Professional Documents
Culture Documents
1 2 3 4 5
Khoảng cột
Khoảng néo cột
Khoảng vượt
1
1.1.2. Nhiệm vụ và một số thông số cơ bản của đường dây
1.1.2.1. Nhiệm vụ
- Cột điện: dùng để giữ cho dây cách mặt đất và nối điểm này đến điểm
kia trên một đoạn cho trước.
- Dây dẫn điện: có nhiệm vụ dẫn dòng điện đi theo một hướng xác định.
- Cách điện: cách điện giữa các pha và pha với đất, cố định dây dẫn ở một
điểm xác định.
- Xà ngang: nhiệm vụ đỡ dây dẫn và đỡ cách điện của đường dây.
- Dây chống sét: nhiệm vụ tản dòng điện sét xuống đất để đảm bảo an
toàn cho đường dây vận hành.
1.1.2.2. Thông số cơ bản của đường dây
- Khoảng cột: là khoảng cách nằm giữa tâm của hai cột điện kề nhau có
treo dây dẫn.
- Khoảng néo cột: bao gồm một số khoảng cột nằm giữa hai cột néo dùng
làm điểm tựa để căng dây lấy độ võng.
- Khoảng vượt: khoảng néo hay khoảng cột đi qua một công trình nào đó
hoặc qua các trướng ngại tự nhiên như kênh, mương, sông, ngòi, ao, hồ… gọi là
khoảng vượt.
- Góc chuyển hướng ( ): góc giữa các hướng đường dây tại các khoảng
cột kề nhau.
- Độ cao của dây dẫn (h): khoảng cách thẳng đứng giữa điểm thấp nhất
(điểm võng) của dây dẫn trong khoảng cột đến hạng mục công trình cắt ngang
hay đến mặt đất được gọi là độ cao của dây dẫn.
- Điểm võng: Điểm thấp nhất của dây dẫn trong khoảng cột.
- Độ võng của dây dẫn (f): là khoảng cách thẳng đứng giữa điểm võng của
dây dẫn trong khoảng cột với đường nằm ngang nối liền các điểm giữ dây dẫn
trên cột.
- Lực căng của dây dẫn: là lực dùng để căng và giữ dây dẫn hay dây
chống sét trên các cột điện. Lực căng dây thay đổi theo sức gió, nhiệt độ không
khí xung quanh, độ dày của băng đóng trên dây.
- Hệ số an toàn: Tỷ số giữa tải trọng nhỏ nhất làm phá hủy một thành
phân nào đó, trên tải trọng thực tế ở điều kiện khắc nghiệt nhất gọi là dự trữ độ
bền hay hệ số an toàn của các thành phần đường dây tải điện trên không.
2
- Ứng suất cơ học của vật liệu: Tỷ số tải trọng lên các thành phần đường
dây. Trên một đơn vị diện tích mặt cắt chịu lực của chúng được gọi là ứng suất
cơ học của vật liệu.
- Giới hạn bền: là ứng suất cơ học lớn nhất cho phép của vật liệu nếu vượt
quá giới hạn nào đó vật liệu sẽ bắt đầu bị phá hủy.
3
Ulv > U®m + 10%U®m
Ulv < U®m − 10%U®m
Để thực hiện được các chỉ tiêu cấp điện đường dây tải điện trên không
phải đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật trong quá trình vận hành.
1.3.1. Đảm bảo độ bền vững lâu dài
- Các phần tử của đường dây trên không như dây dẫn (DCS) và cột không
được hư hỏng làm cho đường dây phải ngưng vận hành trong trạng thái vận
hành bình thường và sự cố.
- Không thể đảm bảo tuyệt đối dây không bao giờ hỏng, cột không bao giờ
đổ vì nếu như vậy giá thành đường dây sẽ rất đắt. Chỉ đảm bảo khả năng đó xảy
ra ở mức thấp nhất chấp nhận được.
1.3.2. Đảm bảo các chế độ tải điện của đường dây
Không được để xảy ra các tình huống khác thường làm ảnh hưởng đến chế
độ tải điện của đường dây. Ví dụ dây dẫn tiến đến gần nhau hoặc chạm nhau,
hoặc chạm vào dây chống sét và các vật nối đất trong các trạng thái vận hành
gây phóng điện hay ngắn mạch.
1.3.3. Không làm ảnh hưởng đến các công trình lân cận
- Không ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của các công trình dưới
hoặc lân cận đường dây trên không, như giao thông dưới đường dây: đường sắt,
đường thủy, đường dây thông tin.
- Điện áp trên ĐDK có thể cảm ứng sang các đường dây điện và thông tin
nếu chúng gần nhau hoặc giao nhau với khoảng cách nhỏ. Điện áp cảm ứng này
nếu lớn sẽ ảnh hưởng đến công tác của các đường dây. Điện áp cảm ứng có thể
gây nguy hiểm cho các đường dây.
1.3.4. Đảm bảo an toàn
- Không được ảnh hưởng đến an toàn điện với người và gia súc hoạt động
dưới đường dây hoặc lân cận đường dây.
- Điện trường dưới đường dây 500kV ảnh hưởng đến người và gia súc ở
dưới đường dây, phải có các biện pháp hạn chế ảnh hưởng.
4
§1.4. CÁC TIÊU CHUẨN THIẾT KẾ ĐDK TRÊN 1000V
Các yêu cầu kỹ thuật được thể hiện qua các tiêu chuẩn thiết kế mà người
thiết kế phải áp dụng.
Dưới đây là một số tiêu chuẩn kỹ thuật cơ bản, các tiêu chuẩn khác có thể
tham khảo trong các TCVN hoặc quy phạm trang bị điện QPTBĐ Việt Nam.
1.4.1. Khoảng cách an toàn giữa đường dây trên không với đất và các công
trình lân cận
1.4.1.1. Khoảng cách dọc an toàn nhỏ nhất của dây dẫn với mặt đất :
5
1.4.1.3. Khoảng cách giữa 2 ĐDK đi song song và đi gần
Khoảng cách nằm ngang giữa các dây dẫn ngoài cùng khi dây không bị
lệch không được nhỏ hơn khoảng cách an toàn của hành lang tuyến của ĐDK
điện áp cao hơn.
1.4.2. Khoảng cách an toàn nhỏ nhất giữa các dây pha với nhau và với dây
chống sét
1.4.2.1. Khoảng cách giữa các dây pha :
Ví dụ :
U ≥ 35kV dùng sứ treo, khoảng cách nhỏ nhất giữa các dây dẫn xác định
theo công thức sau :
U
+ 0,65 f + λ (1.1)
100
Trong đó :
f - độ võng lớn nhất, (m)
U - điện áp danh định, (kV)
λ - chiều dài chuỗi cách điện, (m)
(Các trường hợp khác tham khảo trong phần 2.3.1)
1.4.2.2. Khoảng cách thẳng đứng giữa dây dẫn và DCS:
Ở giữa khoảng cột, không tính đến độ lệch dây do gió, trong trạng thái quá
điện áp khí quyển không nhỏ hơn số liệu trong bảng sau :
Khoảng cột (m) 100 150 200 300 400 500 600 700 800 900
Khoảng cách(m) 2 3,2 4 5,5 7 8,5 10 11,5 13 14.5
Bảng 1.2
Độ võng của DCS không được lớn hơn độ võng của dây dẫn.
1.4.3. Tiết kiệm dây dẫn tối thiểu cho các đường dây
1.4.3.1. Cho điện áp 110kV trở lên để hạn chế tổn thất vầng quang, phải chọn
dây có tiết diện tối thiểu 70mm2 cho điện áp 110kV; 240 mm2 cho 220kV.
1.4.3.2. Dây chống sét :
Udđ = 35kV dùng dây 35mm2
Udđ = 110kV dùng dây 50mm2
Udđ = 220 ÷ 500kV dùng dây 70mm2
6
1.4.4. Ứng Suất Cho Phép :
- Cho phép hệ số an toàn đó là tỷ số giữa giới hạn bền kéo của dây dẫn
với ứng suất cho phép ở các chế độ :
σ bÒn
Kat = (1.2)
σ cp
trong đó :
σ bÒn - giới hạn bền kéo của dây dẫn, daN/mm2
(tra bảng phụ lục 1.1);
σ cp - ứng suất cho phép ở các chế độ, daN/mm2.
- Hệ số Kat tùy thuộc vào điều kiện khí hậu tính toán :
Khi ở chế độ nhiệt độ thấp nhất và chế độ gió mạnh nhất lấy Kat = 2,5
Khi ở chế độ nhiệt độ trung bình năm lấy Kat = 4
7
CHƯƠNG II
GIẢI PHÁP CÔNG NGHỆ ĐƯỜNG DÂY TRÊN KHÔNG
§2.1. ĐIỀU KIỆN KHÍ HẬU TÍNH TOÁN
*) Điều kiện khí hậu tính toán của đường dây được xác định bởi nhiệt độ
môi trường, tải trọng ngoài (tải trọng do gió, do băng tuyết) và mức giông sét.
- Chế độ nhiệt độ thấp nhất: Dây dẫn bị co lại gây ứng suất lớn nhất, có
thể gây lực kéo ngược chuỗi sứ và nhổ cột, khoảng cách giữa các dây pha và dây
chống sét bị thu hẹp.
- Chế độ bão: Dây dẫn chịu tải trọng cơ học lớn nhất, ứng suất trong dây
lớn và dây bị lệch khỏi mặt phẳng thẳng đứng.
- Chế độ nhiệt độ trung bình: Đây là chế độ làm việc lâu dài của dây dẫn.
Dây bị mỏi do gió và gây nguy cơ đứt các sợi dây ở chỗ kẹp dây.
- Chế độ nhiệt độ cao nhất: Dây dẫn giãn ra nhiều nhất làm cho độ võng
đạt giá trị lớn nhất và có thể vi phạm khoảng cách an toàn với đất.
- Chế độ quá điện áp khí quyển: Xảy ra trong những giờ giông sét. Dây
dẫn bị gió làm dao động đến gần nhau và đến gần cột làm khả năng xảy ra
phóng điện tăng cao.
2.1.2. Thông số của các trạng thái khí hậu tính toán
Thông số của các trạng thái khí hậu tính toán được tổng kết trong bảng
2.1.
Dấu (-) nghĩa là ta không xét ứng suất cho phép ở trạng thái đó.
