Bnh n mt, (bnh m mt, li mt)

Tc nhn gy bnh

Do vi khun Steptococcus gy ra. Vi khun ny pht trin mnh mi trng c nhit nc 20 30oC.
Du hiu bnh l ca c bnh

C c du hiu hn m, mt phng hng bi li. Vng mt b thng tn nh vim mt, li mt, chy mu mt Xut hin cc vt l lot xut huyt khng lnh quanh mt, cc gc vy hoc nhng vng da hi xung quanh hu mn, sinh dc ca c C dch cht lng trong bng c chy ra hu mn (du hiu ca dch bnh thi k cp tnh) C b n, kim tra khng thy thc n trong d dy hoc rut ca c b bnh, quan st thy ti mt to Gan, thn, l lch, tim, ng rut b xut huyt. L lch v thn b trng ln v sng nh Khi c b nhim bnh nng kim tra c s dnh nhau ca cc c quan ni tng vi mng trong khoang bng ca c, quan st thy c cc t huyt trong mng khoang bng
Phng php phng v tr bnh

Thc hin tt cng vic chun b ao, lng b nui, c bit l khu x l y ao v x l nc. Dng Virkon A x l nc vi liu 0,7 kg/1.000 m3 nc ao hoc cho vo cc ti vi, treo xung quanh lng b nui tiu dit vi khun gy bnh Trc khi th c nui nn tm qua nc mui 2 3% trong thi gian 5 15 pht. Nn th nui vi mt va phi Trong qu trnh nui cn theo di thng xuyn cc yu t mi trng nc, nu c duy tr hm lng oxy ho tan mc cao bng my qut nc. Trn cho n lin tc 5 g Aqua C Fish + 3 g Grow Fish trong 1 kg thc n, nh k t 7 10 ngy/thng tng cng sc khng cho c khi nhit thay i

Khi dch bnh xy ra nn ct gim mt phn hoc ton b lng thc n cho c. Gim mt nui s gim bt cng thng v mc ly lan bnh n c. Lp tc vt b s c cht ra khi ao, lng b nui iu tr ngay bng khng sinh Osamet Fish (hoc Fortoca) liu 5 10 gram + Aqua C Fish liu 5 gram trong 1 kg thc n (hoc cho 2 3 tn c nui), cho n lin tc trong 7 10 ngy iu tr bnh giai an sm hiu qu iu tr s rt cao.

Bnh trng mang, thi mang (bnh mang ng bn)

Tc nhn gy bnh

Do vi khun Myxococcus piscicolas gy ra. Vi khun ny pht trin mnh mi trng c pH = 6,5 7,5, nhit nc 25 35oC.
Du hiu bnh l ca c bnh

C bnh c du hiu bi tch n, bi l trn mt nc, kh nng bt mi gim n ngng n Cc t mang c b thi nt, n mn, rch nt, xut huyt, thi ra v c lp bn dnh rt nhiu B mt xng np mang b xut huyt, n mn v c hnh dng khng bnh thng
Phng php phng v tr bnh

Cn thc hin tt khu chun b ao nui, vt sch bn y ao Trong qu trnh nui phi qun l tt mi trng hn ch nhim hu c thng qua vic qun l lng thc n nh k thay nc ao gi mi trng trong sch. Thng xuyn v sinh thnh lng b m bo lu tc dng nc chy cho ph hp nh k x l nc bng Virkon A liu 0,7 kg/1.000 m3 nc ao hoc cho vo cc ti vi, treo xung quanh lng b tiu dit vi khun gy bnh Trn cho n lin tc 5 g Aqua C Fish + 3 g Grow Fish trong 1 kg thc n, nh k t 7 10 ngy/thng tng cng sc khng cho c khi nhit thay i Khi pht hin bnh sm cn phi iu tr ngay bng khng sinh BayMet liu 5 10 gram + Aqua C Fish liu 5 gram trong 1 kg thc n (hoc 1 kg BayMet+ 1 kg Aqua C Fish cho 3 5 tn c nui), cho n lin tc trong 7 10 ngy. Tm BayMet vi liu 2 - 5g/m3

 kin phn hi:

Bnh do vi khun vibrio ng vt thy sn Vibrio spp

Nguyn nhn
Ging Vibrio thuc h Vibrionaceae, b Vibrionales, lp Gammaproteobacteria, ngnh Proteobacteria.. c im chung cc loi vi khun thuc ging Vibrio: Gram m, hnh que thng hoc hi un cong, kch thc 0,3-0,5 x 1,4-2,6 m. Chng khng hnh thnh bo t v chuyn ng nh mt tin mao hoc nhiu tin mao mnh. Tt c chng u ym kh tu tin v hu ht l oxy ho v ln men trong mi trng O/F Glucose. Thiosulphate citrate bile salt agar TCBS l mi trng chn lc ca Vibrio. Hu ht cc loi u pht trin trong mi trng nc bin c bn, Na+ kch thch cho s pht trin ca tt c cc loi Vibrio v nhiu loi l nhu cu tuyt i, chng khng pht trin trong mi trng khng mui (NaCl), khng sinh H2S. Chng mn cm vi Vibriostat 2,4 diamino-6,7 diisopropyl pteridine phosphate (0/129). C bn chng u sng trong mi trng nc, c bit l nc bin v ca sng, lin quan n cc ng vt bin. mt s loi l tc nhn gy bnh cho ngi v ng vt bin. Tng t Aeromonas trong nc ngt th Vibrio trong nc bin. T l Guanin-G + Cytozin-C trong ADN l 38-51 mol%. Nhng loi gy bnh cho ng vt thu sn l: V. alginolyticus; V. anguillarum; V. ordalii; V. salmonicida, V. parahaemolyticus, V. harvey, V. vulnificus.... i vi c Vibrio spp gy bnh nhim khun mu l ch yu. i vi tm Vibrio spp gy bnh pht sng, dc thn, n mn v kitin. V. anguillarum; V. vulnificus gy bnh nhim khun mu c trnh. V.

anguillarum c Hofer 1904 m t ln u. V. salmonicida gy bnh vng nc lnh. V. parahaemolyticus gy bnh pht sng u trng tm s. V. alginolyticus gy bnh dc thn u trng tm s. V. parahaemolyticus, V. harvey, V. vulnificus, V. anguillarum... gy bnh thn tm s tht, n mn v gip xc, gy bnh mu vn cc cua, gy bnh u trng nhuyn th.

Triu chng
- Tm trng thi khng bnh thng: Ni ln mt ao, dt b, ko n bi lng vng. - Tm, cua trng thi hn m, l , km n hoc b n. - Tm c s bin i mu hay mu xanh. Tm cua v b mm v xut hin cc vt thng hoi t, n mn trn v v cc phn ph.

Tm s b nhim khun Vibrio spp: A- u trng tm b bnh dc thn; B- Tm s b bnh thn; CTm s b bnh thn (con th 3,4); D- Tm s b bnh chn; E- ui tm s b n mn; F- ui tm s b hoi t; G- ui tm s b ; H- ui tm s b phng; I- tm s b bnh cc phn ph (ru, chn b, chn bi, ui) n mn ct dn. - u trng tm v tm ging c hin tng pht sng khi nhim V. parahaemolyticus v V. harveyi.

