Giai Ma Truyen Tay Du

GIIMTRUYNTYDU
HU KHI . Th danh L Anh Dng. Cho i ti Ch Mi, An

Giang. Dy hc. Vit vn. Nghin cu tn gio. Bt danh: D Lan L
ANH DNG, NGH D LAN, L KHANG TH N. . .
I N: Dch & ch gii sch gio khoa: A WEEKEND AWAY (1990) A
WEEK BY THE SEA (1990) HNG DN HC ENGLI SH 6 (1994)
Dch & bin kho: GI O DC V PHT TRI N (dch chung, 1992)
CON NG TAM GI O VI T NAM (1994) QUAN THNH XA V
NAY (1995) NI CAO BI N RNG (dch, 1995) T M HI U KI NH
CNG T THI (1995) L CH S O CAO I THI K TI M N
19201926 (1996) BNG MT YU THNG (dch, 1998, in li
nhiu ln) CHA V CON (vit & dch, 1999, in li nhiu ln) M V
CON (vit & dch, 1999, in li nhiu ln) THY V TR (vit & dch,
1999, in li nhiu ln) GI LI CHO I (dch, 2000) TM L
NGI VI T NAM NH N T NHI U GC (vit chung, 2000) THY
TR TRNG TI (dch M. Cartwright, 2000) NG TRC BNG
(dch LouAnne Johnson, 2001) NGUYN HI N L CON NGI V
TC PHM (vit chung, 2003) NH T LI NH (ch bin, 2008)
T M HI U KI NH SM HI (vit chung vi Thanh Cn, 2009) HNH
TRNG TI N BI CAO TRI U PHT (vit chung vi Cao Bc h Li n,
2010).
H U K H I V N T P (n tng)
T NAM K TI N VN HA M O CAO I (Cochinchina as
a Cultural Precondition for the Foundation of Caodaism, in ln hai,
2008) T NAM K TI N PHP L M O CAO I
(Cochinchina as a Legal Precondition for the Foundation of
Caodaism / La Cochinchine le Pralable Juridique pour la
Fondation du Caodasme, 2008) NG VN CHI U NGI MN
CAO I U TI N (Ng Vn Chiu the First Caodai Disciple,
2008, 2009) LUT NHN QU THEO GI O L CAO I (2008)
LNG CON TI N NG CAO I (2008) KI NH CU KH TRONG O
CAO I (2009) T M HI U NGC HONG THI N TN BU CO
(2009, 2010) TAM GI O VI T NAM TI N T TNG M O
CAO I (The Three Teachings of Vietnam as an Ideological
Precondition for the Foundation of Caodaism, 2010) MT DNG
BT NH (2010) GI I M TRUYN TY DU (1993, 1995, 2000, 2001,
2003, 2005, 2010)
H U K H I L Anh Dng gi bn quyn
All rights reserved 2010
HU K HI
(DLanLANHDNG)
GiiM
TruynTyDu
Bninmicsachavtngb
viscngtcca
L ANH MI NH
Nha xuat ban TAM GIAO ONG NGUYEN - 02/2011

Nh xut bn TAM GIO NG NGUYN
cng qu v Mnh Thng Qun ti hi ngoi
n tng ln th nht Xun Tn Mo 2011.
Danh sch n tng c trn internet link:
http://www.tamgiaodongnguyen.com/gmttd-2011.htm

Knh nguyn hi hng cho quc thi dn an,
o php trng lu, chnh gio hong dng,
vn linh thc tnh hi u, ng ng b ngn.

i Li Tha Thi t
Kinh sch c n tng knh biu rng ri l nh c
bit bao tm lng vng ca hng hng lp lp o tm gn
xa gi gm. khng ph lng cc bc Mnh Thng
Qun y, xin Qu v trn trng gi gn kinh sch truyn
trao cho ng ngi tht tm tm tu, hc o. Chng ti
chn thnh bit n s thu hiu, ng cm, v hp tc cht
ch ca Qu v.
Ban n Tng
Hoo Khu 5
Mc Lc
GIIMTRUYNTYDU
Giao Cm .............................................................................. 6
By Gi Nh Li ................................................................. 10
V Cc K Hiu Ri Rc Trong Sch ................................. 14
1. ng Tng! Anh l ai? .................................................. 16
2. Trng Sao Ca ng u Non ................................. 32
3. Ngn Gi Trong L ......................................................... 41
4. Ni Cao Chi My Ni i! ............................................... 55
5. Vn Nm Ch Qu Chn ................................................. 66
6. Bn Bin Khng Yn Cn La Tr ................................ 78
7. Su By Mi Ba ............................................................ 86
8. No V Bn y ................................................................ 96
9. Ni Lng Giy Trng .................................................... 107
PH LC & TNG B
1. Tm Lp ........................................................................ 119
2. H Thc i iu ......................................................... 124
3. L Ch Thng Trng Xun Chn Nhn Ty Du K .. 132
4. Ty Du K C Bi Lo Tn Pht Khng? ..................... 141
5. ng Tng Thnh Kinh: H Cu V Lch S ............. 147
6. Hu Vng c H Cu Nh Th No? .................... 163
Sch Tham Kho Chn Lc ............................................... 169
6 tSuch boo ClAl MA 1k|YLN 1AY D|
Giao Cm
Vn d ti o. Truyn Ty Du mn chuyn thnh
kinh, u php, bt yu ch chuyn o l gii thot
ca Thnh Hin, Tin Pht. Ni ngay nh vy l lp tc
xc nh rng siu vt ln ct truyn y nhng tnh tit
ly k, hp dn, truyn Ty Du vn hm cha nhiu ngha
thm thy v o php.
Vi mt cn bn v Pht hc v Lo hc, nht l Thin
hc, khi gm suy, xt k truyn Ty Du, ngi c s
c dp khm ph ra mt ng hnh nhi thng (esoteric)
c che giu ti tnh, nm n khut kho lo sau nhng
chng hi gay cn, tng chng nh ch nhm tha mn
th hiu gii tr ca i chng m thi.
Tht vy, vi ngi c truyn Ty Du gia hai hng
ch, k th ny s dn dt i vo huyn ngha n o ca
o hc phng ng. Ni cch khc, Ty Du K ca Ng
Tha n cn c mt ln khi m, th khm ph.
Thot u, cn c theo b tiu thuyt mi tp ca cc
dch gi Nh Sn, Mai Xun Hi, Phng Oanh (Nxb Vn
Hc, H Ni, in t nm 1982 n nm 1988), Gii M
Truyn Ty Du hnh thnh v c ng dn trn tp san
Vn Ha & i Sng (Nguyn Quang Th thc hin) t
thng 9-1991 n thng 4-1992, tng cng gm chn bi:
C ng Tng! Anh L Ai? C Trng Sao Ca ng
u Non; C Ngn Gi Trong L; C Ni Cao Chi My
Ni i! C Vn Nm Ch Qu Chn; Bn Bin Khng
Yn Cn La Tr; C Su By Mi Ba; No V Bn
Hoo Khu 7
y; Ni Lng Giy Trng.
Khi Gii M Truyn Ty Du xut bn ln th Nht
(1993, 144 trang), trong Ph Lc, sch c b sung ba
bi: C Tm Lp; C H Thc i iu; C Trng Xun
Chn Nhn Ty Du K.
Khng k cc bi im sch c in li trong D m
Gii M Truyn Ty Du, n bn in ln th Nh (1995,
228 trang), sch c thm hai ph lc khc: C Ty Du K
C Bi Lo Tn Pht Khng? C Ni Chuyn Tr Bt Gii
(1)

Trong bn in ln th Ba (2000, 220 trang), ngoi mt t
sa cha nh, ni dung sch cn tip tc c b sung
nh sau:
- Bi Ni Lng Giy Trng b sung li gii huyn ngha
v sao cha Li m, khi i ng Tng dng l vt hai
v tn gi A Nan v Ca Dip li bo: Tay trng trao kinh
truyn i ngi sau n cht i mt.
- Phn Ph Lc b sung thm hai bi: C ng Tng
Thnh Kinh: H Cu V Lch S; C Hu Vng Trong
Ty Du K c H Cu Nh Th No?
Bn in ny trong mt s bi ti cng c thm i cht
chi tit.
T bn in ln u, ti nay cun sch u tay ca ti
c ti bn nhiu ln, c chuyn sang sch ni (audio)
do cng lao rt ng tn thn ca c Nguyn Hng
Dng phc v ngi khim th (Th Vin Sch Ni
Dnh Cho Ngi M, qun 3, thuc Hi Ph N T Thin
Thnh Ph). Sau , c sch ni v sch in t (e-books)

(1)
Trong bn n tng ny ti khng in Ni Chuyn Tr Bt Gii v
s in li bi ny trong mt hip tuyn khc, bn v mi hai con
gip (tc l mi hai nhn vt c o) trong Ty Du K.