8
Áp suất Tải trọng tổng Ứng suất
Chế độ khí Nhiệt độ
TT gió hợp cho phép
hậu tính toán (0C)
(daN/m2) (daN/m.mm2) (daN/mm2)
5- Miền Bắc
Nhiệt độ thấp
1 10- Miền Trung 0 g1 σcp
nhất (Tmin)
15- Miền Nam
Nhiệt độ cao
2 40 0 g1 _
nhất (Tmax)
Nhiệt độ
4 trung bình 30 0 g1 σcptb
(Ttb)
Quá điện áp
5 khí quyển 20 0,1.qvmax(*) g 2 = g12 + g v2 _
(Upđ)
Bảng 2.1
9
Theo b¶ng 2.1
Trong ®ã: σ gh - øng suÊt giíi h¹n cña d©y dÉn vµ d©y chèng sÐt N/mm2
σ cp - øng suÊt cho phÐp cña vËt liÖu lµm d©y dÉn N/mm2
10
2.2.1.3. Qui ®Þnh vÒ c¸c sè liÖu khÝ hËu
NhiÖt ®é θ, ºC 5 5 5 5
Tèc ®é giã V: m/s 0 0 0 0
2. Lóc nhiÖt ®é kh«ng khÝ cao nhÊt
NhiÖt ®é θ, ºC 40 40 40 40
Tèc ®é giã V: m/s 0 0 0 0
3. Lóc b·o
NhiÖt ®é θ, ºC 25 25 25 25
Tèc ®é giã V: m/s 25 30 35 40
Ghi chó:
- Ngoµi 4 vïng khÝ hËu trªn, cßn cã nh÷ng vïng ®Æc biÑt giã b·o rÊt lín
V = 45m/s. Khi tÝnh to¸n ®−êng d©y qua vïng nµy vÉn lÊy θ = 25oC;
- C¸c trÞ sè vÒ tèc ®é giã cho trong b¶ng lµ øng víi ®é cao cét ≤ 30m
11
2.2.1.4. T¶i träng c¬ häc t¸c ®éng lªn d©y dÉn
D©y dÉn vµ d©y chèng sÐt chÞu nh÷ng t¶i träng c¬ giíi chñ yÕu sau ®©y:
- T¶i träng do träng l−îng b¶n th©n d©y;
- T¶i träng do giã thæi lªn d©y trong nh÷ng kho¶ng cét;
- T¶i träng do d·n në nhiÖt;
Trong tÝnh to¸n th−êng dïng kh¶i niÖm tû t¶i, tû t¶i lµ phô t¶i c¬ giíi t¸c
®éng lªn ®é dµi 1m d©y cã tiÕt diÖn 1mm2. §¬n vÞ ®o tû t¶i lµ: N/m. mm2.
1- Tû t¶i do trong l−îng b¶n th©n d©y dÉn
go
g1 = (N/m.mm2) (1-1)
1000
Trong ®ã:
go- Träng l−îng riªng cña chÊt cÊu t¹o d©y dÉn (N/dm3)
* Víi d©y vÆn xo¾n chiÒu dµi thùc tÕ lín h¬n:
go
g 1 = (1,02 ÷ 1,03) (N/m. mm2) (1-2)
1000
g A FA + g B FB
g1 = (1,02 ÷ 1,03) (N/m. mm2) (1-3)
1000 F
Trong ®ã:
g A , g B - Träng l−îng riªng cña nh«m vµ thÐp
9,81.α .C.d .v 2
g1 = (N/m) (1-4)
1000.16
P 9,81.α .C.d .v 2
g2 = = (N/m. mm2) (1-5)
F 16 F .10 3
12
Trong ®ã:
α : HÖ sè biÓu thÞ sù ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu cña giã trªn kho¶ng
cét;
V = 20 m/s → α =1
V = 25 m/s → α = 0,85
V = 30 m/s → α = 0,75
V = 40 m/s → α = 0,7
C: lµ hÖ sè ®éng lùc cña kh«ng khÝ phô thuéc vµo bÒ mÆt chÞu giã víi
d©y cã d < 20mm → C = 1,1;
- Môc ®Ých x¸c ®Þnh lth ®Ó xem víi mét kho¶ng cét nµo ®ã, øng suÊt lín
nhÊt sÏ xuÊt hiÖn khi nµo;
13
NÕu l < lth th× σ max xuÊt hiÖn khi θ min
l 2 g n2 l 2 g m2 α
σn − 2
= σ m − 2
− (θ n − θ m )
24 βσ n 24 βσ m β
l 2 g n2 l 2 g m2 α AC
σ ACn − = σ ACm − − (θ n − θ m )
24 β ACσ ACn 24 β ACσ ACm β AC
Ph−¬ng tr×nh tr¹ng th¸i ®−îc sö dông khi cÇn x¸c ®Þnh øng suÊt ë tr¹ng th¸i
“m” khi ®· hÕt øng suÊt ë tr¹ng th¸i “n” th−êng gi¶i ph−¬ng tr×nh nµy ®Ó t×m øng
suÊt ë θ max sau ®ã x¸c ®Þnh ®é vâng cña d©y dÉn.
3- §é vâng
§é vâng lµ kho¶ng c¸ch theo ph−¬ng th¼ng ®øng tõ ®iÓm thÊp nhÊt cña d©y
trong kho¶ng cét ®Õn ®−êng th¼ng ®i qua 2 ®iÓm treo d©y dÉn trong mét kho¶ng
cét.
* Víi d©y mét chÊt:
l 2 g1
f =
8σ θ max
l 2 g1
f =
8σ ACθ max
Trong ®ã:
σ cp
- øng suÊt cho phÐp cña vËt liÖu lµm d©y
α - hÖ sè d·n në dµi cña vËt liÖu lµm d©y
α Fe .E Fe + a.α A .E A
α AC =
E Fe + aE A
14
FA
a=
FFe
Trong ®ã:
a Fe
- hÖ sè d·n në dµi cña thÐp
E- m« ®un ®µn håi cña vËt liÖu lµm d©y
EA- m« ®un ®µn håi cña vËt liÖu nh«m
EFe- m« ®un ®µn håi cña vËt liÖu thÐp
EAC- m« ®un ®µn håi cña vËt liÖu lµm d©y phøc hîp
a.E A + E Fe
E AC =
1+ a
1
β AC =
E AC
E AC
σ ACθmin = [σ ACP − (α A − α AC )(θ o − θ min ) E A ]
EA
E AC
σ ACθ b·o = [σ ACP − (α A − α AC )(θ o − θ b·o ) E A ]
EA
B¶ng th«ng sè sau ®©y cho phÐp x¸c ®Þnh øng suÊt cho phÐp, m«®un ®µn
håi vµ hÖ sè d·n në dµi theo nhiÖt ®é cña c¸c lo¹i d©y dÉn.
§Æc tÝnh c¬ lý cña d©y b¶ng 2.4
y
f
Ngoµi viÖc x¸c ®Þnh ®é vâng (f) ®Ó kiÓm tra kho¶ng c¸ch an toµn tõ ®iÓm
thÊp nhÊt cña d©y tíi mÆt ®Êt (ho) cßn cÇn kiÓm tra kho¶ng c¸ch an toµn (h) t¹i
®iÓm bÊt kú, nÕu mÆt ®Êt kh«ng b»ng ph¼ng, ®ã lµ chç ®−êng d©y t¶i ®iÖn v−ît
®ª, ®−êng «t«, xe löa, ®−êng d©y th«ng tin...
4. f X
y= 1 −
l l
16
Kho¶ng c¸ch an toµn tèi thiÓu khi
Kho¶ng c¸ch an toµn tèi thiÓu tíi c¸c ®−êng d©y chung cét vµ giao
mÆt ®Êt (m) chÐo nhau (m)
§−êng d©y
Vïng kh«ng d©n
Vïng kh«ng Víi ®−êng d©y Víi ®−êng d©y
kho¶ng v−ît
d©n ®iÖn lùc th«ng tin
quan träng
0,4 kV 5 6 2
(6 ÷ 35) kV 6 7 2 2
Lùa chän ®óng lo¹i cét (chñng lo¹i, kiÓu d¸ng, ®é cao, ®é bÒn) cho tõng
tuyÕn ®−êng d©y vµ cho tõng vÞ trÝ cét trªn tuyÕn.
Cét trung gian cÇn tÝnh to¸n kiÓm tra trong tr−êng hîp lµm viÖc b×nh th−êng
(d©y kh«ng ®Êt) víi ®iÒu kiÖn b·o lín.
Cét gãc cÇn kiÓm tra trong tr−êng hîp lµm viÖc b×nh th−êng, cét bÞ kÐo vÒ
mét phÝa do søc kÐo cña d©y dÉn hai nöa kho¶ng cét. Môc ®Ých kiÓm tra xem cét
cã cÇn ®Æt d©y nÐo hoÆc dïng cét kÐp hay kh«ng.
Cét cuèi cÇn kiÓm tra 2 tr−êng hîp:
- Tr−êng hîp lµm viÖc b×nh th−êng, kiÓm tra kh¶ n¨ng chÞu uèn cña cét khi
bÞ c¸c d©y kÐo vÒ mét phÝa.
- Tr−êng hîp ®øt mét d©y ngoµi cïng, d©y ngoµi cïng cßn l¹i sÏ g©y
m«men xo¾n lín nhÊt cho tiÕt diÖn ®Æt xµ.
Trªn c¸c ®−êng d©y cã cÊp ®iÖn ¸p tõ 35 kV trë xuèng th−êng dïng c¸c
lo¹i cét bª t«ng cèt thÐp.
1- Cét trßn (cét ly t©m) ký hiÖu: T hoÆc LT
C¸c lo¹i cét nµy th−êng ®−îc chÕ t¹o t¹i c¸c nhµ m¸y, nhê c¸c m¸y ly t©m
víi cèt thÐp kÐo tr−íc (øng suÊt tr−íc) hoÆc kh«ng kÐo tr−íc. §−îc chÕ t¹o víi
®é cao cña cét 10m, 12m (LT10, LT12). Tuú theo vÞ trÝ sö dông thùc tÕ ng−êi ta
17
chÕ t¹o ra c¸c cét cã ®é cao 16m, 18m, 20m (cét cã ch©n ®Õ dµi 6m, 8m ch¾p nèi
thµnh c¸c cét 16m, 18m, 20m).
2- Cét vu«ng hoÆc ch÷ K (ký hiÖu H, K)
Cét vu«ng ®−îc chÕ t¹o t¹i xÝ nghiÖp hoÆc t¹i chè, cét cã chiÒu cao 7,5m,
8,5m, 9,5m, 10,5m sö dông ë c¸c ®−êng d©y trung ¸p vµ h¹ ¸p.
2.3.3. S¬ ®å tÝnh to¸n cét
S¬ ®å tÝnh to¸n nh− b¶ng 2.6 dïng ®Ó kiÓm tra kh¶ n¨ng chÞu uèn cña c¸c
lo¹i cét (trung gian, gãc, cuèi) trong tr¹ng th¸i lµm viÖc b×nh th−êng.
Trong ®ã ký hiÖu: Pd, Pc- ¸p lùc giã lªn d©y, cét
Td – lùc kÐo cña d©y lªn cét
1 2 3
3Pd 1Pd
2Pd
Pc
4Pd 4Pd
4Pd
Pc Pc
3Td 1Td
2Td
Pc Pc
Gãc (6 ÷ 35)kV
18
4Td 4Td
4Td
Pc Pc
Gãc 0,4kV
3Td 1Td
2Td
Pc Pc
Cuèi (6 ÷ 35)kV
4Td
4Td
Pc Pc
Cuèi 0,4kV
ChØ cÇn tÝnh to¸n kiÓm tra xo¾n víi cét ®−êng d©y trung ¸p, v× cét h¹ ¸p
treo 4 d©y vµ 8 d©y (®i 2 tÇng). NÕu ®øt mét d©y còng kh«ng g©y m«men xo¾n
lín cho cét.
S¬ ®å tÝnh to¸n cét cuèi trung ¸p cã 2 c¸ch nh− h×nh vÏ:
C¸c lùc t¸c ®éng lªn cét trong c¸c s¬ ®å tÝnh to¸n x¸c ®Þnh theo c«ng thøc
sau:
19
a- Lùc t¸c ®éng lµ mÆt cét
9,81
Pc = .α .C.V 2 .F (N)
16
Trong ®ã:
α - HÖ sè biÓu thÞ sù ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu cña giã trªn kho¶ng
cét
V = 20m/s α=1
V = 25m/s α = 0,85
V = 30m/s α = 0,75
V = 40m/s α = 0,7
C- HÖ sè ®éng lùc cña kh«ng khÝ phô thuéc bÒ mÆt chÞu giã.
