c t chc ti ging ng K Vin, quy t nhng v t ln ca Bt v c nhng v tng l ch cht trong v tranh chp Kosambi. Mc ch ca bui hp l rt ta kinh nghim v ra nhng nguyn tc ngn nga nhng cuc tranh chp c th xy ra trong gio on. i c Kahakasapa lm ch ta bui hp. M u bui hp, thy Anuruddha c i c Mahakassapa yu cu trng tuyn li nhng iu m thy c nghe Bt dy ti cng vin ng Trc v su nguyn tc sng chung ha hp. Thy Anuruddha lp li vi y chi tit su nguyn tc y m thy gi l php ch Lc Ha. i c Moggallana rt mng sau khi c nghe php ch ny. Thy ngh tt c cc v kht s nn hc thuc lng su nguyn tc sng chung ha hp. Thy ni: - Su nguyn tc ny cng cn c hc thuc lng em ph bin ti cc trung tm tu hc khc. Sau bn hm gp v tho lun, cc thy thit lp c by phng php dp tt cc cuc tranh chp. H gi l tht dit trnh php (Saptadhikarana-samatha), v h em trnh ln Bt. Tht dit trnh php c xem nh l nhng phng php a ti s ha gii, c trnh by nh sau: - Th nht l hin tin t ni (samukha-vinaya). Theo nguyn tc ny, tt c nhng pht biu v cuc tranh chp c ni ra trong i chng, vi s c mt ca hai pha tranh chp. Trnh tt c nhng s pht biu v bn bc ring t, nhng pht biu thng c tc dng tuyn truyn cho mt bn v do c tc dng gy thm nt rn v hn th.
330 | C h n g 4 8 : R m p h l n b n
- Th hai l c nim t ni (sati-vinaya). c nim tc l nh li. Trong bui hp c s hin din ca c hai pha tranh chp, cc ng s phi hi tng li nhng g thc s xy ra v tun t trnh by tt c nhng iu theo tr nh ca mnh, vi tt c nhng chi tit, v nu c th a ra nhng bng chng xc thc. i chng s im lng lng nghe hai bn c mi d kin m thm st vn . - Th ba l bt si t ni (Amudha-vinaya). Bt si c ngha l khng cng u, khng ngu dt hoc tm tr khng bnh thng. Trong bui hp mt c s hin din ca c hai pha tranh chp, i chng trng ch cc ng s by t thin ch ha gii ca mnh vi tt c kh nng ca mnh. Thi ngoan c c xem nh l mt im tiu cc cn bn. Trong trng hp ng s nu ln l do l v mnh ngu dt khng bit, hoc v mnh tm tr bt thng cho nn v tnh phm vo quy lut th i chng phi nng vo gim lut n cho p lng i bn. - Th t l t ngn t ni (tatsvabhaisya-vinaya). T ngn l t mnh ni ra, t mnh cng nhn s v , s vng v hoc s yu ui ca mnh, khng cn s hch hi ca i phng hay ca i chng. Trong bui hp mt c s hin din ca c hai pha tranh chp, i chng trng i mi bn t ni ra nhng nhc im ca mnh, d l nhng im nh nht nht. T nhn li mnh tc l khi s cho mt cuc xung thang tranh chp, iu ny s khuyn khch i phng cng lm nh vy, cui cng thin ch ca c hai bn s sc a ti ha gii. - Th nm l a ng t ni (pratijnakaraka-viaya). a ng l ly biu quyt bng a s. Sau khi nghe ht tt c hai bn v chng kin n lc v thin ch ca hai bn, i chng s biu quyt bng a s. - Th su l ti x s t ni (yadbhuyasikya-vinaya). n lnh ti hu v ti tng v cch thc hi ci c a ra i chng quyt nh bng phng php bch t yt ma (jnapticaturbin-
331 | C h n g 4 8 : R m p h l n b n
karmavacana), ngha l phng php c ln bn n v hi ba ln. Nu trong ba ln ny m tt c u im lng v khng ai ln ting phn i th bn n lnh c hiu lc. C nhin l cc ng s ch c th tun hnh ch khng c quyn phn i, bi v c hai bn t lc bt u pht nguyn tin tng vo phn quyt ca i tng. - Th by l tho ph a t ni (trnastaraka-vinaya). Tho ph a ngha l rm c ph ln t snh ly. Trong bui hp mt c s hin din ca c hai pha tranh chp, hai v trng lo c c ch nh bo tr cho hai pha. Cc v ny thng c i chng tn knh v nghe li. Cc ngi ngi chm ch nghe, rt t ni, nhng mi khi ni l c nh hng rt ln. Ting ni ca cc v trng lo ny nhm hn gn nhng vt thng, ku gi thin ch ha gii v tha th, cng nh ph rm c ln trn mt t snh ly mi ngi bc ln m khng b lm chn. Ca hai pha s nghe li cc v m b qua i nhng iu khng ng k, mt i s gay gt, v i chng cng i n mt bn n lnh nh nhng lm mt lng c hai bn. By phng php dp tt tranh chp c cc v t ln em trnh ln Bt. Bt rt vui lng. Ngi t khen ngi cc thy v ng a by iu ny vo gii lut. Bt li tu vin Jetava trong su thng na, sau ngi v Rajagaha. Trn ng v, ngi gh li thm cy b . Ngi cng gh li xm H lng Uruvela thm my anh em Svastika. Svastika by gi thnh mt chng trai cao ln. Svastika hai mi mt tui. Nh li ha nm xa, Bt gh li ch, a ch v Rajagaha. y ch c xut gia v c lm quen vi ch Rahula.
332 | C h n g 4 8 : R m p h l n b n
Chng 49: Con hy hc hnh ca t

V kht s tr Svastika nghe hai thy Assaji va Ananda k v cng trnh hnh o ca Bt trong mi nm qua mt cch say m. Ngi vi ch, c ni s Gotami v ch Rahula. Tuy bit v c chng kin nhiu vic xy ra, nhng ch Rahula cng t v thch th khi nghe cc i c thut li. Thy Ananda c tr nh rt d thng, thy nhc rt nhiu chuyn m thy Assaji qun khng ni ti. Svastika cm thy mt nim bit n su xa i vi cc thy Assaji v Ananda, vi ni s Gotami v vi ch Rahula. Nu khng c bn v ny lm sao ch c dp nghe k tng y chuyn v i ca Bt. Ch hy vng t y v sau s c thn cn Bt c sng v chng kin nhng g xy n trong i ngi v cng c hc hi trc tip t ngi. Tuy xut thn l mt ch b chn tru, Svastika cng c i cht hc thc v ch ngha. y l nh cng trnh ca ch Sujata con gi ca ng hng c trong lng Uruvela. Ch dy Svastika t nm ch mi mt tui. My nm gn y ch khng c hc vi ch na, bi v ch ln. Svastika c ch bo tin l ch sp i ly chng, v v chng ch c tr Nadika, nn ch cng s ri b Uruvela v Nadika vo cui nm nay. Svastika ln hn Rahula ti ba tui, nhng ch cm thy ch phi hc rt nhiu iu t ch Rahula. Phong cch ca Rahula rt thanh tao, l dng ging vng gi, Rahula li c thc tp gn tm nm tri trong np sng tnh lng v uy nghi cho nn so vi Rahula, Svastika thy mnh cn th tho nhiu lm.
333 | C h n g 4 9 : C o n h y h c h n h c a t
Ch thc c iu nn ch ht sc c gng, thy Sariputta giao cho Rahula ch bo cho ch nhng php tc lin h ti vic mc o, m bt, i, ng, nm, ngi, i vo thn lc, kht thc, n cm, ra bt, nghe php... C tt c bn mi lm iu m ch phi hc thuc v lm theo. Nhng iu ny gi l uy nghi v t hnh. V xut gia no lm ng theo nhng iu ny th t khc c phong thi uy nghi v trm lng ca mt v kht s. Trn nguyn tc, Svastika l mt v kht s -bhikkhu- trong khi Rahula ch mi l mt v sa di -samanera-. ng hai mi tui, Rahula mi c th gii kht s. Gii lut ca sa di c mi iu: khng st sinh, khng trm cp, khng dm dc, khng ni di, khng ung ru, khng trang im, ci hoa v xc du thm, khng nm v ngi trn nhng ging gh cao sang v rng ln, khng ca v, khng s dng tin bc, v khng n sau gi mt tri ng bng. Bn mi lm iu uy nghi v t hnh tuy thuc v gii lut ca mt v kht s nhng Rahula cng phi hc v hnh tr, bi v Rahula ang tp s c th gii kht s. Kht s c ti mt trm hai mi gii, trong c bn mi lm iu uy nghi t hnh. Theo ch Rahula, ni th s lng cc gii iu kht s s tng ln vi thi gian, v c ngy gii ny c th s tng ln hai trm gii, hoc hn th na. Theo ch Rahula k li th trong nhng nm u, cc v kht s sng khng cn gii lut g ht m trong gio on vn chng c vn ng tic no xy ra. L xut gia tht n gin: ch cn qu di chn Bt hoc di chn mt v kht s c ln ba cu Quay V Nng Ta l chnh thc thnh ngi xut gia. By gi y, xut gia th phi pht nguyn tip nhn v hnh tr gii lut. S lng ngi xut gia tr nn ng o. ng o cho nn c nhng thnh phn khng t mnh cnh gic c v phi cn n nhng k lut v php tc ch ng. Nhng php tc ny gi l gii v lut.
Ch Rahula k rng ngi phm gii u tin l thy Sudina, v chnh v thy Sundina m Bt khi s p dng vic hnh tr gii lut. Thy Sudina trc khi i xut gia c thnh lp gia nh ri, v lc y cn c tr ti lng Kalanda gn thnh ph Vesali. c nghe Bt thuyt php ging ng Trng Cc, Sudina xin i xut gia. Mt thi gian sau , thy Sudina c dp gh v lng Kalanda. Gia nh thy ng mun thnh thy v th trai ngy mai. Thy nhn li. Ngy mai li, sau khi th trai, thy c gia nh yu cu hon tc chm lo s nghip v ca nh. Thy khng bng lng. Gia nh than phin rng thy l con mt, thy i tu th khng cn ai ni di, v sn nghip s ri vo tay ngi khc. Gia nh thy giu c lm. Cui cng m thy ngh nu thy cng quyt khng hon tc th t nht thy cng phi li mt a con. N li m, v cng v l do gio on cha c php ch gii lut, thy nhn li. M thy sau sp t cho thy gp li ngi v c. Cuc gp g ny xy ra trong rng Mahavana. Sau , ngi v c ca thy c thai. a con trai sinh ra c ng b ni t tn l Bijaka, c ngha l ht ging. Ri sau thy Sudina v cc bn gi a l "Ba ca Ht Ging". Bt u c s dm pha trong qun chng. Vic ny ti tai Bt. Ngi triu tp cc v kht s li, thy Sudina b Bt khin trch. Gii lut c ch tc bt u t . Mi khi c mt v kht s lm mt vic g tri vi tinh thn ca o l gic ng v gii thot th gio on li c tp hp v mt iu lut mi c ghi vo gii bn. Gii bn ny c gi l Patimokkha. Ngy Svastika th gii, gii bn ln ti mt trm hai chc iu. Bn gii u l bn gii cn bn, phm vo mt trong bn iu l t ng mt gii th, khng cn c cng nhn l mt v kht s na. Nu phm vo nhng iu khc th cn c th sm hi. Bn gii u gi l trng gii: khng dm dc, khng trm cp, khng st hi, khng tuyn b mnh c thc chng o qu khi mnh cha c thc chng o qu. Bn gii ny gi l bn gii parajika: v
kht s no phm vo th khng cn l mt v kht s na, cng nh khi mt cy cau b cht ngn th khng th no mc ln li c. Ch Rahula cho bit l Bt dy ch rt nghim, d ch bit Bt thng ch lm. T nm ch mi ba tui, ch xin c n ung theo cc thy kht s, ngha l khng n sau gi mt tri ng bng na. Hi ch mi mt tui, c mt ln ch l ni di vi i c Sariputta. Ch ni di ch v s thy Sariputta mng v mt v ham chi thi, nhng rt cuc v ni di mt ln m phi ni di lin tip ti bn ln, s ti ni di li ra, nhng rt cuc th v ni di cng li ra nh thng, Bt hay c chuyn ny v Bt dy d ch tht k lng v vn ni di. Hi y Bt tnh x Trc Lm, v hai thy tr Sariputta th li vn Ambalatthika, Rahula thy Bt ti lin i bc gh cho Bt ngi v ly thau i mc nc cho Bt ra chn. Trong khi Bt ra chn Rahula c thy Sariputta cho php ngi xung mt bn thy, gn Bt. Ra chn xong, Bt nc i, nhng ngi cn gi li mt t nc trong chu, ri ngi nhn Rahula hi: - Ny Rahula, nc trong chu nhiu hay t? - Ly Bt, nc trong chu cn rt t. - Con nn bit , Rahula. Nhng ngi ni di th cn lnh khng cn li bao nhiu, t nh nc trong chu ny. Rahula nn thinh. Bt li ht nc trong chu i v hi: - Rahula, con c thy ta ht nc trong chu i ri khng? - Con c thy. - i vi nhng ngi tip tc ni di, th thin cn s mt ht nh chic chu khng c nc ny. Bt lt p chu li. Ngi hi: - Rahula, con c thy ci chu b p li khng?
- Ly Bt, con c thy. - Nu ta khng tu tp chnh ng, nhn cch ta cng s b o ln nh ci chu ny. Bt ni: - Rahula, cho nn khng nn bao gi ni di, d l a ct. Con c bit mt tm gng l dng lm g khng? - Ly Bt, tm gng dng soi mt mnh. - Cng vy Rahula, con phi qun st hnh ng, t tng v li ni ca con nh ngi soi gng vy. Nghe Rahula k, ch Svastika thc c tm quan trng ca hnh ni nng chn thc. Ch nh hi b ch tng ni di b, v m, v c mt ln ch ni di vi ch Sujata, nhng may mn lm sao, ch cha tng ni di Bt ln no. Ch c cm tng khng th ni di Bt c. Ni di Bt th th no ngi cng bit. Ch thm ngh: "ta phi dt khot t b li ni khng chn thc, khng nhng ta khng c ni di Bt, ta cng khng c ni di vi bt c ai, d ngi l mt em b. C nh th ta mi chuc c li lm hi ta cn u th. C nh th ta mi n p c n c ca Bt, vi li th gii ri th phi hnh tr gii cho tht nghim chnh. Mi thng hai ln vo ngy trng trn v ngy trng mi, tt c cc v kht s tp hp b tt v tng gii. Cc gii iu c tuyn c, v i chng c hi c vi phm cc gii y hay khng. Nu i chng gi im lng tc l khng c ai vi phm, nu c ai vi phm th v y ng dy pht l sm hi. Tr nhng li parajika m ngi phm vo th t ng b tn xut, nhng li khc u c th sm hi c. C nhiu hm Svastika cng c i kht thc trong on ca Bt, c c Rahula v i c Sariputta. Ma an c y Bt li c tr Ekanala, mt khu i ni v pha Nam th Rajagaha.
Mt bui sng, i kht thc ngang qua cnh ng lng Ekanala, Bt v cc v kht s b mt nng dn chn ng. Nng dn ny tn l Bharadvaja, ng l mt nh triu ph, ng c hng ngn mu rung, y l ma cy rung, ng ang c thc dn cy i cy. C hng trm ngi ang cy rung cho ng trong ngy hm . Chn ng Bt v cc v kht s, ng ni: - Chng ti l nng dn, chng ti phi cy su cuc bm, b phn, chm bn v gt hi mi c c go n, cn cc v khng lm g c, khng sn xut g ht m cc v cng n. Cc v khng c ch li g cho i c. Cc v khng cy, khng cuc, khng gieo trng, khng b phn, khng chm bn, khng gt hi... Bt bo Bharadvaja: - C ch, chng ti cng c cy, cuc, gieo trng, b phn chm bn v gt hi. - Cy ca qu v u, cuc ca qu v u, b ca cc v u, ht ging ca cc v u? Cc v chm bn ci g, sn sc ci g, gt hi ci g? Bt ni: - Ht ging ca chng ti l nim tin. t ca chng ti l chn tm. Cy ca chng ti l chnh nim. B ca chng ti l s tinh tin. Ma mng ca chng ti l s hiu bit v thng yu. in ch! Nu khng c nim tin, s hiu bit v lng thng yu th cuc i s kh cn v au kh lm. Chng ti cng gieo trng v cng gt hi nh in ch. V ch rung Bhadvaja rt thch th c nghe li Bt ni. ng truyn gia nhn em thc n tra dnh cho ng ta ti cng dng Bt. Thc n l cm go thm nu vi sa. Bt t chi. Ngi ni: - Ti thuyt php khng phi vi mc ch l c cng dng. Cc v kht s khng i gio php vi phm vt cng dng. Nu in ch mun cng dng, xin n mt hm khc.
V in ch rt cm phc. ng ly xung v xin c quy y vi Bt. c chng kin cuc gp g ny gia Bt v ng ch rung Bharadvaja, Svastika thy rng nu c thn cn Bt ch s hc hi c rt nhiu, v ch rt mong c i theo Bt sut i. Ch bit rng c c hng ngn v kht s tuy l hc tr ca Bt m khng c thn cn Bt nh ch, nh Rahula v cc thy ph t Bt nh Sariputta, Moggallana v Anaruddha. Sau ma an c, Bt li i hnh ha v phng Ty Bc, v cui ma thu nm y Bt ti Savatthi. Mt bui sng, trong khi cm bt i kht thc sau lng Bt, Rahula nh mt chnh nim. Tuy vn i nh mi ngi, tm ch li ngh n chuyn khc. Ch nhn Bt pha trc v t hi ngy xa Bt khng i tu th khng bit by gi Bt ang lm g v mnh ang lm g. Ch nghe k li l khi Bt mi sinh, c ng thy B-la-mn tin on rng khi ln ln Bt s i tu v nu khng i tu th s tr nn mt v chuyn lun thnh vng, ngha l mt v vua c quyn hn trn tt c cc v vua trn hon v. i sng ca mt v chuyn lun thnh vng ra sao, v nu Bt by gi lm chuyn lun thnh vng th ch ang lm g? Tr c v vn ngh nh th, bc chn, hi th v dng i ca ch cng khng cn an tr trong uy nghi na. L qu, Bt i pha trc m ngi cm thy c nhng iu . Bt bit l ch mt chnh nim, ngi dng bc v quay tr li. Tt c cc v kht s cng dng bc, Bt bo Rahula: - Ny Rahula, con c theo di hi th v duy tr chnh nim khng? Rahula ci u im lng. Bt dy: - Mun an tr trong chnh nim th phi duy tr hi th c thc. Trong khi i kht thc, ta phi thc tp thin qun. Ta c th qun st v tnh cch v thng v v ng ca nhng yu t to nn mun loi. Nhng yu t l sc, thn, cm th, tri gic, tm v nhn thc. Nu ta duy tr hi th c thc th ta c th
tip tc vic thin qun ngay trong khi ta i kht thc, v ta s khng b ri vo tnh trng tht nim. Ni xong, Bt quay li v tip tc i. c sch tn, tt c mi ngi u nm ly hi th v duy tr chnh nim. Nhng mt lc sau , Rahula tch ra khi hng ng cc v kht s, ch tm n mt cm rng bn ng v ngi xung di mt gc cy. Thy th, Svastika cng ri hng ng v i theo Rahula. Thy ch ti gn, Rahula ni: - Ch c i kht thc vi cc thy i. Ti khng c tm no m i kht thc na. Ti mi b Bt ry la trc i chng l nh mt chnh nim. Ti phi dnh c ngy hm nay thc tp thin qun. Ti xu h lm. Bit khng lm g hn c, Svastika t gi Rahula v tr li nhp on vi cc v kht s. Trn ng v i c Sariputta cng Svastika gh li cm rng n Rahula v tu vin. Svastika chia x phn n ca mnh xin c vo bt ca Rahula. Sau gi th trai, thy Sariputta bo Rahula i gp Bt. Svastika xin c i theo: Bit tm ca Rahula n lc c th tip nhn gio l gii thot. Bt dy: - Ny Rahula, con hc theo hnh ca t. D ngi ta v ri ln nhng th tinh sch v p nh hoa, nc thm, sa thm, hoc ngi ta ln t nhng th d dy hi hm nh phn, nc tiu v mu m, hoc ngi ta khc nh xung t th t cng tip nhn tt c nhng th y mt cch thn nhin, khng vui v mng r m cng khng chn ght ti nhc. Cng nh th, khi nhng cm th khoi lc hoc bun kh pht sinh, con ng cho chng lm nhiu lon tm con v chim c lng con.
Con hy hc theo hnh ca nc. Khi ngi ta git ra nhng th d bn trong nc, nc cng khng v th m cm thy ti nhc, bun kh v chn chng. Con li nn hc hnh ca la. La t chy mi th, k c nhng th d bn, vy m la cng khng v th m cm thy ti nhc, bun kh v chn chng. Con li cng nn hc hnh ca khng kh. Khng kh thi i cc th mi, m vn khng cm thy ti nhc, bun kh v chn chng. Rahula, con hy tu tp lng T i tr gin hn. Lng T l lng thng yu c thc hin bng cch em li nim vui cho k khc. T l th tnh thng khng c iu kin v khng ch i s n tr. Con hy tu tp lng Bi i tr tn c. Lng Bi l lng thng yu c thc hin bng cch lm vi i s kh au ni ngi khc. Bi cng l th tnh thng khng c iu kin v cng khng ch i s n tr. Con li phi tu tp lng H i tr ganh ght. Lng H l lng vui pht sinh t kh nng vui theo ci vui ca ngi khc v nim c ao lm sao cho k khc c an vui, mong cho k khc c thnh cng v hnh phc. Con li nn tu tp lng X i tr k th v vng mc. Lng X l tm nim thanh thot v ci m t c do s nhn thc v tnh cch tng quan bnh ng gia mi loi; ci ny nh th ny v ci kia nh th kia, mnh v ngi khng phi l hai thc th ring bit, khng nn ght b ci ny i nm bt mt ci khc. Rahula, T, Bi, H v X l bn tm t ln, rng ri khng c b bn v cng p khng cng, gi l T V Lng Tm. Tu tp theo php ny th mnh tr nn mt ngun sui mt em li sinh lc v nim vui cho tt c v tr. Rahula, con li phi qun chiu v v thng ph tr o tng v ci "ta". Con phi qun chiu v tnh sinh dit v thnh hoi ca thn th hiu su v sng cht v thot ly tham
dc, v nht l con phi tp qun nim hi th. Qun nim hi th s em li nhiu thnh qu li lc ln. Ngi k Rahula, c nghe tt c nhng iu Bt dy, Svastika sung sng v cng. y l ln u tin ch c nghe nhng li thm su nh vy trc tip t ming Bt. Ch hc thuc lng trn mi kinh, trong c nhng kinh cn bn nh Kinh Chuyn Php Lun v Kinh V Ng Tng m Bt ni vn Nai Isipatana, nhng ch cha thy thm tha mi v o ca i php nh hm nay. C l v nhng kinh ch khng c nghe trc tip t ming Bt. Kinh u tin m ch nghe trc tip t ming Bt l Kinh Chn Tru, ch thuc lng, nhng hi Bt ni kinh y, ch cn ang mi qu, tm tr cha chn chn cm nhn ly tt c nhng ci hay. Ch t hn l nhng lc rnh ri ch s n tng li cc kinh bng nhn thc mi ca mnh c th thm nhp c ngha l su xa trong y. Suy ngh ti th Svastika li nghe ting Bt ct ln. Bt bt u dy Rahula v phng php th. Svastika v Rahula tng hc php qun nim hi th ri v cng thc tp, nhng y l ln u hai ngi c Bt dy trc tip v php tu ny. Bt dy rng tc dng u tin ca hi th c thc l chm dt tp nim v pht khi chnh nim. Mi khi th vo ta bit l ang th vo, mi khi th ra, ta bit rng ta ang th ra, l hi th c thc. Trong lc th nh th ta tm ni hi th v ch tm ni hi th m thi. Lm nh vy lp tc ta chm dt ngay c nhng tp nim, ngha l chm dt nhng suy ngh vin vng, nhng suy ngh khng ch li m cn lm cho tm ta lon ng. Mt khi nhng tp nim c ct t th tm ta an tr trong chnh nim. Ta bit ta ang th, ta bit ta ang tnh thc, ta khng b tp nim bao vy v dn dt. Ch cn mt hi th thi, ta c th thit lp trng thi tnh thc trong ta. Trng thi tnh thc y l cht Bt sn c trong mi ngi. Bt dy: "th mt hi di mnh bit l mnh th mt hi di, th mt hi ngn mnh bit l mnh th mt hi ngn. Nh vy c ngha l mnh thc c trn vn hi th ca mnh. Duy tr thc v hi
th, ta thit lp c nh tm. Lc by gi ta mi nng theo hi th qun chiu thn th ta, cm gic ta, tm ta v mi s vt trong ta v ngoi ta. Cc s vt y gi l cc php (sarvadharma). Svastika tin chc rng sau bui ging ny, ch s thnh cng rt d dng trong vic thc tp qun nim v hi th. Bt tn tnh dy ch v dy Rahula: li dy ca ngi rt n gin m cng rt su sc. Sau khi ly t Bt, ch v Rahula cng r nhau ra b h. Hai ngi lp li vi nhau nhng li Bt dy cng ghi nh cho k m thc tp.
Chng 50: Mt vc cm rang

Ma an c nm sau, Bt c tr Vejanra. Kha an c nm c tt c l nm trm thy tham d. Hai i c ln l Sariputta v Moggallana lm ph t cho Bt trong kha an c ny. Vo gia ma an c, tri rt nng, khng mun trong tnh x ca ngi na, sut ngy Bt ra ngi di cy nimba cnh l xanh tt che mt c mt vng. Bt th trai, ni php thoi, ngi thin v tri chiu nm ng ngay di gc cy ny. Vo thng th ba ca ma an c, cc v kht s than th vi nhau l thc n xin c mi ngy cng lc cng him. C nhiu thy i kht thc v vi chic bt khng. Hi thm, Bt bit rng nm nay y mt ma, v kho la d tr ca chnh quyn a phng sp cn. Dn chng a phng i v chnh quyn phi pht th cu tr thc phm. Dn chng khng c n th lm g c cng dng. S lng nm trm v kht s l mt s lng ln qu, chnh Bt cng c hm phi mang bt khng v. C nhiu hm ngi ch sng bng nc trong v hi th. Nhiu v kht s thiu n m i trng thy. i c Moggallana ngh vi Bt l gio on nn di c v Uttarakuru min Nam tip tc ma an c v khng c nn i. Bt khng chp nhn. Ngi ni: - Khng nn lm th, Moggallana. C phi ch c mt mnh mnh i m thi u. C dn chng u i, ch tr nhng nh giu, nu ta v i m b i th ta khng chia x c nhng kh khn v thng cm c vi dn chng y. Moggallana, chng ta nn li y cho n ht ma an c. Ngi thnh Bt v Vejanra an c l mt th ch B -la-mn giu c tng c nghe Bt thuyt php, tn l Agnidatta, nhng ng ny bn rn vi vic i y i bun bn cho nn khng thy c tnh trng ca gio on. Mt hm i c Moggallana ch cho Bt
344 | C h n g 5 0 : M t v c c m r a n g
thy mt vng cy c xanh ti gn ni trung tm tu hc v tha vi Bt: - Ly thy, con ngh l nu cy ci xanh tt nh vy l v di t c nhiu cht dinh dng. Con xin ngh l chng ta lt t ln, ly phn t mm v b dng di, ha tan trong nc v ung ly nc y cho c cht b dng. Bt p: - Khng nn lm nh th, Moggallana. Hi tu ni Dangsitri, ti cng c lm nh th m khng thy c cng hiu g. Vi li c bao nhiu sinh vt ang sng bnh an di mt t, khng b sc nng v nh sng mt tri lm kh cht. Nu ta lt t li th bit bao nhiu loi s b hy sinh, trong k c cc loi cy c ang tt ti. Nghe Bt ni th, thy Mogallana im lng khng dm ni na. Theo thng l th khi i kht thc v, cc thy chia bt phn mnh xin c vo nhng chic chu t gia trai ng nhng v no khng xin c c th n ly, nhng c mi hm nay chng c hm no Svastika thy c mt chic bnh chapati hay mt ht cm trong cc chu . L do l nu thy no xin c mt t thc n th thc n y cng khng cho thy y s dng, ni g n chuyn chia x. Rahula c tm s vi Svastika l khi i kht thc v, cc thy ln c c hi c cng dng hn l cc thy nh. Svastika cng ng nh vy. Svastika ni vi bn: - Khng hiu ti sao ry va th trai xong th mt lt sau thy i. T trc n gi c bao gi ch thy nh th khng? Rahula cng nhn Svastika ni ng. Ch ngh c l thi bui i km n sinh ra nh vy. Rahula ang vo tui ln. n m nhiu m cn thy i, hung h by gi c ngy chng c ht cm hay mt tri i vo trong bng.
345 | C h n g 5 0 : M t v c c m r a n g
Mt hm, sau khi i kht thc v, i c Ananda i kim mt ci om t, ri bc om ln trn mt ci bp ngoi tri. Ci bp c dng bng ba cc . i c nht cc cnh ci kh v loay hoay nhm la. Thy l, ch Svastika ti gn. Ch ni: - Thy con nhm bp cho. Svastika nhm bp ti hn thy Ananda nhiu. Trong chc lt, la chy bng ln. i c Ananda trnh trng ly bt ra. Trong bt c mt th g ging nh mt ca. Thy tt c vo trong chic om t. Thy ni vi Svastika: - y l cm. Chng ta rang cm ny cho thm ri em dng cho Bt thay cm tra. Trong khi Svastika dng hai que ci nh trn cm trong ni rang, i c Ananda k cho ch nghe rng c mt ngi li bun nga t min Bc xung em theo nm trm con nga. Hin ng ta ang Vejanra. ng ta c dp lm quen vi cc v kht s o vng, ng ta bit v tnh trng i km y v bit rng cc v kht s cng ang i. Sng hm nay, ng gp i c Ananda cng chung nga. ng ta nhn vi i c l hm no khng xin c thc n cng dng, cc v c th gh chung nga v mi v s nhn lnh vo bt mt vc cm n cho i. Nghe ni th, i c Ananda lin ng l ng c th cng dng cho Bt v cho thy hai phn cm n cho i, bi v hm nay cha c ai t thc n vo bt thy. Ngi ch nga a thy vo v vc hai vc cm cng dng, mt vc cho Bt v mt vc cho thy. Thy ha s bo tin mng ny cho cc v kht s bit v thy c nh em rang cm ny ln cho thm trc khi dng Bt. Cm thm, thy Ananda trt cm tr li vo bt. Thy r Svastika i vi thy v pha cy nimba. Thy dng cm ln Bt, Bt hi thy v Svastika c g n cha. Svastika bch l sng nay ch xin c hai c khoai nh. Thy Ananda ni l thy c phn cm ca thy. Bt
346 | C h n g 5 0 : M t v c c m r a n g
bo hai ngi ngi xung bn ngi. C hai vng lnh. H ngi xung, trang nghim m np bnh bt ra. Svastika cm ca khoai trn tay, qun nim, ri ch ngng u ln, Bt ang bc cm trong tay v n ngon lnh. Ch nhn m mun a nc mt. Sau bui php thoi chiu hm , i c Ananda bo tin cho i chng bit v li nguyn cng dng cm ca ngi ch nga. Thy thm l ch khi no hon ton khng xin c thc n, cc v kht s mi nn gh ti chung nga. Thy ni c c thy nm trm con nga, v s lng cm c cng dng s c ly bt ra t phn n ca nga. m nay c trng, i c Sariputta n thm Bt di cy nimba. Thy c Bt mi ngi trn mt ta c gn y, thy hi Bt: - Th tn, o l thc tnh m Th Tn dy tht l mu nhim. o l ny chuyn i c s sng ca nhng ai c c c hi nghe, hiu v lm theo. Th Tn! Lm th no o l ny c tip ni sau khi ngi trm tui. - Sariputta, nu cc v kht s thng hiu kinh k thc hnh theo nhng php mn c ch dn trong cc kinh k v nht l bit chp hnh gii lut cho nghim chnh th o l gic ng c th tip ni nhiu trm nm, c th l c ngn nm v sau. - Th Tn, con thy s lng cc huynh thng thuc kinh in rt ng v hu ht u chuyn cn n tng kinh k. Con ngh rng nu th h ngi xut gia tip tc hc hi v tr tng u u nh th th gio hun ca Bt c th truyn v rt xa trong tng lai. - Nhng truyn tng kinh in cha . Cn phi thc tp theo cc php mn ch by trong kinh in na, v nht l phi nghim tr gii lut. Ny Sariputta, nu cc v kht s khng nghim tr gii lut th chnh php s khng c trng tn. Chnh php s mai mt rt sm.
347 | C h n g 5 0 : M t v c c m r a n g
- Vy con xin thnh cu Bt thit ch v ban hnh gii lut lm mu mc ngn i cho np sng xut gia. - Cha c u, Sariputta. Gii lut khng th c thit ch y trong mt ngy v t mt ngi. Vo nhng nm u ca gio on, chng ta cha c mt gii lut no ht, nhng t t v nhng vng di v li lm ca cc phn t trong gio on m mt s cc gii iu c thit ch nn. S lng cc iu, nh thy bit, hin ln ti trn mt trm hai mi khon. S lng ny s tng ln na vi thi gian. Nhng gii cha thit ch mnh khng th thit ch trc c. By gi y chng ta bit l cc iu khon gii lut vn cha y , v v vy chng ta s phi i mt thi gian. Khi thy cc gii iu y , lc chng ta s ban hnh gii lut c tc. Sariputta, s lng cc gii iu, theo ti thy s ln ti t nht l hai trm. Ngy t t ti, v th ch giu c bo tr cho ma an c t phng xa tr v. Nghe ni cc v kht s nhiu ngi b i trong ma an c, ng ta rt ly lm hi hn. ng t chc mt bui trai tng tht long trng ti nh. Sau khi cng dng cm nc, ng cn cng dng cho Bt v cc v kht s mi ngi mt o ca sa. Sau bui thuyt php, Bt v cc v kht s t gi ng v i v min Nam. Con ng v min Nam tht p. Bt v on kht s i thnh tng chng. Ngy i, m ngh, bui sng thin ta trc gi kht thc. Tra th trai v ngh trong rng. Bui chiu tip tc i. Gp nhng ni cn gio ho, Bt v cc v kht s li nhiu hm. Bui ti cc thy hc hi v n tng kinh in trc gi ta thin. Sau thin ta l ngh ngi. Mt bui chiu n, Svastika gp trn ng i my em b chn tru ang la tru v. Ch dng li ni chuyn. Svastika ngh n thi nin thiu ca mnh. t nhin ch nh ti cc em ch qu. Ch nh thng Rupak, ch nh con Bala, v nht l ch nh con Bhima, em t ca ch. Nim nh qun ln trong lng ch. Ch khng bit r l i tu th cn c quyn ngh ti gia nh ca mnh hay khng. Ch
348 | C h n g 5 0 : M t v c c m r a n g
nh mt hm no hi Bt hoc l hi thy Ananda. Theo ch bit th ch Rahula c nhiu lc cng nh m lm. Chnh Rahula tm s vi ch nh vy. Tuy hai mi tui, Svastika vn cn cm thy gn gi vi bn tr, hn l vi ngi ln. Ch a qun qut bn cnh Rahula. Rahula cng cm thy thoi mi khi gn gi ch. Hai ngi c dp tm s. Ch tng k cho Rahula nghe v cuc i mnh nh mt em b chn tru. Rahula cha bao gi tng c ngi trn mt con tru. Nghe ni con tru hin lm, Rahula vn cha tin c. Ch ni vi Rahula rng con tru l mt con vt thuc loi hin nht trong cc loi ng vt, d hnh tng ca n to ln c th lm cho nt thnh ph e ngi. Ch ni nhiu ln ch nm nga thoi mi trn lng tru trn con ng t bn sng v nh. Trong khi ch nhn tri xanh, my trng v n chim bay ln, th con tru c chm chm a ch v nh; cc con tru khc u i theo mt cch ngoan ngon. C khi nm nga trn mnh tru, ch cn thi so na. Lng tru rt m v cng rt m. Ch li k v nhng tr chi ch tng chi chung vi bn tr gi tru trong xm. Rahula nghe ch k rt ly lm a thch. Rahula trong cung in trong sut thi gian y, v Rahula c bao gi c chi a theo cch u. Rahula tng ng mun c ngi trn lng tru mt phen. Svastika ha l s tm cch gip cho Rahula toi nguyn. Chnh Svastika m cng con mun tr v ngi trn lng tru, hung chi l Rahula. Nhng tnh th kh khn lm, lm kht s m cn mun chi a ngi trn lng tru nh bn mc ng, iu ny khng d. Svastika tnh thm l c dp i hnh ha gn qu nh, ch s xin Bt cho ch gh v thm cc em, ri ch cng s xin Bt cho php Rahula cng i vi ch. Rahula tng gp cc em ca ch ri. V thm cc em, ch s bo Rupak tp cho Rahula ci tru trn b rung, gn dng Neranjara. y vng v khng c ai nhn n; ch cng s ci o kht s v cng ci tru nh ngy xa. t nht l trong mt bui chiu. Ma an c nm ti, Bt c tr trn ni Calika. y l H th mi ba k t ngy Bt thnh o. Nm nay thy Meghiga c lm th gi
349 | C h n g 5 0 : M t v c c m r a n g
cho Bt. Mt hm thy Meghiga th tht vi Bt l c khi ngi mt mnh trong rng vng, thy thy nhng t tng tp lon v i dc ni dy trong tm. Thy thng nh Bt dy l v kht s phi bit sng mt mnh c th gi v c hi m thc tp thin qun, nhng khi mt mnh thy li gp nhng chng ngi khc tri dy t trong tm. Bt dy thy rng bit sng mt mnh khng c ngha l sng khng c bn o. Gn gi bn b m ch chuyn tr ph phim, iu y khng c li cho s tu tp v lm mt ht th gi, nhng gn gi bn hu nng v ch dn nhau trong vic thc tp l mt iu cn thit. V kht s nn sng trong mt on th, c nng v khuyn khch, l ngha ca nhng ting quay v nng ta Tng (Sangham saranam gacchami). Bt dy i c Meghiga: - Ngi kht s cn hi nm iu kin. Th nht l c thin hu tr thc, tc l nhng bn ng tu c tr tu v o hnh hng dn mnh. Th hai l phi c gii lut gip mnh an tr trong chnh nim. Th ba l phi c c hi hc hi gio php. Th t l phi chuyn cn. Th nm phi c s hiu bit. Bn iu kin sau cng c lin h nhiu ti iu kin th nht l c thin hu tr thc. Meghiga, mun iu phc i dc, sn hn v si m, thy phi thng xuyn thc tp cu tng qun, t bi qun, v thng qun v ty tc qun. Bn php qun ny c cng nng a n gii thot v gic ng. Cu tng qun l qun chiu v qu trnh tn hoi ca c th, thy c qu trnh hy dit ca mt thn th t khi tt th cho n khi xng ct tan thnh tro bi. Qu trnh ny c c thy l chn giai on, cho nn gi l cu tng qun. Cu tng qun c th gip ta i tr i dc. T bi qun l qun chiu v nhng nguyn nhn a ti tm nim gin d ca mnh, trong c nhng nguyn nhn thuc tm l ca mnh, v nhng nguyn nhn xa gn khin ngi
350 | C h n g 5 0 : M t v c c m r a n g
khc ni nng v hnh ng th no mnh ni cn gin d. T bi qun gip ta i tr sn hn. V thng qun l qun chiu qu trnh sinh dit ca vn php; php qun ny c cng nng dit tr si m. Ty tc qun l theo di hi th v nui dng chnh nim; php qun ny c cng nng i tr lon tm. Nu thy thng xuyn thc tp bn php qun y, thy s t ti trng thi t do ca tm .
351 | C h n g 5 0 : M t v c c m r a n g
Chng 51: Kho tng ca ci thy

Mn ma an c, Bt ln ng, hng v Savatthi. Svastika v Rahula c php ty tng ngi. y l ln u Svastika c n tu vin Jetavana. Tu vin rt p v y mi tin nghi cho s tu hc. Khung cnh ti mt m khng kh li m m. Thy Svastika, thy no cng mm ci. Ai cng bit l do v kht s tr ny m Bt ni kinh Chn Tru. Svastika nhn thy rng trong mt hon cnh thun tin cho s tu hc nh th ny chc chn ch s t c nhiu tin b. Ch hiu ti sao Tng cng quan trng nh Bt v Php. Tng l on th ca nhng ngi cng i trn con ng tnh thc, v ta phi tm v nng ta Tng c nng v hng dn. Cng nh ta tm v nng ta Bt v Php. Nm nay, v sa di Rahula c hai mi tui. Ch c i c Sariputta lm l trao gii kht s. C tu vin u vui mng. i c dy ch tht chu o nhiu ngy trc ngy ch th gii. Ch Svastika cng c hn hnh d nghe nhng li gio hun ny. Sau khi Rahula c th gii kht s. Bt th gi c bit dy cho ch v cc cng phu thin qun, Svastika cng c d thnh cc bui dy. Bt dy Rahula qun chiu v su gic quan l mt, tai, mi, li, thn v , v su i tng ca gic quan l hnh sc, m thanh, mi v, xc chm v nim, v v su thc l ci thy, ci nghe, ci ngi, ci nm, ci xc chm v thc. Ngi dy Rahula qun chiu v t tnh v thng ca mi tm hin tng m ngi gi l thp bt gii. Mi tm hin tng gm c su cn, su trn v su thc. Cn tc l c quan cm gic,
352 | C h n g 5 1 : K h o t n g c a c i t h y
trn l i tng ca cc c quan , v thc l nhng nhn thc pht sinh ra t s xc chm gia cn v trn. Php qun ny gi l gii phn bit qun. Bt dy qun chiu cn, trn v thc thy tt c cc hin tng ny u nng vo nhau m c mt, thy c t tnh v thng v duyn sinh ca chng. Mt khi thy nh th th hnh gi chng c c tnh cch v ng v thot ly c sinh t. Bt dy thy kht s tr Rahula tht k lng v o l v ng. Bt ni: - Ny Rahula, trong nm un l thn th, cm th, tri gic, tm hnh v nhn thc, khng c g bt bin c th gi l ng c. Thn th ny khng phi l ng. Thn th ny cng khng phi l ng s, ngha l vt s hu ca ng. Ng khng nm trong thn th, thn th cng khng nm trong ng. C ba loi kin chp v ng. Kin chp u l cho rng thn th ny l ng. Hoc cm th, tri gic, tm hnh v nhn thc ny l ng. Kin chp ny gi l ng chp. Khi ni ti thn th ny khng phi l ng, ngi ta c th ri vo kin chp th hai, cho rng ng l mt ci g ring bit vi thn th, v thn th ch l mt vt s hu ca ng. Kin chp th hai ny gi l d ng chp. Kin chp th ba cho rng trong thn th c ng v trong ng c thn th, hai khng l hai m cng khng l mt, ci ny nm trong ci kia. Kin chp ny gi l tng ti chp. Rahula, qun v ng l phi nhn su vo lng nm un thy nm un khng phi l ng, khng phi l d ng, cng khng phi l tng ti. Vt c ba kin chp ny ri mi thc s chng nghim c t tnh v ng ca vn php. Ti tu vin Cp C c ny c mt thy tn l Thera. Svastika nhn xt rng thy ny t a ni chuyn vi ai, v i u cng i mt mnh, lm g cng lm mt mnh. i c Thera khng lm pht lng ai, cng khng phm vo gii iu no, nhng thy sng c v l loi v khng tht s ha hp vi i chng, Svastika c ln ti gn thy
gi chuyn nhng thy cng trnh i. Mi ngi t tn cho thy l "ngi a sng mt mnh". Svastika bit rng Bt thng khuyn khch cc thy trnh t hp chuyn tr, trnh nhng bui nhn m v ch c th gi sng mt mnh m thin qun, nhng ch cm thy cch sng ca thy Thera khng tht s l cch sng m Bt mun. Mt bui chiu, nhn c c hi, Svastika em chuyn ny trnh by ln Bt. Ngy mai li, trong gi php thoi, Bt gi i c Thera ln v hi: - Thy l ngi a sng mt mnh, lm ci g cng a lm mt mnh v trnh s chung ng vi cc thy khc, c phi vy khng? i c p: - Bch Th Tn, ng nh vy. Th Tn thng dy ngi kht s nn bit c c, ngha l nn sng mt mnh. Quay li i chng, Bt ni: - Cc v kht s, ti mun dy cho cc v th no l tht s bit sng mt mnh. Ngi tht s bit sng mt mnh l ngi bit an tr trong chnh nim. Ngi y thc c nhng g ang xy ra trong thn th, trong cm gic, trong tm v ni nhng i tng ca tm . Ngi y bit qun chiu s sng trong gi pht hin ti, khng tm v qu kh, khng tng ti tng lai, v qu kh th khng cn m tng lai th cha ti. S sng ch c mt trong gi pht hin ti. Nu ta b gi pht hin ti, ta nh mt s sng. Ny cc v, th no l tm v qu kh? Tm v qu kh y c ngha l t nh mt mnh trong qu kh, tri dt trong qu kh trn nhng t sng t duy: trong qu kh hnh th ta tng nh th , cm th ta tng nh th , a v ta tng nh th , hnh phc ta
tng nh th ... Pht khi ln nhng t duy nh th v b rng buc bi nhng g thuc v qu kh, l tm v qu kh. Ny cc v, th no l tng ti tng lai? Tng ti tng lai y c ngha l t nh mt mnh trong tng lai, tri dt trong tng lai, trn nhng t sng t duy, lo s hoc m tng: trong tng lai, hnh th ta s c hay s b nh th , cm th ta s c hay b nh th , hnh phc ta s c nh th , kh au ta s b nh th ... Pht khi ln nhng t duy nh th v b rng buc bi nhng c m hoc lo s v tng lai... l tng ti tng lai. Ny cc v, tr v giy pht hin ti l tip xc vi s sng v qun chiu s sng. Nu khng tip xc th khng th qun chiu. Chnh nim gip ta tr v hin ti, tip xc vi hin ti v qun chiu s sng trong hin ti. Tr v hin ti khng c ngha l t nh mt mnh trong nhng am m hoc su kh v hin ti. Nu b rng buc bi nhng am m v su kh v nhng g ang xy ra trong hin ti th s sng cng khng c mt. S sng khng c mt v chnh nim khng c mt. Ny cc v kht s, ngi bit sng mt mnh l ngi bit an tr trong hin ti, d ngi y ang ngi gia m ng. Mt ngi ngi trong rng su m nu khng c chnh nim, nu b nhng con ma qu kh v tng lai li cun v m nh th ngi y vn khng phi l ngi bit sng mt mnh. Ri Bt c cho cc thy nghe mt bi k: "ng tm v qu kh ng tng ti tng lai Qu kh khng cn Tng lai th cha ti Hy qun chiu s sng Trong gi pht hin ti K thc gi an tr Vng chi v thnh thi Phi tinh tin hm nay
Ko ngy mai khng kp Ci cht n bt ng Khng th no mc c Ngi no bit an tr m ngy trong chnh nim Th Mu Ni gi l Ngi Bit Sng Mt Mnh. c xong bi k, Bt cm n i c Thera v bo thy i xung. Ngi khng trc tip khen hay ch thy. Nhng chc chn l ln ny i c tht s hiu c Bt. Trong bui php m hm , Svastika nghe cc thy ln ni rng nhng li dy ca Bt hm rt l quan trng, mi ngi cn phi ghi nh. i c Ananda trng tuyn mt ln na nhng iu Bt ni cho mi ngi nghe. Thy c li bi k ca Bt mt cch tri chy v thng sut. Svastika ly lm l. Hnh nh thy Ananda nh ht nhng li Bt ni khng st mt ting no. Cch ni, li ni, v c php ging ht nh khi Bt ni. Khi i c Ananda trng tuyn xong li Bt, i c Mahakaccana ng ln ni: - Ta hy nn ly li Bt dy hm nay lm thnh mt kinh vn. Tha cc huynh , ti xin ngh gi kinh ny l kinh Bhaddekaratta ngha l kinh Ngi Bit Sng Mt Mnh, v cng xin ngh tt c cc huynh hc thuc lng hnh tr. t nht mi ngi trong chng ta u phi hc thuc lng bi k. i c Mahakassapa ng dy tn ng kin y. Sng hm sau, trong khi i kht thc, Bt gp mt bn tr con ang t hp vi nhau chi a. Cc thiu nhi ny ang hnh h nhng con cua nh m chng bt c di rung. Mt a trong bn chng ly ngn tay tr ca bn tay tri xung lng mt con cua . Vi tay phi, n b mt cng ca con cua. Bn tr reo h vang dy. a kia thch ch, b gy mt ci cng cua khc. Bn tr li v tay h reo. Chng chi nh vy cho n khi tt c hai cng v tm chn ca con
cua u b b gy ht. Rt cuc chng ling con cua xung rung v i bt mt con khc chi. Thy Bt v cc thy ti, bn chng ngng u ln ri li ci xung chi tr hnh h my con cua. Chng tn c m khng bit l chng tn c. Bt bo bn tr ngng tay. Ngi ni: - Ny cc con, nu cc con b trc chn tay hay gy tay th cc con c au khng? Bch thy, c, bn tr tr li. - Con cua b cc con b gy cng v gy chn cng au n nh th . Cc con c bit khng? Bn tr nn bt. Bt ni tip: - Con cua cng bit n ung, con cua cng c cha, m, anh v ch ca n nh l cc con vy. Cc con lm kh con cua nh th th cc con cng lm kh lun c cha m v anh ch n. Cc con hy suy ngh i. Bn tr t v hi hn. Lc by gi thy Bt v cc thy xm quanh mt bn tr, nhng ngi qua li gn y cng gh li xem. Nhn c hi ny Bt dy c tr em ln ngi ln v lng t bi. Ngi ni: - Chng ta phi lm sao cho tt c mi loi u cm thy c an n v c nim vui trong s sng. Chng ta phi bo v s sng cho nhau v em nim vui cho nhau. Tt c mi loi, d ln, d nh, d i bng hai chn hay i bng bn chn, d b trn mt t hay bay trn h khng hoc bi li trong nc cng u c quyn sng. Chng ta khng nn em tm hn th nhau, st hi nhau. Chng ta nn che ch cho nhau. Ny cc con, cng nh mt b m em thn mng che ch cho a con thn yu duy nht ca mnh, mi ngi trong chng ta
phi m lng ra n nhn v che ch cho tt c cc loi c sinh mnh. Lng thng ca chng ta phi bao trm tt c mi loi sinh vt ang c mt trn, di, trong, ngoi v chung quanh ta. Trong khi i, ng, nm, ngi, tri tim ta phi mang theo tnh thng , v ta hy an tr m ngy trong tnh thng . Dy xong, Bt r bn tr cng em th nhng con cua cn li xung rung, ri ngi cng cc v kht s tip ni con ng i kht thc. Svastika bit Bt rt ch tm n vic hng dn tr em nn ch bn vi ch Rahula t chc nhng bui tp hp thiu nhi ti tu vin Jetavana cc em c dp c hc hi vi Bt. Vi s cng tc ca nhng ngi c s tr thng hay n tu vin nghe Php, nht l vi bn ngi con ca c s Sudatta. Svastika v Rahula thng quy t cc em thiu nhi trong vng v cha mi thng mt ln. C s Sudatta c bn ngi con: Subhada ch, Subhada em, Sumana v Kala. Kala l con trai duy nht ca c s. Ban u Kala khng c v hng hi lm, nhng v mn Svastika nn cu t t dn thn vo vic tu hc. Cng cha Vajiri con quc vng Pasenadi cng ym tr c lc cho vic gio dc thiu nhi ny. Mt bui chiu rm, cng cha r bn tr em hoa ln tn tnh x dng Bt. Mi em cm trong tay nhng cnh hoa hi c trong vn nh ca mnh. C em hi c c nhng cnh hoa di trn ng n tu vin. Cng cha Vajiri m theo mt b sen hi c ngay trong h sen vn Thng Uyn. Khi ln ti tnh x th cng cha v bn tr c bit Bt ra ging ng. n gi ngi ni php thoi. Php thoi hm nay c ni chung cho c hai gii xut gia v ti gia. Cc em thiu nhi r nhau cng ln php ng.
Thy thiu nhi ti, cc thy v cc v c s u nhng li cho cc em i. Bt ngi trn php ta. Tt c cc em thiu nhi c cng cha Vajiri hng dn ln dng nhng bng hoa ca mnh hi c trn chic bn nh t trc mt Bt ri ci u x Bt. Bt mm ci p l cc em v bo tt c i xung tm ch ngi pha trc i chng. Bui php thoi hm tht l c bit. i cc thiu nhi ngi xung yn n. Bt mi ng dy. Ngi cm ly mt bng sen a ln trc mt i chng, khng ni nng g. Tt c i chng u im phng phc. Khng ai hiu Bt mun ni g bng c ch y. Mt lt sau, Bt a mt quan st i chng ri mm ci. Ngi ln ting: - Ti c con mt ca chnh php, kho tng ca ci thy mu nhim v ti trao li cho Mahakassapa. Mi ngi dn hai mt v i c Kassapa. N ci cha tt trn mi i c. Mt thy vn nhn ln Bt. Mi ngi li nhn ln Bt. Bt ang nhn bng hoa v mm ci. Svastika khng hiu g ht v ngh rng c nhiu ngi cng ngn ng nh ch. Ch bit iu quan trng nht trong lc ny l gi chnh nim v ch bt u theo di hi th theo phng php c hc vi Bt. Ch thy bng hoa Bt cm trn tay l mt bng sen trng ang vo lc h n. Bn tay Bt cm a sen trong mt dng iu thanh tao v trang trng, ngn tay ci v ngn tay tr kp cung hoa vo gia, v cung hoa nm xui p theo lng bn tay. Chnh bn tay Bt cng xinh p nh mt bng hoa, v a sen trng pha trn, tinh khit v mu nhim, cng c v nh l mt bn tay khc ca ngi. Svastika cm nhn c ci p tinh khit v trang trng m khng cn suy t tm hiu.
Bt gic ch cng mm ming ci. Bng Bt ct ting ni. Ting ca ngi trong, m v sang sng: - i chng, bng hoa ny l mt thc ti mu nhim. Khi ti cm n a ln trc i chng, tt c chng ta u c c hi tip xc vi bng hoa. C hi y l mt c hi ng u. Tip xc c vi bng hoa l tip xc c vi thc ti mu nhim, tip xc vi s sng. Mahakassapa mm ci trc tin v Mahakassapa tip xc c vi bng hoa trc tin. Trong i chng y, c nhng v khng tip xc c vi bng hoa, l v trong tm ca qu v cn c nhng chng ngi. C nhng v ang t cu hi: "V c g m sa mn Gotama hm nay a cnh hoa ln?" V tm cc v y ang bn rn v nhng tng, cho nn cc v y khng tip xc c vi bng hoa. i chng, m chm trong suy t l mt trong nhng nguyn do khin ta khng tip xc c vi thc ti. Trong trng hp ang b lo lng, phin mun, gin hn hay ghen ght ch ng, ta cng mt c hi tip xc vi thc ti mu nhim. i chng! Bng hoa trong tay ti c th ch tht s c mt i vi nhng ai bit an tr, trong chnh nim ni gi pht hin ti. Nu qu v khng tr v an tr trong gi pht hin ti th bng hoa c mt cng nh khng. C nhng ngi i ngang qua rng cy trm hng m khng thy c mt cy trm hng. C nhng ngi i qua s sng m khng tip xc c vi s sng. i chng! S sng cha cht kh au m s sng cng y nhng mu nhim. Qu v phi tinh cn v tnh thc tip xc vi nhng kh au v nhng mu nhim y ca s sng.
Nhng tip xc vi kh au khng c ngha l t nh mt mnh trong kh au v tip xc vi mu nhim khng c ngha l t nh mt mnh trong mu nhim. Tip xc l thc s chng nghim s sng v qun chiu s sng, ta s thy c t tnh duyn khi v v thng ca s sng, do ta s khng nh mt ta trong tham m, trong gin hn v trong m mui. Ta s thng xuyn an tr trong t do v gii thot. Svastika rt sung sng. Ch hiu c li Bt dy. Ch hi lng lm khi nh ra rng ch mm ci khi tay Bt cn cm bng hoa a ln. i c Mahakassapa mm ci trc v i c l mt t ln ca Bt, ng v hng thy ca ch. Ch lm sao t so snh mnh vi i c, cng nh vi cc v cao khc ca Bt nh cc thy Sariputta, Moggallana, Assaji v.v... Nm nay ch ch mi hai mi bn tui.
Chng 52: Phc in y

