Professional Documents
Culture Documents
* Vieäc giaûi PTLG laø vaán ñeà thöôøng gaëp trong caùc ñeà thi ñaïi
hoïc .Phöông phaùp thöôøng söû duïng khi giaûi phöông trình löôïng
giaùc laø thöïc hieän moät soá pheùp bieán ñoåi löôïng giaùc thích hôïp
keå caû vieäc bieán ñoåi ñaïi soá ñeå ñöa PTLG veà daïng phöông trình
löôïng giaùc cô baûn hay caùc phöông trình löôïng giaùc thöôøng gaëp
hoaëc ñöa veà daïng phöông trình tích hoaëc ñaët aån phuï ñeå ñöa veà
phöông trình ñaïi soá baäc hai,baäc ba…;hoaëc ñoâi khi coøn phaûi söû
duïng ñeán phöông phaùp ñaùnh giaù hai veá cuûa phöông trình. Ñeå
ñaït ñöôïc keát quaû cao trong vieäc giaûi PTLG yeâu caàu hoïc sinh caàn
naém vöõng caùc yeâu caàu toái thieåu sau ñaây :
1)Hoïc thuoäc (hoaëc thoâng qua suy luaän) caùc coâng thöùc löôïng
giaùc,caùc cung, goùc coù lieân quan ñaëc bieät,giaù trò löôïng giaùc
cuûa caùc cung(goùc) ñaëc bieät.
2)Caàn naém vöõng caùch giaûi PTLG cô baûn vaø caùc tröôøng hôïp
ñaëc bieät.Caùch giaûi caùc phöông trình löôïng giaùc thöôøng gaëp .
3)Phaûi coù thoùi quen laø ñeà caäp ñeán TXÑ cuûa phöông trình (laáy
ñieàu kieän) tröôùc khi tieán haønh pheùp bieán ñoåi vaø ñoái chieáu
ñieàu kieän khi coù keát quaû.
* Taïi sao ñeà caäp ñeán vieäc bieán ñoåi thích hôïp:Vì caùc ñoàng
nhaát thöùc löôïng giaùc thöôøng raát ña daïng.Chaúng haïn :
-Neáu caàn bieán ñoåi cos2x thì tuyø theo ñaàu baøi ta seõ söû duïng
moät trong caùc ñoàng nhaát sau:
Cos2x = cos2x – sin2x = 2cos2x -1 = 1-2sin2x.
Ví duï : Giaûi phöông trình :
a) cos2x = sinx- cosx → bieán ñoåi Cos2x = cos2x – sin2x
b) cos2x = cosx → bieán ñoåi Cos2x = 2cos2x -1
c) cos2x = sinx → bieán ñoåi Cos2x = 1-2sin2x
-Neáu caàn bieán ñoåi cos x-sin4x thì tuyø theo ñaàu baøi ta seõ söû
4
*Caùc pheùp bieán ñoåi löôïng giaùc thöôøng ñöôïc tieán haønh
theo caùc höôùng sau:
+Haï baäc phöông trình(neáu coù).
+Ñöa veà cuøng cung:
-Neáu cuøng haøm vaø cuøng cung thì tieán haønh ñaët aån
phuï.
-Neáu cuøng cung nhöng coøn hai haøm sin vaø coâsin thì
thöôøng bieán ñoåi veà ph. trình tích
(Söû duïng caùc phöông phaùp phaân tích ña thöùc thaønh
nhaân töû nhö: ñaët nhaân töû chung,duøng haèng ñaúng
thöùc,nhoùm haïng töû,nghieäm tam thöùc baäc hai)
-Neáu cuøng cung vaø coøn hai haøm sin ; coâsin vôùi baäc
caùc haïng töû hôn,keùm nhau 2n (vôùi n laø soá töï nhieân) thì ta
coù theå chia hai veá cuûa phöông trình cho coskx hoaëc sinkx (k
laø baäc lôùn nhaát trong phöông trình) ñeå ñöa phöông trình ñaõ
cho veà daïng coøn chöùa duy nhaát haøm tang hoaëc coâtang
cuûa moät cung roài tieán haønh ñaët aån phuï.