Víi cét ph¼ng: C = 1,5
Víi cét trßn: C = 0,7
Lùc giã t¸c ®éng lªn d©y dÉn trong mét kho¶ng cét dµi l tÝnh theo h−íng
giã.
9,81
Pd = .α .C.V 2 .d .l (N)
16
Lùc kÐo cña d©y dÉn tiÕt diÖn F (mm2) lªn cét x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
T = σ.F (N)
Trong ®ã:
2.3.4. TÝnh to¸n kh¶ n¨ng chÞu uèn cét bª t«ng cèt thÐp
¸p dông ph−¬ng ph¸p tr¹ng th¸i giíi h¹n nghÜa lµ tÝnh kh¶ n¨ng bÒn ch¾c
cña vËt liÖu.
20
C«ng thøc tæng qu¸t:
Mtt ≤ Mph
Trong ®ã:
Mtt – m«men tÝnh to¸n cña tæng c¸c lùc t¸c ®éng lªn tiÕt diÖn s¸t mÆt
®Êt cña cét.
n
M tt = nM ∑ = n ∑ M p (Nm)
1
21
M cp - m« men cho phÐp, ®ã chÝnh lµ søc bÒn giíi h¹n chÞu uèn cña tiÕt diÖn
s¸t mÆt ®Êt cña cét.
Ghi chó: C¸c t¶i träng th¼ng ®øng (träng l−îng cét, xµ, sø, d©y, t¶i träng
x©y l¾p) b×nh th−êng kh«ng g©y m« men uèn víi cét, nh−ng nÕu qu¸ tr×nh lµm
viÖc, cét bÞ uèn cong th× c¸c t¶i träng nµy còng g©y nªn mét m« men uèn víi cét.
Trong tr−êng hîp cÇn thiÕt, ®Ó kÓ ®Õn m« men nµy ng−êi ta t¨ng trÞ sè Mtt lªn
10%.
* ¸p dông thùc tÕ:
a. Cét ly t©m:
Víi cét ly t©m, nhµ chÕ t¹o th−êng cho lùc ®Çu cét (Pcp) v× thÕ ®iÒu kiÖn an
toµn cña cét khi chÞu uèn lµ:
M tt
Ptt = ≤ Pcp
h
b. Cét vu«ng:
§Ó an toµn, cét vu«ng ph¶i ®−îc kiÓm tra víi tiÕt diÖn rçng, v× bª t«ng
kh«ng chÞu kÐo, chñ yÕu kiÓm tra ®é bÒn chÞu uèn víi cèt thÐp.
§Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chÞu m« men uèn M tt , diÖn tÝch cèt thÐp ë mét mÆt
cét ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn:
M tt M tt
Fa ≥ =
m.ma .Ra (ho − a ) m.Ratt (ho − a )
Trong ®ã:
m- hÖ sè ®iÒu kiÖn lµm viÖc víi kÕt cÊu
m = 1,1 víi cét ®óc t¹i nhµ m¸y
m = 1,0 víi cét ®óc t¹i chç
Ratt - søc bÒn tÝnh to¸n cña thÐp (N/cm2), cho trong (b¶ng 2 – 8)
22
D¹ng øng suÊt CT3 CT5 25I2C
Fa
a
ho
2.3.5. KiÓm tra kh¶ n¨ng chÞu xo¾n cña cét bª t«ng cèt thÐp
Cét chÞu m« men xo¾n lín nhÊt khi ®øt d©y ngoµi cïng cã kho¶ng c¸ch ®Õn
cét lín nhÊt. Khi ®ã m« men xo¾n t¸c ®éng lªn cét lµ:
Mx = X.Td (N.m)
X- Kho¶ng c¸ch tõ ®iÓm treo d©y ngoµi cïng ®Õn cét (m)
Fd
a
23
KiÓm tra thÐp ®ai: Mx ≤ 2.m.ma.Ra Fa .F1
a
Mãng cét ®−êng d©y trong c¸c hÖ thèng cÊp ®iÖn tõ 35kV trë xuèng th−êng
dïng 2 lo¹i: mãng chèng lËt vµ mãng chèng nhæ khi tÝnh to¸n mãng cÇn lÊy trÞ
sè an toµn qui ®Þnh cho tõng lo¹i cét øng víi chÕ ®é lµm viÖc kh¸c nhau.
(B¶ng 2 – 9) – hÖ sè an toµn cho mãng chèng lËt vµ chèng nhæ
ChÕ ®é b×nh
Lo¹i cét Sù cè
th−êng
24
2.4.1. Mãng ng¾n
Phæ biÕn lµ mãng ng¾n kh«ng cÊp, chØ trong tr−êng hîp ®Æc biÖt nh− cét
v−ît s«ng, míi dïng mãng cã cÊp.
C«ng thøc chung ®Ó tÝnh to¸n kiÓm tra:
1
k .S ≤
F1 ( F2 Ett + F3Qo )
Trong ®ã:
H H
F1 = 1,5 + + 1tg 2ϕ + 0,5
h h
d
( )
F2 = 1 + tg 2ϕ 1 + 1,5 tg ϕ
h
(
F3 = 1 + tg 2ϕ ) dh + tg ϕ
b.h.k o
E tt =
θ (θ + tgϕ )
[
0,5h + C (1 + θ 2 ) ]
S- Tæng lùc ngang ®Æt lªn cét
Qo- Tæng träng l−îng ®¹t lªn nÒn kÓ c¶ träng l−îng mãng
S S
H H
h h
h
d1 b1 b
25
Riªng víi mãng ng¾n cã cÊp cÇn l−u ý:
a, Qo bao gåm c¶ träng l−îng ®Êt bao quanh mãng
b, §Ó tr¸nh sù ph¸ ho¹i cña ®Êt n¨m trªn cÊp mãng phÝa mÆt tr−íc cÇn tho¶
m·n ®iÒu kiÖn:
E tt ≤ E tt'
Trong ®ã:
Ett - Søc kh¸ng cña ®Êt ë phÝa mÆt sau mãng
2
E tt' = k o b1 γ .h 2φ 2 + C.h(φ 2 − 1)
9
Th−êng mãng ch«n s©u kh«ng cã thanh ngang, ®ã chÝnh lµ phÇn cét ®−îc
ch«n s©u xuèng ®Êt (cì kho¶ng 1,8 ÷ 2,5m). Tuy nhiªn ë chç ®Êt xÊu h¬n hoÆc
muèn gi¶m bít ®é ch«n s©u cã thÓ ®Æt thªm thanh ngang mãng ch«n s©u th−êng
dïng ë vïng ®Êt tèt nh− trung du, miÒn nói.
Trong ®ã:
H
a=
n
ϕ
m = γ .tg 2 (45 o + )
2
26
bo = do. kog
- Víi cét vu«ng cã mÆt chÞu lùc b1 th× b = b1. kog
kog- Tra b¶ng
S- Tæng lùc ngang t¸c ®éng lªn cét
k- HÖ sè an toµn
§é dµi tÝnh to¸n cña thanh ngang ®¶m b¶o chèng lËt do
Theo c«ng thøc:
A
L= + d o'
m.h1 .d 1.(1 + f )
Trong ®ã:
m- Tra b¶ng
A = E (1 − 2θ 2 ) + kS víi
mbh 2
E=
2
h1 h kS
θ 2 (1,33θ − 2 ) = 0,667 1 − ( h1 + H )
h h Eh
S S
H H
h1 do'
do h h
L
27
(mãng ch«n s©u kh«ng cã thanh ngang vµ cã thanh ngang)
Mãng nÐo th−êng ®−îc cÊu t¹o h×nh khèi ch÷ T hoÆc h×nh ch÷ nhËt
Kh¶ n¨ng chèng nhæ cña mãng nÐo ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau:
Trong ®ã:
k- HÖ sè an toµn
ϕ - Gãc ma s¸t trong cña ®Êt, tra b¶ng
28
2h
λ = λ' (1 − ξ 2η 2 ) + A(1 − ξ 2 B )
3b
Cos 2 (ϕ + β )
λ' =
Cosβ (Cosβ − Sinβ ) 2
Trong ®ã:
γ o - Träng l−îng riªng cña ®Êt ®¾p
γ, kN/m3
γo ψo Co γo ψo Co
Trªn tuyÕn ®−êng d©y trªn kh«ng cã ®iÖn ¸p 35kV vÒ thÞ x· M cã ®o¹n ph¶i
v−ît s«ng víi kho¶ng cét 200m. Toµn tuyÕn dïng cét bª t«ng li t©m LT – 10,
d©y dÉn AC- 95. Vßng d©y ®i qua cã tèc ®é giã v = 30m/s, yªu cÇu lùa chän
chiÒu cao cét lo¹i cét thÝch hîp cho 2 cét v−ît s«ng sao cho ®¶m b¶o kho¶ng
c¸ch an toµn tõ d©y dÉn ®Õn mÆt n−íc lóc cao nhÊt lµ 8m.
29
Bµi gi¶i:
C¨n cø vµo h×nh vÏ kho¶ng cét v−ît s«ng ta nhËn thÊy chiÒu cao cét v−ît
cÇn tho¶ m·n:
h ≥ h1 + f + ho + h2 + h3
Trong ®ã:
f- §é vâng cña d©y dÉn
h1- Kho¶ng c¸ch tõ ®iÓm cao treo d©y tíi ®Ønh cét, bao gåm chiÒu cao chuçi
sø vµ kho¶ng c¸ch tõ xµ ®Õn ®Ønh cét.
ho - Kho¶ng c¸ch tõ ®iÓm vâng cña d©y dÉn tíi mÆt ®ª møc n−íc khi cao
nhÊt c¸ch mÆt ®ª lµ 1m.
VËy: ho = 8 − 1 = 7 m
Nh− vËy:
CÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®é vâng cña d©y dÉn:
Tr−íc hÕt tÝnh c¸c tû t¶i cña d©y AC – 95 theo c«ng thøc:
30
g A FA + g B FB
g1 = (1,02 − 1,03
100 F (N/m.mm2)
FA
a= =6
FFe
1+ a 1+ 6
βo = = 4 4
= 12,35.10 −6 mm 2 / N
E Fe + aE A 19,6.10 + 6.6,18.10
TÝnh øng suÊt d©y AC-95 theo tr¹ng th¸i θ min vµ b·o.
σ Agh 157
σ ACP = = N/mm2
n 2
1
σ ACθ min = [78,5 − (23.10− 6 − 19,18.10− 6 )(15 − 5).6,18.104 ] = 99,76 N / mm 2
6,18.10 .12,35.10− 6
4
1
σ ACb·o = [78,5 − (23.10 −6 − 19,18.10 −6 )(15 − 25).6,18.10 4 ] = 105,94 N / mm 2
6,18.10 .12,35.10 −6
4
31
l > lth, vËy øng suÊt lín nhÊt trong d©y xuÊt hiÖn khi cã b·o:
σ max = σ ACB·o = 105,94 N/mm2
l 2 .g12 l 2 .g 32 αo
σ ACθ − 2
= σ ACB·o − 2
− (θ max − θ B·o )
max
24 β oσ ACθ max 24 β oσ ACB·o βo
2
σ AC θ ( σ ACθ -23,24)=17,98.104
max max
Mçi bê s«ng ®Æt mét cét h×nh Π ghÐp tõ 2 cét ly t©m 16m, cã hÖ thanh
gi»ng ®Ó t¨ng ®é bÒn v÷ng. Cã thÓ ®Æt thªm d©y nÐo ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng chèng lËt
cho cét.