Nm sau, Svastika c theo Bt v an c tu vin Nigrodha st bn thnh Kapilavatthu qu hng ca Bt. Bt v qu trc ma an c bi v ngi nghe ni c s xch mch v tranh chp gia hai nc Sakya v Koliya. Sakya l qu ni ca Bt v Koliya l qu ngoi ca ngi. Hong hu Mahamaya v cng cha Yasodhara u c gc gc t Koliya. Hai nc chng nhau v dng sng Rohini. S l nm y tri khng c ma m c hai bn u thiu nc ti rung. Mc nc sng Rohini cng rt thp. Nc khng cho c hai bn dng, m bn no cng mun p p dn ht nc sng v pha mnh. Ban u ch l li qua ting li gia nng dn hai pha. Sau th c xung t v m , ri dn v v cnh st hai bn nhp cuc. Cui cng l binh i hai nc dn trn hai pha b sng. Tnh th tr nn gay cn v nguy him. Bt mun bit nguyn do ca cuc tranh chp. Hi cc v tng ch huy qun i, Bt c cho h bit l v pha bn kia khinh ngi, xm phm ti sn v tnh mng bn ny. Hi cc nh chnh tr, h cng tr li tng t. Khng ai ni cho Bt nghe do tht s ca cuc tranh chp. Mi n khi Bt ni chuyn vi cc nng dn ngho, ngi mi bit nguyn do tht s ca cuc tranh chp l nc ti. Vn c lin h thn tc su xa vi c hai dng h Sakya v Koliya, Bt sp t c mt cuc gp g gia cc v quc vng, mt bn l quc vng Mahanama, mt l quc vng Suppabuddha. Ngi xin vi hai v quc vng tho lun i n mt cuc ha gii. Ngi ni rng trong mt cuc chin tranh, ai cng l ngi thua cuc, d l thua nhiu hay thua t.
362 | C h n g 5 2 : P h c i n y
Bt hi: - Cc v i vng, nc sng qu hn hay mng ngi qu hn? Vua no cng tr li l mng ngi l qu hn, mng ngi l v gi. Bt ni: - Cc v i vng, nc ti l u mi ca cuc tranh chp gia hai nc, nhng nu khng c lng t i v s cm gin th s tranh chp v nc ti s khng a ti mt cuc chin tranh. Cc v i vng! Chng ta phi xt li tm chng ta. Chng ta ng v lng t i v s cm gin ln nhau m lm tn ph mu xng ca dn chng hai nc. Bung b t i v gin hn l chng ta tho g c gung my chin tranh. Gii quyt vn tranh chp v nc ti khng kh. Chng ta ch cn ngi li thng thuyt vi nhau. C bao nhiu nc trong dng Rohini th ta chia cho c hai pha, d nc khng cho c hai bn. Chng ta s tm ra gii php bn no cng c tha hng ng u s lng nc ti. Nh s can thip ca Bt m hai bn i ti mt s tha thun v vn nc ti v thit lp lin lc ngoi giao thn tnh nh c. Quc vng Mahanama khn khon xin Bt lu li trong mt ma an c vng quc Sakya. Bt nhn li. y l ma an c th mi lm sau ngy thnh o ca Bt. Sau ma an c Kapilavatthu. Bt tr v min Nam. Ma an c th mi su, ngi c tr ti Alavi. Ma an c th mi by, ngi v tu vin Trc Lm. Ma an c th mi tm, ngi Koliya. Ma an c th mi chn, ngi li tr v Rajagaha. Ti Rajagaha, t my nm nay, Bt a c tr trn ni Gijjhakuta, mt ngn ni c hnh dng chim thu nn cng c gi l Thu Sn. Vua Bimbisara thng hay n ving Bt v nghe php trn ni ny.
363 | C h n g 5 2 : P h c i n y
Vua cho xy bc t chn ni ln ti tnh x ca Bt. My ci thung lng nh c vua cho san bng. Vua li cho bc cu qua my thc nc. Xa gi ti chn ni, vua i b ln theo cc bc . Gn tnh x c mt tng ln bng c my ta nh. Tnh tht ca Bt c xy bng ly ngay ti ch. Pha ng Bc tnh x, c mt dng sui chy qua khe . Bt thng git o ca sa trn dng sui ny v phi o trn mt phin kh ln bn sui. Ngi trc tnh x, vo nhng ngy quang ng, Bt thy c c kinh Rahajaga, Bt rt a ngi ngm mt tri ln t im nhn ny. Cnh tng mt tri ln y tht huy hong v dim l. Cc i c ln nh Sariputta, Uruvela Kassapa, Moggallana, Upali, Devadatta v Ananda u c tnh x ring trn ni Linh Thu. Trong vng ln cn th Rajagaha c ti mi tm c s tu hc quan trng ca tng on. Ngoi tu vin Trc Lm (Venuvana) v ni Linh Thu (Gijjhakuta), cn c nhng trung tm ni ting khc, trong ni bt nht l Vaibharavana, Sarpasundikapragbhara, Saptaparnaguha v Indrasailaguha. Hai ni sau l hai ng ln. Gn ni Linh Thu, c tnh x ca mt v y s tr ni ting tn l Jivaka. V y s ny l mt trong nhng t ti gia thn cn nht ca Bt. Jivaka l con ca vua Bimbisara v ca b mnh ph Ambapali. Chng hc thuc t nm mi bn tui ti Taksassila. Nm mi lm tui, chng c m ti n, a v tu vin Trc Lm ving Bt. Nm nay Jivaka hai mi su tui. Tt nghip ngnh y t nm hai mi ba tui. Jivaka tr nn mt lng y ni ting sau khi cha lnh cho nhiu ngi tng mc nhng chng bnh him ngho. Jivaka cng tng cha bnh cho vua Bimbisara.
364 | C h n g 5 2 : P h c i n y
T my nm nay, Jivaka thng lui ti tu vin Trc Lm v ni Linh Thu chm sc sc khe ca Bt v ca cc v kht s. Vo u ma lnh, Jivaka c ng cc bn cng dng thm y o cho cc v kht s h p m ng ban m. Jivaka cng cng dng Bt mt b y. V lng y ny khng nhng lu tm n vic tr bnh m cn lu tm n vic nga bnh na. ng ngh vi Bt mt s bin php v sinh cn c p dng cho cc v kht s. Mi thy nn c mt dng c lc nc ung, v nc ly t ao h th nn c un si. Y o mi by ngy phi c git t nht mt ln. Nh tm cn c dng thm trong tu vin. Thc n hm nay khng nn dnh li cho ngy hm sau. Tt c nhng iu Jivaka ngh, Bt u chp nhn. Cng dng ca sa tr nn mt hnh ng rt ph thng trong dn chng. C mt hm Bt thy mt v kht s tr v tu vin trn vai nng tru c y o. Bt hi: - Thy c bao nhiu chic y tt c? - Ly Bt, con c cng dng tt c ti tm chic y. - Thy cn dng nhiu y n th sao? - Ly Bt, con khng cn dng nhiu y nh th, ti v ngi ta cng dng nn con phi nhn. - Theo thy th mi v kht s cn c bao nhiu chic y l ? - Ly c Th Tn, con ngh ba chic y l cho mi ngi. Ngi thin trong rng lnh hoc ng ngh ban m di gc cy m c c ba y th l m. Bt ni: - Ti cng ngh nh thy vy. Khi no lnh lm ti cng ch cn ti chic y th ba. T ry v sau, mi v kht s ch c quyn c
365 | C h n g 5 2 : P h c i n y
mt ci bnh bt v ba chic y ca sa m thi. Nu c cng dng thm qu v nn t chi. V kht s bi t Bt v i v tng x ca mnh. C mt hm khc ng trn mt ngn i. Bt ch nhng tha rung ni nhau chy di n chn tri v ni vi i c Ananda: - Ananda, thy c thy nhng tha rung la chn vng c chia thnh tng chy di ti chn tri khng? p qu! Ti sao ta khng ngh may o ca sa cho cc v kht s theo kiu mu ny? Ananda bch: - ca Th Tn tht hay. o ca sa may theo hnh dng nhng tha rung nh th ny th p bit bao nhiu. Con tng nghe Th Tn ni mt v kht s tu hc nghim chnh l mt th t rung rt tt trn ta c th gieo nhng ht ging phc c cho hin ti v tng lai. Cng dng, hc hi v tu tp theo v kht s y tc l gieo nhng ht ging phc c vy. Nu Th Tn cho php, con s b co vi i chng v cch thc may y trong tng lai v s gi kiu y ny l phc in y. Bt mm ci. Ngi gt u ng thun. Ma an c nm sau. Bt c tr ti tu vin Jetavana th nc Kosala. C s Suddata thn hnh v Rajagaha thnh ngi. C s nhc l t lu Bt khng an c ti Jetavana. y l ma an c th hai mi ca Bt sau ngy ngi thnh o. Nm nay Bt nm mi lm tui. c tin Bt v an c ti Savatthi, quc vng Pasenadi mng r. Vua em c gia nh hong gia ti ving Bt. i theo vua c th hu Vrsabhasatriya v hai ngi con ca th hu l thi t Vidudabha v cng cha Vajna. Th hu l ngi dng Sakya.
366 | C h n g 5 2 : P h c i n y
Sau ngy c gp Bt v tr nn t ca ngi, quc vng Pasenadi gi mt phi on qua vng quc Sakya xin ci mt ngi trong hong gia lm th hu. Vng quc tuyn chn v cng nng xinh p Vrsabhasatriya g cho vua. Cng nng l con gi ca hong thc Mahanama. Trong sut ma an c, vua khng b mt php thoi no ca Bt m khng n nghe. Ngi n nghe php cng ngy cng ng. Trong s nhng v t mi c n c s Visakha, c xem nh l n th ch ln nht ca tu vin. Thy cc v kht s ti tu vin qu ng o, b pht tm em khu vn rng ri v xanh tt ca b pha ng thnh ph Savathi cng dng cho Bt v cho gio on. Khu t ny p khng thua g vn cy Jeta, nhng din tch th hp hn. Vi s hp sc ca cc bn, b Visakha xy dng c nhiu tng x v thin ng trong khu t. Khi tu vin mi c hon thnh, i c Sariputta ngh t tn l tu vin ng Vin (Purvarama). Ging ng trung tm tu vin c t tn l Lc Mu ng, Lc Mu ng l bit hiu ca n c s Visakha, Lc (Migarai) l tn con trai ln ca b. N c s Visakha sinh trng Bhaddhya trong vng quc Anga. C l con gi ca nh triu ph Dhananjaya. Ln ln c ly chng Savathi. Chng c cng l mt triu ph. Hai cha con u l t trong gio phi Nigantha Nataputta; hai ngi vn khng c cm tnh vi Bt v gio on kht s, nhng nh c hnh v s m thm ca Visakha m hai ngi dn dn c cm tnh vi Bt v sau khng lu u tr nn t ca Bt. B Visakha thng hay i cha vi mt ngi bn gi tn l Suppiya. B pht nguyn vi Bt l s thng xuyn cng dng thuc men cho bt c v kht s v n kht s no n Savatthi m b au m, s cng dng o ca sa v khn tm cho tt c cc v kht s v n kht s no n an c ti Savatthi. B cng trit ng h ni s Mahapajapati trong vic thit lp v trang b mt trung tm tu hc cho cc v n kht s bn hu ngn sng Ganga gn st th Savatthi. B l ngi h tr rt c lc cho cc v n kht s, khng
367 | C h n g 5 2 : P h c i n y
nhng v phng din vt cht m cn trn phng din tinh thn na. B tng can thip v ha gii nhng v xch mch xy ra gia ni chng trong n tu vin. Trong mt bui php m ti ging ng Lc Mu, cc v cao ca Bt i ti quyt nh quan trng sau nhiu gi m lun, quyt ngh u l ngh thy Ananda lm th gi thng xuyn cho Bt. ngh th hai l t nay v sau, c ti ma an c th thnh Bt tr v Savathi. ngh u l do i c Sariputta a ra. i c ni: - S huynh Ananda l ngi c tr nh bn b nht trong chng ta. Tr nh ca s huynh tht l l lng, trn trn gian ny khng ai b kp. Mi khi Bt dy iu g m c mt s huynh Ananda th nhng li Bt dy khng ri rt i u c. Khi trng tuyn li nhng iu Bt dy th s huynh Ananda trng tuyn khng st mt cu hoc mt ting, v vy, nu c lm th gi cho Bt, s huynh s c dp nghe ht nhng iu Bt ni, d l ni cho mt m ng hoc l ni cho mt ngi, v s huynh s ghi nhn c nhng iu . Li dy no ca Bt cng qu ha khng cng, do y chng ta phi lm mi cch gt hi v bo tr tt c nhng iu ngi gio hun. Trong hai mi nm qua, chng ta di dt ri rt v mt mt rt nhiu iu Bt dy. Vy s huynh Ananda nn v chng ta v v cc th h tng lai m nhn ly trch nhim lm th gi cho Bt. Cc v kht s c mt trong bui hp u tn ng kin ca i c Sariputta. i c Ananda c v ngn ngi. i c ni: - Ti thy c nhiu iu bt tin nu cc s huynh c ti lm th gi cho Bt. Khng chc rng Bt bng lng cho ti lm th gi, nu chu kh nhn xt, chc cc s huynh cng thy rng Bt rt cn thn khi mang ting l c con mt c bit
368 | C h n g 5 2 : P h c i n y
vi nhng ngi trong thn tc Sakya. i vi n kht s Mahapajapati, vn l d mu ca ngi m ngi cng rt cng rn, cn Rahula th t ngy c lm sa di, khng bao gi ch c ng trong tnh x ca Bt hay ngi n cm ring vi Bt. Ti cng th, ti cng khng bao gi c Bt cho thn cn mt cch qu ng, vi li ti cng khng dm thn cn vi Bt mt cch qu ng. Ti cng ngi cc huynh ni ra ni vo, cho l ti thc mch, v cho rng v ti thc mch cho nn Bt mi thnh thong gi cc huynh ln m rn dy. Ni ti , i c ngng ln nhn i c Sariputta: - i vi s huynh Sariputta, Bt c mt ci nhn c bit, bi v s huynh l ngi thng minh v ti gii vo bc nht trong s chng ta. S huynh l mt ngi ph t rt c lc cho Bt trong vic dy d cng nh trong vic t chc, v c nhin l Bt c t nim tin ln ni s huynh. Cng v vy m s huynh b nhiu huynh ghen ght. Ti thy khi quyt nh c iu g, Bt thng hi kin ca nhiu ngi, ch khng phi l ch hi kin mt s huynh Sariputta. Vy m c nhng huynh dm ni l nhng quyt nh y l nhng quyt nh ca Sariputta ch khng phi tht s l nhng quyt nh ca Bt. Lm nh Bt l ngi khng c tr c suy xt i ti c nhng quyt nh quan trng. Ti thy l mt ti tng thng mn rt ln. Ti ngn ng khng mun vng li cc s huynh l v th. i c Sariputta ci: - Ti th ti khng ngi khi c huynh no hiu lm ti m t v ganh ght. Ti ngh l khi nhn thy iu g tht s c li lc, mnh phi c can m lm theo; d ai ni nga ni nghing mnh cng khng nn v vy m thi ch. S huynh Ananda! Chng ti bit s huynh l ngi c t lm, nhng chng ti ngh l nu s huynh khng nhn li yu cu ca anh em th
369 | C h n g 5 2 : P h c i n y
o php s rt b thit thi, cho th h hin ti v nhiu th h v sau. i c Ananda im lng hi lu khng ni g. Cui cng thy ln ting: - Ti s vng li cc s huynh lm th gi thng xuyn cho Bt, nu cc s huynh c th bch vi ngi chp nhn nhng iu m ti yu cu sau y. Th nht l xin Bt ng cho ti y o m ngi ta cng dng ngi. Th hai l xin Bt ng cho ti nhng thc n m ngi ta em n cng dng ngi. Th ba l xin Bt ng cho ti cng trong mt tnh tht vi ngi. Th t l xin Bt ng cho ti i theo khi c mt th ch thnh ngi th trai. Th nm l xin Bt bit l Bt c th cng i vi ti khi ti c mt th ch thnh ti th trai. Th su l xin Bt cho ti c quyn tin dn hoc t chi nhng ngi mun c din kin vi ngi. Th by l con Bt cho ti c hi li ngi mi khi c iu g ngi ni m ti cha hiu. Th tm l xin Bt lp li cho ti i nhng bi php thoi m v bt c d ti khng c mt nghe. i c Upali gp : - Nhng iu s huynh Ananda a ra u l chnh ng, ti chc nhng iu y s c Bt chp nhn. Duy c iu th t ti thy cha n, nu s huynh khng i theo Bt khi c th ch thnh Bt ti th trai th lm sao s huynh c nghe nhng li Bt dy v th ch? S huynh khng c nghe th lm sao s huynh c th trng tuyn li nhng li y cho chng ti nghe, trong trng hp nhng li y l nhng li mi l rt qu bu? Ti ngh nh sau: mi khi Bt c cung thnh, ngoi s huynh ra, nn c mt huynh khc cng i, nh vy s huynh trnh c ming th gian l nh nng vo Bt m s huynh thng c thc n ngon. Ananda ci:
370 | C h n g 5 2 : P h c i n y
- iu s huynh ni cng cha n. Trong trng hp th ch ch sc cng dng cho hai ngi m thi, th sao? - Th hm y Bt v hai s huynh n t li mt cht ch sao. Cc thy cng ci r ln mt cch vui v. Vn th gi gii quyt xong, cc thy bn ti chuyn thnh Bt an c hng nm ti Savatthi. Savatthi hin c ti hai tu vin ln cho nam gii, tu vin K Th Cp C c v tu vin Lc Mu. Ngoi ra cn c mt tu vin cho ni gii. Nn ly Savatthi lm cn c hnh o. nhng vng quc ln cn ai mun gp Bt m khng bit ngi u th c v Savatthi trc ma an c l t khc c gp. l c hi ng u cho tt c mi ngi. Cc v kht s v n kht s t cc quc gia khc c th ti Savatthi an c m khng gp tr ngi, v cc i th ch ln nh Anathapindika v Visakha pht nguyn cung cp thc phm, thuc men, y o v ch c tr cho bt c v khch tng no ti y. Sau khi kt thc bui php m, cc thy cng i n tm Bt ti tnh tht ca ngi trnh by nhng kin c tng hp c. Bt chp nhn hai ngh ca cc v cao mt cch hoan h.
371 | C h n g 5 2 : P h c i n y
Chng 53: An tr trong hin ti

Ma Xun nm sau, ti Kammassadhamma th ph x Kuru thuc vng Ty Bc, Bt ni kinh Nim X (Satipatthanasutta) cho mt thnh chng kht s trn ba trm ngi. y l mt kinh rt quan trng cho cng phu tu tp thin qun. Bt ni php qun nim x ny l con ng c th gip mi ngi t ti s thanh tnh ha thn tm, vt khi su no, dit c kh u, thnh tu c hiu bit ln v t ti t do hon ton. Nghe Bt dy xong kinh ny, i c Sariputta ni vi i chng rng y l mt trong nhng kinh vn quan trng vo bc nht, v ngh tt c cc v kht s v n kht s n tng kinh ny cho thuc lng m hnh tr theo. Ngay ti hm y, i c Ananda trng tuyn li tng li tng ting nhng iu Bt dy. Nim X l an tr trong chnh nim. Theo php tu ny ngi hnh gi thc c nhng g ang xy ra trong cc lnh vc thn th, cm gic, tm v i tng tm mnh. thc y tc l chnh nim. Bn lnh vc y l bn lnh vc qun nim. Trong lnh vc th nht l thn th, ngi hnh gi qun nim v hi th ca mnh, v bn t th ca thn th mnh l i, ng, nm, ngi, v nhng ng tc ca thn th mnh nh i ti, i lui, nhn, mc o, n, ung, i tiu tin, ni chuyn, git o... v nhng b phn ca c th nh tc, lng, rng, gn, xng, thn, ty, rut, nc ming, m hi, v.v... v nhng yu t to nn c th nh nc, sc nng, khng kh, vt th... v v s tn hoi ca mt t thi t khi n trng phng ln cho n khi xng ct tan thnh tro bi. Qun nim v thn th bng cch pht khi thc v nhng hin tng thuc v thn th. V d khi ang th vo, hnh gi bit l mnh ang th vo; khi ang th ra, hnh gi bit l mnh ang th ra; khi ang th vo v lm cho ton thn an tnh, hnh gi bit l mnh ang th vo v lm cho ton thn an tnh. Khi i, hnh gi bit l mnh i, khi ngi xung, hnh
372 | C h n g 5 3 : A n t r t r o n g h i n t i
gi bit l mnh ang ngi xung. Khi lm nhng ng tc nh mc o, ung nc, hnh gi bit l mnh ang mc o, ung nc v.v... Nh vy cng phu qun nim v thn th khng phi ch c thc hin trong lc ngi thin m phi c thc hin sut ngy, ngay c nhng lc i kht thc, n cm v ra bt. Trong lnh vc th hai l cm gic, ngi hnh gi qun nim v nhng cm gic ang pht sinh, tn ti hoc tn hoi ni mnh, nhng cm gic d chu (lc th), kh chu (kh th) v nhng cm gic trung tnh (x th). Nhng cm th y c th c ngun gc sinh l hay tm l. Qun nim cm gic bng cch pht khi thc v s pht sinh, tn ti v hoi dit ca nhng cm gic y. V d khi ang b nhc rng, hnh gi bit l mnh ang b nhc rng, khi ang sung sng v c mt ngi khc khen ngi, hnh gi bit l mnh ang sung sng v c mt ngi khc khen ngi. Hnh gi cn qun chiu an tnh ha nhng cm gic ca mnh v thy r ngun gc pht sinh ca mi cm gic. Cng phu qun nim v cm gic, do cng khng phi ch c thc hin trong lc ngi thin, tri li, y l mt cng phu c thc hin sut ngy. Trong lnh vc th ba l tm , ngi hnh gi qun nim v nhng trng thi tm l ang c mt. Khi c tham dc, bit l c tham dc, khi khng c tham dc, bit l khng c tham dc. Khi c gin hn, lm lc, bit l c gin hn hay lm lc, khi khng c gin hn hay lm lc th bit khng c gin hn hay lm lc. Khi tm tp trung hay tn lon, th bit l c tp trung hay tn lon. Nhng lc tm m rng, khp kn, c gii hn, c nh hay c gii thot th hnh gi lin bit; khng c th cng lin bit. Ni tm li, hnh gi nhn din v c thc v tt c nhng trng thi tm c mt trong gi pht hin ti. Trong lnh vc th t l i tng tm , ngi hnh gi qun nim v nm trng thi chng ngi ca gii thot (tham m, gin hn, hn trm, kch thch v nghi ng) mi khi chng c mt; v nm yu t cu to nn con ngi gi l nm un (thn th, cm gic, tri gic,
tm t v nhn thc); v su gic quan v i tng ca chng; v by yu t gic ng (chnh nim, trch php, tinh tin, h lc, khinh an, nh v hnh x) v v bn s tht l kh au, nguyn do ca kh au, s gii thot kh au v con ng thc hin gii thot. Tt c nhng th y u l i tng ca tm . Vn php u bao hm trong nhng i tng y. Bt ch dy cn k v tng php qun nim trong c bn lnh vc. Ngi dy tinh chuyn hnh tr php qun ny trong by nm th chc chn s t c gii thot. Ngi li ni: c ngi c th t ti gii thot trong by thng, hoc ni trong by ngy, nh hnh tr php qun nim ny. Trong mt bui php m, i c Assaji cho bit y khng phi l ln u Bt dy v bn php lnh vc qun nim. Ngi dy nhiu ln php ny ri, nhng y l ln u tin ngi tng hp li nhng g ngi dy v php tu trong mt bi ging tht y , tht cn k. i c cng ng vi i c Sariputta l kinh ny cn c tt c cc v kht s hc thuc lng tng c v hnh tr. Tr v tu vin Jetavana vo cui xun nm y. Bt c mt tn st nhn ni ting tn l Angulimala. Mt bui sng i vo thnh Savatthi kht thc, Bt c cm tng y l mt thnh ph cht. Ngoi ng khng c bng ngi qua li. Hai bn ng khng c nh no m ca. ng hi lu trc mt cn nh ni ngi tng c cng dng, Bt thy ca nh h m, ngi gia ch chy ra mi Bt vo. Vo ti nh, ngi gia ch khp ca v ci then li. Ngi y mi Bt ngi, v ngh vi Bt li th trai, ng nn i kht thc na: - Bch sa mn, i ra ng hm nay nguy him lm. Ngi ta cho bit tn st nhn Angulimala xut hin trong thnh ph. Nghe ni n h st rt nhiu ngi nhiu thnh ph, v sau khi h st, n li cn cht ngn tay ca ngi ta xu thnh
mt trng chui v eo n vo c. Cng v vy cho nn ngi ta t cho n ci tn Angulimala. Con nghe n rng nu Angulimala git c mt trm ngi v c c mt trm lng tay eo vo c th n s thnh tu c mt quyn lc ba ch gh gm lm. C mt iu l l n git ngi m khng cp git ca ci ca bt c ai. Con nghe ni l vua Pasenadi cho iu ng qun i v cnh st bao vy v truy n n. Bt hi: - Ti sao ch c mt tn st nhn m chnh quyn phi huy ng c binh i v cnh st nh th? - Bch sa mn Gotama, tn st nhn ny gh gm lm. V ngh n rt cao cng, c khi ba bn ngi n ng gp n gia ng cng khng sc i ch li n. Mt s b n h st v s cn li phi b chy tn lon. Angulimala thng tr n trong rng Jalini. Lu nay khng ai dm i qua rng ny cng v th. C ln mt ton cnh st a phng c trang b kh gii i vo rng lng bt Angulimala. Ton ny c n hai mi ngi. Trong s ch c hai ngi sng st tr v. Cng v vy khi nghe tin n xut hin trong thnh ph, dn chng u kinh hong. Khng ai bun bn lm n g c. Bt cm n v gia ch cho ngi bit v Angulimala v t gi ra i. Ngi ny c ngn cn Bt nhng khng c. Bt ni Bt phi thc hnh php tr bt kht thc nh mi hm, gi vng nim tin ca mi ngi. ang i thong th trong chnh nim, Bt bng nghe ting chn mt ngi chy ui theo pha sau. Bt bit l Angulimala ang chy theo mnh, nhng Bt khng ht hong. Ngi vn i tng bc chm ri, an nhin, thc c g ang xy ra trong tm v trong hon cnh ca mnh, v ngi nghe ting ca Angulimala gi ngi t pha sau lng vng ti: - ng sa mn! Dng li!
Bt khng ng li. Bt vn chm ri i. Ting bc chn ca Angulimala cho Bt bit l Angulimala ngng chy m ch cn ro bc theo Bt. Tuy nm mi su tui nhng thnh gic v th gic Bt cn bn nhy lm v sc khe ca Bt vn y . Trong tay Bt ch c mt chic bnh bt m thi. Ngi mm ci nh li ngy xa trong cc v ng, khi cn l thi t, ngi l v sinh nhanh nhn nht, v cha ai chm c vo ngi. Bt bit Angulimala ui kp ngi, v Angulimala th no cng c eo kh gii, nhng ngi vn ung dung bc. Angulimala rt kp Bt v hin ang i ngang hng vi Bt. Bt nghe anh ta ni: - Ta bo ng dng li, ti sao ng c tip tc i m khng chu dng? Bt va i va p: - Angulimala, ta dng li t lu ri, ch c anh mi cha chu dng li m thi. Angulimala, git mnh. Angulimala nn thinh khng ni thm g c bi v anh ta qu ngc nhin. ng sa mn ny ni ci g l th. ng ta dng li u no. R rng l chn ng ta vn cn bc i, vy m ng ta li ni rng ng ta dng li. Ta phi hi cho ra mi c. Ngh nh vy, Angulimala phng ti pha trc, ng chn ng i ca Bt. Bt dng li. Ngi a mt nhn Angulimala. Mt ngi chiu sng nh nhng ngi sao. Angulimala cha bao gi thy ai trm tnh nh th, uy nghim nh th v thn nhin n th. Thng thng ai gp Angulimala th nu khng s hi b chy cng mt i t nhiu bnh tnh. Vy m ng thy tu ny li xem mnh nh mt k khng ra g. Hoc gi ng ta cha bit mnh l ai cho nn ng ta khng bit s chng? Khng ng, bi v ng ta gi ngay tn Angulimala khi tr li cu hi ca mnh. Vy th ng ta bit mnh l ai ri. Bit mnh l mt tn st nhn gh gm, vy m vn gi c s
im m, ung dung khng h t mt v g s hi, li cn nhn mnh bng mt con mt tht hin ha. Angulimala cm thy mnh khng i u c ci nhn ca Bt. Anh ta ct ting hi: - Sa mn, hi ny ng ni ng dng li ri, trong khi chn ng vn bc, iu c ngha l sao? ng li ni rng ti cha chu dng li, iu ny c ngha l g? ng ni cho ti nghe i. Bt bo: - Angulimala, nhng hnh ng c th gy au kh cho cc loi chng sanh, ta dng li, v dng li t lu ri. Ta hc c hnh bo v s sng, khng nhng ca con ngi m cn ca tt c cc loi sinh vt. Angulimala, trong cc loi sinh vt, k c loi ngi, loi no cng mun sng, s cht; v vy ta phi c lng thng, em tnh thng y m bo v s sng ca mun loi. Angulimal la ln nh ht vo tai Bt: - Nhng loi ngi c ai thng ta u, ti sao ta phi thng loi ngi? Loi ngi l mt loi c c, gian tr, phn bi, ta mun tiu dit cho ht mi tha c nim ut hn ca ta. Bt du dng: - Angulimala, ta bit rng anh tng kh au, v ta bit nhng k lm kh anh l nhng con ngi. Angulimala, con ngi qu c khi rt l c c. c c v si m, v hn th, v tham dc, v ganh t, nhng li c khi rt hiu bit v rt t bi. Anh tng gp mt v kht s no cha? V kht s no cng pht nguyn bo v s sng cho mi ngi v mi loi, v kht s no cng pht nguyn dit tr tham dc, hn th v si m. Ta bit c nhiu ngi khng phi l kht s, nhng vn sng theo np sng hiu bit v thng yu . Angulimala! Anh ng v a c nm, i c ngi c, nhng cng c ngi hin. o
l ca ta c cng nng chuyn ha k c ra k hin. Hn th l con ng nn trnh. Anh ang i trn con ng y. Nn dng li i thi. Hy chn con ng ca tha th, ca hiu bit v ca tnh thng m i. Angulimala b thu ht trong ging ni m m m y tnh thng ca v sa mn. Gan rut anh nh b ai x nt v xt mui vo. Tuy nhin y l ln u tin m anh cm thy m p trong lng. Ngi ang ng trc mt anh tht s l v thng anh m ni. Ni con ngi ny qu khng c hn th, qu khng c s hi, khng c s khinh ght. Ngi ny c th nhn mnh nh nhn mt con ngi. Hay chnh ngi ny l sa mn Gotama, l ngi m thin h ca tng v tn xng l Bt? Chc l ng nh vy ri. Chc l hm nay mnh gp ngi y ri. Angulimala hi: - Thy c phi l sa mn Gotama khng? Bt gt u. Angulimala ni: - Rt tic, thy gp ti qu mun. Ti i qu xa trn con ng ny ri, by gi c mun dng li cng khng c. Bt bo: - ng ni th, Angulimala, lm mt vic lnh th khng bao gi mun c. - Vic lnh g u no? - Dng li trn con ng hn th v bo ng l vic lnh ln nht trn tt c cc vic lnh. Angulimala! Bin kh tuy mng mnh, nhng quay u li l t khc thy c b bn. - Sa mn Gotama i! By gi ti c mun quay u v cng khng cn kp na. Ngi ta s khng cho ti yn. Bt a tay ra nm ly tay Angulimala. Ngi ni:
- Angulimala, ta s bo v cho anh, nu anh pht nguyn ci t quy chnh v t nay sing nng hc o, sm hi li lm v bt u lm nhng cng vic phc v cho ngi. Ta thy anh l k thng minh, anh hiu c iu ta mun ni. Th no anh cng thnh cng trong bc ng hng thin. Angulimala qu xung trc mt Bt. Anh a tay ci li dao to bn eo bn lng, nng n ln trn hai tay ri t n xung t, ri Angulimala sp ly st t di chn Bt, m mt m khc nc n. Mt hi lu, anh ni: - Con xin nguyn t y hi ci, b c lm lnh, quyt tm theo Bt hc hnh t bi. Ci xin Bt chp nhn con lm t ca ngi. Va lc y cc i c Sariputta, Ananda, Upali, Kimbila v nhiu v kht s khc xut hin. H bao vy quanh Bt v Angulimala. Thy Bt an lnh v Angulimala quy y, mi ngi u ly lm mng r. Bt dy Ananda: - Ananda, hy a cho ta mt b y o. Upali, i c hy lm l xung tc cho Angulimala ngay ti y. Sariputta thy hy gh vo nh trc mt mn con dao co tc. Ngay ti ch, Angulimala c lm l th pht, c ba li quay v nng ta, tip nhn cc gii php do i c Upali trao truyn. L th pht c hnh xong, mi ngi lp tc theo Bt tr v tu vin Jetavana. Trong mi hm lin tip, Angulimala c i c Upali hng dn v gii lut v i c Sariputta ch dy v gio l v nhng php thin ta, kht thc, thin hnh. Angulimala n lc hc hi v thc tp nh cha c ai tng hc hi v thc tp nh vy. Na thng sau, khi n thm Angulimala ti tng x, Bt cng phi ngc nhin. Angulimala hon ton lt xc. By gi y Angulimala tr nn mt v kht s c tng tng v dung mo rt uy nghi v p . By gi trong tu vin ai cng gi Angulimala l i c
Ahimsaka. Tn ny vn l tn tht ca Angulimala ngy trc, c ngha l bt bo ng hay bt hi. Svastika ngh rng danh hiu ny rt hp vi v i c mi, bi v theo Svastika ngoi Bt khng ai c v hin lnh nh thy Ahimsaka by gi. Sng hm sau, Bt i vo thnh Savatthi kht thc vi khong nm mi v kht s, trong c i c Ahimsaka. Va n ca thnh, Bt gp vua Pasenadi v cc tng lnh ang iu ng qun i v cnh st. Quc vng cng ang mc qun phc nh cc v ch huy qun i khc, lng eo trng kim, ngi trn lng nga. Thy Bt, vua xung nga, tin n vi cho, Bt hi: - i vng! C bin c g m i vng v cc v tng soi phi iu ng qun i nh dp? C nc lng ging no ang gy hn bin gii chng? Vua p: - Th Tn! Khng c nc lng ging no nh n nh chim Kosala c. Trm iu ng qun i v cnh st l vy bt tn st nhn Angulimala. Tn tng cp ny gh gm lm. Cha c mt lc lng no c th vy bt v trng tr c n. Trm c bo co l Angulimala xut hin tri th Savatthi t hn na thng nay. Dn chng th ang mt tinh thn m cc lc lng cnh st vn cha tm ra c n. Bt hi: - Tn st nhn Angulimala li hi n th sao? Vua p: - Th Tn cha bit, ch Angulimala l mt mi ha ln cho mi ngi. Trm phi tm cch bt git cho c n. Angulimala l mt tn st nhn v cng nguy him. Bt hi:
- Nhng gi d tn st nhn ci t quy chnh, pht nguyn sut i gi gii khng st sinh, sng i xut gia m bc, tn trng s sng ca mun ngi v ca mi loi chng sanh khc, th b h c cn tm bt git n na khng? - Tha Th Tn! Nu Angulimala m theo Bt xut gia, gi gii bt st, sng i phm hnh thanh cao nh cc v kht s y th trm vui mng xit bao! Khng nhng trm khng bt git m cn ti nh l v cng dng y o, thc phm v thuc men cho, y nh trm tng cng dng Th Tn v cc v i c tu vin Jetavana vy, nhng chuyn ny chc chng bao gi xy ra u, bch Th Tn! Bt a tay ch vo i c Ahimsaka ng st sau lng ngi v ni vi vua: - i vng, y l Angulimala c trao truyn gii php xut gia v tr nn mt v kht s sng i phm hnh t na thng nay. Quc vng Pasenadi s dng tc gy. Bt ni: - i vng ng s, kht s Angulimala by gi hin hn cc t. By gi mi ngi gi v kht s ny l i c Ahimsaka. Vua nhn i c Ahimsaka trong mt giy, v t t tin ti trc mt i c. Vua chp tay x thy. Vua hi: - Bch i c, ngi xut thn t gia nh no? Thn ph ngi tn g? - Tu i vng, thn ph ti tn l Gagga, thn mu ti tn l Mantan!. - Xin i c Gagga Mantanniputta nhn ni y nim thnh knh ca trm v xin i c cho php trm cng dng ngi y o, thc phm v thuc men. i c Ahimsaka p l:
- Tu i vng, ti c ba y o; thc phm th mi ngy u c th ch cng dng trong gi i kht thc, cn thuc men th hin gi ti khng cn n, xin t n i vng. Vua ci u cho i c mt ln na ri tr v ng trc mt Bt. Vua lm l Bt v ni: - Bch c Th Tn, o c ca ngi tht l mu nhim. Th Tn dp tt c nhng g rt kh dp tt, an n c nhng g rt kh an n, iu phc c nhng g rt kh iu phc. Nhng g khng gii quyt c bng binh lc v bo ng, Th Tn gii quyt c bng c ca ngi. Trm xin ghi n c Th Tn, by gi trm xin t gi. Vua t gi Bt v cc v kht s. Ngay sng hm m cc n v qun i v cnh st c lnh tr v v tr c.
Chng 54: Thanh thn trc cuc thnh suy

Ch trong vi hm, dn chng th u hay tin l Angulimala c ch ng, v ai ny u th pho nh nhm, nhng iu ngi ta bn tn n nhiu nht l vic Angulimala ci t quy chnh, xut gia theo Bt. Cu chuyn ny c truyn ra trong x v cn truyn ra nhng x khc. Uy tn ca Bt v ca gio on kht s ln rt cao, u v lc no cc v kht s cng nhn bng con mt knh trng. Uy th ca gio on cn ln cao hn na khi mi ngi thy s tr thc v thanh nin t cc gio phi t b gio phi mnh theo Bt cng ngy cng ng. Cu chuyn c s Upali thuc gio phi Nigantha b gio phi ny theo Bt l mt trong nhng ti m lun si ni nht trong gii tn gio v trit hc Magadha v Kosala. Upali l mt ngi c s giu c v thng minh vo bc nht min Bc nc Magadha. ng l ngi th ch ln nht ca gio pho Nigantha m ngi lnh o l gio ch Nataputta. Gio phi ny gm ton nhng du s la hnh, c rt ng qun chng tn m. Lc y l ma Xun, Bt c tr trong vn Xoi Pavarika ti Nalanda, min Bc nc Magadha. Mt hm du s la hnh Digha Tappasi, mt cao ca gio ch Nataputta, nhn i kht thc Nalanda, gh vo thm Bt m lun v o l. Bt hi thm v c v du s ny cho bit rng gio phi Nigantha ch dng danh t ti bo (dandani) m khng dng danh t hnh nghip (karmani). c hi v bn cht ca ti bo, Digha Tappasi cho bit l c ba loi: thn ti, khu ti, v ti. c hi loi no nng nht v cn bn nht, du s ni: - Ti ca thn l nng nht, v l cn bn nht.
383 | C h n g 5 4 : T h a n h t h n t r c c u c t h n h s u y
Bt cho bit trong o l ca ngi, nghip l quan trng nht, ti v l cn bn, du s Tappasi buc Bt phi lp li iu ny ba ln Bt khng th chi ci, v sau kiu t ra v. Gp li gio ch Nataputta, du s k li nhng chi tit ca cuc m thoi. Nataputta ci ln v ni: - Sa mn Gotama lm ln nghim trng. Ti trong tm v ni li ni cha phi l ti ln. Chnh nhng ti do thn th gy nn mt cch c th mi l quan trng, v c nh hng lu di. Du s Tappasi! Thy nm c yu ch ca o php ta. Trong bui m o gia Nataputta v Tappasi cn c mt mt s ngi c s, trong c v trng gi tr thc Upali v cc bn ca ng ta t thnh ph Balaka n. Nghe ti y, Upali xin tnh nguyn i thm Bt ni cho Bt bit l v sa mn ny thy sai khi cho rng nghip c tnh cch cn bn hn thn nghip v khu nghip. Gio ch Nataputta rt mun cho Upali i, nhng du s Tappasi e ngi. ng s Upali s b Bt chinh phc, nhng gio ch Nataputta co c tin ln ni Upali. ng ni: - ng s c s Upali s tr nn t ca sa mn Gotama. Sa mn Gotama, tri li c th tr nn t ca Upali cng cha bit chng. Du s Tappasi c ngn nhng khng c. Upali n thm Bt v cuc m o gia hai ngi rt l ho hng. y l ln u tin nh tr thc ny c gp Bt. Trong by v d lin tip. Bt ch cho Upali thy ti l cn bn. Bt bit cc du s la hnh phi Nigantha l nhng ngi c tr gii khng st sinh v bit gi gn khng dm p ln trn cc loi cn trng. Bt khen ngi iu ny. Nhng ngi hi Upali: - Nu khng c m dm p ln cc loi cn trng th c phm ti khng? Upali tr li:
- Gio ch Nataputta bo rng nu khng c tnh git th khng phm ti. Bt ci v ni: - Nh vy th gio ch Natputta cng nhn ti l cn bn ri; ni thn ti l cn bn sao c na? Upali rt khm phc c v tu gic ca Bt. ng tha vi Bt l ngay t u Bt a ra, ng thy gio ch gio phi Nigantha l sai, nhng ng vn c gn hi Bt ging gii thm na. Nghe n u, ng cng thy sng v cui cng ng ly Bt xin Bt cho ng lm t. Bt ni: - Upali, hy ngh cho tht k. Mt ngi tr thc c tm vc nh ng khng th quyt nh mt cch vi v c. Hy suy ngh cho tht chn chn. Upali li qu mn Bt hn v cu ni va ri ca Bt. Cu ni chng t Bt khng ham c thm t, d l mt t c uy tn ln trong gii nhn s nh ng. Khng mt v gio ch no khi nghe Upali xin vo o m li cn bo Upali nn suy ngh cho chn chn nh v sa mn ny. Upali ni: - Th Tn, con suy ngh chn chn lm ri. Xin Bt cho con quay v nng ta Bt, nng ta Php v nng ta Tng. Con rt mng tm thy nn o l chn chnh, con rt mng tm thy Bt. Bt ni: - C s Upali, lu nay ng l mt trong nhng ngi bo tr c lc nht cho cc thy du s phi Nigantha. Vy ng v theo ti m chm dt vic cng dng cc thy bn . Upali bch:
- Th Tn tht l cao c. Th Tn tht l rng lng. Gio ch phi Nigantha khng c nh Th Tn u. Nghe tin Upali theo Bt, du s Tappasi n bo cho gio ch Nataputta. V ny khng tin, c hai tm ti nh Upali v c chnh Upali cho bit s thc. Uy tn ca Bt v gio on kht s ln cao, nn o l mi chinh phc c lng ngi trong hai nc ln v trong cc nc k cn. C nhiu v kht s t v vui mng khi bo tin ny v Savatthi ln Bt. Bt ni: - ng mng hay khng l ch cc thy c tu hc tinh tin hay khng. Chng ta khng nn vui bun theo s thnh suy. Chng ta phi hc thi thn nhin trc ci suy cng nh trc ci thnh. Mt bui sng, trong khi Bt v cc thy kht s ang chun b ln ng i kht thc th c mt ton cnh st vo tu vin Jetavana. H cho bit l c lnh i tm mt ngi n b mt tch. Cc thy ai cng ngc nhin, khng bit ti sao i tm mt ngi n b mt tch m li ti tu vin nam gii vo mt bui sm mai. i c Bhaddiya hi ngi b mt tch l ai. Cnh st bo l n du s Sundari. Sundari l mt tiu ni xinh p ca mt gio phi ln c c s Savatthi. My thng nay c thng hay n tu vin nghe thuyt php. Ni l hc hi thm v cc tng gio khc. Cc thy bo vi cnh st l hin c khng c y. Nhng cc v cnh st bo l c lnh khm xt k lng. Sau mt hi tm kim, h pht gic c t thi ca tiu ni Sundari chn ct s si trong t tu vin, khng xa tnh tht ca Bt l my. Khng ai hiu c ti sao c Sundari cht v ti sao thi hi ca c li b chn t tu vin. Sau khi cnh st a xc Sundari i, Bt bo cc thy c i kht thc nh thng l, ngi bo: - Qu v hy ht lng an tr trong chnh nim.
Ngy hm , gio phi ca tiu ni Sundari t chc rc thi hi c i ngang qua nhiu ng ph tng nim. Thnh thong h dng li khc k. Qun chng thy th xm li gn. H phn bua: - B con c bc c thy khng? Xc ca tiu ni Sundari ! H chn trong t ca tu vin Jetavana! B con ngh c chn ngn khng? H xng l con chu dng h Sakya, l nhng ngi tu theo phm hnh; h ni t bi h x, th m h hm hip ngi ta n cht ri chn du ngi ta i cho mt tch! B con c bc ngh sao? Dn chng Savatthi rt hoang mang. Ngay trong s nhng ngi c trc tip bit Bt v cc v kht s m cng c ngi cm thy nim tin lung lay. Nhng ngi c tin vng chi ni Bt v ni cc v kht s th ngh rng y l mt v vu khng. Tuy nhin h cng au kh khng km. Cc gio phi chng i Bt nhn c hi ny ro rit tuyn truyn trit h uy tn ca gio on kht s. n u cng nghe ngi ta bn tn v v ny. Cc v kht s ti u cng b cht vn ro rit. H c gi thi trm tnh v an tr trong chnh nim nh Bt cn dn, nhng i vi cc v kht s mi tu v cn non yu, vic ng u vi qun chng trong v ting tm ny l mt iu cc k kh khn. H cm thy ti h. Nhiu khi h khng mun i vo thnh ph kht thc na. Bt bit c tm trng ca cc v kht s ny. Mt bui chiu ti ging ng, ngi ni: - Nhng chuyn oan c nh th ny c th xy ra bt c u v bt c thi no. Qu v kht s ng cm thy ti h. Qu v ch nn cm thy ti h khi mnh khng sng i sng phm hnh cho xng ng m thi. Nu gii lut c nghim tr, nu i sng phm hnh khng c t vt, th khng vic g cc thy phi ti h. D lun pht sinh, d lun tn ti ri d lun s tiu dit. Ngy mai i kht thc m c ngi hi, qu v c thng thn tr li: "Ngi no gy nhn th ngi y s chu qu". V ch cn ni tng y thi l .
Nghe Bt ni th, cc thy cm thy c an i rt nhiu. Trong khi n c s Visakha rt kh au. B c c tin trn vn ni Bt v ni gio on. B bit y l mt v vu khng bi nh Bt v gio on kht s. Ngay t hm nghe c tin ny, b lp tc i tm c s Sudatta. Hai ngi m lun rt lu, v cui cng h ng l phi cho ngi i b mt d la tm ra th phm ca v bi nh. C s Sudatta ngh phi c ngi gi trang i thm thnh ngay c trong ni b gio phi du s ca tiu ni Sundari. Hai ngi n thm thi t Jeta nh thi t gip mt tay trong vic ny. Ch trong vng by hm, thm t tm ra c th phm git ngi. Sau khi nhn tin th lao, hai tn git ngi ny i n nhu vi nhau chia nhau s tin c thng. Trong cn say h ci ln vi nhau v tit l nhng iu b mt. Cnh st hong gia c phi ti bt h. Cc th phm th nhn tt c ti li v k tn nhng v lnh o tn gio thu h git c Sundari v chn du t thi c gn tnh tht ca Bt. Vua Pasenadi ti tu vin Jetavan thm Bt sau khi c bo co v tin ny. Vua t mng cho Bt v cho gio on va thot c mt tai nn. Bt cho vua bit l hn th v ganh ght c th lm cho con ngi m qung, v xin vua gim ti cho cc phm nhn. Ngi ni nhng v nh th ny c th xy ra trong tng lai nu con ngi khng vt thng c hn th v ganh ght. Ch trong vng hai hm sau l tt c dn chng trong th bit c s tht v m mu bi nh Bt v gio on kht s. Dn chng th bt u nhn cc v kht s tr li bng con mt thn phc v nhiu knh n.
Chng 55: nh mai va t rng

Mt hm Bt v thy Ananda i thm mt tu vin nh ngoi thnh. Hai ngi ti tu vin vo gi cc thy i kht thc vng. Trong khi i mt vng khun vin tu vin, hai ngi nghe c ting rn l trong mt am nh. Bc vo am, Bt thy mt v kht s b m ang nm rn trong x nh. Trong am rt hi hm, Bt tin ti hi: - Kht s, thy b au ra sao? - Tha Th Tn, con b kit. - Khng c ai sn sc cho thy sao? - Cc huynh i kht thc ht ri c ai nh u? Vi li ban u cng c my huynh ti sn sc, nhng con thy mnh khng lm c li ch g cho cc huynh m c bt cc huynh sn sc cho mnh th ti cht, cho nn con ni vi cc huynh ng ti na. Bt bo thy Ananda: - Ananda, i kim t nc, chng ta s ra ry cho thy kht s ny. Sau khi Ananda i ly nc v, hai thy tr tm ra v mc o sch cho v kht s. Ri hai ngi t thy ln ging. Xong xui, Bt v Ananda i qut ra trong am cho ht mi hi hm v em o qun ra git v phi. Lc y cc v kht s i kht thc tun t tr v. i c Ananda xin h i nu nc si v kim thuc men cho thy kht s b kit. Bt hi : - Cc v kht s , v kht s ngoi tnh tht kia au bnh g vy? - Bch c Th Tn, thy y b kit. - C ai sn sc cho thy y khng?
389 | C h n g 5 5 : n h m a i v a t r n g
- Bch c Th Tn, ban u th chng con c sn sc, nhng sau thy y ngi khng cho chng con sn sc na. - Ny cc v kht s! Chng ta i tu v chng ta khng cn c cha m hoc b con sn sc cho chng ta mi khi au m nh khi cn nh na. Vy nu chng ta khng sn sc cho nhau th ai s sn sc cho chng ta? Chng ta phi sn sc cho nhau, mi khi c ai b au m, d ngi y l thy hay bn hay hc tr th chng ta cng phi sn sc tn tnh cho n khi ngi y bnh phc hon ton. Ny cc v kht s! Nu ti b au m th qu v c sn sc cho ti khng? - Bch c Th Tn, chng con chc chn s sn sc cho Th Tn. - Vy th t nay, khi c v no b m au th qu v hy sn sc cho n khi bnh phc. Sn sc cho v y tc l chm sc cho chnh ti vy. Cc v kht s c mt u chp tay ci u, vng theo li Bt dy. Ma h nm sau, Bt an c ti tu vin Lc Mu Savatthi. Nm nay ti Savatthi, ni s Mahapajapati cng lnh o mt ni chng ng o an c ti tu vin ca cc v n kht s. Ph t ni s c ni s Khema. Ni s Khema ngy xa vn l mt v qu phi ca vua Bimbisara nc Magadha. Cch y hai mi nm, b c quy y lm hc tr ti gia ca Bt. B vn l ngi thng minh, nhng c tnh t ho, nh c gp Bt v nghe Bt thuyt php nn b tnh ng v bt u hc php khim cung. Sau bn nm tu hc vi tnh cch mt c s ti gia, b xin Bt xut gia v gia nhp ni chng do ni s Mahapajapati lnh o. B tu hc rt tinh tin, v trong nhng nm gn y tr nn mt trong nhng v lnh o quan trng ca ni chng. N c s Visakha thng cng cc con i cng dng v nghe php n tu vin ny. Nam c s Sudatta cng c b mi nhiu ln ti cng dng v nghe php. Ti y c s c gp n kht s Khema, n kht s Dhammadinna, n kht s Utpalavanna v n kht s Palacara. B
Visakha c bit tng tn v cuc i ca cc v n kht s ny v b k cho ng Sudatta nghe li nhng iu b bit. Mt hm n ni vin vi mt ngi bn nam gii cng c tn l Visakha, c s Sudatta c gp n kht s Dhammadinna. V n kht s ny l mt trong nhng v ging s ni ting nht ca ni vin. Hai ngi c hc hi o l vi v ni s ny. Ni s ging gii cho c hai v c s rt rnh r v nhng yu t to nn con ngi l nm un, tc l sc, th, tng, hnh v thc, v v con ng ca tm s hnh tr chn chnh gi l bt chnh o. C s Visakha rt ngc nhin khi thy kin thc thm uyn ca ni s v o l tnh thc. ng v tu vin K Th v em tt c nhng iu ni s ging dy bch li vi Bt, Bt ni: - Visakha, nu ng hi ta, th ta cng s tr li nh n kht s Dhammadinna khng khc. ng nn bit l qua bi php m ng c nghe, n kht s Dhammadinna nm rt vng o php gii thot v gic ng. Ni xong, Bt quay li i c Ananda v bo: - Ananda, thy nn trng tuyn li cho i chng nghe bi php ca ni s Dhammadinna. Bi php ny l mt bi php quan trng. Bn cnh ni s Dhammadinna, cn c ni s Bhaddha Kapilani l mt v n kht s cng ni ting thng tu v gio l. Hai ni s ny thng c cc gii c s thnh cu n thuyt php ti nhiu a im trong x. Cu chuyn v n kht s Patacara l mt cu chuyn rt thng tm; Patacara l con gi mt ngi rt giu c Savatthi. B m ca Patacara gi con k lm, khng bao gi cho con gi i ra ng oi ng. C ngy Patacara b nht trong nh v v th khng c gp ai. n tui dy th, c em lng thng mt ngi con trai gip vic trong nh. B m ca c hon ton khng hay bit g v iu ny. H sp t g c cho mt chnh trai, con ca mt nh ph h khc.
Hong kinh, c bn tnh vi ngi yu b nh i trn. Rng sng ngy ci, c ha trang lm con i gnh nc v thot ra khi nh. Qua bn , c gp ngi yu. Hai ngi i trn n mt ni tht xa v ci nhau. n vi nhau c ba nm th c c mang. Gn n ngy sinh con, c i chng a v nh cha m sinh, theo tc l x c. Chng c s ng b nh ph h lm, nhng v v cng quyt qu nn anh bt c d phi a v v. Nhng khi v n na ng th c lm bn v sinh c mt chu b con trai. Vic tr v nh cha m v th khng cn cn thit na. Hai v chng lin quay v ni sinh sng c. Hai nm sau, c li c mang, v c li p chng a c v qu sinh . Nhng ln ny h ri ro qu. Gia ng h gp mt trn bo ln. C li mun lm bn. Ngi chng bo v ngi xung bn ng ch i, anh ta vo rng n cy b l v che thnh mt tp lu tm, Patacara i mi khng thy chng v. Na m c sinh ra mt a b con trai, trong lc tri vn ma vn gi. Sng hm sau, khi bo tnh, Patacara tay m a be s sinh tay dt a b cha y ba tui i vo rng tm chng. C thy chng nm cht trong rng. Hm qua trong khi n ci, anh ta b mt con rn c cn v nm cht ngay ti ch, Patacara khc than thm thit, ri c m dt con ra i, tm v nh cha m. C i mi cho n khi gp mt dng sng. Mc nc sng ln cao v ma gi ko di hn mt m mt ngy. Khng bit lm sao, c mi n a con ba tui ng ch c bn ny sng c m a b s sinh sang bn kia sng trc. Bng hai tay, c nng a b ln qu u v li qua sng. Ti gia dng, mt con chim ng s xung v cp a b bay i. Patacara hong ht la ln ln con chim ng s m bung a b. Ai ng ting ku ca c vng ti sang b pha sau, v em b ba tui, tng m gi mnh, vi v li xung nc chy theo. Con chim ng cp a b s sinh bay xa ri, Patacara khng lm g c na. Ngoi nhn li b bn n c thy a con trai ba tui ca c li xung nc. Hong kinh, Patacara la ln v nhoi mnh tr v b bn n cu con, nhng chm mt ri, a b b dng nc cun i mt.
Qua ti b bn kia, Patcara kit sc. C khng cn khc c na. C nm trn b sng lu lm mi ly li c cht sc lc. Ri c tm ng ln hi v Savatthi. V ti Savatthi c c tin l ngi nh ca cha m c b trn bo ngy hm kia x ng v c b ln m ca c u b cht trong ngi nh sp . Ngy hm c v ti l ngy ngi ta a xc ng b ln gin ha. Cha bao gi m nhiu bin c kh au dn v mt lc trn mt con ngi nh th. Patcara ng qy bn l ng. C khng cn mun sng na. Nhng ngi qua ng gh li thm hi v a c v tu vin Jetavana gp Bt. Bt nh cc v n c s a Patacara i tm ra v ly o qun kh v sch cho Patacara mc. Ri ngi ngi chm ch nghe Patacara k li chuyn mnh. Bt an i: - Con gp qu nhiu tai nn v ri ro. Nhng cuc i khng phi ch c kh au v tai nn. Con hy hc theo php gic ng c th mm ci vi chnh nhng kh au ca mnh v to an lc cho hin ti v cho tng lai. Patacara ly Bt xin quy y vi ngi. Bt cho vi ni s Mahajapati ti. Ngi gi gm Patacara cho ni s. Chiu hm , Patacara theo ni s v ni vin. Sau mt thi gian tp s, Patacara c th gii lm n kht s. Patacara c ni trng v cc ni s trong vin thng yu lm. Sau my nm tu hc, Patacara tm li c n ci. Mt hm trong khi mc nc ra chn, thy nhng dng nc theo hai chn chy xung v thm vo lng t, n kht s Patacara ng c l v thng. Sut my m lin, c thc tp thin qun bng hnh nh y. Mt bui sng n, Patacara chng nghim c nguyn tc sinh dit. C c ln my cu th: Hm n ang ra chn Ti thy dng nc chy Nc thm vo lng t Ti hi: nc v u?
Thin qun trong tnh lng Ti nm gi thn tm Nh mt con tun m Ti qun st lc trn Ngi nhn ngn n du Ti i vo php qun Thi khc tri qua mau La n cn chiu sng Ly cy tm khu bc Ti dm bc xung du nh n bng pht tt Tt c chm m su Ngn la v Nit bn Nhng hn ti cht sng Tm c ci tri ri nh mai va ta rng. N kht s Patacara c gp ni trng Mahajapati sng hm y. C trnh ln b bi th v rt c b khen ngi. N kht s Uppalavanna c xut gia l nh cng tin dn ca i c Moggallana. V ni s c dung quang rt m l, d b co u mc o kht s. B tu hc tinh tin lm v cng l mt trong nhng ngi ph t gii ca ni trng Pajapati. Mt hm i qua cng vin thnh ph, i c Moggallana gp ngi thiu ph nhan sc mn m ang ng chn ng ngi. l Uppalavanna, lc y l mt hoa khi trong gii thng n. Ngi i gi c l Lin Hoa Sc v c c sc p v s ti mt ca mt bng hoa sen xanh. i c Moggallana nhn thng vo mt ngi ph n ny v bit ngay y l mt ngi m tm hn cha cht rt nhiu u un kh au. i c ni: - C c hnh dng xinh p, c li c b ngoi trang phc lng ly, nhng ti bit bn trong c l mt ngi y kh au v mc cm. Nghip chng c nng n lm v c ang cng ngy
cng sa vo con ng ly li. C nn thc tnh cng sm cng hay. Uppalavanna hong kinh thy v kht s nhn thu ni tm mnh, nhng c vn gi v bnh thn. C ni: - C th l i c ni ng, nhng ti khng c con ng no khc hn. Thy Moggallana ni: - Ti sao c li bi quan nh th? D qu kh c sao i na, ta vn c th chuyn hng v xy dng cho tng lai. o qun d bn th ta dng nc sng git gi. Thn th d bn th ta tm gi. Tm t vn c v chn chng th ta ly nc gii thot m gn lc. Bt dy: ai cng c kh nng tnh thc v thanh tnh ha thn tm ca mnh. Uppalavanna sa nc mt: - Nhng cuc i ca con y dy ti li, con s Bt cng khng cu c con na l i c. V kht s mm ci: - Khng sao u, c c k t s cho ti nghe i. Uppalavanna thut li rng nng l con gi ca mt nh triu ph. Nng ly chng nm mi su tui. Sau ngy cha chng nng mt, m chng ca nng li n nm vi chnh chng ca nng. Lc Uppalavanna sinh c mt a con gi. Chng kin cnh lon lun y, c b nh ra i, b lun a con gi li. My nm sau, c gp mt thng gia v c ng ny ci lm v. Mt thi gian sau, c nghe ni chng c c mua v mt nng hu v em giu dim mt ngi nh cch bit ngoi thnh ph. C tm n nh ghen th pht gic ra rng chnh l con gi nm xa ca c. au xt v cng, c em lng th hn tri t v con ngi. C khng cn tin c ai v thng c ai na. C theo ngh k n. C
ch cn tin bc, trang sc v mt np sng vt cht d d. Nn c c nh chinh phc c nhng v kht s, l v c mun tr th con ngi v chi thng vo mt ci o c gi ca con ngi. Ni ti , Lin Hoa Sc p mt trong hai tay v khc. i Uppalavanna khc cho tha thu xong, i c Moggallana mi bt u dy o cho c. Ri thy a c v gp Bt. Bt an i Uppalavanna v cho php c i v ni vin tp s tu hc di s hng dn ca ni s Gotami. Ch trong vng bn nm, Uppalavanna tr nn mt v ni s gng mu.
Chng 56: Trng sinh n nng

Thnh thong Bt hoc cc v t ln ca ngi li ti thm v ni php thoi ti ni vin. Mi thng mt ln cc v n kht s cng c ti nghe php tu vin Jetavana hoc ging ng Lc Mu. Nm nay theo li yu cu ca i c Sariputta, Bt cho ko di ma an c thm mt thng. L t t s c c hnh vo ngy trng trn thng Kattika, thay v vo ngy trng trn thng Assayuja nh nhng nm khc. ca i c Sariputta l nu Bt ko di ma an c thm mt thng th cc v kht s v n kht s ang an c ti cc trung tm tu hc khc trong nc v cc nc ln cn, sau khi lm l t t cui ba thng an c ca h, c th tm v Savatthi c gp Bt. Tin Bt s ko di ma an c nm nay thm mt thng c truyn i cc ni rt mau chng, v vy sau l t t cc thy v cc ni c t cc a phng lc tc tm v thm Bt rt ng. Cc v th ch ln nh Sudatta, Visakha v Malika tm mi cch cung cp phng tin c tr v thc phm cho c ngn v khch tng t cc ni dn n. Vo cui thng Kattika, s lng cc v kht s v n kht s ti th Savatthi ln ti ba ngn v. Thm thot m ngy trng trn thng Kattika n. Hoa Kumudi n r khp ni, Kumudi l mt th sen trng thng hay n r vo tit ny nn ngy trng trn thng Kattika cng c gi l ngy hoa Kumudi. m y trng sng vng vc. Bt ngi ngoi tri, c c ba ngn v t xut gia. Hng sen t h bay ln thoang thong. My ngn v kht s ngi bao quanh Bt im lng. Ngi ni ngi rt bng lng thy c thc cht ca s tu hc ni cc v kht s v n kht s. Ri nhn c hi ny, ngi ni Kinh Qun Nim Hi Th.
397 | C h n g 5 6 : T r n g s i n h n n n g
ng ra th v kht s no cng c hc v php qun nim hi th, v Bt nhiu ln dy v php mn ny, nhng y l ln u m a s cc v xut gia c mt c nghe Bt ging dy trc tip v php qun nim hi th. y cng l ln u Bt tng hp nhng iu tng dy v php mn ny v c kt li trong mt bi ging. Bit trc rng kinh ny s phi c trng tuyn tt c hc thuc m hnh tr, i c Ananda lng nghe v ghi nhn tt c nhng ting v nhng li Bt dy. C mt trong bui t hp hm nay c c ni s Yasodhara m ca i c Rahula v ni s Sundari Nanda c ca i c v l em gi ca Bt. Hai v ny xut gia di s hng dn ca ni s Gotami v trong nhng nm qua tu hc ti mt ni vin min ngoi pha Bc thnh Kapilavatthu; ni vin ny cng do ni s Gotami sng lp. Su thng sau khi b Pajapati c xut gia, Yasodhara xin c xut gia v gia nhp vo ni chng. Ch trong vng mt nm, ni s Yasodhara tr nn mt v ph t c lc cho ni s Gotami. T nhng nm Bt bt u an c ti tu vin Cp C c, ni chng t chc an c th Savatthi c tha hng s gio hun ca Bt v ca cc v i t. Hong hu Malika v n c s Visakha tn lc ng h ni chng trong vic thnh lp tu vin cho phi n. Hai nm u, ni chng c php s dng vn thng uyn lm trung tm an c. n nm th ba h mi lp c tu vin ring bit. Bit mnh tui cao, ni s Gotami n lc o luyn nhng v lnh o ni chng trong gii nhng ni s tr tui. Ni s Yasodhara l mt trong nhng v lnh o ni chng xut sc. Cng xut gia mt lt vi b, cn c cc ni s Sela, Vimala, Soma. Mutta v Nanduttara. Tt c cc v y u c mt hm nay ti tu vin Lc Mu. i c Rahula gii thiu ni s Yasodhara v ni s Sundari Nanda vi i c Svastika. i c Svastika rt knh mn hai ngi ny; i c tng c nghe bn ni nhiu v h.
Bt dy: - Ny cc v kht s, php qun nim hi th, nu c pht trin v thc hin lin tc, s em li nhng thnh qu ln. Do qun nim hi th qy v c th thnh tu php qun T Nim X v php qun Tht Gic Chi, tc l by yu t gic ng, v t ti tr tu v gii thot. Hi th th nht: th vo mt hi di, ta bit ta ang th vo mt hi di. Th ra mt hi di, ta bit ta ang th ra mt hi di. Hi th th hai: th vo mt hi ngn, ta bit ta ang th vo mt hi ngn. Th ra mt hi ngn, ta bit ta ang th ra mt hi ngn. Hai hi th ny nhm mc ch ct ngang nhng tht nim v suy t vn v v ch, ng thi lm pht khi chnh nim v tip xc c vi s sng trong gi pht hin ti. Tht nim l s qun lng, l s vng mt ca chnh nim. Hi th c thc a ta tr v vi ta v vi s sng. Hi th th ba: ta ang th vo v c thc v ton thn ta. Ta ang th ra v c thc v ton thn ta. Hi th ny l qun nim v thn th v tip xc vi thn th ca chnh mnh. thc v thn th nh mt tng th v thc v cc b phn trong c th thy c nhng mu nhim v s c mt v v qu trnh sinh dit ca thn th. Hi th th t: ta ang th vo v lm cho ton thn ta an tnh. Ta ang th ra v lm cho ton thn ta an tnh. Hi th ny l thc hin s an tnh trong c th v cng l t ti trng thi thn tm nht nh trong thn tm v hi th tr nn mt hp th mu nhim. Hi th th nm: ta ang th vo v cm thy mng vui. Ta ang th ra v cm thy mng vui.
Hi th th su: ta ang th vo v cm thy an lc. Ta ang th ra v cm thy an lc. Vi hai hi th ny hnh gi i sang lnh vc cm th. Hai hi th ny to ra s an lc cho thn tm nui dng thn tm. Nh chm dt vng tng v qun lng, hnh gi tr v vi bn thn, tnh thc trong giy pht hin ti, cho nn nim vui mng v s an lc pht sinh. Hnh gi an tr trong s sng mu nhim v c nim s tnh lc ca chnh nim. Nh tip xc vi s sng mu nhim, hnh gi bin nhng cm th khng kh khng vui (gi l x th) thnh nhng lc th. Hai hi th ny em ti nhng lc th y. Hi th th by: ta ang th vo v c thc v nhng hot ng tm trong ta. Ta ang th ra v c thc v nhng hot ng tm trong ta an tnh. Hi th th tm: ta ang th vo v lm cho nhng hot ng tm trong ta an tnh. Ta ang th ra v lm cho nhng hot ng tm trong ta an tnh. Hai hi th ny l qun chiu, tt c nhng cm th ang xy ra trong ta, d l lc th, kh th hay x th; v lm cho an tnh nhng cm th y. Nhng hot ng tm tc l nhng cm th. C thc v nhng cm th v qun chiu v gc r v bn cht ca nhng cm th y, ta iu phc c chng v lm cho chng tr nn an tnh, d l nhng kh th t tham dc, gin hn v ganh ght pht sinh. Hi th th chn: ta ang th vo v c thc v tm ta. Ta ang th ra v c thc v tm ta. Hi th th mi: ta ang th vo v lm cho tm ta hoan lc. Ta ang th ra v lm cho tm ta hoan lc. Hi th th mi mt: ta ang th vo v thu nhip tm ta vo nh. Ta ang th ra v thu nhip tm ta vo nh.
Hi th th mi hai: ta ang th vo v ci m cho tm ta c gii thot t do. Ta ang th ra v ci m cho tm ta c gii thot t do. Vi bn hi th ny hnh gi i sang lnh vc th ba l tm . Hi th th chn nhm nhn din tt c nhng hot ng ca tm nh tri gic, t duy, phn bit, vui, bun, nghi k v.v... Nhn din thy c s vn hnh ca nhng hot ng tm , v khi nhn din ri, hnh gi thu nhip tm , lm cho tm lng li v cm thy an lc trong trng thi tm lng ng ny. l tc dng ca hi th th mi v th mi mt. Hi th th mi hai nhm tho g nhng ch kt ca tm . Nh qun chiu m ta thy c ngun gc ca tm v do ta tho g c nhng ch kt y. Hi th th mi ba: ta ang th vo v qun chiu tnh v thng ca vn php. Ta ang th ra v qun chiu tnh v thng ca vn php. Hi th th mi bn: ta ang th vo v qun chiu tnh tn hoi ca vn php. Ta ang th ra v qun chiu tnh tn hoi ca vn php. Hi th th mi lm: ta ang th vo v qun chiu v gii thot. Ta ang th ra v qun chiu v gii thot. Hi th th mi su: ta ang th vo v qun chiu v s bung b. Ta ang th ra v qun chiu v s bung b. Vi bn hi th ny, ngi hnh gi bc sang lnh vc i tng ca tm thc, v ch tm qun st thc tng ca vn php. Trc ht l qun v t tnh v thng ca vn php. V v thng cho nn tt c s i n tn hoi. Bit r tng trng v thng l tn hoi ca vn php, hnh gi khng cn b nhng sinh dit thnh hoi ca vn php tri buc na, do hnh gi c th bung b v i n gii thot. Bung b khng c ngha l ght b v chy trn. Bung b c ngha l bung b
s vng mc v am m, khng b rng buc v kh au v sanh dit thnh hoi ca cc php na. Mt khi t c gii thot v bung b, hnh gi sng an lc trong cuc i m khng c g trong cuc i c th rng buc hnh gi. Bt dy php hnh tr mi su hi th trong qu trnh qun chiu thn th, cm th, tm v i tng tm . Ngi cn dy p dng mi su hi th ny trong cng phu tu tp by yu t gic ng l chnh nim, quyt trch v vn php, tinh tin, h lc, khinh an, nh v hnh x. By php ny c gi l Tht Gic Chi. i c Svastika tng c nghe Kinh Bn Lnh Vc Qun Nim. By gi i c li c nghe Kinh Qun Nim Hi Th. i c nhn thy rng nh Kinh Qun Nim Hi Th ny m i c hiu c Kinh Bn Lnh Vc Qun Nim mt cch su sc hn. Hai kinh ny, theo i c, c th b tc cho nhau, v theo i c, y l nhng kinh cn bn nht ca cng trnh thin tp. Gn ba ngn v kht s v n kht s m y c nghe kinh ny u ly lm sung sng. i c Svastika thm cm n i c Sariputta sp t c c bui t tp trong m trng mu nhim ny. Mt hm i c Ahimsaka i kht thc v ti tu vin, bc i khp khing v mt mi y c mu me. Svastika trng thy lin chy ti i c. i c Ahimsaka nh thy a vo yt kin Bt. Hm nay trong khi i kht thc thnh ph, i c b mt nhm ngi nhn ra i c chnh l Angulimala ngy xa. H n vy quanh v tn cng i c. Ahimsaka chp hai tay thnh bp sen, tuyt i khng chng tr, cho h tha h nh p, nhm ngi y nh i c tro c chn v hc c mu mm mu mi. Thy Ahimsaka trong tnh hung y, Bt lin i ngay ra thy. Ngi bo Ananda i ly mt chu nc v mt chic khn mt
ngi lau mu cho thy, v ngi bo Svastika i hi l du dt vo nhng vt thng trn c th thy. i c Ahimsak khng h rn r, d thy au lm. Bt ni: - Hy c gng chu ng i Ahimsaka! Nhng au kh hm nay c th ra sch c nhng au kh ca ngy qua. Chu ng kh au trong tnh thng v trong tnh thc l mt th tnh thy mu nhim c th xo b tt c on th trong mun kip. Bt ni: - Ahimsaka, o ca sa ca thy b x rch t ti, cn bnh bt ca thy u? - Bch c Th Tn, h p v bnh bt ca con ra hng trm mnh ri. Bt ni: - Thi ti nh thy Ananda i tm cho thy mt chic y sanghati khc v mt ci bnh bt khc. Va rt thuc du vo nhng vt thng ca thy Ahimsaka, Svastika va thy rng y l mt tm gng ton vn ca tinh thn bt bo ng. Thy Ahimsaka k cho Svastika nghe rng trc y mt hm ang i kht thc thy gp mt thiu ph ngho ang lm bn ngay di mt ci cy chn lm vin. Thiu ph au n v cng m vn khng sinh n c. i c xc ng la ln: kh qu! kh qu! V chy nhanh v bo co vi Bt. Bt ni: - Thy hy chy ngay ti thiu ph v ch nguyn cho ngi n b y. Thy ni: "Ny c, t ngy sinh ra cho n nay, ti cha tng c c phm n sinh mng ca mt loi no. Nguyn rng nh s tht y m c sinh chu c bnh an". Ahimsaka la ln: - Con ni nh th l ni di! S tht l con c phm n sinh mng ca nhiu ngi t khi con sinh ra.
Bt bo: - Vy th thy ni: "Ny c, t ngay ti c sinh ra trong gio php gic ng, ti cha bao gi c phm n sinh mng ca loi no. Nguyn rng nh s thc y m c sinh chu c bnh an". Lp tc thy Ahimsaka chy v khu lm vin v ni vi ngi thiu ph ng theo li Bt ch dy. Ch mt vi pht sau , thiu ph sinh c em b bnh an. T ngy y v sau, cng phu tu hc ca thy Ahimsaka cng ngy cng tinh tin. Thy c Bt khen ngi. Cho n ngy hm nay...
Chng 57: Chic b a ngi

