www.mot.gov.

vn (20/3/2006)

Tin trnh gia nhp WTO ca Vit Nam

Pht biu ca Th trng Lng Vn T ti Hi ngh thng nin ln th 36 ca Hi ng chnh
sch nng lng quc t (IPC) ngy 31 thng 10 nm 2005 ti H Ni
Qu trnh ton cu ho kinh t quc t ang din ra nhanh chng v tr thnh xu th tt yu ca
nn kinh t th gii. Trong qu trnh ny, s lin kt ph thuc ln nhau gia cc nn kinh t trn
th gii ang ngy cng gia tng, th hin qua xu hng tng cng hp tc song phng, lin kt
khu vc v y mnh hp tc a phng vi vic tham gia ngy cng gia tng vo T chc thng
mi th gii (WTO). Trong lnh vc kinh t - thng mi, WTO l nh ch c bn nht, vi 148
thnh vin v cc nguyn tc v th ch quy nh hot ng ca mi quc gia tham gia thng mi
quc t ngy nay. Vi tm quan trng ca WTO, vic tr thnh thnh vin ca WTO lun c
xc nh l mt trong nhng nhim v c bn, xuyn xut trong tin trnh hi nhp ca Vit Nam
vo nn kinh t th gii.

K t thi im np n xin gia nhp WTO vo thng 1/1995, tri qua gn 10 nm m phn, Vit Nam
c nhng bc tin ng k trong vic hin thc ho mc tiu sm tr thnh thnh vin chnh thc ca
t chc thng mi ln nht ton cu ny. Nm 2005 c coi l nm nh du bc ngot quan trng
trong tin trnh m phn gia nhp ca Vit Nam vi vic kt thc m phn vi 15 i tc, nng tng s
i tc kt thc m phn ln 21 i tc, trong c nhng i tc ht sc quan trng, c tm nh
hng ln trong WTO ni ring v trong h thng thng mi a bin ni chung nh Trung Quc, EU
(gm 25 nc thnh vin), Nht Bn Khong cch vi 6 i tc cn li l Hoa K, c, New Zealand,
Mehico, Honduras v Dominica cng dn c thu hp v tin trnh m phn ang i vo giai on
cui. Trong s nhng i tc ny, quan trng nht phi k n Hoa K. Ti phin m phn vi Hoa K
vo thng 9 va qua ti Geneve, hai bn c nhng iu chnh linh hot nhm thu hp khong cch trong
c 3 lnh vc l hng ho, dch v v cc vn a phng. Tuy nhin, do c th m phn song phng
ca Hoa K vi cc i tc gia nhp, trong c Vit Nam, Hoa K thng a ra nhng yu cu cam kt
rt cao, thm ch cn vt ra ngoi phm vi cam kt trong WTO. i vi mt nn kinh t ang pht trin
trnh thp nh Vit Nam, vic p ng ng nhng yu cu ny l ht sc kh khn ngay c khi c
dnh mt khong thi gian qu . Vit Nam hi vng tinh thn thin ch v quyt tm chnh tr ca c hai
bn s gp phn quan trng vo vic sm kt thc m phn gia nhp. Ngoi ra, phin m phn song
phng gia c v Vit Nam din ra cch y my ngy ti th Canberra cng thu c nhng kt
qu rt kh quan v d kin s kt thc m phn trong phin tip theo.
Ti phin m phn a phng th 11 din ra vo thng 9 va qua ti Geneve, Ban Th k WTO v cc
i tc nh gi cao n lc v quyt tm sm gia nhp WTO ca Vit Nam qua vic y mnh thc
hin Chng trnh xy dng php lut v tham gia hon thin D tho bo co gia nhp ca Ban Cng tc
v vic gia nhp WTO ca Vit Nam. Vit Nam cam kt thc hin mt lot cc hip nh trong khun kh
ca WTO k t thi im gia nhp. l Hip nh v quyn s hu tr tu lin quan n thng mi,
Hip nh v cc bin php u t lin quan n thng mi, Hip nh v nh gi Hi quan, Hip nh v
cc hnh ro k thut i vi thng mi, Hip nh v cc bin php v snh kim dch ng thc vt,
Hip nh v cp php nhp khu, Hip nh v chng bn ph gi v cc bin php i khng v Quy tc
xut x. Trong lnh vc dch v, Vit Nam m ca 11 ngnh dch v v 92 phn ngnh dch v c th,
trong c nhiu ngnh quan trng nh dch v kinh doanh, dch v vin thng, ti chnh Bn cho v
hng ho cng cam kt sa i 99,3% s dng thu. Bnh qun mc thu cam kt ca Vit Nam l di
18%. Ph v l ph gim xung gn nh bng 0%. Mc cam kt trn ca Vit Nam c nh gi l
tng ng v thm ch cn cao hn so vi mt s nc thnh vin trong WTO v mt s nc mi gia
nhp. Hin nay Vit Nam ch cn li mt s vn lin quan n quyn kinh doanh, tr cp, doanh nghip
Nh nc, c ch u t v chnh sch thu. Kt thc phin m phn a phng, ng ch tch Ban Cng
tc v vic gia nhp WTO ca Vit Nam v cc i tc th hin s ng h v tin tng vic Vit Nam
sm gia nhp t chc ny. c bit, trong c nhiu i tc ku gi cc thnh vin khc xem xt Vit
Nam l nc ang pht trin thu nhp di 500 USD u ngi Vit Nam c hng u i c bit