li c bn c ti ln nhiu trang web, blogs khc
nhau.
(2)

Khong vi nm nay, nhiu c gi trong cng ng
o Cao i vn by t mong mun c mt bn in mi.
Ti v mt l do ring, c tr hon. Thng 6-2008, khi
cng cc ng o khi xng chng trnh Chung Tay
n Tng Kinh Sch Cao i v t c s ti thnh tht
Bu Sen (qun 5), ti li c qu o hu n cn nhc
nh hy sm ti bn.
By lu ti tht s qu i cm kch tm lng yu mn
m bn c v ng o gn xa lun dnh cho cun sch
u tay mng manh ca ti. Vng, do ci duyn Gii M
Truyn Ty Du a y nn ti hn hnh bit thm nhiu
bn hin gn xa.
Ngoi nim vui thm vi cun sch u tay ny, thm
tm ti vn lun mang nng n phc su dy do c Ch
Tn i T Ph ban b. Tht vy, nu khng nh t tng
o hc Cao i soi dn t thu i mi, nu khng
xuyn sut c tinh thn Tam Gio ng Nguyn v nu
thiu ch trng Vn Gio Nht L ca o Cao i lm
kim ch nam, th vo nm ba mi su tui chc g ti
c th ngp trn cm hng m vit xong Gii M Truyn
Ty Du trong mt thi gian kh ngn nh th? u cng
l nhn duyn khin ngi o Cao i d nhn thy bng
bc trong quyn sch ny nhng hi hm rt Cao i,
du rng cun sch khng phi l mt chuyn lun rt
rng v o Cao i.
Vi bn n tng nhn dp Xun Tn Mo 2011 ny ti
Hoa K, ti c bit by t lng bit n tt c Qu Thin

(2)
Khi bn n tng ny pht hnh, ng nhin cc bn Gii M
Truyn Ty Du c trc y (sch in, sch ni, e-books)
u khc bit kh nhiu.

Hoo Khu 9
n chc sc, chc vic, o hu, o tm lng phi hi
ngoi nhiu nm nay vn thng xuyn ng gp ti lc
rt di do, ht lng ng h mnh m Chng Trnh n
Tng Kinh Sch i o do nh xut bn Tam Gio ng
Nguyn thc hin. Nh tm lng v s tr duyn rt qu
ca cng ng o c ang nhit thnh tu hc ti hi
ngoi, nn y khng phi l ln u tin sch ca ti
c in rt p v ph bin vt ra ngoi cng vc ca
qu hng c dim phc c c Ch Tn chn lm t
thnh m o K Ba.
Gi y ti trn trng knh t vo tay qu o hu bn
in mi Gii M Truyn Ty Du. Ti khng ch mong c
mang hin qu bn c hm m truyn Ty Du nim vui
c thng thc v khm ph mt danh tc vn hc bt
h i Minh, tri qua hn bn trm nm tui; m hn
th na, ti cn tin tng qu bn c s cng cm nhn
c gia nhng trang sch phng pht o v ny l
mnh mang tnh cm trng hu m lp lp o tm, o
hu Mnh Thng Qun trong cng ng Cao i cng
gi gm tc lng trong .
Knh thnh cu nguyn c Ch Tn ban n lnh n
Qu v, bu quyn, v cu huyn tht t ca tt c.
Nam m Cao i Tin ng i B Tt Ma Ha Tt.
Xun Tn Mo (2011)
Hu Khi
l0 tSuch boo ClAl MA 1k|YLN 1AY D|

By Gi Nh Li
Gii M Truyn Ty Du pht hnh vo thng 4-1993,
n thng 7 cng nm th tuyt bn. c gi tip tc yu
cu thm, nhng ti mun bn in ln th hai phi tt hn,
sa cha mt vi chi tit v ni dung, b sung mt s
trang cho phong ph hn, ci tin thm hnh thc, gi l
trn trng vi lng thnh nhm p li tm thnh tnh ca
bn c khp ni u i dnh cho tc phm u tay ny.
Khng ng, trong lc cn ch th tc xut bn cho hp
l, bn in ln u b ko la, by bn vi s lng
khng t trong khong hn mt nm tri. Pht hin c
cng nh c gi yu mn mch gip cho!
Trong bn in ln th Hai (H Ni: Nxb Vn Ha 1995),
v phn ch Hn, ti nh bo L Anh Minh gip tham
kho thm bn Ty Du K, do Nhc Lc Th X n hnh
ti Trng Sa (H Nam, Trung Quc, 1987); Tin Hc T
in, ca i Nguyn Trng, Chn Thin M Xut Bn
X, i Bc (i Loan, 1970); o Gio Trng Sinh
Thut, ca Hng Phi M, Chit Giang C Tch Xut Bn
X (Trung Quc, 1992); Trung Quc o Hc Thng
in, Ng Phong ch bin, Nam Hi Xut Bn Cng Ty
(Trung Quc, 1994), v mt vi sch ch Hn khc.
Ph bn minh ha c tng thm mt t, da theo bn
Ty Du K bng tranh ca nh xut bn M Thut H Bc
(Trung Quc, 1988). Nhiu ch s st ca bn Gii M
Truyn Ty Du in nm 1993 c sa cha rt k.
Hoo Khu ll
K ti bn quyn sch u tay ny, ti khng khi nh
ngh nhiu n mt nhn duyn dn dt ti vo ngh
cm bt.
Thng 6-1989, mt bn c t thi sinh vin nh ti v
gip xy dng Ban Tu Th - Xut Bn cho Trung Tm
Cesais mi thnh lp ca i Hc Kinh T. Qua gii thiu
ca chu gi b Nguyn Hin L, ti mi Trn Vn Chnh
(Trn Khuyt Nghi) v lm tp ch Pht Trin Kinh T ca
Trng, do Ban Tu Th - Xut Bn Cesais thc hin.
Nh anh Chnh, c cu ban u ca Pht Trin Kinh T
dn dn nh hnh. Khng mun b ngh dy hc, khong
nm thng sau ti rt khi Ban Tu Th - Xut Bn, ch cn
thnh thong vit hay dch bi cho tp ch ca Trng, gp
vui cng anh em.
Qua mi trng lm bo Cesais, ti gp Nguyn
Quang Th. Thot u, anh nh ti dch bi cho Kin Thc
Tr do anh ph trch, ra mt thng 8-1990, thm s na th
n phm ny cht. Anh Th xoay sang lm Kin Thc Ph
Thng, ra mt thng 12-1990, nhng sau my s li rt lui,
chuyn qua Vn Ha & i Sng, ra mt thng 3-1991.
Mi n lc , thc s ti cha vit g nhiu cho anh
Th, nhng c gi anh mt t ti v vn ha Trung
Quc, nh th php, hi ha, con trin... v gii thiu anh
mi em ti l L Anh Minh cng tc mng nghin cu
ny. Minh vit cho Kin Thc Tr t s u tin, ri Kin
Thc Ph Thng, v Vn Ha & i Sng. Rt u n.
Qua nhng ln chuyn tr, Nguyn Quang Th bit ti
quan tm t nhiu n t tng Tam Gio v Cao i. Anh
t ra thch th mng vn ha ng, c xui ti vit cho
bo anh. Ti vn ln la.
Ma H nm 1991, i Truyn Hnh Thnh Ph khi
chiu b phim Ty Du K hai mi lm tp ca n o
din Trung Quc Dng Khit. Mt sng Ch Nht gia
thng 8, anh Th gh nh chi v thut chuyn con gi u
lng ca anh, b Thy Dng, th th hi: Cc con th
trn tri sng qu sao li trn xung trn lm yu qui
chi cho kh, b T Thin nh xing ling? Anh nh ti
gii p gip chu. Ti ci, na a na tht: Ct ngha
khng kh, nhng kh di dng. Nu anh mun, ti s vit
cho Vn Ha & i Sng khong mi k. Anh vui v
tn thnh.
Bi vit u tin l Bn Bin Khng Yn Cn La Tr.
Anh Th chun b i bi th ti ngh gc li, v ngh nn
c mt m u theo kiu tng quan cho c lot bi. Vi
hm sau, ng Tng! Anh L Ai? hon tt ngy 26-8,
va kp cho s bo thng 9.
Ti t nhan chung l Huyn Ngha Truyn Ty Du.
Anh Th gt pht, sa l Gii M Truyn Ty Du. T ,
lin tc trong chn thng, ti dn su vo cuc chi tnh
c. C nh ip khc, nhiu phen vit chm tr, anh Th
cm lun c xp bn nh ca s bo sp ra, ti nh hi
thc, bo rng ch cn thiu mi bi ca ti na thi. C
mi thng ti phi ngh ra mt bi. Bi ny va giao np
xong li phi ngh ngay n bi k. Mt cng lm, m vui
nhiu.
Trc khi nh bn vo thng 01-1994, Vn Ha & i
Sng thng 12-1991 v thng 9-1992 ng thm cho ti
hai bi v Tam Gio Vit Nam m sau ny c gom li
cng cc bi khc, in thnh cun Con ng Tam Gio
Vit Nam (Nxb Thnh Ph, thng 5-1994).
(3)
l sau khi

