1

o| Hoc o Nng - Iruong o| hoc 8och Khoo

Khoo |n - Nhom Chuyn mn |n Cng Ngh|p
G|oo trnh MAY IN 1
8|n soon: 8u| In Lo|




Chuong 5
M.8.A LAM VIC O IAI KHONG OI X0NG

5.1. DAI CUONG
Tai khng i xng cua mba la tai khng phn phi u cho ca ba pha, lam
cho dong in trong ba pha khng bng nhau, gy anh hng xu n tnh trang
lam vic bnh thng trong mba nh:
+ in ap dy va pha se khng i xng.
+ Tn hao phu trong dy qun va loi thep tng ln.
+ chnh nhit cua mba vt qua qui nh.
nghin cu tnh trang lam vic khng i xng cua mba ta dung phng
phap phap phn lng i xng. H thng dong in khng i xng cua mba
, , c phn tch thanh ba h thng dong in i xng:
a
I
&
b
I
&
c
I
&
+ Th t thun: , ,
a1
I
&
b1
I
&
c1
I
&
+ Th t ngc: , ,
a2
I
&
b2
I
&
c2
I
&
+ Th t khng: , ,
a0
I
&
b0
I
&
c0
I
&
va quan h gia chung ta a hoc phn ly thuyt mach in nh sau :

0 2 1 a a a a
I I I I
& & & &
+ + =

0 2 1
2
0 2 1 a a a b b b b
I I a I a I I I I
& & & & & & &
+ + = + + =

0 2
2
1 0 2 1 a a a c c c c
I I a I a I I I I
& & & & & & &
+ + = + + =
Vit lai dang ma trn:

2
1
0
2
2
1
1
1 1 1
a
a
a
c
b
a
I
I
I
a a
a a
I
I
I
&
&
&
&
&
&
= (5.1)
va
c
b
a
a
a
a
I
I
I
a a
a a
I
I
I
&
&
&
&
&
&
2
2
2
1
0
1
1
1 1 1
3
1
= (5.2)
2
Trong o: , va 1 + a + a
0
120 j
e a =
0
240 j 2
e a =
2
= 0.
Chu y :
Khi tai mba khng i xng, bao gi cung phn tch thanh cac thanh phn:
TT thun, TT ngc va TT khng. Ring thanh phn TT khng trong mba
do co tr s bng nhau va trung pha v thi gian nn ch tn tai khi mba ni
Y
0
va ..
Phng phap phn lng i xng da trn c s nguyn ly xp chng, nn
khi ap dung nguyn ly o ta gia thit mach t mba khng bao hoa.
Khi phn tch ta xem nh a qui i t pha th cp v pha s cp va
n gian ta bo qua du phy.
5.2. MACH DIN THAY TH VA TNG TRO CUA MBA
DI VOI CAC THANH PHN DI XUNG.
+ Di voi h thng dong din thu tu thun : H thng dong in ny i xng
nn mach in thay th va cac tham s cua mba nh a xet chng 3.


I
a0
I
A0
I
B0
I
C0
3I
A0
I
A0
I
a0
I
B0
I
C0
3I
A0
I
b0
I
c0
3I
A0
I
b0
I
c0




















A
C
B
0
A
C
B
0
a
b
c
0
a
b
c
Z
1
Z
2
Z
m0
U
A0
-U
A0
I
A0
I
a0
I
m0
Z
1
Z
2
Z
m0
U
A0
I
A0
I
a0
I
m0
U
&
A0
Z
n
Z
n
I
A0
= -I
a0
I
A0
= -I
a0
- U
&
A0
U
&
A0
Hnh 5.1 Mcch cien Ihcy Ihe mcy Lien cp cci vci Ihcnh phcn Ihu Iu khcng
c. Nci Y
c
/Y
c
: L. Nci Y
c
/
(a) (b)
3
+ Di voi h thng dong din thu tu nguoc : dong ny co tac dung hoan toan
ging dong in th t thun v nu i 2 trong ba pha pha s va pha th th hin
tng trong mba khng co g thay i nn mach in thay th va cac tham s cua
mba khng khac g so vi dong in th t thun.
+ Di voi h thng dong din thu tu khng : h thng dong in th t khng 3
pha sinh ra trong mba t thng th t khng
t 0
trung pha v thi gian.
T mba 3 pha: T thng
t 0
khep mach qua loi thep nn dong I
a0
=

