Chng I. CU TO NGUYN T H THNG TUN HON CC NGUYN T I. Cu to nguyn t.

Nguyn t gm ht nhn tch in dng (Z+) tm v c Z electron chuyn ng xung quanh ht nhn. 1. Ht nhn: Ht nhn gm: Proton: in tch 1+, khi lng bng 1 .v.C, k hiu (ch s ghi trn l khi lng, ch s ghi di l in tch). Ntron: Khng mang in tch, khi lng bng 1 .v.C k hiu Nh vy, in tch Z ca ht nhn bng tng s proton. * Khi lng ca ht nhn coi nh bng khi lng ca nguyn t (v khi lng ca electron nh khng ng k) bng tng s proton (k hiu l Z) v s ntron (k hiu l N): Z + N A. A c gi l s khi. * Cc dng ng v khc nhau ca mt nguyn t l nhng dng nguyn t khc nhau c cng s proton nhng khc s ntron trong ht nhn, do c cng in tch ht nhn nhng khc nhau v khi lng nguyn t, tc l s khi A khc nhau. 2. Phn ng ht nhn: Phn ng ht nhn l qu trnh lm bin i nhng ht nhn ca nguyn t ny thnh ht nhn ca nhng nguyn t khc. Trong phn ng ht nhn, tng s proton v tng s khi lun c bo ton. V d:

Vy X l C. Phng trnh phn ng ht nhn. 3. Cu to v electron ca nguyn t. Nguyn t l h trung ho in, nn s electron chuyn ng xung quanh ht nhn bng s in tch dng Z ca ht nhn. Cc electron trong nguyn t c chia thnh cc lp, phn lp, obitan. a) Cc lp electron. K t pha ht nhn tr ra c k hiu: Bng s th t n = 1 2 3 4 5 6 7 Bng ch tng ng: K L M N O P Q Nhng electron thuc cng mt lp c nng lng gn bng nhau. Lp electron cng gn ht nhn c mc nng lng cng thp, v vy lp K c nng lng thp nht. S electron ti a c trong lp th n bng 2n2. C th s electron ti a trong cc lp nh sau: Lp : KLMN S electron ti a: 2 8 18 32 b) Cc phn lp electron. Cc electron trong cng mt lp li c chia thnh cc phn lp. Lp th n c n phn lp, cc phn lp c k hiu bng ch : s, p, d, f, k t ht nhn tr ra. Cc electron trong cng phn lp c nng lng bng nhau. Lp K (n = 1) c 1 phn lp : 1s.

Lp L (n = 2) c 2 phn lp : 2s, 2p. Lp M (n = 3) c 3 phn lp :3s, 3p, 3d. Lp N (n = 4) c 4 phn lp : 4s, 4p, 4d, 4f. Th t mc nng lng ca cc phn lp xp theo chiu tng dn nh sau : 1s, 2s, 2p, 3s, 3p, 4s, 3d, 4p, 5s, 4d, 5p, 6s S electron ti a ca cc phn lp nh sau: Phn lp : s p d f. S electron ti a: 2 6 10 14. c) Obitan nguyn t: l khu vc khng gian xung quanh ht nhn m kh nng c mt electron l ln nht (khu vc c mt m my electron ln nht). S v dng obitan ph thuc c im mi phn lp electron. Phn lp s c 1 obitan dng hnh cu. Phn lp p c 3 obitan dng hnh s 8 ni. Phn lp d c 5 obitan, phn lp f c 7 obitan. Obitan d v f c dng phc tp hn. Mi obitan ch cha ti a 2 electron c spin ngc nhau. Mi obitan c k hiu bng 1 vung (cn gi l lng t), trong nu ch c 1 electron ta gi ta gi cc electron ghp i. Obitan l electron c thn, nu 2 electron khng c electron gi l obitan trng. 4. Cu hnh electron v s phn b electron theo obitan. a) Nguyn l vng bn: trong nguyn t, cc electron ln lt chim cc mc nng lng t thp n cao. V d: Vit cu hnh electron ca Fe (Z = 26). 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 4s2 Nu vit theo th t cc mc nng lng th cu hnh trn c dng. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 Trn c s cu hnh electron ca nguyn t, ta d dng vit cu hnh electron ca cation hoc anion to ra t nguyn t ca nguyn t . V d: Cu hnh electron ca Fe2+ : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 Fe3+ : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5. i vi anion th thm vo lp ngoi cng s electron m nguyn t nhn. V d: S(Z = 16) : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4. S2- : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 Cn hiu rng : electron lp ngoi cng theo cu hnh electron ch khng theo mc nng lng. 5. Nng lng ion ho, i lc vi electron, m in. a) Nng lng ion ho (I). Nng lng ion ho l nng lng cn tiu th tch 1e ra khi nguyn t v bin nguyn t thnh ion dng. Nguyn t cng d nhng e (tnh kim loi cng mnh) th I c tr s cng nh. b) i lc vi electron (E). i lc vi electron l nng lng gii phng khi kt hp 1e vo nguyn t, bin nguyn t thnh ion m. Nguyn t c kh nng thu e cng mnh (tnh phi kim cng mnh) th E c tr s cng ln. c) m in (). m in l i lng c trng cho kh nng ht cp electron lin kt ca mt nguyn t trong phn t. m in c tnh t I v E theo cng thc: Nguyn t c cng ln th nguyn t ca n c kh nng ht cp e lin kt cng mnh.

 m in thng dng tin on mc phn cc ca lin kt v xt cc hiu ng dch chuyn electron trong phn t. Nu hai nguyn t c bng nhau s to thnh lin kt cng ho tr thun tu. Nu m in khc nhau nhiu ( > 1,7) s to thnh lin kt ion. Nu m in khc nhau khng nhiu (0 < < 1,7) s to thnh lin kt cng ho tr c cc. II. H thng tun hon cc nguyn t ho hc.

1. nh lut tun hon. Tnh cht ca cc nguyn t cng nh thnh phn, tnh cht ca cc n cht v hp cht ca chng bin thin tun hon theo chiu tng in tch ht nhn. 2. Bng h thng tun hon. Ngi ta sp xp 109 nguyn t ho hc ( tm c) theo chiu tng dn ca in tch ht nhn Z thnh mt bng gi l bng h thng tun hon. C 2 dng bng thng gp. a. Dng bng di: C 7 chu k (mi chu k l 1 hng), 16 nhm. Cc nhm c chia thnh 2 loi: Nhm A (gm cc nguyn t s v p) v nhm B (gm nhng nguyn t d v f). Nhng nguyn t nhm B u l kim loi. b. Dng bng ngn: C 7 chu k (chu k 1, 2, 3 c 1 hng, chu k 4, 5, 6 c 2 hng, chu k 7 ang xy dng mi c 1 hng); 8 nhm. Mi nhm c 2 phn nhm: Phn nhm chnh (gm cc nguyn t s v p - ng vi nhm A trong bng di) v phn nhm ph (gm cc nguyn t d v f - ng vi nhm B trong bng di). Hai h nguyn t f (h lantan v h actini) c xp thnh 2 hng ring. Trong chng trnh PTTH v trong cun sch ny s dng dng bng ngn. 3. Chu k. Chu k gm nhng nguyn t m nguyn t ca chng c cng s lp electron. Mi chu k u m u bng kim loi kim, kt thc bng kh him. Trong mt chu k, i t tri sang phi theo chiu in tch ht nhn tng dn. - S electron lp ngoi cng tng dn. - Lc ht gia ht nhn v electron ho tr lp ngoi cng tng dn, lm bn knh nguyn t gim dn. Do : + m in ca cc nguyn t tng dn. + Tnh kim loi gim dn, tnh phi kim tng dn. + Tnh baz ca cc oxit, hiroxit gim dn, tnh axit ca chng tng dn. - Ho tr cao nht i vi oxi tng t I n VII. Ho tr i vi hiro gim t IV (nhm IV) n I (nhm VII). 4. Nhm v phn nhm. Trong mt phn nhm chnh (nhm A) khi i t trn xung di theo chiu tng in tch ht nhn. - Bn knh nguyn t tng (do s lp e tng) nn lc ht gia ht nhn v cc electron lp ngoi cng yu dn, tc l kh nng nhng electron ca nguyn t tng dn. Do : + Tnh kim loi tng dn, tnh phi kim gim dn. + Tnh baz ca cc oxit, hiroxit tng dn, tnh axit ca chng gim dn. - Ho tr cao nht vi oxi (ho tr dng) ca cc nguyn t bng s th t ca nhm cha nguyn t . 5. Xt on tnh cht ca cc nguyn t theo v tr trong bng HTTH. Khi bit s th t ca mt nguyn t trong bng HTTH (hay in tch ht nhn Z), ta c th suy ra v tr v nhng tnh cht c bn ca n. C 2 cch xt on.:

Cch 1: Da vo s nguyn t c trong cc chu k. Chu k 1 c 2 nguyn t v Z c s tr t 1 n 2. Chu k 2 c 8 nguyn t v Z c s tr t 3 10. Chu k 3 c 8 nguyn t v Z c s tr t 11 18. Chu k 4 c 18 nguyn t v Z c s tr t 19 36. Chu k 5 c 18 nguyn t v Z c s tr t 37 54. Chu k 6 c 32 nguyn t v Z c s tr t 55 86. Ch : - Cc chu k 1, 2, 3 c 1 hng, cc nguyn t u thuc phn nhm chnh (nhm A). - Chu k ln (4 v 5) c 18 nguyn t, dng bng ngn c xp thnh 2 hng. Hng trn c 10 nguyn t, trong 2 nguyn t u thuc phn nhm chnh (nhm A), 8 nguyn t cn li phn nhm ph (phn nhm ph nhm VIII c 3 nguyn t). Hng di c 8 nguyn t, trong 2 nguyn t u phn nhm ph, 6 nguyn t sau thuc phn nhm chnh. iu th hin s sau:

Du * : nguyn t phn nhm chnh. Du : nguyn t phn nhm ph. V d: Xt on v tr ca nguyn t c Z = 26. V chu k 4 cha cc nguyn t Z = 19 36, nn nguyn t Z = 26 thuc chu k 4, hng trn, phn nhm ph nhm VIII. l Fe. Cch 2: Da vo cu hnh electrong ca cc nguyn t theo nhng quy tc sau: - S lp e ca nguyn t bng s th t ca chu k. - Cc nguyn t ang xy dng e, lp ngoi cng (phn lp s hoc p) cn cc lp trong bo ho th thuc phn nhm chnh. S th t ca nhm bng s e lp ngoi cng. - Cc nguyn t ang xy dng e lp st lp ngoi cng ( phn lp d) th thuc phn nhm ph. V d: Xt on v tr ca nguyn t c Z = 25. Cu hnh e: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5 4s2. - C 4 lp e chu k 4. ang xy dng e phn lp 3d thuc phn nhm ph. Nguyn t ny l kim loi, khi tham gia phn ng n c th cho i 2e 4s v 5e 3d, c ho tr cao nht 7+. Do , n phn nhm ph nhm VII. l Mn.

BI TP CHNG I.
1. Electron c tm ra vo nm 1897 bi nh bc hc ngi Anh Tom - xn (J.J. Thomson). c im no sau y khng phi ca electron? A. Mi electron c khi lng bng khong C. Ngt S.

D. Ion kali K+.

1 khi lng ca ngt nh nht l H. 1840

B. Mi electron c in tch bng -1,6 .10-19 C, ngha l bng 1- in tch nguyn t. C. Dng electron b lch hng v pha cc m trong in trng. D. Cc electron ch thot ra khi ngt trong nhng iu kin c bit (p sut kh rt thp, in th rt cao gia cc cc ca ngun in). 2. Cc ng v c phn bit bi yu t no sau y? A. S ntron. B. S electron ho tr. C. S proton D. S lp electron. 3. K hiu no trong s cc k hiu ca cc obitan sau l sai? A. 2s, 4f B. 1p, 2d C. 2p, 3d D. 1s, 2p 4. phn lp 3d s electron ti a l: A. 6 B. 18 C. 10 D. 14 5. Ion, c 18 electron v 16 proton, mang s in tch nguyn t l: A. 18+ B. 2 C. 18D. 2+ + 6. Cc ion v ngt: Ne, Na , F_ c im chung l: A. S khi B. S electron C. S proton D. S notron 7. Cu hnh electron ca cc ion no sau y ging nh ca kh him ? A. Te2B. Fe2+ C. Cu+ D. Cr3+ 8. C bao nhiu electron trong mt ion
52 3+ 24 Cr ?

10. Ngt ca nguyn t c in tch ht nhn 13, s khi 27 c s electron ho tr l: A. 13 B. 5 C. 3 D. 4 11. Ngt ca nguyn t ho hc no c cu hnh electron di y: Cu hnh electron Tn nguyn t ... (1) 1s22s22p1 2 2 5 (2) 1s 2s 2p ... 2 2 6 1 (3) 1s 2s 2p 3s ... 2 2 6 2 2 (4) 1s 2s 2p 3s 3p ... 12. Hy vit cu hnh electron ca cc ion sau: Ion (1) Na+ (2) Ni2+ (3) Cl(4) Fe2+ (5) Ca2+ cu hnh electron

. . . . .

(6) Cu+ 13. Ngt ca nguyn t ho hc c cu hnh electron 1s22s22p63s23p64s1 l: A. Ca B. K C. Ba D. Na 14. Chu k bn r, thi gian cn thit lng cht ban u mt i mt na, ca c tnh phng x cha
32 15

32 15

P l 14,3

ngy. Cn bao nhiu ngy mt mu thuc

P gim i ch cn li

20% hot tnh phng x ban u ca n. A. 33,2 ngy B. 71,5 ngy C. 61,8 ngy D. 286 ngy 15.
238 92

U l nguyn t gc ca h phng x t
206 82

nhin uran, kt thc ca dy ny l ng v bn ca ch

Pb , s ln phn r v l :

A. 21 B. 27 C. 24 D. 52 9. Tiu phn no sau y c s proton nhiu hn s electron? A. Ngt Na. B. Ion clorua Cl-.

A. 6 phn r v 8 ln phn r B. 8 phn r v 6 ln phn r C. 8 phn r v 8 ln phn r D. 6 phn r v 6 ln phn r 16. S h phng x t nhin l :

A. 2 B. 3 C. 4 D. 5. 17. Trong cc cu hnh electron sau, cu hnh no sai ? A.1s22s22p2x2py2pz B.1s22s22p2x2p2y2p2z3s C.1s22s22p2x 2py D.1s22s22px2py2pz 18. Cc electron thuc cc lp K, M, N, L trong ngt khc nhau v: A. Khong cch t electron n ht nhn B. bn lin kt vi ht nhn C. Nng lng ca electron D. Tt c A, B, C u ng. 19. Trong ngt, cc electron quyt dnh tnh cht ho hc l : A. Cc electron ho tr. B. Cc electron lp ngoi cng. C. Cc electron lp ngoi cng i vi cc nguyn t s,p v c lp st ngoi cng vi cc nguyn t h d, f. D. Tt c A, B, C u sai. 20. Khoanh trn vo ch nu pht biu ng, ch S nu pht biu sai trong nhng di y: A. Nng lng ca cc electron thuc cc obitan 2px, 2py 2pz l nh nhau -S B. Cc electron thuc cc obitan 2px, 2py, 2pz ch khc nhau v nh hng trong khng gian -S C. Nng lng ca cc electron cc phn lp 3s, 3p, 3d l khc nhau -S D. Nng lng ca cc electron thuc cc obitan 2s v 2px nh nhau -S - S E. Phn lp 3d bo ho khi xp y 10 electron -S 21. Cu hnh electron biu din theo lng t no sau y l sai? A. B. D.

A. Ht nhn c cng s ntron nhng khc nhau v s proton. B. Ht nhn c cng s proton. nhng khc nhau v s ntron C. Ht nhn c cng s ntron nhng khc nhau v s electron D. Phng n khc 23. Ngt khi trung bnh ca ng kim loi l 63,546. ng tn ti trong t nhin vi hai loi ng v l 63Cu v 65Cu. S ngt 63Cu c trong 32g Cu l: A. 6,023. 1023 C. 2,181.1023 B. 3,000.1023 D. 1,500.1023

24. Ngt ca nguyn t A c tng s electron trong cc phn lp p l 7. Ngt ca nguyn t B c tng s ht mang in nhiu hn tng s ht mang in ca A l 8. A v B l cc nguyn t: A. Al v Br B. C. Mg v Cl B. Al v Cl D. Si v Br

25. in y cc thng tin vo cc ch trng trong nhng sau: cho hai nguyn t A v B c s hiu ngt ln lt l 11 v 13. - Cu hnh electron ca A: - Cu hnh electron ca B.. - A chu k, nhm, phn nhm A c kh nng to ra ion A+ v B c kh nng to ra ion B3+. Kh nng kh ca A l..so vi B, kh nng oxi ho ca ion B3+ l..so vi ion A+. 26. Mt ngt R c tng s ht mang in v khng mang in l 34, trong s ht mang in gp 1,833 ln s ht khng mang in. Nguyn t R v v tr ca n trong bng HTTH l: A. Na 11, chu k III, nhm IA B. C. Mg 12, chu k III, nhm IIA C. F 9, chu k II, nhm VIIA D. Ne 10, chu k II, nhm VIIIA

C.

22.Mt nguyn t ho hc c nhiu loi ngt c khi lng khc nhau v l do no sau y ?

27. Ngt ca mt nguyn t X c tng s ht c bn l 82, trong s ht mang in nhiu hn s ht khng mang in l 22. S hiu ngt ca X l: S khi: v tn nguyn t.l: . Cu hnh electron ca ngt X:. Cu hnh electron ca cc ion to thnh t X: Cc phng trnh ho hc xy ra khi: X tc dng vi Fe2(SO4)3; X tc dng vi HNO3 c, nng 28. Cation X3+ v anionY2- u c cu hnh electron phn lp ngoi cng l 2p6. K hiu ca cc nguyn t X,Y v v tr ca chng trong bng HTTH l: A. Al 13, chu k III, nhm IIIA v O 8, chu k II, nhm VIA. B. Mg 12, chu k III, nhm IIA v O 8, chu k II, nhm VIA. C. Al 13, chu k III, nhm IIIA v F 9, chu k II, nhm VIIA. D. Mg 12, chu k III, nhm IIA v F 9, chu k II, nhm VIIA. 29. Nhng c trng no sau y ca ngt cc nguyn t bin i tun hon: A. in tch ht nhn ngt. B. T khi. C. S lp electron. D. S e lp ngoi cng. 30. Xc nh tn nguyn t theo bng s liu sau: STT Proton Ntron Electron 1 2 3 15 26 29 16 30 35 15 26 29 Nguyn t

31. Ngt ca nguyn t no lun cho 1e trong cc phn ng ho hc? A. Na S th t 11. B. Mg S th t 12. C. Al S th t 13. D. Si S th t 14. 32. Cc ngt ca nhm IA trong bng HTTH c s no chung ?

A. S ntron. B. S electron ho tr. C. S lp electron D. S e lp ngoi cng. 33. Cc n cht ca cc nguyn t no sau y c tnh cht ho hc tng t nhau? A. As, Se, Cl, Fe. B. F, Cl, Br, I. C. Br, P, H, Sb . D. O, Se, Br, Te. 34. Dy nguyn t ho hc c nhng s hiu ngt no sau y c tnh cht ho hc tng t kim loi natri? A. 12, 14, 22, 42 B. 3, 19, 37, 55. C. 4, 20, 38, 56 D. 5, 21, 39, 57. 35. Nguyn t no sau y c tnh cht ho hc tng t canxi? A. C B. K C. Na D. Sr 36. Ngt ca nguyn t no trong nhm VA c bn knh ngt ln nht? A. Nit B. Photpho C. Asen D. Bitmut 37. Dy ngt no sau y c xp theo chiu bn knh ngt tng? A. I, Br, Cl, P B. C, N, O, F C. Na, Mg, Al, Si D. O, S, Se,Te. 38. S bin i tnh cht kim loi ca cc nguyn t trong dy Mg - Ca - Sr - Ba l: A. tng B. khng thay i C. gim D. va gim va tng 49. S bin i tnh cht phi kim ca cc nguyn t trong dy N - P - As -Sb -Bi l: A. tng B. khng thay i C. gim D. va gim va tng 40. Cp nguyn t ho hc no sau y c tnh cht ho hc ging nhau nht: A. Ca, Si B. P, A C. Ag, Ni D. N, P 41. Mc oxi ho c trng nht ca cc nguyn t h Lantanit l: A. +2 B. +3 C. +1 D. +4 42. Cc nguyn t ho hc nhm IA ca bng HTTH c thuc tnh no sau y ? A. c gi l kim loi kim. B. D dng cho electron. C. Cho 1e t cu hnh bn vng. D. Tt c u ng.

43. Tnh cht baz ca hiroxit ca nhm IA theo chiu tng ca s th t l: A. tng B. khng thay i C. gim D. va gim va tng 44. Nhit si ca cc n cht ca cc nguyn t nhm VIIA theo chiu tng s th t l: A. tng B. khng thay i C. gim D. va gim va tng 45. S hiu ngt ca cc nguyn t trong bng tun hon cho bit: A. S electron ho tr B. S proton trong ht nhn. C. S electron trong ngt. D. B, C ng. 46. Trong 20 nguyn t u tin trong bng h thng tun hon, s nguyn t c ngt vi hai electron c thn trng thi c bn l: A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 47. m in ca dy nguyn t F, Cl, Br, I bin i nh sau: A. tng B. khng thay i C. gim D. va gim va tng 48. m in ca dy nguyn t Na, Al, P, Cl, bin i nh sau: A. tng B. khng thay i C. gim D. va gim va tng 49. Tnh cht baz ca dy cc hiroxit: NaOH, Mg(OH)2, Al(OH)3 bin i nh sau : A. tng B. khng thay i C. gim D. va gim va tng 50. Tnh cht axit ca dy cc hiroxit : H2SiO3, H2SO4, HClO4 bin i nh sau : A. tng B. khng thay i C. gim D. va gim va tng 51. Chn cc t v cm t thch hp in vo nhng ch trng trong cc sau: a. Tnh baz ca cc oxit v hiroxit ca cc nguyn t thuc nhm IIA chiu tng ca in tch ht nhn. ............ theo

b. Tnh phi kim ca cc nguyn t thuc nhm VIIA .............. theo chiu tng ca in tch ht nhn. c. m in c trng cho kh nng .................. ca ngt nguyn t trong pht. d. Ngt c m in ln nht l ............., ngt c m in nh nht l....................... 52. Nguyn t Cs c s dng ch to t bo quang in v: A. Gi thnh r, d kim. B. C nng lng ion ho thp nht. C. C bn knh ngt ln nht. D. C tnh kim loi mnh nht. 53. Cu hnh electron ca nguyn t X l 1s22s22p63s23p1, in t, hay nhm t thch hp vo cc khong trng sau: A. Nguyn t X thuc chu k , phn nhm nhm . B. Nguyn t X c k hiu C. Trong cc phn ng ho hc X th hin tnh.mnh 54. Mt nguyn t thuc nhm VIIA c tng s proton, ntron v electron trong ngt bng 28. Cu hnh electron ca nguyn t l: A. 1s22s22p63s23p5 C. 1s22s22p63s23p6 B. 1s22s22p5 D. 1s22s22p6

55. Hai nguyn t A v B ng k tip nhau trong mt chu k c tng s proton trong hai ht nhn ngt l 25. A v B thuc chu k v cc nhm: A. Chu k 2 v cc nhm IIA v IIIA B. Chu k 3 v cc nhm IA v IIA. C. Chu k 3 v cc nhm IIA v IIIA. D. Chu k 2 v cc nhm IVA v VA. 56. Cho 6,4g hn hp hai kim loi thuc hai chu k lin tip, nhm IIA tc dng ht vi dd HCl d thu c 4,48 l kh hiro (ktc). Cc kim loi l: A. Be v Mg B. Mg v Ca C. Ca v Sr D. Sr v Ba

61: Chn ng nht: A- Nguyn t c cu to bi 3 loi ht : p, n, e B- Nguyn t c cu to bi ht nhn v v e C- Nguyn t cu to bi ht nhn mang in (+) v lp v mang in (-) D- Nguyn t cu to bi cc ht mang in (+) v cc ht mang in (-) 62: Chn pht biu khng ng : A- Nguyn t l thnh phn nh b nht ca vt cht, khng b chia nh trong cc phn ng ho hc B- Nguyn t l mt h trung ho in tch C- Trong nguyn t, nu bit in tch ht nhn c th suy ra s prton, ntron, electron trong nguyn t y D- Nguyn t ca mt nguyn t ho hc th thuc mt loi v ng nht nh nhau 63: Trong nguyn t ta s bit s p, n, e nu : A- Bit s p, e B- Bit in tch ht nhn D. C 3 u ng 64: Chn pht biu sai: A- Trong mt nguyn t lun lun s proton bng s electron bng s in tch ht nhn B- Tng s prton v s electron trong mt ht nhn c gi l s khi C- S prton bng in tch ht nhn D- ng v l cc nguyn t c cng s prton nhng khc nhau v s ntron 65: Chn ng: A- Khi lng ring ca ht nhn ln hn khi lng ring ca nguyn t B- Bn knh nguyn t bng bknh ht nhn C- Bn knh ngt bng tng bknh e, p, n D- Trong nguyn t cc ht p, n, e xp kht nhau thnh mt khi bn cht 66: Chn pht biu ng v cu to ht nhn nguyn t: C. Bit s e, n

A- Ht nhn ngt cu to bi cc ht n B- Ht nhn ngt cu to bi cc ht prton C- Ht nhn nguyn t cu to bi cc ht ntron mang in (+) v cc ht prton khng mang in D- Ht nhn nguyn t cu to bi cc ht proton mang in (+) v cc ht ntron khng mang in 67: Chn ng: A- S khi l khi lng ca mt ngt B- S khi l khi lng ca cc ht prton v ntron C- S khi mang in dng D- S khi c th khng nguyn 68: Trong mt nguyn t Iu khng nh sau y bao gi cng ng: A- S hiu ng t bng in tch ht nhn B- S proton bng s ntron C- S prton trong ht nhn electron lp v D- Ch c B l sai 69: S hiu nguyn t c trng cho mt nguyn t ho hc do: A- L k hiu ca mt nguyn t ho hc B- L thn ca mt ngt ho hc C- Cho bit tnh cht ca mt nguyn t ho hc D- Lun thay i trong mt phn ng ho hc 70: Mnh no sau y l ng: A- Ch c ht nhn nguyn t Nit mi c 7 proton B- Ch c ht nhn nguyn t Nit mi c 7 ntron C- Ch c ht nhn nguyn t Nit mi c s proton = s ntron D- Ch c nguyn t Nit mi c s khi bng 14 71: Chn nh ngha ng ca ng v: A- ng v l nhng ngt c cng s khi B- ng v l nhng nguyn t c cng in tch ht nhn bng s

C- ng v l nhng nguyn t c cng in tch ht nhn v c cng s khi D- ng v l nhng nguyn t c cng s prton, khc nhau s ntron 72: Chn nh ngha ng v nguyn t ho hc: A- Tt c cc nguyn t c cng s ntron u thuc mt nguyn t ho hc B- Tt c cc nguyn t c cng in tch ht nhn u thuc mt nguyn t ho hc C- Tt c cc nguyn t c cng s khi u thuc mt nguyn t ho hc D- C 3 nh ngha trn u ng 73 : Hir c 3 ng v:
1H 1

77: Vi 2 ng v 6C12 v 6C14 v 3 ng v 8O16,

17 18 8O , 8O th

s phn t CO2 c to ra l: C. 9 loi D. 12 loi

A- 6 loi B- 18 loi

78 : Mt nguyn t c tng s ht l 40 ht trong s ht mang in nhiu hn s ht khng mang in l 12 ht . Vy nguyn t l : A- Ca B- C. Mg B. Al D. Na

79 : Mt xit c cng thc X2O trong tng s ht ca phn t l 92 ht, s ht mang in nhiu hn s ht khng mang in l 28 ht,

, 1H , 1 H

vy xit ny l: A- Na2O B- C. Cl2O B. K2O D. H2O

xi c 3 ng v: A- 6 phn t B- 12 phn t ng nht:

16 17 18 8O , 8O , 8O

S phn t H2O c hnh thnh l: C- 9 phn t D. 10 phn t

12

80 : Trong mt ht nhn t s ca tng s cc ht ntron v tng s ht proton (n/p ) l : A- n/p = 1 B- 1< n/p < 1,52
23

74: Cc bon c k hiu 6C . nh ngha no A- 1 VC l khi lng ca 6,02. 10 nguyn t cc bon B- 1 VC c gi tr = 1.12 gam C- 1 VC c gi tr = 1. 12 khi lng nguyn t cac bon D- 1 VC c gi tr gn bng 1. 12 khi lng nguyn t cac bon 75; Trong t nhin Cu c 2 ng v:
65 29 Cu 63 29 Cu

C. 0< n/p < 1 . 1 < n/p< 2

81: Nguyn t Na c 11 proton, 12 ntron, 11 electron th khi lng ca nguyn t Na l : A- ng bng 23 g B. Gn bng 23 g C. ng bng 23VC D. ~ bng 23 VC 82 : S proton ca O, H, C, Al ln lt l 8, 1, 6, 13 v s ntron ln lt l 8, 0, 6, 14 xt xem k hiu no sau y l sai : A- 6C12 B- C. 8O16 chn tr li ng : A- A v B cng c 23 electron B- A v B c cng in tch ht nhn C- A v B l ng v ca nhau D- Ht nhn ca A v B u c 23 ht 84 : Trong k hiu ZXA th : A- Z l s in tch ht nhn B- Z l s proton trong ht nhn C- Z l s electron lp v D- C 3 trn u ng 85 : Cho k hiu ca Clo l : 17Cl35 v 17Cl37 . Chn tr li sai: A- Hai nguyn t trn l ng v ca nhau B. 1H2 D. 13Al27
23 11A

chim 27% chim 73% B. 63,54 D.64,54

83 Cho 2 k hiu nguyn t :

23 12B

Vy nguyn t lng trung bnh ca Cu l: A- 63,45 B- C. 64,21 v:

16 8O chim 99,757 % 17 8O 18 8O

76 : xi trong t nhin l hn hp cc ng

chim 0,039% chim 0,204 %

18 8O 16 8O 16 8O 16 8O 16

Khi c 1 nguyn t 8O th c : A- 5 nguyn t B- 10 nguyn t C- 500 nguyn t D- 1000 nguyn t

10

B- Hai nguyn t trn c cng s electron C- Hai nguyn t trn c cng s ntron D- Hainguyn t trn c cng mt s hiu nguyn t 86: Cho k hiu nguyn t A35 BCDS n trong ht nhn hn s proton l 10 S khi ca nguyn t l 80 Nu nguyn t ny mt 1e th s c k
80 80 35Br

B- Cc electron c mc nng lng gn bng nhau c xp vo 1 phn lp C- Mi lp n c 2n phn lp D- Mi lp n c ti a 2n2 e 91:Yu t nh hng ti tnh cht ho hc ca 1 nguyn t A- in tch ht nhn B- S electrn lp ngoi cng C- S electrn lp trong cng D- Ton b s electrn lp v nguyn t 92:S phn b electrn vo cc lp v phn lp cn c vo A- in tch ht nhn tng dn B- S khi tng dn C- Mc nng lng tng dn D- S bo ho cc lp v phn lp electron 93:S e ti a trong lp th 3 l: A- 9 e B- C. 32 e 94:Obitan nguyn t l: A- Khi cu m tm l ht nhn B- Khu vc khng gian ht nhn m ta c th xc nh c v tr e tng thi im C- Khu vc xung quanh ht nhn m xc sut c mt electrn l ln nht D- Tp hp cc lp v cc phn lp 95: Hnh dng ca obitan nguyn t ph thuc vo: A- Lp electrn B- Nng lng electrn C- S electrn trong v nguyn t D- c im mi phn lp electrn D. Khi lng nguyn t 96:S lng obitan nguyn t ph thuc vo A- S khi B- in tch ht nhn C- S lng lp electrn D- c im mi phn lp electrn 97: Cu hnh electrn l : s sp xp cc electrn vo cc lp v phn lp theo th t A- Tng dn ca nng lng B- Ca lp v phn lp t trong ra ngoi B. 18 e D. 8 e

. Chn sai:

S hiu nguyn t l 35, s electron l

hiu l 34X

87 : Hy cho bit trong cc ng v sau y ca M th ng v no ph hp vi t l : A.

55

s proton 13 = s notron 15
B. 56M D. 58M

C. 57M 88 : Chn pht biu ng:

A- Chuyn ng ca electron trong nguyn t theo mt qu o nht nh hnh trn hay hnh bu dc B- Chuyn ng ca eletron trong nguyn t trn cc obital hnh trn hay hnh bu dc C- Electron chuyn ng xung quanh ht nhn khng theo mt qu o xc nh to m my electron D- Cc electron chuyn ng c nng lng bng nhau 89. Chn tr li sai: A- Trong m my electron, mt electron l nh nhau B- Mi electron chuyn ng quanh ht nhn nguyn t theo cc mc nng lng ring C- Nhng eletron gn ht nhn nht c mc nng lng thp nht D- Nhng electron xa ht nhn nht c nng lng cao nht 90 :Chn tr li ng : A- Cc electron c mc nng lng bng nhau c xp v 1 lp

11

C- Tng dn ca nguyn t lng D- Tng dn ca in tch ht nhn 98 : Da vo nguyn l vng bn, xt xem s xp xp cc phn lp no sau y sai : ABhnh electron l: ABCD1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d
2 2 6 2 6 2 2 6 2 6 2 1 2

A: Lp ngoi cng c 2 electron B : Lp ngoi cng c 13 electron C : C 5 electron c thn D: L kim loi 107 : Nguyn t Clo c s hiu nguyn t l17 th s electron c thn l: A : C 5 electron c thn B : C 3 electron c thn C : Khng c electron c thn D : C 1 electron c thn 108 : T cu hnh electron ta c th suy ra: A: Tnh kim loi phi kim ca 1 nguyn t B : Ho tr cao nht vi Oxi hay vi Hyro C: V tr ca nguyn t trong bng h thng tun hon D: Tt c u ng. 109: thn ca cc nguyn t l:X (Z= 6), Y(Z= 7 ), M(Z= 20), N(Z= 19) Nhn xt no sau y ng A.X, Y l phi kim -- M,N l kim loi B.X,Y,N l phi kim -- N l kim loi C.X l phi kim -- Y l kh tr -- M,N l kim loi D. Tt c u l phi kim 110:T 49 nhn xt no ng A. X thuc phn nhm chnh nhm V B. Y,M thuc phn nhm chnh nhm II C. M thuc phn nhm ph nhm II D. N thuc phn nhm chnh nhm I 111:T 49 nhn xt no ng A. C 4 nguyn t trn thuc 1 chu k B. M, N thuc chu k 4 C. Y,M thuc chu k 3 D. N thuc chu k 3 112:Nguyn t X c s th t Z=16 v tr ca nguyn t X trong bng HTTH l A-Chu k 3, nhm IV A B- Chu k 4, nhm VI A C- Chu k 3, nhm VI A D-Kt qu khc 113:Chn mnh ng

1s < 2s 3d < 4s

C. 4s > 3s D. 3p < 3d
21 X 45

99 : K hiu ca nguyn t :

s c cu

B. 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 1s 2s 2p 3s 3p 3d
2 2 6 2 6 2 2 6 2 6 3 1 2

1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s

100 : Nguyn t c s e l 13 th cu hnh lp ngoi cng l : AB3s23p2 2s22p1 C. 3s23p1 D. 3p14s2

101: Tng s ht p,n,e trong mt nguyn t l 21 th cu hnh electron l: AB2He, 10 Ne, 8O

1s 2s 2p
2

4 3

B. 1s 2s 2p
2 2

2 5

C. 1s 2s 2p

D. 1s 2s 2p

102: Xt cc nguyn t 1H, 3Li, 11Na, 7N, 19F, . Hy xc nh nguyn t c s B:O D: He, Ne electron c thn = 0 A : H, Li, Na, F C: N

103 : C cu bn ca kh tr l: A: C 2 hay 8 electron ngoi cng B: Mt trong cc cu hnh bn thng gp C: C 2 lp tr ln vi 18 electron lp ngoi cng D: B-C ng 104. S e lp ngoi cng ca cc halogen: A : C 7 electron B : C 7 ntron C : Khng xc nh c s ntron D : C 7 proton 105: Xt cu hnh electron ca Bo c g l sai : A: C 2 Obitan trng B : C 1 electron c thn C : C 3 electron c thn D : C 3 electron lp ngoi cng 106 : Nguyn t M c in tch ht nhn l 25, th iu khng nh no sai

12

A. Khi nguyn t A nhn thm mt s electron, nguyyen t A s bin thnh nguyn t khc B. Khi nguyn t A mt bt 1 s electron, nguyn t A s bin thnh nguyn t khc C. Khi nguyn t A nhn thm 1 s electron, nguyn t A s bin thnh in mang in (-) D. Khi nguyn t A mt bt 1 s electron, nguyn t A s bin thnh in mang (-) 114:Chn pht biu sai A. Nguyn t Mg v in Mg2+ c cng s proton trong ht n B. Nguyn t Mg c s e nhiu hn in Mg2+ C. KLNT Mg gn bng KLNT in Mg2+ D. Nguyn t Mg, in Mg2+ c cng tnh cht ho hc 115: Chn cu hnh e sai A. O (Z=8) 1s 2s 2p
-2 2 2 2 4 6

A. F (Z= 9) 1s22s22p5 B. F1-- (Z= 9) 1s2222p6 C. Na (Z= 11) 1s22s22p63s1 D. Na+ (Z= 11) 1s22s22p63s2 120: Cc in Na+, Mg2+, Al3+ c cng A. S electron ngoi cng C. S ntron 121:In A
2 6 2--

B. S proton

D. C 3 u ng c cu hnh lp ngoi cng l

3s 3p . Cu hnh lp ngoi cng ca nguyn t A l A. 3s23p4 C. 4s

2

B. 3s23p6 D. 3s23p5

112: Cu hnh e ca Ar l :1s22s22p63s23p6. Cu hnh tng t ca Ar l A. Ca2+ C. F-B. Na+ D. Mg2+

113 : Cu hnh e ca nguyn t X3919 l 1s22s22p63s23p64s1. Vy nguyn t X c c im A. Thuc chu k 4, nhm I A B. S ntron trong ht nhn nguyn t l 20. C. X l nguyn t kim loi c tnh kh mnh, cu hnh ca electron ca Catrion X+ l 1s22s22p63s23p6 D. C A,B, C u ng.

B. F (Z=9) 1s 2s 2p

C. Mg (Z=12) 1s22s22p63s2 D. Mg2+ (Z=12) 1s22s22p63s23p4 116:

2 2

In
6 2

Y
6

cu

hnh

e:

114 : Cu hnh electron ca 1 ion ging nh cu hnh electron ca Ne (1s22s22p6 ). Vy cu hnh ca electron ca nguyn t c lp v ngoi cng c th l : A. 3s1 C. 2s22p5 115: Tm pht biu sai : B. 3s2 D. A, B, C u ng.

1s 2s 2p 3s 3p V tr ca Y trong bng h thng tun hon l A. Chu k 6 nhm IIIA B. Chu k 3, nhm IA C. Chu k 4, nhm II A D. Chu k 4, nhm I A 117: In A c cu hnh e : 1s 2s 2p V tr ca A trong bng h thng tun hon l A. Chu k 3, nhm VI A B. Chu k 2, nhm VII A C. Chu k 2, nhm VI B D. Chu k 3, nhm VII A 118: Natri c Z= 11, vy in Na c nhn xt no l sai A. C 10 proton C. C 11 proton B. C 10 e D. C 12 ntron
+ -2 2 6

A - Trong chu k, cc nguyn t c sp xp theo chiu tng dn ca in tch ht nhn. B- Trong chu k cc nguyn t c s lp electron = nhau. C. Trong chu k s electron ngoi cng tng dn t 1 n 8 D. Chu k no cng m u l kim loi in hnh, kt thc l mt phi kim in hnh.

119: Chn cu hnh e sai

13

CHNG II. LIN KT HA HC

1. Lin kt ion. Lin kt ion c hnh thnh gia cc nguyn t c m in khc nhau nhiu ( 1,7). Khi nguyn t c m in ln (cc phi kim in hnh) thu e ca nguyn t c m in nh (cc kim loi in hnh) to thnh cc ion ngc du. Cc ion ny ht nhau bng lc ht tnh in to thnh phn t.
V d :

Lin kt ion c c im: Khng bo ho, khng nh hng, do hp cht ion to thnh nhng mng li ion. Lin kt ion cn to thnh trong phn ng trao i ion. V d, khi trn dd CaCl2 vi dd Na2CO3 to ra kt ta CaCO3:

3. Lin kt cng ho tr: 3. 1. c im. Lin kt cng ho tr c to thnh do cc nguyn t c m in bng nhau hoc khc nhau khng nhiu gp chung vi nhau cc e ho tr to thnh cc cp e lin kt chuyn ng trong cng 1 obitan (xung quanh c 2 ht nhn) gi l obitan phn t. Da vo v tr ca cc cp e lin kt trong phn t, ngi ta chia thnh : 3.2. Lin kt cng ho tr khng cc. To thnh t 2 nguyn t ca cng mt nguyn t. V d : H : H, Cl : Cl. Cp e lin kt khng b lch v pha nguyn t no. Ho tr ca cc nguyn t c tnh bng s cp e dng chung. 3. 3. Lin kt cng ho tr c cc. To thnh t cc nguyn t c m in khc nhau khng nhiu. V d : H : Cl. Cp e lin kt b lch v pha nguyn t c m in ln hn. Ho tr ca cc nguyn t trong lin kt cng ho tr c cc c tnh bng s cp e dng chung. Nguyn t c m in ln c ho tr m, nguyn t kia ho tr dng. V d, trong HCl, clo ho tr 1, hiro ho tr 1+. 3.4. Lin kt cho - nhn (cn gi l lin kt phi tr). l loi lin kt cng ho tr m cp e dng chung ch do 1 nguyn t cung cp v c gi l nguyn t cho e. Nguyn t kia c obitan trng (obitan khng c e) c gi l nguyn t nhn e. Lin kt cho - nhn c k hiu bng mi tn () c chiu t cht cho sang cht nhn. V d qu trnh hnh thnh ion NH4+ (t NH3 v H+) c bn cht lin kt cho - nhn.

Sau khi lin kt cho - nhn hnh thnh th 4 lin kt N - H hon ton nh nhau. Do , ta c th vit CTCT v CTE ca NH+4 nh sau:

14

CTCT v CTE ca HNO3:

iu kin to thnh lin kt cho - nhn gia 2 nguyn t A B l: nguyn t A c 8e lp ngoi, trong c cp e t do(cha tham gia lin kt) v nguyn t B phi c obitan trng. 3.5. Lin kt v lin kt . V bn cht chng l nhng lin kt cng ho tr. a) Lin kt . c hnh thnh do s xen ph 2 obitan (ca 2e tham gia lin kt)dc theo trc lin kt. Tu theo loi obitan tham gia lin kt l obitan s hay p ta c cc loi lin kt kiu s-s, s-p, p-p: Obitan lin kt c tnh i xng trc, vi trc i xng l trc ni hai ht nhn nguyn t. Nu gia 2 nguyn t ch hnh thnh mt mi lin kt n th l lin kt . Khi , do tnh i xng ca obitan lin kt , hai nguyn t c th quay quanh trc lin kt. b) Lin kt . c hnh thnh do s xen ph gia cc obitan p hai bn trc lin kt. Khi gia 2 nguyn t hnh thnh lin kt bi th c 1 lin kt , cn li l lin kt . V d trong lin kt (bn nht) v 2 lin kt (km bn hn). Lin kt khng c tnh i xng trc nn 2 nguyn t tham gia lin kt khng c kh nng quay t do quanh trc lin kt. l nguyn nhn gy ra hin tng ng phn cis-trans ca cc hp cht hu c c ni i. 3.6. S lai ho cc obitan. Khi gii thch kh nng hnh thnh nhiu loi ho tr ca mt nguyn t (nh ca Fe, Cl, C) ta khng th cn c vo s e c thn hoc s e lp ngoi cng m phi dng khi nim mi gi l "s lai ho obitan". Ly nguyn t C lm v d: Cu hnh e ca C (Z = 6).

Nu da vo s e c thn: C c ho tr II. Trong thc t, C c ho tr IV trong cc hp cht hu c. iu ny c gii thch l do s "lai ho" obitan 2s vi 3 obitan 2p to thnh 4 obitan q mi (obitan lai ho) c nng lng ng nht. Khi 4e (2e ca obitan 2s v 2e ca obitan 2p)chuyn ng trn 4 obitan lai ho q v tham gia lin kt lm cho cacbon c ho tr IV. Sau khi lai ho, cu hnh e ca C c dng:

Cc kiu lai ho thng gp.

15

a) Lai ho sp3. l kiu lai ho gia 1 obitan s vi 3 obitan p to thnh 4 obitan lai ho q nh hng t tm n 4 nh ca t din u, cc trc i xng ca chng to vi nhau nhng gc bng 109o28'. Kiu lai ho sp3 c gp trong cc nguyn t O, N, C nm trong phn t H2O, NH3, NH+4, CH4, b) Lai ho sp2. l kiu lai ho gia 1 obitan s v 2obitan p to thnh 3 obitan lai ho q nh hng t tm n 3 nh ca tam gic u. Lai ho sp2 c gp trong cc phn t BCl3, C2H4, c) Lai ho sp. l kiu lai ho gia 1 obitan s v 1 obitan p to ra 2 obitan lai ho q nh hng thng hng vi nhau. Lai ho sp c gp trong cc phn t BCl2, C2H2,
4. Lin kt hiro

Lin kt hiro l mi lin kt ph (hay mi lin kt th 2) ca nguyn t H vi nguyn t c m in ln (nh F, O, N). Tc l nguyn t hiro linh ng b ht bi cp e cha lin kt ca nguyn t c m in ln hn. Lin kt hiro c k hiu bng 3 du chm ( ) v khng tnh ho tr cng nh s oxi ho. Lin kt hiro c hnh thnh gia cc phn t cng loi. V d: Gia cc phn t H2O, HF, ru, axit

hoc gia cc phn t khc loi. V d: Gia cc phn t ru hay axit vi H2O:

hoc trong mt phn t (lin kt hiro ni phn t). V d :

Do c lin kt hiro to thnh trong dd nn: + Tnh axit ca HF gim i nhiu (so vi HBr, HCl). + Nhit si v tan trong nc ca ru v axit hu c tng ln r rt so vi cc hp cht c KLPT tng ng.

16

BI TP
1. Cc nguyn t ca cc nguyn t, tr kh him, c th lin kt vi nhau thnh phn t hoc tinh th v: A. Chng c cu hnh electron lp ngoi cng cha bo ho, km bn vng. B. Chng lin kt vi nhau t cu hnh electron lp ngoi bn vng C. Chng lin kt vi nhau bng cch cho, nhn electron hoc gp chung electron. D. A, B ng. 2. Cc phn t sau u c lin kt cng ho tr khng phn cc : A. N2, Cl2, HCl, H2, F2 .B. N2, Cl2, I2, H2, F2 . C. N2, Cl2, CO2, H2, F2 .D. N2, Cl2, HI, H2, F2. Cc ion Na+, Mg2+, F- c im chung l : A. C cng s proton. B. C cng s electron. C. C cng s ntron. D. Khng c im g chung. 4. Cc ion S2-, Cl- v nguyn t Ar c im chung l : A. C cng s proton. B. C cng s ntron. C. C cng s electron. D. Khng c im g chung. 5. Tinh th nc cng v nh hn nc lng, iu ny c gii thch nh sau : A. Nc lng gm cc phn t nc chuyn ng d dng v gn nhau. B. Nc c cu trc t din u rng, cc phn t nc c sp xp cc nh ca t din u. C. Lin kt gia cc phn t nc trong tinh th nc l lin kt cng ha tr, mt loi lin kt mnh. D. A, B ng. 6. iu kin hnh thnh lin kt cng ho tr khng phn cc l: A. Cc nguyn t hon ton ging nhau. B. Cc nguyn t ca cng mt nguyn t v c s electron lp ngoi cng ln hn hoc bng 4 v nh hn 8. C. Cc ngt ca cc nguyn t gn ging nhau D. Cc nguyn t c hiu m in < 0,4. 7. Cho nguyn t canxi (Z = 20), cu hnh electron ca ion Ca2+ l: A. 1s22s22p63s23p64s1 B. 1s22s22p63s23p6

C. 1s22s22p63s23p64s24p1 D. 1s22s22p63s23p64s2 8. Khoanh trn vo ch nu pht biu ng, ch S nu pht biu sai trong nhng cu di y: a. Mui NaCl c lin kt ion, tan nhiu trong nc -S b. Phn t HCl c lin kt cng ho tr khng phn cc -S c. Phn t CO2 c c dng ng thng. -S d. Phn t nc c lin kt cng ho tr phn cc -S e. Dung mi khng cc ho tan phn ln cc cht khng cc -S 9. Nguyn t natri v nguyn t clo u c hi, nguy him cho s sng. Tuy nhin, hp cht to nn t hai nguyn t ny l mui n (NaCl) li l thc n khng th thiu trong cuc sng. iu gii thch no sau y l ng? A. Cu hnh electron ca nguyn t khc cu hnh electron ca ion. B. Tnh cht ca n cht khc vi hp cht. C. Hp cht bn hn so vi n cht. D. A, B ng. 10. Khoanh trn vo ch nu pht biu ng, ch S nu pht biu sai trong nhng cu di y: a. Lin kt n bn hn lin kt i -S b. Lin kt i bn hn lin kt ba -S c. Cc cht c kiu lin kt ion c nhit nng chy, nhit si cao hn cc cht c kiu lin kt cng ho tr iu chng t rng lin kt ion bn hn lin kt cng ho tr. -S d. Cc cht SO2, H2SO3, KHSO3 c im chung l trong phn t lu hunh c s oxi ho +4 S e. Tinh th nguyn t bn hn tinh th phn t -S 11. Cho cc cht sau: NH3, HCl, SO3, N2. Chng c kiu lin kt ho hc no sau y: A. Lin kt cng ho tr phn cc. B. Lin kt cng ho tr khng phn cc. C. Lin kt cng ho tr. D. Lin kt phi tr.

17

12. Khi cp electron chung c phn b mt cch i xng gia hai nguyn t lin kt, ngi ta gi lin kt trong cc phn t trn l: A. Lin kt cng ho tr phn cc. B. Lin kt cng ho tr khng phn cc. C. Lin kt cng ho tr. D. Lin kt phi tr 1 in cc t hay cm t cho sn, sao cho on vn sau c ngha: m in l (1).. c trng cho kh nng ca nguyn t trong phn t ht electron v pha mnh. Lin kt cng ho tr gia hai nguyn t ging nhau u l lin kt (2)., hiu m in cng ln, phn t cng(3)..Ngi ta quy c nu hiu s m in nh hn 0,4 v ln hn hay bng 0 th phn t c kiu lin kt cng ho tr(4)..Nu hiu s m in ln hn 0,4 nhng nh hn 1,7 th phn t c kiu lin kt cng ho tr(5)..Nu hiu s m in ln hn 1,7 th phn t c kiu lin kt (6).. a. c cc b. khng cc c. ion d. i lng e. phn cc Th t in t: 1; 2;3; 4; 5; 6 14. Cho cc cht NaCl, HBr, MgCl2, Br2, H2O, O2. a. Cc cht c kiu lin kt cng ho tr phn cc l.. b. Cc cht c kiu lin kt cng ho tr khng phn cc l.. c. Cc cht c kiu lin kt ion l Cho bit m in ca cc nguyn t trn nh sau: O = 3,44, Br = 2,96, Cl = 3,16, Mg =1,31 H = 2,20, Na = 0,93 15. Cc cp phn t no sau y c hnh dng phn t ging nhau nhiu nht A. BeH2 v H2O B. BF3 v NH3 C. CO2 v SiO2 D. BeH2 v C2H2 16. Trong phn t clo, xc sut tm thy electron dng chung tp trung ln nht : A. khu vc cch u hai ht nhn nguyn t clo. B. lch v pha mt trong hai nguyn t clo. C. khu vc nm v hai pha trn ng ni hai ht nhn nguyn t clo.

D. ton b khng gian ca phn t clo 17. Cho cc cht HCl, C2H4, Cl2, C2H2, C2H6, BeH2, H2O. a. Cc phn t c hnh dng cu to thng l: . b. Cc phn t c hnh dng cu to gc l: c. Cc phn t c lin kt i trong phn t l: d. Cc phn t ch c lin kt n trong phn t l: 18. A, B, C, D l cc nguyn t c s hiu nguyn t ln lt l 8, 9, 11, 16 a. Cu hnh electron ca A, B, C, D l: b. Lin kt ho hc c th c gia A v C, A v D, B v C l: 19. Trong cc hp cht sau, lu hunh c trng thi oxi ho +4 l dy cht no? A. H2SO3, SO3, Na2SO3, KHSO B. H2SO4, SO3, Na2SO4, KHSO C. H2SO3, SO2, Na2SO3, KHSO D. H2SO3, H2S, Na2SO3, KHSO 20. Phn t metan c nguyn t cacbon trng thi lai ha t din. K hiu ca lai ha t din l: A. sp B. sp2 C. sp3 D. sp3d2 3,21. Phn t BeH2 c nguyn t Be trng thi lai ha sp. Nguyn t Be trong phn t BeH2 thuc kiu lai ha no sau y? A. Lai ha ng thng. B. Lai ha tam gic. C. Lai ha t din. D. Lai ha bt din. 22. Lin kt xich ma () l lin kt ha hc, trong xc sut tm thy electron dng chung tp trung : A. khu vc cch u hai ht nhn nguyn t. B. lch v pha mt trong hai nguyn t. C. khu vc nm v hai pha trn ng ni hai ht nhn nguyn t.

18

D. trn on thng ni hai ht nhn nguyn t. 2 Lin kt pi () l lin kt ha hc, trong xc sut tm thy electron dng chung tp trung : A. khu vc cch u hai ht nhn nguyn t. B. lch v pha mt trong hai nguyn t. C. khu vc nm v hai pha trn ng ni hai ht nhn nguyn t. D. trn on thng ni hai ht nhn nguyn t. 24. Lin kt pi () l lin kt ha hc, trong cc obitan xen ph theo kiu no sau y? A. Xen ph trc. B. Xen ph bn. C. Xen ph bn p - p. D. Xen ph trc s - p. 25. Lin kt n gia hai nguyn t l loi lin kt no sau y? A. Lin kt xich ma (). B. Lin kt pi (). C. Lin kt ion. D.Lin kt cho, nhn. 26. Lin kt i l lin kt ha hc gm: A. Hai lin kt pi (). B. Hai lin kt xich ma (). C. Mt lin kt xich ma v mt lin kt pi. D. Mt lin kt pi v hai lin kt xich ma. 27. Lin kt ba l lin kt ha hc gm : A. Hai lin kt pi () v mt lin kt xich ma (). B. Hai lin kt xich ma () v mt lin kt pi (). C. Mt lin kt xich ma v mt lin kt pi. D. Hai lin kt pi v hai lin kt xich ma. 28. Khi xt bn ca cc lin kt n, lin kt i v lin kt ba, iu khng nh no sau y lun lun ng ? A. Lin kt n bn hn lin kt i. B. Lin kt i bn hn lin kt ba. C. Lin kt i bn bng hai ln lin kt n. D. Lin kt ba bn hn lin kt i v lin kt i bn hn lin kt n. 29. Phn t nit (N2) rt bn, hu nh tr v mt ha hc nhit thng. L do no sau y c th gii thch c s bn vng, km hot ng ha hc ca n cht nit ? Trong phn t nit c : A. Mt lin kt pi () v hai lin kt xich ma (). B. Hai lin kt xich ma () v hai lin kt pi ().

C. Mt lin kt xich ma v ba lin kt pi. D. Lin kt ba rt bn vng. 30. Cng ha tr ca mt nguyn t trong phn t c tnh bng : A. S electron ha tr ca nguyn t. B. S electron lp ngoi cng ca nguyn t. C. S lin kt ha hc ca nguyn t trong phn t. D. S obitan nguyn t tham gia lai ha. 31. in ha tr ca mt nguyn t trong cc hp cht ion c tnh bng: A. in tch ca ion trong hp cht. B. S electron m nguyn t ca nguyn t nhng i. C. S electron m nguyn t nguyn t nhn thm. D. S cp electron dng chung ca nguyn t nguyn t vi cc nguyn t ca nguyn t khc. 32. S oxi ha ca nit trong NH4+, HNO3, NO2, N2O ln lt l: A. +5, +4, +1, -3 B. +4, +1, -3, +5. C. -3, +5, +4, +1. D. +4, +5, +1, 3 Mt nguyn t c tng s electron thuc cc phn lp d l 7. Cng thc phn t ca hp cht nguyn t ny vi hiro l: A. H2S B. HBr C. HF D. HCl 34. Loi tinh th no sau y c th dn in khi ha tan trong nc hoc nng chy? A. Tinh th nguyn t. B. Tinh th phn t. C. Tinh th ion. D. Tinh th kim loi. 35. Mui n (NaCl) c nhit nng chy l 8010C, trong khi nc nng chy 00C. T s liu thc nghim trn, hy cho bit nhn xt no sau y l sai? A. Tinh th ion bn hn tinh th phn t. B. Tinh th nc l tinh th phn t. C. Lin kt trong tinh th phn t l lin kt yu. D. Lin kt ion bn hn lin kt cng ha tr.

19

CHNG III. DUNG DCH - IN LI pH

I. DUNG DCH

1. nh ngha. Dd l h ng th gm hai hay nhiu cht m t l thnh phn ca chng c th thay i trong mt gii hn kh rng. Dd gm: cc cht tan v dung mi. Dung mi l mi trng phn b cc phn t hoc ion cht tan. Thng gp dung mi lng v quan trng nht l H2O. 2. Qu trnh ho tan. Khi ho tan mt cht thng xy ra 2 qu trnh. Ph hu cu trc ca cc cht tan. Tng tc ca dung mi vi cc tiu phn cht tan. Ngoi ra cn xy ra hin tng ion ho hoc lin hp phn t cht tan (lin kt hiro). Ngc vi qu trnh ho tan l qu trnh kt tinh. Trong dd, khi tc ho tan bng tc kt tinh, ta c dd bo ho. Lc cht tan khng tan thm c na. 3. tan ca cc cht. tan c xc nh bng lng cht tan bo ho trong mt lng dung mi xc nh. Nu trong 100 g H2O ho tan c: >10 g cht tan: cht d tan hay tan nhiu. <1 g cht tan: cht tan t. < 0,01 g cht tan: cht thc t khng tan. 4. Tinh th ngm nc. Qu trnh lin kt cc phn t (hoc ion) cht tan vi cc phn t dung mi gi l qu trnh sonvat ho. Nu dung mi l H2O th l qu trnh hirat ho. Hp cht to thnh gi l sonvat (hay hirat). V d: CuSO4.5H2O ; Na2SO4.1OH2O. Cc sonvat (hirat) kh bn vng. Khi lm bay hi dd thu c chng dng tinh th, gi l nhng tinh th ngm H2O. Nc trong tinh th gi l nc kt tinh. Mt s tinh th ngm nc thng gp: FeSO4.7H2O, Na2SO4.1OH2O, CaSO4.2H2O. 5. Nng dd Nng dd l i lng biu th lng cht tan c trong mt lng nht nh dd hoc dung mi. a) Nng phn trm (C%). Nng phn trm c biu th bng s gam cht tan c trong 100 g dd.

Trong : mt, mdd l khi lng ca cht tan v ca dd. V l th tch dd (ml), D l khi lng ring ca dd (g.ml) b) Nng mol (CM). Nng mol c biu th bng s mol cht tan trong 1 lt dd. K hiu l M.

c) Quan h gia C% v CM.

20

V d : Tnh nng mol ca dd axit H2SO4 20%, c D = 1,143 g.ml Gii : Theo cng thc trn ta c :

II. S IN LI

1. nh ngha. S in li l qu trnh phn li cht tan thnh cc ion di tc dng ca cc phn t dung mi (thng l nc) hoc khi nng chy. Ion dng gi l cation, ion m gi l anion. Cht in ly l nhng cht tan trong nc to thnh dd dn in nh phn ly thnh cc ion. V d: Cc cht mui axit, baz. Cht khng in li l cht khi tan trong nc to thnh dd khng dn in. V d: Dd ng, dd ru, Nu cht tan cu to t cc tinh th ion (nh NaCl, KOH,) th qu trnh in ly l qu trnh in li l qu trnh tch cc ion khi mng li tinh th ri sau ion kt hp vi cc phn t nc to thnh ion hirat. Nu cht tan gm cc phn t phn cc (nh HCl, HBr, HNO3,) th u tin xy ra s ion ho phn t v sau l s hirat ho cc ion. Phn t dung mi phn cc cng mnh th kh nng gy ra hin tng in li i vi cht tan cng mnh. Trong mt s trng hp qu trnh in li lin quan vi kh nng to lin kt hiro ca phn t dung mi (nh s in li ca axit). 2. S in li ca axit, baz, mui trong dd nc. a) S in li ca axit Axit in li ra cation H+ (ng hn l H3O+) v anion gc axit. n gin, ngi ta ch vit Nu axit nhiu ln axit th s in li xy ra theo nhiu nc, nc sau yu hn nc trc.

b) S in li ca baz. Baz in li ra anion OH v cation kim loi hoc amoni.

Nu baz nhiu ln baz th s in li xy ra theo nhiu nc, nc sau yu hn nc trc.

21

c) S in li ca mui. Mui in li ra cation kim loi hay amoni v anion gc axit, cc mui trung ho thng ch in li 1 nc. Mui axit, mui baz in li nhiu nc :

Mui baz :

d) S in li ca hiroxit lng tnh. Hiroxit lng tnh c th in li theo 2 chiu ra c ion H+ v OH.

3. Cht in li mnh v cht in li yu. a) Cht in li mnh. Cht in li mnh l nhng cht trong dd nc in li hon ton thnh ion. Qu trnh in li l qu trnh mt chiu, trong phng trnh in li dng du =. V d: Nhng cht in li mnh l nhng cht m tinh th ion hoc phn t c lin kt phn cc mnh. l: Hu ht cc mui tan. Cc axit mnh: HCl, HNO3, H2SO4, Cc baz mnh: NaOH, KOH, Ca(OH)2, b) Cht in li yu Cht in li yu l nhng cht trong dd nc ch c mt phn nh s phn t in li thnh ion cn phn ln tn ti di dng phn t, trong phng trnh in li dng du thun nghch V d:

Nhng cht in li yu thng gp l: Cc axit yu: CH3COOH, H2CO3, H2S, Cc baz yu: NH4OH, Mi cht in li yu c c trng bng hng s in li (Kl) - l hng s cn bng ca qu trnh in li. V d:

22

Trong : [CH3COO], [H+] v [CH3COOH] l nng cc ion v phn t trong dd lc cn bng. Kl l hng s, khng ph thuc nng . Cht in li cng yu th Kl cng nh. Vi cht in li nhiu nc, mi nc c Kl ring. H2CO3 c 2 hng s in li:

4. in li . in li ca cht in li l t s gia s v tng s phn t cht in li tan vo nc

phn t phn li thnh ion Np Nt.

V d: C 100 phn t cht tan trong nc c 25 phn t in li th in li bng:

T s ny cng chnh l t s nng mol cht tan phn li (Cp) v nng mol cht tan vo trong dd (Ct). Gi tr ca bin i trong khong 0 n 1 01 Khi = 1: cht tan phn li hon ton thnh ion. Khi = 0: cht tan hon ton khng phn li (cht khng in li). in li ph thuc cc yu t : bn cht ca cht tan, dung mi, nhit v nng dd. 5. Quan h gia in li v hng s in li. Gi s c cht in li yu MA vi nng ban u Co, in li ca n l , ta c:

Hng s in li:

Da vo biu thc ny, nu bit ng vi nng dd Co, ta tnh c Kl v ngc li. V d: Trong dd axit HA 0,1M c = 0,01. Tnh hng s in li ca axit (k hiu l Ka). Gii: Trong dd, axit HA phn li:

6. Axit - baz.

23

a) nh ngha Axit l nhng cht khi tan trong nc in li ra ion H+ (chnh xc l H3O+). Baz l nhng cht khi tan trong nc in li ra ion OH. i vi axit, v d HCl, s in li thng c biu din bng phng trnh. Nhng thc ra axit khng t phn li m nhng proton cho nc theo phng trnh. V H2O trong H3O+ khng tham gia phn ng nn thng ch ghi l H+ i vi baz, ngoi nhng cht trong phn t c sn nhm OH (nh NaOH, Ba(OH)2) Cn c nhng baz trong phn t khng c nhm OH (nh NH3) nhng nhn proton ca nc to ra OH Do nu ln bn cht ca axit v baz, vai tr ca nc (dung mi) cn nh ngha axit - baz nh sau: Axit l nhng cht c kh nng cho proton. Baz l nhng cht c kh nng nhn proton. y l nh ngha ca Bronstet v axit - baz. b) Phn ng axit - baz. Tc dng ca dd axit v dd baz. Cho dd H2SO4 tc dng vi dd NaOH, phn ng ho hc xy ra to nhit lm dd nng ln. Phng trnh phn t: Phng trnh ion:

Hoc l: H2SO4 cho proton (chuyn qua ion H3O+) v NaOH nhn proton (trc tip l ion OH). Phn ng ca axit vi baz gi l phn ng trung ho v lun to nhit. Tc dng ca dd axit v baz khng tan. dd HNO3 vo Al(OH)3 , cht ny tan dn. Phn ng ho hc xy ra. Phng trnh phn t: Phng trnh ion

Hoc l: HNO3 cho proton, Al(OH)3 nhn proton.

24

 Tc dng ca dd axit v oxit baz khng tan. dd axit HCl vo CuO, un nng, phn ng ho hc xy ra, CuO tan dn: Phng trnh phn t: Phng trnh ion

Hoc l HCl cho proton, CuO nhn proton, n ng vai tr nh mt baz. Kt lun: Trong cc phn ng trn u c s cho, nhn proton - l bn cht ca phn ng axit - baz. c) Hiroxit lng tnh. C mt s hiroxit khng tan (nh Zn(OH)2, Al(OH)3) tc dng c c vi dd axit v c vi dd baz c gi l hiroxit lng tnh. V d: Zn(OH)2 tc ng c vi H2SO4 v NaOH.

Hoc l: Km hiroxit nhn proton, n l mt baz.

Km hiroxit cho proton, n l mt axit. Vy: Hiroxit lng tnh l hiroxit c hai kh nng cho v nhn proton, ngha l va l axit, va l baz. 7. S in li ca nc a) Nc l cht in li yu. Tch s nng ion H+ v OH trong nc nguyn cht v trong dd nc mi nhit l mt hng s .

Mi trng trung tnh : [H+] = [OH] = 107 mol/l Mi trng axit: [H+] > [OH] [H+] > 107 mol/l. Mi trng baz: [H+] < [OH] [H+] < 107 mol/l

25

b) Ch s hiro ca dd - pH Khi biu din nng ion H+ (hay H3O+) ca dd di dng h thc sau: th h s a c gi l pH ca dd V d: [H+] = 105 mol/l th pH = 5, V mt ton hc th pH = lg[H+] Nh vy: Mi trng trung tnh: pH = 7 Mi trng axit: pH < 7 Mi trng baz: pH > 7 pH cng nh th dd c axit cng ln, (axit cng mnh); pH cng ln th dd c baz cng ln (baz cng mnh). Cch xc nh pH: V d 1: Dd HCl 0,02M, c [H+] = 0,02M. Do pH = lg2.102 = 1,7. V d 2: Dd NaOH 0,01M, c [OH] = 0,01 = 102 mol/l. Do :

c) Cht ch th mu axit - baz. Cht ch th mu axit - baz l cht c mu thay i theo nng ion H+ ca dd. Mi cht ch th chuyn mu trong mt khong xc nh. Mt s cht ch th mu axit - baz thng dng:

8. S thu phn ca mui. Chng ta bit, khng phi dd ca tt c cc mui trung ho u l nhng mi trng trung tnh (pH = 7). Nguyn nhn l do: nhng mui ca axit yu - baz mnh (nh CH3COOHNa), ca axit mnh - baz yu (nh NH4Cl) khi ho tan trong nc tc dng vi nc to ra axit yu, baz yu, v vy nhng mui ny khng tn ti trong nc. N b thu phn, gy ra s thay i tnh cht ca mi trng. a) S thu phn ca mui to thnh t axit yu -baz mnh. V d: CH3COONa, Na2CO3, K2S, Trong dd d ion OH, do vy pH > 7 (tnh baz). Vy: mui ca axit yu - baz mnh khi thu phn cho mi trng baz. b) S thu phn ca mui to thnh t axit mnh - baz yu. V d: NH4Cl, ZnCl2, Al2(SO4)3. Trong dd d ion H3O+ hay (H+), do vy pH < 7 (tnh axit). Vy mui ca axit mnh - baz yu khi thu phn cho mi trng axit.

26

c) S thu phn ca mui to thnh t axit yu - baz yu. V d: Al2S3, Fe2(CO3)3.

9. Phn ng trao i ion trong dd in li. Phn ng trao i ion trong dd in li ch xy ra khi c s to thnh hoc cht kt ta, hoc cht bay hi, hoc cht t in li (in li yu). a) Phn ng to thnh cht kt ta. Trn dd BaCl2 vi dd Na2SO4 thy c kt ta trng to thnh. xy ra phn ng. Phng trnh phn t: Phng trnh ion: b) Phn ng to thnh cht bay hi. Cho axit HCl tc dng vi Na2CO3 thy c kh bay ra. xy ra phn ng. Phng trnh phn t: Phng trnh ion

c) Phn ng to thnh cht t in li. Cho axit H2SO4 vo mui axetat. Phn ng xy ra to thnh axit CH3COOH t in li Phng trnh phn t: Phng trnh ion

Hoc cho axit HNO3 tc dng vi Ba(OH)2. Phn ng trung ho xy ra to thnh cht t in li l nc. Phng trnh phn t: Phng trnh ion

Ch : Khi biu din phn ng trao i trong dd in li ngi ta thng vit phng trnh phn t v phng trnh ion. phng trnh ion, nhng cht kt ta, bay hi, in li yu vit di dng phn t, cc cht in li mnh vit di dng ion (do chng in li ra). Cui cng thu gn phng trnh ion bng cch lc b nhng ion nh nhau 2 v ca phng trnh.

27

BI TP CHNG III
1: Dd mui, axt, baz l nhng cht in li v: A. Chng c kh nng phn li thnh hirat trong dd. B. Cc ion hp phn c tnh dn in C. C s di chuyn ca electron. to thnh dng electron dn in. D. Dd ca chng dn in. 2: no di y gii thch ng Sacaroz l cht khng in li ? 1 . Dd ng khng dn in. 2. Phn t ng khng c kh nng phn li thnh ion trong dd. 3. Trong dd ng khng c dng electron dn in. A.(1) C. (1) & (3) B.(1) & (2) D. (2) 3: Chn nhn nh khng ng trong s cc sau: A. Mui n l cht in li. B. Ru etylic l cht khng in li. C. Canxi hiroxit l cht khng in li. D. Axit axetic l cht in li. 4: Chn dd in li: A. Ru C. Glucoz B. Nc ct D. Axit axetic 5: Chn hp cht khng phi l cht dn in trong dd cc cht sau: A.CH3OH C. CaSO4 B.HCOOH D. Ba(OH)2 6: Cht in li yu l: A. HNO3 C. H2CO3 B. KI D. AgNO3 7: no ng trong cc kt lun sau: A. Mi axit u l cht in li. B. Mi axit u l cht in li mnh. C. Mi axit mnh u l cht in li mnh D. Mi cht in li mnh u l axit. 8: Hy tm nhng nguyn nhn ch yu ca s phn li cht thnh ion. 1. S hirat ho cc ion c trong dd (dung mi nc). 2. Lc lin kt gia cc hp phn yu. 3. S sonvat ho cc ion c trong dd (dung mi phn cc khng phi l nc). A. Ch c (3) C. Ch c (1) B. (1) v (2) D. (1) v (3) 9:Ion kali hirat K+.nH2O c hnh thnh khi: A. Ho tan mui KCl vo nc.
B. C cn dd KCl. C. Ha tan mui KCl vo nc c pha axit v c long. D. C cn dd KOH. 10: Chn nh ngha ng v y nht v s in li: A. S phn li thnh ion dng v ion m ca phn t cht in li di tc dng ca dng in mt chiu. B. S phn li thnh ion dng v ion m ca phn t cht in li di tc dng ca cc phn t phn cc ca dung mi. C. S b gy lin kt ca cc ion hp phn trong phn t cht in li. D. S tng tc gia cc phn t cht tan v cc phn t dung mi. 11: Trong dy cc cht di y, dy no m tt c cc cht u l cht in li mnh? A. KCl, Ba(OH)2, Al(NO3)3. B. CH3COOH, Ca(OH)2, AlCl3. C. CaCO3, MgSO4, Mg(OH)2, H2CO3 D. NaCl, AgNO3, BaSO4, CaCl2. 12: Phng trnh in li ca CH3COOH l: CH3COOH = CH3COO - + H+ K Biu thc tnh hng s cn bng K l: [CH3COO-][H +] A. K = [CH3COOH] C. K = [CH 3 COOH ] H + [CH3COO-][H +] C.K= [CH3COO-][H +] [CH3COO-][H + ]2 D. K = [CH3COOH] 13: S in li hon ton Nhm sunfat to ra: A.Al3+, SO42C. 2Al3+, 3SO4223+ B.Al , 3SO4 D. 2Al3+, SO4214: Phng trnh phn li ca axt axetic l: K HC2H3O2 = H+ + C2H3O2Bit [HC2H3O2] = 0,5M v trng thi cn bng [H+] = 2,9.10-3M. Hng s cn bng K ca axt l : A. 1,7.10-5 C. 8,4.10-5 B.5,95.104 D. 3,4.10-5 15: S in li hon ton amoni phtphat to ra: A.NH4+, PO43C. NH4+, 3PO43B.3NH4+, 2PO43D. 3NH4+, PO432

[ ]

28

16: Phng trnh in li ca axit cacbonic l: H2CO3 = H+ + HCO3- K Bit axit cacbonic 0,5M phn li to ion c nng mol/l l 0,1. Vy hng s phn li K ca n l: A.2.10-2 C. 2.10-3 -2 D. 2.102 B.1.10 17: Phn ng sau xy ra trong dung mi nc : FeCl2 + KMnO4 + HCl FeCl3 + MnCl2 + KCl + H2O Phng trnh ion thu gn ca n l: A. Fe2+ = Fe3+ B.5Fe2++MnO4-+8H+=5Fe3++Mn2++4H2O C.Fe2++MnO4-+8H+= Fe3++Mn2+ + 4H2O D. MnO4- + 8H+ = Mn2+ + 4H2O 18: Ho tan 12,5 g CuSO4 .5H2O vo mt lng nc va thnh 200 ml dd. Nng mol/l ca cc ion Cu2+, SO42- trong dd ln lt l: A. 0,5M ; 0,5M C. 0,25M ; 0,25M B.0,025M ; 0,025M D. 0,05M ; 0,05M 19: Trong 150ml dd c ho tan 6,39g Al(NO3)3 . Nng mol/l ca ion NO3- c trong dd l: A.0,2M C. 0,06M B.0,3M D. 0,6M 20: Tng nng cc ion ca dd Al2(SO4)3 0,01M l: A.0,02M C. 0.04M B.0,03M D. 0,05M 21: Dd no sau y c cha s ion bng s ion ca dd AlCl3 1M ? (Th tch ca chng u ly bng nhau). A. Dd FeCl3 0,5M. B. Dd NaCl 2M. C. Dd Na2SO4 2M. D. Dd CuCl 21,5M. 22: Mt cc nc c cha a mol Ca2+, b mol Mg2+, c mol Cl-, d mol HCO3- . H thc lin h gia a,b,c,d l: A.2a+2b=c-d C. 2a+2b=c+d B.a+b=c+d D. a+b=2c+2d 23 : Cho 200 ml dd NaOH 2M vo 300 ml dd KOH 1,5M. Nu th tch dd khng thay i, ta c nng ion OH- trong dd mi l: A.1,7M C. 1,8M B.1M D. 2M 24: Trong dd Fe2(SO4)3 long c cha 0,6 mol SO42- th trong dd c cha: A. 1,8 mol Fe2(SO4)3

B. 0,9 mol Fe2(SO4)3 C. 0,2 mol Fe2(SO4)3 D. 0,6 mol Fe2(SO4)3 25: nh nghi no sau y l nh ngha axit, baz ca Bronxted: A.- Axit l hp cht m phn t gm c mt hay nhiu nguyn t hir lin kt vi gc axt. Baz l hp cht gm nguyn t kim loi lin kt vi mt hay nhiu nhm hiroxit. B.- Axt l nhng cht khi tan trong nc th to thnh ion H+. Baz l nhng cht khi tan trong nc th to thnh ion OHC.- Axit l nhng cht c kh nng + cho H . Baz l nhng cht c kh nng cho OH-. D.- Axit l nhng cht c kh nng cho H+. Baz l nhng cht c kh nng nhn H+. 26: Nhng tnh cht no trong s cc tnh cht di y c th gip bn phn bit c baz kim v baz khng tan? 1. Tnh tan trong nc. 2. Phn ng vi dd axt. 3. Phn ng nhit phn. 4. Phn ng vi oxit axt. A. (1) &(3) C. (1),(2)&(3) B. (1),(3)&(4) D. (1)&(4) 27: Phn ng no sau y khng phi l phn ng axit-baz ? A. 2HCl + Ca(OH)2 = CaCl 2 + 2H2O B. HCl + AgNO3 = AgCl + HNO3 C. 2HNO3 + CuO = Cu(NO3)2 + H2O D. 2KOH + CO2 = K2CO3 + H2O 28: Hirxit no sau y khng phi l hiroxit lng tnh? A.Cu(OH)2 C. Al(OH)3 B.Zn(OH)2 D. Pb(OH)2 29: Tr s pH ca dd axit foomic 1M (Ka=1,77.10-4) l : A.1,4 C. 1,68 B.1,1 D. 1,88 30: Nng ion H+ ca dd HCl pH=3 l: A.0,003M C.0,3M B.0,001M D. 3M 31: trung ho 2 lt dd H2SO4 3M ngi ta phi dng bao nhiu ml dd NaOH 5M ? A.600 ml C. 900 ml B.1200 ml D. 2400 ml

29

32: Th tch (ml) ca dd NaOH 0,3M cn thit trung ho 3lt dd HCl 0,01M l: A.10 C. 1000 B.300 D. 100 33: Cho phng trnh phn ng : HA + B HB+ + ATheo Bronxted th trong phng trnh phn ng ny axit l: A.AC. HA, HB+ B.HA D. HB+ 34: Th tch dd H2SO4 0,5M cn thit trung ho ht 100 ml dd NaOH 0,2M l: A.400 ml C. 200 ml B. 40 ml D. 20 ml 35: Hirxit lng tnh l nhng cht : A. D b oxiho v kh . B. C kh nng phn ng vi oxit axit v oxit baz. C. C kh nng phn ng vi dd axit v dd baz. D. C th phn ng vi axit v c v baz kim. 36: Trong cn bng sau: HF + H2O = H3O+ + F- nhng cht no ng vai tr baz ca Bronxted: A.H2O C. H2O v FB.HF v H3O+ D. H2O v H3O+ 37: Cn bao nhiu ml dd NaOH 0,5M phn ng va vi 50 ml dd NaHCO3 0,2 M ? A.20 ml C. 50 ml B.100 ml D. 40 ml 38: Trn ln 30 ml dd NaOH 2M v 20 ml dd H2SO4 1,5M. Vy dd thu c c tnh : A.Axit C. Trung ho B.Baz 39: Bit rng ion HS- c th c nhng phn ng nh sau: HS- + H3O+ = H2S + H2O HS- + OH- = S2- + H2O Vy theo Bronxted th ion HS- l: A. Axit C. Baz B. Ion lng tnh D. Tt c u sai 40: nhn nh no sau y ng nht? A. Zn(OH)2 l mt baz tan. B. Zn(OH)2 l mt baz mnh . C. Zn(OH)2 l mt baz lng tnh.D. Zn(OH)2 l mt hirxit lng tnh. 41: Baz lin hp ca H3O+ l: A. H+ C. OHB. H2O D. H2O, OH-

Cho bit : pKa(CH3COOH) = 4,75 pKa(H3PO4) = 2,13 pKa(H2PO4-)=7,21 v pKa = -lgKa. Hy sp xp theo th t tng dn tnh axit ca cc axit trn: A. CH3COOH < H2PO4- < H3PO4 B. H2PO4- < H3PO4 < CH3COOH C. H2PO4- < CH3COOH < H3PO4 D. H3PO4 < CH3COOH < H2PO443: Ion no sau y c th va l axit,va l baz theo quan im ca Bronxted: A. HSO4C. HSO32B. S D. CO3244: Khi lng NaOH c trong 0,5 lt dd nng 0,3M l: A. 6 g C. 24g B.12g D. 18g 45: Cho bit: 1. Al(OH)3 + 3HCl =AlCl3 + 3H2O 2. Al(OH)3 + NaOH = NaAlO2+ 2H2O 3. 2Al(OH)3 = Al2O3 + 3H2O Nhng phn ng no trong s cc phn ng trn chng minh tnh cht lng tnh ca Al(OH)3 ? A. (1) & (3) C. (2) & (3) B. (1) & (2) D. (1), (2) & (3) 46: Theo Bronxted th nhng kt lun no sau y ng ? 1. Dd NH3 l mt baz . 2. CaCl2 l mt baz . 3. CuO l mt baz . 4. H2PO4- l mt ion lng tnh . A. (2), (3), (4) C. (1), (3), (4) B. (1), (4) D. (1), (2) 47: nh gi mnh ca axt, baz ngi ta da vo: A. Kh nng cho hoc nhn proton. B. in li. C. pH. D. Hng s axit,baz. 48: Cho bng sau: Axit Ka 250C H2SO3 1,7.10-2 + NH4 5,6.10-10 H2 S 8,9.10-8 HSO4 1,2.10-2 HSO3 5,6.10-8 Hy sp xp theo th t tng dn tnh axt ca cc axt trn: A. NH4+ < H2S < HSO3- < HSO4- < H2SO3 B. NH4+ < HSO3- < H2S < HSO4- < H2SO3 C. H2S < NH4+ < HSO3- < HSO4- < H2SO3

42:

30

D. H2SO3 < HSO4-< H2S < HSO3-< NH4+ 49: Dy cc cht v ion no di y c tnh baz ? A. S2-, CH3COO-, PO43-, FeO B. NH4+, Na+, ZnO, CuO C. Cl-, CO32-, HCO3-, CaO D. HSO4-, HCO3-, NH4+, Cu( OH)2 50: Hy tm dy cc cht v ion lng tnh trong cc dy cht v ion sau: A. Al2O3, PbO, ZnO, HSO4- B. Al2O3, PbO, HSO4-, HCO3C. H2O, Al2O3, HCO3-, ZnO D. Al2O3, NH4+, PbO, HS51: Dy cc cht v ion c tnh axit l: A. HSO4-, NH4+, CH3COOH, HCO3B. NH4+, HCO3-, CH3COO-, SO32C. ZnO, Al2O3, HSO4-, NH4+ D. HSO4-, NH4+, CH3COOH, H2S 52: Trong cn bng : H2O + NH3 = NH4+ + OHCp axt - baz lin hp ng l : A. H2O, NH4+ C. H2O, H+ B. H2O, NH3 D. H2O, OH53: Th tch dd NaOH 2M ti thiu hp th ht 5,6 lt kh SO2(ktc) l: A. 250 ml C. 275 ml B. 125 ml D. 500 ml 54: Dd axit clohiric c th phn ng vi cc cht no trong cc dy cht di y? A. BaSO4, CaCO3, Na2SO4 B. CuS, PbS, Na2SO3 C. NaOH, CaCO3, FeS D. KCl, CaSO4,NH4OH 55: Cho 2,24 lt kh CO2(ktc) vo 20 lt dd Ca(OH)2, ta thu c 6 gam kt ta . Vy nng mol/l ca dd Ca(OH)2l: A. 0,004 M C. 0,006 M B. 0,002 M D. 0,008 M 56: Trn ln 100 ml dd KOH 1M vi 50 ml dd H3PO4 1M th nng mol/l ca mui trong dd thu c l: A. 0,44 M C. 0,66 M B. 0,33 M D. 1,1 M 57: Dd A cha NaOH 1M v Ca(OH)2 0,01M . Sc 2,24 lt kh CO2 vo 400 ml dd A, ta thu c mt kt ta c khi lng: A. 10 g C. 4 g B. 1,5 g D. 0,4 g 58: Cho cc cht v ion sau: HCO3-, H2O, Al2O3, ZnO, HSO4-, Cu(OH)2,

CH3COONH4, H2SO3. Theo Bronxted, cc cht v ion no l lng tnh ?. A. Al2O3, ZnO, HSO4-, H2SO3 B. HCO3-, H2O, Al2O3, ZnO, CH3COONH4 C. HCO3-, Al2O3, ZnO, Cu(OH)2 D. HSO4-,CH3COONH4,Al2O3, ZnO,HCO359: Trn ln 100 ml dd KOH 1M vi 100 ml dd HCl 0,5 M c dd D. Nng mol/lca ion OH- v K+ trong dd D ln lt l: A. 0,05M; 0,25M C. 0,05M; 0,05M B. 0,25M; 0,05M D. 0,25M; 0,5M 60: Trn ln 100 ml dd Ba(OH)2 0,5M vi 100 ml dd HCl 0,5 M c dd A. Th tch (ml) dd H2SO4 1M va trung ho dd A l: A. 250 ml C. 50 ml B. 25 ml D. 150 ml 61: Tm biu thc sai trong s cc biu thc sau: A. pH = - lg[H+] C. pH = lg[H+] B. pH + pOH = 14 D.[H+ ] =10-14.[OH-] 62: Nng mol/l ca dd NaOH bng bao nhiu nu pH =11 ? A. 10-11 M C. 103M 11 B. 10 M D. 10-3M 63: Nng mol/l ca dd Ba(OH)2 bng bao nhiu nu nng ion H3O+ l 2.10-14 ? A. 2,5.10-1M C. 5.10-2M -1 B. 5.10 M D. 2,5.10-2M 64: pOH ca dd KOH 0,0001 M l: A. 3 C. 4 B. 10 D. 11 65: Dd axt axetic trong nc c nng 0,1 M . Bit 1% axt b phn li . Vy pH ca dd bng bao nhiu ? A. 11 C. 10 B. 3 D. 4 66: pOH ca dd HCl 1 M l: A. 1 C. 14 B. 13 D. 0 67: Nu pOH ca dd A l 2,5 v pH ca dd B l 3,5 . iu nhn nh no sau y l ng ? A. Dd A c nng H+ cao hn B. B. Dd B c tnh baz cao hn A. C. Dd A c tnh axt cao hn B. D. Dd A c tnh baz cao hn B. 68: pH ca dd HCl 10-13 M l : A. 1 C. 7 B. 14 D. 13

31

69: Cn thm mt th tch nc (V2) gp bao nhiu ln th tch ban u (V1) pha long dd c pH=3 thnh dd c pH=4 ? A. V1= 9V2 C. V2=10V1 B. V2=9V1 D. V2=V1 70: Cho dd NaOH c pH=12 (dd A) . Cn pha long dd A bao nhiu ln thu c dd NaOH c pH=11? A. 8 C. 10 B. 9 D. 11 71: Cho 0,011 mol NH4Cl vo 100 ml dd NaOH c pH=12 . un si dd, sau lm ngui v thm vo vi git phenol phtalein. Hy tm xem trong s cc kt lun di y, no m t cha ng hin tng ca th nghim trn? A. Dd c mu hng khi nh phenolphtalein vo. B. Dd khng c mu khi nh phenolphtalein vo. C. Khi un si dd c kh thot ra lm ho mui mu trng mt a c tm dd HCl c. D. Khi un si dd c kh mi khai thot ra. 72: Mt dd c nng ion hirxit l -4 1,4.10 M, th nng ion H3O+ trong dd bng bao nhiu? A. 7,2.10-11M C. 1.10-14M -10 B. 1,4.10 M D. 7,2.10-15M 73: pH ca dd c nng ion H3O+ bng 1,2 .10-4M l: A. 3,8 C. 8,2 B. 3,92 D. 10,08 74: pH ca dd HCN 0,01M (Ka= 4.1010 ) l: A. 10,3 C. 8,3 B. 3,7 D. 5,7 75: pH ca dd CH3COOH 1M l 3,5. Hy xc nh phn trm ion ho ca axt axtic : A. 3,1 C. 0,31 B.3,5 D. 0,031 76: Mt dd axit H2SO4 c pH=4.Hy xc nh nng mol/l ca dd axit trn. A. 5.10-4M C. 1.10-4M -5 B. 5.10 M D. 2.10-4M 77: Trn ln 50 ml dd HCl 0,12M vi 50 ml dd NaOH 0,1M .Vy pH ca dd thu c bng bao nhiu? A. 2 C. 4 B. 3 D. 1

78: Dn 3,36 lt kh HCl (ktc) vo 1500 ml nc . Gi s th tch dd khng thay i th dd thu c c pH bng bao nhiu? A. 2 C. 1 B. 1,5 D. 3 79: pH ca nc tinh khit bng: A. 14 C. 7 B. 5 D. 10 80: Thay i mt dd c pH = 5 thnh dd c pH = 8 ta phi: B. A. Cho dd bay hi nc . Thm vo mt t baz . C. Thm vo mt t axit . D. Phi tin hnh bng cch khc. 81: Thay i mt dd t pH=12 thnh dd c pH=6 ta phi : A. Cho thm nc vo dd . B. Cho dd bay bt hi nc. C. Thm vo mt t axit . D. Thm vo mt t baz . 82: S ion H+ trong 1 ml dd c pH=11 l : A. 10-11 C. 6,023.1012 -14 B. 10 D. 6,023.109 83: S ion OH trong 100 ml dd c pH=9 l : A.10-6 C. 6,023.1014 -9 B. 10 D. 6,023.1017 84: Nng ion H+ trong dd thay i th no pH ca dd tng ln 1 n v ? A. Gim i 10 ln . B. Tng ln 10 ln . C. Gim i 1 mol/l . D. Tng thm 1 mol/l . 85: Trn ln 20 ml dd HCl 0,05M vo 20 ml dd H2SO4 0,075M. Nu trong qu trnh trn khng lm co gin th tch th pH ca dd thu c l: A. 1 C. 3 B. 1,5 D. 2 86: pH ca mt dd ch c gi tr t 1 n 14 v l : A. Nng H+ hay OH- ca dd ch c gi tr t 10-7M n 10-14 M. B. Trong thc t khng c nhng dd axit hay baz m [H+] 7M hay [OH-] 7M. C. Hm pH=-lg[H+] m [H+] nm trong on [10-1,10-14]. D. pH ch c dng o nng axit hay baz ca nhng dd axit

32

hay baz m [H+] 10-1M hay [OH-] 101 M v trong cc dd long, rt long , ta lun c [H+][OH-]=10-14. 87: C th to c bao nhiu dd trong sut t cc ion sau: K+, Ba2+, Mg2+, SO42-, Cl- . A. 4 C. 5 B. 6 D. 3 88: Chn nhng dy ion c th cng tn ti trong mt dd. A. H+, NO3-, Fe3+, Ca2+ B. Mg2+, CO32-, K+, SO42C. Cu2+, Cl-, S2- , Fe2+ D. Na+, Ag+, NO3-, Cl89: nhn nh no sau y sai ? A. Dd baz c cha ion OH-. B. Dd axit c cha ion H+. C. Dd trung ho c pH=7. D. Dd mui c tnh axit. 90: S thu phn Natri axetat to ra : A. Axt mnh v baz mnh . B. Axt yu v baz mnh . C. Axt mnh v baz yu . D. Axt yu v baz yu . 91: Mui c to thnh bng phn ng trung ho ca mt axit mnh v mt bag yu l: A. KNO3 C. CH3COONH4 B. Na2CO3 D. NH4Cl 92: S thu phn amoni nitrat to ra: A. Mt bag yu v mt axit mnh. B. Mt bag yu v mt axit yu. C. Mt bag mnh v mt axit yu. D. Mt bag mnh v mt axit mnh. 93: Trong s cc dd sau: Na2CO3, KCl, CH3COONa, NaHSO4, NH4Cl. Nhng dd no c pH < 7 A. KCl, NH4Cl C. CH3COONa, Na2CO3B. Na2CO3, NaHSO4 D. NH4Cl, NaHSO4 94: Trong cc mui cho di y: NaCl, Na2CO3,K2S, K2SO4,NaNO3, NH4Cl,ZnCl2 Nhng mui no khng b thu phn ? A. NaCl, NaNO3, K2SO4 B. Na2CO3, ZnCl2, NH4Cl C. NaCl, K2S, NaNO3, ZnCl2 D. NaNO3, K2SO4, NH4Cl 95: Mui no sau y b thu phn to dd c pH >7 A. CaCl2 C. (NH4)2 SO4 B. Al2(SO4)3 D. Na2S

96: Cho qu tm vo dd ca cc mui sau y: KCl, NH4Cl, AlCl3, Na2SO3, (CH3COO)2Ca Dd no lm cho qu tm chuyn sang mu xanh ? A. KCl, NH4Cl B. Na2SO3, (CH3COO)2Ca C.NH4Cl, (CH3COO)2Ca D. AlCl3 , Na2SO3 97: Trong cc mui cho di y, mui no khng phi l mui axit ? C. Na2HPO3 A. NaHCO3 B. NaH2PO4 D. NaH2PO3 98: Dy cc dd mui no sau y c tnh axit ? A. KCl, Na2SO4, Na2CO3 B. AlCl3, NH4NO3, CH3COOK C. K2S, CH3COONa, K2 SO3 D. ZnCl2, NH4Cl, Cu(NO3)2 99: Dy cc dd mui no sau y c tnh bag ? A. Na2CO3, K2S, Na3PO4 B. NaNO3,CaCl2, Na2SO3 C. NaCl, K2SO4, Al(NO3)3 D. CH3COONa, K2SO4, K2S 100: Dd mui no sau y c pH=7 ? A. Fe2(SO4)3 C. K3PO4 B. KNO3 D. K2SO3 101: iu khng nh no sau y l khng ng ? A. Dd cha cc ion: Na+, K+, S2- c mi trng baz . B. Dd cha cc ion: Na+,Cl-, SO42mi trng trung tnh . C. Dd cha cc ion: NH4+, Fe3+, NO3- c mi trng axit . D. Dd cha cc ion: Na+, K+,PO43c mi trng trung tnh. 102: Nhn vo cn bng : CO32- + H2O = HCO3- + OH- cho php ta kt lun rng dd K2CO3 c: A. Mi trng axit . B. Mi trng baz . C. pH = 7 D. pH < 7 103: Mui no sau y khi b thu phn to ra dd c pH >7 ? A. BaCl2 C. K2SO3 B. NH4Cl D. FeCl3 104: Trong s cc dd cho di y: Na2SO3, K2SO4, NH4NO3, (CH3COO)2Ca,

33

NaHSO4, Na2S, Na3PO4, K2CO3, c bao nhiu dd c pH >7? A. 5 C. 4 B. 3 D. 6 105: Kt lun no sai trong s cc sau ? A. Dd cha cc ion : NH4+, NO3-, + K c pH = 7 . B. Dd cha cc ion : Ba2+, Na+,Brc pH = 7 . C. Dd cha cc ion : K+, CH3COO-, Cl c pH > 7 . D. Dd cha cc ion : Cu2+, Cl-, 2SO4 c pH < 7 . 106: C 4 dd : HCl, K2CO3, Ba(OH)2, KCl ng trong 4 l ring bit . Nu ch dng qu tm th c th nhn bit c : A. HCl, Ba(OH)2 B. HCl, K2CO3 , Ba(OH)2 C. HCl, Ba(OH)2, KCl D. C bn dd. 107: Cho dd cha cc ion sau: {K+, 2+ 2+ Ca , Ba , Mg2+, H+, Cl- }. Mun tch c nhiu cation ra khi dd m khng a ion l vo th ta c th cho dd trn tc dng vi dd no trong s cc dd sau : A. Na2SO4 va . D. Na2CO3 va . B. K2CO3 va . C. NaOH va . 108: Theo nh ngha axit, baz ca Bronxted, hy xt cc cht v ion sau: HCO3-, HSO4-, NH4+, Al2O3, CH3COO- . Nhng cht hay ion no c tnh axit ? A.HSO4- , NH4+ , HCO3 B. Al 2 O3 , HSO4- , CH3COO C. NH4+ , HCO3 D. HSO4-, NH4+ 109: Theo nh ngha axit, baz ca Bronxted, hy xt cc cht v ion sau: Ca2+, HSO3-,SO32-, HSO4-, NH4+, Al2O3, CH3COO- . Nhng cht hay ion no c tnh baz ? A. SO32- , CH3COO B. SO32-, CH3COO - , HSO3 C. NH4+, Ca2+, Al 2 O3 D. HSO4-, HSO3-, NH4+ 110: Theo nh ngha axit, baz ca Bronxted, hy xt cc cht v ion sau: HCO3-, H2O, HSO4-, ZnO, Al2O3, Fe(OH)2 . Nhng cht hay ion no c tnh lng tnh ? A. Al 2 O3, ZnO, HSO4-, H2O B.Al 2 O3, ZnO, HSO4- , HCO3 -

C. Al 2 O3, ZnO, Fe(OH)2, HSO4D. Al 2 O3, ZnO, H2O, HCO3 111: Theo nh ngha axit, baz ca Bronxted, hy xt cc ion sau: K+, Cl, CO32-, NH4+, HS -, S2-,Ba2+ . Nhng ion no l ion trung tnh ? C. K+, Cl-, Ba2+ A. Ba2+, Cl-, HS B. HS -, CO32-, NH4+ D. Cl- , S2- , NH4+ 112: Cp cht no di y khng th tn ti trong mt dd? A.KNO3 & CuCl2 C. NaHCO3 & NaOH B. CuSO4 & HNO3 D. Na2SO4 & KCl 113: Phng trnh ion thu gn ca phn ng gia dd HCl v dd amoniac l: A. HCl + NH3 = NH4+ + ClB. H+ + NH3 = NH4+ C. H+ + NH4OH = NH4+ + H2O D. H+ + NH4+ + OH- = H2O + NH4+ 114: Cp cht no sau y khng c phn ng ho hc xy ra trong dd ? A. HNO3 + K2CO3 C. Na2S + H2SO4 B.NH4Cl + KNO3 D. MgCl2 + NaOH 115: Theo phng trnh ion thu gn th ion OH- c th phn ng vi nhng ion no di y ? A.H+, NH4+, Ca2+, Mg2+, Fe2+, K+ B. NH4+, HCO3-, Cu2+, Mg2+, Fe2+, HSO4C. H+, HCO3-, CO32-, Fe2+, HSO4D. H+, NH4+, Cu2+, CO32-, HSO4116: Ion CO32- khng phn ng vi cc ion no sau y ? A.NH4+, K+, Na+ B. H+, NH4+, K+, Na+ C.Ca2+, Mg2+, Na+ D. Ba2+, Cu2+, NH4+, K+ 117: Nu qui nh rng hai ion gy ra phn ng trao i hay trung ho l mt cp ion i khng th tp hp cc ion no sau y c cha ion i khng vi ion OH- ? A. Ca2+, K+, SO42-, ClB. Ca2+, Ba2+, HCO3-, HSO3C. Ca2+, K+,Ba2+, ClD. Na+, Ba2+, NO3-, SO42118: C 4 dd ng trong 4 l b mt nhn l : (NH4)2SO4, NH4Cl, Na2SO4, NaOH . Nu ch c php dng mt thuc th nhn bit 4 cht lng trn, ta c th dng thuc th no sau y ? A. DD AgNO3 C. DD KOH B. DD BaCl2 D. DD Ba(OH)2.