Mét tuyÕn ®−êng d©y trªn kh«ng cã ®iÖn ¸p trªn 0,4kV cÊp ®iÖn cho mét
hîp t¸c x· n«ng nghiÖp ë mét TØnh. Dïng d©y nh«m 3×A-50 + 1×A-35.
1- TuyÕn d©y: LÊy ®iÖn tõ TBA cña x· ®i däc theo ®−êng lµng dµi 300m,
kho¶ng cét ®−îc thiÕt kÕ 40m, toµn tuyÕn cã 8 vÞ trÝ cét. vÞ trÝ 01 lµ cét xuÊt
tuyÕn, vÞ trÝ 08 lµ cét cuèi, vÞ trÝ 04 lµ cét gãc, c¸c vÞ trÝ cßn l¹i lµ cét trung gian,
mÆt ®−êng tuyÕn d©y ®i qua hoµn toµn b»ng ph¼ng kh«ng cã ®o¹n nµo v−ît qua
®ª, ®−êng giao th«ng, ®−êng th«ng tin, ao hå............
S¬ ®å b¶n vÏ mÆt b»ng tuyÕn ®−êng d©y nh− sau!
32
2- Lùa chän cét, xµ, sø
Toµn tuyÕn chän cét vu«ng (H7,5) ®−îc chÕ t¹o t¹i nhµ m¸y
- KÝch th−íc ngän cét (15 × 15) cm
- KÝch th−íc chµo cét ( mÆt ®¸y) ( 27 × 36) cm
- M¸c bª t«ng: M – 300
+ T¹i c¸c vÞ trÝ xuÊt tuyÕn, cét gãc, cét cuèi, dïng cét kÐp.
+ C¸c cét trung gian dïng cét ®¬n.
- Xµ cét xuÊt tuyÕn, cét gãc, cét cuèi dïng xµ kÝ hiÖu X2-8 cã chiÒu dµi
1,2m.
- Cét trung gian: dïng xµ ký hiÖu X1-4
- Tæng sè : Xµ : X2-8 = 03 bé
X1-4 = 05 bé
33
NhËn thÊy kho¶ng cét chän l = 40m < 72,2m
øng suÊt max sÏ xuÊt hiÖn trong d©y khi θ min
σ gh 157
LÊy σ Aθ min = σ Acp = = = 78,5 N / mm 2
2 2
1
β= 4
= 16,18.10 6
6,18.10
Gi¶i ph−¬ng tr×nh tr¹ng th¸i x¸c ®Þnh ®−îc øng suÊt θ max
l 2 .g 1 40 2.27,2 2.10 −3
f = = = 0,123m
8.σ Aθ max 8.44
4- KiÓm tra kho¶ng c¸ch an toµn tõ d©y dÉn tíi mÆt ®Êt.
h0 = h - f- h1
Trong ®ã: h = 7,5 m
h1 = 1m ( ®é ch«n s©u cña cét)
Trong ®ã: DiÖn tÝch mÆt cét chÞu giã ( mÆt ®Æc) cã c¹nh trªn 15cm, c¹nh s¸t
mÆt ®Êt 25cm, cao 6,5m
34
1,5 + 0,025
F= .6.5 = 1,3m 2
2
H×nh vÏ.
- Kh¶ n¨ng chèng uèn cña tiÕt diÖn cét s¸t mÆt ®Êt.
MCP = mRatt.Fa .(h0 - a) = 1,1.20.600.3.2,01 (40-3,5) = 48380 Nm
mtt < MCp Cét lµm viÖc an toµn.
6- KiÓm tra kh¶ n¨ng chÞu lùc cña cét gãc.
- Cã 2 kh¶ n¨ng x¶y ra t×nh tr¹ng lµm viÖc nÆng nÒ víi cét gãc
+ Lùc kÐo d©y lín nhÊt ( VÝ dô lùc θ min , V=0) lóc nµy t¶i träng ®Æt lªn cét
chØ lµ tæng hîp c¸c lùc kÐo.
+ Lùc giã b·o lín nhÊt: Lóc nµy t¶i träng ®Æt lªn cét gåm: lùc giã t¸c dông
lªn d©y vµ lùc kÐo d©y ë 250c ( kh«ng ph¶i lín nhÊt)
a- XÐt tr−êng hîp lùc kÐo d©y lín nhÊt.
- V× d©y t¹o trôc mÆt chÞu lùc cña cét gãc 600 nªn lùc kÐo d©y ®Æt vµo cét lµ
T1d = T , ®−êng d©y gåm ( 3.50 + 1.35 ), nªn tæng lùc kÐo d©y ®Æt lªn cét lµ:
35
Td = 3. σ max .50 + 1. σ max .35
3
= ( 3. 115. 10-3 .50 + 1. 138. 10-3 .35).40. = 764 N
2
- Lùc kÐo d©y cÇn t×m θ bao ( θ = 250 c ) b»ng c¸ch gi¶i ph−¬ng tr×nh tr¹ng
th¸i theo θ min .σ A
7- KiÓm tra kh¶ n¨ng chÞu lùc cña cét ®Çu, cét cuèi.
Cét ®Çu vµ cét cuèi lu«n chÞu lùc d©y kÐo vÒ mét phÝa.
H×nh vÏ.
T−¬ng tô nh− cét gãc, cét cuèi còng ®−îc tÝnh cho 2 tr−êng hîp.
a, Tr−êng hîp lùc kÐo d©y lín nhÊt.
Td = 3. σ max .F50 + 1. σ max .F35
- Lóc nµy h−êng nguy hiÓm nhÊt víi cét cuèi thæi däc tuyÕn d©y (Pd = 0)
- Lùc giã t¸c ®éng lªn cét:
PC = 2. 1098 = 2196 N
- Lùc kÐo cña d©y.
§3.1. MỞ ĐẦU
Thiết kế cột là bài toán xây dựng.
Trong quá trình lập đề án thiết kế đường dây, thông thường cột được chọn
theo đặc điểm của đường dây, và sau đó được kiểm tra sức chịu tải của cột theo
các điều kiện tính toán.
Loại cột và chiều cao cột đã được xác định khi chia cột trên tuyến. Vấn đề
còn lại là lựa chọn kết cấu cột để thỏa mãn các yêu cầu thiết kế.
Đường dây có thể sử dụng nhiều loại kết cấu cột, trong đó, ba loại phổ
biến nhất là cột thép khung (cột sáp sắt), cột bê tông ly tâm (BTLT) (bao gồm cả
loại dự ứng lực) và cột thép đơn thân (TĐT). Ngoài ra, còn nhiều loại cột khác
như cột gỗ, cột bê tông cốt thép (BTCT) vuông, cột phi tiêu chuẩn…
39
Loại nối hai đoạn bằng bích hoặc măng xông, dùng cho cột có chiều
cao trên 14m
- Mỗi đoạn của cột coi như một, tuân thủ theo các quy định, tiêu chuẩn
đối với một cột.
*) Kích thước cơ bản
- Đường kính ngoài đầu cột : 190mm
- Chiều dày lớp bê tông bảo vệ cốt thép ở đầu cột : không nhỏ hơn 50mm
- Chiều dày lớp bê tông bảo vệ cốt thép ở đáy cột : không nhỏ hơn 60mm
- Độ lệch tâm của cột và bích nối, % : 1,0
- Độ cong của cột theo chiều dài, % : 1,0
- Xi măng cho bê tông phù hợp với TCVN 2682-1992
- Cát cho bê tông phù hợp với TCVN 1770-86
- Đá cho bê tông phù hợp với TCVN 1771-87
- Cốt thép phải thiết kế và phù hợp với TCVN 1651-85
- Que hàn dùng loại có đặc tính phù hợp với thép cột dọc, phù hợp TCVN
3223-89.
- Bích nối cột phải có lớp bảo vệ chống ăn mòn.
- Măng xông nối cột không phải mạ.
- Chiều dày lớp bê tông bảo vệ cột.
Mặt trong : ± 5mm
Mặt ngoài : ± 2mm
- Lực đầu cột cho trong bảng sau:
Lực kéo ngang đầu cột, Đường kính ngoài của
Ký hiệu cột
daN, không nhỏ hơn cột, mm
10A 320
10B 420 323
10C 520
12A 540
12B 720 350
12C 900
14A 650
14B 850 387
14C 1100
16B 920 403
40
16C 1100
18B 920
430
18C 1100
20B 920
20C 1000 456
20D 1300
Bảng 3.1
41
Hình 3.1
42
3.2.2. Cột bê tông ly tâm tiền áp (BTTA)
Để nâng cao tuổi thọ và lực chịu cần sử dụng cột BTLT dự ứng lực (tiền
áp).
3.2.2.1. Vật liệu sản xuất cột bê tông dự ứng lực
*) Bê tông: đối với cột bê tông dự ứng lực mác bê tông từ M400 đến
M500. Vữa dùng để lấp kín các khe thi công, các mối nối cấu kiện lắp ghép và
làm lớp bảo vệ cốt thép, bảo vệ neo thép, phải có mác từ M200 trở lên. Vữa
dùng bơm bào các ống rãnh của thép phải có mác không dưới M300 và phải dễ
chảy, ít bị co ngót.
*) Cốt thép: cột BTTA dùng cốt thép cường độ cao (Ra = 4500 kg/cm2).
3.2.2.2. Đặc tính cột bê tông dự ứng lực
- Cột bê tông dự ứng lực có khả năng chống nứt cao. Từ đó làm tăng độ
cứng, vươn được nhịp lớn và chống thấm tốt. Dùng cột BTCT dự ứng lực sẽ
không suất hiện các khe nứt trong bê tông hoặc hạn chế sự phát triển chiều rộng
các khe nứt đó khi chịu tải trọng sử dụng.
- Cột bê tông dự ứng lực tiết kiệm thép do việc sử dụng thép cường độ
cao. Trong cột BTLT cùng cột BTCT thường không sử dụng được thép cường
độ cao vì những khe nứt đầu tiên ở bê tông xuất hiện mà ứng suất trong cốt thép
chịu kéo mới đạt từ 2100 – 3400kg/cm2. Còn thép cường độ cao có thể đạt tới
10000 – 15000kg/cm2. Nếu dùng thép này trong bê tông thường sẽ xuất hiện các
khe nứt rất lớn vượt quá giá trị giới hạn cho phép nên phải dùng bê tông dự ứng
lực.
- So sánh với cấu kiện BTCT thường, cột bê tông dự ứng lực dùng ít thép
hơn trung bình 45% (dùng loại thép sợi cường độ cao). Đối với cột bê tông dự
ứng lực có chiều dài lớn, mức tiết kiệm thép kéo khá lớn (từ 50 ÷ 80% thép).
- Cột bê tông dự ứng lực nhờ có tính chống nứt và độ cứng tốt nên tính
chống mỏi của kết cấu được nâng cao khi làm việc với tải trọng lặp lại. Sở dĩ
như vậy là do giảm được sự chênh lệch tương đối giữa ứng suất cực đại và cực
tiểu cốt thép. Vì thế đối với những cột bê tông dự ứng lực quá dài cần phải lắp
ghép thành hai đoạn đó là cách nối rất tốt giữa các đoạn riêng lẻ.