v khc bit dnh cho cc nc ang pht trin; khng a ra cc tiu chun WTO+ i vi Vit Nam;
dnh cho Vit Nam c hng thi gian chuyn i cng nh khng nn a yu cu v dt may v tiu
chun lao ng vo d tho bo co gia nhp.Vit Nam cng mong mun s kt thc m phn vi tt c
cc i tc cn li vo cui nm 2005 v chnh thc gia nhp WTO trc thi im kt thc vng m
phn Doha.
Thng mi hng nng sn lun l mt lnh vc nhy cm trong WTO. Do vy, cui vng m phn
Uruguay, mt hip nh ring c k kt ch iu chnh thng mi hng nng sn, vi cc quy
nh lin quan n vic ct gim thu m ca th trng, thu ho cc bin php phi thu, gim tr cp
xut khu v h tr trong nc. gia nhp WTO, Vit Nam cng c yu cu phi p ng cc quy
nh ca WTO v nng nghip. Cam kt ca Vit Nam trong qu trnh gia nhp WTO trn lnh vc nng
nghip th hin hai kha cnh chnh: cam kt v tr cp nng nghip v cam kt m ca th trng.
(i). V tr cp v h tr trong nng nghip: y l mt vn c tho lun trong khun kh a phng.
Theo quy nh ca WTO, mt nc xin gia nhp phi thng bo tt c cc chng trnh tr cp xut khu
v h tr trong nc ca mnh. Vit Nam xy dng biu ACC/4 cung cp cc s liu lin quan trong
giai on c s 1999-2001. Ti liu ny c tho lun trong khun kh cc phin hp nhiu bn bn l
cc phin hp ca Ban Cng tc.
Cam kt quan trng ca Vit Nam trong lnh vc ny ti nay l cam kt xo b tr cp xut khu ngay khi
gia nhp WTO. Tuy nhin, Vit Nam vn bo lu quyn c hng tr cp xut khu nng sn dnh
ring cho cc nc ang pht trin. Hin nay, vi quy m dn s sng nng thn l 60,41 triu ngi, v
1
din tch t sn xut nng nghip ch c 9,53 [1] triu ha, tc l bnh qun ch t 0,15 ha/u ngi, sn
xut nng nghip Vit Nam ch yu mang tnh nh, l, cht lng thp, nng sn Vit Nam kh c kh
nng thm nhp th trng khu vc v th gii, tr mt s t mt hng nh go, c ph, ht tiu, iu K
c vi nhng mt hng m Vit Nam c th phn ng k trn th gii k trn, tr cp xut khu l cn
thit trong nhiu trng hp do th trng nng sn th gii din bin rt phc tp, gi h qu mc, gy
nh hng xu n sn xut v xut khu.
ng thi, trc y, mt s nc cng yu cu Vit Nam cam kt "gi nguyn trng", tc l sau khi gia
nhp WTO s khng tng tr cp so mc hin hnh. y l mt kh khn i vi Vit Nam trong bi cnh
Vit Nam ang trong qu trnh xy dng chnh sch h tr xut khu. Trc y, do iu kin hn hp ca
nn kinh t, Vit Nam khng th h tr ti chnh cho sn xut v ch bin nng sn, do vy mc tr cp
ca ta l rt thp. Tuy nhin, l mt nc vi 73.6% dn s sng nh hot ng nng nghip, vi thu nhp
2
bnh qun u ngi khu vc nng thn nm 2002 ch t cha y 20 USD/u ngi/thng [2] th vic
u t ca cc h ny nng cao sc cnh tranh trong nng nghip l iu v cng kh khn. Trong iu
kin hi nhp, c th duy tr v pht trin, ngnh nng nghip rt cn c s h tr hn na nng cao
nng sut, chuyn t sn xut nh l sang quy m ln hn, nng cao cht lng sn phm c th pht
trin sn xut, cnh tranh vi sn phm ca cc nc khc. Do vy, Vit Nam cam kt duy tr h tr trong
nc (AMS) mc 10% gi tr sn xut nng nghip, theo ng quy nh ca WTO.
(ii) V m ca th trng: M ca th trng nng sn bao gm hai kha cnh: gim thu v thu ho cc
bin php phi thu. Cc nc nhm Cairnes c bit quan tm n vic tip cn th trng nng sn Vit
Nam.
V cc bin php phi thu: Vit Nam ht sc n lc b bin php T v c bit SSG v ch cn duy tr
hn ngch thu quan (HNTQ). Hin nay Vit Nam xut p dng HNTQ vi trng gia cm, ng,
thuc l l nguyn liu, mui. Bng nhiu n lc, Vit Nam d b HNTQ i vi cc sn phm nng
nghip nh sa, ng v bng thng qua Quyt nh s 46/2005/Q-TTg ngy 3/3/2005 v iu ny
c th hin cp nht vo bn cho gn y nht ca Vit Nam. Vi ng, y l sn phm m hin nay