*Khi ñaùnh giaù hai veá cuûa phöông trình thì caùc baát ñaúng
thöùc thöôøng ñöôïc duøng ñeå öôùc löôïng nhö: sin x ≤ 1 ; cos x ≤ 1 ;
a sin x + b cos x ≤ a 2 + b 2 ;
sin m x ± cos n x ≤ sin 2 x + cos 2 x = 1 (vôùi m, n ∈ N ; m, n ≥ 3 )
sin ax = ±1
-Ñoái vôùi phöông trình sinax ± sinbx = ± 2 ⇔ (daáu ±
± sin bx = ±1
laáy töông öùng)
Töông töï ñoái vôùi caùc phöông trình : cosax ± cosbx = ± 1 ; sinax
± cosbx = ± 2
*Ñoâi luùc giaûi PTLG ta coøn duøng pheùp ñoåi bieán cho phaàn
cung löôïng giaùc .Chaúng haïn vôùi phöông trình :
π π
sin 3 x − = sin 2 x. sin x + (baøi taäp 19 d)
4 4
π
Ta coù theå ñaët t = x +
4
π π
3x − 4 = 3t − π ⇒ sin 3 x − 4 = sin(3t − π ) = − sin 3t
⇒
2 x = 2t − π ⇒ sin 2 x = sin 2t − π = − sin 2t
2 2
Khi ñoù ta ñöôïc phöông trình : sin3t = sin2t.sint
⇔ 3 sin t − 4 sin 3 t = 2 cos t. sin 2 t :phöông trình naøy ta coù theå thöïc hieän
(2)
Nguyeãn Coâng Maäu
CHUYEÂN ÑEÀ :PHÖÔNG TRÌNH LÖÔÏNG GIAÙC
Baøi 07:Tìm nghieäm cuûa phöông trình trong khoaûng ñaõ chæ ra :
sin 3 x − sin x
a) = cos 2 x + sin 2 x ; vôùi x ∈ (0;2π ) .
1 − cos 2 x
1
b) cot x = cot x − ; vôùi x ∈ [ 0;3π ] .
sin x
π
c) 2 sin(3 x + ) = 1 + 8 sin 2 x. cos 2 2 x ; vôùi x ∈ (−π ; π ) .
4
3π
d) 1 + sin 2 x − 2 cos 3 x = 0 ; vôùi x ∈ (π ; ).
2
cos 3 x + sin 3 x
e) 5 sin x + = cos 2 x + 3 ; vôùi x ∈ (0;2π ) . (khoái A-2002)
1 + 2 sin 2 x
g) cos3x-4cos2x+3cosx-4=0 ; vôùi x ∈ [ 0;14] . (khoái D-2002)
(5)
Nguyeãn Coâng Maäu
CHUYEÂN ÑEÀ :PHÖÔNG TRÌNH LÖÔÏNG GIAÙC
e) 4 cos x − cos 3 x. cos 2 x − 3 = 0
2
; g)
1
2 2
+ cot 2 x + 5(tan x + cot x) + 4 = 0
cos x
8 3 6 4 4
e) cos2x+5=2(2-cosx)(sinx-cosx) ; g) tan2x+sin2x = 3/2.cotx
(6)
Nguyeãn Coâng Maäu
CHUYEÂN ÑEÀ :PHÖÔNG TRÌNH LÖÔÏNG GIAÙC
( )
e) 2 sin x + 3 cos x = 3 cos 2 x − sin 2 x ; g)
2 3 sin x − 3 sin 2 x = 7 cos 2 x + 2 cos x .
(7)
Nguyeãn Coâng Maäu
CHUYEÂN ÑEÀ :PHÖÔNG TRÌNH LÖÔÏNG GIAÙC
2 4 2
d) (KB-2004) 5 sin x − 2 = 3(1 − sin x) tan x 2
d) (KA-2006)
( 6 6
)
2 cos x + sin x − sin x cos x
=0
2 − 2 sin x
(8)
Nguyeãn Coâng Maäu
CHUYEÂN ÑEÀ :PHÖÔNG TRÌNH LÖÔÏNG GIAÙC
x
e) (KB-2006) cot x + sin x(1 + tan x. tan ) = 4
2
f) (KD-2006) cos3x + cos2x – cosx – 1 = 0
Baøi 32:Giaûi caùc phöông trình sau :( ÑEÀ THI ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN )
π 1 − sin x
a) (K.A-2007) 3 tan 2 x − = 2
2 sin x
b) (K.B-2007) 1 + sin x + cos x + tan x = 0
1
c) (K.D-2007) sin 4 x + cos 4 x = sin 2 x
2
sin 4 x + cos 4 x 1 1 2
9) = cot 2 x − ; 10) 2
+ 2 tan 2 x + 5 tan x + cot x + 4 = 0
5 sin 2 x 2 8 sin 2 x sin x
π 1 1
11) 2 2 sin x + = + ; 12) tan 2 x + cot x = 8 cos 2 x
4 sin x cos x
13) tan 4
x +1 =
( 2 − sin 2
)
2 x sin 3 x 1
; 14) sin 4 x + cos 4 x − cos 2 x + sin 2 2 x = 0
cos 4 x 4
1 2 ( cos x − sin x )
15) = ; 16) sin x tan 2 x + 3 ( sin x − tan 2 x ) = 3
tan x + cot 2 x cot x − 1
1 3(sin 4 x + cos 4 x − 1) 1 − cos 2 x
17) 3 sin 2 x + sin 2 x + 2 cos 2 x = ; 18) 1 + cot 2 x =
2 sin x + cos x − 1
6 6
sin 2 2 x
(10)
Nguyeãn Coâng Maäu
CHUYEÂN ÑEÀ :PHÖÔNG TRÌNH LÖÔÏNG GIAÙC
-------------------------------*0*---------------------------------
http:chuyentoan.wordpress.com adim: ths. Nguyễn Dương 093252 8949
( xin cam ơn thầy Công Mậu về tài liệu này )
(11)
Nguyeãn Coâng Maäu