(3)
Sch song ng Vit-Anh c in li vi nhan Tam Gio
Vit Nam Tin T Tng M o Cao i (The Three
Teachings of Vietnam as an Ideological Precondition for the
Foundation of Caodaism). California: Nxb Tam Gio ng
Hoo Khu l3
in th quyn bin kho u tay, ti nhn thy tn hiu tt
v c hng th xut bn. V cng nh lm vic chung
vi my anh em tp ch Pht Trin Kinh T ti quen dn
cc cng on t m ca vic xut bn, c th t mnh m
ng phn ln cng vic, t mnh sn sc c sch
ca mnh. T ngh dy hc, ti bc qua mt lnh vc
mi.
Mi chn tui, ti tp tnh kho lun. Ngy 29-12-
1974 Thy Nguyn Hin L (1912-1984) bin th khuyn:
Chu c tip tc i, phi c nhiu, kinh nghim nhiu
ri vit mi hay, khong bn mi tui tr i, ch mun
cho su sc ngay th khng c. Ngnh bin kho nh
vy... Thy cng cho rng phi c duyn mi vit c
mt cun sch, v cng phi c duyn mi xut bn c
mt cun sch. Kinh nghim du cha nhiu, nhng ti
hon ton tin tng li ni y.
iu k th ti khng h bit trc chnh l cc k
nng tu th, bin kho, xut bn k thiu nin nm xa
my m t tm hiu vi ni am m l lng, th n khi
vo hn tui c Khng T gi l tri Thin mnh, tt c
nhng th nghim y li tr thnh vn qu ti c th
u t vo Chng Trnh Chung Tay n Tng Kinh Sch
Cao i.
Phi chng trong i ta chng c ngu nhin no tht s
l ngu nhin c?!
Ging Sinh 1994
Thu Phn 2010

Nguyn, thng 2 nm 2010, 222 trang.
V cc k hiu ri rc trong sch
K hiu ch dn xut x tham kho c vit tt bng
tn tc gi hay nhan tc phm. Km theo l nm xut
bn. Con s sau s nm ch s trang.
Th d:
[ Hng Phi M 1992: 25- 30] tc l: Hng Phi M, o
Gio Trng Sinh Thut. Trung Quc: Chit Giang C
Tch Xut Bn X, 1992, tr. 25-30.
[ TDK X 1988: 156] tc l: Ng Tha n, Ty Du K, tp
X. Nh Sn, Mai Xun Hi, v Phng Oanh dch. H
Ni: Nxb Vn Hc, 1988.
Hai trang lit k Sch Tham Kho Chn Lc cui sch
c y chi tit v cc k hiu quy c ny.

Hoo Khu l5
ng Tng vn cn ang
thnh kinh, d thnh kinh
xong ri t vn c. Vy cuc
thnh kinh i v phng tri
no vin x? Nn ta th hi
ln ting rng ng Tng!
Anh l ai? Cng l ta hi
chnh ta thi. Mi ngi
trong chng ta u l
ng Tng. Mi thi i
ca qu kh, hin ti v v lai
u c ng Tng, u vn
, ang, v s cn tip tc
thnh kinh. c Ty Du
nhng chng phi c Ty Du,
m l c li chnh ta .
1. ng Tng! Anh L Ai?
Nm m mt
Ty Du K l cu chuyn trng thin v hnh trnh qua
phng Ty thnh kinh ca nm thy tr: Tam Tng, T
Thin, Bt Gii, Sa Tng, v con nga trng.
Thng thng, ngi ta s , ch k c bn, qun i con
nga, nguyn l con rng ngc (ngc long), thi t th ba,
con ca Ty Hi Long Vng Ngao Nhun. Qun k n
nga rng, phi chng v vai tr chn cho ng Tng
ca Ngc Long Tam Thi T hnh nh c v lu m? Hay
qun k, v khng thy Ty Du K tn mc n ng ni
ny, ri rc n d ni kia, m ngi bt ca Ng Tha n
ung dung vit nh gin chi, nh bng a, m hm
tng th rt thc. V nn hiu ch thc trong ci h ca
Ty Du K, nt nghim trang trong v bn ct ca Ng
Tha n nh th no?
Ty Du K l truyn xut th gian, do khng c du
n ca Nho Gio, v Nho Gio v c bn l o nhp th,
thuc phm vi hnh nhi h hc m ngy nay Cao i gi l
ngoi gio cng truyn.
(4)

c Ty Du m bo Ng Tha n c ci gi l t
tng chng Tri, chng thin t, tc l qun i ngay
t ban u cu chuyn xut gia, thnh kinh vn hm

(4)
Hnh nhi h hc ; ngoi gio cng truyn
(exotericism).
Hoo Khu l7
ng ngoi th gian php.
(5)

Ty Du no c chng ai u, v Ty Du l cu chuyn
ng ngn, em chuyn thnh kinh din by t tng
thin hc gii thot trong o Lo, o Pht, thuc phm
vi hnh nhi thng hc m ngy nay Cao i gi l ni
gio tm truyn.
(6)

Mun c Ty Du, hiu Ng Tha n, cn thit bit
c gia hai hng ch, nm ly bn ch ti ngn
ngoi.
(7)

Nh chp kinh Vin Gic, Pht bo ly ngn tay ch
trng, nu thy mt trng th c th bit rng phng
tin ch trng rt cuc chng phi l mt trng. Trang
T khuyn: C nm v c, ng c hy qun nm. C

(5)
y, khi ni Ty Du K l truyn xut th gian, v cu chuyn
xut gia thnh kinh hm ng ngoi th gian php, th nn hiu
hai ch xut th theo ngha l mt phng din trn con ng
tu hc hnh o i. Xut th m c bn lnh nhp
th, bit vt ln cuc i d vn ln lc gia cuc i trn cu.
Php Bo n Kinh chp li Lc T Hu Nng dy rng:
Pht php ti th gian, bt ly th gian gic. Ly th mch b ,
cp nh cu th gic. , .
, . Ngha l, phng php tu ca Pht nhm
tm s gic ng ngay trong ci i; nu nh ri b cuc i m
tm cu gic ng, vic y l o tng, v nh i tm sng th vn
l th khng c thc trong i.
o Lo v Cao i cng bo: Dc tu thin o, tin tu nhn
o. Nhn o bt tu, thin o vin h. ,
. , . (Mun tu o gii thot trc tin
hy lo trn o lm ngi. Khng trn o ngi th o tri hy
cn xa xi lm.)
(6)
Hnh nhi thng hc ; ni gio tm truyn
(esotericism)
(7)
ti ngn ngoi ( ngoi li).
by v th, ng th hy qun by. C li v , ng hy
qun li.
Th th, vt ln trn mi h cu vn chng ca Ty
Du K vi ti h lng ch ngha ca Ng Tha n, cuc
thnh kinh ca ng Tng thc cht l chi? ng Tng
l ai ? Nc Thin Trc vi cha Li m u?
S l sng st nu ni rng ng Tng vn cn ang
thnh kinh d thnh kinh xong ri t vn c. T Thin
hng phc xong thin ma vn qu, ci c kim c
nit u, c Pht T tn thn l u Chin Thng
Pht gia bu in trang nghim ca cha Li m,
nhng T Thin vn cn ang v vn s cn tip tc vt v
nh nhau vi yu tinh ma qui. Mi mi cuc chin u
vn cha xong. T Thin no thnh Pht? T Thin no
cha thnh Pht? Yu ma no quy hng? Yu ma no
cn cha ngng dy ng phong ba? Nc Thin Trc vi
cha Li m khng v phng Ty, v cng khng phi
l mt a danh trn bn kim c. Vy, cuc thnh kinh
i v phng tri no vin x?
Nn ta th hi ln ting rng: ng Tng! Anh l ai?
Cu hi y phi chng xc xc? Sao li dm xng h vi
ng Tng l... Anh? Ta c hi na: ng Tng! Anh
l ai?
Cng l ta hi chnh ta thi. Mi mt ngi trong
chng ta u l ng Tng. Mi thi i ca qu kh,
hin ti v v lai u c ng Tng, u vn , ang v
s cn tip tc thnh kinh. Cuc thnh kinh chnh l hnh
trnh y trc tr ca mi ngi trong chng ta truy tm
chn l, tm ci m Lo T gng cho l o, gi tn l
Xch t chi tm, Pht mnh danh l Bn lai din mc,
(8)
v