Bnh m trng do vi khun tm (m vi)

Bacterial white spot syndrome - BWSS

Nguyn nhn
Bacillus subtilis thuc ging Bacillus, h Bacillaceae, b Bacillales, lp Bacilli, ngnh Firmicutes. Vi khun c kh nng l nguyn nhn gy ra bnh m trng (Wang et al. 2000) tm s nui Malaysia. Vi brio cholerae cng thng c nui cy t mu bnh tm nui ( Thi Lan) cc ao c pH v kim cao v vi khun l nguyn nhn c hi (th hai). Vit Nam cng nui cy c Vibrio spp t cc mu tm s nui (Bi Quang T v CTV, 2004).

A- Bacillus subtilis trong m trng ca tm (theo Wang et al. 2000- nh KHVT qut); B- Vibrio sp phn lp t tm s bnh m trng (theo Bi Quang T v CTV, 2004)

Triu chng
Tm sinh trng bnh thng khng c hin tng tm cht. Tm bnh c cc m trng m c nhn thy trn v khp c th, khi bc v ra nhn r hn. m trng hnh trn nh hn m trng ca bnh virus (WSSV). Soi mu ti di knh hin vi m trng c dng lan ta hnh a y gia rng (c hin tng n mn) khc vi m trng do virus c m en (melanin) gia. Cc m trng thng ch pha ngoi lp biu b v t chc lin kt, t nguy him vi t chc pha trong. Cc m trng ny c th mt khi tm lt v (Wang et al. 2000).

m trng trn v u ngc ca tm nhim bnh BWSS (theo Wang et al. 2000).

m trng trn v tm b bnh thy r hin tng n mn (->) hoc l rng gia (=>); mu soi ti - thu Hi Phng 7/2004 (theo Bi Quang T)

Phn b
Bnh m trng do vi khun c m t gp tm s nui Malaysia (Wang et al. 2000). Cc ao nui thm canh thng xut hin bnh m trng, nhng test PCR bnh WSSV m tnh.

Phng tr
Kim sot mt vi khun trong nc ao nui tm. Thng xuyn thay nc ao nui. Xc nh vi khun Bacillus subtilis trong ch phm vi sinh hn ch dng cho ao nui tm, ngn chn chng c lin quan n bnh m trng do vi khun. Ao nhim bnh m trng do vi khun dng vi nung (CaO) bn cho ao liu lng 25ppm, khng lm tng kim trong ao v tng pH nhanh. Dng mt s khong vi lng kch thch tm lt v s gim bt cc m trng trn thn tm. Tm s b bnh pht sng

- Xut hin cc im gc ru, phn u ngc, thn, cc phn ph ca u trng gip xc khi nhim V. alginolyticus. - u trng bo ng khi nhim Vibrio spp chuyn t mu hng sang mu . - Cua nhim Vibrio spp sau 24 - 48 gi trong mu c hin tng vn cc (kt ta) gm cc t bo mu v vi khun. - Bnh c nui lng nh bin, m nc l, du hiu bnh l ging bnh nhim khun mu do vi khun Aeromonas spp di ng

A- C m b bnh nhim trng do vi khun trn thn c cc m xut huyt, mt m; B- C song nhim bnh vi khun trn gan c cc m trng.

Phn b
- Vibrio spp thng gy bnh ng vt thu sn nc mn v nc ngt: c, gip xc, nhuyn th... Nhng vi khun ny thng l tc nhn c hi, khi ng vt thu sn sc do mi trng bin i xu

hoc b nhim cc bnh khc nh virus, nm, k sinh trng. ng vt thu sn yu khng c sc khng, cc loi vi khun Vibrio spp c hi gy bnh nng lm ng vt thu sn cht ri rc ti hng lot. - Ma v xut hin bnh tu theo loi v a im nui. Theo nghin cu ca cc tc gi nc ngoi v Vit Nam Vibrio spp tm thy ph bin trong nc bin v ven b, trong nc b ng to, b ng Artemia, trong b ng u trng. - Trong b ng lng u trng Vibrio tng theo thi gian nui, tng y cao hn tng mt, do khi xi phng tng y c tc dng gim mt Vibrio trong b ng. - Bnh c nui lng nh bin, m nc l, du hiu bnh l ging bnh nhim khunmu do vi khun Aeromonas spp di ng. Mt s bnh ng vt thy sn do Vibrio spp gy ra:

STT 1 2 3 4 5

Tn Bnh Bnh pht sng Bnh dc thn Bnh thn Bnh v hay n mn kitin, en mang Nhim khun c

Giai on u trng, ging u trng, ging Tm tht cc giai on tm,cua C nui m, lng

Vibrio Gy Bnh V.parahaemolyticus V.harveyi V.alginolyticus Vibrio spp. Vibrio spp Pseudomonas spp. Proteus sp Vibrio spp

Tc Hi gy cht hng lot gy cht ri rc gy cht ri rc gy cht gi rc hng lot gy ch ri rc

Phng tr
Phng bnh: Cc tri sn xut tm cn thc hin mt s bin php sau: + Lc nc qua tng lc ct v x l tia cc tm. + X l tm b m bng Formalin 20-25 ppm thi gian 30-60 pht. + X l to bng Oxytetracyline 30-50 ppm thi gian 1-2 pht. + X l Artemia bng Chlorin 10-15 ppm trong 01 gi nc ngt, vt ra ra sch ri mi cho p. + C th phun vo mi trng ng EDTA 2-5 ppm tc dng km hm pht trinca vi khun. + Thng xuyn xi phng y gim lng vi khun tng y b ng. + Giai on Zoea v Mysis phng bnh bng Oxtetracyline 1-2 ppm.

+ Trng hp b bnh nng phi hu t sn xut v x l bng Chlorin 200-250 ppm trong mt gi mi x ra ngoi. Tr bnh: Dng mt s khng sinh tr bnh cho u trng tm. + Oxytetracyline + Bacitracin (t l 1:1) nng 1-3 ppm. + Erytromycin + Rifamycin (t l 5:3) nng 1-2 ppm. + Erytromycin + Bacitracin (t l 1:1) nng 1-3 ppm. + Thuc phun trc tip trong b sau 12 gi thay nc, x l 3 ngy lin tc. * Dng mt s khng sinh trn vi thc n tin

Bnh n mt trn c iu hng Steptococcus

Nguyn nhn
Do vi khun Steptococcus gy ra. Vi khun ny pht trin mnh mi trng c nhit nc 20 30oC.