34

119: Mt cc ng 200 ml dd AlCl3 2M . Rt vo cc ny 200 ml dd NaOH nng a mol/l, ta thu c mt kt ta, em sy kh v nung n khi lng khng i th c 5,1g cht rn. Hi a c gi tr no sau y ? A. 1,5M C. 1M hay 1,5M B. 1,5M hay 3M D. 1,5M hay 7,5M 120: Mt cc ng 100 ml dd AlCl3 1M . Rt vo cc ny V ml dd NaOH nng 2M, ta thu c mt kt ta, em sy kh v nung n khi lng khng i th c 5,1g cht rn. Vy gi tr ca V l : A. 150 ml C. 150 ml hay 750 ml B. 750 ml D. 150 ml hay 650ml 121: Cho cc dd X, Y, Z, T cha cc tp hp ion sau : X: {Na+, NH4+, SO42-, Cl-} Y: {Ca2+,Ba2+, Cl-, OH-} Z: {Ag+, K+, H+, NO3-} T: {K+, NH4+, HCO3-, CO32-} Trn hai dd vo nhau th cp no s khng c phn ng ? A. X + Y C. Z + T B. Y + Z D. X + T 122: Hai ion ngc du gy ra phn ng trao i hay trung ho c gi l mt cp ion i khng. Hai ion i khng gp nhau th nht nh c phn ng d rng mt trong hai ion ang dng hp cht rn hay dng ion a nguyn t. Cc phn ng no sau y l nhng th d v kt lun trn ? (1)HCO3- + OH- = H2O + CO32(2)CaCO3+ 2H+ = Ca2+ + H2O + CO2 (3)Zn + 2H+ = Zn2+ + H2 (4)FeS + 2H+ = Fe2+ + H2S (5)Cu(OH)2 + 2H+ = Cu2+ + 2H2O (6)CaO + CO2 = CaCO3 A. (1), (2), (3), (4)

B. (2), (3), (4), (5) C. (1), (2), (4), (6) D. (1), (2), (4), (5) 123: Trong cc tp hp ion di y: T1 = {Ca2+, Mg2+, Cl-, NO3-} T2 = + {H , NH4+, Na+, Cl-, SO42-} T3 = {Ba2+, Na+, NO3-, SO42-} T4 = {Cu2+, Fe2+, Cl-, SO42-, OH-} T5 = {NH4+, H+, CO32-, Cl-} Tp hp no cha cc ion c th ng thi tn ti trong cng mt dd? C. T3, T4, T5 A. T1, T3, T4 B. T1, T2 D. T2, T4 124: Trong cc tp hp ion di y: T1 = {Ba2+, Mg2+, Cl-, NO3-} T2 = {K+, NH4+, Na+, S2-, PO43-} T3 = {Ba2+, Ca2+, NO3-, SO42-} T4 = {Zn2+, Fe3+, Cl-, SO42-, OH-} T5 = {NH4+, H+, SO32-, Cl-} Tp hp no cha cc ion khng th ng thi tn ti trong cng mt dd ? A. T3, T4, T5 C. T1, T2 B. T2, T4, T5 D. T3, T5 125: Cho cc phn ng sau : (1)Fe + 2HCl = FeCl2 + H2 (2)CuCl2 + H2S = CuS + 2HCl (3)Al + 4HNO3= Al(NO3)3 +NO +2H2O (4)CaCO3 + 2H+ = Ca2+ + H2O + CO2 (5)CuCl2 +2NaOH = Cu(OH)2 + 2NaCl Nhng phn ng no l phn ng trao i ion ? A. (1), (2), (5) C. (1), (3), (5) B. (3), (4), (5) D. (2), (4), (5) 126: Nhng cation no di y s to mui tan vi nhng anion sau: CH3COO-, Cl-, Br -, I-, S2-, SO42-, PO43- . A. Zn2+, Pb2+, K+ C. NH4+, K+, Ca2+ +, + + B. NH4 K , Na D. Fe2+, Ca2+, Cu2+

35

CHNG IV.
PHN NG HA HC PHN NG OXI HA KH IN PHN TC PHN NG V CN BNG HA HC
I. PHN NG HA HC
Qu trnh bin i cc cht ny thnh cc cht khc c gi l phn ng ho hc. Trong phn ng ho hc tng khi lng cc cht tham gia phn ng bng tng khi lng cc cht to thnh sau phn ng. Cc dng phn ng ho hc c bn: a) Phn ng phn tch l phn ng trong mt cht b phn tch thnh nhiu cht mi. V d: CaCO3 = CaO + CO2 b) Phn ng kt hp l phn ng trong hai hay nhiu cht kt hp vi nhau to thnh mt cht mi. V d. BaO + H2O = Ba(OH)2. c) Phn ng th l phn ng trong nguyn t ca ngyn t ny dng n cht thay th nguyn t ca nguyn t khc trong hp cht. V d. Zn + H2SO4 long = ZnSO4 + H2 d) Phn ng trao i l phn ng trong cc hp cht trao i nguyn t hay nhm nguyn t vi nhau. V d. BaCl2 + NaSO4 = BaSO4 + 2NaCl. e) Phn ng oxi ho - kh

II. PHN NG OXI HA KH

1. S oxi ho. thun tin khi xem xt phn ng oxi ho - kh v tnh cht ca cc nguyn t, ngi ta a ra khi nim s oxi ho (cn gi l mc oxi ho hay in tch ho tr). S oxi ho l in tch quy c m nguyn t c c nu gi thuyt rng cp e lin kt (do 2 nguyn t gp chung) chuyn hon ton v pha nguyn t c m in ln hn. S oxi ho c tnh theo quy tc sau : Tng i s s oxi ho ca cc nguyn t trong phn t trung ho in bng 0. Tng i s s oxi ho ca cc nguyn t trong mt ion phc tp bng in tch ca ion. V d trong ion , s oxi ho ca H l +1, ca O l 2 ca S l +6. + 1 + 6 + (2. 4) = 1. Trong n cht, s oxi ho ca cc nguyn t bng 0. V d: Trong Cl2, s oxi ho ca Cl bng 0. Khi tham gia hp cht, s oxi ho ca mt s nguyn t c tr s khng i nh sau. + Kim loi kim lun bng +1. + Kim loi kim th lun bng +2. + Oxi (tr trong peoxit bng 1) lun bng 2. + Hiro (tr trong hirua kim loi bng 1) lun bng 2.

36

+ Al thng bng +3. Ch : Du ca s oxi ho t trc gi tr, cn du ca ion t sau gi tr. V d: 2. nh ngha phn ng oxi ha kh Phn ng oxi ho - kh l phn ng trong c s trao i e gia cc nguyn t hoc ion ca cc cht tham gia phn ng, do lm thay i s oxi ho ca chng. V d: Cht nhng e gi l cht kh (hay cht b oxi ho). Cht thu e gi l cht oxi ho (hay cht b kh). Qu trnh kt hp e vo cht oxi ho c gi l s kh cht oxi ho Qu trnh tch e khi cht kh c gi l s oxi ho cht kh: 3. Cn bng phng trnh phn ng oxi ho - kh. Nguyn tc khi cn bng : Tng s e m cht kh cho phi bng tng s e m cht oxi ho nhn v s nguyn t ca mi nguyn t c bo ton. Qu trnh cn bng tin hnh theo cc bc: 1) Vit phng trnh phn ng, nu cha bit sn phm th phi da vo iu kin cho bi suy lun. 2) Xc nh s oxi ho ca cc nguyn t c s oxi ho thay i. i vi nhng nguyn t c s oxi ho khng thay i th khng cn quan tm. 3) Vit cc phng trnh e (cho - nhn e). 4) Cn bng s e cho v nhn. 5) a h s tm c t phng trnh e vo phng trnh phn ng. 6) Cn bng phn khng tham gia qu trnh oxi ho - kh. V d: Cho ming Al vo dd axit HNO3 long thy bay ra cht kh khng mu, khng mi, khng chy, nh hn khng kh, vit phng trnh phn ng v cn bng. Gii: Theo u bi, kh bay ra l N2. Phng trnh phn ng (bc 1):

Bc 5: Bc 6: Ngoi 6 HNO3 tham gia qu trnh oxi ho - kh cn 3.10 = 3OHNO3 to thnh mui nitrat (10Al(NO3)3). Vy tng s phn t HNO3 l 36 v to thnh 18H2O. Phng trnh cui cng: Dng ion:

37

Ch : i vi nhng phn ng to nhiu sn phm trong nguyn t nhiu s oxi ho khc nhau, ta c th vit gp hoc vit ring tng phn ng i vi tng sn phm, sau nhn cc phn ng ring vi h s t l theo iu kin u bi. Cui cng cng gp cc phn ng li. V d: Cn bng phn ng:

Gii Cc phn ng ring ( cn bng theo nguyn tc trn):

c t l mol trn, ta nhn phng trnh (1) vi 9 ri cng 2 phng trnh li: 4. Mt s dng phn ng oxi ho - kh c bit 1. Phn ng oxi ho kh ni phn t. Cht oxi ho v cht kh l nhng nguyn t khc nhau nm trong cng mt phn t. V d.

2. Phn ng t oxi ho - t kh Cht oxi ho v cht kh cng l mt loi nguyn t trong hp cht. V d: Trong phn ng.

c) Phn ng c 3 nguyn t thay i s oxi ho. V d: Cn bng phn ng sau theo phng php cn bng e

d) Phn ng oxi ho - kh c mi trng tham gia. mi trng axit thng c ion H+ tham gia to thnh H2O. V d: mi trng kim thng c ion OH tham gia to thnh H2O. V d:

mi trng trung tnh c th c H2O tham gia. V d:

38

III. S IN PHN
1. nh ngha. in phn l s thc hin cc qu trnh oxi ho - kh trn b mt in cc nh dng in mt chiu bn ngoi Qu trnh in phn c biu din bng s in phn. V d: S in phn NaCl nng chy.

catt: xy ra qu trnh kh. ant: xy ra qu trnh oxi ho. Phng trnh in phn NaCl nng chy: 2. in phn hp cht nng chy. trng thi nng chy, cc tinh th cht in phn b ph v thnh cc ion chuyn ng hn lon. Khi c dng in mt chiu chy qua, ion dng chy v catt v b kh , ion m chy v ant v b oxi ho . V d: in phn KOH nng chy.

Phng trnh in phn

in phn nng chy xy ra nhit cao nn c th xy ra phn ng ph gia sn phm in phn (O2, Cl2 ... ) v in cc (ant) thng lm bng than ch. V d: in phn Al2O3 nng chy (c pha thm criolit 3NaF.AlF3) 1000oC

Phng trnh in phn

Phn ng ph:

39

(Than ch lm ant b mt dn, nn sau mt thi gian phi b sung vo in cc). ng dng: Phng php in phn hp cht nng chy c dng iu ch cc kim loi hot ng mnh: iu ch kim loi kim: in phn mui clorua hoc hiroxit nng chy. iu ch kim loi kim th: in phn mui clorua nng chy. iu ch Al: in phn Al2O3 nng chy. 3. in phn dd nc a) Nguyn tc: Khi in phn dd, tham gia cc qu trnh oxi ho - kh in cc ngoi cc ion ca cht in phn cn c th c cc ion H+ v OH ca nc v bn thn kim loi lm in cc. Khi qu trnh oxi ho - kh thc t xy ra ph thuc vo so snh tnh oxi ho - kh mnh hay yu ca cc cht trong bnh in phn. b) Th t kh catt Kim loi cng yu th cation ca n c tnh oxi ho cng mnh v cng d b kh catt (tr trng hp ion H+). C th p dng quy tc sau: D kh nht l cc cation kim loi ng sau Al trong dy th in ho (tr ion + H ), trong ion kim loi cng ci dy cng d b kh. Tip n l ion H+ ca dd Kh kh nht l cc ion kim loi mnh, k t Al, v pha u dy th in ho. (Al3+, Mg2+, Ca2+, Na+, ). Nhng ion ny thc t khng bao gi b kh khi in phn trong dd. c) Th t oxi ho cant Ni chung ion hoc phn t no c tnh kh mnh th cng d b oxi ho. C th p dng kinh nghim sau: D b oxi ho nht l bn thn cc kim loi dng lm ant. Tr trng hp ant tr (khng b n mn) lm bng Pt, hay than ch (C). Sau n cc ion gc axit khng c oxi: I, Br, Cl, Ri n ion OH ca nc hoc ca kim tan trong dd. Kh b oxi ho nht l cc anion gc axit c oxi nh anion ny khng b oxi ho khi in phn dd. d) Mt s v d p dng quy tc trn. V d 1: in phn dd CuCl2 vi in cc than ch: , , Thc t cc

Phng trnh in phn: V d 2: in phn dd NiCl2 vi in cc bng niken

40

Thc cht qu trnh in phn l s vn chuyn Ni t ant sang catt nh dng in. Phng php c ng dng tinh ch kim loi. V d 3: in phn dd Na2SO4 vi in cc Pt:

Phng trnh in phn:

V d 4: in phn dd NaCl vi ant bng than ch:

Phng trnh in phn: Trong qu trnh in phn, dd khu vc xung quanh catt, ion H+ b mt dn., H2O tip tc in li, do khu vc ny giu ion OH to thnh (cng vi Na+) dd NaOH. ant, ion Cl b oxi ho thnh Cl2. Mt phn ho tan vo dd v mt phn khuch tn sang catt, tc dng vi NaOH to thnh nc Javen: V vy mun thu c NaOH phi trnh phn ng to nc Javen bng cch dng mng ngn bao bc ly khu vc ant ngn kh Cl2 khuch tn vo dd. V d 5: in phn dd KNO3 vi ant bng Cu.

Khi in phn, khu vc catt, ion H+ mt dn, nng OH tng dn, dd c tnh kim tng dn. ant ion Cu2+ tan vo dd.

41

Trong dd xy ra phn ng. Phng trnh in phn: Bn thn KNO3 khng b bin i nhng nng tng dn. ng dng ca in phn dd: iu ch kim loi ng sau Al trong dy th in ho. Tinh ch kim loi. M v c kim loi bng in. iu ch mt s ho cht thng dng: H2, Cl2, O2,, hiroxit kim loi kim Tch ring mt s kim loi khi hn hp dd. 4. Cng thc Faray Trong : m l khi lng cht c gii phng khi in phn (gam) A l khi lng mol ca cht . n l s e trao i khi to thnh mt nguyn t hay phn t cht . Q l in lng phng qua bnh in phn (Culng). F l s Faray (F = 96500 Culng.mol-1) l l cng dng in (Ampe) t l thi gian in phn (giy) V d: Tnh khi lng oxi c gii phng ant khi cho dng in 5 ampe qua bnh in phn ng dd Na2SO4 trong 1 gi 20 pht 25 giy. Gii: p dng cng thc Faray: A = 16, n = 2, t = 4825 giy, I = 5;

IV. HIU NG NHIT CA PHN NG

a) Nng lng lin kt. Nng lng lin kt l nng lng c gii phng khi hnh thnh lin kt ho hc t cc nguyn t c lp. Nng lng lin kt c tnh bng kJ.mol v k hiu l E1k. V d nng lng lin kt ca mt s mi lin kt nh sau. H-H Cl - Cl H - Cl E1k = 436 242 432 b) Hiu ng nhit ca phn ng l nhit to ra hay hp th trong mt phn ng ho hc. Hiu ng nhit c tnh bng kJ.mol v k hiu l Q. Khi Q >0: phn ng to nhit. Khi Q<0: phn ng thu nhit. V d: CaCO3 = CaO + CO2 - 186,19kJ.mol. Phn ng t chy, phn ng trung ho thuc loi phn ng to nhit. Phn ng nhit phn thng l phn ng thu nhit.

42

- Mun tnh hiu ng nhit ca cc phn ng to thnh cc hp cht t n cht hoc phn hu mt hp cht thnh cc n cht ta da vo nng lng lin kt. V d: Tnh nng lng to ra trong phn ng. H2 + Cl2 = 2HCl. Da vo nng lng lin kt (cho trn) ta tnh c. Q = 2E1k (HCl) - [E1k(H2) + E1k(Cl2)] = 2 . 432 - (436 + 242) = 186kJ.mol. - i vi phn ng phc tp, mun tnh hiu ng nhit ca phn ng ta da vo nhit to thnh ca cc cht (t n cht), do n cht trong phn ng khng tnh n ( phn ng trn, nhit to thnh HCl l 186.2 = 93 kJ.mol V d: Tnh khi lng hn hp gm Al v Fe3O4 cn phi ly khi phn ng theo phng trnh. to ra 665,25kJ, bit nhit to thnh ca Fe3O4 l 1117 kJ.mol, ca Al2O3 l 1670 kJ.mol. Gii: Tnh Q ca phn ng: 3Fe3O4 + 8Al = 4Al2O3 + 9Fe (1) Theo (1), khi lng hn hp hai cht phn ng vi nhit lng Q l : 3 . 232 + 8 . 27 = 912g ta ra lng nhit 665,25 kJ th khi lng hn hp cn ly :

V. TC PHN NG V CN BNG HA HC
a) nh ngha: Tc phn ng l i lng biu th mc nhanh chm ca phn ng. K hiu l Vp.. Trong : C1 l nng u ca cht tham gia phn ng (mol/l). C2 l nng ca cht sau t giy phn ng (mol/l). b) Cc yu t nh hng n tc phn ng: Ph thuc bn cht ca cc cht phn ng. Tc phn ng t l thun vi nng cc cht tham gia phn ng. V d, c phn ng. A + B = AB. Vp. = k . CA . CB. Trong , k l hng s tc c trng cho mi phn ng. Nhit cng cao th tc phn ng cng ln. Cht xc tc lm tng tc phn ng nhng bn thn n khng b thay i v s lng v bn cht ho hc sau phn ng. c) Phn ng thun nghch v trng thi cn bng ho hc. Phn ng mt chiu (khng thun nghch) l phn ng ch xy ra mt chiu v c th xy ra n mc hon ton. V d: Phn ng thun nghch l phn ng ng thi xy ra theo hai chiu ngc nhau. V d: CH3COOH + CH3OH CH3COOCH3 + H2O Trong h thun nghch, khi tc phn ng thun (vt) bng tc phn ng nghch (vn) th h t ti trng thi cn bng. Ngha l trong h, phn ng thun v

43

phn ng nghch vn xy ra nhng nng cc cht trong h thng khng thay i. Ta ni h trng thi cn bng ng. Trng thi cn bng ho hc ny s b ph v khi thay i cc iu kin bn ngoi nh nng , nhit , p sut (i vi phn ng ca cht kh).

VI. HIU SUT PHN NG

C phn ng: A + B = C + D Tnh hiu sut phn ng theo sn phm C hoc D: Trong : qt l lng thc t to thnh C hoc D. qlt l lng tnh theo l thuyt, ngha l lng C hoc D tnh c vi gi thit hiu sut 100%. Ch : Khi tnh hiu sut phn ng phi tnh theo cht sn phm no to thnh t cht u thiu, v khi kt thc phn ng cht u phn ng ht. C th tnh hiu sut phn ng theo cht phn ng A hoc B tu thuc vo cht no thiu. Cn phn bit gia % cht tham gia phn ng v hiu sut phn ng. V d: Cho 0,5 mol H2 tc dng vi 0,45 mol Cl2, sau phn ng thu c 0.6 mol HCl. Tnh hiu sut phn ng v % cc cht tham gia phn ng. Gii: Phng trnh phn ng: H2 + Cl2 = 2HCl Theo phng trnh phn ng v theo u bi, Cl2 l cht thiu, nn tnh hiu sut phn ng theo Cl2: Cn % Cl2 tham gia phn ng =

% H2 tham gia phn ng = Nh vy % cht thiu tham gia phn ng bng hiu sut phn ng. i vi trng hp c nhiu phn ng xy ra song song, v d phn ng crackinh butan:

Cn ch phn bit: + Nu ni "hiu sut phn ng crackinh", tc ch ni phn ng (1) v (2) v phn ng (3) khng phi phn ng crackinh. + Nu ni "% butan tham gia phn ng", tc l ni n c 3 phn ng. + Nu ni "% butan b crackinh thnh etilen" tc l ch ni phn ng (2).

44

CU HI V BI TP
1: Pht biu no sau y lun lun ng: A. Mt cht hay ion th hoc ch c tnh kh, hoc ch c tnh oxi ho B. Trong mi phn nhm chnh ca bng h thng tun hon, ch gm cc nguyn t kim loi hoc gm cc nguyn t phi kim. C. S nguyn t ca mi nguyn t trong cng thc phn t lun lun l s nguyn dng D. Tt c cc pht biu trn u lun lun ng 2: nh ngha ng v phn ng oxi ho- kh: A- Phn ng oxi ho- kh l phn ng trong tt c cc nguyn t tham gia phn ng u phi thay i s oxi ho B- Phn ng oxi ho- kh l phn ng khng km theo s thay i s oxi ho cc nguyn t. C- Phn ng oxi ho- kh l phn ng trong nguyn t hay ion ny nhng e cho nguyn t hay ion khc D- Phn ng oxi ho- kh l phn ng trong qu trnh oxi ho v qu trnh kh khng din ra ng thi. 3: Chn nh ngha sai: A- Cht oxi ho l cht c kh nng nhn e B- Cht kh l cht c kh nng nhn e C- Cht kh l cht c kh nng nhng e D- S oxi ho l qu trnh cho e 4: Chn nh ngha ng v cht kh: A- Cht kh l cc ion cho e B- Cht kh l cc nguyn t cho e C- Cht kh l cc phn t cho e D- Cht kh l cc nguyn t, phn t hay ion c kh nng cho e 5: Pht biu no sau y sai: A- Oxi ho mt nguyn t l ly bt e ca nguyn t , lm s oxi ho ca nguyn t tng ln B- Cht oxi ho l cht c th thu thm e ca cc cht khc C- Tnh cht ho hc c bn ca kim loi l tnh kh D- Tt c u sai 6: Chn nh ngha ng v cht oxi ho: A- S oxi ho l in tch ca nguyn t trong phn t gi nh rng phn t ch c lin kt ion B- S oxi ho l s e trao i trong phn ng oxi ho- kh C- S oxi ho l ho tr ca nguyn t trong phn t

D- S oxi ho l s in tch xut hin nguyn t trong phn t khi c s chuyn dch e 7: Cc cht hay ion ch c tnh oxi ho: A-N2O5
,

Na+ , Fe2+

B-Fe3+ , Na+ , N2O5 , NO3- , Fe C-Na+ , Fe2+ , Fe3+, F, Na+, Ca , Cl2 D- Tt c u sai 8: Cc cht hay ion ch c tnh kh: A- SO2 , H2S , Fe2+ , Ca B- Fe , Ca , F , NO3C- H2S , Ca , Fe D- Tt c u sai 9: Chn phn ng thuc loi phn ng oxi ho- kh: A-CO2 + Ca(OH)2 = CaCO3 + H2O B-3Mg + 4H2SO4 = 3MgSO4 + S + 4H2O C-Cu(OH)2 + 2HCl = CuCl2 + 2H2O D-BaCl2 + H2SO4 = BaSO4 + 2HCl 10: Trong phn ng: CuO +H2= Cu + H2O Cht oxi ho l: ABCuO H2 C-Cu D-H2O

11: Trong phn ng: Cl2 + 2KOH = KCl + KClO + H2O A- Cl2 l cht kh B- Cl2 l cht oxi ho C- Cl2 khng l cht oxi ho, khng l cht kh D- Cl2 va l cht oxi ho, va l cht kh 12: S oxi ho ca cacbon trong phn t C3H6 l: A: +4 B: -4 C: +2 D: -2 13: S oxi ho ca Clo trong phn t CaOCl2 l: ABL 0 L (-1) C-l (+1) D-l (-1) v (+1)

14: Cho phng trnh phn ng: FeSO4 + KMnO4 + H2SO4 Fe2(SO4)3 + K2SO4 + MnSO4 + H2O H s cn bng ti gin ca FeSO4 l: A:10 B:8 C:6 D:2 15: Trong phn ng 164 th H2SO4 ng vai tr: A- Mi trng B- Cht kh C- Cht oxi ho D- Va cht oxi ho, va l mi trng 16: Trong phn ng sau: l

45

0 Mn +2 O2 + 4 HCl 1 Mn +2 Cl 2 + Cl 2 + H 2 O 4.3Mg + 4H2SO4 = 3MgSO4 + S +

HCl ng vai tr: A- Cht oxi ho B- Cht kh C-Mi trng D- Va l

4H2O

5.Mg(OH)2 + H2SO4 = MgSO4 + 2H2O Cc phn ng l phn ng oxi ho: A: B: 1, 3, 5 4, 5 C: 1, 4 D: 2, 4, 5

cht oxi ho, va l mi trng 17: T l s phn t HNO3 l cht oxi ho v s phn t HNO3 l mi trng trong phn ng: FeCO3 + HNO3 Fe(NO3)3+ NO+ CO2 + H2O l: AC8:1 1:8 BD1:9 9:1

23: Nhn xt no sau y khng ng: A- H2S ch th hin tnh kh B- SO3, H2SO4 ch th hin tnh oxi ho C- SO2, H2SO3 ch th hin tnh oxi ho D- SO2, H2SO3 va th hin tnh kh, va th hin tnh oxi ho 24: Chn khng hon ton ng: A- Trn bt k mt cht oxi ho vi mt cht kh th phn ng c xy ra B- Nguyn t trng thi oxi ho trung gian va c tnh oxi ho, va c tnh kh C- Trong phn ng oxi ho- kh, qu trnh oxi ho v qu trnh kh lun xy ra ng thi D- Phn ng km theo s thay i s oxi ho ca cc nguyn t: l phn ng oxi ho- kh 25: Phn ng no sau y l phn ng t oxi ho kh: A. 2FeS+1OH2SO4=Fe2(SO4)3+9SO2+1OH2O B. 2NO2+2NaOH=NaNO3 + NaNO2 +H2O C. 3KNO2 + HClO3 = 3KNO3 + HCl D. AgNO3 = Ag + NO2 + 1.2 O2 26: Phn ng no sau y l phn ng oxi ho- kh ni phn t: A. 4FeS2 + 11O2 = 2Fe2O3 + SO2 B. 2KNO3 + S + 3C= K2S + N2 + 3CO2 C . 2KClO3 + = 2KCl + 3O2 D.Cl2 + 2KOH = KCl + KClO + H2O 27: Ho tan hon ton mt oxit kim loi bng dd H2SO4 c, nng (va ) thu c 2,24 lt kh SO2 (iu kin tiu chun) v 120g mui. Cng thc ca oxit kim loi l: A.Al2O3 B.Fe2O3 C.Fe3O4 D.p s khc

18: Trong mi trng axit H2SO4 th dd no lm mt mu dd KMnO4 ABCuCl2 NaOH C-Fe2(SO4)3 D-FeSO4

19: Cho phn ng ho hc sau: MxOy + HNO3 M(NO3)n + NO +H2O H s cn bng ca phn ng ln lt l: A: 3 , (nx- 2y) , 2x , (2nx- y) , (nx- y) B: 6 , (2nx- y) , x , (nx- y) , (3nx- y) C: 3 , (4nx- 2y) , 3x , (nx- 2y) , (2nx- y) D: 2 , (3nx- 3y) , 2x , (2nx- 2y) , (2nx- 2y) 20: Hon thnh phng trnh phn ng ho hc: SO2 + KMnO4 + H2O cc cht l: A- K2SO4 , MnSO4 B- MnSO4 , KHSO4 C- MnSO4 , K2SO4 , H2SO4 D- MnSO4 , KHSO4 , H2SO4 21: phng trnh phn ng sau: 2KMnO4 + 16HCl = 2KCl + 2MnCl2 + 5Cl2 + 8H2O Trong 16 phn t HCl th: A- 11 phn t HCl l cht kh, 5 phn t HCl l mi trng phn ng B - 10 phn t HCl l cht kh, 6 phn t HCl l mi trng phn ng C- 6 phn t HCl l cht kh, 10 phn t HCl l mi trng phn ng D- 5 phn t HCl l cht kh, 11 phn t HCl l mi trng phn ng 22: Cho cc phng trnh phn ng: 1.Ca + H2O = Ca(OH) + H2 2.CO2 + Ca(OH)2 = CaCO3 + H2O
t 3.(NH4)2SO4 2NH3 + H2SO4
0

28: Chn nh nghi ng v hiu ng nhit A. Hiu ng nhit l nng lng to ra hay thu vo ca mt phn ng ho hc B. Hiu ng nhit l nng lng to ra ca mt phn ng ho hc C. Hiu ng nhit l nng lng thu vo ca mt phn ng ho hc

46

D. Hiu ng nhit l nng lng to ra hay thu vo 1 mol cht ca mt phn ng ho hc 29. Da v bng h thng tun hon nhng nguyn t c A. 1, 2, 3 electron ngoi cng c tnh oxi ha. B. 5, 6, 7 electron ngoi cng c tnh kh C. 7 electron ngoi cng c tnh oxi ha mnh nht D. Nguyn t thuc phn nhm ph ch c tnh oxi ho 30: Chn khng nh ng A. Phn ng to nhit: Cht tham gia phn ng km bn hn cht to thnh B. Phn ng to nhit c Q<0 C. Phn ng thu nhit: Cht to thnh bn hn cht tham gia phn ng D. Phn ng thu nhit: C H < 0 31: Tnh hiu ng nhit ca phn ng nung vi CaCO3 = CaO + CO2 Bit nhit to thnh CaCO3 l 1205. 512 kj CaO l 634. 942 kj; CO2 l 393. 338 kj A. 150 kj B. 177. 232 kj C. 187 kj D. 190 kj
0

D. Khng c phn ng xy ra na d c thm tc ng ca cc yu t bn ngoi nh: nhit , nng , p sut 36: Cho phng trnh phn ng: SO2 + 0.5 O2 SO3 to ra nhiu SO3 th iu kin no khng ph hp A. Tng nhit B. Ly bt SO3 ra C. Tng p sut bnh phn ng D. Tng nng O2 37: Khi tng p sut, phn ng no khng nh hng ti cn bng A. N2 +3H2 = 2NH3 B. 2CO +O2 = 2CO2 C. H2 + Cl2 = 2HCl D. 2SO2 + O2 = 2SO3 38: Cho phn ng thun nghch 4HCl + O2(k) = 2H2O + Cl2 Tc ng no s nh hng ti s tng nng clo (phn ng theo chiu thun ) A. Tng nng O2 B. Gim p sut chung C. Tng nhit bnh phn ng D. C 3 yu t trn 39: Cho phn ng: CaCO3 (r) = CaO(r) + CO2(k) Q Cn bng phn ng trn dch chuyn theo chiu thun khi: A. Tng nhit B. Gim p sut C. Gim nng D. Ch c A, B 40: S chuyn dch cn bng l A. Phn ng trc tip theo chiu thun B. Phn ng trc tip theo chiu nghch C. Chuyn t trng thi cn bng ny sang trng thi cn bng khc D. Phn ng tip tc xy ra c chiu thun v nghch. 41. Trong phn ng iu ch kh oxi trong phng th nghim bng cch nhit phn mui kali clorat, nhng bin php no sau y c s dng nhm mc ch tng tc phn ng? A. Dng cht xc tc mangan ioxit (MnO2). B. Nung hn hp kali clorat v mangan ioxit nhit cao.

32: Bit rng khi nhit tng ln 10 C th tc tng ln 2 ln. Vy tc phn ng tng ln bao nhiu ln khi tng nhit t 200 C n 1000C A. 16 ln B. 256 ln C. 64 ln D. 14 ln

33: C phn ng gia cc cht kh c thc hin trong mt bnh kn N2 + 3H2 = 2NH3 Tc phn ng tng ( hay gim) bao nhiu ln khi tng p sut ln 2 ln A. Tng ln 16 ln B. Tng ln 64 ln C. Gim 2 ln D. Gim 4 ln

34: Khi bt u phn ng, nng mt cht l 0. 024 mol/l. Sau 10 giy xy ra phn ng, nng ca cht l 0. 022 mol/l. Tc phn ng trong trng hp ny l: A. 0. 0003 mol/l. s B. 0. 00025 mol/l. s C. 0. 00015 mol/l. s D. 0. 0002 mol/l. s

35: Cn bng mt phn ng ho hc t c khi: A. t phn ng thun = t phn ng nghch B. v phn ng thun = v phn ng nghch C. C cht phn ng = C ca sn phm

47

C. Dng PP di nc thu kh oxi. D. Dng kali clorat v mangan ioxit khan. Hy chn phng n ng trong s cc phng n sau: A. A, C, D. C. B, C, D. B. A, B, D. D. A, B, C.

42. Trong nhng trng hp di y, yu t no nh hng n tc phn ng? A. S chy din ra mnh v nhanh hn khi a lu hunh ang chy ngoi khng kh vo l ng kh oxi. B. Khi cn bp than, ngi ta y np bp l lm cho phn ng chy ca than chm li. C. Phn ng oxi ho lu hunh ioxit to thnh lu hunh trioxit din ra nhanh hn khi c mt vanai oxit (V2O5). D. Nhm bt tc dng vi dd axit clohiric nhanh hn so vi nhm dy. Hy ghp cc trng hp t A n D vi cc yu t t 1 n 5 sau y cho ph hp: 1. Nng . 3. Kch thc ht. 5. Xc tc 43. Khi nhit tng ln 100C, tc ca mt phn ng ho hc tng ln 3 ln. Ngi ta ni rng tc phn ng ho hc trn c h s nhit bng 3. iu khng nh no sau y l ng? A.Tc phn ng tng ln 256 ln khi nhit tng t 200C ln 500C. B.Tc phn ng tng ln 243 ln khi nhit tng t 200C ln 500C. C.Tc phn ng tng ln 27 ln khi nhit tng t 200C ln 500C. D.Tc phn ng tng ln 81 ln khi nhit tng t 200C ln 500C. 44. H s nhit ca tc phn ng l gi tr no sau y? Bit rng khi tng nhit ln thm 500C th tc phn ng tng ln 1024 ln. A. 2,0 B. 2,5 C. 3,0 D. 4,0 2. Nhit . 4. p sut.

45. Hy cho bit ngi ta s dng yu t no trong s cc yu t sau tng tc phn ng trong trng hp rc men vo tinh bt c nu chn (cm, ng, khoai, sn) ru? A. Nhit . B. Xc tc. C. Nng . D. p sut. 46. Trong cc cp phn ng sau, cp no c tc phn ng ln nht? A. Fe + ddHCl 0,1M. B. Fe + ddHCl 0,2M. C. Fe + ddHCl 0,3M D. Fe + ddHCl 20%, (d = 1,2g.ml) 47. S ph thuc ca tc phn ng ho hc vo nng c xc nh bi nh lut tc dng khi lng: tc phn ng ho hc t l thun vi tch s nng ca cc cht phn ng vi lu tha bng h s t lng trong phong trnh ho hC. V d i vi phn ng: 2NH3 N2 + 3H2 Tc phn ng v c xc nh bi biu thc: v = k. [N2].[H2]3. Hi tc phn ng s tng bao nhiu ln khi tng p sut chung ca h ln 2 ln? Tc phn ng s tng: A. 4 ln B. 8 ln. C. 12 ln D.16 ln. 48. Cho phng trnh ho hc N2 (k) + O2(k)

tia la in

2NO (k); H > 0

Hy cho bit nhng yu t no sau y nh hng n s chuyn dch cn bng ho hc trn? A. Nhit v nng . B. p sut v nng . C. Nng v cht xc tc. D. Cht xc tc v nhit . 49. T th k XIX, ngi ta nhn ra rng trong thnh phn kh l cao (l luyn gang) vn cn kh cacbon monoxit. Nguyn nhn no sau y l ng? A. L xy cha cao. B. Thi gian tip xc ca CO v Fe2O3 cha . C. Nhit cha cao. D. Phn ng ho hc thun nghch.

48

50. Sn xut amoniac trong cng nghip da trn phng trnh ho hc sau :

ang nng . Phn ng ho hc xy ra nh sau C (r) + H2O (k) CO(k) +H2(k)

p, xt
2N2(k) + 3H2(k) H = -92kJ Hy cho bit iu khng nh no sau y l ng? Cn bng ha hc s chuyn dch v pha to ra amoniac nhiu hn nu A. gim p sut chung v nhit ca h. B. gim nng ca kh nit v kh hiro. C. tng nhit ca h. D. tng p sut chung ca h. 51. S tng tc gia hiro v iot c c tnh thun nghch: H2 + I2 2HI 2NH3(k)

H= 131kJ iu khng nh no sau y l ng? A. Tng p sut chung ca h lm cn bng khng thay i. B. Tng nhit ca h lm cn bng chuyn sang chiu thun. C. Dng cht xc tc lm cn bng chuyn sang chiu thun. D. Tng nng hiro lm cn bng chuyn sang chiu thun. 54. Clo tc dng vi nc theo phng trnh ho hc sau: Cl2(k) + H2O(l) HOCl + HCl Hai sn phm to ra u tan tt trong nc to thnh dd. Ngoi ra mt lng ng k kh clo tan trong nc to thnh dd c mu vng lc nht gi l nc clo. Hy chn l do sai: Nc clo dn dn b mt mu theo thi gian, khng bo qun c lu v: A. Clo l cht kh d bay ra khi dd. B. Axit hipoclor (HOCl) l hcht khng bn. C. Hidroclorua (HCl) l cht kh d bay hi. D. phn ng ho hc trn l thun nghch. 55. Sn xut vi trong cng nghip v i sng u da trn phn ng ho hc:

Sau mt thi gian phn ng, tc phn ng thun bng tc phn ng nghch: vt = vn hay kt .[H2].[I2] = kn .[HI]2 Sau khi bin i chng ta xy dng c biu thc hng s cn bng ca h (Kcb). Kcb =

kt [HI]2 = [H2].[I2] kn

Hi, nu nng ban u ca H2 v I2 l 0,02mol/l, nng cn bng ca HI l 0,03mol/l th nng cn bng ca H2 v hng s cn bng l bao nhiu? A. 0,005 mol v 18. C. 0,05 mol v 18. B. 0,005 mol v 36. D. 0,05 mol v 36.

to
CaCO3(r) CaO(r) + CO2(k), H = 178kJ Hy chn phng n ng. Cn bng ho hc s chuyn sang chiu thun khi A. tng nhit . B. p nh vi lm tng din tch tip xc. C. thi khng kh nn vo l lm gim nng kh cacbonic. D. c ba phng n A, B, C u ng. 56. Mt phn ng ho hc c dng: 2A(k) + B(k) 2C(k), H > 0 Hy cho bit cc bin php cn tin hnh chuyn dch cn bng ho hc sang chiu thun?

52. Cho phng trnh ho hc:

p, xt
2N2(k) + 3H2(k) 2NH3(k) Nu trng thi cn bng nng ca NH3 l 0,30mol/l, ca N2 l 0,05mol/l v ca H2 l 0,10mol/l. Hng s cn bng ca h l gi tr no sau y? a. 36. b. 3600. c. 360. d. 36000.

53. Trong cng nghip, iu ch kh than t, ngi ta thi hi nc qua than

49

A. Tng p sut chung ca h. B. Gim nhit . C. Dng cht xc tc thch hp. D. A, B u ng. 57. Cho cc phn ng ho hc C (r) + H2O (k) H = 131kJ 2SO2(k) + O2(k) H = -192kJ Tm phng n sai trong s cc khng nh sau y ? Cc c im ging nhau ca hai phn ng ho hc trn l: A. To nhit. B. Thun nghch. C. u to thnh cc cht kh. D. u l cc phn ng oxi ho-kh. 58. Cho phn ng tng hp amoniac:
V2O5

CO(k) +H2(k);

2SO3(k);

61. Trong nhng khng nh sau, iu no l ph hp vi mt h ho hc trng thi cn bng? A. Phn ng thun kt thc. B. Phn ng nghch kt thc. C.Tc ca phn ng thun v nghch bng nhau. D. Nng ca cc cht tham gia v to thnh sau phn ng nh nhau. 62. Cho phng trnh ho hc CO(k) + Cl2(k) COCl2(k) Bit rng nng cn bng ca CO l 0,20mol/l v ca Cl2 l 0,30mol/l v hng s cn bng l 4. Nng cn bng ca cht to thnh mt nhit no cu phn ng l gi tr no sau y? A. 0,24 mol/l C. 2,4 mol/l B. 0,024 mol/l D. 0,0024 mol/l

p, xt
2N2(k) + 3H2(k) 2NH3(k) Tc phn ng ho hc tng hp amoniac s tng bao nhiu ln nu tng nng hiro ln 2 ln? A. 2 ln. B. 4 ln. C. 8 ln. D. 16 ln. Trong tt c cc trng hp trn, nhit ca phn ng c gi nguyn. 59. Ngi ta s dng nhit ca phn ng t chy than nung vi, Bin php k thut no sau y khng c s dng tng tc phn ng nung vi? a. p nh vi vi kch thc khong 10cm. b. Tng nhit phn ng ln khong 0 900 C. c. Tng nng kh cacbonic. d. Thi khng kh nn vo l nung vi. 60. Hnh v no sau y biu din trng thi cn bng ho hc? v v v

63. Lm th no iu khin cc phn ng ho hc theo hng c li nht cho con ngi? Bin php no sau y c s dng? A. Tng nhit v p sut. B. Chn cc iu kin nhit , p sut, nng sao cho cn bng ho hc chuyn dch hon ton sang chiu thun. C. Chn cc iu kin nhit , p sut, nng , xc tc sao cho va c li v tc v chuyn dch cn bng ho hc ca phn ng. D. Chn cc iu kin nhit , p sut, nng , xc tc sao cho tc phn ng thun l ln nht. 64. Vit ch nu pht biu ng, ch S nu pht biu sai trong nhng di y: A. Cht kh l cht cho electron, c s oxi ho tng B. Cht oxi ho l cht nhn electron, c s oxi ho gim C. Cht kh tham gia qu trnh kh D. Cht oxi ho tham gia qu trnh oxi ho E. Khng th tch ri qu trnh oxi ho v qu trnh kh 65. Phn ng t oxi ho- kh l phn ng trong : A. C s tng v gim ng thi s oxi ho cc ngt ca cng mt nguyn t.

t A. v: tc p B.

t C. t: thi gian

50

B. C s nhng v nhn electron cc ngt ca cng mt nguyn t. C. Cht oxi ho v cht kh nm cng mt pht. D. C s tng v gim ng thi s oxi ho cc ngt ca cng mt nguyn t c cng s oxi ho ban u. 66. Phn ng t oxi ho, t kh l: A. NH4NO3 N2O + 2H2O B. 2Al(NO3)3 Al2O3 + 6NO2 + 3.2O2 C. Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO D. 2KMnO4 K2MnO4 + MnO2 + O2 E. 10FeSO4 + 2KMnO4 + 8H2SO4 5Fe2(SO4)3 + 2MnSO4 + K2SO4 + 8H2O 67. Cho cc phn ng oxi ho- kh sau: 3I2 + 3H2O HIO3 + 5HI HgO 2Hg + O2 4K2SO3 3K2SO4 + K2S NH4NO3 N2O + 2H2O 2KClO3 2KCl + 3O2 (1) (2) (3) (4) (5)

70. Trong phn ng: 3NO2 + H2O 2HNO3 + NO Kh NO2 ng vai tr no sau y? A. Cht oxi ho. B. Cht kh. C. L cht oxi ho nhng ng thi cng l cht kh. D. Khng l cht oxi ho cng khng l cht kh. 71. Cho cc phn ng sau: Cl2 + H2O Cl2 + 2NaOH 3Cl2+ 6NaOH 3H2O 2Cl2 + H2O +HgO HgCl2+2HClO 2Cl2 + HgO HgCl2 + Cl2O Trong cc phn ng trn clo ng vai tr l cht g? A. L cht oxi ho. B. L cht kh. C. Va l cht oxi ho, va l cht kh. D. A, B, C u ng 72. Trong cc phn ng sau, phn ng no HCl ng vai tr l cht oxi ho? A. 4HCl + MnO2 MnCl2 + Cl2 + 2H2O B. 4HCl +2Cu + O2 2CuCl2 + 2H2O C. 2HCl + Fe FeCl2 + H2 D. 16HCl + 2 KMnO4 2MnCl2 + 5Cl2 +8 H2O + 2KCl E. 4HCl + O2 2H2O + 2Cl2 73. Khi cho Zn vo dd HNO3 thu c hn hp kh A gm N2O v N2 khi phn ng kt thc cho thm NaOH vo li thy gii phng kh B, hn hp kh B l: A. H2, NO2 . B. H2, NH3. C. N2, N2O. D. NO, NO2 74. Phn ng oxi ho kh xy ra khi to thnh A. Cht t tan to kt ta. B. Cht t in li. C. Cht oxi ho v cht kh yu hn. D. Cht d bay hi. 75. Ho tan hon ton m gam FexOy bng dd H2SO4 c nng thu c kh A v dd B. Cho kh A hp th hon ton bi dd NaOH d to ra 12,6 gam mui. Mt khc, c cn dd B th HCl +HclO NaClO + H2O + NaCl 5NaCl +NaClO3 +

3NO2 + H2O 2HNO3 + NO (6) 4HClO4 2Cl2 + 7O2 + 2H2O (7) 2H2O2 2H2O + O2 (8) Trong s cc phn ng oxi ho- kh trn, s phn ng oxi ho- kh ni pht l A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 68. Cho cc phn ng oxi ho- kh sau: 3K2MnO4 + 2H2O MnO2 + 2KMnO4+ 4KOH 4HCl+MnO2 MnCl2 + Cl2 + 2H2O 4KClO3 KCl + 3KClO4 3HNO2 HNO3 + 2NO + H2O 4K2SO3 2K2SO4 + 2K2S 2AgNO3 2Ag + 2NO2 + O2 2KMnO4 +16 HCl 5Cl2 (1) (2) (3) (4) (5) (6)

2S + 6KOH 2K2S + K2SO3 + 3H2O (7) + 2KCl + 2MnCl2 + 8H2O (8) Trong cc phn ng oxi ho- kh trn s phn ng t oxi ho, t kh l: A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 69. Cc cht no sau y u tc dng vi dd Fe(NO3)3? A. Mg, Fe, Cu. B. Al, Fe, Ag. C. Ni, Zn, Fe D. C A v C u ng.

51

thu c 120 gam mui khan. Cng thc ca st oxit FexOy l: A. FeO B. Fe3O4 D. Tt c u sai C. Fe2O3 76. Cho KI tc dng vi KMnO4 trong mi trng H2SO4, ngi ta thu c 1,51g MnSO4 theo phng trnh phn ng sau: 10KI + 2KMnO4 + 8H2SO4 6K2SO4 + 5I2 + 2MnSO4 + 8 H2O S mol iot to thnh v KI tham gia phn ng trn l: A. 0,00025 v 0,0005 C. 0,025 v 0,05 B. 0,25 v 0,50. D. 0,0025 v 0,005 77. Hy chn phng n ng. Phn ng oxi ho - kh xy ra hay khng trong cc trng hp sau y? ng c th tc dng vi A. dd mui st II to thnh mui ng II v gii phng st. B. dd mui st III to thnh mui ng II v gii phng st. C. dd mui st III to thnh mui ng II v mui st II. D. khng th tc dng vi dd mui st III. 78. m gam phoi bo st (A) ngoi khng kh, sau mt thi gian bin thnh hn hp (B) c khi lng 12 gam gm st v cc oxit FeO, Fe3O4, Fe2O3. cho B tc dng hon ton vi dd HNO3 thy gii phng ra 2,24 lt kh NO duy nht (ktc).Khi lng tnh theo gam ca m l: A. 11,8. C. 9,8 B. 10,8 D. 8,8

Vit cc phng trnh phn ng ho hc xy ra: 81. A v B l hai nguyn t thuc hai phn nhm chnh k tip nhau, B nhm V, trng thi n cht A v B c phn ng vi nhau. Tng s proton trong ht nhn ngt ca A v B l 23. - Cu hnh e ca A - Cng thc pht ca n cht A - Cng thc pht ca dng th hnh A - Cu hnh e ca B - Cc dng th hnh thng gp ca B . - V tr ca A, B trong bng HTTH ... 82. Nhng 1 thanh nhm nng 50g vo 400ml dd CuSO4 0,5M. Sau mt thi gian ly thanh nhm ra cn nng 51,38g. Hi khi lng Cu thot ra l bao nhiu? A. 0,64g B. 1,28g C. 1,92g D. 2,56. 83. Ha tan 4,59g Al bng dd HNO3 thu c hn hp kh NO v N2O c t khi hi i vi hiro bng 16,75. Th tch NO v N2O thu c ktc l: A. 2,24 lt v 6,72 lt. B. 2,016 lt v 0,672 lt. C. 0,672 lt v 2,016 lt. D. 1,972 lt v 0,448 lt. 84. Vit ch nu pht biu ng, ch S nu pht biu sai trong nhng di y: A. Lin kt n bn hn lin kt i B. Lin kt i bn hn lin kt ba C. Cc cht c kiu lin kt ion bn hn lin kt cng ho tr D. Cc cht SO2, H2SO3, KHSO3 lu hunh c s oxi ho +4 E. Tinh th ngt bn hn tinh th pht 85. Phn ng t oxi ho - t kh l phn ng ho hc trong A. C s tng, gim ng thi s oxi ho cc ngt ca cng mt nguyn t B. C s nhng v nhn electron cc ngt ca cng mt nguyn t. C. Cht oxi ho v cht kh nm cng mt pht.

79. Cho cc cht sau: NH3, HCl, SO3, N2. Chng c kiu lin kt ho hc no sau y? A. Lin kt cng ho tr phn cc. B. Lin kt cng ho tr khng phn cc. C. Lin kt cng ho tr. D. Lin kt phi tr 80. Cho 1,44g hn hp gm kim loi M v oxit ca n MO, c s mol bng nhau, tc dng ht vi H2SO4 c, un nng. Th tch kh SO2(ktc) thu c l 0,224lit. Cho bit rng ho tr ln nht ca M l II. Kim loi M l:................................................... V tr ca M trong bng h thng tun hon l: ..........................................................................

52

D. C s tng v gim ng thi s oxi ho cc ngt ca cng mt nguyn t c cng s oxi ho ban u. 86. Cho cc cp oxi ho kh sau: Fe2+.Fe ; Cu2+.Cu; Fe3+.Fe2+ . T tri sang phi tnh oxi ho tng dn theo th t Fe2+, Cu2+, Fe3+, tnh kh gim dn theo th t Fe, Cu, Fe2+. iu khng nh no sau y l ng? A. Fe c kh nng tan c trong cc dd FeCl3 v CuCl2. B. ng c kh nng tan trong cc dd FeCl3 v FeCl2. C. Fe khng tan c trong cc dd FeCl3 v CuCl2. D. ng c kh nng tan trong cc dd FeCl2. 87. Ho tan hon ton m gam Fe3O4 vo dd HNO3 long d, tt c lng kh NO thu c em oxi ho thnh NO2 ri sc vo nc cng dng kh O2 chuyn ht thnh HNO3. Cho bit th tch kh oxi (ktc) tham gia qu trnh trn l 3,36 lit. Khi lng m ca Fe3O4 l gi tr no sau y? A. 139,2 gam. B. 13,92 gam. C. 1,392 gam. D. 1392 gam. 88. Vai tr ca kim loi v ion kim loi trong cc phn ng oxi ho - kh m chng tham gia l: A. Cht kh. B. Cht oxi ho. C. Va l cht kh va c th l cht oxi ho. D. Kim loi ch l cht kh, ion kim loi c th l cht kh hay cht oxi ho. 89. Ho tan hon ton hn hp FeS v FeCO3 bng dd HNO3 c nng thu c hn hp kh A gm hai kh X, Y c t khi so vi hiro bng 22,805. Cng thc ho hc ca X v Y theo th t l: A. H2S v CO2. B. SO2 v CO2. C. NO2 v CO2 D. NO2 v SO2 90. A l dd cha 2 cht tan l HCl v CuSO4 c pH = 1. Cho t t dd NaOH 1M vo 100ml dd A n khi lng kt ta sinh ra bt u khng i th dng ht 250 ml. Nng M ca cc cht tan trong A ln lt l: A. 0,01M v 0,24M. C. 0,01M v 2,4M. B. 0,1M v 0,24M. D. 0,1M v 2,4M.

91. Ho tan hon ton oxit FexOy (A) trong dd H2SO4 c nng thu c dd A1 v kh B1. Mt khc li cho dd A1 tc dng vi NaOH d lc tch kt ta ri nung n khi lng khng i c cht rn A2. Cng thc ho hc ca A1, A2 v kh B1 ln lt nh sau: A. Fe2(SO4)3, FeO v SO2. B. Fe2(SO4)3, Fe3O4 v SO2. C. Fe2(SO4)3, Fe2O3 v SO2. D. FeSO4, Fe2O3 v SO2. 92. Ha tan hon ton 28,8 g kim loi Cu vo dd HNO3long, tt c kh NO thu c em oxi ha thnh NO2 ri sc vo nc c dng oxi chuyn ht thnh HNO3. Th tch kh oxi ktc tham gia vo qu trnh trn l: A . 100,8 lt B . 50,4 lt C. 10,08lt D. 5,04 lt

93. Ho tan 7,8g hn hp bt Al v Mg trong dd HCl d. Sau phn ng khi lng dd axit tng thm 7,0g. Khi lng nhm v magie trong hn hp u l: A. 2,7g v 1,2g B. 5,4g v 2,4g C. 5,8g v 3,6g D. 1,2g v 2,4g 94. Cho cc phng trnh ho hc sau y: A. Al4C3 +12H2O4Al(OH)3 + 3CH4 B. 2Na + 2H2O 2NaOH + H2 C. C2H2 + H2O Hg CH3CHO
OH D. C2H5Cl+H2O C2H5OH +HCl
2+

E. NaH + H2O NaOH + H2 F. 2F2 + 2H2O 4HF + O2 C bao nhiu phn ng ho hc trong s cc phn ng trn, trong H2O ng vai tr cht oxi ha hay cht kh? A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 95. Kim loi no sau y c th iu ch theo PP in phn nng chy oxit: A. Fe B. Cu C. Al D. Ag 96. Nhng mt thanh Mg c khi lng m vo mt dd cha 2 mui FeCl3 v FeCl2. Sau mt thi gian ly thanh Mg ra cn li thy c khi lng m < m. Vy trong dd cn li c cha cc cation no sau y?

53

A. Mg2+ C. Mg , Fe v Fe A. < 7 C. > 7 CuSO4?

2+ 2+ 3+

B. Mg2+ v Fe2+ D. B v C u ng B. = 7 D. 7

97. Dd FeCl3 c pH l:

98. Kim loi no sau y c phn ng vi dd A. Mg, Al, Ag B. Fe, Mg, Na C. Ba, Zn, Hg D. Na, Hg, Ni 99. Thi V lt kh CO2 iu kin tiu chun vo dd cha 0,2 mol Ca(OH)2 th thu c 2,5g kt tA. Gi tr ca V l: A. 0,56 lt. B. 8,4 lt. C. 1,12 lt. D. A v B u ng. 100. C kh CO2 ln tp cht l SO2. loi b tp cht th c th sc hn hp kh vo trong dd no sau y? A. Dd nc brom d. B. Dd Ba(OH)2 d. C. Dd Ca(OH)2 d. D. Dd NaOH d. 101. Cc cht no trong dy sau y va tc dng vi dd kim mnh, va tc dng vi dd axit mnh? A. Al(OH)3, (NH2)2CO, NH4Cl. B. NaHCO3, Zn(OH)2, CH3COONH4. C. Ba(OH)2, AlCl3, ZnO. D. Mg(HCO3)2, FeO, KOH. 102. Khi ly 14,25g mui clorua ca mt kim loi M ch c ho tr II v mt lng mui nitrat ca M vi s mol nh nhau, th thy khi lng khc nhau l 7,95g. Cng thc ca 2 mui l: A. CuCl2, Cu(NO3)2 B. FeCl2, Fe(NO3)2 C. MgCl2, Mg(NO3)2 D. CaCl2, Ca(NO3)2 103. Ho tan hon ton hn hp gm 0,05 mol Ag v 0,03 mol Cu vo dd HNO3 thu c hn hp kh A gm NO v NO2 c t l s mol tng ng l 2 : 3. Th tch hn hp A ktc l: A. 1,368 lt. C. 2,737 lt. B. 2,224 lt. D. 3,3737 lt. 104. Trn 0,54 g bt nhm vi bt Fe2O3 v CuO ri tin hnh phn ng nhit nhm thu c hn hp A. Ho tan hon ton A trong dd HNO3 c hn hp kh gm NO v NO2 c t l s mol tng ng l 1 : 3. Th tch (ktc) kh NO v NO2 ln lt l (lt):

A. 0,224 v 0,672. C. 0,672 v 0,224. B. 2,24 v 6,72. D. 6,72 v 2,24. 105. Ho tan hon ton mt lng bt st vo dd HNO3 long thu c hn hp kh gm 0,015 mol N2O v 0,01 mol NO. Lng st ho tan l: A. 0,56g B. 0,84g C. 2,8g D. 1,4g 106. Cho hn hp gm FeO, CuO, Fe3O4 c s mol ba cht u bng nhau tc dng ht vi dd HNO3 thu c hn hp kh gm 0,09 mol NO2 v 0,05 mol NO. S mol ca mi cht l: A. 0,12 0,36 107. C cc dd AlCl3, NaCl, MgCl2, H2SO4. Ch c dng thm mt thuc th, th c th dng thm thuc th no sau y nhn bit cc dd ? A. Dd NaOH. C. Dd BaCl2.
-

B. 0,24

C. 0,21

D.

B. Dd AgNO3. D. Dd qu tm.

108. Cho cc anion: Cl , Br-, S2-, I-, OH- Th t oxi ho ca cc anion anot tr no sau y l ng? A. Cl-, Br-, S2-, I-, OH- B. S2-, Cl-, I-, Br,- OHC. S2-, I-, Br-, Cl-, OH- D. S2-, I-, Br-, OH-, Cl109: Theo phn ng sau: Cu2+ + Fe = Fe2+ + Cu (1) Pht biu no sau y sai A. (1) l mt qu trnh thu electron B. (1) l mt qu trnh nhn electron C. (1) l mt phn ng oxi ha kh D. C A, B, C u ng 110: Cho hiu ng nhit phn ng: 2HgO = 2 Hg + O2 l -90. 3 kj nng lng lin kt ca Hg l 61. 2 kj /mol kj/mol nng lng lin kt ca O2 l 498. 7 Vy nng lng lin kt ca HgO l A. 360 kj.mol B. 355. 7kj.mol A. Bn cht ca sn phm B. Bn cht ca cht tham gia phn ng C. iu kin tin hnh nh: Nhit , xc tc D. Ch c A, C C. 350 kj.mol D. 358 kj.mol

111: Tc phn ng khng ph thc vo:

54

112. in phn dd CuSO4 vi anot bng ng nhn thy mu xanh ca dd khng i. Chn mt trong cc l do sau: A. S in phn khng xy ra. B. Thc cht l in phn nc. C. ng va to ra catot li tan ngay. D. Lng ng bm vo catot bng lng tan ra anot nh in phn. 113. in phn dd cha 0,2 mol FeSO4 v 0,06mol HCl vi dng in 1,34 A trong 2 gi (in cc tr, c mng ngn). B qua s ho tan ca clo trong nc v coi hiu sut in phn l 100%. Khi lng kim loi thot ra katot v th tch kh thot ra anot (ktc) ln lt l: A. 1,12 g Fe v 0,896 lit hn hp kh Cl2 , O2. B. 1,12 g Fe v 1,12 lit hn hp kh Cl2 v O2. C. 11,2 g Fe v 1,12 lit hn hp kh Cl2 v O2.

D. 1,12 g Fe v 8,96 lit hn hp kh Cl2. O2

55

PHN II. HA HC V C CHNG V. HALOGEN

Nhm halogen gm flo, clo, brom v iot, thng c k hiu chung l X I. Cu to nguyn t. Cu hnh electron lp ngoi cng ca X l ns2 np6. D dng thc hin qu trnh : Th hin tnh oxi ho mnh. S oxi ho: Flo ch c s oxi ho 1, cc X khc c cc s oxi ho 1, +1, +3, +4, +5 v +7. Tnh phi kim gim t F2 I2. II. Tnh cht vt l. F2, Cl2 l cht kh, Br2 l cht lng, I2 l cht rn. Kh flo mu lc nht, kh clo mu vng lc, cht lng brom mu nu, tinh th iot mu tm en. Cc halogen u rt c. III. Tnh cht ho hc: 1. Phn ng vi H2O: Kh cho halogen tan vo nc th. Flo phn hu nc: Clo to thnh hn hp 2 axit: Brom cho phn ng tng t nhng tan km clo. Iot tan rt t. 2. Phn ng vi hiro: Xy ra vi mc khc nhau:

3. Phn ng mnh vi kim loi Phn ng to thnh hp cht kim loi c s oxi ho cao (nu kim loi c nhiu s oxi ho nh Fe, Sn) 4. Phn ng vi phi kim

Cl2, Br2, I2 khng phn ng trc tip vi oxi. 5. Phn ng vi dd kim. Clo tc dng vi dd kim long v ngui to thnh nc Javen: Clo tc dng vi dd kim c v nng to thnh mui clorat: Clo tc dng vi vi ti to thnh clorua vi:

56

Nc Javen, clorua vi l nhng cht oxi ho mnh do Cl+ trong phn t gy ra. Chng c dng lm cht ty mu, st trng. 6. Halogen mnh y halogen yu khi mui. IV. Hp cht 1. Hiro halogenua (HX) u l cht kh, tan nhiu trong H2O thnh nhng axit mnh (tr HF l axit yu v gia cc phn t c to lin kt hiro), in li hon ton trong dd: Phn ln cc mui clorua tan nhiu trong H2O, tr mt s t tan nh AgCl, PbCl2, Hg2Cl2, Cu2Cl2, Tnh tan ca cc mui bromua v ioua tng t mui clorua. Cch nhn bit ion Cl (Br, I): Bng phn ng to mui clorua (bromua) kt ta trng. 2. Axit hipoclor (HClO) L axit yu, km bn, ch tn ti trong dd. Axit HClO v mui ca n l hipoclorit (nh NaClO) u c tnh oxi ho mnh v c cha Cl+ : 3. Axit cloric (HClO3) L axit kh mnh, tan nhiu trong H2O. Axit HClO3 v mui clorat (KClO3) c tnh oxi ho mnh. 4. Axit pecloric (HClO4) L axit mnh, tan nhiu trong H2O, HClO4 c tnh oxi ho mnh. V. ng dng v iu ch clo Clo c dng : + Dit trng trong nc sinh hot cc thnh ph. + Ty trng vi si, giy. + Sn xut nc Javen, clorua vi, axit HCl + Sn xut cc ho cht trong cng nghip dc phm, cng nghip dt Trong phng th nghim, clo c iu ch t axit HCl:

Trong cng nghip: clo c iu ch bng cch in phn dd mui clorua kim loi kim. Khi clo thot ra ant theo phng trnh.

57

CU HI V BI TP
1: Chn cu ng: A- Cc halozen u c s oxi ho t (-1) n (+7) B- Cc mui bc halozen u khng tan trong nc C- Hp cht hiro halozenua u l cht kh D- Tnh oxi ho ca cc halozen tng dn t Flo n it 2: Chn cu khng ng: A- Clo ch c mt s oxi ho l (-1) B- Clo c cc s oxi ho : (-1), (+1), (+3), (+5), (+7) C- Clo c s oxi ho (-1) l c trng D- Do cu hnh 3d cn trng nn Clo c nhiu s oxi ho 3: Chn cu ng: A- Hp cht hiro halzenua t tan nc trong C- NaOH va l cht oxi ho, va l cht kh D- Clo va l cht oxi ho, va l cht kh 8: a dy ng nung vo bnh ng kh Clo th: ABCDDy ng khng chy na Dy ng tip tc chy nhng yu Dy ng chy sng, mnh Dy ng tip tc chy mt lc ri tt

9: Chn nhn xt sai v phn t Hiroclorua: A- Phn t HCl c to thnh khi H2 phn ng vi Clo c nh sng xc tc B- Lin kt gia Hiro vi Clo l lin kt cng ho tr khng cc C- Lin kt gia hiro v clo l lin kt cng ho tr c cc D- Hiroclorua tan nhiu trong nc 10: Phng trnh iu ch Clo trong cng nghip: A. 2NaCl dpnc 2Na + Cl2 B. 2HCl
dp H2 + Cl2 dp C. 2NaCl +2H2O 2NaOH + Cl2 +H2

B- Cc halozen u l cc phi kim c tnh oxi ho mnh C- Phn t Clo l phn t c cc D- Cc halozen ch c s oxi ho l (-1) trong tt c cc hp cht 4: Clo tc dng vi kim loi: A- Cho nhiu ho tr khc nhau ca Clo B- To Clorua ca kim loi c ho tr cao nht C- To Clorua ca kim loi c ho tr thp nht D- Clorua l mt hp kim ca kim loi 5: Tnh axit ca cc halozen: A. B. C. HF > HCl > HBr > HI HCl > HBr > HF > HI HI > HBr > HCl > HF

D. C 3 phng php 11: Phng trnh iu ch Clo trong phng th nghim:

dp A-2HCl H2 + Cl2

B- 2NaCl dpnc 2Na + Cl2 C- MnO2 + 4HCl = MnCl2 + Cl2 + 2H2O D- F2 + 2NaCl = 2NaF + Cl2 12: in phn dd NaCl khng c mng ngn thu c: A- Cl2 , H2 B- Ch c Cl2 C- Dd sau in phn lm xanh qu tm 13: Trong phng trnh phn ng: 2KMnO4 + 16 HCl = 2KCl + 2MnCl2 + 5Cl2 + 8H2O th KMnO4 ng vai tr: A- L cht oxi ho B- L cht kh C- Va l cht kh, va l cht oxi ho D- L mi trng phn ng 14: Cho cc cht: KCl, CaCl2, H2O, MnO2, H2SO4, HCl D. Ch c H2

D. HCl > HBr > HI > HF 6: Clo m c tnh st trng v ty mu v: A- Clo l cht c tnh oxi ho mnh B- To ra HClO c tnh oxi ho mnh C- To ra CL+ c tnh oxi ho mnh D- To ra HCl c tnh axit 7: Trong phng trnh phn ng: Cl2 + 2NaOH = NaCl + NaClO + H2O ABClo l cht kh Clo l cht oxi ho

58

 to thnh Clo th phi trn: ABCc DKCl vi H2O v H2SO4 c CaCl2 vi H2O v H2SO4 c KCl hoc CaCl2 vi MnO2 v H2SO4 C 3 cch u ng

B. Mg A. Fe +2HCl =FeCl2 + H2 B. Fe +3HCl =FeCl3 +

D. Ag

22: Chn phng trnh phn ng ng:

3 H2 2

15: Khi cho 15,8g kali pemanganat tc dng vi axit clohiric m c th th tch clo thu c iu kin tiu chun l: AB5,0 lt 5,6 lt C- 11,2 lt D- 8,4 lt

C. 3Fe +8HCl = FeCl2 + 2FeCl3 +4 H2 D. Cu +2HCl = CuCl2 + H2 23: Phn bit 4 gi bt: ZnO, KMnO4, CuO, Ag2O bng: A. dd H2SO4 long B. dd H2SO4 c C. dd HCl D. dd HNO3 24: Ho tan 7, 8g hn hp gm Al, Mg bng dd HCl d, sau phn ng khi lng dd tng thm 7g. Khi lng mi kim loi trong hn hp u l: A. mAl = 5. 4g, mMg = 4. 8g B. mAl = 2. 7g, mMg = 2. 4g C. mAl = 5. 4g, mMg = 1. 2g D. mAl = 5. 4g, mMg = 2. 4g 25: Cc axit cha oxi ca Clo c tnh cht. A. Khan: c tnh oxi ho B. Khan: c tnh oxi ho v tnh axt C. Long: c tnh trung tnh D. Long: c tnh 0xi ho v tnh axit 26 Nc zaven c tnh ty mu do: A - C Ion ClO - c tnh oxi ho mnh B - D phn hu cho O nguyn t c tnh xi ho mnh C - D phn hu cho Cl c tnh xi ho mnh D - Ch c A, B 27: Chn phng trnh phn ng sai:
thuong A - Cl2 +KOH t KClO3 + H2O cao B - Cl2 +KOH t KClO3 + H2O thuong C - Cl2+NaOH t NaClO+H2O+NaCl cao D-Cl2+NaOH t NaClO3 +NaCl + H2O
0 0 0 0

16: in phn nng chy a gam mt mui A to bi kim loi M v mt halozen thu c 0,896 lt kh nguyn cht iu kin tiu chun. Cng a gam A trn nu ha tan vo 100 ml dd HCl 1M ri cho tc dng vi dd AgNO3 d thu c 25,83g. Tn halogen l: A. Clo C. It B. Brm D. Flo

17: Khi m l ng kh HCl thy c khi trng. Khi ny l: A- Kh HCl B- Hi nc b ngng t do hi HCl lm lnh C- Axit dng sa m do kh HCl hp th hi nc D- Khng phi 3 iu trn 18: HCl tan nhiu trong H2O v: A- L kh ho nc B- L phn t phn cc C- C lin kt hiro vi H2O. D- C lin kt cng ho tr khng bn 19: Phng trnh phn ng iu ch kh HCl trong cng nghip: A- Cl2 + SO2 + 2H2O = 2HCl + H2SO4 as B- C2H6 + Cl2 C2H5Cl +HCl C- Cl2 + H2O = HCl + HClO as D- Cl2 + H2 2HCl 20: phng trnh phn ng chng minh HCl c tnh kh: A. Mg + 2HCl = Mg Cl2 + H2 B. FeO +2HCl = FeCl2 + H2O C. 2KMnO4 +16HCl = 2KCl +2MnCl2 +5Cl2 + 8H2O D. Fe(OH)3 +3HCl = FeCl3 +3H2O 21: Kim loi m tc dng vi Clo v HCl u to ra cng mt loi hp cht l: A. Fe C. Cu

28: clorua vi CaOCl2 l: A - Cng thc phn t ca Clorua vi. B- Cng thc hn tp ca Clo v CaO. C-Cng thc hn tp ca CaCl2 v Ca(OCl)2. D-Cng thc hn tp ca CaCl2v CaOCl2.

59

29: u que dim cha S, P v 50o.o KClO3 vy KClO3 dng lm. A - ngun cung cp oxi t chy S v P B - Lm cht kt dnh cc cht bt S v P C - Lm cht n r tin D - C 3 l do trn 30: Cho HCl vo Clorua thu c: A- CaCl2 +Cl2 B- CaCl2 + H2O + Cl2 C- CaCl2 + HClO D- CaCl2 + HCl 31: Brm v Iot l cht lng v cht rn nhng cng thc dng phn t v: A - L cc phi kim loi mnh B - L cc phi kim thuc nhm halogen C - Thc t tn ti di dng phn t D - C 3 l do trn. 32: Brm v It c nhiu s oxi ho dng nh clo v A - Cn Obitan nd cn trng B - Lp ngoi cng c nhiu e C - L cht c tnh Oxi ho mnh nn phn ng theo nhiu kiu khc nhau D - C 3 l do trn. 33: Chn cu sai: A- Brm v Iot l nhng cht oxi ho mnh nhng km Clo B- Brm v It phn ng trc tip vi nhiu KL C- Brm phn ng vi hir nhit thng D- nhit cao It phn ng vi hir 34: S thng hoa l: A - S bay hi ca cht rn B - S bay hi ca cht lng C - S bay hi ca cht kh D mt cht c s bin i t trng thi rn sang tng thi hi khng qua trng thi lng 35: Cho 3 phn ng sau: 1 - H2 +Cl2 = 2HCl 2 - Cl2+2KBr = 2KCl+Br2 3 - H2 + Br2 = 2HBr phn ng chng t Br l cht xi ho km Clo: A- 1, 2 C- 1, 2, 3 36 Chn cu nhn xt ng B- 2, 3 D- p s khc
t as

A - Nhn ra I2 bng h tinh bt B - Nhn ra dd Br2 bng SO2 C - Nhn ra Cl2 bng ion Ag+ D - C 3 u ng 37 chn phng trnh phn ng sai A - Cl2 +2KOH =KCl +KClO + H2O B - 2KClO3 = 2KCl +3O2 C - 2NaBr+I2 = 2NaI+Br2 D - Br2+SO2 +2H2O = 2HBr + H2SO4 38 Tnh axit ca A - HCl>HBr>HI C - HI>HCl>HBr B - HI>HBr>HCl D - HBr>HI>HCl

39. Cc kh no sau y c lm nht dd nc Brm: A CO2, SO2, N2, H2S B - H2S, SO2, N2, NO C - SO2, H2S D - CO2, SO2, NO2 40. Khi cho nc Clo vo dd KI c cha sn mt t tinh bt hin tng xy ra l: A - Xut hin dd mu vng nu sau chuyn sang mu xanh v mu xanh s mt dn B - Thy xut hin mu vng nu C - Thy xut hin mu xanh D - Ch c B, C 41. Chn cu sai A- Hn hp kh Cl2 v HI khng tn ti ng thi v Clo c tnh oxi ho mnh, HI c tnh kh B- Hn hp kh HI v O3 khng tn ti ng thi v o3 c tnh oxi ho mnh, HI c tnh kh C- Iot c tnh oxi ho yu hn Clo v Brm D- Tt c u sai 42: Nhn bit ring cc dd sau b mt nhn: KF, KCl, KBr, KI. Ngi ta phi dng ln lt cc ho cht sau: A - Dd AgNO3, nc Brom, kh clo B - Nc Brom, kh clo, dd AgNO3 C - H tinh bt, AgNO3, kh clo D - kh clo, dd AgNO3, nc Brom 43: Chn cu ng nht A- Hi nc bc chy khi tip xc vi Flo B- Clo, Brom tc dng vi nc to ra hn hp axit C- Iot khng tc dng vi nc

60

D- Tt c u ng 44 cho mt lung kh ozon qua dd KI. Thuc th dng nhn bit sn phm ca phn ng trn l A - H tinh bt B - Qu tm C-C h tinh bt v qu tm D - dd KBr 45 Chn phn ng sai A- 2KMnO4 +16HBr = 2KBr+2MnBr2+5Br2+8H2O B - 2NaBr + 2H2O = 2NaOH + Br2 + H2 C - I2+2NaBr = 2NaI +Br2 D - 2KMnO4+ 6KBr + 4H2O = 2MnO2+ 8KOH + 3Br2 46 Cu hnh e ca Flo l A B - 1s2 2s2 2p4 C - 1s2 2s2 2p5 D - 1s2 2s2 2p6 47 Flo l cht oxi ho mnh nht v A - Nng lng ion ho cc ln B - Bn knh nguyn t nh C - Nng lng lin kt F-F nh D - C A v C 48 Chn nhn xt sai A - Tnh axit ca HF yu nht trong cc axit halogenic B - Tnh xi ho ca HF mnh nht trong cc axit halogenic C - Flo phn ng vi tt c cc kim loi D - Axit HF c tnh cht ho hc c trng l n mn thu tinh. 49: Cu hnh lp ngoi cng ca nhm halozen Ans2 np1 2 B-ns np5 50: Chn cu sai: A- Khuynh hng ho hc chung ca cc halozen l tnh oxi ho B- Khuynh hng ho hc chung ca cc halozen l nhn thm e vo lp ngoi cng C- Thnh phn v tnh cht cc hp cht ca cc halozen l tng t nhau C-ns1 D-ns2 np6 nd1 1s
2

D- Hp cht c oxi ca halozen ch c mt cng thc HXO (X l halozen ) 51. Phn ng ha hc no sau y chng t HCl c tnh kh? A. HCl + NaOH NaCl + H2O B. HCl + Mg MgCl2 + H2 C. 4HCl + MnO2 MnCl2 + Cl2 + 2H2O D. HCl + NH3 NH4Cl 52. Clo v axit clohic tc dng vi kim loi no th cng to ra mt hp cht? A. Fe B. Cu C. Ag D. Zn 53. Ha tan clo vo nc thu c nc clo c mu vng nht. Khi mt phn clo tc dng vi nc. Vy nc clo bao gm nhng cht

2s

2p

no? A. Cl2, HCl, HClO, H2O. B. HCl, HClO, H2O. C. Cl2, HCl, HClO. ng no sai? A. 4HCl + PbO2 PbCl2 + Cl2 + 2H2O B. 9HCl + Fe3O4 3FeCl3 + 4H2O C. 2HCl + ZnO ZnCl2 D. HCl + H2O + NaOH NaCl + H2O D. Cl2, H2O, HCl. 54. Trong s cc phn ng ha hc sau, phn

55. Cu hnh electron lp ngoi cng ca cc nguyn t nhm VIIA (halogen) l: A. ns2np4 B. ns2np5 C. ns2np3 D. ns2np6 56. trng thi c bn, nguyn t ca cc halogen c s electron c thn l: A. 1 B. 5 C. 3 D. 7 57. Phn t ca cc n cht halogen c kiu lin kt: A. Cng ho tr. B. Tinh th. C. Ion. D. Phi tr. 58. Trong cc hp cht flo lun c s oxi ho m v flo l phi kim: A. mnh nht. B. c bn knh nguyn t nh nht. C. c m in ln nht. D. A, B, C ng.

61

59. T flo n iot, nhit nng chy v nhit si bin i theo quy lut: A. tng B. khng thay i D. va tng va gim. C. gim 60. Trong s cc hiro halogenua, cht no sau y c tnh kh mnh nht ? A. HF B. HBr D. HI C. HCl 61. Dn hai lung kh clo i qua NaOH: Dd 1 long v ngui; Dd 2 m c v un nng n 100 C. Nu lng mui NaCl sinh ra trong hai dd bng nhau th t l th tch clo i qua hai dd trn l: A.
0

65. kh mt lng nh kh clo khng may thot ra trong phng th nghim, ngi ta dng ho cht no sau y: A. dd NaOH long. B. dd Ca(OH)2 C. dd NH3 long D. dd NaCl. 66. Phn kali - KCl mt loi phn bn ho hc c tch t qung xinvinit: NaCl.KCl da vo s khc nhau gia KCl v NaCl v: A. nhit nng chy. B. s thay i tan trong nc theo nhit . C. tnh cht ho hc. D. nhit si. 67. Dd axit HCl c nht 200C c nng l: A. 27% B. 47% C. 37% D. 33% 68. Axit clohiric c th tham gia phn ng oxi ho- kh vi vai tr: A. l cht kh C. l mi trng B. l cht oxi ho D. tt c u ng.

5 6

B.

5 3

C.

6 3

D.

