Professional Documents
Culture Documents
NG LC HC CHT IM
III. CU HI N TP
1. H qui chiu l g? Ti sao c th ni chuyn ng hay ng yn c tnh cht tng
i. Cho v d.
2. Phng trnh chuyn ng l g? Qu o chuyn ng l g? Nu cch tm phng
trnh qy o. Phng trnh chuyn ng v phng trnh qu o khc nhau nh th no?
3. Phn bit vn tc trung bnh v vn tc tc thi? Nu ngha vt l ca chng.
4. nh ngha v nu ngha vt l ca gia tc? Ti sao phi a thm khi nim gia tc
r dv
c ng khng?
tip tuyn v gia tc php tuyn? Trong trng hp tng qut vit a =
dt
Ti sao?
5. T nh ngha gia tc hy suy ra cc dng chuyn ng c th c.
6. Tm cc biu thc vn tc gc, gia tc gc trong chuyn ng trn, phng trnh
chuyn ng trong chuyn ng trn u v trn bin i u.
7. Tm mi lin h gia cc i lng a, v, R, , , at, an trong chuyn ng trn.
8. Ni gia tc trong chuyn ng trn u bng khng c ng khng? Vit biu thc
ca gia tc tip tuyn v gia tc php tuyn trong chuyn ng ny.
9. Chuyn ng thng thay i u l g ? Phn bit cc trng hp:a = 0, a >0, a< 0.
10. Thit lp cc cng thc cho to , vn tc ca cht im trong chuyn ng thng
u, chuyn ng thay i u, chuyn ng ri t do.
11. Thit lp cng thc lin h gia gc quay, vn tc gc v gia tc gc trong chuyn
ng trn u.
12. nh ngha h c lp. Pht biu nh lut Newton th nht v nh lut Newton th
hai. Hai nh lut ny p dng cho h qui chiu no? Ti sao?
13. Phn bit s khc nhau gia hai h: h khng chu tc dng v h chu tc dng
ca cc lc cn bng nhau. H no c coi l c lp.
14.Chng minh cc nh l v ng lng v xung lng ca lc. Nu ngha ca cc
i lng ny.
15. Pht biu nh lut Newton th ba. Nu ngha ca n.
16. H qui chiu qun tnh l g? H qui chiu qun tnh trong thc t?
17. Lc qun tnh l gi? Nu vi v d v lc ny. Phn bit lc qun tnh ly tm v lc
ly tm. Nu v d minh ha v trng thi tng trng lng, gim trng lng v khng trng
lng.
18. C hc c in quan nim nh th no v khng gian, thi gian?
19. Trnh by php tng hp vn tc v gia tc trong c hc Newton.
20. Trnh by php bin i Galilo v nguyn l tng i Galilo.
IV. BI TP
Th d 1. Mt t chuyn ng nhanh dn u, i qua hai im A, B cch nhau 20m
trong thi gian 2s. Vn tc ca t khi i qua B l 12m/s. Tm:
4
2 v B .t AB
= 2m / s 2
2
t
vA =vB at = 8m/s
b. V vn tc t lc khi hnh v0 = 0 nn ta c:
v A = at
a=
1
1 v
1 v A2
s A = at 2 = a A =
= 16m
2
2 a
2 a
Th d 2. Mt vt c nm ln t mt t theo phng thng ng vi vn tc ban u
vo = 20 m/s. B qua sc cn ca khng kh, ly gia tc trng trng g = 10 m/s2.
a.Tnh cao cc i ca vt v thi gian i ln c cao .
b.T cao cc i vt ri ti mt t ht bao lu? Tnh vn tc ca vt khi vt chm
t.
Bi gii
a. Khi vt i ln theo phng thng ng, chu sc ht ca trng trng nn chuyn
ng chm dn u vi gia tc g 10m/s2; vn tc ca n gim dn, khi t ti cao cc i
th vn tc bng khng.
vy = voy gt1 = 0
vi t1 l thi gian cn thit vt i t mt t ln n cao cc i.
T ta suy ra:
t1 =
v0
= 2s
g
gt12 v 02
=
= 20m
2
2g
2hmax
=
g
20.2
= 2s
10
Lc chm t n c vn tc
v = gt 2 = 20m / s
1=
180
300
.2 = 6 (rad/s)
.2( rad / s ) =10 (rad/s), 2=
60
60
2 - 1
=
t
4
rad / s 2 =
60
- 0 ,209 rad / s 2
= -0,21rad/s 2
b.Gc quay ca chuyn ng chm dn u trong mt pht :
1
4
= 1t + t 2 = 10 .60 + 0 ,5( ).60 2 = 480 ( rad )
2
60
n=
= 240 vng
2
r r r r
b. Khi vt chuyn ng trn mt ng phng nghing tc dng vo vt c Fk , Fms , P, N ,
r
r
r
phn tch P thnh 2 thnh phn: F1 cng phng vi mt nghing, F2 c phng vung gc
r
r r
r r
vi mt nghing. p dng nh lut II Newton ta c: ma = Fk + Fms + P + N , chiu phng
x2 y2
+
=1
a2 b2
Nu a = b th x 2 + y 2 = a 2 , vy qu o l ng trn.
2. v = R = 2 (m / s) ; T = 0,2 (s)
3. a x =
dv y
dv x
= 2 aost ; a y =
= 2 b sin t ; a = a x2 + a y2 = 282m / s
dt
dt
2. v = 50km / h
1.3- Mt ngi cho mt con thuyn qua b sng theo hng vung gc vi b sng vi vn
tc 7,2km/h. Nc chy mang con thuyn v pha xui dng mt khong 150m. Tm:
1. Thi gian cn thit thuyn qua c sng. Cho bit chiu rng ca sng bng 0,5km.
2. Vn tc ca dng nc vi b sng.
p s: t = 250(s); v23 = 0,6m/s
1.4- Mt xe la bt u chuyn ng gia hai im (nm trn mt ng thng) cch nhau
1,5km. Trong na on ng u xe la chuyn ng nhanh dn u, cn na on ng
sau xe la chuyn ng chm dn u. Vn tc ln nht ca xe la gia hai im bng
50km/h. Bit rng tr s tuyt i ca cc gia tc trn hai on ng bng nhau. Tnh:
1. Gia tc ca xe la.
2. Thi gian xe la i ht qung ng gia hai im .
7
p s: t = t ( n n 1) = 6 7 6 (s )
2. nm ln vi vn tc v0 = 8,75 (m/s)
1.9- Mt hn c nm theo phng nm ngang vi vn tc ban u v0 = 15m/s. Tm gia
tc php tuyn v gia tc tip tuyn ca hn sau khi nm 1 giy. Cho g = 10m/s2. B qua
mi lc cn.
p s: at = 5,6 m/s2; an = 8,3m/s2
1.10- Ngi ta nm mt qu bng vi vn tc ban u v0 = 10m/s theo phng hp vi mt
phng nm ngang mt gc = 300. Ga s qu bng c nm i t mt t. Hi:
1. cao ln nht m qu bng c th t c.
2. Tm bay xa ca qu bng.
3. Thi gian t lc nm qu bng ti lc bng chm t. Cho g = 10m/s2. B qua mi lc cn.
p s: y max =
v 02 sin 2
;
2g
x=
v 02 sin 2
9
2. x = 17,3(m)
3. y = h x.tg
gx 2
2v 02 cos 2
p s: v = 9,6m/s; F = -19,2.103N
1.24- Mt ngi khi lng 50kg ng trong thang my ang i xung nhanh dn u vi gia
tc 5m/s2. Hi ngi c cm gic nh th no v trng lng biu kin ca ngi trong
thang my. Cho g = 10m/s2.
p s: P= P Fqt = 250N
10
Chuyn ng u T = mg
Chuyn ng chm dn u: T = m(g a)
1.26- Mt t khi lng 2,5 tn chuyn ng vi vn tc khng i 54km/h qua mt chic
cu. Xc nh lc nn ca t ln cu, nu:
1. Cu nm ngang.
2. Cu vng ln vi bn knh cong l 50m.
3. Cu lm xung di vi bn knh cong l 50m (tng ng vi v tr t gia cu). Cho g
= 10m/s2.
p s: Cu vng ln: N = 13750N
v 44,72m/s
1.28- Mt vt nh khi lng m = 1,0kg c t trn mt a phng ngang v cch trc quay
ca a mt khong = 0,50m. H s ma st gia vt v mt a bng
k = 0,25. Hy xc nh:
a. Gi tr ca lc ma st vt c gi yn trn mt a khi a quay vi vn tc n = 12
vng/pht (vg/ph). Ly gia tc trng trng g = 10m/s2.
b. Vi vn tc gc no ca a quay th vt bt u trt trn a?
p s: 1. Fms = aht . m = m (2n2) r 0,79N.