1
2

Vit Nam ang p dng cp php nhp khu, thc t l khng cho php nhp khu v tnh hnh sn xut
ng trong nc gp qu nhiu kh khn, do vy HNTQ l mt gii php hp l, tng bc cho php
tip cn th trng song cng ng thi duy tr mt mc bo h nht nh i vi ngnh ng trong
nc. iu ny hon ton ph hp vi tinh thn ca WTO khi a ra HNTQ, do vy, l mt nc nng
nghip ngho, Vit Nam ngh cc nc cho php p dng bin php ny.
V vic ct gim thu quan, theo bn cho 4 thng 4-2005, thu sut bnh qun i vi hng nng sn l
khong 25%. y l mt mc hp l, xt n iu kin kinh t nng nghip ca Vit Nam v thc trng
cam kt quc t. Ti ch xin trch dn mt s s liu ca cc din gi khc trong bui hi tho ny. Mt
nc ang xin gia nhp l Nga hin ang cho thu sut bnh qun n gin l 13% v bnh qun gia
quyn l 15%. Cc nc pht trin khc nh EU rng buc thu sut bnh qun n gin l 20,5%, gia
quyn l 10,9%, Nht Bn l 80,1%, v 12%; cn cc nc ang pht trin l thnh vin ca WTO th
c cam kt mc tng i cao, v d nh Braxin l 35,6 v 35%, Mexico 44,4 v 36%, Kenya 100 v
100%, n l 116 v 100%. Tuy nhin, trong m phn song phng, cc nc vn tip tc p Vit
Nam phi gim thu sut vi hng nng nghip, k c nhng mt hng nhy cm m Vit Nam c nhu cu
bo h, xung mc thu hin hnh v thm ch l thp hn mc thu hin hnh.
Xt v c cu thu, cc nc pht trin nh M, EU-15, Nht c mc thu trn rt cao (tng ng l
378,7, 218,5 v 2553,6) trong khi cc nc ang pht trin nh Braxin, Mexico, Kenya v n cng c
mc thu trn kh cao, ln lt l 55, 450,7, 100 v 300% 3. Trong khi , theo bn cho 4 ca Vit Nam
c cu thu ca Vit Nam tng i hp l, ng u, khng c s khc bit ln, vi thu trn l 100%
(i vi ng - thu ngoi hn ngch). iu ny th hin mt n lc rt ln ca Vit Nam trong bi cnh
Vit Nam phi thu ho rt nhiu bin php phi thu p dng trc y.
Hin nay, Vit Nam m phn v kt thc m phn vi 21 i tc, trong c nhiu nc l thnh
vin nhm Cairnes nh Argentina, Braxin, Canada, Chil, Colombia v Uruguay, hin ch cn c v New
Zealand (vi c, hai bn c bn t c tho thun, k c trong lnh vc thng mi hng nng sn).
Cc kt qu m phn ny em li mt mc tip cn ng k vo th trng nng sn Vit Nam.
Tuy nhin, khi m ca th trng nh vy, nn nng nghip Vit Nam cng phi i mt vi cc sn phm
cnh tranh t cc nc lng ging c th mnh nh Trung Quc v Thi Lan. S m ca qu mc v xm
nhp t c th gy nh hng khng nh n sn xut trong nc, khin ngi nng dn ngho li
cng ngho hn.
Cng vi ton th gii, Vit Nam cng ang hng mc tiu thin nin k l xo i gim ngho. Vit
Nam, t l ngi ngho theo chun WB giai on 2001-2002 l 28,9%, ch yu sng nng thn. ci
thin c con s ny, Vit Nam cn phi m bo mt mi trng ph hp pht trin kinh t nng
nghip, nng thn v phi tin hnh h tr cho khu vc ny. Do vy, Vit Nam ku gi cc nc trong qu
trnh m phn xem xt n tnh nhy cm ca sn xut nng nghip vi nn kinh t v x hi Vit Nam,
cn nhc n cam kt ca cc nc pht trin v ang pht trin ca WTO hin nay khng a ra
nhng i hi qu mc trong tin trnh m phn gia nhp WTO ca Vit Nam.
Vn v nng nghip cng ang c a ra tho lun v m phn rt cng thng trong trong khun
kh ca Vng m phn Doha. y l mt vn vn t trc n nay c nhiu nc quan tm bi
tnh cht nhy cm ca n i vi nn kinh t cng nh lin quan n chnh tr-x hi ca mi nc. L
mt nc ch yu da vo sn xut nng nghip vi hn 70% dn s hot ng trong lnh vc ny v l
nc c kim ngch xut khu ln nht th gii trong mt s mt hng nng sn nh go, c ph, ht
iuVit Nam rt quan tm n nhng vn lin quan n nng nghip c a ra tho lun ti bn
m phn. Kt qu ca nhng phin m phn ny s c nhng tc ng ng k ti nn sn xut nng
nghip Vit Nam ni ring v nn kinh t Vit Nam ni chung. c khi ng vo thng 3/2000 v d
nh kt thc trc ngy 31/3/2003 vi mc tiu tng cng kh nng tip cn th trng, ct gim dn tt
c cc hnh thc tr cp xut khu v hn ch tt a cc bin php h tr trong nc, cc phin m phn