I
b0
=
I
c0
du nho cung u sinh ra
t 0
ln v t tr thep nho.
Mba 3 pha ba tru:
t 0
khep mach qua vt liu khng phai st t nn
to

nho hn trn.
T thng
t0
sinh ra trong dy qun s cp va th cp cac s t cam va h
cam va ta thanh lp s thay th hnh T tng t nh i vi trng hp dong
in th t thun. Xet trng hp co dong in th t khng nh sau :
- Khi mba ni Y
0
/Y
0
hoc Y
0
/:
Dong th t khng tn tai ca dy qun s cp va th cp nn mach in thay
th i vi phn lng th t khng khng co g khac dang mach in thay th cua
phn lng th t thun.
- Khi mba ni Y/Y
0
:









A
C
B
I
a0
I
b0
I
c0
a
b
c
3I
A0
0
Z
1
Z
2
Z
m0
U
A0
-U
A0
I
A0
I
a0
I
m0
-U
A0
Z
m0
+
Z
2
I
a0
Hnh 5.2 Mcch cien Ihcy Ihe mcy Lien cp nci Y/Y
c
cci vci
Ihcnh phcn Ihu Iu khcng


S cp khng co dy trung tnh nn I
&
A0
= 0 va pha ny xem nh h mach.
* Ta thy cac mach in thay th trn:
+ Z
1
= r
1
+ jx
1
va Z
2
= r
2
+ jx
2
: nh tng tr th t thun va ngc.
+ Z
m0
: tng tr t hoa th t khng phu thuc vao cu tao mach t:
_ Mach t t mba 3 pha: Z
m0
= Z
m
.
_ Mach t mba 3 pha ba tru: Z
m0
nho (thng Z
m0
= (7-15)Z
n
)
+ S th t khng do t thng
t0
sinh ra nh sau :
0 0 0 m m t
I Z E
& &
= (5.3)
4
+ Khi mba ni Y
0
/Y
0
hoc Y
0
/ : ca s cp va th cp u co dong TT K

nn dong
0 0 a A
I I
& &
vy
0 m
I
&
sinh ra
t0
rt nho. Trong trng hp
ny Z
m0
= 0 va Z
n
= Z
1
+ Z
2
.
Xac djnh tng tro thu tu khngZ
t0
bng thi nghim :

I
t0
V
A
U
W
T
Hnh 5.3 Sc cc nci ccy
xcc cnh Icng Irc Ihu Iu
khcng mcy Lien cp





T: m, nu pha th cp khng co dong th t khng.
T: ong, nu pha th cp co dong th t khng.
Theo s liu o c ta tnh:

I 3
U
Z
0 t
= ; (5.4)
2
0 t
I 3
P
r = (5.5)
2
0 t
2
to 0 t
r Z x = . (5.6)
5.3. TAI KHNG DI XUNG CUA MBA
5.3.1. Kh| co dong d|n thu tu khng:
1. Trng hp dy qun ni Y/Y
0
:
Khi tai khng i xng ta co:
S: 0 I I I
C B A
= + +
& & &
(5.7)
Th:
d c b a
I I I I
& & & &
= + + (5.8)
Phn tch dong in pha s cp va th cp thanh cac thanh phn, ta co:
+ Cac dong in t hoa TT thun va ngc
1 m
I
&
,
2 m
I
&
cua cac pha se sinh ra
cac s .
C B A
E , E , E
& & &
+ Con dong in t hoa TT khng I
a0
= I
b0
= I
c0
= I
d
/3 tn tai pha th cp
khng c cn bng v I
a0
=I
b0
=I
c0
= 0 se sinh ra
t 0
va s tng i ln.
0 m
E
Phng trnh cn bng in ap pha s cp la:

0 m A 1 A A
E E Z I U
& & & &
=
(5.9)
0 m B 1 B B
E E Z I U
& & & &
=

0 m C 1 C C
E E Z I U
& & & &
=
do va nn: 0 E E E
C B A
= + +
& & &
0 I I I
C B A
= + +
& & &
5
(5.10)
0 m 0 m 0 m C B A
Z I 3 E 3 U U U
& & & & &
= = + +
Khi dy qun ni Y, ta co:

B A AB
U U U
& & &
=
C B BC
U U U
& & &
= (5.11)
A C CA
U U U
& & &
=
Tnh:
) U U ( ) U U ( U U
B A A C AB CA
& & & & & &
=

A C B A
U 3 U U U
& & & &
+ + =
A
B C
'
A
U
&
'
B
U
&

mo ao
Z I
&
'
C
U
&
A
U
&

B
U
&
C
U
&

Hnh 5-4 ien cp khcng cci xung
cc ciem Irung I|nh L xe cch
) U Z I ( 3 U 3 Z I 3
A 0 m 0 A A 0 m 0 m
& & & &
= =
Vy:
0 m 0 a
'
A 0 m 0 a
CA AB
A
Z I U Z I
3
U U
U
& & &
& &
&
+ = +