2.
kg
kg
min =
2,2 (rad / s )
r
m
CHNG II
NG LC HC H CHT IM VT RN
III. CU HI N TP
1. Khi nim v khi tm ca h cht im? So snh chuyn ng ca khi tm vi
chuyn ng tnh tin ca vt rn v chuyn ng ca cht im.
11
2. nh ngha ng lng. Pht biu nh lut bo ton ng lng cho h cht im.
3. Thnh phn no ca lc c tc dng thc s gy ra chuyn ng quay ca vt rn
quanh mt trc c nh? Phn tch ti sao?
4. Thit lp phng trnh c bn ca chuyn ng quay, nu ngha ca cc i lng
trong cng thc.
5. nh ngha mmen qun tnh ca vt rn, nu cch tnh mmen qun tnh ca mt s
vt rn. Vit cng thc tnh mmen qun tnh ca mt vt rn ng cht quay quanh trc i
xng v i qua khi tm ca n.
6. Khi nim v mmen ng lng v chng minh cc nh l v mmen ng lng
i vi vt rn quay xung quanh mt trc c nh.
7. Nu cc i lng trong chuyn ng quay c vai tr tng t vi cc i lng
trong chuyn ng tnh tin. S tng t ny th hin nh th no ( nhng cng thc no).
8. Chng minh v pht biu nh lut bo ton mmen ng lng. Cho vi v d ng
dng v gii thch. nh lut ny c tho mn trong nhng iu kin no?
IV. BI TP
Th d 1: Mt xe ch y ct c khi lng M = 5000kg ang trn ng ray nm
ngang. Mt vin n khi lng m = 5kg bay dc ng ray theo phng hp vi mt phng
ngang mt gc = 360 vi vn tc v = 400m/s, ti xuyn vo
xe ct v nm ngp trong ct. B qua ma st gia xe v mt
ng. Hy tm vn tc ca xe ct sau khi vin n xuyn
vo ct.
Bi gii:
Ngoi lc tc dng ln h xe ct + n gm trng lc
v phn lc php tuyn ca ray. Nu chiu ln phng nm
ngang th ngoi lc tc dng ln h bng khng. Vy ng
lng ca h theo phng ngang c bo ton. Ta c:
12
22 12 = 2 , vi 2 = 0 , nn =
12
2
mr 212
= 10 N .m
4
Th d 3: Mt thanh g mng di 0,5m c th quay t do quanh mt trc nm ngang
i qua u trn thanh. Mt vin n khi lng 10g bay theo phng ngang vi vn tc
400m/s ti xuyn vo u di ca thanh g v mc li . Khi lng ca thanh g bng
6kg phn b u theo chiu di ca thanh. B qua ma st ca trc quay v lc
cn ca khng kh. Xc nh vn tc gc ca thanh g sau khi vin n m
O
xuyn vo n.
r
Bi gii:
P
C th coi khi vin n va chm vo g, cc trng lc tc dng ln h
vin n v thanh g u c phng i qua trc quay. Nh vy tng mmen
r
ngoi lc tc dng ln h vt i vi trc quay O c gi tr bng khng. Do m v
, tng mmen ng lng ca h i vi trc quay O c bo ton.
r
r
L trc va chm = L sau va chm
M M = I =
.
.
L trc va chm = mv
L sau va chm = (I1+I2)
2
Ml 2
Ml 2
l
I1 = m , I 2 =
+ M =
12
3
2
2
Vy ta c:
2 Ml 2
ml +
= mvl
3
Suy ra:
mv
10.10 3.400
=
4rad / s
M
6
3
m + l 10.10 + .0,5
3
3
Bi tp t gii
13
a(m3 m2 )
am1 3
; y=
2(m1 + m2 + m3 )
2(m1 + m2 + m3 )
15
2.14 Mt vt khi lng 100kg trt trn mt phng nghing hp vi mt phng ngang mt
gc 300 v lm quay mt bnh xe c dng mt tr trn c bn knh 0,26m v khi lng
25kg (hnh 2-4bt). H s ma st gia vt v mt nghing 0,25. B qua ma st ca trc ca
rng rc v khi lng ca dy. Tm:
1. Gia tc gc ca bnh xe.
2. Lc cng ca si dy. Cho g = 10m/s2.
Ma
a
mg sin kmg cos
p s: a =
= 2,52m / s 2 ; = = 9,7 rad / s 2 ; T =
= 31,5 N
M
R
2
m+
2
2.15 C hai vt khi lng m1 = m2= 1kg c ni vi nhau bng mt si dy khng gin,
khi lng khng ng k, si dy vt qua rng rc c khi lng m = 1kg. Coi rng rc l
mt a trn. H s ma st gia vt m1 v mt ngang l k = 0,2 (hnh 2-5bt). Tm:
1. Gia tc ca vt m1, m2.
2. Sc cng ca cc dy ni.
3. Cng cu hi nh trn, xt trng hp khi lng ca rng rc khng ng k. Cho g =
10m/s2.
p s: 1. a = 3,2 m/s2 ; T1 = 5,2 N; T2 = 6,8N
2. a = 4 m/s2 ; T1 = T2 = 6N
2.16 Mt tr c khi lng M = 2,5kg v mt vt nng
khi lng m = 0,5kg c ni vi nhau bng mt si dy
khng gin vt qua rng rc (hnh 2-6bt). B qua khi
lng ca si dy, ca rng rc. Khi th vt nng n t
chuyn ng th tr c ln khng trt trn mt phng
ngang. H s ma st gia tr c v mt ngang bng
0,1.Tm:
1. Gia tc chuyn ng ca vt nng.
2. Lc cng ca si dy. Cho g = 10m/s2.
p s: a = 1,18 m/s2 ; T = 4,43 N
2.17 Mt a trn khi lng m1 = 100kg quay vi vn tc gc 1 = 10vng/pht. Mt ngi
khi lng m2 = 60kg ng mp a. Hi vn tc gc ca a khi ngi i vo ng tm
ca a. Coi ngi nh mt cht im.
2m2 + m1
p s: 2 =
1 = 22 vng/pht
m1
16
CHNG III
NNG LNG
3. CU HI N TP
1. Khi no ni lc thc hin cng. Vit biu thc cng ca lc trong trng hp tng
qut. Nu ngha ca cc trng hp: A>0, A<0, A=0.
2. Phn bit cng v cng sut. n v ca cng v cng sut?
3. Khi nim v nng lng, nh lut bo ton nng lng v ngha ca n. Nu cc
thnh phn ca c nng. Nu ngha ca ng nng v th nng.
4. Khi nim v trng lc th? Tnh cht ca trng lc th, p dng cho trng lc
th ca qu t?
5. Chng minh nh l ng nng v nh l th nng. ng nng ca mt cht im c
c xc nh sai khc mt hng s cng khng? Ti sao?
6. Pht biu nh lut bo ton c nng.
7. Ti sao ni th nng c trng cho s tng tc gia cc vt?
4. BI TP
Th d 1: Tnh cng cn thit ko mt l xo dn thm 20cm, bit rng lc ko dn
l xo t l vi dn di ca l xo v mun l xo dn thm 1cm th phi tc dng ln n mt
lc ko bng 30N.
Bi gii:
Lc ko F t l vi dn di ca l xo
F
30
F = kx k = = 2 = 3000 N / m
x 10
V lc ko thay i ph thuc vo dn di, nn cng ca lc ko phi tnh theo tch phn:
x
A = Fdx = k .x.dx =
kx 2 3000.0,2 2
=
= 60 J
2
2
17
1 2
mv0 + mgh
2
= 12250 N
F =
s
Th d 3: Mt vt c khi lng m1 = 3kg chuyn ng vi vn tc v1 = 4m/s ti va
chm vo mt vt th hai ang ng yn c khi lng m2 = m1. Coi va chm l xuyn tm
v hon ton khng n hi (va chm mm). Tm nhit lng ta ra trong qu trnh va chm.