8 3

62. Khi m vi nc my, nu ch mt cht s pht hin mi l. l do nc my cn lu gi vt tch ca cht st trng. chnh l clo v ngi ta gii thch kh nng dit khun ca clo l do: A. Clo c nn c tnh st trng. B. Clo c tnh oxi ho mnh. C. C HClO cht ny c tnh oxi ho mnh. D. Mt nguyn nhn khc. 63. Ngi ta c th st trng bng dd mui n NaCl, chng hn nh hoa qu ti, rau sng c ngm trong dd NaCl t 10 - 15 pht. Kh nng dit khun ca dd NaCl l do: A. dd NaCl c th to ra ion Cl- c tnh kh. B. vi khun b mt nc do thm thu. C. dd NaCl c. D. mt l do khc. 64. Hy la chn cc ho cht cn thit trong phng th nghim iu ch clo? A. MnO2, dd HCl long. B. KMnO4, dd HCl m c. C. KMnO4, dd H2SO4 m c v tinh th NaCl. D. MnO2, dd H2SO4 m c v tinh th NaCl. E. B, D l cc p n ng.

69. Thuc th ca axit HCl v cc mui clorua tan l dd AgNO3, v to thnh cht kt ta trng l AgCl. Hy hon thnh cc phn ng ho hc sau: A. AgNO3 + NaCl ? + ? + HCl ? + ? B. AgNO3 C. AgNO3 + MgCl2 ? + ? 70. Clo t do c th thu c t phn ng ho hc no sau y : A. HCl + Fe ? B. HCl + MgO ? C. HCl + Br2 ? D. HCl + F2 ? 71. Clo c th phn ng mnh vi hidro di tia cc tm theo phng trnh phn ng: Cl2
hv + H2 2HCl. C ch ca phn ng ny c th xy ra theo cch no sau y?

A. Cl2 B. H2

hv + H2 HCl + HCl hv H+ + H

hv Cl2 Cl+ + Cl+ H + Cl HCl

62

H e + H Cl e + Cl H + Cl HCl C. Cl2
hv Cl + Cl

H2 + Cl HCl + H Cl2 + H HCl + Cl H + Cl HCl

hv D. Cl2 + H2 HCl2 + HCl 72. Brom n cht khng tn ti trong t nhin, n c iu ch nhn to. Hy cho bit trng thi no l ng i vi bom n cht iu kin thng? A. Rn B. Lng C. Kh D. Tt c u sai 73. Cho dy axit HF, HCl, HBr, HI. Theo chiu t tri sang phi tnh cht axit bin i

nh sau: A. Tng B. Gim C. Khng thay i D. Va tng va gim 74. Brom lng hay hi u rt c.. hu ht lng brom lng chng may b vi mc ch bo v mi trng, c th dng mt ho cht thng thng d kim sau: A. Dd NaOH. B. Dd Ca(OH)2 . C. dd NaI. 75. Cho cc cht sau: NaCl, AgBr, Br2, Cl2, HCl, I2, HF. Hy chn trong s cc cht trn: A. Mt cht lng nhit phng: B. Mt cht c th n mn thy tinh: C. Mt cht c th tan trong nc to ra hai axit D. Mt cht b phn hy bi nh sng mt tri: E. Mt cht kh khng mu, to khi trong khng kh m: 76. Cho 31,84g hn hp NaX v NaY (X, Y l hai halogen hai chu k lin tip) vo dd AgNO3 d th thu c 57,34g kt ta. Cng thc ca mi mui l: A. NaCl v NaBr. B. NaBr v NaI C. NaF v NaCl D. K xc nh c. 77. Hy la chn phng php iu ch kh HCl trong phng th nghim t cc ho cht u sau: A. Thu phn mui AlCl3

B. Tng hp t H2 v Cl2 C. Clo tc dng vi nc D. NaCl tinh th v H2SO4 c 78. Chn cu ng trong s cc cu sau y. Phn ng ha hc gia hiro v clo xy ra iu kin: A. trong bng ti, nhit thng. B. c chiu sng. C. nhit thp. D. trong bng ti. 79. Hin tng no xy ra khi a mt dy ng mnh, c un thnh l xo, nng vo l thy tinh ng y kh clo, y l cha mt lp nc mng? A. Dy ng khng chy. B. Dy ng chy mnh, c khi mu nu. C. Dy ng chy mnh, c khi mu nu, khi khi tan, lp nc y l thy tinh c mu xanh nht. D. Khng c hin tng g xy ra. 80. Khi m mt l ng dd axit HCl 37% trong khng kh m, thy c khi trng bay ra. Khi l: A. do HCl phn hy to thnh H2 v Cl2. B. do HCl d bay hi to thnh. C. do HCl d bay hi, ht m to ra cc git nh axit HCl. D. do HCl tan trong nc n mc bo ha. 81. Hy la chn phng php iu ch kh HCl trong cng nghip t cc ho cht u sau: A. Thu phn mui AlCl3. B. Tng hp t H2 v Cl2. C. Clo tc dng vi nc. D. NaCl tinh th v H2SO4 c. 82. Kali clorat tan nhiu trong nc nng nhng tan t trong nc lnh.Hin tng no xy ra khi cho kh clo i qua nc vi d un nng, ly dd thu c trn vi KCl v lm lnh: A. Khng c hin tng g xy ra. B. C cht kh thot ra mu vng lc. C. Mu ca dd thay i, D. C cht kt ta kali clorat, 83. u que dim cha S, P, C, KClO3. Vai tr ca KClO3 l: A. cht cung cp oxi t chy C, S, P. B. lm cht n h gi thnh sn phm.

63

C. lm cht kt dnh. D. lm tng ma st gia u que dim vi v bao dim. 84. HF c nhit si cao nht trong s cc HX (X: Cl, Br, I) v l do no sau y? A. Lin kt hiro gia cc phn t HF l bn nht. B. HF c phn t khi nh nht. C. HF c di lin kt ngn. D. HF c lin kt cng ha tr rt bn. 85. Thuc th nhn ra iot l: A. H tinh bt. B. Nc brom. C. Phenolphtalein. D. Qu tm. 86. Iot c th tan tt trong dd KI, do c phn ng ha hc thun nghch to ra sn phm KI3. Ly khong 1ml dd KI3 khng mu vo ng nghim ri thm vo 1ml benzen (C6H6) cng khng mu, lc u sau ln gi ng nghim. Sau vi pht, hin tng quan st c l: A. Cc cht lng b tch thnh hai lp, c hai lp u khng mu. B. Cc cht lng b tch thnh hai lp, lp trn khng mu, lp pha di c mu tm en. C. Cc cht lng b tch thnh hai lp, lp trn c mu tm en, lp pha di khng mu. D. Cc cht lng ha tan vo nhau thnh mt hn hp ng nht. 87. Cho 15,8g KMnO4 tc dng vi dd HCl m c. Th tch kh clo thu c iu kin tiu chun l: A. 5,6 lit. B. 0,56 lit. C. 0,28 lit. D. 2,8 lit. 88. Hn hp gm NaCl v NaBr. Cho hn hp tc dng vi dd AgNO3 d th to ra kt ta c khi lng bng khi lng ca AgNO3 tham gia phn ng. Thnh phn % theo khi lng ca NaCl trong hn hp u l: A. 27,88% B. 15,2% C. 13,4% D. 24,5% 89. Cho 200 g dd HX (X: F, Cl, Br, I) nng 14,6%. trung ha dd trn cn 250ml dd NaOH 3,2M. Dd axit trn l: A. HF B. HCl

C. HBr D. HI 90. Ha tan hon ton 7,8g hn hp Mg v Al vo dd HCl d. Sau phn ng thy khi lng dd tng thm 7,0g. S mol axit HCl tham gia phn ng trn l: A. 0,8mol. B. 0,08mol. C. 0,04mol. D. 0,4mol. 91. Ha tan hon ton 20g hn hp Mg v Fe vo dd axit HCl d thy c 11,2 lt kh thot ra ktc v dd X. C cn dd X th thu c bao nhiu gam mui khan? A. 55,5g. C. 90,0g. B. 91,0g. D. 71,0g.

92. Ha tan hon ton 23,8g hn hp gm mt mui cacbonat ca mt kim loi ha tr I v mt mui cacbonat ca mt kim loi ha tr II trong axit HCl d thi to thnh 4,48 lit kh ktc v dd X. C cn dd X th thu c bao nhiu gam mui khan? A. 38,0g. B. 26,0g. C. 2,60g. D. 3,8g. 93. Chn cu tr li sai khi xt n CaOCl2: A. L cht bt trng, lun bc mi clo. B. L mui kp ca axit hipoclor v axit clohiric. C. L cht st trng, ty trng vi si. D. L mui hn tp ca axit hipoclor v axit clohiric.

64

CHNG VI. OXI LU HUNH

I. Oxi
1. Cu to nguyn t. Oxi (Z = 8) c cu hnh electron:

C 6 e lp ngoi cng, d dng thu 2e bo ho lp ngoi cng. L cht oxi ho mnh: iu kin bnh thng, oxi tn ti dng phn t 2 nguyn t : O = O Dng th hnh khc ca oxi l ozon: O3 Oxi c 3 ng v tn ti trong t nhin: 2. Tnh cht vt l Oxi l cht kh khng mu, khng mi, hi nng hn khng kh, ho lng 183oC, ho rn 219oC. Ozon l cht kh mi xc, mu xanh da tri. 3. Tnh cht ho hc Tc dng vi kim loi: Oxi oxi ho hu ht cc kim loi (tr Au v Pt) to thnh oxit i vi phi kim (tr halogen) oxi tc dng trc tip khi t nng (ring P trng tc dng vi O2 to thng)

Ozon c tnh oxi ho mnh hn O2, do n khng bn, b phn hu thnh oxi t do. iu ny th hin phn ng O3 y c iot khi dd KI (O2 khng c phn ng ny). 4. iu ch Trong phng th nghim: nhit phn cc mui giu oxi. V d: hay Trong cng nghip: ho lng khng kh nhit rt thp (200oC), sau chng phn on ly O2 ( 183oC)

65

II. Lu hunh
1. Cu to nguyn t. Lu hunh (S) cng phn nhm chnh nhm VI vi oxi, c cu hnh e : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4. Lp e ngoi cng cng c 6e, d dng thc hin qu trnh. th hin tnh oxi ho nhng yu hn oxi. trng thi rn, mi phn t lu hunh gm 8 nguyn t (S8) khp kn thnh vng:

2. Tnh cht vt l Lu hunh l cht rn mu vng nht, khng tan trong H2O, tan trong mt s dung mi hu c nh: CCl4, C6H6, rudn nhit, dn in rt km. Lu hunh nng chy 112,8oC n tr nn sm v c li, gi l S do. 3. Tnh cht ho hc to thng, S hot ng km so vi oxi. to cao, S phn ng c vi nhiu phi kim v kim loi. Ho tan trong axit oxi ho: 4. Hp cht a) Hiro sunfua (H2S2) L cht kh, mi trng thi, c, t tan trong H2O. Dd H2S l axit sunfuhiric. C tnh kh mnh, chy trong O2:

Khi gp cht oxi ho mnh nh Cl2, S-2 c th b oxi ho n S+6: H2S l axit yu. Mui sunfua trung tnh (v d ZnS) hu ht t tan trong H2O. Ch c sunfua kim loi kim, kim th tan nhiu. nhn bit H2S hoc mui sunfua (S2) dng mui ch, kt ta PbS mu en s xut hin. b) SO2 v axit sunfur SO2 l cht kh khng mu, tc dng vi H2O:

Phn ng vi oxi H2SO3 l axit yu, mui l sunfit (v d Na2SO3)

66

Mc oxi ho +4 l mc trung gian, nn H2SO3 v mui sunfit va c tnh oxi ho va c tnh kh.

c) SO3 v axit sunfuric (H2SO4) iu kin thng, SO3 l cht lng khng mu, d bay hi, nhit nng chy l 170C, nhit si l 460C. SO3 rt ho nc, tc dng mnh vi H2O to thnh axit H2SO4 v to nhiu nhit. SO3 khng c ng dng thc t, n l sn phm trung gian trong qu trnh sn xut axit H2SO4. H2SO4 l cht lng snh, tan v hn trong nc, H2SO4 c ht m rt mnh v to nhiu nhit. Dd H2SO4 long l axit thng, ch phn ng c vi cc kim loi ng trc H trong dy th in ho (c mui sunfat tan) v gii phng H2. Dd H2SO4 m c l axit oxi ho, c tnh oxi ho mnh, ho tan c hu ht cc kim loi khi un nng (tr Au v Pt). Kim loi cng mnh kh S+6 ca H2SO4 c v hp cht c s oxi ho cng thp (SO2, S, H2S). V d:

Ch : Fe v Al b th ng ho trong H2SO4 c ngui, ngha l trn b mt chng to thnh lp mng oxit bn vng bo v cho kim loi khi tc dng ca mi axit Phn ln cc mui sunfat tan nhiu trong nc. Ch c 1 s mui khng tan l : BaSO4, PbSO4, Ag2SO4 v CaSO4 t tan. Cch nhn bit ion . Bng phn ng to thnh mui sunfat kt ta: (trng) iu ch axit H2SO4. Axit sunfuric ch yu c iu ch t lu hunh v t qung pirit FeS2 theo cc phn ng:

d) Cc mui sunfat: Cc mui sunfat quan trng c gi tr trong thc t l: CaSO4 (thch cao) c dng trong cng nghip sn xut xi mng, c tng, lm bt b ch xng gy.MgSO4 dng lm thuc nhun trng.Na2SO4 dng trong cng nghip thu tinh.CuSO4 dng m in, thuc tr nm Na2S2O3 (natri thiosunfat) dng nh phn iot (cht ch th l h tinh bt). Thiosunfat cn dng trong k thut in nh

67

CU HI V BI TP
1. Cho cc phng trnh cho nhn e ca cc nguyn t nhm VIA 1 - X+2e=X23 - X-2e=X2+ 2 - X - 4e=X4 4 - X - 6e=X6+ 1) O2+S = SO2 2) 3O2+4P = 2P2O5 3) 5O2+4P = 2P2O5 4) O2+2C = 2CO 5) O2+N2 = NO2 6) O2+4Fe = 2Fe2O3 7) O2+4Ag = 2Ag2O 8) O2+Cl Chn p n ng A - 1, 3, 6, 8 B - 1, 3, 5, 7, 8: Trong khng kh, oxi chim A - 23% C - 20% 9: Hn hp n l A - Hn hp gm O2 v H2 B - Phn ng to nc C - Phn ng gy ting n khi th tch hn hp gim t ngt D - Hn hp gm 2V(H2) v 1V(O2) 10: O2, O3 l th hnh ca nhau v A - Cng c cu to t nhng nguyn t oxi B - Cng c tnh oxi ho C - S lng nguyn t khc nhau D - C 3 iu trn 11: O3 c tnh oxi ho mnh hn O2 v A - S lng nguyn t nhiu hn B - Phn t bn vng hn C - Khi phn hu cho O nguyn t D - Lin kt cho nhn d t ra cho oxi nguyn t 12: Cng dng ca ozon A - L cht oxi ho mnh B - Dng dit trng nc ung C - Lng t lm khng khi trong lnh D - Tt c iu trn 13 thu c 3, 36l O2 (ktc) cn phi nhit phn hon ton mt lng tinh th KClO3. 5H2O l A - 12, 25g C - 31, 875g B - 21, 25g D - 63, 75g B - 21% D - 19% C - 1, 2, 3, 4 D - 1, 3, 4, 6
2=

Chn iu khng nh ng A - Ch c oxy mi xy ra (1), (2) B - Ch c lu hunh mi xy ra (1), (3), (4) C - Ch c oxy mi xy ra c 4 D - Cc nguyn t nhm VIA xy ra c 4 2. Trong hp cht OF2 s xi ha ca oxi l A. (-2) C. (-4) B. (+2) D. (+4)

2clo

3. Trong phn nhm chnh nhm VIA i t xi ti telu; A - m in gim dn, tnh phi kim gim dn B - Bn knh nguyn t tng dn C - Cc hp cht vi hydro c cng thc l H2O, H2S, H2Se, H2Te D - C A, B, C 4: Trong nhm VIA ch tr oxy, cn li S, Se, Te u c kh nng th hin mc oxi ho +4v +6 v: A - Khi b kch thch cc e phn lp p chuyn ln phn lp d cn trng B - Khi b kch thch cc e phn lp p, s c th nhy ln phn lp d cn trng to 4e hoc 6e c thn C - Khi b kch thch cc e phn lp s chuyn ln phn lp d cn trng D - Chng c 4 hoc 6e c thn 5: Chn mnh ng A - S oxi ha ca oxi trong hp cht Cl2O7 l (+2) B - Oxi l cht kh khng mu, khng mi, nh hn khng kh C - Phn t O2 c 2 lin kt cng ho tr D - S h hp l qu trnh thu nhit 6: Chn cu ng A- xi phn ng trc tip vi tt c cc kim loi B- Phn ng ca oxi vi Au l qu trnh oxi ho chm C- Trong cc phn ng c oxi tham gia th oxi lun ng vai tr l cht xi ha D- xi phn ng trc tip vi cc phi kim 7: Cho cc phng trnh phn ng sau

14: phn bit cc khi khng mu; HCl, CO2,, O2, O3 phi dng ln lt cc ho cht l:

68

A - Nc vi trong, qu tm tm t, dd KI c h tinh bt B - Qu tm tm t, vi sng, dd KI c h tinh bt C - Qu tm tm t, nc vi trong, dd KI c h tinh bt D - Cch lm khc 15: Hn hp X gm O2, O3 t khi hi ca X so vi Hiro =19, 2 Hn hp Y gm H2, CO t khi hi ca Y so vi hir = 3, 6 Thnh phn % v th tch cc kh trong A v B l A- X:60% O2 v 40% O3,Y:70%H2 v30% CO B- X:70%O2 v 30%O3,Y:80% H2 v 20% CO C- X:50%O2 v 50%O3, Y:60% H2 v 40% CO D- X: 60% O2 v 40%O3,Y:80%H2 v 20% CO 16: cu hnh S l A - 1s2 2s2 2p4 B - 1s2 2s2 2p6 3s23p4 17: Chn cu ng C - 1s2 2s2 2p6 3s2 D-1s2 2s2 2p6 3s23p6

Chn cc phng trnh phn ng ng: A- 1, 3, 4, 5 B- 1, 4, 5, 6 C. 1, 2, 3, 7 D. 1, 2, 6, 7

21: Trong cc phng php ho hc tch lu hunh tinh khit t hn hp bt gm S, BaCO3, Zn. sau y phng php no ng? A. Dng lng d HCl th Zn, baco3 b ho tan cn li S B. Dng lng d HNO3 th BaCO3 b ho tan cn li S C. Dng lng d H2SO4 th BaCO3 b ho tan cn li S D. Dng phng php khc. 22: Nung 11. 2g st v 26g km vi lng lu hunh d. Sn phm ca phn ng cho ho tan hon ton trong axt HCl. Kh sinh ra dn vo dd CuSO4, th tch dd CuSO4 10% D=1. 1g.ml cn dng l A. 870 C. 872, 72 C. 850 D. 880 23: Lu hunh tc dng vi hir trong iu kin: A. S rn, t0 thng B. Hi S, nhit cao C. S rn, nhit cao D. T0 bt k v nhit khng nh hng ti phn ng. 24: Chn cu sai khi nhn xt v kh H2S A. L kh khng mu, mi trng thi, nng hn khng kh B. Tan nhiu trong H2O C. Cht rt c D. Lm xanh qu tm tm t 25: Chn cu ng. A. Trong phn t H2S th S c ho tr 2, s oxi ho l(+2) B. Trong phn t H2S th S c ho tr 2, s oxi ho l (+1) C. Phn t H2S c 2 lin kt cng ho tr D. L ng dd H2S h ming lu ngy thy vn trong sut khng mu 26: Xp xp ng theo th t axit mnh axit yu: A. HCl > H2S > H2CO3 C. HCl>H2CO3>H2S B. H2S >HCl>H2CO3 27: Chn phn ng sai A. H2S + Cl2 + H2O =H2SO4 + 2 HCl D. H2S >H2CO3>HCl Zn, Zn,

A - S l cht dn in, dn nhit tt B - Mng cu to phn t S8 bn C - S l cht rn, khng tan trong nc D - S l cht c nhit nng chy cao 18: Lu hunh c s oxi ho l (+4) v (+6 ) v: A - Cn obitan 3d cn trng B - Lp ngoi cng c nhiu e C - Do lp ngoi cng c 3d4 D - C 3 l do trn 19 Chn cu sai: A - Lu hunh phn ng trc tip vi hir B - trng thi rn, mi phn t lu hunh gm 8 nguyn t C - Lu hunh tc dng vi tt c cc phi kim D - Trong cc phn ng vi kim loi v hir lu hunh l cht oxi ho 20: Cho cc phn ng: 1: S + O2 = SO2 2: 2S + 3O2 = 2SO3 3: 3S + N2 = N2S3 4: S + 2KClO3 = 2KCl + 3SO2 5: S + H2SO4 = 3SO2 + H2O 6: Hg + S = HgS 7: C + S = CS 8. 3S + 2Fe = Fe2S3

69

B. H2S +

1 O2 =S + H2O 2

35: Phng trnh phn ng th hin tnh kh ca SO2: A - SO2 + H2O = H2SO3 B - SO2 +Cl2 + H2O = H2SO4 + 2HCl C - SO2 + KOH = KHSO3 D - SO2 + BaO = BaSO3 36: Phng trnh phn ng th hin tnh axit ca SO2 l: A - SO2 + Ca(OH)2 = CaSO3 + H2O B - SO2 + Br2 + 2H2O = H2SO4 + 2HBr C - SO2 + 2H2S = 3S + 2H2O D - SO2 + K2O = K2SO3 37: Mun loi b SO2 trong hn hp SO2 v CO2 ta c th cho hn hp qua rt chm dd no sau y: A. DdBa(OH)2 d B. DdCa(OH)2 d C. Dd Br2 d D. A, B, C u ng

C. H2S + 2NaCl = Na2S + 2HCl D. H2S + Pb(NO3)2 = PbS + 2HNO3 28: Nhn bit kh H2S bng: A. Mi B. Dd mui ch C. t chy cho ngn la mu xanh nht D. Mt mu Clo 29: iu ch H2S t FeS c ln Fe th s c ln tp cht A. H2 B. SO3 30: Chn cu sai A. Dd H2S c tnh axt yu B. H2S c tnh kh mnh C. Dng d2 NaOH nhn bit H2S D.Dng d2 Pb(NO3) nhn bit H2S 31: Cho mt lng d kh H2S sc vo 16g dd CuSO4 thu c 1. 92g en. Nng 0.0 ca dd CuSO4 v th tch kh H2S ( ktc) phn ng l: A. 20 .0 CuSO4 v 0. 448l H2 B. 20 .0 CuSO4 v 224l H2 C. 400.0 CuSO4 v 0. 448l H2 D. 300.0 CuSO4 v 0. 448l H2 32: Cho cc cp cht sau: 1. HCl v H2S 2. H2S v cl2 3. H2S v NH3 4. H2S v N2
0 0

C. SO2 D. C 3 loi kh trn

38: Nhn st sai v SO3 l: A. C 6 lin kt cng ho tr B. Lin kt gia S v O l lin kt i C. S cn mt cp e t do D. S c ho tr6 v s oxi ho l(+6) 39: Tnh cht ca SO3 l A. Khi tan trong H2O thu nhiu nhit B. L cht kh C. L cht t tan trong H2O D. Tan v hn trong nc 40: xit ca lu hunh thuc loi: A. B. C. xit lng tnh xit axt xt baz

Cp cht tn ti trong hn hp nhit thng l: A. (2) v (3) C. (1), (2), (4) B. (1) v (4) D. (3) v (4) 33: SO2 c gi l anhiric oxit v: A - Tan trong H2O to ra axit tng ng B - Tc dng c vi dd kim C - Tc dng c vi xit baz D - Do H2SO3 mt nc to SO2 34: Chn cu sai A - Phn t SO2 c 4 lin kt cng ho tr B - SO2 lm qu tm t chuyn mu C - SO2 lm dd phenolphtalelein chuyn mu hng D - SO2 lm mt mu nc Brm

D. xt khng to mui 41: Mt hn hp cc kh O2 v SO2 vi th tch bng nhau. Sau khi cho phn ng xy ra c 600/0 SO2 c chuyn ho. Thnh phn 0/0 ca hn hp kh to nn sau phn ng l: A. 35. 50/0 SO3, 23. 20/0SO2 d, 41. 3 0/0O2 d B. 400/0 SO3; D. 450/0 SO3; 23. 20/0SO2 d; 36. 8 0/0O2 d 18. 50/0SO2 d; 36. 5 0/0O2 d C. 35. 50/0 SO3; 46. 40/0SO2 d; 18. 1 0/0O2 d 42: Cp cht no sau y tn ti trong hn hp nhit thng: 1, SO2 v CO2 2, SO2 v Cl2 A - (1), (2), (3) 3, SO2 v O2 4, SO2 v O3 C - (3), (4)

70

B - (1), (3) 43: Chn cu sai

D - (1), (2), (3), (4)

A - H2SO4 c rt ho nc B- Khi ho tan H2SO4 vo nc to nhiu nhit C - Dd H2SO4 c v chua D - Ch c rt nc vo axt 44: H2SO4 lm bng da do A - Tnh axt mnh ca H2SO4 ' B - Tnh xi ho ca H2SO4 C - Tnh ho nc ca H2SO4 D - C 3 iu trn 45 Olum l: A - Hn hp ca SO3 v H2O B - Hn hp ca SO3 v H2SO4 C - Hn hp ca SO3 v H2SO4l D - Hn hp ca SO2, SO3, H2SO4l 46: Chn phng trnh phn ng ng: A - Al + H2SO4 ngui Al2(SO4)3 + H2 B - Cu + H2SO4l CuSO4 + H2 C - Fe + H2SO4l Fe2(SO4)3 + H2 D - Fe + H2SO4 t0 Fe2(SO4)3 + SO2+ H2O 47: Cu tc dng vi H2SO4 iu kin no cho SO2: A - H2SO4 long, nng C - H2SO4 c, ngui B - H2SO4 c, nng D - H2SO4 rt long

52: Cho V lit SO2 (ktc) sc vo dd Br2 ti khi mt mu dd Br2 th dng li, sau thm dd BaCl2 d vo th thu c 2. 33g. Gi tr ca V l: A. 112 ml B. 1. 12 ml A. Cu, Al B. Al, Fe
2

C. 224 ml D. 4. 48 ml C. Cu, Fe D. Kt qu khc

53: Kim loi b th ng vi H2SO4 ngui l:

54: Cho 855g d BaCl2 vo 200g d 2 H2SO4. Lc b kt ta. trung ho nc lc dng ht 125 ml d 2 NaOH 250.0 D= 1. 28g.ml. Nng 0 .0 ca H2SO4 trong d 2 ban u l: A. 450/0 B. 490/0 C. 510/0 D. 50% 55. Phn ng no sai: A. SO3 + H2SO4 = H2SO4. SO3 B. nSO3 + H2SO4 = H2SO4. nSO3 C. SO3 + H2O = H2SO4 D. D. SO3 + H2SO4 = H2S2O7 56: Ho tan hon ton 13g mt kim loi A c ho tr 2 vo H2SO4 long thu c 4. 48l H2(ktc). Kim loi l: A. Mg C. Cu B. Zn D. Fe

57. Cu hnh e ngoi cng ca nguyn t nhm VI A l A - ns2 np5 C - ns2 np2 nd2 B - ns2 np4 D - ns6

48: Chn phng trnh phn ng sai: A - Cu +H2SO4c, nngCuSO4+H2O+SO2 B - Mg +H2SO4c, nngMgSO4+H2S+H2O C - S + H2SO4c, nng SO3 + H2O D - Zn +H2SO4c, nng ZnSO4 + S + H2O 49: Thuc th nhn ra H2SO4 l: A - Qu tm C - BaCl2 B - Na2CO3 D -Dd NaOH 50: iu ch SO2. trong phng th nghim bng phng trnh phn ng: A. B. C. D. 4FeS + 7O2 = 2 Fe2O3 + 4SO2 4FeS2 + 11O2 = 2Fe2O3 + 8SO2 2ZnS + 3O2 = 2ZnO + 2SO2 Cu+2H2SO4nogCuSO4+SO2+2H2O

58. Nhn xt sai v cu hnh e lp ngoI cng ca nguyn t nhm VIA A - Khng c e c thn C - C 6e ngoi cng B - c 2e c thn D - Thuc nhm p 55. Sc mt dng kh H2S vo dd CuSO4 thy xut hin kt ta en. iu khng nh no sau y l ng? A. Axit H2SO4 yu hn axit H2S. B. Xy ra phn ng oxi ho - kh. C. CuS khng tan trong axit H2SO4. D. Mt nguyn nhn khc. 56. thu c cht rn t hn hp phn ng ca Na2SO4 v BaCl2 ngi ta dng phng php no sau y? A. Chng ct. B. Lc.

51: Ho tan hon ton 5. 6l SO2( ktc) vo 100ml d 2 KOH 3. 5M. Mui to thnh sau phn ng l: A. K2SO3 B. KHSO3 B. K2SO3 v KHSO3 D. Kt qu khc

71

C. Chit.

D. Chng ct phn on.

D. Mt nguyn nhn khc. 61. Cho 11,3 gam hn hp Mg v Zn tc dng vi dd H2SO4 2M d th thu c 6,72 lit kh (ktc). C cn dd thu c sau phn ng thu c khi lng mui khan l: A. 40,1g B. 41,1g C. 41,2g D. 14,2g 62. Cho m gam mt hn hp Na2CO3 v Na2SO3 tc dng ht vi dd H2SO4 2M d th thu c 2,24 lit hn hp kh (ktc) c t khi i vi hiro l 27. Gi tr ca m l: A. 1,16 gam. B. 11,6 gam. C. 6,11 gam. D. 61,1 gam. 63. Mt loi oleum c cng thc H2SO4.nSO3. Ly 3,38 g oleum ni trn pha thnh 100ml dd A. trung ho 50ml dd A cn dng va 200ml dd NaOH 2M. Gi tr ca n l: A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. 64. Hy chn cu tr li ng trong s cc cu sau: A. Oxi chim phn th tch ln nht trong kh quyn. B. Oxi chim phn khi lng ln nht trong v Tri t. C. Oxi tan nhiu trong nc. D. Oxi l cht kh nh hn khng kh. 65. Ngi ta iu ch oxi trong phng th nghim bng cch no sau y? A. Chng ct phn on khng kh lng. B. in phn nc. C. in phn dd NaOH D. Nhit phn KClO3 vi xc tc MnO2. 66. Trong s cc cu sau y, cu no khng ng? A. Lu hunh l mt cht rn mu vng. B. Lu hunh khng tan trong nc. C. Lu hunh nng chy nhit tng i thp. D. Lu hunh khng tan trong dung mi hu c. 67. Phn ng ho hc no sau y c s dng trong phng th nghim iu ch kh SO2? A. 4FeS2 + 11O2 2Fe2O3 + 8SO2

57. pha long dd H2SO4 c, ngi ta dng cch no sau y? A. Rt t t dd H2SO4 c vo nc. B. Rt t t nc vo dd H2SO4 c. C. Rt t t dd H2SO4 c vo nc, khuy u. D. A, B, C u ng. 58. Nh mt git dd H2SO4 2M ln mt mu giy trng. Hin tng s quan st c l: A. Khng c hin tng g xy ra. B. Ch giy c git axit H2SO4 s chuyn thnh mu en. C. Khi h nng, ch giy c git axit H2SO4 s chuyn thnh mu en. D. Phng n khc. 59. Ly a thu tinh chm vo hn hp gm H2SO4 c v tinh th KMnO4 ri qut vo bc n cn th n s chy. l mt trong nhng th nghim Ho Hc vui, ly la khng cn dim. iu khng nh no sau y l ng? Phn ng chy xy ra l do: A. phn ng ho hc gia H2SO4 c v tinh th KMnO4. B. hn hp H2SO4 c v tinh th KMnO4 ch khi mo cho phn ng chy gia oxi khng kh v etanol. C. phn ng ho hc gia hn hp H2SO4 c v tinh th KMnO4 vi etanol. D. cha xc nh c nguyn nhn. 60. So snh hai hp cht l H2S v H2O. Mc d khi lng phn t H2S (34 vC) ln hn nhiu so vi 18 vC khi lng phn t ca H2O, nhng iu kin thng nc l cht lng cn H2S li l cht kh. L do no khin cho nhit si ca nc cao hn nhiu so vi H2S? A. V lin kt hiro gia cc phn t H2O bn. B. V khi lng mol phn t ca chng khc nhau. C. V oxi c m in cao hn lu hunh.

72

B. S

+ O2

SO2

C. Cu + 2H2SO4 CuSO4 + SO2 + 2H2O D. 2Fe + 6H2SO4 Fe2(SO4)3 +3SO2 +6H2O 68. Cc nguyn t nhm VIA c cu hnh electron lp ngoi cng ging nhau, c th vit dng tng qut l: A. ns2np3. B. ns2np4. C. ns2np5. D. Phng n khc, 69. Mt hn hp kh O2 v CO2 c t khi so vi hiro l 19. Khi lng mol trung bnh (gam) ca hn hp kh trn v t l % theo th tch ca O2 l: A. 40 v 40 B. 38 v 40 C. 38 v 50 D. 36 v 50 70. C hai ng nghim ng mi ng 2ml dd HCl 1M v 2ml H2SO4 1M. Cho Zn d tc dng vi hai axit trn, lng kh hiro thu c trong hai trng hp tng ng l V1 v V2 ml (ktc). So snh V1 v V2 c: B. V1 = V2 A. V1 > V2 C. V1 < V2 D. Khng xc nh c. 71. Khoanh trn vo ch nu pht biu ng, ch S nu pht biu sai trong nhng cu di y: A. Ozon (O3) c tnh oxi ho mnh hn oxi -S (O2) B. C nhng cht va l cht kh va l cht oxi ho -S C. H2O2 c tnh oxi ho mnh hn H2O -S D. Axit H2SO4 c c th lm kh kh NH3 m -S E.Oleum c cng thc H2SO4 nSO3 -S 72. Khi lng (gam) ca 44,8 lit kh oxi iu kin tiu chun l: A. 68 B. 32 C. 75 D. 64 73. Kh oxi thu c khi nhit phn cc cht: HgO, KClO3, KMnO4, KNO3. Khi nhit phn 10 g mi cht trn, th tch kh oxi thu c iu kin tiu chun ln nht l: A. KNO3 B. KMnO4 C. HgO D. KClO3

74. Kh no sau y khng chy trong oxi khng kh? A. CO B. CH4 C. CO2 D. H2 75. Cho cc oxit ca cc nguyn t thuc chu k 3 sau: Na2O, MgO, Al2O3, SiO2, P2O5, SO3, Cl2O7 trong : A. c hai oxit baz, hai oxit lng tnh v cn li l oxit axit. B. c ba oxit baz, hai oxit lng tnh v cn li l oxit axit. C. c mt oxit baz, hai oxit lng tnh v cn li l oxit axit. D. c hai oxit baz, mt oxit lng tnh v cn li l oxit axit. 76. C bao nhiu mol FeS2 tc dng vi oxi thu c 64g kh SO2 theo phng trnh phn ng: 4FeS2 + 11O2 2Fe2O3 + 8SO2 A. 0,4 B. 1,2 C. 0,5 D. 0,8 77. Mt lt nc iu kin tiu chun ho tan ti a 2,3 lit kh hiro sunfua. Nng phn trm (%) ca H2S trong dd thu c l xp x: A. 0,23% B. 2,30% C. 0,35% D. 3,50% 78.S hnh thnh ozon (O3) l do nguyn nhn no ? A. Tia t ngoi ca mt tri chuyn ho cc phn t oxi. B. S phng in (st) trong kh quyn. C. S oxi ho mt s hp cht hu c trn mt t. D. A, B, C u ng. 79. T nm 2003, nh bo qun bng nc ozon, mn Bc H - Lao Cai c th chuyn ch vo th trng thnh ph H Ch Minh, nh b con nng dn c thu nhp cao hn. Nguyn nhn no sau y lm cho nc ozon c th bo qun hoa qu ti lu ngy: A. Ozon l mt kh c. B. Ozon c v d tan trong nc hn oxi. C. Ozon c tnh cht oxi ho mnh, kh nng st trng cao v d tan trong nc hn oxi.

73

D. Mt nguyn nhn khc. 80. Lp ozon tng bnh lu ca kh quyn l tm l chn tia t ngoi ca mt tri, bo v s sng trn tri t. Hin tng suy gim tng ozon ang l mt vn mi trng ton cu. Nguyn nhn ca hin tng ny l do: A. S thay i ca kh hu. B. Cht thi CFC do con ngi gy ra. C. Cc hp cht hu c. D. Mt nguyn nhn khc. 81. Oxi c th thu c t s nhit phn cht no trong s cc cht sau? A. CaCO3 C. KClO3 D. NaHCO3 B. (NH4)2SO4 82. Cho hn hp kh gm 0,8g oxi v 0,8g hiro tc dng vi nhau, khi lng nc thu c l: A. 1,6g B. 0,9g C. 1,2g D. 1,4g 83. Trong cng nghip, t kh SO2 v oxi, phn ng ho hc to thnh SO3 xy ra iu kin no sau y? 2SO2 + O2 2SO3 A. Nhit phng. B. un nng n 5000C. C. un nng n 5000C v c mt cht xc tc V2O5. D. Nhit phng v c mt cht xc tc V2O5. 84. Axit sunfuric c c s dng lm kh cc cht kh m. Loi kh no sau y c th c lm kh nh axit sunfuric? A. Kh cacbonnic B. Kh oxi C. Kh amoniac D. A, B ng 85. Cho dy bin ho sau: X Y Z T Na2SO4 X, Y, Z, T c th l cc cht no sau y? A. FeS2, SO2, SO3, H2SO4 B. S, SO2, SO3, NaHSO4 C. FeS, SO2, SO3, NaHSO4 D. Tt c u ng 86. C cc dd ng ring bit: NH4Cl, NaOH, NaCl, H2SO4, Na2SO4, Ba(OH)2. Ch c

dng thm mt dd th dng dd no sau y c th nhn bit c cc dd trn? A. Dd phenolphtalein B. Dd qu tm C. Dd AgNO3 D. Dd BaCl2 87. Cho hn hp gm Fe v FeS tc dng vi dd HCl d thu c 2,24 lit hn hp kh iu kin tiu chun. Hn hp kh ny c t khi so vi hiro l 9. Thnh phn % theo s mol ca hn hp Fe v FeS ban u l: A. 40 v 60. B. 50 v 50. C. 35 v 65. D. 45 v 55. 88. Hp th hon ton 1,12 lit kh SO2 (ktc) vo 150 ml dd NaOH 1M. C cn dd p sut v nhit thp th thu c: A. Hn hp hai mui NaHSO3, Na2SO3. B. Hn hp hai cht NaOH, Na2SO3. C. Hn hp hai mui NaHSO3, Na2SO3 v NaOH d. D. Cc phng n trn u sai. 89. SO2 va c tnh cht oxi ha va c tnh kh, bi v trong phn t : A. S c mc oxi ha trung gian. B. S c mc oxi ha cao nht. C. S c mc oxi ha thp nht. D. S c cp electron cha lin kt. 90. Phn ng ha hc no sau y l sai? A. 2H2S + O2 2S + 2H2O, B. 2H2S + 3O2 2SO2 + 2H2O, C. H2S + 2NaCl Na2S + 2HCl D. H2S + 4Cl2 + 4H2O H2SO4 + 8HCl 91. Cho hn hp FeS v FeCO3 tc dng vi dd H2SO4 m c v un nng, ngi ta thu c mt hn hp kh A. Hn hp A gm: A. H2S v CO2. C. SO2 v CO2. B. H2S v SO2. D. CO v CO2 thiu oxi. tha oxi.

92. Dd KI khng mu. Nu lu ngy, dd trn c mu vng hi nu. Nguyn nhn no sau y l ph hp?

74

A. Hp cht KI km bn, b phn hy to thnh iot t do. B. Do tc dng chm ca oxi khng kh vi KI to thnh iot t do. C. Iot tc dng vi KI to thnh KI3 l qu trnh thun, nghch. D. B v C ng. 93. Mt cc thy tinh chu nhit, dung tch 20ml, ng khong 5gam ng saccaroz. Thm vo cc khong 10ml dd H2SO4 c, dng a thy tinh trn u hn hp. Hy chn phng n ng trong s cc miu t hin tng xy ra trong th nghim: A. ng saccaroz chuyn t mu trng sang mu en. B. C kh thot ra lm tng th tch ca khi cht rn mu en. C. Sau 30 pht, khi cht rn xp mu en trn ra ngoi ming cc. D. A, B, C u ng. 94. Cc kh sinh ra trong th nghim phn ng ca saccaroz vi dd H2SO4 c bao gm: A. H2S v CO2. B. H2S v SO2. C. SO3 v CO2. D. SO2 v CO2 95. Cho V lit kh SO2 (ktc) tc dng ht vi dd brom d. Thm dd BaCl2 d vo hn hp trn th thu c 2,33g kt ta. V nhn gi tr no trong s cc phng n sau? A. 0,112 C. 1,120 B. 0,224 D. 2,24.

96. Thm t t dd BaCl2 vo 300ml dd Na2SO4 1M cho n khi khi lng kt ta bt u khng i th dng li, ht 50ml. Nng mol/l ca dd BaCl2 l: A. 6,0M. B. 0,6M. C. 0,06M. D. 0,006M 97. Hp th hon ton 2,24 lt kh SO2 (ktc) vo bnh ng 300ml dd NaOH 0,5M. C cn dd p sut thp th thu c m gam cht rn. Gi tr ca m l bao nhiu gam? A. 1,15 B. 11,5 C. 15,1 D. 1,51

75

CHNG VII. NIT PHOSPHO

Nit, photpho thuc phn nhm chnh nhmV. Nguyn t ca chng c 5e lp ngoi cng (trong c 3e c thn phn lp np). Chng l nhng phi kim

I. Nit
1. Cu to nguyn t Nit c cu hnh electron

Do c 3 e c thn nn nit c kh nng to ra ba lin kt cng ho tr vi nguyn t khc. m in ca N l 3, ch nh hn ca F v O, do N c s oxi ho dng trong hp cht vi 2 nguyn t ny. Cn trong cc hp cht khc, nit c s oxi ho m. S oxi ho ca N : 3, 0, +1, +2, +3, +4 v +5. Nit tn ti bn dng phn t N2 (N N). Nguyn t nit t nhin l hn hp ca hai ng v v vi t l 272 : 1. Nit chim 0,01% khi lng v Tri t. Dng tn ti t do l nhng phn t hai nguyn t. 2. Tnh cht vt l Nit l cht kh, khng mu, khng mi, khng chy, ho lng 195,8oC v ho rn 209,9oC. Nit nh hn khng kh (d = 1,2506g.lt ktc), ho tan rt t trong nc. 3. Tnh cht ho hc V c lin kt ba nn phn t N2 rt bn, ch nhit rt cao mi phn li thnh nguyn t. Do vy nhit thng nit rt tr, khng phn ng vi cc nguyn t khc. nhit cao, c bit l c cht xc tc, nit phn ng vi nhiu nguyn t kim loi v phi kim. a) Tc dng vi hiro 400oC, c bt Fe xc tc, p sut cao, N2 tc dng vi H2. Phn ng pht nhit: b) Tc dng vi oxi 3000oC hoc c tia la in, N2 tc dng vi O2. Phn ng thu nhit: nhit thng, NO ho hp ngay vi O2 ca khng kh to ra NO2 mu nu: c) Tc dng vi kim loi: Nit khng phn ng trc tip vi halogen, lu hunh. 4. iu ch v ng dng a) Trong cng nghip : Ho lng khng kh, sau chng ct phn on v thu N2 -196oC.

76

b) Trong phng th nghim: Nhit phn 1 s mui amoni. V d:

Nit ch yu c dng sn xut amoniac, axit nitric, phn m, to mi trng lnh. 5. Cc hp cht quan trng ca nit. a) Amoniac

Phn t NH3 tn ti trong khng gian di dng t din, gc lin kt l 109o28' (ba lin kt to thnh bi 3 obitan lai ho sp3 ca N) Lin kt gia N v 3H l lin kt cng ho tr c cc, cp e dng chung lch v pha N. Phn t NH3 l phn t phn cc, N cn 1 cp electron t do lm cho NH3 to c lin kt hiro. Tnh cht vt l: NH3 l cht kh khng mu, mi khai v xc, nh hn khng kh, tan nhiu trong H2O ( 20oC, mt th tch nc c th ho tan 700 th tch NH3 kh). NH3 ho lng 33,6oC, ho rn 77,8oC. Tnh cht ho hc + Tnh baz: NH3 l mt baz v c kh nng nhn proton. Kbaz = 1,8.103 * NH3 tc dng vi axit to thnh mui amoni: Dng ion: Nu thc hin phn ng gia NH3 (kh) v HCl (kh) th to thnh m khi trng l nhng tinh th rt nh NH4Cl. * Dd NH3 lm xanh qu tm, lm hng phenolphtalein * Dd NH3 tc dng vi dd AlCl3, ZnCl2 to kt ta hiroxit khng tan trong NH3 d: + im c bit ca NH3 l to phc vi mt s ion kim loi nh Ag+, Cu2+, Ni2+, Hg2+, Cd2+, V vy, khi cho dd NH3 tc dng t t vi dd mui ca cc kim loi trn thy kt ta (hiroxit hoc mui baz) sau kt ta tan v to phc:

+ Tnh kh: NH3 chy trong oxi cho ngn la mu vng:

77

NH3 chy trong Cl2 to khi trng NH4Cl v NH3 + HCl = NH4Cl NH3 kh c mt s oxit kim loi: + Bn thn NH3 c th b nhit phn thnh N2, H2 : + Cc mui amoni d b nhit phn:

NH4HCO3 l bt n, 60oC phn hu, c dng trong cng ngh thc phm. + Mui amoni nitrat b nhit phn theo 2 cch:

iu ch: iu ch NH3 da trn phn ng. Mun phn ng t hiu sut cao cn tin hnh p sut cao (300 1000 atm), nhit va phi (400oC) v c bt st lm xc tc. Kh N2 ly t khng kh. Kh H2 ly t kh t nhin hoc t sn phm ca phn ng gia cacbon v H2O. ng dng: NH3 dng iu ch axit HNO3, cc mui amoni (NH4Cl, NH4NO3), iu ch xa b) Cc oxit ca nit. Nit to vi oxi 5 loi oxit: N2O, NO, N2O3, NO2 v N2O5. S oxi ho: +1, +2, +3, +4, v +5. Ch c NO v NO2 iu ch trc tip c. NO2 : kh khng mu, mi d chu, hi c v ngt. N2O khng tc dng vi oxi. 500oC b phn hu thnh N2 v O2. NO: kh khng mu, trong khng kh phn ng vi oxi to thnh NO2 mu nu. NO2: kh mu nu, rt c, b ime ho theo cn bng.

78

 iu kin thng, tn ti hn hp NO2 v N2O4. T l s mol NO2 : N2O4 ph thuc nhit . Trn 100oC ch c NO2 NO2 l oxit axit hn hp. Khi tc dng vi H2O cho hn hp hai axit: v Khi tc dng vi kim c hn hp gm mui nitrat v mui nitrit. Cc oxit NO v NO2 th hin tnh oxi ho khi tc dng vi cht kh mnh:

V th hin tnh kh khi gp cht oxi ho mnh nh Cl2, Br2, O3, KMNO4

c) Axit nitr HNO2 L axit yu, km bn, ch tn ti trong dd long. Khi c hoc nng d b phn hu. HNO2 v mui nitrit va c tnh oxi ho va c tnh kh:

d) Axit nitric HNO3

Trong phn t HNO3 c mt lin kt cho - nhn v ho tr ca N l IV (4 cp e dng chung), cn s oxi ho ca N l +5 (v hnh thc N c ho tr V). Tnh cht vt l: Axit nitric nguyn cht l cht lng khng mu, si 86oC, ho rn 41oC. HNO3 d b phn hu ngoi nh sng thnh NO2, O2 v H2O nn dd HNO3 c c mu vng (v c ln NO2) HNO3 c gy bng, lm vng da, ph hng vi, giy. Tnh cht ho hc: * Tnh axit: L axit mnh, phn li hon ton. * Tnh oxi ho: L cht oxi ho manh, tc dng vi hu ht cc kim loi (tr vng v platin), lc N+5 c th b kh thnh N+4, N+2, N+1, No v N-3 tu thuc vo nng axit, nhit v hot ng ca kim loi. i vi axit HNO3 c, nng: Oxi ho hu ht cc kim loi (tr Au, Pt), sn phm kh l NO2 mu nu.

79

HNO3 c, ngui lm th ng ho Fe v Al i vi axit HNO3 long: Oxi ho hu ht cc kim loi (tr Au, Pt), sn phm kh l NO, N2O hoc NH4NO3. Khi axit cng long, cht kh cng mnh th N+5 (trong HNO3) b kh v s oxi ho cng thp. V d: Hn hp dd m c ca HNO3 v HCl c t l mol 1HNO3 + 3HCl gi l nc cng toan, ho tan c c Au v Pt. Axit HNO3 cng oxi ho c nhiu phi kim nh C, Si, P, S:

iu ch axit HNO3: * Trong phng th nghim thu HNO3, ngi ta chng ct dd trong chn khng. * Trong cng nghip, sn xut HNO3 t NH3 v O2:

ng dng: HNO3 l nguyn liu c bn iu ch mui nitrat, phn bn, cht n, nhin liu tn la, cc hp cht nitro, amin. e) Mui nitrat Tnh tan: Tt c cc mui nitrat u d tan trong H2O, l nhng cht in li mnh. Phn hu nhit: Tt c cc mui nitrat u khng bn nhit cao. Tu thuc ion kim loi c trong mui, cc nitrat b phn hu to thnh nhng loi hp cht khc nhau (nhng u phi gii phng O2) * Nhit phn mui nitrat ca kim loi mnh (ng trc Mg trong dy Bktp)

* Nhit phn mui nitrat ca kim loi trung bnh (T Mg Cu)

* Nhit phn mui nitrat ca kim loi yu (sau Cu)

80

 ng dng ca mui nitrat: dng lm phn bn, thuc n. Kali nitrat dng ch to thuc n en (thuc n c khi). Thnh phn thuc n en : 75% KNO3, 10% S, 15% C. Khi hn hp n, xy ra phn ng. Nhn bit ion nhn bit ion (v d H2SO4) : (HNO3, mui nitrat) c th dng Cu trong mi trng axit

Ta thy Cu tan, dd c mu xanh, c kh khng mu bay ra, ri ho nu trong khng kh.

II. Pht pho

1. Cu to nguyn t Photpho c in tch ht nhn +15 Cu hnh e: Photpho phn nhm chnh nhm V, chu k 3. Nguyn t P c 3 electron phn lp 3p v phn lp 3d cn trng (cha c electron) nn 1e phn lp 3s c th nhy ln 3d lm cho P c 5e c thn v nh vy c th c ho tr V (khc N) 2. Tnh cht vt l v cc dng th hnh. n cht photpho c th tn ti di nhiu dng th hnh khc nhau. Hai dng th hnh quan trng l photpho trng v photpho . Photpho trng: l cht rn mu trng hoc hi vng, rt c. 280oC, photpho trng chuyn thnh photpho . Photpho trng t bc chy trong khng kh, pht sng trong bng ti (ln tinh). Ngi ta bo qun n bng cch ngm trong nc, trnh nh sng. Photpho : l cht rn c mu , khng c. nhit cao, P thng hoa. Gp lnh, hi P ngng t thnh P trng. P kh bn, kh nng chy, khng tan trong bt k dung mi no. 3. Tnh cht ho hc: Lp ngoi cng ca nguyn t P c 5e. Trong cc hp cht, P c s oxi ho l -3, +3 v +5. So vi nit, photpho hot ng hn, c bit l P trng. Tc dng vi oxi: Photpho chy trong khng kh to ra iphotpho pentaoxit P2O5. P trng b oxi ho chm trong khng kh thnh P2O3, khi phn ng khng pht nhit m pht quang. Tc dng vi axit nitric: Tc dng vi halogen: P bc chy trong clo v n trong flo.

81

 Tc dng vi mui : P c th gy n khi tc dng vi nhng mui c tnh oxi ho mnh nh KNO3, KClO3, Tc dng vi hiro v kim loi (P th hin tnh oxi ho). V d: PH3 (photphin) Ca3P2 (canxi photphua) PH3 l cht kh, rt c. Trn 150oC b bc chy trong khng kh: PH3 sinh ra do s thi ra xc ng thc vt, nu c ln iphotphin P2H4 th t bc chy pht ra nh sng xanh ( l hin tng "ma tri") 4. iu ch v ng dng P kh hot ng, trong t nhin n tn ti dng hp cht nh cc qung photphorit Ca3(PO4)2, apatit 3Ca3(PO4)2.CaF2. P c dng ch to dim: Thuc gn u que dim gm mt cht oxi ho nh KClO3, KNO3.., mt cht d chy nh S v keo dnh. Thuc qut bn cnh hp dim l bt P v keo dnh. tng c st cn trn thm bt thu tinh mn vo c 2 loi thuc trn. P dng sn xut axit photphoric: Trong cng nghip, ngi ta iu ch P bng cch nung hn hp canxi photphat, SiO2 (ct) v than: 5. Hp cht ca photpho a) iphotpho pentaoxit P2O5. P2O5 l cht rn, mu trng, rt ho nc, tc dng mnh lit vi nc to thnh axit photphoric: Chnh v vy ngi ta dng P2O5 lm kh nhiu cht. b) Axit photphoric H3PO4. H3PO4 l cht rn, khng mu, nng chy 42,5oC, tan v hn trong nc. Trong P2O5 v H3PO4, photpho c s oxi ho +5. Khc vi nit, photpho c m in nh nn bn hn mc +5. Do vy H3PO4 v P2O5 kh b kh v khng c tnh oxi ho nh HNO3. H3PO4 l axit trung bnh, trong dd in li theo 3 nc: trung bnh nc th nht, yu v rt yu cc nc th hai, th ba.

Dd axit H3PO4 c nhng tnh cht chung ca axit: lm qu tm, tc dng vi baz, oxit baz to thnh mui axit hoc mui trung ho nh NaH2PO4, Na2HPO4, Na3PO4. H3PO4 c th tc dng vi nhng kim loi ng trc H trong dy Bktp cho H2 thot ra. V d:

82

c) Mui photphat ng dng vi 3 mc in li ca axit H3PO4 c dy mui photphat: Mui photphat trung ho: Mui ihiro photphat Mui hiro photphat: Cc mui trung ho v mui axit ca kim loi Na, K v amoni u tan trong nc. Vi cc kim loi khc ch mui ihiro photphat l tan c, ngoi ra u khng tan hoc tan t trong H2O. d) iu ch v ng dng Trong cng nghip, iu ch H3PO4 t qung Ca3(PO4)2 v axit H2SO4: Trong phng th nghim, H3PO4 c iu ch t P2O5 (ho tan vo H2O) hay t P (ho tan bng HNO3 c). Axit photphoric ch yu c dng sn xut phn bn. 6. Phn bn ho hc Phn bn ho hc l nhng ho cht c cha nguyn t dinh dng, dng bn cho cy trng nhm nng cao nng sut. Nhng ho cht dng lm phn bn phi l nhng hp cht tan c trong dd thm trong t r cy hp th c. Ngoi ra, hp cht phi khng c hi gy nhim mi trng. C ba loi phn bn ho hc c bn: phn m, phn ln v phn kali. a) Phn m l phn cha nguyn t nit. Cy ch hp th m di dng ion v ion . Cc loi phn m quan trng: Mui amoni: NH4Cl (25% N), (NH4)2SO4 (21% N), NH4NO3 (35% N, thng c gi l "m hai l") Ure: CO(NH2)2 (46% N) giu nit nht. Trong t ure b bin i dn thnh amoni cacbonat. Cc mui amoni v ure b kim phn hu, do khng nn bo qun phn m gn vi, khng bn cho cc loi t kim. Mui nitrat: NaNO3, Ca(NO3)2,thng bn cho cc vng t chua mn. b) Phn ln l phn cha nguyn t photpho. Cy hp th ln di dng ion . Cc loi phn ln chnh. Phn ln t nhin: Qung photphat Ca3(PO4)2 thch hp vi t chua ; phn nung chy (nung qung photphat vi olomit). Supephotphat n: Hn hp canxi ihiro photphat v thch cao, c iu ch theo phn ng: Supe photphat kp: l mui canxi ihiro photphat, c iu ch theo phn ng:

83

 Amophot: cha c m v ln, c iu ch bng cch cho NH3 tc dng vi axit photphoric thu c hn hp trong mono v iamophot NH4H2PO4 v (NH4)2HPO4 c) Phn kali: cha nguyn t kali, cy hp th kali di dng ion K+. Phn kali ch yu l KCl ly t qung mui cacnalit (KCl.MgCl2.6H2O), sinvinit (KCl.NaCl). Ngoi ra ngi ta cng dng KNO3.K2SO4. d) Phn vi lng: l loi phn cha mt s lng rt nh cc nguyn t nh ng, km, molipen, mangan, coban, bo, iot Ch cn bn mt lng rt nh cc nguyn t ny cng lm cho cy pht trin tt. nc ta c mt s nh my ln sn xut supephotphat (Lm Thao - Ph Th), sn xut phn m (H Bc) v c mt s a phng sn xut phn ln nung chy

1: Phn nhm chnh nhm V ca bng tun hon gm cc nguyn t : N, P, As, Bi C. N, P, As, Sb, Bi B.N, P, Si, Ge D. N, P, S, As, Bi 2: Tm sai trong s cc sau: A. Bitmut l nguyn t ng cui phn nhm chnh nhm V. B. Nguyn t ca cc nguyn t thuc phn nhm chnh nhm V c 5 electron lp ngoi cng. C. Cu hnh electron lp ngoi cng ca nguyn t cc nguyn t phn nhm chnh nhm V l ns2 np3. D. Tnh phi kim ca cc nguyn t phn nhm chnh nhm Vtng dn t N Bi. 3: So snh vi cc nguyn t khc trong cng phn nhm chnh nhm V th N c bn knh nguyn t nh nht v : A. Nit ng u nhm, c 2 lp electron. B. Lc ht ca ht nhn i vi electron ngoi cng cc ln khin kch thc nguyn t b co rt li . C. Nguyn t nit c m in ln nht . D. Nguyn t nit c 7 electron. 4: Kt lun no sau y khng ng ? A. Phn t N2 bn nhit thng. B. Mi nguyn t nit trong phn t N2 cn mt cp electron t do. C. Lin kt ba trong phn t N2 km bn . D. N2 nh hn khng kh . 5: Nit c th tn ti nhng dng c s oxiho sau: A. 0, +1, +2, +3, +4, +5 B. -3, 0, +1, +2, +3 C. 0, +1, +2, +5 D. -3, 0, +1, +2, +3, +4, +5 6: Tm nhn nh sai trong s cc sau :

BI TP

A. Nit ch c s oxi ho m trong nhng hp cht vi hai nguyn t: O v F . B. Nguyn t nit c 5 electron lp ngoi cng . C. Nguyn t nit c 3 electron c thn . D. Nguyn t nit c kh nng to ra ba lin kt cng ho tr vi nguyn t khc . 7: nhit thng N2 l mt cht tr, hot ng ha hc km v: A. Lin kt ba trong phn t N2 c bn rt ln . B. Phn t N2 c kch thc nh . C. Phn t N2 khng phn cc . D. Nit l cht kh c m in nh hn oxi . 8: Trong cng nghip ngi ta thng i ch N2 t : A. NH4NO2 C. HNO3 B.Khng kh lng D.NH4NO3 9: Th tch N2 v H2 (ktc) cn dng iu ch c 68g NH3 (hiu sut ca phn ng t 25%) ln lt l : A. 134,4 lt ; 403,2 lt B. 89,6 lt ; 268,8 lt C. 44,8 lt ; 134,4 lt D.179,2 lt ; 537,6 lt 10: Trn 1,5 lt NO vi 5 lt khng kh . Th tch NO2 v th tch hn hp kh thu c sau phn ng ln lt l : (Bit : O2 chim 1/5 th tch khng kh; phn ng xy ra hon ton; th tch cc kh o trong cng iu kin) A. 1,5 lt ; 5,75 lt C. 1,5 lt ; 5,5 lt B. 2 lt ; 5,5 lt D. 2lt ; 7,5 lt 11: Khi th tch bnh phn ng tng ln 2 ln th tc phn ng : 2NO + O2 = 2NO2 thay i ra sao ? A. Gim i 4 ln C. Tng ln 4 ln B. Gim i 8 ln D. Tng ln 8 ln

84

12: NO v NO2 va c tnh kh, va c tnh oxi ho v : A. Phn t ca chng c cu to c bit . B. Chng l oxit ca nit . C. Chng u l cht kh hot ng ho hc mnh . D. Nguyn t nit trong 2 phn t u c s oxi ho trung gian: +2;+4 . 13: Th tch N2 thu c khi nhit phn 16 g NH4NO2 l : A. 5, 6 lt C. 4, 48 lt B. 11, 2 lt D. 6, 5 lt 14: Trn 3 lt NO vi 2 lt O2 . Hn hp kh sau phn ng c th tch bng bao nhiu ? A. 5 lt C. 4, 5 lt B. 3 lt D. 3, 5 lt 15: S oxi ho ca nit c sp xp theo th t tng dn nh sau : A. NO < N2O <NH3 <NO3B. NH3 < N2 <NO2-<NO <NO3C. NH4+ < N2 <N2O<NO <NO2-<NO3D. NH3 < NO <N2O<NO2<N2O5 16: Trong bnh kn dung tch khng i, cha y khng kh 250c v 2 atm . Bt tia la in gy phn ng : N2 + O2 = 2NO p sut P v khi lng mol phn t trung bnh ca hn hp kh sau phn ng 25oc l Mtb s c gi tr : A. P= 2 atm, Mtb 29 g.mol B. P = 2 atm, Mtb < 29 g.mol C. P = 2 atm, Mtb > 29 g.mol D. P = 1 atm, Mtb = 29 g.mol 17: Tm tr li sai trong s cc sau : A. nhit thng, NH3 l kh khng mu, mi khai v xc. B. Kh NH3 nng hn khng kh . C. Kh NH3 d ho lng, d ho rn, tan nhiu trong nc. D. Lin kt gia N v 3 nguyn t H l lin kt cng ho tr c cc. 18: Tm tr li sai trong s cc sau: Dd NH3 l mt dd baz, nn n c th: A. Tc dng vi dd axit . B. Lm cho qu tm chuyn thnh mu xanh . C. Tc dng vi mi dd mui . D. Tc dng vi dd mui ca kim loi m hirxit l cht khng tan . 19: Qua hai phn ng: 4NH3 + 5O2 = 4NO + 6H2O 2NH3 + 3Cl2 = N2 + 6HCl ta c nhng kt lun no sau y ? 1. NH3 l cht oxi ho . 2. NH3 l cht kh . 3. O2, Cl2 l cht oxi ho . 4. O2 l cht oxi ho, Cl2 l cht kh . 5. O2 l cht kh, Cl2 l cht oxi ho . 6. O2, Cl2 l cht kh .

A. (1) ; (6) C. (1) ; (2) ; (5) B. (1) ; (2) ; (4) D. (2) ; (3) 20: Dd amoniac bao gm cc cht v ion sau: A. NH4+, NH3 C. NH4+, NH3, H+ + B. NH4 , OH D. NH4+, NH3, OH21: Trong ion phc [Cu(NH3)4]2+ lin kt gia cc phn t NH3 vi ion Cu2+ l : A. Lin kt cng ho tr B. Lin kt hir C. Lin kt phi tr D. Lin kt ion 22: S mol H2SO4 phn ng ht vi 8,4 lt amoniac (ktc) l: A. 0,1875 mol C. 0,75 mol B. 0,375 mol D. 0,15 mol 23: Tm kt lun sai trong s cc sau : A. Tt c cc mui amoni u tan v l nhng cht in li mnh . B. Mui amoni c to thnh gia NH3 v axit mnh, khi b thu phn cho dd c tnh axit . C. Hu ht cc mui amoni u tan trong nc v in li yu D. Mui amoni km bn vi nhit . 24: Mun iu ch : Cu(OH)2, Zn(OH)2 ngi ta dng cc dd mui ca cc kim loi cho tc dng vi dd no sau y ? A. NH3 d C. NaOH va B. NaOH d D.NH3 trn vi NaOH 25: Phng trnh ion rt gn ca phn ng gia dd (NH4)3PO4 v dd NaOH l: A. (NH4)3PO4 + 3OH- = 3 NH3 + 3H2O + PO43B. (NH4)3PO4 + 3Na+ + 3OH- = 3NH3 + 3H2O + Na3PO4 C. 3NH4+ + 3OH- = 3 NH3 + 3H2O D. NH4+ + OH- = NH3 + H2O 26: Phn ng no l phn ng oxi ho - kh trong s cc phn ng sau: A. (NH4)2SO4 + 2NaOH = 2NH3 + 2H2O + Na2SO4 B. 2NO2 + 2NaOH = NaNO2 + NaNO3 + H2O C. 3NH3 + 3H2O + AlCl3 = Al(OH)3 + 3NH4Cl D. NH3 + H2SO4 = NH4HSO4 27: Cho dd NH3 n d vo 20 ml dd Al2(SO4)3. Lc ly cht kt ta v cho vo 10 ml dd NaOH 2M th kt ta va tan ht . Vy nng mol/l ca dd Al2(SO4)3 dng l: A. 1M C. 0,5M B. 0,25M D. 0,75M 28: Phn tch 3 mol NH3 thu c bao nhiu lt H2 ? A. 4,5 lt C. 67,2 lt B. 33,6 lt D. 100,8 lt 29: NH4+ l gc c tn gi :

85

A. Hirat C. Nitrat B. Amoni D. Nitrit 30: Cho phn ng : NH3 + O2 NO +H2O . H s cn bng lin tip t tri sang phi l : A. 4, 5, 4, 6 C. 5, 4, 5, 6 B. 4, 4, 5, 6 D. 5, 5, 4, 6 31: Cho phn ng : NH3 + Cl2 NH4Cl + N2 H s cn bng lin tip t tri sang phi l : A. 2, 3, 6, 1 C. 8, 3, 6, 1 B. 4, 3, 6, 2 D. 4, 3,,3, 2 32: Trong trng hp no sau y khng cha ng 1 mol NH3 ? A. 200 cm3 dd NH3 5M . B. 22,4 dm3 kh NH3 ktc . C. 500 cm3 dd NH3, bit c trong 100 3 cm dd ny c 3,4g NH3 . D. 22,4 dm3 dd NH3 1M . 33: C 3 dd ng trong 3 l b mt nhn l: MgCl2, NH4Cl, NaCl . Dng cch no di y c th nhn c mi l ng dd g ? A. Na2CO3 C. NaOH B. Giy qu D. Dd NH3 34: Dn kh NH3 i qua ng ng bt CuO nung nng th c hin tng : A. Bt CuO t mu en chuyn sang mu nu . B. Bt CuO t mu en chuyn sang mu xanh. C. Bt CuO t mu en chuyn sang mu trng . D. Bt CuO t mu en chuyn sang mu gch. 35: Nh t t dd NH3 n d vo dd CuCl2 th c hin tng : A. Lc u c kt ta mu trng, sau kt ta tan dn cho dd mu xanh lam . B. Xut hin kt ta mu xanh, khng tan . C. Lc u c kt ta mu xanh thm, sau kt ta tan dn cho dd mu xanh lam . D. Lc u xut hin kt ta mu xanh lam, sau kt ta tan i cho dd mu xanh thm . E. Khng c hin tng g . 36: T phn ng: N2 + 3H2 = 2NH3 + Q . Mun thu c nhiu NH3 th phi p dng cc bin php no di y ? A. Tng nhit , tng p sut . B. Gim nhit , tng p sut . C. Gim nhit , gim p sut . D. Tng nhit , gim p sut . 37: Nu thm NH3 vo h cn bng ca p: N2 + 3H2 = 2NH3+ Q th cn bng s thay i th no ? A. Cn bng chuyn dch sang tri . B. Cn bng chuyn dch sang phi . C. Khng thay i trng thi cn bng . D. Khng d on c . 38: Cho cn bng : N2 + 3H2 = 2NH3 K.

Hng s cn bng K c biu th bi biu thc no di y ? A. K =

[NH 3 ] 2

[N 2 ][H 2 ]
K=

B.

K=

[N 2 ][H 2 ] [NH 3 ]2

C.

[NH 3 ]
[ NH 3 ]
2

D. K =

[N 2 ][H 2 ] [N 2 ][H 2 ]3

39: Mt hn hp gm 100 mol N2 v H2 ly theo t l 1: 3. p sut ca hn hp u l 300 atm . Sau khi gy phn ng to NH3 p sut ch cn 285 atm (Nhit ca phn ng c gi khng i) . Vy hiu sut ca phn ng l : A. 100 % C. 10 % B. 25 % D. 90 % 40: Kh NH3 trong cng nghip c ln hi nc bo ho, mun c NH3 khan ta c th dng dy cc cht no di y ht nc ? A. P2O5, Na, CaO, KOH rn B. H2SO4 c , P2O5, Na, CaO C. CaO, KOH rn, NaOH rn D. H2SO4 c, CaO, KOH rn 41: Chn nhn nh sai trong s cc sau : A. HNO3 l cht lng, khng mu, tan c gii hn trong nc . B. N2O5 l anhirit ca axit nitric . C. HNO3 l axit mnh . D. Dd HNO3 c tnh oxiho mnh do c ion NO3- . 42: Trong s cc kim loi sau : Cu, Zn, Ag, Al, Fe, Hg. Nhng kim loi no phn ng c vi dd HNO3? A. Zn , Al, Fe C. Cu, Zn, Hg B. Cu, Zn, Al D. Tt c 43: Chn cp kim loi th ng vi HNO3 c ngui . A. Cu, Ag C. Al, Fe B. Fe, Pb D. Al, Hg 44: Khi cho HNO3 c phn ng vi kim loi km hot ng ta thu c kh g ? A. N2 C. NO B. H2 D. NO2 45: Vng kim loi c th phn ng vi : A. Dd HNO3 m c 68% . B. Nc cng toan (Hn hp HNO3 v HCl). C. Dd HNO3 c, nng . D. Tt c u sai v Au l kim loi km hot ng . 46: Cho a mol NO2 hp th hon ton trong dd cha a mol NaOH, pH ca dd thu c l : A. 7 C. > 7 B. 0 D. < 7 47: HNO3 khng tc dng vi cht no sau y ? A. NH4NO3 C. P

86

B. NH3 D.S 48: Cho hn hp FeS v Cu2S phn ng vi dd HNO3, ta thu c dd cha cc ion sau : A. Cu2+, S2-, Fe2+, H+, NO3B . Cu2+, Fe3+, H+, NO3C. Cu2+, SO42-, Fe3+, H+, NO3D. Cu2+, SO42-, Fe2+, H+, NO349: nhn nh no sau y ng i vi phn ng : Fe2+ + 2H+ + NO3- Fe3+ + NO2 + H2O A. Fe2+ b oxi ho v H+ b kh . B. Fe2+ b oxi ho v N+5 trong NO3- b kh . C. Fe2+ v H+ b oxi ho, NO3- b kh . D. Fe2+ b kh v N+5 trong NO3- b oxi ho . 50: Phng trnh ion: Cu + 4H+ + 2NO3- = Cu2+ + 2NO2 + 2H2O ng vi phng trnh dng phn t no sau y ? A. Cu + HNO3 = Cu(NO3)2 + NO2 + H2O B. Cu + 2HNO3 = Cu(NO3)2 + NO2 + H2O C. Cu + 4HNO3= Cu(NO3)2 + 2NO2 + H2O D. Cu + 4HNO3 =Cu(NO3)2 +2NO2 +2 H2O 51: Xc nh phn ng ng trong s cc phn ng di y : A. FeCO3+ HNO3 Fe(NO3)2 + CO2NO2 + H2O B. FeCO3 +HNO3 Fe(NO3)3+CO2+NO+ H2O C. FeCO3+HNO3 Fe(NO3)3 + (NH4)2CO3 + H2O D.FeCO3 +HNO3 Fe(NO3)3+CO2+NO2+ H2O 52: C th dng nhng cht no di y iu ch HNO3 trong phng th nghim ? A. NaNO3, H2SO4 c B. NaNO3, HCl c C. NaNO2, H2SO4 c D. NH3 v O2 53: Khi cho Cu vo ng nghim ng dd HNO3 long th c hin tng g ? A. Xut hin dd mu xanh, c kh khng mu bay ra . B. Xut hin dd mu xanh v c kh khng mu bay ra ngay trn mt thong ca dd . C. Xut hin dd mu xanh, c kh mu nu bay ra trn ming ng nghim . D. Dd khng mu, kh mu nu xut hin trn ming ng nghim . 54: Cho phn ng: Al + HNO3 Al(NO3)3 + N2O + N2 + H2O. Nu t l mol gia N2O v N2 l 2 : 3 th sau khi cn bng ta c t l mol : nAl : nN2O : nN2 l : A. 23 : 4 : 6 C. 46 : 6 : 9 B. 23 : 6 : 9 D. 46 : 2 : 3 55: Phn ng no trong s cc phn ng di y vit ng ?

A.FeS2+HNO3Fe(NO3)2+H2SO4+NO2+H2O B. Fe3O4 +HNO3 Fe(NO3)3 + NO2 + H2O C.Fe3O4+HNO3Fe(NO3)3+Fe(NO3)2 + H2O D. FeS2 + HNO3 Fe(NO3)2 + H2S 56: Th tch kh NO2 thu c ktc khi cho 1,6 g Cu tc dng vi dd HNO3 c, d l : A. 1,12 lt C. 3,36 lt B. 0,56 lt D. 2,24 lt 57: Axit HCl v HNO3 u phn ng c vi tt c cc cht trong dy no di y ? A. CaO, Cu, Fe(OH)3, AgNO3 B. CuO, Mg, Ca(OH)2, Ag2O C. Ag2O, Al, Cu(OH)2, SO2 D. S, Fe, CuO, Mg(OH)2 58: Nu xem ton b qu trnh iu ch HNO3 c hiu sut 80% th t 2 mol NH3 s thu c mt lng HNO3 l : A. 100,8 g C. 157,5 g B. 126 g D. 78,75 g 59: Cho axit HNO3 tc dng vi 3,6 gam Mg. Gi s phn ng to ra kh N2. Vy th tch N2 thu c l : A. 3,36 lt C. 0,672 lt B. 6,72 lt D. 1,12 lt 60: Ho tr ca nit trong HNO3 l : A. 2 C. 5 B. 3 D. 4 61: Cng thc phn t ca hp cht c cu to gm: 25,9% N v 74,1% O l : A. NO2 C. NO B. N2O D. N2O5 62: Xt hai trng hp : a, Cho 6,4 g Cu tc dng vi 120 ml dd HNO3 1M (long) . b, Cho 6,4 g Cu tc dng vi 120 ml dd hn hp HNO3 1M v H2SO4 0,5M(long) . Cc phn ng xy ra hon ton, cc th tch kh o cng t0, p. T l s mol kh NO sinh ra trong hai trng hp a v b l : A. 1 : 2 C. 2 : 1 B. 1 : 1 D. 2 : 3 63: Khi lng ca H, O, N c trong mt hp cht l: mH = 3,18g; mO = 152,64g ; mN = 44,52g . Cng thc c th c ca hp cht l : A. HNO2 C. H2NO3 B. HNO3 D. H3NO4 64: Cho m gam Cu tan hon ton trong dd HNO3 ta thu c 1,12 lt hn hp kh NO v NO2 (ktc), hn hp kh ny c t khi hi i vi H2 l 16,6 . Vy gi tr ca m l : A. 3,9 g C. 2,38 g B. 4,16 g D. 2,08 g 65: Ho tan hon ton 0,9 g kim loi X vo dd HNO3 ta thu c 0,28 lt kh N2O (ktc) . Vy X c th l : A. Cu C. Zn B. Fe D. Al

87

66: Ba dd axit m c : HCl, H2SO4, HNO3 ng trong ba l b mt nhn . Nu ch chn mt cht lm thuc th nhn bit ba dd axit trn th ta c th dng cht no di y ? A. Cu C. Dd BaCl2 B. CuO D.Dd AgNO3 67: Trong mt bnh kn dung tch 5,6 lt c cha mt hn hp kh gm: NO2, N2, NO 00 C v 2atm. Cho vo bnh 600 ml nc v lc cho phn ng xy ra hon ton th thu c mt hn hp kh mi c p sut l 1,344 atm nhit ban u . Hn hp kh sau phn ng c t khi so vi khng kh bng 1. Gi s rng th tch nc khng thay i trong th nghim th thnh phn % theo th tch ca mi kh trong hn hp u l : A. 60% N2 ; 30% NO2 ; 10% NO B. 60% NO ; 30% NO2 ; 10% N2 C. 60% NO2 ; 30% N2 ; 10% NO D. 60% N2 ; 30% NO ; 10% NO2 68: Cho 6g hp kim Mg v Al vo dd HNO3 c, ngui ly d th c 4,48 lt kh NO2 bay ra (ktc). Thnh phn % v khi lng ca hp kim l : A. 20% Mg ; 80% Al B. 60% Mg ; 40% Al C. 40% Mg ; 60% Al D. 80% Mg ; 20% Al 69: Tm nhn nh sai trong s cc sau : A. Pht pho hot ng ho hc mnh hn pht pho trng . B. Pht pho c tnh kh mnh hn lu hunh C. Cng dng quan trng ca P l lm dim v n c th bc chy khi va chm vi nhng cht oxi ho mnh . D. Khong vt chnh ca pht pho l apatit v pht phorit . 70: Phn ng no vit khng ng trong cc phn ng di y ? A. 4P + 5O2 = 2P2O5 B. 2PH3 + 4O2 = P2O5 + 3H2O C. PCl3 + 3H2O = H3PO3 + 3HCl D. P2O3 + 3H2O = 2H3PO4 71: Oxit pht pho c cha 56,36% khi lng oxi . Vy cng thc thc nghim ca oxt l : A. PO2 C. P2O4 B. P2O5 D. P2O3 72: t chy 15,5g pht pho ri ho tan sn phm vo 200g nc. Nng % ca dd axit thu dc l : A. 22,74 % C. 20,8 % B. 24,5 % D. 10,4 % 73: C th dng cht no di y lm kh kh H2S v kh Clo ? A. NaOH (rn) C. K B. CaO D. P2O5.

74: Lm th no tch ring c kh NH3 khi c ln kh O2 ? A. Dn hn hp i qua CaO . B. Dn hn hp i qua NaOH rn . C. Dn hn hp i qua H2SO4 c . D. Dn hn hp i qua P . 75: Ho tan 28,4g pht pho (V) oxit trong 500g dd axit phtphoric c nng 9,8%. Nng % ca dd axit phtphoric thu c l : A. 16,7 % C. 17,6 % B. 14,7 % D. 13 % 76: Tm nhn nh sai trong s cc sau : A. H3PO4 l axit trung bnh, phn li theo 3 nc. B. P2O5 l anhirit ca H3PO4 . C. H3PO4 c kh nng oxi ho nh HNO3 v pht pho c s oxi ho cao nht l +5 nh nit trong HNO3 . D. H3PO4 to nn 3 mui . 77: C 3 l b mt nhn ng 3 dd: HCl, HNO3, H3PO4 . phn bit chng ta c th dng cht no di y ? A. Dd AgNO3 C.Cu, qu tm B. Cu D. Qu tm 78: Cp cht no sau y khng xy ra phn ng ho hc ? A. H3PO4 + BaO C. H3PO4 + NaCl B. H3PO4 + NH3 D. H3PO4 + KOH 79: Dd axit pht phoric, ngoi phn t H3PO4 cn c bao nhiu loi ion khc nhau ? A. 2 C. 3 B. 4 D. 5 80: Trong cng nghip ngi ta iu ch H3PO4 bng nhng ho cht no sau y ? A. Ca3(PO4)2 , H2SO4 long . B. Ca(H2PO4)2 , H2SO4 c . C. P2O5 , H2O . D. Ca3(PO4)2, H2SO4 c . 81: Cho 1,98g amoni sunfat tc dng vi dd NaOH, ri un nng, thu c mt sn phm kh . Ho tan kh ny vo dd cha 3,92g axit photphoric . Mui thu c l : A. Amoni ihirophotphat . B. Amoni hirophotphat . C. Amoni photphat . D. Hn hp amoni hirophotphat v amoni photphat 82: Trong cc loi phn bn sau : NH4Cl, (NH2)2CO, (NH4)2SO4, NH4NO3, amophot, loi no c hm lng m cao nht ? C. (NH2)2CO A. NH4Cl B. NH4NO3 D. (NH4)2SO4 83: Mun tng cng sc chng bnh, chng rt v chu hn cho cy ngi ta dng loi phn bn no ? A. NH4Cl C. Amophot B. KCl D. Supephotphat

88

84: Phn ln supephotphat kp thc t sn xut c thng ch c 40% P2O5 . Hm lng (%) ca Ca(H2PO4)2 trong phn bn l : A. 65,9 B. 32,95 C. 56,9 D. 69,5 85: Phn kali (KCl) sn xut c t qung Sinvinit thng ch c 50% K2O. Hm lng (%) ca KCl trong phn bn l : A. 39,6 C. 69,3 B. 72,9 D. 79,2 86: Thnh phn ca supe ln n gm : A. Ca(H2PO4)2 C. Ca(H2PO4)2, CaSO4 B. CaHPO4, CaSO4 D. CaHPO4 87: Thnh phn ca supe ln kp gm : A. Ca(H2PO4)2 C. Ca(H2PO4)2, CaSO4 B. CaHPO4, CaSO4 D. Ca3(PO4)2 88: Khi lng NH3 iu ch 100 kg phn m NH4NO3 loi c 34% N l : A. 26 kg C. 21,9 kg B. 20,6 kg D. 29,1 kg 89. Ho tan m gam Fe vo dd HNO3 long th thu c 0,448 lit kh NO duy nht (ktc). Gi tr ca m l: A. 1,12 gam. B. 11,2 gam. C. 0,56 gam. D. 5,6 gam. 90. Ho tan hon ton m gam Al vo dd HNO3 rt long th thu c hn hp gm 0,015mol kh N2O v 0,01mol kh NO. Gi tr ca m l: A. 13,5 gam. C. 8,10 gam. B. 1,35 gam. D. 10,80 gam.

D. Cho khng kh i qua bt ng nung nng. 94. Phn ng ca NH3 vi Cl2 to ra khi trng, cht ny c cng thc ho hc l: A. HCl. C. NH4Cl. B. N2. D. NH3.

95. Vt liu gm siu dn nhit cao (nhit ca nit lng) c ngha to ln trong ngnh cng nghip nng lng. Bi khi vic truyn ti in di xa hu nh khng b tn tht nng lng. L do no sau y l ph hp? A. Nit lng c gi thnh r hn nhiu so vi heli lng. B. Hin tng siu dn l hin tng in tr bng khng. C. Nguyn liu sn xut nit lng l khng kh, hu nh v tn. D. A, B, C u ng. 96. iu ch HNO3 trong phng th nghim, cc ho cht cn s dng l: A. Dd NaNO3 v dd H2SO4 c. B. NaNO3 tinh th v dd H2SO4 c. C. Dd NaNO3 v dd HCl c. D. NaNO3 tinh th v dd HCl c. 97. tch ring NH3 ra khi hn hp gm N2, H2 v NH3 trong cng nghip, ngi ta s dng phng php no sau y? A. Cho hn hp i qua dd nc vi trong. B. Cho hn hp i qua CuO nung nng. C. Cho hn hp i qua dd H2SO4 c. D. Nn v lm lnh hn hp, NH3 ho lng. 98. Nh t t dd NH3 vo dd CuSO4 cho ti d. Hin tng quan st c l: A. xut hin kt ta mu xanh nht. B. xut hin kt ta mu xanh nht, lng kt ta tng dn. C. xut hin kt ta mu xanh nht, lng kt ta tng dn n khng i. Sau lng kt ta gim dn cho ti khi tan ht thnh dd mu xanh m. D. xut hin kt ta mu xanh nht, lng kt ta tng n khng i.

91. Cu hnh electron lp ngoi cng ca cc nguyn t nhm VA c biu din tng qut l: A. ns2np3 C. (n -1)d10 ns2np3 B. ns2np4 D. ns2np5

92. Trong s cc nhn nh sau v cc nguyn t nhm VA, nhn nh no sai? T nit n bitmut: A. tnh phi kim gim dn. B. m in gim dn. C. nhit si ca cc n cht tng dn. D. tnh axit ca cc hiroxit tng dn. 93. Ngi ta sn xut kh nit trong cng nghip bng cch no sau y? A. Chng ct phn on khng kh lng. B. Nhit phn dd NH4NO2 bo ho. C. Dng photpho t chy ht oxi khng kh.

89

99. Cho hn hp gm N2, H2 v NH3 c t khi so vi hiro l 8. Dn hn hp i qua dd H2SO4 c, d th th tch kh cn li mt na. Thnh phn phn trm (%) theo th tch ca mi kh trong hn hp ln lt l: A. 25% N2, 25% H2 v 50% NH3. B. 25% NH3, 25% H2 v 50% N2. C. 25% N2, 25% NH3v 50% H2. D. Kt qu khc. 100. Khi nhit phn mui KNO3 thu c cc cht sau: A. KNO2, N2 v O2. B. KNO2 v O2. C. KNO2 v NO2. D. KNO2, N2 v CO2. 101. Khi nhit phn Cu(NO3)2 s thu c cc ho cht sau: B. Cu, NO2 v O2. A. CuO, NO2 v O2. . Cu v NO2. C. CuO v NO2. 102. Khi nhit phn, hoc a mui AgNO3 ra ngoi nh sng s to thnh cc ho cht sau: A. Ag2O, NO2 v O2. B. Ag, NO2 v O2. D. Ag v NO2. C. Ag2O v NO2. 103. Thuc n en l hn hp ca cc cht no sau y? A. KNO3 v S. B. KNO3, C v S. C. KClO3, C v S. D. KClO3 v C. 104. V sao cn phi s dng phn bn trong nng nghip? Phn bn dng A. b sung cc nguyn t dinh dng cho t. B. lm cho t ti xp. C. gi m cho t. D. b p cc nguyn t dinh dng v vi lng b cy trng ly i. 105. Amoniac c kh nng phn ng vi nhiu cht, bi v: A. nguyn t N trong amoniac c mt i electron t do. B. nguyn t N trong amoniac mc oxi ho -3, c tnh kh mnh. C. amoniac l mt baz. D. A, B, C ng. 106. Phn ng ho hc no sau y chng t amoniac l mt cht kh mnh?

A. NH3 + HCl

NH4Cl
o

B. 2NH3 + H2SO4 (NH4)2SO4

t C. 2NH3 + 3CuO N2 + 3Cu + 3H2O

D. NH3 + H2O NH4+ + OH107. Dd HNO3 c, khng mu, ngoi nh sng lu ngy s chuyn thnh: A. mu en sm. B. mu nu. C. mu vng. D. mu trng sa. 108. Kh nit (N2) tng i tr v mt ho hc nhit thng l do nguyn nhn no sau y? A. Phn t N2 c lin kt cng ho tr khng phn cc. B. Phn t N2 c lin kt ion. C. Phn t N2 c lin kt ba rt bn vng. D. Nit c m in ln nht trong nhm VA. 109. tch Al2O3 nhanh ra khi hn hp vi CuO m khng lm thay i khi lng ca n, c th dng dd no sau y? A. Dd amoniac. B. Dd natri hiroxit. C. Dd axit clohiric. D. Dd axit sunfuric long. 110. Dd no sau y khng ho tan c ng kim loi (Cu)? A. Dd FeCl3. B. Dd HCl. C. Dd hn hp NaNO3 v HCl. D. Dd axit HNO3. 111. So snh hai hp cht NO2 v SO2. V sao cht th nht c th ime ho to thnh N2O4 trong khi cht th hai khng c tnh cht ? A. V nit c m in cao hn lu hunh. B. V nguyn t N trong NO2 cn mt electron c thn. C. V nguyn t N trong NO2 cn mt cp electron cha lin kt. D. Mt nguyn nhn khc.

90

112. Cho 1,32g (NH4)2SO4 tc dng vi dd NaOH d, un nng thu c mt sn phm khi. Hp th hon ton lng kh trn vo dd cha 3,92g H3PO4. Mui thu c l: A. NH4H2PO4. C. (NH4)3PO4 B. (NH4)2HPO4 D. NH4H2PO4 v (NH4)2HPO4

113. Khi lm th nghim vi photpho trng, cn c ch no sau y? A. Cm P trng bng tay c eo gng. B. Dng cp gp nhanh mu P trng ra khi l v ngm ngay vo chu ng y nc khi cha dng n. C. Trnh cho P trng tip xc vi nc. D. C th P trng ngoi khng kh. 114. Sau khi lm th nghim vi P trng, cc dng c tip xc vi ho cht ny cn c ngm trong dd no kh c? A. Dd axit HCl. B. Dd kim NaOH. C. Dd mui CuSO4. D. Dd mui Na2CO3. 115. Cng thc ho hc ca supephotphat kp l: A. Ca3(PO4)2. B. Ca(H2PO4)2. C. CaHPO4. D. Ca(H2PO4)2 v CaSO4. 116. em nung mt khi lng Cu(NO3)2 sau mt thi gian dng li, lm ngui, ri cn thy khi lng gim 0,54g. Vy khi lng mui Cu(NO3)2 b nhit phn l: A. 0,5g. B. 0,49g. C. 9,4g D. 0,94g 117. nhn bit ion PO43- thng dng thuc th AgNO3, bi v: A. To ra kh c mu nu. B. To ra dd c mu vng. C. To ra kt ta c mu vng. D. To ra kh khng mu ho nu trong khng kh. 118. nhn bit ion NO3- ngi ta thng dng Cu v dd H2SO4 long v un nng, bi v: A. To ra kh c mu nu. B. To ra dd c mu vng. C. To ra kt ta c mu vng.