Triu chng
C c du hiu hn m, mt phng hng bi li. Vng mt b thng tn nh vim mt, li mt, chy mu mt

Xut hin cc vt l lot xut huyt khng lnh quanh mt, cc gc vy hoc nhng vng da hi xung quanh hu mn, sinh dc ca c

C dch cht lng trong bng c chy ra hu mn (du hiu ca dch bnh thi k cp tnh)

C b n, kim tra khng thy thc n trong d dy hoc rut ca c b bnh, quan st thy ti mt to

Gan, thn, l lch, tim, ng rut b xut huyt. L lch v thn b trng ln v sng nh

Khi c b nhim bnh nng kim tra c s dnh nhau ca cc c quan ni tng vi mng trong khoang bng ca c, quan st thy c cc t huyt trong mng khoang bng

Phn b Phng tr
Thc hin tt cng vic chun b ao, lng b nui, c bit l khu x l y ao v x l nc. Dng Virkon A x l nc vi liu 0,7 kg/1.000 m3 nc ao hoc cho vo cc ti vi, treo xung quan h lng b nui tiu dit vi khun gy bnh

Trc khi th c nui nn tm qua nc mui 2 3% trong thi gian 5 15 pht. Nn th nui vi mt va phi

Trong qu trnh nui cn theo di thng xuyn cc yu t mi trng nc, nu c duy tr hm lng oxy ho tan mc cao bng my qut nc. Trn cho n lin tc 5 g Aqua C Fish + 3 g Grow Fish trong 1 kg thc n, nh k t 7 10 ngy/thng tng cng sc khng cho c khi nhit thay i

Khi dch bnh xy ra nn ct gim mt phn hoc ton b lng thc n cho c. Gim mt nui s gim bt cng thng v mc ly lan bnh n c. Lp tc vt b s c cht ra khi ao, lng b nui

iu tr ngay bng khng sinh Osamet Fish (hoc Fortoca) liu 5 10 gram + Aqua C Fish liu 5 gram trong 1 kg thc n (hoc cho 2 3 tn c nui), cho n lin tc trong 7 10 ngy

iu tr bnh giai an sm hiu qu iu tr s rt cao.

Bnh hoi t mt ca tm
Nguyn nhn
Nguyn nhn gy bnh l do cc vi khun Vibrio spp (V. harveyi, V. vulnificus, V. alginolyticus, V.anguillarum, V. parahaemolyticus); virus hnh que (ging nh virus ca c quan Lympho, virus mang v virus u vng). Nhn qua knh hin vi in t, cho thy t bo thn kinh trong vng hi t (gn mng y) cha cc ti t bo cht (ng knh 1-3m) c cc ht (ng knh nhn 15-26nm) v v (Nucleocapsid) hnh que. Virus hnh que c chiu di 130-260nm, ng knh 10-16nm .

Triu chng
Tm hn m, l , km n, rut khng c thc n, thn tm chuyn mu en, mang c mu nu, c ui trng, ui v v kitin hoi t. Tm lc sp cht mt c du hiu nhim trng vim, hoi t , u ht v mm nhn, thy r trong lt ct m hc. Hoi t ca mt l chng ph v thm nhim ca t bo mu nhng a im p xe.

V d thng lp gia hch thn kinh mng (LG) v vng hi t hp (20m) c cc t bo mu t do. Nu mt b bnh th lp gia rng 50-100m c dch mu hng ca t bo b vim. Mch mu v k h ca hch thn kinh mng m rng ng k v cc t bo mu to thnh ng nhn. Vng khc x v cc vng khc trong mt tm thy cc t bo hoi t v thoi ha nhng ch p xe. Hoi t mt thng gp cc ao nui tm t 10- 50%. U ht ca mt thng xut trong cc ao nui tm khi mt c hin tng nhim melanin trn tng biu b. T l u ht ca mt xut hin t 2 -5% nhng tm sp cht. N c c im l c thay th bi mt con, u ht v cu trc bn trong ca mt vi nhng m si bt mu eosin cha cc ht nh nhim melanin ca t bo mu, t bo thoi ha, hoi t, lp nhim melanin ca cc t bo mu bn di lp biu b. Mt phng (rp) chim 1-2% tm sp cht c c im l hoi t m thn kinh, khoang nh, mch pht trin rng trong hch li. Nghin cu cn thn m thn kinh hoi t pht hin thy cc t bo a nhn khng l. Nhng du vt cn li ca t bo cho thy, chng bao quanh v l ra cc ht cht nhim sc m chng l cc i thc bo cht ca h thng thn kinh. Kim tra thn kinh mt thy r t bo thn kinh m trng to. Ri rc khp ni cui ngoi bin ca thn kinh mt c khong trng cha cc t bo hnh trn nhn nh, nh s thoi ha ca si thn kinh. Trong mt s lt ct m mt c mt s vi khun hnh que bt mu hng, Vi khun gram m c trong huyt tng, k lng v khng bo, nhn t bo trng to v kt c. Kim tra m hc ca mang, gan ty c thy u ht, biu b nhim melanin v cc vi khun trong cc k h ca mang. Mc nhim vi khun Vibrio spp trong cc m ca tm sp cht tng t 10-100 ln so

vi tm khe. Mang ca tm sp cht mc nhim Vibrio spp cng rt cao, kt qu chng bm bn ngoi cng gia tng. Mc nhim trung bnh 2,2. 105 khun lc/g ui tm; 2,1.103 khun lc/ml huy t tng; 3,6. 103 khun lc/g mt tm. Phn lp trong mt tm sp cht c cc loi vi khun: Vibrio harveyi chim 29,6% v cc loi khc V. vulnificus 21,6%, V. alginolyticus 10,2%, V. anguillarum 10,2%, V. parahaemolyticus 4,2%... (theo Paul T. Smith, 2000).

Phn b
Bnh mt thng gp vng nui tm khu vc chu Thi Bnh Dng v c. Hin nay mi c thng bo gp tm s nui. Vit Nam chng xut hin bnh mt (cn gi l bnh ui mt) tm s nui t thng th hai. Bnh xut hin nhiu vng Trung b v Nam b l chnh, min Bc gp Qung Ninh nhng ao tm s nui thm canh (Bi Quang T, 2004, 2006).

Phng tr
p dng bin php phng chung

Bnh gan thn m trn c tra Edwardsiella ictaluri

Nguyn nhn
Bnh m gan (bnh m trng trn gan, thn) trn c tra, c basa do nhm vi khun Edwardsiella ictaluri gy ra (Crumlish v ctv, 2002). Vi khun E. ictaluri thuc h Enterbacteriaceae l vi khun gram m, hnh que, kch thc 1 x 2- 3m, khng sinh bo t, l vi khun ym kh ty tin, phn ng catalase dng tnh, oxidase m tnh, khng oxy ho, ln men trong mi trng glucose. C 1 - 3 Plasmid lin kt vi E. Ictaluri (Speyerer v Boyle, 1987; Newton v ctv,1988) . Nhng plasmid c th ng vai tr quan trng trong vic khng vi khng sinh. E. ictaluri l mt trong nhng loi kh tnh nht ca chng Edwarsiella. Tng trng chm trn mi trng nui cy, cn t 36 48 gi 28 - 30 C pht trin mc thnh khun lc nh trn thch BHI (Brain heart in fusion Agar) v vi o khun tng trng chm hoc khng tng trng khi 37 C (Valerie v ctv, 1994). Vi khun c th phn lp t mu c bnh (gan, thn, t tng) trn mi trng TSA (Trytone Soya Agar) o hoc EMB (Eosine Methylene blue lactase Agar) sau 48 gi 28 C to thnh khun lc ny trng c.
o

Triu chng
* Mc nh: Bn ngoi thn c bnh thng khng biu hin xut huyt, mt hi li nhng khi m ra th gan, thn, t tng c nhiu m trng (nh m m). l biu hin bnh l c trng nht ca bnh m gan.