Bi gii:
Vn tc ca hai vt sau va chm: p dng nh lut bo ton ng lng
m v + m2 v 2
m1v1
v= 1 1
=
m1 + m2
m1 + m2
ng nng ca h trc va chm:
1
E 1 = m1v12
2
ng nng ca h sau va chm:
1
E 2 = (m1 + m2 )v 2
2
Nhit ta ra trong qu trnh va chm:
Q = E1 E 2 =
m1v12
m1v12
= 12 J
2
2(m1 + m2 )
mv 2 I 2
mgh =
+
2
2
Khi ln khng trt vn tc di ca vt lin h vi vn tc gc v = .R , t suy ra:
2 gh
I
1+
mR 2
T h thc v2= 2as, ta suy ra gia tc di:
v=
18
a=
v2
g. sin
=
I
2s
1+
mR 2
a. Khi cu: I =
2
5
10
mR 2 nn a = g . sin , v =
g.h
5
7
7
1
2
4
mR 2 nn a = g. sin , v =
g.h
2
3
3
1
c. Mt vnh trn: I = mR 2 nn a = g. sin , v = g.h
2
b. Khi tr c: I =
Bi tp t gii
3.1 Hi ng c my bay phi c cng sut bng bao nhiu, bit rng my bay c khi
lng 3000kg, khi bay ln cao 1km phi mt mt pht. B qua sc cn ca khng kh. Cho g
= 10m/s2.
p s: P = 5.105 W
3.2 Mt t c khi lng mt tn, khi tt my chuyn ng xung dc th c vn tc khng
i 54km/h. nghing ca dc l 4%. Hi ng c t phi c cng sut bao nhiu n
ln dc trn vi cng vn tc 54km/h. ( sin = 0,04 ).Cho g = 10m/s2.
p s: P = 1,2.104 W
3.3 Mt t bt u chuyn ng nhanh dn u trn mt ng nm ngang, sau khi i c
100m th vn tc t c 72km/h. Tm cng ca ng c t trn on ng y. Bit khi
lng ca t bng 1,8tn, h s ma st gia t v mt ng k = 0,05. Cho g = 10m/s2.
p s: A = 4,5.105 J
3.4 Mt vt c khi lng 3kg, trt khng vn tc ban u t nh mt nghing c cao
0,5m, chiu di mt nghing 1m. Khi ti chn mt nghing vt c vn tc 2,45m/s. Tm:
1. H s ma st gia vt v mt nghing.
2. Cng ca lc ma st khi vt trt trn mt nghing. Cho g = 10m/s2.
p s: k = 0,23 ; A = -6J
3.5 Tnh cng cn thit lm cho mt on tu c khi lng 8.105kg:
1. Tng tc t vn tc 36km/h n vn tc 54km/h
2. Dng li nu vn tc ban u 72km/h.
p s: 1. A = 5.107 J ; 2. A = 16.107 J
3.6 Mt khu pho c khi lng 450kg bn theo phng ngang, n khi lng 5kg, vn
tc ca n khi bn ra khi nng l 450m/s. Khi bn, b pho b git li v pha sau 45cm.
Tm lc hm trung bnh tc dng ln pho.
p s: Fh = - 1,25.104 N
3.7 Mt vin n khi lng 10g ang bay vi vn tc 100m/s th gp bn g dy v cm
su vo bn mt on 4cm. Tm;
1. Lc cn trung bnh ca g ln n.
2. Vn tc ca vin n khi ra khi bn g , nu bn g ch dy 2cm.
p s: 1. Fc = - 1250N; 2. v = 70,7 m/s2
19
5 gl = 3,87 m / s
20
CHNG IV
TRNG HP DN
III. CU HI N TP
1. Pht biu nh Newton v hp dn v tr.
4 2 R 3
.
T2 G
21
h
500
2
g = g 0 1 + = 9,81 +
= 8,45m / s
R
6500
Lc hp dn ca tri t tc dng ln v tinh :
Fhd = P = mg = 500.8,45 = 4225 N
b. V tinh quay quanh tri t theo qu o trn bn knh R + h. Trong trng hp ny
lc hp dn ng vai tr l lc hng tm :
Fhd
mv 2
= Fht mg =
R+h
CHNG V
NGUYN L I NHIT NG HC
III. CU HI N TP
1. Trnh by cc khi nim c bn v: p sut; nhit v nhit giai.
2. Nu c im ca kh l tng? Trnh by phng trnh trng thi kh l tng.
3. Nu ni dung nh lut, cng thc tnh ca cc nh lut thc nghim kh l tng?
4. Phn bit s khc nhau gia cng v nhit.
5. Pht biu nguyn l I nhit ng hc. Cc h qu ca nguyn l I.
6. nh ngha qu trnh cn bng. Biu thc cng v nhit m h nhn c trong qu trnh
cn bng.
7. Tnh cng, nhit v bin thin ni nng ca h trong qu trnh ng tch.
8. Tnh cng, nhit v bin thin ni nng ca h trong qu trnh ng nhit.
9. Tnh cng, nhit v bin thin ni nng ca h trong qu trnh ng p.
10.Tnh cng, nhit v bin thin ni nng ca h trong qu trnh on nhit.
I.
IV. BI TP
RT1
T2 =
T1 P1
=
V1 mR
V2 P1
mR
Th d 2: Mt khi kh oxi chim th tich 3l, p sut 10at v nhit 19,5 oC.
RT1 m =
P1V1
RT1
23
m=
hay
P2 =
Th d 3: Mt bnh kn cha 14g kh nit p sut 1at v nhit 270C. Sau khi h
nng, p sut trong bnh ln ti 5at. Tm:
a. Nhit khi kh trong bnh sau khi h nng.
b. Th tch ca bnh.
c. tng ni nng ca kh trong bnh.
Bi gii:
a. Kh ng trong bnh kn nn qu trnh ng tch:
p
p1 T1
=
T2 = T1 2 = 1500 K
p1
p 2 T2
b. Ta c:
p1V1 =
RT1 V = V1 =
mRT1 14.8,31.300
=
= 12,7 m 3
p1
28.9,81.10 4
mi
14.5
R.T =
.8,31.(1500 300) = 12,465kJ
28.2
2
a. U =
mi
m iR
(T2 T1 )
R.T =
2
2
Tm T2 t cng thc:
T1V1 1 = T2V2 1 T2 = 143K
Thay T1 = 273K, V2 = 5V1, = 1,4 ta c:
U = 2,69.10 6 J
b. Cng m khi kh sinh ra:
U = Q + A A = A = U = 2,68.10 6 J
24
Bi tp t gii
V1 T1
=
T2 = 1133K
V2 T2
3. 1 =
p
p
= 4 kg / m 3 , 2 =
= 1 kg / m 3
RT1
RT2
25
1.10 Cho axit sunfuric tc dng vi vi (CaCO3) thu c 1320 cm3 kh cacbonic nhit
22oC v p sut 1000mmHg. Tm lng vi tham gia phn ng.
p s: Khi lng kh CO2 l:
m
pV = RT m = 0,316.10 3 kg
Mt khc:
H 2 SO4 + CaCO3 CaCO4 + CO2 + H 2 O
Khi lng vi cn dng: M = 7,18.10-3kg
5.11 - 160 gam kh xy c nung nng t nhit 500C n 600C. Tm nhit lng m kh
nhn c v bin thin ni nng ca khi kh trong hai qu trnh;
1. ng tch
2. ng p.
p s: 1. Q1 = 250 Calo; 2. Q2 = 350 Calo
5.12 - Mt bnh kn cha 14gam kh nit p sut 1at v nhit 27OC. Sauk hi h nng, p
sut trong bnh ln ti 5at. Hi:
1. Nhit ca khi kh sau khi h nng.
2. Th tch ca bnh.
3. tng ni nng ca kh.
p
p s: 1. T2 = T1 2 = 1500 K
p1
2. V = V1 =
3. U =
mRT1
= 12,7 m 3
p1
mi
RT = 12,465 KJ
2
5.13- Nn ng nhit 3lt khng kh p sut 1at. Tm nhit lng ta ra, bit rng th tch
cui cng ch cn bng 1/10 th tch lc u.
p s: Q = A =
RT ln
V1
= 676 J
V2
5-14: Sau khi nhn nhit lng 150 cal, nhit ca 40 gam kh xy tng t 160C n 400C.