Ma ng nm y trong khi Bt nhp tht gn ging ng Trng Cc Vesali, c my v kht s r nhau t st ngay trong tu vin. Sau thi hn nhp tht Bt c bo tin ny. Ngi hi nguyn do. Cc thy tr li l cc v kht s y v qun st tnh v thng v tn hoi ca thn th cho nn sinh lng chn ght thn th v khng mun sng na. Bt cho triu tp tt c cc v kht s trong tu vin li. Ngi ni: - Cc v kht s, qun v thng l thy c t tnh chn thc ca vn php v ng b vn php thao tng v lm cho kh au. Qun tnh tn hoi ca thn th cng c mc ch y. Ngi ta khng t ti gii thot v t do bng cc trn chy vn php. Ngi ta ch t ti gii thot v t do bng cch thy c thc tnh ca vn php. C mt vi ngi trong qu v khng hiu c u v tm con ng di dt ca s trn chy v phm vo gii st. Ny cc v! Ngi gii thot l ngi khng kt vo s tham m m cng khng kt vo chn ght. Tham m v chn ght u l nhng si dy rng buc. Ngi t do l ngi vt thot c tham m ln chn ght. Do s vt thot , ngi y an tr trong tnh lc. Nim hnh phc ca ngi khng th no o lng c. Nhng c chp v v thng v v ng cng khng c mt ni ngi y. Ny cc v kht s! Cc v hy hc v hnh theo gio l ti dy mt cch thng minh v trong tinh thn ph chp. V li Savatthi, Bt li c dp dy cc v kht s thm v vn ph chp. Ti Savatthi c mt v kht s tn l Arittha cng v khng hiu c chn ca li Bt dy m b kt vo nhng c chp. Trc i chng cc v kht s ti tu vin Jetavana. Bt dy:
405 | C h n g 5 7 : C h i c b a n g i
- Hiu gio php mt cch sai lc, ngi ta c th i vo c chp, t c chp ngi ta i su vo sai lm, gy au kh cho mnh v cho ngi. Ny cc v! Hy nghe, hiu v hnh gio php mt cch thng minh. Nh th gio php mi a n mt li ch thit thc. Mt ngi bt rn gii bit cch dng mt ci cy c nng v chn vo pha c ca con rn v cui cng nm bt c rn ch c ca n. Nu khng bit bt rn m nm ly rn lng hay ui th ngi c th b rn quay li cn tay. Hc hi gio l, cng phi hc hi thng minh nh l bt rn vy. Ny cc v! Gio l l phng tin ch by chn l, ng chp phng tin l chn l. Ngn tay ch mt trng khng phi l mt trng. Khng c ngn tay y th qu v khng bit hng ca mt trng, nhng nu qu v nhn lm ngn tay l mt trng, th vnh vin qu v khng thy c mt trng. Gio l l chic b a ngi sang sng. Chic b rt cn thit, nhng chic b khng phi l b bn kia. Mt ngi thng minh khi sang ti b bn kia ri khng bao gi di dt i chic b ln u m i. Ny qu v! Gio php ti dy l chic b a qu v vt qua b sinh t. Qu v phi s dng chic b qua b sinh t m khng nn nm gi chic b. Qu v cn hiu r v d ny ng b kt vo gio php, c kh nng bung b c gio php. Ny qu v! Gio php cn cn c bung, hung h l gio php hiu sai. Gio php hiu sai khng phi l gio php. Ny qu v, tt c nhng gio php m qu v hc nh t diu , bt chnh o, t nim x, tht gic chi, v thng, v ng, kh, khng, v tng, v tc... tt c nhng gio php qu v phi hc hi v thc tp mt cch thng minh v khn kho. Hy s dng nhng gio php y i ti gii thot, nhng ng b kt vo nhng gio php y".
406 | C h n g 5 7 : C h i c b a n g i
Trung tm tu hc ca ni chng ti Savatthi c n nm trm v n kht s. Trung tm ny thng thnh Bt v cc v cao c t Jetavana ti ging dy. i c Ananda c Bt giao cho trch nhim cng c cc v ging s cho ni chng. Mt hm i c c i c Bhanda. i c Bhanda l ngi c tht tu, c chng c, nhng i c khng rnh v chuyn din ging, nhng c ch nh, i c phi vng li. Ngy hm sau, sau khi i kht thc, i c gh vo mt cm rng th trai. Th trai xong, i c i v pha n tu vin. i c c cc ni s n tip nim n. Ni s Gotami thnh i c ln php ta. Ln php ta, i c Bhanda ch c vn vn mt bi k: An tr trong tnh mc Thy Php, tr v ngun Khng hn th bo ng Nim an lc tro tun iu phc c kiu mn Sng an ha chn tht Vt ra ngoi i nhim L nim vui ln nht. c xong bi k, i c im lng i vo i nh. Bi thuyt php ca i c ch c my chc ting nhng o phong ca i c Bhanda lm cho cc ni s hoan h. Mt s cc v ni s cn tr thy bi thuyt php ngn qu, lin bch vi vi s Gotami xin i c ni thm. Ni s Gotami chu h, tin ln lm l i c Bhanda v chuyn li thnh cu ca cc ni s tr. Nhng i c ch lp li mt ln na bi k trn ri bc xung php ta. Cu chuyn ny my hm sau c trnh ln Bt. C v ngh l nu cn c v ging s cho ni chng th nn c nhng v c bin ti nhiu hn i c Bhanda. Bt dy: thc chng l iu cn bn nht. V ging s c th t dy bng li nhng dy nhiu bng o phong ca mnh, v ngi cn dn l v ging s cho ni chng phi c cng c bi i chng.
407 | C h n g 5 7 : C h i c b a n g i
Mt bui tra i kht thc v, Bt khng thy Ananda u c. Ngi hi i c Rahula xem thy c bit thy Ananda u khng. Rahula tr li l khng bit. Mt v kht s cho bit l thy thy thy Ananda i kht thc mt xm ngho trong gii nhng ngi h tin khng giai cp. Thy li ni lu nay thy vn thy i c Ananda lui ti xm y kht thc. Nghe ni th, Bt nh v kht s ny i tm thy Ananda. V i c i hi thm v tm c thy Ananda v. i c cng em v theo nhng v th ch ca thy Ananda. l c Prakriti v b m ca c. Thy Ananda c mi li th trai ti nh ny, v hai m con tm cch lu thy li. B m ca Prakriti cho thy ung mt th nc l cy l khin u c thy chong vng, tay chn thy nh bn rn v thy khng cn sc ng dy ra v na. Lc y Bt ang ni php thoi cho cc v kht s. i c Ananda thut li cho Bt nghe l c Prakriti em lng thng i c, v i c tm mi cc ging gii c t b mi tnh tuyt vng i, nhng i c cha thnh cng. i c cu xin Bt gip i c. Theo thy Ananda k th mt hm trn ng i kht thc v, cm thy kht nc, thy gh vo mt ci ging trong xm gii kht. Hm y ch c mt mnh c Prakriti ang mc nc ngoi ging. Prakriti tuy l mt c gi thuc dng h tin, nhng nhan sc rt mn m. Thy Ananda ng xin c nc ung. C khng dm a nc cho thy, ni rng c thuc v ngoi cp, khng c quyn cng dng nc cho thy, s lm u thy. Ananda bo: - Ti u cn xin a v hay giai cp trong x hi. Ti ch cn xin nc ung thi. C c cho ti ung nc i, ng s. Prakriti lin a nc cho thy Ananda ung. C cha thy mt ngi n ng no p trai, hin hu v n ni du dng nh thy. T gi pht c em lng thng thy. Ti n c khng ng c, c nm ngh n thy. C thng ra ging nc ngi i hng gi, mong mi c gp thy cho bt ni nh nim thng.
408 | C h n g 5 7 : C h i c b a n g i
Prakriti tng bn vi m mi thy Ananda v nh th trai my ln. Thy nhn li ti th trai ti y hai ln, nhng sau thy c nim am m ca c nn thy trnh v t chi. C Prakriti au kh v tnh, ngi c cng ngy cng m xanh i. B m hi mi, c mi th tht l c yu thy Ananda v mun thy Ananda ra i ci c. B m la c, ni ch l cung vng, nhng c nht quyt ni rng nu khng ly c thy Ananda th c s cht. Cui cng b m ca c, vn thuc v dng Matanga c bit t nhiu v ba ch v ma thut, tm cch cho thy ung nc mt th l l cho thy mt minh mn m p li mi tnh nng nhit ca con gi mnh. Sng hm nay b n ng thy, v cu khn thy gh nh th trai mt ln cht. Thy inh ninh hm nay s c c hi ging r cho hai m con v o l h bung b thy, nhng cha kp lm vic y th thy ung nhm th nc tr qui n kia. Ung xong thy bit ngay l mnh cn phi ngi li thc hnh php qun nim hi th. Thy ngi yn trong t th kit gi nh th rt lu, dng kh cng gii ta cht ma tu cho n khi c Bt phi ngi n triu v. Bt gi Prakriti ti gn. Ngi hi, ging rt hin lnh: - Con thng thy Ananda lm phi khng? Prakriti bch: - Con thng thy Ananda lm. - Con thng ci g ni thy Ananda? Con thng hai mt, ci mi hay l ci ming ca thy? - Con thng ht nhng g ni thy Ananda. Mt con cng thng, mi con cng thng, ming con cng thng, ging ni con cng thng, dng i con cng thng. Bch sa mn, con thng ht tt c nhng g ni thy y.
409 | C h n g 5 7 : C h i c b a n g i
- Ngoi hai con mt, ci mi, ci ming, ging ni, dng i v ci nhn, thy Ananda c nhiu ci p khc m ta ngh l con cha bit v con cha thng. - Bch sa mn, v d nh ci g? - V d nh lng thng ca thy Ananda, con c bit thy Ananda thng g khng? - Con khng bit. Con ch bit l thy Ananda khng thng con. - Con lm ri. Thy Ananda c thng con, nhng khng thng theo kiu con mun thy Ananda thng. Con bit khng, thy Ananda thng cuc sng gii thot, t do v an lc. Do s gii thot v t do m thy Ananda thng mm ci v thy thng c mi ngi v mi loi, v thy mun em o l gii thot dy cho mi ngi, mi ngi c th c t do v an lc nh thy. Thy Ananda thng l tng gii thot ca thy, thy y cng thng mi ngi v mi loi, v tnh thng y i i vi gio php gic ng v gii thot cho nn thy Ananda tuy thng m khng b su kh v tht vng nh con thng. Nu con tht s thng thy Ananda, th con cng thng ci tnh thng y ca thy, cho thy c th tip tc sng i sng phm hnh gii thot v tip tc soi sng c cho mi ngi. Nu con bit thng nh th th con u c b su kh v tht vng. S d con tht vng v su kh v con ch mun chim thy Ananda cho ring mt mnh con. Tnh thng y ch k. Con phi hc thng nh thy Ananda thng mi c. Prakriti ngc ln nhn Bt: - Bch sa mn, con phi hc thng nh th no? - Thng nh th no con c hnh phc m thy Ananda cng c hnh phc. Thy Ananda nh mt cn gi mt. Nu con c nht cn gi mt y li trong ci ngc t ca tnh thng nh b th cn gi mt y s cht v khng ai c hng s mt m
410 | C h n g 5 7 : C h i c b a n g i
ca n, trong c c con. Vy con thng mt ngn gi mt nh th no th con cng thng thy Ananda nh th . Prakriti, nu con bit thng th chnh con, con cng c th tr thnh mt cn gi mt. Lm du i ni nng bc ca bao nhiu ngi. - Bch sa mn, xin ngi ch dy cho con. - Con c th lm nh i c Ananda, con c th sng cuc sng gii thot an lc nh thy v con cng c th em nim vui ti cho mi ngi nh thy. Con c th xut gia tu hc nh thy Ananda. - Tht nh th h, bch sa mn? Con c th i xut gia h? Con l ngi h tin, khng c giai cp... - iu , trong gio on kht s khng c ai ngh ti c. Trong gio on ta, c nhng v kht s xut thn t gii ngoi cp. i c Sunita m quc vng Panesadi rt trng vng l mt ngi xut thn t gii ngoi cp. Nu con xut gia tu hc th con s l v n kht s u tin xut thn t gii khng c giai cp. Nu con bng lng, ta s nh ni s Khema lm l th pht cho con. Prakriti sung sng ly xung. C cu Bt cho c c xut gia tu hc. Bt ph thc Prakriti cho ni s Khema, hm y cng c mt trong bui php thoi. Ni s Khema a Prakritit i ri. Bt nhn Ananda ri bo i chng: - Cc v kht s, gii th ca thy Ananda cn nguyn vn, nhng ti mun cc v cn thn hn trong lc giao tip. Nu chng ta lun an tr trong chnh nim th chng ta c th thy c rt sm nhng g v ang xy ra trong ta v chung quanh ta. Nu thy c sm, ta s sm c nhng bin php i tr v tip x vi hon cnh. Trng hp ca Ananda ch l trng hp ca nh lc cn non yu. Thc hin chnh nim trong tng giy pht ca i sng hng ngy l phng cch nui
411 | C h n g 5 7 : C h i c b a n g i
dng nh lc hay nht. Mt khi nh lc vng mnh th ci thy ca ta s sng v hnh ng ca ta s kp thi. nh v tu i vi nhau, nh v tu bao hm nhau, nh v tu l mt. Cc v kht s! i vi gii ph n, cc v nn tp qun st nh sau. Vi nhng ngi ln tui, ta xem h nh m, hoc nh ch ca chnh ta, vi nhng ngi nh tui hn, ta xem h nh em hoc nh con ca chnh ta. Nhng v kht s cn nh tui mi bc vo ng o nn cn thn hn na trong lc tip x vi ph n. S du dng ca ngi ph n c th a n nhng tr ngi ca s tu hc. Hy hn ch s tip xc. Cn tip xc mi tip xc, khi tip xc ch nn trao i nhng li tht s cn thit c lin h ti s hc hi v hnh tr gio php. c Bt ch dy cn k, cc thy kht s u hoan h phng hnh.
412 | C h n g 5 7 : C h i c b a n g i
Chng 58: Con gi t gi hn con trai

Mt hm n i kht thc qua mt xm ngho Bt gp mt m thiu nhi ang chi gia ng. Cc b ang xm nhau xy mt thnh ph bng t v ct. Chng xy thnh vua, kho la, nh ca v o mt con sng chy qua thnh ph. Bn nh ng c n mi lm a. Bt v on kht s dng li. Mt em b, chng nh l u n ca tt c bn nh, ni: - C Bt v cc v kht s i ngang qua thnh ph chng ta. Chng ta phi cng dng ngi v cc v t ca ngi mi c. Bn tr nhao nhao hi: - Chng ta ly g m cng dng Bt? Ngi ln mi c th cng dng ch chng ta l con nt m cng dng sao c? Em b kia tr li: - Ti sao chng ta li khng c th cng dng? Ny cc bn, trong kho lm ni thnh c bao nhiu l thc la. Chng ta hy ly thc la trong kho ra m cng dng Bt v tng on. Bn nh reo h vang dy. Chng moi bi ct trong kho la ca chng ra v t bi ct trn mt chic l bng. Em b u n nng chic l bng c ng bi t trn hai tay, qu xung trc Bt v dng ln Bt nhng t bi y. Bn tr u bt chc qu xung, hng v Bt v tng on m chp tay. Em b u n ni: - Dn chng trong thnh ph chng con knh dng ln Bt v tng on cht t la go trong kho lm ca chng con. Xin Bt v tng on nhn cho. Bt mm ci. Ngi a tay xoa u em b v ni:
413 | C h n g 5 8 : C o n g i t g i h n c o n t r a i
- Cm n cc con cng dng la go cho Bt v cho cc thy kht s. Cc con d thng lm. Ri ngi xoay li ni vi thy Ananda: - Ananda, thy hy nhn ly bi t trong chic l bng ny ri em v ha vi nc v trt ln vch t ca tnh tht ta. Thy Ananda lnh mnh, thu nhn vt cng dng ca cc b. Bn tr mi Bt ngi trn mt tng d di mt ct cy a, ri tt c ko ti quy qun xung quanh Bt. Ananda v cc v kht s cng xm li gn. Bt k cho bn tr nghe chuyn tin thn Visvantara. Kip xa, thi t Visvantara l mt ngi giu lng thng, lun lun b th tt c nhng g mnh c cho nhng ngi ngho kh tng thiu, khng tic bt c mt vt g. Thi t c mt ngi v tn l Madri rt hin thc v m ang. Nng bit nim vui ca chng l cu gip k thiu thn v v vy nng khng bao gi t v nui tic mt th g m chng em cho. Hai ngi sinh c hai a con, mt a trai tn l Jalin v mt a gi tn l Krishnajina. Vo nhng nm i km hong t c php vua cha cho ly lng thc v vi vc trong kho pht tng cho nhng ngi i rt. Cc kho lm v th cn dn. Mt vi v quan trong triu thy th tm cch chn thi t li. Mt hm h tu vua l thi t lm st nghip quc gia v nhn dp thi t l cho mt ca triu nh mt con voi qu, h ngh y thi t ti mt ni ho lnh trn ni Jayatura thi t hc sng cuc i ngho kh v m bc. B p lc ca cc quan, vua cha nghe li. V chng v hai a con v vy phi ln ng i y bit x. Gia ng c ngi ngho gh ti xin b th. Thi t ci chic o qu ang mc m cho. Khi c nhng ngi ngho khc ti xin, v thi t ci chic o p bn ngoi ca nng, v khi c nhng ngho khc ti na. Jalin v Krshjina li ci o v nhng trang sc tng. i mi c hai phn ba ng m thi t v gia nh cho ht tt c nhng g c gi c th bn c mua go. Cui cng, h phi cho lun chic xe v hai con nga. Thi t m Jalin, Madri m
Krishjina; h nh lng i b ti x Jayatura sng thi gian lu y ca mnh. Khng cn ca ci g nhng h vn vui, vn ht, v lng h thanh thn. H bit h cho ngi khc nhng nim vui. Thi t v v i mi n khi chn h rm mu v chai i th mi ti ni. l mt ngn ni v nhng khu rng rm. Leo ln ni h tm thy mt tp lu b khng. Tp lu m chc ngy xa c mt v o s c tr tu hnh. Hai v chng sa sang qut dn tp lu, bt tranh bt l lt ging cho bn ngi, v ngh n vic i tm thc phm. Hai ngi i tm cc loi tri cy v cc loi rau l mc hoang trong rng c th n c. Hai a b cng c dy d cch i tm tri cy, hi rau, git o v phi o bn b sui, gieo ht v lm vn. Ngoi ra cc b cn c hc ch na. H dng l k v vit ch bng mt ci gai nhn. H sng n gin nh th trn ni c ba nm, v cuc sng rt vui ti, nhng c mt hm n, trong khi Visvantara v Madri ang i hi tri cy trong rng th nh c ngi ti bt cc mt hai a tr. Khi v nh khng thy hai con, hai v chng hong ht i tm. H i khp ni rng v khi khng thy con, h tm v ph ch. Hai thng tri qua nhng h vn khng tm c con. H tr v tp lu mt ln na, hy vng cc con i u lc tr v. V ti nh, h gp s gi ca vua cha. Vua cha triu hai v chng v. S gi cho bit l Jalin v Krishnajina v ti trong hong cung v ang sng vi ng ni. Hai ngi mng r hi thm. S gi ni: - Mt hm n c ngi em bn hai a b ngoi ch kinh . C mt b mnh ph i ch nhn ra hai a ny l con ca thi t Vivvantara. B lin v bo cho chng bit. V quan ny tc tc ra ch. ng bo ngi kia rng nu em hai a tr vo cung bn th s c gi rt cao, v ng tin dn ngi bn vo cung. Thy hai a nh, d o qun t ti v mt my lem luc, vua cha cng git mnh nhn ra chu mnh. Vua bng hong. Lng nh thng con chu sng dy mnh lit ni vua. Vua truyn:
- Nh ngi tm c hai ny u th? Bn mi a bao nhiu? Ngi kia cha kp tu by g th v i thn ln ting: - Tu hong thng, a con gi bn gi mt ngn lng vng v mt ngn con b, cn a trai bn gi mt trm lng vng v mt trm con b. Mi ngi, k c hai a tr, u ngc nhin. Vua hi: - Ti sao con gi li bn t hn con trai? V i thn ni: - V hong thng qu con gi hn con trai. Cc cng cha khng bao gi b hong thng trng pht v la ry, c n nhng cung nhn trong cung cm cng c i i tht t t. Hong thng ch c mt a con trai duy nht m hong thng li y ln ni xa vi cp beo, phi i hi tri rng n v nui con. Nh vy con gi khng t hn con trai l g? Vua ri nc mt: - Thi khanh ng ni na, trm hiu r ri. Vua hi ngi kia gp hai a tr u. Ngi kia tr li l mua chuc hai c hai a b t mt min ni xa xm. Vua ban tin bc cho ngi y v ra lnh cho ngi ny cng tc vi thm t ca vua truy n ngi bt cc tr em em i bn. Ri vua gi hai chu ln v m vo lng. Vua hi thm v cuc sng trn ni. Sau , vua lp tc ban chiu ch triu v chng thi t v. T v sau, vua rt cng chiu thi t v cn lm ht sc mnh gip thi t c thm la go v vi vc chia tng cho nhng ngi ngho kh. Bn tr em nghe Bt k chuyn mt cch say m. Bt ni:
- Thi t Visvantara tm thy nim vui khi chia x nhng g mnh c vi nhng k khc. Ny cc con, hi ny cc con ch cho ta mt t bi t trong kho lm ca cc con m ta cng rt vui ri. Cc con nn bit: mi ngy ta c th em li nim vui cho k khc bng cch tng cho k y mt mn qu. Mn qu y khng cn phi mua. Khi cc con hi mt hng hoa bn b rung em v tng cho cha m l cc con cho cha m cc con mt nim vui ri. Ni mt cu hiu thun hoc d thng cng l mt mn qu qu gi. m ly cha m m ni rng mnh rt thng qu cha m lm lng kh nhc nui mnh, cng l mt tng phm rt qu. Mt ci nhn, mt s sn sc nh nht cng a ti nhng nim vui. i vi c bc v bn b, cc con cng c th lm cho h vui bng nhng tng phm nh th. By gi ta vi cc thy phi t gi cc con tip tc i kht thc, nhng ta s nh mi nhng bi t m cc con tng cho ta trong ngy hm nay. Bn thiu nhi rt sung sng c gp Bt ngy hm y. Chng bn nhau s r cc bn ti tu vin Jetavana thnh thong c nghe Bt v cc thy k chuyn. Ma nng nm sau, Bt v Rajagaha. Thm hi v dy d i chng y xong, ngi ln ni Linh Thu. Y s Jivaka c tin Bt v Linh Thu lin ln ni thm ngi. Ri Jivaka thnh Bt v vn Xoi ca ng dm ba. Bt nhn li. Thy Ananda cng i theo Bt. Y s c mt vn Xoi rt mt m v xum xu. Xoi y ln ti nm th tm. Jivaka dng mt tnh tht nh Bt . Hng ngy ng em thc n chay ca ng t tay nu cng dng Bt. ng xin Bt ngh ngi t hm ng i kht thc c dp bi b li sc khe. ng li em thuc b n cng dng Bt. Thuc b ny gm ton r cy, l cy, v tri cy. Mt hm ngi vi Bt trong vn Xoi, Jivaka hi: - Ly Bt, c ngi n i rng cc v kht s c php Bt cho n mn. H cn ni: sa mn Gotama cho php git th vt,
lm thc n cng dng ng ta v cc v kht s hc tr ca ng. C ngi than th: v sa mn Gotama m dn chng phi st hi sinh vt lm thc n cho ng v cho t ng. Bch Th Tn, con thy nhng li n i ny khng ng, nhng con mun nghe Th Tn trc tip ni v iu ny: Bt ni: - Ny Jivaka, nhng ai ni rng thy cho php git sinh vt lm thc phm cho thy v cho cc v kht s, nhng ngi y khng ni ng s tht. Jivaka, thy tng ni r nhiu ln: nu mt v kht s thy ngi ta git th vt lm thc phm cng dng mnh, v kht s y phi t chi khng c n. Nu khng thy m ch nghe ni rng ngi ta v mnh m git th vt th v kht s cng phi t chi khng c tip nhn thc phm, v hn th na, d khng thy khng nghe nhng mt khi nghi rng ngi ta c v mnh m git th vt thi v kht s cng phi t chi khng c n. Jivaka, theo php kht thc, ngi ta cho thc n g th phi nhn thc n y, nhng trong trng hp thy nghe v nghi rng ngi ta v mnh m st hi th vt th v kht s c quyn t chi v phi t chi. Nh th mi nui dng v bo v c lng t bi ca mnh. Jivaka, nhng th ch no Bt, bit Php v bit Tng th mi khi sa son vt thc cng dng h u dng nhng thc n chay tnh. Trong trng hp h khng c sn cc mn chay h mi chia x cho cc thy kht s mn mn h sn c m thi. Nhng ngi ln u tin cng dng cc v kht s cng khng bit rng cc thy a thc n chay h n thc n mn cho nn cng ch cng dng v san s nhng thc n h sn c. Trong trng hp ny, cc v kht s c th th dng thc n mn, khi ph lng th ch v cng th ch c dp kt duyn t t vi o gii thot. Jivaka, mt mai kia, khi tt c thin h u bit rng cc v kht s khng n tht th vt b git v h th thin h s khng cng
dng tht cho cc v kht s na. Lc y cc v kht s s n chay hon ton. Jivaka bin bch: - Con thy n chay lm cho c th nh nhng v t bnh hn n mn. Th Tn, t mi nm nay, con n chay. Con ngh rng n chay va c khe mnh va nui dng c lng t bi. Hm nay con rt vui mng c thy ch dy r rng v vic y. Jivaka cng t khen ngi Bt v php ch khng n sau gi ng v khng n nhng thc n ct gi t ngy hm qua, tr trong ma lnh. ng thy nhng iu ny rt hp vi php v sinh. Khng n bui chiu v bui m th va cm thy nh nhng va c thm th gi tu tp. Thc n li ngy hm sau c th b h v lm c hi c th, nu tri nng qu. Bt khen ngi Jivaka v ng li mi ng mt hm no v tu vin ni cho cc v kht s nghe v cc php v sinh ca i sng hng ngy.
Chng 59: Nhy cao my cng ri li vo trong li

Vn Xoi ca y s Jivaka rt rng ri v thanh tnh. Ri rc trong vn c nhng tnh tht nh ca cc v n kht s. Bui chiu y, c mt v n kht s tr tn l Subha n xin tham vn Bt. Hi sng c b mt thanh nin n ng v sut b thanh nin y xm phm n tit hnh. Ni c xin Bt t ra mt php ch bo m thm s an ninh cho gii n kht s. Bt hi u ui cu chuyn. Ni c thut li vi tt c chi tit. Hm qua i kht thc v ngang mt khu ho lnh, Subha b mt thanh nin n ng. Bit l mnh ang lm vo tnh trng kh khn, ni c theo di hi th duy tr s bnh tnh. Nhn thng vo ngi thanh nin, c hi: - Tha ng, ti u c lm iu g lm li m ng li chn ng ti? Ti ch l mt ngi xut gia tu hnh theo gio php ca Bt. Ti sao ng li ngn khng cho ti i v tu vin? Ngi kia ni: - C cn tr v p lm. Ti sao c li i hy hoi i mnh bng cch co u, mc o vng v sng nh nhng ngi tu kh hnh? Ny ni c, ng l ci thn hnh xinh p ca c phi c khoc ln mt chic sari la mua t Kasi. Ti cha thy ai xinh p bng c. Ti mun cho c nm mi dc lc ca thn xc. C i vi ti i. Subha vn bnh tnh: - ng ng c ni by. Ngi tu hnh quyt tm nim vui ni cuc sng gii thot v gic ng. Nm th dc lc ch a ti ti li v kh au. ng hy trnh ng cho ti i. Ti s rt cm n s hiu bit ca ng.
420 | C h n g 5 9 : N h y c a o m y c n g r i l i v o t r o n g l i
Ngi thanh nin kia ni: - C c hai con mt rt p. Ti cha thy ngi n b no c i mt p nh c. Ti di g m c i. Thi c hy i vi ti. V ngi thanh nin a tay ra nh nm ly c. Subha li li mt bc. C ni: - Ny ng kia, ng ng chm ti ti. ng ng chm ti mt ngi tu phm hnh. Ti chn ngy i sng dc vng v hn th cho nn ti mun i tu. ng ni ti c hai con mt p. Thi ti mc hai con mt ca ti a cho ng. Th rng ti m cn hn l ng chm ti. Subha ni vi ging cng quyt. Ngi thanh nin kia nao nng. Anh ta bit v ni c ny c th ni v lm ngay. Anh ta li li mt bc. Subha tn cng thm: - ng ng v dc vng m to nn ti c. ng khng bit c vua Bimbusara ra lnh trng pht nng n nhng k phm php hay sao. Chnh ti, ti chng kin nhng ti phm b hnh x. Nu ng khng tnh to, nu ng xm phm ti phm hnh, v sanh mng ca ti, ng cng s b bt v hnh x nh nhng ti phm y. Ngi thanh nin tnh ng. Anh ta hnh dung ra c cnh kh do dc vng in cung gy ra. Anh ta trnh sang mt bn ng cho Subha i. Ri anh ni vng theo: - Ti xin li s c. Ti chc s c tu hnh cho ti khi thnh t. Subha i thng, khng ngoi nhn tr li, lng dn lng s trnh ln Bt trng hp mnh. Sau khi nghe k chuyn, Bt khen ngi nim qu cm v s thng minh ca n kht s Subha. Ngi ni:
- Ngi con gi i mt mnh ni vng v th nguy him lm. l mt trong nhng l do ti sao ngy xa ti ngn ngi cha mun cho gii n xut gia. Ny Subha! T hm nay tr i, i u v n kht s cng khng c i mt mnh. Li qua mt dng sng, i vo thn xm, bng qua mt cnh ng hay mt khu rng, v n kht s khng c i mt mnh. Ng cng vy. Trong tu vin, trong tnh x, trong thn lc hay di gc cy, ngi n kht s khng c ng mt mnh. Phi ng vi mt v n kht s khc c th bo v cho nhau. Ri Bt quay li ni vi thy Ananda: - Ananda thy nn ghi nh iu ny v yu cu cc v lnh o ni chng a iu ny vo gii lut ca cc v n kht s. Ri vn Xoi ca y s Jivaka, Bt ln ng i Nalanda. Cng i vi ngi, c rt ng cc v kht s. Bt v cc v kht s i lng l v trang nghim; ai ny u theo di hi th v nui dng chnh nim. Pha sau lng cc v, c hai thy tr v du s Suppiyo cng i. H ni chuyn vang ln sut c dc ng. t ca du s Suppiyo l thanh nin Bramadatta. ti ca cu chuyn l Bt v gio php ca ngi. Du s Suppiyo c ni ln nhng v kht s c th nghe. Tt c nhng li ng ni u nhm ti s kch bc Bt v gio php ca ngi. Trong khi th l thay, thanh nin Bramadatta li ht lng bnh vc cho Bt v gio php ca ngi. Branmadatta dng nhng l lun v hnh nh rt kho lo tn dng Bt v gio on ca ngi. Kho lo n ni tt c cc v kht s i trc u c cm tnh vi chng.
Chiu hm y Bt gh vo ngh m Ambalatthika. Ambalatthika l mt khu vn rng rt sum s v tt p, ch ngh mt ca gia nh hong gia. Vua Bimbasara ng l cc v tu s ca bt c gio phi no nu cn s dng Ambalatthika th u c quyn s dng ngh ngi. m hai thy tr du s Suppiyo cng ngh m ti y. Sng hm sau cc thy kht s bn tn vi nhau v thi hm qua ca hai thy tr v du s. Bt nghe c nhng cu bn tn y. Ngi bo: - Ny cc thy, khi nghe ngi ta cng kch ti, ph bng ti, cng kch v ph bng gio php v gio on kht s, cc thy ng bun, cc thy ng sinh lng cng phn, tc ti hay phin mun. iu y c hi cho cc thy. Khi nghe ngi ta khen ngi ti, khen ngi gio php v gio on kht s, cc thy cng khng nn mng r, thch th v mn . iu ny cng c hi cho cc thy. Thi ng n l xt xem nhng iu cng kch y ng hay sai, ng ch no, sai ch no. C nh th qu v mi c dp hc hi t c nhiu tin b. Ny cc v kht s! Phn ln l nhng ngi khen ngi Bt, Php v Tng l nhng ngi ch thy c nhng ci p ci hay nh b ca gio php v gio on thi. Nh l np sng phm hnh, cng phu tr gii, i sng m bc, thi thanh thn ca chng ta. S ngi thy c ci cao siu mu nhim nht ca gio php m em li ca ngi th t lm. Ti mun ni n tr tu thc chng ca o gic ng. Tr tu ny siu vit, m diu, mu nhim, vt khi tm t duy v ngn ng ca ngi thng. Thy c, hiu c v chng c tr tu y mi c th bit v thy c gi tr tht ca o gii thot. Ny cc v kht s! Trong th gian c bao nhiu ch thuyt v bao nhiu lun chp. Ngi ta khng ngt cng kch v ci v nhau v s khc bit ca nhng ch thuyt v lun chp y. Cc v kht s, nh ti thy v nghe, c t nht l su mi
lun chp lm cn bn cho hng ngn ch thuyt hin gi c mt trong cc gii t tng v tn gio. Cc v nn bit rng trc ci thy ca o gic ng gii thot, tt c su mi hai lun chp y u c nhng ch kt, u c nhng ch sai lm. Hm y Bt ni kinh Phm Vng. Ngi phn tch ni dung ca c su mi hai lun chp v vch ra nhng sai lm ca cc lun chp ny. C mi tm lun chp v qu kh: bn ch trng thuyt thng tr, bn ch trng thuyt va thng tr va v thng, bn ch trng thuyt hu bin v v bin, bn ch trng thuyt ngy bin v hai ch trng thuyt khng c nhn qu. C bn mi bn lun chp v tng lai: mi su ch trng l cn tri gic sau khi cht, tm ch trng l khng cn tri gic sau khi cht, tm ch trng l khng phi cn cng khng phi khng cn tri gic sau khi cht, by ch trng thuyt on dit v nm ch trng thuyt hin ti l nit bn. Trnh by xong nhng sai lm ca su mi hai lun chp, Bt ni: - Mt ngi nh c gii khi qung li xung h tm c ht tt c tm c h vo trong ci mn li c mt li st sao, ng ta nhn nhng con tm con c ang c nhy ln cao ri li ri mnh vo trong li, v ni: "d cc ngi nhy cao n my cc ngi cng vn cn nm trong li ca ta". ng ta ni ng. Hng trm hng ngn hc thuyt ang hin hnh v tranh chp lng xng trong gii trit hc v tn gio ny u nm kt trong ci li ca su mi hai lun chp y, khng th no vt thot ra ni. Cc v kht s! ng i vo trong ci li m hn y mt ht th gi v c hi tu tp o gii thot. ng i vo ci li ca s h lun. Ny cc v kht s! Tt c nhng lun chp kia u pht sinh do s la gt ca tri gic v ca cm th. V khng tu tp chnh nim, v khng qun chiu nn ngi ta khng bit c chn tng ca tri gic v cm th, do b tri gic v cm th la gt. Nu thy c ngun gc v bn cht ca tri gic v
cm th, ngi ta s thy c t tnh v thng v duyn sinh ca s vt, ngi ta s khng b vng vo li tham i, lo u, v s hi, ngi ta s khng b vng vo ci li ca su mi hai lun chp. Hm y i c Ananda n lc ghi nh ht nhng li Bt dy. Thy i bch b v thm lng trng tuyn li nhng li Bt ni. Ri thy ngh: kinh ny quan trng lm. Ta s t tn kinh ny l kinh Phm Vng. Phm Vng l ci li v i thu tm tt c nhng ch thuyt sai lc trong cuc i.
Chng 60: Ngy no u tc cng t

Bt t gi vn Ambalatthika. Ngi i n Nalanda. Sau khi thm ving v gio ha ti y, ngi i v Ampa. Ampa l thnh ph ln nht ca x Anga; x ny nm di quyn bo h ca vua Bimbisara nc Magadha. Dn c y ng c, rung t y ph nhiu, cy c y xanh ti. Bt c tr trong mt khu rng mt m bn b h Gaggara. Trong h, hoa sen n thm ngt. Nghe Bt ti, dn chng l lt n thm ngi. C mt ngi trai tr dng B la mn giu c tn l Sonadanda, ni ting thng minh xut chng ti a phng ny, cng c mun i ving Bt. Nhng ngi B la mn khc c ngn gi khng cho ng ta i, bo rng nu Sonadanda ti thm sa mn Gotama th gy uy tn cho v sa mn ny nhiu qu. Sonadanda mm ci tr li rng Bt l nhn vt li lc, trn i ch c mt, v nu khng i thm ngi th tht l b ph c hi ngn nm mt thu. "Ta phi i hc hi ch. bit ta hn sa mn Gotama nhng im no v sa mn Gotama hn ta nhng im no". Va ni, Sonadanda va mm ci b mt. Nghe Sonadanda ni vy hng trm ngi tr thc B la mn khc cng mun xin i theo. Ngi tr thc ny, theo h ngh, s khng lm mt mt gii B la mn trc m qun chng ng o n ving Bt. Sonadanda cn cha bit m u cu chuyn ra sao cho thng minh, th Bt n cn hi: - Cc v hc gi trong gii B la mn hy cho chng ti bit u l nhng iu kin cn thit c th tht s l mt ngi B la
426 | C h n g 6 0 : N g y n o u t c c n g t
mn chn chnh. Qu v ni i v nu cn th nn vin dn kinh in ca qu v. Sonadanda rt hoan h, mt v B la mn ch thc phi c nm iu kin sau y: th nht l phi c dung sc p , th hai l phi bit k thut xng tng v ch thut, th ba l phi c huyt thng thun ty trong by i, th t l phi c c hnh, th nm l phi c tu gic. Bt hi: - Trong nm iu kin y, iu kin no l cn bn? Cn iu no d l khng c th ngi B la mn vn cn c th ch thc l mt ngi B la mn? Tr li dn theo nhng cu hi ca Bt, Sonadanda i n kt lun rng hai iu kin sau cht hai iu kin cn bn ca mt v B la mn ch thc, Sonadanda cng nhn rng cc iu kin dung sc, k thut xng tng ch thut v huyt thng by i khng phi l nhng iu kin cn bn. Khng c ba iu kin y nhng nu c cc iu kin c hnh v tu gic th ngi ta vn c th l mt v B la mn ch thc nh thng. Gn nm trm v B la mn c mt a tay phn i Sonadanda. H kt ti Sonadanda b Bt dng h lun a ti ch chp nhn lp trng ca Bt v chi b mt iu kin m h cho l cn bn l iu kin huyt thng. H t ht nim tin ni s thng minh v ti mn tu ca Sonadanda m h coi nh v lnh o tinh thn ca h. Nay Sonadanda cng nhn lp trng ca Bt th h mt mt bit bao. Bt can thip: - Ny qu v quan khch! Nu qu v c lng tin ni ngi lnh o ca qu v l Sonadanda, th qu v im lng i ti tip tc i thoi vi ng ta, cn nu qu v khng c lng tin ng ta, th qu v xin ng ta im lng i ti ni chuyn vi qu v.
Mi ngi lng thinh. Sonadanda ni: - Xin sa mn Gotama yn lng. ti xin c i li ni vi cc bn ti. Ri Sonadanda quay li vi nm trm v B la mn. ng ta ch vo mt thanh nin ngi hng u v ni: - Cc bn c thy chu ti, v thanh nin B la mn tn l Angaka ang ngi kia khng? Angaka l mt ngi thanh nin tun t, khi ng, c phong thi tranh nh v thanh cao. ng v phng din dung sc, trong chng ta khng ai so c vi Angaka, tr sa mn Gotama ra m thi, Angaka li thng hiu ba b kinh Veda, thng hiu vn phm, ng php v k thut xng tng v ch thut; iu ny ai cng bit. Angaka cng c huyt thng thanh tnh, cho n by i, k c v bn cha ln m. Angaka c ba iu kin l dung sc, k thut xng tng, ch thut v huyt thng thanh tnh. Nhng gi s Angaka st sinh, trm cp, t dm, ni di, ung ru, th dung sc y cn c gi tr g? Kin thc Veda v ch thut cn c gi tr g? Tha cc bn, hai iu kin sau mi l hai iu kin cn bn ca mt ngi B la mn ch thc. l gii hnh v tu gic. y l s thc chung cho tt c chng ta ch khng phi l s thc ring ca sa mn Gotama. Sonadanda ni n y th ting hoan h ca qun chng ni ln vang dy. i cho ting hoan h chm dt. Bt hi Sonadanda: - Nhng trong hai iu kin cn bn kia cn li l gii hnh v tr tu, ta c th b bt mt iu gi li mt iu hay khng? - Tha sa mn Gotama, khng th c, nh gii hnh tnh nghim m tu gic pht trin, nh tu gic pht trin m gii hnh cng tnh nghim. Sa mn Gotama, cng nh ly tay
ra tay, ly chn k c chn, hai th gii hnh v tu gic nng v pht trin ln nhau; gii hnh lm cho tu gic thm sng v tu gic lm cho gii hnh thm thanh tnh. Gii hnh v tu gic l hai ci qu nht trn i. Bt ni: - Hay lm, Sanadanda! Nhng iu ng ni ng l s thc. Gii hnh v tu gic l hai ci qu nht trn i. ng hy ni thm i. Lm th no pht trin gii hnh v tu gic n mc cao nht? Sonadanda chp tay x Bt, mm ci: - Bch sa mn, xin ngi ch dy cho. Chng con ch bit nguyn tc th thi. Sa mn l ngi c thc tp v c chng c. Xin ngi gii by cho chng con r u l nhng phng php c th gip ta pht trin gii hnh v tu gic n mc vin mn. Bt bt u dy o gii thot. Ngi ni n nguyn tc tam hc l gii nh tu. C gii th c nh, c nh th c tu, c tu th gii th vng vng. Gii th cng vng th nh lc cng ln, nh lc cng ln th tu gic cng su. Ngi ni n php qun duyn sinh pht tr nhng kin chp v thng, v ng, ct t nhng si dy tham i, hn gin, si m, t ti gii thot v an lc. Sonadanda say sa nghe Bt ni. Khi Bt dt li, Sonadanda ng dy chp tay: - Sa mn Gotama! Con xin cm n sa mn m mt cho con hm nay. Nhng li ca sa mn ni c hiu lc a con ra khi vng ly tm ti. Con xin c quy y Bt, quy y Php v quy y Tng lm mt k mn ca ngi. Con xin knh thnh Bt v gio on ngy mai ti nh con th trai. Cuc m thoi hm y gia Bt v gii tr thc tr tui B la mn tht l ho hng v gy chn ng su xa trong mi gii. Nhng ngi tr tui trong gii B la mn i theo Bt rt ng.
Sau t lu, mt ngi thanh nin B la mn ni ting khc tn l Ambattha v thy ca anh l Pokkharasadi do mt cuc thm ving v m o vi Bt cng pht nguyn quy y Tam Bo. Vic ny xy ra ti mt lng B la mn tn l lng Lechanankala trong vng quc Kosala. Phong tro thanh nin B la mn theo Bt cng ngy cng ln. Nim bc tc ca nhng nh lnh o B la mn v ca cc gio phi cng v vy m kh tiu tan i c. Ti cng vin Ambalatthika, i c Svastika c dp gn gi i c Moggallana hi thm v cc gio phi hin ang thnh hnh nht v c i c ni cho nghe mt cch s lc v ch trng ca cc gio phi y. Trc ht l gio phi ca o s Purana Kassapa. Phi ny ch trng mt thi hoi nghi v lun l, cho rng nim v thin v c ch l nhn thc do thi quen v tp qun m c. K n l gio phi ca o s Makkhali Gosala. Gio phi ny ch trng thuyt tt nhin, cho rng hnh vi v vn mng con ngi u do nhng quy lut vn hnh t nhin sp t v con ngi khng th lm g hn c. Nu nm trm hoc mt ngn kip sau m con ngi c gii thot th cng l do s vn hnh ca t nhin gii, ch khng phi v n lc ca con ngi m c gii thot. Th ba l gio phi ca o s Ajita Kesakambati, ch trng mt thuyt duy vt thun ty, cho rng con ngi l do bn yu t, t, nc, la v khng kh to thnh, v sau khi cht th khng cn g na. Theo phi ny, mc ch ca i ngi l hng lc trong khi con ngi ang cn sng. Gio phi th t do o s Pakudha Kaccayana cm u, ch trng ngc li thuyt ca gio phi ca o s Ajita. Gio phi ny ch trng thuyt bt dit, cho rng tm ta cng nh thn ta khng bao gi c th b hy dit. Theo gio phi ny, c by yu t lm nn con ngi, l t, nc, la, khng kh, kh, vui, v sinh mng. Sng v cht ch l hin tng bn ngoi do s kt hp hay t tn ca by
yu t y to nn, trong khi t thn ca by yu t y l trng cu v bt dit. Gio phi th nm do o s Sanjaya Belatthiputta thnh lp. Ngy xa cc i c Sariputta v Maha Moggallana tng theo hc vi o s ny. o s Sanjaya dy thuyt thch ng, cho rng chn l ty thuc vo trng hp, vo khng gian v vo thi gian. C th trong trng hp ny, thi gian ny v a phng ny, mt iu n c th l chn l, nhng trong trng hp khc, thi gian khc v a phng khc th iu c th khng cn l chn l. Nhn thc con ngi l thc o ca mun vt. Gio phi th su l gio phi ca o s Nigantha Nataputta. Cc o s trong gio phi ny thc hnh php kh hnh cc oan, khng mc qun o v gi gii bt st mt cch tuyt i. o s Nigantha ch trng mt th vn mng lun c tnh cch nh nguyn, cho mng (jiva) v phi mng (ajiva) l nn tng cho v tr v s sng. Th lc ca cc du s la hnh ny trong x hi kh ln, v vi on kht s ca Bt, cc du s la hnh c nhiu lin lc v tip xc qua li. im tng ng cn bn gia gio on du s va gio on kht s l nim tn trng s sng, nhng gia hai gio on c nhiu im d bit. C nhng v trong gio on Nigantha t v chng i gio on kht s. i c Moggallana thng khng chu ng c thi qu khch ca mt s cc v du s la hnh, v khng ngn ngi ni ln cm tng y, v th, i c thng b cc v du s la hnh chng i kch lit. V ti Savatthi, Bt c tr tu vin ng Vin, ni c ging ng lc Mu. Cc gii t nghe Bt v, n thm ngi khng ngt. Mt bui sng, n th ch Visakha ti tm Bt, u tc v xim y t m, Bt hi: - Visakh, b i u v m u tc v xim y t m th ny?
- Ly c Th Tn, a chu ni ca con mi cht. Con bun qu i tm Bt m qun mang theo c d, c nn. - Visakh, a chu ni ca b ln my tui, chu m bnh g m mt? - Bch Th Tn, n mi c ba tui, n b bnh thng hn. - Ti nghip chu. Ny Visakha, b c tt c bao nhiu con v chu? - Bch Th Tn, con c ti mi su a con, chn a u lp gia nh, v con c tm a chu, va ni va ngoi. By gi con ch cn c by a chu, ton l chu ngoi. - Visakha, b mun c nhiu chu lm phi khng? - Vng, bch c Th Tn, con mun c tht nhiu con v tht nhiu chu. Nh cng ng con chu th li cng vui. - Ny Visakha, nu con chu b nhiu nh dn s th Savatthi ny th chc l b vui lm. - Vng, tha c Th Tn, con m c c nhiu con nhiu chu nh dn s Savatthi th cn g bng. - Visakha, b bit mi ngy th Savatthi c bao nhiu ngi cht khng? - Tha Th Tn, c ngy th mi ngi cht, c ngy th chn ngi, tm ngi, by ngi hay su ngi, t nht l mt ngi. Th Tn, Savatthi khng c ngy no l khng c ngi cht. - Ny Visakha, nu con chu b ng c nh dn c Savatthi th ngy no m tc tai v o qun ca b li khng t m nh th kia? Visakha chp hai tay li:
- Thi, thi, con khng mun con chu ng o nh dn s Savatthi na u. Con hiu ri. Cng thng nhiu th cng b rng buc nhiu, cng b rng buc nhiu th cng kh au nhiu. Bt dy con iu ny nhiu ln, m con c qun mi. Bt im lng, mm ci. Visakha ni: - Th Tn, ngi thng du hnh ha khp ni v ch v Savathhi vo trc ma ma. t chng con nhiu khi nh Bt, ln tu vin thm th t khi c gp ngi. Mi khi chng con n, chng cho nn ch bit i vng ba ln quanh tnh tht ca ngi ri i v m thi. Bt dy: - Visakha, b nn nh rng vic tu hc tinh tin theo gio php cn thit hn vic thm ving. Mi khi ti cha, cc v u c dp nghe cc v i c thuyt php hc hi thm gio l v em v thc hnh. Gio php y chnh l thy . ng v s vng mt ca thy tu vin m xao lng vic tu hc. i a Ananda bch: - Con nh l s trng mt cy b ngay trong tu vin. Mi khi cc v n thm Bt m khng c Bt th c th n thm v lm l cy b . Nh vy th cng nh lm l Bt. Chng con s t mt php ta bng di gc b . Nu cc v t em hoa ti cng dng Bt, cc v c th dng hoa trc php ta lm l, v i nhiu ba vng xung quanh cy b qun nim v Bt. B Visakha ni: - kin ca i c rt hay. Nhng bit ly cy b con u ra m trng? i c Ananda ni:
- Ta c th n xin ht ca cy b thn Uruvela, ni Bt thnh o. Visakha, b ng lo, ti s ph trch v vic ly ht, n ht v trng cy b . Ti s trng mt cy tu vin v mt cy ngay y. N th ch Visakha cm thy nh bt trong lng. B ly Bt v i c Ananda ri ra v.
Chng 61: Ting gm ca s t ln

Ma an c an nm nay, nhn mt cu hi ca i c Ananda v o l duyn sinh, Bt dy cc v kht s v mi hai nhn duyn nh l ng c ca gung my sinh t. Ngi bo thy Ananda: - o l duyn sinh l o l rt vi diu v thm su. Cc v ng ngh rng c th thu hiu c ht chiu su ca o l ny bng ngn t v l lun. Cc v kht s! Ngy xa thy Uruvela Kassapa nh c nghe o l nhn duyn m thy c v vo c chnh php. Ngy xa Sariputta cng nh nghe c mt bi k v o l nhn duyn m hm nay tr nn mt trong nhng khun mt ca chng trung tn. Ny cc v! Trong mi giy pht ca cuc sng hng ngy, cc v phi qun chiu v t tnh duyn sinh ca vn php. Nhn vo mt t l hay mt ht ma, cc v phi tp thy cho c tt c nhng iu kin gn xa a ti s c mt ca t l y hay ca ht ma y. Cc v nn bit rng th gii c dt thnh b i nhng mn nhn duyn chng cht, ci ny c v ci kia c, ci ny khng v ci kia khng, ci ny sinh v ci kia sinh, ci ny dit v ci kia dit. S sinh dit ca mt php ty thuc vo s sinh dit ca tt c cc php. S sinh dit ca tt c cc p hp ty thuc vo s sinh dit ca mt php. Trong ci mt c ci tt c, v trong ci tt c c ci mt. Ci mt tc l ci tt c, ci tt c tc l ci mt. Khng c ci mt th khng c ci tt c, khng c ci tt c th khng c ci mt. y l ch vi diu ca o l duyn sinh. Nu qun st cho thu trit t tnh ca vn php, cc v s vt thot ra ngoi ci lo v ci kh v sinh t, ni mt cch khc hn l thot ra c ngoi vng sinh t.
435 | C h n g 6 1 : T i n g g m c a s t l n
Cc v kht s! Duyn khi chng cht nhiu tng nhiu lp, nhng qu v c th phn bit bn loi: l nhn duyn, tng thng duyn, ng v gin duyn v s duyn duyn. Nhn duyn l iu kin chnh yu gn nht, nh ht la l iu kin chnh yu pht sinh ra cy la. Tng thng duyn l nhng iu kin ph tr, nh nng, ma, hi m, t mu gip cho ht la ny mm ln ln thnh cy la. ng v gin duyn tc l s tip ni khng gin on ca dng lu chuyn. Thiu s tip ni th s trng thnh ca cy la b gin on na chng. S duyn duyn l i tng ca nhn thc, bi v nhn thc bao gi cng l nhn thc mt ci g, nhn thc khng ri i tng nhn thc. Ht la, cy la v cc iu kin xa gn a ti s c mt ca cy la... tt c u l i tng ca nhn thc, khng th tch ri ra khi nhn thc. Tm thc v vy l mt iu kin cn bn ca hin hu. Ny cc v kht s! S d c kh au l v c sinh t. Ti sao c sinh t? Ti v c v minh. Nu cc v qun chiu v thy c t tnh duyn khi ca vn vt th cc v s tiu dit c v minh. Tiu dit c v minh th siu thot c quan nim v sinh t. Thot c sinh t th dit c mi kh au v lo u. Ny cc v! C t l v c sinh, c sinh t l v cn nim c ta, cn nim c ta l v b dnh mc, b dnh mc l v tham i, tham i l v khng thy c t tnh ca cm gic, khng thy c t tnh ca cm gic l v b ko theo dng tip xc gia gic quan v i tng, b ko theo dng tip xc gia gic quan v i tng l v tm t khng sng sut v an tnh, t m t khng sng sut an tnh l v tm thc hn m. Tm thc hn m l v v minh. Mi hai ci khoen ca vng xch y ni lin nhau, trong mt ci c c mi mt ci kia, thiu mt ci th mi mt ci kia cng khng c. T, Sinh, Hu, Th, i, Th,
Xc, Lc nhp, Danh sc, Thc, Hnh, v V minh l tn gi ca mi hai ci khoen y. Cc v kht s! V minh l cht liu cn bn ca c mi hai nhn duyn. Nh qun chiu t tnh duyn sinh, ta ly nh sng ca tr tu lm tan r cht liu v minh v ta vt thot c tt c nhng lo s au bun ca sinh t. Ngi phm phu b nhn chm trong bin kh sinh t. Bc gii thot ci trn nhng t sng sinh t m i. Mi hai ci khoen ca vng xch tr nn mi hai ci bnh xe ca mt c xe ch ngi ti gic ng. Bc gic ng sng trn i nhng khng bao gi b cuc i lm cho chm m. Cc v kht s! Cc v ng trn chy sinh t, cc v ch cn vt thng ln trn sinh t m thi. Siu vit sinh t, l ch kh ca bc i trng phu. Trong mt bui php m c t chc sau my hm, i c Mahakassapa cho bit Bt tng ging dy nhiu ln v o l nhn duyn, v o l ny c th coi nh l trng tm ca o gic ng, v i c cho bit c ln Bt dng hnh nh mt b lau lm v d. Ngi ni khng c ai lm ra cc nhn duyn c m chnh cc nhn duyn t lm ra nhau. V minh l ra hnh v hnh lm ra v minh, hnh lm ra thc v thc lm ra hnh. Cng nh nhng cng lau da vo nhau m ng, Mt cng lau b ko qua mt bn th cng kia ri xung. Vn vt trong v tr cng vy. Mt lm ra tt c, v tt c lm ra mt. Nhn cho su, ta thy ci mt trong tt c v ta thy tt c trong ci mt. Cng trong ma an c, Bt b mt nhm B la mn m mu tr th bng cch vu co rng ngi n nm vi ngi n b cho n khi ngi ny c thai ri b. V m mu ny c t chc rt kho lo. Nhng ngi ch mu tm c mt c gi trong gii B la mn sn sng cng tc vi h. C ny tn l Cinca, nhn sc kh mn m. Nhng ngi ch mu than th vi c v s sp ca nim tin ni o B la mn ca gii tr tui. Gii tr tui B la mn theo Bt nhiu qu, v trong s y
c nhng ngi rt xut sc. Mt khi theo Bt h khng ngn ngi ni ti nhng ci m h cho l sai lm v hp hi trong o B la mn. Nng lng v nn o c ca t tin, c Cinca ni rng c c th lm bt c g cu vn tnh th, v c lm theo nhng li ch dn ca nhng ngi ch mu. Ngy no c cng n mc tht p v i v tu vin Jetavana, trn tay lun lun c mt b hoa. Nhng c khng i cha vo gi ngi khc i cha. C ch ti cha vo gi nhng ngi khc ri cha v nh sau khi nghe thuyt php. Ai hi i u, c ch mm ci m khng ni. C khi c li ni na p na m: "Ti i u th i, vic g n qu v m hi?". Thin h ly lm h nghi. Sau nhiu tun l, c li tr li ngi ta nh sau: "Ti i thm sa mn Gotama". Ri my hm sau, c li ni: "Ng li tu vin Jetavana tht l vui!". Nhng iu lm nhiu ngi chi tai, nhng cng lm cho ngi sinh ra hoi nghi. Tuy nhin khng ai ph phn g. Cho n mt hm, Cinca xut hin trong mt bui thuyt php ca Bt. Bng ca c phnh ln kh ln, Bt ang thuyt php na chng th c bc ln. Trc mt thnh chng ng o, c ni ln: - Sa mn Gotama! Ngi thuyt php rt l hay, v ngi l mt ngi c th lc ln, nhng ngi khng bao bc c cho mt ngi n b yu ui v ngi m bng mang d cha. a con trong bng ny l ca ngi. Nu ngi khng chu nhn trch nhim lm cha n th ai nhn y? Thnh chng xn xao, mi ngi a mt hi nhau ri nhn ln Bt. Bt ni vi Cinca, ming ngi mm ci: - Ny c b, chuyn ny l tht hay gi th ch c c v ta bit r m thi. Cinca hi mt bnh tnh, nhng c c ly ging rn ri: - ng ri, vic ny c tht hay khng c tht th ch c sa mn Gotama v ti bit m thi.
Qun chng khng chu ng c s ngc nhin na. Nhiu ngi x gh ng dy. Nht l nhng ngi ngi pha sau. Cinca hong ht, tng thin h ang ln tn cng mnh. C tm cch thot thn, c vng v vp phi mt ci ct nh, c gng nu ly ct nh ng dy. Lc c mt si dy t v ming g trn lp t bng c ri xung, nh rm mt ci. Ming g kh nng, ming g dy gia nhng c mp mng chung quanh. Ming g ri xung trng vo hai ngn chn ca bn chn c lm c au ing. Cinca r ln, ci xung m ly bn chn. Ci bng ca c by gi xp lp. Qun chng th pho nh nhm. Nhiu ngi ph ln ci ngt ngoo. C mt ni s ng dy v tin ln. l ni s Khema. Ni s bc ti, du dng du Cinca ra khi phng. i cho hai ngi khut bng, Bt tr li vi bi thuyt php. Ging ni ca ngi bnh thn, nh l va ri chng c chuyn g quan trng xy ra. Bt ni: - i chng! o l gic ng c nng lc cng ph nhng thnh tr kin c nht ca v minh, cng nh nh sng c nng lc lm tiu tan bng ti. Nhng o l nh bn s tht, v thng, v ng, duyn sinh, bn nim x, by gic chi, ba cnh ca gii thot v con ng tm s chn chnh c tuyn thuyt trong nhn gian nh nhng ting gm ca mt con s t ln, y lui hng trm hng ngn t thuyt v h lun. Ny cc v, s t l vua ca cc loi th. Khi n ra khi hang, con s t un mnh v vn vai. Sau khi un mnh v vn vai, n a cp mt sng nhn ra bn pha. Ri n gm ln ba ln ting gm ca loi s t. Sau n mi i tm mi. Ny cc v, bt c loi th no trong rng nghe ting gm ca s t u ly lm s hi, c con np kn, c con run ry, c con b chy, c con ri r c t chi khng cn bit lm g na. Chim bay ln cao, loi c tr di nc nh thung lung v c su hp tp li xung nc, chn, co, v cc loi hang chui xung hang su. Nhng con voi trong cc lng xm ln cn, d l voi
ca vua c trang sc dy nt v lng vng, u hong s, tung b tt c nhng trang sc m chy, c khi vng c phn v nc tiu. Con s t c uy lc ln nh th . i chng! Php m ca o gic ng cng ging nh ting gm ca con s t! Php m gic ng c ct ln th tt c cc t thuyt u run s. Cc o l v thng, v ng, duyn sinh... mt khi c tuyn thuyt ln th tt c nhng ai lu nay nng nu v cm thy an n trong v minh v trong qun lng u phi git mnh. Loi ngi cng vy m loi tri cng vy. Khi bng tnh gic m, mi ngi thy c s tht chi la: "th ra lu nay chng ta ang m ly him nguy, chng ta nhn ci v thng lm ci thng, ci v ng lm ci ng, ci kh lm ci vui, ci tm b lm ci vnh cu, ci gi lm ci tht. n lc chng ta phi ph tung tt c nhng mn li qun lng v lun chp m i". i chng! Cc hc thuyt ca nhn gian u b rng buc vo nim c v khng. Php m ca o gic ng a nhn gian ra khi mn li dy c ca mun ngn l lun y. o l gic ng vt thot mi nim c khng. Mi khi c mt bc gic ng ra i l php m gic ng li c dp vang ng nh ting hi triu. Khi hi triu ln tt c u b cung phng theo ngn sng. Php m gic ng cng hng v nh ting hi triu. i chng! Nhn gian thng b vng mc trong bn ci cm by ln. Cm by th nht l dc lc. Cm by th hai l kin thc. Cm by th ba l nghi l. Cm by th t l nim v ng. Vng mc vo cc cm by y, con ngi khng cn vng vy c. Php m gic ng a con ngi thot ra bn th cm by ln ny. i chng! o l duyn khi l con ng a mi ngi ra khi mi c chp v cm by. Cc v phi thng xuyn qun
st t tnh duyn khi trong i sng hng ngy ca cc v, ni thn th, ni cm th, ni tm v ni vn php, i tng ca tm . Bui thuyt php ca Bt c i c Ananda trng tuyn ngy hm sau ti ging ng Lc Mu. i c t tn cho bi thuyt php ny l Kinh Ting Gm Ca S T. Ma an c nm y, rt nhiu v kht s trong tu vin mc phi bnh st rt. C nhiu thy st cho n m o v xanh xao. Rt nhiu thy khng sc m bt i kht thc. H phi nm ti nh ch cc v kht s i kht thc v chia x thc n vi h. Nhng hu ht thc n xin c l cm c chan nc c ri. Thc n ny qu cng v qu kh i vi ngi bnh, thnh ra nhng v kht s b st khng th no mut c. Bit vy, Bt cho php gii c s cng dng cho cc v kht s bnh cc thc n mm v c nhiu cht lng b dng nh mt, sa, ng, h v du. Nh nhng thc n y cc v kht s b bnh phc hi c sc khe mt cch t t. Mt hm sau gi ngi thin. Bt nghe ting qu ku rm ran bn pha. Ngi i ra th thy mt s cc v kht s ang cho qu n cc thc n rt qu c cng dng c bit cho ngi bnh. Cc v kht s ny l nhng ngi c c ra sn sc cho bnh nhn. H trnh vi Bt rng s d h phi cho qu n cc thc n qu gi ny v c mt s cc v kht s st vo bui sng nn khng th thc c. Qu gi ng th khng c n na, cho nn thc n phi em cho qu n. Bt hi ti sao khng gi cc thc n ny li cho ngy mai. Cc v tr li l h khng c php gi thc n qua m. Bt dy trong khi bnh, cc v kht s c quyn th thc sau gi ng, v cng c quyn gi cc thc n n ngy hm sau. Mt v y s ti th gp i c Sariputta v ngh vi i c mt th thc n c ch bin bng nm yu t c nhiu cht m bi b cho cc v kht s v st v rt m tr nn m yu xanh xao.
Chng 62: ng Vi Tin Cng ng Vi Bi Bc