43
3.2.3. Cột bê tông cốt thép vuông
- Cột bê tông cốt thép vuông (hình 3.2) được sản xuất và sử dụng ở các
địa phương, ở các xưởng nhỏ, hoặc là sản phẩm kèm ở các nhà máy bê tông lớn
hoặc sản xuất trên công trường xây dựng đường dây. Phạm vi sử dụng cột BTV
ngày càng thu hẹp vì các thông số kỹ thuật, chất lượng và mỹ thuật công nghiệp
không phù hợp.
- Chỉ sử dụng cho xây dựng một số đường dây phân phối điện 22kV
nhánh rẽ, tuyến ngắn, cung cấp điện tạm hoặc vốn đầu tư hạn chế và đường dây
hạ áp.
§3.3. CỘT GỖ
Cột gỗ gồm nhiều cột tiêu chuẩn và cột phi tiêu chuẩn.
3.3.1. Cột gỗ tiêu chuẩn
Cột gỗ tiêu chuẩn là cột gỗ tẩm dầu và xử láy lý hóa để đảm bảo chống mọt,
chịu tác động môi trường, cho phép cột làm việc được 10-20 năm.
3.3.2. Cột gỗ phi tiêu chuẩn
Cột gỗ phi tiêu chuẩn là cột điện làm bằng nhiều loại gỗ với chất lượng và
chiều cao cột không được tiêu chuẩn hóa. Cột gỗ loại này chủ yếu để xây dựng
các đường trục và nhánh hạ thế ở nông thôn, miền núi. Chất lượng các loại gỗ
phi tiêu chuẩn rất thấp, và không nên khuyến khích phát triển.
44
Hình 3.2
45
§3.4. CỘT THÁP SẮT
48
*) Sửa sai: qua kiểm tra, nếu xuất hiện các khiếm khuyết đều phải nghiêm
túc sửa sai.
- Sửa sai mối hàn, phải xử lý bằng biện pháp hàn đắp các chỗ bị đứt
quãng, miệng hàn bị lõm.
- Các khuyết tật khác phải tẩy bỏ với chiều dài bằng chiều dài kích thước
của khuyết tật cộng thêm mỗi phía 15mm và sau đó hàn đắp lại.
- Kết cấu hàn có biến dạng dư được sửa chữa bằng các biện pháp nhiệt, có
hoặc kết hợp nhiệt và cơ cho phù hợp quy định.
*) Lắp thử cột : cột TS sau khi chế tạo xong nhất thiết phải được lắp thử
theo phương nằm ngang trên mặt chuẩn.
Kiểm tra chi tiết chế tạo và lắp ráp thử cột điện phù hợp với tiêu chuẩn
TCVN 55.04-91 (kết cấu thép – tiêu chuẩn thiết kế).
50
- Về cơ bản thang lực cột này thỏa mãn hầu hết các trường hợp trong thực
tế
- Tuy nhiên, khi áp dụng, người thiết kế có thể chọn loại cột khác quy
chuẩn thang lực cột này và cần lập bảng tính thiết kế chọn thông số cột.
3.5.4. Chiều dài cột
Chiều dài cột gồm các thành phần sau (hình
3.3) :
- Chiều dài chôn trong móng Lm
- Chiều dài từ mặt đất đến xà dưới cùng Lcs
(chiều dài cơ sở)
- Chiều dài lắp xà, tính từ xà dưới cùng lên
đến đỉnh cột Lđ
Chiều dài chôn trong móng Lm = 0 khi cột
lắp trên móng BTCT (cột có mặt bích).
Chiều dài đỉnh cột Lđ phụ thuộc cách bố trí
dây trên cột.
Chiều dài cơ sở gồm khoảng cách an toàn Lat , độ võng f, chiều dài chuỗi
cách điện Lcđ và độ dài dự trữ Ldt :
Lcs = Lat + f + Lcđ + Ldt (3-1)
Chiều dài này được chọn điển hình hóa và các số liệu là chọn sơ bộ để
tính toán thiết kế cột.
3.5.5. Kích thước cơ bản của cột
Kích thước cơ bản của cột gồm có (không kể chiều dài đã chọn theo
chuẩn hóa) : Tiết diện ngọn và gốc, độ thuôn, chiều dày vật liệu làm cột.
Nội dung tính toán là xác định quy cách kỹ thuật cột, gồm :
- Kích thước từng đoạn
- Khối lượng từng đoạn
- Khối lượng toàn cột
Bài toán 3.1 đưa ra kết quả tính toán xác định các kích thước cơ bản của
cột.
51
52
3.5.6. Độ thuôn, số đoạn và vật liệu chế tạo
3.5.6.1. Độ thuôn
- Độ thuôn cột là tỉ lệ :
p% =
(Dbase − Dtop )
100 (3-2)
Lcét
trong đó:
Dbase - đường kính đáy, m;
Dtop - đường kính đỉnh, m;
Lcột - chiều dài tính toán, m.
- Cũng có thể tính độ thuôn theo bán kính.
- Độ thuôn càng lớn, cột càng nhọn. Tăng độ thuôn sẽ cho phép tiết kiệm
vật liệu (giảm trọng lượng cột), giảm lực tác động của gió lên cột. Tuy nhiên,
sức chịu lực ở phần trên của cột sẽ giảm.
- Chọn độ thuôn cột trong giới hạn :
p% max : 4,1
min : 1,0
ưu tiên : 1,3 – 3,0
- Cột Dbase lớn, cho phép chọn p% lớn để vẫn đảm bảo sức chịu lực ở phía
ngọn và cho phép giảm trọng lượng cột.
3.5.6.2. Số đoạn
- Số đoạn thân cột phụ thuộc vào khả năng của thiết bị gia công cột (uốn,
mạ).
- Thân cột càng dài, đòi hỏi khả năng gia công cột của thiết bị càng lớn.
- Chiều dài đoạn thân càng lớn, số đoạn thân càng ít và càng tiết kiệm
(giảm trọng lượng cột, giảm công lắp đặt). Tuy nhiên, thân dài se tăng chi phí
vận chuyển trên đơn vị.
- Hiện tại, các cơ sở gia công đều lựa chọn chiều dài gia công tối đa 12m.
Do đó, chiều dài đoạn cột cực đại lấy bằng 12m. Trên cơ sở đó, số đoạn thân cột
được xác định.
3.5.7. Phương pháp nối cột
Cột có từ hai đoạn trở lên cần thực hiện ghép nối. Có hai phương pháp cơ
bản ghép nối là ghép nối mặt bích và ghép lồng.
53
3.5.7.1. Ghép nối mặt bích
- Ghép nối mặt bích thực hiện tương tự như ghép nối cột BTLT. Đầu mỗi
đoạn cột sẽ hàn mặt bích. Các thông số cơ bản của
mặt bích (Hình 3.4)
Đường kính ngoài Dbase
Đường kính trong D0
Đường kính vành đai bulông Db
Chiều dài mặt bích tb
- Các thông số này được xác định qua các đặc
tính cơ lý của cột TĐ.
- Từ điểm cơ bản của phương pháp
ghép nối mặt bích là giảm được chiều dài
thân cột, và nhờ vậy giảm được trọng lượng
chung của cột.
- Phương pháp ghép nối mặt bích
có nhiều hạn chế, đáng chú ý là :
Yêu cầu đảm bảo độ trùng đường tâm các đoạn được nối.
Lắp ráp khó khăn.
Độ an toàn chung của cột giảm do chi tiết ghép nối tiềm ẩn sự cố
(lỏng hoặc mất bulông, bulông bị sét gỉ…)
Phải tiến hành sơn phủ kín chỗ nối để bảo vệ chống gì.
- Chính vì lẽ đó, phương pháp ghép nối mặt bích ít được sử dụng.
3.5.7.2. Ghép lồng
Ghép lồng là phương pháp ghép lợi dụng tính thuôn của các đoạn cột,
ngọn đoạn dưới lồng vào gốc đoạn trên. Do tính thuôn và trọng lực cột, việc
ghép nối được đảm bảo bền vững. Trong một số trường hợp, có thể sử dụng các
bu lông để định vị đoạn nối.
Dnèi.tb =
( Dt 2 + Db2 ) (3-4)
2
ở đây, Dnối.tb - đường kính trung bình đoạn nối
knối - hệ số nối
kn = 2-3 : chọn kn = 2,1 (3-5)
3.5.9. Xà
Xà là bộ phận lắp trên cột, tùy thuộc vào cấp điện áp, qui mô đường dây,
cách bố trí dây trên cột.
Có hai hình thức lắp xà là xà liền cột và xà rời.
Xà liền cột chỉ thích hợp với loại cột nhỏ và thấp, chủ yếu cho mạng chiếu
sáng và hạ thế. Với các loại cột điện lực, xà rời thích hợp cho việc chế tạo.
Xà rời có hai loại thông dụng là xà cong (hình 3.5) và xà bát giác (hình
3.6).
Hình 3.5
56
Hình 3.6
57
§3.6. CÁC LOẠI CỘT ĐIỆN KHÁC
Ngoài các loại cột điện trên, hiện còn có cột BTCT đúc đặc, cột làm bằng
các loại vật liệu sẵn có tại địa phương (gỗ, tre,...), chủ yếu dùng để xây dựng các
đường trục và nhánh hạ thế ở vùng nông thôn, miền núi mới có điện.
Đây là loại cột điện có chất lượng thấp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ sự cố. Sự
dụng loại cột này trong lưới điện hạ thế chỉ là tự phát, ngoài tầm kiểm soát của
cơ quan chức năng.
58
3.7.2. Chọn kích thước cột
Kích thước hình học của cột gắn liền với việc bố trí dây trên cột, lựa chọn
kích thước xà và kết cấu xà, và quyết định đến chiều cao cột cũng như khoảng
cột tính toán.
Kích thước hình học của cột quyết định bởi các yếu tố sau đây :
- Khoảng cách an toàn giữa các dây dẫn với nhau.
- Khoảng cách an toàn giữa các dây mang điện với các phần tử còn lại
nối đất.
- Góc bảo vệ của dây chống sét (nếu có).
- Số dây dẫn và dây chống sét (nếu có) cần bố trí trên cột.
- Lựa chọn kiểu bố trí dây.
- Khoảng cách an toàn tới mặt đất và các công trình, vật thể trên mặt đất.
59
Hình 3.7
60
CHƯƠNG IV : GIẢI PHÁP MÓNG CỘT
Lm
đỡ bằng BTCT hoặc thép.
Cột được đặt trong hố móng, sau đó
lèn bằng đất, có lớp phủ bằng đất. Cũng có Tấm đỡ
61
Phần chân của
kết cấu cột
Các thanh đỡ
Mặt bích
Bulông thép
62
§4.2. TÍNH MÓNG ĐẤT VÀ MÓNG CÓ CHÈN BÊ TÔNG
γ
mk = γ d tg 2 450 + (4.2)
2
Bc - bề rộng cột.
Cột tròn : đường kính trung bình phần chân cột
P1
- Cột góc, cột néo : nm = 2 P2
P3
63
4.2.2. Móng chèn bê tông
Sử dụng bê tông bao độ sâu chôn cột Hd (hình 4.5) nhằm bảo vệ chân cột,
chống lún, chống lật. Đây là loại móng chủ yếu chống lún, lật (do mở rộng
móng bằng bê tông)
Cột ĐT
Phương pháp tính toán:
: tổng tải trọng thẳng đứng. Bê tông
Px : tải trọng nằm ngang (qui về lực đầu
cột)
Hk : chiều cao cột (phần trên mặt đất) Hd (Thay đổi)
Hd
Hd : chiều sâu chôn cột.
Dm, rm, hm : chiều dài, rộng, cao của khối bê
Tấm đế chịu lực
tông bao phủ móng.