* Mc nng: C bnh b n, bi l trn mt nc, c thng nho ln v xoay trn. Khi bnh nng c khng phn ng vi ting ng. Mt s c xut huyt tt c cc vi hoc xut huyt ton thn. C khi c xut huyt trm trng, khi nhc ln khi mt nc mu s chy ra t da v mang c. Mt s c bnh cn biu hin mu sc nht nht, c nhiu bch ln, nh trn da. S lng c cht hng ngy kh cao v t l tng dn.

Phn b
Bnh thng xy ra nhiu vo ma ma l ko di n ma kh. Thi im pht trin bnh v mc thit hi khc nhau theo tng nm. E.ictaluri c th nhim cho c bng hai ng khc nhau. Vi khun trong nc c th, qua ng mi ca c xm nhp vo c quan khu gic v di chuyn vo dy thn kinh khu gic, sau v o no (Miyazaki v Plumb 1985; Shotts v ctv,1986). Bnh lan rng t mng no n s v da. E. ictaluri cng c th xm nhim qua ng tiu ho qua nim mc rut vo mu gy nhim trng mu (Shotts v ctv,1986). Bng ng ny th vi khun vo mao mch trong biu b gy hoi t v mt sc t ca da. C da trn cn nhim E.ictaluri qua ng ming gy nhim khun rut. Bnh tin trin gy vim rut, vim gan v vim cu thn trong vng 2 tun sau khi nhim bnh ( Shotts v ctv, 1986). Tm li, vi khun E. ictaluri c th xm nhp vo c th c t mi trng nc qua da, qua mang c v qua ming bng ng thc n gy bnh m gan cho c.

Phng tr
1. Phng bnh: Nn cho c n thc n nu chn hoc thc n vin phng bnh xm nhp qua ng thc n. ch ng phng bnh, ngn chn mm bnh xm nhp v ly lan vo h thng nui c tra trong vng, cc h nui c cn c ao lng lc, st trng nc trc khi bm nc vo ao nui. nh k 10 - 15 ngy x l nc ao nui dit vi khun, virus gy bnh trong ao bng cch dng vi nng nghip CaCO3 liu lng 2 - 3kg/100m2 tt quanh ao kt hp cc loi thuc st trng nc ao nui hiu qu cao nh BKC, Vime-Protex, Vimekon. i vi nhng ao nui c tra, basa lng vt cht hu c l lng tn ti trong ao rt cao, iu nh hng rt ln n tc dng dit khun ca cc loi thuc st trng nh Chlorin, thuc tm, H2O2 . V vy nn dng Vimekon x l nc v n c u im l hiu qu dit khun cao, khng b nh hng bi mi trng c nhiu cht hu c . 2. Tr bnh

c tr gan thn m c Theo cc nghin cu gn y vi khun E. ictaluri gy bnh m gan c tra, basa, c tr rt nhy vi Florphenicol. y l loi khng sinh mi c php s dng iu tr bnh c ca nhiu quc gia trn th gii k c Hoa K, th trng xut khu c tra, basa ln nht ca Vit Nam. Florfenicol c hot tnh chng li s pht trin ca vi khun bng cch kt dnh vi tiu n v 50S ca ribosom, ngn chn cu ni peptid gia cc acid amin v vy c ch s tng hp pro tein lm cho vi khun ny khng cn kh nng pht trin v tn ti. u nm 2006, Khoa Thy sn Trng i hc Cn Th cng b kt qu nghin cu tm kim cc loi thuc khng sinh thay th cc loi thuc cm, cng nhn Florfenicol l khng sinh c tr bnh ny. S dng thuc t 7 - 10 ngy s cho hiu qu tt, c s hi phc nhanh khi ngi nui thc hin tt khu v sinh dit mm bnh trong khu vc nui v trong mi trng nc. Florfenicol c tn d thp trong m c. Dng thuc liu 10mg/kg th trng lin tc 12 ngy, khi ngng s dng 7 ngy mc tn d trong c c tra cn 0,222 - 0,109 ppm (mc cho php ca Vit Nam v M l 1ppm) (Schering Plough Animal Health Comporation, 2005) Hin nay, sn phm Vime - fenfish vi hot cht chnh Florfenicol v cc cht dn xut c bit l sn phm ang c dng iu tr bnh m gan mang li hiu qu rt cao khu vc ng Bng Sng Cu Long. Liu trnh iu tr nh sau: - Cch 1: * Sng: Vime - Glucan 1kg / 10 - 13 tn c. * Chiu: Vime - fenfish 2000 1lt/ 15-20 tn c + Trimesul 1kg/4 tn c. - Cch 2: * Sng: Vime - Glucan 1kg / 10 - 13 tn c. * Chiu: Vimenro 200 1lt/ 20 tn c + Trimesul 1kg/ 4 tn c. - Cch 3: * Sng: Glusome 115 1kg/ 10 - 13 tn c. * Chiu: Vime - fenfish 2000 1 lt/ 15-20 tn c + Vime - Cicep 1kg/ 5 tn c. - Cch 4: * Sng: Glusome 115 1kg/ 10 - 13 tn c. * Chiu: Vime - fenfish 2000 1 lt/ 15-20 tn c + Doxery 1kg/ 5 tn c. Ch : - Thuc s dng c tnh theo trng lng c thc t. - Cho c n lin tc 7 - 10 ngy nhm trnh ti nhim kt hp x l nc: + i vi c con (<100g): dng Vimekon 1kg/ 2.000m3 . + i vi c ln: dng Fresh Water 1kg/ 1.500-2.000m3 hoc Protectol 1lt/ 1.500 - 2.000m3 .