Hi qu trnh h nng c tin hnh trong iu kin no?
p s: Nhit m khi kh nhn c l:
26
Q=
C x T C x =
mT
C x = CV =
i
5
R= R
2
2
p1V1
= 0,5at
V2
V2
= 686 J
V1
3. on nhit
V
p 2 = p1 1
V2
= 0,38at
p V p 2V2
A3 = 1 1
= 588 J
1
5-16- Nn 10 gam kh xy t iu kin tiu chun n th tch 4 lt. Tm;
1. p sut v nhit ca khi kh sau mi qu trnh nn ng nhit v on nhit.
2. Cng cn thit nn kh trong mi trng hp. T suy ra nn nn theo cch no th li
hn.
p s: 1. ng nhit:
pV
T2 = T1 = 273K ; p 2 = 1 1 = 5.10 5 N / m 2
V2
A=
p2
= 1115 J
p1
RT ln
2. on nhit
V
T2 = T1 1
V2
A=
V
= 520 K ; p 2 = p1 1
V2
= 9,5.10 5 N / m 2
p 2V2 p1V1
= 1500 J
1
Vy nn ng nhit li hn
CHNG VI.
NGUYN L HAI CA NHIT NG HC
III. CU HI N TP
1. Trnh by hn ch ca nguyn l th nht ca nhit ng hc.
2. Pht biu v vit biu thc ca nguyn l th hai ca nhit ng hc.
3. Nu ni dung ca nh l Carnot.
27
Q1
Q1 =
742,3
= 4283 J,
0,22
A0
A
Q1 = 0
Q1
73600
= 16470 KJ
0,27
4,7
Cng ny c chuyn vo h, ta ni cng thc hin trn t lnh l +53 J hoc cng
do h thc hin c l -53 J
b) Nhit to ra:
Q1 = A + Q2 = 53 + 250 = 303 J
Bi tp t gii:
6-1. Mt ng c nhit l tng chy theo chu trnh Carnot nh cho ngun lnh 80%
nhit lng m n thu c ca ngun nng. Nhit lng thu c trong mt chu trnh l 1,5
Kcal.Tm:
a) Hiu sut ca chu trnh Carnot ni trn.
b) Cng m ng c sinh ra trong 1 chu trnh.
p s
A Q1 Q2
a) =
vi Q2 = 80%Q1
=
Q1
Q1
Tnh c
= 20%
b) A= Q1 = 0,3Kcal = 1, 254KJ
6-2. Nhit ca hi nc t l hi vo my hi l t1 = 227oC, nhit ca bnh ngng
l t2= 27oC. Hi khi tn mt lng nhit Q= 1Kcal th ta thu c mt cng cc i l bao
nhiu?
p s
T
A
=
= 1 2 A = 1,7 KJ
Q1
T1
6-3.Mt my lm lnh tiu th cng sut 36800w nhit ca ngun lnh l -10oC,
nhit ca ngun nng l 17oC. Tnh:
a) Hiu sut lm lnh.
b) Nhit lng ly c t ngun lnh trong 1giy.
c) Nhit lng nh cho ngun nng trong mt giy.
p s
Q
T2
a) = 2 =
9,74
A T1 T2
b) Q2= A = Pt 86000Cal
c) Q1 = Q2+ A 94800 Cal
6-4. Khi thc hin chu trnh carnot, kh sinh cng 8600J v nh nhit 2,5 Kcal cho
ngun lnh. Tnh hiu sut ca chu trnh.
29
p s
A
A
=
= 45%
Q1 Q + A
6-5. Khi thc hin chu trnh carnot h nhn c nhit lng 10Kcal t ngun nng v
thc hin cng 15KJ. Nhit ca ngun nng l 100oC. Tnh nhit ca ngun lnh.
p s
T
A
=
= 0,36 ; = 1 2 T2 239 K .
T1
Q1
CHNG VII
TRNG TNH IN
III. CU HI NTP
IV. BI TP
30
dE
dE n
M
r
dE t
r
E M = dE =
vong
Hnh 7-24
dQ r
k 3r
r
( vong )
in trng gy bi
vng dy trn tch in u
bng khng. Cn li
EM =
r
d
E
n
vong
EM =
dEn .
vong
r
3/ 2
kh
EM = dEn = ( R 2 + h 2 )
Vy:
dQ
vong
hay:
EM =
vong
khQ
(R
+ h2 )
3/ 2
Th d 2:
Xc nh hiu in th gia hai mt phng song song v hn mang in u tri du,
mt in mt l (, -).
Hng dn:
Gi V1 v V2 ln lt l in th ca mt phng mang in dng v mt phng mang
in m, d l khong cch gia hai mt ta c:
31
V V1 V1 V2
dV
= 2
=
dl
d
d
d
V1 V2 = Ed =
.
0
E=
Hng dn: Ta c:
dV = Edr =
V2
R2
R1
q dr
q
dV =
4 0 r 2
40
V
dr
q 1
1
.
4 0 R 1 R 2
V1 V2 =
Trongtrnghp R 1 = R v R 2 = ( V2 = 0 ) ,tatmcbiuthctnhinthV
camtmtcumanginu:
V=
q
.
4 0 R
BI TP T GII
7.1 Hai qu cu kim loi ging ht nhau, kch thc khng ng k t cch nhau 60
cm th chng y nhau vi mt lc F1 = 7.10-5N. Ni hai qu cu bng mt si dy kim loi
mnh ri b si dy i th chng y nhau vi lc F2= 1,6.10-4 N. Hy xc nh in tch
ban u ca mi qu cu.
qq
HD: Lc tng tc gia hai qa cu trc khi ni F1 = k 1 22
r
q1 + q 2
q1 = 14.10 8 C ; q 2 = 2.10 8 C
7.2 Hai qu cu nh ging ht nhau tng tc vi nhau trong chn khng, mt qu
cu mang in tch 6.10-9C, cn qu th hai mang in tch -3.10-9C. Khong cch gia hai
qu cu bng 5,0 cm. Tm lc tng tc gia chng.
1 q1 q 2
HD: Trong chn khng lc ht l F =
= 6,6.10 5 ( N )
4 o r
q'
4 o r 2
= 0,81.10 5 N
32
7.3 Hai qu cu t trong chn khng c cng bn knh v cng khi lng c treo
u hai si dy sao cho hai mt ngoi ca chng tip xc vi nhau. Sau khi truyn cho cc
qu cu mt in tch qo = 4.10-7C, chng y nhau v gc gia hai si dy by gi bng 60o.
Tnh khi lng ca cc qu cu nu khong cch t cc im treo n tm cu bng l =
20cm.
HD: Gi gc hp bi hai dy l 2 .
in tch ca mi qu cu l q =qo/2.
O
q2
T iu kin cn bng dn ti F= P tg =
, vi
l 2
2
T
4 or
q1
q
2
= 0,157 N
sin = P =
2l
4 o .4l 2 sin 2 .tg
q2
I
r
Hnh-bt3
7.4 Cho hai in tch im q1 = 8.10-8 C; q2 = 3.10-8 C t trong khng kh ti hai
im M , N cch nhau 10 cm. Cho MA = 9cm; NA=7cm; MB = 4cm;NB = 6cm;qo= 5.10-10C
E A1
A
M
q1
EA
E A2
N
q2
Hnh - bt4
- i vi im B: E B = E B1 + E B 2
/ q1 /
/ q2 /
EB1 =
45.104V / m ; EB 2 =
7,5.104V / m
2
2
4 o MB
4 o NB
- Vy EB= EB1+ EB2 = 52,5.104 V/m v hng t M n N
b.Tnh in th ti im ti im A v B:
/ q1 /
/ q2 /
VA= VA1+VA2 =
+
4,14.103V
4MA 4 o NA
VB=VB1+VB2=
/ q1 /
/ q1 /
+
13,5.103V
4 o MB 4 o NB
33
dl
dFx
R
q
dF
Hnh - bt.5
dF = k
o F (4r l )
2
q1
q2
dx
Hnh - bt.6
1
q2dx
qq
dx
qq
F = k 1 2
F =k 1 2
2
2
l (r x )
l (r x )
(r x )
l
q2 =
l
2
+l / 2
l / 2
7,62.10 11 C
FC
q
o
+
T
tg =
=
13
+
P
2 o mg
Fc
+
+
+
P
Hnh - bt.9
7.8 Ti ba nh A,B,C ca mt hnh ch nht trong khng kh t ba in tch
q1,q2,q3. Cho AB = a = 3cm; BC = b = 4cm; q2 = -2,5.10-6 C.
a. Xc nh cc in tch q1 v q3 in trng ti D bng khng.
b. Xc nh in th gy ra ti im D ca h in tch im.