D. To ra kh khng mu ho nu trong khng kh. 119. Khoanh trn ch ci nu nhn nh ng v ch S nu sai trong cc cu sau y: A. Trong phn ng oxi ho - kh th amoniac ch ng vai tr l cht kh. S B. Mui nitrat trong nc c tnh oxi ho mnh. S C. Tt c cc mui nitrat u tan trong nc S D. Mui nitrat trong mi trng axit c tnh oxi ho mnh. S E. Mui nitrat trong mi trng kim c th oxi ho Al, Zn v gii phng kh amoniac khi b un nng. S 120. Nc cng toan l hn hp mt th tch axit HNO3 c vi ba th tch axit HCl c, c tnh cht oxi ho rt mnh. N c th ho tan oc mi kim loi, k c vng v bch kim. Nguyn nhn to nn tnh cht oxi ho mnh ca nc cng toan l: A. do tnh cht oxi ho mnh ca ion NO3-. B. do tnh cht axit mnh ca HNO3 v HCl. C. do to ra clo nguyn t c tnh cht oxi ho mnh. D. do mt nguyn nhn khc. 121. Cho 11,0g hn hp hai kim loi Al v Fe vo dd HNO3 long d, thu c 6,72lit kh NO (ktc) duy nht. Khi lng (g) ca Al v Fe trong hn hp u l: A. 5,4 v 5,6. B. 5,6 v 5,4. C. 4,4 v 6,6. D. 4,6 v 6,4. 122. Trong cng nghip sn xut axit nitric, nguyn liu l hn hp khng kh d trn amoniac. Trc phn ng, hn hp cn c lm kh, lm sch bi v cc tp cht : A. tng hiu sut ca phn ng. B. trnh ng c xc tc (Pt - Rh). C. tng nng cht phn ng. D. v mt l do khc.

91

123. Phn ng ho hc no sau y xy ra trong thp tip xc ca nh my sn xut axit nitric?

900 C , Pt Rh A. 4NH3 + 5O2 4NO + 6H2O
o

B. 4NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O C. 2NO + O2 2NO2 D. 4NO2 + O2 + 2H2O 4HNO3 124. Photpho c la chn sn xut dim an ton thay cho photpho trng v l do no sau y? A. Photpho khng c hi i vi con ngi. B. Photpho khng d gy ho hon nh photpho trng. C. Photpho trng l ho cht c, hi. D. A, B, C u ng. 125. Phn ng ho hc no sau y khng ng? A. 2KNO3
t 2KNO2 + O2
o o

long tc dng vi kim loi gii phng kh NO. iu kt lun no sau y l khng ng? A. Axit HNO3 c c tnh cht oxi ho mnh hn axit HNO3 long. B. Yu t tc phn ng ho hc to nn s khc bit gia hai trng hp. C. Axit HNO3 c c tnh cht oxi ho yu hn axit HNO3 long. D. Axit HNO3 c tc dng vi kim loi, sn phm NO2 thot ra nhanh nht. 129. in phn dd hn hp 0,1 mol Cu(NO3)2 v 0,06 mol HCl vi dng in mt chiu c cng 1,34 A trong 2 gi, cc in cc tr. Khi lng kim loi thot ra katot (gam) v th tch kh ktc thot ra anot (lit) b qua s ho tan ca clo trong nc v coi hiu sut in phn l 100% nhn nhng gi tr no sau y: A. 3,2 gam v 0,896 lit. B. 0,32 gam v 0,896 lit. C. 6,4 gam v 8,96 lit. D. 6,4 gam v 0,896 lit.

t B. 2Cu(NO3)2 2CuO + 4NO2 + O2

C. 4AgNO3

2Ag2O + 4NO2 + O2
to

to

D. 4Fe(NO3)3 2Fe2O3 + 12NO2 + 3O2 126. Cng thc ho hc ca amophot, mt loi phn bn phc hp l: A. Ca(H2PO4)2. B. NH4H2PO4 v Ca(H2PO4)2. C. NH4H2PO4 v (NH4)2HPO4. D. (NH4)2HPO4 v Ca(H2PO4)2. 127. Nhn nh no sau y v axit HNO3 l sai? A. Trong tt c cc phn ng axit baz, HNO3 u l axit mnh. B. Axit HNO3 c th tc dng vi hu ht kim loi tr Au v Pt. C. Axit HNO3 c th tc dng vi mt s phi kim nh C, S. D. Axit HNO3 c th tc dng vi nhiu hp cht hu c. 128. Khi axit HNO3 c tc dng vi kim loi gii phng kh NO2. Nhng khi axit HNO3

92

CHNG VIII. CACBON SILIC

Cacbon, silic thuc phn nhm chnh nhm IV. Nguyn t ca nhng nguyn t ny c 4 electron lp ngoi cng, chng l nhng phi kim.

I. Cacbon
1. Cu to nguyn t Cacbon thin nhin l hn hp hai ng v bn: NTK = 12,0115. Cu hnh e ng vi trng thi c bn: (98,982%) v (0,108%).

Do cacbon c th c ho tr II (lin kt cng ho tr) trng thi kch thch, c 1e phn lp 2s nhy ln phn lp 2p to thnh 4e c thn ng nht, v th cacbon c ho tr IV trong hu ht cc hp cht. trng thi rn, cc nguyn t cacbon lin kt vi nhau theo kiu kim cng hoc graphit. 2. Cc dng th hnh v tnh cht vt l. Cacbon c 3 dng th hnh: kim cng, than ch (graphit) v cacbon v nh hnh. a) Kim cng Kim cng c cu trc mng tinh th nguyn t, mi nguyn t C lin kt cng ho tr bn vng vi 4 nguyn t C xung quanh, to hnh t din u. S ng nht v bn vng ca lin kt ny khin kim cng c tnh rt cng, khng bay hi v tr vi nhiu cht ho hc. b) Than ch Tinh th than ch (graphit) c cu trc lp. Trn mi lp, mi nguyn t C lin kt vi 3 nguyn t C khc bng lin kt cng ho tr. Lin kt gia nhng nguyn t C trong 1 lp rt bn vng, lin kt gia cc lp rt yu, do vy cc lp trong tinh th c th trt ln nhau. Cu trc ny lm than ch mm, trn, dng lm bt ch, bi trn cc bi. c) Cacbon v nh hnh Cacbon v nh hnh (than cc, than g, b hng,) gm nhng tinh th rt nh, c cu trc khng trt t. Tnh cht ca cacbon v nh hnh tu thuc vo nguyn liu v phng php iu ch chng. Than g v than xng c cu to xp nn chng c kh nng hp th mnh cc cht kh v cht tan trong dd. 3. Tnh cht ho hc Cc dng th hnh ca cacbon tuy c tnh cht vt l rt khc nhau nhng tnh cht ho hc ca chng cn bn ging nhau: chy trong oxi, c kim cng v than ch u to thnh kh CO2. a) Phn ng vi oxi Khi chy trong oxi, phn ng to nhiu nhit:

V vy cacbon c dng ch y lm nhin liu trong i sng, trong cng nghip.

93

b) Phn ng vi cc oxit kim loi. Cacbon kh c nhiu oxit kim loi. V d:

c) Phn ng vi oxit phi kim Cacbon phn ng vi oxit ca mt s phi kim to thnh cc cacbon c lin kt cng ho tr v rt rn. V d: t nng cacbon trong kh CO2, to ra CO d) Phn ng vi hi nc. Cacbon tc dng vi hi nc nhit cao to ra kh thanh (mt hn hp gm CO v H2) Kh than l nhin liu quan trng trong cng nghip. e) Hp cht vi cc halogen. Cacbon to nhiu hp cht vi halogen: CF4, CCl4, CF2Cl2, Trong CCl4 c dng lm dung mi, CF2Cl2 (freon) l cht lm lnh trong cc my lnh v n l mt trong cc cht gy "thng" tng ozon. f) Trong cc hp cht vi hiro v kim loi, cacbon c s oxi ho m. V d:

4. Cc hp cht quan trng ca cacbon a) Cacbon monooxit CO Cng thc cu to: C O CO l kh khng mu, khng mi, rt c (gy cht ngi), CO ho lng 191,5oC v ho rn -205oC. to thng, CO rt tr. to cao, CO b chy thnh CO2 cho ngn la mu xanh: Vi clo to thnh photgen l mt cht c ho hc: CO c tnh kh mnh, n kh c cc oxit kim loi hot ng va v yu. V d: CO c dng lm cht kh trong cng nghip luyn kim. b) Cacbon ioxit CO2. Cng thc cu to: O = C = O. Phn t i xng, nguyn t C v hai nguyn t O nm trn mt ng thng, do phn t khng phn cc. CO2 l kh khng mu, khng mi, nng hn khng kh 1,5 ln.

94

CO2 t tan trong nc ( 20oC, mt th tch nc ho tan c 0,88 th tch CO2). Di p sut thng, -78oC, kh CO2 ho rn, gi l nc kh. CO2 c tnh cht ca oxit axit v c tnh oxi ho yu. + Tc dng vi H2O: H2CO3 l axit yu, km bn, khi b un nng n phn hu cho CO2 bay ra. + Tc dng vi kim:

+ Tc dng vi kim loi: CO2 c th oxi ho mt s kim loi c tnh kh mnh nhit cao: + Tc dng vi NH3 : To thnh ure. iu ch CO2: + Nung vi: + Trong phng th nghim:

Cha chy. Trong cng nghip thc phm, sn xut xa, ure, c) Mui cacbonat. Tn ti 2 loi mui cacbonat. - Mui cacbonat trung ho : Na2CO3, CaCO3, - Mui hirocacbonat (mui axit): Mui cacbonat ca kim loi kim, amoni v hirocacbonat ca kim loi kim, kim th (tr NaHCO3) tan c trong nc, cc mui cacbonat cn li khng tan. - to cao : mui cacbonat kim loi kim khng b phn hu, cacbonat ca cc kim loi khc phn hu, to ra oxit kim loi.

- ng dng ca CO2:

- Mui hirocacbonat km bn, b phn hu > 100oC. Mt vi mui (v d

Ca(HCO3)2) ch tn ti trong dd.

- Mui cacbonat tc dng vi nhiu axit, gii phng CO2 : II. Silic
1. Cu to nguyn t: Silic l nguyn t ph bin th hai trong t nhin sau oxi, gm ba loi ng v : Cu hnh e lp ngoi cng ca silic : 3s2, 3p2.

95

2. Tnh cht vt l Silic l cht rn, mu xm, dn in, dn nhit. Nng chy 1423oC. Silic dng n tinh th l cht bn dn nn dng trong k thut radio, pin mt tri. 3. Tnh cht ho hc Silic tinh th th tr, silic v nh hnh kh hot ng:

Silic ho hp c vi flo to thng : iu kin thng, silic khng tc dng vi axit, ch tc dng vi hn hp HNO3 + HF: Silic tc dng vi kim to ra mui silicat v gii phng H2: Tnh cht ho hc c bit ca silic l n c th to thnh cc silan kiu ankan vi hiro v halogen : SinH2n+2 ; SinCl2n+2 4. ng dng v iu ch: Silic dng Ch to hp kim c bit c tnh cng v chu axit. Ch to cht bn dn trong k thut v tuyn in, pin mt tri. Trong phng th nghim, silic v nh hnh c iu ch bng phn ng: Trong cng nghip: 5. Hp cht ca silic a) Silic ioxit SiO2. SiO2 l cht rn, khng mu, nng chy 1700oC. Thch anh, phal, ametit l SiO2 nguyn cht. SiO2 l oxit axit, to cao n tc dng c vi oxit baz, kim, cacbonat kim loi kim, to ra silicat :

SiO2 c tnh cht ho hc c trng l tan c trong dd axit HF: V vy ngi ta dng HF khc hnh trn thu tinh. SiO2 c dng rng ri trong xy dng, sn xut thu tinh, mi. b) Axit silicic v mui silicat. H2SiO3 l axit yu, t tan trong nc. iu ch H2SiO3:

96

Mui ca axit silicic l silicat. Na2SiO3 v K2SiO3 trng ging thu tinh, tan c trong nc nn c gi l thu tinh tan. Thu tinh tan dng ch to xi mng, btng chu axit. Nguyn liu sn xut thu tinh l ct, thch anh, vi v xa:

Thnh phn ho hc ca thu tinh ny c biu din gn ng bng cng thc cc oxit: Na2O.CaO.6SiO2.

97

BI TP
1: Khoanh trn vo sai trong s cc sau: Cc dng th hnh ca cacbon gm c: A. Kim cng. B. Than ch. C. Cacbon v nh hnh. D. Thch anh. 2: Khoanh trn vo loi than khi t to nhiu nhit nht (khi t cng mt lng nh nhau), trong cc loi than m v than g sau: A. Than g. B. Than bn. C. Than antraxit. D. Than . 3: Khoanh trn cch ng nht iu ch than cc trong cc cch sau: A. Nung than nhit khong 1000 12000C trong iu kin na thi gian u khng c khng kh, na thi gian sau c khng kh. B. Nung than nhit khong 1000 12000C ngoi khng kh. C. Nung than g ngoi khng kh. D. Nung than hoc than antraxit nhit khong 1000 - 12000C trong iu kin khng c khng kh. 4: Khoanh trn li gii thch ng trong cc li gii thch sau: Thnh phn ca va vi gm: vi ti, ct, nc, . Ngi ta dng va vi kt dnh cc vin gch, vin li vi nhau. Nguyn nhn ca s kt dnh l: A. Do s tng tc gia vi vi kh CO2 c trong kh quyn v s tng tc gia ct vi vi to nn cc mui CaCO3, CaSiO3. B. Do nc ht vi, ct, gch, li vi nhau. C. Trn b mt ca gch, c cc l nh nn ht hn hp gm vi, ct, nc vo . D. Do lc ht ca tri t ht va vi vi gch, li vi nhau. 5: Khoanh trn mui dng lm bt n trong s cc mui sau: Na2CO3. A. NH4HCO3. C. NaHCO3. D. (NH4)2CO3. 6: Khoanh trn vo ho cht dng nhn bit 4 cht bt ring bit mu trng l : Na2CO3, Na2SO4, BaCO3, BaSO4: A. Dng H2O. B. Dng HCl v H2O. C. Dng CO2 v H2O. D. Dng NaOH v H2O. 7: Khoanh trn phng trnh phn ng trong silic ng vai tr l cht oxi ho trong cc phng trnh phn ng sau nhit cao: A. Si + O2 SiO2. B. Si + 2Mg Mg2Si. C. Si + C SiC. D. Si + 2Cl2 SiCl4. 8: Thnh phn ho hc gn ng ca thu tinh l: A. Na2O.CaO.6SiO2. B. Na2O.6CaO.SiO2. C.K2O.CaO.Na2O.SiO2. D. a2O.5Al2O3.CaO.

9: Th tch NaOH 2M ti thiu cn hp th ht 2 lt CO2 27,30C v 1,232 atmtphe l: A. 50 ml. B. 100 ml. C. 75 ml. D. 150 ml. 10: Nung nng hon ton 20g hn hp 2 mui NaHCO3 v Na2CO3 thu c 2,24 lt CO2 (ktc). Thnh phn % theo khi lng ca Na2CO3 trong hn hp l: A. 10%. B. 16%. C. 21%. D. 22,5%. 11: Nung 20g hn hp gm CaCO3 v NaCl thu c 2,24 lt kh ktc. Khi lng ca CaCO3 trong hn hp l: A. 10g. B. 11g. C. 15g. D. 12g. 12: Dng CO kh hon ton 2,88g hn hp gm Fe, FeO, Fe2O3 thu c 2,24g cht rn. Mt khc cng lng hn hp trn tc dng va vi 100ml dd HCl thu c 224 ml kh (ktc). Nng mol/l ca dd HCl l: A. 1M B. 1,5M C. 2M D. 0,5M 13: Hy khoanh trn dy ho cht cn thit tin hnh th nghim tnh kh ca CO trong dy cc ho cht sau: A. H2SO4 c, HCOOH bo ho, CaO, dd NaOH. B. H2SO4 c, HCOOH c, CuO, dd KOH. C. H2SO4 c, HCOOH c, CuO, dd Ca(OH)2. D. HCl c, HCOOH c, Fe2O3, dd Ca(OH)2. 14: Khoanh trn dy ho cht cn thit tin hnh th nghim Tnh cht ho hc ca kh CO2 v axit H2CO3. A. H2SO4 c, CaCO3, qu tm, nc ct. B. HCl c, CaCO3, qu tm, nc ct, dd NaHCO3. C. HCl c, CaCO3, qu tm, nc ct. D. H2SO4 long, CaCO3, qu tm, nc ct. 15: Khoanh trn ho cht cn thit tin hnh th nghim S bin i ca CaCO3 thnh Ca(HCO3)2 v ngc li: A. CaCO3 mnh, CaCO3 bt, phenolphtalein. B. HCl c, CaCO3, nc vi trong, dd NaHCO3. C. HCl c, CaCO3, nc vi trong, phenolphtalein. D. HCl c, CaCO3, nc vi trong. 16: Khoanh trn li gii thch ng cho hin tng sau: Khi m bnh nc ngt c ga li c nhiu bng kh thot ra v: A. Trong sn xut nc ngt ngi ta dng p lc ln p kh CO2 ho tan vo nc, sau np vo bnh v ng kn li, khi m bnh

98

nc ngt p sut ngoi khng kh thp hn p sut trong bnh nc ngt nn kh CO2 bay vo khng kh. B. V CO2 tan trong nc, khi sn xut nc ngt th kh CO2 trong khng kh tan vo nc ngt. Khi m bnh nc ngt ra lp tc kh CO2 bay vo khng kh. C. V cc cht trong nc ngt phn ng vi nhau sinh ra CO2, khi m bnh nc ngt ra th kh CO2 bay vo khng kh. D. Do trong qu trnh sn xut nc ngt cc kh trong khng kh ho tan vo nc ngt. V vy khi m bnh nc ngt ra th cc kh ny thot ra ngoi khng kh do c s chnh lch p sut gia khng kh v trong bnh nc ngt. 17: Khoanh trn gii thch ng trong s cc sau: Ngi ta dng NH4HCO3 lm bt n v khi b nhit phn s to ra cc cht kh: A. Nit, hiro, CO2. B. NH3, CO2, H2O. D. CO2, NH3, H2. C. Nit, hiro, O2. 18: Hy la chn bin php thch hp dp tt m chy ca kim loi Na trong s cc bin php sau: A. Dng kh CO2. B. Dng H2O. C. Dng ct. D. Dng khn t ph ln. 19: Khoanh trn p s ng ca bi ton sau: Nung 10gam hn hp gm CaCO3 v NaCl thu c 7,8 gam cht rn khan. Khi lng ca CaCO3 trong hn hp l: A. 6g B. 7g C. 5g D. 8g 20: Trong s cc n cht c to thnh bi cc nguyn t nhm cacbon, cc kim loi l: A. Cacbon v silic. B. Thic v ch. C. Silic v gecmani. D. Silic v thic. 21: Khoanh trn vo phn ng chng minh tnh oxi ho ca cacbon: A. C + O2 CO2. B. C + 2CuO 2Cu + CO2. C. 3C + 4Al Al4C3. D. C + H2O CO + H2. 22: Khoanh trn vo iu nhn nh khng ng i vi phn ng gia cacbon monooxit v oxi. A. To nhit. B. Km theo s gim th tch. C. Khng xy ra nhit thng. D. Cn c xc tc. 23: Dd nc ca mui A lm qu tm ng mu xanh, cn dd nc ca mui B khng lm i mu qu tm. Trn ln dd ca hai mui li th xut hin kt ta. A v B c th l: A. BaCl2 v K2SO4. B. K2CO3 v Ba(NO3)2. C. KOH v FeCl3. D. Na2CO2 v KNO3.

24: Khoanh trn vo hp cht trong silic th hin s oxi ho cao nht trong cc hp cht sau: A. SiO B. SiO2 C. SiH4 D. Mg2Si 25: Mt loi thu tinh cha 13% Na2O; 11,7% CaO v 75,3% SiO2 v khi lng. Thnh phn ca loi thu tinh ny biu din di dng hp cht ca cc oxit l: A. 2Na2O.CaO.6SiO2 C. Na2O.CaO.6SiO2 B. 2Na2O.6CaO.SiO2 D. Na2O.6CaO.SiO2 26: Mt loi thu tinh dng ch to dng c nh bp c thnh phn khi lng nh sau: SiO2 - 75%; CaO - 9%; Na2O - 16%. Trong loi thu tinh ny 1 mol CaO kt hp vi: A. 1,6 mol Na2O v 7,8 mol SiO2 B. 1,6 mol Na2O v 8,2 mol SiO2 C. 2,1 mol Na2O v 7,8 mol SiO2 D. 2,1 mol Na2O v 8,2 mol SiO2 27: Hy khoanh trn vo p n ng: Cc silicat ca canxi c thnh phn: CaO 73,7%; SiO2 - 26,3% v CaO - 65,1%; SiO2 34,9% l nhng thnh phn chnh ca ximng Pooclng. Trong mi hp cht silicat trn, 1 mol SiO2 kt hp vi: A. 3 v 2 mol CaO. C. 2 v 3 mol CaO. B. 3 v 1,5 mol CaO. D. 2,8 v 2 mol CaO. 28: Cho kh CO2 tan vo nc ct c pha vi git qu tm. Mu ca dd chuyn thnh: A. Xanh. B. Tm. C. . D. Khng mu. 29: Hp cht kh vi hiro ca mt nguyn t c dng RH4. Oxit cao nht ca n cha 53,3% oxi v khi lng. Nguyn t l: A. Silic. B. Clo. C. Lu hunh. D. Cacbon. 30: Khi t chy hn hp kh SiH4 v CH4 thu c mt sn phm rn cn nng 6 gam v sn phm kh. Cho sn phm kh i qua dd NaOH ly d thu c 31,8 gam mui khan. Thnh phn % th tch ca hn hp kh l: A. 33,33% SiH4 v 66,67% CH4. B. 25% SiH4 v 75%CH4. C. 66,67% SiH4 v 33,33% CH4. D. 75% SiH4 v 25% CH4. 31. Ngi ta thng dng ct (SiO2) lm khun c kim loi. lm sch hon ton nhng ht ct bm trn b mt vt dng lm bng kim loi c th dng dd no sau y? A. Dd HCl. B. Dd HF. C. Dd NaOH long. D. Dd H2SO4. 32. Khi nim no sau y l khc loi? A. ng v. B. Th hnh. C. Cng thc phn t. D. n cht. 33. Lng CO2 trong khng kh c iu tit bi:

99

A. cy xanh. B. cn bng ho hc gia CO2, CaCO3 v Ca(HCO3)2 trong nc bin. C. hn ch s dng cc nhin liu ho thch theo cng c quc t. D. c A, B v C u ng. 34. Hiu ng nh knh l hin tng Tri t ang m dn ln, do cc bc x c bc sng di trong vng hng ngoi b gi li, m khng bc x ra ngoi v tr. Cht kh no sau y l nguyn nhn gy ra hiu ng nh knh? A. H2. B. N2 C. CO2. D. O2. 35. Hu qu ca vic Tri t ang m dn ln l hin tng bng tan hai cc. Cc ni bng xa kia, nay ch cn l cc chm bng Hy la chn nhng nh hng c th xy ra khi Tri t m ln, trong s cc d bo sau: A. Nhiu vng t thp ven bin s b nhn chm trong nc bin. B. Kh hu Tri t thay i. C. C nhiu trn bo ln nh bo Katrina. D. A, B, C u ng. 36. Kim cng v than ch l cc dng th hnh ca nguyn t cacbon. Kim cng cng nht trong t nhin, trong khi than ch mm n mc c th dng sn xut li bt ch 6B, dng k mt. iu gii thch no sau y l ng? A. Kim cng c cu trc tinh th dng t din u, than ch c cu trc lp, trong khong cch gia cc lp kh ln. B. Kim cng c lin kt cng ho tr bn, than ch th khng. C. t chy kim cng hay than ch nhit cao u to thnh kh cacboniC. D. Mt nguyn nhn khc. 37. Cacbon v nh hnh c iu ch t than g hay go da c tn l than hot tnh. Tnh cht no sau y ca than hot tnh gip cho con ngi ch to cc thit b phng c, lc nc? A. t chy than sinh ra kh cacbonic. B. Hp ph cc cht kh, cht tan trong nc. C. Kh cc cht kh c, cc cht tan trong nc. D. Tt c cc phng n A, B, C. 38. Khi xt v kh cacbon ioxit, iu khng nh no sau y l sai? A. Cht kh khng mu, khng mi, nng hn khng kh. B. Cht kh ch yu gy ra hiu ng nh knh. C. Cht kh khng c, nhng khng duy tr s sng. D. Cht kh dng cha chy, nht l cc m chy kim loi. 39. Cht kh cacbon monoxit c trong thnh phn loi kh no sau y?

A. Khng kh. B. Kh t nhin. C. Kh m du. D. Kh l cao. 40. Ma ng, khi mt in li quc gia, nhiu gia nh phi s dng ng c iezen pht in, phc v nhu cu thp sng, chy tivi...Ti sao khng nn chy ng c iezen trong phng ng kn cc ca? Bi v A. tiu th nhiu kh O2 sinh ra kh CO2 l mt kh c. B. tiu th nhiu kh O2, sinh ra kh CO l mt kh c. C. nhiu hirocacbon cha chy ht l nhng kh c. D. sinh ra kh SO2. 41. Trong cc phn ng ho hc sau, phn ng no sai?
t A. 3CO + Fe2O3 3CO2 + 2Fe B. CO + Cl2 COCl2
o

C. 3CO

t + Al2O3 2Al + 3CO2

o

t D. 2CO + O2 2CO2 42. Hp th hon ton 2,24 lit CO2 (ktc) vo dd nc vi trong c cha 0,075 mol Ca(OH)2. Sn phm thu c sau phn ng gm: A. Ch c CaCO3. B. Ch c Ca(HCO3)2 C. C CaCO3 v Ca(HCO3)2 D. Khng c c hai cht CaCO3 v Ca(HCO3)2. 43. Mt cc thu tinh ng khong 20ml nc ct. Cho mt mu giy qu tm vo cc nc, mu tm khng thay i. Sc kh cacbon ioxit vo cc nc, mu giy chuyn sang mu hng. un nng cc nc, sau mt thi gian mu qu li chuyn thnh mu tm. Gii thch no sau y l ng? A. Nc ct c pH = 7. B. Dd axit H2CO3 c pH < 7. C. Axit H2CO3 khng bn, khi un nng phn hu thnh CO2 v nc. D. A, B, C u ng. 44. Trong mt bnh kn dung tch 16 lit cha hn hp CO, CO2 v O2 d. Th tch O2 nhiu gp i th tch CO. Bt tia la in t chy hon ton hn hp, th tch kh trong bnh gim 2 lt (cc th tch kh trong bnh c o cng iu kin nhit v p sut). Thnh phn % theo th tch ca CO, CO2 v O2 trong hn hp ban u l gi tr no sau y: A. 25%, 50% v 25%. B. 15%, 30% v 55%. C. 20%, 40% v 40%. D. 25%, 25% v 50%. 45. Cho 24,4g hn hp Na2CO3, K2CO3 tc dng va vi dd BaCl2 . Sau phn ng thu c 39,4g kt ta. Lc tch kt ta, c cn dd thu c m(g) mui clorua. Vy m c gi tr l: A. 2,66g B. 22,6g C. 26,6g D. 6,26g

100

46. Cng thc phn t CaCO3 tng ng vi thnh phn ho hc chnh ca loi no sau y: A. . B. vi. C. mi. D. t ong. 47. Tn gi cht no sau y cha CaCO3 trong thnh phn ho hc? A. lmit. B. Ccnalit C. Pirit. D. Xierit. 48. Xt cc mui cacbonat, nhn nh no sau y l ng? A. Tt c cc mui cacbonat u tan trong nc. B. Tt c cc mui cacbonat u b nhit phn to ra oxit kim loi v cacbon ioxit. C. Tt c cc mui cacbonat u b nhit phn, tr mui cacbonat ca kim loi kim. D. Tt c cc mui cacbonat u khng tan trong nc. 49. Cho cc ion v cht sau: 1. HCO32. K2CO3 3. H2O 4. Cu(OH)2 5. HPO46. Al2O3 7. NH4Cl 8. HSO3Theo Bronsted, cht, ion lng tnh l: A. 1, 2, 3 B. 4, 5, 6 C. 1, 3, 5, 6, 8 D. 2, 4, 6, 7 50. Hin tng xy ra khi trn dd Na2CO3 vi dd FeCl3 l: A. Xut hin kt ta mu nu. B. C cc bt kh thot ra khi dd. C. Xut hin kt ta mu lc nht. D. A v B ng. 51. Cht no di y gp phn nhiu nht vo s hnh thnh ma axit? A. CO2. B. SO2 C. Ozon. D. Dn xut clo ca hirocacbon. 52. Xt cc cp cht no sau y: 1. CH3COOH + CaCO3 2. C17H35COONa + H2SO4 3. CO2 + dd NaCl 4. C17H35COONa + Ca(HCO3)2 Cp khng xy ra phn ng ho hc l cp no trong s sau: A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 53. B tng ct thp l loi vt liu xy dng rt quan trng, c ng dng rt rng ri. L do no khin cho vic ng dng b tng ct thp tr nn ph bin trong cng nghip xy dng ? A. Thp v b tng c h s gin n nhit bng nhau. B. B tng ct thp l loi vt liu xy dng rt bn. C. B tng ct thp l loi vt liu xy dng rt t tin. D. A, B u ng.

54. Cht no sau y khng phi l nguyn liu ca cng nghip sn xut xi mng ? A. t st. B. vi. C. Ct. D. Thch cao. 55. Thu tinh l cht rn c cu trc v nh hnh. Tnh cht no sau y khng phi l ca thu tinh? A. Trong sut. B. Khng c im nng chy c nh. C. Cho nh sng mt tri i qua, nhng gi li bc x hng ngoi. D. Thu tinh rn, do. 56. Cng nghip silicat l ngnh cng nghip ch bin cc hp cht ca silic. Ngnh sn xut no sau y khng thuc v cng nghip silicat? A. Sn xut gm (gch, ngi, snh, s). B. Sn xut xi mng. C. Sn xut thu tinh. D. Sn xut thu tinh hu c. 57. Boxit nhm c thnh phn ch yu l Al2O3 ln cc tp cht l SiO2 v Fe2O3. lm sch Al2O3 trong cng nghip c th s dng cc ho cht no sau y: A. Dd NaOH c v kh CO2. B. Dd NaOH c v axit HCl. C. Dd NaOH c v axit H2SO4. D. Dd NaOH c v axit CH3COOH. 58. Trong cc phn ng ho hc sau, phn ng no sai? A. SiO2 + 4HF SiF4 + 2H2O SiCl4 + 2H2O B. SiO2 + 4HCl
t C. SiO2 + 2C to
o

Si + 2CO

D. SiO2 + 2Mg 2MgO + Si 59. Cho cc oxit: SiO2, CaO, Fe2O3, CuO, Al2O3. phn bit tng oxit trn, ch c dng mt thuc th trong s cc cht sau: A. Dd NaOH. B. H2O. C. Dd HCl. D. Cc phng n trn u sai.

101

CHNG IX. I CNG V KIM LOI

I. V tr v cu to ca kim loi.
1. V tr Trong bng tun hon cc nguyn t ho hc, kim loi nhng v tr: Phn nhm chnh nhm I, II, III (tr bo) Phn nhm ph nhm I n nhm VIII H lantan v h actini (nhng nguyn t xp ring di bng). Mt phn ca cc phn nhm chnh nhm IV, V, VI. Hin nay ngi ta bit khong 109 nguyn t ho hc, trong c trn 85 nguyn t l kim loi. Cc nguyn t cng nm bn tri, pha di ca bng, tnh kim loi cng mnh. 2. Cu to ca nguyn t kim loi Nguyn t kim loi c s electron lp ngoi cng nh ( 4 ), d dng cho i trong cc phn ng ho hc. Trong cng 1 chu k, nguyn t ca cc nguyn t kim loi c bn knh ln hn v c in tch ht nhn nh hn so vi cc nguyn t phi kim. Nhng nguyn t c bn knh ln l nhng nguyn t nm gc di, bn tri ca bng tun hon. 3. Cu to tinh th kim loi Cc nguyn t kim loi sp xp theo mt trt t xc nh lm thnh mng li tinh th kim loi. Nt ca mng li l cc ion dng hoc cc nguyn t trung ho. Khong khng gian gia cc nt li khng thuc nguyn t no, lm thnh "kh electron" m cc nguyn t kim loi nt li lin kt vi nhau to thnh mng li bn vng. Lin kt sinh ra trong mng li kim loi do cc e t do gn cc ion dng kim loi li vi nhau gi l lin kt kim loi. c im ca lin kt kim loi: Do tt c cc e t do trong kim loi tham gia. Lin kt kim loi do tng tc tnh in gia cc ion dng v cc e t do.

II. Tnh cht vt l

iu kin thng, cc kim loi u trng thi rn (tinh th), tr Hg l cht lng. Nhit nng chy rt khc nhau. Ngi ta phn bit : Cc kim loi en (gm Fe, Mn, Cr) v kim loi mu (cc kim loi cn li). Kim loi c tnh dn in, dn nhit tt, c tnh do, c nh kim. Do c tnh cu to ca mng li kim loi ta gii thch tnh cht vt l ca n a) Tnh dn in v dn nhit Khi ni 2 u thanh kim loi vi 2 cc ca ngun in. Di tc dng ca in trng, cc e t do chuyn ng theo 1 hng xc nh lm thnh dng in trong kim loi. Khi un nng kim loi ti 1 im no , cc nt li (nguyn t, ion) im nhn thm nng lng, dao ng mnh ln v truyn nng lng cho cc e t do. Cc e t do li truyn nng lng cho cc nt xa hn. V c nh th nng lng (dng nhit) c truyn ra khp thanh kim loi. l bn cht tnh dn nhit ca kim loi. b) Tnh do (d ko di, dt mng): Khi tc dng lc c hc ln thanh kim loi, mt s nt mng li kim loi c th b x dch, nhng mi lin kt gia cc lp nt trong mng nh cc e t do vn c bo

102

ton, do mng li tinh th vn bn vng, mc d hnh dng thanh kim loi b thay i.

III. Tnh cht ho hc.

1. Nhn xt chung Do c im cu to, cc nguyn t kim loi d dng cho e ho tr, th hin tnh kh: So snh tnh kh ca kim loi : i t u n cui "dy th in ha" ca cc kim loi th tnh kh gim dn. K, Ca, Na, Mg, Al, Zn, Fe, Ni, Sn, Pb, H, Cu, Ag, Hg, Au. 2. Cc phn ng c trng: a) Phn ng vi oxi : to thng, phn ln kim loi phn ng vi O2 ca khng kh to thnh lp bo v cho kim loi khng b oxi ho tip tc. Khi nung nng, phn ln kim loi chy trong oxi. V d: b) Phn ng vi halogen v cc phi kim khc Vi halogen: cc kim loi kim, kim th, Al phn ng ngay to thng. Cc kim loi khc phn ng yu hn, phi un nng. Hp cht to thnh kim loi c ho tr cao: Vi phi kim khc (yu hn) phi un nng : c) Phn ng vi hiro: Kim loi kim v kim th phn ng to hp cht hirua kim loi dng mui, s oxi ho ca H l -1 d) Phn ng vi nc: to thng, ch c cc kim loi kim, kim th phn ng c vi nc to thnh H2 v hiroxit kim loi. Mt s kim loi yu hn to thnh lp bo v hiroxit hoc to thnh axit. nhit nng , nhng kim loi ng trc hiro trong dy th in ho phn ng vi hi nc. V d: e) Vi axit thng (HCl, H2SO4 long) Phn ng xy ra d dng khi: Kim loi ng trc H2. Mui to thnh phi tan g) Vi axit oxi ho (HNO3, H2SO4 c nng) Tr Au v Pt, cn hu ht cc kim loi tc dng c vi HNO3 (c hoc long), H2SO4 (c, nng), Vi HNO3 c: (Kh duy nht bay ra l NO2 mu nu).

103

 Vi HNO3 long: Tu theo mnh ca kim loi v long ca axit, sn phm kh bay ra c th l N2, N2O, NO. i vi kim loi mnh v axit rt long, sn phm l NH4NO3. V d:

Vi axit H2SO4 c nng. Kim loi + H2SO4 .n mui + (H2S, S, SO2) + H2O. Tu theo mnh ca kim loi m sn phm ca s kh S+6 (trong H2SO4) l H2S, S hay SO2. Kim loi cng mnh th S+6 b kh v s oxi ho cng thp. V d:

Ch : Al v Fe b th ng ho trong H2SO4 c, ngui v HNO3 c, ngui. Nguyn nhn l do khi 2 kim loi ny tip xc vi cc axit c, ngui th trn b mt chng c to lp mng mng, c xt bo v kim loi khng b axit tc dng. Do , trong thc t ngi ta dng cc xitec bng st chuyn ch cc axit trn. h) Phn ng vi kim: Mt s kim loi ng trc H2 v hiroxit ca n c tnh lng tnh c th phn ng vi kim mnh. V d nh Be, Zn, Al: k) Phn ng kim loi mnh y kim loi yu khi hp cht: y kim loi yu khi dd mui. V d: Nhng kim loi tc dng mnh vi H2O nh kim loi kim, kim th, khi gp dd nc th trc ht phn ng vi H2O. y kim loi yu khi oxit (phn ng nhit kim loi). Xy ra to cao, to nhiu nhit lm nng chy kim loi: Phng php ny thng c dng iu ch cc kim loi kh nng chy nh Cr, Mn, Fe

IV. Dy th in ho ca kim loi

1. Cp oxi ho - kh ca kim loi. Trong nhng iu kin nht nh, cn bng. c th xy ra theo 1 chiu xc nh. Trong : Me l dng kh, Men+ l dng oxi ho.

104

Dng oxi ho v dng kh ca cng mt nguyn t to thnh cp oxi ho - kh (oxh.kh). V d: Cc cp oxi ho - kh : Fe2+.Fe, Cu2+.Cu, Al3+.Al. 2. in th oxi ho - kh. c trng cho kh nng oxi ho - kh ca mt cp oxi ho - kh, ngi ta dng i lng gi l in th oxi ho - kh v k hiu Eoxh.kh. Khi nng dng oxi ho v nng dng kh bng 1mol/l ([oxh] = [kh] = 1mol/l), ta c th oxi ho - kh chun oxh.kh. 3. ngha ca dy th in ho ca kim loi a) D on chiu phn ng gia 2 cp oxh - kh: Khi cho 2 cp oxh kh gp nhau, dng oxh ca cp nm bn phi (c th oxh - kh ln hn) oxh c dng kh ca cp nm bn tri. V d: C 2 cp oxh - kh : Zn2+.Zn v Fe2+.Fe phn ng: C 2 cp oxh - kh: Zn2+.Zn v Cu2+.Cu phn ng: b) Nhng kim loi ng trc H (pha tri) y c hiro ra khi dd axit. V d:

V. Hp kim
1. nh ngha Hp kim l cht rn thu c sau khi nung chy mt hn hp nhiu kim loi khc nhau hoc hn hp kim loi v phi kim. 2. Cu to ca hp kim Hp kim thng c cu to bng cc loi tinh th: a) Tinh th hn hp: Gm nhng tinh th ca cc n cht trong hn hp ban u, khi nng chy chng khng tan vo nhau. b) Tinh th dd rn: L nhng tinh th c to thnh sau khi nung nng chy cc n cht trong hn hp tan vo nhau c) Tinh th hp cht ho hc: L tinh th ca nhng hp cht ho hc c to ra sau khi nung nng chy cc n cht trong hn hp. 3. Lin kt ho hc trong hp kim: Lin kt trong hp kim ch yu l lin kt kim loi. Trong loi hp kim c tinh th l hp cht ho hc, kiu lin kt l lin kt cng ho tr. 4. Tnh cht ca hp kim:

105

Hp kim c nhng tnh cht ho hc tng t tnh cht ca cc cht trong hn hp ban u, nhng tnh cht vt l v tnh cht c hc li khc nhiu. 5. ng dng: Hp kim c dng nhiu trong: Cng nghip ch to my: ch to t, my bay, cc loi my mc Cng nghip xy dng

V. n mn kim loi v chng n mn

1. S n mn kim loi. S ph hu kim loi hoc hp kim do tc dng ho hc ca mi trng xung quanh gi l s n mn kim loi. n mn kim loi c chia thnh 2 loi chnh: n mn ho hc v n mn in ho. a) n mn ho hc: n mn ho hc l s ph hu kim loi do kim loi phn ng ho hc vi cht kh hoc hi nc nhit cao. c im ca n mn ho hc: Khng pht sinh dng in. Nhit cng cao th tc n mn cng nhanh. S n mn ho hc thng xy ra : Nhng thit b ca l t. Nhng chi tit ca ng c t trong. Nhng thit b tip xc vi hi nc nhit cao. V d:

Bn cht ca n mn ho hc l qu trnh oxi ho - kh, trong cc electron ca kim loi chuyn trc tip sang mi trng tc dng: b) n mn in ho: n mn in ho l s ph hu kim loi do kim loi tip xc vi dd cht in li to nn dng in. C ch n mn in ho: Nhng kim loi dng trong i sng v k thut thng t nhiu c ln tp cht (kim loi khc hoc phi kim), khi tip xc vi mi trng in li (nh hi nc c ho ln cc kh CO2, NO2, SO2,hoc nc bin, ) s xy ra qu trnh n mn in ho. Xt c ch n mn st c ln ng trong khng kh m c ho tan H+, O2, CO2, NO2,to thnh mi trng in li. St c ln ng tip xc vi mi trng in li to thnh 1 pin, trong Fe l kim loi hot ng hn l cc m, Cu l cc dng. cc m: Fe b oxi ho v b n mn. Ion Fe2+ tan vo mi trng in li, trn st d e. Cc e d ny chy sang Cu ( gim bt s chnh lch in tch m gia thanh st v ng). cc dng: Xy ra qu trnh kh ion H+ v O2. Ion H+ v O2 trong mi trng in li n ming Cu thu e:

106

Sau xy ra qu trnh to thnh g st:

Cc hiroxit st ny c th b mt H2O to thnh g st, c thnh phn xc nh: 2. Cch chng n mn kim loi: a) Cch li kim loi vi mi trng: Dng nhng cht bn vi mi trng ph ln b mt kim loi. l: Cc loi sn chng g, vecni, du m, trng men, ph hp cht polime. M mt s kim loi bn nh crom, niken, ng, km, thic ln b mt kim loi cn bo v. b) Dng hp kim chng g (hp kim inox): Ch to nhng hp kim khng g trong mi trng khng kh, mi trng ho cht. Nhng hp kim khng g thng t tin, v vy s dng chng cn hn ch. c) Dng cht chng n mn (cht km hm) Cht chng n mn lm b mt kim loi tr nn th ng (tr) i vi mi trng n mn. Ngy nay ngi ta ch to c hng trm cht chng n mn khc nhau, chng c dng rng ri trong cc ngnh cng nghip ho cht. d) Dng phng php in ha: Ni kim loi cn bo v vi 1 tm kim loi khc c tnh kh mnh hn. V d, bo v v tu bin bng thp, ngi ta gn vo v tu (phn chm trong nc bin) 1 tm km. Khi tu hot ng, tm km b n mn dn, v tu c bo v. Sau mt thi gian ngi ta thay tm km khc.

VII. iu ch kim loi

1. Nguyn tc: Kh ion kim loi thnh kim loi. 2. Cc phng php iu ch. a) Phng php thy luyn: Dng kim loi t do c tnh kh mnh hn kh ion kim loi trong dd mui. V d: iu ch ng kim loi: iu ch bc kim loi: b) Phng php nhit luyn: Dng cc cht kh nh CO, H2, C hoc kim loi kh ion kim loi trong oxit nhit cao. Phng php ny c s dng sn xut kim loi trong cng nghip:

107

c) Phng php in phn: Dng dng in 1 chiu trn catt (cc m) kh ion kim loi trong hp cht. Bng phng php ny, ngi ta c th iu ch c hu ht cc kim loi. iu ch kim loi c tnh kh mnh (t Na n Al). in phn hp cht nng chy (mui, kim, oxit). V d: iu ch Na bng cch in phn NaCl nng chy. iu ch kim loi c tnh kh trung bnh v yu: in phn dd mui ca chng trong nc. V d: iu ch Cu bng cch in phn dd CuSO4.

Bng phng php in phn c th iu ch c kim loi c tinh khit cao.

VIII. Hp cht ca kim loi.

1. Oxit MexOy a) u l tinh th. b) Tc dng vi H2O. Ch c mt s oxit kim loi mnh (v d kim loi kim, kim th) v mt s anhirit axit c s oxi ho cao mi phn ng trc tip vi H2O.

c) Tc dng vi axit: Phn ln cc oxit baz phn ng vi axit. d) Tc dng vi oxit axit. Ch c oxit ca cc kim loi mnh phn ng c. e) Tc dng vi kim: Cc oxti axit v cc oxit lng tnh phn ng c.

2. Hiroxit Hiroxit l hp cht tng ng vi sn phm kt hp oxit v H2O. Hiroxit c th c tnh baz hoc axit. a) Hiroxit ca mt s kim loi (tr ca kim loi kim, kim th) b nhit phn khi nung nng to thnh oxit: b) Tnh tan trong H2O: Phn ln t tan, ch c hiroxit ca kim loi kim, Ba(OH)2 v mt s hiroxit trong kim loi c s oxi ho cao l tan c trong H2O. V d: H2CrO4, H2Cr2O7, H2MnO4, HMnO4. c) Tnh axit - baz: Phn ln c tnh baz, mt s c tnh lng tnh (nh Be(OH)2, Zn(OH)2, Al(OH)3, Sn(OH)2,), mt s l axit (H2CrO4, H2Cr2O7, HMnO4). d) Tnh oxi ho - kh: Th hin r i vi mt s hiroxit ca kim loi c nhiu s oxi ho hoc hiroxit ca kim loi yu.

108

3. Mui a) Tnh tan ca mui: Mui nitrat ca cc kim loi: u d tan trong nc. Mui sunfat ca cc kim loi: phn ln d tan, tr CaSO4, BaSO4, PbSO4, Ag2SO4. Mui clorua ca cc kim loi: phn ln d tan, tr AgCl, PbCl2, CuCl, Hg2Cl2, Mui cacbonat ca cc kim loi: phn ln kh tan, tr cacbonat ca kim loi kim v amoni. Mui cacbonat axit: ni chung tan tt hn mui cacbonat trung tnh (tr cacbonat axit ca kim loi kim). b) Tnh oxi ho - kh ca mui: Mt s mui c s oxi ho thp ca kim loi km bn, c tnh kh. Mt s mui ca kim loi yu, hoc c s oxi ho cao ca kim loi th km bn, c tnh oxi ho hoc d b phn hu:

109

BI TP
1. Vit ch nu mnh l ng; ch S nu mnh sai: a. Cc nguyn t c 1, 2, 3 electron lp ngoi cng u l kim loi. b. iu kin thng, cc kim loi u dn in, tr thu ngn th lng nn khng dn in. c. Cc tnh cht vt l chung ca kim loi nh dn in, dn nhit v tnh do l do mng tinh th kim loi quyt nh d. Mng tinh th lp phng tm khi lin quan n cng v t trng nh ca cc kim loi kim nh Na, K... e. Trong s cc kim loi, kim loi dn in km nht l titan. 2. Cu hnh electron nguyn t no sau y l ng vi crom ( Z = 24 )? A. [ Ar]3d 4 4s 2 B. [Ar] 4s 2 3d 4 C. [Ar] 3d 5 4s1 D.[ Ar] 4s 1 3d 5 3. Phng php iu ch kim loi no sau y c th dng sn xut kali? A. Phng php nhit luyn. B. Phng php in phn dd mui ca kali. C. Phng php in phn mui kali hoc kali hiroxit nng chy. D. Phng php thy luyn. 4. Dy kim loi no sau y u c phn ng vi dd CuSO4? A. Mg, Al, Ag. B. Fe, Mg, Na. C. Ba, Zn, Hg. D. Na, Au, Ni. 5. Ghp ct gm cc kim loi vi cu hnh electron nguyn t ng ca n: Kim loi Cu hnh electron nguyn t Cu ( Z = 29 ) [ Ar ] 3d6 4s 2 K ( Z = 19 ) [ Ar ] 4s 1 Fe ( Z = 26 ) [ Kr ] 5s 2 Al ( Z = 13 ) [ Ar ] 3d 10 4s 1 Sr ( Z= 38 ) [ Kr ] 4d 10 5s 2 5p 3 [ Ne ] 3s 2 3p 1 6. Ghp ct A gm tn cc kim loi v ct B gm cc thuc tnh ca cc kim loi sao cho hp l. A B A. Sn, Pb nhm 1. Mm, c th ct bng IVA dao, d nng chy. B. Ag, Au, Cu 2. C kh nng to hp C. Na, K, Rb kim c bit gi l hn D. Hg hng vi nhiu kim loi. 3. L nhng kim loi dn in tt nht. 4. C 4 electron lp ngoi cng. 5. L nhng kim loi dn in km . Th t ghp i: 1 ........; 2..........; 3...........;4............ 7. C bao nhiu electron c thn trong ion Ni 2+ trng thi c bn? Bit rng Ni 28 ca bng tun hon A. 0 B. 2 C. 4 D. 6 8. Kim loi no sau y c kh nng nhng electron ln nht? A. K ( Z = 19 ) B. Rb ( Z = 37 ) C. Mg ( Z= 12 ) D. Ca ( Z = 20 ) 9. Kim loi vonfam c dng lm dy tc bng n v nhng nguyn nhn chnh no sau y? A. L kim loi rt cng. B. L kim loi rt mm. C. L kim loi kh nng chy, kh bay hi. D. L kim loi c khi lng phn t ln. 10. Hin tng kim loi dn in, dn nhit tt hn nhiu so vi hp kim ca n c th c gii thch bng nguyn nhn no sau y? Lin kt trong hp kim l: A. lin kt kim loi. B. lin kt cng ho tr. C. lin kt ion v lin kt cng ha tr. D. lin kt hn tp gia lin kt kim loi v lin kt cng ho tr. 11. Ngi ta dng h p kim c a beri v ng lm l xo trong sng lin thanh, trong m t s chi ti t c a tu v tr v nguyn nhn chnh no sau y? y l h p kim: A. rt cng. B. n hi rt tt. C. r tin, d kim. D. dn nhit tt. 12. So snh kh nng dn in ca bc v natri. Chn kt lun v li gii thch ng. A. Na dn in tt hn Ag. v Na c tnh kh mnh hn, d tch e ra hn Ag nn dn in tt hn. B. Na dn in tt hn Ag. V r Na + = 0,96 , r Ag + = 1,13 ; bn knh Na + nh hn nn kh nng cn e ca ion Na + nt mng km hn ion Ag + nn Na dn in tt hn. C. Ag dn in tt hn Na. V mt e t do trong tinh th Ag ln hn trong tinh th Na. D. Ag dn in tt hn Na. V Ag cng, kh b ho lng hn Na. 13. dn in ca kim loi khng ph thuc vo yu t no sau y? A. Bn cht kim loi. B. B mt hay bn trong tinh th kim loi. C. Nhit mi trng.

110

D. p sut ca mi trng. 14. Ho tan 20g hn hp gm hai kim loi gm Fe v Cu vo dd HCl. Sau phn ng, c cn dd c 27,1g cht rn. th tch kh thot ra iu kin tiu chun l: A. 8,96 (lt ) B. 4,48 (lt ) C. 2,24 (lt ) D. 1,12 (lt ) 15. Cho hn hp Fe v Ag tc dng vi dd gm: ZnSO4, CuSO4, phn ng hon ton v va . Cht rn thu c gm nhng g? A. Zn, Cu B. Cu, Ag C. Zn, Cu, Ag D. Zn, Ag 16. Nhng mt thanh Mg c khi lng m vo dd cha FeCl3 v FeCl2 c mu vng chanh. Sau mt thi gian, dd tr nn khng mu, ly thanh Mg ra cn thy khi lng cn li m / vi m / < m. trong dd cn cc cation no? A. Mg 2+ B. Mg 2+ v Fe 2+ C. Mg 2+ , Fe 2+ v Fe 3+ D. B v C 17. Cl2 v HCl tc dng vi kim loi no sau y th cng to ra mt loi hp cht? A. Fe B. Cu C. Mg D. Ag 18. Ngm mt thanh Fe vo cc dd sau, khi lng thanh Fe thay i nh th no? Ni tn dd vi kt lun ng. Nhng thanh Fe vo S thay i dd khi lng 1. CuSO4 2. AgNO4 A. Gim 3. ZnSO4 B. Khng i 4. Fe2(SO4)3 C. Tng 5. MgSO4 19. Cho 3,45g mt kim loi tr mt tc dng vi H2O sinh ra 1,68 (lt) H2 iu kin tiu chun. Kim loi c th l kim loi no trong s cc kim loi sau? A. Li (M = 7) B. Na (M = 23) C. K (M = 39) D. Rb (M = 85) 20. Cho 4,95 g Al tc dng hon ton vi dd HNO3, thu c hn hp NO v NO2 c t khi so vi H2 l 18,2. Th tch hai kh iu kin tiu chun l: 2,80 lt NO v 2,8 lt NO2 3,36 lt NO v 2,24 lt NO2 2,24 lt NO v 3,36 lt NO2 1,40 lt NO v 4,2 lt NO2 21. iu g xy ra khi cho km vo dd cha Mg(NO3)2 v AgNO3 chn cc kt lun sau: 1. Zn b oxi ho 2. Mg b kh + 3. Ag b kh 4. Khng c p xy ra. A. xy ra (1) v (3) B. xy ra (1) v (2) C. xy ra (1), (2) v (3) D. ch c (4) 22. trung ho hon ton 125 ml dd HCl 0,136 M cn bao nhiu gam Mg(OH)2. A. 0,248g B. 0,493g

C. 0,992g D. 1,98g 23. Dd no c kh nng oxi ho yu nht trong s cc dd 1M sau y: B. Cu 2+ A. Ag + + C. H D. Zn 2+ 24. Nung 1,871g mt cacbonat kim loi nhit cao thy to ra 0,656g CO2 theo phn ng di y: MCO3 MO + CO2 M c th l kim loi no sau y? A. Ca B. Mn C. Ni D. Zn 25. Cho bit E 0 Ag + / Ag = 0,80V; E0
Fe 3 + / Fe

= 0,77V

E0

Fe3+ / Fe2+

= -0,44V;

E 0 Cu 2 + / Cu = 0,34V Phn ng no sau y khng xy ra? A. Ag + + Fe 2+ Ag + Fe 3+ B. Ag + + Fe Ag + Fe 2+ C. Cu 2+ + Fe2+ Cu + Fe 3+ D. Cu 2+ + Fe Cu + Fe 2+ 26. Thit lp pin in ho c ghp bi hai cp oxi ha - kh chun: Al3+/ Al v Fe2+/ Fe. Cho bit E 0 Al 3+ / Al = - 1,66V; E 0 Fe 2 + / Fe = 0,44V sc in ng chun ca pin l bao nhiu? A. 2,1V B. -2,1V C. 1,22V D. -1,22V 27. Cho bit: E 0 Mg 2+ / Mg = -2,37V; E0 E0
Zn 2 + / Zn Fe 3 + / Fe

= -0,67V; =-0,44V;

E0 E

Cho bit qu trnh Sn Sn + 2e xy ra khi ghp in cc Sn vi in cc no. A. Cc Mg B. Cc Zn C. Cc Fe D. Cc Cu 28. Phn ng ha hc din ra trong pin in ho v trong bnh in phn c im g chung? Chng u: A. l phn ng oxi ha kh xy ra cc in cc. B. chuyn nng lng ha hc thnh in nng. C. xy ra cc in cc nh tc dng ca dng in mt chiu. D. l cc phn ng ha hc t xy ra. 29. Cho bit E 0 Ni 2 + / Ni = -0,23V Thit lp pin gm hai cc: mt cc gm thanh Ni nhng trong dd NiSO 4 1M; 1 cc l cc hidro chun, sc in ng chun ca pin v phn ng xy ra khi pin hot ng l:

Sn 2 + Sn 0 Cu 2 + / Cu 2+

= -0,14V; = 0,34V

111

A. E 0

pin

= -0,23V.

Phn ng: Ni 2+ + H2 Ni + 2H + B. E 0 Pin = 0,23V. Phn ng: Ni 2+ + H2 Ni + 2H + C. E 0 pin = -0,23V. Phn ng: Ni + 2H + Ni 2+ + H2 D. E 0 Pin = 0,23V. Phn ng: Ni + 2H + Ni 2+ + H2 30. Cho bit: Cp oxi Mg 2+ Zn 2+ Pb 2+ Cu 2+ ho - Mg Zn Pb Cu kh E 0 (V) -2,37 -0,76 -0,13 0,34

Hg 2+ Hg 0,85

Thit lp pin in ho c ghp oxi ho- kh chun sau: A. Pb 2+ .Pb v Zn 2+ .Zn B. Cu 2+ .Cu v Hg 2+ .Hg C. Mg 2+ .Mg v Pb 2+ .Pb Hy in vo ch trng: Pb 2+ /Pb Cu 2+ /Cu Pin v v in 2+ Zn /Zn Hg 2+ /Hg Ant Catt E 0 pin

bi cc cp

Mg 2+ /Mg v Pb 2+ /Pb

35. Ho tan mt mu qung bc to dd AgNO3. in phn vi dng in 0,5A n khi kt ta hon ton Ag, thu c 0,108g kim loi. Hi thi gian in phn l bao nhiu: A. 96,5s B. 193s C. 386s D. 289,5s 36. Khi in phn mt dd KF, nhng qu trnh no c th xy ra: A. O2 v H + c sinh ra ti mt in cc; H2 v OH c to thnh ti in cc cn li. B. O2 v OH c sinh ra ti mt in cc; H2 v H + c to thnh ti in cc cn li. C. Kim loi K c to thnh mt in cc; O2 v H + c to thnh cc cn li. D. Kim loi K c sinh ra mt in cc v F2 c to ra cc cn li. 37. in phn 500ml mt dd CuSO4 1M trong 0,2 gi vi cc in cc tr, cng dng in 1,34A. Khi lng Cu to thnh l bao nhiu gam? A. 0,23g B. 0,40g C. 0,32g D. 1,6g 38. Mc ni tip hai bnh in phn AgNO3 v Cu(NO3)2. Sau mt thi gian thu c 1,08g Ag ti catt ca bnh in phn Ag. Hi thu c bao nhiu Cu trn catt ca bnh in phn Cu. Cho A Ag =108; A. 0,16g B. 0,32g C. 0,64g D. Khng d kin gii bi ton trn. 39. Ti sao khi in phn cc dd KNO3 v KOH vi cc in cc tr, sn phm thu c li ging nhau? Cch gii thch no sau y ng? A. Cc ion K + , NO3 , OH ch ng vai tr cht dn in B. Trng hp in phn dd KNO3 thc cht l in phn nc C. Trng hp in phn dd KOH, cc m H2O, cc dng nhm OH nhng e . D. B v C ng. 40. Trng hp no sau y l s n mn in ha? A. Thp b g trong khng kh m B. Zn tan trong dd HNO3 long C. Zn b ph hu trong kh Cl2 D. Na chy trong khng kh. 41. chng n mn cho cc chn ct thu li bng thp chn di t, ngi ta dng phng php bo v in ho. Trong thc t, c th dng kim loi no sau y lm in cc hy sinh. A. Na B. Zn C. Sn D. Cu

31. Sc in ng ca pin ph thuc cc yu t no sau y? 1. Bn cht ca cp oxiho-kh ca kim loi. 2. Nng cc dd mui. 3. Nhit ca mi trng. 4. p sut ca mi trng. A. Yu t 1 v 2 B. Yu t 1 v 3 C. Yu t 1, 2 v 3 D. Yu t 1, 2, 3 v 4 32. Khi in phn dd HCl, cc in cc tr, sn phm to thnh catt c th l: A. H2 B. Cl2 C. O2 D. B v C. 33. in phn dd CuSO4 vi ant bng Cu thy mu xanh ca dd khng i. Ti sao? A. Khng xy ra s in phn. B. Qa trnh in phn thc cht l in phn nc. C. Cu va to thnh catt li tan ngay. D. Lng Cu bm vo catt bng lng tan ra ant nh in phn. 34. Khi in phn nc, kh H2 v O2 c to thnh. Nu mt cc sinh ra 1,0g H2 th cc cn li to ra bao nhiu gam O2? A. 32,0g B. 16,0g C. 8,0g D. 4,0g

112

42. Ti sao c th dng Zn ph ln Fe chng g cho Fe? Nguyn nhn no sau y l hp l? A. Zn khng phn ng vi O2 trong khng kh. B. Zn tr vi cc tc nhn oxi ho iu kin thng. C. Zn phn ng vi O2 khng kh to lp oxt ZnO mn, bn. D. Nu xy ra n mn in ha, Zn l anot hy sinh. 43. Nhng ng thi hai thanh Zn, Cu vo mt dd H2SO4 0,1M sao cho chng khng tip xc nhau. Hin tng no sau y l ng v y nht? A. Bt kh thot ra trn thanh Zn, Zn tan dn. B. Bt kh thot ra trn thanh Cu. C. Dd chuyn mu xanh. D. C B v C. 44. Cun mt si dy thp vo mt thanh kim loi ri nhng vo dd H2SO4 long. Quan st thy bt kh thot ra rt mnh t si dy thp. Thanh kim loi c th l kim loi no trong s kim loi sau: A. Mg B. Sn C. Cu D. Pt 45. Tr ng h p no sau y l b o v n mn b ng ph ng php i n ho? A. Ph sn epoxy ln cc dy dn bng ng. B. Ph thic ln b mt thanh st trong khng kh. C. Ph mt lp du m ln cc chi tit my bng KL. D. Gn cc thanh Zn ln chn cu bng thp ngm di nc. 46. Phn ng ho hc no sau y xy ra trong qu trnh n mn kim loi? A. Phn ng th B. Phn ng oxi ho - kh C. Phn ng phn hu D. Phn ng ho hp. 47. Phng php nhit luyn dng rng ri trong cng nghip iu ch nhng kim loi no sau y? A. Kim loi nh: Na, K, Ca B. Kim loi nh: Al, Zn, Sn, C. Kim loi nh Fe, Cu, D. C th dng phng php nhit luyn iu ch mi kim loi. 48. Ho tan 7,8g hn hp bt Al v Mg trong dd HCl d. Sau phn ng khi lng dd axit tng thm 7,0g. Khi lng nhm v magie trong hn hp u l: A. 2,7g v 5,1g B. 5,4g v 2,4g C. 5,8g v 2,0g D. 1,2g v 6,6g 49. iu ch Cr t Cr2O3 c th dng tc nhn no sau y kh? A. Al B. CO

C. Mg D. A v B. 50. i n phn dd CuSO 4 i u ch Cu. K t lu n no sau y l ng? A. Cu 2+ b kh trn cc dng B. Cu 2+ b oxi ho trn cc dng. C. Cu 2+ b kh trn cc m. D. Cu 2+ b oxi ho trn cc m. 51. Nung 11,6g mt mui sunfua ca kim loi ho tr II trong hn hp ri lm lnh sn phm th thu c mt cht lng v mt cht kh. Lng sn phm ny lm mt mu 12,7g I 2 . Kim loi cho l: A. Ag B. Cu C. Hg D. Fe 52. So snh dn in ca hai dy dn bng ng tinh khit, c khi lng v di bng nhau. Dy th nht ch c mt si. Dy th hai gm mt b hng trm si nh. dn in ca hai dy dn cng mt nhit l: A. bng nhau. B. dy th hai dn in tt hn dy th nht. C. dy th hai dn in km hn dy th nht. D. khng so snh c 53. m vng ln cc hun chng, ngi ta dng cch no sau y? A. Nu chy vng v ph ln cc hun chng. B. M in. C. Dt mng vng, dng keo dn ln cc tm hun chng. D. Tn vng thnh bt mn, trn vi cht kt dnh ri ph ln cc tm hun chng. 54. Cho dn dn bt st vo 50ml dd CuSO4 0,2M, khuy nh cho ti khi dd mt mu xanh. Lng mt st dng l: A. 5,6g B. 0,056g C. 0,56g D. Phng n khc 55. Trng hp no sau y l n mn in ho? A. Thp trong khng kh m B. Km trong dd H2SO4 long. C. Km b ph hu trong kh clo D. Natri chy trong khng kh. 56. S bin i tnh cht kim loi ca cc nguyn t trong dy Al - Fe - Ca - Ba l: A. tng B. gim. C. khng thay i . D. va gim va tng. 5. dn in ca kim loi ph thuc vo cc yu t no sau y? A. Bn cht kim loi. B. Pha b mt hay pha th tch.

113

C. Nhit mi trng. D. A, B, C ng. 58. Khi nhit tng, dn in ca cc kim loi thay i theo chiu: A. tng. B. gim. C. khng thay i. D. va gim va tng. 59. Cho cc dy kim loi sau, dy no c sp xp theo chiu tng ca tnh kh ? A. Al, Fe, Zn, Mg. B. Ag, Cu, Mg, Al. C. Na, Mg, Al, Fe. D. Ag, Cu, Al, Mg. 60. Hin tng hp kim dn in v dn nhit km kim loi nguyn cht v lin kt ho hc trong hp kim l: A. lin kt kim loi. B. lin kt ion. C. lin kt cng ho tr lm gim mt electron t do. D. lin kt kim loi v lin kt cng ho tr. 61. Cho a gam Al tc dng ht vi dd HNO3 long th thu c 0,896 lt hn hp kh X, gm N2O v NO ktc, t khi ca X so vi hiro bng 18,5. Tm gi tr ca a? A. 1,98 gam. B. 1,89 gam. C. 18,9 gam. D. 19,8 gam. 62. Trong s cc phng php iu ch kim loi sau, phng php no c s dng sn xut gang? A. in phn dd mui ca st. B. in phn mui nng chy ca st. C. Dng phn ng nhit nhm. D. Dng cht kh l CO kh oxit st trong l cao. 63. Dy kim loi no sau y c xp theo chiu tnh dn in tng? A. Cu, Ag, Au, Ti. B. Fe, Mg, Au, Hg. C. Fe, Al, Cu, Ag . D. Ca, Mg, Al, Fe. 64. Cc kim loi trng thi lng v rn u c kh nng dn in v l do no sau y? A. v chng c cu to tinh th. B. trong tinh th kim loi c cc electron, lin kt yu vi ht nhn, chuyn ng t do trong ton mng. C. v kim loi c bn knh nguyn t ln. D. mt l do khc.

65. Cp nguyn t ho hc no sau y c tnh cht ho hc ging nhau nht? A. Ca, Be. C. Ag, Ni. B. Fe, Co. D. B, Al.

66. So snh dn in ca hai dy dn bng ng tinh khit, c khi lng bng nhau. Dy th nht ch c mt si. Dy th hai gm mt b hng trm si nh. dn in ca hai dy dn l: A. bng nhau. B. dy th hai dn in tt hn dy th nht. C. dy th hai dn in km hn dy th nht. D. khng so snh c. 67. Ha tan hon ton 10,0g hn hp hai kim loi trong dd HCl d thy to ra 2,24l kh H2(ktc). C cn dd sau phn ng thu c m gam mui khan. Gi tr ca m l: A. 1,71g B. 17,1g. C. 3,42g D. 34,2g. 68. Ti sao khi in phn cc dd KNO3 v dd KOH vi cc in cc tr, sn phm thu c li ging nhau? Cch gii thch no sau y l ng? A. Cc ion K+, NO3-, OH- ch ng vai tr cc cht dn in. B. Trng hp in phn dd KNO3 thc cht l in phn H2O. C. Trng hp in phn dd KOH, cc m H2O nhn e, cc dng nhm OH- nhng e. D. B v C ng. 69. Khi in phn dd mui bc nitrat trong 10 pht thu c 1,08 gam bc cc m. Cng dng in l: A. 1,6A B. 1,8A C. 16A D. 18A.

114

CHNG X. KIM LOI KIM, KIM TH, NHM

A. KIM LOI KIM I. Cu to nguyn t
C 1 e ho tr lp ngoi cng. Bn knh nguyn t ln, in tch ht nhn nh (so vi cc nguyn t cng chu k). V vy kim loi kim rt d nhng 1e ho tr - th hin tnh kh mnh. i t Li Fr tnh kh tng dn (Fr l nguyn t phng x t c nghin cu).

II. Tnh cht vt l

L nhng kim loi, mm, nh, trng nh bc. D to hp kim vi Hg gi l hn hng. Nhit nng chy v nhit si thp. i t Li Cs, nhit nng chy v nhit si gim dn. Dn nhit v dn in tt. n cht v hp cht khi chy cho ngn la c trng: Li : ta ; Na : vng; K : tm Rb : huyt.

III. Tnh cht ho hc

a) Phn ng vi oxi: to thng : Li, Na, K + O2 lp oxit trn mt ; Rb, Cs bc chy. Khi un nng : Li, Na, K bc chy mnh lit to thnh oxit (Li2O) hay peoxit Na2O2, K2O2. b) Vi cc phi kim khc: Phn ng mnh lit vi halogen to thng, hoc khi un nh: Khi t nng phn ng vi S, H2, P,

NaH l cht rn, khi gp nc, b thu phn: c) Phn ng vi nc: Phn ng mnh ngay nhit thng. d) Phn ng vi axit thng v axit oxi ho: phn ng xy ra mnh lit.

IV. iu ch
Kim loi kim c iu ch bng cch in phn mui clorua nng chy hoc hiroxit nng chy. V d:

V. Hp cht
1. Oxit Me2O l cht rn, phn ng mnh vi nc, vi axit v oxit axit. V d:

2. Hiroxit MeOH

115

 L cht rn, ht m mnh, tan nhiu trong nc. L baz mnh, in li hon ton trong dd nc. Phn ng trung ho vi axit, oxit axit. V d Khi d CO2: Cacbonat axit ca kim loi kim kh bn, c th tch khi dd di dng tinh th khi un cn dd. Nhng khi nung nng tinh th b phn tch thnh cacbonat, v d NaHCO3 b phn tch 160oC. Mui cacbonat kim loi kim rt bn, nng chy khong 800oC, khng b phn tch. iu ch hiroxit kim loi kim: in phn dd mui clorua long, ngui c mng ngn (xem phn in phn). Bng phn ng trao i: 3. Mui Hu ht cc mui ca kim loi kim u tan nhiu trong nc (tr KClO4), mt s mui tn ti trong thin nhin : NaCl, Na2SO4.1OH2O, Na2AlF6, KCl, NaCl.KCl (xinvinit), KCl.MgCl2.H2O (cacnalit), KCl.MgSO4.3H2O. (cainit). Mt s mui kim loi quan trng: Natri clorua NaCl: NaCl l cht rn, khng mu, d tan trong nc, nng chy 800oC. NaCl c khai thc t nc bin, t mui m. N c dng nhiu trong cng nghip thc phm, sn xut clo, axit clohiric, nc Javen, Natri hirocacbonat: Mui natri hirocacbonat NaHCO3 l cht rn mu trng, t tan trong nc, bn nhit thng, b phn hu nhit cao.

NaHCO3 l mui ca axit yu, khng bn, tc dng c vi axit mnh: Mt khc, NaHCO3 l mui axit, tc dng c vi kim: Mui natri cacbonat Na2CO3: Na2CO3 l cht rn mu trng, d tan trong nc. nhit thng n tn ti dng mui ngm nc Na2CO3.1OH2O. nhit cao, mt nc to thnh mui khan Na2CO3 c nhit nng chy 850oC. Na2CO3 b thu phn trong dd cho mi trng kim mnh:

Na2CO3 l nguyn liu ho hc quan trng sn xut thu tinh, x phng v nhiu mui khc. 4. Nhn bit kim loi kim v hp cht ca chng. Da vo mu ngn la khi t hn hp ca cc kim loi ny: Hp cht ca Li+ : ngn la mu .

116

Hp cht ca Na+: ngn la mu vng. Hp cht ca K+: ngn la mu tm. VI. Trng thi t nhin Natri thng gp di dng NaCl (mui n), Na2SO4.1OH2O, Na2CO3 (xa), NaNO3 (dim tiu). Kali thng gp dng : KCl.NaCl (xinvinit), KCl.MgCl2.6H2O (cacnanit)

B. KIM LOI NHM II (KIM LOI KIM TH) I. Cu to nguyn t

C 2 electrong ho tr lp ngoi cng. Bn knh nguyn t kh ln, in tch ht nhn tng i nh (so vi cc nguyn t trong cng chu k). V vy cc nguyn t u c tnh kh mnh (nhng km kim loi kim), d nhng 2e.

II. Tnh cht vt l

L nhng cht rn, c nh bc, dn in, dn nhit tt. Nhit si v nhit nng chy tng i thp (cao hn kim loi kim) V d : ca Mg l 650oC, ca Ba l 710oC. Mu ngn la c trng ca n cht v hp cht: Ca: da cam ; Sr, Ra: son ; Ba: xanh lc.

III. Tnh cht ho hc

1. Phn ng vi oxi nhit thng, cc kim loi phn nhm chnh nhm II b O2 khng kh oxi ho to thnh lp oxit trn b mt. Khi t nng bc chy mnh lit. V d: 2. Phn ng vi cc phi kim khc. Vi halogen: phn ng d dng ngay nhit thng Vi cc phi kim km hot ng: phi un nng

3. Phn ng vi H2O Be khng phn ng v c lp oxit bo v Mg khng tan trong nc lnh, khi un nng to tan chm do phn ng vi nc. Ca, Sr, Ba phn ng mnh vi nc nhit thng. 4. Phn ng vi axit (axit thng v axit oxi ho) Be, Mg phn ng d dng. Ca, Sr, Ba phn ng mnh lit

117

5. Phn ng vi dd kim v kim nng chy. Ch c Be phn ng:

6. Phn ng y kim loi yu hn khi oxit hoc mui khan khi un nng.

IV. iu ch
Phng php ph bin nht v quan trng nht l in phn mui halogenua nng chy:

V. Mt s hp cht quan trng

1. Oxit MeO. u l cht rn, mu trng, rt bn nhit, nng chy nhit rt cao (v d CaO nng chy 2585oC). MgO phn ng chm vi H2O ; CaCO ; SrO ; BaO phn ng mnh lit vi nc: Cc oxit u tan d dng trong axit. BeO tc dng vi dd kim Quan trng nht trong s cc oxit l CaO. CaO c gi l vi sng, tc dng vi nc cho Ca(OH)2 gi l vi ti, dng lm vt liu xy dng. 2. Hiroxit Me(OH)2 Tnh tan v tnh baz tng dn:

Be(OH)2 c tnh lng tnh

Mg(OH)2 kt ta trng, l baz yu, tan trong axit. Ca(OH)2 t tan trong nc, l baz kh mnh. Ba(OH)2 tan kh nhiu trong nc to thnh dd kim mnh. Khi un nng, Be(OH)2 v Mg(OH)2 b mt nc bin thnh oxit: Ch : Khi cho kh clo tc dng vi Ca(OH)2 hoc CaO ta thu c clorua vi CaOCl2 c cng thc cu to:

118

Clorua vi l cht oxi ho mnh, dng st trng v ty trng. Cc phn ng quan trng ca clorua vi l:

3. Mui a) Mui nitrat: tan nhiu trong nc. b) Mui clorua: tan nhiu trong nc c) Mui sunfat: t BeSO4 BaSO4 tan gim dn. BeSO4, MgSO4 tan nhiu, SrSO4, BaSO4 khng tan. d) Mui cacbonat: Mui cacbonat trung tnh MeCO3 : t tan trong nc, khi nung nng b phn tch. V d: Mui cacbonat axit Me(HCO3)2 tan nhiu trong nc, ch tn ti trong dd v c cn bng sau; Khi d CO2, cn bng chuyn dch sang phi. Khi un nng, cn bng chuyn dch sang tri.

VI. Trng thi t nhin

Mg thng gp dng MgCO3 (manhezit), CaCO3.MgCO3 (olomit), KCl.MgCl2.6H2O (cacnalit), KCl.MgSO4.6H2O (cainit). Ca thng gp dng CaCO3 ( vi, phn, hoa), CaCO3.MgCO3 (olomit), CaO4.2H2O (thch cao), Ca3(PO4)2 (photphorit), 3Ca3(PO4)2.CaF2 (apatit).

VII. Nc cng

1. nh ngha Tu theo lng ion Ca2+ v Mg2+ c trong nc nhiu hay t m ngi ta chia nc thin nhin thnh 2 loi: + Nc mm: C t ion Ca2+, Mg2+ ho tan (tng nng 2 ion ny < 0,002 mol/l). + Nc cng: C ho tan nhiu ion Ca2+, Mg2+ (tng nng 2 ion ny > 0,002 mol/l). cng ca nc gm 2 loi: + cng tm thi: Do mui cacbonat axit ca canxi v magie gy ra, khi un si nc, cc mui ny b phn hu to ra mui, cacbonat kt ta:

+ cng vnh cu: gy ra do mui clorua, sunfat ca Ca2+ v Mg2+. Khi un si, vnh cu khng b mt. + cng ton phn: l tng ca hai cng trn. 2. Tc hi ca nc cng.

119

 ng cn vo thnh ni hi lm gim dn nhit nn lm tn nhin liu v c th gy ra n ni hi. Git x phng trong nc cng s kh sch, tn x phng v x phng bin thnh mui ca Ca2+, Mg2+ t tan, vn cc trn vi. V d: 3. Cch lm mm nc. a) Kh cng tm thi : un si nc. Dng cc phng php vi, xt v xa. + Phng php vi:

+ Phng php xt:

+ Phng php xa:

b) Kh cng ton phn: Dng phn ng trao i (vi Na2CO3 hay Na3PO4) kt ta Ca2+ v Mg2+: Dng nha trao i ion (gi l cc ionit): cho nc chy qua ct cha nha trao i ion, cc ion Ca2+, Mg2+ s b gi li trn ct.

C. NHM I. Cu to nguyn t
1

Nguyn t Al c 3 electron ho tr lp ngoi cng (cu hnh e : 1s2 2s2 2p6 3s2 3 ). Bn knh nguyn t tng i ln. in tch ht nhn Z tng i nh. V th Al c tnh kh mnh (km Mg), d nhng 3e ho tr:

II. Tnh cht vt l

Al l kim loi nh (d = 2,7 g.cm3), trng nh bc, nhit nng chy l 6000C. Al rt do, d ko di, dt mng. Al dn nhit, dn in rt tt. To hp kim vi nhiu kim loi khc.

III. Tnh cht ho hc

1. Phn ng vi oxi nhit thng: do lp oxit mng bo v nn Al khng phn ng vi oxi. Nu lm cho lp Al2O3 to thnh ny khng bm vo b mt nhm th nhm s phn ng mnh vi oxi.

120

V d, sau khi nhng Al vo thu ngn to thnh hn hng trn b mt Al, khi ra khng kh s xy ra hin tng "Al mc lng t". dng bt, khi un nng, Al chy mnh to nhiu nhit. 2. Phn ng vi cc phi kim Vi Cl2, Br2 : Al phn ng ngay nhit thng, to thnh AlCl3, AlBr3. Khi un nng, Al phn ng vi I2, S. nhit cao, Al phn ng c vi N2, C.

3. Phn ng vi H2O nhit thng, Al khng phn ng vi H2O v c lp oxit bn vng bo v. Nu nh b lp oxit i, Al phn ng vi H2O nhit thng. Phn ng trn nhanh chng dng li v Al(OH)3 bo v khng cho Al tip xc vi H2O. 4. Phn ng vi axit thng Vi dd HCl v H2SO4(l), phn ng d dng (Al ng trc H): 5. Phn ng vi axit oxi ho Vi HNO3 c, ngui v H2SO4 c, ngui : Al b th ng ho. Trong cc trng hp khc (axit long, axit c, nng) phn ng xy ra d dng: V d: 6. Phn ng vi dd kim. Phn ng mnh v Al(OH)3 lng tnh, tan c trong kim. 7. Phn ng y kim loi yu hn khi hp cht. Vi dd mui: Phn ng nhit nhm: y mnh kim loi yu khi oxit khi nung nng. Phn ng nhit nhm c dng iu ch Mn, Cr, V, W v cc hp kim ca st.

IV. Hp cht ca Al
1. Nhm oxit Al2O3 Mu trng, rt bn vi nhit, kh nng chy (nhit nng chy > 2000oC) Khng tc dng vi nc, khng tan trong nc. Al2O3 l oxit lng tnh, tc dng vi dd axit mnh v dd kim. D phn ng vi kim nng chy. 2. Nhm hiroxit Al(OH)3 Al(OH)3 l cht kt ta dng keo, t tan trong nc. L hiroxit lng tnh, d tan trong axit v trong dd kim, c bit khng tan vo dd NH4OH long.

121

 Al(OH)3 nung nng b mt nc. iu ch Al(OH)3 bng phn ng trao i vi dd NH4OH: 3. Mui nhm Cc mui nitrat, sunfat, halogenua ca nhm u tan nhiu trong nc. Mt loi mui Al ph bin l phn chua. l mui kp Al - K c cng thc: K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O, phn chua c dng lm trong nc, dng trong k ngh thuc da v giy. Mui aluminat: C ion , ch bn trong dd kim (v d NaAlO2). Trong mi trng axit yu to thnh Al(OH)3 kt ta. V d:

V. iu ch Al
Trong cng nghip, sn xut nhm ch yu bng phng php in phn nng chy Al2O3 c mt criolit Na3AlF6 lm gim nhit nng chy ca Al2O3. Khi nng chy:

in phn 950oC, in th 4 - 5 von. Cc in cc lm bng than graphit, do ant b n mn bi phn ng. V vy, khi in phn phi thng xuyn b sung than ant. Al2O3 ly t qung boxit.

VI. Nhn bit ion Al3+

VII. Trng thi t nhin ca nhm

Nhn bit ion Al3+ bng phn ng to kt ta keo Al(OH)3 tan trong kim d nhng khng tan trong NH4OH. Nhm thng gp di dng : boxit (Al2O3.nH2O), cao lanh (Al2O3.2SiO2.2H2O),

122

BI TP
1. Cc nguyn t, ion kim loi c cu e no tng ng: A.Li 1.[Xe]6s1 + B.Na 2.1s22s22p6 C.Rb 3.[Ne]3s23p6 D.Cs 4. 1s22s22p2 5.[Kr]5s1 E.K+ 2: Chn ng () vi khng nh ng, sai (S) vi khng nh sai: A.Kim loi kim c T0nc, T0s thp hn cc kim loi khc S B.Kim loi kim c T0nc gim dn khi i t u nhm ti cui nhm S C.Kim loi kim c khi lng ring nh l do lc lin kt kim loi km bn vng S D. Kim loi kim c cu to mng tinh th lp phng tm khi S 3: Khng nh no l sai trong cc khng nh sau: A. m in ca chng tng dn khi i t u nhm ti cui nhm B. Khi lng ring gim dn khi i t u nhm ti cui nhm. C. Cc kim loi kim ch tn ti trong t nhin di dng cc hp cht do d b OXH D. cng ca chng nh v tng dn khi i t trn xung. 4: Khi bo qun kim loi kim Na ngi ta thng ngm Na trong du ha v: A. Bo v Na khi b oxi ha bi O2 c trong khng kh to ra natrioxit B. Na kh nc d dng gii phng H2. C. Na d b bay hi. D. Do nguyn nhn khc. 5: C th iu ch kim loi Na bng cch no ? A. in phn dd NaCl bo Ha B. in phn dd NaOH. C. in phn nng chy NaOH rn. D. in phn NaCl rn. 6: Khi iu ch kim loi kim Na ngi ta dng hn hp NaCl, CaCl2 theo t l 2:3 vi mc ch: A. Tng in li ca hn hp nng chy B. Tng nhit si. C. H nhit nng chy ca hn hp. D. Sn phm tch ra d dng. 7: Kim lo i Na chy trong mi tr ng O 2 kh theo ph ng tnh ph n ng: A. 4 Na + O2 2Na2Or B. 2Na + 3O2 2NaO3 C. 2Na + O2 Na2O2 D. Na + O2 NaO2 8: Trong qu tnh in phn dd NaCl c mng ngn, qu tnh no xy ra anot l : A. S kh ion ClB. S OXH H2O C. S kh Na+ D. S OXH Cl9: Khi in phn dd NaCl khng mng ngn sn phm thu c : A. H2, CL2, NaOH B. H2 , NaOH D. H2, NaClO C. H2, NaClO, Cl2 10 :Ha tan hn hp X gm 2 kim loi kim A,B k tip nhau trong phn nhm(MA< MB). Ly 0.425 g hn hp X Ha tan hon ton vo H2O thu c 0.168 l H2(ktc) .T l v s mol ca A,B l :A:B A. 2 : 1 C. 1: 2 B. 2: 3 D. 1: 3 11: Ghp i cc thnh phn ct A,B: A Li K
+ + +

B Khi t cho ngn la mu vng Khi t cho ngn la tm hoa c Khi t cho ngn la mu mu Khi t cho ngn la mu xanh nn chui Khi t cho ngn la da cam

Rb Cs

12: Sc kh X vo dd Y ta thu c dung dich mui Z c tnh lng tnh, khi un nng Z cng nh khi sc kh X cho n d ta thu c dd T ch c tnh baz. Bit dd Y t nng nhit cao( Pt) c mu tm hoa c. Kh X cha C. X,Y,Z,T l nhng cht no sau y : A. CO2, NaOH, NaHCO3, Na2CO3. B. CO2, Na2CO3, NaHCO3, NaOH. C. KOH, K2CO3, KHCO3, CO2. D. CO2, KOH,KHCO3, K2CO3.

123

13: Trong i sng, mui hirocacbonat c nhiu ng dng trong thc t,mt trong nhng ng dng l ch to nc gii kht, mui hirocacbonat l : A. NaHCO3 B. KHCO3 C. Ba(HCO3)2 D. Mg(HCO3)2 14: Khi in phn NaCl nng chy dd NaCl qu tnh xy ra cc in cc: A. Cc qu tnh xy ra cc in cc hon ton khc nhau. B. C qu tnh xy ra anot ging nhau. C. C qu tnh xy ra catot ging nhau. D. C qu tnh xy ra anot khc nhau. 15: Ghp i cc thnh phn ct A,B: A pH =7 pH > 7 pH<7 Dd NaCl Dd Na2CO3 Dd HCl Dd Na2SO3 16: Khng nh no l sai trong cc khng nh sau v 2 mui NaHCO3,Na2CO3 : A. Hai mui u phn li hon ton trong nc thnh cc ion. B. NaHCO3 b phn hy bi nhit cn Na2CO3 th khng. C. Tnh baz ca Dd NaHCO3 mnh hn dd Na2CO3. D. Dd 2 mui c tnh baz nh nhau v u cng phn ng c vi dd axit. 17: Nhit phn hn hp K2CO3 v KHCO3 cho n khi khi lng khng i thy khi lng cht rn gim i 15.5 g. S mol KHCO3 trong hn hp ban u : A. 0.5 mol C. 0.05 mol B. 0.25 mol D. 0.15 mol 18: Nhng cht no sau y c th gp trong t nhin: A. Al2O3 C. CaO B. Na D. Ag, Al2O3 19: Hin tng no xy ra khi cho dd Na2CO3 Tc dng vi dd FeCl3 : A. Hin tng si bt kh B. Xut hin kt ta nu ng thi thy dd si bt B

C. Khng c hin tng g D. C kt ta trng 20: Cho 4.5 g hn hp kim loi Rubidi v 1 kim loi kim vo nc thy that ra 2,24 h H2. Hi kim loi kim A v thnh phn phn trm khi lng ca A: A. Li, 24.34 % B. Na, 20.3% C. K, 40.5% D. Cs, 50.3% 21: Hai bnh KOH v KCl c t ln cc a cn, cn thng bng, sau mt thi gian hi kim ng h lch v pha no? A. Tri B. Phi C. Khng b lch 22: ng dng no l ca kim loi kim: A. Dng ch to hp kim c nhit nng chy cao B. Dng iu ch mt s kim loi him bng phng php nhit kim loi C. Dng lm xc Tc trong nhiu phn ng h c v ch to cht chng n cho etxang D. Dng ch to nhng hp kim cng, n hi, khng b n mn E. Dng ch to my bay, tn la, t 1. A, B, C 4. A, C, E 2. B, D 5. C, D 3. Tt c 23: Nguyn t no trong cc nguyn t sau ch lun nhng 2 e trong phn ng ha hc: A. K B. Be C. Fe D. Mg 24: Chn ng () i vi khng nh ng, sai (S) i vi khng nh sai: A. Cc nguyn t ca nguyn t phn nhm chnh nhm 2 c bn knh tng dn - S B. Cc kim loi kim th c cu trc mng tinh th nh nhau. - S C. Cc kim loi kim th c cng ln hn cc kim loi kim - S D. Cc kim loi kim th l cc kim loi mnh nht trong bng tun hon - S 25: Cc tnh ch t no c a kim lo i ki m th bi n i gi m d n t trn xu ng: A. Bn knh nguyn t C. Th cc chun

124

B. Nng lng ion ha D. Khi lng ring 26: Dy cc nguyn t no sp xp theo chiu tnh kh gim dn? A. K, Na, Mg,Ca B. Rb, Cs, K,Ca B. C. Na,Mg, Al, Fe D. Ca, Mg, Be, Na. 27. Ca c iu ch bng phng php: A. in phn nng chy B. C. phng php thy luyn C. Phng php nhit luyn D. in phn dd. 28: Ha cht no sau y c dng lm kh cc cht hu c: A. NaOH B. CaO C. CaCO3 D. CuSO4 29: Sc kh CO2 vo dd nc vi trong Ca(OH)2 thy xut hin 2g kt ta .Lc kt ta , nh tng git dd kim NaOH vo dd nc lc thu c ta li thy c 1 g kt ta . Hi th tch CO2 dng? A. 0.896 l B. 0.448l C. 0.672l D. 2.24 l 30: Thch cao sng l cht c CT: A. CaO B. CaSO4 D.CaSO4.2H2O C. CaSO4. 0.5H2O 31:S to thch nh trong cc hang ng vi l qu tnh ha hc din ra trong hng ng hng triu nm. Phn ng ha hc din t qu tnh : A. CaO + CO2 CaCO3 B. Ca(OH)2 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2 C. MgCO3 + CO2 + H2O Mg(HCO3)2 D. Ca(HCO3) CaCO3 + CO2 + H2O 32: ng dng no sau y l ca Ca(OH)2 A. Ch to sn B. Cht lm kh C. Kh chua t D. Vt chu nhit 33: ng dng no khng phi ca thch cao nung (CaSO4.0.5H2O) A. B bt khi gy xngB. Vt chu nhit B. Phn vit bng C. Kh chua 34: Qung lmit c cng thc: A. CaCO3.MgCO3 B. CaCl2.MgCO3 C. CaCO3.MgCl2 D. CaCl2.MgCl2.