(8)
Xch t chi tm ; Bn lai din mc .
Hoo Khu l9
Cao i ngy nay bo l Nhn bn hay Thng tnh,
(9)

vn d sn tng n trong mi con ngi.
i v u c c chn l ? Thin Trc ? H x
ti? Tha rng nc Thin Trc y no c u xa v con
ng thnh kinh cng chng phi l hnh trnh t phng
ng qua phng Ty diu vi. Vng Dng Minh bo:
V tr l tm ta, tm ta l v tr.
(10)
Ng Tha n m ch:
Thin Trc l thn ta, thn ta l Thin Trc. Kinh bu cha
Li m l hnh nh tng trng cho chn l, n nm trong
t thn ni th con ngi. Cuc thnh kinh v vy l con
ng quy hng v ni tm ca mi ngi, l hnh trnh
phn tnh ni cu, quay li nhn vo chnh ni thn ca
mnh, tm thy trong chnh ta ci chn l: Ngi l mt
thing ling ti th, cng vi Tri ng th linh quang.
(11)

Do phi ni rng b phim Ty Du K hai mi lm
tp ca n o din Trung Quc Dng Khit rt ti
tnh khi nhc m u cho phim l bi ht Con ng no
ta i... Con ng thnh kinh l ng tr v ni tm.
Trn con ng c n , ta l ng Tng, v ta cng
l T Thin, Sa Tng, Bt Gii, long m. Nh vy cuc
thnh kinh phi bt buc b nm thy tr. Thiu mt l
khng c! Nhng nm m mt: l mt con ngi vi
nm phng din.
Long m
Con nga m vua ng cp cho ng Tng bt buc
phi cht i, em thay bng nga thn, nga rng.
Nga l xc thn. Nga thn l xc thn cng kin. Mt

(9)
Nhn bn ; Thng tnh .
(10)
V tr tin th ng tm, ng tm tc th v tr.
, .
(11)
Linh quang (nh sng thing ling).
tinh thn minh mn trong mt xc thn trng kin. Con
ngi i tm chn l, tm o, cn c xc thn vng vng,
khe mnh. Khng c nga tt th ng Tng khng ti
c Li m. Ngi m th xc bnh hon, tinh thn n
hn th lm sao c th quyt tm chin u t ti chn
l, t o?

Sa Tng v Bt Gii [Ng Tha n 1988]
Sa Tng
Sa Tng l tnh cn c, nhn ni. Ng Tha n bt Sa
Tng phi nhc nhn gnh hnh l l l y. T Thin my
bn gin thy, my phen o nhim, tng quay v Thy
Lim ng qu xa; Bt Gii no c thua, trm ln
ngn lt c lo nho i chia ca, ri mnh ai ng ny,
chng v c th ly v cho xong. Ch ring c Sa Tng
sut cuc hnh trnh thin ma bch chit, vo yu ra qu,
mt lng mt d quy hnh trang tin ti. Khng mt li
thi lui. Khng mt lng bin i. Sa Tng l hnh nh ca
tinh tn, tr th, tm bt thi chuyn. D kh khn n u,
quyt ri, th c i ti. Kh gii ca Sa Tng v th l
bo trng c u dp v bn nhn, m d dng gm
cht vo, ghim cht vo. Ch nh ri th khng bin
Hoo Khu 2l
i, lng quyt ri th chng chuyn lay. Php danh ca
Sa Tng v th l Ng Tnh , tnh m khc ch ci
ng, ci cha thanh tnh; tnh m kham nhn, chu
ng.
Bt Gi i
Bt Gii l tnh tham. Tham n, tham ng, tham ca,
tham sc v tham nnh nt cho c li v mnh. Kh gii
ca h Tr v th phi bt buc l inh ba, l co c, m
v vo cho nhiu, cho va lng tham dc. Bt Gii l s
tp hp nhng bn nng rt vt dc v tm thng ni con
ngi. C l v th m php danh ca chng l Ng Nng
.
T Thi n
T Thin l tr, l tr. B phim Ty Du ca n o din
Trung Quc Dng Khit cho thy o din dng nh
hiu c vai tr quan trng ca T Thin. L tr phi dn
dt, phi soi ng cho hnh ng. Th nn, trong phim,
lun lun vai T Thin u i trc, dn u my thy
tr.
L tr a ni lon, ngang tng phch li, chng chu
thua km nhng nhn ai. Cho nn T Thin coi mnh to
ngang vi Tri (T Thin : Ngang bng Tri), v
mun ln tri xung bin, quy ph u lm c tt,
khng cht n o, chng h ngn ngi. i vi Tri vn
t xng Lo Tn l tnh kiu cng. Trc mt Ngc
Hong vn nghinh ngang, ng xng lng khng chu
qu, n ni li thi bt k tn ti trt t, l tng trng
cho u c duy l ca nhng ngi mun ph nhn
Thng .
L tr a phn bin, cho nn T Thin mi c con mt
la trng vng, nhn mt ci l thy r bn cht v hin
tng, bit ngay ai ng l cn Tin ct Pht, ai y che
dng qu hnh ma. L tr cng thch ph, a kch,
cho nn kh gii ca T Thin phi l thit bng (gy st),
m p ph. Php danh ca T Thin v th l Ng
Khng , khng (sunyata) m siu vt ln mi
i i ca th gii sc tng v th gii phi sc tng.
L tr, t tng suy xt, vn ng th i thi, thin
bin vn ha. Cho nn thit bng ca T Thin khi nng
th nng v cng, m lc nh th nh hn my lng, mun
to nh ngn di ty , nht gn l tai cng xong, th no
cng c. cng l t duy, ngn ng, l l ca con
ngi. Hay cng n. D cng n. Bp mo, vo trn u
c c. vn l ngh ca chng.
L tr v nhng thuc tnh nh th nn cn thit phi
c un nn lun lun cho hp vi k cng, khun
php. T Thin bi vy m phi i kim c. Tuy nhin, khi
v ti cha Li m, thnh Pht ri, khng cn ci, vng
kim c t lc no bin mt. Ci tr con ngi khi
thun dng th khng cn k lut n vn vn ng ng.
Ging nh tr con mi i hc, tp vit phi c giy k
hng i, n chng ln ln vit gii ri, giy chng vch
hng k vn d dng vit ngay ngn.
Ci tr ca con ngi cn c mt c im l xt rt l,
phng rt nhanh, cc nhanh. Ngi Si Gn m c th lan
man ngh ngi ti tn u u, nh chu du nm chu do
cng bn bin; chuyn my chc nm qu kh, chp mt
mt ci l c cun phim d vng trng thin vn vt hin
v. Din t ny, truyn Ty Du bo T Thin c c
php cn u vn, mi cn u vn i c mi vn tm
nghn dm.
(12)
Con s 108.000 dm ngoi ngha tng

(12)
[TDK I 1982: 63].
Hoo Khu 23
s hc
(13)
cn nhm m ch tc khng khip ca t
tng con ngi.
T Thin cn tng trng cho ci phm. c im
ca n l g? c Cao i Thng dy: li t
tng vic vt v quy qu. M nht l , l mi hi cho
con ngi. N t tng s ny sang s n, chuyn y ht
n chuyn kia. N xt v nhy ra l lng khng chi ngn
n n ng, nn mi cho n l a trm ti ngh, xch
mn ny, ly vt n m trc mt mun ngi c ai thy.
(14)

Ly th d d hiu, c k gp ph n xinh p, lin ny
lng ham mun, ngm em bng quyn luyn. l
ln sinh n trm cht i tnh ri. Hiu nh th s lnh
hi v sao trong Ty Du K T Thin l tay t n trm,
nhiu ln tr ti o tc chim bu bi ca ci tri, ci
ngi, v ci qu. Chng hn, mi vo Hi th Nm T
Thin mau l n trm sch o tin chn trong vn
Ty Vng Mu, chm cha lun nm bu kim n ca
Thi Thng Lo Qun cung u Sut, v bn h qunh
tng trong cung Diu Tr. Hi th Hai Mi Bn, chnh
ming T Thin cng t khoe vi Th a thnh tch n
trm y.
ng Tng
ng Tng l con ngi c lng t bi, nhn hu, bao
dung, c quyt tm tu hnh vt qua mun vn cm d.
Truyn Ty Du cha lt c ci u tranh gh gm ca
ng Tng Ty Lng n quc v khi chng ri vo
tay yu n ng T B,
(15)
th b phim Ty Du ca Trung

(13)
Xem bi Ngn Gi Trong L.
(14)
[i Tha Chn Gio 1950: 352, 354].
(15)
[TDK VI 1988: 88-92, 108-109].
Quc dn dng rt t nhng th thch ny. ng
Tng trong hai on phim y hon ton l mt con ngi
bng xng bng tht, c gii hn m bn thn ng
Tng khng th vt qua, nu khng c T Thin gii
cu kp thi.