- Khi trn thuc vi thc n phi kh ro v nn o bng Vime - Lecithin nhm tng kh nng dung np ca thuc Tuy nhin, hin nay khi hu ht cc loi khng sinh ang c s dng iu tr bnh gan thn m v xut huyt trn c tra v basa b vi khun khng, hiu qu iu tr khng cao. Bin php tng liu dng v ko di thi gian iu tr dn n tng chi ph iu tr v gy tn d nh hng n cht lng tht. Sn phm "Forfish" c nghin cu v th nghim nghim ngt v lin tc trong vng 3 nm vi tiu ch chuyn bit p ng cho xut khu to ra mt sn phm mi, hiu qu iu tr cao, dt bnh nhanh v m bo bnh khng ti nhim em li li nhun cao cho cc nh nui c thm canh quy m ln. Forfish c xem nh l Gii php mi - Hiu qu tuyt vi c tr bnh gan thn m, xut huyt trn c

Bnh n mt, (bnh m mt, li mt)

Tc nhn gy bnh

Do vi khun Steptococcus gy ra. Vi khun ny pht trin mnh mi trng c nhit nc 20 30oC.
Du hiu bnh l ca c bnh

C c du hiu hn m, mt phng hng bi li. Vng mt b thng tn nh vim mt, li mt, chy mu mt Xut hin cc vt l lot xut huyt khng lnh quanh mt, cc gc vy hoc nhng vng da hi xung quanh hu mn, sinh dc ca c C dch cht lng trong bng c chy ra hu mn (du hiu ca dch bnh thi k cp tnh)

C b n, kim tra khng thy thc n trong d dy hoc rut ca c b bnh, quan st thy ti mt to Gan, thn, l lch, tim, ng rut b xut huyt. L lch v thn b trng ln v sng nh Khi c b nhim bnh nng kim tra c s dnh nhau ca cc c quan ni tng vi mng trong khoang bng ca c, quan st thy c cc t huyt trong mng khoang bng
Phng php phng v tr bnh

Thc hin tt cng vic chun b ao, lng b nui, c bit l khu x l y ao v x l nc. Dng Virkon A x l nc vi liu 0,7 kg/1.000 m3 nc ao hoc cho vo cc ti vi, treo xung quanh lng b nui tiu dit vi khun gy bnh Trc khi th c nui nn tm qua nc mui 2 3% trong thi gian 5 15 pht. Nn th nui vi mt va phi Trong qu trnh nui cn theo di thng xuyn cc yu t mi trng nc, nu c duy tr hm lng oxy ho tan mc cao bng my qut nc. Trn cho n lin tc 5 g Aqua C Fish + 3 g Grow Fish trong 1 kg thc n, nh k t 7 10 ngy/thng tng cng sc khng cho c khi nhit thay i Khi dch bnh xy ra nn ct gim mt phn hoc ton b lng thc n cho c. Gim mt nui s gim bt cng thng v mc ly lan bnh n c. Lp tc vt b s c cht ra khi ao, lng b nui iu tr ngay bng khng sinh Osamet Fish (hoc Fortoca) liu 5 10 gram + Aqua C Fish liu 5 gram trong 1 kg thc n (hoc cho 2 3 tn c nui), cho n lin tc trong 7 10 ngy iu tr bnh giai an sm hiu qu iu tr s rt cao.

Bnh trng mang, thi mang (bnh mang ng bn)

Tc nhn gy bnh

Do vi khun Myxococcus piscicolas gy ra. Vi khun ny pht trin mnh mi trng c pH = 6,5 7,5, nhit nc 25 35oC.
Du hiu bnh l ca c bnh

C bnh c du hiu bi tch n, bi l trn mt nc, kh nng bt mi gim n ngng n Cc t mang c b thi nt, n mn, rch nt, xut huyt, thi ra v c lp bn dnh rt nhiu B mt xng np mang b xut huyt, n mn v c hnh dng khng bnh thng
Phng php phng v tr bnh

Cn thc hin tt khu chun b ao nui, vt sch bn y ao Trong qu trnh nui phi qun l tt mi trng hn ch nhim hu c thng qua vic qun l lng thc n nh k thay nc ao gi mi trng trong sch. Thng xuyn v sinh thnh lng b m bo lu tc dng nc chy cho ph hp nh k x l nc bng Virkon A liu 0,7 kg/1.000 m3 nc ao hoc cho vo cc ti vi, treo xung quanh lng b tiu dit vi khun gy bnh Trn cho n lin tc 5 g Aqua C Fish + 3 g Grow Fish trong 1 kg thc n, nh k t 7 10 ngy/thng tng cng sc khng cho c khi nhit thay i Khi pht hin bnh sm cn phi iu tr ngay bng khng sinh BayMet liu 5 10 gram + Aqua C Fish liu 5 gram trong 1 kg thc n (hoc 1 kg BayMet+ 1 kg Aqua C Fish cho 3 5 tn c nui), cho n lin tc trong 7 10 ngy. Tm BayMet vi liu 2 - 5g/m3

 kin phn hi:

Bnh do vi khun vibrio ng vt thy sn Vibrio spp

Nguyn nhn
Ging Vibrio thuc h Vibrionaceae, b Vibrionales, lp Gammaproteobacteria, ngnh Proteobacteria.. c im chung cc loi vi khun thuc ging Vibrio: Gram m, hnh que thng hoc hi un cong, kch thc 0,3-0,5 x 1,4-2,6 m. Chng khng hnh thnh bo t v chuyn ng nh mt tin mao hoc nhiu tin mao mnh. Tt c chng u ym kh tu tin v hu ht l oxy ho v ln men trong mi trng O/F Glucose. Thiosulphate citrate bile salt agar TCBS l mi trng chn lc ca Vibrio. Hu ht cc loi u pht trin trong mi trng nc bin c bn, Na+ kch thch cho s pht trin ca tt c cc loi Vibrio v nhiu loi l nhu cu tuyt i, chng khng pht trin trong mi trng khng mui (NaCl), khng sinh H2S. Chng mn cm vi Vibriostat 2,4 diamino-6,7 diisopropyl pteridine phosphate (0/129). C bn chng u sng trong mi trng nc, c bit l nc bin v ca sng, lin quan n cc ng vt bin. mt s loi l tc nhn gy bnh cho ngi v ng vt bin. Tng t Aeromonas trong nc ngt th Vibrio trong nc bin. T l Guanin-G + Cytozin-C trong ADN l 38-51 mol%. Nhng loi gy bnh cho ng vt thu sn l: V. alginolyticus; V. anguillarum; V. ordalii; V. salmonicida, V. parahaemolyticus, V. harvey, V. vulnificus....

i vi c Vibrio spp gy bnh nhim khun mu l ch yu. i vi tm Vibrio spp gy bnh pht sng, dc thn, n mn v kitin. V. anguillarum; V. vulnificus gy bnh nhim khun mu c trnh. V. anguillarum c Hofer 1904 m t ln u. V. salmonicida gy bnh vng nc lnh. V. parahaemolyticus gy bnh pht sng u trng tm s. V. alginolyticus gy bnh dc thn u trng tm s. V. parahaemolyticus, V. harvey, V. vulnificus, V. anguillarum... gy bnh thn tm s tht, n mn v gip xc, gy bnh mu vn cc cua, gy bnh u trng nhuyn th.

Triu chng
- Tm trng thi khng bnh thng: Ni ln mt ao, dt b, ko n bi lng vng. - Tm, cua trng thi hn m, l , km n hoc b n. - Tm c s bin i mu hay mu xanh. Tm cua v b mm v xut hin cc vt thng hoi t, n mn trn v v cc phn ph.

Tm s b nhim khun Vibrio spp: A- u trng tm b bnh dc thn; B- Tm s b bnh thn; CTm s b bnh thn (con th 3,4); D- Tm s b bnh chn; E- ui tm s b n mn; F- ui tm s b hoi t; G- ui tm s b ; H- ui tm s b phng; I- tm s b bnh cc phn ph (ru, chn b, chn bi, ui) n mn ct dn. - u trng tm v tm ging c hin tng pht sng khi nhim V. parahaemolyticus v V. harveyi.