35: Phn ng th hin tc hi ca nc cng khi git bng dd x phng: A. B. C. D. 2KC17H35COO+Ca(HCO3)2 2KC17H35COO + Mg(HCO3)2 Ca(C17H35OO)2 + 2KHCO3 Mg (C17H35COO)2 + 2KHCO3 2NaC17H35COO + Ca(HCO3)2 2NaC17H35COO + CaSO4 Ca(C17H35COO)2 + 2NaHCO3

Ca(C17H35COO)2 + 2NaHCO3 36: Nhng ha cht no sau y c th dng ng thi lm mm nc cng tm thi v nc cng vnh cu: A. Ca(OH)2 B.Na2CO3 D. HCl C. Na3PO4 37: Trong phng php trao i ion lm mm nc cng, cht trao i ion s hp th cc ion v th vo ion Na+: A. Ca2+ B. HCO3D. Ca2+,Mg2+ C. HCO3E. HCO3-,SO4238: Mt cc ng nc cng c cha: a mol Ca2+, b mol Mg2+, c mol Cl-, d mol SO42-. Dng V ml Na2CO3 x (M) lm mm nc cng.Biu thc ca V tnh theo a,b,c,d,x:

a+b x a+b C. V = 2000 x

A. V =

B. V =

a+b 1000 x c + 2d D.V = x

39: Nguyn tc lm mm nc cng l: A. Lm kt ta cc ion Cl-, SO42B. lm tng nng cc ion: Cl-, SO42-, HCO3C.Lm gim nng cc ion Ca2+ , Mg2+ D. Nguyn nhn khc 40: Cho cc phn ng sau: Phn ng no gii thch vic dng va xy nh? A. Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O B. Ca(OH)2 + Na2CO3 CaCO3 + 2 NaOH C. CaO + CO2 CaCO3 D. Ca(HCO3) CaCO3 + CO2 + H2O 41: Ho tan 1.8 g mui sunfat ca kim loi kim th vo nc ri pha long cho 50 ml

125

dd . phn ng ht vi dd ny cn 20 ml BaCl2 0.75 M. Hi l mui no: A. MgSO4 B. BaSO4 C. CaSO4 D. SrSO4 42: Ho cht no sau y c th dng phn bit 2 kim loi Al v Zn? A.Dd HCl B. Dd NaOH C. Dd NH3 D. Dd ZnSO4 43: Loi (qung) no sau y khng phi l hp cht ca Al: A. Xaxolin B. rubi C. Mica D. sophia 44: Hin tng ho hc xy ra khi trn 2 dd Na2CO3 v dd Al2(SO4)3 : A. Khng c hin tng g B. C kt ta Al2(CO3)3 xut hin C. C kh bay ln D. C kh bay ln v kt ta keo trng xut hin. 45: Ngc thch (Coridon) l hn hp : A. Al2O3 ln Cr2O3 C. Al2O3 ln TiO2 B. l2O3, TiO2, Fe3O4 D.Tt c u sai. 46: Nguyn nhn khin phn chua K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O c th lm sch nc l: A. Phn t phn c kh nng hp ph cht bn trn b mt B. Khi ho tan vo nc s xut hin kt ta Al(OH)3 ko cht bn xung khin nc tr nn trong hn. C. Cht bn s hp ph cc ion K+, Al3+ do mui phn phn ki ra. D. Do nguyn nhn khc. 47: Dd Al2(SO4)3 c pH: A. pH =7 B. pH > 7 C.pH< 7 D. Khng xc nh c. 48: Sc CO2 vo dd NaAlO2 hin tng xy ra: A. Khng c hin tng g, CO2 s i ra khi dd. B. Xut hin kt ta keo, kt ta tan dn sau khi t cc i. C. Xut hin kt ta nhng khng tan

D. CO2 b dd hp th nhng khng c phn ng ho hc xy ra. 49: Cho m (g) Al tc dng vi dung dich axit HNO3 ta thu c hn hp kh X,gm NO v NO2, t khi ca X so vi H2 DX.H2 = 19, Vx = 0.896 l (ktc).Khi lng m l: A. m = 0.54g B. m = 5.4 g C. m = 0.72 g D. m = 0.27 g 50: Nhng 1 thanh Al khi lng 30 g vo dd mui CuSO4 0.2 M sau mt thi gian ly thanh Al ra cn thy thanh nhm c khi lng 31.38 g. Hi khi lng Cu thot ra: A. 0,64 g B. 1,28 g C. 1,92 g D. 2,56 g 51: Dng m (g) Al kh hon ton mt lng Fe2O3 sau phn ng thy khi lng oxit gim 0,58 g. Hi lng nhm dng m =? A. m = 0,27 g B. m = 2,7g C. m = 0,54 g D. m = 1,12 g. 52: Tecmit l hn hp ca Al v: A. Al v Cr2O3 B. Al v Fe2O3 B. C. Al v SiO2 D. Fe v TiO2 53: Ho tan kim loi X vo dd HCl, ta thu c dd mui Y.Nh t t kim vo dd mui Y xut hin kt ta bng Z, kt ta tan dn cho n ht khi kim d ta thu c dd mui T . Sc kh CO2 vo dd mui T ta thu c kt ta Z khng tan trong qu trnh phn ng. X, Y, Z, T l nhng cht no trong cc cht sau bit X l kim loi nh c th dng ch to v my bay. A. Al, AlCl3, Al(OH)3, Na[Al(OH)4] B. Zn, AlCl3, Zn(OH)2, Na2[Zn(OH)4] C. Zn, ZnCl2, ZN(OH)2, Na2[Zn(OH)4] D. Al, Na[Al(OH)4], AlCl3, Al(OH)3. 54: Cho cc phng trnh phn ng sau: 2Al + 6H2O Al(OH)3 + 3H2 (1) Al2O3+2NaOH+3 H2O 2Na[Al(OH)4] (2) Al(OH)3+NaOH Na[Al(OH)4] (3) Th t cc phn ng xy ra khi mt vt bng nhm b ho tan bi dd kim A. (2), (3) B. (1), (2), (3) C. (2),(3), (1) D. (1), (3) 55:Lm cc th nghim:

126

1. Sc t t CO2 vo dd Na[Al(OH)4] 2. Nh tng git HCl vo dd Na[Al(OH)4] 3. Sc t t kh CO2 vo dd kim Ba(OH)2 Hi cc qu trnh trn ng vi th no cho di y:

61. Ha tan hon ton 10,0g hn hp hai mui XCO3 v Y2(CO3)3 bng dd HCl ta thu c dd A v 0,672 lt kh bay ra ktc. C cn dd A th thu c m(g) mui khan. m c gi tr l: A. 1,033g C. 9,265g B. 10,33g D. 92,65g

62. Nhng mt thanh nhm nng 50g vo 400ml dd CuSO4 0,5M. Sau mt thi gian ly thanh nhm ra cn nng 51,38g. Khi lng

VCO2 VCO2 VCO2 A B C 1.. 2. 3. 56: Cho 31,2 h hn hp gm Al v Al2O3 Tc dng vi dd NaOH d thu c 13,44 l H2 . Khi lng Al2O3 trong hn hp ban u: A. 10,8 g B. 20,4 g C.10,2 g D. 4. 21,60g 57: Tnh cht ha hc ca Al l: 1. Tc dng vi phi kim 2. Tc dng vi kim 3. Tc dng vi axit 4. Tc dng vi nc 5. Tc dng vi oxit kim loi 6. Tc dng vi dd mui ca KL ng sau Tnh cht no ca Al c ng dng iu ch kim loi: A. 1,2 B. 3,6 C. 4,5 D. 3,5 58: Cho cc cht NH3, CO2, axit HCl, KOH, Na2CO3. Cht no c th dng kt ta Al(OH)3 t dd Na AlO2? A.NH3, CO2 B. CO2, HCl C. KOH, Na2CO3 D. NH3, HCl 59: Mui g chua li cht Bin nc c thnh trong Lm giy thm lng bng Gip cm mu vi bng A.Al2(SO4)3 B.K2SO4 C.K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O D. Na2CO3 60: Qung no c dng iu ch Al: A. t st B. Mica C. Boxit D. Silumin

Cu thot ra l: A. 0,64g C . 1,92g B. 1,28g D. 2,56

63. Ha tan 5,94g hn hp hai mui clorua ca hai kim loi A, B (A v B l hai kim loi thuc phn nhm chnh II) vo nc c 100ml dd X. lm kt ta ht ion Cl- c trong dd X ngi ta cho dd X tc dng vi dd AgNO3 thu c 17,22g kt ta. Lc b kt ta, thu c dd Y. C cn Y c m (g) hn hp mui khan, m c gi tr l: A. 6,36g C. 9,12g. B. 63,6g. D. 91,2g.

64. Cho cc cht: CO2, CO, MgO, MgCO3. Hai cht c phn trm khi lng oxi bng nhau l: A. MgO v CO. C. MgCO3 v CO. B. CO2 v MgCO3. D. ko c cp cht no.

65. Kim loi kim c th c iu ch trong cng nghip theo phng php no sau y ? A. Nhit luyn. B. Thu luyn. C. in phn nng chy. D. in phn dd. 66. Nguyn t ca nguyn t no lun cho 2e trong cc phn ng ho hc A. Na S th t 11. B. Mg S th t 12. C. Al S th t 13. D. Fe S th t 26. 67. Cc nguyn t ca nhm IA trong bng HTTH c s no chung?

127

A. S ntron. B. S electron ho tr. C. S lp electron D. S e lp ngoi cng. 68. Cc nguyn t kim loi no c sp xp theo chiu tng ca tnh kh ? A. Al, Fe, Zn, Mg. B. Ag, Cu, Mg, Al. C. Na, Mg, Al, Fe. D. Ag, Cu, Al, Mg. 69. Cht no sau y c s dng kh tnh cng ca nc? B. Ca(OH)2. A. Na2CO3. C. Cht trao i ion. D. A, B, C ng. 70. Hiroxit no sau y c tnh lng tnh? A. Al(OH)3. B. Zn(OH)2. C. Be(OH)2. D. A, B, C ng. 71. Magie c th chy trong kh cacbon ioxit, to ra mt cht bt mu en. Cng thc ho hc ca cht ny l: A. C B. MgO C. Mg(OH)2 D. Mt cht khc. 72. Ho tan hon ton 4,68g hn hp mui cacbonat ca hai kim loi A v B k tip trong nhm IIA vo dd HCl thu c 1,12 lit CO2 ktc. Xc nh kim loi A v B l: A. Be v Mg B. Mg v Ca. C. Ca v Sr. D. Sr v Ba. 73. Cho 3,78g bt Al phn ng va vi dd mui XCl3 to thnh dd Y. Khi lng cht tan trong dd Y gim 4,06g so vi dd XCl3. Xc nh cng thc ca mui XCl3 l cht no sau y? A. FeCl3 B. CrCl3 C. BCl3 D. K xc nh c. 74. Nung 100g hn hp gm Na2CO3 v NaHCO3 cho n khi khi lng hn hp khng i c 69g cht rn. Xc nh phn trm khi lng ca mi cht trong hn hp ln lt l: A. 16% v 84%. B. 84% v 16%. C. 26% v 74%. D. 74% v 26%. 75. Ho tan hon ton 23,8g hn hp mt mui cacbonat ca kim loi ho tr I v mt mui cacbonat ca kim loi ho tr II vo dd HCl thy thot ra 0,2mol kh. Khi c cn dd sau phn ng th thu c bao nhiu gam mui khan? A. 26,0 B. 28,0 C. 26,8 D. 28,6

76. Trong s cc phng php lm mm nc, phng php no ch kh c cng tam thi? A. Phng php ho hc. B. Phng php un si nc. C. Phng php ct nc. D. Phng php trao i ion. 77. Trong mt cc nc cng cha a mol Ca2+, b mol Mg2+, v c mol HCO3-. Nu ch dng nc vi trong, nng Ca(OH)2 pM lm gim cng ca cc th ngi ta thy khi thm V lt nc vi trong vo cc, cng trong cc l nh nht. Biu thc tnh V theo a, b, p l: A. V = C.

b+a p

B. D.

2b + a p

b + 2a p

b+a 2p

78. Mt dd cha 0,1mol Na+, 0,1 mol Ca2+, 0,1mol Cl- v 0,2 mol HCO3-. C cn dd p sut thp, nhit thp th thu c m gam hn hp mui khan. Nu c cn dd p sut kh quyn, nhit cao th thu c n gam hn hp mui khan. So snh m v n ta c: A. m = n. C. m > n. B. m < n. D. Khng xc nh.

79. S to thch nh trong cc hang ng vi l mt qu trnh ho hc. Qu trnh ny ko di hng triu nm. Phn ng ho hc no sau y biu din qu trnh ho hc ? A. CaCO3 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2. B. Ca(HCO3)2 CaCO3 + CO2 + H2O. C. Mg(HCO3)2 MgCO3 + CO2 + H2O. D. MgCO3 + CO2 + H2O Mg(HCO3)2. 80. Cn thm bao nhiu gam nc vo 500g dd NaOH 12% c dd NaOH 8% ? A. 250 C. 150 B. 200 D. 100

81. sn xut magie t nc bin, ngi ta in phn mui MgCl2 nng chy. Trong qu trnh sn xut magie, ngi ta s dng cc tnh cht no ca cc hp cht magie? A. tan trong nc rt nh ca Mg(OH)2.

128

B. Nhit nng chy tng i thp ca mui MgCl2 (705 C). C. Mg(OH)2 tc dng d dng vi dd axit HCl. D. A, B, C u ng. 82. Loi v khong cht no sau y khng cha canxi cacbonat? A. vi. C. hoa cng. hc, b bt khi xng b gy? A. CaSO4.2H2O. C. CaSO4. B. MgSO4.7H2O. D. 2CaSO4.H2O Al2O3 B. Thch cao. D. phn.
o

83. Cht no sau y c s dng trong y

84. Criolit Na3AlF6 c thm vo sn xut nhm v l do no sau y?

trong qu trnh in phn Al2O3 nng chy, A. Lm gim nhit nng chy ca Al2O3, cho php in phn nhit thp nhm tit kim nng lng. B. Lm tng dn in ca Al2O3 nng chy. C. To mt lp ngn cch bo v nhm nng chy khi b oxi ho. D. A, B, C ng. 85. ng dng no sau y khng phi l ca CaCO3? A. Lm bt nh pha sn. B. Lm cht n trong cng nghip cao su. C. Lm vi qut tng. D. Sn xut xi mng. 86. Hp kim no sau y khng phi l ca nhm? A. Silumin. B. uyara. C. Electron D. Inox. 87. Loi qung v qu no sau y c cha nhm oxit trong thnh phn ho hc? A. Boxit. B. Hng ngc. C. Ngc bch. D. A, B, C ng. 88. Dd mui AlCl3 trong nc c pH l: A. = 7. B. < 7. C. > 7. D. Khng xc nh. 90. X, Y, Z l cc hp cht v c ca mt kim loi, khi t nng nhit cao cho ngn la mu vng. X tc dng vi Y thnh Z. Nung nng Y nhit cao thu c Z, hi nc v

kh E. Bit E l hp cht ca cacbon, E tc dng vi X cho Y hoc Z. X, Y, Z, E ln lt l nhng cht no sau y? A. NaOH, Na2CO3, NaHCO3, CO2. B. NaOH, NaHCO3, Na2CO3, CO2. C. NaOH, NaHCO3, CO2, Na2CO3. D. NaOH, Na2CO3, CO2, NaHCO3. 90. Hin tng no xy ra khi cho t t dd HCl vo dd NaAlO2? A. Khng c hin tng g xy ra. B. Ban u c kt ta dng keo, sau kt ta tan. C. Ban u c kt ta dng keo, lng kt ta tng dn n cc i, sau kt ta tan dn. D. C kt ta dng keo, kt ta khng tan. 91. Hn hp X gm hai kim loi kim A, B nm k tip nhau. Ly 6,2g X ho tan hon ton vo nc thu c 2,24lt hiro ( ktc). A, B l hai kim loi: A. Li, Na. B. Na, K. C. K, Rb. D. Rb, Cs. 92. Dd A c cha nm ion: Mg2+, Ba2+, Ca2+ v
0,1mol Cl- v 0,2mol NO3 . Thm dn V lt dd

K2CO3 1M vo dd A n khi c lng kt ta ln nht. V c gi tr l (ml) A. 150 B. 300 C. 200 D. 250

129

CHNG XI. ST V MT S NGUYN T PHN NHM PH KHC

A. ST I. Cu to nguyn t
Cu hnh electron: Lp st ngoi cng c 14 electron, ang xy dng d dang nn km bn. V vy Fe c th nhng 2 electron lp ngoi cng v mt s electron lp st ngoi cng c s oxi ho +2, +3 v +6. St l kim loi hot ng trung bnh, s oxi ho thng gp l +2 v +3.

II. Tnh cht vt l

St nguyn cht c nh bc, do, dn in, dn nhit tt, nng chy 1539oC. Di 800oC st c tnh nhim t, b nam chm ht v tr thnh nam chm (tm thi). 1. Phn ng vi O2. nhit thng, trong khng kh kh, to thnh lp oxit b mt (Fe3O4). Trong khng kh m, st b g (do b n mn in ho). Khi nng , chy vi oxi: 2. Phn ng vi cc phi kim. Khi b t nng, Fe phn ng vi hu ht cc phi kim, v d:

III. Tnh cht ho hc

3. Phn ng vi nc: nhit nng , Fe phn ng mnh vi hi nc:

4. Phn ng vi axi thng: 5. Phn ng vi axit oxi ho. Fe b th ng ho bi HNO3 c, ngui v H2SO4 c, ngui. Trong cc trng hp khc (H2SO4 c, nng; HNO3 long), Fe d dng phn ng.

6. Vi dd kim Fe khng tc dng vi dd kim 7. y kim loi ch yu khi hp cht.

130

IV. Hp cht.
1. Oxit. C 3 loi: FeO, Fe2O3, Fe3O4 (FeO.Fe2O3). C 3 u l cht rn, khng tc dng vi H2O v khng tan trong H2O Vi cht kh (nh CO, H2 nhit cao) : Oxit cha st c s oxi ho cao b kh thnh oxit c s oxi ho thp ri thnh kim loi: Vi cht oxi ho: Oxit cha st c s oxi ho thp bin thnh oxit c s oxi ho cao: C 3 u l oxit baz, ho tan trong axit, khng ho tan trong kim.

Nu ho tan trong axit oxi ho th to thnh mui Fe3+: 2. Hiroxit Fe(OH)2 c mu trng. Fe(OH)3 c mu nu. C 2 hiroxit ny u t tan trong nc. Khi nung nng, b mt nc:

Nu nung trong kh quyn c oxi th u to thnh Fe2O3, v: Fe(OH)2 d b oxi ho (ngay trong khng kh) thnh Fe(OH)3:

C 2 hiroxit u l baz yu, tan trong axit:

Fe(OH)3 khng tan trong kim d, nhng tan mt t trong kim c v c tnh axit v rt yu. 3. Mui a) Cc mui nitrat, halogenua, sunfat ca Fe u tan nhiu trong nc. b) Mui Fe2+ c tnh kh mnh.

c) Mui Fe3+ c tnh oxi ho

131

4. Cch nhn bit. a) Nhn bit hp cht ca Fe2+ Bng phn ng to kt ta Fe(OH)2 mu trng, ri b oxi ho dn thnh Fe(OH)3 mu nu. Bng phn ng th hin tnh kh ca Fe2+. V d lm mt mu KMnO4 (xem phn ng 3b.) b) Nhn bit hp cht ca Fe3+ Bng phn ng to thnh kt ta Fe(OH)3 mu nu. 5. Hp cht ca Fe trong t nhin Trong t nhin, st tn ti ch yu trong cc khong cht sau : Oxit st t (Fe3O4), hmatit (Fe2O3), hmatit nu (Fe2O3 . H2O), xeerit (FeCO3), pirit (FeS2)

V. Hp kim ca Fe

1. St non: l hp kim ca st c cha di 0,01% cacbon. 2. Gang: l hp kim ca st cha 2 - 6% cacbon, ngoi ra cn c mt t Mn, Si, P, S. Ngi ta phn bit: Gang xm: Ch to nhit cao, c cha nhiu cacbon (3,5 - 6%) v t Si hn. Gang trng: Rt cng nhng rt dn, dng luyn st hoc thp. Gang c bit: C cha nhiu Mn, Si, Cr, W. Dng trn vo gang thng luyn thp qu. 3. Thp: l hp kim ca st c t 0,01 - 2% cacbon v mt s nguyn t khc. Ngi ta phn bit: a) Thp thng hay thp cacbon: c cha t C, Si, Mn v rt t P, S. cng ca thp ph thuc vo hm lng cacbon. b) Thp c bit: c cha nhng lng ng k cc nguyn t khc nh Mn, Si, Cr, Ni, W. Thp c bit c nhng tnh cht c hc v vt l rt qu. V du: Thp Ni - Cr: Rt cng, t dn. Dng ch to vng bi, v xe bc thp. Thp W - Mo - Cr: Rt cng ngay nhit cao. Dng ch to dng c ct gt kim loi. Thp Si: Rt do, n hi tt. Dng ch l xo, dp t. Thp Mn: Rt bn, chu c va p mnh. Dng ch my nghin , thanh ng ray.

VI. Luyn gang

1. Nguyn tc Dng CO kh st oxit (nu l qung FeCO3 th nung trc bin thnh st oxit). 2. Cc phn ng trong l cao: pha trn ni l:

Kh CO bc ln gp st oxit:

132

VII. Luyn thp

ng thi xy ra tng tc gia Fe v C to thnh st cacbua Fe3C ho tan trong gang. Mt phn cacbon trong gang dng than ch (graphit). Gang trng cha nhiu Fe3C, gang xm cha nhiu than ch. 1. Nguyn tc Tch bt khi gang mt phn ln C, Cr, Si, Mn v hu ht P, S. 2. Phn ng xy ra khi luyn thp. O2 ca khng kh oxi ho mt phn Fe trong gang lng. FeO oxi ho cc tp cht nh Si, Mn, C:

SiO2 v MnO b loi cng x l, CO chy: Loi P, S:

Ca3(PO4)2, CaO v CaS c loi cng vi x. Kh FeO cn st li trong thp

B. PHN NHM PH NHM I I. Tnh cht vt l II. Tnh cht ho hc

FeSiO3, MnSiO3 c loi cng x.

u l kim loi mu, nng, cng. Nhit nng chy cao (gn 1000oC). u l kim loi hot ng ch yu, ng sau H trong dy th in ho. Cc s oxi ho ch yu: Cu : +1, +2 ; Ag : +1 ; Au : +1, +3. Mt s phn ng quan trng: 1. Phn ng vi oxi. Ch c Cu phn ng trc tip khi un nng. ( nhit thng, trong kh quyn trn mt ng to thnh lp oxit rt mng bo v). 2. Phn ng vi halogen

133

C 3 kim loi phn ng trc tip to thnh CuCl2, AgCl, AuCl3. Khi nung nng, Cu phn ng vi S to thnh Cu2S. 3. Phn ng vi axit oxi ho HNO3 (c, long), H2SO4 (c) ch phn ng trc tip vi Cu v Ag: Au ch tan trong nc cng toan:

III. Hp cht
1. Hp cht c s oxi ho +1 a) Oxit: Cu2O: mu gch, khng tan v khng tc dng vi nc. Ag2O: mu nu, ch tan mt lng nh trong nc. b) Hiroxit: Hiroxit khng bn, b phn tch ngay khi va to thnh

c) Mui Mui ca Ag+: AgNO3 tan nhiu, AgCl v Ag2SO4 khng tan. Trong dd NH3 to thnh phc cht tan. Mui Cu+ v Au+ : khng bn, d b oxi ho hoc t bin i thnh hp cht c s oxi ho bn hn. 2. Hp cht c s oxi ho +2 Ch c tng i vi Cu. a) Oxit CuO cht rn mu en, khng tc dng vi nc, khng tan trong nc. b) Hiroxit Cu(OH)2. Kt ta xanh da tri, khi nung nng b phn tch thnh CuO v H2O. c) Mui: Cc mui nitrat, sunfat, halogenua u tan nhiu. C khuynh hng to phc cht. 3. Hp cht c s oxi ho +3 Ch c trng vi Au. a) Au2O3 : Rn, mu en, khng tan trong nc. b) Au(OH)3 : Kt ta, lng tnh, tan trong dd kim v axit. c) Mui: Cc mui nitrat, clorua, sunfat u d tan.

IV. Trng thi t nhin

C. PHN NHM PH NHM II I. Tnh cht vt l

Cu: thng gp dng Cu2S (pirit ng), CuCO3.Cu(OH)2 (malakit), 2CuCO3.Cu(OH)2 (azurit), Cu2O (cuprit). Ag: Thng gp mui sunfua bc ln trong cc qung mui sunfua kim loi khc. Au: gp dng n cht. Zn, Cd, Hg l nhng kim loi trng bc. Hg l cht lng, Zn, Cd l cht rn tng i d nng chy. Hg rt d to hp kim vi nhiu kim loi khc gi l hn hng.

134

II. Km

Zn v Cd ng trc H, Hg ng sau H trong dy th in ho. 1. Tnh cht ho hc ca Zn Zn l kim loi kh hot ng: a) Phn ng vi nhiu phi kim:

b) Phn ng vi H2O: nhit thng to thnh lp Zn(OH)2 bo v. Khi nung nng Zn phn ng vi hi nc: c) Phn ng vi axit v kim: Zn phn ng d dng vi axit thng v axit oxi ho.

Zn phn ng vi dd kim: d) Zn tan c trong dd NH4OH (khc Al). 2. Hp cht ca Zn. a) Oxit ZnO L cht rn, mu trng, khng tan trong nc, nhng tan trong dd axit v dd kim

b) Hiroxit Zn(OH)2: L cht kt ta trng, c tnh lng tnh (tan trong axit v kim).

D to phc cht vi dd NH3: c) Mui Zn : Zn(NO3)2, ZnSO4, ZnCl2, ZnBr2 u tan nhiu trong nc. ZnS kt ta trng. 3. iu ch Zn Nung qung (ZnS hay ZnCO3) to thnh oxit, sau : 4. Trng thi t nhin

III. Thu ngn

1. Tnh cht ho hc a) Phn ng vi oxi: Khi un nng

135

Hg phn ng vi Cl2 v S ngay nhit thng.

b) Phn ng vi axit oxi ha: c) Phn ng vi mui Hg2+ to thnh Hg+: 2. Hp cht Hp cht ca thu ngn tn ti 2 s oxi ho : +2, +1. a) Oxit HgO: cht rn, mu hoc vng, khng tan v khng tc dng vi nc. Tan trong axit, khi nung nng b phn tch thnh Hg v O2. b) Hiroxit: khng bn, b phn tch ngay khi va to thnh: c) Mui: Cc mui Hg(NO3)2, Hg2SO4, HgCl2 u tan nhiu trong nc.

D. MT S NGUYN T QUAN TRNG KHC I. Thic v ch (Sn, Pb)

1. Tnh cht vt l Sn l kim loi mu trng, Pb l kim loi mu xm. u c nhit nng chy kh thp. 2. Tnh cht ho hc L nhng kim loi hot ng trung bnh. Trong cc hp cht tn ti 2 s oxi ho: +2 v +4. a) Phn ng vi oxi: nhit thng, trn b mt to thnh lp oxit bo v. Khi nung nng phn ng mnh vi oxi to thnh SnO2 v PbO.

b) Phn ng vi halogen Phn ng to thnh halogenua SnX4, PbX2:

c) Phn ng vi nc nhit thng to thnh lp hiroxit bo v. Khi c mt oxi, Pb phn ng c vi H2O. d) Phn ng vi axit thng (HCl v H2SO4 long). Sn phn ng chm. Pb hu nh khng phn ng v to thnh mui khng tan bo v.

136

e) Phn ng vi axit oxi ho Pb phn ng to thnh mui Pb2+

Sn phn ng to thnh mui Sn2+ v Sn4+ tu tng trng hp:

f) Phn ng vi dd kim C 2 kim loi u tan:

3. Hp cht ca Sn v Pb. a) Oxit: SnO2, PbO2, SnO, PbO Cc oxit u l cht rn, khng tc dng vi nc. Tc dng vi axit rt kh khn (c khi un nng). Tc dng vi kim nng chy PbO2 th hin tnh oxi ho: b) Hiroxit: Sn(OH)2, Pb(OH)2, Sn(OH)4, Pb(OH)4 u l nhng cht khng tan trong nc lng tnh. V d:

c) Mui Mui Pb4+ : km bn, d chuyn thnh mui Pb2+. Mui halogenua v sunfat Pb2+ : t tan. Mui Sn2+ c tnh kh:

II. Crom
1. Tnh cht Crom (Cr = 52) l kim loi sng trng, kh nng chy, rt cng. Crom bn i vi nc v khng kh nhit thng. Khi nung nng, trng thi bt, crom d b oxi ho bi cc phi kim. V d:

137

 Crom d dng tan trong axit thng. Crom b th ng ho trong HNO3 c, ngui v trong H2SO4 c, ngui Crom d dng tc dng vi cht oxi ho trong mi trng kim. 2. Hp cht: Trong cc hp cht, crom tn ti 2 s oxi ho in hnh : +3 v +6. a) Oxit Cr2O3 L cht rn, mu xanh l cy, khng tc dng vi nc, khng tc dng vi dd kim v axit. Cr2O3 tc dng vi kim nng chy to thnh mui cromit MeCrO2 b) Hiroxit Cr(OH)3 L cht khng tan trong nc, mu xanh l cy, lng tnh.

c) Mui Cr3+ Cr(NO3)3, CrCl3, Cr2(SO4)3 u tan nhiu trong nc to thnh dd mu xanh l cy. d) Hp cht Cr+6 H2CrO4: axit cromic H2Cr2O7: axit icromic.

Hp cht Cr6+ c tnh oxi ho:

III. Mangan
1. Tnh cht. Mangan l kim loi trng bc, cng dn, kh nng chy,kh hot ng (km Al nhng mnh hn Zn). Mangan c th tn ti nhng mc oxi ho +2, +3, +4, +6 v +7. Nhng bn nht v ph bin nht l cc mc : +2 ; +4 ; +6 v +7. Phn ng vi oxi: nhit thng to lp oxit MnO2 bo v, dng bt b oxi ho d dng. Phn ng vi cc phi kim: to thnh nhng hp cht mangan (II).

Phn ng vi nc: nhit thng phn ng chm, nhit cao phn ng nhanh hn.

138

 Phn ng vi axit thng v axit oxi ho to thnh mui Mn2+.

Mn b HNO3 c, ngui th ng ho. 2. Hp cht a) Hp cht Mn2+ Oxit MnO l cht rn, tan trong axit, b oxi ho thnh MnO2. Hiroxit Mn(OH)2 l cht kt ta trng, d chuyn thnh Mn(OH)4 mu nu. Mun Mn2+ mui nitrat, clorua,sunfat, axetat tan nhiu trong nc. b) Oxit MnO2 l cht rn mu en, khng tan trong nc, phn ng vi axit to thnh mui Mn2+. Trong kim nng chy, oxi khng kh oxi ho c MnO2: Mui Mn4+ km bn, d b chuyn thnh mui Mn2+. c) Kali manganat K2MnO4. L cht tinh th mu xanh, tan trong nc, km bn trong dd, d b chuyn thnh KMnO4:

d) Kali pemanganat KMnO4 L cht tinh th mu tm, tan nhiu trong nc, c tnh oxi ho mnh, tu theo mi trng Mn7+ b kh: Mi trng axit: Mi trng trung tnh: Mi trng kim: V d:

KMnO4 b nhit phn gii phng oxi:

IV. Coban v niken

1. Tnh cht Coban v niken u l kim loi mu trng bc, c bit Ni c v sng p nn thng dng m kim loi. C 2 u cng, nng, nhit nng chy cao.

139

 Coban v niken u ng trc H trong dy th in ho, nhng hot ng km Fe. Khi un nng, coban v niken c kh nng tham gia phn ng vi mt s phi kim nh: O2, Cl2, S, P, 2. Hp cht ca coban v niken Hp cht ca coban, niken c s oxi ho +2 c trng hn +3 (khc Fe). a) Oxit CoO, NiO, Co2O3, Ni2O3. Cc oxit ny u l cht rn, khng tc dng vi nc. Tc dng vi axit nhng khng tc dng vi kim:

b) Hiroxit Me(OH)2 : u l cht kt ta, Co(OH)2 mu hng, Ni(OH)2 mu xanh l cy. + Di tc dng ca cht oxi ho mnh (v d NaClO) chuyn thnh Me(OH)3. + Ni(OH)2 khng b oxi ho bi oxi nhit thng. + Me(OH)2 l nhng baz yu, tan trong axit. Me(OH)3: + L nhng cht kt ta, Co(OH)3 mu xanh thm, Ni(OH)3 mu nu en. + u l baz yu, ho tan trong axit to thnh mui c s oxi ho +2.

c) Mui: Ch c mui vi oxi ho +2 l bn. Mui Co2+: mui khan mu xanh lam, khi b hirat ho v tan trong dd c mu hng. Mui Ni2+: c mu xanh l cy. Cc mui nitrat, sunfat, halogenua tan nhiu trong nc.

BI TP
1.Bc c th c nhng s oxi ho no? A.+1 B.+1, +2, +3 C.+1, +2 D.+1,+3 2.Dy chuyn bc b ng mu xm en l do tip xc khng kh lu ngy,sinh ra hp cht: A.bc sunfua B.bc oxit C.bc clorua A.bc hidroxit 3.Kim loi no l kim loi dn in tt nht? A.Al B.Cu C.Ag D.Au 4.Nc cng toan c th ho tan vng l hn hp c t l v th tch nh sau: A.HNO3 : HCl=1:1 B. HNO3 : HCl=1:3 C. HNO3 : HCl =1:2 D. HNO3 : HCl=3:1 5.Chn p n sai: A.Ion Ag+ c kh nng st trng,dit khun. B.Ag c tc dng st trng, dit khun. C.Trong t nhin, Ag phn ln tn ti dng hp cht trong qung ng,ch. D.Bc l kim loi chuyn tip thuc nhm IB. 6.Nh ng h p ch t no khng b n mn trong khng kh do c l p oxit b o v : A. Al,Fe,Cu B.Au,Al,Zn C.Ni,Cr,Sn D.Au,Al,Ni 7. ng thau l hp kim : A.Cu-Zn B.Cu-Fe C.Cu-Ni D.Cu-Cr 8.Kim loi no c tc dng hp th tia gama, ngn cn cht phng x: A.Ni B.Pb C.Cu D.Pd 9.Chn p n sai: A.Vng c tnh kh rt yu. B.Vng khng b oxi ho trong khng kh d nhit no, v khng b ho tan trong axit.

140

C.Trong t nhin, Au tn ti ch yu trong cc lp thch anh, dng hp cht sunfua. D.Khai thc vng bng cch dng NaCN ho tan Au di dng phc, sau dng kim loi hot ng y Au ra khi phc. 10.Trn 24 gam Fe2O3 vi 10,8 gam nhm ri nung nhit cao cho phn ng hon ton,hn hp thu c sau phn ng em ho tan vo dd NaOH d,thu c 5,376 l kh (ktc).Hiu sut phn ng l: A.12,5% B.60% C.80% D.90% 11.Cng thc ca phn crom-kali l: A.Cr2(SO4)3.K2SO4.12H2O B.Cr2(SO4)3.K2SO4.24H2O C. 2Cr2(SO4)3.K2SO4.12H2O D. Cr2(SO4)3.2K2SO4.24H2O 12.Cho bt st tc dng vi dd AgNO3. Dd sau phn ng cha nhng cht no sau y: A.Fe(NO3 )2 v AgNO3 B.Fe(NO3)3 v AgNO3 C.Fe(NO3)2 v Fe(NO3)3 D.Fe(NO3)2 ,Fe(NO3)3 v AgNO3 13.Trc y, hp cht crom c s dng lm cht ra dng c thu tinh l A.Axit cromic B.Axit cromic trong H2SO4 c C.Hn hp axit cromic,dd kalicromat trong H2SO4 c D.Hn hp axit cromic,dd kaliicromat trong H2SO4 c 14.Ghp tn qung v thnh phn tng ng: A 1.Qung hematit 2.Qung hematit nu 3.Qung manhetit 4.Qung xiderit 5.Qung pirit B a. Fe3O4 b. FeCO3 c.FeS2 d. Fe2O3 khan e.Fe2O3.nH2O

C.Fe,Zn D.Au,Fe 17.Khi t st trong oxi th oxit no c sinh ra: A.FeO B.Fe2O3 C.Fe3O4 D.FeO v Fe2O3 18.Qung no ca st c dng sn xut axit sunfuric: A.manhetit B,xiderit C.pirit D.xiderit 19.Dng NaOH th khng nhn bit c cc dd no: A.FeCl3,FeCl2,MgCl2 B.FeCl2,AlCl3,CrCl3 C.AlCl3,MgCl2,FeCl3 D.CrCl3,FeCl2,MgCl2 20.t chy hon tong m gam Fe trong khng kh thu c 23,2 gam st t oxit.Tnh m: A.5,6 gam B.18 gam C.16,8 gam D.10 gam 21.Cho 2,52 g mt kim loi tc dng vi dd H2SO4 long d to ra 6,54 ganm mui sunfat.Kim loi l: A.Mg B.Zn C.Al D.Fe 22.Thc hin phn ng nhit nhm kh hon ton m gam hn hp oxit st cn 2,7 gam bt nhm.Cho hn hp thu c sau phn ng vo dd HCl d,thy c 4,48 lt kh (ktc).tnh m: A.17,8 gam B.18.7 gam C.13,1 gam D.9.35 gam 23.Cho 14,4 gam FeO phn ng ht vi dd HNO3 thu c hn hp kh NO v NO2 vi t l th tch l 1:2 .Tnh th tch NO v NO2 ktc. A.0.896 lit v 1.792 lit B.0.896 lit v 1.802 lit C.0.448 lit v 0.986 lit C.0.896 lit v 0.448 lit 24.Cho 5,6 gam Fe phn ng hon ton vi HNO3,thu c sn phm kh duy nht l NO2.Tnh th tch dd HNO3 1M dng va trong phn ng trn. A.0,3 lit B.0,6 lit C.3 lit D.1,5 lit 25.Nhng mt thanh Fe vo dd CuSO4, sau khi phn ng xy ra hon ton,mang thanh Fe ra ra nh, lm kh, cn, thy khi lng thanh

15.Qung c gi tr sn xut gang l: A.Manhetit v hematit B.Manhetit v pirit C.Pirit v xiderit D.Hematit v xiderit 16.Kim loi no th ng vi HNO3,H2SO4 c ngui: A.Al,Zn B.Al,Fe

141

Fe tng ln 1,6 gam. Tnh khi lng bm vo thanh Fe (gi thit ton b lung ng sinh ra u bm ht ln b mt thanh Fe). A.12,8 gam B.1,28 gam C.2,56 gam D.1,6 gam 26. Dng Zn y Au ra khi ion phc xianua th bao nhiu gam Au sinh ra nu va dng ht 0,65 gam Zn. (Zn :65 , Au:197) A. 1.97 gam B.5,91 gam C.7.88 gam D.3,94 gam 27. Hp kim ca nhm v ng c cu to bng tinh th hp cht ho hc trong nhm chim 12,3%.Xc nh cng thc ho hc ca hp cht: B.Cu3Al A.Cu2Al D.CuAl3 C.CuAl2 28. Hn hp bt A c 3 kim loi Fe,Ag,Cu.Ngm hn hp A trong dd B ch ch a mt cht. Khuy k phn ng xy ra hon ton, thy ch cn li mt lng Ag. Dd B c th l: A.Axit B.Kim C.Mui D.p n khc 29. Cho hn hp gm Cu,Fe ho tan vo dd HCl d,thu c 12,8 gam cht rn v 12,7 gam mui.Tnh % khi lng ca Cu v Fe: A.30,43% v 69,57% B.69,57% v 30,43 % C.30,34% v 69,66% D.69,66% v 30,34% 30. Dng qung manhetit cha 80% Fe3O4 sn xut thnh 800 tn gang c hm lng st l 95%. Hiu sut qu trnh sn xut l 80% . S tn qung dng l: A.4919,2 tn B.3935 tn C.1070,8 tn D.856,6 tn 31. c im chung ca Fe, Cu, Zn, Au, Ag l: A. u bn trong khng kh B u l kim loi thuc phn nhm ph C ng dng trong cng ngh m kim loi D. u khng phn ng c vi dd axit. 32.Khi dng NH3 d kh CuO thy thu c mt hn hp kh, cho hn hp kh ny sc qua dd axit HCl d thu c 2,24 lit ktc.Tnh khi lng CuO:

A. 12,8g B.8 g C. 6,4g D. 9,6 g 33. Ghp ct tng ng 1. ng thanh a. Cu-Zn 2. ng bch b. Cu-Ni 3. ng thau c. Cu-Sn 4. Vng 9 Cara d. 2.3Cu 1.3Au e. Cu-Cr 34. Xc nh hm lng Sn c trong hp kim Cu-Sn, bit rng trong hp kim ny, ng vi 1 mol Sn th c 5 mol Cu A. 27,10% B.16,76 % C. 16,67% D. 27,11% 35. chuyn FeCl3 thnh FeCl2 c th cho dd FeCl3 tc dng vi kim loi no sau y: A.Fe B.Ag C.Fe hoc Cu D.Cu 36. Ghp ct cht v ng dng ca n Cng thc TT ng dng ha hc FeSO4 Dng pha ch sn 1 chng g 2 Fe2O3 Lm cht dit su b. Phn st amoni To x trong qu trnh 3 luyn gang 4 CaCO3 Lm trong nc Phn crom amoni Dng trong cng ngh thuc da, cht cm 5 mu trong k ngh nhum Th t ghp i: 1.........23............ 4.5. 37. Tnh khi lng bt nhm cn dng trong phng th nghim c th iu ch c 78 gam crm bng phng php nhit nhm (Cr: 52, Al: 27) A. 45g B. 81g C. 40,5g D. 20,25g 38. Pin in ha Zn-Cu trong qu trnh phng in xy ra phn ng: Zn(r) + Cu2+(dd) Zn2+(dd) + Cu(r) Eo(Zn2+.Zn) = - 0,76(V); Eo(Cu2+.Cu) = +0,34(V)

142

Sut in ng chun ca pin in ha l: A. 0,40V B. -0,42V C. 1,25V D. 1,10V 39.Mt hp kim Ni-Cr c cha 80% Ni v 20% Cr theo khi lng. Hy cho bit trong hp kim ny c bao nhiu mol Ni ng vi 1 mol Cr (Ni:59, Cr:52) A. 3,52 B. 4,53 C. 3,53 D. 3,35 40. Phn ng no sau y khng to ra FeSO4: A. Fe + dd Fe2(SO4)3 B.Fe + dd H2SO4 long C. Fe + dd CuSO4 D.Fe + dd H2SO4 c, nng 41.Thuc th c trng nhn bit ion Fe3+ l: A. Dd NaOH B. Dd xianua CNC. Dd thioxianat SCND. p n khc 42.Cht kh cc oxit st trong phn ng luyn gang l A. Al B. C D. CO B. H2 43.Nc Svayde c cng thc A. [Cu(NH3)2]OH C. [Cu(NH3)4](OH)2 C. Cu(NH3)4 D. Cu(NH3)2.2H2O 44.Kim loi no c dng hn cc vi mch in t? A. Zn B. Sn C. Cu D. Ni 45.Cho hn hp gm Fe v Mg vo dd CuSO4 d thu c 9,6g Cu. Tnh khi lng hn hp ban u bit t l s mol Fe v Mg l 1:2 A. 8,4g B. 3,6g C. 5,2g D. 8g 46.Hp cht no sau y va th hin tnh kh,va th hin tnh oxi ho ? A.Fe2O3 B.FeCl3 C.FeSO4 D.Fe(NO3)3 47.Tnh V(O2) (ktc) thot ra khi in phn ZnSO4 thy thu c 13g Zn Catot, bit rng cc in cc tr. A. 22,4l B. 2,24l

C. 4,48l D. 33,6l 8.Khi nung hon ton hn hp ZnCO3 v MgCO3 thu c mt lng kh, sc ton b lng kh ny vo dd Ca(OH)2 d thy c 2,5g kt ta hnh thnh. Lng axit thu c cho vo dd HCl hon. Tnh th tch HCl 1M cn dng A. 500ml B. 450ml C. 5 l D.50ml 49.Dd no sau y lm mt mu thuc tm trong mi trng axit? A. FeCl3 B. FeSO4 C. Fe2(SO4)3 D. Al2(SO4)3 50.Phn ng to x trong luyn gang c tc dng A. H nhit luyn gang B. Xc tc cho phn ng kh axit st C. Loi cc tp cht D.To cht b sung cho gang 51. Thp inox l hp kim khng g ca st vi cacbon v cc nguyn t khc, trong c cha: A.Ni B.Ag C.Cr D.Zn 52. un nng bt st kh vi bt lu hunh, phn ng xy ra mnh lit, km theo hin tng ta nhit mnh. Vy sn phm thu c t phn ng trn c th l cht no sau y? B.FeS A.Fe2S3 D.FeS v FeS2 C.FeS2 53. Trong cc phn ng oxi ha - kh c s tham gia ca CrO3, cht ny c vai tr l : A. Cht oxi ho trung bnh. B. Cht oxi ho mnh. C. Cht kh trung bnh. D. C th l cht oxi ho, cng c th l cht kh. 54. Kh hon ton m gam Fe2O3 bng CO d, sc ton b lng kh thu c vo dd Ca(OH)2 d, lc tch kt ta, lm kh, cn nng 3,0 gam. Gi tr ca m l: A. 0,8 gam B.1,6 gam C. 3,6 gam D. 4,8 gam

143

55. Nung m gam mui Cu(NO3 )2 khan, n khi lng khng i thu c 7,00 gam cht rn, m nhn gi tr no sau y? A.16,65 gam B.16,56 gam C.16,54 gam D.16,45 gam 56.Phn st amoni c cng thc phn t l: A. (NH4)2SO4.Fe2(SO4)3.24H2O B. (NH4)2SO4.FeSO4.12H2O C . (NH4)2SO4.Fe2(SO4)3.12H2O D. (NH4)2SO4.FeSO4.24H2O 57. Trong cc hp cht ca crom, Cr(OH)3 l mt: A. baz lng tnh B. hidroxit lng tnh C. axit D.kim 58. Oxi ha Fe bng hi H2O nhit 650oC thu c 18,0 gam st (II) oxit. Khi lng Fe tham gia phn ng l A. 14,0g B. 11,2g C. 5,6g D. 6,0g 59.Khi lng Zn thu c khi in phn hon ton 500ml dd ZnSO4 1M, vi cc in cc tr l: A.33,5g B. 65,0g C. 32,0g D. 32,5g 60.Qung giu st nht trong t nhin l: A.Hematit B.Xiderit C.Manhetit D.Hematit nu 61. L do no sau y l ng khi t tn nguyn t crom? A. Hu ht cc hp cht ca crom u c mu. B. Tn a phng ni pht minh ra crom. C. Tn ca ngi c cng tm ra crom. D. Mt l do khc. 62. Ha tan 9,14g hp kim Cu, Mg, Al bng mt lng va dd HCl thu c 7,84 lt kh X (ktc) v 2,54g cht rn Y v dd Z. C cn dd Z thu c m(g) mui, m c gi tr l: A. 31,45g. B. 33,25g. C. 3,99g. D. 35,58g. 63. Ha tan hon ton 17,4g hn hp ba kim loi Al, Fe, Mg trong dd HCl thy thot ra 13,44 lt kh. Nu cho 8,7g hn hp tc dng dd NaOH d thu c 3,36 lt kh ( ktc).

Vy nu cho 34,8g hn hp trn tc dng vi dd CuSO4d, lc ly ton b cht rn thu c sau phn ng tc dng vi dd HNO3nng, d th thu c V lt kh NO2. Th tch kh NO2 ( ktc) thu c l: A. 26,88 lt B. 53,70 lt C. 13,44 lt D.44,8 lt 64. Trn 5,4g Al vi 4,8g Fe2O3 ri nung nng thc hin phn ng nhit nhm. Sau phn ng ta thu c m(g) hn hp cht rn. Gi tr ca m l: A. 2,24(g) B. 4,08(g) C. 10,2(g) D. 0,224(g) 65. Ho tan 4,59g Al bng dd HNO3 long thu c hn hp kh NO v N2O c t khi so vi H2 bng 16,75. T l th tch kh hp l: A.

VN2O VNO

trong hn

1 . 3

B.

2 . 3

C.

1 . 4

D.

3 . 4

66. Ho tan hon ton hn hp gm 0,05 mol Ag v 0,03 mol Cu vo dd HNO3 thu c hn hp kh A gm NO v NO2 c t l s mol tng ng l 2 : 3. Th tch hn hp A ktc l: A. 1,369 lt. C. 2,224 lt. B. 2,737 lt. D. 3,3737lt.

67. Trn 0,54 g bt nhm vi bt Fe2O3 v CuO ri tin hnh phn ng nhit nhm thu c hn hp A. Ho tan hon ton A trong dd HNO3 c hn hp kh gm NO v NO2 c t l s mol tng ng l 1 : 3. Th tch (ktc) kh NO v NO2 ln lt l: A. 0,224 lt v 0,672 lt. B. 0,672 lt v 0,224 lt. C. 2,24 lt v 6,72 lt. D. 6,72 lt v 2,24 lt. 68. C cc dd AlCl3, NaCl, MgCl2, H2SO4. Ch c dng thm mt thuc th, th c th

144

dng thm thuc th no sau y nhn bit cc dd ? A. Dd NaOH C. Dd BaCl2 B. Dd AgNO3 D. Dd qu tm.

D. A, B, C ng. 74. Cho 1,58 gam hn hp A dng bt gm Mg v Fe tc dng vi 125ml dd CuCl2. Khuy u hn hp, lc ra kt ta thu c dd B v 1,92 gam cht rn C.Thm vo B mt lng d dd NaOH long, lc ra kt ta mi to thnh. Nung kt ta trong khng kh nhit cao thu c 0,7 gam cht rn D gm hai oxit kim loi. S phn ng ho hc xy ra trong th nghim trn l: A. 4. C. 6. B. 5. D. 7.

69. Nhng thanh kim loi M ho tr 2 vo dd CuSO4, sau mt thi gian ly thanh kim loi ra thy khi lng gim 0,05%. Mt khc nhng thanh kim loi trn vo dd Pb(NO3)2, sau mt thi gian thy khi lng tng 7,1%. Bit rng s mol CuSO4 v Pb(NO3)2 tham gia hai trng hp nh nhau. Xc nh M l kim loi : A. Zn. C. Mg. B. Fe. D. Ni.

75. Gang v thp l nhng hp kim ca st, c rt nhiu ng dng trong cng nghip v trong i sng. Gang v thp c nhng im khc bit no sau y? A. Hm lng cacbon trong gang cao hn trong thp. B. Thp do v bn hn gang. C. Gang gin v cng hn thp. D. A, B, C ng. 76. Cho 2,52 gam mt kim loi tc dng vi dd H2SO4 long to ra 6,84 gam mui sunfat. l kim loi no trong s sau: A. Mg B. Fe C. Ca D. Al 77. St tc dng vi nc nhit cao hn 570oC th to ra sn phm: A. FeO v H2. B. Fe2O3 v H2. C. Fe3O4 v H2. D. Fe(OH)2 v H2. 78. Cho cc cht sau y tc dng vi nhau: Cu + HNO3 c kh X kh Y MnO2 + HClc

70. Cho 3,78g bt Al phn ng va vi dd mui XCl3 to thnh dd Y. Khi lng cht tan trong dd Y gim 4,06g so vi dd XCl3. Xc nh cng thc ca mui XCl3 l: A. BCl3 C. FeCl3 B. CrCl3 D. Khng xc nh.

71. Cht no sau y c gi l phn chua, dng nh trong nc? A. K2SO4 . Al2(SO4)3.24H2O. B. Na2SO4 . Al2(SO4)3.24H2O. C. (NH4)2SO4.Al2(SO4)3.24H2O. D. Li2SO4 . Al2(SO4)3.24H2O. 72. C nm ng nghim ng ring bit cc dd long FeCl3, NH4Cl, Cu(NO3)2, FeSO4 v AlCl3. Chn mt trong cc ho cht sau c th phn bit tng cht trn: A. NaOH. C. BaCl2. B. Qu tm. D. AgNO3.

73. Mt ng nghim cha khong 1ml dd Cu(NO3)2. Thm t t dd amoniac vo ng nghim cho n d. Cc hin tng xy ra trong th nghim l: A. Ban u c xut hin kt ta mu xanh nht. B Khi lng kt ta tng dn, n cc i. C. Kt ta b ho tan to ra dd mu xanh thm.

Na2CO3 + FeCl3 + H2O kh Z Cng thc phn t ca cc kh X, Y, Z ln lt l: A. NO, Cl2, CO2. B. NO2, Cl2, CO2. C. NO2, Cl2, CO. D. N2, Cl2, CO2. 79. Ho tan hon ton 10 gam hn hp mui khan FeSO4 v Fe2(SO4)3. Dd thu c phn ng hon ton vi 1,58 gam KMnO4 trong mi trng axit H2SO4. Thnh phn phn trm theo

145

khi lng ca FeSO4 v Fe2(SO4)3 ban u ln lt l: A. 76% v 24%. B. 67% v 33%. C. 24% v 76%. D. 33% v 67%. 80. C mt cc ng dd HCl, nhng mt bn ng mng vo cc. Quan st bng mt thng ta khng thy c hin tng g xy ra. Tuy nhin, nu lu ngy, dd dn chuyn sang mu xanh. Bn ng c th b t ch tip xc vi b mt thong ca cc axit. iu gii thch no sau y l hp l? A. ng c tc dng vi axit HCl, nhng chm n mc mt thng khng nhn thy. B. ng tc dng vi axit HCl hay H2SO4 long khi c mt kh oxi. C. Xy ra hin tng n mn in ho hc. D. Mt nguyn nhn khc. 81. Cng thc ho hc no sau y l ca nc Svyde, dng ho tan xenluloz, trong qu trnh sn xut t nhn to? B. Cu(NH3)4(OH)2. A. CuCl2. C. Cu(NO3)2. D. CuSO4. 82. Hp kim no sau y khng phi l ca ng? A. ng thau. B. ng thic. C. Contantan. D. Electron. 83. B mt t tinh th K2Cr2O7 (lng bng ht u xanh) vo ng nghim, thm khong 1ml nc ct. Lc ng nghim cho tinh th tan ht, thu c dd X. Thm vi git dd KOH vo dd X thu c dd Y. Mu sc ca dd X v Y ln lt l: A. Mu da cam v mu vng chanh. B. Mu vng chanh v mu da cam. C. Mu nu v mu vng chanh. D. Mu vng chanh v mu nu . 84. C mt loi oxit st dng luyn gang. Nu kh a gam oxit st ny bng cacbon oxit nhit cao ngi ta thu c 0,84 gam st v 0,448 lt kh cacbonic(ktc). Cng thc ho hc ca loi oxit st ni trn l: A. Fe2O3. B. Fe3O4 C. FeO

85. Mt loi qung cha st trong t nhin c loi b tp cht. Ho tan qung ny trong dd axit nitric thy c kh mu nu bay ra, dd thu c cho tc dng vi dd bari clorua thy c kt ta trng (khng tan trong axit). Hy cho bit tn, thnh phn ho hc ca qung? A. Xierit FeCO3. B. Manhetit Fe3O4. C. Hematit Fe2O3. D. Pirit FeS2. 86. Cht lng Booco (l hn hp ng (II) sunfat v vi ti trong nc theo mt t l nht nh, cht lng ny phi hi c tnh kim (v nu ng (II) sunfat d s thm vo m thc vt gy hi ln cho cy). Booco l mt cht dit nm cho cy rt c hiu qu nn c cc nh lm vn a dng, hn na vic pha ch n cng rt n gin. pht hin ng (II) sunfat d nhanh, c th dng phn ng ho hc no sau y? A. Glixerol tc dng vi ng (II) sunfat trong mi trng kim. B. St tc dng vi ng (II) sunfat. C. Amoniac tc dng vi ng (II) sunfat. D. Phn ng khc. 87. Hin tng thp, mt hp kim c nhiu ng dng nht ca st b n mn trong khng kh m, c tc hi to ln cho nn kinh t. Thp b oxi ho trong khng kh m c bn cht l qu trnh n mn in ho hc. Ngi ta bo v thp bng cch: A. Gn thm mt mu Zn hoc Mg vo thp. B. M mt lp kim loi nh Zn, Sn, Cr ln b mt ca thp. C. Bi mt lp du, m (parafin) ln b mt ca thp. D. A, B. C ng. 88. Trong nc ngm thng tn ti dng ion trong st (II) hirocacbonat v st (II) sunfat. Hm lng st trong nc cao lm cho nc c mi tanh, lu c mu vng gy nh hng xu ti sc kho ca con ngi nn cn phi loi b. Ta c th dng cc phng php no sau y loi b st ra khi nc sinh hot? A. Dng gin phun ma hoc b trn cho nc mi ht t ging khoan ln c tip xc nhiu vi khng kh ri lng, lc.

146

B. Sc clo vo b nc mi t ging khoan ln vi liu lng thch hp. C. Sc khng kh giu oxi vo nc mi ht t ging khoan ln. D. A, B, C ng. 89. Nguyn t c cu hnh electron lp ngoi cng 4s1 l nguyn t ca nguyn t no sau y? A. Cr. B. K. C. Cu. D. A, B, C ng. 90. Mt cht bt mu lc X thc t khng tan trong dd long ca axit v kim. Khi nu chy vi potat n da v c mt khng kh chuyn thnh cht Y c mu vng v d tan trong nc, cht Y tc dng vi axit to thnh cht Z c mu da cam. Cht Z b lu hunh kh thnh cht X v oxi ho axit clohiric thnh clo. Cng thc phn t ca cc cht X, Y, Z ln lt l: A. Cr2O3, Na2CrO4, Na2Cr2O7. B. Cr2O3, K2CrO4, K2Cr2O7. C. Cr2O3, Na2Cr2O7, Na2CrO4. D. Cr2O3, K2Cr2O7, K2CrO4. 91. C nhng vt c ch to t st nh: cho, dao, dy thp gai. V sao cho li gin, dao li sc v dy thp li do? L do no sau y l ng? A. Gang v thp l nhng hp kim khc nhau ca Fe, C v mt s nguyn t khc. B. Gang gin v t l % ca cacbon cao ~ 2%. C. Thp do v t l cacbon ~ 0,01%. Mt s tnh cht c bit ca thp do cc nguyn t vi lng trong thp gy ra nh thp crom khng g, D. A, B, C ng. 92. Contantan l hp kim ca ng vi 40% Ni. Vt liu ny c ng dng rng ri trong cc dng c t nng bng in nh: bn l, dy may so ca bp in Tnh cht no ca contantan lm cho n c ng dng rng ri nh vy? A. Contantan c in tr ln. B. Contantan c in tr nh.

C. Contantan c gi thnh r. D. Mt nguyn nhn khc. 93. Trong s cc cp kim loi sau y, cp no c tnh cht bn vng trong khng kh, nc, nh c lp mng oxit rt mng, rt bn vng bo v? A. Fe v Al. B. Fe v Cr. C. Al v Cr. D. Mn v Al. 94. Khi dng bng ng b oxi ho, bn c th dng ho cht no sau y dng ca bn s sng p nh mi? A. Dd NH3. HCl. C. Dd C2H5OH, un nng. HNO3. 95. C mt cc thy tinh dung tch 100ml, dng khong 10ml dd K2Cr2O7. Thm t t tng git dd NaOH vo cc thy tinh. Hin tng quan st c l mu da cam ca dd chuyn sang mu vng. Hi c hin tng g xy ra khi thm dd BaCl2 vo dd c mu vng trn? A. Xut hin kt ta mu vng ca BaCrO4. B. Khng c hin tng g xy ra. C. Mu vng chuyn thnh mu da cam. D. Mt phng n khc. D. Dd B. Dd

147

PHN III. HA HC HU C CHNG XII. I CNG V HA HC HU C

Ho hc hu c l mt ngnh khoa hc nghin cu v thnh phn, cu to, tnh cht, ng dng ca cc hp cht hu c v cc qu trnh bin i (phn ng) ca chng. Hp cht hu c l cc hp cht ca cacbon tr CO, CO2, axit cacbonic v cc mui cacbonat.

I. Nhng c im ca hp cht hu c
S lng rt ln so vi hp cht v c (hin nay bit khong di 1 triu hp cht v c v khong 7 triu hp cht hu c) do hin tng ng phn, ng ng gy ra. a s hp cht hu c mang c tnh lin kt cng ho tr, khng tan hoc rt t tan trong nc, tan trong dung mi hu c. a s hp cht hu c d bay hi v km bn nhit so vi hp cht v c. C th phn loi v sp xp cc hp cht hu c thnh nhng dy ng ng (c cu to v tnh cht ho hc tng t). Hin tng ng phn rt ph bin i vi cc hp cht hu c, nhng rt him i vi cc hp cht v c. Tc phn ng ca cc hp cht hu c thng chm so vi hp cht v c v khng hon ton theo mt hng nht nh. Nhiu hp cht hu c l thnh phn c bn ca ng vt v thc vt.

II. Thuyt cu to ho hc
Thuyt cu to ho hc do nh bc hc Nga Butlrp ra nm 1861 gm 4 lun im chnh. 1. Trong phn t, cc nguyn t lin kt vi nhau theo mt th t xc nh ph hp vi ho tr ca chng. Th t lin kt gi l cu to ho hc. S thay i th t lin kt s to ra cht mi, c nhng tnh cht mi. V d: Ru etylic v ete metylic u c cng thc phn t C2H6O, nhng chng c cu to khc nhau. CH3 CH2 OH CH3 O CH3 Ru etylic Ete metylic 2. Tnh cht ca cc hp cht khng nhng ph thuc vo thnh phn nguyn t m cn ph thuc vo s lng nguyn t ca mi nguyn t v th t lin kt gia cc nguyn t trong phn t. V d: Ph thuc vo thnh phn nguyn t: CH4 (cht kh) c tnh cht khc CCl4 (cht lng). Ph thuc s lng nguyn t: C2H6 c tnh cht khc C2H4. Ph thuc th t lin kt gia cc nguyn t: CH3 CH2 OH c tnh cht khc CH3 O CH3. 3. Cc nguyn t trong phn t nh hng qua li vi nhau. Cc nguyn t lin kt trc tip vi nhau, th hin nh hng ln nhau mnh. Nhng nguyn t lin kt gin tip vi nhau (qua cc nguyn t khc) th hin nh hng ln nhau yu hn. V d: Axit Cl3C COOH mnh hn axit CH3 COOH hng ngn ln l do nh hng ca cc nguyn t clo lm tng phn cc ca lin kt O H.

148

4. Trong phn t cht hu c, cacbon c ha tr IV. Nhng nguyn t cacbon khng nhng kt hp vi nhng nguyn t ca cc nguyn t khc m cn kt hp trc tip vi nhau thnh nhng mch cacbon khc nhau (mch khng nhnh, mch c nhnh v mch vng). V d:

III. Cc dng cng thc ho hc

1. Cng thc n gin nht (CTGN) Cho bit t l n gin nht gia s nguyn t ca cc nguyn t trong phn t. V d: CTGN ca etilen (CH2)n, ca glucoz (CH2O)n (n l s nguyn dng, cha xc nh). 2. Cng thc phn t (CTPT) Cho bit s nguyn t ca mi nguyn t trong mt phn t hp cht. V d: CTPT ca etilen C2H4, ca glucoz C6H12O6, ca benzen C6H6, Lin h vi CTGN trn, h s n i vi etilen : n = 2, vi glucoz: n = 6, 3. Cng thc cu to (CTCT). Cho bit trt t lin kt ca cc nguyn t trong phn t. Khi vit CTCT nht thit phi bo m ng ho tr ca cc nguyn t. C th vit CTCT di dng y v rt gn. V d: CTCT ca axit axetic.

Dng rt gn: CH3 COOH 4. Cng thc electron (CTE) Cho bit cch phn b e lin kt trong phn t. Mi e c k hiu bng mt du chm (.). V d: Cng thc electron ca axit axetic

Khi vit CTE ca cc hp cht hu c, trc ht vit CTCT, sau thay mi lin kt bng mt cp e dng chung, cui cng i vi nhng nguyn t phi kim cn ghi thm nhng e ngoi cng khng tham gia lin kt 8e.

IV. Lin kt ho hc trong hp cht hu c

Phn ln cc mi lin kt trong cc phn t hp cht hu c l lin kt cng ho tr Trong cc hp cht hu c thng gp nht hai kiu xen ph hnh thnh hai kiu lin kt l lin kt v lin kt .

149

Lin kt km bn so vi lin kt . Trong cc phn ng ho hc, n thng b t ra phn t lin kt vi 2 nguyn t (hay nhm nguyn t) ca cc nguyn t khc (phn t tham gia phn ng cng). Lin kt n c bn cht lin kt Lin kt i gm 1 lin kt v 1 lin kt . Lin kt ba gm 1 lin kt v 2 lin kt . Khi nguyn t cacbon ch tham gia lin kt n, cc obitan nguyn t ho tr lai ho kiu sp3 to thnh 4 obitan lai ha q nh hng theo phng t tm (ht nhn) n 4 nh hnh t din u v l hng ca 4 mi lin kt n (). V d cc lin kt trong phn t metan

Khi nguyn t cacbon tham gia lin kt i, cc obitan nguyn t ho tr lai ho kiu sp2 to thnh 3 obitan lai ho q nm trong mt mt phng nh hng theo phng t tm tam gic u (ht nhn) n 3 nh v l hng ca 3 lin kt n (lin kt ). Cn lin kt do 1 obitan ho tr p cn li tham gia theo hng vung gc vi mt phng ca tam gic. V d trong phn t

Khi nguyn t cacbon tham gia lin kt ba, cc obitan nguyn t ho tr lai ho kiu sp to ra 2 obitan v to lin kt . Cn 2 lin kt do 2 obitan p cn li tham gia, vung gc vi nhau v vung gc vi trc lin kt . V d trong phn t CH CH:

V. Hin tng ng phn

1. nh ngha Nhng cht c thnh phn phn t ging nhau nhng th t lin kt gia cc nguyn t khc nhau, do chng c tnh cht khc nhau gi l nhng cht ng phn. V d: C5H12 c 3 ng phn. CH3 CH2 CH2 CH2 CH3 (1)

2. Bc ca nguyn t cacbon

150

Bc ca nguyn t cacbon trong mt phn t c xc nh bng s nguyn t cacbon khc lin kt vi n. Bc ca cacbon c k hiu bng ch s La m (I, II, III,) V d:

3. Cc trng hp ng phn a) Nhm ng phn cu to. L nhm ng phn do th t lin kt khc nhau ca cc nguyn t hay nhm nguyn t trong phn t gy ra. Nhm ng phn ny c chia thnh 3 loi: 1) ng phn mch cacbon: thay i th t lin kt ca cc nguyn t cacbon vi nhau (mch thng, mch nhnh, mch vng), cc nhm th, nhm chc khng thay i. i vi hirocacbon, phn t phi c t 4C tr ln mi c ng phn mch cacbon. V d: Butan C4H10 c 2 ng phn. CH3 CH2 CH2 CH3 : n - butan

Ring vi cc hp cht cha nhm chc ru, ete th t 3C tr ln c ng phn. V d ru propylic c 2 ng phn. CH3 CH2 CH2 OH : n - propylic

nhng y khng phi l ng phn mch cacbon m l ng phn v tr nhm chc OH. 2) ng phn v tr ca ni i, ni ba, nhm th, nhm chc. Nhm ng phn ny do: S khc nhau v tr ca ni i, ni ba. V d: CH2 = CH CH2 CH3 CH3 CH = CH CH3 buten -1 buten - 2 Khc nhau v tr ca nhm th. V d:

Khc nhau v tr ca nhm chc. V d: CH3 CH2 CH2 CH2 OH : butanol -1

3) ng phn nhm chc

151

Cc ng phn ca nhm ny khc nhau v nhm chc, tc l i t nhm chc ny sang nhm khc, do tnh cht ho hc hon ton khc nhau. Sau y l nhng ng phn nhm chc quan trng nht. + Anken - xicloankan V d C3H6 c th l

+ Ankaien - ankin - xicloanken V d C4H6 c nhng ng phn sau: CH2 = CH CH = CH2 CH2 = C = CH CH3 butaien -1,3 butaien -1,2 CH C CH2 CH3 CH3 C C CH3. butin -1 butin - 2

+ Ru - ete V d C3H8O c nhng ng phn. CH3 CH2 CH2 OH : propanol - 1

CH3 CH2 O CH3 : etyl metylete + Anehit xeton V d C3H6O c 2 ng phn CH3 CH2 CHO : propanal CH3 CO CH3 : imetylxeton. + Axit - este V d C3H6O2 c 3 ng phn CH3 CH2 COOH : axit propionic CH3 COO CH3 : metyl axetat H COO C2H5 : etyl fomiat + Nitro - aminoaxit V d C2H5NO2 c hai ng phn H2N CH2 COOH : axit aminoaxetic CH3 CH2 NO2 : nitroetan. b) Nhm ng phn hnh hc y ch xt ng phn cis-trans ca dng mch h. y l loi ng phn m th t lin kt ca cc nguyn t trong phn t hon ton ging nhau, nhng khc nhau s phn b cc nguyn t hoc nhm nguyn t trong khng gian.

152

 c loi ng phn ny. iu kin cn l trong phn t phi c ni i. iu kin l mi nguyn t cacbon ni i phi lin kt vi hai nguyn t hoc nhm nguyn t khc nhau:

Cch xc nh dng cis, dng trans: V d1: buten - 2 (CH3 CH = CH CH3)

V d 2: Axit C17H33COOH CH3(CH2)7 CH = CH (CH2)7 COOH

Nh vy, nu hai cacbon ni i lin kt vi 2 nguyn t H th khi 2 nguyn t H mt pha ca ni i ng vi dng cis v ngc li ng vi dng trans. i vi phn t trong hai nguyn t cacbon ni i lin kt vi cc nhm th khc nhau th dng cis c xc nh bng mch cacbon chnh nm v mt pha ca lin kt i, ngc li vi dng trans. V d: 3 - metylpenten - 2

Nu mt trong hai nguyn t cacbon ni i lin kt vi hai nguyn t hoc nhm nguyn t ging nhau th khng c ng phn cis - trans. V d:

153

c) Cch vit ng phn vit nhanh v y ng phn ca mt cht bt k th trc ht phi xc nh xem cht thuc loi hp cht g, no hay khng no: Bt u vit ng phn mch cacbon, ri n. Vit ng phn v tr ca lin kt kp v ca nhm chc. Vit ng phn nhm chc. Cui cng r xt trong cc ng phn va vit ng phn no c dng ng phn cis-trans.

VI. Dy ng ng
Dy ng ng l dy cc hp cht hu c c tnh cht ho hc tng t nhau, thnh phn phn t khc nhau mt hay nhiu nhm CH2. V d: Dy ng ng ankan: CH4, C2H6, C3H8,(CTPT chung CnH2n+2). Dy ng ng anken: C2H4, C3H6, C4H8,(CTPT chung CnH2n). Cn ch rng khng phi tt c cc cht c dng thc chung l ng ng. V d: khng phi tt c cc ru no n chc c cng thc chung CnH2n+1OH l ng ng. Chng hn CH3 CH2 OH

Hn km nhau 2 nhm CH2 nhng c tnh cht ho hc khng hon ton ging nhau - khng phi l ng ng ca nhau. Hai cht ng ng lin tip (k nhau) c s nguyn t cacbon Cn v Cn+1 hoc Cn-1. S bin i tnh cht vt l ca cc cht trong dy ng ng tun theo mt quy lut chung. V d mch cacbon cng di th nhit nng chy, nhit si tng dn, tan trong nc gim dn.
VII. Phn loi cc hp cht hu c

1. Da vo mch C: Chia thnh 3 nhm ln: Cc hp cht mch h gm + Loi no: Mch C ch cha lin kt n. V d dy ng ng ankan CnH2n+2, + Loi cha no: Mch C ngoi lin kt n cn cha lin kt i v lin kt ba. V d anken CnH2n ; cc ankin, ankaien CnH2n 2 ; Cc hp cht mch vng gm: + Vng no V d:

+ Vng khng no V d:

154

+ Hp cht thm: c nhn benzen

Hp cht d vng: Ngoi C cn c cc nguyn t khc tham gia to vng. V d:

2. Da vo nhm chc Nhm chc l nhm nguyn t quyt nh tnh cht ho hc c trng ca mt loi hp cht. Mt s nhm chc quan trng. Nhm hyroxyl: OH

Nhm nitro: NO2 Nhm amin: NH2 Hp cht n chc: Trong phn t c 1 nhm chc. Hp cht a chc: Trong phn t c nhiu nhm chc ging nhau. V d: HOOC R COOH : iaxit Hp cht tp chc: Trong phn t c nhiu nhm chc khc nhau. V d: cc aminoaxit H2N R COOH, HO CH2 CH2 CHO, 3. Mt s hpcht c nhm chc in hnh a) Ru (ancol): Phn t c (mt hay nhiu) nhm hyroxyl (OH) lin kt vi gc hirocacbon. V d:

b) Anehit: Phn t c nhm chc anehit

155

V d: CH3 CH2 CHO : propanal c) Xeton: Phn t c nhm chc cacbonyl. V d:

d) Axit cacboxylic (axit hu c): Phn t c (mt hay nhiu) nhm chc cacboxyl

V d:

HOOC CH2 CH2 COOH : axit succinic e) Ete: Phn t c hai gc hirocacbon lin kt vi nguyn t oxi. V d:

g) Este: L sn phm ca phn ng este ho gia axit v ru. V d CH3 COO C2H5 h) Nitro: Phn t c nhm nitro (NO2) lin kt vi gc hirocacbon. V d.

i) Amin :Amin c coi l dn xut ca amoniac (NH3) trong mt s nguy n t H c thay th bng gc hirocacbon. V d

k) Aminoaxit: Trong phn t c nhm cacboxyl (COOH) v nhm amin (NH2) lin kt vi gc hirocacbon. V d: H2N CH2 COOH axit aminoaxetic.

156

VIII. Cch gi tn cc hp cht hu c

1. Tn gi thng thng. Khng tun theo quy tc khoa hc no, thng xut hin t xa v bt ngun t nguyn liu hoc tn nh bc hc tm ra, hoc mt a im no trong tnh cht ca hp cht . V d: Axitfomic (axit kin); olefin (kh du); axit axetic (axit gim), 2. Danh php hp l Gi theo hp cht n gin nht, cc hp cht khc c xem l dn xut ca chng, nguyn t H c thay th bng cc gc hu c. V d CH3 OH : ru metylic (cacbinol) CH3 CH2 OH : ru etylic (metyl cacbinol) 3. Danh php quc t: Gi theo quy c ca Lin on quc t ho hc l thuyt v ng dng (IUPAC). a) Da vo b khung C xut pht t cc hirocacbon no mch thng. Cc hp cht cng loi (cng dy ng ng), cng nhm chc th c ui ging nhau. C th: Hirocacbon no (ankan) c ui an: CH3 CH2 CH3 : propan Hirocacbon c ni i (anken) c ui en: CH2 = CH CH3 : propen Hirocacbon c ni ba (ankin) c ui in: CH = C CH3 : propin Hp cht anehit c ui al: CH3 CH2 CHO : propanal Hp cht ru c ui ol: CH3 CH2 CH2 OH : propanol Hp cht axit hu c c ui oic: CH3 CH2 COOH : propanoic. Hp cht xeton c ui ion:

ch s nguyn t cacbon c trong mch chnh, ngi ta dng cc phn nn (phn u) sau: 1 : meta ; 2 : eta ; 3 : propa ; 4 : buta ; 5 : penta ; 6 : hexa ; 7 : hepta ; 8 : octa ; 9 : nona ; 10 : eca ; b) Tn ca nhm th. Cn ch rng, trong ho hu c, tt c nhng nguyn t khc hiro (nh Cl, Br, ) hoc nhm nguyn t (nh NO2, NH2,, cc gc hirocacbon CH3 , C2H5 ,) u c coi l nhm th. Gi tn nguyn t hoc tn nhm th.

157

 Gi tn gc hirocacbon u xut pht t tn hirocacbon tng ng vi phn ui khc nhau. + Gc hirocacbon no ho tr 1 gi theo tn ca ankan tng ng bng cch thay ui an bng ui yl v c gi chung l gc ankyl. V d: CH3 : metyl, C2H5 : etyl, + Gc hirocacbon cha no ho tr 1 c ui enyl i vi anken, ui nyl i vi ankin v ui -ienyl i vi ien. V d: CH2 = CH : etilenyl (thng gi l gc vinyl) CH C : axetilenyl hay etinyl. + Gc ho tr 2 to thnh khi tch 2 nguyn t H khi 1 nguyn t C hoc tch nguyn t O khi anehit hay xeton. Gc ho tr 2 c ui t -ylien. V d: CH3 CH2 CH = : propylien. c) Cc bc gi tn hp cht hu c phc tp: Bc 1: Chn mch C chnh. l mch C di nht hoc t C nhng cha ni i, ni ba, nhm th, nhm chc, Bc 2 : nh s th t cc nguyn t C (bng ch s rp) trong mch chnh xut pht t pha gn nhm chc, ni i, ni ba, nhm th, mch nhnh. Quy tc nh s. u tin nh s ln lt theo th t. Nhm chc ni i ni ba mch nhnh. i vi hp cht tp chc th u tin ln lt: Axit anehit ru. Bc 3: Xc nh cc nhm th v v tr ca chng trn mch C chnh. Bc 4: Gi tn. + Trc tin gi tn cc nhm th v v tr ca chng trn mch C chnh, cui cng gi tn hp cht vi mch C chnh. Ch : Mch cacbon phi lin tc, khng c nguyn t khc chen vo gia, v d i vi cht

+ Nu c nhiu nhm th ging nhau th gp chng li v thm t i (2), tri (3), tetra (4), penta (5), + Theo quy tc: Con s ch v tr ca nhm th t trc tn gi ca n, con s ch v tr ni i, ni ba v nhm chc ( mch C chnh) t pha sau. V d: Gi tn cc hp cht sau.

158

Ch : Hin nay cng tn ti mt cch gi tn l t v tr ca ni i, ni ba, nhm chc pha trc tn gi. V d: CH2 = CH2 : 2-buten ; CH2 = CH CH = CH2 : 1,3 - butaien ; d) Cho tn gi, vit cng thc cu to: Vic u tin l da vo ui ca tn gi xc nh cht ng vi mch cacbon chnh. V d: Vit CTCT ca nhng cht c tn sau: + 1, 1, 2, 2 - tetracloetan Ta i t ui an (hirocacbon no) etan (c 2C), tetraclo (c 4 clo th cc v tr 1, 1, 2, 2). Do CTCT: CHCl2 CHCl2. + 1 - clo, 2, 3 - imetylbutan

IX. Mt s dng phn ng ho hc trong ho hu c

1. Phn ng th. L phn ng trong nguyn t (hay nhm nguyn t) b thay th bi nguyn t (hay nhm nguyn t) khc. V d:

159

2. Phn ng cng hp. L phn ng trong phn t ca mt cht cng hp vo lin kt i hoc lin kt ba trong phn t ca cht khc. V d:

i vi phn ng cng hp bt i xng xy ra theo quy tc sau Quy tc Maccnhicp (hay quy tc cng hp bt i xng). Khi cc phn t cht hu c cha cc ni i, ni ba bt i xng (tc l cc nguyn t cacbon ni i, ni ba lin kt vi cc nguyn t hoc nhm nguyn t khc nhau) tham gia phn ng cng hp vi cc tc nhn cng c cu to bt i xng th phn dng ca tc nhn s lin kt vi C m hn, ngha l C lin kt vi nhiu nguyn t H hn, cn phn m ca tc nhn s lin kt vi C dng hn, tc l C lin kt vi t nguyn t H hn. Sn phm thu c theo quy tc ny l sn phm chnh, cn sn phm thu c ngc quy tc ny l sn phm ph, chim mt t l rt thp. V d

3. Phn ng tch H2O: L phn ng tch mt hay nhiu phn t nc khi cc phn t hp cht hu c. V d:

4. Phn ng oxi ho a) Phn ng chy vi oxi to thnh CO2, H2O v mt s sn phm khc. V d: b) Phn ng vi oxi ho nhm chc hoc oxi ho lin kt kp (oxi ho khng hon ton). V d + Oxi ho : ru anehit axit.

160

5. Phn ng kh hp cht hu c: Kh cc nhm chc bin loi cht ny thnh loi cht khc. V d:

6. Phn ng thu phn: L phn ng gia hp cht hu c v nc to thnh hai hay nhiu hp cht mi. V d: 7. Phn ng este ho. L phn ng gia axit v ru to thnh este. V d:

Mun phn ng este ho xy ra hon ton, phi dng cht ht nc (thng hay dng H2SO4 , Al2O3,) 8. Phn ng trng hp: L phn ng kt hp nhiu phn t nh (monome) ging nhau thnh phn t ln (polime) Phn ng trng hp c th xy ra gia hai loi monome khc nhau, khi gi l phn ng ng trng hp. iu kin cc monome tham gia phn ng trng hp l phn t phi c lin kt kp hoc c vng khng bn. V d:

9. Phn ng trng ngng: L phn ng to thnh phn t polime t cc monome, ng thi to ra nhiu phn t nh n gin nh H2O, NH3, HCl, iu kin cc monome tham gia phn ng trng ngng l phn t phi c t nht 2 nhm chc hoc 2 nguyn t linh ng c th tch khi phn t. V d:

10. Phn ng crackinh: L qu trnh b gy mch cacbon ca phn t hirocacbon thnh cc phn t nh hn di tc dng ca nhit hoc cht xc tc. 11. Phn ng refominh: L qu trnh dng nhit v cht xc tc bin i cu trc hirocacbon t mch h thnh mch vng, t mch ngn thnh mch di. Cc hiu ng chuyn dch electron 1. Hiu ng cm ng.

161

a) nh ngha: Hiu ng cm ng (k hiu l I) l s dch chuyn my e dc theo mch C di tc dng ht hoc y ca cc nguyn t th hay nhm th. V d: CH3 CH2 CH2 Cl b) Phn loi Quy c: Trong lin kt (C H) nguyn t H c I = O + Nhm th c m in ln hn H s ht e gy ra hiu ng cm ng m (I). Hiu ng I tng theo chiu tng ca m in ca nhm th. F > Cl > Br. F > OH > NH2 + Nhm th c m in nh hn H, c +I. Hiu ng +I tng theo bc ca ankyl C(CH3)3 > CH(CH)3 > C2H5 > CH3 c) ng dng: Hiu ng cm ng I dng gii thch tnh axit - baz ca hp cht hu c: Nhm th gy hiu ng I cng mnh, lm tnh axit ca hp cht cng tng. Nhm th gy hiu ng +I cng mnh lm tnh baz ca hp cht cng tng. 2. Hiu ng lin hp: a) nh ngha: Hiu ng lin hp (k hiu l C) l hiu ng dch chuyn my electron trong h lin hp di tc dng ht hoc y e ca cc nguyn t nhm th. b) Phn loi: Nhm th ht electron gy ra hiu ng -C. l cc nhm th khng no. V d:

Hiu ng ny gii thch s thay i tnh axit - baz ca hp cht hu c c nhm th: Nhm th C lm tng phn cc ca lin kt O H, do lm tng tnh axit. + Nhm th +C (nhm th y electron ) lm tng tnh baz (tc kh nng kt hp proton nh cp electron p khng phn chia) v lm gim tnh axit. V d cc nguyn t H c v tr ortho v para trong phn t phenol d b th do hiu ng +C gy ra bi oxi ca nhm OH lm mt e cc v tr ny cao hn.

162

BI TP
1. Chn khi nim ng nht v ho hc Hu c. Ho hc Hu c l ngnh khoa hc nghin cu: A. cc hcht ca cacbon. B. cc hcht ca cacbon, tr CO, CO2. C. cc hcht ca cacbon, tr CO, CO2, mui cacbonat, cc xianua. D. cc hcht ch c trong c th sng. 2. Cho hn hp hai cht l etanol (ts = 78,3oC) v axit axetic (ts = 118oC). tch ring tng cht, ngi ta s dng PP no sau y: A. Chit. B. Chng ct thng. C. Lc v kt tinh li. D. Chng ct p sut thp. 3. xc nh thnh phn % ca nit trong hcht hu c ngi ta dn lin tc mt dng kh CO2 tinh khit i qua thit b nung cha hn hp nh (vi miligam) cht hu c vi CuO. Sau nung hn hp v dn sn phm oxi ho ln lt i qua bnh ng H2SO4 c v bnh ng dd NaOH c, d. Kh cn li l nit (N2) c o th tch chnh xc, t tnh c % ca nit. iu khng nh no sau y l sai? A. Bnh ng H2SO4 c c mc ch gi hi nc trong sn phm. B. Bnh ng NaOH c, d c mc ch gi cacbonic trong sn phm. C. Thit b ny khng th nh lng c nguyn t cacbon. D. Thit b ny khng th nh lng c nguyn t hiro. 4. Cc cng thc cu to sau biu din bao nhiu cht ng phn?
H H H Cl Cl H H H

5. C 6 ng phn X, Y, Z, T, G, H c cng thc pht l C4H8. Trong 4 cht u X, Y, Z, T lm mt mu dd brom ngay c trong bng ti. Khi tc dng vi hiro, c xc tc niken, un nng th ba cht u X, Y, Z cho mt sn phm duy nht. Hai cht X v Y l ng phn hnh hc ca nhau, nhit si ca X nh hn ca Y. Nhit si ca G nh hn ca H. iu khng nh no sau y v cu to ho hc ca X, Y, Z, T, G, H l ng? A. X, Y, Z, T l cc anken, trong X, Y, Z c mch cacbon thng, T l anken c mch cacbon phn nhnh. B. X l trans- but-2-en, Y l cis - but-2-en. C. G l xiclobutan, H l metyl xiclopropan. D. A, B, C u ng. 6. Thuc tnh no sau y khng phi l ca cc hcht hu c? A. Khng bn nhit cao. B. Kh nng phn ng ho hc chm, theo nhiu hng khc nhau. C. Lin kt ho hc trong hcht hu c thng l lin kt ion. D. D bay hi v d chy hn hcht v c. 7. Nguyn nhn ca hin tng ng phn trong ho hc hu c l: A. v trong hcht hu c cacbon lun c ho tr 4. B. cacbon khng nhng lin kt vi ngt ca nguyn t khc m cn lin kt vi nhau to thnh mch (thng, nhnh hoc vng).
H

a. Cl

C
H

C
H

b. Cl

C
H

C
H

c. Cl

C
H

C
Cl

C. s thay i trt t lin kt gia cc ngt trong pht. D. v mt l do khc. 8. Cho cng thc xc nh khi lng mol pht: M = 22,4 x D. Trong M l khi lng mol pht ca hcht hu c. D l khi lng ring (gam.lit) ca cht hu c iu kin tiu

Cl

H H

H H

Cl

d. Cl

C
H

C
H

e. Cl

C
Cl

C
H

f. Cl

C
H

C
H

A. Mt cht. C. Ba cht.

B. Hai cht. D. Bn cht.

163

chun. Cng thc trn c th p dng cho cc cht hu c no sau y: A. C4H10, C5H12, C6H6. B. CH3COOH, CH3COONa, C6H5OH. C. C6H14, C8H18, C2H5ONa. D. Poli vinylclorua, poli etilen, etyl axetat. 9. Hn hp X gm mt hirocacbon trong iu kin thng th kh v hiro. T khi ca X so vi hiro bng 6,7. Cho hn hp i qua Ni nung nng, sau khi hirocacbon phn ng ht thu c hn hp Y c t khi vi hiro bng 16,75. Cng thc pht ca hirocacbon l: A. C3H4. C. C4H8 lin kt no sau y to nn? A. Hai lin kt . B. Hai lin kt . C. Mt lin kt v mt lin kt D. Phng n khc. 11. Lin kt ba gia hai ngt cacbon l do cc lin kt no sau y to nn? A. Hai lin kt v mt lin kt . B. Hai lin kt v mt lin kt . C. Mt lkt , mt lin kt v mt lin kt cho nhn. D. Phng n khc. 12. Theo thuyt cu to ho hc, trong pht cc cht hu c, cc ngt lin kt ho hc vi nhau theo cch no sau y: A. ng ho tr. B. mt th t nht nh. C. ng s oxi ho. D. ng ho tr v theo mt th t nht nh. 13. Nguyn tc chung ca php phn tch nh tnh cc hcht hu c l: A. Chuyn ho cc nguyn t C, H, N thnh cc cht v c n gin, d nhn bit. B. C3H6 D. C4H6.