T Thin [Henry Dor 1966: 555]
ng Tng [Lon Wieger 1927: 418].
ng Tng cn c tnh phm, u m, nhu nhc, ba
phi. c truyn hay xem phim Ty Du ai cng d thy
ght chng. Mt trm ln T Thin cn: Yu ma y, thy
ch c cu. V mt trm ln ng Tng ci li, c
cu, ri mc nn vng tai. l nhn gic lm con v
s nhn thc ca cm tnh khng bit nghe theo ting gi
sng sut ca l tr.
ng Tng c lp i lp li nhng sai lm ca mnh,
v khng c sai lm no ging sai lm no. Con ngi
Hoo Khu 25
cng th, c i t sai lm ny n sai lm khc m thi,
nu khng nghe theo l tr, lng tm m ch bit chu
theo vng tm, tnh cm nht thi.
Trong cc t, ng Tng thng cng ai nht?
Chng vn t ra cng Bt Gii hn c. Bt Gii tng
trng cho cc bn nng dc vng tim tng trong tm mi
ngi; vy, phi chng chnh ta, ta vn vn thng c xu
hng nhm mt a chn, pht l ci l ng m nung
chu theo thi h tt xu ca mnh?
Trong Ty Du, lun lun xy ra nhng mu thun c
khi gay gt gia T Thin v ng Tng, khin cho thy
tr phi my phen chia la, thm ch ngay khi T Thin
mi bi ng Tng lm s ph xong m vi gin d
b i.
(16)
cng l cch biu tng ha nhng i
nghch gia l tr vi tnh cm, cm tnh.
C sa v t ch trng
ng Tng r ra l lng tri, nhng ting ni ca
lng tri nhiu khi qu yu mm trc nhng sc mnh
i khng. Ngoi ci l tr (l T Thin) chng , bo v,
ng Tng cn cn phi c trang b thm hai phng
tin hu hiu h thn, t v. l c sa v tch trng.
C sa l o gip ch che, tch trng thm sc cho
i chn vng vng tr lp. C sa v tch trng y chnh
l o c chn chnh ca con ngi. C o c, con
ngi kh nng t phng th, t bo v mnh khi sa
chn vo ti li lc lm, trnh xa c s trng pht ca
ngc hnh y a. Cho nn, khi Pht T Nh Lai sai A
Nan v Ca Dip mang o c sa gm v tch trng chn
vng trao cho Quan m B Tt, dn d rng: Tm o
c sa v cy gy ny a cho ngi ly kinh dng. Nu

(16)
[TDK II 1982: 84].
ngi y (...) mc tm o c sa ca ta, th thot khi lun
hi; cm gy tch trng ca ta th khng b hm hi.
(17)

V khi kinh thnh Trng An, gii thch ch qu bu
ca c sa, Quan m B Tt cng bo: Mc tm o c sa
ca ta th khng b m chm, khng sa a ngc, khng
gp tai ng c c, khng b hon nn si lang.
(18)

Trong b phim Ty Du hai mi lm tp ca Trung
Quc, n o din Dng Khit c l hiu tng tn
ngha c sa l o gip o c h thn, cho nn rt ti tnh
khi dn dng cnh yu n ng T B quyn r ng
Tng sa vo sc dc. Lc y ng Tng nh trong cn
mng du, lo o bc gn ti vng tay yu n n mi,
v mnh c sa rc bng nh tnh, vut bay khi thn
ng Tng. Cn tm o, ng Tng cn an n; o vut
ri ri, ti li m ca chc ch. o c mt i, ci xu
chen vo.
Ngy nay, c Cao i Thng gi o c l b
thit gip
(19)
ca ngi tu: Thy ni trc cho cc con
bit m gi mnh. Chung quanh cc con, du xa du gn,
Thy th mt l h lang ln vi cc con. Thy hng
xi chng n tha dp m cn x cc con. Song, trc
Thy cho cc con mc mt b thit gip, chng n
chng h thy ng l o c ca cc con. Vy rng gn
gi b thit gip y hoi cho ti ngy cc con hi hip
cng Thy.
(20)

Yu ti nh
Yu tinh qu qui hng h sa s cn ng ngn li

(17)
[TDK I 1982: 190].
(18)
[TDK II 1982: 36].
(19)
o gip bng st (armour, cuirass).
(20)
Thnh Ngn Hip Tuyn. Quyn I. n ngy 13-3-1926.

Hoo Khu 27
cuc thnh kinh cng l nhng thi h tt xu ca chnh ta.
Yu tinh c hai loi. C th l ging chn co, rn rt, cp
beo... bin thnh. Hnh nh ny l n d con ngi lun
lun ng u vi ci xu, ci c, cc nghch cnh t bn
ngoi tc ng vo bn thn. Loi yu qui ny lun lun
b T Thin p cht, khng ai cu chng. Trn no ng
truy cu chn l, tm o, con ngi phi dng mnh, ngh
lc, quyt tm san bng mi tr lc, chng ngi ngoi lai
t cho k c cu cnh chn l ca mnh. Dt khot
khng khoan nhng.
Nhng... li k quc hn, c th qu qui m T Thin
va vung thit bng nh p cht, th lin c Tin ny
Pht kia hin ra cn li, xin tha mng chng ri mang
v thng gii qun l. Loi yu ny xt l lch r, vn
l cc con th con vt m cc v ci tri nui gi, chng
may sng, nn chng ln xung trn lm tinh ma qui
qu.
(21)
C ngi xem phim hay c truyn Ty Du, gp
nhng ch nh vy, lin h gn xa ri nhch ming ci:
Tng sao, cng l mt kiu x l ni b!

(21)
Theo [TDK VII 1988: 98-139], c bit c mt con yu rt l
i, nguyn l tn tiu ng lng my vng (hong mi ) gi
chic khnh vng ca Pht Di Lc. Thch chi tri hn l yu ma
khc, y ln xung trn mo xng l Hong Mi Lo Pht, lp
cha Li m gi, cng chiu tp qu qui ln nh v gi lm la
hn, kim cang, yt , b tt... la ng Tng v cha bi
ly th bt gi.
i vi hnh gi tu thin, tnh tit ny rt l th; n cnh gii
ngi tu chn chnh ng nn vng cu Pht ngoi thn. Trong
lc ang cng phu hnh thin m l c thy ch pht xut hin
th hy coi chng l ma cnh m chng ph hoi chnh gic
chnh nh. l l do v sao xa kia thin s Vn Mn
ni mt cu nghe m rn mnh: Gp pht git pht, gp t git
t (Phng pht st pht, phng t st t. ,
.)
Loi yu c d c b nh va ni, chnh l ci xu,
ci c, ci chng ngi cn ngn ni ti. Chng nm trong
chnh ta, v l mt phn ca ta. Git chng i l git ta ?
Mt h nh nh hai cuc i
Pht bo: Hi u th ngn.
(22)
Quay u nhn li s
thy ngay bn b gic ng. Bung dao m mu xung,
mi tm ng n cp lp tc ha ra Thp Bt La Hn.
Con ngi l mt hnh nh hai cuc i. Trong ta l s tn
ti ca hai mt i lp ln nhau. Ta l Gi-su m ta cng l
Lu-xi-phe cha qu. Ta l Thch Ca, Lo T m ta cng
tha sc by tr ng qu, gi thi sc sanh. Trong ta va
c thin ng, nit bn cc lc, va c c ha ngc, a t.

Ph Hin ci voi v Vn Th ci s t
[D.T. Suzuki 1960: 163, 164]

(22)
Hi u th ngn .
Hoo Khu 29
Trong cuc chin u t ti chn l, con ngi c
th chuyn ha ci c thnh ci thin. Hm trc cn l
Hng Hi Nhi hung tn, khoi n tht ngi th hm sau
l Thin Ti ng T trang nghim, cung knh hu cn
mt bn Quan m B Tt.
(23)
Ba n cn lm yu qui
tm by chn ng bt ngi cp ca, n ti nut
sng, th ba nay thnh voi thn, s t thnh chn
cho Ph Hin v Vn Th B Tt ni ci Pht.
(24)
Tnh tham l xu, nhng thay v tham ci v k hn,
bit tham lm ci v tha ch quc li dn, th tham y
Cha, Pht cng tham. Tnh sn gin ng ch, nhng
thay v ci gin kh huyt ca lng ty tiu, bit gin cho ci
bt bng chnh ngha, th gin y Lo am, Khng T
cng x di bi phc.