34
HD: a.
Do q2 < 0 nn E B chiu
=
2
2
2
2
4 o b
4 o (b + a ) b + a 2
B, q2
A, q1
C, q3
b
EB
E B2
EA
E B1
EC
E AC
Hnh - bt.11
q1 = 2,7.10 6 C
7.12
= 10 C / m .
3
ur
trng dE gy bi cc phn t din tch dS ti
4 o ( R 2 + h 2 ) 2
A
uur
dE 2
r
x
O
x+dx
h
ur
dE
uur
dE1
Hnh - bt.12
1
2hxdx
=
1
ra ti M l: E = dE =
3
2 o
R2
0
caVD
4 o ( x 2 + h 2 ) 2
+
1
h2
Nu h>>R th
1+
R2
h2
R2
R2
R2
1
+
h 2 2h 2
2h 2
q
R
Nn E =
=
2
4 oh
4 oh 2
+ h << R hay h 0 hay R th E =
2 0
vng dy gy ra ti M l:
V=
dV =
c v
c v
dq
4 o r
Ti tm h = 0 ta c Vo =
Q
4 o R
Q
Q
4 o R + h
2
dl
2
= 250V
Hnh- bt.14
= 200V
Ti im M: VM =
4 o R 2 + h2
7.14 C mt in tch im q t ti tm O ca hai
ng trn ng tm bn knh R v r.
q
36
Hnh - bt.18
mg
v
mgd
v
1 1 = 4,1.10-18 C.
(1 2 ) =
E
v1
U v2
1
7.16 Tnh cng cn thit dch chuyn mt in tch q = .10 7 C t mt im M
3
cch qu cu tch in bn knh r = 1cm mt khong R = 10cm ra xa v cc. Bit qu cu c
mt in mt = 1011 C / cm 2 .
HD: Cng ca lc tnh in tnh theo cng thc A = qU= q(VM- VN)
VM =
4r 2
qr 2
; VN=V=0; =1. Vy AM =
= 3,42.10 7 J
4 o (r + R)
o (R + r)
q1
4 o r1
q2
4 o r2
)=
q1 q 2 1 1
( ) = 6,8.10 4 J
4 o r1 r2
AM =
/ q o // e / me vo2
=
v o 10 7 m / s
4 o rmin
2
hay q =
mg
v
mgd
v
1 1 = 4,1.10-18 C
(1 2 ) =
E
v1
U v2
37
q
4 o r 2
; q = (4 / 3)r 3 Va / 2 Va =
E.dr =
a/2
3a 2 a 2
=
3 o 8
8 o
Tnh:
a. Cng in trng
b. Vt tc ca electron sau 10-6 s chuyn ng ( vn tc ban u bng 0)
c. Cng ca lc in trong khong thi gian .
d. Hiu in th m electron vt qua trong thi gian ( b qua tc dng ca trng lc)
m
HD: a. F= eE = mea E = e a 5,7V / m
e
6
b. v = at =10 m/s
1
c.A = eU = W = me v 2 4,56.10-19J
2
d. U = A/e =2,85 V
7.21. Tm s ht electron trong ht bi c khi lng m=10-11 g, nu ht bi nm cn
bng gi hai bn phng nm ngang c tich in n hiu in th 76,5V. Khong cch cc
bn l d= 5mm. Nu ht bi mt i 20 electron th gia tc ca ht bi bng bao nhiu.
HD: Ht bi nm cn bng nn P = F mg = q (
V1 V2
) q 1 v s electron c
d
q
40 . Nu mt i 20 e, lc in gim i mt na. Nh vy, lc in tc
e
dng ln ht bi by bng P/2 v ht bi ri vi gia tc g/2 tc l bng 4,9 m/s2.
trong ht bi l n =
CHNG VIII. VT DN
1III. CU HI N TP
38
IV. BI TP
Th d 1:
Mt git thy ngn hnh cu bn knh R c in dung cho bi C = 40 R. Nu hai git nh
4
3
r
F
dl
Hnh v bi tp 2
dA = dW.
Vy:
Th d 3:
chnh gia hai bn ca mt t in phng c in dung
C = 1,78.10-11F, din tch mi bn cc l S = 100cm2, nhng trong cht lng in mi = 2,
ngi ta t mt in tch q = + 4,5x10-9C th thy q chu mt lc F =
9,81.10-5N. Tnh:
a) Hiu in th U gia hai bn t in.
b) Mt nng lng in trng.
c) Lc tng tc gia hai bn cc ca t in.
Gii: a) T in phng nn U = Ed d = U/E.
Mt khc F = qE E = F/q d = qU/F
(1)
C
C = 0S/d d = 0S/C
(2)
SF
Kt hp (1) v (2) rt ra: U = 0
217V.
qC
b) Mt nng lng in trng:
2
F
1
e = (1/2)0E = 0 = 42,03.10-4 J/m3
2
q
2
39
BI TP T GII
8.1 Cho hai mt cu kim loi ng tm bn knh R1= 4cm, R2= 2cm mang in tch Q1= (2/3).10-9C; Q2= 3.10-9C. Tnh cng in trng v in th ti nhng im cch tm cu
nhng khong bng 1cm, 2cm, 3cm, 4cm, 5cm.
q
HD: i vi mt cu kim loi th: Et= 0; Engoi =
;
4 or 2
Ti im
E ( V/m)
V(V)
1cm
0
3900
q
4 or
2 cm
202500
3900
3cm
90000
2550
4cm
50625
1875
5 cm
30000
1500
q
; mt khc q = S = 4R 2 = o = 2,6.108 C / m 2
V=
4 oR
R
8.3 Hai qu cu kim loi bn knh r bng nhau v bng 2,5 cm t cch nhau a=1m, in
th ca mt qu cu l 1200 V, ca qu cu l -1200V. Tnh in tch ca mi qu cu.
1 q1 q2
1 q2 q1
+ ;V2 =
+
a
a
4 o r
4 o r
rV aV2
rV aV1
.4 o ; q2 = a.r 12
.4 o v r2<<a2 nn
T rt ra q1 = a.r 22
2
2
r a
r a
r
r
q1 =
(rV2 aV1 ) = 3,41.10 9 C ; q2 =
(rV1 aV2 ) = 3,41.10 9 C
ka
ka
8.4 Hai qu cu kim loi c bn knh v khi lng nh nhau: R =1cm, m = 4.10-5 kg c
treo u hai si dy c chiu di bng nhau sao cho mt ngoi ca chng tip xc vi nhau.
Sau khi truyn in tch cho cc qu cu, chng y nhau v dy treo lch mt gc no so
vi phng thng ng. Sc cng ca dy khi l T = 4,9.10-4 N. Tnh in th ca cc qu
cu mang in ny bit rng khong cch t im treo n tm cu l ln= 10 cm. Cc qu cu
t trong khng kh.
= arccos
P
q2
; F= Tsin =
T
4 o r 2
T q= 4 oTr 2 sin
Suy ra in th ca qu cu A: VA= V1+V2
q
q
Trong V1 =
; V2 =
VA=19500 V
4 o R
4 o (r R)
40
l
q1
I
r
Q
9000V ; q1=8.10-8C v q2=5.10-8 C
4 o (r1 + r2 )
q2
F
R
Hnh.bt 8.3
8.6 Hai qu cu kim loi t cch xa nhau. Mt qu cu c bn knh R1= 2cm v in th
V1= 100V, qu kia c bn knh R2= 3cm v in th V2= 200V. Hi in th ca hai qu cu
bng bao nhiu nu ni chng vi nhau bng mt dy dn.
dng
nh
lut bo ton
R V + R2V2
= 160V .
q1 + q2 = q1' + q2' V = 1 1
R1 + R2
in
q1'
1 q2'
=
4 o R1 4 o R2
1
tch
cho
hai
vt
dn:
1 q1 q2
+
4 o R r
4 o R 2V
4 o r 2V 4
4 oV
; q2 =
q1 =
;
4 ( R + r )
R+r
R+r
r 2 + R2
.V .4 o
Cng t trn ta c: Q= q1+q2=
r+R
Thay s ta c: Q = 9,2.10-10C
8.8 Mt qu cu kim loi bn knh R=1m mang in tch q=10-6 C. Tnh:
41
a. in dung ca qu cu.
b. in th ca qu cu.
c. Nng lng trng tnh in ca qu cu.