Ma an c hon mn, i c Sariputta n t bit Bt ln ng hnh ha, Bt chc i c ln ng bnh yn, thn th v tm tr nh nhng, khng gp qu nhiu kh khn trn ng gio ha. i c Sariputta cm t v ln ng ngay sau . Tra hm y c mt v kht s ln tm Bt v phn nn vi ngi l thy b i c Sariputta ht hi. Bt hi ht hi nh th no. V kht s y p: - Con hi thy y i u, thy y khng thm tr li m li cn x con ng ri b i khng thm xin li. Bt bo Ananda: - Chc Sariputta cha i xa u. Ananda, hy nh mt v sa di i tm i c Sariputta v. Ti hm nay chng ta s tp hp i chng ging ng Jeta. i c Ananda vng mnh. Chiu hm y i c Sariputta tr v tu vin vi v sa di. Thy ln trnh din Bt. Bt bo: - Sariputta, ti hm nay chng ta s hp ti ging ng, c v kht s buc ti thy x ng thy y v b i khng thm xin li. Cc i c Moggallana v Ananda chiu hm tay cm xu cha kha i vo khp cc tng x ca tu vin. Ti u h cng thng bo v cuc hp ti nay. H ni: - Mi ch huynh ti nay ti hp mt ng o ti ging ng. Ti nay s huynh Sariputta th no cng gm ln ting gm s t ca s huynh trc mt Th Tn v i chng, s ho hng lm.
442 | C h n g 6 2 : n g V i T i n C n g n g V i B i B c
Ti hm y ging ng khng thiu mt ai. Ai cng mun bit i c Sariputta phn ng th no trc nhng ngi lu nay c thi ganh ght v hn gin mnh. Ai cng bit rng i c l mt ngi t ln ca Bt v c Bt tin yu, v v vy ng l mc tiu ca rt nhiu s hiu lm v ganh ght. Trong gii mn Bt, c ngi ngh rng Bt tin cy Sariputta mt cch qu ng, rng ngi qu nghe li Sariputta, hoc i ti nhng quyt nh di nh hng nng n ca v i c ny. C ngi li ngh rng nu h b Bt qu trch v gio gii l cng v Bt nghe nhng li ni ra, ni vo ca i c Sariputta. V h em lng hn th i c. H nhc mi ti vic nm xa c ln Bt mi Sariputta ngi chung mt gh. C mt thy tn l Kokalika, trc y cng tng c tr ti tu vin Jetava, v tng th ght cc s huynh Sariputta v Moggallana n nc khng ai c th can ngn c. Chuyn xy ra cch trn tm nm, nhng vn cn m nt trong lng thy Ananda. Theo thy Kokalika th c hai v i t Bt l Sariputta v Moggallana u l nhng ngi tu hnh gi di, u l ngi hnh ng theo i dc. Nim ganh t v hn th ca thy Kokalika qu ln khin khng ai c th ha gii c. Chnh Bt c ln gi thy ti v bo: "Ny kht s Kokalika, ng c ni rng Sariputta v Moggallana l nhng ngi b i dc chi phi. H l nhng ngi c o c chn tht v tnh tnh rt ha i". Tuy nhin v tm thy Kokalika b hn th che lp nn thy khng tip nhn c li ca Bt. Cui cng thy b tu vin ra i. Sau thy mc mt chng bnh rt l k. Da thy tr nn sn si, ri t nhin y mnh mc ra hng vn ci mt nh ln bng ht ci, nhng ci mt ny ln ln bng nhng ht u. Ri nhng chic mt y v ra, chy y mu v m. Thuc men no cng khng cha c, Bt nhn thy v tu vin, nhng thy khng v.
Sau thy mng chung. Bt rt xt thng. Ngi bo: "Hn th v ganh ght l nhng cht c lm ung thi tm hn, sau khi lm ung thi tm hn, nhng cht c y cn ph hoi thn th v gy thnh nhng chng bnh rt k l. Ny cc v kht s, cc v ng cho nhng cht c y thm vo thn tm". i c Ananda bit ht nhng tnh tit cho nn ngn ngi rt nhiu trc khi nhn trch nhim lm th gi cho Bt. Trong nhng iu kin thy a ra c iu kin l nu lm th gi cho Bt, thy xin Bt ng bao gi cho thy o, ng cho thy ng chung mt phng v ng bao gi chia cho thy nhng thc n m ngi ta cng dng ring cho Bt. Thy bit rt r l trong s nhng ngi n vi Bt c nhiu ngi mun c Bt tip x bng mt thi c bit, v nu khng c tip x nh th h cm thy bun ti v t s bun ti h c th sinh ra hn n v ght b lun c Bt. i c Ananda nh rng hi Bt an c ti lng Kaimasadamya Kosambi, c mt ngi n b tn l Magandika v khng c Bt i x mt cch c bit m sinh lng th hn Bt. Magandika l mt ph n xinh p, con gi ca mt gia nh B la mn. Ln u thy Bt -hi Bt mi c bn mi bn tui- c em lng yu mn ngi, ri khi tnh cm ln mnh, c i hi Bt c mt bit nhn i vi c. C lm mi cch Bt i x vi c nh mt ngi c bit, nhng c khng thnh cng. Rt cuc, tnh cm bin thnh th hn. Sau ny tr nn th hu ca vua Udena x Vamsa, c dng quyn th v phng tin ca c cho ngi i ni xu v nhc m Bt, lm p lc cho nhng chnh quyn qun v p ng cho Bt v gio on ti thuyt php. C li tm cch tr th v hnh h vng phi Samavati, mt ngi rt c vua Udayana n sng, ch v ngi ny l t rt thun knh ca Bt. Thy Bt b nhc m v lm kh d qu, i c Ananda ngh ngi nn i hnh o ti mt x khc. Bt hi: - Nu ti x khc m cng b nhc m v lm kh d na, th ta s i u?
Ananda ni: - Th ta nn ti mt x khc na. Bt bo: - Ni nh th khng c. Ananda i, gp kh khn, ta khng nn nn lng. Phi t trong mi trng kh khn y m tm ra gii php n tha. Ananda, nu ta thc tp php hnh x, ta s khng thy kh chu khi b nhc m, v nhng li nhc m y khng ng c n ta. Nhng ngi chi ra ta s khng lm tn thng c ta v ch hng ta nu ta thc tp c php x; cn h, h s phi chu ng nhng kt qu ca s chi ra ca h. Khi mt ngi nh nc bt ln tri vi nh lm bn ngi, tri khng b bn m nc bt s ri xung mt ngi nh nc bt. Bt thnh cng nm xa y, Ananda thy lng bnh thn v khng lo ngi g cho i c Sariputta ti nay. o hnh ca Sariputta c s ng cc huynh cng nhn. Nu ng vo a v ca Bt, chc Ananda cng phi lm nh Bt v cng phi trng dng i c Sariputta. S huynh Sariputta tht xng ng a v mt huynh trng. Thng minh xut chng, kin gii v o hnh cao siu, s huynh tng thay th Bt nhiu ln trong vic lnh o gio on. S huynh thuyt php nhiu ln v nhiu bi php thoi ca s huynh c Bt khen ngi v cng c trng tuyn thnh kinh in. Chnh Kinh Du Chn Voi - Hatthipadopanna sutta - l do s huynh ni. Trong kinh ny s huynh dy v t diu . S huynh khng lp li nhng li ca Bt, m din gii t diu mt cch rt k th cn c vo s tu chng ca bn thn s huynh. Nhng li s huynh ni v bn yu t t, nc, la v khng kh lin h ti nm un tht l nhng gio l k c v mi m. Khi Bt bc vo ging ng, tt c cc v kht s u ng dy. Ngi a tay mi mi ngi an ta. Ngi cng ngi xung php
ta dnh cho ngi v ra hiu cho i c Sariputta ti ngi trn mt chic gh thp bn tay phi ca ngi. i cho mi ngi an ta ht. Bt mi xoay li ni vi i c Sariputta: - Sariputta, c v kht s buc ti thy x v y ng v b i m khng xin li. Thy c iu g ni v vic ny khng? i c Sariputta ng dy chp tay x Bt ri chp tay x i chng. Thy ln ting: - Th Tn, mt ng thy tu khng tu, khng qun nim thn th ni thn th, khng c thc v nhng ng tc ca thn th, mt ng thy tu nh th c th x ng mt ngi bn tu ca mnh v b i m khng thm xin li. Th Tn, con nh bi hc m ngy xa Th Tn dy cho kht s Rahula, hi y mi mi tm tui, cch y trn mi bn nm. Th Tn dy Rahula hc theo hnh ca t, ca nc, ca la v ca khng kh, nui dng v pht trin bn c T, Bi, H v X. Hm y con cng c mt. Th Tn dy Rahula, nhng con c duyn hc v thc tp bi hc y trong sut mi bn nm qua v con nhiu ln thm bit n Th Tn v bi hc y. Th Tn, con tp hnh s nh t, v con thnh cng. t bao gi cng y n, rng ln, bao la, c kh nng thu nhn v chuyn ha. D ngi ta v ri ln nhng th tinh sch nh hoa, nc thm, sa thm hoc v ri xung t nhng th d bn v hi hm nh phn, nc tiu, mu, m, m, nht... th t cng tip nhn nhng th mt cch thn nhin, khng tham m, khng gin hn, cng khng gh tm... Ly Bt, con qun nim thn v tm con c nh t. Mt ng thy tu khng qun nim thn th ni thn th, khng c thc v nhng ng tc ca thn th, mt ng thy tu nh
th c th x ng mt ngi bn tu v b i m khng thm xin li. Con khng n ni nh vy. Th Tn, con tp hnh s nh nc. Khi ngi ta git nhng th thm tho hoc d bn trong nc, nc cng khng v th m cm thy tham m hoc ti nhc, bun kh v chn chng. Nc bao la, lu chuyn, c nng lc ha gii v gn lc. Ly Bt, con qun nim thn v tm con c nh nc. Mt ng thy tu khng qun nim thn th ni thn th, khng c thc v nhng ng tc ca thn th, mt ng thy tu nh th c th x ng mt ngi bn tu v b i m khng thm xin li. Con khng n ni nh th. Th Tn, con tp hnh s nh la. La t chy mi th k c nhng ci p hoc hi hm v d bn, nhng la khng v vy m cm thy hoc tham m hoc ti nhc, bun gin v chn chng. La c nng lc thiu t, gn lc v ha gii. Ly Bt, con qun nim thn v tm con c nh la. Mt ng thy tu khng qun nim thn th ni thn th, khng c thc v nhng ng tc ca thn th, mt ng thy tu nh th c th x ng mt ngi bn tu v b i m khng thm xin li. Con khng n ni nh th. Th Tn, con tp hnh s nh khng kh. Khng kh thi i nhng th mi hoc thm hoc thi, d mi l mi mu m, phn v nc tiu, m khng cm thy tham m hoc ti nhc, bun gin hay chn chng. Khng kh c kh nng gii ta, gn lc v ha gii. Ly Bt, con qun nim thn v tm con c nh khng kh. Mt ng thy tu khng qun nim thn th ni thn th, khng c thc v nhng ng tc ca thn th, mt ng thy tu nh th c th x ng mt ngi bn tu v b i m khng thm xin li. Con khng n ni nh th. Th Tn, nh mt em b dng di h tin, o qun rch ri m bt vo lng xm m xin n; trong lng khng c mt ho ly no t ph, con cng th, tri tim con cng nh tri tim ca mt em
b dng di h tin, lun lun trn y khim cung, u c dm ln mt vi ai. Ly Bt, mt ng thy tu khng qun nim thn th ni thn th, khng c thc v nhng ng tc ca tm , mt ng thy tu nh th c th x ng mt ngi bn tu v b i m khng thm xin li. Con khng n ni nh th. i Sariputta cn mun ni na, nhng v kht s buc ti i c ng dy. V ny vt cho o sanghati ln vai, v ly xung trc Bt, ri qu xung vi hai bn tay chp li, v y ni: - Bch Th Tn, con phm gii, con buc ti s huynh Sariputta mt cch oan ung, con xin sm hi trc Bt v i chng c thanh tnh, v t nguyn t nay v sau s khng ti phm. Bt ni: - Thy nhn l mnh c ti trc i chng v sm hi. iu ny rt tt, i chng chp nhn s sm hi ca thy. Quay li i c Sariputta, Bt ni: - Mong i c b qua li lm ca v kht s ny. - Con xin sn lng b qua nu thy y hi ci, v con cng xin thy y b qua v tha th nhng li lm c th c ca con. V kht s n trc Sariputta chp tay li lm l, i c Sariputta ng dy p l. Hai v cung knh ly nhau. i chng rt hoan h. Khng kh rt ci m v ha du. i c Ananda ng dy ni: - S huynh Sariputta, mi s huynh li chi vi cc huynh dm ba hm ri sau hy ln ng i hnh ha. Anh em rt nhiu ngi mun c gp g thn mt vi s huynh. i c Sariputta mm ci, im lng chp thun. Sau ma an c, Bt i du hnh nhiu th trn trong x.
Mt hm ngi n Kesaputta, th trn ca b tc Kalama. Gii tr tm gp ngi rt ng, h tng nghe ting sa mn Gotama nhng cha ln no c gp. Mt thanh nin chp tay hi Bt: - Sa mn Gotama, lu nay c rt nhiu v o s B la mn n ving x Kesaputta ny, ging dy o l. V no cng ni ch c o l ca mnh l hay v thng hay ch bai nhng o l khc. Chng con tht l bi ri, khng bit ng no m i, v rt cuc chng con sinh ra nghi ng tt c. Sa mn, chng con nghe ni ngi l bc gic ng lim trc, xin ngi cho chng con bit l nn tin theo ai v khng nn tin theo ai? Ai l ni ng v ai l ngi ang truyn b t thuyt? Bt ni: - Trong trng hp ny, nu cc bn c sinh tm nghi ng, cng l vic t nhin, d hiu. Ny cc bn, cc bn ng vi tin vo mt iu g d iu l iu m ngi ta thng ni n lun, d iu c trong kinh in, d iu l do mt bc thy m thin h tn sng ni ra. Cc bn ch nn chp nhn v tin vo nhng iu m cc bn thy hp vi l tr ca cc bn, nhng iu c cc hin nhn ng , nhng iu m nu em ra thc hnh th a ti nhng kt qu tt p cho i sng, cn nhng iu khng hp vi l tr, nhng iu b cc hin nhn ch trch, nhng iu m nu em ra thc hnh th a ti kh au v v, nhng iu cc bn nn bc b, ng chp nhn na. Ngi thanh nin Kalama ni: - Xin sa mn Gotama ch by thm cho chng con. Bt hi: - Ny cc bn, v d c mt ngi tham vng, gin hn v si m ch ng tm mnh, th nhng tham dc gin hn v si m y s lm cho kia vui hay l kh?
- Tha sa mn, nhng tham vng, gin hn v si m y s lm cho ngi kia phm vo ti c v s em li kh au lu di cho ngi y. - Vy th sng theo tham vng, gin hn v si m c phi l li sng m cc bc hin nhn chp nhn v khuyn khch khng? - Tha khng. - Gi d c mt ngi kia sng theo hnh T, Bi, H, v X, bit em li hnh phc cho k khc, bit lm gim bt ni kh ca ngi i, bit vui theo nim vui ca k khc, bit i x vi k khc mt cch khng k th, khng on trch, th nhng hnh T, Bi, H, v X y s lm cho ngi y vui hay l kh? - Nhng hnh y khng nhng s lm cho ngi y c hnh phc m cn lm cho mi ngi sng chung quanh c hnh phc na. - Vy th sng theo T, Bi, H, v X c phi l li sng m cc bc hin nhn chp nhn v khuyn khch khng? - Tha sa mn, c. - Hay lm, cc bn. Cc bn hin c y t cch phn xt nhng g nn tin v nn chp nhn, v nhng g khng nn tin v khng nn chp nhn. Ti xin nhc li: ch nn tin v chp nhn nhng g hp vi tr xt on ca mnh, nhng g c cc bc hin nhn chp nhn v khuyn khch, nhng g m nu em ra thc hnh s em li nim vui v hnh phc cho mnh v cho k khc. Nhng g sai tri, chng li nim vui v hnh phc, th nn t chi, ng chp nhn. Nhng ngi tr trong b tc Kalama rt ly lm hoan h sau khi nghe Bt ni. H nhn thy gio l ca Bt rt ph hp vi l tr h, khng i hi mt c tin khng iu kin. H thy ni gio l y mt nim tn trng t do t tng rt ln. Nhiu ngi xin c quy y lm hc tr ca Bt.
Chng 63: ng v bin c

Trn ng i, Bt gh vo th trn Alavi. Ti y ngi c dn chng n tip v cng dng trai phn ti mt tr s cng cng. i theo Bt c tm v kht s trong c th gi ca ngi l Ananda. Sau khi Bt v cc v kht s th trai, mi ngi u ngi li n ung. Hm y n d c khong ba trm ngi. Cm nc xong, i c Ananda thnh Bt ni php cho qun chng. Mi ngi ngi yn sn sng nghe Bt ni, th mt bc nng dn y ca bc vo. Bc n tr, v sng hm nay bc phi i tm mt con tru lc. Tm c tru ri, bc ng ca chung tru v vi v tm ti tr s bui hp, cha kp b mt ht cm no vo bng. Bit bc nng dn ang i, Bt khng thuyt php vi. Ngi bo em cm v c ri ra bc nng dn n trc. C ngi st rut, bo rng ba trm ngi m phi ch mt ngi th qu ng, nhng Bt nht nh ch. Ngi ch cho bc nng dn n cm v ung nc xong mi bt u thuyt php. Ngi ni: - Tha qu v, nu ti thuyt php trong khi bc nng dn ny ang i bng, th bc s khng theo di c bi ging v nh th l s thit hi cho bc. i chng nn bit khng c g kh bng i. Ci i n hnh h ta v lm cho ta mt ht thanh tnh v an lc. Chng ta phi ngh ti nhng k b i, ngi ln cng nh tr em. i v n cm tr l kh ri, hung h khng n trong nhiu ngy nhiu thng. Ta phi lm sao ng c ai b i trn cuc i ny mi c. Ngc dng sng Hng, Bt hng v Kosambi pha Ty Bc. ng bn dng sng, Bt nhn thy mt khc g ln ang theo dng chy v phng ng. Ngi gi cc v kht s cng i, ch cho h thy khc g ang tri v ni:
451 | C h n g 6 3 : n g v b i n c
- Cc v kht s! Khc g kia nu khng b vng mc vo hai b, nu khng chm m na chng, nu khng vng mt doi ct, nu khng b ngi ta vt ln, nu khng b cun theo dng nc xoy v nu khng b mc nt t bn trong mc nt ra, th s c tri nh th cho n ngy ra c bin c. Cc v cng th, trn con ng tu o, nu qu v khng b vng mc vo hai b, nu qu v khng b chm m na chng, nu khng vng vo mt doi ct, nu khng b ngi ta vt ln, nu khng b cun theo dng nc xoy v nu khng b mc nt t bn trong mc nt ra, th chc chn cc v cng s i v ti i dng ca s gii thot v gic ng hon ton. Cc v kht s hi Bt: - Xin Th Tn ni r cho chng con hiu, th no l vng mc vo hai b? Th no l khng b chm m na chng? Th no l khng b cun tri theo dng nc xoy? - B vng mc vo hai b tc l b vng mc vo su gic quan v su loi i tng. Sng tinh cn v tnh thc th cc v s khng nh mt chnh nim v s khng b kt vo nhng cm th do s xc tip gia su gic quan v su loi i tng ca chng gy ra. Chm m na chng tc l b nhng si dy tham dc v m m buc li v khng cn sc i ti, v rt cuc phi na chng b l s nghip tu hc ca mnh. Vng m mt doi ct tc l vng vo s phc v ci ng ca mnh, sut i ch nhm ti chuyn quyn li v h danh m qun i mc ch ti hu l gii thot. B ngi ta vt ln ngha l mi m ci vui phm tc, ch a la c sut ngy sut bui rong chi vi bn xu m sao lng cng vic tu hnh.
452 | C h n g 6 3 : n g v b i n c
Cun theo dng nc xoy c ngha l chm m trong vng t ca nm th dc lc: n ngon, mc p, sang giu, dm dc, h danh, v li bing m ng. Mc nt t bn trong mc nt ra l sng i sng o c gi di, lng gt qun chng, li dng o php tha mn c nhn. Cc v kht s! Cc v nn tinh tin tu hc, gi gn ng vng mc vo mt trong su tr ngi . Nh th cc v chc chn s i v qu gic ng, nh khc g kia nu khng b vng mc vo bt c tr ngi g trn sng th s chc chn v c ti bin c. Trong lc Bt ging dy cho cc v kht s th c mt thiu nin chn tru khong mi su tui ng gn . Thanh nin ny tn l Nanda, trng vi tn v kht s Nanda, em cng cha khc m vi Bt. Nanda nghe Bt ging, thch lm, chng n gn Bt xin Bt cho chng i theo lm hc tr ngi. Chng ni: - Sa mn, con cng mun c nh cc v kht s c dung mo trang nghim kia. Con cng mun tu hc nh cc v. Con ha s em ht sc mnh tu hc, ng b vng vo hai b, ng b chm m, ng b vng vo mt doi ct, ng b ngi ta vt ln, ng b cun theo dng nc xoy v ng b mc nt t trong mc nt ra. Xin sa mn nhn con lm hc tr ca ngi... Thy thiu nin tuy t hc m c v thng minh, Bt gt u. Ngi hi: - Con bao nhiu tui? - Bch sa mn, con mi su. - Con c cha m nh khng? - Ba m con u mt. Con khng c anh em v b con no ht. Con ch gi tru cho mt ngi giu c trong lng m thi.
453 | C h n g 6 3 : n g v b i n c
Bt hi tip: - Con c th n mt ngy mt ba khng? - Con quen n nh th t lu. Bt ni: - ng ra, con phi c hai mi tui mi c chp nhn vo gio on. Tui cha hai mi th cha chu ng c np sng khng nh khng ca, nhng con l mt thiu nin c bit, ta s xin gio on cho con c min iu kin tui tc. Con s tp s bn nm vi t cch mt v sa di trc khi th gii kht s. By gi con i la tru v tr cho ch con i, v con xin php ch con cho ngh vic. Xong xui, con s n tm ta. Thiu nin tha: - Bch sa mn, con khng cn lm nh th, nhng con tru ny khn lm, chng c th i v chung mt mnh m khng cn con la. - Nhng con phi la chng v, giao li cho ch ng hong v xin php ch ngh vic th con mi c chp nhn theo ta. - Nu l con la tru v giao cho ch v xin php ch c ri, nhng khi tr li Bt v cc thy i ht ri th sao? Bt ci: - Con ng lo, ta ha th chng ta s ng y ch con. Nanda sung sng i la tru v chung. Bt gi kht s Svastika. Ngi ni: - Svastika, thy giao cho con hng dn em thiu nin chn tru ny. Thy tin rng con bit cch gip n. Svastika chp tay phng mnh. Thy Svastika nm nay ba mi chn tui. Thy bit ti sao Bt giao trch nhim hng dn em thiu
454 | C h n g 6 3 : n g v b i n c
nin chn tru ny. c gp Bt hi cn mi mt tui, Svastika c Bt cho xut gia nm thy ln hai mi mt. Chnh v Svastika m Bt ni kinh Phong Ngu. Kinh ny thy Svastika vn thuc lng. Thy trng tuyn kinh ny rt nhiu ln cho cc bn ng tu. Cu b ny s c tp s xut gia, v bn nm sau s c th gii kht s. Thy Svastika tin tng l mnh sc hng dn ch b Nanda ny. n lc Bt giao cho thy trch v tip nhng ngi tr tui. Bn thn nht ca thy l i c Rahula nm nay cng ba mi su. Tt c my a em ca thy Svastika n nay c v v c chng. Ai cng c gia nh v nh ca ring. Ngi nh ngy xa ca gia nh Svastika by gi xiu vo v nt. Trong mt chuyn du hnh ngang qua thn Uruveka, Svastika gh thm li chn c nm xa, khi thy cn mi mt tui, mt mnh phi i chn tru nui bn a em. Nm y Rupak mi by tui, Bala mi nm tui, Bhima mi hai tui. Nm nay Bhima ba mi tui ri. Cng nh ch n l Bala, Bhima c chng c con, em trai ca Svastika sau khi ci v i lp nghip mt ni khc. Svastika c gn hai mi a chu, v trong s cng c nhng a ang i chn tru cho ngi khc nh Svastika v Rupak ngy xa. Svastika nh c ln thy mi thy Rahula gh li qu nh. Lc Rupak ci v v i sinh sng ni khc. Hai a em gi cn vi nhau, sng vo ngh lm bnh. Svastika cng i vi Rahula ra b sng. Nh li ha vi bn, Svastika i tm bn chn tru ang th tru cho n bn b c cnh dng sng Ni Lin Thuyn v bo chng cho Rahula th ci ln mnh tru. Lc Rahula th gii kht s, nn hi ngn ngi, nhng cui cng, Rahula ci o sanghati cho Svastika cm. Mt em b mc ng ch cho Rahula cch leo v ngi trn mnh tru. Thy con tru to ln nhng qu hin lnh, Rahula lm ng theo li em b. Ngi trn mnh tru, tru thong th bc i, Rahula cho Svastika bit ci cm gic l l ca thy. Rahula thc v cm gic y, ri Rahula ni khng bit nu thy cnh ny Bt s ngh g, Svastika bit
455 | C h n g 6 3 : n g v b i n c
nu khng i tu, th li hong cung sau ny lm vua, chc hn Rahula s khng bao gi c dp ci ln mnh tru m i nh hm nay. Ch b Nanda tr li, i c Svastika tr v gi pht hin ti. Thy bo Nanda ti gn thy, v cho ch bit thy s l thy nng ta ca ch. Ngay ti hm y Nanda c xung tc lm mt v sa di. Ch tiu mi ny c dy cch mc o, mang bt v nhng cch i, ng, nm, ngi theo chnh php. Nanda mi su tui v c v chn chn; thy Svastika ngh rng hng dn ch sa di ny khng phi l vic kh. Thy nh nm xa tu vin Trc Lm, c mt nhm mi by em b c cc thy trong tu vin chp nhn vo gio on tu hc, em ln nht mi by tui v em b nht ch mi c mi hai. Tt c u l con nh kh gi, a ln nht tn l Upali. Mi su em kia u l bn chi thn ca Upali. Khi Upali xin i xut gia, c bn mi su a kia u i cha m cho i tu theo. Sau khi c chp nhn, bn tr c khp vo k lut ca tu vin. Lut ca tng on l khng th n qu ng. m u, my em nh i qu nn khc. Cc thy b phi i ti ngy mai mi c n cm. Bui sng, Bt hi cc thy ti sao ban m li c ting tr em khc. Cc thy trnh by li t s. Bt bo: - T nay v sau, cc thy khng nn nhn vo gio on nhng ngi di hai mi tui. Cc em cha sc chu ng np sng ca ngi kht s. Tuy nhin, v cc em c chp nhn l ri nn vn c gi li. Bt dy cc thy nn cho php cc em t mi lm tr xung c n thc n nh vo bui chiu, cng nh Rahula hi cn tm tui. Em b nh nht nm y, nm nay cng c th gii kht s ri v n tui hai mi.
456 | C h n g 6 3 : n g v b i n c
Chng 64: Vng sinh t khng c bt u

Mt hm ang ngi vn Bhesakala Sumsumaragira, Bt bo cc v kht s: - Ny cc v, ti mun ni cc v nghe v tm iu gic ng ca cc bc i nhn. Tm iu ny tng c i c Anurudha chim nghim v ni ti. Hi ti gp i c ti Vn Tre x Ceti, ni i c n c. y l tm iu m nhng bc gic ng c th em ra dy d v gio ha a ngi t ci m lm n b gii thot. iu th nht l gic ng rng vn php l v thng v v ng. Qun st v tnh v thng v v ng ca vn php th trnh c kh au v dn dn t ti gii thot v an lc. iu th hai l gic ng rng cng nhiu ham mun th cng nhiu kh au. Gim bt ham mun tc l lm cho i bt kh. iu th ba l gic ng rng tri tc em ti an lc. Bit sng n gin th s c th gi v tm lc tu o v gip i. iu th t l gic ng rng ch c s tinh cn mi a ta n qu v gic ng. Li bing v hng th ch a n s a lc vo th gii ca ma chng v phin no. iu th nm l gic ng rng sng trong qun lng v v minh th s b giam hm i i trong ci sinh t rng buc. Ch c i sng chnh nim v tnh thc mi a ti s thnh tu gic ng v kh nng gio ha. iu th su l gic ng rng b th l mt phng tin quan trng ngi. V ngho kh m phn ng b
457 | C h n g 6 4 : V n g s i n h t k h n g c b t u
giam hm trong on hn v cm th, do m c to thm nghip xu. Ngi hnh o phi thc hin php b th, coi k ght ngi thng bng nhau, b qua nhng iu c m ngi ta lm i vi mnh v khng em tm ght b nhng ai v ngho kh m l phm vo ti li. iu th by l gic ng rng ngi hnh o tuy i vo i ha m khng b chm m trong cuc i. Ngi xut gia khi i vo i cu ch nn ly y bt lm vt s hu duy nht ca mnh, lun lun sng np sng thanh bch m hnh o, gi phm hnh cho thanh cao v em lng t bi m tip x vi tt c mi ngi v mi loi. iu gic ng th tm l khng ch bo bo lo vic gii thot cho ring mnh m phi bit n lc phc v cho k khc tt c cng hng v no gic ng. Ny cc v kht s! Trn y l tm iu gic ng ca cc bc i nhn. Tt c cc bc i nhn nh tu tp theo tm iu ny m c gic ng. Khi i vo i h cng em tm iu ny khai m v gio ha cho mi ngi, cho ai ny u bit c con ng a ti gic ng v gii thot. V ti tu vin Trc Lm Rajagala, Bt c thng bo l v kht s Vakkali ang b bnh nng v rt trng mong c thy mt Bt trc khi qua i. Nghe Bt v ti Trc Lm, thy gi v th gi ca thy ti vn an Bt. V th gi ny ly xung ba ly ri mi qu ln v bch: - Bch Th Tn, thy con hin ang m nng. Thy con ang nm trn ging bnh, trong ngi nh ca mt ngi c s lm ngh gm. Thy con dn con ti thay thy con cung knh ly xung v k u trn chn Th Tn, ba ln. Bt ni vi thy Ananda:
- Chng ta hy i thm i c Vakkali. Bit Bt n, i c Vakkali gng gng ngi ln, nhng thy khng ngi ln ni, Bt thy nm xung tr li v ni: - Vakkali, ng c gng ngi ln. C nm xung cho thoi mi. C my ci gh c sn y, ti v thy Ananda ngi xung c ri. Bt v thy Ananda ngi xung. Ngi hi thm: - Thy Vakkali, ti mong rng tnh trng sc khe ca thy khng n ni no v nhng cn au trong thn th ca thy c gim bt. - Bch Th Tn, tnh trng sc khe ca con cng lc cng t. Con kh chu lm, nhng cn au trong c th khng gim bt, tri li cn c tng dn. - Ti mong rng trong tm, thy khng lo lng g v khng n hn g. - Bch Th Tn, c. Trong lng con c lo lng v c n hn. - Vy ti mong thy khng t trch g mnh v np sng tu hc phm hnh ca thy. - Khng, bch Th Tn, con khng c trch mc g con v khng c n hn g v i sng phm hnh ca con c. - Vy th thy lo lng v n hn v ci g? - Con ch lo lng v n hn l t lu nay con rt mun i thm Bt m v yu qu con chng lm c vic y. Bt qu nh nhng: - Thi i, Vakkali. Lo lng n hn g v chuyn y. Thy sng xng ng i sng phm hnh nh th, th thy tr mnh lun lun c mt bn nhau ri. C g phi thy mt ti mi gi l
thy Bt? Ci hnh hi ny u phi l quan trng. Chnh chnh php mi l thit yu. Ai thy c chnh php tc l thy Bt. Thy c hnh hi ny m khng thy c chnh php tc cng nh khng thy c g ht. Im lng mt lt, Bt hi: - Vakkali, thy c thy sc thn l v thng khng? Sc thn ni thy cng th, m sc thn ni ti cng th. - Bch Th Tn, con thy rt r, con thy sc thn l v thng, sinh dit, v bin chuyn khng ngng. Con li thy cm th cng v thng, nhng au nhc cng nh nhng vui mng ca con cng ang sinh dit v bin chuyn khng ngng. Tri gic, tm t, v nhn thc ni con cng chu lut sinh dit v thng y. Trc khi Th Tn n thm, con qun chiu nhiu v tnh v thng ca nm un v con bt u thy r rng trong nm dng sinh dit y khng c g c th gi l t ng. - Hay lm, Vakkali! Ti c c tin ni thy. Trong nm un, ta khng thy c mt ci g gi l t ng. T ng khng phi l mt ci g c nht kn trong nm un. Thy m mt ra nhn i: u m khng phi l Vakkala, ci g m khng phi l Vakkali? S sng mu nhim khp ni. Vakkali! Sinh dit khng ng c ti thy u. Thy mm ci i, mm ci ngay vi ci thn t i ca thy. Mm ci ngay vi nhng au nhc ang sinh dit trong c th ca thy. Hai mt ca i c Vakkali rm rm t. Trn mi thy r rt l c mt n ci. Bt ng dy co t. Sau khi Bt v Ananda i khi, i c Vakkali bo cc bn: - Cc bn khing gim ti. Khing c chic ging ny. Xin khing ti ra sn ni Isigili. Mt ngi nh ti m nm cht
trong mt cn phng th ng sao c? Ti mun cht trn sn ni, gia my tri cao rng. Cc bn tu ca thy lin xm li khing thy ln sn ni Isigili. m y Bt ngi thin ta cho n khuya. Sng sm, ngi i ra v bo my v kht s c tr gn ngi: - Cc thy hy i thm thy Vakkali i, v nhn rng thy y ng nn e ngi s st. Ci cht ca thy s bnh an v v ti, thy c an tm m i. Ti c c tin ni thy y. Cc v kht s tm ra sn ni v gp i c Vakkali. H ni: - c Th Tn c iu mun nhn vi thy. Vakkali ni: - Nh cc bn khing ti xung t. Nm trn ging cao m nhn gio ch ca Bt th cn ra g na? Ti l ai m dm nm trn ging cao tip nhn li gio hun ca c Th Tn? Ngi ta khing thy xung nm trn mt tng . Ri cc v kht s lp li nhng li ca Bt nhn. Nghe xong, thy Vakkali chp tay li, khn khon: - Xin cc s huynh v nh l Bt gip cho ti ba ln, v xin cc s huynh bch vi ngi nh sau: Th Tn, kht s Vakkali au rt nng, v nhc nhi v cng. Kht s Vakkali xin p u knh ly Th Tn. Kht s Vakkali thy rt r nm un l v thng, l kh, l khng, l v ng, v kht s Vakkali khng b rng buc vo nm un, cho n gi pht cht Vakkali cng thy r nh vy v khng cn mt cht nghi ngi no. Cc v kht s ni: - Huynh c an tm, chng ti s v ly Bt v trnh li ngi nhng iu s huynh va ni.
Cc v kht s va i khi th v kht s Vakkali t trn. Chiu hm y Bt ln ni Isigili vi mt s cc v kht s. Bu tri xanh trong, ch c mt gn khi bc ln t cui chn tri, nhng trong pht chc gn khi cng tan long trong khng gian v bin mt. Nhn bu tri bao la, Bt ni vi cc v kht s: - Vakkali gii thot. Khng mt ma chng no, khng mt php hu vi no c th km hm v giam gi c Vakkali. Bt li ln ng i Nalanda ri Vesali. Ti tu vin Trng Cc trong rng Mahavana, mt hm Bt dy cc v kht s: - Ny cc v, sng trn i ai m khng t nhiu phi gnh chu kh au. Tuy nhin, nhng ai c tu, c hc, c t c tr tu th kh au rt t so snh vi kh au ca ngi khng tu, khng hc, khng c tr tu. Lc y tri cn nng ln nhng Bt ang ngi vi cc thy trong bng mt nhng cy sala. Bt nht ln mt hn t nh, cm n gia ngn tay ci v ngn tay tr, a ln cao v hi: - Ny cc v kht s, hn t trong tay ti so vi ni Tng u ci no ln hn? - Bch c Th Tn, c nhin so vi ni Tng u, hn t trong tay Th Tn khng c ngha g. - Cng nh th cc v, i vi ngi c tu, c hc, c t n tr tu th tuy c au kh m au kh y snh vi au kh ca ngi khng tu, khng hc, khng c tr tu th khng c ngha g. Si vng lm cho au kh to ln gp bi. Ny cc v, v d c ngi b trng mt mi tn, ngi y cm thy au nhc, nhng nu mt mi tn th hai ti cm ng vo ch vt thng th ci au nhc y chc chn ln hn bi phn, v nu mt mi tn th ba bay ti bn trng ngy vo
cng ch th s au nhc li cn ln lao gp trm ngn ln. Si vng cng nh mi tn th hai, mi tn th ba v nhng mi tn khc. N lm cho ci kh tng gia gp bi. Nh tr tu, nh hiu bit, con ngi c hc, c tu v c gic ng khng lm cho ci kh gia tng ni mnh v ni ngi khc. Khi c mt kh th, d l kh th v thn xc hay l kh th v tm , ngi c tr khng su mun, khng than van khc lc, khng p ngc bt tc, khng y a thn th v tm hn, khng ng ln ra bt tnh. Ngi y bnh tnh qun chiu v bit kh th ch l mt cm th, ngi y bit ngi y khng phi l cm th, khng kt vo cm th. Cm th khng cn tri buc c ngi y. Kh au khng tri buc c ngi y. Khi c mt kh th v thn th, ngi y bit c mt kh th v thn th. Ngi y khng hong ht, khng lo s, khng trch c, khng u su, v vy kh th y vn ch l mt kh th v thn th, m khng tr nn mt kh th ln lao c th lm chm m t thn. Cng v th. ny qu v kht s, qu v nn tu tp, nn qun chiu t ti tr tu v khng b kh au rng buc. Sinh, lo, bnh, t s khng cn khng ch c qu v. Ny cc v kht s, khi sp mnh chung, vic ngi kht s nn lm l qun chiu thn th, cm th, tm v i tng tm . Mi t th, mi ng tc cn c t trong chnh nim. Mi cm th u c soi sng bi chnh nim. Ngi sp mnh chung qun chiu t tnh v thng v duyn sinh ca thn th v ca cm th, khng cn b vng mc vo thn th v cm th, d l lc th, kh th, hay x th. Nu c cn au phi em ht ton thn ra chu ng, th ngi y qun chiu: y l mt cn au phi em ht ton thn ra chu ng. Cn au ny khng phi l ta, ta khng phi l cn au ny, ta khng kt vo cn au ny. Thn th v cm th nh l mt ngn n ang cn du v ht bc. nh sng do nhn duyn lm t l m cng
do nhn duyn lm tim phc. Ta khng b rng buc bi nhn duyn, v nh th s c lng du, s c gii thot. Khi nhng trn ma u ma xung lm du bt ci nng ma H, ngi ln ng v tu vin Jetavana. Nm nay cc thy v cc ni s v an c cc trung tm tu hc ti Savatthi ng lm. Ti ging ng Lc Mu, mt hm Bt ging dy thm v o l duyn sinh. Mt v kht s ng ln bch: - Th Tn, ngi dy thc l c s ca danh sc, nh vy c ngha l v tr vn hu trong th gii u pht sinh t tm thc, c phi th khng? Bt ni: - ng nh vy. Danh l tm nhn thc. Sc l i tng nhn thc. Ch th nhn thc v i tng nhn thc l hai mt ca cng mt thc ti. Khng th no c nhn thc nu khng c i tng nhn thc, khng th no c i tng nhn thc nu khng c nhn thc. Danh v sc khng th tn ti ring bit. V ch th nhn thc v i tng nhn thc khng th ri nhau m c mt cho nn c hai u pht xut t c s tm thc. Chnh v vy nn ti ni rng Thc l c s ca Danh Sc. - Bch Th Tn, nu Danh Sc pht sinh t thc th qu tht Thc l ngun gc ca v tr vn hu. Ta c th tm hiu v sao c tm thc hay khng? V tm thc c t lc no? C th ni n mt s bt u ca tm thc hay khng? - Ny cc v kht s! nim v bt u v nim v chung cuc cui cng l nhng nim pht sinh t tm thc. Tht ra khng c ci bt u, m cng khng c s chung cuc. Do v minh cho nn ta mi c nim v th v chung. Do v minh m ngi ta mi i vng trong ci lun hi sinh t. Ci vng lun hi sinh t khng c th cng khng c chung.
- Nu vng lun hi sinh t khng c th m cng khng c chung th lm sao l chm dt c lun hi sinh t? - Sinh v t cng l nhng nim pht sinh t tm thc v minh. Thot ra c nhng nim v sinh t v th chung, l thot ra khi lun hi. Cc v kht s! Hm nay ti ch ni chng y. Qu v hy v thc tp qun chiu. Hm khc chng ta s tr li vn ny.
Chng 65: Khng c cng khng khng

Sau bui php thoi ny, i c Svastika thy nhiu thy c v trm ngm, ring i c thy mnh cha nm vng c nhng iu Bt dy. i c tm nim s c gn gi cc v i c ln hc hi thm, qua nhng li lun m ca h. Trong bui php thoi k tip, i c Ananda c php i din cc thy t ln nhng cu hi Bt tr li. - Bch Th Tn, th no l th gii? Th no l vn hu? - Ananda, th gii (loka) l s tp hp ca tt c nhng g c tnh bin chuyn v tn hoi (paloka). Vn hu tuy sum la nhng tt c u bao hm trong mi tm lnh vc: l su cn, su trn, v su thc. Su cn, nh cc v bit l mt, tai, mi, li, thn v . Su trn l sc, thanh, hng, v, xc v tng. Su thc l ci thy, ci nghe, ci ngi, ci nm, ci xc chm v ci . Ngoi mi tm lnh vc m ta gi l thp bt gii, khng cn c g na. Tt c mi tm ci y u c tnh sinh dit v bin hoi, cho nn ti nh ngha th gii l s tp hp ca tt c nhng g c tnh bin chuyn v tn hoi. Ananda li hi: - Th Tn tng ni vn php l khng. Nh th no gi l vn php khng? - Bi v vn php khng c t th ring bit cho nn gi l vn php khng. Su cn, su trn cng nh su thc, khng c php no c t th ring bit. - Th Tn, c ln con nghe Th Tn ni v ba cch ca gii thot l Khng, V Tng v V Tc. C ln con cng nghe Th Tn ni vn php l khng, th gii l khng. Con cha tht s hiu c th no l khng. C phi v vn php c tnh bin chuyn v tn hoi cho nn Bt ni "vn php l khng" khng?
466 | C h n g 6 5 : K h n g c c n g k h n g k h n g
- Ananda, qu tht ti tng ni v khng, v php qun v khng. Php qun chiu v khng l mt php qun chiu mu nhim, c th gip ngi hnh o vt ra khi kh u v sinh t. Hm nay ti s v i chng m ni v khng qun. Ananda, tt c chng ta u ang ngi trong ging ng Lc Mu. Chng ta bit rng trong ging ng ny khng c ch ba, tru b, lng xm, m ch c cc v kht s ang ngi nghe php m thi. Ci g khng th ta ni l khng, ci g c th ta phi ni l c. Trong trng ca chng ta y, tc l trong trng hp ging ng Lc Mu, ch ba, lng xm, tru b l khng, nhng cc v kht s l c, c phi nh th khng? - Bch Th Tn, ng nh vy. - Sau bui ging ny, tt c chng ta u s i ra khi ging ng Lc Mu, v trong ging ng s khng c mt v kht s no. Lc , ging ng Lc Mu khng c ch ba, khng c lng xm, khng c tru b m cng khng c cc v kht s. C phi th khng? - Bch Th Tn, ng nh vy. Lc trong ging ng Lc Mu khng c g ht. - Ananda, c lun lun ngha l c ci g, khng lun lun ngha l khng ci g. Ting c v ting khng t chng khng c ngha g c. Xin Th Tn gii r cho chng con. - Ny nh: khng bao gi cng l khng mt ci g, v d khng ch ba, khng tru b, khng lng xm, khng c cc v kht s. Ta khng th ni khng mt cch sung ct c. C cng th. C bao gi cng l c mt ci g, nh c ch ba, c tru b, c lng xm, c cc v kht s. Ta khng th ni c mt cch sung ct c. Vo gi pht hin ti, cc v c th ni l trong Lc Mu ng khng ch ba, khng tru b, khng xm lng, nhng c cc v kht s. l trng hp Lc Mu ng,
cn trong trng hp vn php th sao? Nu ta ni vn php c, th vn php c ci g? Nu ta ni vn php khng th vn php khng ci g? Ny cc v kht s, ci m ti gi l khng trong vn php l ci ng, ngha l ci tnh cht thng ti v bt bin. Vn php khng ngha l vn php khng c ng, ngha l khng c tnh cht thng ti v bt bin. Ngha cn bn ca khng l nh th. Cc v chp nhn v bit rng vn php u c tnh bin chuyn v hoi dit. Chnh v vn php c tnh cch bin chuyn v hoi dit cho nn vn php khng c ng, khng hm cha mt ci ng. V v thng cho nn vn php cng l v ng. Tt c cc php u khng c ng trong t thn, cho nn vn php c gi l khng... Ny qu v, khng c ngha l khng c t ng. Ny cc v kht s! Trong nm un khng c un no c tnh cch thng ti bt bin c. C nm yu t hnh hi, cm gic, tri gic, tm t v nhn thc u khng c t ng, u khng c tnh cch thng ti bt bin. Tnh cch thng ti bt bin y thng c gi l ci ta. khng c ta th lm g c ci ca ta? khng c ng th lm g c ng s? Qun chiu thy c s khng c mt ca ci ta v ci ca ta trong vn php tc l qun chiu v khng vy. Ananda hi: - Vn php khng c ng, l iu m chng con hiu v thy, nhng bch Th Tn, c vn php khng? Bt im lng nhn xung pha trc mt ngi. Trc mt Bt c mt chic bn nh, trn bn c t mt ci bt y nc trong Bt gii kht, ch vo bt nc trn bn, Bt hi i c Ananda: - Ananda, theo thy th ci bt ny l bt khng hay bt y?
- Bch Th Tn, ci bt ny khng phi l bt khng, n l mt ci bt ng y nc trong. - Ananda, thy hy cm ci bt nc y ny ln v em ht nc trong bt ra pha ngoi Lc Mu ng. i c Ananda lm theo li Bt dy. Khi tr vo i c t chic bt khng ln bn. Cm chic bt ln v p ming v pha di, Bt hi: - Ananda, ci bt ny by gi y l bt khng hay bt y? - Bch Th Tn, ci bt ny by gi y khng phi l ci bt y nc na, m l mt ci bt khng. - Ananda, thy c chc l ci bt ny l ci bt khng khng? - Bch Th Tn, con chc chn ci bt ny l ci bt khng. - Ananda, trong ci bt ny khng c nc nhng li c y khng kh. Ci bt ch khng c nc thi, ch ci bt ang c y khng kh. Thy qun ri. Khng lun lun ngha l khng mt ci g, c lun lun ngha l c mt ci g. Trong trng hp ny, thy phi ni: ci bt khng c nc, nhng c y khng kh. - Bch Th Tn, con hiu. - Vy th ny Ananda, ci bt c th l mt ci bt khng m cng c th l mt ci bt y. Ci khng hay ci y y ty thuc vo s c mt ca ci bt. Nu khng c ci bt th lm g c ci khng hay ci y. Vy nu mun khng hay mun y th phi c ci bt . Nh ging ng Lc Mu m trong chng ta ang ngi y. Ging ng c th khng hay y, nhng mun khng hay y th phi c ging ng trc . i chng "" ln mt ting. i c Ananda chp tay:
- Bch Th Tn, nh vy l c vn php, v vn php c tht. Bt mm ci: - Ananda! Thy ng nn b t ng khng ch nh th. Nu vn php c mt nh nhng hin tng khng c ng th ci c khng phi l ci c ca tri gic thng thng. Ci c y cng vi ci khng kia l mt. Ananda li chp tay: - Xin Bt khai th cho chng con. - Ny Ananda, chng ta va ni n ci bt khng v ci bt y. Chng ta cng va ni n ging ng khng v ging ng y. Ti ni s lc v khng, by gi ti s ni s lc v c. Ci bt trn bn kia tuy l ci bt khng cn nc, nhng nu i chng nhn tht k th khng phi nh vy. Nng ci bt ln, Bt nhn Ananda: - Ananda, trong nhng yu t nhn duyn a ti s c mt ca ci bt ny, c yu t nc khng? - Bch Th Tn, c. Nu khng c nc trn vo t st th ngi th gm khng th no bin t st thnh ci bt. - ng ri, Ananda! Nhn k vo ci bt ta thy c nc trong , d trong gi pht hin ti, n l mt ci bt khng c nc. S c mt ca ci bt chng minh c s c mt ca nc. Ananda! Thy c thy yu t la trong ci bt ny khng? - Bch Th Tn, con c thy. Nu khng c la th t trn vi nc khng th no a ti s c mt ca ci bt. Nhn su vo ci bt con thy s c mt ca hi nng ca la. - Nhn su vo ci bt thy g na?
- Con thy khng kh. Nu khng c khng kh th la khng chy c v ngi th gm cng khng sng c. Con thy ngi th gm. Con thy bn tay kho lo ca ngi th gm. Con thy tm thc ca ngi th gm. Con thy l gm. Con thy tm thc ca ngi th gm. Con thy l gm. Con thy ci cht trong l. Con thy rng cy lm ra ci. Con thy ma, nng, i a lm cho rng cy mc ln ti tt ... Bch Th Tn, con thy mun ngn yu t nhn duyn cng nhau hp li a ti s c mt ca ci bt ny. - Hay lm, Ananda! Thy thy c s c mt ca nhng yu t nhn duyn, a ti s c mt ca ci bt khi qun st v ci bn. Ananda! Nhng yu t y cng c mt ng thi vi ci bt v trong ct. Trong nhng yu t y, c yu t tm thc ca thy. Ananda! Nu t trong ci bt ny m thy ly hi nng tr v cho mt tri, ly t st tr v cho i a, ly nc tr v cho dng sng, ly bn tay ngi th gm tr v cho cha m ngi y, ly than ci tr v cho rng cy... th ci bt s cn c mt khng? Ci bt s i v u? - Bch Th Tn, ci bt s khng cn c mt, bi v nhng nhn duyn to nn ci bt tr v vi v tr nguyn thy ca chng. Ci bt s tr v vi nhng yu t nhn duyn y. - Ananda! Nu thy qun chiu chn chn v o l nhn duyn, chc chn thy thy rng ci bt khng th t ring mnh m c mt c. Ci bt ch c th c mt trong lin h nhn duyn vi tt c cc php. Cc php nng nhau m sinh khi, c mt v hoi dit. S c mt ca mt php ko theo s c mt ca tt c cc php. S c mt ca cc php c th c chng minh nh s c mt ca mt php. Ananda, l nguyn l tng nhp v tng tc. Ananda! Tng nhp ngha l trong ci ny c ci kia v trong ci kia c ci ny. V d nhn vo ci bt ta c th thy ngi th gm, nhn ngi th gm ta c th thy ci bt. Tng tc ngha l ci ny l ci
kia, ci kia l ci ny. V d sng l nc, nc l sng. Ananda, hin Lc Mu ng khng c ch ba, tru b, v lng xm nhng k thc nu khng c ch ba, tru b v lng xm, ch l mt cch ni, mt li nhn thc. S thc th nu khng c ch ba, tru b v lng xm th chng ta s khng bao gi c Lc Mu ng. Nu khng c gio on ca cc v kht s th cng s khng c Lc Mu ng. V vy cho nn, Ananda khi nhn ging ng Lc Mu vo lc ging ng trng vng, ta cng phi thy c s c mt ca ch ba, tru b, xm lng, v cc v kht s trong . Khng c ci ny th khng c ci kia, v ngha cn bn ca khng (sunna) l: ci ny c th ci kia c. Ni ti y Bt im lng. Ging ng Lc Mu im phng phc. Nhng li Bt ni gy n tng su sc trong tm tr ngi nghe. Mt lt sau, Bt nng ci bt khng ln, ni vi i chng: - Cc v kht s! Ci bt ny t n mt mnh n khng th c mt c. N ch c th c mt ng thi vi tt c nhng ci khc m ta khng gi l bt, nh t, nc, la, khng kh, ngi th gm... Tt c cc php trn th gian, php no cng th. Php no cng c mt trn lin h nhn duyn trn nguyn tc tng tc v tng nhp. Cc v kht s! Nhn vo ci bt ny ta thy c tt c v tr vn hu. Vy ta c th ni ci bt ny cha y c v tr vn hu. Ch c mt ci khng c mt trong ci bt ny thi. l t ng ring bit ca ci bt. T ng l g? T ng l t mnh c mt, khng cn n mt yu t no khc. Trn th gian khng c php no c th t mnh c mt m khng cn n bt c mt yu t no khc, v vy cho nn khng c mt php no c t ng. l ngha cn bn ca khng. Khng ngha l khng c t ng. Cc v kht s! Nm un l nm yu t ca sinh mng. Hnh sc khng c t ng, v hnh sc khng th t mnh c mt mt cch
ring bit. Trong hnh sc c cm th, c tri gic, c tm t v c nhn thc. Cm th cng vy. Cm th cng khng c t ng, bi v cm th khng th t mnh c mt mt cch ring bit. Trong cm th c hnh sc, c tri gic, c tm t v c nhn thc. iu ny cng c p dng cho cc un khc l tri gic, tm t v nhn thc. Trong nm un, khng c un no c t tnh ring bit. Nm un nng vo nhau m thnh lp. V vy nm un l khng. Cc v kht s! Su cn, su trn v su thc l khng. Mi nhn duyn phi nng vo cc nhn duyn khc m c thnh lp, khng nhn duyn no c t tnh ring bit. Cc v kht s! Ti mun nhc li qu v cng nh: ci ny c cho nn ci kia c. Cc php v nng vo nhau m c mt cho nn cc php c gi l khng. Khng y ngha l khng c t ng, khng c mt s hin hu ring bit v c lp. i c Ananda bch: - Th Tn, c nhng nh tr thc B la mn ni rng: "Sa mn Gotama ch trng thuyt h v on dit. Sa mn Gotama dn dt ngi ta ti s tiu dit mi hnh thc ca s sng". Th Tn, c phi v Th Tn ni vn php khng cho nn ngi hiu lm nh th hay chng? Bt ni: - Ananda, nhng nh tr thc B la mn kia, nhng v lnh o gio phi kia khng ni ng s tht. Ti khng bao gi ch trng thuyt h v, thuyt hoi dit. Ti khng ch trng dn dt n s hoi dit mi hnh thc ca s sng. Ananda! Trong s cc t kin c hai t kin m nhiu ngi vng phi: l chp c v chp khng. Chp c l nhn thc vn s vn vt nh nhng g thng ti v c t th ring bit.
Chp khng l nhn thc vn s vn vt nh mt mn o thut ca thn linh. Kt vo t kin no trong hai t kin y cng khng c c hi thy c s tht. Ananda! C ln kht s Kaccayana hi ti: Th Tn, th no l chnh kin, th no l ci thy chn thc? Ti tr li: Kaccayana, chnh kin l th nhn thc vt thot hai lun chp c v khng. Khi ta thy c t tnh chn thc ca thc ti ri th ta khng con b rng buc bi hai t kin y na. Ngi c chnh kin thy c qu trnh pht sinh v hoi dit ca cc php v v vy khng b lay chuyn bi cc nim c v khng. Khi kh au pht sinh, ngi c chnh kin bit l kh au ang pht sinh. Khi kh au tn hoi, ngi c chnh kin bit l kh au ang tn hoi. S pht sinh v tn hoi ca vn php khng lay chuyn c ngi c chnh kin. Chp c l mt thi cc, chp khng cng l mt thi cc khc. Nhn thc duyn sinh vt ra ngoi hai thi cc v an tr trung o. Ananda! C v khng thc ra ch l nhng nim khng ph hp vi thc ti. Thc ti vt ra ngoi khun kh ca nhng nim y. K gic ng l ngi vt thot nim c v khng. Ananda! Khng nhng c v khng u khng, m sinh v dit cng l khng. Sinh v dit cng ch l nhng nim. Sinh dit cng l khng. i c Ananda hi: - Bch c Th Tn, nu sinh dit l khng th ti sao Th Tn ni "vn php v thng, lun lun sinh dit? - Ananda, ng v tc ta c th ni vn php c sinh v c dit, nhng ng v nht ngha , ta cn thy c tnh cch bt sinh v bt dit ca vn php. - Xin Th Tn ch dy thm cho chng con.
- Ny Ananda! Cy b m thy trng trc Lc Mu ng, cy b y c sinh ra t lc no? - Bch c Th Tn, cy b y sinh ra t bn nm nay, vo gi pht m ht b bt u nt mm trong t. - Ananda! Vy trc khi cy b y sinh ra, n c cha? - Th Tn, trc khi n sinh ra, cy b cha c. - Vy th cy b c th t khng m tr thnh c hay sao? Thy thy mt php no t khng m tr thnh c hay cha? i c Ananda im lng. Bt ni: - Ananda, trong v tr khng c mt php no t khng m tr nn c. Nu khng c ht ging b th khng th c cy b . Cy b l t ht b m c. Cy b ch l s tip ni ca ht b . Trc khi ht b nt mm, cy b c sn trong ht b . Mt php c sn th cn g sinh ra na? V vy cho nn cy b c tnh cch bt sinh. Bt li hi Ananda: - Ananda, sau khi ht b ny mm thnh cy b , ht b c dit khng? - Bch Th Tn, ht b c dit th cy b mi sinh ra c. - Ananda, ht b khng dit. Dit tc l t c m tr thnh khng. Thy c thy trong v tr ny c mt php no t c m tr thnh khng c khng? Mt chic l, mt ht bi, mt ln hng cng khng th t c m tr thnh khng c. Cc php y ch c th bin chuyn tr thnh nhng php khc. Ht b cng th, ht b khng dit m ch bin chuyn thnh cy b . Ht b cng nh cy b u l nhng php bt sinh v bt dit. Ananda! Khng nhng ht b v cy b l nhng php bt sinh bt dit m tt c cc php
trong c ti, c thy, c cc v kht s, c Lc Mu ng, c chic l, c ht bi, c ln hng, tt c u bt sinh dit. Ananda! Tt c cc php u bt sinh v bt sinh; sinh v dit ch l nhng nim ca nhn thc m thi. Cc php khng c, khng khng, khng sinh, khng dit, khng d, khng sch, khng thm, khng bt, khng ti, khng i, khng mt, khng nhiu. Tt c cc nim c khng, sinh dit, d sch, thm bt, ti i, mt nhiu... u l nhng nim phn bit. Nh qun chiu v t tnh khng ca cc php, cc v c th vt thot nhng nim phn bit y chng nhp c thc ti ca vn hu. Ananda! Thc ti ca vn hu l khng c cng khng khng, khng sinh cng khng dit, khng thnh cng khng hoi. Nu khng c thc ti y lm c bn th lm g c ci th gii c sinh c dit, c c, c khng, c thnh c hoi ca nhn thc phn bit? Nu khng c thc ti y th lm g c li thot cho th gii sinh dit, c khng v thnh hoi? Ananda! C khi no ng trn b bin thy nhn ngm nhng t sng nhp nh sinh dit trn mt i dng khng? Thc ti bt sinh bt dit c th em so snh vi nc trong i dng, v th gii sinh dit c th c em so snh vi nc trong i dng, v th gii sinh dit c th c em so snh vi nhng t sng l nh trn mt bin. Ananda! Sng th c cao c thp, c ln, c b, c sinh c dit, nhng nc trong i dng th khng cao khng thp, khng ln khng b, khng sinh khng dit. Nu khng c nc th lm sao c sng? V sng i v u nu khng l tr v vi nc? Ananda! Sng l nc, nc l sng. Sng tuy c sinh c dit, nhng mt khi sng nhn bit c rng mnh chnh l nc th t khc sng vt thot c sinh dit v khng cn s hi, u lo v kh au v sinh dit.
Cc v kht s! Php qun chiu v t tnh khng ca vn php l mt php qun chiu mu nhim c th a cc v vt thot s hi, vt thot lo lng, vt thot kh au. Php qun chiu ny c th a qu v vt thot th gii ca sinh t. Cc v hy n lc m thc tp php qun chiu ny. Ni ti y Bt lng im. Ngi chm dt php thoi. Bui php thoi hm nay lm xn xao c i chng. i c Svastika cha bao gi c nghe Bt ni nhng iu su sc v mu nhim nh hm nay. i c thy cc thy ln thy no nt mt cng rng r. V sung sng hin r trong ci nhn v trong n ci ca h. Svastika c cm tng mnh hiu c nhng iu Bt ni, nhng thy ngh c th l mnh cha thy ht c chiu su ca bui php thoi ny. Thy bit th no mai mt i c Ananda cng s trng tuyn li bi thuyt php hm nay v thy s c dp hc hi thm qua nhng cuc php m do cc thy ln t chc.
Chng 66: Bn ni bao quanh