Hình 4.5 : Móng chèn bê tông
Ứng suất cực đại phía dưới móng :
Px
Để móng ổn định, chống lún :
(4.4) Cột ĐT Hk
Nếu (9.4) thỏa mãn, việc chọn móng là phù
hợp. x
Để móng không bị lật cần phải thỏa mãn Hm
Hd
Hd
điều kiện :
1
( F2 Ek + F3G ) ≥ nm Pg (4.5)
F1
ở đây,
m
F1 - hệ số ảnh hưởng của chiều sâu chôn
cột và loại đất dm
Mặtbằng móng
H H min
64
d
F2 = (1 + tg 2ϕ ) 1 + 1,5 m tgϕ (4.7)
hm
d
F3 = (1 + tg 2ϕ ) m + tgϕ (4.8)
hm
Ek : Là sức phản kháng của đất
rm H d kc
Ek = 0,5γ d H d + C (1 + Φ 2 )
Φ ( Φ + tgϕ )
ở đây,
kc - hệ số cản phụ thuộc vào loại đất và kích thước cột (phụ lục 4.5)
C - lực dính của đất
- hệ số liên kết (phụ lục 4.4)
G - tổng trọng lượng cột và bê tông
G = Gcét + Gb ªt «ng = Gcét + γ b ªt «ng dm rm hm (4.9)
nm - hệ số an toàn của móng
Pg - tổng tải trọng ngang tác dụng vào cột + dây
dm, rm, hm - kích thước móng
Pg
Hk
Đất nền
Hng
τng
Hd
Thanh ngáng
Lng
Tấm chịu lực
Trường hợp tải trọng ngoài lớn, việc sử dụng móng đất hoặc móng chèn
bê tông, đà cản không phù hợp người ta sử dụng móng lọ mực.
Phương pháp tính : căn cứ vào cơ khí đường dây tính được , ,
(lực vào dây theo phương đứng, phương vuông góc dây, phương song song với
dây) tính :
Q - lực cắt … tại đầu cột.
M - momen tại … chân cột
N - tải thẳng đứng (cột + phụ kiện)
Ứng suất tại mắt cắt đúc móng
N M
Pmax = ± (4.12)
F W
trong đó,
66
bh 2
W= (4.13)
6
b - bề rộng móng
h - chiều dày bản móng
Điều kiện
Pmax < 1,2 Rtc (4.14)
Pmin > 0
Tính lực tại mép cổ móng P0
Pmax + P1tt
P0tt = (4.15)
2
Chọn chiều cao có ích của bản móng :
P0tt btt
h0 ≥ L (4.16)
0,4btr Rn
ở đây, L - khoảng cách từ mép móng đến nơi chiều cao móng thay đổi
btr - cạnh trên của móng
Rn - cường độ chịu nén của bê tông
i. Tính thép móng :
Theo phương I :
MI
Fa∞ = (4.17)
0,9h0 Ra
Theo phương II :
M II
Fa∞ = (4.18)
0,9h0 Ra
ii. Tính theo cổ móng :
Dùng lực cắt Q, M tại chân cổ móng để tính thép cổ móng.
iii. Kiểm tra lún
∑N
σ gl = −γh (4.19)
F
Tính toán theo phương pháp cộng lún từng lớp
β
S = ∑ Si = ∑ σ 1h1 (4.20)
E0
67
§4.5. MÓNG TRỤ
Cột ĐT
Hk
Đất nền
Cổ móng
Hd
Bê tông lót
hm
P1tt
Pmin
Pmax
σT d
l≥ (4.26)
uτ
ở đây, - giới hạn chảy của thép
Tính mặt bích đáy cột
Ứng suất nén lên mặt cổ móng :
N M
σb = ± ≤ mRb (4.27)
Fd W
ở đây, Fd - diện tích mặt bích đáy cột (vành đế)
π ( b22 − b12 )
Fd = ; D1 + D2 ≥ 25cm (4.28)
4
W - moment kháng mới của vành đế
π ( D24 − D14 )
Wd = (4.29)
32 D2
m = 0,8 0,9
Fb
Rb = 3 Rlt (4.30)
Fd
ở đây, Rb - cường độ ép mặt tính toán của bê tông
Rlt - cường độ tính toán lăng trụ của bê tông
Điều kiện :
Fb chän F
3 > 1,5 → 3 b = 1,5 (4.31)
Fd Fd
Nếu mặt bích không có gân tăng cường, chiều dày mặt bích chọn theo:
3σ b
S1 = l (4.32)
mRa
ở đây, m = 0,65
Ra - cường độ tính toán thép làm vành đế
L - bề rộng mép ngoài vành đế
Nếu vành đế có gân tăng cường, chiều dày vành đế chọn theo :
70
3M
S1 = 2 (4.33)
( D2 − D1 + 2d1 ) mRa
ở đây, M - momen uốn của đoạn vành đế giữa hai gân tăng cường có khoảng
cách b
Ra - cường độ thép chế tạo vành đế
m = 0,65
Chân cột ĐT
Chân cột ĐT
Sườn tăng cường
l
l
Vành đế
Lỗ bulông S1 Vành đế S1
D1 D1
D2 D2
Hình 4.9. Mặt bích (vành đế) Hình 4.10. Mặt bích (vành đế)
Đáy cột không có gân đáy cột có gân
Giá trị M cho bởi bảng sau (chọn giá lớn hơn để tính toán) :
0,00 0,5
0,00
0,0078 0,428
0,33
0,50 0,0393 0,319
0,67 0,558 0,227
1,00 0,0792 0,119
1,50 0,123 0,124
2,00 0,131 0,125
3,00 0,133 0,125
71
Px
Cột ĐT
Gió
Hk
Cổ móng
Hd
Móng hm
Bêtông lót móng
72
§4.6. VÍ DỤ BÀI TẬP
2 2
bc = kd.dTb
kd - hệ số cản của đất
dTb - đường kính chân cột
dTb = 310mm = 0,310m (Đường kính đáy cột)
kd = 1,45 (tra bảng phụ lục 3) bc = 1,45 x 0,310 = 0,45m
nm = 1,3 - hệ số an toàn
Từ (a) :
1 2
mk bc Hd2 = 0,0264 × 34,14 × 0,45 × ( 2,5 ) = 2,535
2µ
nmPg=1,3 x 1,8 = 2,34 kN
73
So sánh :
1
mk bc Hd2 = 2,535 < nm Pg = 2,34kN
2µ
Sử dụng móng cột chôn sâu là hợp lý.
Ví dụ 4.2 - Tính móng bao bê tông chân cột, có số liệu đầu vào :
Cột thép đơn dài : 12m
Lực đầu cột : P = 700 daN = 7kN
Trọng lượng cột : 234kg
Đường kính đỉnh : 140mm
Đường kính đáy : 310mm
Địa chất : γ d = 2,01g / cm 3 ,ϕ = 15011'
C = 0,209 kg/cm2 = 20,9 kN/m3; Rd = 1,5kg/cm2
Giải :
Bước 1 : Chọn sơ bộ độ sâu chôn cột, Hd = 1,8m
Bước 2 : Tải thẳng đứng : N = 1,1(Gc+Gm)
Gc – trọng lượng cột, xà sứ, dây dẫn, = 500kg
Gm – trọng lượng móng bê tông
Gm = {(0,75x0,75x1,3) – (0,35x0,35x1,3)}2500 = 1427 kg
N = 1,1 (500+2535) = 3338,5 kg
Bước 3 : Tính ứng suất cực đại tại đế móng
N
σ max = ≤ 1, 2 Rd
d mτ m
ở đây, dm : Chiều dài móng
: Chiều rộng móng
Rd : Cường độ tiêu chuẩn của đất nền
Từ đó :
3338,5
σ max =
0,95 × 0,95
= 3699 kg/m2 < 1,2x15.000 kg/m2 = 18.000 kg/m2
Móng không bị lún.
Bước 4 : Kiểm tra điều kiện lật của móng
1
( F2 EK + F3G ) ≥ nm Pg
F1
74
H H
F1 = 1,5 k + k + 1 tg 2ϕ + 0,5
Hd Hd
10200 10200 2
= 1,5 + + 1 tg (15,11) + 0,5
1800 1800
= 9,70
d
F2 = (1 + tg 2ϕ ) 1 + 1,5 m tgϕ
hm
0,75
= (1 + tg 2 (15,11) ) 1 + 1,5 tg (15,11)
1,5
= 1,28
dm
F3 = (1 + tg 2ϕ ) + tgϕ
hm
0,75
= (1 + tg 2 (15,11) ) + tg (15,11)
1,5
= 0,806
τ m H d Kc
Ek = 0,5γ d H d + C (1 + θ 2 )
θ (θ + tgϕ )
0,75 × 1,8 × 1,158
= 0,5 × 2,01 × 1,8 + 20,9 (1 + 0,577 )
0,760 × ( 0,760 + tg (15,11) )
= 135,31
Hd 1,8
Tra phụ lục 4.5 (với = = 2,4 → K c = 1,158 )
τm 0,750
1 1
⇒ ( F2 Ek + F3G ) = (1, 28 × 135,31 + 0,806 × 14,27 ) = 19,04kN
F 9,70
NmPg = 1,5 ×7 = 10,5kN
1
So sánh : ⇒ ( F2 Ek + F3G ) = 19,04kN > nm Pg = 10,5kN
F
Kết luận : Móng làm việc ổn định và không bị lún, lật
Ví dụ 4.3 - Tính móng đà cản có số liệu đầu vào :
Lực đầu cột : P = 700 daN = 7kN
Cột thép đơn thân dài : 14m
Trọng lượng cột : 242,5kg
Đường kính đỉnh : 140mm
75
Đường kính đáy : 340mm
Địa chất : γ d = 2,01g / cm 3 ,ϕ = 15011'
C = 0,209 kg/cm2 = 20,9 kN/m3; Rd = 1,5kg/cm2
Giải :
Bước 1 : Sơ bộ chọn độ sâu chôn cột, Hd =1,8m
Bước 2 : Chiều sâu đặt thanh ngáng, sơ bộ
1 1 1
hng = ÷ H d = × 1,80 = 0,90m
2 3 2
Bước 3 : Để móng làm việc an toàn, chiều dài thanh ngáng được tính bởi :
E (1 − 2θ S2 ) + nm Pg
lng = + d0
m k hng rng (1 + tgϕ )
Trong đó :
E = 0,5mk bc H d = 0,5 × 34, 27 × 0, 47 × 1,8 = 14,50
ϕ 15011'
mk = γ W tg 2 450 + = 20,1tg 2 45′0 + = 34,27 kN / m
3
2 2
bc = K d d tb = 1, 46 × 0,327 = 0, 47
Biết :
Hd 1,8
= = 5,50 (d0 = 13100 × 1,43% + 140 = 327,33)
d 0 0,327
Tra phụ lục 9.3 và 9.4 :
K d = 1, 46 ; θ s = 0,58
Suy ra :
14,50 (1 − 2 × 0,582 ) + 1,5 × 7
lng = + 0,327 = 1,19m
34,27 × 0,9 × 0,45 (1 + tg15011)
Chọn lng = 1,20m
Dùng 1 đà cản l = 1,20m , b = 0,45m
76
Đường kính đáy : 365mm
Địa chất : γ W = 2,01T ;ϕ = 150 ; E0 = 100kg / cm 2 (1000T / m 2 )
C = 0,03 kg/cm2 ; Rtc = 1,43kg/cm2 = 14,3T/m2
A = 0,32 ; B = 2,29 ; D = 4,85
Giải :
Tải trọng đứng (trọng lượng cột + sứ + xà + dây dẫn) :
N1 = 0,62T
Moment
M = 18,30Tm
Lực cắt gây ra tại cổ móng :
Q = 1T
Chọn móng có kích thước :
Chiều sâu chôn móng h = 2m
Chiều dài móng a = 2m
Chiều rộng móng b = 2,4m
Chiều cao bản móng h2 = 0,3m
Chiều cao cổ móng h1 = 0,8m
Chiều rộng cổ móng a’= b’ = 1,10m
h0 = 0,25m
h’0 = 0,30m
h”0 = 27,5cm
Tải trọng bản thân móng và đất đắp :
N2 = 19,21T
Tải trọng lên đáy móng :
N = N1 + N2 = 19,83T
Kiểm tra ứng suất gây ra trên nền :
ab 2
W= = 1,920
6
N M 19,83 18,30
Pmax = + = +
F W 4,80 1,920
= 13,662 T/m2 < 1,2 × Rtc = 17,203T/m2
N M 2,01 18,30
Pmin = − = − = 9,950T / m 2 > 0
F W 4,80 1,920
Thỏa điều kiện áp lực nền.