HD: a. C = 4 o R = 0,11.10-9F.
b. V = Q/C = 9.103 V.
c. W = CV2/2=4,5.10-3J.
8.9 Xc nh in th ti mt im A nm cch tm mt qu cu kim loi mang in mt
khong d = 10 cm, bn knh ca qu cu r = 1cm. Xt hai trng hp:
a. Mt in mt = 1011 C/ cm2.
b.in th ca qu cu V= 300 V.
1 q
VA =
4 o d
a. q = 4 o r 2 VA = 11,3V
b. q = 4 o rV VA = 30V
8.10 Cho mt t in phng gi hai bn l khng kh, din tch mi bn S=1m2, khong
cch gia hai bn d = 1,5mm.
a. Tm in dung ca t in.
b. Tm mt in mt trn bn khi t in c mc vo ngun in c hiu in th
khng i U= 300V.
c. Cng cc cu hi trn khi ta lp y khng gian gia hai bn t in bng lp thy tinh
c hng s in mi = 6 .
S
HD: a. C = o = 5,9.10 9 F ;
d
U
b. E =
= o E = o E = o . = 1,77.10 6 C / m 2
o
d
c. C' = C = 35,4.10-9 F.
8.11 in tch q = 45.10-9 C nm trong khong gia hai bn ca mt t in phng c in
dung C =1,78.10-11F, chu tc dng ca lc F = 9,81.10-5 N. Din tch mi bn t l S =
100cm2. Khong khng gian gia hai bn t c lp y bi parafin c = 2. Xc nh:
a. Hiu in th gia hai bn t.
b. in tch ca t in.
c. Mt nng lng v nng lng in trng gia hai bn t in.
d. Lc tng tc gia hai bn t.
S
HD:a. Hiu in th gia hai bn t: U= Ed; m E= F/q; d = o do :
C
F o S
= 217V
U=
qC
b. in tch trn t in: Q = CU = 3,85.10-9C.
2
1
1 F
c. Mt nng lng in trng:w = oE 2 = o = 42.10 4 J / m3
2
2 q
42
1
- Nng lng in trng gia hai bn t: W= CU 2 = 4,19.10 7 J
2
d. Cng dch chuyn hai bn t in li st nhau c tr s bng nng lng ca t in
fd =W=wsd f = ws = 42,03.10-6N
8.12 Mt t in phng c din tch mi bn S=100cm2 khong cch gia hai bn d = 3mm
v hiu in th gia hai bn U = 500 V. Khong khng gian gia hai bn t in l khng
kh ( = 1 ). Xc nh lc ht gia hai bn t.
HD: gii tng t bi 10
1 o SU 2
1
SU 2
fd =W= CU 2 fd =
f = o 2 = 1,24.10 4 N
2 d
2d
2
8.13 Mt t in phng c din tch mi bn S = 500cm2 mc vo ngun in c sut in
ng l 300 V. Hy xc nh cng dch chuyn hai bn t khong cch d gia chng tng
t gi tr d1 = 1cm n d2= 3 cm. Mi trng gia hai bn t in l khng kh.
HD: Bin thin nng lng ca t in trc v sau khi dch chuyn hai bn t in c tr
s bng cng lm dch chuyn hai bn t t khong cch d1 n d2
1 1
1
1
1
A = W2 W1 = C2U 2 C1U 2 = oSU 2 = 1,33.10 6 J
2
2
2
d 2 d1
V E =
Uo
qU o dx
q U ln(d1 d 2 ) mv 2
A=
= o
=
x ln( R / r )
ln(
/
)
ln(
/
)
2
x
R
r
R
r
d1
2qU O ln(d1 / d 2 )
= 1,46.107 m / s
m. ln( R / r )
T suy ra: v =
4 or
q2
4 or
m1m2
r
10 m1m2
r
6
43
theo hng no? Lng in tch dch chuyn trong dy bng bao nhiu? in th ca mi
qu cu sau khi ni? Cho bit cc qu cu kh xa nhau.
HD: V cc qu cu kh xa nhau, nn c th vit:
V1 =
q1
4 o r1
;V2 =
q2
4 o r2
r1 (q1 + q2 )
r1 + r2
(2)
Mt khc q = C1U1
(3)
Q =C2U2
thay gi tr ca q t (1) vo (2) v (3) ta c
C1U
C2U
U1 =
= 4V ; U 2 =
= 2V ; q = 8.10-6 V
C1 + C2
C1 + C2
C2
C1U12 C2U 22
+
2
2
in tch q v in dung C ca h sau khi ni: q = q1 + q2 ; C = C1 + C2
C1U1 + C2U 2
C1 + C2
(C1 + C2 ).U 2
2
C1C2 (U1 U 2 )
= 5.10 4 J
2(C1 + C2 )
2
U1
C1
U2
C2
Hnh. Bt 8.18
44
q = CU =
oS
d
U = 8,26.1010 C
d 1 2
= at . Trong t l thi gian chuyn ca in t
2 2
eU
l gia tc ca in t trong in trng.
me d
s2 =
- - - - - - - - - -
vo
d O
M
+ + + + + + + +
y
l
H. bt. 20
CHNG IX. IN MI
III. CU HI N TP
45
IV.BI TP
Th d 1:
Mt t in phng c cc bn cc vi din tch S = 115cm2 v cch nhau mt khong d =
1,24cm. Mt hiu in th U = 85,5V c t vo gia hai bn t in. Sau ngt n ra
khi hiu in th trn v mt tm in mi dy b = 0,78cm v c hng s in mi = 2,61
c a vo gia cc bn cc ca t in (xem hnh bn). Tnh:
a) in dung C0 ca t trc khi tm in mi c a vo.
b) in tch t do xut hin trn cc bn cc.
b
c) in trng E0 trong khe gia cc bn t v tm in mi.
d) in trng E trong tm in mi.
e) Hiu in th gia cc bn t sau khi a tm in mi
vo.
f) in dung khi c tm in mi
Bi gii:
d
a) Tnh C0: Trc khi a tm in mi vo, y l t in
khng kh
( 1) nn:
C0 =
0S
d
8,85.1012.115.104
= 8, 21 pF
1, 24.102
q
7, 02.1010
=
=
= 6900 (V / m)
0 0 S 8,85.1012.115.104
C =
q 7, 02.1010
=
= 1,34.1011 F
U
52,3
Th d 2:
Cho hai mt phng kim loi A. B song song tch in u, t cch nhau mt khong D=
+
+
+
d
D
+
+
+
Hnh btvd2
( A B ) D d + d
=
2 o
=1413 V
Th d 3:
C hai mt phng song song v hn mang in u tri du mt in mt bng nhau.
Ngi ta lp y gia hai mt phng mt lp thy tinh dy 3 mm ( = 7). Hiu in th
gia hai mt phng trn l 1000 V. Xc nh mt in tch lin kt trn mt cht in
mi.
Bi gii:
Thay D= O E v E =
47
U
V E =
=
nn trc khi lp y in mi ta c o 2U 2 = d
O d
Rt ra: U 2 =
1U 1
= 100V
2
b. q= C1U1= 5,8.10-9 C
9.3. Gia hai bn ca mt t in phng cch nhau 5mm, ngi ta thit lp hiu in th U=
150 V. K st mt bn t in c mt bn s mng song song hng s in mi , b dy 3mm.
Tm cng in trng trong khng kh v trong lp s gia hai bn t in.
HD: Gi 1 v 2 ln lt l hng s in mi ca lp khng kh v in mi gia hai
bn. B dy ca lp ny bng d1 v d2. Gi U1 v U2 ln lt l hiu in th gia cc mt
song song ca lp khng kh v in mi. Theo u bi, ta c hai t mc ni tip vi nhau.