Mt bui sng tinh sng, i c Moggallana tm n Bt, hai mt t m, Bt hi duyn c. i c tha: - Th Tn, trong gi thin ta u hm qua, con ngh n m ca con, v con dng nh lc qun chiu v ni nh nim thng ca con i vi m. Con bit l trong thi nin thiu c i ln con lm cho m con bun, nhng con cng bit khng phi l nguyn do ca ni bun thm tha ca con. Ni bun thm tha ca con pht sinh t ngh l con khng lm c g gip m con lc b cn sng, v con cng khng lm c g gip m con sau khi b mnh chung. Bch Th Tn, nghip chng ca m con rt nng. Hi sinh tin, b tng to ra nhiu c nghip. Con bit rng by gi nhng c nghip y vn cn theo ui v tip tc lm cho m con kh au. Trong gi thin nh con thy hnh nh ny, con thy con i thm m con mt ni tht ti tm, m thp. M con than i, b gy m nh mt bng ma. Con ly cm trong bnh bt dng ln, m con bc cm n, nhng khi m con a cm vo ti ming th cm y bin thnh than hng, m con khng th nut c, phi nh ra. Th Tn, hnh nh con khng th no qun c. Con khng bit lm cch g cho nghip chng ca m con c tiu tr v thn cho tm thn ca m con c nh nhng, siu thot. Bt hi: - Hi sinh tin, m ca thy to nhng nghip c no? - Bch Th Tn, hi sinh tin, m con khng chu sng theo chnh mng. Ngh nghip ca b buc b phi st hi rt nhiu sinh mng ca cc loi hu tnh. M con li l ngi khng bit tu theo chnh ng. B gy nhiu kh au cho k khc v nhng li ni ca b. B bng cy sng, trng cy cht. Con
478 | C h n g 6 6 : B n n i b a o q u a n h
khng dm k ht chi tit v nhng c nghip ca b Th Tn nghe, nhng qu tht m con sng ngc li vi tt c nm gii qu bu m Th Tn dy. Th Tn, nu con c th chu kh au thay th i nghip qu ca m con, th con sn sng chp nhn. Xin Th Tn, em lng t bi xt thng m con m ch bo cho con. Bt ni: - Moggallana, ti rt cm ng v tm lng hiu tho ca thy i vi m. Cng n cha m nh tri nh bin: lm con phi lun lun nh ti cng n y, ngy cng nh m. Gp thi khng c Bt v khng c cc bc thnh hin, phng s cha m tc l phng s Bt v cc bc thnh hin. Moggallana, thy c gng chuyn ha m thy khi b cn sng, thy li cn lo lng chuyn nghip cho m thy khi b cht, iu chng t thy l mt ngi rt c hiu i vi cha m. Ti rt mng v im . Moggallana! iu cn bn nht m mnh c th lm bo hiu cha m l sng mt i sng p , hnh phc v c hnh. Nh vy l va n p c cng n sinh dng va n p li k vng ca cha m ni con ci. Trng hp ca thy l mt trng hp thnh cng. i sng ca thy l mt i sng c an lc, c hnh phc, c o hnh; i sng ca thy l mt i sng gng mu, thy v ang ha c bao nhiu ngi, gip h i v con ng chnh. Nu em i sng v cng c y m hi hng v ch nguyn cho m th chc chn hnh nghip ca m thy s c chuyn bit mt cch ng k. Moggallana! Ti s ch cho thy mt phng php mu nhim v hu hiu gip m. n ngy t t mn kha an c ma ma, thy nn thnh cu ton th i chng hp lc ch nguyn cho m thy. Nn bit trong i chng c nhiu v kht s o c v c hnh rt ln. Nu thy phi hp o lc v c hnh ca thy vi o lc v c hnh ca tt c cc v y th
sc ch nguyn s hng mnh v cng v nh nhn duyn , nghip chng ca m thy s tiu tan v b s c c hi v i vo con ng chnh php. Ti ngh l trong i chng c th cng c nhng v c tm trng nh thy, v vy ta nn tuyn b iu ny ra trong i chng. Thy hy bn vi thy Sariputta, t nay c n ngy t t th ta c th t chc mt l ch nguyn, ch nguyn h nim cho cc bc cha m mt v c cho nhng ngi lm cha m cn sng. Nh vy cng l ng thi gio dc ngi tr v o hiu i vi cha m v t tin. Moggallana! Ngi i thng ch bit tic thng cha m khi cha m qua i. Trong nh sng ca o tnh thc, c cha c m l mt hnh phc ln. Cha m l nhng ngun vui ln cho con ci. Con ci phi bit trn qu thi gian sng vi cha m, c thy cha m hng ngy, c em nim vui hng ngy cho cha m. Ngay trong khi cha m con sng v sau khi cha m qu vng, nhng hnh ng t i cn c th hin gy nim vui cho cha m v hi hng cng c cho cha m. Gip ngi ngho kh v bnh tt, thm ving v y lo nhng ngi c n, phng thch t nhn v nhng loi vt sp b st hi, chn t, trng cy... u l nhng hnh ng pht xut t tm t bi c th chuyn i c tnh trng hin ti v gy nim vui cho cha m. Trong ngy t t ca tng on kht s, chng ta nn khuyn khch mi ngi lm nhng vic nh th. i c Moggallana vui mng ly t Bt. Chiu hm y, i thin hnh ti cng tu vin Trc Lm, Bt thy xa gi ca vua Pasenadi cng va dng li trc cng. Vua i thm Bt. Hai ngi cn ang ng cng tu vin chuyn tr th c by v du s phi Nigantha i ngang qua. H l nhng ngi tu kh hnh , la hnh, tc v ru khng co, mng tay mng chn di khng ct.
Trng thy h, vua Pasenadi xin li Bt v i ra cho n cc v du s. Vua ly xung cung knh trc by v du s, v ni: - Tha cc v cao c, trm l Pasenadi, vua nc Kosala. Vua ly v ni ba ln nh th, ri mi cho h v tr v vi Bt. i h i khut, vua hi: - Bch Th Tn, theo Th Tn th trong by v du s c v no chng qu A la hn cha? Hc c v no ang i trn con ng n qu v y? Bt p: - i vng, ngi sng cuc sng vng gi v thn cn vi gii chnh tr nhiu hn gii o s nn ngi kh m bit c ai l ngi gii thot v ai cha gii thot. i vng, gp g i ba ln v nhn vo b ngoi ca mt v o s th kh m bit c h c gic ng hay khng. Ch khi no ta sng bn h v c th gi nhn xt h ta mi bit c h c gii thot hay khng c gii thot. i lu mi bit ng di; thn cn lu ngy vi mt ngi, sng vi ngi y trong nhng hon cnh kh khn, nghe ngi y ni nng m lun... ta mi thy c mc tr tu, c hnh v s chng c ca ngi y. Vua biu ng tnh vi Bt: - Bch Th Tn, con cng thy nh th. Mi khi con gi cc thm t i do thm tnh hnh cc ni, nhng ngi ny thng phi ha trang cho ngi ta khng nhn ra c h. Con nh l khi nhng thm t ny v cung trnh din, chnh con cng khng nhn ra c h. Con tng h l nhng ngi khng quen. Ch khi no h lt b nhng ha trang, i tm, ra mt v mc o qun ca chnh h vo th con mi nhn ra c h. Th Tn! Th Tn ni rt ng. Ta khng th nhn ra c c hnh, tr tu v s chng c ca mt ngi nu ta khng c c c hi bit v ngi y mt cch chn chn.
Bt mi vua i b v pha tnh tht ca ngi. Vo n tnh tht, Bt bo thy Ananda bc gh trc sn mi vua ngi. Sau khi an ta, vua bch vi Bt: - Th Tn, con by mi tui ri. Con ngh l con phi nhiu th gi hn vo vic tu hc ca con. Con phi tp ngi thin v i thin hnh nhiu hn trc. Th Tn, cng vic triu chnh qu bn rn, nhiu lc ngi nghe Bt ging m con cng ng gc. Con ly lm xu h qu. Bch Th Tn, con li c ci tt n nhiu. Con nh c mt bui tra n no qu, ti cha con bun ng chi l. Con ra ngoi sn tu vin i thin hnh cho bt bun ng m cng vn bun ng nh thng. Hm con va i va ng gc, n ni gp Th Tn cho nn cng khng thy, v con vp vo Th Tn, Th Tn c nh vic ny khng? Bt ci: - Ti c nh, i vng! i vng n t thi, th thn tm s nh nhng, v cng vic chnh tr cng nh cng phu tu tp cng s c phm cht hn. Nu mun thnh cng trong vic ny, i vng nn nh hong hu Malika hay cng cha Vajiri chm sc v thc phm hng ngy cho i vng, v phm cng nh v lng. Vua chp tay lnh gio. Bt ni: - i vng nn thm th gi m lo v sc khe v s tu tp ca mnh. By gi tui i vng cao; nu khng lo tu tp, th i vng khng cn nhiu th gi na. i vng! V d c mt ngi h v thn tn ca i vng t phng ng tr v bo co vi i vng l c mt hn ni v i cao gn bng mt tri ang tin dn t phng ng ti; v trn ng i tri ni y nghin nt tt c nhng sinh vt no n gp di chn. i vng ang lo lng th mt ngi thn tn ca i vng t phng Ty v bo co rng t phng Ty cng c mt tri ni v i nh th ang tin ti, ri nhng ngi thn tn ca
i vng t phng Bc v phng Nam cng v bo co l c hai hn ni v i t cc phng tri y ang t t tin ti pha i vng, ngn ni no cng nghin nt di chn mnh tt c nhng sinh vt trn ng i. i vng bit l bn ngn ni t bn phng ang p ti v mng sng ca i vng s khng th ko di. i vng khng cn nhiu th gi. Vy i vng s lm g trong tnh trng y? Vua ngm ngh ri nhn vo mt Bt: - Bch Th Tn, trm ngh trong trng hp y th ch c mt vic ng lm m thi. l sng nhng ngy cn li tht xng ng, tht trm tnh, ng theo chnh php. Bt khen: - Hay lm, i vng! Ti xin ni i vng bit: bn ngn ni y l bn ngn ni ca sinh lo bnh t. Ci gi v ci cht l nhng ngn ni vy hm chng ta v ang t t tin ti. Vua chp tay: - Bch Th Tn, bit c ci gi ci cht ang vy quanh v tin ti, con ngh ch c mt cch l em nhng ngy thng cn li sng theo chnh php, sng tht trm tnh, lm tt c nhng vic thin no c th lm, v xy dng cho cc th h tng lai. Vua ng dy lm l Bt v ra v. Ma ma nm nay, cc o s v B la mn cc gio phi v Savatthi ng lm. Cc bui thuyt ging ca h c t chc khp ni, v dn chng th thnh thong c mi ti d nhng cuc m lun gia nhng v i din ca cc gio phi. Nhng ch thuyt khc nhau c dp c trnh by. Trong gii mn ca Bt cng c nhiu v i d nhng cuc m lun ny. H v cha k cho Bt v cc thy nghe nhng iu h nghe v thy. H ni khng c vn siu hnh no m cc v o s li khng t ra, v v no cng t nhn thuyt ca mnh l ng, thuyt ca k khc l sai. Ban u th
h ch tranh lun nh nhng, nhng rt cuc phn ln u ni nng v cui cng ngi ta bt u ni nng vi nhau v ln n nhau bng nhng li l tht cay c. Bt k cho mn chuyn ng ngn sau y: - Ngy xa c mt vua tht ng nghnh. ng cho mi nhng ngi m trong x n, nhng ngi m t khi mi c sinh ra. Vua cho dt ti mt con voi. Vua bo nhng ngi ny s voi v cho bit con voi nh th no. C ngi s chn voi, ni voi ging ci ct nh. C ngi s ui voi, ni voi ging ci pht trn. C ngi s tai voi, ni voi ging ci r. C ngi s ng voi, ni voi ging nh mt ci cc. C ngi s bng voi, ni voi ging ci b cha thc. C ngi s u voi, ni voi ging nh ci lu nc. Ngi li vi nhau, nhng ngi m ny khng ai ng vi ai v hnh th ca con voi. H ci nhau kch lit. ng vua thy th rt ly lm thch th. Cc v, nhng g qu v thy v nghe ch l mt phn ca s tht. Nu ta cho l ton th s tht tc l ta bp mo s tht. Ngi tu hc phi c tm khim nhng, bit rng ci thy ci hiu ca mnh cn nh b, v mnh cn phi n lc hc hi v thc tp tinh tin thm mi. Ngi tu hc phi c tm ci m, bit rng nu c chp vo tri kin hin ti, cho l chn l tuyt i, th mnh s b kt v s nh mt c hi tip xc vi chn l ca thc ti mu nhim. Khim nhng v ci m l hai iu kin thit yu ca s tin th.
Chng 67: Nc bin ch c v mn

Ma an c nm y hon mn, nhiu v i c ln t gi Bt i hong ha cc a phng. i c Punna, vn l mt trong nhng v ging s ni ting ca gio on kht s, trnh vi Bt l i c c v qu hnh o. Sinh qun ca i c l o Sunaparanta, ngoi khi bin ng, Bt hi: - Ti nghe ni vng l mt vng cha c khai ha, nhng ging dn c tr ti tnh tnh hung d v cc v bo ng thng xy ra lun, khng bit l thy v hnh o c tin hay khng. i c Punna bch: - Ly Bt, chnh v h cha c khai ha cho nn chng ta phi ti gip h. Chnh v h hung d v bo ng nn chng ta phi em o t bi v php hnh x bt bo ng n. Con ngh l con c th thnh cng c. - Punna, nu thy ang thuyt php m h c ti la v chi mng vo mt thy th thy tnh sao? - Ly Bt, con ngh la v chi mng cng cha ly g lm d lm. H cng cn cha ling v d vo con. - Nhng nu h ling v d vo thy? - Ly Bt, ling v d cng cha ly g lm d lm. H cng cn cha ly gy nh vo con. - Nhng nu h l h ly gy nh vo thy? i c Punna ci: - Ly Bt, nh vy h cng cn hin lm. H vn cha git con. - Nhng nu nh h l h git thy?
485 | C h n g 6 7 : N c b i n c h c v m n
- iu ny khng xy ra u, bch c Th Tn, m d n c xy ra i na th cht v o l t bi v bt bo ng vn l mt ci cht c ngha, c th gio dc ngi ta c. Ly Bt, ngi ta sng trn i ai cng phi c mt ln cht, nu cn cht v l tng t bi v bt ng, con s khng t nan. Bt khen: - Hay lm Punna! Thy c d sc i hnh ha ti x Sunaparanta. Ti hi cc thy khc cng c nghe m thi, ch ring ti, ti khng nghi ng g v kh nng v lp trng bt bo ng ca thy ht. i c Punna ngy xa vn l thng gia. Hi y Punna thng cng vi ngi em r i bun, b hng t Savatthi em v Sunaparanta v ch nhng sn phm a phng ti qu nh em bn lc a. H dng ghe thuyn v xe b chuyn ch hng ha. Mt hm ch hng ti Savatthi, Punna c trng thy mt on kht s ang trang nghim i kht thc. Do Punna tm ti c tu vin Jeatvana v c nghe Bt thuyt php. Nghe xong bi thuyt php, Punna khng mun i bun na. ng mun theo Bt lm kht s. ng giao ht tt c hng ha tin bc cho ngi em r v ti cha xin Bt cho php xut gia. i c Punna rt thng minh, i c tu hc rt tinh tin v tr nn mt v ging s xut sc. i c tng i hnh ha nhiu ni trong cc vng quc Kosala v Magadha. Ai cng ngh rng kinh nghim v o hnh ca i c bo m cho s thnh cng ca i c ti qu nh. Ma Xun nm sau, trong chuyn i v min ng, Bt gh thm Vesali, Campa, v theo dng sng i ra ti min bin gio ha. Bt v cc v kht s c nhng dp ra ngi rt lu trn b bin. Mt ln kia, i c Ananda ni vi Bt: - Bch Th Tn, nghe ting sng v, nhn cc t sng, chm dt mi suy t, theo di hi th v an tr trong hin ti, con thy
thn tm tht thoi mi, v i dng nh gip con i mi trong tng giy tng pht. Bt gt u. C mt hm n ng ni chuyn vi ng dn ven bin, i c Ananda hi cc ng dn ny ngh g v bin c. Mt ngi n ng cao ln, nc da sm nng, dng ngi rt p ni vi thy: - Bin c nhng c tnh rt ln v ti a bin v nhng c tnh y. c tnh th nht l bin c nhng bi ct thoai thoi a ta i t t xung nc, khin cho vic th thuyn v ko li tr nn rt d dng. c im th hai l bin lun lun ti ch, bin khng bao gi di ch. Mnh mun ra bin th mnh bit hng m tm i. c im th ba l bin khng chp nhn thy cht. Khi c thy cht, bin lun lun y n ln bi. c im th t l bin chp nhn nc ca tt c cc dng sng, d l sng Ganga, sng Yamuna, sng Aciravati, sng Sarabhu hay sng Mahi. Sng no ra ti bin th cng b tn ring ca mnh mang tn bin c. c im th nm l tuy ngy m mun sng lin tip nc v bin, bin cng khng v vy m c khi vi khi y. c im th su l nc bin u cng mn. c im th by l trong lng bin c bit bao nhiu th san h, x c v ngc qu. c im th tm l bin lm ch dung thn cho hng triu loi sinh vt, trong c nhng loi rt ln di hng trm do tun, v nhng loi nh b nh cy kim hoc ht bi. Tha cc thy, ti ch ni c chng , cc thy cng thy ti yu bin n chng no. Ananda nhn k bc ng dn. Bc ny lm ngh chi li m ni nng nh l mt thi s. Thy hng v pha Bt: - Th Tn, bc ng dn ny ca tng bin rt hay. Th Tn, bc ng dn yu bin th no th con cng yu o php gic ng nh th, con thy o php ca Th Tn c rt nhiu c tnh tuyt vi, o php ny cng bao la nh bin c, mong Th Tn dy cho chng con.
Bt mm ci, a tay ch ghnh : - Chng ta hy ti ngi trn nhng tng kia. Ti s ni cho cc v nghe v nhng c tnh ca o php gic ng. Mi ngi theo Bt leo ln ngi trn ghnh . Cc bc ng dn cng c mi theo. Khi mi ngi an ta quanh Bt, Bt ct ting: - Ny qu v, bc ng dn va ni ti tm iu ng yu ca bin. Ti cng s ni ti tm iu ng yu ca chnh php. Th nht, nu bin c nhng b ct thoai thoi c th a ta i t t xung nc, khin cho vic th thuyn v ko li tr nn d dng, th chnh php cng vy. Trong o php ny, mi ngi c th i t d ti kh, t thp ti cao, t cn ti su. Chnh php m rng cho tt c mi ngi thuc loi cn tnh: ai cng c th i vo chnh php c c. D l em b, ngi gi, gic ng tr thc, k thiu hc... tt c u tm thy php mn tu hc thch hp vi mnh trong o php ny. Th hai, nu bin lun lun ti ch m khng di i ni khc, khng cun phng i xm lng v thnh th, th chnh php cng th, nhng nguyn tc ca chnh php lun lun khng thay i, v gii lut ca ngi th tr chnh php c quy nh r rng, u c s hc hi v thc hnh ng theo nhng nguyn tc y v nhng gii lut y l c chnh php, khng th no sai chy c. Th ba, nu bin khng bao gi dung tng mt thy cht trong lng n th chnh php cng vy. Chnh php khng dung tng c v minh, bing li v hnh ng phm gii. Mt ngi khng tu trong mt i chng c tu khng th no c tr lu di c. Ngi sm mun g cng phi b y ra khi on th v gio php.
Th t, nu bin chp nhn nc ca tt c cc dng sng khng phn bit k th th chnh php cng th. T giai cp no trong bn giai cp x hi, ngi ta cng c n tip mt cch bnh ng vo trong o php ny. Cng nh khi nc cc dng sng chy ra bin, chng b li sau lng mnh tn ca dng sng v bt u ly tn bin c, nhng ngi i vo trong o php ca ti khng cn mang theo giai cp, dng di v a v x hi ca h: tt c u c gi chung l ngi kht s. Th nm, nu bin khng vi i cng khng y thm d m ngy mun sng vn tip tc chy v, th chnh php cng vy. Chnh php l chnh php, khng phi v c nhiu ngi i theo m mi l chnh php, khng phi l v t ngi i theo m o php khng phi l chnh php. S thnh suy khng nh gi c chn l ca o php ny. Th su, nu nc bin u cng ch c mt v l v mn, th chnh php cng th. D gio php c trnh by ra nhiu cch, d c hng ngn hng vn php mn, th chnh php cng ch c mt v, l v gii thot. Khng c cng nng gii thot th khng phi l chnh php. Th by, nu trong lng bin c v s cc loi san h, x c v ngc qu th chnh php cng th. Trong o php ta c nhiu php mn vi diu v qu bu nh t diu , t chnh cn, t nh tc, ng cn, ng lc, tht b v bt chnh o. Th tm, nu bin l ch dung thn thoi mi cho hng triu loi sinh vt trong c nhng loi vt nh nh ht ct v di ln n hng trm do tun, th chnh php cng th. Trong o php ta, mt em b hay mt ngi t hc vn c th c hi tu hc thoi mi. Trong o php ta,
nhng bc i nhn c kch thc ln nh nhng v b tt, c th c c hi tu hc v hong ha trong mt mi trng thnh thang. Trong o php ta cng c v s cc v chng t qu v Nhp lu, Nht hon, Bt hon v A la hn. Ny qu v, bin c l mt ngun cm hng, l mt kho tng v tn. Chnh php l mt ngun cm hng, l mt kho tng v tn. i c Ananda chp tay nhn Bt: - Th Tn, ngi l mt v o s, nhng ngi cng l mt thi s na.
Chng 68: Ba cnh ca nhim mu

Ri min bin Bt tr v Pataliputta, gh Vesali v i ln hng Ty Bc, qu hng ca ngi. Khi ti Samagama, thuc ni a vng quc Sakya. Bt nghe ni v gio ch ca gio phi Nigantha l Nathaputta qua i, v gio on du s Nigantha b chia r trm trng lm hai cnh. Hai bn chng i nhau rt kch lit v mt gio l cng nh v mt t chc khin cho gii t ti gia ca h rt au kh, khng bit theo ai. Ch sa di Cunda th gi ca i c Sariputta ti gp i c Ananda v k li nhng chuyn trn, v trong khi an c Pava, ch nghe ht mi chi tit. Thy Ananda lin em cu chuyn chia r ca gio phi Nigantha bch ln Bt. Thy ni, ging ru ru: - Ly Bt, con mong sau khi ngi dit , s khng c s chia r trong hng ng gio on kht s nh th. Con khng a s chia r v tranh chp mt cht no ht. Bt v vai Ananda: - Ny Ananda, thy c thy cc v kht s trong gio on ta tranh chp v ci v nhau v ni dung cc php mn nh T Nim X, Chnh Cn, Ng Cn, Ng Lc, Tht B v Bt Chnh o khng? - Ly Bt, con cha thy c v kht s no tranh chp v ci c v ni dung gio l, nhng con ngh khi Bt cn ti th, nh c ca Bt ai cng nng ta vo Bt, nghe li Bt v tu hc yn n khng c vn g, nhng mt khi Bt trm tui, h c th bt u tranh chp vi nhau v gii lut v v cch thc sinh hot v hong ha. Nu iu ny xy ra th nhiu ngi s bun lm v s mt tin tng o php. Bt an i Ananda:
491 | C h n g 6 8 : B a c n h c a n h i m m u
- ng lo ngi, Ananda, chng no m c s tranh chp v ci c trong gio on v ni dung gio l, v cc php mn tu tp nh T Nim X, T Chnh Cn, Ng Cn, Ng Lc, Tht B , Bt Chnh o... th lc ta mi nn e ngi, cn nhng tranh chp v t chc, v gii lut v v l thi sinh hot, tuy c th xy ra, nhng cng khng ng ngi lm u. Tuy c Bt trn an, i c Ananda vn khng ti tnh lm. Thy mi nghe tin l ti Vesali, i c Sunakkhata, ngy xa tng lm th gi cho Bt, nay ri b gio on kht s v nhng bt mn ring t. Thy y bt u t chc nhng cuc din ging chng li Bt v gio on. i ti u Sunakkhata cng ni: sa mn Gotama cng ch l ngi thng thi, khng c g c bit hn ai v gio php ca sa mn Gotama ch em ti s gii thot c nhn, chng c ch li g cho x hi. Sunakkata bt u gy hoang mang trong qun chng. iu ny chnh i c Sariputta cng bit. i c cn bit rng mm chia r manh nha trong gio on th Rajagaha. Mt nhm cc v kht s ti Rajagaha trong c i c Devadatta ang m thm t chc mt gio on kht s c lp vi gio on ca Bt. Cng tc vi thy Devadatta c nhiu thy cng thuc hng gii nh cc i c Kokalita, Katamoraka Tissa, Khandadeviputta v Samuddadatta. Thy Devadatta vn l mt trong nhng ngi t ln, thng minh v ti gii nht ca Bt. Chnh s huynh Sariputta tng khen ngi i c Devadatta ngay gia cc m ng vng Rajagaha. c lc i c Sariputta tip x vi i c Devadatta nh l mt ngi bn tri k. Vy m khng bit v l do no Devadatta gn y ny ganh ght, ngay c vi Bt. Thy Ananda khng bit l c ai trnh ln Bt cc v ny cha. Ring thy, thy rt i ngi phi ni Bt nghe nhng chuyn au bun nh th. Ma ma nm sau, Bt li v Savatthi v an c ti vn Cp C c. u ma an c, ngi ging kinh Php n.
Hm , ti ging ng K Th, Bt ni: - C php n mu nhim, qu v c bit khng? Hm nay ti mun ni cho qu v nghe v php n y. Qy v hy tho b mi tri kin cho tm hn thanh tnh th mi nghe, hiu v tip th c. Cc v kht s! Php n l con du chng thc tch cch chn xc ca chnh php. C ba con du tt c. Bt c mt gio l no, mt php mn no m khng c du vt ca ba con du y, th khng phi l gio l ca ti ni. Ba con du l khng, v tng, v v nguyn. Ba con du y cng l ba cnh ca i vo th gii ca gii thot. V vy php n cng c gi l ba cnh ca gii thot, hay tam gii thot mn. Cc v kht s! Con du th nht l khng (sunnata). Khng y c ngha l rng khng, khng c t ng ring bit. Khng y khng c ngha l khng i vi c. Nh cc v bit, chp c v chp khng l hai kin chp sai lm. Vy khng y c ngha l khng c mt t ng ring bit, khng c mt s tn ti ring bit. Vn php nng vo nhau m c mt, khng c php no c th pht sinh v tn ti mt cch c lp. Cc php sinh khi v tn ti trong lin h nhn duyn chng cht, ci ny c v ci kia c, ci ny khng v ci kia khng, ci ny sinh v ci kia sinh, ci ny dit v ci kia dit. Do , bn cht ca khng l duyn khi. Ny cc v! Cc v phi tp nhn vn php trong lin h nhn duyn ca chng thy c rng trong mt php c mt tt c vn php, thy rng trong ci mt c ci tt c v ngoi ci mt, ci tt c khng th no tn ti. Qun chiu mi tm gii l su cn, su trn v su thc, qun chiu nm un l sc th tng, hnh v thc, cc v s thy c rng khng c gii no cng nh khng c un no c t th ring bit, rng tt c u nng vo nhau m ng. Thy c tnh khng y ri th thy c tnh khng ca vn php. Thy
c tnh khng y ri th cc v khng cn c mun theo ui hoc trn chy bt c mt php no na v cc v s ng thi vt thot nhng tham m, phn bit hoc k th i vi tt c cc php. Qun chiu v tnh khng tc l m ra mt cnh ca i vo th gii ca t do. V vy khng l cnh ca gii thot th nht. Cc v kht s! Con du th hai l v tng (animita). V tng tc l vt thot nhng khun kh ca tri gic v ca nhn thc phn bit. V khng thy c t tnh duyn khi ca cc php. V khng thy c t tnh duyn khi ca cc php, v khng chng c c tnh khng ca cc php, cho nn ngi i thng nhn cc php nh nhng hin tng ring bit, c lp, ci ny tn ti ngoi ci kia, ci ny c mt c lp vi tt c ci kia. Nhn cc php nh th cng ging nh l ly thanh gm ca nhn thc phn bit cht thc ti ra tng mnh nh ri rc, v nh th l khng thy c t thn ca thc ti. Ny cc v! Vn php ty thuc vo nhau, ci ny c trong ci kia, ci ny lng trong ci kia, trong mt ci c tt c mi ci. l ngha hai ting tng nhp v tng tc. Tng nhp l i vo trong nhau; tng tc l nng vo nhau. Ci ny i vo trong ci kia, ci kia i vo trong ci ny; ci ny l ci kia, ci kia l ci ny. Qun chiu nh th cc v s thy rng tri gic ca chng ta y dy sai lm. Con mt ca cm gic khng thy c vn hu r rng v chnh xc bng con mt qun chiu ca tr tu. C khi nhn si dy, con mt ca cm gic v ca tri gic c th nhn lm l con rn, nhng di con mt ca qun chiu, t thn ca si dy c hin l r rng v hnh bng con rn s t nhin tiu dit. Cc v kht s! Cc tng trng nh c, khng, sinh, dit, mt, nhiu, cn, mt, ti, i, d, sch, thm, bt... u l nhng tng trng m tri gic v nhn thc phn bit p chp vo thc ti. i vi nht ngha , th t thn
thc ti khng b giam nht trong nhng phm tr phn bit , khng b khun kh trong cc tng trng ca nhn thc phn bit, V vy cho nn vn php c gi l v tng. Qun chiu lm tan r nhng nim c, khng, sinh, dit, mt, nhiu, cn, mt, ti, i, d, sch, thm, bt... cc v s t ti gii thot. V tng v vy l cnh ca mu nhim th hai m ra ta i vo th gii ca t do. V tng l cnh ca gii thot th hai. Cc v kht s! Con du th ba l v tc, hay l v nguyn (appanithita). V nguyn l khng ui theo bt c mt ci g. Ti sao th! Thi thng ngi ta hay mun trn chy khi mt php ui theo mt php khc. Ngi i a trn chy s ngho kh ui theo s giu sang. Ngi tu o a trn chy sinh t ui theo gii thot. Nhng nu cc php c mt trong nhau, nu cc php l nhau, th ta cn cn trn chy php no v ui theo php no? Trong sinh t c nit bn, trong nit bn c sinh t, nit bn v sinh t khng phi l hai thc th ring bit. Vy th rung b sinh t chy theo nit bn tc l cha chng nhp c th tnh duyn sinh ca vn php. Cha chng nhp t tnh khng v v tng ca vn php. Qun chiu v nguyn l chm dt ngay s tm cu v theo ui. Gii thot v gic ng khng phi l nhng php c mt ngoi ta. Ch cn m mt chim nghim, th ta thy c ta chnh l bn thn ca gii thot v gic ng. Tt c cc php, tt c chng sinh u c sn t tnh gic ng trn y trong t thn mnh. Cc v ng i tm t tnh y bn ngoi. Nu bit xoay nh sng qun chiu vo t thn, t khc cc v thc hin c gic ng. Cc v kht s! Tt c cc php trong v tr khng php no tn ti c lp ngoi nhn thc ca cc v, trong k c nit bn, trong k c gii thot. Cc v khng cn i tm cu nhng th y u na. Cc v nn nh rng i tng
nhn thc khng tn ti c lp vi nhn thc. Khng ui theo mt php no, k c Phm Thin, Nit Bn v Gii Thot, l ngha ca v nguyn. Cc v l ci cc v ang i tm. V nguyn, do , l cnh ca mu nhim th ba m ra ta i vo th gii ca t do. V nguyn l cnh ca gii thot th ba vy. Cc v kht s! l gio l php n, l php mn ba cnh ca gii thot. Tam Gii Thot Mn l php mn rt vi diu, rt mu nhim, cc v nn ht lng hc hi v thc tp. Tu tp theo php ny chc chn qu v s t ti tri kin thanh tnh, v thc hin c gii thot. Bt ni xong Kinh Php n, i c Sariputta ng dy nh l Bt. i chng thy th u ng dy v ly xung t n Th Tn. i c Sariputta tuyn b vi i chng l ngy hm sau s c mt bui trng tuyn v hc hi v kinh ny. i c ni y l mt kinh thm diu v cng, phi em ht sinh mng v tm ch ra m hc hi v thc tp mi mong c th hiu c. i c Svastika thy kinh ny c lin h ti Kinh Khng m Bt dy nm ngoi. Bt hng dn cc t ca ngi t nhng gio l n gin n nhng gio l cng ngy cng huyn nhim. Thy thy cc v trng thng nh Mahakassapa, Sariputta, Punna, Moggallana... ai ny u t v sung sng cc k khi c nghe kinh ny. Thy nh nm ngoi khi Bt ging xong Kinh Khng, thy Sariputta cng ln ly Bt, v tt c cc v trng thng trong gio on cng ln bt chc i c Sariputta. Tnh thy tr tht rt thm thit. Chiu ngy hm sau, cc i c Yamelu v Tekula n tm Bt tnh tht ca ngi. Hai i c ny u xut thn t dng di B la mn. l hai anh em rut. H ni ting l lo thng vn chng, c php v nht l c ng. Ging phng tng v xng tn ca h rt
thanh tao, trong nh ting chung v hng mnh nh ting trng. Gp Bt, hai i c ly xung. Bt mi h ngi: i c Yamelu ni: - Th Tn, chng con mun xin php Th Tn trnh by v vn chuyn ng trong cng cuc hong php. Bch Th Tn, trong khi Th Tn thuyt php, ngi thng dng ngn ng Magadhi Magadha hay Kosala cng vy. Nhng trong gii kht s c nhiu v khng s dng c ting Magadhi, v nhng min h hnh o dn chng cng khng bit ting Magadhi. V vy php m ca ngi c chuyn dch thnh rt nhiu th ting ca nhiu ging dn khc nhau. Thi cha xut gia, chng con may mn hoc c nhiu sinh ng, v chng con nhn xt rng nhiu ni ngi ta lm sai lch v mo m php m vi diu ca ngi bng cch din dch php m y thnh nhiu th ng. Chng con xin Bt cho php chng con em tt c cc kinh gio ca ngi vit thnh ngn ng Sanskrit c in. Nu cc v kht s bn phng u hc thuc php m ngi qua c ng y th chc chn chng ta trnh c ci nn lm mo m v sai lch ting ni ca Bt. Bt im lng mt lt ri ngng ln nhn hai v i c: - Cc v lm nh th khng tin, o php l mt thc th linh ng, ngn ng chuyn ch gio php phi l nhng sinh ng ang c s dng. Ti khng mun gio l ca chng ta c trnh by bng mt c ng, tr nhng ngi tr thc, t ai hiu v cm c gio l qua mt c ng. Cc thy Yamalu v Tekula, ti mun ni r vi qu v l gii mn ca ti, xut gia cng nh ti gia, u phi hc hi v thc tp gio php bng chnh ting m ca mnh. Nh vy gio php mi linh ng v d hiu. Gio php phi c thch ng vi i sng hin ti v phi c trnh by nh th no thch hp v d hiu vi vn ha a phng.
Hiu c Bt, hai i c Yamalu v Tekula nh l ngi v rt lui.
Chng 69: Chim ct v chim ng

Tuy cha b Bt gi ring qu trch ln no, thy Svastika vn bit rng mnh cn c rt nhiu khim khuyt trong np sng phm hnh v thy cng bit rng Bt thy ht nhng khim khuyt y. Nu Bt khng ry hoc cha ry c l l v Bt thy thy c tm h tr su cn, tuy s h tr ny cha c nghim mt. Mi ln thy v kht s hay n kht s no b qu trch, Svastika thng xem nh chnh mnh b qu trch, v vy thy c nhiu c hi tp thc lim thn tm. Nht l mi khi thy Rahula c Bt gi li gio ha l thy Svastika xem nh l chnh mnh c Bt gi. Thy Rahula bc nhng bc tht vng chi trn con ng tin tu phm hnh v iu ny l mt tr duyn cho s tu hc ca thy Svastika. C mt ln thy Svastika ngi tm s vi thy Rahula trong mt cm rng v s may mn c xut gia theo Bt ca mnh. Thy ni thy c nm hng v tnh lc v gii thot ri th khng cn thy np sng ngoi th gian l vui thch na. Thy Rahula bo: - Tuy vy mnh khng nn vi qu tin ni mnh. Cng trnh h tr su cn l cng trnh cn bn ca np sng phm hnh v ngay cc v ln trong gio on kht s cng vn khng dm khinh thng cng phu thc tp ny. Ri thy k cho thy Svastika nghe v thy Vangisa. Thy Vangisa ni ting l mt v kht s va c bin ti va c khiu vn chng. Thy ch thc l mt thi s, thy lm nhiu bi thi k ca ngi Bt, Php v Tng. Thy tng c th ca thy cho Bt nghe v Bt ng li khen ngi. Hi mi xut gia, thy Vangisa c theo hc vi thy Nigrodhakappa v y ch ni thy. Hai thy tr c tr ti n Aggalava min ngoi thnh Savatthi. Sau trng lo Nigrodhakappa tch, thy c v tu vin Cp C c.
499 | C h n g 6 9 : C h i m c t v c h i m n g
Mt hm i kht thc vi thy Ananda, thy Vangisa th tht vi thy Ananda rng tm thy khng c an tnh v thy khn cu thy Ananda ha gii gim. Hi ra, thy Ananda bit c rng tm ca thy Vangisa cn ang xao xuyn v nhan sc ca mt s cc v tiu th thng n cng dng ti tu vin. Thy Ananda hiu rng thy Vangisa l mt ngh s, tm hn d rung ng bi nhng ci p v v vy ly ci sc p ca chnh gio php v ca gic ng gip thy Vangisa vt thot ci p mong manh, v thng v c th gy tai ha ca n sc. Thy dy thy Vangisa chiu ri nh sng vo i tng qun nim thy tnh cch bt tnh v chng tn hoi ca cc php. Thy Vangisa thc tp theo li gio hun ca thy Ananda, thc tp h tr su cn v lm mt bi thi k t tnh m nhiu thy bit n. Bi k y nh sau: khoc o ca sa, Tham dc cn ui theo Nh tru nh la ngi Qu tht l h thn! Con ca nh i tng Ti gii ngh cung tn Ngn ngi bn t pha Vn ph c vng vy. Nay giai nhn c n, ng hn l qun trn, An tr ni chnh php Ta quyt cng khng sn. Ta theo Th Tn Ca dng h Mt Tri Trn ng v thong dong Tnh ta trn gi. Do h tr su cn Ta ung dung tin bc No phin v lng
No lay chuyn c ta? Thy Vangisa l ngi thng minh v ti gii, v vy c ln vng vo tm trng t ho v m thm c khinh mit mt s cc thy khc, nhng may mn thay, nh tu tp chnh nim, thy thy c nim kiu mn khi ra trong tm thy, v thy bt gic cm thy h thn. Thy lm ra bi k sau y t tnh: t Gotama, Hy on tr kiu mn! Con ng kiu mn ny Ch a v kh th! K kiu mn ngm ngm Cng i v a ngc Hung chi l nhng k Vnh vo nhn cuc i! Hc o thy ng ngay, Tm hn c an lc Nim vui rt cao Ta phi mong t ti. Hy tp php chnh nim t php tam minh, Kiu mn on tr xong Mi thnh cng tht s. Nh c cnh gic cao cho nn thy Vangisa vt c rt nhiu chng ngi v bc nhng bc tht ln trn con ng chuyn ha. Thy t ti qu v Bt Sinh, v iu ny c trng lo Sariputta xc nhn. Ngy tm t bng m, thy Vangisa lm mt bi thi k t lng bit n Bt. Bi thi k y nh sau: Ngy xa say th mng Ta phiu bng khp ni Cnh ch ri cnh qu
Cui cng c gp Bt! Th Tn thng xt Dy cho ta php mu Nghe xong khi nim tin Khoc o ngi kht s. An tr trong chnh php Kin c ta mt lng Nay chng c tam minh n n bc tnh thc Ht ging ca mt tri Th Tn gieo rc V chng sanh u ti Ngi khai m li ra Bn tt s nhim mu Con ng tm no chnh An lc v t do Ngha li cng vi diu. Phm hnh cao siu sinh cng kho lo Nit bn cu mun loi n su ngi ch dy! Thy Sariputta trong mt bui ging cho cc v kht s tr c em trng hp ca thy Vangisa ra lm gng. Thy bo: Thy Vangisa trong bc u tu hc cng tng c nhng tnh cm v nhng tm trng yu ui, nhng sau nh tu hc tinh chuyn vt thng c mi phin no v chng ng c diu php. Bit vy, ngi tu khng nn c mc cm, d l mc cm t tn hay l mc cm t ti. Tu tp chnh nim, ta s thc c nhng g ang xy ra trong ni tm v ta s khng b li cun theo nhng g ang xy ra. H tr su cn v vy l phng php rt mu nhim vng tin trn ng o.
Nghe thy Rahula k v thy Vangisa, thy Svastika hnh dung li c v kht s ti hoa ny. Tuy thy tng c gp thy Vangisa nhng cha bao gi c dp tr chuyn. Thy nh bng hm no s xin n lm quen v hc hi kinh nghim tu o ca thy Vangisa. Thy nh c mt hm Bt dng hnh nh v bin c dy i chng v cng phu h tr su cn. Ngi ni: - Ny cc v kht s, mt l mt i dng su, trong y c y nhng loi thy qui, c y nhng con nc xoy v nhng t sng ngm rt nguy him. Nu khng i trong chnh nim, chic thuyn ca qu v s b nhng loi thy qui, nhng con nc xoy v nhng t sng ngm y lm cho m chm tr ong bin sc. Tai, mi, li, thn v ca qu v cng l nhng i dng su trong y c y nhng loi thy qui... Nh ti nhng li dy y ca Bt, thy Svastika thy su sc v cng. Qu tht su gic quan ca thy l nhng i dng su, v nhng t sng ngm c th ni dy bt c lc no v lm cho thy chm m. Thy Rahula ni rt phi: thy rt khng nn khinh thng v phi thc tp rt nghim chnh li Bt dy. Cu chuyn v con chim Ct m Bt k cho cc thy kht s tr nghe trc tp lu ca ngi ti tu vin Jetavana l mt cu chuyn tht d nh. Cu chuyn ny cng c mc ch nhc nh cc thy gi gn su cn v ng bung th t thn trong lnh vc ca tht nim. Bt k: Mt hm n c mt con chim ng thnh lnh p xung v chp ly mt con chim Ct ri bay vt ln cao. Con chim Ct than khc, t trch l mnh i ra khi vng m cha m n bo khng nn ra khi cho nn mi b tai nn. "Nu ta bit nghe li cha m ta th con chim ng ny c lm g c ta". Nghe con chim Ct ni th, chim ng hi: "Vy vng m cha m my bo my ng ra khi l vng no?" Chim Ct tr li: " l vt t mi c cy". Chim ng ly lm l, bay i, bn mang con chim Ct ra tr v ch c. Trc khi bay i, chim ng ni: "Ny Ct, ta th my ra, my hy liu
chng, ta ch th my ln ny thi. Ln sau nu bt c my, ta s khng th u". Chim Ct tr v vt t c cy, leo ln ng trn mt hn t ln v thch thc chim ng: "Ny chim ng, my hy xung y, xung y xem c th bt c ta hay khng?". Chim ng ni gin, xp hai cnh vo mnh, lao vt xung vi tt c sc lc ca n. Chim Ct bit th nn lp tc chui xung np di hn t. Chim ng bt khng c chim Ct m cn va vo hn t tht mnh n ni b b ngc v quay ra dy cht. Ny cc v kht s, ngi tu hnh phi an tr trong chnh nim, h tr su cn cho nghim chnh, ri khi lnh vc chnh nim tc l i vo lnh th ca ma vng, th no cng b tai nn". Thy Svastika nhn thy trong gio on ca Bt c nhiu v kht s tr tui c o hnh v ti nng. iu ny lm cho thy phn khi. C mt hm thy c thp tng mt s cc thng ta ti d l trai tng t tht c s Citta ti th trn Macchikasanda v khm ph ra s c mt im lng ca mt v kht s tr tui nh th. C s Citta l ngi ni ting tinh thm gio l. ng l mt v t c s c o tm v cng c qun chng i m gn nh c s Anathapindika. ng thng hay thnh cc v cao c ti nh cng dng trai phn v c hc hi. Hm y c trn mi v kht s cao nin c mi. Ch c Svastika v mt v kht s khc tn l Isidatta l hai ngi tr tui. Sau khi cng dng trai hn, c s Citta ng ra nh l cc v tn tc, xin php ngi xung mt chic gh thp trc mt cc v xut gia v t cu hi sau y: - Knh bch cc v tn tc, con c nghe kinh Bramajala, trong Bt ni v su mi hai lun chp ca cc hc phi ng thi. Con cng c nghe nhng cu hi v sinh dit v v linh hn m cc o s thng nu ra nh: th gii l hu bin hay v bin, vnh cu hay phi on dit, linh hn v thn xc l mt hay l khc, Nh Lai c cn khng sau khi nhp dit, hay l va cn va khng cn, hoc khng cn cng khng khng
cn... Bch cc v tn c, do u m c nhng lun chp v nhng cu hi c tnh cch siu hnh y? Trc cu hi ca c s Citta, tt c cc v kht s u nn thinh, Citta lp li cu hi ny ti ba ln m cng khng c v kht s no ln ting tr li c. Thy Svastika cm thy bi ri, v cm thy nng bn hai tai. t nhin thy Isidata ln ting, hng v pha cc v trng lo, thy hi: - Knh bch cc v trng thng, con c th tr li cu hi ca c s Citta c khng? Cc v kht s ln tr li: - Kht s, ng c th tr li nu ng mun. Hng v c s Citta, thy Isidatta ni: - Ny c s, s d c nhng lun chp v nhng cu hi y v ngi ta cn mc kt vo ng kin. Nu ng kin khng cn, ngi ta s khng hi nhng cu hi nh th v khng ch trng nhng lun chp nh th. C s Citta l v ngc nhin v thn phc, song ng li ni: - Xin i c vui lng ct ngha cho r thm. - Ngi khng c gn gi cc bc thin nhn, khng c hc hi gio php gic ng, thng cho rng thn th ny l ta, hoc thn th ny l ca ta, hoc c ta trong thn th ny, v c thn th ny trong ta... Ngi y li cho rng cm th l ta, l s hu ca ta, hoc c ta trong cm th ny v c cm th ny trong ta... Ngi y cng c cng mt kin chp y i vi tri gic, tm hnh v nhn thc. l ngi ang b kt vo ng kin, chnh v b kt vo ng kin nh th nn mi ch trng v tin vo nhng lun chp nh su mi hai lun chp trong kinh Phm Vng, v mi hi nhng cu hi nh nhng cu hi v hu bin v v bin, thng v on, mt v khc, cn hay l khng cn. C s Citta, nu hc hi v tu tp ph tr c ng kin th
nhng cu hi v nhng lun chp kia s t ng tr thnh v ngha. C s hon ton b thy Isidatta chinh phc. ng knh cn hi: - Bch i c, ngi t u ti? - C s Citta, ti ti t Avanti. - Bch i c, ti nghe ni Avanti c mt ngi tr tui tn l Isidatta xut gia. l mt thiu nin anh tun, li lc phi thng, mt ngi m chng ti nghe tn m cha bao gi tng c gp. Chng hay i c c gp ng ta hay khng? - C s Citta, ti c gp ng y. - Vy tha i c, v kht s ti c y hin by gi u? i c Isidatta im lng. C s Citta vn ngi thng minh. ng ng rng v i c ang ngi trc mt mnh l Isidatta. ng hi: - C phi i c chnh l i c Isidatta khng? - Tha phi, thy Isidatta tr li. C s Citta mng r: - Vy th qu ha v hn hnh cho ti bit my. Bch i c Isidatta, vn xoi v t x ti Macchikasada rt mt m v y mi tin nghi. Ti rt mong c c i c n ving chng ti thng. Chng ti xin nguyn cng dng i c tt c nhng g i c cn n nh thc phm, y o, thuc men v ch . Thy Isidatta im lng. Sau cc v kht s t gi. Thy Svastika nghe ni l sau , thy Isidatta khng bao gi tr li nh c s Citta mt ln na. V t thy cng khng cn c gp li thy Isidatta. Hnh nh thy Isidata sng ngi trong tm thy
Svastika. Thy Isidatta khng nhng thng minh m cn rt khim nhng na. Thy khng mng ti s cung knh v cng dng ca ngi c s, d l mt v i c s nh Citta. Thy Svastika thm nguyn s hc theo hnh ca thy Isidatta v thm hn l mt hm no c dp gh v Avanti, thy s hi thm tm gp li v kht s y. Thy Svastika bit Bt rt thng yu nhng thy tr c chuyn tm, c tu gic v c ch nguyn li tha. Bt tng ni l ngi trng cy tht nhiu nhng v ny trong cng trnh bi p v trao truyn o php cho cc th h tng lai. Tuy vy, thy thy Bt v ang em lng che ch cho c cc thy trong gio on kht s, v ngi rt kin nhn trong vic ging dy v ha . C thy tu khng thnh cng, ra i ti su ln m n khi hi u, Bt cng cho php tr li gio on mt ln na. C nhng v thiu thng minh n ni hc hoi m cng khng thuc c mi su php th, vy m ngi vn tip tc v v v khuyn khch. Hi , ti tu vin Jetava, c mt thy tn Bhaddali. Thy Bhaddali c nhng khuyt im m Bt bit, nhng ngi c tnh lm l to cho thy mt c hi chuyn ha. Thy khng theo kp i chng trong vic chp tri nhng quy lut ca tu vin. Php tc ca tu vin c iu khon l khi th trai, v kht s ch ngi mt ln cho n khi n xong ba cm m khng c ng dy ly thm thc n hoc lm nhng vic khc. gi l php nht ta thc. Tuy nhin, thy Bhaddali khng lm nh vy c, v sng trong i chng, thy thng gy ra nhng phin nhiu cho ngi khc, Bt c gi thy ln nhiu ln v dy thy php t hi cu hi: "Ti phi lm g cho i chng hoan h?" mi sng mai. Vy m my thng sau, thy vn cha thnh cng, Trong i chng c nhng thy khng kin nhn v c khi ni nng thy. Bit vy, c hm Bt dy i chng: - Cc v kht s, mi c nhn trong tng on d c nhng khuyt im trm trng, nhng th no trong con ngi y vn cn li mt t ht ging ca nim tin v tnh thng. Chng ta phi c x vi v y nh th no nhng ht ging ca nim tin v
tnh thng cn li trong con ngi khng b hon ton tiu dit. V d c mt ngi kia v bt hnh m m mt con mt, v ch cn mt con mt. B con v nhng ngi thn thuc ca ngi ny c nhin s tm cch gip v bo v con mt cn li kia, v bit rng con mt kia m m na th khng cn g l tng lai na. Vy th cc v kht s, cc v hy gip bo v nhng ht ging c tin va tnh thng cn li ni ngi ng o bng cch i x d thng vi ngi y. Hm y, thy Svastika c mt. Thy rt cm ng v thi v tnh thng ca Bt Thy ngng ln th thy thy Ananda a tay lau nc mt, th ra thy Ananda cng cm ng nh thy. Bt tuy l mt ngi rt ngt ngo, nhng c khi ngi cng rt nghim khc v cng tng s dng nhng li qu trch rt thng thn v rt quyt lit. Ngi no m Bt khng c hoc cha c qu tht l ngi khng c tng lai. Mt hm, Svastika c chng nghim mt cuc ni chuyn ngn v rt ho hng gia Bt v mt v iu m s, ngha l mt ngi hun luyn iu phc nga. Bt hi v iu m s: - ng iu phc nga nh th no, xin ni cho chng ti nghe i. V iu m s: - Th Tn, c nhiu loi nga. C loi rt d, ch cn dng bin php ngt ngo. C loi kh tr nhn phi dng va bin php ngt ngo va bin php mnh. C loi kh hn, ch c th dng bin php mnh. Bt ci v hi: - Vy khi gp loi nga chng m c ba bin php u v hiu th ng lm th no? - Bch Th Tn, trong trng hp y th con phi h st n. n sng chung trong by nga th s lm h hng nhng con nga
khc. Bch c Th Tn, ngi iu phc cc v t nh th no, xin cho con bit vi. Bt ci: - Th ti cng lm tng t nh ng. C nhng ngi ch cn ngt ngo. C nhng ngi va cn bin php ngt ngo va cn bin php mnh. C nhng ngi ch c th dng bin php mnh mi c th tr ni. - Vy trong trng hp c ba bin php u v hiu th c Th Tn lm g i vi ngi bt kh tr ? Bt ni: - Th ti cng lm nh ng vy, ti git ngi y i. V iu m s trn xoe hai mt: - Sao? c Th Tn git ngi ? c Th Tn dy ngi ta gii bt st... Bt ni: - Ti ni vy thi ch u c git ngi theo kiu ng git nga. Gp trng hp c ngi khng th s dng c mt trong ba bin php trn th ti t chi khng chp nhn vo gio on kht s, khng chp nhn l hc tr ca ti, th thi, nhng cng l iu bt hnh ln. Khng c tu tp theo chnh php trong tng on l g nu khng phi l s nh mt ci c hi mun kip mt ln? l g khng phi l mt ci cht ca tm linh. Nhng khng phi ch l cho ngi kia m l mt nim au cho c ti, v ti rt thng xt ngi , v ti vn mong l mt ngy kia ngi c th hi u. Ngy xa, thy Svastika c dp thy v nghe Bt qu trch v dy d thy Rahula, v thy cng tng thy Bt trch dy mt vi thy khc. By gi thy thy c sau hnh ng qu trch v la dy y c mt tnh thng m thm. Thy Svastika bit Bt rt thng thy d
Bt cha ni ra iu thnh li, nhng ch cn nhn vo mt ngi l thy thy r iu . m nay, c Th Tn c khch. Thy Ananda nh thy Svastika i un nc nu tr. Khch l mt v hip s, dng i hin ngang, lng eo trng kim. ng ct nga ngoi cng tu vin Jetavana, gm bn yn nga v c thy Sariputta hng dn vo chic am tranh ca Bt. Ngi ng cao ln, mt ng sng quc v ng bc nhng bc di, mt sng quc nhn v pha trc. Thy Ananda cho thy Svastika bit l hip s Rohitassa. Khi vo dng tr, thy Svastika thy hip s Rohitassa v thy Sariputta ang ngi i din Bt trn nhng chic g k thp, cn thy Ananda th ng hu sau lng Bt. Dng tr cho Bt, cho khch v cho hai thy xong, thy Svastika cng n ng sau lng Bt bn cnh thy Ananda. Mi ngi lng thinh mt lc tht lu sau khi ung tr. t nhin, hip s Rohitassa m li: - Bch c Th Tn, c mt ci no m khng c sinh, khng c gi, khng c bnh, v khng c cht? C mt ci no m mun loi khng chu lut sinh dit? Ta c th di chuyn b ng cch no ra khi th gii ca sinh dit i ti th gii khng sinh dit kia? Bt tr li: - Ny, Rohitassa, khng th no ra khi th gii sinh dit bng cch di chuyn, d ta c i mau cch my i na, d ta c i mau hn c nh sng. Nghe Bt ni nh th, hip s chp hai tay li: - Ly c Th Tn, ngi dy rt ch l. Qu tht ta khng th i ra khi bin gii ca th gii ca sinh dit bng cch di chuyn, d bng tc no. Con nh trong mt kip trc con tng c thn thng v con c th bay trong h khng vi tc ca mt mi tn, con ch vn mt bc l c th t b bin min ng con sang ti b bin min Ty. Con c quyt vt
bin gii ca th gii sinh lo, bnh, t, i sang mt th gii khc, mt th gii trong ta khng cn b khng ch bi lut sinh dit. Con i sut ngy nh vy, ngy ny sang ngy khc, khng dng li hoc n, hoc ung, hoc ngh ngi, hoc ng, hoc i i tin hay tiu tin... Con i trn mt trm nm vi tc y nhng con khng i ti u c v rt cuc con cht dc ng... Vi diu thay, dng s tht thay l li ni ca c Th Tn! Qu tht ta khng th no vt c bin gii ca ci sinh t bng cch di chuyn, d l di chuyn vi tc ca nh sng. Bt dy: - Tuy vy, ta khng ni rng ci sinh t ny khng th vt c. Ny Rohitassa, ng c th vt khi ci sinh t ny. Ta s ch cho ng con ng vt thot th gii sinh t. Ny Rohitassa, chnh trong tm thn di by thc ca ng m th gii sinh t c sinh khi v cng trong chnh tm thn di by thc y m ng c th tm thy c s chm dt ca th gii sinh t. Hy qun chiu thn th ng. Hy qun chiu th gii sinh dit ngay trong tm thn by thc ca ng. Qun chiu thy c thc tng v thng, v ng, bt sinh v bt dit ca vn php trong v tr. Ri ng s thy th gii sinh dit tan bin v th gii ca bt dit bt sinh hin l. ng s c gii thot khi mi kh au v s hi. vt khi th gii ca kh au v sinh dit, ng khng cn i u ht. ng ch cn ngi li v nhn su vo t tnh ca thn th ng. Thy Svastika thy hai mt ca i c Sariputta sng quc nh hai v sao. Hip s cng l v vui sng mt cch r rt. Svastika cm ng khng cng, ai d php Bt mu nhim n th v cng hng trng n th. Tht nh l mt bn i hng ca. Cha kha ca s thnh cng nm ngay trong lng bn tay ca mnh, thy Svastika cm thy r rng iu .
Chng 70: Bt t u ti v s i v u?
Mt hm n, khi tri ang cn ma tm t, c mt v du s ti ving. V du s ny tn l Uttiya. i c Ananda tin dn ng vo gp Bt. Thy gii thiu v du s, nhc gh mi ng ngi, ri i ly khn ng lau kh u tc v mnh my. Uttiya hi Bt: - Sa mn Gotama, th gii l cn mi hay l s c khi b hoi dit? Bt mm ci, ni: - Du s Uttiya, ti xin php khng tr li cu hi . Uttiya hi: - Th gii l c bin gii hay khng c bin gii? - Ti cng khng tr li cu hi . - Vy th thn th v linh hn l mt hay l hai? - Cu hi ny ti cng xin php khng tr li. - Sau khi cht, sa mn Gotama cn hay l mt? - Cu hi ny ti cng xin php khng tr li. - Hay ngi ngh rng sau khi cht, ngi va cn m cng va mt? - Du s Uttiya, cu hi , ti cng khng tr li. Uttiya ngc nhin. ng ni: - Cu no ti hi, sa mn Gotama cng khng tr li. Ti sao th? Vy hi cu no sa mn Gotama mi chu tr li? Bt ni:
512 | C h n g 7 0 : B t t u t i v s i v u ?
- Ti ch tr li nhng cu hi v o php c lin h ti cng phu tu tp nhm gn lc thn tm, vt thng lo u v su kh m thi. - o php ca sa mn Gotama c th cu c bao nhiu ngi trn th gii? Bt lng yn khng ni. Du s Uttiya cng ngi yn lng. S v du s ngh lm rng Bt khng thm hoc khng sc tr li nhng cu hi ca ng ta, v ngh nh th th ti nghip cho ng ta qu, i c Ananda ln ting: - Du s Uttiya ti ni cho bn nghe mt v d ny, v bn c th hiu ca thy ti. Gi d c mt ng vua kia c tr trong mt thnh tr tht kin c, c ho su v hm chng bao quanh, ch c mt ca ra vo m thi, v ca ra vo y vua c mt ngi tht sng sut ng canh gc. Ngi gc ca n ch cho vo thnh ngi no m ng ta bit v nhn mt c, ngoi ra ng ta chn li tt c mt ngi l mt. ng ta cng i tun tiu chung quanh thnh tr v bit r rng khng c mt k h no do ngoi nhn c th t nhp c vo thnh, d cho mt ci l nh mt con mo con chui qua. ng vua trn ng trong thnh khng lu tm ti s lng nhng ngi c php qua li cng thnh. ng vua y ch quan tm n vic lm th no cho k gian khng t nhp c vo thnh. Thy ti cng vy. Sa mn Gotama khng quan tm my ti s lng nhng ngi theo o. Sa mn Gotama ch quan tm ti nhng php mn c hiu lc ngn chn v dit tr tham dc, bo ng, v m vng thc hin an lc v gii thot m thi. Nu bn hi thy ti nhng cu hi tht s hu ch cho vic iu phc thn tm v tu tp thin qun th thy ti s tr li bn, ch sao khng?
Du s Uttiya lnh , nhng v ng ta qu ch trng n nhng vn thuc phm vi l lun siu hnh nn ng co t Bt v i c Ananda m khng cm thy tha mn cho lm. Sau my hm li c mt v du s khc tn l Vacchagota ti ving Bt. ng ta cng hi Bt nhng cu c tnh cch tng t nh nhng cu hi ca du s Uttiya. V d ng hi: - Sa mn Gotama, xin ngi cho bit l c ng hay khng? Bt lng thinh khng p. Sau vi cu hi khng c gii p, Vacchagota ng dy v b i. Sau khi Vacchagota i khut, i c Ananda hi Bt: - Th Tn, trong cc bui php thoi, Th Tn tng c ging dy v o l v ng. Ti sao hm nay Th Tn khng tr li nhng cu hi v ng ca du s Vacchagota? Bt ni: - Ananda, o l v ng m ti ging dy cho cc v kht s l mt php mn hng dn thin qun, m khng phi l mt ch thuyt. Hiu n nh mt ch thuyt, cc v c th b kt vo n. Ti chng c ln bo cc thy l gio php phi c xem nh chic b ch ta qua sng, nh ngn tay ch mt trng, v ta khng nn b kt vo gio php hay sao? Du s Vacchagota ch mun ti a ra mt ch thuyt th ti a ra sao c. Ti khng mun cho Vacchagota kt vo mt ch thuyt, d l ch thuyt hu ng hay l ch thuyt v ng. Nu mnh ni vi ng ta l c ng, th l mnh ngc li gio php ca mnh. Nu mnh ni vi ng ta l khng c ng, ng ta nu vo y nh mt ch thuyt ri ng ra b kt vo y th c ch g cho ng ta? Vy nn im lng l cu tr li hay nht trong trng hp ny, th rng h cho l mnh "khng bit" cn hn l h b kt vo kin chp.
Mt hm i c Anuruddha trn ng i kht thc b mt nhm du s chn li ct vn. H bt thy phi tr li cho c cu hi ca h. H ni tr li c th h mi cho i. H hi: - Chng ti nghe n sa mn Gotama l bc gic ng vn ton, v gio php ca ngi rt cao siu mu nhim. Thy l mn ca sa mn Gotama, vy xin thy cho bit: sau khi cht sa mn Gotama c cn hin hu hay khng? Ri cc v du s buc i c Anaruddha chn mt trong nhng iu sau y: 1. Sau khi cht, sa mn Gotama cn. 2. Sau khi cht, sa mn Gotama mt. 3. Sau khi cht, sa mn Gotama va cn va mt. 4. Sau khi cht, sa mn Gotama va khng cn va khng mt. Kht s Anuruddha bit rng trong bn cu tr li khng c cu tr li no ph hp vi gio php ca Bt. Thy im lng, nhng cc v du s khng bng lng s im lng . H buc thy phi ni mt ci g . Cui cng, i c ni: - Ny cc bn, theo tri kin ca ti th bn mnh , khng mnh no din t c s tht v sa mn Gotama. Cc thy du s ci v bo nhau: - Xem b v kht s ny l ngi mi tu cho nn ng ta mi khng tr li c cu hi ca mnh v tm mi cch thi thc. Thi chng ta nn cho ng ta i cho ri. Ni xong, h b i. Sau my hm, gp gi php thoi, i c Anuruddha em vic xy ra trnh ln Bt, ri thy ni:
- Th Tn, xin Th Tn soi sng cho chng con, chng con c hc hi thm v cho chng con c kh nng tr li mi khi c hi nhng cu hi tng t. Bt hi Anuruddha: - Ny Anuruddha, i tm bt sa mn Gotama bng khi nim rt kh. Sa mn Gotama u? Anaruddha! C th tm sa mn Gotama ni hnh sc khng? - Bch Th Tn, khng. - C th tm sa mn Gotama ni cm gic khng? - Bch Th Tn, khng. - C th tm sa mn ni tri gic, tm t v nhn thc khng? - Bch Th Tn, khng. - Vy th Anuruddha, c th tm sa mn Gotama ngoi hnh sc khng? - Bch Th Tn, khng. - C th tm sa mn Gotama ngoi cm gic khng? - Bch Th Tn, khng. - C th tm sa mn Gotama ngoi tri gic, tm t v nhn thc khng? - Bch Th Tn, khng. Bt nhn Anuruddha: - Vy th tm sa mn Gotama u? Anuruddha, ngay trong gi pht hin ti ng trc sa mn Gotama m cn khng nm bt c sa mn Gotama hung h l sau khi sa mn Gotama dit ! Anuruddha, t thn ca sa mn Gotama, cng nh t thn ca bt c mt php no trong vn php, khng th no nm
bt c bng khi nim, bng nhng phm tr ca nhn thc phn bit. Phi thy c cc php trong lin h duyn khi ca n. Phi thy c sa mn Gotama ni nhng php m ta thng cho l khng phi sa mn Gotama, nh th mi thy c chn tng ca sa mn Gotama. Anuruddha! Mun thy c t tnh ca mt a hoa sen, ta phi thy c a sen ni nhng php m ta khng gi l a sen, nh nh sng mt tri, nc h, m my, bn t, hi nng... Ch c ci thy mi a ta vt thot c ci li bin k s chp, tc l ci li phn bit khi nim, tc l nhng phm tr sinh, dit, ny, kia, c, khng, d, sch, thm, bt... Mun thy c sa mn Gotama cng th. Bn phm tr: c, khng, va c va khng, khng c cng khng khng, ch l bn ci li nhn trong s bao nhiu chic li nhn khc, khng c sc nm bt c con chim i bng ca thc ti mu nhim. Anuruddha! Thc ti t thn khng th dng khi nim phn bit m nm bt, khng th dng ngn ng vn t m din by. Ch c tr tu thc chng do thin qun em li mi gip ta nhn c t thn thc ti. Anuruddha, mt ngi cha bao gi c dp nm hng v ca mt tri xoi th khng th no bit c hng v y d ngi khc c dng bao nhiu ng ngn, vn t v khi nim phn bit din t hng v tri xoi cho ngi kia nghe. Ch c kinh nghim chng c trc tip mi a ta th nhp c thc ti. Do ti tng nhiu ln ni vi cc v l ng nn i lc vo th gii ca h lun nh mt thi gian qu bu ca s tu tp qun chiu. Anuruddha! Vn php l vn php trong ci t thn nh tht ca n, cho nn ta gi t thn ca cc php l chn nh (tathatha). Chn nh l t thn mu nhim ca vn php. a sen t chn nh m ti, Anuruddha cng t chn nh m ti,, sa mn Gotama cng t chn nh m ti. T chn nh m ti th gi l nh lai (tathagatha). T chn nh ti, vn php i v
u? Vn php i v chn nh. i v chn nh th gi l nh kh (tathagatha). Tht ra vn php khng t u ti c, cng khng i v u c, v t thn ca vn php l chn nh ri. Anuruddha! Ngha ch thc ca nh lai l khng t u ti m cng khng i v u c (tng v s lai, dic v s kh). Anuruddha, t hm nay tr i ti s t gi l nh lai (tathagatha). Nh lai a t ny, bi v t ny trnh c nim phn bit c th thy c trong cc i danh t ti v ta. i c Anuruddha mm ci: - Bch nh lai, t nay xin ngi c t xng l Nh lai i vi chng con. Chng con bit rng chng con cng t chn nh ti, nhng chng con khng t xng chng con l Nh lai, chng con ch Nh lai s dng i danh t ny. Th Tn, mi ln Th Tn t gi mnh l Nh lai, chng con li c dp c nhc qun chiu v nh rng chng con cng thuc v cng mt bn th chn nh, bt sinh v bt dit. Bt mm ci: - Nh lai rt vui lng v ngh y ca thy Anuruddha. i c Ananda c mt trong bui tham vn k diu hm y. Sau khi cuc tham vn chm dt, thy i theo i c Anuruddha. Thy ngh l ngy hm sau, hai ngi s ln trng tuyn cho i chng nghe ni dung ca cuc tham vn t u ti cui, v i c Anuruddha s bt u bui trng tuyn bng cch thut li cuc i thoi gia thy v cc du s ngoi o trn ng ph Savatthi. Thy Anuruddha rt hoan h v ngh ny.
Chng 71: Ngh thut ln dy n