B. t chy cht hu c tm cacbon di dng mui en. C. t chy cht hu c tm nit do c mi kht tc chy. D. t chy cht hu c tm hiro di dng hi nc. 14. xc nh khi lng mol pht ca cc cht kh bay hi, hoc khng bay hi, ngi ta s dng PP no sau y? A. PP nghim lnh. D. A v B ng. 15. Cho cc cht: CaC2, CO2, HCHO, CH3COOH, C2H5OH, NaCN, CaCO3. S cht hu c trong s cc cht cho l: A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. 16. tch actemisin, mt cht c trong cy thanh hao hoa vng ch thuc chng st rt, ngi ta lm nh sau: ngm l v thn cy thanh hao hoa vng bm nh trong n-hexan. Tch phn cht lng, un v ngng t thu hi n-hexan. Phn cn li l cht lng st c cho qua ct sc k v cho cc dung mi thch hp chy qua thu tng thnh phn ca tinh du. K thut no sau y khng c s dng? A. Chng ct. B. Chng ct li cun hi nc. C. Chit xut. D. Kt tinh li. 17. Du m l mt hn hp nhiu hirocacbon. c cc sn phm nh xng, du ho, mazut... trong nh my lc du s dng PP tch no? A. Chng ct thng. B. Chng ct phn on. C. Chng ct p sut thp. D. Chng ct li cun hi nc. B. PP nghim si. C. Da vo t khi vi hiro hay khng kh.

10. Lin kt i gia hai ngt cacbon l do cc

164

18. t chy hon ton 1,50 g ca mi cht hu c X, Y, Z u thu c 0,90g H2O v 2,20g CO2. iu khng nh no sau y l ng nht? A. Ba cht X, Y, Z l cc ng phn ca nhau. B. Ba cht X, Y, Z l cc ng ng ca nhau. C. Ba cht X, Y, Z c cng cng thc n gin nht. D. Cha d kin. 19. Cc obital trng hay na bo ho p AO c nh hng nh th no trong khng gian so vi mt phng lin kt to nn ng phn hnh hc ca pht? A. Gc vung. B. Gc nhn. C. Gc bt. D. Gc t. 20. Xt bn ca cc gc ankyl, th t gim dn bn ca cc gc trong trng hp no R R H H l ng? . . . . A. R C > R C > R C > H
C
H
R

D. B v C u l cng thc cu to ca 2- clobutan, sn phm chnh. 22. Liopen, cht mu trong qu c chua chn (C4OH56) ch cha lin kt i v lin kt n trong pht. Khi hiro ho hon ton liopen cho hirocacbon no (C4OH82). Hy xc nh s ni i trong pht liopen: A. 10 C. 12. gim dn bn no sau y l ng?
R R C+ H H H

B. 11. D. 13.

23. Xt bn ca cc cacbocation, th t

A.

C+ > R R

> R

C+ H

> H
H

C+ H

B.

C+ > R R

C+ H

>R

C+ H

> H

C+ H

H
H

H
H

H C+ H

B.

C > R R

C
H

> R
H

C
R

> H
H

C
H

.
H

C.

C+ > H R

> R

C+ R

> H

C+ R

R C > H R H

C.

C
H H

> R

C
R H

> R

C
H R

.
D.
H

H C+ > R H

H C+ > R H

R C+ R

> R

C+ R

D.

C > H H

C
R

> R

C
R

> R

C
R

21. Cho n-butan tc dng vi clo c nh sng khuch tn thu c hai dn xut monoclo ca butan. Sn phm chnh ca phn ng clo ho butan theo t l mol 1: 1 l:
H H C H H C H H C H H

A.

Cl

C
H

H C Cl

H C H

H C H H

B.

C
H

24. phn tch nh tnh v nh lng cc nguyn t cacbon v hiro trong pht cc hcht hu c, ngi ta dng cht oxi ho l CuO, m khng dng oxi khng kh l v: A. khng kh c nhiu tp cht lm gim chnh xc ca php phn tch. B. khng kh cha cacbonic v hi nc lm gim chnh xc ca php phn tch. C. sn phm oxi ho hon ton cht hu c l ton b cacbon chuyn thnh cacbonic v ton b hiro chuyn thnh nc. D. B v C ng.

H C H

H C Cl

H C H H

C.

C
H

165

CHNG XIII. HIDROCACBON

I. Hidro cacbon
Hirocacbon l nhng hp cht hu c m phn t ch cha cc nguyn t cacbon v hiro. Da vo cu to mch cacbon v bn cht lin kt gia cc nguyn t cacbon, ngi ta thng phn ra ba loi ln. Hirocacbon no (bo ho, trong phn t ch c lin kt n - lin kt ). Hirocacbon khng no (cha bo ho, trong phn t ngoi lin kt n, cn c lin kt i v lin kt ba - ngha l c c lin kt v ). Hirocacbon thm (nhiu loi, xem phn aren). Mi loi hirocacbon c chung mt cng thc tng qut: i vi hirocacbon no mch h, V d

ta thy s lin kt gia cc nguyn t C bng s nguyn t cacbon tr i 1. V mi nguyn t C c 4e ho tr (C c ho tr IV) m mi lin kt cn 2e ho tr, nn nu phn t c n nguyn t C th s e ho tr cn lin kt vi H l 4n 2 (n 1) = 2n + 2. Do vy cng thc chung ca hirocacbon no mch h l CnH2n+2. i vi hirocacbon khng no mch h c mt lin kt i (v d anken), ngoi lin kt cn cn 2e ho tr to thnh lin kt gia 2 nguyn t C. Do s e ho tr cn lin kt vi H gim i 2 n v. Do cng thc ca anken l CnH2n. Nu anken c a lin kt i th cng thc chung s l CnH2n+22a. i vi hirocacbon mch h c mt lin kt ba (ankin, v d CH3 C CH) th ngoi lin kt cn 2 lin kt dng ht 4e ho tr. Do s nguyn t H lin kt cng gim i 4 n v (so vi hirocacbon no). Cng thc chung ca ankin s l CnH2n+24 = CnH2n2. i vi hirocacbon vng no: Khi to thnh vng dng mt 2e ho tr nn s e ho tr lin kt vi H gim nn s e ho tr lin kt vi H gim 2 n v (so vi hirocacbon no mch h). Do , cng thc hirocacbon vng no (xicloankan) l CnH2n (ng phn ca anken). Vy cng thc chung ca mi hirocacbon l: CnH2n+22a. n: S nguyn t C trong phn t. a: S lin kt i (1 lin kt ba bng 2 lin kt i), s vng (1 vng tng ng 1 lin kt i, tc l a = 1). V d:

II. Ankan
Cng thc chung l CnH2n+2 vi n 1. Tn gi chung l ankan hay parafin Cht n gin nht l metan CH4

166

1. Cng thc - cu to - cch gi tn 1. Cu to Mch C h, c th phn nhnh hoc khng phn nhnh. Trong phn t ch c lin kt n (lin kt ) to thnh t 4 obitan lai ho sp3 ca nguyn t C, nh hng kiu t din u. Do mch C c dng gp khc. Cc nguyn t c th quay tng i t do xung quanh cc lin kt n. Hin tng ng phn do cc mch C khc nhau (c nhnh khc nhau hoc khng c nhnh). 2. Cch gi tn Tn gi gm: Tn mch C c ui an. Phn t c mch nhnh th chn mch C di nht lm mch chnh, nh s cc nguyn t C t pha gn mch nhnh nht. V d:

2. Tnh cht vt l Nhit nng chy, nhit si tng dn khi tng s nguyn t C trong phn t. 4 cht u l kh, cc cht c n t 5 19 l cht lng, khi n 20 l cht rn. u khng tan trong nc nhng d tan trong cc dung mi hu c.

3. Tnh cht ho hc Phn ng c trng l phn ng th v phn ng hu. 3.1. Phn ng nhit phn V d nhit phn metan:

3.2. Phn ng oxi ho a) Chy hon ton: sn phm chy l CO2 v H2O. b) Oxi ho khng hon ton:

3.3. Phn ng th

167

a) Th clo v brom: Xy ra di tc dng ca askt hoc nhit v to thnh mt hn hp sn phm. Iot khng c phn ng th vi ankan. Flo phn hu ankan km theo n. Nhng ankan c phn t ln tham gia phn ng th m du hn v u tin th nhng nguyn t H ca nguyn t C hoc cao. V d:

b) Th vi HNO3 (hi HNO3 200oC 400oC). c) Phn ng tch H2: 400 900oC, xc tc Cr2O3 + Al2O3.

4.4. Phn ng crackinh (Sn phm l nhng hirocacbon no v khng no). 5. iu ch 1. iu ch metan a) Ly t cc ngun thin nhin: kh thin nhin, kh h ao, kh du m, kh chng than . b) Tng hp

c)

d) 2. iu ch cc ankan khc a) Ly t cc ngun thin nhin: kh du m, kh thin nhin, sn phm crackinh. b) Tng hp t cc dn xut halogen: R - Cl + 2Na + Cl - R' R - R' + 2NaCl V d: c) T cc mui axit hu c

168

6. ng dng Dng lm nhin liu (CH4 dng trong n x hn, ct kim loi). Dng lm du bi trn. Dng lm dung mi. tng hp nhiu cht hu c khc: CH3Cl, CH2Cl2, CCl4, CF2Cl2, c bit t CH4 iu ch c nhiu cht khc nhau: hn hp CO + H2, amoniac, CH CH, ru metylic, anehit fomic

III. ANKEN
Cng thc chung : CnH2n vi n 2. Tn gi chung l anken hay olefin Cht n gin nht l etilen CH2 = CH2. 1. Cng thc - cu to - cch gi tn 1.1. Cu to Mch C h, c th phn nhnh hoc khng phn nhnh. Trong phn t c 1 lin kt i: gm 1 lin kt v 1 lin kt . Nguyn t C lin kt i tham gia 3 lin kt nh 3 obitan lai ho sp2, cn lin kt nh obitan p khng lai ho. c bit phn t CH2 = CH2 c cu trc phng. Do c lin kt nn khong cch gia 2 nguyn t C = C ngn li v hai nguyn t C ny khng th quay quanh lin kt i v khi quay nh vy lin kt b ph v. Hin tng ng phn do: Mch cacbon khc nhau, v tr ca ni i khc nhau. Nhiu anken c ng phn cis - trans. V d: Buten-2

Anken c ng phn vi xicloankan. 1.2. Cch gi tn Ly tn ca ankan tng ng thay ui an bng en. Mch chnh l mch c ni i vi s th t ca C ni i nh nht. V d:

2. Tnh cht vt l Theo chiu tng ca n (trong cng thc CnH2n), nhit si v nhit nng chy tng.

169

n = 2 4 : cht kh n = 5 18 : cht lng. n 19 : cht rn. u t tan trong nc, tan c trong mt s dung mi hu c (ru, ete,) 3. Tnh cht ho hc Do lin kt trong lin kt i km bn nn cc anken c phn ng cng c trng, d b oxi ho ch ni i, c phn ng trng hp. 3.1. Phn ng oxi ho a) Phn ng chy. b) Phn ng oxi ho m du: To thnh ru 2 ln ru hoc t mch C ch ni i to thnh anehit hoc axit.

3.2. Phn ng cng hp a) Cng hp H2: b) Cng hp halogen: Lm mt mu nc brom nhit thng. (Theo dy Cl2, Br2, I2 phn ng kh dn.) c) Cng hp hirohalogenua (Theo dy HCl, HBr, HI phn ng d dn) i vi cc anken khc, nguyn t halogen (trong HX) mang in m, u tin nh vo nguyn t C bc cao (theo quy tc Maccpnhicp).

d) Cng hp H2O (un nng, c axit long xc tc) Cng tun theo quy tc Maccpnhicp: Nhm - OH nh vo C bc cao

3.3. Phn ng trng hp: C xc tc, p sut cao, un nng

4. iu ch 4.1. iu ch etilen

170

 Tch nc khi ru etylic

Tch H2 khi etan:

Nhit phn propan Cng hp H2 vo axetilen

4.2. iu ch cc anken Thu t ngun kh ch bin du m. Tch H2 khi ankan:

Tch nc khi ru

Tch HX khi dn xut halogen:

Tch X2 t dn xut ihalogen: (Phn ng trong dd ru vi bt km xc tc). 5. ng dng Dng sn xut ru, cc dn xut halogen v cc cht khc. trng hp polime: polietilen, poliprpilen. Etilen cn c dng lm qu mau chn.

IV. ANKIN

Cng thc chung CnH2n2 (n 2) Cht n gin nht l axetilen CH CH.

1. Cng thc - cu to - cch gi tn 1.1. Cu to Trong phn t c mt lin kt ba (gm 1 lin kt v 2 lin kt ). c bit phn t axetilen c cu hnh ng thng ( H C C H : 4 nguyn t nm trn mt ng thng). Trong phn t c 2 lin kt lm di lin kt C C gim so vi lin kt C = C v C C. Cc nguyn t C khng th quay t do quanh lin kt ba. 2.2. ng phn Hin tng ng phn l do mch C khc nhau v do v tr ni ba khc nhau.

171

 Ngoi ra cn ng phn vi ankaien v hirocacbon vng. 3.3. Cch gi tn Tng t nh anken nhng c ui in. V d:

2. Tnh cht vt l Khi n tng, nhit si v nhit nng chy tng dn. n = 2 4 : cht kh n = 5 16 : cht lng. n 17 : cht rn. u t tan trong nc, tan c trong mt s dung mi hu c. V d axetilen tan kh nhiu trong axeton. 3. Tnh cht ho hc 3.1. Phn ng oxi ho ankin a) Phn ng chy Phn ng to nhit b) Oxi ho khng hon ton (lm mt mu dd KMnO4) to thnh nhiu sn phm khc nhau. V d:

Khi oxi ho ankin bng dd KMnO4 trong mi trng H2SO4, c th gy ra t mch C ch ni ba to thnh anehit hoc axit. 3.2. Phn ng cng: C th xy ra theo 2 nc. a) Cng H2 (to, xc tc):

b) Cng halogen (lm mt mu nc brom)

c) Cng hirohalogenua ( 120oC 180oC vi HgCl2 xc tc) v cc axit (HCl, HCN, CH3COOH,)

Vinyl clorua c dng trng hp thnh nha P.V.C:

172

Phn ng cng HX c th xy ra n cng:

i vi cc ng ng ca axetilen, phn ng cng tun theo quy tc Maccpnhicp. V d:

d) Cng H2O: Cng tun theo quy tc Maccpnhicp:

3.3. Phn ng trng hp

4.4. Phn ng th: Ch xy ra i vi axetilen v cc ankin khc c ni ba cacbon u mnh R C CH:

Khi cho sn phm th tc dng vi axit li gii phng ankin:

5. iu ch 5.1. iu ch axetilen a) Tng hp trc tip

173

b) T metan c) Thu phn canxi cacbua d) Tch hiro ca etan 5.2. iu ch cc ankin a) Tch hirohalogenua khi dn xut ihalogen

b) Phn ng gia axetilenua vi dn xut halogen

6. ng dng ca ankin Ch c axetilen c nhiu ng dng quan trng. thp sng (kh t n). Dng trong n x hn, ct kim loi. Dng tng hp nhiu cht hu c khc nhau: anehit axetic, cao su tng hp (policlopren), cc cht do v cc dung mi,

V. ANKA IEN (hay iolefin)

Cng thc chung l : CnH2n2 (n 3) 1. Cu to C 2 lin kt i trong phn t. Cc ni i c th: v tr lin nhau: C = C = C v tr cch bit: C = C C C = C H lin hp: C = C C = C Quan trng nht l cc ankaien thuc h lin hp. Ta xt 2 cht tiu biu l: Butaien : CH2 = CH CH = CH2 v

2.Tnh cht vt l Butaien l cht kh, isopren l cht lng (nhit si = 34oC). C 2 cht u khng tan trong nc, nhng tan trong mt s dung mi hu c nh: ru, ete. 3. Tnh cht ho hc Quan trng nht l 2 phn ng sau: 3.1. Phn ng cng a) Cng halogen lm mt mu nc brom

174

 brom, cc ni i s b bo ho. b) Cng H2

c) Cng hirohalogenua.

3.2. Phn ng trng hp

4. iu ch 4.1. Tch hiro khi hirocacbon no Phn ng xy ra 600oC, xc tc Cr2O3 + Al2O3, p sut thp.

4.2. iu ch t ru etylic hoc axetilen

VI. HIDROCACBON THM (Aren)

Cc hirocacbon thm quen thuc nh benzen (C6H6), toluen (C6H5 CH3), etylbenzen (C6H5 C2H5) v cc ng ng ca n c cng thc chung CnH2n-6 vi n 6. Ngoi ra, c cc aren mch nhnh khng no nh stiren C6H5 CH = CH2, phenylaxetilen C6H5 C CH,hoc c nhiu nhn benzen nh naphtalen, antraxen. Hirocacbon thm in hnh l benzen.

175

1. Benzen C6H6 1.1. Cu to - ng phn - tn gi a) Cu to Phn t benzen c cu to vng 6 cnh u. Mi nguyn t C trong phn t benzen tham gia 3 lin kt vi 2C bn cnh v H nh 3 obitan lai ho sp2 nn tt c cc nguyn t C v H u nm trn cng mt phng. Cn mi lin kt th 4 (lin kt ) c to nn nh obitan 2p c trc vung gc vi mt phng phn t. Khong cch gia cc nguyn t C trong phn t l bng nhau nn my electron p ca nguyn t C xen ph u vi 2 my electron 2p ca 2 nguyn t C bn cnh, do trong phn t benzen khng hnh thnh 3 lin kt ring bit m l mt h lin kt thng nht gi l h lin hp thm, quyt nh nhng tnh cht thm c trng ca nhn benzen; va th hin tnh cht no, va th hin tnh cht cha no. V th CTCT ca benzen thng c biu din bng my cch sau: Gc hirocacbon thm Khi tch bt 1H khi phn t benzen ta c gc phenyl C6H5 Khi tch bt 1H khi nguyn t C trn nhn benzen ca 1 phn t hirocacbon thm ta c gc aryl. Nu tch 2H th c gc phenylen v arylen b) ng phn V cc lin kt C C trong nhn benzen ng nht nn benzen ch c 3 ng phn v tr. Nu hai nhm th hai C ln cn ta c ng phn ortho (vit tt l o) hoc nh s 1, 2. Nu hai nhm th cch nhau mt nguyn t C (mt nh lc gic gi l ng phn meta (vit tt l m) hoc 1, 3. Nu hai nhm th hai nguyn t C i nh gi l ng phn para (vit tt l p) hoc 1, 4. V d: Cc ng phn ca iclobenzen C6H4Cl2.

1.2. Tnh cht vt l Benzen l cht lng khng mu, rt linh ng, c mi c trng, nhit si = 80oC. Benzen nh hn nc, khng tan trong nc, nhng tan nhiu trong cc dung mi hu c nh ru, ete, axeton. Benzen l dung mi tt ho tan nhiu cht nh Cl2, Br2, I2, S, P,cht bo, cao su. Nhng cht n gin nht trong dy ng ng ca benzen l cht lng, nhng ng ng cao hn l cht rn. Benzen c dng lm nguyn liu u iu ch thuc nhum, thuc cha bnh, si tng hp, cht do, phenol, nitrobenzen, anilin. Benzen l mt trong nhng dung mi hu c tt nht. 1.3. Tnh cht ho hc ca benzen.

176

Benzen va tham gia phn ng th va tham gia phn ng cng, trong phn ng th c trng hn, chng t nhn benzen rt bn. c im ca benzen gi chung l tnh thm. a) Phn ng th: D dng hn hirocacbon no mch h. Vi halogen nguyn cht (Cl2, Br2) phn ng xy ra nhit thng c v bo st xc tc: (brombenzen) Ch : Bnh thng benzen khng lm mt mu nc brom. Phn ng nitro ho: Vi HNO3 bc khi, c mt H2SO4 c, un nng nh.

Phn ng vi H2SO4 c Phn ng vi dn xut halogen

b) Phn ng cng: Kh xy ra hn hirocacbon cha no, mch h. Cng hp hiro

Cng hp clo v brom 1.4. Tnh cht ho hc ca cc ng ng benzen a) Phn ng th Th trn nhn benzen. Phn ng th trn nhn benzen ca cc ng ng ph thuc vo nh hng ca nhm th c sn i vi nhn benzen. Ngi ta chia thnh 2 loi. + Nhm th l nhm y electron: Khi trn nhn benzen c nhm th y electron nh NH2, NR, OH, OCH3, gc ankyl R, (+C, +H) lm mt electron cc v tr ortho v para tng, do phn ng th xy ra d hn (nh hng th vo v tr o, p). V d phn t toluen C6H5 CH3

+ Nhm th l nhm ht electron Khi trn nhn benzen c nhm th ht electron nh NO2, SO3H, COOH, CHO ( C) lm gim mt electron v tr meta c tri hn (nh hng th vo v tr m). V d phn t C6H5 NO2 Sau y l phn ng th ca Br2 ng vi 2 trng hp trn.

177

 Th trn gc ankyl: Vi halogen xy ra khi chiu sng khng c xc tc. b) Phn ng oxi ho: Cc cht oxi ho mnh (nh KMnO4) oxi ho nguyn t C ca mch nhnh nh trc tip vi nhn benzen:

1.5. iu ch a) iu ch benzen Chng ct nha than . T axetilen: T xiclohexan. T n - hexan. b) iu ch cc hirocacbon thm khc

2. Gii thiu mt s hirocacbon thm a) Tuloen C6H5 CH3: l cht lng (nhit si = 111oC), c mi ging benzen, khng tan trong nc, tan trong mt s dung mi hu c. b) Etylbenzen C6H5 CH2 CH3 l cht lng khng mu, c mi ging benzen (nhit si = 136oC), t tan trong nc. Ngoi cc tnh cht ca hirocacbon thm cn c phn ng tch H2:

c) Stiren C6H5 CH = CH2 l cht lng (nhit si = 145oC). t tan trong nc, tan nhiu trong ru, ete, xeton. D tham gia phn ng cng ni i ca mch nhnh.

178

Phn ng trng hp xy ra rt d dng khi c mt cht xc tc:

Polistiren l cht rn trong sut, d gia cng nhit, dng lm vt liu in, dng c gia nh. Stiren ng trng hp vi butaien to thnh cao su butaien stiren. d) Xilen C6H4(CH)3 : c 3 dng.

e) Hirocacbon thm c nhiu vng benzen. iphenyl C6H5 C6H5 : cht rn, tan trong ru, ete. Naphtalen C1OH8:

Cht rn Antraxen C14H10

179

BI TP
1. iu kin cht hu c tham gia phn ng trng hp l: A. hirocacbon khng no. B. c lin kt kp trong pht. C. hirocacbon khng no, mch h. D. hirocacbon. 2. Hn hp X gm hai hirocacbon m khi t chy thu c CO2 v H2O c s mol bng nhau. Hn hp gm cc hirocacbon no sau y? A. Hai ankan. B. Hai xicloankan. C. Hai anken. D. B, C ng. 41 thm 2,0 gam. Cng thc pht ca hai anken l: B. C3H6 v C4H8. A. C2H4 v C3H6. C. C4H8 v C5H10. D. Phng n khc. 4. t chy hon ton 10cm3 mt hirocacbon bng 80cm3 oxi. Ngng t hi nc, sn phm chim th tch 65cm3, trong th tch kh oxi d l 25cm3. Cc th tch u o iu kin tiu chun. Cng thc pht ca hirocacbon cho l: A. C4H6. B. C4H8. C. C4H10. D. C5H12. 5. Chn nh ngha ng v hirocacbon no? Hirocacbon no l: A. nhng hcht h c gm hai nguyn t C v H. B. nhng hirocacbon khng tham gia p cng. C. nhng hirocacbon tham gia phn ng th. D. nhng hirocacbon ch gm cc l kt n trong pt. 6. So snh kh nng phn ng ca tng cp cht, vit nu nhn nh ng hoc ch S nu sai trong cc sau y: A. Metan d phn ng vi brom c chiu sng hn toluen. B, Toluen d phn ng vi HNO3 c (c H2SO4 c) hn benzen C. Benzen d phn ng vi dd nc brom hn anilin. D. Etilen d phn ng vi dd nc brom hn vinyl clorua

7. Propen phn ng vi nc brom c ho tan mt lng nh NaI to ra nm sn phm. Gii thch no sau y l ng? A. Phn ng din ra theo c ch th gc t do. B. Phn ng din ra theo c ch th electrophin. C. Phn ng din ra theo c ch cng ion, hai giai on. D. Phn ng din ra theo c ch cng gc t do. 8. t chy hon ton m (g) hn hp X gm CH4, C3H6 v C4H10 thu c 4,4g CO2 v 2,52g H2O, m c gi tr no trong s cc phng n sau? A. 1,48g C. 14,8g B. 2,48 g D. 24,7 g

9. Trong mt bnh kn dung tch V lit c cha mt hn hp A gm hai kh l metan v axetilen. Hn hp A c t khi so vi hiro l 10,5. Nung nng A nhit cao metan b nhit phn mt phn (theo phng trnh ho hc: 2CH4 C2H2 +3H2) th thu c hn hp kh B. iu nhn nh no sau y l ng? A. Thnh phn % theo V ca C2H2 trong hn hp B khng thay i mi thi im phn ng. B. Trong hn hp A, thnh phn % ca metan l 50%. C. p sut ca hn hp kh sau phn ng ln hn p sut ban u. D. A, B, C u ng. 10. Cho hn hp cc ankan sau: pentan (tos 36oC), hexan (tos 69oC), heptan (tos 98oC), octan (tos 126oC), nonan (tos 151oC). C th tch ring tng cht trn bng cch no sau y: A. Chng ct li cun hi nc. B. Chng ct phn on. C. Chng ct p sut thp. D. Chng ct thng.

180

11. Sn phm chnh ca s cng hp hiroclorua vo propen l A. CH3CHClCH B. CH3CH2CH2Cl. C. CH2ClCH2CH3. D. ClCH2CH2CH3 12. c im cu to ca pht etilen l: A. tt c cc ngt u nm trn mt mt phng, cc obitan ngt C lai ho sp2, gc lai ho 1200.. B. c lin kt i gia hai ngt C, trong c mt lin kt bn v mt lin kt km bn. C. lin kt c to thnh bi s xen ph trc sp2- sp2, lin kt hnh thnh nh s xen ph bn p - p. D. c A, B, C ng. 13. t chy hon ton 5,6 gam mt anken A th kh trong nhng iu kin bnh thng, c t khi so vi hiro l 28 thu c 8,96 lit kh cacbonic(ktc). Cng thc cu to ca A l: A. CH2=CH-CH2CH3 B. CH2=C(CH3)CH3 C. CH3CH=CHCH3 D. c A, B, C ng . 14. Xicloankan c phn ng cng m vng trong s cc cht sau l: A. Xiclopropan. B. Xiclobutan. C. Xiclopentan. D. C A, B . 15. Etilen ln cc tp cht SO2, CO2, hi nc. Loi b tp cht bng cch sau: A. Dn hn hp qua dd brom d. B. Dn hn hp qua dd natri clorua d, C. Dn hn hp ln lt qua bnh cha dd NaOH d v bnh cha dd H2SO4 c. D. Dn hn hp ln lt qua bnh cha dd brom d v bnh cha dd H2SO4c. 16. Sn phm chnh ca phn ng trng hp buta-1,3-ien l:
-CH2-- CHCH
CH2
n

-CH2-CH-CH-CH2-

C. D. Phng n khc

17. C bn cht etilen, propin, buta-1,3-ien, benzen. Xt kh nng lm mt mu dd brom ca bn cht trn, iu khng nh no l ng? A. C bn cht u c kh nng lm mt mu dd brom. B. C ba cht c kh nng lm mt mu dd brom. C. C hai cht c kh nng lm mt mu dd brom. D. Ch c mt cht c kh nng lm mt mu dd brom. 18. Hy chn mt dy cc cht trong s cc dy cht sau iu ch hcht nitrobenzen: A. C6H6, ddHNO3 c B. C6H6, ddHNO3 c, ddH2SO4c C. C7H8, ddHNO3 c D. C7H8, ddHNO3 c, ddH2SO4c 19. Tnh cht ho hc c trng ca dy ng ng ankan l: A. Tham gia phn ng oxi ho hon ton (chy) to ra cacbonic v nc. B. Tham gia phn ng th theo c ch gc t do. C. Tham gia phn ng crackinh. D. Tham gia phn ng oxi ho khng hon ton. 20. Dng dd brom (trong nc) lm thuc th, c th phn bit cp cht no sau y: A. metan v etan. C. etilen v propilen. brom trong nc ? A. CH CH, CH2 =CH2, CH4, C6H5CH=CH2. CH, CH2 = CH2, CH4, C6H5CH3. CH, CH2=CH2, CH2=CHCH= CH2, B. CH C. CH B. toluen v stiren. D. etilen v stiren.

21. Cc cht no sau y u lm mt mu dd

-CH2-CH=CH-CH2-

A.

B.

C6H5CH = CH2.

181

D. CH

CH, CH2 = CH2, CH3 CH3,

C6H5CH = CH2. 22. Ch s octan l mt ch s cht lng ca xng, c trng cho kh nng chng kch n sm. Ngi ta quy c iso octan c ch s octan l 100, cn n-heptan c ch s octan l 0. Xng 92 c ngha l loi c kh nng chng kch n tng ng hn hp 92% iso octan v 8% n-heptan. Trc y, tng ch s octan ngi ta thm ph gia tetra etyl ch (Pb(C2H5)4), tuy nhin ph gia ny lm nhim mi trng, nay b cm s dng. Hy cho bit hin nay ngi ta s dng cht ph gia no lm tng ch s octan? A. Metyl tert butyl ete. B. Metyl tert etyl ete. C. Toluen. D. Xylen. 23. tch ring tng kh tinh khit ra khi hn hp gm propan, propen, propin ngi ta s dng nhng phn ng ho hc c trng no sau y? A. Phn ng th ngt H ca ankin-1. B. Phn ng cng nc c xc tc axit ca anken. C. Phn ng tch nc ca ancol ti to anken. D. A, B, C ng. 24. Cho s phn ng: n-hexan xiclohexan + hiro Bit nhit to thnh ca n-hexan, xiclohexan v hiro ln lt l 167kJ, 103kJ v 435,5 kJ.mol. Nhn nh no v phn ng ng vng n-hexan l ng? A. H > 0. B. H < 0. C. Nhit tng cn bng hh chuyn sang chiu thun. D. Tt c cc nhn nh trn u sai. 25. Trong phng th nghim c th iu ch mt lng nh kh metan theo cch no sau y? A. Nung axetat natri khan vi hn hp vi ti xt. B. Phn hu ym kh cc hcht hu c. C. Tng hp t C v H.

D. Crackinh n-hexan. 26. C hai ng nghim, mi ng cha 1ml dd brom trong nc c mu vng nht. Thm vo ng th nht 1ml n-hexan v ng th hai 1ml hex-1-en. Lc u c hai ng nghim, sau yn hai ng nghim trong vi pht. Hin tng quan st c l: A. c s tch lp cc cht lng c hai ng nghim. B. mu vng nht vn khng i ng nghim th nht. C. nghim th 2 c 2 lp cht lng u khng mu. D. A, B, C ng. 27. iu ch etilen trong phng th nghim t C2H5OH, xc tc H2SO4 c nhit trn 1700C thng ln cc oxit nh SO2, CO2. Chn mt trong s cc cht sau lm sch etilen: A. Dd brom d. B. Dd natri hiroxit d. C. Dd natri cacbonat d. D. Dd kali pemanganat long d. 28. Ch no sau y cn tun theo iu ch etilen trong phng th nghim t C2H5OH, xc tc H2SO4 c nhit trn 1700C? A. Dng mt lng nh ct hoc bt vo ng nghim cha C2H5OH, xc tc H2SO4 c trnh hn hp si qu mnh, tro ra ngoi ng nghim. B. Khng thu ngay lng kh thot ra ban u, ch thu kh khi dd phn ng chuyn sang mu en. C. Khi dng th nghim phi tho ng dn kh trc khi tt n cn trnh nc trn vo ng nghim gy v, nguy him. D. A, B, C u ng.

182

CHNG XIV. CC DN XUT HIDROCACBON I. Dn xut halogen ca hirocacbon no

1. Cu to Do m in ca nguyn t halogen (X) ln nn mi lin kt C-X b phn cc ng k v nguyn t X linh ng d tham gia phn ng. Theo chiu t Cl Br I linh ng ca nguyn t X trong phn t dn xut tng ln. Cch gi tn: Theo danh php th. V d

2. Tnh cht vt l Ba cht CH3Cl, CH3Br, C2H5Cl l cht kh. Cc cht khc l cht lng, rn. u khng mu. Khng tan trong nc, d tan trong cc dung mi hu c. 3. Tnh cht ho hc a) Phn ng thu phn trong mi trng kim:

b) Phn ng tch HX:

c) Tc dng vi NH3

183

d) Tc dng vi Na

4. iu ch Phn ng th ca halogen vo hirocacbon no. Phn ng cng HX vo hirocacbon cha no. Phn ng gia HX v ru (c H2SO4 )

5. Gii thiu mt s cht a) CH2Cl CH2Cl (icloetan) l cht lng, dng ho tan nha, cht bo. b) CHCl3 (clorofom) l cht lng, dng lm dung mi, gy m. c) CCl4 (tetraclorua cacbon) l cht lng, dng lm dung mi ho tan cao su, cht bo, du m. d) Freon - 12 (CCl2F2) l cht kh, khng mu, khng mi, khng chy, khng c. Dng lm cht sinh hn trong my lnh. Tuy vy, n c nhc im ln l ph hu tng ozon bo v Tri t, cho nn ngi ta ang tm cch hn ch sn xut v s dng n.

II. Dn xut halogen ca hirocacbon cha no

1. Cu to phn t Nguyn t X (halogen) c th nh vo C ni i hoc nguyn t C khc. V d, ng vi CTPT C3H5Cl c 3 cht.

v CH2 = CH CH2 Cl C lin kt bi (i hoc ba) trong phn t. 2. Tnh cht ho hc Phn ng cng v phn ng trng hp:

3. Phn ng trao i ca nguyn t halogen Nguyn t X linh ng v d tham gia phn ng trao i - d b thu phn khi c mt kim.

184

III. Ngun hirocacbon trong thin nhin

Trong thin nhin c ba ngun cung cp hirocacbon l: kh thin nhin, du m v than . 1. Kh thin nhin Thnh phn ch yu ca kh thin nhin l metan (90 - 98%), cn li l eta, propan, butan v mt s ng ng cao hn, ngoi ra cn mt lng nh H2S, N2, ng dng: * Dng lm nhin liu * Dng lm nguyn liu ho hc iu ch hiro, axetilen, cao su nhn to, cht do, nhiu cht tng hp khc. V d: T axetilen c th tng hp nhiu cht khc. 2. Du m 2.1. Thnh phn ca du m. Du m l cht lng c snh, mu nu sm, c mi c trng, nh hn nc. Du m nm trong nhng ti du su di t. Du m l hn hp hirocacbon c th thuc cc loi: no mch h, vng no, thm. Ngoi ra, cn cha nhng lng nh cc cht hu c khc trong phn t c O, N, S Trong du m thnh phn hirocacbon lng l ch yu, c ho tan hirocacbon kh v rn. 2.2. Cc sn phm chng ct du m a) Sn phm nh ca du m gm: Khi chng ct phn on du m thu c cc sn phm nh ghi bng sau: Tn phn Nhit si, S C trong ng dng o on C phn t Kh < 40 C1 - C4 Nhin liu, nguyn liu THHC. Xng nh 40 - 200 C5 - C11 Nhin liu, dung mi Ligorin 120 - 240 C8 - C11 Nhin liu, dung mi Du thp 150 - 310 C12 - C18 Nhin liu, thp sng Du nng 300 - 450 Nhin liu, ng c iezen C15 Phn cn li ca du m sau khi chng ct sn phm nh gi l mazut. Chng phn on mazut thu c: + Du nhn: bi trn. + Vazlin: bi my. + Parafin: lm nn thp sng. + Cui cng l hc n dng lm nha ri ng. b) Crackinh du m Crackinh l qu trnh "b gy" phn t hirocacbon mch di (bng nhit v bng xc tc) thnh cc hirocacbon mch ngn hn. V d:

185

C 2 phng php crackinh Crackinh bng nhit: Thc hin 500 - 600oC, p sut vi chc atm. Xng thu c theo phng php ny cha nhiu anken. Crackinh bng xc tc: Thc hin nhit thp hn, cht xc tc thng dng l nhm silicat. Xng thu c bng phng php crackinh ny c cht lng cao v cha nhiu ankan mch nhnh, xicloanken v aren. 3. Than Khi nung nng than ln khong 1000o C trong iu kin khng c khng kh, cc hp cht hu c ln trong than bay ra, cn li than cc. Hi bay ra khi chng than c ngng t v phn tch thnh: 3.1. Kh l cc: H2, CH4, oxit cacbon, NH3, N2, C2H4, 3.2. Nha than : l cht lng nht, mu thm, khi chng phn on thu c. Du nh (nhit si < 170oC) cha hirocacbon thm. Du trung (nhit si = 170 - 230oC) cha phenol, naphtalen, piriin Du nng (nhit si = 230 - 270oC) cha naphtalen v cc ng ng ca n, cresol, Du antraxen (nhit si = 270 - 360oC) cha antraxen, phenantren. Cn li (khong 60%) l nha than , dng ri ng, lm vt liu xy dng. 3. Nc amoniac Ho tan NH3 v cc mui amoni nh (NH4)2CO3, NH4Cl,

186

CHNG XV. ANKOL, PHENOL, ETE

A. ANKOL I. Cng thc - cu to - cch gi tn
1. Cng thc tng qut R(OH)n vi n 1. R l gc hirocacbon c bit ru no, mch thng, mt ln ru c CTPT : CnH2n+1OH. 2. Cu to Nhm hiroxyl OH vi mi lin kt O - H phn cc ng k. Gc R c th l mch h no hay cha no hoc mch vng. V d: CH3 OH, CH2 = CH CH2 OH, C6H5 CH2 OH. Nhm OH c th nh vo nguyn t C bc 1, bc 2, bc 3 to thnh cc ru tng ng bc 1, bc 2, bc 3. V d:

Ru khng bn khi: + Nhiu nhm OH cng nh vo 1 nguyn t C. + Nhm OH nh vo nguyn t C c ni i. V d:

Hin tng ng phn l do: + Mch C khc nhau. + V tr ca cc nhm OH khc nhau. + Ngoi ra ru n chc cn ng phn l ete oxit R O R'. V d: Cht n gin C3H8O c 3 ng phn.

3. Cch gi tn a) Tn thng dng: Tn ru = Tn gc hirocacbon no tng ng + ic.

187

V d: CH3 CH2 OH ru etylic b) Tn hp php Tn ru = tn hirocacbon no tng ng + ol.

II. RU - ROH
1. Tnh cht vt l i vi ru no, mch h, mt ln ru CnH2n+1OH : Khi n = 1 12 ; ru l cht lng, n > 12 l cht rn, nhit si ca ru cao hn ca hirocacbon no hay dn xut halogen c KLPT xp x v trong ru c hin tng lin hp phn t nh lin kt H, do s bay hi kh khn.

Tt c cc ru n chc u nh hn nc. Ba cht u (metanol, etanol, propanol) tan v hn trong nc l do khi ho tan ru vo nc, gia cc phn t ru v cc phn t nc hnh thnh lin kt hiro:

Sau tan gim nhanh khi n tng. 2. Tnh cht ho hc 2.1. Tc dng vi kim loi kim. Cc ancolat l cht rn, tan nhiu trong ru tng ng, b thu phn hon ton. 2.2. Phn ng este ho vi axit hu c v v c

Cc phn ng este ho u thun nghch, khng hon ton. Mun phn ng xy ra hon ton theo chiu thun phi dng H2SO4 c ht nc. Phn bit: Ru bc 1: phn ng chm, khng hon ton. Ru bc 2: phn ng rt chm. Ru bc 3: gn nh khng xy ra phn ng. 2.3. Phn ng tch nc To ete:

188

 To olefin:

2.4. Phn ng tch hiro: Cho hi ru qua bt Cu hay bt Fe nung nng. Ru bc 1 anehit. Ru bc 2 xeton.

2.5. Phn ng oxi ho khng hon ton (m du)

2.6. Ring ru etylic b ln men gim.

3. iu ch 3.1. Thu phn este v dn xut halogen

3.2. Cng H2O vo anken

3.3. Kh anehit v xeton

3.4. Cho glucoz ln men c ru etylic

189

4. Gii thiu mt s ru mt ln ru 4.1. Ru metylic CH3OH L cht lng, khng mu, nh hn nc, tan v hn trong nc, c mi c trng, nhit si = 65oC. Rt c: ung phi d m, ung nhiu d cht. Dng iu ch anehit fomic, tng hp cht do, lm dung mi. iu ch: + Tng hp trc tip:

+ Bng cch chng g 4.2. Ru etylic CH3 CH2 OH L cht lng, nh hn nc, tan v hn trong nc, c mi thm, nhit si = o 78 C. C ng dng rt ln trong thc t: ch to cao su v mt s cht hu c tng hp khc nh este, axit axetic, ete lm dung mi ho tan vecni, dc phm, nc hoa. 4.3. Ru butylic C4H9OH C 4 ng phn l nhng cht lng, t tan trong nc hn 3 cht u dy ng ng. C mi c trng. 4.4. Ru antylic CH2 = CH CH2OH L cht lng khng mu, mi xc, nhit si = 97oC c dng sn xut cht do. Khi oxi ho ch ni i to thnh glixerin:

iu ch i t propilen

5. Ru nhiu ln ru

5.1. Phn ng c trng Do c nhiu nhm OH trong phn t nn phn cc ca cc nhm O - H tng, nguyn t H y linh ng hn so vi ru 1 ln ru. Do vy ngoi nhng tnh cht chung ca ru, chng cn c nhng tnh cht ring ca ru nhiu ln ru: in hnh l phn ng ho tan Cu(OH)2 to thnh dd mu xanh lam.

190

5.2. Gii thiu mt s ru nhiu ln ru a) Etylenglicol CH2OH CH2OH L cht lng dng xiro, khng mu, khng mi, c v ngt, c, tan nhiu trong nc, nhit si = 197oC. iu ch: + i t etilen

Etylenglicol c th trng ngng vi iaxit to thnh polime dng lm si tng hp b) Glixerin CH2OH CHOH CH2OH L cht lng dng xiro, khng mu, khng mi, c v ngt, tan nhiu trong nc, nhit si = 190oC Phn ng este ho vi HNO3 (khi c mt H2SO4):

Nitroglixerin l cht lng nh du, rt c, km bn, khi va chm mnh gy n. Dng lm thuc n iamit iu ch: + X phng ho cht bo. + Ln men glucoz khi c mt NaHSO3

191

+ Tng hp t propilen

ng dng: + Dng sn xut thuc n nitroglixerin. + Trong sn xut thc phm, dc phm, hng liu, thuc da, vi, mc, kem nh rng.

B. PHENOL
1. Cu to phn t ca phenol Phenol l dn xut ca hirocacbon thm trong mt hay nhiu nguyn t H ca nhn benzen c thay th bng nhm OH. V d:

y ch xt mt cht tiu biu l C6H5 OH. Trong phn t phenol c hiu ng lin hp (+C) : My electron ca cp e khng tham gia lin kt trong nguyn t O b dch chuyn v pha nhn benzen: kt qu lm tng phn cc ca lin kt O H. Nguyn t H linh ng, d tch ra lm phenol c tnh axit. Mt khc, do hiu ng lin hp dng (+C) ca nhm OH lm mt e cc v tr ortho v para trn nhn benzen tng ln, do phn ng th vo cc v tr ny d hn benzen.

2. Tnh cht vt l Phenol l cht tinh th khng mu, nhit nng chy = 42oC. nhit thng, phenol t tan trong nc, khi un nng tan tng ln. to > 70oC tan v hn vo nc. Phenol tan nhiu trong ru, ete, clorofom, Phenol c, c tnh st trng, lm bng da. 3. Tnh cht ho hc Do nh hng ca nhn benzen n nhm OH lm phenol c tnh axit, nhng tnh axit rt yu (yu hn axit H2CO3). 3.1. Phn ng nhm OH a) Tnh axit

192

* Vi kim loi kim to thnh phenolat: * Phn ng trung ho vi hiroxit ca kim loi kim. Phenolat tc dng vi axit (k c axit yu) to li phenol b) Phn ng to ete v este T phenolat c th to thnh ete v este V d:

3.2. Phn ng nhn benzen a) Phn ng th (nh hng vo v tr ortho v para) d hn so vi benzen v hirocacbon thm: + Vi nc Br2: nhit thng, khng cn xc tc.

+ Vi HNO3:

Axit picric l axit mnh, dng lm thuc n. b) Phn ng trng ngng vi fomanehit:

c) Phn ng cng:

4. iu ch phenol v ng dng 4.1. Tch t nha chng than . 4.2. i t benzen.

193

4.3. ng dng Phenol c dng lm thuc st trng, dit nm mc, ch to thuc nhum, dc phm, thuc dit c di, ch to t tng hp (poliamit) v cht do (nha bakelit) 5. Ru thm Cng thc: C6H5 R OH. Trong R l gc hirocacbon mch h. C6H5 CH2OH C6H5 CH2 CH2OH (ru benzylic) (ru phenyletylic) C hai u l cht lng, t tan trong nc, tan c trong mt s dung mi hu c nh ru etylic, ete, axeton, C 2 u tham gia phn ng nh ru no, mch h, bc nht mt ln ru.

C. ETE
1. Cng thc Ete l dn xut ca ru khi thay th H trong nhm OH bng mt gc hirocacbon. R O R' Tn gi ca ete = Tn hai gc hirocacbon + ete Gc R c gi theo th t ch ci u. V d: CH3 O CH2 CH3 : etyl metyllete. C2H5 O C2H5 : ietylete. 2. Tnh cht Ete khng c nguyn t H linh ng nn khng c phn ng c trng ca ru. Ete khng tc dng vi nc to li ru. imetylete (CH3 O CH3) l cht kh (nhit si = - 23,7oC), t tan trong nc. ietylete l cht lng, nhit si = 36oC, l dung mi rt tt ho tan cht bo v cc cht hu c. ietylete tinh khit c dng lm thuc m trong y hc.

194

BI TP
1: Cht... l ru bc hai.
CH3 H3C H2C CH2 OH
H3C H3C CH3 OH

8. Hp cht thm X c cng thc phn t l C7H8O. X c s ng phn l A. 2. C. 4. B. 3. D.5.

A. CH3 - CH2 - OH
OH H3C HC CH3

B.

C.

D.

2. Sn phm chnh ca phn ng cng nc vo propen l A. CH3CH2CH2OH. B. CH3OCH2CH3. v phenol ch cn dng A. NaOH v CO2. B. Na v nc brom. C. Na v Br2, Fe. D. Na v NaOH. C. CH3CH(OH)CH3. D. HOCH2CH2CH2OH.

3. nhn bit 3 cht lng: benzen, metanol

4. C cc cht C2H5OH, CH3OH, CH3OCH3, C4H9OH. Dy cc cht c sp xp theo chiu nhit si tng dn l: A. C2H5OH, CH3OCH3, C4H9OH, CH3OH. B. CH3OH, C2H5OH,C4H9OH,CH3OCH3. C. CH3OCH3, CH3OH, C2H5OH,C4H9OH. D. C4H9OH, C2H5OH, CH3OH, CH3OCH3. 5.Sn phm chnh ca phn ng tch nc t 2 - Metyl butanol - 2 l A. 2 - Metyl buten 1. C. 3 - Metyl buten 2. B. 2 - Metyl buten 2. D. 3 - Metyl buten 1. 6. Cho 11 gam hn hp gm hai ru no n chc k tip nhau trong dy ng ng tc dng ht vi Na thu c 3,36 lt kh H2 (o ktc). Cng thc phn t ca 2 ru l A.CH4O v C2H6O. C.C2H6O v C3H8O. 7. Cho cc cht : 1.dd brom 3.ddHCl A. 1, 2, 3. C. 2, 3, 4. 2. Na 4. dd NaOH B. 1, 3, 4. D. 1, 2, 4. B. CH4O v C2H5O. D. CH3O v C2H6O.

Phenol c th tc dng c vi cc cht sau:

9. Cho cc cht: 1.HOCH2- CH2OH; 2.HOCH2- CH2 CH2OH; 3.HOCH2-CHOH- CH2OH; 4. CH3- CHOH CH2OH; 5.CH3-CH2-O- CH2CH3 ; Nhm cc cht phn ng c vi Na l A. 1, 3, 5. B.1, 2, 5. C. 1,2, 3, 5. D.1, 2, 3.4. 10. Cho cc cht: 1.HOCH2- CH2OH; 2.HOCH2- CH2 CH2OH; 3.HOCH2-CHOH- CH2OH; 4. CH3- CHOH CH2OH; 5.CH3-CH2-O- CH2CH3 ; Nhm cc cht phn ng c vi Cu(OH)2 l A. 1, 3, 5. B.1, 3, 4. C. 1,2, 3, 5. D.1, 2, 3.4. 11. Etilenglicol v glixerin l A. ru bc hai v bc ba. B. ng ng. C. ru a chc. D. ng phn. 12. Th t tng dn nhit si ca cc cht C2H5OH (X); CH3OCH3 (Y); HCOOH (Z) nh sau: A. X, Y, Z B. Z, X, Y C. Y, X, Z D. Y, Z, X 13. S CTCT ca ru C4H10O l: A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 14. Mu tm xanh xut hin khi cho: A. Cu(OH)2 vo dd lng trng trng. B. I2 vo tinh bt C. Cu(OH)2 vo glixerin D. Cu(OH)2 vo dd axit axetic 15. Nhit si ca ru etylic ln hn ca imetyl ete l do lin kt hiro c hnh thnh gia A. Ru v nc B. Cc phn t ru C. Cc phn t ete D. Ete v nc 16. Phenol khng phn ng c vi cht no trong cc cht sau: A.Dd Br2 B.Dd NaOH C.Dd HCl D.Na 17.Trong nhng ru sau, ru no tch nc (Xt H2SO4 c, 180oC) c duy nht 1 Anken A.Butanol-2 C.3-Metyl butanol-2 B.Pentanol-3 D.2-Metyl propanol-1

195

18. phn bit 2 cht Glixerin v Propanol-2 c th dng cht no: A. HCB.NaOH C. CuOD.Cu(OH)2 19.Trong nhng cng thc ca ru di y, cng thc no vit ng: A. CnH2n-1(OH)3B.CnH2n(OH)3 C. CnH2nOHD.CH3-CH(OH)2 20. Anken no trong cc Anken di y khi tc dng vi nc (xc tc H2SO4 long) s thu c duy nht mt ru: A.Propen B.Butadien-1 C.Buten 2 D.2 Metyl propen 21.Khi t chy hon ton 1 ru m sn phm thu c c s mol nc ln hn s mol CO2 th ru l: A. B. C. D. Ru no n chc Ru no Ru n chc c 1 kin kt i Ru thm

26. Cc cht no sau y l ng ng ca nhau? (1) (3) A. (1), (2) C.(1), (4) c. A. nhm hyroxyl. B. nhm hyroxyl lin kt vi nguyn t C nhnh ca hyrocacbon thm. C. nhm hyroxyl lin kt trc tip vi nguyn t C ca vng bengen D. nhm hyroxyl lin kt vi gc phenyl 28. Cng thc no di y l cng thc ca ru no mch h? A. CnH2n+2 C. CnH2n+1OH B. CnH2n+2-x(OH)x D. CnH2n+2Ox B.(2), (3) D.(2), (4) (2) (4)

27. Phenol l hp cht m phn t ca chng

22. Bc ca ru l: A. S nhm OH trong phn t ru B. Ho tr ca nguyn t C m nhm -OH lin kt C. Bc ca nguyn t C m nhm OH lin kt D. S nguyn t C trong phn t ru 23. X l mt ru no. Khi t chy hon ton 1 mol X cn 3,5 mol Oxy. Chn cng thc ng ca X: A. C2H4(OH)2 B. C3H6(OH)2 D. C3H5(OH)3 C. C3H7OH 24. Hp cht no sau y va tc dng vi Na, va tc dng vi Cu(OH)2 nhit thng? A. B. C. HO
CH2 CH2 CH2 OH

29. Oxi ho mt ru n chc bng oxi khng kh nhit cao c xc tc Cu c anehit n chc. Ru n chc ban u l. A. Ru n chc bc 1 v bc 2. B. Ru n chc bc 3. C. Ru n chc bc 2. D. Ru n chc bc 1. 30. Cht hu c X c cng thc phn t C3H8O2 X tc dng vi Na gii phng kh H2 X ho tan Cu(OH)2 nhit phng to dd mu xanh lam. Cng thc cu to ca X l.
H2 C CH2 CH2 OH

CH3- CH2- CH2- OH

H2C CH2 OH OH

H2C HC

CH2 OH
CH3

A.

OH

B.

OH OH
H2C HC

D. CH3- CH2- OH 25. Hp cht hu c a chc l hp cht A. c nhiu nhm chc. B. c hai hay nhiu nhm chc khc nhau. C. c hai nhm chc ging nhau. D. c hai hay nhiu nhm chc ging nhau. C.

H2 C

CH2

OH OH

D.

OH OH

31. Glixerin phn ng c vi nhng cht no trong s cc cht sau? CH3COOH, Na, Na2CO3, HNO3, Cu(OH)2

196

A. B. C. D.

Na, Na2CO3, Cu(OH)2 CH3COOH, Na2CO3, Cu(OH)2 CH3COOH, Na, HNO3, Cu(OH)2 CH3COOH, Na, Cu(OH)2

Khi lng glucoz dng l: A. 420g C. 450g B. 435g D. 416g

39. Khi ln men 10 kg go np (c 80% tinh bt) vi hiu sut 80% thu c bao nhiu lt cn 960 (D = 0,807 g.ml)? A. 4,0 lt D. 4,5 lt 40. Ln men mt tn ng cha 65% tinh bt hiu sut phn ng ln men t 80% khi lng ancol etylic thu c l. A. 295,3 kg C. 300 kg B. 298 kg D. 297,6 kg B. 4,7 lt C. 5,1 lt

32. Nhng hp cht no sau y l ng ng ca nhau? 1. C6H5OH 3. C6H5CH2OH A. B. (1) v (2) (2) v (3) 2. CH3C6H4OH 4. C6H5OCH3 C. (1) v (4) D. (3) v (4)

33. Chn cc cht ph hp vi dy chuyn ho.

Fe t cao, P cao

dc d 2 X Cl Y ddNaOH 0 Z C 6 H 41. Mt ru c CTCT nh sau:

A.C6H6, C6H5Cl, C6H5Ona B. C. D. C6H6, C6H5Cl, C6H5OH C6H5OH, 6H5CH2Cl, C6H5CH2OH C6H6, C6H5Cl, C6H5OH

H3C

CH2

CH2

CH OH CH3

34. Cho dy chuyn ho sau.

H2O H 2 , Ni 2O CaC 2 H M N C 0 HgSO 4, t

Cht ph hp vi dy chuyn ho l. A. C2H2, CH2 = CH2, CH3 - CH2OH B. C2H2, CH3 - CHO, CH3 COOH C. C2H2, CH3 - CHO, CH3 - CH2 OH D. C2H2, C2H5OH, C2H4 35. Cht khng tc dng vi glixezin l: A. CH3C0OH B. Cu(OH)2 C. Na D. Na2C03 36. Trong nhng ru sau, ru no tch nc (H2S04 c, 1700C) c duy nht 1 anken? A. Butanol -2 B. 2-metyl - butanol-2 C. 3-metyl -butanol2 D. 2 metyl - propanol-1 37. iu ch ancol etylic t tinh bt phi vit ti thiu. A. 2 phng trnh; B. 4 phng trnh;

Tn gi quc t ca ru l: A. 3 Metylbutanol - 4. B. 2 Metylbutanol - 1. C. 2 Etylpropanol - 1. D. 2 Metylpentanol - 1. p n: B 42. X v Y l hai cht hu c c CTPT l: C4H10O. Tch mt phn t H2O t mt phn t X hay Y u cng to ra duy nht mt anken Z. CTCT ca X v Y l:
CH3 H3C C CH3 CH3 H3C C CH3 OH OH

A.

, CH3-CH(CH3)-CH2OH

B. , CH3CH2CH2CH2OH C.CH3CH2CH2CH2OH,CH3-CH(CH3)-CH2OH D. CH3CH2-O-CH2CH3, CH3CH2CH2CH2OH 43. Y l cht hu c thm c CTPT l: C7H8O. Y khng tc dng vi Na, khng tc dng vi dd NaOH. CTCT ca Y l:
OH
O CH3

A.
CH2 OH

B.H3C
OH

C. 6 phng trnh; D. 8 phng trnh 38. Ngi ta iu ch ru etylic bng phng php ln men glucoz gi s phn ng xy ra hon ton nu thu c 230g ru etylic th: C. D.

CH3

197

44. Cho 2 phng trnh phn ng sau: (1a ), H 2 SO4 dac C2H4 + H2O a) C2H5 OH (1b ), H 2 SO 4 dac b) 2C2H5 OH C2H5 OC2H5+ H2O iu kin v nhit dng cho hai phn ng (1a) v (1b) ln lt l: A. t0<1400c, t0<1400c. B. t0<1400c, t0 1700c. C. t0 1700c, t0<1400c. D. t0 1700c, t0 1700c. 45. Cho s phn ng sau: a) C2H5Cl b)

(1a) +dd NaOH d

(X)

Cl (1b) NaOH dac, du

CTCT ca hai cht X, Y ln lt l:
OH

(Y)

A. C2H5OH,
ONa

A. Na, NaOH, HCl. B. Na, dd Br2, HCl. C. Na, NaOH, dd Br2. D. Na, dd Br2, HCl. 51. un nng 13,6 gam hn hp gm hai ru no n chc k tip nhau trong dy ng ng vi H2SO4 c trn 1700C thu c 0,25 mol hn hp hai anken tng ng. Gi s cc phn ng xy ra hon ton v ch theo hng to ra anken. CTPT ca hai ru trong hn hp u l: A. CH3OH, C2H5OH. B. C2H5OH, C3H7OH. C. C3H7OH, C4H9OH. D. C3H5OH, C4H7OH. 52. A v B l hai ng phn mch h c cng CTPT C3H6O. A tc dng vi Na gii phng H2. B c phn ng trng bc. CTCT ca A, B ln lt l: A. CH3COCH3, C2H5CHO. B. C2H5CHO, CH2= CH-CH2-OH. C. CH2= CH-CH2-OH, C2H5CHO. D. CH2= CH-CH2-OH, CH3COCH3. 53. X l hp cht hu c c CTPT C4H8O. X tc dng vi dd AgNO3.NH3 to ra Ag. X tc dng vi H2 nhit cao to ra ru Y c mch nhnh. CTCT ca X, Y ln lt l:
OH
H3C HC C CH3 H2 O

B. C2H5OH,
ONa

A.

OH

H3C C C OH H H2

C. C2H5ONa, 46. un nng 15 gam mt ru n chc vi H2SO4 c trn 1700C thu c 0,25 mol mt anken tng ng. Gi s phn ng xy ra hon ton v ch theo hng to ra anken. CTPT ca ru l: A. CH3OH. B. C2H5OH. C. C3H7OH. D. C3H5OH. 47. Cho 10,1 gam hn hp gm hai ru no n chc k tip nhau trong dy ng ng tc dng hon ton vi Na d thu c 0,125 mol kh H2. CTPT ca hai ru trong hn u l: A. C3H5OH, C4H7OH B. C2H5OH, C3H7OH. C. C3H7OH, C4H9OH. D. CH3OH, C2H5OH. 48. un nng hn hp hai ru CH3OH, C2H5OH vi H2SO4 c 1400C c th thu c ti a: A. 1 ete B. 2 ete C. 3 ete. D. 4 ete. 49. Trong cng nghip, t ru etylic iu ch ra butaien -1,3 ri trng hp butaien-1,3 to ra cao su Buna. (Gi s hiu sut ca c qu trnh l 80%). iu ch c 27 kg cao su Buna th khi lng C2H5OH cn dng l: A. 57,5 kg. C. 46,0 kg. B. 36,8 kg. D. 55,7 kg. 50. Trong s cc cht: Na, NaOH, dd Br2, HCl. Phenol tc dng c vi

D. C2H5ONa, B. CH3-CH2-CH2-CHO,

H H3C C C OH H2 C CH 3 H2

CH3 H3C
C.

H OH H3C C CH2OH CH3

CH3

CH3 H3C
D.

CHO CH3

H H3C C C OH H2 C CH 3 H2

54. Ru l nhng hp cht hu c m phn t A. c mt hay nhiu nhm hiroxyl lin kt vi gc hirocacbon. B. c kh nng tc dng vi Na gii phng hiro. C. c mt nhm hiroxyl lin kt vi gc hirocacbon. D. c kh nng b oxi ho to ra anehit. 55. Trong dy ng ng ca ancol etylic, khi s nguyn t cacbon tng t hai n bn, tnh tan trong nc ca ancol gim nhanh. L do no sau y l ph hp? A. Lin kt hiro gia ancol v nc yu.

198

B. Gc hirocacbon cng ln cng k nc. C. Gc hirocacbon cng ln cng lm gim linh ng ca hiro trong nhm OH. D. B, C ng. 56. nh hng ca nhm OH n nhn benzen v ngc li c chng minh bi: A. Phn ng ca phenol vi dd NaOH v nc brom. B. Phn ng ca phenol vi nc brom v dd NaOH. C. Phn ng ca phenol vi Na v nc brom. D. Phn ng ca phenol vi dd NaOH v anehit fomic. 57. Cc ru bc 1, 2, 3 c phn bit bi nhm OH lin kt vi nguyn t C c: A. S th t trong mch l 1, 2, 3. B. S obitan p tham gia lai ho l 1, 2, 3. C. S nguyn t C lin kt trc tip vi l 1, 2, 3. D. A, B, C u sai. 58. Chn li gii thch ng cho hin tng phenol t tan trong nc lnh, nhng tan tt trong nc c ho tan mt lng nh NaOH? A. Phenol to lin kt hiro vi nc. B. Phenol to lin kt hiro vi nc to kh nng ho tan trong nc, nhng gc phenyl k nc lm gim tan trong nc ca phenol. C. Phenol to lin kt hiro vi nc to kh nng ho tan trong nc, nhng gc phenyl k nc lm gim tan trong nc lnh ca phenol. Khi nc c NaOH xy ra phn ng vi phenol to ra phenolat natri tan tt trong nc. D. Mt l do khc. 59. Glixerol phn ng vi Cu(OH)2 to dd mu xanh lam, cn etanol khng phn ng v: A. linh ng ca hiro trong nhm OH ca glixerol cao hn. B. nh hng qua li ca cc nhm OH. C. y l phn ng c trng ca ru a chc vi cc nhm OH lin k. D. C A, B, C u ng. 60. Khi lm khan ru etylic c ln mt t nc c th s dng cch no sau y:

A. Cho CaO mi nung vo ru. B. Cho CuSO4 khan vo ru. C. Ly mt lng nh ru cho tc dng vi Na, ri trn vi ru cn lm khan v chng ct. D. C A, B, C u ng. 61. Cho 1,24g hn hp hai ru n chc tc dng va vi Na thy thot ra 336 ml H2 (ktc) v m (g) mui natri. Khi lng mui natri thu c l: A. 1,93 g B. 2,93 g C. 1,9g D. 1,47g 62. Chia a(g)hn hp hai ru no, n chc thnh hai phn bng nhau. -Phn 1: t chy hon ton thu c 2,24l CO2( ktc) -Phn 2: Mang tch nc hon ton thu c hn hp hai anken.t chy hon ton hn hp hai anken ny thu c m(g)H2O. m c gi tr l: A. 0,18g B. 1,8g C. 8,1g D. 0,36g 63. Cho 2,84g mt hn hp hai ru n chc l ng ng k tip nhau tc dng va vi Na to ra 4,6g cht rn v V lt kh H2( ktc). V c gi tr l: A. 2,24lt B. 1,12lt C. 1,792lt D. 0,896lt 64. t chy hon ton a(g) hn hp hai ru A v B thuc dy ng ng ca ru metylic ngi ta thu c 70,4g CO2v 39,6g H2O. a c gi tr l: A. 3,32g B. 33,2g C. 16,6g D. 24,9g 65. t chy 1 ru a chc ta thu c H2O v CO2 c t l mol tng ng l 3:2. Vy l ru: A. C2H6O B. C3H8O2 C. C2H6O2 D. C4H10O2 66. A,B l hai ru no n chc k tip nhau trong dy ng ng. Cho hn hp gm 1,6g A v 2,3g B tc dng ht vi Na thu c 1,12lt H2( ktc). Cng thc phn t ca cc ru l: A. CH3OH v C2H5OH

199

B. C2H5OH, C3H7OH C. C3H7OH, C4H9OH D. C4H9OH, C2H11OH. 67. un 132,8g hn hp 3 ru no n chc vi H2SO4 c 1400C thu c hn hp cc ete c s mol bng nhau v c khi lng l111,2g. S mol ca mi ete trong hn hp l: A. 0,1 mol B. 0,2 mol C. 0,3 mol D. 0,4 mol 68. t chy hon ton m(g) hn hp X gm hai ru A v B thuc cng dy ng ng thu c 6,72l CO2( ktc) v 7,65g H2O. Mt khc khi cho m(g) hn hp X tc dng vi Na d ta thu c 2,8l H2( ktc). Bit t khi hi ca mi cht so vi hi u nh hn 40. Cng thc phn t ca A v B ln lt l: B. C2H6O, C3H8O A. C2H6O, CH4O C. C2H6O2, C3H8O2 D. C3H8O2, C4H10O2. 69. t chy hon ton 1 lng ru n chc A thu c 13,2g CO2 v 8,1g H2O. 1. Cng thc cu to ca A l: A. CH3OH B. C2H5OH C. C3H7OH D. C3H5OH 70. Hn hp X gm A, B l ng ng ca nhau. Khi cho 18,8g hn hp X tc dng vi Na kim loi d thu c 5,6l H2( ktc). CTCT ca B l: A. CH3OH B. C2H5OH C. C3H7OH. D. C3H5OH. 71. Cho 1,24g hn hp 2 ru n chc tc dng va vi Na thy thot ra 336 ml H2 ( ktc) v thu c m(g) mui khan. m c gi tr l: A. 1,93g B. 293g C.1,9g D. 1,47g. 72. Tch nc hon ton t hn hp X ta c hn hp Y gm cc olefin. Nu t chy hon ton X th thu c 1,76g CO2. Vy khi t chy hon ton Y th tng khi lng nc v CO2 to ra l: A. 2,9 B. 2,48g C. 1,76g D. 2,76g 73. Chia hn hp X gm hai ru n chc ng ng ca nhau thnh 2 phn bng nhau;

-Phn 1: t chy hon ton to ra 5,6lt kh CO2 ( ktc) v 6,3g H2O. -Phn 2: Tc dng ht vi Na th thy thot ra V lt kh H2( ktc). V c gi tr l: A. 1,12lt B. 0,56lt C. 2,24lt D. 1,68lt 74. Cho V lt ( ktc) hn hp kh gm 2 olepin lin tip trong dy ng ng hp nc (H2SO4 c xc tc) thu c 12,9g hn hp A gm 3 ru. un nng a trong H2SO4 c 1400C thu c 10,65g hn hp B gm 6 ete khan. Cng thc phn t ca hai anken l: A. C2H4, C3H6 B. C2H6, C3H8 C. C3H6, C4H8 D.C4H8, C5H10 75. Tch nc hon ton t hn hp X gm hai ru M v N ta c hn hp Y gm cc olefin. Nu t chy hon ton X th thu c 1,76g CO2. Vy khi t chy hon ton Y th tng khi lng nc v cacbonic to ra l: A. 2,94g B. 2,48g C. 1,76g D. 2,76g 76. Phng php no iu ch ru etylic di y ch dng trong phng th nghim? A. Cho hn hp kh etilen v hi nc i qua thp cha H3PO4.. B. Cho etilen tc dng vi dd H2SO4 long, nng. C. Ln men ng glucoz. D. Thu phn dn xut halogen trong mi trng kim. 77. t chy hon ton mt ete X n chc ta thu c kh CO2 v hi H2O theo t l mol

nH 2O nCO2

= 5 : 4. Ete X c to ra t:

A. Ru etylic B. Ru metylic v n propylic C. Ru metylic v iso propylic D. A, B, C u ng 78. Khi t chy ln lt cc ng ng ca mt loi ru ta nhn thy s mol CO2 v s mol H2O do phn ng chy to ra c khc nhau nhng t s

nH 2 O nCO2

l nh nhau. Cc ru

thuc dy ng ng no?

200

A. Ru no n chc. B. Ru khng no (c 1 lin kt i), n chc. C. Ru khng no (c mt lin kt ba), n chc. D. Ru khng no ( 2 lin kt i), n chc. 79. Nhit si ca C2H5OH cao hn ca C3H8 v: A) Gia cc phn t C3H8 c lin kt hidro B) Gia cc phn t C2H5OH c lin kt hidro C) Khi lng phn t ca C2H5OH ln hn khi lng phn t ca C3H8 D) Phn t C2H5OH to c lin kt hidro vi H2O 80. S lng cng thc cu to ng vi cng thc phn t C4H10O l: A. 4 B. 5 C. 6 D. 7 81. Tn quc t ng ca hp cht CH3CH(CH3)-CH(OH)-CH(C2H5)-CH3 l: A) 2,4-dimetylhexanol-3 B) 2-etyl-4-metylpentanol-3 C) 3,5-dimetylhexanol-3 D) 2-metyl-4-etylpentanol-3 82. Ru 25O c ngha l trong 1 lt ru ny c cha: A) 75 lt nc B) 0,25 lt ru 25O C) 0,75 lt nc D) 25 lt ru 83. S lng ru s thu c khi hidrat ho hn hp etilen v propen l: A. 2 B. 3 C. 4 D. Khng xc nh 84. un nng hn hp ru metylic v ru etylic vi H2SO4c 140OC c th thu c s te ti a l: A. 3 B. 2 C. 4 D. khng xc nh 85. S lng ru bc nht ng vi cng thc phn t C4H10O l: A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 86. Trn 3 lt etanol vi 5 lt nc thu c loi ru: A. 60O B. 40O O C. 37,5 D. 30O 87. S lng anken (khng k ng phn cistrans) s thu c khi hidrat ho hn hp etanol v butanol-2 l: A. 2 B. 3 C. 4 D. khng xc nh 88. un nng ru A vi H2S04 c nhit thch hp thu c anken B c t khi so vi A l 0,7 (hiu sut 100%) A l: A. C2H5OH B. C3H7OH D. C4H9OH C. CH3OH 89. Cht hu c X c cng thc phn t CxHy0, c Mx = 60 vc cng thc phn t ca X l:

A. CH40 B. C2H402 C. C2H60 D.C3H80 90. Cho propen tc dng vi H2O (trong dd H2SO4 long, un nh) thu c hn hp hai ru X, Y trong X l sn phm chnh cn Y l sn phm ph. CTCT ca X, Y ln lt l: A. CH3-CH2-CH2OH, CH3-CH(OH)-CH3. B. CH3-CH(OH)-CH3,CH3-CH(OH)-CH2-CH3. C. CH3-CH(OH)-CH3, CH3-CH2-CH2OH. D. CH3-CH(OH)-CH2-CH3, CH3-CH2-CH2OH. 91. Cho dy bin ho sau: Buten-1

+HCl

(X)

+dd NaOH, t0

Butanol-2 H2SO4,0c (Y) 170 (Sn phm chnh) Trong dy bin ho trn, cht (X), (Y) c CTCT ln lt l: A. CH3-CH2-CH2-CH2Cl, CH3-CH=CH-CH3. B. CH3-CHCl-CH2-CH3, CH3-CH=CH-CH3. C. CH3-CH2-CHCl-CH3, CH2=CH-CH2-CH3. D. CH3-CH2-CH2-CH2Cl, CH2=CH-CH2-CH3. 92. X l cht hu c c CTPT l: C3H8O. X tc dng vi Na gii phng ra kh H2. Oxi ho nh X bng CuO nhit cao to ra anehit Y. CTCT ca X, Y ln lt l: A. CH3-CH(CH3)-OH, CH3-CH2-CH=O. B. CH3-O-CH2CH3, CH3-CH2-CH=O. C. CH3CH2CH2OH, CH3CH2CH2CH=O D. CH3CH2CH2OH, CH3-CH2-CH=O 93. X l cht hu c thm c CTPT l: C7H8O. X tc dng vi Na gii phng ra kh H2. X khng tc dng vi dd NaOH. CTCT ca X l:
O CH3

H3C

OH
OH

A.

B.

C.

CH2OH

D.

CH3

94. phn bit gia glixerin v ru etylic, ngi ta c th dng: A) Na kim loi B) K kim loi C) CuO D) Cu(OH)2 95. Ancol 3-metyl- buta-2-ol c cng thc cu to no sau y?

201

A. CH3 C
CH3 H H B. CH3 C C

H2 C

H2 C

OH

CH3

CH3 CH3

OH

C. CH3 C
CH3
H

H C OH
CH3

CH3

D. CH3 C
CH3

C OH

CH3

96. Trong dy ng ng ca ancol etylic, khi s nguyn t cacbon tng t hai n bn, tnh tan trong nc ca ancol gim nhanh. L do no sau y l ph hp? A. Lin kt hiro gia ancol v nc yu. B. Gc hirocacbon cng ln cng k nc. C. Gc hirocacbon cng ln cng lm gim linh ng ca hiro trong nhm OH. D. B, C ng. 97. Xp theo th t phn cc tng dn ca lin kt OH trong phn t ca cc cht sau: C2H5OH (1), CH3COOH (2), CH2=CHCOOH (3), CH3C6H4OH (5), C6H5OH(4), C6H5CH2OH (6) l:

B. S orbitan p tham gia lai ho l 1, 2, 3. C. S nguyn t C lin kt trc tip vi l 1, 2, 3. D. A, B, C u sai. 100. Tch nc hon ton t hn hp X gm hai ru M v N ta c hn hp Y gm cc olefin. Nu t chy hon ton X th thu c 1,76g CO2. Vy khi t chy hon ton Y th tng khi lng nc v cacbonic to ra l: A. 2,94g B. 2,48g C. 1,76g D. 2,76g 101. Tnh cht baz ca metylamin mnh hn ca anilin v: A. Khi lng mol ca metylamin nh hn. B. Nhm metyl lm tng mt e ca nguyn t N. C. Nhm phenyl lm gim mt e ca nguyn t N. D. B v C ng. 102. Axit fomic c phn ng trng gng v trong phn t: A. c nhm chc anehit CHO. B. c nhm chc cacboxyl COOH .
O

A. (1) < (6) < (5) < (4) < (2) < (3). B. (6) < (1) < (5) < (4) < (2) < (3). C. (1) < (2) < (3) < (4) < (5) < (6). D. (1) < (3) < (2) < (4) < (5) < (6). 98. nh hng ca nhm OH n nhn benzen v ngc li c chng minh bi: A. Phn ng ca phenol vi dd NaOH v nc brom. B. Phn ng ca phenol vi nc brom v dd NaOH. C. Phn ng ca phenol vi Na v nc brom. D. Phn ng ca phenol vi dd NaOH v anehit fomic. 99. Cc ru bc 1, 2, 3 c phn bit bi nhm OH lin kt vi nguyn t C c: A. S th t trong mch l 1, 2, 3.

C. c nhm cabonyl D. l do khc. 103. Cc amin c sp xp theo chiu tng ca tnh baz l dy: A. C6H5NH2, CH3NH2, (CH3)2NH2. B. CH3NH2, (CH3)2NH2, C6H5NH2. C. C6H5NH2, (CH3)2NH2, CH3NH2. D. CH3NH2, C6H5NH2, (CH3)2NH2. 104. Chn li gii thch ng cho hin tng phenol t tan trong nc lnh, nhng tan tt trong nc c ho tan mt lng nh NaOH? A. Phenol to lin kt hiro vi nc. B. Phenol to lin kt hiro vi nc to kh nng ho tan trong nc, nhng gc phenyl k nc lm gim tan trong nc ca phenol. C. Phenol to lin kt hiro vi nc to kh nng ho tan trong nc, nhng gc phenyl k nc lm gim tan trong nc lnh ca phenol. Khi nc c NaOH xy ra

202

phn ng vi phenol to ra phenolat natri tan tt trong nc. D. Mt l do khc. 105. Cho dy cc axit: phenic, picric, pnitrophenol, t tri sang phi tnh cht axit: A. tng B. gim C. khng thay i D. va tng va gim 106. C mt hn hp gm ba cht l benzen, phenol v anilin, chn th t thao tc ng bng phng php ho hc tch ring tng cht. A. Cho hn hp tc dng vi dd NaOH. B. Cho hn hp tc dng vi axit, chit tch ring benzen. C. Chit tch ring phenolat natri ri ti to phenol bng axit HCl. D. Phn cn li cho tc dng vi NaOH ri chit tch ring anilin. Th t cc thao tc l :.......... 107. un nng dd fomalin vi phenol (d) c axit lm xc tc thu c polime c cu trc no sau y? A. Mng li khng gian. B. Mch thng. C. Dng phn nhnh. D. C ba phng n trn u sai. 108.Tnh cht axit ca dy ng ng ca axit fomic bin i theo chiu tng ca khi lng mol phn t l: A. tng B. gim C. khng thay i D. va gim va tng 109. Cho mt dy cc axit: acrylic, propionic, butanoic. T tri sang phi tnh cht axit ca chng bin i theo chiu: A. tng B. gim C. khng thay i D. va gim va tng 110. Glixerol phn ng vi Cu(OH)2 to dd mu xanh lam, cn etanol khng phn ng v: A. linh ng ca hiro trong nhm OH ca glixerol cao hn. B. nh hng qua li ca cc nhm OH. C. y l phn ng c trng ca ru a chc vi cc nhm OH lin k. D. C A, B, C u ng. 1121. Khi lm khan ru etylic c ln mt t nc c th s dng cch no sau y: A. Cho CaO mi nung vo ru.

B. Cho CuSO4 khan vo ru. C. Ly mt lng nh ru cho tc dng vi Na, ri trn vi ru cn lm khan v chng ct. D. C A, B, C u ng. 112. S bin i tnh cht axit ca dy CH3COOH, CH2ClCOOH, CHCl2COOH l: A. tng B. gim C. khng thay i D. va gim va tng 113. S bin i nhit si ca cc cht theo dy: CH3CHO, CH3COOH, C2H5OH l: A. tng B. gim C. khng thay i D. va tng va gim 114. Cho 1,24g hn hp hai ru n chc tc dng va vi Na thy thot ra 336 ml H2 (ktc) v m (g) mui natri. Khi lng mui natri thu c l: A. 1,93 g C. 1,9g B.2,93g D. 1,47g

115. Cho 3,38g hn hp Y gm CH3OH, CH3COOH, C6H5OH tc dng va vi Na thy thot ra 672 ml kh( ktc) v dd. C cn dd thu c hn hp rn Y1. Khi lng Y1 l: A. 3,61g C. 4,76g B. 4,7g D. 4,04g

116. Chia hn hp gm hai anehit no n chc thnh hai phn bng nhau: - t chy hon ton phn th nht thu c 0,54g H2O. - Phn th hai cng H2(Ni, t0 ) thu c hn hp X. Nu t chy hon ton X th th tch kh CO2 thu c( ktc) l: A. 0,112 lt B. 0,672 lt C. 1,68 lt D. 2,24 lt 117. Trong cng nghip, sn xut gng soi v rut phch nc, ngi ta s dng phn ng ho hc no sau y? A. Axetilen tc dng vi dd AgNO3 trong NH3. B. Anehit fomic tc dng vi dd AgNO3 trong NH3.

203

C. Dd glucoz tc dng vi dd AgNO3 trong NH3. D. Dd saccaroz tc dng vi dd AgNO3 trong NH3. 118. Phng php no iu ch ru etylic di y ch dng trong phng th nghim? A. Cho hn hp kh etilen v hi nc i qua thp cha H3PO4.. B. Cho etilen tc dng vi dd H2SO4 long, nng. C. Ln men ng glucoz. D. Thu phn dn xut halogen trong mi trng kim. 119. t chy hon ton mt ete X n chc ta thu c kh CO2 v hi H2O theo t l mol

nH 2O nCO2

= 5 : 4. Ete X c to ra t: A. Ru etylic B. Ru metylic v n propylic C. Ru metylic v iso propylic D. A, B, C u ng

122. Glucoz khng c phn ng vi cht no sau y? A. (CH3CO)2O. B. H2O. C. Cu(OH)2. D. Dd AgNO3 /NH3. 123. Cho cc hp cht hu c: phenyl metyl ete (anisol), toluen, anilin, phenol. Trong s cc cht cho, nhng cht c th lm mt mu dd brom l: A. Toluen, anilin, phenol. B. Phenyl metyl ete, anilin, phenol. C. Phenyl metyl ete, toluen, anilin, phenol. D. Phenyl metyl ete, toluen, phenol. 124. C bn cht: axit axetic, glixerol, ru etylic, glucoz. Ch dng thm mt cht no sau y nhn bit? A. Qu tm. B. CaCO3. C. CuO. D. Cu(OH)2 trong mi trng kim.

120. Thu phn cc hp cht sau trong mi trng kim: 1. CH3 CHCl 2. CH3 COOCH = CH2 Cl 3. CH3 COOCH2 CH = CH2 4. CH3 CH2 CH Cl OH 5. CH3 COOCH3 Sn phm to ra c phn ng trng gng l: A. 2 B. 1, 2 C. 1, 2, 4 D. 3, 5 121. Khi t chy ln lt cc ng ng ca mt loi ru ta nhn thy s mol CO2 v s mol H2O do phn ng chy to ra c khc nhau nhng t s

nH 2 O nCO2

l nh nhau. Cc ru

thuc dy ng ng no? A. Ru no n chc. B. Ru khng no(c 1 lin kt i),n chc. C. Ru khng no(c 1 lin kt ba),n chc. D. Ru khng no ( 2 lin kt i), n chc.

204

CHNG XVI. ANDEHIT

I. Cng thc - cu to - cch gi tn
1. Cng thc tng qut : R(CHO)m, m 1. R c th l H hoc gc hirocacbon v c bit c hp cht OHC CHO trong m = 2, R khng c. Anehit no, mch thng mt ln anehit c CTPT: CnH2n+1 CHO vi n 0. 2. Cu to phn t

ng phn c th do: + Mch C khc nhau. + V tr cc nhm chc. + ng phn vi xeton v ru cha no. V d: Anehit C3H7 CHO c cc ng phn

II. Tnh cht vt l

3. Cch gi tn a) Tn thng dng: Gi theo tn axit hu c tng ng. V d. H CHO : anehit fomic. CH3 CHO : anehit axetic. b) Danh php quc t: Thm ui al vo tn hirocacbon no tng ng (v s C). V d. H CHO : metanal CH3 CHO : etanal. CH2 = CH CH2 CHO : butenal.

Nhit si ca anehit thp hn ca ru tng ng v gia cc phn t anehit khng c lin kt hiro. tan trong nc gim dn khi tng s nguyn t C trong phn t.

III. Tnh cht ho hc

1. Phn ng oxi ho

a) Phn ng trng gng: Tc dng vi AgNO3 trong NH3. b) Phn ng vi Cu(OH)2 v nc feling:

205

(mu gch) (nc feling) Cc phn ng ny l cc phn ng c trng nhn bit anehit. c) Vi oxi khng kh c mui Mn2+ xc tc: 2. Phn ng cng a) Cng hp H2: Phn ng kh anehit thnh ru bc nht. b) Cng hp HX:

3. Phn ng trng hp anehit: C nhiu dng. * To polime:

4. Phn ng trng ngng : Gia anehit fomic v phenol to thnh polime phenolfomanehit. 5. Nu gc R cha no, anehit d dng tham gia phn ng cng v phn ng trng hp. V d (Phn ng cng y tri vi quy tc Maccpnhicp).

IV. iu ch
Tch H2 khi ru bc nht. Oxi ho m du ru bc nht. Hp nc vo axetilen c anehit axetic. Thu phn dn xut th 2 ln halogen:

V. Gii thiu mt s anehit

1. Fomanehit HCHO L cht kh, c mi xc, tan nhiu trong nc.

206

 Dd 37 40% gi l fomon dng nhiu trong y hc. iu ch: Trc tip t CH4.

Fomanehit c dng lm cht st trng, ch to nha phenolfomanehit. 2. Anehit axetic CH3 CHO L cht lng, tan nhiu trong nc, nhit si = 52,4oC, b oxi ho thnh axit acrilic, b kh thnh ru anlylic. iu ch bng cch tch nc khi glixerin.

V. XETON
1. Cu to

Trong R, R' l nhng gc hirocacbon c th ging hoc khc nhau. V d.

2. Tnh cht vt l Axeton l cht lng, cc xeton khc l cht rn, thng c mi thm. Axeton tan v hn trong nc, cc xeton khc c tan gim dn khi mch C tng. Axeton dng lm dung mi v nguyn liu du tng hp mt s cht hu c. 3. Tnh cht ho hc Kh nng phn ng km anehit 3.1. Kh b oxi ho. Khng c phn ng trng gng v khng c phn ng vi Cu(OH)2. Khi oxi ho mnh th t mch cacbon.