Bnh m trng do vi khun tm (m vi)

Bacterial white spot syndrome - BWSS

Nguyn nhn
Bacillus subtilis thuc ging Bacillus, h Bacillaceae, b Bacillales, lp Bacilli, ngnh Firmicutes. Vi khun c kh nng l nguyn nhn gy ra bnh m trng (Wang et al. 2000) tm s nui Malaysia. Vibrio cholerae cng thng c nui cy t mu bnh tm nui ( Thi Lan) cc ao c pH v kim cao v vi khun l nguyn nhn c hi (th hai). Vit Nam cng nui cy c Vibrio spp t cc mu tm s nui (Bi Quang T v CTV, 2004).

A- Bacillus subtilis trong m trng ca tm (theo Wang et al. 2000- nh KHVT qut); B- Vibrio sp phn lp t tm s bnh m trng (theo Bi Quang T v CTV, 2004)

Triu chng
Tm sinh trng bnh thng khng c hin tng tm cht. Tm bnh c cc m trng m c nhn thy trn v khp c th, khi bc v ra nhn r hn. m trng hnh trn nh hn m trng ca bnh virus (WSSV). Soi mu ti di knh hin vi m trng c dng lan ta hnh a y gia rng (c hin tng n mn) khc vi m trng do virus c m en (melanin) gia. Cc m trng thng ch pha ngoi lp biu b v t chc lin kt, t nguy him vi t chc pha trong. Cc m trng ny c th mt khi tm lt v (Wang et al. 2000).

m trng trn v u ngc ca tm nhim bnh BWSS (theo Wang et al. 2000).

m trng trn v tm b bnh thy r hin tng n mn (->) hoc l rng gia (=>); mu soi ti - thu Hi Phng 7/2004 (theo Bi Quang T)

Phn b
Bnh m trng do vi khun c m t gp tm s nui Malaysia (Wang et al. 2000). Cc ao nui thm canh thng xut hin bnh m trng, nhng test PCR bnh WSSV m tnh.

Phng tr
Kim sot mt vi khun trong nc ao nui tm. Thng xuyn thay nc ao nui. Xc nh vi khun Bacillus subtilis trong ch phm vi sinh hn ch dng cho ao nui tm, ngn chn chng c lin quan n bnh m trng do vi khun. Ao nhim bnh m trng do vi khun dng vi nung (CaO) bn cho ao liu lng 25ppm, khng lm tng kim trong ao v tng pH nhanh. Dng mt s khong vi lng kch thch tm lt v s gim bt cc m trng trn thn tm. Tm s b bnh pht sng

- Xut hin cc im gc ru, phn u ngc, thn, cc phn ph ca u trng gip xc khi nhim V. alginolyticus. - u trng bo ng khi nhim Vibrio spp chuyn t mu hng sang mu . - Cua nhim Vibrio spp sau 24 - 48 gi trong mu c hin tng vn cc (kt ta) gm cc t bo mu v vi khun. - Bnh c nui lng nh bin, m nc l, du hiu bnh l ging bnh nhim khun mu do vi khun Aeromonas spp di ng

A- C m b bnh nhim trng do vi khun trn thn c cc m xut huyt, mt m; B- C song nhim bnh vi khun trn gan c cc m trng.

Phn b
- Vibrio spp thng gy bnh ng vt thu sn nc mn v nc ngt: c, gip xc, nhuyn th... Nhng vi khun ny thng l tc nhn c hi, khi ng vt thu sn sc do mi trng bin i xu

hoc b nhim cc bnh khc nh virus, nm, k sinh trng. ng vt thu sn yu khng c sc khng, cc loi vi khun Vibrio spp c hi gy bnh nng lm ng vt thu sn cht ri rc ti hng lot. - Ma v xut hin bnh tu theo loi v a im nui. Theo nghin cu ca cc tc gi nc ngoi v Vit Nam Vibrio spp tm thy ph bin trong nc bin v ven b, trong nc b ng to, b ng Artemia, trong b ng u trng. - Trong b ng lng u trng Vibrio tng theo thi gian nui, tng y cao hn tng mt, do khi xi phng tng y c tc dng gim mt Vibrio trong b ng. - Bnh c nui lng nh bin, m nc l, du hiu bnh l ging bnh nhim khunmu do vi khun Aeromonas spp di ng. Mt s bnh ng vt thy sn do Vibrio spp gy ra:

STT 1 2 3 4 5

Tn Bnh Bnh pht sng Bnh dc thn Bnh thn Bnh v hay n mn kitin, en mang Nhim khun c

Giai on u trng, ging u trng, ging Tm tht cc giai on tm,cua C nui m, lng

Vibrio Gy Bnh V.parahaemolyticus V.harveyi V.alginolyticus Vibrio spp. Vibrio spp Pseudomonas spp. Proteus sp Vibrio spp

Tc Hi gy cht hng lot gy cht ri rc gy cht ri rc gy cht gi rc hng lot gy ch ri rc

Phng tr
Phng bnh: Cc tri sn xut tm cn thc hin mt s bin php sau: + Lc nc qua tng lc ct v x l tia cc tm. + X l tm b m bng Formalin 20-25 ppm thi gian 30-60 pht. + X l to bng Oxytetracyline 30-50 ppm thi gian 1-2 pht. + X l Artemia bng Chlorin 10-15 ppm trong 01 gi nc ngt, vt ra ra sch ri mi cho p. + C th phun vo mi trng ng EDTA 2-5 ppm tc dng km hm pht trinca vi khun. + Thng xuyn xi phng y gim lng vi khun tng y b ng. + Giai on Zoea v Mysis phng bnh bng Oxtetracyline 1-2 ppm.

+ Trng hp b bnh nng phi hu t sn xut v x l bng Chlorin 200-250 ppm trong mt gi mi x ra ngoi. Tr bnh: Dng mt s khng sinh tr bnh cho u trng tm. + Oxytetracyline + Bacitracin (t l 1:1) nng 1-3 ppm. + Erytromycin + Rifamycin (t l 5:3) nng 1-2 ppm. + Erytromycin + Bacitracin (t l 1:1) nng 1-3 ppm. + Thuc phun trc tip trong b sau 12 gi thay nc, x l 3 ngy lin tc. * Dng mt s khng sinh trn vi thc n tin

Bnh n mt trn c iu hng Steptococcus

Nguyn nhn
Do vi khun Steptococcus gy ra. Vi khun ny pht trin mnh mi trng c nhit nc 20 30oC.