Ma an c hon mn, Bt ln ng v min Nam. Ngi gh thm vn Nai Migaradava Isipatana, pha Bc thnh ph Baranasi, ni ngi ni php thoi T Diu , php thoi u tin ca ngi. Quang cnh y i khc. Mt ci thp ln c dn chng a phng dng ln k nim ln u tin bnh xe chnh php c chuyn xoay. Mi m ba mi su nm i qua, bnh xe chnh php c chuyn xoay lin tc trong mi su nm v chnh php c lan truyn n mi ni, trn khp lu vc sng Hng. Ti vn Nai, mt ging ng c to lp v cc v kht s c tr tu hc rt l ng o. Sau khi thm hi, thuyt php v khch l i chng, Bt ln ng i Gaya. Ngi gh Uruvela thm cy b nm xa. Cy b cng ngy cng xanh tt. Nhiu tnh tht c dng ln trong vng. Vua Bimbisara ang chun b cho xy mt ngi thp k nim ni Bt thnh o. Bt gh vo thn xm chi vi bn tr con. Nhng a tr nm nay khng khc g nhng a tr nm xa. Ch b chn tru Svastika nm xa nay bn mi by tui ri v tr nn mt v ln tui trong gii kht s. Bn tr i hi nhng tri u chn cng dng Bt, a no cng bit c bi tam quy. T Gaya, Bt i dn ln pha ng Bc v Rajagaha. V ti th , Bt i thng ln ni Linh Thu. Ti y, Bt gp i c Punna. Thy Bt, i c rt mng. Thy k cho Bt nghe v cng trnh hong php ca thy ti o Sunaparanta. Thy va mi kt thc mt ma an c ti vi mt s cc v kht s bn. S ngi quy y Bt, Php v Tng o ln ti con s nm trm.
519 | C h n g 7 1 : N g h t h u t l n d y n
Nhng ngy k tip, Bt i thm cc trung tm tu hc ri rc trong vng. Mt m kia, tnh ta trong tnh tht ti trung tm vn Mt. Bt thong nghe c ging tng kinh hi bt thng ca mt v kht s. Ging tng kinh ny c v mt mi v bun chn. Bt bit v kht s ny ang gp kh khn. Sng hm sau, nh hi i c Ananda, Bt bit v kht s tng kinh hi hm l Sona. Bt tng bit Sona nhiu nm v trc ti Savatthi. i c Kulikanna c xut gia di s hng dn ca i c Maha Kaccana, v tu hc vi i c ny my nm trn ni Pavatta x Kururaghara. Sona l mt thanh nin con nh giu, nho nh thng minh, nhng th cht khng c cng cp cho lm. Thy phi c gng ht sc mi sng c i sng xut gia khng nh khng ca, n mt ngy mt ba v ng di gc cy, nhng o tm ca Sona rt ln. Nm sau, thy Sona mi c i c bn s phi v Savatthi thm Bt. c gp Bt ln u, thy Sona rt sung sng, Bt hi thm thy: - Sona, thy c mnh gii khng? Tu hc, kht thc v hnh ha c kh khn lm khng? - Bch Th Tn, con hnh phc lm. Cng vic tu hc, kht thc v hnh ha ca con khng c g kh khn. Bt bo thy Ananda: - Thy dn cho kht s Sona mt ch ngh ngi trong tnh tht. i c Ananda k thm mt ci ging trong tnh x Bt. m y, Bt ngi thin ngoi tri cho ti ba gi sng. Sona thy th cng khng ng. Khi Bt bc vo, ngi hi: - Thy cha ng sao? - Bch Th Tn, con cha ng.
- Thy cha bun ng sao? Vy th thy c thuc c kinh k g, c ln cho vui i. i c Sona vng li c ln mi su cu k thuc php qun nim hi th. Ging thy trong nh chung, khng vp vp, khng c mt li vn phm. Bt khen: - Thy c hay lm, thy tu c my nm ri? - Bch Th Tn, con mi i tu c c hn mt nm thi. Con ch mi c mt tui an c. l ln u Bt gp thy Sona. m qua nghe ting tng kinh ca thy. Bt bit l Sona c gng qu sc mnh trong n lc tu hc. Ngi bo Ananda cng i vi ngi ti tnh tht ca thy Sona. Thy Bt, Sona ng dy cho mng. Bt bo Ananda v Sona ngi xung cnh Bt, ri ngi hi Sona: - Ngy trc, hi cha xut gia, thy l nhc s chuyn v n mi su dy, phi khng? - Bch Th Tn, phi. - Khi nh n, nu dy n chng th sao? - Bch Th Tn, nu dy n chng th ting n cha ng mc. - Cn nu dy qu cng. - Bch Th Tn, nu dy n qu cng th ting n bin th v dy n c th t. - Cn nu dy n c ln va phi? - Bch Th Tn, nu dy n c ln va phi th bn nhc s hay. - ng nh vy , Sona! Gii i v li bing th o nghip khng thnh, m c gng qu sc mnh th s a ti s mt mi v thi ch. Sona! Thy phi bit lng sc mnh, ng p
ung thn v tm qu mc, nh vy thy mi mong thnh tu c o nghip. i c Sona ng dy ly xung cm t Bt. Mt bui chiu, y s Jivaka, ln ni Linh Thu thm Bt. Ti chn ni, ng gp Bt, Bt mi tu vin Trc Lm v. ng cho Bt v xin php c i theo ngi ln ni. Jivaka nhn Bt leo cc bc thang ln ni m trong bng khen thm. Nm nay Bt by mi hai tui ri m ngi cn cng cp v mnh khe qu, Bt leo ni mt cch thong th v ung dung, mt tay cm bt, mt tay cm cho o. i c Ananda i cnh Bt khng th cm bt thay cho Bt c, bi v mt tay thy cng cm bt v mt tay thy cng cm cho o. Jivaka tin ln v xin mang bnh bt hu Bt. Bt trao bnh bt cho ng v mm ci: - Nh lai leo ni ny c c my ngn ln, ln no cng t cm ly bt, th c sao u. Bc c xy ln tn thm tnh x ca Bt trn nh i. Chnh vua Bimbisara ra lnh xy my trm bc ny cng dng. Ln ti sn tnh x, y s c Bt mi ngi trn mt tng . ng cm n Bt ri hi thm Bt v tnh hnh sc khe v cng vic hong ha ca ngi cc nc. ng nhn i c Ananda ri nhn Bt. ng ni: - Bch Th Tn, con xin php ni s lc v tnh trng gio on y. Con thy tnh trng gio on c lin h ti tnh trng chnh tr. Con ngh Th Tn cn phi c thng bo v tnh hnh ny. Ri y s cho Bt bit rng i c Devadatta c vy cnh kh mnh m v ng o trong gii cc v kht s cng nh trong gii chnh tr. Cnh tay tri ca i c l i c Kokalika, mt ngi c xem nh l mu s ca i c Devadatta. Ngoi ra cn c cc i c Kotamoraka Tissa, Khandadeviputta v i c Samuddadatta; v no cng c ng o t.
i c Devadatta rt thng minh m cng rt hng bin cho nn c rt ng ngi nghe theo, trong gii kht s cng nh trong gii c s. i c khng chnh thc ni ra l i c chng i Bt v cc v i t ph t ngi, nhng i c nhiu ln a ra kin l Bt ln tui, khng sc lnh o gio on, v cch thc ca Bt hi xa khng thch hp vi gii tr v vi thi i mi. ng v phng din x hi, i c rt c nhiu gii giu c ng h. Ngi ng h i c tn tnh nht l hong thi t Ajatasattu. Khng bit i c kho lo th no m thi t Ajatasattu ng h i c mt cch tn tnh. Hong thng Bimbisara tin knh Bt nh th no th Ajatasattu tin knh i c Devadatta nh th y. Thi t xy ct cho i c mt trung tm tu hc ln trn ni Gayasisa, ni ngy xa Bt ni Kinh La cho ba anh em i c Uruvela Kassapa v c gn mt ngn v mn ca h. Thi t cho ch ti trung tm cc thc cng dng, ch bng xe nga, ba bn hm mt ln. Gii thng gia v chnh tr gia mun c lng thi t cng bt chc i li Gayasisa cng dng v nghe php. Vi s ng h , uy tn ca i c cng lc cng ln. S cc v kht s theo ha v i c c n ba hoc bn trm v. Ni ti y, y s li nhn Bt v xung ging: - Bch Th Tn, con ngh rng nhng g xy ra khng lm Th Tn e ngi, nhng iu ny con xin Th Tn lu cho con, con nghe phong phanh l Ajatasattu mun sm lm vua thi hnh c nhng g m thi t mun, Ajatasattu nng rut thy vua cha ngi trn ngi lu qu; cng nh i c Devadatta nng rut thy Bt cha giao quyn lnh o gio on cho i c. Con ngh rng chnh i c Devadatta gieo nhng tng nguy him vo u thi t Ajatasattu, Th Tn, v phi lui ti kinh cha tr cho hong thng v hong gia, con cm thy cc nguy c ny. Nu vn nht c chuyn g xy ra, Bt v gio on th no cng b lin ly. Xin Th Tn lu .
Bt ni: - Jivaka, cm n ng cho Nh lai bit tnh hnh. Bit c nhng g ang xy ra, l iu quan trng, nhng ng ng qu lo lng, Nh lai s sp t gio on ng b vng vn vo nhng chuyn khng may. Y s Jivaka ly Bt, co t v xung ni. Bt dn thy Ananda ng tit l nhng g y s ni cho ai bit. Mi hm sau, trong mt bui php thoi ln t chc hng thng ti tu vin Trc Lm, Bt ging v ng lc, tc nm loi nng lc cn thit nui dng hoa tri gic ng, Ng lc l nim tin (tn), s chuyn cn (tn), chnh nim (nim), s chuyn tinh (nh), v s hiu bit (tu). Bui php thoi rt ng o, c trn ba ngn ngi tham d, trong c c quc vng Bimbisara. Php thoi va chm dt, mi ngi cha c c hi hi Bt nhng im h cha thu trit th i c Devadatta ng dy. i c bc ln, chp tay cung knh lm l Bt, ri bch: - Th Tn, nm nay tui Th Tn cao, sc khe Th Tn km, Th Tn cn c ngh ngi an tnh bt i nhng kh nhc trong nhng nm cht cn li trn i. Cng vic lnh o gio on tr nn qu nng nhc i vi Th Tn. Xin Th Tn rt v tnh x an ngh. Con s xin thay mt ngi m lnh o gio on kht s. Bt nhn Devadatta, ngi tr li: - Devadatta, cm n thy lo lng cho Nh lai, nhng Nh lai vn cn sc lnh o gio on kht s. i c quay li nhn i chng. C khong ba trm v kht s ng dy v chp tay. i c ni:
- y c nhiu v cng nhn thy nh con. Xin Th Tn ng e ngi, con sc lnh o gio on mt cho ngi. Bt ni: - Thi, Devadatta, ng nn ni na. Trong s cc t ln ca ta c nhng v xut sc v xng ng hn thy nhiu m ta cng cha giao cho h trch nhim lnh o gio on kht s, hung h l giao cho thy. Thy cha c t cch lnh o gio on kht s u. B Bt ch gia m ng ngi, trong c c vua Bimbisara, i c Devadatta ly lm xu h, mt thy ln v gin. Thy i xung, khng ni thm mt li no na. Ngy hm sau, ti tnh tht trn ni Linh Thu, i c Ananda tm tnh vi Bt: - Th Tn, con rt au kh v anh rut ca con l i c Devadatta, Th Tn ch anh y trc m ng, anh y s tm mi cch tr th, con ngh l s c chia r trm trng trong gio on, nu Th Tn thy con cn i ni chuyn ring vi anh y khuyn nh th con xin i. - Ananda, s d Nh lai phi ni nng vi Devadatta ngay gia m ng v trc mt quc vng l v Nh lai c mun cho mi ngi thy rng Devadatta khng phi l ngi ch cht trong gio on, v nhng hnh vi ca Devadatta sau ny ch c mt mnh Devadatta chu trch nhim, chng ta khng phi gnh chu trch nhim y. Ananda, nu thy thy ni chuyn vi Devadatta c th lm cho Devadatta hi tm th thy cng nn i gp Devadatta. My hm sau , y s Jivaka li ln thm Bt. ng trnh vi Bt rng ng bit Devadatta ang chun b mt k hoch no tch ri khi gio on, nhng ng khng bit r c k hoch l k hoch g.
Chng 72: Chng i im lng

Thm thot m n ngy Bt ni php thoi ti Trc Lm. K no qun chng cng i tht ng, c mt ti bui php thoi cng c quc vng Bimbisara, v c c hong thi t Ajatasattu na. i c Ananda th thy cc v kht s cc ni v ng lm, ng gp hai k trc. i c Devadatta cng c mt hng u cc v kht s. i c ngi gia hai v Sariputta v Mahakassapa. Cng nh ln trc, sau khi Bt thuyt php xong, i c Devadatta ng dy, tin ln, chp tay l Bt v ni: - Th Tn, ngi dy cc v kht s nn sng theo cc nguyn tc thiu dc v tri tc, b dn cc ham mun v sng tht n gin vi nhng iu kin vt cht ti thiu. Con xin ngh mt quy ch nm im thc hin cc nguyn tc thiu dc v tri tc : im th nht, cc v kht s ch sut i trong rng hoc trong vn cy m khng c v ng ngoi thnh ph hay trong thn xm. im th hai, cc v kht s ch i kht thc sut i m khng c p li mi ca gii c s ti th trai nh h. im th ba, cc v kht s ch c quyn lm gi rch v nhng mnh vi vn may li thnh y ch khng c nhn y do gii c s cng dng. im th t, cc v kht s ch c ng di gc cy m khng c ng trong phng c. im th nm, cc v kht s ch c php n chay, khng c ng ti tht c.
526 | C h n g 7 2 : C h n g i i m l n g
Th Tn, nu gio on kht s theo ng nm im ny th chc chn cc nguyn tc thiu dc v tri tc mi c thc hin nghim chnh. Bt ni: - Devadatta, Nh lai khng chp nhn s bt buc phi lm theo nm im y. V kht s no mun ch c tr trong chn vin lm th c php ch c tr trong chn vin lm, nhng nhng v khc c th tu vin, tnh x, v tm tr ti thnh ph hay thn lc khi cn thit. V kht s no mun ch kht thc m khng mun n nh n vit th trai th c php ch i kht thc, nhng nhng v khc c th p li mi ca gii c s ti nh th trai v thuyt php. V kht s no ch mun lm gi v vi vn may thnh y th c php ch lm gi v vi vn may thnh y, nhng nhng v khc c th th nhn ca gii n vit cng dng, vi iu kin l khng c qu ba y. V kht s no ch mun ng di gc cy th c php ch ng di gc cy, nhng nhng v khc c th ng trong tng x, tnh x, v ng tm ti nh ca thnh ph hay thn lc khi cn thit. V no mun ch n chay, th c php ch n chay, nhng nhng v khc c th tm th nhn thc cng dng m n vit lm sn, trong c ng tnh nhc, ngha l nhng v n vit ny khng v cc v kht s m st sinh. Devadatta theo php ch hin thi, cc v kht s c c hi tip xc v hng dn ngi c s, nht l nhng ngi mi c duyn tip xc ln u vi o gic ng. i c Devadatta tha: - Nh vy l Th Tn khng chp nhn php ch nm im.
527 | C h n g 7 2 : C h n g i i m l n g
- Khng, Devadatta, Nh lai khng chp nhn php ch ca thy ngh. Devadatta ci cho Bt v tr v ch ngi, ming mm ci, khng c v g tht vng. Ti hm y, Bt ngh li tnh x tu vin Trc lm. Ngi ni vi i c Ananda: - Ananda, Nh lai bit tm trng ca Devadatta, Nh lai ngh l s c chia r trm trng trong gio on kht s. Mt hm i kht thc trong thnh ph Rajagaha, i c Ananda gp i c Devadatta. Hai ngi dng li bn ng ni chuyn. i c Devadatta cho i c Ananda bit l t nay tr i, i c s t chc nhng l tng gii, b tt, t t v an c ring trong gii cc v t v thn hu kht s ca i c, khng cn lm chung vi gio on kht s do Bt lnh o nh trc. Bun b, i c Ananda v bch li vi Bt. L b tt thng c thc hin ti tu vin Trc lm. i c Ananda nhn thy k b tt ny c hng trm v kht s vng mt. S lng cc v ny t nht l ba trm. Chc hn l h i d l b tt trn tu vin Tng u do i c Devadatta t chc. L b tt v tng gii c hnh xong, mt s cc v kht s tm ti tnh x gp Bt. H ni: - Th Tn, nhng ngi bn pha i c Devadatta n vi chng con. H ni rng chng con nn theo v gio on do s huynh Devadatta lnh o, bi v bn y php ch nghim chnh hn php ch ca Th Tn nhiu. H a ra php ch nm im, php ch m Th Tn khng chp nhn trong k php thoi va ri. H ni: "tu hnh nh bn Trc Lm th sng qu, c khc g ngi khng tu u. Bt dy php thiu dc v tri tc nhng khng chp nhn php ch nm im thc hnh cho ng mc nhng php y, nh vy l mu thun." Th Tn, chng con khng nghe li s huynh
528 | C h n g 7 2 : C h n g i i m l n g
Devadatta. Chng c c tin ni Bt, ni tr tu v s xt on ca ngi, nhng c rt nhiu v kht s tr, cha c kinh nghim, nht l nhng v xut thn t Vajji do i c Devadatta th , nhng v ny thy php ch nm im kh hnh rt l hp dn v i theo v bn y. Chng con xin tin Th Tn bit. Bt dy: - Xin cc thy ng lo lng qu v v ny. iu quan trng nht l t mnh, mnh phi tu hc v sng i phm hnh cho xng ng. My hm sau, y s Jivaka ln thm Bt trn ni Linh Thu, y s cho Bt bit l trn nm trm v kht s theo v pha i c Devadatta. Devadatta a tt c v trung tm Tng u Gayasisa, v lp i bn doanh ca gio on c lp y. Y s cng cho Bt bit l mt cuc vn ng khc cng ang m thm din bin trong lnh vc chnh tr, trong i c Devadatta c dnh lu quan trng, v ng ngh vi Bt nn chnh thc tuyn b khai tr i c Devadatta ra khi gio on kht s. Tin i c Devadatta lp gio on ring lm chn ng ht mi gii. i u cc v kht s cng b qun chng cht vn. Tt c cc thy u c i c Sariputta dn l ch nn tr li nh sau: "Nhng ai gy nhn xu s gt qu xu, chia r gio on l mt trng ti i vi o php". Mt hm, ni chuyn vi cc v kht s, Bt nhc li li ca y s Jivaka l phi ln ting v v i c Devadatta, phi tuyn b rng mnh khng chu trch nhim g v hnh ng ca Devadatta, v Devadatta khng cn gi mt chc v g trong gio on ca Bt. i c Sariputta ngm ngh hi lu ri bch vi Bt: - Th Tn, ngy xa chng con tng tn thn ti c ca s huynh Devadatta trc mt mi ngi, by gi nu chnh chng
529 | C h n g 7 2 : C h n g i i m l n g
con li i t gic s huynh ca chng con th chng lm, ng sao c? Bt ni: - Sariputta, ngy xa tn thn ti c ca Devadatta trc m ng, thy c ni s tht khng? - Bch Th Tn, ngy xa tn thn ti c ca Devadatta, con ni s tht. - Vy by gi nu t gic Devadatta thy c ni s tht khng? Bch Th Tn, nu by gi i t gic s huynh Devadatta, con cng s ni s tht. Bt dy: - Vy th c g l chng ngi u? Vn l ni ra s tht m thi. Nhng ngy sau , trong dp tip xc vi qun chng, cc v kht s bo tin cho thin h bit l i c Devadatta b khai tr ra khi gio hi. Cc v kht s cng ni thm- t nay Bt v gio on khng cn chu trch nhim g v hnh ng ca i c Devadatta na. Trong khi hai i c Sariputta v Moggallana vn lun lun gi im lng. H khng m ming ni bt c mt li no, d c qun chng hi. Thy thi y, i c Ananda hi: - Cc s huynh khng ni g ht, c l cc s huynh c ch ? - S huynh Ananda, ng nh vy. Chng ti c ch , chng ti s phng s Bt v gio on bng nhng phng tin khc. Trong gii qun chng, c nhng ngi x xo bn tn cho rng cc v kht s t co gio on c lp v th ght v ganh t, nhng cng c nhng ngi ngh rng c nhng l do su kn bn trong m h cha thy c, nhng ngi ny vn c c tin vng chi ni Bt v gio on.
530 | C h n g 7 2 : C h n g i i m l n g
Mt bui sng trong lc tri cn ma gi nng n, dn chng th c tin l hong thng Bimbisara thoi v v nhng ngi cho con l hong thi t Ajatasattu. L ng quang ca thi t s c t chc trong vng mi hm vo ngy trng trn sp ti. Tin ny Bt khng c nghe trc tip t quc vng Bimbisara m nghe qua cc v kht s. T trc n nay, cha bao gi vua Bimbisara ly mt quyt nh quan trng nh th m khng trc tip bo tin cho Bt. My hm sau, Jivaka ln hu Bt, v xin php c ni chuyn ring vi ngi. Bt mi ng i thin hnh vi Bt trn sn ni. Hai thy tr im lng i v th. n cui thin l, Bt ch mt phin mi Jivaka ngi, ngi cng ngi xung mt phin khc. Jivaka cho Bt bit l hong thi t Ajatasattu ra lnh nht vua Bimbisara trong cung cm v khng cho ai ra vo thm hi, tr hong hu Videhi. Hong thi t cng bt giam hai v i thn thn tn nht ca vua, v s nhng ngi ny m mu cn tr vic ln ngi ca hong thi t. Ban u th thi t cm khng cho hai ngi ny vo thm vua, nhng sau v cha yn tm nn thi t bt gi lun h, Gia nh cc v ny c thng bo l cc v cn lu li n ng trong cung lun bn chnh s trong vng by hm. S tht th h ang b nht trong cung cm, mi ngi mt phng ring. Y s Jivaka cho Bt bit l nhng chuyn trn hon ton c gi b mt. S d ng c bit l v ng c c hi ti cha tr cho hong hu Videhi. Hong hu thut ht s tht cho ng v nh ng ln ni bch vi Bt tt c t s. Jivaka k cho Bt nghe chi tit ca tt c nhng g xy ra. Mt hm, cch y gn c thng, ng lm qun thy thi t t nhp vo cung vua trong m khuya. Thy dng dp thi t c v kh nghi, ng lm qun chn thi t li lc sot, v tm thy mt thanh gm giu trong o ca thi t.
531 | C h n g 7 2 : C h n g i i m l n g
H a thi t vo gp vua, trnh ln vua thanh gm v k li t s. Vua hi: - Ajatasattu, ban m con mang gm vo cung lm g? - Tu ph vng, con mun hnh thch ph vng. - Ti sao con li mun git ta? - Tu ph vng, con mun lm vua. - Lm vua th lm vua, ti sao li phi git cha? Nu con mun lm vua, con ch cn ni ln mt ting l ta thoi v lp tc, v con c th lm vua ngay. - Tu ph vng, con khng bit nh vy. Con l lm xin ph vng tha ti cho con. - Ai xi gic con lm chuyn ny? Thi t Ajatasattu im lng. Vua gn hi mt hi th thi t tit l l i c Devadatta. Vua cho gi hai v i thn thn tn ca vua vo cung, ngay lc na m. Vua thut li cho h nghe v hi kin ca h. Mt v ni rng ti m st vua l ti x trm, v ngh em chm u cc ti phm trong c thi t Ajatasattu, kht s Devadatta v tt c cc v kht s lin h. - Trm khng mun git Ajatasattu, v n l con trm, trm cng khng mun git cc v kht s, bi v cc v kht s tng tuyn b l h khng chu trch nhim v hnh ng ca Devadatta. Trm thy trong v ny Bt l ngi sng sut nht. Ngi tin on c nhng g s xy ra cho nn ngi cho cng b khng chu trch nhim v Devadatta. Trm cng khng mun git Devadatta, v d sao Devadatta cng l mt v kht s ni ting v li l em ch bc ca Bt. V i thn th hai ln ting:
532 | C h n g 7 2 : C h n g i i m l n g
- Lng t bi ca b h tht khng c ai snh bng. B h tht xng ng l hc tr ca c Th Tn. Vy b h nh thu xp nh th no? Vua ni: - Ngy mai, trm s h chiu cho bn dn thin h bit l trm thoi v, v nhng ngi cho con trm l Ajatasattu. Mi hm sau, thi t s lm l ng quang. - Vy cn ti mu st? - Trm tha th cho con trm v cho kht s Devadatta. Mong rng hai ngi thy c tm lng ca trm m hc c cht g t c ca trm. Hai v i thn ly xung. Thi t Ajatasattu cng ly xung. Vua dn cc quan gi ni v tht b mt v thi hnh ngay nhng quyt nh ca vua bt u t gi pht y. Ngay sau khi chiu ch thoi v ca vua c ban hnh, i c Devadatta v ngay kinh hi kin vi thi t. Thi t c ni vi hong hu Videhi l i c Devadatta c thi t mi v bn lun v l ng quang ca thi t, nhng hong hu cho bit l ch hai hm sau cuc m lun , thi t ra lnh c lp vua trong cung cm v bt gi lun hai v i thn. Y s Jivaka ni: - Ly Bt, con mong l sau l ng quang, Ajatasattu s tr t do cho thng hong v cho hai v i thn b giam gi. Trnh xong mi vic, Jivaka ly Bt v xung ni. Ngy mai li, Bt tip s gi ca triu nh mi Bt v cc v kht s ti d l ng quang ca thi t. Chnh qun i i t chc kt nghinh mn v treo c n khp ni trn th , Bt c cho bit l i c Devadatta v trn su trm v kht s theo thy u c mt ti th tham d l ng quang ny.
533 | C h n g 7 2 : C h n g i i m l n g
Bt cho gi i c Sariputta, ngi ni: - Ny Sariputta, Nh lai s khng v kinh d l ng quang v Nh lai mong rng tt c cc v kht s ca gio on cng khng nn v kinh d l. Chng ta khng nn can d vo cng vic c c ny. i c Sariputta ni: - Ly Bt, con hiu. Con s thng bch vi i chng l Th Tn s khng v d l ng quang v Th Tn mun cc v kht s trong gio on cng khng v d l ny. V i c rt lui. Ngy l ng quang ca vua mi ti. Khng thy Bt v cc v kht s trong gio on do ngi lnh o, qun chng bt u t cu hi, v t cu hi, h tm ra c s tht. H bit thng hong v hai v i thn ang b giam gi. H bit c l sau l ng quang, vua mi cng khng tr t do cho thng hong v hai v i thn ny. H bt u hiu c Bt. Trong qun chng, ni ln mt phong tro m thm chng i ng li thiu nhn ngha ca triu nh mi. Qun chng bt u phn bit c s khc nhau gia gio on ca Bt v gio on ca i c Devadatta. Devadatta bt u t xng l mt v gio ch. Nhiu gii n vit, trc khi cng dng cm vo bt v kht s, hi thm l v kht s thuc v gio on no, v h t chi khng cng dng cho nhng v kht s thuc gio on c lp. Thi ca h l i khng li s phn bi ca Devadatta cng nh ca ng vua mi. Vua Ajatasattu c bo co v phong tro chng i m thm ny. Vua rt gin, nhng vua khng th dng quyn lc bt giam Bt hoc n p cc v kht s trong gio on.
534 | C h n g 7 2 : C h n g i i m l n g
Vua bit nu vua ng n Bt v gio on mt cch trc tip th khng nhng vua s b dn chng trong nc chng i m con c th b c lp ngoi giao i vi cc nc ln bang na. Vua bit r l Bt rt c ngng m cc nc ln bang na. Vua bit r Bt rt c ngng m cc nc ny, nht l vng quc Kosala. Quc vng Pasenadi c th em quan sang chinh pht nu ngi nghe vua ng ti Bt. Vua triu i c Devadatta vo cung in vn k.
535 | C h n g 7 2 : C h n g i i m l n g
Chng 73: Nhng vt cm du trong mi tc

Mt m n trong khi ang ta thin ngoi sn tnh tht trn ni Linh Thu. Bt m mt v thy c ngi ng lp l sau cy i th, Bt ln ting mi ngi y n. Di nh trng vng vc, ngi y t gm xung sn t v qu xung ly Bt nh t sao. Bt hi: - ng l ai, n y lm g? - Con xin ly sa mn Gotama! Con xin ly sa mn Gotama! Con vng lnh ti y git ngi nhng thy ngi, con khng dm. Con cm gm nh bc ti c hn mi ln ri m khng ln no con dm bc ti. Con quyt nh thi khng git ngi na, nhng con li s nu con khng git ngi th khi v, con cng b ch tng con git cht. Con cha bit phi lm sao th sa mn gi con. Con xin ly sa mn Gotama! Con xin ly sa mn Gotama! Bt hi: - Ai sai anh n git Nh lai? - Ch tng ca con, nhng con khng dm ni tn ch tng ca con u. - Anh khng ni cng c, nhng ch tng ca anh ni vi anh nh th no? - Bch sa mn, ch tng ca con ch cho con con ng phi i ln ni v ch cho con mt con ng khc tr v sau khi lm xong nhim v. - Anh c v con g khng? - Bch sa mn, con cha c v con g c. Con ch c mt b m gi.
536 | C h n g 7 3 : N h n g v t c m d u t r o n g m i t c
- Anh nghe y. Nghe cho tht k v lm theo cho tht ng. Anh hy v nh ngay i, v em m anh vt bin gii trn sang nc Kosala ngay lp tc. Anh a m sang bn y t nn v sinh sng, nhng anh ng xung ni bng con ng m ch tng anh ch by. Nu xung ni bng ng y, anh s b mai phc git cht gia ng. Anh xung ni bng mt con ng khc. Anh i ngay i. Ngi l mt ly xung mt ly na ri i mt, li thanh gm trn nn t. Sng hm sau, hai i c Sariputta v Moggallana tm ti ving Bt. Hai v bch: - Chng con ngh l n lc chng con phi i qua bn y gip cc anh em kht s v di dt m i lm ng lc li. Chng con xin php Bt cho chng con vng mt mt thi gian. Bt nhn hai v i t: - Cc thy i th i, nhng cc thy hy gi gn cn thn v lm mi cch bo ton thn mng. Va lc y i c Sariputta trng thy thanh gm trn nn t. i c a mt nhn Bt, khng ni. Bt gt u: - ng nh th. Hi hm c anh lnh c lnh ln m st Nh lai, nhng c Nh lai cho ri. Thanh gm y c , chng no c s Jivaka ln ni, Nh lai s nh c s em xung ni. i c Moggallana nhn bn: - B Bt m i lc ny, khng c an tm lm. S huynh ngh sao? Sariputta cha tr li th Bt ni: - Cc thy c an tm m i, Nh lai c tnh thc trnh c nhng tai ha c th xy ti.
Hai v i t sp ly thy trc khi xung ni. Chiu hm y c my v kht s t tu vin Trc Lm ln thm Bt. Thy Bt h khng ni nng g c. H ch ng m mt khc. Bt hi: - Ny cc v kht s, ti sao cc v khc? Mt v kht s lau nc mt v tr li Bt: - Th Tn, chng con t Trc Lm v, gia ng chng con gp s huynh Sariputta v Moggallana. Chng con hi hai s huynh i u. Hai s huynh ni l i qua Gayasisa. Chng con bun qu nn chng con khc. Hn nm trm v kht s b Bt m i ri, by gi hai v t ln nht ca Bt m cng b Bt i na th chng con khng bun sao c? Bt bt ci. Ngi an i cc thy kht s: - Ny cc v, cc v ng bun na. Nh lai bit l u, lc no, Sariputta v Moggallana cng khng phn bi Nh lai u. Nghe Bt ni, cc v kht s cm thy yn d hn. H xin php c ngi im lng mt lt di chn Bt. Ngy hm sau, Bt c y s Jivaka mi v tnh x ring ca ng trong vn Xoi th trai. i c Ananda cng i vi ngi. Bt v i c Ananda va th trai xong th Jivaka thng bo c hong thi hu Videhi n thm ng v v nghe ni c Bt y nn thi hu xin vo ving ngi. Bt bit cuc ving thm ny c y s sp t trc. Ngi cho mi thi hu vo. Ly Bt xong, thi hu khc nc n. Bt yn cho thi hu khc. Mt hi sau, ngi ni: - C chuyn g xin thi hu cho Nh lai bit.
Thi hu ni: - Bch Th Tn, tnh trng thng hong rt nguy ngp. Ajatasattu quyt nh b i thng hong cho n cht. N khng cho con em thc n vo cho thng hong na. Ri b k cho Bt nghe rng mi hm u thng, b cn c php mang cm vo cho thng hong Bimbisara, nhng sau my hm, khi b vo thm thng hong, qun lnh chn li v ly mt thc n. B vo thm thng hong m ch bit ngi khc. Thng hong an i b, ni rng ngi khng on gin Ajatasattu. Ngi ni ngi nhn i m bng cng c, min l nc nh khng b ni chin tn ph. Sng ngy hm sau, b giu my vt cm nh trong tc ca b, v b cng mang trn tay t thc phm vo thm thng hong. Bn lnh canh chn b li, ly mt thc n trn tay b nhng khng bit b c du cm trong mi tc. Thng hong n cm y. B lm nh th c tm hm. Thy thng hong khng cht, Ajatasattu bt qun lnh khm xt b rt k. Chng tm thy cm trong tc b. Vy l b khng th em cm vo cho thng hong c na. Ba hm sau b ngh ra c mt cch mi. B nu mt loi h gm c sa, mt ong v bt. B tm gi sch s, lau mnh tht kh ri trt mt lp h ln thn th, i cho ro ri mi mc xim y. Qun canh khng thy c thc n v cm du trong tc, lin cho b vo. Vo ti ni, b ci o v bc lp h ra thng hong n tm. B lm c hai ln nh th, nhng b rt s l trong mt vi tun, mu ca b s b khm ph v b s khng cn c php vo thm thng hong na. K ti y, thi hu li m u khc. Bt lng thinh. Mt lt sau, ngi hi v tnh trng sc khe ca thng hong, v th cht cng nh v tinh thn. Thi hu ni thng hong m i nhiu, nhng vn cn khng kin. Tinh thn thng hong rt cao. Ngi khng t v on gin hay bun ru g c. Th gi trong t, ngi dng vo vic thin ta v thin hnh. C mt
hnh lang kh di, ngi thng i thin hnh dc hnh lang . Phng giam ngi c mt cnh ca c chn song. T khung ca y ngi c th nhn thy ni Linh Thu. Ngi ngi trc ca y nhn v ni Linh Thu mi ngy, ngi rt lu. Ngi thin, thng hong cng ngi y, mt xoay v ni Linh Thu. Bt hi thi hu xem b a tin v vua Pasenadi cha. B ni l b cha c phng tin, Bt ni ngi s nh mt v kht s a tin v Savatthi gip b. Thi hu t n Bt. B k cho Bt nghe l hi Ajatasattu cha sinh, cc chim tinh gia on rng Ajatasattu l ngi s phn li vua cha. B ni hi b c mang thi t, mt hm khng bit v c g m b rt thm cn vo bn tay vua Bimbisara m ht mu. B hong kinh, khng ng rng chnh b m li c c ci tng v ci thm kht gh tm . T nh n ln cha bao gi b dm nhn ngi ta git mt con g hay mt con c, b rt s khi thy mu chy, nhng hm y tht s l b mun cn tay vua ht mu trong tay ngi. B chng tr li s thm kht mt cch tuyt vng. Cui cng b m mt khc nc n, v cm thy ti h v cng. Mt hm khc trong ba n, vua Bimbisara cm dao gt tri cy lm sao m b t tay, my git mu chy ra, lp tc b m y tay vua a ming mt mu ch b thng, Vua rt ly lm l, nhng vn cho b ht. Ht xong my git mu, b nm ln khc nc n. Hong kinh, vua ti nng b dy hi han. B phi ni cho vua nghe ci thm mun gh gm ca b. B chng tr mt cch kch lit nhng cui cng v b thua. B bit ci thai trong bng b l nguyn nhn a n ci thm kht k d . Cc chim tinh gia c vua mi ti u ni rng a con trong bng sau ny s lm hi vua v ngh nn tiu dit n. Vua Bimbisara khng chu, b cng khng chu. Tuy nhin khi sinh, thi t c t tn l Ajatasattu. Tn ny ngha l "k th khng sinh ra". Bt khuyn b ng nn vo thm thng hong mi ngy. C hai hoc ba ngy th mi nn vo mt ln vua Ajatasattu khi nghi.
Mi ln vo thm nh th, b c th li vi vua tht lu. h bc ra, nn dnh v n mi ngy t thi, phng b trng hp thi hu b cm vo thm ving. Dn d thi hu xong, Bt t gi Jivaka v tr v Thu Lnh.
Chng 74: Ting r ca con voi cha

Cc i c Sariputta v Moggallana tr v Trc Lm sau hn mt thng c tr ti Gayasisa vi i c Devadatta v gio on mi. Tt c cc v kht s khc trong tu vin u mng r khi thy hai v tr v. H hi thm hai v ri rt v tnh hnh Gayasisa. Hai v ch mm ci m khng tr li. My hm sau, cc v kht s trong gio on ca i c Devadatta theo gt hai i c Sariputta v Moggallana tr v Trc Lm rt ng. c ti trn ba trm v b trung tm Gayasisa tr v vi Bt. Cc v kht s thng tr ti tu vin vui mng khn xit. H t chc n tip cc v t Gayasisa v mt cch nng hu. Bn hm sau, i c Sariputta kim im li s lng cc v kht s t Gayasisa tr v vi Bt. i c m c ba trm tm mi lm ngi. Cng vi Moggallana, i c Sariputta hng dn ngt bn trm v kht s ny ln ni Linh Thu. ng trn sn tnh x, Bt trng thy on kht s do hai v t ln ca Bt hng dn ang leo dn cc bc ln ni. Khi on ny leo ti ni, i chng thng tr trn ni Linh Thu vui mng khn xit. H xm li hi thm. Trong khi hai i c Sariputta tin v pha tnh tht ca Bt. Hai v nh l Bt v c Bt mi ngi. i c Sariputta mm ci: - Ly Bt, chng con em v c cho gio on gn bn trm v kht s i lc. Bt hi: - Cc thy gii lm. Cc thy lm th no m mt cho h? i c Moggallana ni:
542 | C h n g 7 4 : T i n g r c a c o n v o i c h a
- Bch Th Tn, khi chng con n th s huynh Devadatta th trai xong v ang sa son thuyt php. Devadatta bt chc lm ht nh Th Tn. Thy chng con n, Devadatta t mng r. Devadatta gi s huynh con ti v mi s huynh con ngi chung trn php ta. S huynh con t chi, v ch ngi xung mt bn, con ngi pha bn kia. Devadatta ni vi cc v kht s: - Hm nay, c cc i c Sariputta v Moggallana n vi chng ta. y l mt tin vui rt ln. i c Sariputta tng l mt ngi bn rt thn ca ta. Nhn c mt i c y, xin mi i c ph trch ni bui php thoi hm nay. Ni xong, Devadatta hng v pha s huynh con v chp tay mi. S huynh con nhn li, v bt u thuyt php. S huynh ni v bn s tht mu nhim. S huynh thuyt php tht hay, khin mi ngi u nghe mt cch chm ch. Con th thy Devadatta lim dim ng, c l v lo nhiu vic cho nn Devadatta mi mt. Na phn sau ca php thoi, anh ta ng kh. - Chng con li Gayasisa hn mt thng v tham d vo tt c nhng hot ng ca gio on bn . C ba hm mt ln s huynh con li thuyt php v ging dy cho cc v kht s. S huynh con dy d h mt cch tn tnh. C ln con thy Kokalita, ngi ph t s mt ca Devadatta, th tho to nh vi Devadatta, dng nh c khuyn Devadatta ng tin chng con, nhng hnh nh Devadatta khng ng y. Devadatta rt thch khi thy c ngi ph trch dy d cc v kht s thay cho mnh, nht l khi ngi y l mt ngi xut sc nh s huynh con. Mt hm, sau bui thuyt php ni v T Nim X, s huynh con ni vi i chng nh sau: - Cc huynh , chiu hm nay ti v s ti s t gi cc huynh . Chng ti s v vi Bt v vi gio on kht s do c Th Tn lnh o. Tha cc huynh , chng ta ch c mt
bc chnh bin tri gic trn i m thi, ngi y l sa mn Gotama, Bt l ngi sng lp ra gio on kht s, l ngun gc ca tt c chng ta. Ti tin rng nu cc huynh tr v, cc huynh s c c Th Tn m rng tm tay m n vo lng ngi nh c. Tha cc huynh , khng c iu g lm au nhc bng vic gio on b chia r. Mt i ti, ti ch thy Bt l bc o s chnh ng cho tt c chng ta. Hai anh em ti xin cho cc huynh . Nu cc huynh mun tr v vi Bt, th cc huynh tm v tu vin Trc Lm. Chng ti s ch qu v y, v s a qu v ln ni Linh Thu gp Bt. Th Tn, hm y Devadatta c cng vic phi v kinh . Kokalita ng dy phn i, nhng chng con lm l i nh khng nghe g. Chng con im lng m y bt ri ni Tng u v i v tu vin Venuvana. Chng con c nm hm th c tt c ba trm tm mi lm v t Gayasisa tm v. i c Sariputta bch: - Th Tn, ba trm tm mi lm v ny c cn phi lm l xut gia th i gii li hay khng? Nu cn, con s lm l cho h trc khi a h ln lm l Th Tn. Bt ni: - Thi, Sariputta, ng bt h lm l xut gia v th i gii tr li. Cho h lm l pht l sm hi trc i chng l . Hai i c ci u lm l Bt ri rt lui. Trong nhng ngy k tip, c thm ba mi lm v kht s na t Gayasisa tr v vi Bt. i c Sariputta cng cho h lm l pht l sm hi ri cho h ln trnh din Bt. S cc v kht s tr v vi gio on ln ti bn trm mi v. i c Ananda c n ni chuyn vi ba mi lm v kht s va mi t Gayasisa tr v. i c hi v tnh hnh bn . Cc thy cho bit l khi t Rajagaha tr v, thy bn trm chng b i v vi
Bt, i c Devadatta gin tm mt. i c khng ni g ht trong nhiu ngy lin tip. Ananda hi: - Cc s huynh Sariputta v Moggallana ni g vi cc huynh m cc huynh b Devadatta v vi Bt ng nh th? Mt thy p: - Cc s huynh c ni g u. Cc s huynh khng h ng ti i c Devadatta, khng h tht ra mt li no ni xu gio on bn y. Cc s huynh ch thuyt php v dy d a nh em chng ti ht lng m thi. Phn ln anh em ch mi c hai, ba hoc nm tui tu l cng, thnh ra anh em cn non yu lm. Nghe s huynh Sariputta thuyt php, c s huynh Moggallana dy d, anh em mi thy rng gio php ca Bt cao siu mu nhim v cng. t ca Bt nh hai s huynh m o c cn cao vin v hc thc cn thm uyn nh th hung g l Bt. i c Devadatta ni th hay lm nhng lm th khng c bng hai s huynh u. V vy khi hai s huynh i ri, anh em bn lun vi nhau v quyt nh tr v vi Bt. - Th cn i c Kokalika? - i c Kokalika thy anh em b i ly lm tc gin lm. i c ln ting nguyn ra hai s huynh thm t. Nhng iu ny ch lm cho anh em chn i c thm v nh quay v vi Bt li mnh m hn ln. Mt bui chiu trong khi Bt ang ng trn sn ni ngm cnh tri chiu, th bng c ting mt v kht s la hong ln: - Th Tn, coi chng! C ln xung pha sau lng! Bt ngonh lui nhn. Mt tng ln bng mt chic xe b ang t trn nh ni ln xung hng v pha ngi. Tng ln xung vi mt tc kinh khip. Bt bc my bc trnh sang pha bn. Ch ngi ng ton l nhng m nn s di chuyn rt kh khn, nu khng c th gi. May qu, tng ln xung gn ti ch Bt
ng th b hai tng nh chm nhau chn li, nhng s va chm gia ba tm lm vng ra mt mnh nhn. Mnh nhn bay trng vo chn tri ca Bt v lm Bt b thng ni ngn chn. Mu chy thm t cho o ca sa ca ngi. Nhn ln, Bt thy bng mt ngi ang tm cch chy trn. Vt thng ni bp chn lm Bt au lm, ngi ly o sanghati xp li lm t, tri xung t, nm nghing v bn mt theo t th s t ta, chn b thng t ln chn khng b thng, v theo di hi th lm du xung s au n. Nhiu v kht s chy n bn Bt. Mt ngi ni: - y chc l Devadatta ch khng cn ai khc na! Mt ngi khc: - Cc huynh phi chia nhau ra gi bn pha ni bo v cho Th Tn, mau i. - Cc thy ng la , ng lm n o. Khng vic g phi la , v lm n o. Nh lai khng cn ngi canh gi, Nh lai khng cn ngi bo v. Tt c cc v hy tr v liu x ca mnh i. Ananda, thy hy nh ch sa di Cunda i mi y s Jivaka. Mi ngi lm theo li Bt dy. Ch trong vi hm, tin Bt b mu st hai ln c truyn i khp th . Qun chng ngn ng v kinh hong. Qun chng ang xn xao th ng mt ci c tin thng hong Bimbisara bng h. Khng bit v k h no m dn chng khp ni bit c rng thng hong bng trong ngc tht. Mt nim xt thng dng ln trong lng ngi. Ai ny u nhn v ni Linh Thu nh l biu tng ca mt s i khng o c. Cng thng xt thng hong bao nhiu th thin h cng mn phc Bt by nhiu. Bt tuy khng ni g, nhng ngi ni thay c ting ni ca lng ngi.
Thng hong Bimbisara th su mi by tui, thng hong nh hn Bt nm tui. Nm quy y lm t Bt, thng hong mi c ba mi mt. Ln ngi t nm mi lm tui, thng hong tr v trong nm mi hai nm. Chnh thng hong xy dng li kinh Vng X mi, sau khi kinh c b ha hn tn ph. Trong nm mi hai nm, t nc Magadha lun lun c ha bnh, ch tr c mt ln lm chin vi vng quc Anga. Trong cuc chin tranh quc vng Brahmadatta ca x Anga thua trn, v x Anga tr nn ni thuc vng quc Magadha. Khi quc vng Taxila Pukkusati ln cm quyn Anga, quc vng Bimbisara thit lp lin lc thn hu vi vua ny v a vua ny n vi o Bt. c ha bnh lu di vi cc nc, quc vng Bimbisara thit lp lin h thn tc vi cc hong gia. Vua ci cng cha Kosaladevi em rut ca quc vng Pasenadi v lp lm chnh hu, hiu Videhi. Vua cng c th hu t cc hong tc Madra v Licchavi. Ch rut ca vua cng c g cho quc vng Kosala lm th hu. Vua Bimbisara tng t lng thng knh Bt bng cch xy mt chic thp ng tc v mng tay ca ngi ngay trong vn Ng Uyn. Vua thng nhc cc cng nhn t hng trm v thp n nn quanh thp cng dng v t lng bit n gio ha ca Bt. Vua li giao cho cung nhn Srimatri trch v chm sc, qut dn thp v vun bn hoa c quanh thp. Mt hm n, trong khi Bt v mt s cc thy i kht thc trn con ng quen thuc dn v th , i c Ananda nhc thy bng mt con voi ln t chung voi hong gia xng ra v ang chy v pha mnh. i c hong kinh. Con voi ny ai cng nghe ting. l con voi d nht trong vng quc. N tn l Nalagiri. Ti sao ngi ta li cho Nalagiri xng chung ra nh th. Va lc nhng ngi i ng cng nhn ra s nguy him. H h hon
ln v cng nhau chy np hai bn v ng. Dn chng hai bn ng ph u trng thy con voi Nalagira. Con voi a vi ln cao, ui v hai tai thng ng dy, n nhm pha Bt v cc v kht s m chy ti. Thy tnh trng nguy him qu, Ananda vi nm tay Bt v y ngi v pha v ng, nhng Bt khng theo Ananda, ngi ng yn ti ch, mt s cc v kht s np sau lng Bt, mt s khc chy t tn tm ch np hai bn v ng. Dn chng hai bn ng ph la hong ln. Mi ngi nn th, Ananda va bc ln nh ng chn trc mt Bt th bng nghe Bt h ln mt ting ln v di. Ting r vng ln, nghim trang v oai v. y l ting h ca con voi cha trong rng Rakkhita Parileyyaka. Bt an c mt mnh trong rng ny, v trong thi gian y ngi hc c ting h ca con voi cha thng em by voi con ti ung nc bn b sui. Voi Nalagiri xng ti ch cn cch Bt chng mi bc. Nghe ting h vang di, n t nhin khng li. Lp tc n khuu hai chn trc xung, ri khuu lun hai chn sau, vi n h thp xung st t. Hai tai n cp xung, ui n cng vy. Bt tin ti, ngi a tay phi s ln u voi vi tt c thng mn. Ngi ra hiu cho voi ng dy ri ngi nm ly vi ca voi, dn n i tr v ni xut pht ca n. Con voi ngoan ngon i theo ngi. Ting hoan h ca dn chng hai bn ng ni ln vang dy. Thy Ananda mm ci. Thy nh li Bt hi cn tr tui, khng mt mn th thao m Siddhatta khng gii, t bn cung, c t, nh kim cho n ua nga, ci voi. Bt i x vi voi Nalagira nh i x vi mt con ngi hay mt con vt tng quen thuc lm vi ngi. on kht s v hng trm dn chng i theo Bt v con voi. Khi vo ti chung voi, ngi nhn v qun voi vi i mt nghim ngh. Ri vi ging t bi, ngi bo: - Ai ra lnh th voi ny ra, Nh lai khng cn bit, nhng qu v nn bit rng th voi Nalagira ra gia ng ph l mt iu
ht sc nguy him. Voi ny mt khi c th ra c th lm cho hng chc hay hng trm ngi mt mng. T nay v sau qu v khng c lm nh vy na. V qun tng v vin gim c chung voi ly xung chu ti. Bt h ln, v cng cc v kht s ri khi chung voi. Ngi tip tc cuc kht thc ang b b d na chng. n ngy lm l tr t thng hong, Bt t thn hnh ti d l, v bo tt c cc v kht s trong gio on cng i. L tr t c t chc rt long trng. Qun chng tic thng v vua o c ca h n tham d rt ng o vng trong vng ngoi cht nch. Ring cc v kht s trong x c mt hm cng trn bn ngn ngi. Trn ng d l v, Bt gh li vn Xoi ca y s Jivaka ngh mt m trc khi ln ni. Y s cho Bt bit l c thng nay thi hu Videhi b cm khng c vo thm thng hong. Thng hong la i trong nh giam, bn cnh khng c mt ngi thn thch. Ngi xoay u v ni Linh Thu th hi th cui cng. Mt hm y s Jivaka ln ni Thu v tin dn ln Bt mt ngi ca hong gia mun c i xut gia. l hong Abhayarajakumara con ca vua Bimbisara v ca th hu Padumavati, thi t Abhayaraja bch vi Bt l sau ci cht ca thng hong Bimbisara, thi t khng cn tha thit g na n np sng ph hoa danh li. tng c nghe Bt thuyt php nhiu ln, thi t rt hm m o l gii thot v c mong c sng np sng thnh thi va v u ca ngi kht s. Bt chp nhn li thnh cu ca Abbhayaraja v cho thi t c xut gia.
Chng 75: Nhng git nc mt sung sng ca Sudatta