77
Kiểm tra ứng suất gây ra trên nền
N
σ= = 4,13T / m 2 = 4,13kg / cm 2 < R tc = 1,434kb / cm 2
F
Kiểm tra chiều dày bản móng
P1tt = Pmin + x
x = 2,707
P1tt = 12,657kg / m 2
Pmax + P1tt
P0tt = = 13160kg / m 2
2
P0tt × btt
h0 > 0,65 × = 0,2m
0,4 × btr × Rn
Chọn h = 30cm là phù hợp không bị chọc thủng
Tính thép bản móng và cổ móng
Tính thép bản móng
Moment tương ứng mặt ngàm I-I là :
2 × Pmttax + P0tt
M I = a × L2 × = 1857 kgm
6
Pmax + Pmin
Ptbtt = = 11806kg / m 2
2
0,450 × 0, 450
M II = 2, 40 × × 11806 = 717,2kgm
8
Diện tích cốt thép chịu MI :
MI
FaI = = 3,06cm 2
0,9 × h0 × Ra
Diện tích cốt thép chịu MII :
M II
FaII = = 1,18cm 2
0,9 × h0 × Ra
Tính thép cổ móng
M
A= = 0,24
b '× h ''02 × Rn
Tra bảng γ = 0,87
M
Fa = = 27,317cm 2
γ × h0 × Ra
78
Ví dụ 4.5 - Bảng tính móng trụ số liệu đầu vào :
Cột thép đơn thân dài : 17m
Lực đầu cột : P = 1000 daN = 10kN
Trọng lượng cột : 420kg
Đường kính đỉnh : 271mm
Đường kính đáy : 365mm
Địa chất : γ W = 2,07T ;ϕ = 160 ; E0 = 100kg / cm 2 (1000T / m 2 )
C = 0,308 kg/cm2 ; Rtc = 2,02kg/cm2 = 20,2477T/m2
A = 0,36 ; B = 2,43 ; D = 5
Giải :
Tải trọng đứng : N1 = 0,87 T
Momen do thiết bị gây ra : M = 18,31 I.m
Lực cắt gây ra tại chân cột : Q = 1 T
Chọn móng có kích thước :
Chiều dài móng a = 2m
B = 2m
h0 = 0,5m
h = 2,2m
Chiều rộng cổ móng a’ = b’ = 0,55m
Tải trọng bản thân móng và đất đắp
h0 = 0,45m
N2 = 21,63T
Tải trọng lên đáy móng :
N = N1 + N2 = 22,25T
Kiểm tra ứng suất gây ra trên nền
bh 2
W= = 1,333
6
N M 22, 25 18,00
Pmax = + = +
F W 4,00 1,333
= 19,063 T/m2 < 1,2 × Rtc = 24T/m2
N M 2,07 18,00
Pmin = − = − = 14,018T / m2 > 0
F W 4,00 1,333
Kiểm tra chiều dày bản móng
79
N
σ= = 5,56T / m2
F
P1tt = Pmin + x
x = 1387
P1tt = 15405kg / m 2
Pmax + P1tt
tt
P =
0 = 16540kg / m 2
2
P0tt × btt
h0 > 0,375 × = 0,2m
0, 4 × btr × Rn
Chọn h = 50cm là phù hợp không bị chọc thủng
Tính thép móng
Moment tương ứng mặt ngàm I-I là :
2 × Pmttax + P1tt
M I = b × L2 × = 28137kgm
2
Pmax + Pmin
Ptbtt = = 16540kg / m2
2
1,450 × 1,450
M II = 2,00 × × 16540 = 8693,8kgm
8
Diện tích cốt thép chịu MI :
MI
FaI = = 24,81cm 2
0,9 × h0 × Ra
Diện tích cốt thép chịu MII :
M II
FaII = = 7,95cm 2
0,9 × h0 × Ra
Tính thép cổ móng
M
A= = 0,13
b × h02 × Rn
Tra bảng γ = 0,995
M
Fa = = 12,20cm 2
γ × h0 × Ra
80
Phụ lục 4.1 - Các thông số đặc trưng của đất tính móng chống lật
Góc ϕ kN
Loại đất F = tgϕ mk = γ tg 2 45 + 3
lở 2 m
Đất sét và cát ngấm nước 20 0,364 38,0 18,6
Đất sét và cát ẩm tự nhiên 40 0,839 67,7 14,7
Đất sét mềm ngấm nước 2 0,364 36,0 17,6
Đất sét mịn 40 0,839 12,2 15,7
Đất sét rất mịn 45 1,000 104,5 17,6
Đá nhỏ lẫn cát ngấm nước 25 0,466 48,3 23,5
Sỏi cát lớn ngấm nước 25 0,266 45,8 18,6
Cát nhỏ sũng nước 15 0,468 31,7 18,6
Cát nhỏ sạch và ướt 25 0,466 48,3 19,6
Cát nhỏ sạch và khô 35 0,700 57,8 15,7
Cát lớn lẫn sỏi khô 40 0,839 81,0 17,6
Đất sét lẫn đá 35 0,700 50,7 13,7
Gạch đá vụn cát ướt 30 0,577 52,9 17,6
1
Phụ lục 4.2 - Hệ số µ và tính móng chống lật, cột chôn sâu không móng
µ
Hk 1
α= µ αµ
Hd αµ
1 17,68 17,68 0,0566
2 14,06 28,12 0,0356
3 12,61 37,83 0,0264
4 12,13 48,52 0,0206
5 11,81 59,05 0,0169
6 11,55 69,30 0,0144
7 11,28 79,96 0,0127
8 11,15 89,20 0,0112
9 11,03 99,27 0,0109
10 10,91 109,1 0,0009
81
Phụ lục 4.3 – Hệ số cản kd tính móng chống lật, cột chôn sâu không móng
T ỷ lệ
kích
Hd H
thước τd = hoặc τ d = d
b0 b0
chân
cột
Góc
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
lở
15 1,450 1,405 1,380 1,315 1,700 1,225 1,180 1,135 1,090 1,045
20 1,667 1,600 1,583 1,466 1,400 1,333 1,287 1,200 1,133 1,067
25 1,920 1,828 1,736 1,644 1,552 1,480 1,368 1,276 1,184 1,092
30 2,210 2,089 1,968 1,847 1,785 1,605 1,484 1,363 1,242 1,121
35 2,980 2,422 2,264 2,106 1,948 1,790 1,632 1,474 1,346 1,150
40 3,020 2,818 2,616 2,411 2,212 2,010 1,809 1,505 1,404 1,202
45 3,550 3,293 3,040 2,785 2,530 2,775 2,020 1,705 1,516 1,255
82
Phụ lục 4.5 - Hệ số cản kc tính móng ngắn chống lật
Hd
τc =
Loại đất rm
0,6 0,8 1 2 3 4
Cát nhỏ no nước 1,03 1,04 1,05 1,09 1,14 1,18
Đất sét pha, cát pha no nước 1,04 1,05 1,07 1,13 1,20 1,27
Đất lẫn cát dăm no nước 1,06 1,08 1,10 1,18 1,28 1,37
Cát mịn ướt 1,06 1,08 1,10 1,18 1,28 1,37
Đất có mùn rác ẩm ướt 1,07 1,10 1,12 1,24 1,36 1,48
Cát khô mịn sạch 1,10 1,13 1,16 1,32 1,47 1,63
Cát lẫn mùn rác khô 1,10 1,13 1,16 1,32 1,47 1,63
Đất sét pha, cát pha ẩm tự nhiên 1,12 1,16 1,20 1,40 1,61 1,87
Đất rừng khô 1,12 1,16 1,20 1,40 1,61 1,87
Cát to lẫn đá dăm khô 1,12 1,16 1,20 1,40 1,61 1,87
Đất cát khô rất chặt 1,15 1,21 1,21 1,51 1,77 2,02
83
Phụ lục 4.6 - Qui cách và moment chống lật móng bản có cổ
1,5 1, 07 1, 00 0,92
MT 80 100 100 100 100 12,5 1,8 1, 6
1 0,9 4, 2 3,5 − −
1 0 0 0 0 0 8 10, 2 6,8
4, 0 3,35 1,85
MT 80 100 160 100 100 13,5 4,8 2,1 1, 7
2 1,1 12, 0 8,3 4, 25
2 0 0 0 0 0 4 15, 2 6, 2 3, 0
5, 5 4,8 4,1
MT 80 120 160 120 100 13,5 1,3 2,8 2,3 2,1
3 18,85 13, 6 9, 55
3 0 0 0 0 0 4 5 7,5 5,5 3, 7
0, 0 5, 0 3, 25 2, 6
MT 80 140 180 120 120 13,5 1,5 6, 4 2,9
4 15,1 10,8 8, 4 4,3
4 0 0 0 0 0 4 9 20 6, 2
MT 80 160 200 120 140 13,5 1,8 7,8 6,9 6, 6 4, 25 4,1 3,9
5 22, 2 16, 6 12, 4 9, 4
5 0 0 0 0 0 4 2 2,3 5,3
7, 7 4,9 4,5
MT 80 160 200 120 140 13,5 1,9 8, 25 8 4, 7
6 13,3 10, 2 6,0
6 0 0 0 0 0 4 8 23, 6 18 7,9
− 11, 4 11 6,9 6, 6
MT 80 160 220 120 180 13,5 2,4 6,3
8 28, 6 22 17,1 12, 6 10,5
8 0 0 0 0 0 4 8 9,1
MT 80
9 6,5 5,0 3,5 - - -
-T1 0
Ghi chú :
Tử số ứng với H = 1,3m ; mẫu số ứng với H = 2,3m
Móng MT-T1 là móng thanh ngáng, cột 12m chôn 2m,
cột 18-20m chôn sâu 3m.