=
0 m 0 b
'
B 0 m 0 b
AB BC
B
Z I U Z I
3
U U
U
& & &
& &
&
+ = +

= (5.12)
mo co
'
C mo co
BC CA
C
Z I U Z I
3
U U
U
& & &
& &
&
+ = +

=
T th vect hnh 5.4 ta thy : Anh hng cua dong in th t khng lam
cho im trung tnh cua in ap s cp b lch i mt khoang bng
mo ao
Z I
Phng trnh cn bng in ap pha th cp la:
2 a 1 A A a
Z I Z I U U
& & & &
+ =

2 ao 2 a 1 a 1 2 A 1 A Ao mo
'
A
Z ) I I I ( Z ) I I ( I Z U
& & & & & & &
+ + + + + =
V ; va Z
1 1 a A
I I
& &
=
2 2 a A
I I
& &
=
mo
+ Z
o
= Z
to
, cho nn :
to ao n A
'
A a
Z I Z I U U
& & & &
+ = (5.13a)
Cung tng t , ta co :
to bo n B
'
B b
Z I Z I U U
& & & &
+ = (5.13b)
to co n C
'
C c
Z I Z I U U
& & & &
+ = (5.13c)
Ta thy, t cac phng trnh trn chng to rng, do co dong in th t khng
nn im trung tnh th cp mba b lch mt khoang ln hn khoang lch
s cp . Thc t, s khac nhau khng ang k, vi
to ao
Z I
&
mo ao
Z I
&
to mo
Z Z .
Nh vy : s x dch im trung tnh lam :
in ap pha khng i xng bt li cho tai dung in ap pha.
han ch x dch im trung tnh, qui nh :
Dong trong dy trung tng I
d
< 0,25I
m
.
Vi t mba ba pha khng ni Y/Y
o
v Z
mo
qua ln.
Con mba ba pha ba tru ni Y/Y vi S
m
< 6000kVA.
6
2. Trng hp dy qun ni Y
0
/Y
0
va Y
0
/:
Trong trng hp ny dong inh th t khng tn tai ca hai pha s va th va
cn bng nhau nn khng sinh ra t thng
to
va nh vy phng trnh in
ap th cp se nh sau:
to
E
n A
'
A a
Z I U U
& & &
=
n B
'
B b
Z I U U
& & &
= (5.14)
n C
'
C c
Z I U U
& & &
=
V :
d C B A
I I I I
& & & &
= + +
Nn t (5.14) ta suy ra c :
(5.15)
d n c b a
I Z U U U
& & & &
= + +
im trung tnh se b lch mt khoang
n d n ao
Z I Z I
3
1
= . S x dch nay la
khng ang k v Z
n
rt nho.
5.3.2. Kh| khng co dong d|n thu tu khng:
Trng hp nay ng vi cac t ni dy : Y/Y ; /Y ; Y/ ; /. V khng
co dong in th t khng, hn na cac dong in th t thun va ngc pha s
cp va th cp cn bng nhau nn khng cn thit phai phn tch thanh phn lng
i xng ma ch cn dung phng phap thng thng phn tch in ap tng
pha.
Chu y : Khi tai khng i xng, in ap U pha khng bng nhau, nhng v
Z
n
nho nn s khng cn bng v in ap pha va dy la khng nghim trong. Trn
thc t, nu tai khng i xng vi mc phn lng th t ngc va th t thun
khng qua 5% th in ap c xem nh i xng.

5.4. NGN MACH KHNG DI XUNG CUA MBA
Ngn mach khng i xng xay ra khi do s c pha th cp mt pha b ni
tt vi dy trung tnh, hai pha ni tt nhau hoc hai pha ni vi dy trung tnh.
Nhng trng hp k trn co th xem nh la nhng trng hp gii han cua tai
khng i xng. phn tch cac trng hp ngn mach khng i xng, ta cung
ap dung phng phap phn lng i xng noi trn.
Hnh 5.5 trnh bay kt qua phn tch v s phn phi dong in gia cac pha
cua mt s trng hp ngn mach khi khng co dong in th t khng (hnh
5.5a,b,c) va khi co dong in th t khng (hnh 5.5d,e).
7


67%
A
B
C
33%
33%
A
B
C
100%
100%
100%
100%
A
C
B
100%
100%
100%
a
b
c
100%
100%
A
C
o
B






















67%
A
B
C
T
33%
33%
67%
33%
33%
a
c
100%
100%
a
c
b
100%
o
a
100%
b
c
100%
100%
100%
100%
a
b
c
Hnh 5.5 Su phcn Lc ccng cien giuc ccc phc khi ngcn mcch