Mi hm sau, Bt khoc y, m bt v ri thnh Vng X. Ngi i ln min Bc, vt sng Hng, ti thm ving chng kht s tu vin Trng Cc, ri ngi li ln ng, hng v th Savatthi. Ma ma sp ti, v ngi cn v tu vin Cp C c kp thi chun b cho kha an c. Theo ngi c i c Ananda, cc i c Sariputta, Moggallana v khong ba trm v kht s khc. Ti Savatthi, Bt v thng tu vin Jetavana. Cc thy ch Bt y rt ng. Nm nay cc v kht s v n kht s v an c rt ng. Tin tc v nhng cuc bin ng kinh Magadha ai cng c nghe. Thy Bt v nguyn vn v khe mnh, mi ngi u t v mng vui. Ni s Khema lnh o mt on n kht s n thm ving Bt. Nm nay b c a ln lm v lnh o ti cao bn ni gii. Ni s Pajapati vin tch mi nm v trc. Quc vng Pesanadi nghe Bt v cng lp tc n tu vin thm ngi. Vua hi thm Bt v tnh hnh Rajagaha. Bt thut cho vua nghe nhiu chuyn, trong c bui gp g gia ngi v thi hu Videhi em rut ca vua. Bt cho vua bit l thi hu vn c bnh yn nhng chc l trong lng cn nhiu su kh, vua cho Bt bit l vua gi mt s on qua Rajagaha cch y hn mt thng, v yu cu Ajatasattu Videhiputta gii thch ti sao c chuyn giam gi quc vng Bimbisara v hai v i thn. Quc vng Ajatasattu l chu ca vua. Vua bo nu cn th Ajatasattu phi v Savatthi trnh by mi s. Hin vn cha thy s on tr v. Vua cng cho bit l t phn khng hnh ng ca quc vng x Magadha, vua ly li thc p m thng hong tng nc Magadha hn su mi my nm v trc, khi em gi vua v lm chnh hu ca vua Bimbisara. Thc p ny thuc a phn Baranasi x Kasi. Ngy an c ma ma n. Cc trung tm tu hc vng th v cc vng ln cn u c y cc v kht s v n kht s c tr. C
550 | C h n g 7 5 : N h n g g i t n c m t s u n g s n g c a S u d a t t a
mi lm hm Bt li ni php thoi mt ln ti Jetavana, v cc gii kht s cng nh n kht s t cc trung tm khc u c ti tham d. Php thoi ca Bt thng c ni vo bui chiu, ngay sau gi th thc, v vy cc v kht s t nhng trung tm xa, n ngy c php thoi, phi ngh kht thc c th gi i thng v tu vin. Cc v i thch th c gng sp t cng dng thc phm cho cc v ngay khi cc v ti tu vin, cc v c thi gian th thc v nghe php. Php thoi u m Bt ni trong ma an c nm nay c ti l hnh phc. Bt dy hnh phc l c tht v ta c th thc hin c hnh phc ngay trong i sng ny nu ta bit hnh theo chnh php. Trc ht Bt cho bit hnh phc khng phi l s am m vo dc lc. Dc lc c th cho con ngi mt o tng v hnh phc, nhng tht s ch l kh au. Ngi ly v d ca mt ngi b bnh hi, b bt buc vo sng bit lp trong rng. Ngi ny lun lun cm thy nga ngy xn xang rt kh chu. ng ta o mt ci h, cht cnh kh v nhng gc cy mc xung h v t chy cho n khi h y than hng, ri ng ta ng bn cnh h, a mnh my tay chn ln trn h than hng ly ci nng ca than la ang chy. Trong khi lm nh th ng ta thy rt nga v cm thy bt kh. Ngy no khng c h mnh trn h than rng ny, ng ta rt lm au kh. May mn cho ng ta, my nm sau bnh hi ca ng c cha lnh. ng tr v sng i sng bnh thng trong thn xm. Mt hm ng ta vo rng thy my ngi c bnh hi ang a mnh my ca h h trn h than rng ca h. ng thy thng xt h v cng. H than rng nng qu, ti gn ng chu khng ni. Nu c ai ti tr ko ng, bt ng ti gn h than a mnh my h ln trn than la, ng ta s la tru tro ln v phn i kch lit. Ci m ngy xa ng cho l lm cho ng sung sng, by gi tr thnh mt mi kh au ca ng. Bt ni: "Dc lc cng ch l mt h than hng, ch c ngi bnh mi thy dc lc l vui, nhng ngi lnh mnh u phi xa lnh h than ca dc lc.
Nu am m dc lc khng phi l hnh phc th ci g l hnh phc? Bt dy: "sng th thi, t do, tip xc c vi nhng mu nhim ca cuc sng tc l c hnh phc, thc c nhng g xy ra trong gi pht hin ti; khng tham m vo bt c php no m cng khng ght b bt c mt php no. Ngi c hnh phc bit qu nhng g mu nhim ang xy ra trong hin ti; mt ln gi mt, mt bui sng p tri, mt bng hoa vng, mt cy trc tm, mt n ci ca tr th, mt ba com ngon. Ngi c hnh phc bit thng thc nhng th y nhng khng b rng buc vo nhng th y. Thy c vn php l v thng v v ng. Ngi y khng nhn thc cc php nh nhng g c thng v c ng, do ngi y khng b rng buc bi cc php kia, khng b tham m vo cc php kia. Khng b rng buc, khng tham m, ngi y sng thnh thi, khng lo u, khng s hi. Bit rng mt bng hoa c th sm n ti tn, ngi y thy c t tnh sinh dit v thng ca cc php cho nn khng v s sinh dit ca vn php m su kh v lo u. Cng v th nn hnh phc ca ngi y l hnh phc chn tht. Ngi y khng lo u v s hi ngay v s sinh dit ca chnh mnh. C ngi cho rng mun c hnh phc trong tng lai th phi chu kh trong hin ti, v vy h hy sinh hin ti bng cch chu kh chu cc, v tm no cng nh v th xc, mua ly hnh phc trong tng lai. Bt dy rng s sng ch c mt trong giy pht hin ti, hy sinh hin ti l ph b s sng. C ngi ngh mun c an lc v gii thot trong tng lai th phi hnh h xc thn trong hin ti. Ngh nh th, h p dng nhng php tu kh hnh, chu i kht v au n trong thn xc v trong tm t, dng kh au trong hin ti, mua hnh phc trong tng lai. Bt dy li tu hnh khng nhng lm cho ngi tu chu au kh trong hin ti m cn gy au kh trong tng lai na.
C ngi cho rng i sng qu ngn ngi, khng nn ngh ti tng lai, phi tn lc hng th nhng th vui dc lc ngay trong gi pht hin ti, Bt dy rng tham m vo dc lc nh th cng ging nh nng mnh trn h than rng, hnh ng ny em li kh au ngay trong hin ti v cho c tng lai. Phng php tu hc ca Bt vt ra ngoi hai cch sng va k. Bt dy rng php sng khn ngoan nht l php sng em li hnh phc trong hin ti m cng s em li hnh phc trong tng lai. Tu tp theo o gii thot khng phi l p xc kh hnh cu mong mt hnh phc tng lai. Khi v kht s n ngy mt ba, thc tp thin ta, thc tp thin hnh, thc tp T Nim X, thc tp T V Lng Tm, thc tp php Qun Nim Hi Th, v kht s y to hnh phc cho chnh mnh v cho nhng ngi xung quanh ngay trong gi pht hin ti. n mi ngy mt ba c th gip cho c th nh nhng, c th cho ta nhiu th gi hn tu tp, sng thoi mi v t do, v gip ch cho ngi khc. Khng lp gia nh, khng c v con khng phi l mt s p xc kh hnh m cng l c th sng t do v thoi mi c thi gian tu tp v gip ch cho k khc. Sng i sng phm hnh, ngi kht s phi thy c nim vui v hnh phc trong giy pht ca cuc sng hng ngy. Nu sng i sng phm hnh m thy kh au, p buc, thiu t do, l sng khng ng theo tinh thn chnh php. Nhn vo mt v kht s sng i sng phm hnh. Ngi ta phi thy s c mt ca s thoi mi, s thong dong v nim an lc. Np sng ny em li hnh phc trong hin ti m chc chn cng em li hnh phc trong tng lai. Sau bui php thoi, n c s Punnalakkhana xin n ving Bt. B l ni tr ca c s Sudatta Anathapindika, ngi xy dng tu vin Jetavana cng dng gio on kht s. N c s bo tin cho Bt bit l c s Sudatta b m hn mi hm nay, v rt kh au v khng n d c bui php thoi ny. Bnh ca c s cng ngy
cng tng ch khng thy gim. C s rt s s khng c nhn thy mt Bt trc khi qua i. Ngy hm sau, Bt i thm c s Sudatta, cng i vi ngi c hai i c Sariputta v Ananda, c thy Bt v hai i c, c s mng r. ng ngi trn mt chic gh da, nt mt xanh xao, Bt bo: - Sudatta, sut i ng sng mt cuc sng c ngha v c hnh phc. ng lm vi ni kh ca bit bao nhiu ngi. Danh t Anathapindika m thin h tng cho ng l mt trong nhng bng chng ln ca s thnh cng ca ng. Tu vin Jetavana l mt bng chng ln khc. ng ng gp tht nhiu php m ca o gic ng c truyn i khp chn. ng sng theo chnh php, to c hnh phc cho bn thn, cho gia nh v cho rt nhiu ngi trong x hi. By gi ng nn tnh dng, ti s nh i c Sariputta thnh thong ti thm ng v hng dn s tu hc cho ng. ng khng nn c gng tm ln tu vin, bi v di chuyn nh th s lm cho ng mt sc nhiu qu. C s Sudatta chp tay t n Bt. Mi lm hm sau, vo gi php thoi, Bt ni v i sng ngi ti gia, v hnh phc chn thc m ngi c s c th thc hin ngay trong i sng hin ti. Bt n li nhng nguyn tc sng "hnh phc trong hin ti, hnh phc trong tng lai" m ngi din by trong k php thoi trc, ri ngi ni: - V kht s sng i sng phm hnh l c an lc hnh phc ngay trong gi pht hin ti, v np sng phm hnh y chc chn s em li hnh phc hnh trong tng lai, nhng khng phi ch ngi xut gia mi sng c theo nguyn tc y.
Nhng ngi ca s sng thnh th v trong xm lng cng c th theo nguyn tc y ca chnh php m lm cho i sng cng ngy cng c thm hnh phc. Trc ht l ng v c mun lm giu m chi u vo cng vic, b mt c hi to hnh phc cho mnh v cho gia nh mnh trong gi pht hin ti. Hnh phc trc ht l s tnh thc. Mt ci nhn y hiu bit, mt n ci bao dung, mt cu chuyn ni thng yu, mt ba cm quy quy trong m m v tnh thc... l hnh phc trong hin ti. Nui dng s tnh thc trong hin ti, ta s trnh khng gy kh au cho ta v cho nhng ngi sng chung quanh, ta v bn cnh ta. Bng ci nhn, bng li ni, bng n ci, bng nhng c ch sn sc nh, ta to ra hnh phc cho ta v cho mt ngi ngay trong giy pht hin ti. Hnh phc ny khng cn n giu sang v danh vng. Bt k cho i chng nghe cu chuyn ca Sigala, mt ngi gia ch tr tui m Bt gp thnh ph Rajagaha nhiu nm v trc. Bui sng n, khoc y, mang bt v ri tu vin Trc Lm lc tri mi rng sng. Ngi gp mt chng trai tn Sigala, con ca mt thng gia sng ngoi thnh ph. Sigala ang ng ngoi tri v ang ci ly su phng ng, Ty, Nam, Bc, Thng v H mt cch cung knh. Bt ti gn v hi chng ly nh th lm g, Sigala tha l t hi cn b, chng c thn ph dy mi bui sng phi ra ly su phng. Chng ch bit vng li cha, sng no cng ra ly nh th, nhng khng bit lm g. Bt ni: "ly nh th l thc tp mt li sng c th a ti hnh phc trong hin ti v trong tng lai. Ngi dy rng ly phng ng l qun chiu cch i x vi n cha m, ly phng Nam l qun chiu cch i x vi n s trng, ly phng Ty l qun chiu cch i x vi tnh v co n,
ly phng Bc l qun chiu cch i x vi tnh b bn, ly phng H l qun chiu cch i x vi ngi cng s, ly phng Thng l qun chiu cch i x vi nhng bc hin nhn. Bt li dy Sigala v php th tr nm gii, php qun chiu ng vi v hnh ng khi trong tm c tham dc, gin hn, si m v s hi. Bt dy Sigala trnh xa su loi hnh ng c th a n s tn gia bi sn: khng say sa, khng i lang thang trong thnh ph vo gi khuya khot, khng lui ti nhng chn c bc, khng lui ti nhng ni n chi trc tng, khng la c vi nhng bn xu v khng li bing li. Bt li dy cho Sigala bit phn bit th no l mt ngi bn tt. Ngi ni: - Mt ngi bn tt l mt ngi i x vi mnh mt cch chung thy, khi mnh giu sang hoc sa st, hnh phc hay kh au, thnh cng hay tht bi, c th hoc tht th th ngi bn y vn khng h thay i. Ngi bn y bit lng nghe v chia s nhng bun au ca mnh, ni cho mnh nghe nhng lo lng v bun vui ca ngi y. Mt ngi bn tt l mt ngi bn bit vui ci vui ca mnh v bun ci bun ca mnh. K xong chuyn Sigala, Bt ni: - Hnh phc chn tht l mt iu c th thc hin ngay trong i ny nu ta quy t c cng nhiu cng tt nhng iu kin sau y: 1. c thn cn vi nhng ngi hin c, c kh nng xa lnh c nhng k ang i trn con ng sa a. 2. c sng trong mt mi trng thun tin cho s tu hc v s to tc nhng nhn lnh. 3. c c c hi thm v gio php, v gii lut, v cng ngh v v ngn ng vn chng.
4. c phng dng m cha v c thi gi sn sc v chng con ci ca mnh. 5. c chia s th gi, ti vt v hnh phc vi k khc. 6. c c c hi vun trng o c, xa lnh hn ru ch c bc. 7. c thc tp un c cc c khim nhng, bit n v tri tc ca o gic ng. 8. c thn cn vi cc v kht s m hc hi o l. 9. c sng mt cuc sng trong sch theo nguyn tc Bn S Tht. 10. c hc cch thin qun tho b nhng phin no v u su trong cuc sng. Ti y, Bt m li khen nhng c s v ang sng theo chnh php trong cuc sng hng ngy, trong gia nh v x hi, Bt c bit nhc ti c s Sudatta Anathapindika. Bt ni Sudatta l ngi quy t c nhiu iu kin lm cho i sng c ngha, c h nh phc v c li ch cho nhiu ngi. o tm ca Sudatta rt ln v cuc i ca Sudatta c hng dn bi nhng nguyn tc ca chnh php, Bt nhn mnh rng c nhng ngi giu c hn Sudatta nhiu gp bi, nhng ng v phng din hnh phc th khng th no so snh c vi Sudatta. Hm y ni tr ca c s Sudatta l Punnalakkhana cng c mt trong bui php thoi. Nghe Bt ni, b cm ng n ri nc mt, b ng dy v tc bch: - Th Tn, cuc sng ca ngi c s c nhiu khi tht bn rn, nht l khi mnh c tha hng mt gia sn ln. Con thy khi mnh c mt c nghip bnh thng, s tu o s d dng hn. Nhu khi nhn nhng v kht s khng nh, khng ca, khng v, khng con, cm mt chic bnh bt, i thong dong trn no ng kht thc, chng con thy thm mun s thnh thi y
mt cch l k. Chng con c mun c sng nh th, nhng m chng con c nhiu si dy rng buc qu, bit lm sao? Bt dy: - N c s Punnalakkana! V kht s cng c nhiu trch nhim ch khng phi khng. Np sng phm hnh l np sng buc v kht s phi an tr ngy m trong chnh nim, trong gii lut. Ngi kht s li cn phi ngh n trch nhim sinh. Cc v c s! Nh lai tm ra mt phng cch qu v c th lu lu, hoc na thng mt ln, c sng ging nh cc v kht s. Phng cch l Bt Quan Trai gii. Cc v c th n cha th tm gii, sng trong thi gian trn vn mt ngy mt m, ngy n mt ba, thc tp thin ta, thin hnh, sng trong phm hnh, tnh thc, tinh cn, thong dong v an lc, ging ht nh cc v kht s. Sau thi gian mt ngy, mt m sng nh th, cc v li x gii v tr v i sng th gian, ch gi li nm gii v ba s quay v nng ta. Cc v kht s! Nh lai s bo tin tt c cc v kht s bit v php ch Bt Quan Trai ny. Qu v c th t chc tu tp Bt Quan Trai ti cha hay ngay trong nh qu v, v cc v kht s c th c mi tuyn gii, hng dn v dy d trong cc ngy tu Bt Quan Trai. Punnalakkhana sung sng hi Bt: - Bch Th Tn, tm gii ca php ch Bt Quan Trai l tm gii no, ti sao gi l quan, ti sao gi l trai, xin Th Tn khai th cho chng t bit. - Tm gii l: khng st hi sinh mng, khng trm cp, khng dm dc, khng vng ng, khng ung ru, khng trang sc, khng nm v ngi trn ging chiu sang trng v khng s dng tin bc. Tm gii y l phng nga s pht sinh ca vng nim v tp nim trong thi gian tu tp nn gi l quan.
Quan c ngha l phng nga, cn trai c ngha l ch n mt ba trc gi ng, c th gi tu tp. c bit thit ch php Bt Quan Trai, gii c s hm y rt ly lm sung sng. Mi hm sau, ngi nh ca c s Sudatta ti tm i c Sariputta, bo tin l bnh tnh ca c s tr nng. i c r i c Ananda cng i. C s Sudatta nm trn ging bnh tip hai v i c. Ngi nh nhc gh hai i c ngi gn bn ging. Bit c s khng sng c bao nhiu ngy na, i c Sariputta khai th: - C s Sudatta, ng nn qun tng nh sau: mt, khng phi l ti, tai khng phi l ti, mi, li thn cng khng phi l ti. i c s qun tng xong, i c ni: - C s tip tc qun tng; nhng g ti thy khng phi l ti, nhng g ti nghe khng phi l ti, nhng g ti ngi, nm, xc chm cng khng phi l ti. Ri i c dy cho c s qun chiu v ng trong su thc: ci thy khng phi l ti, ci nghe khng phi l ti, tri gic, v gic, xc gic v thc cng khng phi l ti. i c ni: - Su cn, su trn v su thc khng phi l ti. Su i l t, nc, la, gi, khng gian v tm thc cng khng phi l ti. Ti khng b rng buc v hn cuc trong nhng yu t y. Ti khng b sinh t rng buc v hn ch. Sinh t khng chm c ti ti. Ti mm ci, bi v ti khng sinh cng khng dit. Sinh khng lm cho ti c, t khng lm cho ti khng. Thc tp ti , c s Sudatta khc. Nc mt chy rn ra trn hai m ng. i c Ananda hi:
- Sao, c s c tic nui khng, c s qun chiu khng thnh cng h? - Tha i c, Ananda, con khng tic nui, con qun chiu rt thnh cng. Con khc v con cm ng qu. Con c phng s Bt v gn gi cc v kht s hn ba mi nm nay, vy m cha bao gi con c nm gio l thm thm vi diu nh hm nay. - C s Sudatta, gio l ny cc v kht s v n kht s c nghe c Th Tn ging dy lun. - Tha i c, Ananda, t ca c s chng con c ngi cng c th nghe, hiu v hnh c gio l thm thm ny. Xin i c Ananda bch vi Bt ngi cho php gii c s chng con c nghe, hiu v thc hnh gio l thm thm . C s Sudatta t trn ngay bui chiu hm y. Cc i c Sariputta v Ananda li h nim rt lu cho c s. Gia nh ca c s Anathapindika l mt gia nh c s kiu mu. Tt c mi ngi trong gia nh t cha m n con ci, ngi no cng c c tin vng chi ni Bt, ngi no cng sing nng hc hi gio l v em p dng vo cuc i. Trc y my hm, c s c bit tin rng con gi t ca mnh l Sumagadha, ly chng x Anga, ha c rt nhiu dn chng trong vng theo Bt. Chng ca c trc l mt v quan tng trn x Anga, tn ca phi du s la hnh. Ln u c chng p i thm cc v du s ny, c kho lo t chi. Vi s hiu bit vng vng v o Bt, c t t cm ha c quan tng trn v mang c gio l Bt vo i sng ca dn chng trong vng.
Chng 76: Hoa tri ca ngy hm nay

Ma an c chm dt, cc v kht s v n kht s cn cha kp ln ng hnh ha th nghe chin tranh bng n gia hai vng quc Kosala v Magadha. i binh ca nc Magadha vt sng Hng i vo x Kasi, thuc lnh th Kosala. Quc vng Ajatasattu Videhyputta t tay thng lnh binh tng qua chinh pht nc Kosala. Tng lnh thng sut c voi, nga, xe v pho, ang hng v pha thnh Baranasi, th ph x Kasi. Bn pha vng quc Kosala sau khi c thm t thng bo, cng chun b qun i gm voi, nga, xe v php nhm x Kasi tin ti. Vic binh qu cp thc, vua khng kp n thng bo v t gi Bt, vua nh thi t Jeta ti trnh mi s vi Bt thay vua. Bt tng c thng bo rng sau khi nghe tin Ajatasattu mu st cha ln ngi, quc vng Pasenadi t phn khng bng cch ly li lnh th ca thc p vng Baranasi m ngy xa thng hong tng cho vua Bimbisara nh vt hi mn ca cng cha Kosaladevi, khi cng cha v nh chng. Thc p ny t gn by mi nm nay em li cho vng quc Magadha mi nm mt s tin thu tr gi mt trm ngn ng vng. Vua Ajatasattu khng chu ng c hnh ng phn khng ny cho nn ct binh sang ng. i c Sariputta thng bo cho cc v nam n kht s u th nn hnh o ngay ti , ng di chuyn nhiu trong thi bui chin tranh. i c cng xin Bt li Savatthi cho n khi tnh hnh yn tnh. Hai thng sau dn chng kinh hong nghe tin binh tng Kosala tht trn ti Kasi. Vua Pasenadi v cc tng phi rt tn binh chy v kinh . Tnh hnh rt khn trng. May thay, h thng phng th ti Savatthi rt l kin c. Binh tng ca vua Ajatasattu ui theo v cng kch ngy m m cng khng h c ni thnh.
561 | C h n g 7 6 : H o a t r i c a n g y h m n a y
Sau , nh k hoch ca tng Bandhula, vua Pasenadi phi hp c qun trong thnh v qun t cc a phng ko ti m mt cuc tng phn cng. Ln ny vua thng ln, vua Ajatasa ttu cng cc v tng soi di quyn u b bt sng. Qun Kosala bt c trn mt vn t binh. S binh lnh cn li, hoc cht hoc b chy tn lon, c n trn mt vn. Ngoi ra, qun i Kosala li chim c rt nhiu voi, nga, xe v php ca bn ch. Chin tranh ko di hn su thng, dn chng Savatthi c lnh t chc v n mng thng trn. Sau khi thu xp cng vic triu nh v binh i, vua Pasenadi n thm Bt ti tu vin Trc Lm. Vua k cho Bt nghe nhng gian nan ca cuc chin. Vua ni rng quc vng Ajatasattu t gy hn; vua ch chin u t v thi ch khng h chu trch nhim v vic chm la chin tranh. Vua trnh vi Bt l c l quc vng Ajatasattu nghe li nhng v mu thn nhiu qu. - Bch Th Tn, quc vng Magadha d sao cng l chu ca trm, trm khng n git, cng khng n b n vo chn lao t, xin Bt ch dy cho trm. Bt ni: - i vng, xung quanh i vng c bit bao nhiu ngi thn t v bn hu trung thnh. i vng thng trn ny khng c g l l, nhng xung quanh quc vng Ajatasattu c nhiu phn t xu, v v vy vua y i lm ng lc no. Nh lai xin ngh l i vng nn ly l l tip i quc vng Magadha cho ng cung cch ca mt ng vua i x vi mt ng vua, nhng i vng cng phi c th gi dy quc vng Magadha nh dy mt ngi chu rut. i vng hy nhn mnh n s cn thit ca nhng ngi bn hu tt v nhng k thn t trung kin, v cui cng i vng c th t
tic v a vua x Magadha v nc, nn an binh ca trm h ty thuc ni s kho lo ca i vng. Ri Bt cho gi mt v kht s tr tn l Silavat ln v gii thiu v ny vi vua Pasenadi. Kht s Silavat vn l mt v thi t, con vua Bimbisara, em cng cha nhng khc m vi vua Ajatasattu. Silavat l mt ngi con trai kh thng tu; t mi su tui, chng d c theo hc vi i c Moggallana v l mt ngi t ti gia xut sc ca i c. Sau cuc chnh bin xy ra ti th Rajagaha, chng xin i c cho chng xut gia. Sau l xut gia, kht s Silavat c gi v tu vin Jetavana th Savatthi tu hc. i c Moggallana ngh rng d Silavat khng c tranh dnh quyn hnh vi vua Ajatasattu, nhng gi v kht s ny qua tu hc nc Kosala vn l c an ninh hn. Vua Pasenadi hi thm i c Silavat v tnh trng hong gia bn Rajagaha v thy cung knh ni ht cho vua nghe tt c nhng g thy tai nghe mt thy. i c cho vua bit l nm ngoi c mt ngi t th x Magadha ti vi s mng m st i c, nhng i c ci ha c ngi y v cho ngi y c xut gia. Hin v kht s kia ang c tu hc mt trung tm khng xa thnh ph. Quc vng Pasenadi cung knh ly t Bt v tr v cung in. Vua Ajatasattu sau c tr t do v a v nc. Ly tnh thng xa b hn th, vua Pasenadi li em cng cha Vajira m g cho vua Ajatasattu na. Quc vng Ajatasattu l chu nay li tr nn con r ca vua. Vua cn ha s tr li thc p Baranasi m ngy xa thng hong Maha Kosala tng cho x Magadha. Quc vng s Kosala nghe li Bt mt cch ng mc. Chin tranh kt thc, cc v kht s v n kht s li c php ln ng hong ha.
Vua Pasenadi truyn xy dng mt tu vin mi cho gio on kht s ti ven th . Tu vin ny ly tn l Rajakarama. Bt li vng quc Kosala lin tip trong hai nm, an c ma ma ti tu vin Jetava v i gio ho ni a trong nhng thi gian cn li. Thnh thong c tin tc t vng quc Magadha do cc v kht s du hnh em v cho Bt. Cc v y k sau khi Bt ri vng quc, i c Devadatta khng cn c vua Ajatasattu knh n na. Trong s hn mt trm v kht s cn li vi i c, tm mi v b i c tr v vi gio on ca Bt v u c n nhn tr li ti tu vin Trc Lm. i c cng ngy cng b c lp. Gn y i c b m nm lit trn ni Gayasisa, khng i u c c. T ngy chm dt chin tranh gia hai nc Kosala v Magadha, vua Ajatasattu cng khng cn gp g i c Devadatta. Vua cng khng c lin lc no gio on kht s ca Bt. Vua ch thn cn vi cc v lnh o ca nhng gio phi khc. Tuy vy gio on kht s vn c tip tc hnh o mt cch yn n. Dn chng cng nh cc v kht s rt mong c c Bt tr v. Ni Linh Thu v tu vin Trc Lm vn cn ch i Bt. Y s Jivaka cng rt tha thit mong Bt tr v. Ma lnh nm y hong hu Malika bng. Vua Pasenadi bun qu, tm ti Bt c an i. Hong hu l mt ngi bn i rt xng ng ca vua v c vua thng yu ht lng. Hong hu l mt ngi theo Bt thun knh, thng minh, sng sut, thng hiu gio php mt cch su xa. Ngay trc khi vua c gp Bt v tin Bt, b khuyn vua hnh ng cho ph hp chnh php. C ln v nm mng thy nhng iu qui g, vua Pasenadi ngh rng s c nhng vic ri ro xy n cho mnh. Tin vo cc v B la mn v o s ngoi o, vua cho chun b t chc t n, st hi tru b cu thn linh ph h. Chnh hong hu can gin vua, thuyt phc vua hy b d n thit lp t n. Hong hu cn tham d v bn bc v c chnh s v soi sng cho vua rt nhiu trong lc vua i tm nhng quyt nh c lin h ti vn mng ca t nc. Hong hu l mt
trong nhng n t ti gia xut sc ca Bt. B rt ham hc hi v gio l. B c thnh lp mt cng vin vi mt hng ro cy tinduka bao quanh, c hi trng tham cu v gio php. B c mi Bt v cc cao c ti hi trng ny thuyt php v hng dn nhng cuc tho lun. Cng vin ny cng m ca cho nhng v lnh o cc gio phi khc. au kh v b mt ngi bn i bn mi my nm sng chung, vua tm n Bt. Ngi yn lng tht lu bn Bt, vua cm thy tm hn an tnh tr li. Vua nghe li Bt thm th gi vo vic tu tp thin qun. Bt nhc li li vua ni trc y l khi tui v gi, mnh phi tinh cn sng ng theo chnh php v to hnh phc cho mi ngi. Bt khuyn vua tm cch ci thin gung my t php v kinh t. Ngi ni nhng hnh pht nh nh p, tra tn, giam cm v t hnh khng phi l bin php c hiu lc nht ngn chn trm cp. Gp thi i km v lon lc, nhng v trm cp v bo ng t nhin tng ln bi phn, v vy chnh sch an dn v gip dn xy dng li kinh t l chnh sch cn bn. Nhng bin php cn lm l cp thc phm, la ging v phn bn cho nng dn ngho h c th sinh sng v sn xut, cp vn cho nh bun, tng lng bng cho cng t chc, min thu cho dn ngho, ph b phng php e da, bt buc v n p ngi lao cng, cho h chn lm nhng ngh m h tht s a thch, to c hi v phng tin cho h c hnh nhng ngh y. Bt ni chnh sch kinh t phi l mt chnh sch t nguyn. Nhng li dy v chnh tr ny, nh ngi bn Bt, hm y i c Ananda c nghe. i c trng tuyn li nhng ny trong kinh Kutadanta. Mt bui chiu ti tu vin lc Mu, i c Ananda thy Bt xoay lng v pha mt tri, i c khng hiu ti sao, bi v Th Tn thng a nhn cnh mt tri khut bng, i c ti gn v hi Bt.
Bt ni Bt ng nh th cho nh sng mt tri si m lng ngi. i c ly tay xoa lng Bt mt hi lu cho m, ri i c mi Bt ngi xung gh tre v xoa bp hai chn cho Bt. Va xoa bp, i c va ni: - Th Tn, con c lm th gi cho Th Tn mi lm nm nay, con nh nhng nm trc, nc da ca ngi cn vng nh v ng mt, nay da Th Tn nhn v nhng bp tht ni chn Th Tn teo li rt nhiu, nhng lng xng l ra rt r. Bt ci: - Sng lu th gi, c sao u Ananda! Mt v tai ca Nh lai cng khng cn c tinh nhu nh trc. Ananda! Thy c nh ni Thu v nhng khm tre tu vin Trc Lm khng? Thy c mun v leo ln ni Thu nhn cnh mt tri khut bng khng? - Ly Bt, nu Bt mun v Linh Thu, con xin i theo hu ngi. Ma nng nm y Bt ln ng tr v th nc Magadha. Ngi i thong th: l trnh c chia ra nhiu chng. Ngi gh thm nhng trung tm tu hc, dy d gii xut gia, thuyt php v nhc nh gii ti gia. Ngi i qua ni a cc vng quc Sakya, Malla, Videha, Vajji, v cui cng vt sng Hng qua nc Magadha. Trc khi v th , ngi gh thm trung tm tu hc ti Nalanda. Tu vin Trc Lm v ni Linh Thu vui nh ngy hi khi Bt v ti. Dn chng th v cc min ln cn x v thm Bt rt ng. C mt thng sau khi Bt v ti, y s Jivaka mi c dp mi c Bt v vn Xoi ca ng. Ti vn Xoi xanh mt ny, y s dng c mt ging ng ln ch cho Bt ni chuyn vi khong mt ngn v kht s.
Ngi trc tnh tht ca ngi ti vn Xoi, Bt nghe Jivaka k li nhng chuyn xy ra trong triu nh v vng quc. ng ni hin thi hu Videhi tm li c np sng an tnh. B n chay, tp thin, qun nim v Tam Bo mt cch thng xuyn. Vua Ajatasattu ang b khng hong tm l trm trng, b m nh bi ci cht ca thng hong, b lng tm cn rt ngy m, vua sinh ra mt ng. Thn kinh ca vua suy nhc; vua hay mt bnh tnh v thng nm m thy nhng c mng, tnh dy m hi tho chy dm da. Y s n cha tr cho vua gn na nm nay, nhng tm bnh ca vua vn cn l ngun gc ca nhiu bin chng khc. Vua vi nhng v o s thuc cc gio phi ti tham vn v cha tr tm bnh cho vua, nhng khng c v no gip c g. Nhng v ny thuc v cc gio phi Makkali Gosala, Ajita Kosakambali, Pakudha Kaccayana, Nigantha Nataputta v c Sanjaya Belatthiputa na. V no cng mun lm va lng vua gio phi mnh c tha hng n hu nhng khng v no thnh cng. C mt hm, vua vi thi hu vo n cm chung vi hong hu v thi t Udayibhadda. Thi t Udayibhadda cha y ba tui, nhng tnh tnh kh khn v khng im m cht no. Vua thng yu thi t rt mc, thi t i g c ny. Hm thi t i em con ch vo bn n chung. y l mt iu cm k, nhng v chu con, vua cho php thi t em ch vo. Trong ba n, hi ngng vi thi hu, vua ni: - em ch vo bn n tht khng d chu t no. Thi hu ni: - Con thng con ca con, cho nn con n em ch vo ngi chung, iu ny c g l l. Con nh ngy xa cha con v thng con m ht mu m trong tay ca con khng? - Con khng nh, xin thi hu k li cho con nghe.
- Mt hm, ngn tay tr ca con b au v sng v ln. Mt ci nht mc ngay di mng tay, lm nhc nhi khin con khc sut ngy m. Khng c m no con ng c, cha v m ca con cng khng ti no nhm mt. Cha con m con ln u gi, ngm ngn tay au ca con trong ming chuyn hi m qua, mt mt con au, mt mt ci nht nh sc m m cng m sm. Nh th trong sut bn ngy m, khi ci nht cng m, v m chn, cha con mi bt u mt cho m thot ra khi ngn tay. Nh vy m con lnh bnh, cha con mt ht m v mu c ri, nhng khng dm rt tay con ra s con b rt. Cha con c gi m v mu trong ming nh th cho n khi khng chu ni th cha con nut mu v m cho con rt. M ni nh vy con bit ngy xa cha con thng con nh th no. By gi con thng ca con, cho n em ch vo bn n, iu m hiu, m c trch g con u. Nghe thi hu k, vua m u chy vo cung, b c ba n. T tm bnh cng ngy cng nng. Jivata ti cha tr cho vua, nghe vua k mi th chuyn, k c chuyn tham vn vi cc v B la mn v o s, nhng Jivaka vn khng ni g. Vua hi: - Jivaka, ti sao anh khng ni g ht? Jivaka tu: - Ti ch mun ni vi b h mt iu m thi, ti ngh ch c sa mn Gotama mi gip c b h ci b c nhng kh au n c trong tm. B h nn tm ti Bt c ngi ch dy. Vua im lng, mt lt sau, vua ni: - Trm s sa mn Gotama cn th ght trm. - B h ng ni th, sa mn Gotama khng h th ght ai c, Bt l thy ca thng hong, v cng l ngi bn thn thit nht ca thng hong, b h ti vi Bt th cng nh ti vi thng
hong vy. B h ti vi Bt tm li s an n trong tm hn v cng l hn gn li nhng g v trong qu kh, ti y khoa ca ti khng bng c mt phn triu ti cha tr ca Bt, Bt khng phi l mt ng thy thuc m l vua ca nhng ng thy thuc. C ngi gi Bt l y vng. Sau cuc m o , vua chp nhn vic i thm Bt. Y s Jivaka xin Bt ngh ngi trn ni t thng v i thm hi cc trung tm tu hc trong vng. Y s mong c s c thnh Bt v vn Xoi an tr mt thng trong ma nng. Chnh trong vn Xoi ca ng m y s Jivaka sp t cuc gp g gia vua v Bt. Ln u vua ng gi ti Bt l vo mt m trng. Vua cng i vi hong gia v cc cung phi m n, c qun lnh i h tng. i gn ti ch Bt, bng nhin vua pht ra s hi, tc gy dng ngc, vua cm thy cnh tng an tnh qu, Jivaka ni Bt chung vi gn mt ngn v kht s, vy m ti sao khung cnh qu im lng nh th ny? Vua s b ngi ta la vua ti nh p. Vua hi Jivaka c phi l y s ang la vua i vo ch him a ca k th khng? Jivaka ci ngt. ng ch cho vua mt ngi nh c ca s trn, t c nh sng pht ra. ng ni: Bt hin ang ngi trong ging ng vi cc v kht s. Vua xung voi, i vi Jivaka v nhng ngi h v, uc thp sng trng, vo ti cng ging ng, Jivaka ch cho vua thy mt ngi ang ngi trn php ta, da lng vo ct nh chnh gia, trc mt ta cc v kht s ang trang nghim ngi. Jivaka ni: Bt l ngi ngi chnh gia . Vua rt lm cm phc. Gn mt ngn ngi ngi m im lng khng c mt ting ng no, cnh tng trang nghim qu i. Ngy xa vua tng thy Bt trong cung, nhng c bao gi vua ti tu vin gp Bt v nghe thuyt php u? Bt mi vua v hong gia ngi. Thi hu Videhi cng c mt m y. Vua ln ting hi Bt:
- Trm ch c nghe Th Tn ging o c mt ln hong cung hi trm cn nh. Th Tn, hm nay trm mun hi Th Tn cu hi ny: tu hnh khng bit c kt qu g khng m trm thy hng ngn, hng chc ngn, c khi c hng vn ngi b nh i tu nh th? Bt hi vua hi ai cu y cha. Vua tr li l vua hi nhiu v chc sc ln trong cc gio phi, nhng cha c cu tr li no lm vua va c, k c cu tr li ca i c Devadatta. Bt ni: - i vng, hm nay Nh lai s ni cho i vng nghe v nhng hoa tri ca s tu hc trong o php ny, nhng hoa tri c th thy c trong hin ti v nhng hoa tri s hi gt c trong tng lai. i vng s khng cn i vo cc ng ngch ca l lun: i vng ch cn nhn xt cho tinh tng th c th thy c nhng hoa tri y ca s tu hc, r rng nh thy tri xoi trn mt bn tay. i vng, v d mt ngi n ang lm ti t cho ngi ta, thc khuya dy sm hu h v lm theo mnh lnh ca ch, mt hm bng c t tng nh sau: "ch l ngi, mnh cng l ngi, ti sao mnh phi y a mnh nh th ny?" Ngh nh th, ngi y t b thn phn ti i, xin c xut gia tu o, i vo chnh php, sng theo np sng phm hnh, tinh cn, tnh thc, n ngy mt ba, tp thin hnh, thin ta, i ng trang nghim, tr nn mt v kht s c uy nghi, c dung hnh, c o c. i vng ngh sao? Bit c v kht s y ngy xa vn l thn phn ti i, i vng c gi ngi y ti v ni: "Ny ngi kia, hy li y, hy lm n bc cho ta, hy thc khuya, dy sm v thi hnh mi mnh lnh ca ta" hay khng? Vua ni: - Th Tn, trm s khng lm nh vy, s khng ni nh vy, tri li trm s cung knh lm l ngi y, mi ngi y xung
cng dng, v s ra lnh bo v cho ngi y ng theo lut php? Bt ni: - i vng, l hoa tri u tin m ngi sa mn kht s gt hi, ngi y thot c s k th giai cp, k th chng tc, k th giu ngho, v khi phc c phm cch ca mt con ngi. Vua ni: - Hay lm, Th Tn! Xin ngi dy thm. Bt ni: - i vng, nhn phm tuy vy ch l nhng hoa tri u. V kht s nh hnh tr hai trm mi gii m c an tr trong mt trng thi v u v thanh tnh. Nhng ngi khng gi gii c th phm vo cc ti li nh git ngi, trm cp, t dm, di gt, say sa v t a mnh ti nhng hnh pht n au v thn th cng nh v tm thn. V sa mn kht s khng nhng hnh tr nm gii, khng st sanh, khng trm cp, khng t dm, khng di gt, khng say sa, m cn hnh tr trn hai trm gii khc, v vy v y sng trong mt trng thi tht an ninh, tht nh nhm, trng thi m nhng ngi khng gi gii khng th no c c. Gii lut ngn nga khng cho ta ri rt vo li lm, em li cho ta mt trng thi an ninh v nh nhm. l mt loi hoa tri khc ca s tu hc, c th gt hi ngay trong thi gian hin ti. Vua ni: - Hay lm! Th Tn, Xin ngi dy tip cho! Bt ni:
- i vng, v sa mn kht s khng c g ngoi ra ba chic o ca sa v mt chic bnh bt. Ngi y khng gy th on, khng s ai ban m ti hnh thch mnh. V y c th ng mt mnh trong rng, di mt gc cy, thanh thn, v u, lng l. Khng s hi l mt nim hnh phc ln. l mt loi hoa tri khc ca s tu hc, c th gt hi ngay trong thi gian hin ti. Vua rng mnh, ri vua ni: - Hay lm, Th Tn! Xin ngi dy tip cho trm. Bt ni: - i vng, v sa mn kht s sng n gin ti mc ti a, mi ngy ch n mt ba, bnh bt mt chic nhng cm ngn nh, khng ngh n chuyn lm giu, khng chy theo danh vng, khng tch tr, khng tom gp, sng ng theo php tri tc, v khng chy theo mt tham vng hay mt c mun no. S thnh thi l mt nim hnh phc ln. l cng l mt loi hoa tri ca s tu hc, c th gt hi ngay trong gi pht hin ti. Vua ni: - Hay lm, Th Tn! Knh xin ngi dy tip cho trm. Bt ni: - i vng! Nu i vng bit qun nim hi th, bit thc tp thin qun th i vng mi c c nim v hnh phc ca ngi tu. Hnh phc l thin duyt. V sa mn kht s bit gi gn su cn ca cm gic, bit i tr li nm loi tr lc ca tm l tham dc, sn hn, hn trm, tro c v nghi ng; trong khi s dng php qun nim hi th thc tp thin qun, v y lm pht sinh nhng trng thi h v lc trong thn tm mnh nui dng thn tm v i ti trn con ng ng o, nhng cm gic d chu do ng dc em n khng th no b kp vi th h lc do thin nh thc hin. H v lc ny thm
nhun thn tm, tr lnh tt c nhng u lo, su kh, tht vng, a ngi hnh gi tip xc vi nhng g mu nhim nht ca thc ti. i vng, y l mt loi hoa tri quan trng ca s tu hc, loi hoa tri ny cng c th gt hi c ngay trong gi pht hin ti. Vua ni: - Hay lm, Th Tn! Xin ngi c dy tip cho trm. Bt ni: - i vng! V sa mn kht s nh an tr tinh cn trong gii lut v chnh nim m c nh tm, ly nh tm y m qun chiu vn php trn th gian. Nh qun chiu m v sa mn kht s thy c tnh cch v thng v v ng ca vn php. Nh thy c t tnh v thng v v ng ca vn php nn v sa mn kht s khng b tham m vo bt c php no, v khng b bt c php no tri buc. V sa mn kht s nh ct t c nhng si dy phin no thng tri buc con ngi, l nhng si dy tham, sn, si, mn, nghi, thn kin, bin kin, t kin, kin th kin v gii cm th kin. Ct t c nhng si dy phin no y ri, v sa mn kht s t ti trng thi gii thot, thnh thi. i vng! Gii thot l mt hnh phc ln mt loi hoa tri ln nht ca s tu hc. i vng! Trong s nhng v kht s ngi ngay trong thnh chng y, c v chng c c th hoa tri . Hoa tri ny, i vng, cng c th gt hi c ngay trong kip hin ti. Vua ni: - Hay lm, Th Tn! Xin ngi tip tc dy d cho trm. Bt ni: - i vng! V sa mn kht s nh qun chiu v t tnh ca vn php thy su vo trong t tnh y v bit rng cc php l khng sinh, khng dit, khng d, khng sch, khng thm,
khng bt, khng mt, khng nhiu, khng n, khng i. V sa mn kht s do t c ci thy thanh tnh, khng phn bit, nhn vn php trong th gian bng con mt tuyt i bnh tnh, khng s hi, khng lo lng, ci trn sng sinh t m i vo cuc i cu cho chng sanh, ch by cho chng sanh con ng chnh php chng sanh cng c nm hng v ca gii thot, ca v u v ca h lc. i vng! c gip ngi khc, c dt dn ngi khc ra khi vng ly ca tham vng, hn th v si m, l mt nim vui ln. Nim vui ny l mt loi hoa tri rt p ca s tu hc, c th thc hin t ra l mt phn no trong hin ti v s tip tc c thc hin trong tng lai. i vng! Cc v kht s trong nhng tip xc hng ngy vi dn chng, c nhim v hng dn dn chng i trn con ng o c v gii thot. i vng! Cc v kht s tuy khng lm chnh tr nhng cng ng gp vo cng trnh xy dng an lc v o c cho x hi. Hoa tri ca s tu hc khng phi l ring cho ngi sa mn tu s hng th m l gia ti ca c quc gia v nhn loi. Vua ng dy, chp hai tay li mt cch cung knh, vua bch: - Vi diu thay, Th Tn! Bng nhng li n gin, Th Tn soi sng cho trm gip trm thy c gi tr chn tht ca chnh php. Th Tn dng li nhng g ng xung, phi by ra nhng g b che kn, ch ng cho nhng k lc hng, em nh sng ri vo ni ti tm. Xin Th Tn nhn cho con lm t ca ngi, cng nh ngy xa Th Tn nhn ph hong v mu hu con lm t ca Th Tn, v vua ly xung. Bt mm ci, chp nhn li thnh cu ca vua. Ngi bo i c Sariputta dy cho vua v hong hu c ba li quay v nng ta. L quy y xong, vua ni:
- By gi tri khuya, chng con xin php Th Tn tr v cung an ngh. Sng mai chng con s phi c bui chu rt sm. Bt dy: - i vng hy lm nhng g i vng ngh l phi lm. Tuy bui gp g ny gia vua v Bt khng phi l mt bui gp g ring t, v Bt ging kinh Sa mn qu khng phi ch cho vua nghe m cng l cho tt c cc v kht s c mt m y. Sau bui , bnh tnh ca vua thuyn gim i qu na. m y vua nm m thy thng hong nhn vua mm ci, vua c cm tng ni li c mt ci g gy, dng ln c mt ci g ng xung. Bui gp g lm p lng vua m cng lm p lng dn chng. Sau ln gp g , vua thng n thm Bt m khng cn qua s sp t ca y s Jivaka na. Vua cng khng em theo voi nga v binh s h tng. Vua cng tro nhng bc ln ni Linh Thu nh vua Bimbisara ngy xa. Trong nhng bui gp g ring vi Bt, vua c dp th l tm tnh v sm hi vi Bt v nhng ti li ca vua trong qu kh. Bt i vi vua ngt ngo nh i vi mt a con ca ngi. Bt khuyn vua nn dng ngi c o c trong gii qun thn v c vn. Cui ma an c nm y, y s Jivaka xin Bt c xut gia. ng c Bt ban cho php danh l Vimala Kondanna.
Chng 77: Sinh t l hoa m gia h khng

Ma an c hon mn, Bt cng Ananda i hnh ha khp ni trong x Magadha. Nhng chn non xanh nc Bt u c ti, nhng khng c ni no ngi khng dng li thm ving cc trung tm tu hc dy d v khch k cc v kht s v ni php thoi cho gii ca s. i c Ananda thng c Bt ch cho thy nhng cnh tng p . i c vn t n phong cnh v tm tr mi lo cho Bt, Bt bit nh th nn thng nhc thy. i c nh li trong sut gn hai mi nm lm th gi cho Bt, Bt ch cho thy xem bit bao nhiu l cnh p. Ngi hay ni: "Nhn i, Ananda, ni Thu p bit bao, kh i bit bao!", "Ny Ananda, ng Saptapanni p qu!", "Ny Ananda, Trc Lm tu vin d thng bit bao!". C mt ln ng trn i, Bt ch cho Ananda thy nhng tha rung chn vng bao bc nhng b c xanh. Ngi khen cnh y p v bo i c nn phng theo m thc y may o phc in sanghati cho cc v kht s. Ananda thy r rng qua Bt l ngi tu bit thng thc nhng g hay v p, nhng khng vng mc vo bt c mt ci p hay ci xu no. Ma ma nm sau, Bt v tu vin Jetavana an c. Vua Pasenadi i du hnh mi ti gia ma an c mi v. V ti kinh , bit Bt hin ang an c, vua lin n thm Bt. Vua ni vi l Bt l v tui ln, vua khng a hoi trong cung in. Vua a i y i thy c nhng cnh p ca thin
576 | C h n g 7 7 : S i n h t l h o a m g i a h k h n g
nhin. Giao cng vic cho cc quan i thn, vua i rong chi, em theo mt on ty tng nh. Khng nhng vua i du ngon nhng ni trong nc, vua cn i rong chi cc nc ngoi, khng phi vi t cch mt v quc vng cn phi c tip n quc l m vi t cch mt k hnh hng. Vua i do chi m cng nh thc tp thin hnh. B ra ngoi mi u t, vua bc tng bc thanh thn v ch n cnh vt. Vua ni nhng cuc du ngon nh vy lm m lng vua. - Th Tn, trm nm nay by mi tm tui. Th Tn cng vy. Trm nghe ni Th Tn gn y cng a i du sn ngon thy. Trm cng ln tui nh Th Tn nhng trm khng lm c li g cho ai, cn Th Tn, th i u cng dy d v hng dn cho mi ngi tu hc. Th Tn n u l nh mt tri chiu sng n . Ri vua tm s vi Bt v mt ni au thm kn ca vua. S l trong mt cuc m mu o chnh xy ra ti kinh by nm v trc, vua kt ti lm v tng t lnh qun i hong gia l tng Bandhula v x t ng. My nm sau vua mi bit l mnh lm. Vua hi hn lm. Vua tm mi cch phc hi danh d cho tng Bandhula v bi thng cho gia nh ng, vua cng ct nhc chu ca ng l tng Karayana ln chc tng t lnh qun i hong gia. C Bt an c ti th , vua n tu vin Jetavana hu nh mi ngy hoc nghe thuyt php hoc tham d vo nhng cuc php m hoc c ngi im lng vi Bt. Mn ma an c, Bt li ln ng du ha v vua cng cng on ty tng ca vua i rong chi khp chn, gi l i tun th.
Nm sau, cui ma an c, Bt i ln x Kuru. Sau khi hai thng, Bt li theo b sng i xung Kosali, v Banarasi, gh Vesali, ri li i ln min Bc. Mt hm n, ang c tr hnh o ti qun l Medalumpa, mt qun l nh trong vng quc Sakya qu hng ca mnh, Bt tnh c gp vua Pasenadi. Ln ny vua i du hnh c em theo thi t Vedudabha v tng Karayana theo. Vua mun lm vui lng v cn thn m ngy xa v li lm vua kt ti mt cch oan ung ngi bc ca ng ta. ang i du sn ngon thy vua cht nh Bt, v hi thm khng bit Bt hin gi u. Ngi ta cho vua bit l Bt dang hnh o qun Medalumpa, Medalumpa ch cch Nagaraka ni vua ang du ngon ch chng na ngy ng. Mng qu, vua bo Karayana thng xe a vua ti thm Bt. on ty tng ca vua ch dem theo c bn chic xe. Ti Medalumpa, vua hi thm, v bit c Bt ang c tr trong cng vin qun l. Xa gi ca vua u li ngoi cng. on ty tng li bn ngoi, vua bo tng Karayana cng i vi vua vo cng vin. Thy bng cc v kht s o vng qua li, vua tm ti mt v gn nht v hi thm Bt u, v kht s ch cho vua mt ngi nh n di bng cy bng l v ni: - Tu hong thng, Bt ang trong ngi nh , ca ng, hong thng c thong th i ti y, ri hong thng ho ln mt ting, v g hai ting. Th no c Th Tn cng m ca rc hong thng vo. Vua ci thanh gm v tho vng min xung trao cho v tng lnh, bo ng ta tr li vi on ty tng i mnh. Ri vua mt mnh tin v ngi nh ni Bt . Ti trc ca, vua ng hng v ho ln mt ting. Cha kp g ca th ca m. Bt mng r khi thy vua. Ngi cm tay dt vua vo trong nh. Hai i c Ananda v
Sariputta hin c mt hu chuyn vi Bt trong tnh tht cng ng dy cho vua. Bt mi vua ngi trn mt chic gh, ri t mnh ngi xung trn chic gh i din. Hai v i c ng hu sau lng Bt. Va ngi xung vua ng dy. Vua ly xung di t v m hn hai bn chn ca Bt. Vua qu trong t th y tht lu, hai tay vut ve bn chn ca Bt, ming ni: - Th Tn, trm l Pasenadi vua nc Kosala, trm xin knh lm l Th Tn. Trm l Pasenadi vua nc Kosala, trm knh xin lm l Th Tn. Bt vua dy. Ngi mi vua ngi li mt ln na xung gh, ri ngi ni: - i vng, sao hm nay i vng li l ly cung knh qu ng nh th? Chng ta khng phi l mt i bn thn thit hay sao? Vua ni: - Th Tn, con c mt vi iu m con mun t ming con ni ra Th Tn nghe, con s khng c dp. Bt du dng: - iu g, xin i vng c ni. - Th Tn, con hon ton tin tng ni Th Tn, bc ton gic, con hon ton tin tng ni gio php ca Bt v ni gio on kht s ca ngi. Con tng thy v gp nhng tu s B la mn v cc o s cc gio phi: h c th tu hnh ng n, c khi c mi, hai mi, ba mi hay bn mi nm, nhng sau con li thy h b cuc v i vo np sng ng dc. trong o php ca Th Tn, con thy cc v kht s hu ht u tu phm hnh cho n trn i.
Th Tn, con tng thy vua chng i vua cha, tng s m mu chng tng s, B la mn chng B la mn, v ci c vi chng, con ci c vi cha, anh ci c vi em, b bn ci c vi b bn. y con thy cc v kht s sng trong ha knh, an vui, hp nhau nh nc vi sa. Con khng thy u c c ci thng yu v ha iu nh trong gio on ca ngi. Th Tn, khp ni con tng thy gii o s dng iu khc kh, mt my r, u su v lo lng, nhng y, cc v kht s lun lun tnh to, ti ci, vui v, thong dong v ti mt. Th Tn, iu khin con cng tin tng ni Th Tn v gio php ca ngi. Th Tn, con l vua thuc dng di chin s: con c quyn ra lnh chm u hoc giam cm hoc trng pht bt c ai nu con mun, vy m khi con ngi trong mt bui hp, thin h vn dm cp li con, d con c ni: "Qu v khng c cp li trm", h cng vn qun v cp li con nh thng, khng i n khi con pht biu ht kin. Vy m con thy y, trong gio on ngi, c khi c c ngn v kht s ngi nghe Bt ni m con khng nghe ly mt ting ng nh, d l ting ng hng hay ting st sot ca y o, ng ni c ai dm cp li Bt. Th Tn, con ngh: Tht l mu nhim, Bt chng cn quyn uy, chng cn gm gio, chng cn trng pht g m ngi ta knh yu Bt mt cch tuyt i. Th Tn, iu ny cng lm cho con cng tin tng Th Tn v giao php ca ngi. Th Tn, con tng thy v nghe gii tr thc v gii hc gi lng danh bn bc vi nhau son sn nhng cu hi b him c th lm cho Bt lng tng, nhng khi n gp Th Tn v nghe Th Tn thuyt php, h c h ming ra nghe ri tt c u b Th Tn chinh phc, n ni khng c c hi v th gi
hi nhng cu hi hc ba ca h, nhng cu hi m sau cuc gp g vi Th Tn h thy l ngy th. Th Tn, iu ny cng l iu lm cho con c thm tin tng ni Th Tn v gio php ca ngi. Th Tn, con nh l con tng c hai th mc rt kho tay tn l Isidata va Purana: h thng lm vic trong cung in, v con l ngi cung cp lng bng cho h, th m h u c thng knh con bng thng knh Th Tn. C ln con em h i theo trong mt chuyn hnh tu phng xa, v m v ma gi m c vua c ti u phi ng trong mt chic lu tranh nh b. Gn sut m, hai ngi th mc ca con ngi trao i vi nhau v gio php hc c ca Th Tn v khi h mi mt, h nm xung ng, u hng v pha ni Linh Thu v chn h li xoay v pha con. Th Tn c cho h lng bng g u, th m h qu knh Th Tn hn con nhiu lm lm. Th Tn, iu ny khin con li cng tin tng ni Th Tn v gio php ca ngi. Th Tn! Ngi thuc v giai cp vua cha, con cng thuc v giai cp vua cha. Ngi nm nay by mi chn, con nm nay cng by mi chn, v vy con ngh y l c hi qu bu con t lng quy knh Bt ht mc v con by t nim tri k gia con v Bt, by gi con xin t t Bt con i. Bt ni: - i vng, i vng hy trn trng gi gn sc khe. V Bt ng dy a tin vua ra ca. Lc Bt tr vo, hai i c Ananda v Sariputta ng dy chp tay im lng. Hai i c chng kin t u n cui bui gp g ny gia Bt v vua, Bt ni: - Sariputta va Ananda! Quc vng Pasenadi ni nhng li chn thnh nht ca quc vng i vi Tam Bo. Cc thy nn
ghi nh ly lm vng mnh thm c tin ca nhng ngi hu hc. Thng sau, Bt ln ng v min Nam. i chng na thng, ngi v n ni Linh Thu, v ti ni Linh Thu, Bt nhn c hai tin bun cng mt lc: vua Pasenadi bng v i c Moggallana b nhng ngi thuc gio phi la hnh m st ngay ti cng tu vin Trc Lm. Quc vng Pasenadi bng, khng th Savatthi m Rajagaha, trong mt tnh trng khng c xng ng lm i vi mt ngi nh vua. Theo tin tc nhn c th sau cuc ving thm Bt qun l Medalumpa, vua tr ra vi on ty tng, nhng khi ra ti cng vua ch cn thy c mt chic xe v mt ngi cung phi li. Hi ra th ba chic xe kia tr v Savatthi di s cng p ca tng Karayana, em theo vng min, n tn v thanh gm bu ca vua. Karayana bo thi t Vidudabha phi tr v ngay Savatthi ln ngi vua, ng mt ngi qu gi yu ngi trn ngai mi mi. Thi t dng dng cha chu th Karayana da rng nu thi khng chu v lm vua, ng ta s v kinh tuyn b o chnh v t xng vng. Di p lc y, thi t Vidudabha phi vng lnh. Vua quyt nh i v thnh Rajagaha cu vin vi chu l quc vng Ajatasattu. Sut qung ng di, vua ch ung nc m khng n g c. V ti Rajagah th tri khuya v ca thnh ng; vua phi vo ngh m trong mt trm ngh cng cng. m y vua ln cn bo bnh v cht trong tay v cung phi. Ngi cung phi ny than khc nh ma nh gi cho s phn ca v hong . Sng ngy, sau khi hay tin, vua Ajatasattu vi v cho rc long th vo cung v ra lnh t chc mt l quc tng long trng cho ngi bc ca mnh. Tang l hon mn, vua nh c binh tr ti quc vng Vidudabha, nhng vua b y s Jivaka can gin. Jivaka ni rng d sao quc vng Pasenadi cng bng h v vua mi bn nc
Kosala cng l anh em c cu ca vua, c c binh chinh pht cng khng a n c mt gii php no khc. Nghe li Jivaka, vua c s thn qua Savatthi tha nhn quc vng mi. i c Moggallana l v i t th ba ca Bt ng sau Kondanna v Sariputta. t ln ca Bt c nhiu nhng nhiu v tch trc Bt. i c Kondanna, th lnh ca nm v kht s u tin c nghe Bt thuyt php ti vn Lc Uyn tch. i c Uruvela Kassapa v hai ngi em cng tch. Ni trng Mahajapati cng vin tch t lu. Ni s Yasodhara v i c Rahula cng ni tip nhau vin tch. i c Rahula vin tch nm i c c nm mi mt tui. i c Moggallana l mt v i kht s c rt nhiu dng kh. Ngi l k pht ngn bo dn v cng trc nht ca gio on kht s. Khi cn phi tuyn b lp trng ca gio on hoc ca gio php, i c bao gi cng ni thng, kh ng khi no chp nhn s tha hp. Cng v l do ny m trong gii ngoi o c nhiu k th ght i c. Hm y i c cng ra i vi hai v t, ln ng rt sm. Bn st nhn c d tnh trc cho nn mai phc bn ngoi tu vin. H xng ra tn cng khi thy i c. H tn cng bng gy gc. Ba thy tr tay khng, khng th no chng li c h, v h qu ng, v cng v h c kh gii trong tay. Hai v t b nh vng ra ngoi. H la ln ku cu, nhng khng kp na, i c b bn bt lng h st, i c ht ln mt ting vang ng c rng cy trc khi b bn chng p xung nhng ho cui cng. Khi cc thy trong tu vin chy ra th bn st nhn tu thot ht. Hai v t b thng kh nng. Khi Bt v ti th nhc thn ca i c c tr t. Tro xng ca i c c thu gp trong mt chic bnh v t sn bn ngoi tnh x ca Bt. Bt hi thm i c Sariputta, cc thy cho bit l i c Sariputta ng ca am tht t ngy i c Moggallana b m st. Ai cng bit hai v i c ny thn vi nhau cn hn anh em rut, i vi
nhau lun lun nh hnh vi bng, Bt cha kp ngh ngi phi i tm n am tht ca Sariputta an i i c. i c Ananda i theo ngi, i c ngh chc th no Bt cng ang bun. Khng bun sao c khi mt mt ln hai v t ln: vua Pasenadi v i c Moggallana. Bt i an i i c Sariputta, nhng ai s an i Bt? Nh tr li cu hi thm kn ca i c Ananda, Bt quay li nhn thy ri ln ting: - Ananda, ai cng ni thy hc nhiu v ghi nh nhiu v chnh php. Thy khng nn ly s hc nhiu v nh nhiu lm . Chm sc cho Nh lai v lo lng cho gio on, iu tuy cn thit nhng cng khng , th gi cn li c l bao lm, thy phi n lc vt thot sinh t. Thy phi bnh thn trc sinh t, thy sinh t nh nhng hoa m gia h khng. i c Ananda ci u, i im lng. Ngy hm sau, Bt xung ni, n tu vin Trc Lm. Ngi ngh v tr xy thp k nim i c Moggallana v an tr x li ca i c ny.
Chng 78: Hai ngn chic o vng trn Ni Thu