T Thin trc Sn Thn, Th a [Ng Tha n 1988]
Phn bit hai hng yu tinh ni ti v ngoi lai nh th,
ngi c truyn Ty Du th gm li v sao lun lun khi
T Thin gp yu qu u trc Sn Thn, Th a truy

(23)
Xem bi Bn Bin Khng Yn Cn La Tr.
(24)
[TDK VIII 1988: 173-174].
tm ngn ngun, gc tch con yu u. Cho d ang thua
sc l yu, m mt khi nm chc l lch ca chng ri
th trm ln nh l trm ln thng. Chuyn bi thnh
thng l sau khi iu tra, xc minh l lch xong xui.
Sao l vy? Ci xu, ci c vn mun ng nghn li,
thin hnh vn trng. Con ngi phi bit n t u ti, do
u m ra. Nh thy thuc gii, tr bnh phi bit tr tn
gc ch khng tr ngn.
i t m ngh ch l
Ty Du thot xem, tng u rt chuyn nghch l, v
l. Ti sao T Thin no lon Thin Cung, ci tri nghing
nga, vy m lm phen cam nh tht in bt o vi l
yu ma? T Thin khng ngn Lo T, th sao chng tr
ni con tru xanh ca Lo T sng chung ni Kim
u?
(25)

T Thin tuy c con mt la trng vng, nhn mt ci
bit ngay chn tng yu ma nhng khng phi lun lun
u d dng ch ng c yu ma. Phi lm phen ct cng
i tm Pht Tin, B Tt cu nn. B Tt v Pht Tin
trong Ty Du tng trng cho o c chn chnh. Vy,
phi chng l tr tuy c kh nng xt suy phn bin phi
tri rch ri, nhng cha mnh m? i vi tha nhn,
sa cha ci xu, ci to ci c c khi khng bng l l,
hay sc mnh, m phi cm ha bng o c ngha nhn.
Cn vi chnh bn thn, c nhng ci xu, ci c m lng
tri, lng tm t bit l xu l c, l khng nn nhng
tay vo, nhng con ngi li qu yu ui, thng khng
sc cng li ni nhng ham mun mnh lit, nh
bung xui. Khi , ch cn c nhn ngha o c l
chic phao cui cng cho khch hng trn bu vu khi

(25)
[TDK V 1988: 227-247; TDK VI 1988: 5-51].
Hoo Khu 3l
m chm trc cn phong ba bo tp ca hi h dc vng.
Pht Tin hay Thng ci tri cn l hnh nh biu
tng ca chnh i quang minh, ca i nhn qun t.
Yu ma qu qui l phn din, tiu biu cho tiu nhn, gi
tr, lc la. T Thin vn khng tng lp v vi ci tri
m li nhiu phen chu ngm hn cng l qu. Trong cuc
u tranh ca con ngi vi con ngi, t nghn xa n
nay, soi gng kim c, phi chng ai cng thy rng ta
khng s u l, u tranh vi ngi bit iu, i ,
chnh trc, m ta li u phi s gip mt cng k hp hi,
ngu dt, chp n. Hai mt trn vi hai i th r rng khc
bit!
c Ty Du ha ra khng phi c Ty Du, m l c
li chnh ta. Ng Tha n ha ra khng phi Ng Tha
n m l mt ng siu thot ca Lo, Pht. Ng l h Ng;
Tha l tha hng, th nhn; n l n su c c. Ai xa
kia th hng c ci hc ca Thnh Hin m gic
ng, khng n em giu lm ca bu t ring, nn ly
cuc vn chng, mn tr ch ngha by truyn Ty Du?
Th nhn n Ai m Ng Tha n mun p t n Ai?
Kip tm em tr n du,
em li huyn tng din cu diu huyn.
Ng rng ma qui thn tin,
No hay rt li nhn tin chnh ta.
Cuc chi sc tnh giang h,
Mc en giy trng gi l nhn duyn.
26-8-1991
B tc 24-5-2010
2. Trng Sao Ca ng u Non
Truyn Ty Du dng nn mt nhn vt ni bt l T
Thin, mt con kh. Din gii l lch ca T Thin, truyn
k: Ti ng Thng Thn Chu, c nc Ngo Lai, ni
Hoa Qu, trn nh ni c tng tin. Mt hm tng
nt i, sinh ra mt qu trng trn, to bng qu cu,
gp gi ha thnh mt con kh , c mt mi chn
tay.
(26)
L lch xut thn ca T Thin n gin nh th,
nhng li l c mt hm d thm trm!
Tm vi n m
nh n ci
Kh, hay tng cn vi n l vn, theo Pht v Lo,
tng trng cho tm con ngi. Loi vn, kh vn hay
lng xng, nhy nht, chuyn leo, khng chu ngi yn.
Ci tm con ngi cng lao xao, a t tng chuyn ny,
hay nh nhung vic n. Pht v tm ngi nh loi kh,
vn nn gi l tm vin (con vn lng). Bn ca tm
vin l m (nga ). Tm theo nhau, tm chy rong,
cng chy rong. Gi cht cho tm yn, tp trung t
tng vo mt ch, l chuyn khng d. Sch ch quyn
Tham ng Kh ca Ngy B Dng c cu: Tm vin
bt nh, m nan truy.
(27)
(Vn lng nhy nht khng
yn, nga rong rui theo lin kh thay.)

(26)
[TDK I 1982: 28].
(27)
, .
Hoo Khu 33
Ngi tu thin, d l hnh gi theo php mn ca Pht,
Lo, hay Cao i, ti k b phng tm, cho nn ch u
tin thc hnh l phi ct li tm , khng c tm
ngh ngi lung tung. Do s lin quan n d kh v nga
nn mi by ra chuyn Hu Vng (vua kh) ln tri gi
chc Bt M n, trng coi, qun l n nga. on t
cch Hu Vng sn sc nga qu rt l i: Bt M
ngy m khng ng, trng nom nga tri. Ban ngy cn
chi a, ban m chm ch gi gn. Nga ng, nh thc
cho n c; nga lng, nht li trong chung.
(28)

Ci tm ci lc con ngi thc hay chy rong, lc con
ngi ng vn chy rong. Nhng c ch, dn nn ban
ngy cha bin hnh thnh hnh ng, th i n m v,
s bin thnh cn m gic mng dn dt ngi i... hoang!
C nhng hnh gi, ban ngy cn tnh to, thc nn
c sc tnh trc ngoi cnh dim kiu; nhng khi canh
khuya m mng gic bm hn hoa, th ch cn l chic xe
lao dc tut thng, bao nhiu vn ling cn con tch tr
c cng nh trt b mt lo trong v thc! Cho nn
mt s thin ng phi lun d chng chuyn ng ngh
m mt, c ni ch dm nm nghing, hay nh mt thin
phi Cao i (Chiu Minh) ch dm ng... ngi. l l
do m, theo Ty Du, mun chn nga th phi ngy m
khng ng, v ban m chm ch gi gn.
Cc hnh gi tp thin, d theo Pht, Lo, hay Cao i,
u ti k tm tr m mui, ng qun. Chng bnh
chnh l hn trm. Trong mt s thin ng, lc cng
nhau tnh ta, c mt ngi gim th cm gy ng canh,
ai l qun ng g ng gt, lp tc qut gy vo lng cho
tnh. Cn khi tnh, m phng tm, u c lng xng ht
chuyn n chuyn kia, phi rng dit tan nim l, tp trung

(28)
[TDK I 1982: 104].
t tng li. Cho nn nga ng, nh thc cho n c;
nga lng, nht li trong chung.
Tm con ngi pht sinh t u? Thng thng u
vn cho rng t ci u. Ci u l qu trng trn.
Ci u sinh ra t tng; t tng khng hnh, khng nh,
khng mu, khng ting. Cho nn con kh (t tng) sinh
ra ch l nh gp gi ha thnh.
T tng c tc cc nhanh, v vy truyn Ty Du
mi bo con kh hc c php cn u vn, nhy mt ci
xa ti mt trm l tm ngn dm.
(29)

Mt nh trng khuya
Ba sao hi u ht
Hu Vng vo mt ngy p tri bng gic ng l
sinh t ci i l v thng, lp tc h quyt tm t b
ngi vua ng Thy Lim, ln li chic thn tm s hc
o. Cu chuyn r rng mang du n ca Thi T C
m (Gautama) la b hong cung ca dng h Thch Ca
(Sakya), n c dn mnh tm cu gii thot.
Trn ng gi bi, Hu Vng gp ngi kim ci ch
ng, bo hy n ni Linh i Phng Thn, trong ni
y c ng T Nguyt Tam Tinh, v hy cu hc o vi
B T S. Chn y tm u? H x ti?
Phng thn theo o Lo l h n in, nm
cch di rn ba t ngn tay. Theo php luyn kh cng,
yoga, thin, y l mt trong nhng im quan trng trong
thn th m php tu ni dc (luyn ni an, interior
alchemy) ca o Lo v Cao i c bit nhn mnh.
Linh i theo o Lo l tm. Con ngi phm
phu th tm phm phu, con ngi thnh thin th c thnh

(29)
Xem bi ng Tng! Anh L Ai?
Hoo Khu 35
tm. Tm Pht khng phi t nhin m c, tm Pht cng
trong ch tm phm khi trong gn c tr thnh; nh
a sen tinh khit ngt hng ny mm vn ln t tn
y snh bn trc. Truyn th Pht B Cha Hng
ca bnh dn Vit Nam din ny rt tuyt vi:
Thn thng nghn mt nghn tay,
Cng trong mt im Linh i ha ra.