3.2. Phn ng cng Kh bng H2 thnh ru bc 2.

4. iu ch Tch H2 khi ru bc 2:

Oxi ho ru bc 2. Thy phn dn xut th 2 ln halogen:

207

 Cng nc vo ng ng ca axetilen

BI TP
1. Cng thc chung ca anehit no n chc l A. CnH2nCHO. B.CnH2n+1CHO. C. CnH2n + 2CHO. D. CnH2n - 1 CHO. 2. Cho 0,87 gam mt anehit no n chc X phn ng hon ton vi Ag2O trong dd amoniac sinh ra 3,24 gam bc kim loi. Cng thc cu to ca X l A. CH3CHO. B. CH3CH2CHO. C. HCHO. D.CH3CH2CH2CHO. 3. Fomon hay fomalin l: A.D2 cha khong 40% anhit fomic B.D2 cha khong 20% anhit fomic C.D2 cha khong 40% axit fomic D.D2 cha khong 20% axit fomic 4. Anhit axetic khng th iu ch trc tip t cht no di y: A.Axetilen B.Vinylaxetat C.Axit axetic D.Ru tylic 5. Cht hu c no sau y khng p vi Ag2O.NH3 A. Axtilen B. Mtyl fomiat C. Axit fomic D. Vinyl axtat 6. Cc axit Fomic, acrylic, propionic c tnh cht ging nhau l: A. u t.d d2 Br2 B. u p NH3, NaHCO3 C. u l axit no n chc D. u t.d d2 Ag2O.NH3 7. Cho s bin ho sau: 2 SO 4 d ,t 0 Glucoz X H Y CH3CHO Tn ca Y l: A. Andehitfomic B. Etylen C. Axit propionic D. Etanol 8. C th phn bit cc dd: glucoz, glixrin, HCOOH, CH3CHO v C2H5OH bng th t cc thuc th sau: A. hh [CuSO4 + NaOH(d,t0)], nc Svayde B. Qu tm, dd AgNO3/NH3; Cu(OH)2 C. [CuSO4 + NaOH(t0)], dd AgNO3. NH3 D. dd Br2, dd AgNO3. NH3 9. Tm mt thuc th dng phn bit cc cht ring bit sau: Glucoz, glixerin, etanol, andehit axetic A. Na kim loi B. Nc brom C. Cu(OH)2 trong mi trng kim D. [Ag(NH3)2]OH 10. Nhit si ca anhit thp hn nhit si ca ru tng ng do. A. Anehit c khi lng mol phn t b hn ru tng ng. B. Anehit c lin kt hyr gia cc phn t. C. Anehit nh hn nc. D. Anehit khng c lin kt hyro gia cc phn t. 11. Cho 0,1mol HCHO tc dng ht vi dd AgNO3 trong NH3 th khi lng Ag thu c l. A. 21,6g B. 43,2 (g) C. 12,6g D. 2,43g 12. Cho 0,01 mol HCHO tc dng ht vi Ag20 d trong dd NH3, un nng th khi lng Ag thu c l: A. 2,16(g) B. 2,43 (g) C. 1,26 (g) D. 4,32 (g) 13. T khi hi ca anehit X vi nit l 2. Cng thc cu to ca X l: A. HCHO B. H- CO-CO-H C. C2H3CHO D. CH3CHO 14. Mt anehit no n chc c t khi hi so vi H2 bng 29. Cng thc ca anehit l: A. HCHO B. C2H5CHO C. CH3CHO D.C3H7CHO 15. Cht hu c X ch cha 1 loi nhm chc, MA = 58. Cho 8,7g X tc dng vi Ag20 trong NH3 d th thu c 64,8g Ag. Cng thc cu to ca X l: A. HCHO B. C2H5CHO C. CHO D. CHO CHO CH2-CHO 16. Axit fomic khng tc dng vi cht no trong cc cht sau? A. CH3OH B. C6H5NH2 C. NaCl D. Cu(OH)2 (mi trng OH- un nng)' 17. Cho 2 s phn ng sau: a) C2H5 OH + O2 Men gim X + H2O ( Dd long)
,t b) 2C2H5 OH + O2 Cu 2Y + 2H2O CTCT ca X v Y ln lt l: A. CH3-COOH, CH3-CHO B. CH3-COOH, CO2

208

C. CH3-CHO, CH3-COOH D. CO2, CH3-COOH 18. Ba cht: Ru n-propylic, axit axetic, este metylfomiat c khi lng phn t bng nhau. Nhit si (t0s) ca ba cht ny c sp xp nh sau: A. t0s ca ru > t0s ca axit > t0s ca este. B. t0s ca axit > t0s ca ru > t0s ca este C. t0s ca este > t0s ca ru > t0s ca axit D. t0s ca ru = t0s ca este = t0s ca axit . 19. Trong s cc cht sau: HCOOH, CH3CHO, CH3CH2OH, CH3COOH cht va c kh nng tham gia phn ng trng bc, va c kh nng tc dng vi Na gii phng H2 l: A. HCOOH. B. CH3CHO. C. CH3CH2OH. D. CH3COOH. 20. Trong s cc cht sau: Glixerin, CH3CHO, CH3CH2OH, CH3COOH nhng cht c kh nng tc dng vi Cu(OH)2 l: A. Glixerin, CH3CH2OH, CH3CHO. B. Glixerin, CH3CH2OH, CH3COOH. C. CH3CH2OH, CH3COOH, CH3CHO. D. Glixerin, CH3CHO, CH3COOH. 21. C 9 gam hn hp A gm CH3CHO v ru no n chc X tc dng vi Na d thu c 1,12 lt kh H2 (KTC). Cng 9 gam hn hp A trn tc dng v dd AgNO3.NH3 d thu c 21,6 gam Ag. CTPT ca ru no n chc X l: A. CH3OH. B. C2H5OH. C. C3H7OH. D. C4H9OH. 22. S bin i nhit si ca cc cht theo dy: CH3CHO, CH3COOH, C2H5OH l: A. tng. B. gim. C. khng thay i. D. va tng va gim. 23. Chia hn hp gm hai anehit no n chc thnh hai phn bng nhau: - t chy hon ton phn th nht thu c 0,54g H2O. - Phn th hai cng H2(Ni, t0 ) thu c hn hp X. Nu t chy hon ton X th th tch kh CO2 thu c( ktc) l: A. 0,112 lt B. 0,672 lt C. 1,68 lt D. 2,24 lt 24. C bn cht lng ng trong bn l b mt nhn: toluen, ru etylic, dd phenol, dd axit fomic. nhn bit bn cht c th dng thuc th no sau y? A. Dng qu tm, nc brom, natri hiroxit. B. Natri cacbonat, nc brom, natri kim loi C. Qu tm, nc brom v dd kali cacbonat. D. C A, B, C u ng. 25. Cho hn hp HCHO v H2 i qua ng ng bt Ni nung nng. Dn ton b hn hp thu c sau phn ng vo bnh nc lnh ngng t hi cht lng v ho tan cc cht c

th tan c, thy khi lng bnh tng 11,8g. Ly dd trong bnh cho tc dng vi dd AgNO3 trong NH3 thu c 21,6g bc kim loi. Khi lng CH3OH to ra trong phn ng hp hiro ca HCHO l: A. 8,3g B. 9,3 g C. 10,3g D. 1,03g 26. Cho hn hp gm 0,1 mol HCOOH v 0,2 mol HCHO tc dng ht vi dd AgNO3 trong NH3 th khi lng Ag thu c l: A. 108g . B. 10,8g. C. 216g. D. 21,6g. 27. Dy cc cht sau u c phn ng trng gng
A) HCHO, HCOOH, CH3CHO,HO-(CHOH)4-CHO B) HCHO, HCOOH, CH3CHO, CH2=CH-COOH C) HCHO, CH3CHO, HO-(CHOH)4-CHO, HO-CH2-CH2OH D) HCHO, C2H5OH, CH3COOH, CH3CHO

28. Chia hn hp A gm andehit axetic, axit axetic, axit fomic thnh hai phn. Phn 1 cho tc dng vi Ag2O.dd NH3. Phn 2 cho tc dng vi NaHCO3. Tng s phn ng xy ra ca c hai phn l A) 4 phn ng B) 2 phn ng C) 3 phn ng D) 5 phn ng 29. C th nhn ra cc l ho cht ring bit cha dd andehit fomic, ru etylic, axit axetic, axit fomic ch bng: A) Cu(OH)2 B) Qu tm C) Dd NH3 c ho tan Ag2O D) Na 30. Cht hu c A c cng thc C3H6O, A c phn ng trng bc. A l: A) Andehit propionic B) Andehit acrylic C) Andehit axetic D) Axeton 31. Cht hu c B c cng thc C3H6O2 va c phn ng vi Na gii phng ra H2, va c phn ng trng bc. B c cu to l: A) HO-CH2CH2CHO hoc CH3-CH(OH)-CHO B) HO-CH2CH2CHO C) CH3-CH(OH)-CHO D) HCOO-CH2CH3 32. Hn hp A gm hai andehit n chc l ng ng k tip nhau. Khi cho 1 mol A tc dng vi Ag2O d trong dd NH3 thu c 3 mol Ag. A gm: A) HCHO v CH3CHO B) CH3CHO v (CHO)2 C) CH3CHO v CH2=CH-CHO D) HCHO v C2H5CHO 33. T metan, phenol cng vi cc cht v c khng cha C, cc iu kin cn thit c th iu ch c nha phenolfomandehit qua s sau: A) CH4 CH3Cl CH3OH HCHO Nha phenol fomandehit B) CH4 CH3Cl HCHO

209

Nha phenol fomandehit C) CH4 C2H2 C6H6 C6H5Cl C6H5OH Nha phenol fomandehit D) CH4 CH3CHO Nha phenol fomandehit 34. t chy hon ton mt andehit cho CO2 v H2O c s mol bng nhau. Andehit c cng thc tng qut l: A) CnH2n+1CHO B) CnH2n(CHO)2 C) CnH2n-1CHO D) CnH2n+1CHO hoc CnH2n(CHO)2 35. Cht hu c A no phn t ch cha chc andehit v c cng thc n gin l C2H3O. A c cng thc phn t l A) C4H6O2 B) C2H3O C) C6H9O3 D) HO-CH2-CHO 36. Hn hp A gm hai andehit n chc l ng ng k tip c t khi hi so vi H2 l 24. A gm A) CH3CHO v C2H5CHO B) HCHO v CH3CHO C) CH3CHO v C2H3CHO D) C2H3CHO v C3H5CHO 37. Phn ng gia fomandehit v phenol to thnh nha phenolfomandehit thuc lai phn ng: A) Trng ngng B) Trng hp C) Tch D) Cng 38. Khi oxi ha cht hu c A n chc bng CuO, un nng thu c sn phm c phn ng trng gng. A l A) ru bc I B) andehit C) axit hu c D) ru bc II 39. Cht hu c A c phn ng trng gng, phn t A c cha nhm chc: A) CHO B) COOH C) -NH2 D) -OH 40. Cp cht ng ng l: A) Axit fomic v axit propionic B) Axit fomic v axit aminoaxetic C) Andehit fomic v andehit acrylic D) Axit axetic v metyl axetat 41. t chy hon ton 6g mt anehit n chc X thu c 0,2 mol C02 v 3,6 g H20. Cng thc cu to ca A l: A. HCHO B. CH3CHO C. C2H3CHO D.C2H5CHO 42. Cho 3,0 gam mt anehit tc dng ht vi dd AgNO3 trong ammoniac, thu c 43,2 gam bc kim loi. Cng thc cu to ca anehit l: A. HOC CHO B. CH2 = CH CHO C. H CHO D. CH3 CH2 CHO 43. Chn cc cht ph hp vi dy chuyn ho. C6H5CH3 X Y Z C6H5COOH A. C6H5CH2Br, C6H5CH2OH, C6H5CHO

B. C6H4BrCH3, C6H4(OH)CH3, C6H5CHO C. C6H5CH2Br, C6H5CH2OH, C6H5COOH D. C6H5CHO, C6H5CH2OH, C6H5COOH 44. Cho cc cht sau: (1) CH3COOH (2) CH3CHO (3) C6H12O6 (4) C6H5OH Cht no c kh nng ho tan Cu(OH)2 nhit thng? A. 1,2 B. 2,3 C. 3,4 D. 1,3 45. Anehit axetic c tnh oxi ho khi tc dng vi: A. dd nc brm B. 02 (xt Mn2+, t0) C. Ag20 (trong dd NH3); ung nng D. H2 (Ni, t0) 46. Axit fomic c phn ng trng gng v trong phn t: A. c nhm chc anehit CHO. B. c nhm chc cacboxyl COOH . C. c nhm cabonyl C=O. D. l do khc. 47. Fomon l dd c cha A) HCHO 40% B) CH3CHO 40% C) HCHO 10% D) CH3COOH 10% 48. Cht hu c A n chc va ha tan c Cu(OH)2 to dd xanh lam, va c phn ng trng gng. A l: A) H-COOH B) CH3-COOH C) CH2(OH)-CH(OH)-CH2(OH) D) CH3CHO 49. Cho 3,0 gam mt anehit tc dng ht vi dd AgNO3 trong ammoniac, thu c 43,2 gam bc kim loi. Cng thc cu to ca anehit l: A. HOC CHO B. CH2 = CH CHO C. H CHO D. CH3 CH2 CHO 50. Cho hn hp HCHO v H2 i qua ng ng bt Ni nung nng. Dn ton b hn hp thu c sau phn ng vo bnh nc lnh ngng t hi cht lng v ho tan cc cht c th tan c, thy khi lng bnh tng 11,8g. Ly dd trong bnh cho tc dng vi dd AgNO3 trong NH3 thu c 21,6g bc kim loi. Khi lng CH3OH to ra trong phn ng hp hiro ca HCHO l: A. 8,3g B. 9,3 g C. 10,3g D. 1,03g

210

CHNG XVII. AXIT, ESTE, CHT BO, X PHNG

A. AXIT CACBOXXYLIC I. Cng thc - cu to - cch gi tn
1. Cng thc. Axit hu c (cn gi l axit cacboxylic l nhng hp cht c mt hay nhiu nhm cacboxyl (COOH) lin kt vi nguyn t C hoc H. Cng thc tng qut: R(COOH)n R c th l H hay gc hirocacbon. R = O, n = 2 axit oxalic: HOOC COOH Nu R l gc hirocacbon cha no, ta c axit cha no. Nu R c nhm chc khc cha axit, ta c axit tp chc. Axit no mt ln axit c cng thc tng qut. 2. Cu to

Do nguyn t O ht mnh cp electron lin kt ca lin kt i C = O lm tng phn cc ca lin kt O H. Nguyn t H tr nn linh ng, d tch ra. Do vy tnh axit y th hin mnh hn nhiu so vi phenol.

b) nh hng ca gc R n nhm - COOH: + Nu R l gc ankyl c hiu ng cm ng +I (y electron) th lm gim tnh axit. Gc R cng ln hay bc cng cao. +I cng ln, th tnh axit cng yu. V d: Tnh axit gim dn trong dy sau.

+ Nu trong gc R c nhm th gy hiu ng cm ng I (nh F > Cl > Br > I hay NO2 > F > Cl > OH) th lm tng tnh axit. V d: Tnh axit tng theo dy sau.

+ Nu trong gc R c lin kt bi V d: + Nu c 2 nhm COOH trong 1 phn t, do nh hng ln nhau nn cng lm tng tnh axit. c) nh hng ca nhm COOH n gc R: Nhm COOH ht electron gy ra hiu ng I lm cho H nh C v tr tr nn linh ng, d b th.

211

V d:

II. Tnh cht vt l ca axit no, mch h mt ln axit (CnH2n+1COOH)

3. Cch gi tn a) Tn thng dng: Thng bt ngun t tn ngun nguyn liu u tin dng tch c axit. V d Axit fomic (axit kin), axit axetic (axit gim) b) Danh php quc t: Tn axit = Tn hirocacbon tng ng +oic. CH3 CH2 COOH : propanoic CH2 = CH CH2 COOH : butenoic.

Ba cht u dy ng ng l cht lng, c v chua, tan v hn trong nc, in li yu trong dd. Nhng cht sau l cht lng, ri cht rn, tan gim dn. Nhit si tng dn theo n. Gia cc phn t axit cng xy ra hin tng lin hp phn t do lin kt hiro.

Do , axit c nhit sicao hn anehit v ru tng ng

III. Tnh cht ho hc

1. Phn ng nhm chc COOH a) Trong dd nc in li ra ion H+ (H3O), lm giy qu (axit yu). R cng nhiu C, axit in li cng yu. b) Phn ng trung ho

c) Ho tan kim loi ng trc H trong dy Bktp. d) y mnh axit yu hn ra khi mui: 2. Phn ng do nhm OH ca COOH a) Phn ng este ho vi ru:

b) Phn ng to thnh halogenua axit:

c) Phn ng hp H2 to thnh anehit

212

d) Phn ng to thnh anhirit axit:

e) Phn ng to thnh amit v nitril

3. Phn ng gc R D th halogen v tr :

Sau tip tc th ht H to thnh CCl3 COOH. Nhng dn xut th halogen c tnh axit mnh hn axit axetic.

IV. iu ch
1. Thu phn este 2. Oxi ho cc hirocacbon Oxi ho hirocacbon no bng O2 ca khng kh vi cht xc tc (cc mui Cu2+, Mn2+, Cr3+,) P = 7 20 atm v un nng s thu c axit bo c t 10 -20 nguyn t C trong phn t. 3. Oxi ho ru bc 1 thnh anehit ri thnh axit. 4. Thy phn dn xut trihalogen

5. Tng hp qua nitril

V. Gii thiu mt s axit

1. Axit fomic H COOH L cht lng, khng mu, tan nhiu trong nc, c mi xc, nhit si = 100,5oC. Trong phn t c nhm chc anehit CHO nn c tnh kh mnh ca anehit.

213

V d:

Axit fomic c trong nc kin, trong mt s tri cy, trong m hi ng vt. iu ch: c th iu ch t CO v NaOH (cho CO i qua kim nng)

Axit fomic c dng lm cht kh trong ngnh nhum, tng hp cc hp cht hu c khc. 2. Axit axetic CH3 COOH L cht lng, khng mu, tan nhiu trong nc, c mi chua, xc, nhit si = 118,5oC. Dd 5 8% l gim n. iu ch : ngoi cc phng php chung, axit axetic cn c iu ch bng nhng cch sau. + i t axetilen.

+ Cho ru etylic ln men gim. + Chng kh g: trong lp nc c 10% CH3COOH. Trung ho bng vi thnh (CH3COO)2Ca. Tch mui ra ri ch ho bng H2SO4 thu axit axetic. Axit axetic c dng trong cng nghip thc phm, trong cng nghip dc phm v k ngh sn xut cht do v t nhn to. 3. Axit bo c KLPT ln. Quan trng nht l C15H31COOH C17H35COOH (axit panmitic) (axit stearic) C hai u c cu to mch thng, khng phn nhnh. L nhng cht rn nh sp, khng mu. Khng tan trong nc nhng tan nhiu trong dung mi hu c. Phn ng vi kim v tan trong dd kim. Mui ca cc axit ny vi Mg v kim loi kim th (Ca, Ba, ) khng tan trong nc.

VI. AXIT KHNG NO

1. Cu to C ni i trong gc R, do c th c ng phn hnh hc. V d axit crotonic

214

 Tnh axit mnh hn so vi axit no tng ng. 2. Tnh cht Phn ln cc axit cha no l cht lng. Ngoi cc phn ng thng thng ca axit hu c, cc axit cha no cn c c trng bng. + Phn ng cng. + B oxi ho. + Phn ng trng hp thnh polime. V d:

3. Gii thiu mt s axit cha no 3.1. Axit acrilic CH2 = CH COOH L cht lng khng mu, mi xc, tan v hn trong nc, tan nhiu trong ru, ete. Este ca axit acrilic dng sn xut cht do. 3.2. Axit metacrylic

L cht lng khng mu, tan c trong nc, ru, ete. Este ca n vi ru metylic c trng hp ch to thu tinh hu c (plexiglat).

3.3. Axit sorbic CH3 CH = CH CH = CH COOH Cht tinh th mu trng, t tan trong nc. Dng bo qun thc phm. 3.4. Axit oleic L cht lng nh du. C trong du ng, thc vt di dng este vi glixerin, c bit c ti 80% trong du oliu. Phn ng vi hiro to thnh axit stearic. Mui oleat ca Na, K dng lm x phng git. Cc oleat ca Ca, Mg khng tan trong nc.

215

VII. DIAXIT
1. Cu to Trong phn t c 2 nhm cacboxyl COOH nh hng n nhau lm tnh axit tng. Hai nhm COOH cch nhau cng xa, tnh axit cng gim. 2. Tnh cht vt l L nhng cht tinh th, tan c trong nc, tan gim khi s nguyn t C tng. 3. Gii thiu mt s iaxit 3.1. Axit oxalic HOOC COOH L cht tinh th, thng dng C2H2O4 . 2H2O. Khi un nng d b mt CO2. D b oxi ho Axit oxalic c dng lm cht kh v nh phn KMnO4. iu ch

3.2. Axit aipic HOOC (CH2)4 COOH Dng sn xut nha tng hp (amit), si tng hp (nilon) iu ch Oxi ha xiclohexan (ly t du m). 3.3. Tnh cht ho hc Tnh cht axit th hin mnh hn so vi axit n chc. Trong dd nc in li hai nc, nc 1 mnh hn nc 2.

Ngoi nhng tnh cht chung ca axit, cc a axit cn tham gia. + Phn ng trng ngng vi iamin

+ Phn ng vi ru 2 ln ru to thnh chui polieste

216

VIII. AXIT THM

1. Cu to L dn xut ca hirocacbon thm c nhm COOH mch nhnh. Nhn benzen ht electron lm tng linh ng ca H trong nhm COOH, do axit thm c tnh axit mnh hn axit no mch h. Nhm COOH c tnh ht electron, do lm tng tnh bn ca nhn benzen, lm phn ng th trn nhn benzen kh hn v thng xy ra v tr meta. 2. Tnh cht Cc axit cacboxylic thm l cht tinh th, t tan trong nc. Tnh axit: th hin mnh hn axit no mch h. Cc axit ny cng tham gia cc phn ng c trng chung cho nhm COOH. Phn ng trn nhn benzen:

3. Gii thiu mt s axit thm 3.1. Axit benzoic C6H5 COOH L cht tinh th hnh kim, khng mu, nhit si = 122,4oC. t tan trong nc lnh, tan nhiu hn trong nc nng. C tnh st trng, c dng trong y hc, bo qun thc phm, tng hp cc hp cht hu c (thuc nhum) iu ch: Oxi ho toluen c xc tc 3.2. Axit phtalic C6H4(COOH)2 Thng gp dng ortho v para.

Axit ortho - phtalic l cht tinh th, tan nhiu trong nc nng. Khi un nng, khng nng chy m b mt nc to thnh anhirit phtalic.

iu ch bng cch oxi ho naphtalen

217

3.3. Axit salixilic HO C6H4 COOH L cht tinh th, nhit nng chy = 159oC, t tan trong nc, tan trong cc dung mi hu c. Dng lm thuc st trng, ch thuc cha bnh, bo qun thc phm.

IX. Gii thiu mt s axit c nhm chc pha tp

L cht tinh th khng mu, tan nhiu trong nc. Tnh axit mnh hn axit axetic (K = 1,48 . 104). C trong nhiu loi thc vt (c ci ng, nho), trong qu cha chn. 2. Axit lactic ( hiroxi propionic)

L cht tinh th, khng mu, ht m mnh v chy ra. Tan nhiu trong nc. C trong sa chua, to thnh khi ln men lactic mt s cht ng. V d.

Axit lactic c dng trong cng nghip thuc nhum (cm mu), cng nghip thuc da, cng nghip thc phm v dc phm. 3. Axit malic (axit to)

L cht tinh th, tan nhiu trong nc. C cha trong mt s qu (to, nho). Dng trong cng nghip thc phm.

L cht tinh th, tan nhiu trong nc. C nhiu trong cc loi qu, c bit l nho (nn c tn l axit ru vang) Mui kali - natri tactrat. KOOC CHOH CHOH COONa Ho tan c Cu(OH)2 to thnh dd Feling, dng lm thuc th anehit v cc hiratcacbon.

5. Axit limonic hay axit xitric (axit chanh)

218

 L cht tinh th, tan nhiu trong nc. C nhiu trong chanh v mt s qu chua khc.

B. ESTE
1. Cu to v gi tn 1.1. Cng thc Este l sn phm ca phn ng este ho gia axit hu c hoc axit v c vi ru. V d:

C th phn este thnh cc loi Loi 1: Este ca axit n chc v ru n chc c cng thc cu to chung

Gc R v R' c th ging nhau,hoc khc nhau, c th l gc hirocacbon no hoc khng no Nu R v R' u l gc no mch h th CTPT chung ca este l: CnH2nO2 (n 2) Loi 2: Este ca axit a chc v ru n chc. Cng thc chung l R - (COOR')n, trong R' l gc ru ho tr 1. Loi este ny c: este trung ho v este axit. V d: imetyl aipat metyl hiroaipat Loi 3: Este ca axit n chc v ru a chc. Cng thc chung l (R - COO)n R'. V d:

C nhng este to thnh bi nhiu gc axit khc nhau. V d:

1.2. Tn gi

219

Tn thng thng ca este c gi nh sau Tn este = Tn gc hirocacbon ca ru + tn gc axit c ui at. V d:

2. Tnh cht vt l Este ca cc ru n chc v axit n chc (c s nguyn t C khng ln lm) thng l cht lng, d bay hi, c mi thm d chu ca cc loi hoa qu khc nhau. Nhng este c KLPT cao thng l cht rn. Nhit si ca este so vi axit cng CTPT thp hn v khng c s to thnh lin kt hiro. Cc este t tan trong nc (so vi axit v ru to ra n), nhng tan nhiu trong cc dung mi hu c. 3. Tnh cht ho hc 3.1. Phn ng thu phn. Phn ng thun nghch, mun phn ng xy ra hon ton phi thc hin trong mi trng kim: 3.2. Phn ng x phng ho (khi un nng) vi kim: 3.3. Nu este c gc axit cha no th c th tham gia phn ng cng v phn ng trng hp ging nh hirocacbon cha no. V d:

4. iu ch a. Thc hin phn ng este ho b. T mui v dn xut halogen ca hirocacbon c. T halogenua axit v ancolat.

d. T anehit axit v ru

220

5. Gii thiu mt s este thng gp a. Etyl axetat CH3 COO C2H5 L cht lng khng mu, mi c trng, nhit si = 77oC. t tan trong nc. c dng lm dung mi cho hp cht cao phn t v dng ch to sn. b. Isoamyl axetat CH3COOCH2CH2CH (CH3)2 L cht lng khng mu, mi l, nhit si = 142oC Hu nh khng tan trong nc. Dng lm dung mi v lm cht thm trong ngnh thc phm v hng liu c. Este ca cc loi hoa qu. To thnh mi thm ca cc hoa qu. V d Etyl fomiat HCOO C2H5 : mi ru rum Amyl fomiat HCOO C5H11 : mi anh o. Etyl butyrat C3H7 COO C2H5 : mi m Isoamyl butyrat C3H7 COO C5H11 : mi da. d. Este ca axit acrilic v axit metacrilic

C 2 este u d trng hp to thnh cc polime poliacrilat trong sut, khng mu. Polimetyl acrilat dng sn xut mng keo, da nhn to. Polimetyl metacrilat dng ch thu tinh hu c c trong sut cao hn thu tinh silicat, cho tia t ngoi i qua, ch rng gi, mt gi.

C. CHT BO
1. Thnh phn Cht bo (ngun gc ng vt, thc vt) l este ca glixerin vi axit bo (axit hu c mt ln axit mch thng, khi lng phn t ln). Cc cht bo c gi chung l glixerit. Cng thc tng qut ca cht bo.

Trong R, R', R'' c th ging nhau hoc khc nhau. Mt s axit bo thng gp.

Hai axit sau y c nhiu ni i cng thng gp trong du:

Thng gp cc glixerit pha tp. V d:

221

 Trong cht bo, ngoi este ca glixerin vi axit bo cn c mt lng nh axit dng t do c c trng bi ch s axit. Ch s axit ca mt cht bo l s miligam KOH cn thit trung ho axit t do trong mt gam cht bo. V d: Mt cht bo c ch s axit bng 9 - Ngha l trung ho 1 gam cht bo cn 9 mg KOH 2. Tnh cht vt l Cc cht bo thc t khng tan trong nc nhng tan nhiu trong ru, ete v cc dung mi hu c khc. ph thuc thnh phn axit trong cht bo: nu cht bo ch yu t axit no th th rn (m), ch yu t axit cha no th th lng (du). Cht bo ng vt : glixerit ca axit no panmitic, stearic nn th rn. Cht bo thc vt : glixerit ca axit cha no oleic nn th lng. 3. Tnh cht ho hc a. Phn ng thu phn Cht bo t tan trong nc nn khng b thu phn bi nc lnh hay nc si. thu phn cht bo phi un nng trong nc p sut cao (25atm) t n nhit cao (220oC):

C th dng axit v c (axit sunfuric long) tng tc phn ng thu phn. Axit bo khng tan trong nc, c tch ra. b. Phn ng x phng ho Nu cht bo vi kim :

Cc mui to thnh l x phng tan trong dd. Khi thm NaCl vo hn hp phn ng, x phng s ni ln thnh lp, ng c. Glixerin tan trong dd c tch bng cch chng phn on. c. Phn ng cng ca glixerit cha no, bin du thnh m. Quan trng nht l phn ng cng hiro (s hiro ho) bin glixerit cha no (du) thnh glixerit no (m). V d: d. Cc glixerit cha no d b oxi ho ch ni i.

222

 Lm mt mu dd KMnO4. B oxi ho bi oxi ca khng kh. 4. ng dng ca cht bo Dng lm thc phm: khi n, nh men ca dch ty, cht bo b thu phn thnh axit bo v glixerin ri b hp th qua mao trng rut vo bn trong rut. Nh qu trnh tiu ho n bin thnh nng lng nui c th.

D. X PHNG
1. Thnh phn X phng l mui ca kim loi kim (Na, K) vi cc axit bo khi lng phn t ln (c mch cacbon di > 12 nguyn t C) Cc axit bo ch yu sn xut x phng l panmitic, stearic, oleic. X phng rn l hn hp mui Na ca cc axit bo, ch yu l natri stearat, natri panmiat. Cc x phng K u l x phng lng. 2. iu ch x phng a. Ho tan cc axit bo vo dd kim (xa)

Cc axit bo c th iu ch t du m bng cch oxi ho cc parafin c s nguyn t cacbon ln hn 30 bng oxi (khng kh) c mui mangan xc tc: b un nng cht bo vi kim (x phng ho cht bo) 3. Tc dng ty ra ca x phng Phn t x phng gm Mt gc hirocacbon mch di (v d C15H31, C17H35, C17H33,) kh tan trong nc nhng d tan trong cc dung mi khng cc (nh du, m). Mt nhm phn cc (l COONa hay COOK) c kh nng in li thnh ion nn d tan trong nc,nhng khng tan trong du m. V vy x phng c tnh cht c bit l tnh hot ng b mt. X phng lm gim sc cng b mt ca nc, lm cho nc d thm t cc git du, m v cc cht bn trn b mt. Khi git, ra bng x phng, gc R ca phn t x phng bm vo cht bn, nhm phn cc (COONa) chuyn (ho tan) cht bn vo nc di dng nh tng hay huyn ph, do lm sch vt git, ra. Mt khc, x phng l mui ca axit yu nn phn t x phng b thu phn to ra mi trng kim gip cho vic nh tng ho cht keo: Trong nc cng x phng to thnh cc mui panmiat, oleat, stearat (canxi, magie, st) kt ta, do x phng mt tc dng ty ra. 4. Cc cht ty ra tng hp Ngoi x phng thng, hin nay ngi ta cn dng nhiu loi cht ty ra tng hp khc nhau. cng l nhng cht hot ng b mt, thuc my loi sau.

223

a. Nhng cht ty ra sinh ion (iongen) Phn t gm gc hirocacbon R v nhm phn cc. Ngoi loi R - COONa, cn c nhng cht hot ng b mt nh ion phc tp. V d: Cc ankyl sunfat: R O SO3Na (R c > 11C) Cc ankyl sunfonat: R SO3Na, iu ch bng cch. (R c 10 20 nguyn t C) Cc ankyl aryl sunfonat: Nhng cht hot ng b mt nh cation phc tp. V d : b. Nhng cht ty ra khng sinh ion Phn t cha gc R khng phn cc v cc nhm phn cc nh OH, O (ete). V d:

R : c th c ti 18C, n : c th bng 6 30 tu theo cng dng. Cc cht ty ra trn vn gi c tc dng ty ra c trong mi trng axit v nc cng.

224

BI TP
c A. polistiren. B. polivinyl axetat. C. polibutaien. D. polietilen. 2. Tnh cht ho hc c trng ca nhm cacboxyl l: A. Tham gia phn ng trng gng B. Tham gia phn ng vi H2, xc tc Ni C. Tham gia phn ng vi axit v c D. Tham gia phn ng este ho 3. Thuc th cn dng nhn bit 3 dd: CH3COOH, C2H5OH, CH3CHO ln lt l: A. Natri, qu tm B. Qu tm, dd Ag2O . NH3 C. Qu tm, vi D. Natri, vi 4. Cho s sau: C4H10 X Y CH3COOC2H5; X, Y ln lt l: A. C2H4, C2H5OH B. C2H4, CH3COOH C. CH4, CH3COOH D. CH3COOH, CH3COONa 5. Sn phm thu c khi thu phn vinylaxetat trong dd kim l: A. Mt mui v mt ru 1. Khi trng hp CH2=CH-OCOCH3 thu

( RCOO ) C H
3 3

t + 3 NaOH 3RCOONa + C3 H 5 (OH )

B. Mt mui v mt anehit C. Mt axit cacboxylic v mt ru D. Mt axit cacboxylic v mt xeton 6. Phn ng thu c loi phn ng: 3 A. thu phn B. x phng ho C. este ho D. nitro ho 7. Mt cht hu c A c CTPT C3H6O2 tha mn: A tc dng c vi Na, vi dd NaOH un nng v Ag2O.NH3. Vy A c CTCT l: A.C2H5COOH B.CH3-COO- CH3 C.H-COO- C2H5 D.HOC-CH2-CH2OH 8. Cho cc cht C6H5OH, C2H5OH, CH3COOH. Phng n no sau y th hin s sp xp cc cht trn theo chiu gim dn linh ng ca nguyn t Hidro: A.CH3COOH, C2H5OH, C6H5OH B.C2H5OH, C6H5OH, CH3COOH C.C6H5OH, C2H5OH, CH3COOH D.CH3COOH, C6H5OH, C2H5OH 9. Cht hu c X c cng thc phn t l C3H4O2 tho mn: X tc dng vi D2 NaOH (to), khng tc dng vi Na2CO3, X lm

mt mu D2 nc Brom. Vy X c cng thc cu to l: A.CH2 = CH COOH B.HCOO CH = CH2 C. HOC CH2 CHO D.CH3 CO - CHO 10. Cht X l mt hp cht n chc mch h, tc dng c vi dd NaOH c khi lng phn t l 88 dvc. Khi cho 4,4g X tc dng va vi dd NaOH, c cn dung dich sau phn ng c 4,1g cht rn. X l cht no trong cc cht sau: A. Axit Butanoic B. Metyl Propionat C. Etyl Axetat D. Isopropyl Fomiat . 11. iu kin phn ng este ho t hiu sut cao nht l g? A. Dng d ru hoc axit B. Chng ct este ra khi hn hp C. Dng H2SO4 c ht nc v lm xc tc cho phn ng D. C 3 p n trn. 12. Cht hu c X c CTPT C3H4O2. Cht X tha mn s p: X + H2 Y, Y + NH3 CH3CH2COONH4. Cht X l cht no sau y: A. CH2 CH = O CH = O B. H COO CH = CH2 C. CH2 = CH COOH D. CH3 C CH = O || O 13. Nhng cht sau, cht no khng phn ng vi HNO3.H2SO4, t0 A. Ru Etylic B. Phenol B. C. Glixerin D. Axit axetic 14. Cho 2 cht hu c C2H4O2; C3H6O2 mch h. Cc cht ny c c im chung sau: A. u l axit no n chc B. u l este n chc C. u c p vi dd NaOH D. Trong phn t c 1 lin kt 15. X l 1 axit n chc c p vi dd Br2. X l cht no sau y: A. Axit Stearic B. Axit metacryic C. Axit fomic D. Axit propionic 16. Cng thc chung sau y l ca cht no: CnH2nO2 (mch h n chc) A. Axit khng no n chc B. Este no n chc C. L anhit no n chc D. Va c nhm chc ru va c nhm chc anhit

225

17. Tnh axit ca cht axit axetic, axit phenic, axit cacbonic v ru Etylic gim dn theo dy sau: A. Axit axetic, ru Etylic, axit cacbonic, axit phenic B. Axit axetic, axit cacbonic, axit phenic, ru Etylic C. Tnh axit ca 4 cht trn tng ng nhau v c 4 u l axit yu. D. C 3 p n trn u sai. 18. Cht X c CTPT C3H4O2. X khng phn ng Na, ch p vi NaOH, vi H2 v dd Br2, X l cht no sau y: A. CH2 CH = O CH = O B. H COO CH = CH2 C. CH2 = CH COOH D.CH3 C CH = O || O 19. Cht X, Y tha mn s sau l cht no:

A. 4,2,3,1 C.1,3,4,2

D.1,4,3,2 D.2,3,4,1

23. Trong cc cht: ru etylic, phenol, axitaxetic, cht phn ng c vi c 3 cht : ddNaOH, Na, CaCO3 l: A. Ru etylic C. Axit axetic B. Phenol D. Phenol v axit axetic 24. Phn ng no sau ay chng t phnol c tnh axit v tnh axit yu? A. Phenol phn ng vi kim loi kim v baz kim. B. Phenol phn ng vi nc brm. B. Phenol phn ng vi kim loi kim. D. Phenol phn ng vi baz kim v b axit cacbonic y ra khi natriphenolat. 25. Este X c CTCP C4H6O2 Bit X thu phn trong mi trng kim to ra mui v anhit. Cng thc cu to ca X l. A. CH3COOCH= CH2 B. HCOOCH2- CH= CH2 C. HCOOCH2- CH= CH2 D. CH3COOCH2CH3 26. X phng ho 22,2g hn hp 2 este l HCOOC2H5 v CH3COOCH3 dng ht 200 ml dd NaOH. Nng mol/l ca dd NaOH l. A. 0,5 M C. 1,5 M B. 1 M D. 2M

C2H5OH Y

CH3COOH

A. Ru etylic, Etyl axetat B. Anhit axetic, Etyl axetat C. Anhit axetic, Metyl axetat D. C2H4, CH3COONa 20. Mt cht hu c X mch h c khi lng phn t l 60 vC tha mn iu kin sau: X khng tc dng vi Na, X tc dng vi d2 NaOH, v X phn ng vi Ag2O.NH3. Vy X l cht no trong cc cht sau: A. CH3COOH B. HCOOCH3 C. C3H7OH D. HO CH2 CHO 21. Trong thnh phn ca mt s du pha sn c este ca glixerin vi cc axit khng no C17H13COOH (axit oleic), C17H29COOH (axit linoleic). Hy cho bit c th to ra c bao nhiu loi este (cha 3 nhm chc este) ca glixerin vi cc gc axit trn? A. 4 B.5 C.6 D.2 22. Hy sp xp linh ng ca nguyn t H trong nhm chc (- OH, -COOH) theo th t gim dn. CH3COOH (1) C2H5OH(2) C3H5(OH)3(3) C6H5OH(4)

27. X phng ho hon ton 11,1 g hn hp hai este l HC00C2H5 v CH3C00CH3 dng ht 100 ml dd NaOH A. 0,5 M B. 1 M C. 1,5M D. 2M 28. Mt este X c to ra bi mt axit no n chc v ru no n chc c dA.C02=2. Cng thc phn t ca X l: A. C2H402 B. C3H602 C. C4H602 D.C4H802 29. trung ho 30ml dd mt axit hu c no, n chc cn 60ml dd NaOH 0,2M. Nng mol/l ca dd axit l: A. 0,2M B. 0,4M C. 0,02M D. 0,04M 30. Axit Fomic khng tc dng vi cc cht no trong cc cht sau

226

A.CH3OH B.NaCl D.Cu(OH)2 (xt OH-, to) C.C6H5NH2 31. Cho cc cht CH3CHO, HCOOH, C2H5OH, CH3COOH. Phng n no sau y th hin s sp xp cc cht trn theo chiu tng dn ca nhit si: A. CH3CHO, HCOOH, C2H5OH, CH3COOH B. CH3CHO, C2H5OH,HCOOH, CH3COOH C. HCOOH, C2H5OH, CH3CHO, CH3COOH D. C2H5OH, HCOOH, CH3COOH, CH3CHO 32. Cht C4H8O2 c s ng phn este l: A. Hai B. Ba C. Bn D. Nm 33. Nhn bit axit Fomic v axit metacrylic bng cch no sau y cha ng: A. Dd Br2 B. Trng bc D. Cu(OH)2.NaOH t0 C. Na2CO3 34. Cho cc cht sau: CH3C0OH (1) CH3-CHOH- CH3 (2) HOCH2 - CH2 - CH2OH (3) HOCH2-CHOH - CH2OH (4) Cht tc dng vi Na v Cu(OH)2 l: A. (1), (4) B. (2), (3) C. (3), (4) D. (1), (2) Hp cht hu c C4H802 c s ng phn este l: A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 35. Xp theo th t phn cc tng dn ca lin kt OH trong phn t ca cc cht sau: C2H5OH (1), CH3COOH (2), CH2=CHCOOH (3), C6H5OH (4), CH3C6H4OH (5), C6H5CH2OH (6) l: A. (1) < (6) < (5) < (4) < (2) < (3). B. (6) < (1) < (5) < (4) < (2) < (3). C. (1) < (2) < (3) < (4) < (5) < (6). D. (1) < (3) < (2) < (4) < (5) < (6). 36. Thu phn cc hp cht sau trong mi trng kim: 1. CH3 CHCl2 2. CH3 COO CH =CH2 3. CH3 COOCH2 CH = CH2 4. CH3 CH2 CH =Cl OH 5. CH3 COOCH3 Sn phm to ra c phn ng trng gng l: A. 2 B. 1, 2

C. 1, 2, 4 D. 3, 5 37. un nng 0,1 mol X vi lng va dd NaOH thu c 13,4g mui ca axit hu c a chc B v 9,2g ru n chc C. Cho ru C bay hi 1270C v 600 mmHg s chim th tch 8,32 lt. Cng thc phn t ca cht X l:

COOCH3
A.

HC COOCH3 COOCH3
O OC2H5 OC2H5

H2C COOCH3
B.

C COOCH3 H2
O OCH3 OCH

C. O

3 D. O 38. Cho 8g canxicacbua tc dng vi nc thu c 2,24lt axetilen ( ktc). Ly

kh sinh ra cho hp nc khi c mt xc tc HgSO4, sau chia sn phm thnh hai phn bng nhau: - Phn 1: em kh bng H2 (Ni, to) thnh ru tng ng. - Phn 2: oxi ha (xc tc Mn2+) thu c axit tng ng. Thc hin phn ng este ha ru v axit trn trn thu c m(g) este (bit rng hiu sut cc phn ng hp nc, phn ng kh, oxi ha v este ha bng 80%). m c gi tr l: A. 2,2528g B. 2,2528g C. 4,5056g D. 4,5050g 39. Cho 4,2g este n chc no E tc dng ht vi dd NaOH ta thu c 4,76g mui natri. Vy cng thc cu to ca E c th l: A CH3 COOCH3 B.C2H5COOCH3 C. CH3COOC2H5 D. HCOOC2H5 40. Chia hn hp X gm hai axit (Y l axit no n chc, Z l axit khng no n chc cha mt lin kt i). S nguyn t trong Y, Z bng nhau. Chia X thnh ba phn bng nhau: - Phn 1 tc dng ht vi 100ml dd NaOH 2M. trung ha lng NaOH d cn 150ml dd H2SO4 0,5M. - Phn 2: Phn ng va vi 6,4g Br2

227

- Phn 3: t chy hon ton thu c 3,36 lt CO2(ktc). S mol ca Y, Z trong X l: A. 0,01 v 0,04. B. 0,02 v 0,03. C. 0,03 v 0,02. D. 0,04 v 0,01. 41. t chy hon ton hn hp X gm 2 este no n chc ta thu c 1,8g H2O. Thy phn hon ton hn hp 2 este trn ta thu c hn hp Y gm mt ru v axit. Nu t chy 1.2 hn hp Y th th tch CO2 thu c ktc l: A. 2,24lt B. 3,36lt C. 1,12lt D. 4,48lt 42. t chy hon ton mt lng hn hp hai este cho sn phm chy qua bnh ng P2O5 d thy khi lng bnh tng thm 6,21g, sau cho qua dd Ca(OH)2 d thu c 34,5g kt ta. Cc este ni trn thuc loi: A. No n chc B. Khng no n chc C. No a chc D. Khng no a chc. 43. X phng ha este C4H8O2 thu c ru etylic. Axit to thnh este l A) axit axetic C) axit propionic B) axit fomic D) axit oxalic 45. Phn tch nh lng mt axit hu c n chc A kt qu cho 40% C v 6,66% H. A c cng thc l: C) HCOOH A) CH3COOH B) CH2=CH-COOH D) (COOH)2 46. Cho mt axit khng no mch h cha mt lin kt i C=C, n chc tc dng vi mt ru no n chc thu c este X c cng thc tng qut l: A) CnH2n-2O2 C) CnH2nO2 B) CnH2n-2O4 D) CnH2n+2O2 47. Cho s chuyn ha sau: H2O CuO Ag2O A C2H4 D A C B . Cc cht A, B, C, D trong s ln lt l: A) C2H5OH, CH3CHO, CH3COOH, CH3COO-C2H5 B) C2H5OH, CH3COOH, CH3CHO, CH3COO-C2H5 C) CH3CHO, C2H5OH, CH3COOH, CH3COO-C2H5 D) CH3COOH, CH3CHO, C2H5OH, CH3COO-C2H5 48. H s t lng tng ng trong phn ng C2H5COOH + O2 CO2 + H2O ln lt l A) 2, 7, 6, 6 C) 1, 3, 3, 3 B) 2, 5, 2, 3 D) 1, 2, 2, 3

49. H s t lng tng ng trong phn ng CH3COONa + O2 Na2CO3 + CO2 + H2O ln lt l A) 2, 4, 1, 3, 3 C) 1, 3, 3, 3, 4 B) 2, 5, 1, 3, 3 D) 2, 3, 1, 2, 3 50. Khi cho axit axetic tc dng vi HOCH2-CH2-OH c th thu c cc este A) CH3COO-CH2-CH2-OOCCH3 v CH3COO-CH2-CH2OH B) CH3COO-CH2-CH2-OH v CH3COO-CH2-CH2-COO-CH3 C) CH3-OOC-CH2-CH2-OH v CH3COO-CH2-CH2-OOC-CH3 D) CH3COO-CH2-CH2-OH v CH3-OOC-CH2-CH2-COO-CH3 51. Axit CH2=CH-COOH c phn ng c vi tt c cc cht trong dy sau: A) Na, dd Br2,Cu(OH)2,CH3OH, CaCO3, MgO B) Na, MgO, KOH, CH3OH, C6H5OH, dd Br2 C) Na, NaOH, Cu(OH)2, dd Br2, C2H5OH, Cu D) K, NaHCO3, dd Br2, CH3OH, Ag, Cu(OH)2 52. S cht hu c n chc ng vi CTPT C4H8O2 l: A) 6 cht B) 8 cht C) 4 cht D) 13 cht 53. Axit axetic c phn ng c vi cc cht trong dy sau: A) Mg, CuO, KOH, C2H5OH B) Dd Br2, Mg, CuO, KOH, C2H5OH C) KOH, C2H5OH, HCl, Cu D) Mg, NaHCO3, KOH, C2H5OH 54. Cho s sau: C2H2 A B D CH3COO-C2H5. Cc cht A, B, D tng ng l A) CH3CHO, C2H5OH, CH3COOH B) C2H4, C2H6O2, C2H5OH C) C4H4, C4H6, C4H10 D) C2H6, C2H5Cl, CH3COOH 55. S lng axit ng vi cng thc phn t C5H10O2 l A) 4 B) 2 C) 3 D) 5 56. t chy hon ton 6 gam mt axit no n chc thu c 4,48 lt kh CO2 (ktc). Axit l: A) Axit axetic B) Axit fomic C) Axit propionic D) Axit butiric 57. X l mt axit hu c no n chc. Khi t chy hon ton 6,8 gam mui natri ca X sn phm thu c gm Na2CO3, H2O v 1,12 lt CO2 (ktc). X l: A) Axit fomic B) Axit axetic C) Axit propionic D) Axit butiric 58. Axit cacboxylic l: A) Nhng hp cht hu c phn t cha nhm cacboxyl lin kt vi gc hidrocacbon

228

B) Nhng hp cht hu c phn t cha nhm cacboxyl lin kt vi gc hidrocacbon khng no C) Nhng hp cht hu c phn t cha nhm cacboxyl lin kt vi gc hidrocacbon no D) Nhng hp cht hu c phn t cha nhm -CHO lin kt vi gc hidrocacbon 59. Dy cc cht c sp xp theo chiu tng v nhit si l: A) H-COO-C2H5, C2H5OH, CH3COOH, C2H5COOH B) C2H5COOH, CH3COOH, C2H5OH, H-COO-C2H5 C) H-COO-C2H5, CH3COOH, C2H5OH, C2H5COOH D) C2H5OH, CH3COOH, H-COO-C2H5, C2H5COOH 60. Axit cacboxylic khng no n chc: A) Nhng cht hu c phn t c mt nhm COOH lin kt vi gc hidrocacbon khng no B) Nhng cht hu c phn t c nhm COOH lin kt vi gc hidrocacbon khng no C) Nhng cht hu c phn t c mt nhm COOH lin kt vi gc hidrocacbon no D) Nhng cht hu c phn t c nhm COOH lin kt vi gc hidrocacbon no 61. Axit hu c B c cu to mch khng phn nhnh v c cng thc n gin l C3H5O2. B c cng thc phn t l: A) C6H10O4 B) C3H5O2 C) CH3COOH D) C2H3COOH 62. Dy cc cht sau u c kh nng tc dng vi dd NaHCO3: A) HCOOH, CH3COOH, HOOC-COOH, HO-CH2-COOH B) CH3COOH, C6H5OH, HCOOH, CH2=CH-COOH C) HCOOH, CH3COOH, HOOC-COOH, HO-CH2-CH2-OH D) CH3COOH, C2H5OH, HCOOH, CH2=CH-COOH 63. A l mt este n chc c cng thc n gin l C2H4O. Khi x phng ha hon ton 4,4 gam A bng NaOH thu c 4,1 gam mui khan. A l A) etylaxetat B) n-propylfomiat C) iso-propylfomiat D) metylpropionat 64. iu ch axit axetic bng phng php ln men gim trc tip t A) ru etylic B) andehit axetic C) axetilen D) glucoz 65. Hn hp A cha hai axit cacboxylic no u c cu to mch thng v khng c phn ng trng gng. trung ha 1,5 mol hh A cn 2 mol NaOH. Khi t chy hon ton 0,15 mol A th thu c 8,96 lt CO2 (ktc). Hai axit c trong A l:

A) (CH3COOH v HOOC-COOH) hoc (C2H5COOH v HOOC-COOH) B) CH3COOH v HOOC-COOH C) C2H5COOH v HOOC-COOH D) C2H5COOH v HOOC-CH2-COOH 66. Cht hu c X c phn ng vi NaHCO3 to ra kh CO2. Phn t X cha nhm: A) CHO B) OH C) -NH2 D) -COOH 67. A (mch h) l este ca mt axit hu c no n chc vi mt ru no n chc. T khi hi ca A so vi H2 l 44. A c cng thc phn t l: A) C3H6O2 B) C2H4O2 C) C4H8O2 D) C2H4O 68. C th chuyn ha trc tip t lipit lng sang lipit rn bng phn ng: A) Tch nc B) Hidro ha C) hidro ha D) X phng ha 69. Phn ng thy phn este trong mi trng kim gi l phn ng: A) Este ha B) X phng ha C) Trng gng D) Trng ngng 70. Cp cht u c th ha tan Cu(OH)2 to ra dd mu xanh lam l: A) Ru etylic v andehit axetic B) Glucoz v phenol C) Glixerin v anilin D) Axit axetic v glixerin 71. Lipit (cht bo) l: A) Este ca glixerin vi cc axit bo B) Este ca cc axit bo vi ru etylic C) Este ca glixerin vi axit nitric D) Este ca glixerin vi axit clohidric 72. Cng thc chung ca este gia axit cacboxylic no n chc v ru no n chc l A.CnH2n+1O2 . C.CnH2n+1O. B. CnH2nO2 . D. CnH2n-1O2.

73. Khi thu phn este E trong mi trng kim(dd NaOH) ngi ta thu c natri axetat v etanol. Vy E c cng thc l A.CH3COOCH3. C.CH3COOC2H5 . B.HCOOCH3. D. C 2H5COOCH3.

74. Hai cht hu c X, Y c cng cng thc phn t l C3H4O2. X tc dng vi Na2CO3, ru etylic, c phn ng trng hp. Y tc dng vi KOH, khng tc dng vi kim loi Na. X, Y c cng thc cu to thu gn ln lt l:

229

A. C2H5COOH v CH3COOCH3. C.CH2= CHCOOH v HCOOCH=CH2. B. CH2=CHCOOCH3v C2H3COOH. D.CH2=CHCOOHv CH3COOCH=CH2. 75. Cho cc cht : 1.dd brom 3.ddHCl cht sau: A. 1, 2, 3. C. 2, 3, 4. B. 1, 2, 4. D. 1, 3, 4. 2.CaCO3 4. dd NaOH

C. H- COO- CH= CH- CH3 D. CH2= CH- COO- CH3 82. Cho dy cc axit: phenic, picric, p-nitrophenol, t tri sang phi tnh cht axit: A. tng B. gim C. khng thay i D. va tng va gim 83. Tnh cht axit ca dy ng ng ca axit fomic bin i theo chiu tng ca khi lng mol phn t l: A. tng B. gim C. khng thay i D. va gim va tng 84. Cho mt dy cc axit: acrylic, propionic, butanoic. T tri sang phi tnh cht axit ca chng bin i theo chiu: A. tng B. gim C. khng thay i D. va gim va tng 85. S bin i tnh cht axit ca dy CH3COOH, CH2ClCOOH, CHCl2COOH l: A. tng B. gim C. khng thay i D. va gim va tng 86. Cho 3,38g hn hp Y gm CH3OH, CH3COOH, C6H5OH tc dng va vi Na thy thot ra 672 ml kh( ktc) v dd. C cn dd thu c hn hp rn Y1. Khi lng Y1 l: A. 3,61g B. 4,7g C. 4,76g D. 4,04g 87. C bn dd long khng mu ng trong bn ng nghim ring bit, khng dn nhn: anbumin, glixerol, CH3COOH, NaOH. Chn mt trong cc thuc th sau phn bit bn cht trn? A. Qu tm. B. Phenolphtalein. C. HNO3 c. D. CuSO4. 88. Cht A l este ca glixerin vi axit cacboxylic n chc mch h A1. un nng 5,45g A vi NaOH cho ti phn ng hon ton thu c 6,15g mui. 1. S mol ca A l: A. 0,015 B. 0,02 C. 0,025 D. 0,03 89. Dy cc cht sau c phn ng este ho vi HO-CH2-COOH: A) CH3COOH, C2H5OH, CH3OH, CH2=CH-COOH

Axit acrylic c th tc dng c vi cc

76. Cho cc cht: H2O, C2H5OH, CH3COOH, C6H5OH. Cht c nguyn t hiro trong nhm OH linh ng nht l B. C2H5OH. A.H2O. D.C6H5OH. C. CH3COOH 77. Cho cc cht: H2SO4, H2CO3, CH3COOH, C6H5OH. Cht c tnh axit yu nht l A. H2SO4. B. H2CO3 C. CH3COOH. D. C6H5OH. 78. Phn ng quan trng nht ca este l A. phn ng este ho. B. phn ng nitro ho. C.phn ng thu phn. D. phn ng x phng ho. 79. Cc cht sau c sp xp theo chiu tnh axit tng dn l: A. C6H5OH, C2H5OH, CH2=CH- C0OH, C2H5C0OH B. C6H5OH, C2H5OH, C2H5C0OH, CH2= CH- C0OH C. CH2 = CH- C0OH, C2H5C0OH, C6H5OH, C2H5OH D. C2H5OH, C6H5OH, C2H5C0OH, CH2 = CH- C0OH 80. Cht hu c X c cng thc phn t C3H602. Bit X tc dng vi dd NaOH v Ag20 trong dd NH3 un nng X l: A. C2H5C0OH B. CH3C00CH3 C. HO - CH2 - CH2 - CHO D. HC00C2H5 81. Khi thu phn este C4H6O2 trong mi trng axit, ta thu c hn hp 2 cht u c phn ng trng gng. Vy cng thc cu to ca C4H6O2 l. A. CH3- COO- CH= CH2 B. H- COO- CH2- CH= CH2

230

B) HCOOH, CH3OH, CH3CHO, C2H5OH C) CH2=CH-COOH, CH3OH, HCHO, HCOOH D) CH3OH, C2H5OH, HCOOH, HCHO 90. Cht hu A c cng thc C3H4O2. Dd ca A lm hng qu tm. A c cu to l: A) CH2=CH-COOH B) CH3-COOH C) H-COO-CH=CH2 D) CH3-CO-CH=O 91. Tnh axit ca cc cht gim dn theo dy: A) H2SO4 > CH3COOH > H2CO3 > C6H5OH B) H2CO3 > C6H5OH > CH3COOH > H2SO4 C) C6H5OH > H2CO3 > CH3COOH > H2SO4 D) H2SO4 > C6H5OH > CH3COOH > H2CO3 92. Hai dd c cng nng mol/lt. A cha CH3COONa; B cha C6H5ONa. A) pHB > pHA > 7 B) pHA > pHB > 7 C) pHB < pHA < 7 D) pHA < pHB < 7 93. Este l cht hu c A) sinh ra t phn ng gia axit (v c hoc hu c) vi ru B) sinh ra t phn ng gia axit (v c hoc hu c) vi kim C) c cha nhm chc -COOD) c cng thc tng qut l CnH2n+1COOR 94. Nhng cht sau khi tan trong nc to ra dd c pH nh hn 7: A) KOH, CH3COONa, Na2CO3 B) HCl, NaHSO4, AlCl3, Fe(NO3)3 C) H2SO4, NaHCO3, CH3COONa D) HCl, H2SO4, NaHCO3, Na2CO3 95. Cp cht ng phn l: A) Axit axetic v etyl axetat B) Axit axetic v metyl axetat C) Axit axetic v andehit axetic D) Axit axetic v ru etylic 95. Khi thu phn C4H6O2 trong mi trng axit ta thu c hn hp hai cht u c phn ng trng gng. Vy cng thc cu to ca C4H6O2 l mt trong cc cng thc no sau y?
H3C O C CH2 H

chc B v 9,2g ru n chc C. Cho ru C bay hi 1270C v 600 mmHg s chim th tch 8,32 lt. Cng thc phn t ca cht X l:
COOCH3

H2C COOCH3

A.

HC COOCH3 COOCH3

B.
O

C COOCH3 H2
OCH3 OCH3

OC2H5 OC2H5

C. O

D. O

A.
H

B.

O C C CH2 H2 H

C. D.

O C C CH3 H H
O CH3 O

97. Cho 4,2g este n chc no E tc dng ht vi dd NaOH ta thu c 4,76g mui natri. Vy cng thc cu to ca E c th l: A CH3 COOCH3 B.C2H5COOCH3 C. CH3COOC2H5 D. HCOOC2H5 98. C bn cht lng ng trong bn l b mt nhn: toluen, ru etylic, dd phenol, dd axit fomic. nhn bit bn cht c th dng thuc th no sau y? A. Dng qu tm, nc brom, natri hiroxit. B. Natri cacbonat, nc brom, natri kim loi C. Qu tm, nc brom v dd kali cacbonat. D. C A, B, C u ng. 99. Chia hn hp X gm hai axit (Y l axit no n chc, Z l axit khng no n chc cha mt lin kt i). S nguyn t trong Y, Z bng nhau. Chia X thnh ba phn bng nhau: - Phn 1 tc dng ht vi 100ml dd NaOH 2M. trung ha lng NaOH d cn 150ml dd H2SO4 0,5M. - Phn 2: Phn ng va vi 6,4g Br2 - Phn 3: t chy hon ton thu c 3,36 lt CO2(ktc). a. S mol ca Y, Z trong X l: A. 0,01 v 0,04. B. 0,02 v 0,03. C. 0,03 v 0,02. D. 0,04 v 0,01. b. Cng thc phn t ca Y v ca Z l: A. C2H4O2 v C2H2O2 B. C3H6O2 v C3H4O2 C. C4H8O2 v C4H6O2 D. C4H6O4 v C4H4O4

H2 C C H

96. un nng 0,1 mol X vi lng va dd NaOH thu c 13,4g mui ca axit hu c a

231

CHNG XVIII. CC HP CHT GLUXIT

I. Phn loi
Gluxit l tn gi mt loi hp cht hu c rt ph bin trong c th sinh vt Cng thc phn t Cn(H2O)m. Cc cht gluxit c phn lm 3 loi. a) Monosaccarrit l nhng gluxit n gin nht, khng b thu phn thnh nhng gluxit n gin hn. V d: glucoz, fructoz (C6H12O6), riboz (C5H10O5) b) Oligosaccarit l nhng sn phm ngng t t 2 n 10 phn t monosaccarit vi s tch bt nc. Quan trng nht l cc isaccarit hay ioz c cng thc chung C12H22O11. Cc isaccarit ny b thu phn to thnh 2 phn t monosaccarit. V d thu phn saccaroz. c) Polisaccarit l nhng hp cht cao phn t. Khi b thy phn, polisaccarit to thnh mt s ln phn t monosaccarit. V d: Tinh bt, xenluloz, glicogen u c cng thc chung l (C6H10O5)n. 1. Cng thc v cu to (C6H12O6) Monosaccarit l nhng hp cht tp chc m trong phn t ngoi nhm cn c nhiu nhm chc OH nhng nguyn t cacbon k nhau. Nu nhm dng anehit (c nhm CH = O), ta gi monosaccarit l anoz, nu nhm dng xeton, ta c xetoz.

II. Monosaccarit

Tu theo s nguyn t cacbon trong phn t, monosaccarit (anoz v xetoz) c gi l trioz (3C), tetroz (4C), pentoz (5C), hexoz (6C), heptoz (7C). Nhng monosaccarit quan trng u l hexoz v sau l pentoz. V d: glucoz, frutoz, Ngoi ng phn cu to (anoz v xetoz), monossaccarit cn c ng phn khng gian gi l ng phn quang hc, mi ng phn khng gian li c tn ring. 2. Cu to dng mch h ca glucoz. Glucoz tham gia phn ng trng bc v kh c Cu2+, do vy phn t phi c nhm chc anehit (CH = O). Glucoz tc dng vi (CH3CO)2O sinh ra pentaeste C6H7O(OCOCH3)5, chng t trong phn t c 5 nhm -OH; cc nhm -OH c th to phc cht mu xanh lam khi tc dng vi Cu(OH)2 (tng t nh glixerin). T cc kt qu thc nghim, ngi ta thy rng glucoz l mt pentahiroxi anehit c mch thng khng phn nhnh.

232

Do s phn b khc nhau ca cc nhm OH trong khng gian, glucoz c nhiu ng phn khng gian. Glucoz thin nhin, c gi l D-glucoz (c nhm OH ti C5 bn phi) phn bit vi mt ng phn iu ch trong phng th nghim l Lglucoz (nhm O bn tri). Cng thc cu trc nh sau:

3. Cu trc dng mch vng ca glucoz Ngoi dng mch h, glucoz cn c cc dng mch vng 6 cnh hoc 5 cnh. Glucoz vng 6 cnh c gi l glucopiranoz v vng ny c dng ca d vng piran, cn vng 5 cnh c gi l glucofuranoz v c dng d vng furan.

Glucopiranoz bn hn rt nhiu so vi glucofuranz. 4. Cu trc phn t fructoz. Fructoz trong thin nhin c gi l D-fructoz, c cng thc cu trc.

5. Tnh cht vt l - trng thi t nhin Monosaccarit l nhng cht khng mu, c v ngt, d tan trong nc, khng tan trong dung mi hu c, c kh nng lm quay mt phng nh sng phn cc sang phi v hoc sang tri. Trong thin nhin, glucoz c trong hu ht cc b phn c th thc vt: r, l, hoa v nht l trong qu chnh. Glucoz cng c trong c th ngi, ng vt. Fructoz trng thi t do trong qu cy, mt ong. V ngt ca mt ong ch yu do fructoz. 6. Tnh cht ho hc a) Phn ng ca nhm anehit CH = O Phn ng oxi ho nhm chc anehit thnh nhm chc axit. Khi glucoz tr thnh axit gluconic. + Phn ng trng gng.

233

+ Phn ng vi Cu(OH)2 (trong mi trng kim)

(mu gch) + Phn ng oxi ho trong mi trng trung tnh v axit, v d bng HOBr:

+ Phn ng kh nhm -CHO to ra ru 6 ln ru.

b) Phn ng ca cc nhm OH Phn ng vi Cu(OH)2 cho dd mu xanh lam. To este c cha 5 gc axit mt ln axit. V d glucoz phn ng vi anhirit axetic (CH3CO)2O to thnh pentaaxetyl glucoz :

c) Phn ng ca glucoz dng vng: Nhm OH nguyn tr C1 trong phn t glucoz dng vng linh ng hn cc nhm OH khc nn d dng to ete vi cc phn t ru khc (v d vi CH3OH) to thnh glucozit:

d) Phn ng ln men Di tc dng ca cc cht xc tc men do vi sinh vt tit ra, cht ng b phn tch thnh cc sn phm khc. Cc cht men khc nhau gy ra nhng qu trnh ln men khc nhau. V d: Ln men etylic to thnh ru etylic. Ln men butyric to thnh axit butyric: Ln men lactic to thnh axit lactic:

234

 Ln men limonic to thnh axit limonic:

7. iu ch a) Qu trnh quang hp ca cy xanh di tc dng ca bc x mt tri, to thnh glucoz v cc monosaccarit khc: b) Thu phn i, polisaccarit c trong thin nhin (nh saccaroz, tinh bt, xenluloz) di tc dng ca axit v c hay men. (glucoz) (fructoz) c) Trng hp anehit fomic (glucoz)

III. isaccarit
isaccarit l loi gluxit phc tp hn, khi thu phn cho hai phn t monosaccarit. Nhng monosaccarit tiu biu v quan trng l saccaroz, mantoz, lactoz u c cng thc phn t C12H22O11. 1. Tnh cht vt l Tt c cc isaccarit u l nhng cht khng mu, kt tinh c v tan tt trong nc. 2. Tnh cht ha hc a) Phn ng thu phn

(Lactoz l isaccarit c trong sa) b) Phn ng ca nhm anehit Saccaroz khng c nhm chc anehit nn khng tham gia phn ng trng gng v phn ng vi Cu(OH)2. Mantoz v lactoz khi ho tan trong dd chuyn mt phn sang dng tautome c nhm chc anehit nn c phn ng trng gng v phn ng vi Cu(OH)2. c) Phn ng vi hiroxit kim loi (tc dng vi Cu(OH)2) v tham gia phn ng to ete v este (phn ng ca ru nhiu ln ru). 3. iu ch Cc isaccarit c iu ch t cc ngun nguyn liu thin nhin. V d Saccaroz ly t ma, c ci ng. Saccaroz trong ma tc dng vi sa vi to thnh dd canxi saccarat trong sut. Khi sc CO2 vo dd canxi saccarat li to thnh saccaroz: Mantoz l cht ng ch yu trong mch nha (ng mch nha). N l sn phm ca s thu phn tinh bt.

235

Lactoz c trong sa ngi, ng vt (v vy cn c tn l ng sa). Ngoi ra cng tm thy c lactoz trong thc vt.

IV. Polisaccarit
Polisaccarit l nhng gluxit c cu thnh bi nhiu n v monosaccarit ni vi nhau bng nhng lin kt glicozit. Nhng polisaccarit thng gp: tinh bt, xenluloz, 1. Tinh bt (C6H10O5)n a) Cu to: Tinh bt l hn hp cc polisaccarit (C6H10O5)n, khc nhau v s n v cu trc ca chui polime. Tinh bt c trong c v ht nhiu loi cy. Cc phn t tinh bt gm 2 loi: Loi amiloz cu to t chui polime khng phn nhnh gm cc mt xch glucoz mch vng vi n vo khong 200 400 v c khi ti 1000. Gia 2 mt xch l mt cu oxi ni nguyn t C1 ca gc th 1 vi nguyn t C4 ca gc th 2. Cu oxi ny c gi l lin kt -1, 4 glicozit.

Loi amilopectin: Chui polime c s phn nhnh, h s n t 600 - 6000. S hnh thnh mch nhnh l do lin kt - 1,6 glicozit, c biu din nh sau:

T l amiloz v amilopectin thay i tu theo tng loi tinh bt, amiloz thng chim 20% v amilopectin chim khong 80%. b) Tnh cht vt l: Tinh bt cu to t nhng ht nh c hnh dng v kch thc khc nhau, phn ngoi ca ht tinh bt cu to t amilopectin, phn bn trong cu to t amiloz. Cc ht tinh bt khng tan trong nc lnh. Trong nc nng ht b phng ln ri v thnh dd keo gi l h tinh bt. c) Tnh cht ho hc: H tinh bt + dd iot dd mu xanh.

236

 Tinh bt khng tham gia cc phn ng kh (phn ng trng gng v vi Cu2+) v trong phn t khng c chc anehit. Phn ng thu phn tinh bt thnh glucoz xy ra khi un nng vi xc tc axit v c long hoc nh cc enzim, phng trnh tng qut: giai on trung gian c th sinh ra cc extrin (C6H10O5)x (x < n) v mantoz. Qu trnh thu phn din ra theo s sau: d) S to thnh tinh bt t CO2 v H2O: Nng lng mt tri c l cy hp th, chuyn qua cc sc t: clorofin (mu xanh lc), carotin (mu da cam), xantofin (mu vng) v dng thc hin qu trnh quang hp. (glucoz) (tinh bt) e) ng dng ca tinh bt Lm lng thc cho ngi v ng vt. iu ch glucoz. iu ch mch nha. iu ch ru etylic H vi. 2. Xenluloz (C6H10O5)n a) Cu to phn t: Khc vi tinh bt, cu to phn t ca xenluloz c nhng c im sau: n rt ln ( t 6000 12000 ). Chui polime ca xenluloz l mch thng khng phn nhn, v vy n to thnh si (si bng, si gai, si ay) trong cc chui polime c xp theo cng mt phng v xut hin lc tng tc gia cc chui . Mi mt xch (1 mt xch glucoz) c 3 nhm OH, trong 1 nhm chc ru bc 1 v 2 nhm chc ru bc 2. nhn mnh c im ny, ngi ta thng vit cng thc phn t ca xenluloz nh sau:

b) Tnh cht vt l Xenluloz l cht rn, khng mi, khng c v, c dng si, c tnh thm nc. Xenluloz khng tan trong nc, ete, ru nhng tan trong mt s dung mi c bit nh dd Sveze gm Cu(OH)2 trong NH3 c, dd H2SO4 c. c) Tnh cht ho hc: Bn hn tinh bt (khng to mu xanh vi iot) To thnh este

237

Trinitroxenluloz l cht n mnh, c dng lm thuc sng khng khi. Khi este ho khng hon ton s thu c mono, initroxenluloz dng ch sn, lm phim, keo dn, Phn ng to thnh xenluloz iaxetat v xenluloz triaxetat.

Cc cht trn c iu ch bng phn ng gia xenluloz v anhirit axetic c H2SO4 xc tc: Xenluloz axetat khng d chy nh xenluloz nitrat, c dng ch t nhn to, nha, sn. Khi ch ho vi kim c (NaOH) xenluloz b phng ln thnh xenluloz kim l sn phm th khng hon ton. Xenluloz kim khi ch ho vi CS2 to thnh xenluloz xantogenat

Xenluloz xantogenat ho tan trong dd kim long thnh dd rt nht gi l visco. Khi p visco chy qua l nh vo dd axit s thu c si xenluloz hirat, l t visco.

Phn ng thu phn xenluloz. Xenluloz kh b thu phn hn tinh bt. Phi un nng lu vi axit v c long p sut cao, xenluloz thu phn hon ton thu c glucoz: (glucoz) d) Xenluloz trong t nhin - ng dng Xenluloz c nhiu trong si bng (98%), si ay, gaiTrong g c khong 50% xenluloz. Xenluloz c dng lm giy, lm vi, si, t nhn to (v d t visco), thuc sng khng khi, cht do (xenluloit), sn, sn xut ru etylic.

238

BI TP
1. nhn bit: ru etylic, dd glucoz v glixerin ch cn dng A.Ag2O.dd NH3. C. Na v Ag2O.dd NH3. 2. Cho cc cht: 1. anehitfomic 2. glucoz 5. axit fomic gng l: A. 1, 2, 4. C. 1, 2, 5, 6. 4. Cho cc cht: 1.anehit fomic 2. glixerin 5. axit axetic Cu(OH)2 l: A. 1, 2, 4, 5. C. 1, 2, 6. B. 1, 2, 5. D. 1, 2, 5, 6. 3. tinh bt 4.xenluloz 6. ru etylic B. 1, 2, 3, 5. D. 1, 2, 5. 3. glixerin 4.axit axetic 6.saccaroz B..Cu(OH)2. D. Na v HCl. A. dd Ag2O, NH3 B. Qu tm C. dd NaOH D. Cu(OH)2 11. Cho s sau: Tinh bt X Y ietylete. X, Y trong s trn ln lt l: A. glucoz, ru etylic B. glucoz, axit axetic C. saccaroz, anehit axetic D. Fructoz, ru etylic 12. Cho cc cht sau: xenluloz, glixerin, phenol, toluen. Cht no phn ng vi HNO3 c d (H2SO4 c lm xc tc) cho sn phm l axit picric? A. Xenluloz B. glixerin C. Phenol D. toluen 13. Chn cu khng ng trong cc trng hp sau: A. Glucoz, fructoz, mantoz u tc dng vi Cu(OH)2 khi un nng to ra Cu2O B. Saccaroz khi thu phn trong mi trng axit cho sn pham c phn ng trng bc C. Glucoz, saccaroz u phn ng vi H2.Ni, t0 cho poliancol D. Glucoz, fructoz, mantoz u tc dng vi CH3OH.HCl 14. Nhng pht biu no sau y khng ng: A. Tinh bt v xenlulz l nhng cht c cng CTPT nhng khc nhau v CTCT B. phn bit 2 dd saccaroz v mantoz ngi ta dng dd Ag2O.NH3 C. Fructoz c CTPT v tnh cht ho hc tng t glucoz D. Phn t xenlulz c cu to mch khng phn nhnh v c khi lng phn t rt ln 15. phn bit 2 dd glucoz v glixerin c th dng cht no trong cc cht sau: A.CH3COOH B.Ag2O.NH3 C.HCl D.Na 16. Da vo tnh cht no sau y, ta c th kt lun tinh bt v xenluloz l nhng polime thin nhin c cng thc (C6H10O5)n. A. Tinh bt v xenluloz khi b t chy u cho t l mol

Nhm cc cht c tham gia phn ng trng

Nhm cc cht c tham gia phn ng vi

6. Glucoz l A. ru a chc. B. anehit n chc. C. hp cht a chc. D. hp cht tp chc. 7. c im cu to ca phn t saccaroz l A. c nhm chc anehit. B. c nhm chc hiroxyl. C. khng c nhm chc anehit, nhng c nhiu nhm hiroxyl. D. Hp cht a chc. 8. Tinh bt v xenluloz ging nhau ch A. u cho phn ng trng gng. B. u tham gia phn ng thu phn cho glucoz. C. u tc dng vi Cu(OH)2 cho dd mu xanh lam. D. u c phn ng mu vi iot. 9. Cht no sau y c gi l hp cht hu c a chc? A. Saccaroz B.anehit axetic C. Glucoz D. Glixerin 10. Cho cc dd ng trong cc ng nghim mt nhn sau: glucoz, saccaroz, ru etylic, axit axetic. Thuc th duy nht dng phn bit 4 dd trn l:

CO2 6 = H 2O 5

B. Tinh bt v xenluloz u tan trong nc C. u phn ng vi HNO3 c H2SO4 xc tc thu c (C6H7O11N3)n D. Thu phn tinh bt v xenluloz n tn cng trong mi trng axit u thu c C6H12O6.

239

17. D kin thc nghim no sau y khng dng chng minh c cu to ca glucoz dng mch h: A. Kh hon ton glucoz cho n - hexan. B. Glucoz c phn ng trng bc. C. Glucoz to este cha 5 gc axit (CH3COO-) D. Khi c xc tc enzim, dd glucoz ln men to thnh ru etylic 18. D kin thc nghim no sau y dng chng minh c cu to ca glucoz c dng mch vng: A. Kh hon ton glucoz cho n - hexan. B. Glucoz c phn ng trng bc. C. Glucoz c hai nhit nng chy khc nhau. D. Glucoz tc dng vi Cu(OH)2 cho dd mu xanh lam. 19. Cho 2,5 kg Glucozo cha 20% tp cht ln men thnh ru etylic. Nu qu trnh ln men ru b hao ht 10% th lng ru thu c l : A. 2kg C. 1,8kg B. 0,92 kg D. 1,23kg 20. phn bit glucoz v fructoz, ta c th dng thuc th: A. dd AgNO3. NH3 B. B. Cu(OH)2.NaOH C. dd Br2 D. I2 21. Thu phn 1kg khoai cha 20% tinh bt trong mi trng axit. Nu H = 75% th lng glucoz thu c l: A. 166,67g C. 200,87g B. C. 178,9g D. 666,8 g 22. Mun xt nghim s c mt ca ng trong nc tiu, ta c th dng thuc th: A. A.Qu tm C. dd HCl B. Thuc th Feling D.dd NaOH 23. ng vi CTTQ ca xenluloz (C6H10O5)n ta c th vit cng thc khc nh sau: A. [C6H5O(OH)4]n B. [C6H7O2(OH)3]n C. [C6H8O2(OH)2]n D. (C6H9OHO4)n 24. Saccaroz c th tc dng vi cht no sau y? (1):H2.Ni ; (2): Cu(OH)2; (3): [Ag(NH3)2]OH; (4):H2O(H2SO4,t0). A. (1), (2) C. (2), (4) B. (2), (3) D. (1), (4). 25. Mt cacbohidrat (Z) c cc phn ng din ra theo s sau:
Cu(OH)2/NaOH

kt ta gch Vy Z khng th l: A. Glucoz B. Fructoz C. Saccaroz D. Mantoz

26. C cc cht hu c: Lng trng trng, anilin v glucoz. Ho cht c dng lm thuc th phn bit tng cht trn l: A. Dd NaOH C. Dd brom B. Dd AgNO3.NH3 D. Cu(OH)2 27. Glucoz l hp cht hu c tp chc. A. c cu to ca ru n chc v anhit a chc. B. c cu to ca ru a chc v anhit n chc. C. c cu to ca ru a chc v xeton n chc. D. c cu to ca ru n chc v xeton n chc. 28. Cht no sau y l ng phn ca saccaroz? A. Mantoz C. Fructoz B.Glucoz D. Tinh bt.

29. Bng thuc th no di y c th phn bit c cc dd trong tng cp dd sau: a) glucoz v glixerin b) glucoz v saccaroz A. Na B.Cu(OH)2 nhit phng C.Ag2O (trong dd NH3) D. Qu tm 30. Phn ng ho hc sau y thuc loi phn ng no? (C6H10O5)n+ nH2O 2nC6H12O6 A. Phn ng ln men gim B. Phn ng ln men ru C.Phn ng thu phn D.Phn ng quang hp 31. Cht no sau y l ng phn ca glucog? A. Saccaroz B. Fructoz C. Glixerin D. Mantoz 32. Cht no sau y l hp cht tp chc?

dd xanh lam

240

A. CH3- CH2- COOH C. CH3- CH- CH2 OH OH

B. CH3- CH- COOH OH D. HOOC- COOH

33. Cht no sau y l hp cht tp chc? A.CH2 - CH - CH2 OH OH OH D. CH3 - CH2 - OH OH 34. Hp cht no sau y l hp cht a chc? A. CH3 - CH2 COOH OH B. CH3 - CH - COOH OH C. CH3 - CH - CH2 OH OH D. CH2 - CH - CHO OH
4

B. HOOC COOH

C.CH3 - CH - COOH

35. Fructoz l hp cht hu c tp chc A. c cu to ca ru n chc v anehit a chc. B. c cu to ca ru a chc v anehit n chc. C. c cu to ca ru n chc v xeton n chc. D. c cu to ca ru a chc v xeton n chc. 36. Cht no sau y l ng phn ca glucoz? A. Saccaroz B. Fructoz C. Glixerin D. Mantoz 37. Hp cht hu c tp chc l hp cht A. c nhiu nhm chc B. c hai hay nhiu nhm chc ging nhau C. c hai hay nhiu nhm chc khc nhau D. c hai nhm chc khc nhau. 38. Bng nhng phn ng ho hc no sau y c th chng minh c im cu to ca glucoz? 1. Tc dng vi Na gii phng kh H2. 2.Phn ng vi Cu(OH)2 nhit phng cho dd mu xanh lam. 3.To ra este c 5 gc axit trong phn t. 4.B oxi ho bi Ag2O trong NH3 cho Ag kim loi. A. 1, 2, 3 B. 1, 3, 4

C. 2, 3, 4 D. 1, 2, 4 39. Trong cc gluxit sau y, gluxit no l mono saccarit? A. Tinh bt B. Fructoz C. Saccaroz D. Xenluloz Cht no sau y l ng phn ca Saccaroz? A. Mantoz B. Glucoz C. Fructoz D. Tinh bt 40. nh ngha no sau y ng? A. polisaccarit l cacbohidrat phc tp khi thu phn n cng sinh ra hai phn t monosaccarit B. polisaccarit l cacbohidrat khng th thu phn c C. polisaccarit l cacbohidrat phc tp khi thu phn n cng sinh ra nhiu phn t monosaccarit P. polisaccarit l cacbohidrat phc tp khi thu phn n cng sinh ra fructoz. 41. Chn cu tr li ng. A. Saccaroz d tan trong nc, tan nhiu trong ruu etylic B. Glucoz l cht rn kt tinh khng mu d tan trong nc, v ngt. C. Tinh bt tan v hn trong nc D. Xenluloz khng tan trong nc tan trong ete v benzen 42. Glucoz phn ng vi dy cht no sau y. A. AgNO3.NH3 ; CH3CHO B. Cu(OH)2.NaOH ; CH3COOH C. Cu(OH)2.NaOH ; Fe2O3 D. Cu(OH)2.NaOH ; C2H5Cl 43. Saccaroz c th tc dng vi dy cc cht no sau y: A. Cu (OH)2 AgNO3. NH3 B. H2.Ni,t0 AgNO3. NH3 C. H2SO4 long nng, H2. Ni,t0 D. Cu (OH)2, H2SO4 long nng 44. phn bit cc dd ho cht ring bit saccaroz, mantoz, etanol, fomalin, ngi ta c th dng mt trong cc ho cht no sau y? A. Cu(OH)2.OH B. AgNO3.NH3 C. H2.Ni D. vi sa 45. Khi un nng dd ng saccaroz c axit v c xc tc ta c dd dch cha: A. glucoz v mantoz C. glucoz v glicozen B. fructoz v mantoz D. glucoz v frutoz 46. Glucoz l hp cht

241

A. Ch c tnh kh ; C. Khng c tnh oxi ho cng khng c tnh kh B. Ch c tnh oxi ho; D. Va c tnh kh va c tnh oxi ho 47. C th phn bit glucoz v fructoz bng: A. Dd axit axetic B. Dd ru etylic C. Dd AgNO3 trong NH3 D. Dd brom 48. C 4 dd lng trng trng glixerin, glucoz, h tinh bt c th dng thuc th duy nht no sau y nhn bit 4 dd trn: A. AgNO3.NH3 C. HNO3.H2SO4 B. Cu(OH)2.OH D. I2.CCl4 49. un nng 450 gam glucoz vi AgNO3 trong NH3 cho phn ng hon ton th s mol Ag thu c l: A. 2,5 mol B. 5 mol C. 3 mol D. 4 mol 50. Nh vi git dd Iot vo mt ct qu chui xanh thy. A. C mu tm B. C mu vng sm C. C mu xanh lam D. C mu xanh l m 51. Khi cacbonic chim 0,03% th tch khng kh, mun to ra 100g tinh bt th th tch khng kh (ktc) cn cung cp CO2 cho phn ng quang hp l. A. 19700 m3 B. 1978 m3 C. 2000 m3 D. 19712 m3 52.C thuc th duy nht phn bit to xanh, dd to chn, dd KI l. A. dd Brom B. ozon C. Iot D. Clo 53.iu ch axit axetic t tinh bt cn vit t nht: A. 2 phn ng B. 3 phn ng C. 4 phn ng D. 5 phn ng 54.Phn ng gia xenluloz, toluen, phenol, glixerol, vi HNO3 c c H2SO4 lm xc tc ging nhau; A. u l phn ng este ho B. u l phn ng oxi ho kh C. Sn phm u l hp cht nitro d chy, d n. D. Sn phm phn ng l hp cht nitro v nhm - NO2 lin kt trc tip vi nguyn t cacbon ca gc hiro cacbon. 55.t chy hon ton 0.171g mt cacbonhirat X thu c 0.264g CO2 v 0.099g H2O. X c kh nng tham gia phn ng trng gng v c phn t khi 342 v C. X l: A. Saccaroz B. glucoz C. mantoz D. fructoz

56.Mt gluxit (X) c cc phn ng din ra theo s : X dd xanh lam t kt ta gch X khng th l: A. Glucoz B. Fructoz C. Saccaroz D. Mantoz 57.Chn phng php tt nht phn bit dd cc cht: Glixerol, glucoz, anilin, alanin, anbumin A. Dng Cu(OH)2 ri un nng nh, sau l dd Br2 B. Dng ln lt cc dd CuSO4, H2SO4, I2; C. Dng ln lt cc dd AgNO3.NH3, CuSO4, NaOH D. Dng ln lt cc dd HNO3, NaOH, H2SO4. 58.Cho dy bin ho sau: Glucoz = C2H6O = CH3CHO =C2H4O2 (Cht X) (Cht Z) Trong dy bin ho trn, cht (X), (Z) c CTCT ln lt l: A. CH3-CH2-OH, HCOOCH3. B. CH3-O-CH3, HCOOCH3. C. CH3-CH2-OH, CH3-COOH. D. CH3-O-CH3, HO-CH2-CHO. 59.Hai cht X v Y trong dy bin ho trn c CTCT ln lt l: A. CH3CH2OH, HCOOCH2CH2CH3. B. CH3-O-CH3, CH3CH2CH2COOH . C. CH3CH2OH, CH3COOCH2CH3. D. CH3CH2OH,CH3CH2COOCH3. 60.Trong cng nghip, sn xut gng soi v rut phch nc, ngi ta s dng phn ng ho hc no sau y? A. Axetilen tc dng vi dd AgNO3 trong NH3. B. Anehit fomic tc dng vi dd AgNO3 trong NH3. C. Dd glucoz tc dng vi dd AgNO3 trong NH3. D. Dd saccaroz tc dng vi dd AgNO3 trong NH3. 61.Glucoz khng c phn ng vi cht no sau y? A. (CH3CO)2O. B. H2O. C. Cu(OH)2. D. Dd AgNO3 trong NH3. 62.C bn cht: axit axetic, glixerol, ru etylic, glucoz. Ch dng thm mt cht no sau y nhn bit?

Cu(OH)2/NaOH

242

A. Qu tm. B. CaCO3. C. CuO. D. Cu(OH)2 trong mi trng kim. 63.Phn ng chng t phn t glucoz c cha 5 nhm -OH l: A) Phn ng gia glucoz vi axit to ra este cha 5 nhm chc -COOB) Phn ng gia glucoz vi Na to thnh H2 c s mol gp 2,5 ln s mol glucoz phn ng C) Phn ng trng gng D) Phn ng gia dd glucoz vi Cu(OH)2 to dd mu xanh lam 64.Gluxit l nhng cht hu c:

A) Phn t cha ng thi nhm chc -NH2 v nhm chc -COOH B) Phn t cha nhiu nhm -OH v cha nhm -COC) Phn t ch nhiu nhm -OH v nhm COOH D) Phn t ch nhiu nhm -OH v nhm COO65. phn bit gia glixerin v glucoz ngi ta c th dng: A) Cu(OH)2 B) CuO C) CH3COOH D) Qu tm

243

CHNG XIX. HP CHT HU C C NIT

I. Cc hp cht nitro
1. Cu to L dn xut thu c khi th nguyn t H trong phn t hirocacbon bng nhm nitro -NO2. Cng thc chung c dng R(NO2)n, vi n 1. Trong phn t ca hp cht nitro c mi lin kt trc tip gia 2 nguyn t C - N v nguyn t N c ho tr IV. Cng thc cu to c biu din:

V d:

2. Tnh cht vt l Cc hp cht nitro l nhng cht rn hoc lng, t tan trong nc. 3. Tnh cht ho hc a) Nhiu hp cht nitro km bn, khi un nng hoc va chm c th b phn tch v t bc chy, phn ng chy khng cn oxi ngoi.

Do nhiu cht c dng lm thuc n, thuc sng nh iamit (nitroglixerin), TNT (trinitroluen). b) Khi b kh bi hiro mi sinh th bin thnh amin. V d: 4. iu ch Cc hp cht nitro c iu ch bng phn ng nitro ho cc hirocacbon. Cc hirocacbon no mch h:

244

 Cc hirocacbon thm:

II. Amin
1. Cu to Amin l dn xut ca NH3 khi thay th mt hay nhiu nguyn t H bng gc hirocacbon. Cng c th xem amin nh dn xut ca hirocacbon khi thay th nguyn t H bng nhm NH2. Phn loi: bc ca amin:

Ty theo s nhm NH2 ta c monoamin, iamin, V d:

Trong phn t amin (ging trong phn t NH3), nguyn t N c 1 cp electron khng phn chia.