Mt bui chiu n, khi Bt ang i thin hnh trn trin ni, c hai ngi vng i c Devadatta ln. i c Devadatta m nng my nm nay. i c mun thy mt Bt trc khi qua i. Hai ngi ang khing i c l hai ngi trong s su ngi t cn st li. Trong thi gian nga bnh trn ni Gayasisa, khng my ai n thm i c, k c nhng ngi ng h i c tch cc nht ngy xa. Sut thi gian y, i c c nhiu c hi ngh li v nhng c tht v v gi tr ca hnh ng mnh. c bo l c i c Devadatta ln v xin c gp, Bt lin tr v tnh tht. i c yu lm, khng ngi dy c. i c cng khng ni c nhiu, i c ch nhn Bt, c gng chp tay li: "Con v nng ta Bt", i c c gng lm mi ni c nhng ting . Bt tay ln trn Devadatta v an i i c. Chiu hm y i c qua i. By gi l ma nng, tri trong xanh, Bt ang sp sa i du hnh th c s gi ca vua Ajatasattu ti. S gi l quan i thn Vassakara, mt ngi thuc giai cp B la mn. ng c lnh vua ti nh l Bt v cho Bt bit ch nh ca vua v triu thn mun c binh i nh nc Vajji pha Bc sng Hng. Vua mun c nghe phn ng ca Bt v dn v i thn ghi nh tt c nhng g Bt s pht biu v vn ny. Trong khi Bt tip quan i thn Vassakara, i c Ananda ng sau lng Bt v qut cho ngi. Bt xoay li hi thy:
585 | C h n g 7 8 : H a i n g n c h i c o v n g t r n N i T h u
- Ny i c Ananda, thy c nghe dn chng Vajji thng hay hi hp ng o bn bc chnh s khng? i c Ananda p: - Th Tn, con nghe ni dn Vajji rt chuyn cn hi hp v hi hp rt ng o m lun v chnh s. - Vy th nc Vajji vn cn cng thnh. Ananda, thy c bit khi h hi hp vi nhau, h c by t s ha hp on kt v c mt lng mt d vi nhau khng? - Bch Th Tn, con nghe h rt ha hp v on kt vi nhau. - Vy th chc chn nc Vajji vn cn rt cng thnh. Ananda, dn Vajji c tn trng v c sng ng theo nhng php ch c ban hnh khng? - Bch Th Tn, con nghe h rt tn trng nhng php ch c ban hnh. - Vy th chc chn nc Vajj vn cn cng thnh. Ananda, dn Vajji c cn bit tn trng v nghe li nhng bc tn trng ca h khng? - Th Tn, con nghe h rt bit tn trng v nghe li nhng bc tn trng ca h. - Vy th nc h vn cn cng thnh. i c Ananda, thy c nghe trong x ca h c nhng v bo ng v hm hip khng? - Bch Th Tn, nhng v bo ng v hm hip t bao gi xy ra x h. - Vy th nc Vajji vn cn cng thnh. Ananda, thy c nghe dn Vajji cn bit bo v tng miu ca t tin h khng? - Bch Th Tn, con nghe h vn cn bit bo v tng miu ca t tin h.
- Vy th Ananda, nc Vajjia vn cn cng thnh. Thy c nghe l dn Vajji bit tn knh, cng dng v chu hc hi theo cc hng tu s t o khng? - Bch Th Tn, cho n ngy nay h vn rt tn knh, cng dng, v hc hi vi cc v tu s t o. - Ananda, vy th chc chn nc Vajji vn cn cng thnh, cha b suy i. Ananda, ngy xa Nh lai tng c dp ch dy cho gii lnh o Vajji v by yu t gi gn cho quc gia khng suy thoi, gi l tht bt thoi php. l chuyn cn hi hp, ha hp v on kt, tn trng php ch ban hnh, tn trng v nghe li cc bc tn trng, khng bo ng v hip p, bit bo v tng miu t tin v tn knh cc bc o hnh. Ananda, th ra h vn cn thi hnh by php bt thoi y, Nh lai tin rng quc gia Vajji vn cn cng thnh, cha b suy nhc, v do Nh lai ngh rng nc Magadha khng th nh chim c nc h. i thn Vassakara bch: - Th Tn, dn Vajji ch cn thc hnh mt trong by php th cng lm cho nc h cng thnh ri, hung h l h thc hnh c by php. Th Tn, con ngh vua Ajatasattu khng th thng c dn Vajji bng sc mnh v kh u. Vua ch c th thng h nu vua gieo c s chia r trong gii lnh o ca h. Th Tn, con xin cm t ngi, con phi v lo cng vic. Sau khi i thn Vassakara t gi, Bt than th vi Ananda: - V i thn ny c nhiu mu chc lm. Nh lai ngi l trong tng lai, vua Ajatasattu s c binh nh chim nc Vajji. Chiu hm y, Bt nh i c Ananda i triu tp tt c cc v kht s c mt th Rajagaha v trong cc vng ph cn v ni Thu.
Ch trong vng by hm cc v kht s v n kht s trong vng quy t v y . Gn hai ngn v v ti, mu o ca sa lm vng rc c nm ngn i ca Linh Thu sn. n gi i hi, tt c u quy t v sn trc ca ging ng. i chng c triu tp ng , Bt t tnh tht thong th i xung. Ngi bc ln php ta cao. a mt nhn i chng, Bt mm ci v ni: - Cc v kht s! Nh lai s ch dy cho cc v by phng php gi gn cho chnh php v gio on khng b suy thoi. Cc v hy lng nghe. Th nht l cc v nn thng xuyn gp mt nhau trong nhng bui hi hp ng hc hi v lun bn v chnh php. Th hai l cc v ti vi nhau trong tinh thn ha hp v on kt, v chia tay nhau trong tinh thn ha hp v on kt. Th ba l cng tn trng v sng theo gii lut v php ch mt khi nhng gii lut v php ch y c ban hnh. Th t l bit tn trng v vng li cc bc trng lo c o c v kinh nghim trong gio on. Th nm l sng mt np sng thanh m v gin d, ng b li cun vo tham dc. Th su l bit qu i sng tnh mc. Th by l bit an tr trong chnh nim thc hin an lc v gii thot, lm ch nng ta cho cc bn ng tu. Ny cc v kht s! Chng no m cc v cn thc hnh c by iu y, gi l by php bt thi, th o php cn hng thnh v gio on khng b suy thoi. Khng mt yu t no bn
ngoi c th ph hoi c gio on. Ch c nhng phn t bn trong gio on mi c th lm cho gio on tan r m thi. Cc v kht s! Khi con s t cha ca mi loi chn sn lm ng qy, khng c mt loi no m n n tht n. Ch c nhng con trng pht sinh t bn trong thn th ca s t mi n tht c s t m thi. Cc v hy bo v chnh php bng cch sng theo by php bt thi, ng bao gi t bin mnh thnh nhng con trng trong thn th ca con s t. Sau khi ch dy nhng v kht s v by php bt thi, Bt dn cc v kht s ng nn ph b th gi qu bu ca mnh la c ni chuyn phim, ng vi, ng nh mt mnh trong danh li v tham dc, ng thn cn vi nhng ngi xu c v bing li, ng t mn vi nhng kin thc v nhng trnh chng c thp thi. Bt nhc li gio l by yu t gic ng nh con ng m mi v kht s phi i: yu t chnh nim, yu t qun chiu vn php, yu t tinh tin, yu t h lc, yu t nh nhm, yu t nh v yu t hnh x. Bt li ch dy v cc php qun v thng, v ng, bt tnh, bung b, xa la tham dc v gii thot. Hai ngn v kht s c sng vi Bt trn ni Linh Thu c mi hm. H c tr khp ni trn nm ngn i, ni ci cy, hang , am tht, khe sui... Mi ngy cc v t tp mt ln ti sn ging ng nghe Bt ging dy. Thnh chng ngi thnh nhiu bc bi v sn khng rng cha s ngi. Qua ngy th mi, Bt t gi cc v kht s v khuyn h xung ni v tr v tr s hnh o. Ch c cc v thng tr Linh Thu l cn li m thi.
Cc v kht s xung ni ri, Bt t gi th Rajagaha, ngi hng v Ambalatthika. Ambalatthika l khu lm vin ngh mt ca vua Bimbisara, ni Bt v cc v kht s thng gh trn ng i Nalanda. Hai thy tr Sariputta v Rahula ngy xa tng c tr ti y. Ti Ambalatthika, Bt thm ving v y lo cc v kht s, Bt dy cho h thm v gii, nh v tu. Ri Ambalatthika, Bt i Nalanda. on kht s i theo Bt c chng mt trm v. Cc i c Ananda, Sariputta, v Anurudha i st bn ngi. Ti Nalanda, Bt ngh vn Xoi Pavarika. Sng ngy hm sau, i c Sariputta ti ngi bn Bt mt hi lu, khng ni g. Sau , t nhin i c m li: - Bch Th Tn, con thit ngh trong qu kh, trong hin ti, v trong c tng lai, khng c mt v o s hay B la mn no m tr tu v s chng c siu vit hn Th Tn. Bt ni: - Sariputta, li ni ca i c qu tht l mnh bo, qu tht l mt ting gm s t. Thy gp v bit tt c cc bc gic ng trong qu kh, hin ti, v tng lai cha m dm ni nh th? - Bch Th Tn, lm g m con gp c tt c cc bc gic ng trong ba thi, nhng c mt iu con bit chc. Con sng thn cn vi Th Tn trn bn mi nm. Khng nhng con c nghe Th Tn dy d m con cn c thy Th Tn sng. Nhn vo Th Tn, con bit l Th Tn sng thng trc trong tnh thc v chnh nim.
Su cn c Th Tn h tr mt cch tuyt ho. Khng bao gi c vt nh ca nm s ngn che l tham dc, on gin, hn trm, tro c v hoi nghi c nhn thy trong sinh hot hng ngy ca Th Tn. Con ngh cc bc gic ng trong qu kh, hin ti v tng lai, khi t ti chnh tr th tr tu v s chng c cng ch bng Th Tn thi ch lm sao cao hn c. Ti Nalanda, Bt ging dy thm cho i chng y v gii, nh, tu. Ri Nalanda, Bt i v Pataligama. Ti Pataligama, Bt v cc v kht s c rt nhiu gii c s ra n tip v a v tr s ca h. Ti y, h cng dng cm nc ln Bt v cc v kht s. Th trai xong, Bt thuyt php. Sng hm sau, trc khi Bt ln ng, i c Sariputta n t gi ngi. i c c tin b m ca i c ang b m nng, v i c mun v thm m. M ca i c nm nay trn mt trm tui, Bt v cc v kht s ra tin i c Sariputta v qu. i c ly Bt ba ln v cng vi ch sa di Cunda i ngc v min Nam, hng v Nala. Lc Bt v on kht s ra ti ca thnh th c hai v i thn x Magadha l Sunidha v Vassakara ti trnh din. H l nhng ngi c vua Ajatasattu phi ti nghin cu xy dng th Pataligama thnh mt th ln. Cc v i thn bch: - Cng thnh m Th Tn, v cc v kht s sp i qua ri khi thnh ph, chng con s t tn l cng Gotama. Chng con cng s i theo tin a Bt. Bn m ngi v ch v kht s ti vt qua sng Hng, chng con cng s t tn l bn Gotama.
Sng Hng nc y cho n ni mt con qu ng trn b sng c th chi m xung sng ung nc c. Nm chic ngang ch Bt v cc thy sang sng mt lt. Ra n gia dng, i c Ananda tm li bc ti gn Bt v rn rn ngi xung bn ngi, Bt ang nhn xung nc. i c Ananda a mt nhn dng sng mnh mang ri chuyn ci nhn v bn kia b. i c nh nm xa, cch y trn hai mi lm nm, c ln dn chng Vesali ko nhau ra tn b sng n Bt, ng c n my vn ngi. Nm y ti Vesali, c dch hch lan trn, ngi ln v tr em cht nh r. Nhng ng thy thuc gii nht trong x chu b tay. L n c thit lp lin tip cng t v cu nguyn, nhng cng khng em li hiu qu no. Cui cng dn chng trong thnh ngh n vic i cu cu vi Bt. Quan tng trn Tomara c ch nh ch thn qua tn Rajagaha thnh Bt v Vesali, c mong o c ca ngi c th chuyn i c tnh trng. Bt nhn li thnh cu. Vua Bimbisara, hong hu, cc v i thn, v dn chng i tin Bt ti tn b sng Hng. Bn kia sng, dn chng Vesali t tp ng nght. H thit lp nghnh mn, l i, treo c v kt hoa y c b sng. Khi thuyn ca Bt qua ti, dn chng reo h vang dy, nh nhc ni ln vang lng, Hm i ph t cho Bt ngoi cc v i t ln cn c y s Jivaka. Dn chng n tip Bt nh n tip mt v cu tinh ca h, Bt va t chn ln t lin th sm chp bng ni dy v tri ma xung mt trn ma rt ln. y l trn ma u tin sau nhiu thng ngy nng chy v hn hn. Dn chng mng r, nhy ma, reo mng, v ca ht ngay di cn ma. Cn ma em li s mt m v hy vng cho c x. Bt v cc v kht s c dn chng rc v trung tm thnh ph.
Ti cng vin, Bt ni v Tam Bo nh ba vin ngc qu, ni nng ta vng chi ca mi ngi. Sau Bt v cc i c c rc v tu vin Trng Cc Mahavana. K , nh c ca Bt v ti cha tr ca y s Jivaka, dch hch t t c y lui v cui cng mt du. Nm y Bt lu li Vesali gn su thng trc khi ln ng v Savatthi. Qua bn kia sng, Bt i v Kotigama, cc v kht s ti Kotigama i n Bt rt ng. Ti y, Bt ging dy v t diu v v tam hc gii, nh, v tu. Sau khi c tr mt thi gian ti Kotigama vi cc v kht s. Bt li ra i, hng v Nadika, Bt v cc v kht s ngh ti mt ngi nh xy bng gch gi l Ginjakavasatha. Ti Nadika, Bt nhc nh n nhng v t ca ngi mnh chung ti vng ny, trong c n kht s Sundari Nanda, em gi ca ngi, cc v kht s Salha v Nadika, n c s Sujata ngy xa dng sa v thc n cho ngi trc khi ngi thnh o, v cc c s Kakudha, Bhada, Subhadda... Bt ni cc v kht s ny cng khong nm mi v khc tng sinh sng tri y u chng c nhng qu v nhp lu, nht hon v bt hon. N kht s Nanda chng qu nht hon, hai v kht s t c qu v la hn. Bt dy: "Ngi tu hnh no vng tin ni Bt, Php v Tng, nhn vo tm mnh c th bit c mnh tham d vo dng gii thot cha, khng cn hi n mt ngi khc. Mt hm khc, Bt li dy thm cho cc v kht s v gii, nh, v tu. Thm ving v sch tn i chng xong. Bt cng cc v kht s ln ng i Vesali. Ti Vesali, Bt v i chng ngh ti vn Xoi ca Ambapali. Ngy hm sau Bt ging cho i chng v php qun nim v bn lnh vc thn th, cm th, tm v i tng tm . Nghe ni Bt v vn Xoi ca mnh, b Ambapali rt sung sng, lin vi ti thm ngi. B thnh Bt v ch v kht s ti th
trai ngy hm sau. Ngy mai li, sau khi Bt v cc v kht s th trai xong, b lm l dng khu vn cho gio on kht s. B cng xin c xut gia. My hm sau, Bt li ging cho i chng nghe thm v php hnh tr, gii, nh v tu. Sau khi thm ving Vesali, Bt i ti lng Beluvagamaka vng ngoi thnh ph. Ma ma n, Bt d nh an c nm nay ti lng Beluva ny. y l ma an c th bn mi lm sau ngy Bt thnh o. Bt nhn vi cc v kht s trong vng hy ti an c ven thnh ph Vesali, ti nhng trung tm c bn b, thn quyn n vit ng h. Gia ma an c, Bt b m nng, thn th ngi au n v cng. Ngi nm yn, khng h rn sit, gi vng chnh nim v hi th. Mi ngi ngh rng Bt s khng qua khi cn au, nhng khng ng sau Bt vt thng c, sc khe dn dn tr li vi ngi. Mi hm sau, Bt dy c v ra khi phng, ngi xung trn mt chic gh k st vo tng.
Chng 79: Nm chin n

i c Ananda ti gn Bt, ngi xung bn ngi v bch nh: - Th Tn, bn mi nm nay con cha tng thy ngi m au nng n nh k ri. Hm Th Tn bnh nng, con cm thy bn rn c chn tay. u c ca con lc y khng c sng sut v con khng thy c s vic mt cch r rng. Hm ai cng ngh rng Th Tn s khng qua khi, nhng con t hi: c Th Tn cha di chc g ht cho gio on kht s th Th Tn cha nhp Nit Bn u. Nh ngh nh vy m con khng n ni no. Bt ni: - Ny Ananda, gio on kht s cn ch i g Nh lai m thy bo l Nh lai phi li di chc? Chnh php c Nh lai ging by cn k cho mi ngi, c iu g m Nh lai cn du dim cha dy qu v u? Ananda, ch nng ta ca gio on l chnh php; cc v ng i tm mt ch nng ta bn ngoi no khc na. Mi ngi phi ly chnh php lm ni nng ta, phi sng theo chnh php; mi ngi phi l mt hn o cho chnh mnh. Ananda, Bt, Php v Tng c sn trong mi ngi: kh nng gic ng l Bt, php mn tu hc l Php, nhng yu t h tr cho s tu tp l Tng. Khng ai cp git Bt, Php, v Tng ra khi t thn qu v c, d t tri c nghing ng, t tnh Tam Bo ni ni ngi vn cn nguyn vn. l ni nng ta an n nht ca mi ngi. V kht s tr v an tr trong chnh nim, qun chiu thn th, cm th, tm v i tng tm , l v kht s ang lm hn o cho chnh mnh, ang c ni nng ta vng chi nht. Mt ngi khc, d l gio ch, d l thng th, d l thy mnh, cng vn khng phi l
595 | C h n g 7 9 : N m c h i n n
ch nng ta vng chi hn hn o chnh nim, hn t tnh Tam Bo sn c ni mi ngi. Vo cui ma an c, sc khe ca Bt c hi phc. Mt bui sng, ch tiu Cunda, v th gi ca i c Sariputta tm ti tnh tht ca i c Ananda, ch bo tin thy ca ch, i c Sariputta vin tch ti Nala, ri ch trnh ln i c o ca sa, bnh bt v tro xng x li ca i c Sariputta, ri ch m mt khc. i c Ananda cng a ln khc. Cunda k l i c Sariputta v n Nala thm m v sn sc b cho n khi b lm chung. Lm l tr t m xong, i c triu tp b con v dn c trong vng li, ging gii php cho h nghe, lm l quy y cho h v dn d hnh tr theo chnh php, ri m i c ngi li trong t th kit gi v nhp dit. Trc , i c dn Cunda rng sau khi i c tch th ch phi em y bt v x li ca i c v trnh Bt v xin Bt cho i theo ngi. i c c ni l i c mun nhp dit trc ngy c Th Tn nhp dit. i c Ananda lau nc mt ng dy v cng ch tiu Cunda i gp Bt, em theo ca sa, bnh bt v x li ca i c Sariputta. Bt lng yn nhn ca sa, bnh bt v x li ca v i t. Ngi khng ni g trong mt lc lu, ri ngi xoa u ch Cunda. i c Ananda ln ting: - Ly Bt, khi con nghe tin s huynh vin tch, con thy bn rn c chn tay v u c con mt ht sng sut, con bun qu. Bt nhn i c Ananda: - Ny Ananda, s huynh ca thy khi nhp dit c em i theo tt c gii, nh, tu v s gii thot ca thy u? i c Ananda trn tnh:
596 | C h n g 7 9 : N m c h i n n
- Khng phi nh th, bch c Th Tn, con ngh n s huynh con lc sng phc v chnh php c lc nh th no, nng anh em chng con nh th no, dy d, hng dn, khch l chng con nh th no, by gi y s huynh khng cn vi chng con na, khng c hai s huynh Sariputta v Moggallana, chng con thy gio on trng tri mt cch l k. Cc s huynh khng cn hng dn cho chng con v chng cho gio on, chng con khng cm thy b v sao c? Bt dy: - Ananda, Nh lai nhiu phen nhc thy rng c sinh th c dit, c hi ng th c phn ly. Cc php hu vi l th , cho nn ta ng nn kt vo cc php hu vi. Hy vt thot ln khi th gii ca sinh dit v ca t tn. Ananda, Sariputta l mt cnh cy ln lm xong bn phn nui dng mt thn cy hng mnh. Cnh cy hin c mt trong thn cy. Thn cy y l gio on kht s ang tu tp theo gio php gic ng. Nu thy m mt ra m nhn, thy s thy Sariputta trong thy, trong Nh lai, trong gio on kht s, trong nhng ngi c Sariputta gio ha, trong ch tiu Cunda, v thy s thy Sariputta mt ni. ng ngh l Sariputta khng cn na, Sariputta ang cn v s cn mi vi chng ta. Ananda, Sariputta l mt v b tt, ngha l mt ngi gic ng v bit em tr tu v tnh thng ca mnh i vo cuc i ha cho nhng ngi khc, a h cng v bn b gic ng. Trong gio on kht s, Sariputta tng c ca ngi nh ngi c tr tu ln, v v th, Sariputta s c cc th h tng lai tng nim ti nh mt v b tt i tr. Ananda, trong gio on kht s cn c nhiu v b tt na c mt trong cuc i ha v nhng v ny cng c hnh nguyn ln nh Sariputta, kht s Punna, n kht s Yasodhara,
597 | C h n g 7 9 : N m c h i n n
nam c s Sudatta u l nhng ngi c lng thng ln v hnh nguyn ln, lun lun dn thn vo cuc i cu gip chng sanh, khng ngi gian kh v kh khn. l nhng v b tt i bi. N kht s Yasodhara v c s Sudatta vin tch, nhng i c Punna vn cn mi trong hng ng nhng v b tt ang tinh tin v dng mnh trn con ng ha . Ni n dng mnh, Nh lai nh ti i c Moggallana, l mt v b tt i dng, ch kh v can trng rt ln, t ai b kp, i c Mahakassapa vi np sng n gin v lnh mnh l mt v b tt tng trng cho hnh tri tc. i c Anurudha l mt v b tt tng trng cho hnh tinh tin. Ananda, nu cc th h tng lai bit hc hi v tu tp o l gii thot, cc v b tt nh th s tip tc xut hin trong i ni uc chnh php v soi sng cuc i. Ananda, tin vo Bt, tin vo Php v tin vo Tng, tc l tin tng tng lai gio on. Trong tng lai s tip tc c thm nhng v b tt mi c tm vc ln nh Sariputta, Moggallana, Punna, Anurudha, Yasodhara, Anathapindika... Ananda, thy khng nn bun v vic s huynh Sariputta vin tch. Tra hm y trn b sng Ganga, bn thn Ukkhacela, Bt trm tnh bo tin vin tch ca i c Sariputta cho i chng cc v kht s, Bt khuyn i chng nn n lc mi ngi c th tr nn Sariputta, mi ngi c th mang kh nng v i nguyn ca Sariputta trn ng tu tp v hnh ha, Bt dy: - Ny cc v kht s! Cc v hy nng ta vo chnh mnh, hy t mnh lm mt hn o cho chnh mnh, ng nng ta vo g khc, ng nng ta vo ai khc, nh vy cc v mi khng b nh chm bi nhng t sng ca su au, ca tht vng, ca chi vi. Cc v, hy ly gio php lm hn o, lm ch nng
598 | C h n g 7 9 : N m c h i n n
ta, v ng nng ta vo g khc, ng nng ta vo ai khc. Ny cc v kht s! Cc v hy t mnh thp uc ln m i. Hy ly chnh php lm uc. Mt bui sng, Bt cng i c Ananda i vo thnh Vesali kht thc. Sau khi ra th trai mt cm rng, Bt ni: - Ananda, chng ta hy v n Capala ngh tra. Trn ng i, Bt dng li nhiu ln nhn phong cnh v my nc, Bt ni: - Ananda, Vesali tht l p, n Udena cng p. Cc ngi n khc trong vng nh Gotamaka, Sattanbaka v Bahuputta cng u l nhng ngi n p. n Capala m ta sp n ngh ngi cng d thng lm. Sau khi sp t ch ngh cho Bt, i c Ananda i ra pha ngoi thin hnh. Trong khi i thin hnh, i c thy i a rung ng d di v tm thn ca thy cng b chn ng theo. i c tm v n Capala v thy Bt ang ngi yn tnh trong n. i c Ananda trnh ngi v hin tng ng t xy ra, Bt ni: - Ananda, Nh lai quyt nh ri, trong ba thng na, Nh lai s dit . i c Ananda cm thy tay chn bn rn, mt hoa, u chong. i c qu xung trc Bt v nn n: - Xin c Th Tn ng dit sm nh th. Xin c Th Tn thng xt chng con. Bt im lng, thy Ananda lp li li thnh cu ti ln th ba, Bt ni: - Ananda, nu thy c c tin ni Nh lai, th thy nn bit rng nhng quyt nh ca Nh lai l nhng quyt nh hp thi v
599 | C h n g 7 9 : N m c h i n n
hp c. Nh lai ni l Nh lai s dit trong ba thng na. Ananda, thy hy cho mi tt c cc v kht s trong vng v quy t ti ging ng Kutagara rng i Lm. By hm sau, trn mt ngn nm trm v kht s v n kht s t tp ti ging ng Trng Cc, Bt c thnh vo ngi trn php ta. Ngi a mt nhn i chng, ri ngi ni: - Cc v kht s! Nhng g m Nh lai thc chng v trao truyn li cho qu v, qu v hy thn trng v kho lo m hc hi v gi gn, tu tp, chng nghim v truyn t li cho nhng th h tng lai. Np sng phm hnh cn c ni tip v an lc v hnh phc ca mi ngi v mi loi. Cc v kht s! Nhng gio php m Nh lai truyn t li tuy nhiu nhng c th c tm tt trong cc php mn T Nim X, T Chnh Cn, T Nh Tc, Ng Cn, Ng Lc, Tht B v Bt Chnh o. Cc v phi kho lo hc hi, tu tp, thc chng v truyn t li nhng php mn y. Ny cc v! Tt c cc php u v thng, c sinh, c dit, c t, c tn. Cc v hy tinh tin ln m t ti gii thot. Ba thng na, Nh lai s dit . Hn mt ngn nm trm v kht s im lng nghe Bt ni, ung nhng li dy d trc tip t Bt. H bit y l c hi cui cng c thy Bt v nghe Bt. Nghe Bt ni s dit , ai ny u au lng. Sng hm sau, Bt i vo Vesali kht thc. Kht thc xong Bt gh vo mt cm rng th trai. Sau Bt cng cc v kht s ri thnh Vesali. Ngoi nhn li thnh Vesali vi i mt ca mt con voi cha, Bt ni vi i c Ananda: - Ny Ananda, Vesali tht p. y l ln cui Nh lai nhn thnh ph ny.
600 | C h n g 7 9 : N m c h i n n
V Bt nhn tr li pha trc. Ngi ni: - By gi, chng ta hy i v Bhandagama. Chiu hm y ti Bhandagama, Bt thuyt php cho trn ba trm v kht s v gii, nh, tu v gii thot. Sau my hm ngh ngi v thm ving, Bt ri Bhandagama v i Matthigama, ri Bt i Ambagama, Jambugama. Ni no Bt cng thm ving v sch tn cc v kht s. Ri ngi cng cc v kht s i Bhoganagara. Ti y, Bt ngh n Ananda. Cc v kht s a phng ti thm Bt rt ng. Trong thi gian thm ving y, Bt c dn d cc v kht s v s cn thit v phng php kim chng nhng iu nghe c v gio php, Bt dy: - Khi nghe mt ai ni v gio php, d ngi ni cho bit l trc tip nghe t nhng v o cao c trng v c thm quyn, cc v cng khng nn vi cho ngay l gii lut v gio php ch thc ca Nh lai ging dy. Cc v phi so snh nhng li y vi kinh v lut. Nu nhng li y tri chng vi kinh lut th cc v nn bc b, cn nu nhng li y ph hp vi kinh v lut th cc v hy chp nhn v thc hnh theo. Sau , Bt i Pava. Ti Pava, ngi ngh trong vn Xoi ca nam c s Cunda, con ca mt ngi th rn. c nghe Bt thuyt php, Cunda rt ly lm sung sng. Chng thnh Bt v cc v kht s ngy mai n nh chng th trai. Cc v kht s i theo rt ng, c n ba trm v. Trong khi ngi nh v bn b dng thc n vo bt ca cc v kht s, Cunda ti trc Bt v dng ln ngi mt thc n c bit c lm ring cho Bt. l nm chin n - Sukara maddava. Sau khi th trai xong, Bt gi Cunda v bo chng:
601 | C h n g 7 9 : N m c h i n n
- Cunda, ch cn li ca mn nm chin n ny, con nn o t m chn i, ng cho ai n na. Sau khi mi ngi th trai, Bt thuyt php cho gia nh Cunda. Thuyt php xong, Bt v cc v kht s tr v vn Xoi ngh ngi. Ti hm y, mt cn au bng d di ni ln lm Bt au n v cng. Ngi c gng chu au. Sut m ngi khng ng. Sng hm sau, ngi bo cc v kht s ln ng tht sm, hng v Kusinara. Gia ng, cn au bng li ni ln d di. Ngi dng li v ti ngi ngh di mt ci cy. i c Ananda ly o sanghati ca Bt xp li thnh t v tri xung gc cy Bt ngi ngh. Bt bo Ananda i kim cho Bt t nc ung v ngi thy kht. i c Ananda ni: - Ly Bt, nc rch y c lm v c mt on xe b c my trm chic va i qua. Xin Bt i n khi mnh ti sng Kakutha, nc trong m ngt lm con s ly Bt ung v ra mt cho mt. Bt bo: - Nh lai kht lm, thy c i ly nc y i. i c Ananda vng li. L qu, khi i c mang v xung ti con rch th nc rch tr li trong vt. Ung nc xong, Bt ngi ngh. Cc i c Anuruddha v Ananda ngi gn bn ngi. Ba trm v kht s cng ngi ngh ngi y , c nhiu v ngi vy quanh Bt. Lc y c mt ngi b hnh i t Kusinara ti. Thy Bt ngi gia cc v kht s, ng ta ti khu u nh l.
602 | C h n g 7 9 : N m c h i n n
Ngi ny tn l Pukkusa thuc b tc Malla, v ngy xa cng tng l t ca o s Alara Kalama, v o s m v sa mn tr Siddhatta tng n th gio. Pukkusa nghe ni n Bt. Sau khi ly Bt, ng dng ln Bt hai tm y mi Bt dng. N li Pukkusa Bt nhn mt tm v bo Pukkusa cng dng tm kia cho i c Ananda. Sau , Pukkusa xin c lm t Bt. Bt dy o l cho ng; Pukkusa sung sng cm t ri t gi ngi. Thy y ca Bt ang mc lm bn, i c Ananda thay y mi cho ngi. Sau , Bt v cc v kht s cng ng dy v i v pha Kusinara. n b sng Kakuttha, Bt i xung sng tm v ung nc. Tm v ung nc xong, Bt ln b, Bt i v mt vn xoi gn . Ngi bo kht s Cundaka xp o v tri xung t cho ngi nm . Kht s Cundaka ngi hu bn cnh. Bt gi i c Ananda: - Ananda, ba cm sng ngay ti nh ca c s Cunda l ba cm cui cng ca Nh lai. Sau ny c th c ngi lm cho Cunda c mc cm l cng dng ba n cht cho Nh lai. Vy thy nn tm dp ni cho Cunda bit l nhng ba cm m Nh lai nh mi l ba cm Nh lai th nhn trc khi thnh o v ba cm Nh lai th nhn trc khi nhp nit bn. Ngi cng dng mt trong hai ba cm y phi vui mi ng. Sau khi ngh ngi mt lt. Ngi ni: - Ananda, chng ta hy i qua bn kia sng Hirannavati vo rng cy sala ca b tc Malla. Rng cy ny rt p, n nm ch ng r i vo thnh ph Kusinara.
603 | C h n g 7 9 : N m c h i n n
Chng 80: Hy tinh tin ln t gii thot!

Khi Bt v cc v kht s ti c rng Sala th tri x chiu. Bt bo thy Ananda son ch nm cho Bt gia hai cy sala, ri Bt nm xung trong th s t ta, u hng v phng Bc. Cc v kht s chia nhau ngi bao quanh Bt. H bit ni trong m nay, ti rng sala ny, Bt s nhp nit bn. Bt a mt nhn rng cy ri ni vi Ananda: - Ny Ananda, thy hy nhn xem, by gi u phi l ma hoa, m nhng cy sala ny ang n hoa trng xa. Hoa rng trn o Nh lai v trn c o cc v kht s, thy thy khng? Rng ny p qu thy c thy mt tri ang ng v pha Ty v chn tri tht rng r hay khng? Thy c nghe gi nh r ro trong cc cnh sala khng? Vn vt i vi Nh lai d thng v m thm qu. Ny cc v kht s, nu cc v mun d thng vi Nh lai, mun t lng cung knh v bit n Nh lai th cc v ch c th by t iu bng cch sng ng chnh php v i trong chnh php m thi. Lc tri vn cn nng v i c Upavana ang ng trc mt Bt qut cho ngi. Bt bo i c ng qua mt bn, c l Bt khng mun i c che khut cnh rng cy v cnh tri chiu huy hong ang din ra trc mt Bt. Bt hi i c Anuruddha: - Ananda u, Nh lai khng thy? Mt v kht s tha:
604 | C h n g 8 0 : H y t i n h t i n l n t g i i t h o t !
- Con thy s huynh Ananda ang ng np v khc sau mt ci cy. S huynh ni mt mnh: "Ta cha thnh tu c o nghip m thy ta tch. C ai thng ta bng thy ta thng ta u". Bt bo v kht s i gi i c Ananda v. Ngi an i i c Ananda: - Ananda, ng bun kh na, Nh lai tng nhc thy l vn php v thng, c sinh th c dit, c thnh th c hoi, c hp th c tan. Lm sao c sinh m khng c dit cho c? Lm sao c thnh m khng c hoi cho c? Lm sao c hp m khng c tan cho c? Ananda, my mi nm nay thy thn cn Nh lai, sn sc Nh lai vi tt c tm lng thng mn ca thy. Thy em ht lng ht sc gip Nh lai, Nh lai rt cm n thy, cng c ca thy rt ln nhng Ananda, thy c th i xa hn, nu thy c gng thm cht na th thy s thot c sinh t, t ti t do, v vt thot mi su kh v bi ai. iu Nh lai tin chc thy lm c v cng l iu s lm cho Nh lai vui lng nht. Xoay qua cc v kht s, Bt ni: - Lm th gi cho Nh lai khng ai bng Ananda. Ngy xa c nhng v th gi tng lm ri c bt v y ca Nh lai xung t, nhng vi Ananda, nhng chuyn y khng bao gi xy ra, Ananda lo cho Nh lai tng ly tng t, t vic nh nht n vic ln nht, Ananda bit ni no v lc no mt v kht s, mt v n kht s, mt v c s, mt v quc vng, mt v i thn, hay mt v o s ngoi gio c th gp Nh lai, v Ananda sp t nhng cuc gp g mt cch thng minh, Nh lai ngh l nu cc bc gic ng trong qu kh v trong tng lai m c c mt v th gi gii th v th gi y cng ch gii bng i c Ananda l cng. i c Ananda lau nc mt, bch:
- Th Tn, xin Th Tn ng nhp nit bn y. Kurinara ch l mt th nh, tng vi vch t. C nhiu ni xng ng Th Tn nhp nit bn hn nh Sampa, nh Rajagaha, nh Savatthi, nh Sakata, nh Kosambi, hay Banarasi. Xin c Th Tn chn mt ni nh th nhp dit cho ng o qun chng c c duyn nhn mt Th Tn mt ln cui. Bt bo: - Ananda, Kusinara cng l mt ni quan trng lm, d n ch l mt th tng vi vch t. Ananda, Nh lai ng khu rng ny lm, Ananda, thy c thy hoa sala tip tc ri trn o v trn ngi ca Nh lai khng? Ri Bt bo i c Ananda vo thnh ph Kusirana bo tin cho nhng ngi trong b tc Malla bit rng m nay vo canh cui, Bt s nhp nit bn trong rng cy sala ca h. Nhng ngi trong b tc Malla nghe tin Bt sp nhp dit lin vi v i ra. Mt du s ngoi o tn l Subhadda nghe ni c Bt ngoi rng cng theo h tm ra. Trong khi nhng ngi trong b tc Malla thay phin nhau ti ra mt v lm l Bt th du s Subhadda ti thng thuyt vi i c Ananda ng c gp v hu chuyn Bt. i c khng cho, bo l Bt ang mt khng th tip c ng. Nghe c nhng cu trao i gia hai ngi, Bt bo Ananda: - Thy c cho du s Subhadda vo i, Nh lai c th tip ng y. Du s Subhadda ra trnh din trc Bt, tng nghe ni ti o phong ca Bt, ng sn c lng mn m Bt t lu, ng ly xung xung v bch: - Th Tn, con nghe ni ti cc v lnh o cc gio phi nh Purana Kassapa, Makhali Gosala, Ajita Kesakambali, Pakudha
Kaccayana, Sanjaya Belatthiputta v Nigantha Nathaputta .. Con mun hi Th Tn xem trong nhng v c ai tht s l ngi t o khng? Bt hi: - Subhadda, h c t o hay khng t o, vic khng nn bn ti by gi v khng cn thit. Subhadda, Nh lai s ch cho ng con ng tu hc t ng c th t ng. Ri Bt dy cho Subhadda v o l Bt Chnh o. V ngi kt lun: - Subhadda, u trong on th no m c s thc hnh Bt Chnh o l c th c ngi t o. Subhadda, ng c thc tp php ny i ri chnh ng s tr nn ngi t o, khng cn phi t cu hi ngi ny hay ngi khc c tht l ngi t o hay khng. c Bt dy, du s Subhadda thy tm hn m rng, ng sung sng qu. ng xin Bt c xut gia l t, Bt chp nhn. Ngi dy Ananda lm l xut gia ti ch cho du s Subhadda. Subhadda l ngi t cui cng ca Bt. Sau khi Subhadda c co u, th gii, khoc o ca sa v c trao cho mt bnh bt, Bt a mt nhn cc v kht s ngi bao bc quanh ngi. Lc by gi s lng cc v kht s tng ln gn nm trm v, trong c cc v t a phng mi ti, Bt ni: - Ny cc v kht s! Nu v no cn thc mc iu g v gio php th y l lc nn hi Nh lai. ng dp ny i qua sau ny hi hn rng: "Hm y ti c din kin Bt vy m ti qun khng hi... Bt lp li cu ni ca ngi ti ba ln, vn khng c v kht s no ln ting. i c Ananda ln ting:
- Bch c Th Tn, tht l vi diu! Con c c tin ni gio on kht s, con c c tin ni Tng on, ai cng thy c nhng li Th Tn ni v gio php ca Th Tn dy sng t nh ban ngy, v khng ai cn c thc mc nghi nan g na v gio php y v v con ng thc hin. Bt ni: - Ananda, l thy ni t nim tin ca thy, Nh lai th thy bng ci thy trc tip ca Nh lai. Nh lai thy trong i chng kht s y ai cng c c tin vng vng ni Tam Bo, v trnh thp km nht trong s cc v cng l qu v nhp lu. Bt a mt im lng nhn i chng, ri ngi ni: - Cc v kht s, hy nghe Nh lai ni y: "vn php v thng, c sinh th c dit", cc v hy tinh tin ln t ti gii thot. Ni xong, Bt nhm mt. l li ni cui cng ca ngi. Bng nhin i a rung ng, hoa sala rng xung nh ma, mi ngi t nhin thy tm thn chn ng. Ai cng bit l Bt nhp nit bn. (c ti y xin c gi tm ngng v th tht nh vi ba pht ri hy c tip). Bt dit . Mt s cc v kht s a hai tay ln, nm b ra t v khc thng thm thit. H rn r: - Bt nhp nit bn! Th Tn dit ! Con mt ca th gian khng cn na! Chng ta bit nng ta vo u? Trong khi nhng v kht s ny ln ln v khc than nh th th mt s cc v kht s khc ngi bt ng, theo di hi th v qun chiu v nhng iu Bt dy. i c Anuruddha ln ting: - Ny cc huynh ! Cc huynh ng khc thng thm no nh th! c Th Tn dy c sinh th c dit, c thnh t h c
hoi, c hp th c tan. Nu cc huynh hiu v vng theo li c Th Tn, th xin cc huynh ng lm no lon. Xin tr v ch ngi ca mnh, v xin im lng, theo di hi th. Hy tn trng s im lng ca gi pht ny. Mi ngi tr v ch ngi theo li ch dy ca i c Anuruddha. i c hng dn i chng kht s c ln nhng on kinh k m a s thuc lng, nhng on ni v v thng, v ng, bung th v gii thot. Khng kh tr li trang nghim nh c. Nhng cy uc c cc b con trong b tc Malla thp ln, bp bng ta chiu nh sng trn khung cnh huyn nhim. Ting tng kinh trm hng, ch c ting tng kinh trm hng vang ln trong m ti. Mi ngi ht tm vo li kinh. Sau thi tng kinh, i c Anuruddha bt u ni php thoi. Php thoi ca i c ca ngi cng hnh ca Bt, ca ngi tr tu, t bi v c i hng, i lc, i h v i x ca ngi. i c Anuruddha ni xong th n lt i c Ananda ln ting. i c k li nhng k nim p xy ra gia Bt v i c trong sut trn bn mi nm tri. Sut m, hai i c thay nhau ni php thoi. i chng nm trm v kht s v ba trm v c s u ngi im lng lng nghe. Nhng cy uc gn tn c ni tip bng nhng cy uc khc. C nh th cho n khi tri sng.
Chng 81: ng xa my trng

Thy tri sng, i c Anuruddha bo i c Ananda: - S huynh y i vo thnh ph Kusinara v bo cho nhng ngi hu trch bit c o s ca chng ta dit , h lm nhng vic h thy cn lm. i c Ananda vng li. Thy khoc o i vo thnh ph. Nhng v chc sc ca b tc Malla ang hp bn cng vic ti tr s th x. c i c cho bit Bt nhp dit, tt c u l v su kh v luyn tic. H lp tc b chng trnh ngh s ang bn v cp ngay ti cng vic cn lm. Khi mt tri ln ti ngn cy th tt c dn chng trong thnh ph u bit tin Bt nhp dit ti rng Sala. Nhiu ngi m ngc than khc, tic rng khng c nhn mt Bt v lm l ngi trc khi ngi nhp dit. Dn chng ko nhau ra rng, ngi th em theo hoa, ngi th em theo hng, ngi th em theo nhc kh, ngi th em theo vi vc. Ra ti rng Sala, h qu ly v ri hng hoa ln thi th Bt cng dng. cng dng, h cng t chc trnh din v v nhc, vy quanh ch nm ca Bt. Vi lu ng sc c cng ln khp rng. Dn chng em theo thc n ra cng dng cho nm trm v kht s. Rng Sala tr nn nhn nhp nh mt ngy hi. Thnh thong i c Anurudda li thnh mt ting cng ra lnh cho mi ngi im lng v i c hng dn mi ngi c nhng on trong kinh Php C. Trong sut su ngy su m, dn chng trong hai th trn Kusinara v Pava lin tc cng dng Bt bng hoa, hng, v v nhc. Hoa Mandarava v cc th hoa khc ph lp gia hai cy sala. n
610 | C h n g 8 1 : n g x a m y t r n g
ngy th by, tm v tc trng ca b tc Malla tm gi bng nc ng v hng, mc l phc v bt u rc thi hi ca Bt vo thnh ph. Tt c cc v kht s ri n dn chng u i theo m rc, a thi hi Bt n ca Bc m vo thnh. m rc i vo trung tm thnh ph, ri li i ra khi thnh bng ca ng v dng li trc sn n Makuta -bandhana, ngi n chnh ca b tc Malla. Thi hi Bt c an tr ngay trc n. Cc v chc sc thnh ph ra lnh lm l ha tng Bt theo nghi thc ha tng ca mt v Chuyn Lun Thnh Vng. Thi hi Bt c vn bng vi mi, ri n bng gn, ri n vi mi, c nh th cho n nhiu lp vi v bng. Sau cng thi hi c t trong mt o quan bng st, v o quan ny li c t trong mt o quan bng st ln hn na. Kim quan c a ln mt ha n v i cht ton bng cc loi g thm. Gi chm la ha n n. Bn v tc trng b tc Malla tin ti; h va nh lm l chm la ha n th bng c mt v s gi i ti bng nga. V s gi ny cho bit i c Mahakassapa ang lnh o nm trm v kht s tin v Kusinara. i c v cc v kht s ang gia chng ng Pava v Kusinara. Nghe ni th, i c Anuruddha lin ngh hon li gi hnh l ch i c Mahakassapa v on kht s. i c Maha kassapa khi hnh t Campa i hnh ha min Bc. Ti Vesali, i c c tin Bt tuyn b s nhp nit bn trong ba thng v hin ngi ang i v hng Bc. i c lin ln ng i tm Bt, ti u cng c cc v kht s xin i theo. Khi i c ti Bhandagama, s cc v kht s i theo ln ti nm trm v.
611 | C h n g 8 1 : n g x a m y t r n g
Ri Pava, i c gp mt khch b hnh i ngc chiu, ti o c ci hoa sala. Ngi ny cho i c bit Bt nhp dit ti rng Sala Kusinara t by hm trc. a hoa trn o c nht ln t trong rng ni ch Bt nhp dit. Nghe tin, i c Mahakassapa khng cn chn ch na, lin tip tc hng dn on kht s i v Kusinara. Nhn gp mt ngi i nga cng hng, i c nh ngi ny phi nhanh ti trc v nhn tin cho i c Ananda bit l i c v nm trm v kht s khc ang trn con ng ti d l tr t ca Bt. Mt tri va ng bng th i c Mahakassapa v on kht s ti c n Makuta-bandhara, ni dng ha n ca l tr t. Ti ni, i c trt o tng gi l bn vai bn phi, chp tay, cung knh v im lng v nhiu quanh ha n ba ln. Ri i c dng li, chp tay hng v nhc thn Bt ly xung. Nm trm v kht s i theo cng ng thi ly xung. i c va ly xong ba ly v ng ln th ha n t nhin bc la. Tt c cc v kht s u qu xung chp tay hng v ha n. Hng ngn ngi c mt cng u lm nh th. i c Anuruddha li thnh chung v hng dn mi ngi c nhng on kinh v v thng, v ng, x ly v gii thot. Ging c kinh trm hng vang di. Sau khi la chy tn, nc thm c ti ln gin ha. Kim quan c thnh xung, m ra v x li ca Bt c cc v tc trng thu lm v an tr trong mt chu vng t trn bn th trung ng trong n. Cc v kht s ln c thay phin canh gi v bo v x li. Tin Bt dit Kusinara c bo tip v cc th t nhiu hm trc. S on cc nc c c n chim bi v thnh mt phn x li v dng thp. i din Magadha, Vesali, Sakya, Koliya, Bulaya, Pava v Vetha u c mt. H ng chia x li Bt ra lm tm phn an tr trong tm chic bo thp m h s xy dng ti a phng h: ngi Magadha s xy thp Rajagaha, dn Licchavi s xy thp Vesali, dn Sakya s xy thp Kapilavatthu, dn Buli s xy thp Allakappa, dn Koliya s xy thp Ramagama, dn
612 | C h n g 8 1 : n g x a m y t r n g
Vetha s xy thp Vethadipa, dn Malla s xy thp mt thp Kusinara v mt thp khc Pava. Cc s on ra v; mt ngn v kht s cng tun t gii tn v tr v tr s ca mnh hnh o. Cc i c Mahakassapa, Anaruddha v Ananda cng rc bnh bt ca Bt v tu vin Trc Lm. Cha y mt thng sau, i c Mahakassapa quyt nh triu tp mt i hi cc v kht s v th Rajagaha n tng v kt tp tt c nhng kinh v lut m Bt dy. i hi gm nm trm v kht s c tht tu v tht hc c chn la trong gio on kht s. i hi s khai mc vo u ma an c ti v s ko di trong su thng. i c Mahakassapa thng c cc v kht s trong gio on tn trng nh v i t th Bt, sau cc v Kondanna, Sariputta, v Moggallana. i c ni ting l ngi a sng n gin v m bc. i c c Bt tin tng v thng mn khng khc g cc i c Moggallana v Sariputta. Hn hai mi nm trc, o ca sa sanghati ca i c l mt chic o bch np kt li bng hng ngn mnh vi vn. C ln i c xp t chic o y v tri ra trong rng mi Bt ngi, Bt khen chic c ca i c ngi rt m. i c lin ng cng dng Bt chic o bch np y. Bt mm ci nhn li v tng li i c chic o sanghati ca chnh ngi. Trong i chng, ai cng bit chuyn ny. i c l ngi mm ci khi Bt a cnh sen ln m khng ni g ging ng Cp C c, l ngi tip nhn c "kho tng ca con mt chnh php" do Bt trao truyn. Vua Ajatasattu ng ra bo tr i hi kt tp kinh lut ny. Trong i hi, i c Upali vn ni ting v lut hc c mi ln n tng gii lut. Nh nhng cu hi ca i c Mahakassapa m i c Upali nhc li c ht nhng nhn duyn, do cc gii lut c thit lp.
613 | C h n g 8 1 : n g x a m y t r n g
i c Ananda c i hi thnh ln trng tuyn tt c nhng bi php thoi ca Bt ni, gi l kinh. Nh nhng cu hi ca i c Mahakassapa v ca i chng m i c Ananda c dp ni ra ht nhng chi tit v thi gian, ni chn v c duyn a ti mi bi php thoi ca Bt. C nhin l cc i c Upali v Ananda khng th nh ht c tt c mi chi tit; v vy s c mt ca nm trm v kht s c tht hc v tht chng trong i hi b tc cho hai i c rt nhiu. Tt c nhng ti liu v gii v lut sau khi kt tp c gom li thnh mt kho tng lut hc c gi l Lut Tng -vinaya pitaka. Tt c nhng ti liu v gio l c gom thnh mt kho tng kinh gio gi l Kinh tng -sutta pitaka. Cc kinh Bt ni c phn lm bn b, cn c trn s di ngn ca kinh v cng c xp t theo ti v php s. V lut, i c Ananda c bo co vi i hi l Bt tng dn rng sau khi ngi dit , nhng gii iu nh nht c th c b bt. i hi hi i c Ananda xem Bt c ni r l nhng gii iu nh nht y l nhng gii iu no khng, i c tr li v v i c khng hi nn Bt khng ni. i hi tho lun rt lu v vn ny v cui cng quyt nh gi li tt c mi gii iu, trong gii bn kht s cng nh trong gii bn n kht s. Nh li Bt, i hi khng chp nhn vic dch cc kinh vn ra c ng ca truyn thng V . Ngn ng Ardhamagadhi c xem nh l sinh ng chnh ca tng kinh v tng lut. i hi khuyn khch vic phin dch kinh vn ra cc sinh ng a phng dn chng cc nc c th hc hi v hnh tr gio l bng ting m ca h. i hi cng khuyn khch vic tng cng s lng cc v bhanaka, c
614 | C h n g 8 1 : n g x a m y t r n g
nhim v tng c thng xuyn cc kinh vn ph bin v truyn tng trong hin ti v trong v lai. i hi hon mn, mi ngi li tr v tr s tu hc v hnh ha. *** Trn b sng Nejanjara, i c Svastika ng nhn dng nc chy. My em b chn tru bn b bn kia ang la by tru xung sng li qua bn ny. Mi em b u c mang theo lim v gi. Bn ny sng, c kusa ln xanh mt. Cc b ang lm y ht nh i c Svastika trc y bn mi lm nm. Chng tru n c trong khi chng dng lim ct c kusa nhn y nhng chic gi em theo. Dng sng ny l dng sng ngy xa Bt thng xung tm. Cy b vn xanh tt nh bao gi. i c ti y t chiu hm qua v ng m di ci cy thn yu . Rng khng cn hoang vu nh xa, bi v cy b tr nn ni ting qu. Cy b tr nn mt ni thin h n chim bi, v vy khu i c dn dp sch s, khng cn rm rp v nhiu gai gc nh ngy xa. i c Svastika may mn c mt trong i hi kt tp v c c duyn nghe li ht kinh lut. i c nm nay nm mi su tui. Ngi bn tu thn nht ca i c l i c Rahula vin tch trc y nm nm. Rahula c cc i c ln cng nhn l mt v kht s c ch nguyn v hnh ng ln. Tuy l con nh vng gi, i c Rahula hc c np sng n gin v bnh d. Cng c ha ca Rahula rt ln nhng t ai bit n, v i c Rahula khng h c tnh khoe khoang; tri li i c rt kn o v khim nhng.
615 | C h n g 8 1 : n g x a m y t r n g
Ln hn i c Rahula, nhng i c Svastika hc c rt nhiu t ngi bn ca mnh. i c Svastika cng c theo Bt trong chuyn i cht ca ngi t Rajagaha n Kusinara v c chng kin nhng ngy gi cui cng ca Bt. i c cn nh trn ng t Pava n Kusinara, i c nghe i c Ananda hi Bt nh i ti u. Bt tr li: i v phng Bc. Lc y, i c Svastika c cm tng l mnh hiu c Bt. Sut i, Bt i, nhng ngi ch i m khng cn ti. V vy cho nn ngi i thong th, cho nn mi bc ca ngi a ngi ti gi pht hin ti. S sng ch c mt trong gi pht hin ti, ngay ch mnh ng. i c Svastika thy Bt hng v min Bc m i, cng nh mt con tng cha hng v qu hng ca n m i, khi n bit gi ti n tr v. Bt u c cn phi v ti Kapilavatthu hoc vn Lumbini mi c th nhp nit bn. i v min Bc l . Kusinara cng chnh l vn Lumbini vy. Cng chnh v ngh nh th m i c v y. B sng Neranjara ny l qu hng ca i c. i c thy mnh vn cn l em b chn tru mi mt tui, mt mnh phi i chn tru cho ngi khc nui ba a em th. Thn Uruvela vn cn vi nhng cy u say tri vn trc mi nh. Nhng cnh ng la vn cn, con sng hin lnh vn chy. L tru hin t v cc em b chn tru vn cn gi tru, tm tru v ct c nh nhng ngy no. Tuy ch Sujata khng cn y, tuy ba a em c chng c v i lm n t tn, thn Uruvela v b sng Neranjara vn l qu hng ca i c.
616 | C h n g 8 1 : n g x a m y t r n g
i c nh li thu cn l em b chn tru mi mt tui, nh li ln u gp v sa mn tr Siddhatta i thin hnh trong rng, nh li nhng ba cm tra c n chung vi v sa mn v vi cc em b khc trong lng di gc cy pipala rm mt. Tt c nhng hnh nh tuy qua i nhng vn cn hin thc. i c bit rng nu mun, i c c th lm cho nhng hnh nh tr thnh hin ti. Mt lt na y, khi bn tr a tru sang ti b bn ny, i c s n lm quen vi chng. a no cng ang l Svastika. i c cng cn l Svastika. Nu mt ngy nm xa a i c vo con ng an lc gii thot th hm nay i c cng s a c cc em b ny vo con ng an lc gii thot. i c Svastika mm ci. Thng trc ti Kusinara, thy c nghe i c Mahakassapa k chuyn v kht s Subhada. V kht s ny cng i vi i c t trn ng t Pava ti Kusinara. Khi nghe tin Bt nhp dit, v ny t mng r, ng ta ni: "ng gi tch ri, khng cn ai kim sot v ry la mnh na, sng qu". Nghe ni nh th i c Mahakassapa ngc nhin m trn hai mt nhn v i c tr tui Subhada ny. Sao m trong gio on ca Bt li c ngi di dt n th, i c ngh, nhng cui cng, i c khng ry la v kht s Subhada kia mt li no. i c Mahakassapa khng ry la thy Subhada, nhng i c nghe ni rng i c Mahakassapa ry la i c Ananda, d i c Ananda l mt v i c ln, trn u c hai th tc. Ai cng bit rng trong i hi kt tp kinh lut, s c mt ca i c Ananda l rt cn yu, vy m ch ba hm trc ngy khai mc i hi, i c Ananda b s huynh Mahakassapa khin trch v d tnh s khng chp nhn cho i c Ananda vo trong s nm trm v kht s thnh vin ca i hi.
617 | C h n g 8 1 : n g x a m y t r n g
L do a ra l i c Ananda tuy kin thc v o l uyn bc, nhng s chng c cha c vng vng. Ai cng e ngi i c s pht b i. Ai ng i c Ananda ng ca tnh tu trong lun ba ngy m. Ngay trong m cui cng trc ngy khai mc i hi, i c hot nhin i ng. Theo cc bn tu k li, vic ny xy ra lc gia gi Su. Thin ta n gn sng, i c mi chu ng lng xung ngh ngi, chnh vo lc m i c ng lng xung th i c t ti gic ng. Sng hm khi gp i c Ananda, nhn vo mt i c, i c Mahakassapa bit ngay vic g xy ra. i c mi ngay i c Ananda vo tham d i hi m khng cn ni thm mt li hi han no khc. Nng ln cao, nhng m my trng nh vn cn l lng trn nn tri xanh bic. B sng bn kia vn xanh mt c non. Con ng b sng ny ngy xa Bt qua li nhiu ln. Con ng b sng ny c th dn v Banarasi, c th dn v th Savatthi, c th dn v th Rajagaha, m cng c th dn i khp chn. Bt ghi du chn trn mi no ng hnh ha. i u i c cng s dm ln du chn ca ngi. ng xa cn , nhng m my trng vn cn, nu mnh bc mt bc trn con ng ny, bc vi tm trng an ha v tnh thc, th con ng xa v nhng m my trng c s mu nhim bin thnh con ng hm nay v nhng m my trng trong hin ti. Nhng m my trng ngy xa cn v con ng ngy xa hin thc nm di chn ta.
618 | C h n g 8 1 : n g x a m y t r n g
Bt nhp dit, nhng nhn vo u i c cng thy s c mt ca Bt. Ht ging B gieo rc khp ni trong vic lu vc sng Ganga; nhng ht ging y nt mm v mc ln ti tt. Bn mi my nm v trc c ai nghe ni ti Bt u, c ai nghe ni n o l tnh thc u; vy m by gi y, khng ni no m khng c bng dng nhng ngi kht s o vng, khng ni no m khng c nhng trung tm tu hc. Cc bc vua cha cng quy y. Cc gii tr thc v quyn qu cng quy y, cc gii ngho kh b x hi khinh mit nht cng quy y v tm thy trong o tnh thc con ng gii phng cho thn phn v cho tm linh mnh. Bn mi nm v trc, Svastika ch l mt ch b chn tru ngho kh thuc gii ngoi cp. By gi Svastika tr nn mt v kht s vt thot xch xing ca giai cp, ca mc cm, ng ln trn mi s k th v bt cng. Svastika tng c cc quc vng thnh mi v cho hi vi tt c nim cung knh ca h. - Bt l ai m cng nng gii phng ln lao nh vy? i c Svastika va nhn cc em b chn tru ang ct c bn b sng va t cu hi y. Tuy mt s cc i t ca Bt ni tip nhau vin tch, gio on kht s vn cn y dy nhng v i c xut sc, trong c rt nhiu gii tr, Bt nh ht ging ca mt cy b v i; ht ging nt ra, v mt cy b mc ln hng mnh, ti tt. Nhn vo ngi ta c th khng thy ht ging y nhng ngi ta thy c cy b . Ht ging khng mt; ht ging ch tr nn cy b . Bt tng dy khng c g t c m tr nn khng.
619 | C h n g 8 1 : n g x a m y t r n g
Bt ch ha thn m h bin dit. Ngi c php nhn nhn vo gio on l trong thy Bt. Ngi c php nhn nhn vo cc v kht s tr c o phong, c c v c tu gic th trng thy Bt. i c Svastika thy mnh c bn phn phi chm lo vun ti cho php thn Bt. Php thn l gio php v gio on. Chng no gio php v gio on cn hng thnh th chng Bt cn hin hin gia mun loi. Nhn cc em b qua ti bn ny sng, i c li mm ci. - Nu ta khng tip tc s nghip ca Bt em li bnh ng, an lc v gii phng cho cc em b ny, th ai s lm? Bt ch mi bt u cng cuc chuyn i. Mn ca ngi s phi gnh trch nhim k tip s nghip ca ngi. Nhng ht ging b m Bt gieo rc s cn tip tc nt mm v bn r trong cuc sng. i c Svastika nhn thy tm mnh l rung t trn Bt gieo mun vn ht ging nhim mu. i c thy mnh phi cn trng gn gi v ti tm tm in nhng ht ging y c mc ln thnh nhng cy b ti tt. Ngi ta ni Bt nhp dit nhng thy Svastika li thy Bt hin thc hn bao gi ht. Chnh thn tm ca thy cng mang theo s c mt ca Bt. Nhn cy b , nhn dng sng Neranjara, nhn b c mt, nhn m my trng, nhn chic l trn cy, i c thy u cng c Bt.
620 | C h n g 8 1 : n g x a m y t r n g
Nhng em b chn tru ang bt u ct c bn b sng kia cng l Bt. i c nhn thc c s lin h gia mnh v cc em b y, v bit l mnh s phi ni g v s phi lm g cc em b y tr thnh s tip ni ca Bt. i c Svastika thy r rng phng cch tip ni s nghip ca Bt l nhn mi vt mt cch tnh thc nh Bt nhn, bc nhng bc chn thanh thn nh Bt bc, v mm ci n ci t bi nh Bt ci. Bt l sui ngun. Thy Svastika v cc em b chn tru bn b sng l dng sng lin tc chy t sui ngun . Dng sng i ti u l Bt i ti .
621 | C h n g 8 1 : n g x a m y t r n g
Ph lc
Li tc gi
V gio l v t tng, nhng kinh in c trch dn trong sch ny hu ht u l nhng kinh in thuc vn h Nikaya (tng Pali) v vn h A hm (tng Hn). Tc gi c ch khng s dng nhiu cc kinh i Tha, vi mc ch chng minh rng nhng t tng ln ca cc kinh i Tha u c mt y trong cc kinh Nikaya v A hm, v ch cn c cc kinh ny vi mt thi ci m l c th nhn ra c cc t tng ln kia trong y. Kinh in no cng l kinh in ca o Bt, d l kinh Bc tng hay Nam tng. Kinh in i Tha cho ta mt ci nhn phng khong hn v gio l cn bn ca o Bt, c th gip ta phng nga s co rt li ca gio l v ca nhng phng php hnh tr gio l. Gio l i Tha gip ta khm ph c chiu su ca cc nn vn hc Nikaya v A hm, ging nh nh sng chiu vo i tng qun st ca knh hin vi, mt i tng qun st hi bin hnh v mo m v nhng th thut ct gi nhn to. C nhin l cc kinh in Nikaya v A hm gn vi o Bt nguyn th hn, nhng cc kinh in ny b sa cha v bin hnh t nhiu v cch hiu v cch hnh tr ca nhng truyn thng c cng truyn tha v ct gi nhng kinh in y. Cc th h hc gi v hnh gi tng lai cn cn c trn kinh in ca c hai truyn thng Bc tng v Nam tng c th khi phc li tinh thn nguyn th ca o Bt. Chng ta phi s dng tt c cc kinh in ca c hai truyn thng. Tc gi c khng nhc ti nhng php thn thng m kinh sch thng hay s dng t im cho cuc i ca Bt, nhng php thn thng m chnh Bt khuyn mn khng nn th gi v tm lc vo vic luyn tp v s dng. Tc gi li khng ngn ngi ni ti nhng kh khn m Bt thng gp phi trong i sng hng ngy, ngoi x hi cng nh trong gii mn ca chnh ngi. Nu
622 | P h l c
trong sch ny Bt c hin ra nh mt con ngi kh gn gi vi chng ta, mt phn l cng do cc nguyn c k. Tn ngi v tn x bng ting Pali c s dng trong sch ny bi v ting Pali d c hn. Cui sch c bn i chiu nhng tn ngi v tn x bng ting Pali, Phn v Hn Vit bn c tham kho.
Bng i chiu
Tn ngi v tn x bng ting Pali, Phn v Hn Vit. B ch: Nhng danh t ting Phn u c du hiu (s). Ngoi ra l ting Pali v ting Hn Vit. Pali, Phn, Hn-Vit

Ajita Kesakambali, Ajita Kesalakambala (s), A di kiu x khm b la Aggivessana, Dighanakha Dirghanakha (s) Trng tro phm ch Ajatasattu Ajatasatru (s) A x th Ajita Kesakambali Ajita Kesakambala (s) A di a kiu x khm b la Anathapindika Anathapindada (s) Cp c c Ananda A nan Anga ng gi Angulimala ng qut ma, ng qut ma la Alar Kalama A la ca lam Amtodana Cam l phn vng Anuruddha Anuruddha A nu lu Aniruddha A ni lut , A na lut,A nu lu Asita A t Assaji Asvajit (s) A thp b tr, A x ba th, A x du, M thng Vappa Vachpa (s), Ba sa b Dronodana Bch phn vng Prakritt Bt ct Bhadda Kapilani Bhadra Kapila (s) Bt ca t la
623 | P h l c
Bhaddiya Bhadrika (s) Bt Bhargava Bt gi b Bhaddiya Bt ca t la, Bt li ca, Bt ly Bimbisara Tn b xa la Brahma Phm thin Kassapa Kasyapa (s), Maha Kassyapa (s) Ca dip Kaludayi Kalodayin (s) Ca lu di Kasi Ca thi Kapilavatthu Kapilavastu (s) Ca t la v Campa Chim b Kosala Cu tt la, Kiu tt la Kusinara Kusinagara (s) Cu thi na Cinca-manavika Chin gi, hay Chin x Sonadanda Chng c Gopa C di Ghosira C s la Yashodhara Da du la Devadatta b t a Indra thch Ganga Hng Gavampati Kiu phm ba Gayasisa Tng u Yasa Yasas (s) Gi x Gijjhakuta Grdhrakuta (s) Linh thu, Linh sn, K x qut Gotami Kiu m di Pataliputta Pataliputra (s) Ba lin pht Jambu Hng to Isipatana Mrigadava (s) Lc uyn, Lc d, Jeta K Jetavana K vin, K th, Cp c c vin Jivaka K b, Thi phc ca Kanthaka Kin trc Kosambi Kausambi (s) Kiu thng di Kondanna, Anata Kondanna Kaundinya, Ajnata Kaundinya (s) Kiu trn nh, A nh Kiu trn nh
624 | P h l c
Kimbila Kim t la Kosambi Kusinagara (s) C thng di,Kiu thng di Kudagarasala Trng cc Rahula La hu la Ramagama Ramagrama (s) Lam mt Licchavi L xa, Ly xa Uppadavanna Utpalavarna Lin hoa sc Matangi (s) Ma ng gi Magadha Ma kit Maya Ma gia Mahanama Mahanaman (s) Mahanam, Ma nam cu li Maha Pajapati Maha Prajapati (s) Ma ha ba x ba Makkhali Gosala Maskari Gosaliputra (s) Mt kh l cu xa li Mallika Mt li, Ma li Moggallana Maudgalyayana (s) Mc kin lin, Mc lin Nanda Nan Neranjara Nairanjana (s) Ni lin thuyn Nigrodha Nyagrodha (s) Ni cu Nigantha Nataputta Nigrantha-Jnatiputra (s) Ni cu nh t Pakudha Kaccayana Kaluda Katyayana (s) Ph ca chin din Pataliputta Pataliputra (s) Hoa th, Ba lin pht, Ba a li pht a la Punna Purna (s), Purnamattrayaniputra (s) Ph lu na, Ph lu na di a la ni t Purana Kassapa Purana Kasyapa (s) Ph lu na ca dip Prakriti Bt ct Rajagaha Rajagrha (s) Vng x Sakya Thch ca Sanjaya Belatthiputta Sanjaya Vairatiputra (s) Tn nc gia t x l t Samkasya Tng kh thi Sariputta Sariputra (s) X li pht Savatthi Sravasti (s) X v Siddhatta Siddhartha (s) Tt t a
625 | P h l c
Siva Thp b Sudatta Tu t a Sujata Tu gi a, Tu x a Suddhodana Tnh Phn Sundari, Sundara, Sundarika Tn li Sudina Tu na Sunita Tu ni Visnu Vishnu (s) Thp nu Venuvana Trc lm, Trc vin, Trc lm tnh x Vejanra T lan nh Vidudabha Virudhaka (s) T lu ly Vimala T ma la Vesali Vaisali (s) T x ly, V x ly Udayin u di Upali u ba ly Uruvela Uruvilva (s) u lu tn loa Uddaka Ramaputta Udraka Ramaputra (s) Ut u lam,Ut a la ma Vaidehi Vi hi Vappa B sa b, B phu Dasabala Kasyapa (s) Thp lc ca dip Vassakara V x Vejanra Vairanti (s) T lan nh Vimala T ma la, V cu Channa Chandaka (s) Xa nc
626 | P h l c

Duong Xua May Trang

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Duong Xua May Trang

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Mc lc

Chng 02: Ngh thut chn tru

Chng 03: M c Kusa

Chng 04: Chim thin nga trng tn

Chng 05: Bt sa cu mng

Chng 06: Bng mt cy hng to

Chng 07: Gii thng voi trng

Chng 08: Chui ngc

Chng 09: Con ng tm linh v con ng x hi

Chng 10: Ch tm kia mi bng ba ch ti

Chng 11: Ting so canh khuya

Chng 12: Con Nga Kanthaka

- Chng quay nga v phng Nam. Con Kanthaka bt u phi nc i.

Chng 13: o trng u tin

Chng 14: Vt Sng Hng

Chng 15: Kh hnh lm

Chng 16: Th ra Lnh B gi ng

Chng 17: Chic l Pippala

Chng 18: Sao mai mc

Chng 19: Tri qut ca chnh nim

Chng 20: Nai ngc

Chng 21: H sen

Chng 22: Chuyn Php Lun Kinh

Chng 23: Nhng git nc cam l

Chng 24: Hy i nh nhng con ngi t do

Chng 25: nh cao ca ngh thut

Chng 26: Nc cng i ln nh la

Chng 27: Vn php ang bc chy

Chng 28: Rng k

Chng 29: Mun vt t duyn sinh li t duyn m dit

Chng 30: Venuvana

Chng 31: Sang xun ta s tr v

Chng 32: Ngn tay ch mt trng

Chng 33: Ci p khng tn hi

Chng 34: Ma xun on t

Chng 35: Ra nhn tia nng sm

Chng 36: Bng sen duyn kip

Chng 37: Mt nim tin mi

Chng 38: i! hnh phc!

Chng 39: Ba ln thc dy tri vn cha sng

Chng 40: Bao nhiu tc t by nhiu tc vng

Chng 41: Thng - Mm mng ca au kh

Chng 42: Khng hiu bit th khng th thng yu

Chng 43: Mu ai cng , nc mt ai cng mn

Chng 44: T i tan r ri t i li kt hp

Chng 45: Cnh ca phng tin

Chng 46: Nm l Simapa

Chng 47: C theo chnh php m hnh tr

Chng 49: Con hy hc hnh ca t

Chng 50: Mt vc cm rang

Chng 51: Kho tng ca ci thy

Chng 52: Phc in y

Chng 53: An tr trong hin ti

Chng 54: Thanh thn trc cuc thnh suy

Chng 55: nh mai va t rng

Chng 56: Trng sinh n nng

Chng 57: Chic b a ngi

Chng 58: Con gi t gi hn con trai

Chng 59: Nhy cao my cng ri li vo trong li

Chng 60: Ngy no u tc cng t

Chng 61: Ting gm ca s t ln

Chng 62: ng Vi Tin Cng ng Vi Bi Bc

Chng 63: ng v bin c

Chng 64: Vng sinh t khng c bt u