T Nguyt Tam Tinh ng (ch Tm)
Hnh gi tm tm [Gii T Vin 1966]
T nguyt l trng khuyt (li lim). Tam tinh l ba
ngi sao. Truyn Kiu c cu: Mt vng trng khuyt ba
sao gia tri. Chnh thc y l cch chit t ch Tm
. Do tm m thnh Pht, c o, cho nn o Lo c
bi th c rng:
Tam im nh tinh tng,
Honh cu ta nguyt t.
Phi mao tng th c,
Tc Pht dic do tha.
(Ba im tng hnh sao,
Mc cu nh trng khuyt.
Th cm theo y c,
Pht cng m ra.)
Ha ra con ng cu o ca Hu Vng l con
ng hng ni, tr vo tm, tu thin. o Lo v Cao
i gi l con ng phn tnh ni cu, phn bn hon
nguyn.
n thy nh ni Thi
Sao gi gi ngn bay?
Khng thy my lm nn. Hu Vng cn phi bi
s, tn B T S lm thy. B hay bodhi
(ting Sanskrit) l tr gic ng. Ch c ngi gic ng
(sng sut) mi ng mt lm thy dy k m mui (u ti).
Theo Pht, thy ch l ngi gip . Mt khi tr gic
ng ri, ci gic do chnh bn thn tr t mnh kin lp,
to dng, no phi u ca ci ng thy ban trao tng d.
Lc Hu Vng hc o xong ri, cha kp lnh bng
tt nghip, lin b thy lp tc ui v. ui li cn rn
e, cm ngt khng c h rng ni cho thin h bit
mnh l t rut ca T S! Hu Vng ly l hc tr,
thnh khn t n bin tri dy d, th cng b thy quyt
lit ph nhn: n ngha g u...
(30)

R ra l n ng thin tng. Khi gic ng, t ti tr
bt nh (prajna) th con ngi t ti v s tr.
Khng c ai lm thy ta, v ta cng chng dm lm thy
ai. th, tri hn mt bc, cng chng cn dm khinh
khi r rng mt ai, nh Thng Bt Khinh B Tt tm tm

(30)
[TDK I 1982: 66].
Hoo Khu 37
nim nim: Ai ai cng s thnh Pht m.
(31)

Lng l mt phng tri l th
M nh ri ng m nh soi bng c l i u
Tr li vi chuyn hi thm ng ca Hu Vng.
Truyn k:
Hu Vng nm tay ngi kim ci, ni:
- Tha lo huynh, lm n a ti n. Nu tt lnh, ti
khng bao gi qun n ch dn.
Ngi kim ci ni:
- Bc l ngi ho hn m khng bit thng bin. Ti
chng va ni vi bc l g, bc khng hiu ? (...) Ti
cn bn kim ci, bc c i i!
(32)

o thn tin phi t thn mnh thc hnh, khng nh
ai gip. Hu Vng phi ch thn tm n T Nguyt
Tam Tinh ng. Con ng v ni tm ca hnh gi l con
ng c n, l khch khng th trng cy, l thuc bt
k ai khc, v cng khng cn bn bu mu sinh, o cm
rng buc (khng cn bn kim ci).
Ct bi chn ai
Cn y l ng tr
Nhng on Ty Du nh dn trn, thot xem c v
dng di, rm r, tha thi, nhng thc ra mang y du
n ca thin tng. Chng hn, mt on khc cng tng
u rt lng vng, khi k chuyn B T S t h tn
cho Hu Vng.

(31)
Theo kinh Php Hoa (phm 20) c Pht c ni ti v b tt tn l
Thng Bt Khinh . Gp ai bt k ngi cng u thnh tht
cung knh cho hi. Ngi lun bo: Ti chng dm khinh d qu v, v
qu v u s thnh Pht.
(32)
[TDK I 1982: 43].
Thot u, T S hi Hu Vng c tnh g, Hu
Vng p rng khng c tnh. Th th:
T S ci ni: Ngi tuy thn th th lu, nhng
ging loi kh n qu tng. Ta v ngi trn thn u lnh
h tn, ta mun t ngi h H [chit t: khuyn
(con ch) + c (xa) + nguyt (trng)]. Ch H b
con th [b ch khuyn] bn cnh th cn l c nguyt. C
l gi, nguyt l m, lo m khng th sinh ha dng dc
c. Nn ta t h ngi l Tn [chit t: khuyn +
t + h ] mi tt. Ch Tn b con th [b ch
khuyn] bn cnh th cn l t h. T l con trai, h l tr
s sinh, qu l hp vi bn cht tr th. Vy ta t cho
ngi l h Tn nghe.
(33)

(33)
Bn dch ca L Anh Minh, cn c theo [TDK 1987: 8].
Nguyn vn ch Hn: T S tiu o: N thn khu tuy th b
lu, khc tng c thc tng qu ch h tn. Ng d n tu
thn thng th c tnh th, t gio n tnh H. H t kh liu
c th bng, ni th c c nguyt. C gi lo d, nguyt gi m
d, lo m bt nng ha dc. Gio n tnh Tn o ho. Tn t
kh liu th bng, ni th c t h. T gi nhi nam d, h gi
anh t d, chnh hp anh nhi chi bn lun. Gio n tnh Tn
bi.
So vi bn dch [TDK I 1982: 48], nhng ngi dch ct b su
mi bn ch trong nguyn tc (t N thn khu tuy th b lu n
Gio n tnh Tn o ho). Tht ng tic, v l mt on rt hay
lin quan n quan nim m dng v Dch l trong thut luyn ni
an, tc thin, ca o Lo.
Hoo Khu 39

T S t tn cho Hu Vng [Ng Tha n 1988]
Mt tr chi ch l th! Ch Hn, tnh (tnh) ngha
l h; nhng theo Pht, tnh (tnh) cn c ngha l bn
th, l phn trng tn bt bin ni con ngi. Nh m
con ngi d xu xa vn c th tng lai tu thnh Pht
c. V tu Pht l ct t ti ch minh tm kin tnh,
theo Nho l tn tm dng tnh, theo Lo l tu tm luyn
tnh.
t cho tnh l Tn, ri gii chi li ra thnh tr nh,
truyn Ty Du a ra mt vn trng tm ca o
Lo. Mun tu hnh t o, con ngi phi c c ci
tm hn nhin ca tr mi (xch t chi tm). Cng vy,
Tn c chp li Cha Gi-su khuyn mn hy gi
tm hn nh con tr th mi vo c thin ng nc
Cha.
(34)

Hu Vng c tn l Tn Hnh Gi. Hnh gi l

(34)
Qu tht, ta ni cng cc ngi, nu cc ngi khng bin ci, v
tr nn nh con tr, th hn chng c vo nc tri u. Verily, I
say unto you, except ye be converted and become as little as children,
ye shall not enter into the kingdom of heaven. Matthew, 18:3. The
Gideons, 1967.
ngi thc hnh thin. Li c php danh l Ng Khng,
ng mun ng nhp c ci Khng (sunyata), hnh
gi phi dn sch lng nh tm con tr.
Mt hnh gi thin mn ngy xa, dc bc phong trn
i tm ca ng trng sao, nh Tn Ng Khng hnh gi,
du chn c n ca khch l cn in li li th trm trm
vng vo u un ci ph vn:
Nht bt thin gia phn,
C thn vn l du,
Thanh mc nhn thiu,
Vn l bch vn u.
(35)

(Mt bt cm ngn nh,
Thn n mun dm xa,
Mt xanh no ai c,
Hi ng my trng qua.)
Phi! My trng i, con ng no ta i? Cu hi ca
Tn Ng Khng hnh gi s vn cn c hi mi gia
tng cuc i ai kia mun xin c mt ln tr v qu xa
lm tr nh ngi bn thm c hn nhin nhn th s dn
qua.
27-8-1991
B tc 25-5-2010

(35)
Tng truyn tc gi bi th ny l ha thng B i .
Hoo Khu 4l
3. Ngn Gi Trong L
T Thin sau khi thua trn, thin binh p gii v tri tr
ti. Tr cch g cng khng git c. Thi Thng Lo
Qun tu cng Thng : Hay l thn mang n v
b vo l bt qui, t n bng th la vn v m thn
thng dng luyn linh n...
(36)