84
Phụ lục 4.7 - Mômen chống lật của móng bản kiểu khối
Chôn Moment chống lật, tấn x mét
Kích thước
TT sâu, Đất khô Đất ngậm nước
a x b, mm
m ϕ0 = 250 ϕ0 = 300 ϕ0 = 350 ϕ0 = 250 ϕ0 = 200
1 800 x 1300 1600 3,6 2,7 2,0 1,3 -
2 1000 x 1600 1600 4,8 3,9 3,0 2,4 1,7
3 1300 x 1800 1600 6,0 5,0 3,7 3,1 2,4
4 1400 x 2000 1600 7,2 6,4 4,7 4,3 3,9
5 1600 x 2200 1600 11,3 9,9 6,9 6,4 6,0
85
Phụ lục 4.9 - Chỉ tiêu cơ lý đất một số vùng đặc trưng
Đặc tính đất tự Đất Ruộng Đồi cát Trung Miền Miền Cao
TT
nhiên yếu nước gần biển du núi núi nguyên
1 Mô tả chất đất (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)
Độ ẩm tự nhiên
2 4,7 30 22-24 31 22-24 22-24 22-25
w w ,%
Dung trọng γ w , 1,68- 1,8-
3 1,45 1,67 1,65-1,7 1,97 1,37
g/cm3 1,7 2,2
Tỷ trọng ∆ ,
4 2,61 2,67 2,71 2,69 2,72 2,72 2,7
g/cm3
5 Độ sệt β 1,92 0,67 - 0,17 - - -
Hệ số nén a, 0,025-
6 0,191 0,037 0,02 - - -
daN/cm2 0,029
Lực dính kết, C 0,25- 0,3-
7 0,82 0,12 0,37 - -
daN/cm2 0,28 0,45
Góc ma sát
8 <5 10 0-16 - 15-18 15-18 18-22
trong, ϕ0
Cường độ tải R 0,4- 2,0- 2,0- 2,0-
9 1,0 1,5-2,0 2
daN/cm 0,5 2,5 2,5 2,5
Ghi chú : (1) Bùn xanh đen lẫn cây, trạng thái chảy
(2) Đất sét, xám nhạt, quặn vừa, ẩm
(3) Đất cát nhẹ đến nặng, vàng xám trạng thái sóng dẻo đến cứng, lẫn
ít thạch anh
(4) Đất sét, nâu đỏ, lẫn 5-10% oxit sắt, cứng dẻo chặt vừa
(5) Đất sét nặng, xám vàng, xám sáng, trạng thái dẻo đến cứng, lẫn ít
thạch anh
(6) Đất sét nhẹ đến nặng, nửa cứng đến dẻo cứng, lẫn 25-30% sạn
granit chắc đồng với – 5cm
(7) Sét, nâu dẻo, dẻo cứng chiếm đến 5 – 20% kết cấu vón axit sắt và
dăm sạn bazan
86
Phụ lục 4.10 - Móng néo
Bê
tông Khối
Thép Lực chống nhổ, tấn, ứng với đất,
M20 lượng
(kg) ϕ / γ (T/m3)
0 (kg)
Loại Kích (kg)
TT móng thước Đất ngậm
Đất khô
neo (m) nước
25
φ 6 − 50 × 300
400 350 0 300 250 200
φ 27
60 1,5
1,6 1,6 0,9 0,9 0,9
31,
40
MN 0,2 × 19, 0,05 13, 11, 9,5 6,9 4,9 4,1
1 0,75 150 6,40
12-4 0,4 14 8 8 5 0 0 0 0
MN 1,5 × 33, 0,09 18, 15, 11, 9,1 6,4 5,4
2 0,75 230 8,20
15-5 0,5 91 1 8 0 5 0 0 0
MN 1,8 × 46, 0,13 21, 20, 17, 14, 7,9 6,6
3 1,04 325 9,70
18-6 0,6 00 0 0 1 3 4 0 0
87
CHƯƠNG V
ĐƯỜNG DÂY TRÊN KHÔNG TRONG VẬN HÀNH
88
- Trong đó : lđb là khoảng cột đại biểu của các khoảng néo và được xác định
như sau :
n
∑l i
3
l®b = i =1
n
(5.1)
∑l
i =1
i
Dxà
T
QV r
a
PT
Hình 5.1
- G = P.lTL, với lLT là khoảng cột trọng lượng, P là trọng lượng dây (daN/m)
- GS = n.GOS + Gpk, với n là số bát sứ; GOS là trọng lượng một bát sứ, Gpk là
trọng lượng của các phụ kiện.
- QV = PV.lG , với PV là áp lực gió tính trong trạng thái bão và quá điện áp khí
quyển; lG là khoảng cột gió.
- Từ hình vẽ ta có :
kqvQV
tgϕ = (5.2)
G
G+ S
2
kqv là hệ số hiệu chỉnh theo áp suất gió (Qv), tra bảng.
- Độ lệch của chuỗi sứ là :
r = λ .sin ϕ (5.3)
89
- Tính a = Dxà – r cho từng trạng thái rồi so sánh với khoảng cách an toàn yêu
cầu.
+ Nếu khoảng cách a không được đảm bảo khi đó ta phải dùng tạ cân bằng
Cách xác định trọng lượng của tạ cân bằng CCB như sau :
từ acp ⇒ rcp ⇒ sin ϕcp ⇒ tgϕcp
kqvQV
lại có tgϕ cp = (5.4)
G
G + S + GCB
2
kqv QV GS
⇒ GCB = −G− (5.5)
tgϕ cp 2
5.2.2.2. Trường hợp sứ lệch ra ngoài
- Chuỗi sứ và dây dẫn bị gió thổi ra ngoài, khoảng cách giữa dây dẫn ở giữa
khoảng cột và vật cản xung quanh có thể đạt đến giá trị nguy hiểm.
- Xét trường hợp nguy hiểm nhất là sự lệch ra ngoài của chuỗi sứ ở pha ngoài
cùng như hình sau :
xà
fx
Cột
Cx a
Vật cản
Hình 5.2
- Độ lệch của dây ở điểm bất kỳ trên khoảng cột đỡ :
Cx = ( f x + λ ) sin ϕ (5.6)
- Nếu là một cột néo và một cột đỡ thì :
x
Cx = f x + λ sin ϕ (5.7)
l
90
Trong đó x là khoảng cách tư cột néo đến điểm tính.
- Đường dây dùng sứ đỡ, giữa sứ đỡ và sứ treo có :
Cx = f x sin ϕ (5.8)
- sin ϕ tính như ở công thức (5.2)
5.2.2.3. Độ lệch theo chiều dọc đường dây của chuỗi sứ đỡ
- Chuỗi sứ đỡ chịu hai lực kéo về hai phía do ứng suất của dây trong hai
khoảng cột hai bên :
T1 = σ 1 F ; T2 = σ 2 F (5.9)
- Hiệu của hai lực này làm cho chuỗi sứ lệch đi một góc ϕ D
T1 − T2 ∆T
tgϕ D = = (5.10)
GS GS
G+ G+
2 2
- Độ lệch theo chiều dọc dây không gây nguy hiểm về mặt khoảng cách an
toàn.
5.2.3. Độ lệch chuỗi sứ ở cột đỡ góc
Có 2 lực tác động lên chuỗi sứ ở cột đỡ góc :
+ Lực do ứng suất trong dây gây ra (Hình 5.3)
Cột kề 1 l1
l2
Td1
Td Td2 Cột kề 2
Dây dẫn
Hình 5.3
Giả sử Td1 = Td2 =T = σ F , khi đó tổng hợp lực :
Td = 2 T sin α / 2 = 2σ F sin α / 2 (5.11)
Td lớn nhất khi σ lớn nhất (Bão hòa khi Tmin)
+ Lực do góc ép trên dây gây ra (Hình 5.4)
Xét trường hợp nguy hiểm khi hướng góc trùng với hướng của lực kéo tổng
Td
91
l1 l2
Cột kề 1 85
QV1 Cột kề 2
QV
Hình 5.4
Thành phần áp lực góc vuông góc với từng dây là :
QV 1 = 0,5l1PV sin ϕ = 0,5l1PV cos (α / 2 ) (5.12)
QV 2 = 0,5l2 PV sin ϕ = 0,5l2 PV cos (α / 2 ) (5.13)
Tổng hợp lực QV1, QV2 là QV :
QV = QV21 + QV2 2 + 2QV 1QV 2cos (180 − ϕ )
92
5.2.4. Ảnh hưởng của chuỗi sứ đến độ võng của dây dẫn
f y
x
l/2 l/2
a a
l'
Hình 5.5
- Nếu khoảng cột rất dài thì ảnh hưởng của chuỗi sứ không đáng kể và không
cần tính đến. Nhưng các khoảng cột rất ngắn và dây dẫn nhỏ thì phải tính đến,
đó là trường hợp khoảng cột giữa trạm và cột của đường dây trung áp.
- Độ võng lớn nhất :
l ( l + 4a ) a.GS
f = g+ (5.18)
8σ 2 Fσ
- Độ võng tại điểm bất kỳ :
x ( l − x ) + al aGS
y= g+ (5.19)
2σ 2 Fσ
Trong đó :
+ a là hình chiếu chiều dài của chuỗi sứ lên trục ngang, có thể lấy bằng độ
dài chuỗi sứ.
+ GS là trọng lượng chuỗi sứ
93
§5.3. CHẾ ĐỘ SỰ CỐ
5.3.1. Quan hệ giữa lực kéo trong dây và sự chuyển dịch ngang một trong
hai điểm treo dây
- Khi một dây dẫn bị đứt trong khoảng cột nào đó, lực kéo trong khoảng cột
này bằng ‘0’, do đó dây dẫn bị kéo lệch về phía các khoảng cột lành làm cho
chuỗi sứ lệch đi, dây võng xuống nhiều hơn. Lực kéo tác động vào cột gây
moment uốn cột. Bình thường lực này không có.
- Sự võng xuống của dẫy dẫn làm cho ứng suất trong dẫy giảm đi so với ứng
suất ban đầu. Dây sẽ võng xuống ở các khoảng cột lành cho đến khi đạt được
trạng thái cân bằng với ứng suất đã suy giảm.
- Khi một trong hai điểm treo dây dịch chuyển một đoạn ∆l khi đó lực căng
dây sẽ giảm từ T0 đến T.
P02 .l 3 1 1 1
∆l = − + (T − T0 ) (5.20)
24 T02 T 2 EF
Giải phương trình ta sẽ tìm được T
5.3.2. Trường hợp đứt dây dẫn trong khoảng cột thứ 2 sau cột néo
C C1
b
f0
K2 K1
Dây bị đứt
Cột néo Cột đỡ
Hình 5.6
- Trên hình 5.6, cột C là cột néo, cột C1 là cột đỡ, dây bị đứt sau cột C1, làm
cho dây trùng xuống trong khoảng cột số K2. Sau khi dây đứt, chuỗi sứ đỡ bị
lệch 1 góc ϕ , khoảng cột giảm đi như hình vẽ, lực kéo giảm đến giá trị T < T0.
Đường nét đứt là trạng thái của dây dẫn sau khi bị đứt.
94
- Xác định T bằng cách giải phương trình sau :
1 l02 .l 3 1 1 λ
(T0 − T ) + 2 − 2 = (5.21)
EF 24 T T0 P l + GS
1+ 0
2T
5.3.2. Trường hợp đứt dây ở khoảng cột thứ 3
l b l b
T2 T1
i2 i2
K3 K2 K1
l – l3 l – l2
Hình 5.7
- Xét đứt dây ở khoảng K1 như hình 5.7. Ta thấy lực kéo T trong trường hợp
này tăng lên so với trường hợp khi khoảng cột kế sát ở bên cột néo. Sự tăng lên
này được giải thích là : chuỗi sứ cột 2 cũng bị lệch đi về phía trái dưới tác động
của lực kéo ∆T = T2 − T1
- Kết quả là độ giảm khoảng cột ∆l cũng nhỏ đi :
λ
∆l = (5.22)
2
P l + GS / 2
l + 0
∆T
95