Triu chng
C c du hiu hn m, mt phng hng bi li. Vng mt b thng tn nh vim mt, li mt, chy mu mt

Xut hin cc vt l lot xut huyt khng lnh quanh mt, cc gc vy hoc nhng vng da hi xung quanh hu mn, sinh dc ca c

C dch cht lng trong bng c chy ra hu mn (du hiu ca dch bnh thi k cp tnh)

C b n, kim tra khng thy thc n trong d dy hoc rut ca c b bnh, quan st thy ti mt to

Gan, thn, l lch, tim, ng rut b xut huyt. L lch v thn b trng ln v sng nh

Khi c b nhim bnh nng kim tra c s dnh nhau ca cc c quan ni tng vi mng trong khoang bng ca c, quan st thy c cc t huyt trong mng khoang bng

Phn b Phng tr
Thc hin tt cng vic chun b ao, lng b nui, c bit l khu x l y ao v x l nc. Dng Virkon A x l nc vi liu 0,7 kg/1.000 m3 nc ao hoc cho vo cc ti vi, treo xung quan h lng b nui tiu dit vi khun gy bnh

Trc khi th c nui nn tm qua nc mui 2 3% trong thi gian 5 15 pht. Nn th nui vi mt va phi

Trong qu trnh nui cn theo di thng xuyn cc yu t mi trng nc, nu c duy tr hm lng oxy ho tan mc cao bng my qut nc. Trn cho n lin tc 5 g Aqua C Fish + 3 g Grow Fish trong 1 kg thc n, nh k t 7 10 ngy/thng tng cng sc khng cho c khi nhit thay i

Khi dch bnh xy ra nn ct gim mt phn hoc ton b lng thc n cho c. Gim mt nui s gim bt cng thng v mc ly lan bnh n c. Lp tc vt b s c cht ra khi ao, lng b nui

iu tr ngay bng khng sinh Osamet Fish (hoc Fortoca) liu 5 10 gram + Aqua C Fish liu 5 gram trong 1 kg thc n (hoc cho 2 3 tn c nui), cho n lin tc trong 7 10 ngy

iu tr bnh giai an sm hiu qu iu tr s rt cao.

Bnh hoi t mt ca tm
Nguyn nhn
Nguyn nhn gy bnh l do cc vi khun Vibrio spp (V. harveyi, V. vulnificus, V. alginolyticus, V.anguillarum, V. parahaemolyticus); virus hnh que (ging nh virus ca c quan Lympho, virus mang v virus u vng). Nhn qua knh hin vi in t, cho thy t bo thn kinh trong vng hi t (gn mng y) cha cc ti t bo cht (ng knh 1-3m) c cc ht (ng knh nhn 15-26nm) v v (Nucleocapsid) hnh que. Virus hnh que c chiu di 130-260nm, ng knh 10-16nm .

Triu chng
Tm hn m, l , km n, rut khng c thc n, thn tm chuyn mu en, mang c mu nu, c ui trng, ui v v kitin hoi t. Tm lc sp cht mt c du hiu nhim trng vim, hoi t , u ht v mm nhn, thy r trong lt ct m hc. Hoi t ca mt l chng ph v thm nhim ca t bo mu nhng a im p xe.

V d thng lp gia hch thn kinh mng (LG) v vng hi t hp (20m) c cc t bo mu t do. Nu mt b bnh th lp gia rng 50-100m c dch mu hng ca t bo b vim. Mch mu v k h ca hch thn kinh mng m rng ng k v cc t bo mu to thnh ng nhn. Vng khc x v cc vng khc trong mt tm thy cc t bo hoi t v thoi ha nhng ch p xe. Hoi t mt thng gp cc ao nui tm t 10- 50%. U ht ca mt thng xut trong cc ao nui tm khi mt c hin tng nhim melanin trn tng biu b. T l u ht ca mt xut hin t 2 -5% nhng tm sp cht. N c c im l c thay th bi mt con, u ht v cu trc bn trong ca mt vi nhng m si bt mu eosin cha cc ht nh nhim melanin ca t bo mu, t bo thoi ha, hoi t, lp nhim melanin ca cc t bo mu bn di lp biu b. Mt phng (rp) chim 1-2% tm sp cht c c im l hoi t m thn kinh, khoang nh, mch pht trin rng trong hch li. Nghin cu cn thn m thn kinh hoi t pht hin thy cc t bo a nhn khng l. Nhng du vt cn li ca t bo cho thy, chng bao quanh v l ra cc ht cht nhim sc m chng l cc i thc bo cht ca h thng thn kinh. Kim tra thn kinh mt thy r t bo thn kinh m trng to. Ri rc khp ni cui ngoi bin ca thn kinh mt c khong trng cha cc t bo hnh trn nhn nh, nh s thoi ha ca si thn kinh. Trong mt s lt ct m mt c mt s vi khun hnh que bt mu hng, Vi khun gram m c trong huyt tng, k lng v khng bo, nhn t bo trng to v kt c. Kim tra m hc ca mang, gan ty c thy u ht, biu b nhim melanin v cc vi khun trong cc k h ca mang. Mc nhim vi khun Vibrio spp trong cc m ca tm sp cht tng t 10-100 ln so

vi tm khe. Mang ca tm sp cht mc nhim Vibrio spp cng rt cao, kt qu chng bm bn ngoi cng gia tng. Mc nhim trung bnh 2,2. 105 khun lc/g ui tm; 2,1.103 khun lc/ml huy t tng; 3,6. 103 khun lc/g mt tm. Phn lp trong mt tm sp cht c cc loi vi khun: Vibrio harveyi chim 29,6% v cc loi khc V. vulnificus 21,6%, V. alginolyticus 10,2%, V. anguillarum 10,2%, V. parahaemolyticus 4,2%... (theo Paul T. Smith, 2000).

Phn b
Bnh mt thng gp vng nui tm khu vc chu Thi Bnh Dng v c. Hin nay mi c thng bo gp tm s nui. Vit Nam chng xut hin bnh mt (cn gi l bnh ui mt) tm s nui t thng th hai. Bnh xut hin nhiu vng Trung b v Nam b l chnh, min Bc gp Qung Ninh nhng ao tm s nui thm canh (Bi Quang T, 2004, 2006).

Phng tr
p dng bin php phng chung

Bnh gan thn m trn c tra Edwardsiella ictaluri

Nguyn nhn
Bnh m gan (bnh m trng trn gan, thn) trn c tra, c basa do nhm vi khun Edwardsiella ictaluri gy ra (Crumlish v ctv, 2002). Vi khun E. ictaluri thuc h Enterbacteriaceae l vi khun gram m, hnh que, kch thc 1 x 2- 3m, khng sinh bo t, l vi khun ym kh ty tin, phn ng catalase dng tnh, oxidase m tnh, khng oxy ho, ln men trong mi trng glucose. C 1 - 3 Plasmid lin kt vi E. Ictaluri (Speyerer v Boyle, 1987; Newton v ctv,1988) . Nhng plasmid c th ng vai tr quan trng trong vic khng vi khng sinh. E. ictaluri l mt trong nhng loi kh tnh nht ca chng Edwarsiella. Tng trng chm trn mi trng nui cy, cn t 36 48 gi 28 - 30 C pht trin mc thnh khun lc nh trn thch BHI (Brain heart in fusion Agar) v vi o khun tng trng chm hoc khng tng trng khi 37 C (Valerie v ctv, 1994). Vi khun c th phn lp t mu c bnh (gan, thn, t tng) trn mi trng TSA (Trytone Soya Agar) o hoc EMB (Eosine Methylene blue lactase Agar) sau 48 gi 28 C to thnh khun lc ny trng c.
o

Triu chng
* Mc nh: Bn ngoi thn c bnh thng khng biu hin xut huyt, mt hi li nhng khi m ra th gan, thn, t tng c nhiu m trng (nh m m). l biu hin bnh l c trng nht ca bnh m gan.