Gi E1 v E2 ln lt l cng in trng trong lp khng kh v lp s. Ta vit c
E
E
E 1=
; E 2=
; v U = E1d1+E2d2. T cc ng thc trn rt ra:
E1 =
2U
d1 1 + d 2 2
= 60kV / m ; E 2 =
1 E1
= 10kV / m .
2
q
= const .
S
U
=
nn trc khi lp y in mi d = U 1 o 1 v sau khi lp y
o d
in mi d = U 2 o 2 . V = const
U2 =
U 1 1
b. C1 =
v d = const nn U 1 1 = U 2 2 v
= 115V .
o S
d
= 1,77.10 11 F v C 2 =
o 2 S
d
= 4,6.10 11 F .
q CU
=
= 5,31.10 7 C / m 2 .
S
S
9.5. Hai bn t in phng cch nhau mt on d= 1cm. Hiu in th U gia hai bn bng
300V. Khong khng gian gia hai bn t c lp y bng mt bn thy tinh song phng
c 1 = 6 ; dy d1 = 0,5 cm v mt bn parafin song phng c = 2 , dy d2 = 0,5 cm. Tm:
c. 1 = 2=
S
S
C1C 2
; trong C1 = o ; C 2 = o
(C1 + C 2 )
d1
d2
o 1 2 S
= 2,66.10 11 F .
2 d1 + 1 d 2
2R4
= 9,7.10 2 J / m 3
W =
4
2 o ( R + x)
2
W =
= 1,97 J / m 3
- in trng gy bi mt mt phng v hn: E =
2 o
8 o
- in trng gy bi mt dy dn tch in vi mt in di ti mt im cch dy mt
on x
2
E=
W =
= 0,05 J / m 3
2
2 o x
8 ox
9.7. Hai t in phng, mi t c in dung C= 10-6 F c mc ni tip vi nhau. Tm s
U 1 1
' = Pn = D o E = o 2 E o E = o ( 2 1) E =
= o ( 2 1)
o ( 2 1)U 2
d
1U 1 8,85.10 .6.10
=
= 2,53.10 6 C / m 2
3
2d
7.3.10
12
50
U
c E =
= . T rt ra: = = o
= 6,3.10 6 C / m 2
o d
d
' = P = o E o E =
o ( 1)U
= 4,4.10 6 C / m 2 .
d
9.10. Cho mt t in phng, din tch mi bn l S, khong cch gia hai bn do. Ngi ta
a vo trong t in mt bn in mi c b dy d < do. Tm in dung ca t khi .
HD: Trong trng hp ny, ta c hai t mc ni tip vi nhau. in dung C ca h bng:
o S o S
d
d do
CC
o S
C= 1 2 =
d
C1 + C 2 o S o S
+
d
d
do
51
E1 =
qr
4 o R 3
R
1
q2
Vy nng lng ti nhng im bn trong qu cu: W1 = o E12 .4r 2 dr =
2
4 o .10 R
0
Vy
nng
lng
ti
4 o r 2
nhng
im
bn
ngoi
qu
1
q2
cu: W2 = o E 22 .4r 2 dr =
2
8 o .R
0
CHNG X.
T TRNG CA DNG IN KHNG I
III. CU HI N TP
2. Pht biu nh lut Ampre, vit biu thc dB gy bi phn t dng Idl ti mt
r
im trong t trng ca n. Nu r phng chiu v ln ca dB .
3. Pht biu nguyn l chng cht t trng. p dng nguyn l ny nh th no tnh
t trng gy bi cc dng in.
4. Tnh cm ng t B v cng t trng H gy bi dng in thng ni chung, dng
in thng di v hn, bi dng in trn.
5. Xc nh cm ng t B gy bi in tch q chuyn ng vi vn tc v.
6. nh ngha ng sc t v t ph. Nu tnh cht ca ph ng sc t. V ph cc
ng sc ca t trng gy bi mt vi dng in.
7. nh ngha t thng, rt ra nh l O-G i vi t trng.
8. Ti sao ni t trng c tnh cht xoy? Vit biu thc ton hc th hin tnh cht
xoy ca t trng.
r
9. nh ngha lu s ca ca vect cng t trng H . Thit lp nh l Ampre.
Cho v d minh ho nh l ny.
10. ng dng nh l Ampre v dng in ton phn tnh cng t trng H (v
tnh B) ti mt im bn trong cun dy hnh xuyn. T suy ra biu thc ca cng t
trng H v cm ng t B gy bi ng dy in thng di v hn.
11. Vit biu thc lc Ampre ca t trng B tc dng ln phn t dng in Idl . Nu
r phng chiu ln ca lc ny.
12. Tm lc tc dng gia hai dng in thng song song di v hn cng chiu v
ngc chiu nhau.
13. Tnh cng ca t lc khi lm di chuyn mt mch in kn trong trong t trng.
52
B1=
Vy
B1=
o. .
4.OM
(sin + sin )
Trong : OM = a/2
10 7.6
sin + sin = 1,69.10 5 T
2
4
4
5.10
B = 4B1 = 6,67.10-5 T
H=
6,67.10 5
= 53,50 A / m.
10 7.4
4000
= 4 lp
1000
B = 1,13.10 -5 T ; H = 9 A/m.
B=
2 o 2
(b + a 2 ) = 68.10 -6 T
2 ab
53
r
Chiu ca B v H vung gc vi mt hnh v v hng ra pha ngoi.
5. Cho hai dng in thng di v hn song song vi nhau t cch nhau 5cm, cng
r
ca hai dng in bng nhau v bng I=10A. Xc nh vect cm ng t B gy bi cc
dng din ti mt im A nm gia hai dng in trong cc trng hp:
a)
b)
p s:
b) B=1,6.10-4 T.
a) B=0;
B= 150,8.10-4 T;
H=12000A/m
H=
2a
5
= 39,8 A / m
2.3,14.2.10 2
1
p s: H =
=
= 50 / m .
2 R 2.10 2
I1
M1
H1=120 A/m;
H2=159A/m;
M3
(h9)
M2
I1
A
I2
I3
B
(h11)
H3=135 A/m.
I
I
2I
+
=0
2x
2 (5 - x) 2 (10 - x )
54
x=
50
= 3,3cm
15
H1
Hk
H2 = H 12 + H 22 +2H1H2cos
(1)
Trong :
H1 = H2 =I/2 a
(2)
K
H2
a1
M
I
2a 2
Hnh bt13
(3)
a2
4a 2 d 2 = 58,68 A/m
I
2a
Hnh bt14
2.5
=15,92A/m
2.3,14.10 1
L
C
Hnh bt15
3 1 o I
p s: B=
= 6,9.10 6 T = 6,9T
4
12
R
55
H0=0.
p s:
17. Hai vng dy dn trn c tm trng nhau v c t sao cho trc ca chng vung
gc vi nhau, bn knh mi vng dy bng R=2cm. Dng in chy qua chng c cng I1
= I2 =5A . Tm cng t trng ti tm ca
cc vng dy .
p s: H= H 12 + H 22 = 176 A/m.
+
_
B
Hnh bt16
B2
01
B=
2 R2 + h2
3/ 2
[R
R2
2
+ (a h )
a)
a
B2
01
R2
02
p s: a) Trng hp cc dng in
cng chiu: Ti mt im bt k trn trc vng
dy, ta c:
B1
B1
M
3/ 2
02
b)
Ti M, h=a/2 ta c:
c:
BM =
o
2
o 1
2 R
(R
R2
2
+a
[R
2 3/ 2
R2
2
+a
2 3/ 2
5
= 2,1.10 T
= 1,35.10 5 T
R2
R2
B= o
2 (R 2 + h 2 )3 / 2 R 2 + (a h )2 3 / 2
Bo1 =
o 1
2 R
5
= 1,7.10 T
2
2 3/ 2
R +a
R2
r
r
r
B1 . Ti 02,h = a, BO 2 hng cng chiu vi B2 .
56
Ti M, h = a/2, BM = 0.
19. Xc nh cng in trng ti cc im nm bn trong v bn ngoi mt dy
dn hnh tr c di v hn c dng in cng I chy qua. Cho bit bn knh tit din
thng ca hnh tr l R.
p s: H=
.r.
2
2R
H=
2r
Ta c:
1 1
20. +
2 2 = 31,8 A / m .