trong lnh vc nng nghip vn cha kt thc v cc nc vn cha i n thng nht mt tho thun ng
k no. Mt trong nhng l do quan trng l s khc bit v quan im ca cc nc thnh vin. Nhng
nc pht trin nh Hoa K, EU, Nht mt mt ku gi cc nc khc m ca th trng v xo b cc
hnh thc tr cp gy bp mo thng mi i vi mt hng nng sn nhng mt khc li tip tc thc
hin cc bin php tr cp cho nng dn v ngnh nng nghip ca mnh. Trong khi , nhng nc ang
pht trin G20 do Brasil, n v Trung Quc lnh o kch lit ch trch chnh sch bo h ca cc
nc pht trin v thc y ch trng dnh i x c bit v khc bit cho cc nc ang pht trin.
Theo quan im ca Vit Nam, cc nc tham gia m phn nn t li ch ring ca mnh bn cnh li
ch chung ca nhng ngi nng dn v ngnh sn xut nng nghip ton cu. Bi l nhng tho thun t
c trong nng nghip s gp phn quan trng lm gim bt cc ro cn trong sn xut v kinh doanh,
dn n s tng trng trong lnh vc nng nghip v tng thu nhp trn ton cu. Mt khc, vic kt thc
m phn trong nng nghip s khai thng nhng b tc trong m phn cc vn khc nh s hu tr
tu, dch v gp phn y nhanh tin trnh kt thc Vng m phn Doha theo ng lch trnh t ra.
Qu trnh m phn gia nhp WTO ca Vit Nam ang i vo giai on cui, Vit Nam ku gi cc nc
thnh vin WTO v cc t chc quc t tip tc dnh s ng h v h tr thit thc Vit Nam sm tr
thnh thnh vin ca t chc ny cng nh trong qu trnh Vit Nam thc thi cc cam kt sau khi gia nhp,
gp phn m bo s pht trin kinh t i i vi tng trng bn vng trong tt c cc lnh vc cng nh
ng gp vo s pht trin chung ca ton khu vc v th gii.