* Mc nng: C bnh b n, bi l trn mt nc, c thng nho ln v xoay trn. Khi bnh nng c khng phn ng vi ting ng. Mt s c xut huyt tt c cc vi hoc xut huyt ton thn. C khi c xut huyt trm trng, khi nhc ln khi mt nc mu s chy ra t da v mang c. Mt s c bnh cn biu hin mu sc nht nht, c nhiu bch ln, nh trn da. S lng c cht hng ngy kh cao v t l tng dn.

Phn b
Bnh thng xy ra nhiu vo ma ma l ko di n ma kh. Thi im pht trin bnh v mc thit hi khc nhau theo tng nm. E.ictaluri c th nhim cho c bng hai ng khc nhau. Vi khun trong nc c th, qua ng mi ca c xm nhp vo c quan khu gic v di chuyn vo dy thn kinh khu gic, sau v o no (Miyazaki v Plumb 1985; Shotts v ctv,1986). Bnh lan rng t mng no n s v da. E. ictaluri cng c th xm nhim qua ng tiu ho qua nim mc rut vo mu gy nhim trng mu (Shotts v ctv,1986). Bng ng ny th vi khun vo mao mch trong biu b gy hoi t v mt sc t ca da. C da trn cn nhim E.ictaluri qua ng ming gy nhim khun rut. Bnh tin trin gy vim rut, vim gan v vim cu thn trong vng 2 tun sau khi nhim bnh ( Shotts v ctv, 1986). Tm li, vi khun E. ictaluri c th xm nhp vo c th c t mi trng nc qua da, qua mang c v qua ming bng ng thc n gy bnh m gan cho c.

Phng tr
1. Phng bnh: Nn cho c n thc n nu chn hoc thc n vin phng bnh xm nhp qua ng thc n. ch ng phng bnh, ngn chn mm bnh xm nhp v ly lan vo h thng nui c tra trong vng, cc h nui c cn c ao lng lc, st trng nc trc khi bm nc vo ao nui. nh k 10 - 15 ngy x l nc ao nui dit vi khun, virus gy bnh trong ao bng cch dng vi nng nghip CaCO3 liu lng 2 - 3kg/100m2 tt quanh ao kt hp cc loi thuc st trng nc ao nui hiu qu cao nh BKC, Vime-Protex, Vimekon. i vi nhng ao nui c tra, basa lng vt cht hu c l lng tn ti trong ao rt cao, iu nh hng rt ln n tc dng dit khun ca cc loi thuc st trng nh Chlorin, thuc tm, H2O2 . V vy nn dng Vimekon x l nc v n c u im l hiu qu dit khun cao, khng b nh hng bi mi trng c nhiu cht hu c . 2. Tr bnh

c tr gan thn m c Theo cc nghin cu gn y vi khun E. ictaluri gy bnh m gan c tra, basa, c tr rt nhy vi Florphenicol. y l loi khng sinh mi c php s dng iu tr bnh c ca nhiu quc gia trn th gii k c Hoa K, th trng xut khu c tra, basa ln nht ca Vit Nam. Florfenicol c hot tnh chng li s pht trin ca vi khun bng cch kt dnh vi tiu n v 50S ca ribosom, ngn chn cu ni peptid gia cc acid amin v vy c ch s tng hp pro tein lm cho vi khun ny khng cn kh nng pht trin v tn ti. u nm 2006, Khoa Thy sn Trng i hc Cn Th cng b kt qu nghin cu tm kim cc loi thuc khng sinh thay th cc loi thuc cm, cng nhn Florfenicol l khng sinh c tr bnh ny. S dng thuc t 7 - 10 ngy s cho hiu qu tt, c s hi phc nhanh khi ngi nui thc hin tt khu v sinh dit mm bnh trong khu vc nui v trong mi trng nc. Florfenicol c tn d thp trong m c. Dng thuc liu 10mg/kg th trng lin tc 12 ngy, khi ngng s dng 7 ngy mc tn d trong c c tra cn 0,222 - 0,109 ppm (mc cho php ca Vit Nam v M l 1ppm) (Schering Plough Animal Health Comporation, 2005) Hin nay, sn phm Vime - fenfish vi hot cht chnh Florfenicol v cc cht dn xut c bit l sn phm ang c dng iu tr bnh m gan mang li hiu qu rt cao khu vc ng Bng Sng Cu Long. Liu trnh iu tr nh sau: - Cch 1: * Sng: Vime - Glucan 1kg / 10 - 13 tn c. * Chiu: Vime - fenfish 2000 1lt/ 15-20 tn c + Trimesul 1kg/4 tn c. - Cch 2: * Sng: Vime - Glucan 1kg / 10 - 13 tn c. * Chiu: Vimenro 200 1lt/ 20 tn c + Trimesul 1kg/ 4 tn c. - Cch 3: * Sng: Glusome 115 1kg/ 10 - 13 tn c. * Chiu: Vime - fenfish 2000 1 lt/ 15-20 tn c + Vime - Cicep 1kg/ 5 tn c. - Cch 4: * Sng: Glusome 115 1kg/ 10 - 13 tn c. * Chiu: Vime - fenfish 2000 1 lt/ 15-20 tn c + Doxery 1kg/ 5 tn c. Ch : - Thuc s dng c tnh theo trng lng c thc t. - Cho c n lin tc 7 - 10 ngy nhm trnh ti nhim kt hp x l nc: + i vi c con (<100g): dng Vimekon 1kg/ 2.000m3 . + i vi c ln: dng Fresh Water 1kg/ 1.500-2.000m3 hoc Protectol 1lt/ 1.500 - 2.000m3 .

- Khi trn thuc vi thc n phi kh ro v nn o bng Vime - Lecithin nhm tng kh nng dung np ca thuc Tuy nhin, hin nay khi hu ht cc loi khng sinh ang c s dng iu tr bnh gan thn m v xut huyt trn c tra v basa b vi khun khng, hiu qu iu tr khng cao. Bin php tng liu dng v ko di thi gian iu tr dn n tng chi ph iu tr v gy tn d nh hng n cht lng tht. Sn phm "Forfish" c nghin cu v th nghim nghim ngt v lin tc trong vng 3 nm vi tiu ch chuyn bit p ng cho xut khu to ra mt sn phm mi, hiu qu iu tr cao, dt bnh nhanh v m bo bnh khng ti nhim em li li nhun cao cho cc nh nui c thm canh quy m ln. Forfish c xem nh l Gii php mi - Hiu qu tuyt vi c tr bnh gan thn m, xut huyt trn c