V th amin c kh nng kt hp proton (H+), th hin tnh baz. Nu R l gc no mch h, c khuynh hng y electron, lm tng in tch m N, lm tng kh nng kt hp H+, ngha l lm tng tnh baz. Amin bc cao c tnh baz mnh hn amin bc thp. Nu R l nhn benzen, c khuynh hng ht electron, ngc li lm gim tnh baz ca amin (tnh baz yu hn NH3) 2. Tnh cht vt l a) Cc amin mch h: Nhng cht n gin nht (CH3 NH2, C2H5 NH2) l nhng cht kh, tan nhiu trong nc, c mi c trng ging NH3. Khi khi lng phn t tng dn, cc amin chuyn dn sang lng v rn, tan trong nc cng gim dn. V d. Cht : CH3CH2, (CH3)2NH, C2H5NH2, C2H4(NH2)2 Nhit si 6,3oC +6,9oC +16,6oC +116,5oC b) Cc amin thm: l nhng cht lng hoc cht tinh th, c nhit si cao, mi c trng, t tan trong nc. 3. Tnh cht ho hc Ni chung amin l nhng baz yu, c phn ng tng t NH3. a) Tnh baz Cc amin mch h tan c trong nc cho dd c tnh baz.

245

Do lm qu c mu xanh. Anilin (C6H5 NH2) v cc amin thm khc do tan t trong nc, khng lm xanh giy qu. Phn ng vi axit to thnh mui.

Cc mui ca amin l cht tinh th, tan nhiu trong nc. Khi cho cc mui ny tc dng vi kim mnh li gii phng amin. b) Cc iamin: Cc iamin c th tham gia phn ng trng ngng vi cc iaxit to thnh polime (xem phn iaxit) c) Amin thm: Nhm NH2 c nh hng hot ho nhn thm v nh hng th vo v tr o-, p-. V d:

Do nh hng ca nhm NH2, tnh bn ca nhn benzen gim xung, d b oxi ho (v d bng hn hp K2Cr2O7 + H2SO4) cho nhiu sn phm khc nhau. V d:

4. iu ch a) Kh hp cht nitro bng hiro mi sinh: b) Phn ng gia NH3 vi R X (X = Cl, Br, I) Phn ng c th tip tc cho amin bc cao: c) Phng php Sabatie 5. Gii thiu mt s amin a) Metylamin CH3 NH2 L cht kh, c mi ging NH3, tan nhiu trong nc, trong ru v ete. b) Etylamin C2H5 NH2 L cht kh (nhit si = 16,6oC), tan v hn trong nc, tan c trong ru, ete. c) Hecxametyliamin H2N (CH2)6 NH2: L cht tinh th, nhit si = 42oC. c dng ch nha tng hp poliamit, si tng hp. d) Anilin C6H5 NH2:

246

L cht lng nh du, nhit si = 184,4oC. c, c mi c trng. t tan trong nc nhng tan tt trong axit do to thnh mui. trong khng kh b oxi ho c mu vng ri mu nu. Dng sn xut thuc nhum. e) Toluin CH3 C6H4 NH2 Dng ortho v meta l cht lng. Dng para l cht kt tinh. iu ch bng cch kh nitrotoluen.

III. Amit
Amit c th c coi l dn xut ca axit cacboxylic khi th nhm OH bng nhm amin (NH2) hay cc nhm R NH, (R)2N.

Amit ca axit fomic l cht lng, cc amit khc l cht rn. Amit c iu ch bng phn ng gia NH3 vi dn xut th clo ca axit hoc vi este. V d:

Amit ca axit cacbonic gi l cacbamit hay ure:

Ure l cht tinh th, c tnh baz yu (do nhm NH2), d dng to mui vi axit. Ure b phn hu khi c tc dng ca cc vi sinh vt trong t. Ure c dng lm phn bn, iu ch cht do urefomanehit ( HN CO NH CH2 )n Trong cng nghip, ure c iu ch bng phn ng.

IV. Aminoaxit
1. Cu to: Cng thc tng qut : (NH2)x R (COOH)y Aminoaxit l hp cht hu c tp chc, c cha c nhm NH2 (baz) v nhm COOH (axit) trong phn t. C th coi aminoaxit l dn xut th NH2 vo nguyn t H gc R ca axit cacboxylic, khi nhm NH2 c th nh vo nhng v tr khc nhau (, , ,) trn mch C.

247

 C C C COOH Cc aminoaxit c trong cc cht anbumin t nhin u l -aminoaxit. C nhng aminoaxit trong s nhm NH2 v s nhm COOH khng bng nhau. Tnh axit - baz ca aminoaxit tu thuc vo s nhm ca mi loi. 2. Tnh cht vt l Cc aminoaxit u l nhng cht tinh th, nng chy nhit tng i cao ng thi b phn hu. Phn ln u tan trong nc, t tan trong dung mi hu c. 3. Tnh cht ho hc a) Va c tnh axit, va c tnh baz Trong dd t ion ho thnh lng cc: To mui vi c axit v kim:

Phn ng este ho vi ru.

b) Phn ng trng ngng to polipeptit Trng ngng gia 2 phn t to ipeptit.

Trng ngng to ra polipeptit

Cc polipeptit thng gp trong thin nhin (protein) 4. iu ch. a) Thu phn cc cht protein thin nhin b) Tng hp T dn xut halogen ca axit.

Tng hp nh vi sinh vt. 5. Gii thiu mt s aminoaxit a) Cc aminoaxit thin nhin c trong protein Glixin: H2N CH2 COOH

Cn gi l - aminoaxit propionic.

248

L tinh th khng mu, tan trong nc, cho v chua. Mui mononatri glutamat (m chnh) c v ngt ca tht, dng lm gia v.

b) Cc aminoaxit dng (nhm NH2 cui mch C) Axit - aminocaproic. H2N (CH2)5 COOH Khi trng ngng to thnh poliamit dng ch to t capron.

Axit - aminoenantoic. H2N (CH2)6 COOH Khi trng ngng to thnh polime ch to si tng hp enan.

V. Protein
1. Thnh phn - cu to Thnh phn nguyn t ca protein gm c: C, H, O, N, S v c P, Fe, I, Cu. Protein l nhng polime thin nhin cu to t cc phn t aminoaxit trng ngng vi nhau. S to thnh protein t cc aminoaxit xy ra theo 3 giai on. + Giai on 1: To thnh chui polipeptit nh s hnh thnh cc lin kt peptit. + Giai on 2: Hnh thnh cu trc khng gian dng xon (nh l xo) ca chui polipeptit nh cc lin kt hiro gia nhm ca vng ny vi nhm NH ca vng tip theo. dng xon, gc R hng ra pha ngoi. + Giai on 3 cc chui polipeptit dng xon cun li thnh cun nh s hnh thnh lin kt ho hc gia cc nhm chc cn li trong gc aminoaxit ca chui polipeptit. Vi cch cu to nh vy t hn 20 aminoaxit to thnh hng ngn cht protein khc nhau v thnh phn, cu to trong mi c th sinh vt. Mi phn t protein vi cu hnh khng gian xc nh, vi nhm chc bn ngoi hnh xon mang nhng hot tnh sinh hc khc nhau v thc hin nhng chc nng khc nhau trong hot ng sng ca c th. 2. Tnh cht: a) Cc protein khc nhau to thnh nhng cun khc nhau. C 2 dng chnh. Hnh si: nh t tm, lng, tc. Hnh cu: Nh anbumin ca lng trng trng, huyt thanh, sa. b) Tnh tan: rt khc nhau

249

 C cht hon ton khng tan trong nc (nh protein ca da, sng, tc) C protein tan c trong nc to dd keo hoc tan trong dd mui long. Tnh tan ca mt s protein c tnh thun nghch: nu tng nng mui th protein kt ta, nu gim nng mui protein tan. c) Hin tng bin tnh ca protein Khi b un nng hay do tc dng ca mui kim loi nng hoc ca axit (HNO3, CH3COOH), protein b kt ta (ng t) km theo hin tng bin tnh. Khi , cc lin kt hiro, lin kt mui amoni, lin kt isunfua, lin kt este b ph hu v lm mt hot tnh sinh hc c trng ca protein. d) Tnh lng tnh ca protein V trong phn t protein cn c nhm - NH2 v - COOH t do nn c tnh baz v tnh axit tu thuc vo s lng nhm no chim u th. Trong dd, protein c th bin thnh ion lng cc +H3N - R - COO-. Khi tng s in tch dng v in tch m ca ion lng cc bng khng th protein c gi l trng thi ng in. e) Thu phn protein

f) Phn ng c mu ca protein Tng t peptit v aminoaxit, protein tham gia phn ng cho mu. Phn ng biure: Cho protein tc dng vi mui ng (CuSO4) trong mi trng kim cho mu tm do s to thnh phc cht ca ng (II) vi hai nhm peptit. Phn ng xantoproteinic: Cho HNO3 m c vo protein s xut hin mu vng. Nguyn nhn do phn ng nitro ho vng benzen cc gc aminoaxit to thnh cc hp cht nitro dng thm c mu vng. 3. Phn loi protein Gm 2 nhm chnh: a) Protein n gin: ch cu to t cc aminoaxit, khi thu phn hu nh khng to thnh cc sn phm khc. Cc protein n gin li c chia thnh nhiu nhm nh. V d: Anbumin: Gm mt s protein tan trong nc, khng kt ta bi dd NaCl bo ho nhng kt ta bi (NH4)2SO4 bo ho. ng t khi un nng. C trong lng trng trng, sa. Globulin: Khng tan trong nc, tan trong dd mui long, ng t khi un nng. C trong sa, trng. Prolamin: Khng tan trong nc, khng ng t khi un si. C trong la m,ng. Gluein: Protein thc vt tan trong dd kim long. C trong thc go. Histon: Tan trong nc v dd axit long. Protamin: L protein n gin nht. Tan trong nc, axit long v kim. Khng ng t khi un nng. b) Cc protein phc tp: Cu to t protein v cc thnh phn khc khng phi protein. Khi thu phn, ngoi aminoaxit cn c cc thnh phn khc nh hiratcacbon, axit photphoric. Protein phc tp c chia thnh nhiu nhm. Photphoprotein: c cha axit photphoric. Nucleoprotein: trong thnh phn c axit nucleic. C trong nhn t bo ng, thc vt.

250

 Chromoprotein: c trong thnh phn ca mu. Glucoprotein: trong thnh phn c hiratcacbon. Lipoprotein: trong thnh phn c cht bo. 4. S chuyn ho protein trongg c th. Protein l mt thnh phn quan trng nht trong thc n ca ngi v ng vt ti to cc t bo, cc cht men, cc kch thch t, xy dng t bo mi v cung cp nng lng. Khi tiu ho, u tin protein b thu phn (do tc dng ca men) thnh cc polipeptit (trong d dy) ri thnh aminoaxit (trong mt) v c hp th vo mu ri chuyn n cc m t bo ca c th. Phn ch yu ca aminoaxit ny li c tng hp thnh protein ca c th. Mt phn khc tng hp cc hp cht khc cha nit nh axit nucleic, kch thch tMt phn b phn hu v b oxi ho cung cp nng lng cho c th. ng thi vi qu trnh tng hp, trong c th lun xy ra qu trnh phn hu protein qua cc giai on to thnh polipeptit, aminoaxit ri cc sn phm xa hn, nh NH3, ure O = C(NH2)2 to thnh CO2, ncQu trnh tng hp protein tiu th nng lng, qu trnh phn hu protein gii phng nng lng. 5. ng dng ca protein Dng lm thc n cho ngi v ng vt. Dng trong cng nghip dt, giy dp, lm keo dn. Mt s protein dng ch to cht do (nh cazein ca sa).

BI TP
1. C cc cht: NH3, CH3NH2, C3H7NH2, C6H5NH2. Dy cc cht c sp xp theo chiu tnh baz gim dn l: A. C3H7NH2, C6H5NH2, CH3NH2, NH3. B. C3H7NH2, CH3NH2, NH3,C6H5NH2. C. C6H5NH2, C3H7NH2,CH3NH2, NH3. D. NH3, CH3NH2, C3H7NH2, C6H5NH2. 2. C cc cht: NH3, CH3NH2, C3H7NH2, C6H5NH2. Cht c tnh baz mnh nht l A.NH3. C. C6H5NH2 B. C3H7NH2. D. CH3NH2. C. A. CH3 - CH2 NH2 B.
H CH3 C CH 3 NH2

B. tc dng vi baz. C. th hin tnh lng tnh. D. tc dng vi axit. 5. Phn t protit gm A. cc mch di polipeptit hp thnh. B. cc phn t aminoaxit hp thnh. C. cc lin kt peptit hp thnh. D. cc nhm amino v cacbonyl hp thnh. 6. Cht... l amin bc hai.
H3C N C CH3 H CH3 2

H3C N CH3

3. Hp cht Y l mt amin n chc cha 19,718% nit theo khi lng. Y c cng thc phn t l A. C4H5N. C. C4H9N. B. C4H7N. D. C4H11N.

D.

CH3

7. C aminoaxit ng phn c cng cng thc phn t l C4H9O2N. A. 3 C.5 B.4 D.6

4. Tnh cht c trng ca aminoaxit l: A. tc dng vi ru.

251

8. Khi cho qu tm vo dd H2N-CH2CH(NH2)-COOH th qu tm A.i sang mu xanh. B. i sang mu . C. i sang mu hng D. khng i mu. 9. Hp cht Z gm cc nguyn t C,H,O,N Vi t l khi lng tng ng 3:1:4:7. Bit phn t X c 2 nguyn t N. Cng thc phn t Z l cng thc no su y: A. CH4ON2 B. C3HO4N7 C. C3H8ON2 D. C3H8O2N2

A.Qu tm. B.D2 NaOH. C.Na2O . D.C2H5OH. 15. Thu phn hp cht:
H 2N CH2 CO NH CH CH2 CO NH CH CH2 CO NH CH2 COOH

thu c cc aminoaxit no sau y: A. H2N - CH2 - CH2 -COOH B. HOOC - CH2 - CH(NH2) - COOH C. C6H5 - CH(NH2)- COOH D. CH3 - CH(NH2)- COOH 16. Chn cu ng trong s cc cu sau y: A. Etylamin d tan trong nc do c lin kt hidro nh sau:
H N Et H O H H H N Et H

COOH

C 6H 5

10. Nhng kt lun no sau y khng ng: A.D2 Axit aminoaxetic khng lm i mu qu tm B.D2 Axit aminoaxetic khng dn in C.Axit aminoaxetic l cht lng tnh D. Axit aminoaxetic phn ng vi D2 mui n 11. Mt hp cht hu c X c CTPT l C3H7O2N l mt cht lng tnh. Nhng pht biu no sau y khng ng:
H H3C C COOH
2 A. X c CTCT l B.X c CTCT l H2N-CH2-CH2-COOH

NH

C.X c CTCT l D. X c CTCT l CH2=CH-COONH4 12. Trong nhng cht sau, cht no khng phi l Amin:
C6H5 N CH3 C2H5

H2N C COOCH3 H2

A.C2H5-NH-CH3 B. C.CH3COONH4 13. Phenol v Anilin cng cht no trong cc cht sau: A.D2 HCl. C.Na .

D.CH3-NH2 phn ng vi B.D2 NaOH. D.D2 Brom.

B. Tnh cht ha hc ca etylamin l phn ng to mui vi baz mnh. C. Etylamin tan trong nc to dd c kh nng sinh ra kt ta vi dd AgCl. D. Etylamin c tnh axit do nguyn t nit cn cp electron cha lin kt c kh nng nhn proton. 17. Tn gi ca C6H5NH2 l: A. Benzil amin B. Benzyl amin C. Anilin D. Phenol 18. C cc cht: NH3, CH3CH2NH2, CH3CH2CH2OH, CH3CH2Cl. Cht c tnh baz mnh nht l: A. NH3 B. CH3CH2NH2 C. CH3CH2CH2OH D. CH3CH2Cl 19. Anilin c tnh baz yu hn NH3 l do: A. nhm(- NH2) cn mt cp electron cha lin kt B. nhm (-NH2) c tc dng y electron v pha vng benzen lm gim mt electron ca N C. gc phenyl c nh hng lm gim mt electron ca nguyn t N D. phn t khi ca anilin ln hn so vi NH3. 20. iu khng nh no sau y l ng ? A. Phn t khi ca mt amino axit
(gm mt chc -NH2 v mt chc COOH) lun l s l.

14. phn bit 2 dd Axit axetic v Axit aminoaxetic c th dng cht no trong cc cht sau:

B. Hp cht amin phi c tnh lng tnh

252

C. Dd amino axit lm giy qu tm i mu D. Cc amino axit u tan trong nc

21. A l hp cht hu c cha C, H, O, N.

Tn ng ca amin trn l: A. Pro-1-ylamin C. Etylamin B. imetylamin D. Pro-2-ylamin 27. C 3 dd sau: H2N-CH2-CH2-COOH, CH3-CH2-COOH, CH3-(CH2)3-NH2.

t chy 1 mol A c 2mol CO2; 2,5mol

nc; 0,5 mol N2, ng thi phi dng 2,25 mol O2. A c cng thc phn t: A. C2H5NO2 B. C6H5NO2 C. C3H5NO2 D. C4H10NO2

phn bit cc dd trn ch cn dng thuc th l:

A. Dd NaOH B. B. Dd HCl C. C. Qu tm D. D. Phenolphtalein 28. Mt Este c cng thc phn t C3H7O2N, bit este c iu ch t amino axit X v ru metylic. Cng thc cu to ca amino axit X l. A. CH3- CH2- COOH B. H2N- CH2- COOH C. NH2- CH2- CH2- COOH
H H2N C COOH
3 D. 29. Amin c cha 15,05% nit v khi lng c cng thc l: A. C2H5NH2 C. (CH3)2NH B. C. C6H5NH2 D. (CH3)3N

22. Tnh baz gim dn theo dy cht sau: A. dimetylamin, metylamin, amonic, p-metylamin anilin,

B. dimetylamin, metylamin, amonic, pmetylamin, anilin C. metylamin, dimetylamin, amonic, p-metylamin anilin,

D. amonic, p-metylamin,dimetylamin, metylamin, anilin 23. Tn gi no sai vi CT tng ng: A. H2N - CH2 - COOH : glixin B. CH3 CH2 - NH2 - COOH : Alanin C. HOOC - CH2 - CH2 - CH(NH2) COOH : axit glutamic D. H2N - CH2 - CH2 - CH2 - CH2 CH(NH2) - COOH: Lizin 24. t chy hon ton mt amin thm X thu c 0,07 mol CO2, 0,99g H2O v 336ml N2(ktc). trung ho 0,1 mol X cn 600ml dd HCl 0,5M. Bit X l amin bc 1. X c cng thc: A. CH3- C6H2(NH2)3 B. B.C6H3(NH2)3 C. C.CH3-NH- C6H3(NH2) D. D.NH2- C6H2(NH2)2 25. trung ho ht 3,1 gam mt amin n chc cn dng 100ml dd HCl 1M. Amin l: A. CH5N B. C. C3H3N 26. Cho amin c cu to: CH3 CH(CH3)- NH2 B. C2H7N D. C3H9N

CH

30. Amino axit l hp cht hu c tp chc trong phn t ca chng c cha. A. nhm chc amino B.nhm chc cacboxyl C. hai nhm chc khc nhau. nhm chc cacboxyl 31. Pht biu no sau y ng? A. Amin l hp cht hu c m phn t c N trong thnh phn. B. Amin l hp cht hu c c mt hay nhiu nhm NH2 trong phn t. D. ng thi nhm chc amino v

253

C. Amin l hp cht hu c c to ra khi thay th nguyn t H trong phn t NH3 bng cc gc hydrocacbon. D. Amin l hp cht hu c m phn t c nhm chc-NH2 v nhm chc- COOH. 32. Cng thc cu to thu gn ca cc amino axit sinh ra thu phn
H H2N C N C N C COOH H H H2 H2 O CH3O

C. anilin vi axit HCl v HNO3 D. anilin vi axit HCl v HNO2 8. Chn mt p n ng A. protein phc tp l nhng protein c to thnh ch t cc aminoaxit B. protein hnh si tan hon ton trong nc to thnh dd keo C. hot tnh sinh l ca protein ph thuc vo tnh tan ca chng D. protein hnh cu tan trong nc to thnh dd keo etylamin t cc cht u l A. NH3 v CH3I B. NH3 v (CH3)2I D. (CH3)2I v HNO3 C. NH4Cl v CH3I 40. Nh vi git HNO3 c vo ng nghim ng dd anbumin thy c kt ta vng l do nhm NO2 ca HNO3 phn

l. A. H2N - CH2 COOH C.

H B. H2N C COOH CH3

H H2N - CH2 - COOH v H2N C COOH CH3

D. H2N - CH2 - COOH v H2N - CH2 - CH2 - COOH 33. Hp cht H3C C C NH2
CH3C2H5 H H

c tn gi:

A. 2-metyl 3-etyl propan amin B. 2-metyl pentan 3-amin C. 4-metyl pentan 3-amin D. metyl etyl propan amin 34. Dy cht no sau yc xp theo chiutnh baz tng dn A. CH3NH2, (CH3)2NH, NH3, C6H5NH2 C.NH3,CH NH2, C6H5NH2, (CH3)2NH B. CH3NH2, C6H5NH2, (CH3)2NH, NH3 D. C6H5NH2, NH3, CH3NH2, (CH3)2NH 35. Ngi ta ra ng anilin bng A. dd NaOH B. Dd HCl C. Dd NaCl D. Nc x phng 36. Hp cht X cha vng benzen c cng thc phn t C7H9N X c bao nhiu ng phn amin cc loi A.2 B. 3 C. 4 D. 5 37. Ngi ta iu ch phenyliazoniclorua (C6H5N2+Cl) bng phn ng ca. A. anilin vi axit HCl B. anilin vi HNO3

ng vi A. gc C6H5 trong protein B. nhm trong protein

C. nhm
OH

trong protein

D. nhm trong protein 41. Cho 9,3 g mt ankylamin X tc dng vi dd FeCl3 d thu c 10,7 g kt ta. Cng thc cu to ca X l: A. CH3NH3 B. C2H5NH2 C. C3H7NH2 D. C4H9NH2 42. Ba cht A, B, C (CxHyNz) c thnh phn % v khi lng N trong A, B, C ln lt l 45,16%; 23, 73%; 15, 05%; A, B, C tc dng vi axit u cho mi amoni dng R NH3Cl cng thc ca A, B, C ln lt l: A. CH3NH2, C3H7NH2, C4H9NH2 B. CH3NH2, C3H7NH2, C6H5NH2 C. CH3NH2, C4H9NH2, C6H5NH2 D. CH3NH2, C6H5NH2, C2H5NH2

OH

254

H 43. Hp cht H C H c tn C C COOH 3 gi l: CH3NH2 A. Axit - 2 - amino - 3 - metyl butanoic C. Axit - aminosecbutyric B. Axit - 2 - metyl - 3 - amino butanoic D. Axit-1,1- i metyl - 2 - amino propanoic 44. Hp cht X c cng thc phn t C4H9O2N c bao nhiu ng phn amino axit ? A. 4 B. 5 C. 6 D. 7 45. chng minh glyxin C2H5O2N l mt

A.CH3-CH(NH2)-COOH B.CH2(NH2)-CH2-COOH C.CH2=CH-COONH4 D. CH3-CH2-COONH4 50. Cht X c 40,45%C; 7,86%H; 15,73%N cn li l oxi. Khi lng mol phn t ca X nh hn 100g. Khi X phn

ng vi dd NaOH cho mui C3H6O2Na.

cng thc phn t ca X l A. C4H9O2N C. C2H5O2N B. C3H7O2N D. CH3O2N

aminoaxit cn cho phn ng vi: A. NaOH v HCl B. NaOH v CH3OH.HCl C. NaOH v Cu(OH)2 D. HCl v CH5COOH 46. Bn cht phn ng ca protein vi axit HNO3 to kt ta vng ging bn cht ca phn ng gia A. anilin vi dd brom B. anilin vi dd HCl C. etylamin vi dd FeCl3 D. glyxin vi dd HCl 47. Ngi ta iu ch anilin bng cch nitro ho 500gben zen ri kh hp cht nitro sinh ra.,bit hiu sut mi giai on

51. Khi lng cc gc glyxyl (t glyxin) chim 50% khi lng t tm (fibroin)khi lng glyxin m cc con tm cn c to ln mt kg t l A. 646,55g C. 649,55g B. 650,55g D. 620,55g

52. Phn t khi gn ng ca mt protein X trong lng cu cha 0,16% lu hunh (X ch c 1 nguyn t lu hunh) l A. 30.000 (vC) C. 25.000 (vC) B. 20.000 (vC) D. 22.000 (vC)

53. Cho mt este A c iu ch t aminoaxit B v ancol metylic. T khi hi ca A so vi hidro bng 44,5. t chy hon ton 8,9g este A thu c 13,2g CO2, 6,3g H2O v 1,12 lt N2 (kct) Cng thc cu to ca A v B ln lt l A. H2NCH2COOCH3,H2NCH2COOH B. H2NH2 CH2COOCH3, H2NCH2COOH C. H2N CH2 COO CH3, CH3 CH2 COOH D. H2N CH(CH3) COO CH3, H2N CH2 COOH 5. Pht biu no sau y l ng? A. Amin l hp cht m phn t c nit trong thnh phn. B. Amin l hp cht c mt hay nhiu nhm NH2 trong phn t.

u t 80%Khi lng anilin thu c l A.346,7g B.362,7g C.463,3g D.315,9g

48. Hp cht X gm cc nguyn t C, H, O, N vi t l khi lng tng ng l 3 : 1 : 4 : 7 bit phn t X c hai nguyn t nit. Cng thc phn t ca X l A. CH4ON2 C. C3H8O2N2 B. C3H8ON2 D. C2H5ON2

49. Hp cht C3H7O2N tc dng c vi NaOH, H2SO4 v lm mt mudd Br2 nn cng thc cu to hp l ca hp cht l

255

C. Amin l hp cht hu c c to ra khi thay th nguyn t H trong phn t NH3 bng cc gc hirocacbon. D. A v B. 56. Cho cc cht sau y: 1. H C H C COOH 3
NH2 2. OH CH2 COOH

s cc cht cho, nhng cht c th lm mt mu dd brom l: A. Toluen, anilin, phenol. B. Phenyl metyl ete, anilin, phenol. C. Phenyl metyl ete, toluen, anilin, phenol. D. Phenyl metyl ete, toluen, phenol. 61. Mt aminoaxit no X tn ti trong t nhin (ch cha mt nhm - NH2 v mt nhm - COOH). Cho 0,89g X phn ng va vi HCl to ra 1,255g mui. Cng thc cu to ca X l: A. H2N CH2 COOH. B. CH3 CH (NH2) COOH. C. H2N CH2 CH2 COOH. D. B, C u ng. 62. Cho 20g hn hp gm 3 amin no n chc ng ng lin tip tc dng va vi dd HCl 1M, c cn dd thu c 31,68g mui. Th tch dd HCl dng l: A. 160ml B. 16ml C. 32ml D. 320ml 63. Aminoaxit l nhng cht hu c: A) Phn t cha nhm -NH2 (amino) v nhm -COOH (cacboxyl) lin kt vi gc hidrocacbon B) Phn t cha nhm -NH2 (amino) v nhm -CHO lin kt vi gc hidrocacbon C) Phn t cha nhm -OH (hidroxyl) v nhm -COOH (cacboxyl) lin kt vi gc hidrocacbon D) Phn t cha nhm -OH (hidroxyl) v nhm -CO- (cacbonyl) lin kt vi gc hidrocacbon 64. trung ho 50 ml dd metylamin cn 40 ml dd HCl 0,1M. Nng mol/lt ca metyl amin dng l A. 0,08M. C. 0,02M. B. 0,04M. D. 0,06M.

3. CH2O v C6H5OH 4. C2H4(OH)2 v p - C6H4(COOH)2 5. (CH2)6(NH2)2 v (CH2)4(COOH)2 Cc trng hp no sau y c kh nng tham gia phn ng trng ngng? A. 1, 2 C. 3, 4 B. 3, 5 D. 1, 2, 3, 4, 5.

58. Khi thu phn C4H6O2 trong mi trng axit ta thu c hn hp hai cht

u c phn ng trng gng. Vy cng thc cu to ca C4H6O2 l mt trong cc cng thc no sau y?
H3 C

A.
H

O C H

CH2

B.
H

O C C H2 H

CH2

C. D.

O C C H H

CH3

H2C

C H

O O

CH3

59. Cht no sau y c tnh baz mnh nht? A. NH3 B. C6H5NH2 C. CH3 CH2 CH2 NH2 H D. H3C C NH2
CH3 60. Cho cc hp cht hu c: phenyl metyl

ete (anisol), toluen, anilin, phenol. Trong

65. t chy hon ton 6,2 gam mt amin no mch h, n chc phi dng ht 10,08 lt khoxy (ktc). Cng thc ca amin l: A. C2H5NH2 B. CH3NH2

256

C. C4H9NH2 D. C3H7NH 66. Hp cht X cha cc nguyn t C,H,N,O v c phn t khi 89 vC. Khi t chy 1 mol X thu c hi nc, 3 mol CO2 v 0,5 mol nit. Bit l hp cht lng tnh v tc dng vi nc brom. X l: A. H2N-CH=CH=COOH B. CH2=CH(NH2)-COOH C. CH2=CH-COONH4 D.CH2=CH-CH2-NO2 67. Aminoaxit X cha 1 nhm chc amin bc 1 trong phn t. t chy hon ton mt lng X thu c CO2 v N2 theo t l th tch 4:1. X l: A. H2NCH2COOH B. H2NCH2CH2COOH C. H2NCH(NH2)COOH. D. H2NCH=CHCOOH 68. Hp cht no sau y khng phi l aminoaxit: A. H2N - CH2 COOH B. CH3 - NH - CH2 - COOH C. CH3 - CH2 - CO - NH2 D. HOOC - CH2 - CH(NH2) - COOH. 69. Alanin khng tc dng vi: A. CaCO3 C C2H5OH B. H2SO4 long D. NaCl
70. Hy ch ra iu sai trong cc trng hp sau: A. Cc amin u c tnh baz B. Tnh baz ca cc amin mch h no u mnh hn NH3 C. Amin c tnh baz yu D. Amin l hp cht hu c lng tnh 71. Cho qu tm vo dd ca tng amino axit sau. (1) NH2- CH2- COOH (2) NH2- CH2- CH2- CH- COOH NH2 (3) HOOC- CH2- CH2- CH- COOH NH2 Trng hp no sau y c hin tng i mu qu tm? A. (1) C. (3) B. (2) D. (2), (3)

72. Sp xp cc cht: NH3, C6H5NH2, CH3NH2 theo chiu tnh baz tng dn: A. NH3, C6H5NH2, CH3NH2 B. NH3, CH3 NH2, C6H5NH2 C. CH3 NH2, NH3, C6H5NH2 D. C6H5NH2,, NH3,, CH3 NH2 73. Nguyn nhn gy ra tnh baz ca etylamin l A. do tan nhiu trong nc B. do phn t b phn cc C. do cp electron gia nit v hiro b ht v pha nit D. do cp electron trn nit 74. Ancol v amin no sau y cng bc? A. (CH3)3COH v (CH3)3CNH2 B. C6H5NHCH3 v C6H5CHOHCH3 C. C2H5OH v (CH3)3N D. (CH3)2CHOH v (CH3)2CHNH2 75. Ancol v amin no sau y cng bc? A. (CH3)3COH v (CH3)3CNH2 B. C6H5NHCH3 v C6H5CHOHCH3 C. C2H5OH v (CH3)3N D. (CH3)2CHOH v (CH3)2CHNH2 76. Anilin phn ng vi cht no sau y? A. HCl, HNO2.HCl ; Br2 B. HCl ; CH3I, NaOH C. HCl, CH3I, MgCl2 D. HCl, CH3I, Cl2 77. Amin C3H7N tt c bao nhiu ng phn amin? A. 1 B. 5 C. 4 D. 3 78. C th nhn bit dd anilin bng cch. A. Kh mi C. Thm vi git dd Na2CO3 B. Tc dng vi dm D. Thm vi git dd brom 79. C cc dd etanol, anilin, Natrihiroxit, formon, cht th duy nht phn bit cc dd trn l A. dd CuSO4 B. dd Br2 C. dd AgNO3. NH3 D. qu tm

257

80. lm sch kh CH3NH2 c ln cc kh CH4, C2H2, H2, ngi ta dng. A. dd HCl v dd NaOH B. dd Br2 v dd NaOH C. dd HNO3 v dd Br2 D. dd HCl v dd K2CO3 81. C cc ddNH3, C6H5NH2, NaOH, HCl, cht th duy nht phn bit cc dd trn l. A. qu tm C. dd NaCl B. dd Br2 D. dd HCHO

87. T l th tch CO2: H2O (hi) sinh ra khi t chy hon ton mt ng ng (X) ca glixin l 6 : 7 (phn ng chy sinh ra kh N2). (X) tc dng vi glixin cho sn phm l mt ipeptit (X) l: A. CH3 CH(NH2) COOH B. NH2 CH2 CH2 COOH C. C2H5 CH(NH2) COOH D. A v B ng 88. Cho qu tm vo dd mi hp cht di

y, dd no lm qu tm ho .
1. H2N CH2 COOH 2. Cl NH3+ - CH2 COOH 3. H2N CH2 COONa 4. H2N (CH2)2CH (NH2) COOH 5. HOOC (CH2)2 CH (NH2) COOH A. 3 C. 1, 5 B. 2 D. 2, 5

82. Khi nh vi git dd C2H5NH2 vo dd FeCl3 sau phn ng thy A. dd trong sut khng mu B. dd mu vng nu C.c kt ta mu gch D.c kt ta mu nu 83. Thu phn mt tripeptit thu c sn phm gm A. 2 aminoaxit C. 4 aminoaxit B. 3 aminoaxit D. 5 aminoaxit

89. Khi t nng mt ng ng ca metylamin,ngi ta thy t l cc kh v hi Vco2:VH2O sinh ra bng 2:3 .Cng thc phn t ca amin l A.C3H9N B.C2H5N D.C4H9N C.C2H7N 90. Tnh cht baz ca metylamin mnh hn ca anilin v: A. Khi lng mol ca metylamin nh hn. B. Nhm metyl lm tng mt e ca nguyn t N. C. Nhm phenyl lm gim mt e ca nguyn t N. B. 3 D. 1 D. B v C ng. 91. Cc amin c sp xp theo chiu tng ca tnh baz l dy: A. C6H5NH2, CH3NH2, (CH3)2NH2. B. CH3NH2, (CH3)2NH2, C6H5NH2. C. C6H5NH2, (CH3)2NH2, CH3NH2. D. CH3NH2, C6H5NH2, (CH3)2NH2. 92. Cho X l mt aminoaxit. Khi cho

84. Phn t khi ca aminoaxit c cng thc tng qut H2N R COOH (R l gc hiro cacbon) A. L mt s l B. L mt s chn C. C th l s l hoc s chn D. Khng xc nh c 85. Hp cht hu c X c cng thc phn t C3H7O2N X c bao aminnoaxit: A. 4 C. 2 t C3H7O2N X c bao nhiu ng phn chc nitro: A. 2 C. 3 B. 1 D. 4 nhiu ng phn chc

86. Hp cht hu c X c cng thc phn

258

0,01mol X tc dng vi HCl th dng ht 80ml dd HCl 0,125M v thu c 1,835g mui khan. Cn khi cho 0,01mol X tc dng vi dd NaOH th cn dng 25g dd NaOH 3,2%. Cng thc cu to ca X l: NH2 NH2 C2H5 B. A. C3H6 COOH COOH C - H2NC3H5(COOH)2 D - (H2N)2C3H5COOH 93. C 2 dd NaAlO2, C6H5ONa v 2 cht lng C6H6, C6H5NH2, ng trong cc l ring bit, mt nhn. Nu ch dng dd HCl lm thuc th th nhn bit c cc cht: A. NaAl02 B. C6H5NH2 C. NaAl02, C6H50Na D. C 4 cht trn. 94. C 3 dd NH4HCO3 ,NaAlO2, C6H5ONa v 3 cht lng C2H5OH, C6H6, C6H5NH2

C) axit axetic v anilin D) phenol v axit fomic

Pht biu no sau y l ng? A. Amin l hp cht m phn t c nit trong thnh phn. B. Amin l hp cht c mt hay nhiu nhm NH2 trong phn t. C. Amin l hp cht hu c c to ra khi thay th nguyn t H trong phn t NH3 bng cc gc hirocacbon. D. A v B. 97. C bn dd long khng mu ng trong bn ng nghim ring bit, khng dn nhn: anbumin, glixerol, CH3COOH, NaOH. Chn mt trong cc thuc th sau phn bit bn cht trn? A. Qu tm. B. Phenolphtalein. D. CuSO4. C. HNO3 c. 98. Cht no sau y c tnh baz mnh nht? A. NH3 B. C6H5NH2 C. CH3 CH2 CH2 NH2 D. CH3 CH NH2 CH3 99. Mt aminoaxit no X tn ti trong t nhin (ch cha mt nhm - NH2 v mt nhm COOH). Cho 0,89g X phn ng va vi HCl to ra 1,255g mui. Cng thc cu to ca X l: A. H2N CH2 COOH. B. CH3 CH COOH. NH2 C. H2N CH2 CH2 COOH D. B, C u ng

ng trong 6 l mt nhn.Nu ch dng dd HCl ta c th nhn bit c cht no trong 6 cht trn: A.NH4HCO3 B. NH4HCO3, NaAlO2 C. NH4HCO3 NaAlO2 ,C6H5ONa D.C 6 cht trn 95. X l cht hu c c CTCT l: A. X tc dng c vi dd Br2, dd NaOH. B. X tc dng c vi dd Br2, dd HCl. C. X tc dng c vi dd Br2, khng tc dng vi dd HCl. D. X khng tc dng vi dd Br2, tc dng c vi dd HCl. 96. Cp cht c phn ng vi nc brom to kt ta l A) axit acrylic v phenol B) phenol v anilin

259

CHNG XX. POLIME

I. nh ngha:
Nhng hp cht c khi lng phn t rt ln (thng hng ngn, hng triu .v.C) do nhiu mt xch lin kt vi nhau c gi l hp cht cao phn t hay polime. V d: Cao su thin nhin, tinh bt, xenluloz l nhng polime thin nhin. Cao su Buna, polietilen, P.V.C l nhng polime tng hp.

II. Cu trc v phn loi

1. Thnh phn ho hc ca mch polime a) Polime mch cacbon: Mch C bo ho. V d polietilen. Mch C cha bo ho. V d cao su Buna: Polime cha nguyn t halogen th. V d P.V.C:

Ru polime. V d ru polivinylic:

Polime dn xut ca ru. V d polivinyl axetat:

Cc polime anehit v xeton. V d poli acrolein.

Polime ca axit cacboxylic. V d poliacrilic:

Polime nitril (c nhm - C N). V d poliacrilonitril:

Polime ca hirocacbon thm. V d polistiren:

b) Polime d mch: Trn mch polime c nhiu loi nguyn t. Mch chnh c C v O. V d poliete (poliglicol): polieste (polietylenglicol terephtalat)

Mch chnh c C, N. V d polietyleniamin :

260

 Mch chnh c C, N, O. V d poliuretan :

2. Cu to hnh hc ca mch polime. Cc phn t polime thin nhin v tng hp c th c ba dng sau. a) Dng mch thng di: Mi phn t polime l mt chui mch thng di, do cc mt xich polime kt hp u n to ra. b) Dng mch nhnh: Ngoi mch thng di l mch chnh, cn c cc mch nhnh do cc monome kt hp to thnh. c) Dng mch li khng gian: Nhiu mch polime lin kt vi nhau theo nhiu hng khc nhau. V d trong cao su lu ha, trong cht do phenolfomanehit.

III. Tnh cht ca polime.

1. Tnh cht vt l: L nhng cht rn tinh th hoc v nh hnh tu thuc vo trt t sp xp cc phn t polime. Khi cc phn t polime sp xp hn n to thnh trng thi v nh hnh. Hp cht polime khng c nhit nng chy xc nh. Phn ln cc polime khi un nng th u ra ri chy nht. Mt s polime b phn hu khi un nng. Phn nhiu polime kh tan trong cc dung mi. C loi polime hon ton khng tan trong cc dung mi. 2. Tnh cht ho hc: Ph thuc thnh phn v cu to ca polime. Phn ln cc polime bn vng ho hc (i vi axit, kim, cht oxi ho). C cht rt bn vi nhit v ho cht, v d nh teflon ( - CF2 - CF2 - )n. Mt s polime km bn vi tc dng ca axit v baz. V d: Len, t tm, t nilon b thu phn bi dd axit hoc kim do c nhm peptit. Nhng polime c lin kt i trong phn t c th tham gia phn ng cng. V d phn ng lu ho cao su.

IV. iu ch polime:
a) Phn ng trng hp: L qu trnh kt hp nhiu phn t n gin ging nhau (monome) thnh phn t polime, khi khng c s tch bt cc phn t nh nn thnh phn nguyn t ca polime v monome ging nhau. Phn t monome tham gia phn ng trng hp phi c lin kt kp hoc c vng khng bn. V d:

Phn ng trng hp c th xy ra gia 2 loi monome khc nhau, khi gi l ng trng hp.

b) Phn ng trng ngng: l phn ng to thnh polime t cc monome, ng thi to ra nhiu phn t nh, n gin nh H2O, NH3, HCl,

261

 c th tham gia phn ng trng ngng, cc phn t monome phi c t nht 2 nhm chc c kh nng phn ng hoc 2 nguyn t linh ng c th tch khi phn t monome. Trng ngng nhng monome cng loi: V d:

Trng ngng gia cc monome khc nhau: Gia iamin v iaxit:

Gia iaxit v ru 2 ln ru:

(t lapxan)

V. ng dng ca polime
1. Cht do a) nh ngha: cht do l nhng vt liu polime c tnh do, tc l c kh nng b bin dng di tc dng bn ngoi v gi c bin dng sau khi ngng tc dng. b) Thnh phn: Thnh phn c bn: l 1 polyme no . V d thnh phn chnh ca bnit l cao su, ca xenluloit l xenluloz nitrat, ca bakelit l phenolfomanehit. Cht ho do: tng tnh do cho polime, h nhit chy v nht ca polime. V d ibutylphtalat, Cht n: tit kim nguyn liu, tng cng mt s tnh cht. V d aming tng tnh chu nhit. Cht ph: cht to mu, cht chng oxi ho, cht gy mi thm. c) u im ca cht do: Nh (d = 1,05 1,5). C loi xp, rt nh. Phn ln bn v mt c hc, c th thay th kim loi. Nhiu cht do bn v mt c hc. Cch nhit, cch in, cch m tt. Nguyn liu r. d) Gii thiu mt s cht do. Polietilen (P.E) : iu ch t etilen ly t kh du m, kh thin nhin, kh than . L cht rn, hi trong, khng cho nc v kh thm qua, cch nhit, cch in tt. Dng bc dy in, bao gi, ch to bng thm khng, lm thit b trong ngnh sn xut ho hc, sn tu thu. Polivinyl clorua (P.V.C)

262

Cht bt v nh hnh, mu trng, bn vi dd axit v kim. Dng ch da nhn to, vt liu mng, vt liu cch in, sn tng hp, o ma, a ht Polivinyl axetat (P.V.A) iu ch bng cch : cho ri trng hp.

Dng ch sn, keo dn, da nhn to. Polimetyl acrilat

v polimetyl metacrilat

iu ch bng cch trng hp cc este tng ng. L nhng polime rn, khng mu, trong sut. Polimetyl acrilat dng sn xut cc mng, tm, lm keo dn, lm da nhn to Polimetyl metacrilat dng lm thu tinh hu c. Polistiren

Dng lm vt liu cch in. Polistiren d pha mu nn c dng sn xut cc dng dn dng nh cc o, lc Nha bakelit: Thnh phn chnh l phenolfomanehit. Dng lm vt liu cch in, chi tit my, dng gia nh. bonit: l cao su rn c ti 25 - 40% lu hunh. Dng lm cht cch in. Tflon : rt bn nhit, khng chy, bn vi cc ho cht. Dng trong cng nghip ho cht v k thut in. 2. Cao su Cao su l nhng vt liu polime c tnh n hi, c ng dng rng ri trong i sng v trong k thut. a) Cao su thin nhin: c ch ho t m cy cao su. Thnh phn v cu to: l sn phm trng hp isopren.

n t 2000 n 15000 Mch polime un khc, cun li nh l xo, do cao su c tnh n hi.

263

Cao su khng thm nc, khng thm khng kh, tan trong xng, benzen, sunfua cacbon. Lu ho cao su: Ch ho cao su vi lu hunh lm tng nhng u im ca cao su nh: khng b dnh nhit cao, khng b dn nhit thp. Lu ho nng: ung nng cao su vi lu hunh. Lu ho lnh: Ch ho cao su vi dd lu hunh trong CS2. Khi lu ha, ni i trong cc phn t cao su m ra v to thnh nhng cu ni gia cc mch polime nh cc nguyn t lu hunh, do hnh thnh mng khng gian lm cao su bn c hc hn, n hi hn, kh tan trong dung mi hu c hn.

b) Cao su tng hp: Cao su butaien (hay cao su Buna) L sn phm trng hp butaien vi xc tc Na. Cao su butaien km n hi so vi cao su thin nhin nhng chng bo mn tt hn. Cao su isopren.

C cu to tng t cao su thin nhin, l sn phm trng hp isopren vi khong 3000. Cao su butaien - stiren

C tnh n hi v bn cao: Cao su butaien - nitril: sn phm trng hp butaien v nitril ca axit acrilic.

Do c nhm C N nn cao su ny rt bn vi du, m v cc dung mi khng cc. 3. T tng hp: a) Phn loi t: T c phn thnh: T thin nhin: c ngun gc t thc vt (bng, gai, ay) v t ng vt (len, t tm) T ho hc: chia thnh 2 loi. + T nhn to: thu c t cc sn phm polime thin nhin c cu trc hn n (ch yu l xenluloz) v bng cch ch to ho hc ta thu c t. + T tng hp: thu c t cc polime tng hp. b) T tng hp:

264

 T clorin: l sn phm clo ho khng hon ton polivinyl clorua.

Ho tan vo dung mi axeton sau p cho dd i qua l nh vo b nc, polime kt ta thnh si t. T clorin dng dt thm, vi dng trong y hc, k thut. T clorin rt bn v mt ho hc, khng chy nhng bn nhit khng cao. Cc loi t poliamit: l sn phm trng ngng cc aminoaxit hoc iaxit vi iamin. Trong chui polime c nhiu nhm amit - HN - CO - : + T capron: l sn phm trng hp ca caprolactam + T enan: l sn phm trng ngng ca axit enantoic + T nilon (hay nilon): l sn phm trng ngng hai loi monome l hexametyliamin v axit aipic :

Cc t poliamit c tnh cht gn ging t thin nhin, c dai bn cao, mm mi, nhng thng km bn vi nhit v axit, baz. Dng dt vi, lm li nh c, lm ch khu. T polieste: ch to t polime loi polieste. V d polietylenglicol terephtalat.

T lapsan rt bn c hc, bn nhit v bn vi axit, baz hn t nilon.

265

BI TP
1. Cht tham gia phn ng trng hp to thnh thu tinh hu c l A.CH2=C(CH3)COOCH3 . B.CH2=CH2COOCH3. C.CH2=C(CH3)COOC2H5 . D.CH2=CHCOOCH3. 2. phn bit c la sn xut t t nhn to ( t visco, t xenluloz axetat) v t thin nhin ch cn A. cho vo dd axit. B. cho vo dd baz. C. cho vo nc nng. D. dng la t. 3. Tnh cht vt l no sau y ph hp vi polime? A. Khng c nhit nng chy xc nh B. D bay hi C. D tan trong cc dung mi hu c D. D tan trong H2O 4. Polime no sau y l polime tng hp? A. Tinh bt B. Xenluloz. C. T nilon - 6,6 D. T tm 5. Loi t no di y c gi l t thin nhin? A. Bng B. T axetat. C. T capron D. T visco 6. Cng thc cu to ca poli metylacrylat l: C4H8O l cht no sau y: A. Ru Iso Butilic B. Anhit iso Butiric C. 2 Metyl propanol 1 D. 2 Metyl propenol 1 10. Khi clo ha PVC ta thu c mt loi t clorin cha 66% clo. Hi trung bnh mt phn t clo tc dng vi bao nhiu mt xch PVC? Bit s phn ng nh sau: (C2H3Cl)x + Cl2 C2xH3xClx+2 A. 1 C. 2 B. 3 D. 4 11. T nilon-6,6 l: A. Hexacloxiclohexan B. Poliamit ca axit aipic v hexametileniamin C. Poliamit ca axit aminocaproic D. Polime ca axit aipic v etilenglicol 12. Poli (vinylancol) l: A. Sn phm ca phn ng trng hp CH2=CH(OH) B. Sn phm ca phn ng cng nc vo axetilen C. Sn phm ca phn ng thu phn poli(vinylaxetat) trong mi trng kim D. Sn phm ca phn ng gia axit axetic vi axetilen 13. Cht A C kh nng trng hp thnh cao su. Hidro ha A thu c isopentan. A C cng thc : A. CH2=C-CH(CH3)=CH2 B. CH2=CH2 C. CH3-CH2=C=CH D. CH3-C(CH3)=C=CH2 14. C cc polime sau: 1.T tm 2.Si bng 3.Len 4.T enang 5.t visco 6.Nilon 6,6 7. T axetat. Loi t C ngun gc xenluloz l: A. 1,2,6 C. 2,3,7 B. 2,3,6 D. 5,6,7 15. Khi t chy mt loi polime ch thu c kh CO2 v hi nc vi t l s mol CO2: H2O = 1:1. Polime thuc loi: A. Poli (vinylclorua) B. Polietilen C. Tinh bt D. Protein

7. Trong cc loi t sau, t no l t tng hp: A.T nilon 6,6. B.T tm. C.T axtat. D.T visc. 8. Trong nhng cht sau cht no trng hp m khng to ra cao su: A.Butadien-1,3. B.Propen. C.Izopren. D.Clopren. 9. Cho dy bin ho sau: CH3OH C4H8O X Y Z thy tinh hu c Trng hp

266

16. Dng poli(vinylaxetat) lm vt liu: A. T C. Cao su D.T v cao su B. Keo dn 17. Hp cht cao phn t no sau y l polime thin nhin? A. Poli etilen C. Polivinyl clorua B. Tinh bt D. Cao su Buna

D. Ch vi b chuyn sang mu trng 23. Chn mt p n ng A. polime ni vi nhau c trt t theo kiu u ni vi u ui ni vi ui l cu to iu ho B. Phn ng gii trng hp l phn ng thu phn polime C. Phn ng ng trng hp ca mt hn hp monome thu c copolime D. Phn ng trng ngng l qu trnh kt hp nhiu phn t nh khng bo ho thnh phn t ln 24. Nhng cht v vt liu no sau y l cht do: 1. Polietylen 3. t st t 5. Bakelit (nha un n) A. 1, 2 C. 1, 2, 5, 6 2. Polistiren 4. Nhm 6. Cao su B. 1, 2, 5 D. 3, 4

18. Qu trnh cng hp lin tip nhiu phn t nh c cu to ging nhau hoc tng t nhau thnh phn t ln (polime)

c gi l phn ng. A. Trao i B. Trng hp C. Trng ngng D. Th. 19. Cho cc cht sau y.
(1) CH2= CH- CH= CH2 (2) CH3- CH- COOH NH2 (3) HCHO v C6H5OH (4) HO- CH2- COOH Trng hp no sau y c kh nng tham gia phn ng trng ngng? A. 1,2 C. 2,3 nhin? 1. T tm 3. T nilon 6,6 A. (1) C. (1), (2) 2. Xenluloz 4. Cao su buna B. (2) D. (3), (4) B. 1,3 D. 1,4

20. Cc cht no sau y l polime thin

21. Xenluloz l mt polime hp thnh t cc mt xch -glucoz bi cc lin kt A. [1,4] glicozit B. [1,6] glicozit C. [1,4] glicozit D. [1,6] glucozit 22. Khi rt H2SO4 c vo qun o bng si bng th. A. Ch vi bc mu sau vi ngy em l i B. Ch vi b en li v thng ngay C. Ch vi b co rm li

25. Trong s polime sau y. 1. Si bng 2. T tm 3. Len 4. T visco 5. T enan 6. T axetat 7. Nilon 6,6 Loi t c ngun gc xenluloz l: A. 1, 2, 3 B. 2, 3, 4 C. 1, 4, 5 D. 1, 3, 4, 6, 26. T nilon 6-6 l: A. Hexacloxiclohexan B. Poliamit ca axit aipic v hexametyleniamin C. Poliamit ca axit - aminocaproic D. Polieste ca axitaipic v etylen glicol 27. Polime thin nhin no sau y l sn phm trng ngng 1. Tinh bt (C6H10O5)n 2. Cao su (C5H8)n 3. T tm (- NH R CO )n A. 1 B. 2

267

C. 3

D. 1, 2

E. 1, 3

A. 3 phng trnh C. 5 phng trnh A. gii trng C. +dd NaOH

B. 4 phng trnh D. 6 phng trnh B. +Cl2 . nh sng D. +dd Br2

28. Hy chn p n ng A. Polime lm keo dn epoxit c nhm CH2 O CH . B. Polime lm keo dn epoxit c nhm CH2 = CO C. Polime lm keo dn epoxit c nhm CH2 CH O D. Polime lm keo dn epoxit c nhm CH2 = CO NH 29. Ngi ta iu ch poli (etylen terephtalat) t A. axitterephtalic v etylen glicol B. axitoctophtalic v etylen glicol C. axitmetaphtalic v etylen glicol D. axitmetaphtalic v etanol 30. D on no sai trong cc d on dng poli(vinylaxetat) lm cc vt liu sau A. Cht do C. Cao su B. T D. Vt liu compozit

35. Polistiren khng tham gia phn ng

36. Trong s cc dn sut ca benzen c cng thc phn t C8H10O c bao nhiu

ng phn (X) tho mn X + NaOH khng phn ng o H O Xt,t 2 X Y polistiren

A. 1 C. 3 37. Cho cc cht 1. CH2 = CH2 3. CH3 CH3 5. CH3CHO 38. Nhng cht c th tham gia phn ng trng hp l A. 1 C. 1, 4 B. 1, 2 D. 1, 2, 4 2. CH CH 4. CH2 = O

B. 2 D. 4

39. Polivinylancol l polime c iu ch bng phn ng trng hp v thu phn monome no sau y? A. C. CH2 CH2 = = CH CH COOCH3 COOC2H5 B. CH2 = CH COOH D. CH2 = CH OCOCH3 40. Khi Clo ho P.V.C ta thu c mt loi t Clorin cha 66,18% Clo. Hi trung bnh mt phn t Clo tc dngvi bao nhiu mt xch P.V.C (trong s cc mt xch cho di y)? A. 3 C. 1 B. 2 D. 4

31. Cao su buna-S c iu ch bng phn ng ng trng hp ca A. Buta 1, 3, - ien v lu hunh B. Buta 1, 3, - ien v Stiren C. Buta 1, 3, - ien v etylen glicol D. Buta 1, 3, - ien v cloropren 32. T enng cng nh t capron c

iu ch bng cch trng ngng A. axit diaminoenantoic B. axit caproic C. Axit aminocaproic D. Axitaminoenantoic 33. iu ch P.V.C t than , vi v cc cht v c khc phi vit t nht: A. 4 phng trnh B. 5 phng trnh C. 6 phng trnh D. 7 phng trnh 34. iu ch P.V.A (polivinylaxetat) t metan phi vit ti thiu:

41. t chy mt loi polime ch thu c kh CO2 v hi H2O theo t l s mol CO2: s mol H2O bng 1:1. Polime trn thuc loi A. polimevinylclorua C. tinh bt B. polietylen D. protein

268

42. Tng hp 120g poli metyemetacrylat t axit v ancol tng ng, hiu sut qu trnh este ho v trng hp ln lt l 60% v 80%. Khi lng ca axit cn dng l A. 170kg B. 175kg C. 180kg D. 182kg 43. X v Y l hai cht hu c u c CTPT l: C4H6. X l monome dng tng hp ra cao su Buna. Y tc dng vi dd Ag2O. NH3 to ra kt ta mu vng. CTCT ca X v Y ln lt l: A. CH3-CH=C=CH2, CH2=CH-CH=CH2 B. CH3-CH=C=CH2, CH C-CH2-CH3 C. CH2=CH-CH=CH2, CH C-CH2-CH3 D. CH2=CH-CH=CH2, CH3-C C-CH3 44. c im cu to ca cc phn t nh (monome) tham gia phn ng trng ngng l A. phi c lin kt kp. B. phi c nhm chc NH2 . C. phi c t hai nhm chc tr ln. D. phi c nhm chc COOH. 45. Hp cht cao phn t hay polime l nhng hp cht A. c khi lng phn t rt ln v l sn phm ca phn ng trng ngng. B. c khi lng phn t rt ln v l sn phm ca phn ng trng hp. C. c nhiu mt xch lin kt vi nhau. D. c khi lng phn t rt ln do nhiu mt xch lin kt vi nhau. 46. C th iu ch polimetyl metacrylat hay cn gi l thu tinh hu c bng phn ng trng hp monome c CTCT l:
CH2 COOCH3 CH3

B. Mch thng. C. Dng phn nhnh. D. C ba phng n trn u sai. 48. Trng hp cht hu c A thu c thy tinh hu c (polimetylmetacrylat). A c cng thc cu to l: A) CH2=C(CH3)-COOH B) CH2=C(CH3)-COOCH3 C) CH2=CH-COOH D) CH2=CH-COOCH3 49. Hp cht cao phn t (hay polime) l nhng hp cht: A) C khi lng phn t rt ln B) C khi lng phn t rt ln do nhiu mt xch lin kt vi nhau C) To thnh t phn ng trng hp D) To thnh t phn ng trng ngng 50. Cho cc cht sau y: 1. CH3 CH COOH NH2 2. OH CH2 COOH 3. CH2O v C6H5OH 4. C2H4(OH)2 v p - C6H4(COOH)2 5. (CH2)6(NH2)2 v (CH2)4(COOH)2 Cc trng hp no sau y c kh nng tham gia phn ng trng ngng? A. 1, 2 C. 3, 4 B. 3, 5 D. 1, 2, 3, 4, 5.

A. B. H2C
H2C

O CH3 O

CH3 C CH2 H

CH3 C. D. CH2= CH - COOCH3 47. un nng dd fomalin vi phenol (d) c axit lm xc tc thu c polime c cu

trc no sau y? A. Mng li khng gian.

269

PH LC MT S PP GII NHANH BI TP HA HC
I. PP BO TON 1. Bo ton in tch - Nguyn tc: Tng in tch dng lun lun bng tng in tch m v gi tr tuyt i. V th dd lun lun trung ho v in. - Cc v d: V d 1: Kt qu xc nh nng mol ca cc ion trong mt dd ghi bng di y: Ion S mol Na+ 0,05 Ca2+ 0,01 NO30,01 Cl0,04 HCO30,025

Hi kt qu ng hay sai? Ti sao? Gii: Do in tch ca mt ion trong dd bng tch ca in tch v s mol ca n, nn ta c: Tng in tch dng l: (+1).0,05 + (+2).0,01 = + 0,07 (-1).0,01 + (-1).0,04 + (-1).0,025 = - 0,075. Tng in tch m l: Gi tr tuyt i ca in tch dng khc in tch m. Vy kt qu trn l sai. V d 2: Dd A cha cc ion Na+: a mol; HCO3-: b mol; 2CO3 : c mol; SO42-: d mol. to ra kt ta ln nht ngi ta dng 100 ml dd Ba(OH)2 nng x mol/l. Lp biu thc tnh x theo a v b. Gii: HCO3- + OH- CO32- + H2O bmol b Ba2+ + CO32- BaCO3 Ba2+ + SO42- BaSO4 Dd sau phn ng ch c Na+: a mol. V bo ton in tch nn cng phi c: a mol OH-. tc dng vi HCO3- cn b mol OH-. Vy s mol OH- do Ba(OH)2 cung cp l (a + b) mol Ta c:
n Ba (OH )2

a+b a+b a+b = v nng x = 2 = mol/l 2 0,1 0,2

2. Bo ton khi lng - Nguyn tc: + Trong mt phn ng ha hc tng khi lng ca cc sn phm bng tng khi lng ca cc cht phn ng. + Khi c cn dd th khi lng hn hp mui thu c bng tng khi lng ca cc cation kim loi v anion gc axit. - Cc v d: V d 1: Cho t t mt lung kh CO i qua ng s ng m gam hn hp gm Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 un nng thu c 64g st, kh i ra sau phn ng cho i qua dd Ca(OH)2 d c 40g kt ta. Tnh m. Gii: Kh i ra sau phn ng gm CO2 v CO d CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 0,4
Hunh Thin Lng

40 = 0,4 100

270

PP GII NHANH TON HA HC

ta c: nCO = nCO = 0,4

pu 2

Theo nh lut bo ton khi lng: m + 28.0,4 = 64 + 44.0,4 m = 70,4g. V d 2: Mt dd c cha 2 cation l Fe2+: 0,1mol v Al3+: 0,2mol v 2anion l Cl-: x mol v SO42-: y mol. Tnh x v y, bit rng khi c cn dd thu c 46,9 g cht rn khan. Gii: Do bo ton khi lng: 56.0,1 + 27.0,2 + 35,5x + 96y = 46,9 (1) Do bo ton in tch: 2.0,1 + 3.0,2 = 1.x + 2.y (2) T (1) v (2) gii ra x = 0,2; y = 0,3. V d 3: un 132,8 g hn hp 3 ru no, n chc vi H2SO4 c 1400C thu c 111,2g hn hp cc ete trong cc ete c s mol bng nhau. Tnh s mol mi ete. Gii: un hn hp 3 ru c
3(3 + 1) = 6 ete. 2

Theo nh lut bo ton khi lng: mru = mete = m H O m H O = mru - mete = 132,8 111,2 = 21,6 g.
2
2

Tng s mol cc ete = s mol H2O = S mol mi ete =

1,2 = 0,2 mol. 6

21,6 = 1,2 18

V d 4: Ho tan hon ton 23,8g hn hp gm mt mui cacbonat ca kim loi ho tr I v mt mui cacbonat ca kim loi ho tr II vo dd HCl thu c 0,2mol kh CO2. Tnh khi lng mui mi to ra trong dd. Gii: t cng thc ca cc mui l M2CO3 v RCO3 M2CO3 + RCO3 + 4HCl 2MCl + RCl2 + 2CO2 + 2H2O 0,4 0,2 mol 0,2 Theo nh lut BTKL: 23,8 + 0,4.36,5 = mmui + mCO + mH O hay: 23,8 + 0,4.36,5 = mmui + 0,2.44 + 0,2.18 mmui = 26g 3. Bo ton electron - Nguyn tc: Trong qu trnh phn ng th: S e nhng = s e thu hoc: s mol e nhng = s mol e thu Khi gii khng cn vit phng trnh phn ng m ch cn tm xem trong qu trnh phn ng c bao nhiu mol e do cht kh nhng ra v bao nhiu mol e do cht oxi ho thu vo. - Cc v d: V d 1: Trn 60g bt Fe vi 30g bt lu hunh ri un nng (khng c khng kh) thu c cht rn A. Ho tan A bng dd axit HCl d c dd B v kh C. t chy C cn V lt O2 (ktc). Tnh V, bit cc phn ng xy ra hon ton.
2 2

Gii: n Fe > nS =

30 nn Fe d v S ht. 32

Kh C l hn hp H2S v H2. t C thu c SO2 v H2O. Kt qu cui cng ca qu trnh phn ng l Fe v S nhng e, cn O2 thu e.
Hunh Thin Lng

271

PP GII NHANH TON HA HC

Nhng e:

Fe

2e Fe2+ 4e S+4 (SO2)

60 60 mol .2 50 56

20 30 mol .4 32 32

Thu e: Gi s mol O2 l x mol. + 4e 2O-2 O2 2 mol 4x Ta c: 4 x =

60 30 .2 + .4 gii ra x = 1,47 mol. 56 32 VO2 = 22,4.1,47 = 32,928 lit

V d 2: Hn hp A gm 2 kim loi R1, R2 c ho tr x, y khng i (R1, R2 khng tc dng vi nc v ng trc Cu trong dy hot ng ha hc ca kim loi). Cho hn hp A phn ng hon ton vi dd HNO3 d thu c 1,12 l kh NO duy nht ktc. Nu cho lng hn hp A trn phn ng hon ton vi dd HNO3 th thu c bao nhiu lt N2. Cc th tch kh o ktc. Gii: Trong bi ton ny c 2 th nghim: th nghim 1: R1 v R2 nhng e cho Cu2+ chuyn thnh Cu sau Cu li nhng e cho N thnh N (NO). S mol e do R1 v R2 nhng ra l:
N + 3e
+5 +5 +2

N
1,12 = 0,05 22,4
+5

+2

0,15

th nghim 1: R1 v R2 trc tip nhng e cho N to ra N2. Gi x l s mol N2, th s mol e thu vo l: 2 N + 10e N 20 10x x mol Ta c: 10x = 0,15 x = 0,015 VN = 22,4.0,015 = 0,336 lit V d 3: Cho 1,35 g hn hp gm Cu, Mg, Al tc dng ht vi dd HNO3 thu c hn hp kh gm 0,01 mol NO vo 0,04 mol NO2. Tnh khi lng mui to ra trong dd. Gii: t x, y, z ln lt l s mol Cu, Mg, Al.
2

+5

Nhng e:

Cu 2e = Cu x 2x x Mg 2e = Mg y 2y y Al 3e = Al z 3z z
3+ 2+

2+

Thu e:

N + 3e = N (NO)

+5

+2

0,03 0,01
Hunh Thin Lng

272

PP GII NHANH TON HA HC

N + 1e = N (NO2)

+5

+4

0,04 0,04 Ta c: 2x + 2y + 3z = 0,03 + 0,04 = 0,07 (1) Nhng 0,07 cng chnh l s mol NO3Khi lng mui nitrat l: 1,35 + 62.0,07 = 5,69g. II. PHNG PHP TRUNG BNH (khi lng mol TB, s ngt TB) 1. Cch gii: - PP trung bnh ch p dng cho bi ton hn hp cc cht. - Gi tr trung bnh dng bin lun tm ra ngt khi hoc pht khi hay s ngt trong pht hcht. - Khi lng mol trung bnh l khi lng ca mt mol hn hp (k hiu l M
M = S mol hn hp
Khi lng hn hp

2. Cc v d: V d 1: Ho tan hon ton 4,68g hn hp mui cacbonat ca hai kim loi A v B k tip trong nhm IIA vo dd HCl thu c 1,12 lit CO2 ktc. Xc nh tn kim loi A v B. Gii: t M l NTK trung bnh ca 2 kim loi A v B M CO3 + 2HCl M Cl2 + CO2 + H2O 0,05
M CO3 =

1,12 = 0,05 mol 22,4

M = 93,6 60 = 33,6

4,68 = 93,6; 0,05

A < 33,6 A l Mg = 24 B > 33,6 B l Ca = 40. V d 2: t chy hon ton a g hn hp hai ru no, n chc lin tip trong dy ng ng thu c 3,584 lt CO2 ktc v 3,96g H2O. Tnh a v xc nh CTPT ca cc ru. Gii: Gi n l s ngt C trung bnh v x l tng s mol ca hai ru. Bin lun:
C n H 2 n+1OH +

x mol
nCO2 = nx =

3n O2 nCO2 + n + 1 H 2 O 2 nx n + 1 x

( )

( )

n H 2O

3,584 = 0,16 22,4 3,96 = n + 1 .x = = 0,22 18

(1) (2)

( )

T (1) v (2) gii ra x = 0,06 v n = 2,67 Ta c: a = (14 n + 18).x = (14.2,67) + 18.0,06 = 3,32g
n = 2,67
C 2 H 5 OH C3 H 7 OH

V d 3: Hn hp 3 ru n chc A, B, C c tng s mol l 0,08 v khi lng l 3,387. Xc nh CTPT ca A, B, C, bit rng B v C c cng s ngt cacbon v s mol ru A bng
Hunh Thin Lng

5 tng s mol ca ru B v C. 3

273

PP GII NHANH TON HA HC

Gii:

M =

3,38 = 42,2 0,08

0,08.5 = 0,05 ; 5+3

Nh vy phi c t nht mt ru c M < 42,2. Ch c CH3OH = 32 Ta c:

nA =

mA = 32.0,05 = 1,67. nB + C =
0,08.3 = 0,03 5+3

mB + C = 3,38 1,6 = 1,78g;

M B ,C = 1,78 = 59,3 0,03

Gi y l s ngt H trung bnh trong pht hai ru B v C Ta c: CxH y OH = 59,3 hay 12x + y + 17 = 59,3 Rt ra: 12x + y = 42,3 Bin lun: x 1 2 3 4 30,3 18,3 6,3 <0 y Ch c nghim khi x = 3. B, C phi c mt ru c s ngt H < 6,3 v mt ru c s ngt H > 6,3. C 2 cp nghim: C3H5OH (CH2 = CH CH2OH) v C3H7OH C3H3OH (CH C CH2OH) v C3H7OH III. PHNG PHP GHP N S 1a. Cch gii: Mt s bi ton cho thiu d kin nn gii bng PP i s ta c s n nhiu hn s phng trnh v c dng v nh, khng gii c. Nu dng PP ghp n s ta c th gii loi bi ton ny mt cch d dng. 2. Cc v d: V d 1: t chy hon ton ag hn hp hai ru no, n chc c hn hp kh v hi. Cho hn hp kh v hi ny ln lt i qua bnh 1 ng H2SO4 c v bnh 2 ng nc vi trong d, thy bnh 1 tng 1,98g v bnh 2 c 8g kt ta. Tnh a. Gii: t CTPT ca cc ru l CnH2n+1-OH v CmH2m+1-OH. Gi x, y l s mol cc ru. CnH2n+1OH + x CmH2m+1OH +
3m 2

3n O2 nCO2 + (n + 1)H2O 2

nx

(n + 1)x

O2 mCO2 + (m + 1)H2O

y my (m + 1)y CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 0,08

8 = 0,08 100

Ta lp c 2 phng trnh i s theo s mol CO2 v s mol H2O: nCO = nx + my = 0,08 (1)
2

n H 2O = (n + 1)x + (m + 1) y =

1,98 = 0,11 18

(2)

y, vi 4 n s (n, m, x, y) m ch c 2 phng trnh nn c dng vo nh. Ta trin khai (2) ghp n s

Hunh Thin Lng

274

PP GII NHANH TON HA HC

T (2): n H O = nx + x + my + y = (nx + my) + (x + y) = 0,11 Thay nx + my = 0,08, rt ra x + y = 0,11 0,08 = 0,03. Tnh a: a = (14n + 18)x + (14m + 18)y hay a = 14nx + 18x + 14my + 18y. Ghp n s c a = 14(nx + my) + 18(x + y). Thay cc gi tr bit c a = 14.0,08 + 18.0,03 = 1,66g V d 2: un p gam hn hp 2 ru vi H2SO4 c thu c V lt (ktc) hn hp 2 anken. t chy hon ton hn hp anken thu c x lt CO2 (ktc) v y gam H2O. Lp biu thc tnh x, y theo p, V. Gii: un nng vi H2SO4 c thu c hn hp 2 anken, suy ra hn hp 2 ru phi thuc loi no, n chc.
2

CnH2n+1OH

H2SO4 1400C

CnH2n + H2O

(1) (2) (3) (4)

a mol a CmH2m+1OH CmH2m + H2O b mol b CnH2n + a mol CmH2m + b mol Theo (1), (2): a + b =
3n O2 nCO2 + nH2O 2

na mb

na mb

3m O2 mCO2 + mH2O 2

V (5). Theo (3), (4): nCO2 = n H 2O = na + mb (6) 22,4

Khi lng 2 ru l: (14n + 18)a + (14m + 18)b = p hay 14(na + mb) + 18(a + b) = p (7) Th (5) vo (7) c:
p 18.

na + mb =

V 22,4

14

p 18.
m H 2O = y =

V 22,4

14
p 18. V 22,4

.18 y =

9 p 7,23V 7
11,2 p 9V 7

VCO2 = x =

14

.22,4 x =

IV. PHNG PHP TNG GIM KHI LNG 1. Cch gii: Khi chuyn t cht ny sang cht khc khi lng c th tng hoc gim do cc cht khc nhau c khi lng mol khc nhau. Da vo mi tng quan t l thun ca s tng gim ta tnh c lng cht tham gia hay to thnh sau phn ng. 2. Cc v d V d 1: Nhng thanh km vo dd cha 8,32g CdSO4. Sau khi kh hon ton 2+ ion Cd khi lng thanh km tng 2,35% so vi ban u. Hi khi lng thanh km ban u.
Hunh Thin Lng

275

PP GII NHANH TON HA HC

Gii: Gi khi lng thanh km ban u l a gam th khi lng tng thm l
2,35a gam. 100

Zn + CdSO4 ZnSO4 + Cd 65g 1mol

8,32 = 0,04 mol 208 1 47 Ta c t l: . = 0,04 2,35a 100

112g tng 112 65 = 47g

2,35a g 100

Gii ra a = 80g. V d 2: Nhng thanh kim loi M ho tr 2 vo dd CuSO4, sau mt thi gian ly thanh kim loi ra thy khi lng gim 0,05%. Mt khc nhng thanh kim loi trn vo dd Pb(NO3)2, sau mt thi gian thy khi lng tng 7,1%. Xc nh M, bit rng s mol CuSO4 v Pb(NO3)2 tham gia 2 trng hp nh nhau. Gii: Gi m l khi lng thanh kim loi, A l NTK ca kim loi, x l s mol mui phn ng. M + CuSO4 MSO4 + Cu Ag 1mol 64g gim (A 64)g xmol Rt ra:
0,05m x = 100 A 64

0,05m g 100

(1)

M + Pb(NO3)2 M(NO3)2 + Pb Ag 1mol 207 tng (207 A)g xmol

7,1m Rt ra: x = 100 (2) 207 A 0,05m 7,1m T (1) v (2) ta c: 100 = 100 A 64 207 A

tng

7,1m g 100

(3)

T (3) gii ra A = 65. Vy kim loi M l km. V d 3: Cho 3,78g bt Al phn ng va vi dd mui XCl3 to thnh dd Y. Khi lng cht tan trong dd Y gim 4,06g so vi dd XCl3. Xc nh cng thc ca mui XCl3. Gii: Gi A l NTK ca kim loi X. Al + XCl3 AlCl3 + X
3,78 = 0,14 0,14 27

0,14

Ta c: (A + 35,5.3).0,14 (133,5.0,14) = 4,06 Gii ra A = 56. Kim loi X l Fe v mui FeCl3. V d 4: Nung 100g hn hp gm Na2CO3 v NaHCO3 cho n khi khi lng hn hp khng i c 69g cht rn. Xc nh phn trm khi lng ca mi cht trong hn hp.
Hunh Thin Lng

276

PP GII NHANH TON HA HC

Gii: Ch c NaHCO3 b phn hy. t x l s gam NaHCO3. t 2NaHCO3 Na2CO3 + CO2 + H2O 2.84g gim: 44 + 18 = 62g xg gim: 100 69 = 31g
0

Ta c:

2,84 62 = x = 84 g x 31

Vy NaHCO3 chim 84% v Na2CO3 chim 16%. V d 5: Ho tan hon ton 23,8g hn hp mt mui cacbonat ca kim loi ho tr I v mt mui cacbonat ca kim loi ho tr II vo dd HCl thy thot ra 0,2mol kh. Khi c cn dd sau phn ng th thu c bao nhiu gam mui khan? Gii: K hiu kim loi ho tr I l M, s mol l x kim loi, ho tr II l R, s mol l y. M2CO3 + 2HCl 2MCl + CO2 + H2O (1) 1mol(2M+60)g 2(M+35,5) tng (2M+71)-(2M+60) = 11gam xmol 11gam RCO3 + 2HCl RCl2 + CO2 + H2O (2) 1mol(R+60)g (R+71) tng (R+71)-(R+60) = 11g ymol 11ygam T (1) v (2): mhh = x + y = nCO = 0,2 Theo (1), (2): (x + y)mol hn hp phn ng th khi lng hh mui tng (11x + 11y)g = 11(x + y) = 11.0,2 = 2,2g. Vy khi lng mui thu c bng khi lng mui ban u cng vi khi tng tng thm. mmui = 23,8 + 2,2 = 26g. V. PHNG PHP NG CHO 1. Cch gii: - PP ng cho thng dng gii bi ton trn ln cc cht vi nhau c th ng th hoc d th nhng hn hp cui cng phi l ng th. - Nu trn ln cc dd th phi l cc dd ca cng mt cht (hoc cht khc, nhng do phn ng vi H2O li cho cng mt cht. V d trn Na2O vi dd NaOH ta c cng mt cht l NaOH). - Trn hai dd ca cht A vi nng khc nhau, ta thu c mt dd cht A vi nng duy nht. Nh vy lng cht tan trong phn c gim xung phi bng lng cht tan trong phn long tng ln. S tng qut ca PP ng cho nh sau: D1 x1 x x2
2

D1 x x2 = D2 x1 x

D2 x2 x1 - x x1, x2, x l khi lng cht ta quan tm vi x1 > x > x2 D1, D2 l khi lng hay th tch cc cht (hay dd) em trn ln. 2. Cc v d: V d 1: Cn thm bao nhiu gam nc vo 500g dd NaOH 12% c dd NaOH 8% ?

Hunh Thin Lng

277

PP GII NHANH TON HA HC

Gii: m H O
2

0
8

4
m H 2O 500
=

4 mH 2O = 250g 8

mdd12%

12

( y x1 = 0, v nc th nng NaOH bng 0). V d 2: Cn trn H2 v CO theo t l th tch nh th no c hn hp kh c t khi so vi metan bng 1,5. Gii: M hh = 1,5.16 = 24 VH 2 4
2

24
VCO

VH 2 VCO

4 2 = 22 11

28 22 V d 3: Ho tan 4,59g Al bng dd HNO3 long thu c hn hp kh NO v N2O c t khi so vi H2 bng 16,75. Tnh t l th tch kh trong hn hp. Gii: M hh = 16,75.2 = 33,5 VN O 44 3,5
2

33,5
VNO

V N 2O V NO

3,5 1 = 10,5 3

30 10,5 V d 4: Trn 2 th tch CH4 vi 1 th tch hirocacbon X thu c hn hp kh (ktc) c t khi so vi H2 bng 15. Xc nh CTPT ca X. Gii: M hh = 15.2 = 30 2V 16 MX - 30 30 1V

MX

30 16

2V M X 30 = M X = 58 1V 30 16

Vi 12x + y = 58 ch c nghim khi x = 4 v y = 10 C4H10 V d 5: T 1 tn qung hematit (A) iu ch c 420kg st. T 1 tn qung manhetit (B) iu ch c 504kg st. Phi trn 2 qung trn vi t l v khi lng l bao nhiu c 1 tn qung hn hp m t 1 tn qung hn hp ny iu ch c 480kg st ? Gii: mA 420 24 480 mB 504 60

m A 24 2 = = m B 60 5

Hunh Thin Lng

278

PP GII NHANH TON HA HC

MC LC
Chng I CU TO NGUYN T H THNG TUN HON CC NGUYN T ...................1 CHNG II.....................................................................................................................14 LIN KT HA HC .....................................................................................................14 CHNG III. DUNG DCH - IN LI pH .....................................................................20 I. DUNG DCH ................................................................................................................20 II. S IN LI.................................................................................................................21 CHNG IV PHN NG HA HC PHN NG OXI HA KH .................................................36 IN PHN TC PHN NG V CN BNG HA HC ...................................36 I. PHN NG HA HC ...............................................................................................36 II. PHN NG OXI HA KH ......................................................................................36 III. S IN PHN ........................................................................................................39 IV. HIU NG NHIT CA PHN NG......................................................................42 V. TC PHN NG V CN BNG HA HC ...................................................43 VI. HIU SUT PHN NG..........................................................................................44 PHN II. HA HC V C...............................................................................................56 CHNG V. HALOGEN....................................................................................................56 CHNG VI. OXI LU HUNH ......................................................................................65 I. Oxi................................................................................................................................65 II. Lu hunh ...................................................................................................................66 CHNG VII. NIT PHOSPHO ........................................................................................76 I. Nit ...............................................................................................................................76 II. Pht pho.......................................................................................................................81 CHNG VIII. CACBON SILIC ........................................................................................93 I. Cacbon..........................................................................................................................93 II. Silic .............................................................................................................................95 CHNG IX. I CNG V KIM LOI.....................................................................102 I. V tr v cu to ca kim loi. ......................................................................................102 II. Tnh cht vt l ..........................................................................................................102 III. Tnh cht ho hc. ....................................................................................................103 IV. Dy th in ho ca kim loi...................................................................................104 V. Hp kim ....................................................................................................................105 V. n mn kim loi v chng n mn.............................................................................106 VII. iu ch kim loi ....................................................................................................107 VIII. Hp cht ca kim loi. ...........................................................................................108 CHNG X. KIM LOI KIM, KIM TH, NHM......................................................115 A. KIM LOI KIM..........................................................................................................115 I. Cu to nguyn t .......................................................................................................115 II. Tnh cht vt l ..........................................................................................................115 III. Tnh cht ho hc .....................................................................................................115 IV. iu ch ...................................................................................................................115 V. Hp cht ....................................................................................................................115 B. KIM LOI NHM II (KIM LOI KIM TH)............................................................117 I. Cu to nguyn t .......................................................................................................117 II. Tnh cht vt l ..........................................................................................................117 III. Tnh cht ho hc .....................................................................................................117 IV. iu ch ...................................................................................................................118 V. Mt s hp cht quan trng........................................................................................118 VI. Trng thi t nhin ...................................................................................................119

Mc Lc

VII. Nc cng ..............................................................................................................119 C. NHM ..........................................................................................................................120 I. Cu to nguyn t .......................................................................................................120 II. Tnh cht vt l ..........................................................................................................120 III. Tnh cht ho hc .....................................................................................................120 IV. Hp cht ca Al........................................................................................................121 V. iu ch Al................................................................................................................122 VI. Nhn bit ion Al3+ ....................................................................................................122 VII. Trng thi t nhin ca nhm ..................................................................................122 CHNG XI. ST V MT S NGUYN T PHN NHM PH KHC ............130 A. ST ...........................................................................................................................130 I. Cu to nguyn t .......................................................................................................130 II. Tnh cht vt l ..........................................................................................................130 III. Tnh cht ho hc .....................................................................................................130 IV. Hp cht...................................................................................................................131 V. Hp kim ca Fe .........................................................................................................132 VI. Luyn gang...............................................................................................................132 VII. Luyn thp ..............................................................................................................133 B. PHN NHM PH NHM I....................................................................................133 I. Tnh cht vt l ...........................................................................................................133 II. Tnh cht ho hc.......................................................................................................133 III. Hp cht ...................................................................................................................134 IV. Trng thi t nhin ...................................................................................................134 C. PHN NHM PH NHM II ..................................................................................134 I. Tnh cht vt l ...........................................................................................................134 II. Km...........................................................................................................................135 III. Thu ngn.................................................................................................................135 D. MT S NGUYN T QUAN TRNG KHC ......................................................136 I. Thic v ch (Sn, Pb) ...................................................................................................136 II. Crom..........................................................................................................................137 III. Mangan ....................................................................................................................138 IV. Coban v niken.........................................................................................................139 PHN III. HA HC HU C ........................................................................................148 CHNG XII. I CNG V HA HC HU C ....................................................148 I. Nhng c im ca hp cht hu c ..........................................................................148 II. Thuyt cu to ho hc...............................................................................................148 III. Cc dng cng thc ho hc .....................................................................................149 IV. Lin kt ho hc trong hp cht hu c ....................................................................149 V. Hin tng ng phn................................................................................................150 VI. Dy ng ng .........................................................................................................154 VII. Phn loi cc hp cht hu c .................................................................................154 VIII. Cch gi tn cc hp cht hu c ...........................................................................157 IX. Mt s dng phn ng ho hc trong ho hu c ......................................................159 CHNG XIII. HIDROCACBON ....................................................................................166 I. Hidro cacbon...............................................................................................................166 II. Ankan ........................................................................................................................166 1. Cng thc - cu to - cch gi tn...........................................................................167 2. Tnh cht vt l .......................................................................................................167 3. Tnh cht ho hc ...................................................................................................167 5. iu ch .................................................................................................................168 6. ng dng ................................................................................................................169

Mc Lc

III. ANKEN....................................................................................................................169 1. Cng thc - cu to - cch gi tn...........................................................................169 2. Tnh cht vt l .......................................................................................................169 3. Tnh cht ho hc ...................................................................................................170 4. iu ch .................................................................................................................170 5. ng dng ................................................................................................................171 IV. ANKIN ....................................................................................................................171 1. Cng thc - cu to - cch gi tn...........................................................................171 2. Tnh cht vt l .......................................................................................................172 3. Tnh cht ho hc ...................................................................................................172 5. iu ch .................................................................................................................173 6. ng dng ca ankin ................................................................................................174 V. ANKA IEN (hay iolefin).......................................................................................174 1. Cu to ...................................................................................................................174 2.Tnh cht vt l ........................................................................................................174 3. Tnh cht ho hc ...................................................................................................174 4. iu ch .................................................................................................................175 VI. HIDROCACBON THM (Aren) .............................................................................175 1. Benzen C6H6 ...........................................................................................................176 2. Gii thiu mt s hirocacbon thm .......................................................................178 CHNG XIV. CC DN XUT HIDROCACBON ......................................................183 I. Dn xut halogen ca hirocacbon no .........................................................................183 II. Dn xut halogen ca hirocacbon cha no................................................................184 III. Ngun hirocacbon trong thin nhin .......................................................................185 1. Kh thin nhin........................................................................................................185 2. Du m ...................................................................................................................185 3. Than ...................................................................................................................186 CHNG XV. ANKOL, PHENOL, ETE ..........................................................................187 A. ANKOL.....................................................................................................................187 I. Cng thc - cu to - cch gi tn................................................................................187 II. RU - ROH ............................................................................................................188 5. Ru nhiu ln ru ...............................................................................................190 B. PHENOL ...................................................................................................................192 1. Cu to phn t ca phenol ....................................................................................192 2. Tnh cht vt l .......................................................................................................192 3. Tnh cht ho hc ...................................................................................................192 4. iu ch phenol v ng dng ..................................................................................193 5. Ru thm ..............................................................................................................194 C. ETE ...........................................................................................................................194 CHNG XVI. ANDEHIT ...............................................................................................205 I. Cng thc - cu to - cch gi tn...............................................................................205 II. Tnh cht vt l ..........................................................................................................205 III. Tnh cht ho hc .....................................................................................................205 IV. iu ch ...................................................................................................................206 V. Gii thiu mt s anehit...........................................................................................206 V. XETON .....................................................................................................................207 CHNG XVII. AXIT, ESTE, CHT BO, X PHNG ................................................211 A. AXIT CACBOXXYLIC ............................................................................................211 I. Cng thc - cu to - cch gi tn...............................................................................211 II. Tnh cht vt l ca axit no, mch h mt ln axit (CnH2n+1COOH) ...........................212 III. Tnh cht ho hc .....................................................................................................212 IV. iu ch ...................................................................................................................213

Mc Lc

V. Gii thiu mt s axit.................................................................................................213 VI. AXIT KHNG NO .................................................................................................214 1. Cu to ...................................................................................................................214 2. Tnh cht.................................................................................................................215 3. Gii thiu mt s axit cha no ................................................................................215 VII. DIAXIT ..................................................................................................................216 1. Cu to ...................................................................................................................216 2. Tnh cht vt l .......................................................................................................216 3. Gii thiu mt s iaxit ...........................................................................................216 VIII. AXIT THM.........................................................................................................217 1. Cu to ...................................................................................................................217 2. Tnh cht.................................................................................................................217 3. Gii thiu mt s axit thm .....................................................................................217 IX. Gii thiu mt s axit c nhm chc pha tp ............................................................218 B. ESTE .........................................................................................................................219 1. Cu to v gi tn ...................................................................................................219 2. Tnh cht vt l .......................................................................................................220 3. Tnh cht ho hc ...................................................................................................220 4. iu ch .................................................................................................................220 5. Gii thiu mt s este thng gp ...........................................................................221 C. CHT BO ...............................................................................................................221 1. Thnh phn .............................................................................................................221 2. Tnh cht vt l .......................................................................................................222 3. Tnh cht ho hc ...................................................................................................222 4. ng dng ca cht bo ...........................................................................................223 D. X PHNG ..............................................................................................................223 1. Thnh phn .............................................................................................................223 2. iu ch x phng ..................................................................................................223 3. Tc dng ty ra ca x phng ...............................................................................223 4. Cc cht ty ra tng hp .......................................................................................223 CHNG XVIII. CC HP CHT GLUXIT...................................................................232 I. Phn loi .....................................................................................................................232 II. Monosaccarit .............................................................................................................232 III. isaccarit..................................................................................................................235 IV. Polisaccarit...............................................................................................................236 CHNG XIX. HP CHT HU C C NIT .............................................................244 I. Cc hp cht nitro .......................................................................................................244 II. Amin..........................................................................................................................245 III. Amit .........................................................................................................................247 IV. Aminoaxit ................................................................................................................247 V. Protein .......................................................................................................................249 CHNG XX. POLIME ...................................................................................................260 I. nh ngha: .................................................................................................................260 II. Cu trc v phn loi .................................................................................................260 III. Tnh cht ca polime.................................................................................................261 IV. iu ch polime: ......................................................................................................261 V. ng dng ca polime.................................................................................................262 PH LC MT S PP GII NHANH BI TP HA HC ......................270

Mc Lc