(sin + sin ) =
Hc=
2
4a
4.3,14.5.10
H= n0 =
1000
2.10 4
.
2
=
= 6670 A / m .
3
3.10 1
H= n0 =
1000
2.10 4
.1 =
= 1250 A / m .
0,8
3
23. Mt ng dy in di khi dng in chy qua trong cun bng 0,3A th gy ra trn
trc ca ng mt t trng c cm ng t B = 3,15.10-3T. Tm ng knh d ca si dy in
qun quanh ng, cho bit ng dy c qun mt lp v cc vng dy qun st nhau. ng dy
khng c li.
p s: d =
0 I 1.4 .10 -7 .0 ,5
=
= 0 ,2.10 -3 m = 0 ,2 mm
B
3 ,15.10 -3
I1
Hnh. 24bt
Hnh bt24
p s:
57
F = F3 - F4 =
0 1 1
I I l 2
(
) I 1 I 2 l = 0 1 2 = 9 ,52.10 - 5 N .
2( a + 1 )a
2
a a +1
0 I 1 I 2 ab
2 (a + d )d
1
p s: F = IlB sin = 70.0,7. = 2,45 N
2
27. Mt ht in c vn tc v = 106 m/s bay vo trong mt t trng u c cm ng t
B = 0,3T. Vn tc ca ht vung gc vi cc ng sc t trng. Tm bn knh R ca vng
trn qu o ca ht v chu k quay ca n.
r
r
r
r r
p s: V vn tc v vung gc vi B , lc Lozentz Fq = qv B gi vai tr ca lc
R=
mv 6,64.10 27 .10 6
=
7.10 2 m
qB
3,2.10 19.0,3
T=
2R 2.3,14.7.10 2
=
4.10 7 s
6
v
10
0 I 0
.
2d
p s:
2mU
= 9.10 2 m
eB 2
2m
= 3.10 8 s
eB
CHNG XI.
HIN TNG CM NG IN T
III. CU HI N TP
i=Iosin (t+)
5. Nu hin tng t cm. Nu mt s mch in minh ho cho hin tng ny.
6. Thnh lp biu thc sut in ng t cm. Vit biu thc h s t cm ca cun dy.
C th thay i h s t cm bng cch no?
7. Trnh by hin tng h cm gia hai mch in. Vit cng thc sut in ng h
cm gia hai mch in.
8. Thit lp biu thc nng lng t trng trong ng dy, t thit lp biu thc nng
lng ca t trng bt k.
IV. BI TP
1. Mt cun dy gm 100 vng dy kim loi quay u trong mt t trng u, vect
r
cm ng t B c gi tr bng 0,1T. Cun dy quay vi vn tc 5 vng/s. Tit din ngang ca
cun dy l 100 cm2. Trc quay vung gc vi trc ca cun dy v vi phng ca t
trng. Tm gi tr cc i ca sut in ng cm ng c xut hin trong cun dy khi n
p s:
cos = 1-
Rq
= -0,5.
0 HS
= 120o .
q = NBScos /R = 2,4.10-3C
B. .l 2 n.t
= -B. .l 2 .n
t
= l.v.B = 0,156 V
t
(Ch i n v vn tc ra m/s).
6. Cng bi ton trn, nhng xt khi my bay bay vi vn tc 950 km/s, khong cch
gia hai u cnh bng 12,5m. Ngi ta o c sut in ng cm ng xut hin hai u
cnh = 165mV . Tm thnh phn thng ng ca cm ng t tri t.
p s:
B = 10-5 T.
q = C. = C.
B
C
S .dB
= 10.10 6.10 2.5.10 3 = 5.10 10 C
dt
60
i =
1
2
dx
=
= o .H .L .
= o .H .L .v ( A )
R
R
dt
d
dx
= B .l .
= B .v.l = 0,1. 15. 0,10 = 0,15 V
dt
dt
d m
. o .i .v .a 2
=
dt
2 . x ( x + a )
p s:
a) =
= 4,7mV
b) Dng in chy t a n b.
12. Mt mch in trn bn knh r c t
trong mt t trng u c cm ng t B. Mt phng
ca mch in vung gc vi t trng. in tr mch in l R.
q=
B .r 2
2R
61
B.l 2 .n
=
= 0,5 V
= B. .l .n = B. .l .
2
2
2
.r 2 .S12
R 2 S12
N2
2
..r = o .
p s: L = o . .n l .S = o .
= o .
l
l .4 2 2
4 .l . 2
2
2
N 2S
.0,04 2
7 800
.
H s t cm L = 0
= 4 .10 .
4mH
0,25
4
l
Li 2 4.10 3.12
=
2.10 3 J
2
2
62
= BS = B 0 S.sin . t = B 0 S.sin
a. T thng
trong :
2
t = B 0 S.sin100 t (Wb)
T
d
= B 0 S.100 cos(100 t) (V)
dt
max
max . cos(100 .t )
R
R
l chu vi khung v S 0 l tit din dy ng.
max
R
= 2,3 A
=N
p s:
d 2 B
SB
=N
=N
= 78,5V
t
t
4 t
B=
p s:
q.R 10 6.2.10 3
=
= 0,2T
S .N
2.10 4.50
tc = -
L .di
= -Li 0 . cos .t = - 0,021. 5. 2. 50 cos .t = -33 cos 100 t
dt
63
trong :
tc max = 33 V
64
G
Hnh Bt 1
H=const
p dng nh l Ampere v dng in ta c:
Hl=NI
Ta rt ra: H =
NI
NI
l
d
d,S ca vng xuyn rt nh, nn c th coi H l nh nhau ti mi im ca vng.
(1)
tm B, ta p dng cng thc: = BS
Khi cho dng in chy trong cun dy, cm ng t tng t gi tr khng n B, tng
ng t thng qua ng cng tng t gi tr khng n . Kt qu l c xut hin dng cm
ng chy trong mch ca in k G. Gi q l in tch chy trong mch , ta vit c:
= = qR
(2)
qR
S
Ta d dng tnh c t ho J:
J=
=
B
0H
B
0
H=
qR
0S
NI
d
q R d
0S N I
NI
d
=0
65
q' =
'
'
BS B S
'
Trong v l t thng gi qua cun dy ca vng xuyn trc v sau khi
'
'
dng in bng khng. T ta c: B B = q R / S
'
'
Ta rt ra: B = (q q ) R / S
Da vo cng thc: H = B / 0 J
V ch rng H=0, ta xc nh c t ho cn d ca vng:
B ' (q q ') R
=
J'=
o
o S
Thay cc s liu ta c: B= 0,8T ; J= 6.105 A/m.
1. Pht biu lun im Maxwell. Phn bit s khc nhau gia trng tnh in v in
trng xoy.
2. Thnh lp phng trnh Maxwell Faraday di dng tch phn v dng vi phn.
r
3. Chiu ca in trng E v chiu ca dng in cm ng thay i th no khi tc
r
r
r
B
B
B
bin thin ca cm ng t
thay i (xt khi
> 0 v
< 0 ).
t
t
t
4. Pht biu lun im 2 ca Maxwell. Dng in dch l g? Nu s khc nhau v
ging nhau gia dng in dch v dng in dn.
5. Chng t rng dng in dch ni tip dng dn trong khong khng gian gia hai
bn t in.
6. Thnh lp phng trnh Maxwell Ampre di dng tch phn v dng vi phn.
r
r
E
thay i (xt
7. Nu chiu ca cm ng t B thay i th no khi tc bin thin
t
r
r
E
E
> 0 v
< 0 ).
khi
t
t
8. Trng in t l g? Sng in t l g?
IV. BI TP
1. Mt t in c hng s in mi = 6 c mc vo mt hiu in th xoay chiu
U = U o cos t vi Uo = 300 V, chu k T = 0,01s. Tm gi tr ca mt dng in dch, bit
66
idi
max
-12
.2.10
-2
dch chuyn hai bn lun lun song song vi nhau, nn S khng i, do khng i. Vy
r
trong trng hp ny
J di = 0.
r
J di
b. Nu trong khi hai bn dch chuyn, hiu in th U gia hai bn khng i th:
r
r
D
E
U
=
= o
= O .
t
t
t d
j di = oU .
oU
1
. (d ) =
u
2
d t
d2
67