Lo Qun mang T Thin v cung u Sut, nm vo
l bt qui. Nguyn l ny gm tm cung ca cc qu:
Cn, Khm, Cn, Chn, Tn, Ly, Khn, oi. i Thnh
chui ngay vo nm di cung Tn. Tn l gi, c gi th
khng c la. (...) Thi gian thm thot, chng my
chc c bn mi chn ngy, s ngy luyn.
(37)

Cu chuyn c k t m vi nhng chi tit rm r.
y l c mt vn sinh t i vi nhng ngi mun
hc o trng sinh, tu theo o Lo. on vn din t
mt giai on c bn ca thc hnh thin hay luyn ni
an. C ba chi tit phi ch : (1) bn mi chn ngy; (2)
l bt qui; (3) cung Tn.
Tht tht v cu cu
Ti sao Ty Du bo phi i n bn mi chn ngy
mi gi l s ngy luyn? Bn mi chn tc l tht
tht (7x7). N m ch trong qu trnh tu tp thin nh
(Cao i gi l tnh luyn, cng phu), c mt giai on

(36)
[TDK I 1982: 165, 166].
(37)
[TDK I 1982: 165, 166].
hnh gi phi giam mnh trong chn t phng, hoc thin
tht, thin ng (Cao i cn gi l tnh tht, tnh
trng), hoc vo chn vng v ni non, nh my ng o
Tht Sn dng cc.
Theo o Pht, bn mi chn ngy cng rt quan trng
cho linh hn ngi cht. V sau khi hn la khi xc, linh
hn cha ra trc Dim nh cc phn quan xt x.
Thi gian ti ngoi hu tra (bail) di bn mi chn ngy,
v linh hn c php ng k tm tr mt khu vc
(cnh gii) m Pht Gio gi l antarabhava, dch l trung
hu hay trung m, trung m.
(38)
y l lc thn nhn
ci th lo cu siu cho ngi qu c, linh hn y tiu tai
gii nghip, ng hu khi ra ta n m ph s d dng c
cu ri, c cho v ci trn, hoc lun hi vo ng tt.
L cu siu by ln by ngy, k t ngy cht.
o Lo v Cao i giai on ny ko di, v gi l
cu cu (9x9) tc tm mi mt ngy. Cho nn khi
ng Tng t chn ti cha Li m, Quan m B Tt
cng s, thy mi c tm mi nn, phi lp k ng
Tng chu thm mt nn cht, cho ch tiu. Ty Du k:
B Tt xem qua quyn s mt lt, bn truyn bo:
Trong o Pht chn chn tm mi mt mi v ngun,
Thnh Tng chu tm mi nn, cn thiu mt nn na
mi s.
(39)

i t kinh Trng An nc i ng (t phm,
con ngi lun hi) n cha Li m nc Thin Trc
(t Pht, chn nhn gii thot), ng Tng phi tri qua
tm mi mt nn v vt qua mi vn tm ngn dm
(108.000 = 9x12.000). ni rng, qu trnh tu luyn

(38)
Trung hu ; trung m, trung m [Soothill 1962:
10].
(39)
[TDK X 1988: 181].
Hoo Khu 43
siu ha t phm nn thnh phi gm nhng cng on bt
buc.
Mt trm l tm ngn dm l bi s ca 9. Cy tch
trng ca ng Tng c chn vng. Cy inh ba Bt
Gii dng lm v kh c chn rng. Xu s ngi Sa Tng
eo c cng gm chn ci. Xu chui ln ca nh s
thng thng cng gm mt trm l tm ht (9x12);
(40)

hoc c khi ngn hn l nm mi bn ht (9x6), hoc hai
mi by ht (9x3) l bi s ca chn, hoc mi bn ht
(7x2) l bi s ca by.
(41)

Gii o s d theo trng phi ni n (thin) hay
ngoi n, u theo qu trnh chn ln kh luyn ny m
thut ng o Lo gi l cu chuyn cng thnh, hay cu
chuyn an thnh.
(42)
Cao i cng vy, cu cu l giai
on thin (hay tnh luyn) rt c bn, hnh gi bc vo
bc s thin phi qua mi c th chuyn ln nhng bc
cao hn, cho nn k s thin Cao i c cu rng:
Cu cu cng phu chng ch bn,
Con ng tu luyn kh lng nn...
Cng nh o Pht, Cao i hnh gi khng quan
trng ha vic cu siu (tht tht vong: l bn mi chn
ngy) v hnh gi phi t gii thot cho mnh bng chng

(40)
[Soothill 1962: 438] gii thch hai ch s chu nh sau: A
rosary; to tell beads, which consists of various numbers,
generally 108.
(41)
[T Hi 1948: 607] vit: S chu gi, yu ng tu mn nht
bch bt kha, nh k nan c, hoc ng thp t kha, hoc nh
thp tht, hoc thp t kha, dic giai c dng. (Chui ht
nn mt trm l tm ht, nu kh c nh th, th hoc nm
mi bn ht, hoc hai mi by ht, hoc mi bn ht, u c
th dng c.) L Anh Minh dch.
(42)
, .
ng. Cu siu v th l cho ai cn trong rng buc lun
hi. L cu siu ca o Pht l tht tht, th Cao i l
cu cu, c chn ngy cu siu cho ngi cht mt ln,
tnh t ngy cht. Cng vi quan nim v chn tng tri,
tn Cao i tin rng, c qua mt ln cng cu, linh hn
nh nghip hn v thng ln c mt tng tri tng
ng.
Con s 9 cn l mt tng s kh ph bin trong thin
nh Pht.
(43)

Ti sao Pht, Lo, v Cao i ch trng con s 9? V
Ty Du, ti sao ng Tng mun thnh tu cng vin
qu mn phi tri qua chn ln chn tai nn (m ch l s
kh luyn n au ca hnh gi), phi vt qua chn ln
mi hai ngn dm?
S 9 l s thnh v l s dng ln nht (lo dng).
Tu luyn l chuyn m trc (phm phu) thnh dng
thanh (Tin Pht), m s 9 l s thun dng cho nn s 9
gn lin vi thin o v thin gia, o s. Nhng... ni
nh vy th hi l qu, nn cng cn th lt s qua mt
cht v Dch hc, hiu thm ci l bt qui ca Lo
Qun n trn vung ln b c no, v l bt qui y t
cung u Sut hay l mt ni no khc na.

(43)
Theo [on Trung Cn 1963: 357-365], t thut ng cu b
kinh cho n cu tr tm, tng cng l hai mi hai mc t v s
9; trong lin quan n thin th c: cu thin, cu th nh,
cu tr tm.
Theo [Soothill 1962: 15-20], t thut ng cu, ri cu thng
duyn hoc, cho ti cu trai nht, tng cng c n su mi
by mc t v s 9; trong lin quan n thin th c: cu tr
tm, cu tm lun, cu tng qun, cu th nh, cu chng
i thin.
Hoo Khu 45
S 5, s 9 v cung Tn trong D ch
Dch l m dng. m l chn; dng l l. L loi nn
gi c ; chn i nn gi ngu .
(44)
Dch chia mi
con s t 1 n 10 lm hai loi, gm: nm s dng (1, 3,
5, 7, 9) v nm s m (2, 4, 6, 8, 10).
S 5 theo ng hnh c v tr nm trung ng nh sau:
2
3 5 4
1
S 5 c gi l s sinh, v n sinh ra cc s khc.
Trong bt qui, s 5 ng vi qu Tn. T Thin b hm, b
ninh trong l bt qui m vn c sng nhn, l nh n
mnh trn ti cung Tn. Tn l ca sinh. c truyn
Phong Thn, hay Phong Kim Xun Thu (chuyn Tn Tn,
Bng Quyn), ai cng nh ngi xa nh gic thng lp
trn , by ca t v ca sinh. i phng ko qun v
ca t th ch cn c nc i bi, mt mng.
Ti sao s 5 l s thnh? Trong nm s 1, 2, 3, 4, 5 by
theo ng hnh ni trn, th lm bn bi ton cng nh sau:
5 + 1 = 6 ; 5 + 2 = 7 ; 5 + 3 = 8 ; 5 + 4 = 9
Bn kt qu 6, 7, 8, 9 l s thnh, v 9 l s thnh ln
nht (ng vin mn, hon ho). S 9 li l tng s ca ba
s dng: 1 + 3 + 5 = 9. Cho nn chn c gi l s lo
dng hay thun dng. M dng l qun t, chnh nhn
(m l tiu nhn, tin nhn). Do ngi vua c gi l

(44)
V ngu l cp, nn trai gi ci nhau, c chc lnh nn
duyn giai ngu. Giai ngu l tt i. Trc kia, danh t lut
php Vit Nam gi chng hoc v l phi ngu (spouse), tc l
mt ngi kt cp vi ngi khc (phi hp, phi kt) cho
mt i (ngu).
cu trng (chn tng, chn b), v B Huyn Thanh Quan
(Trn Bc Hnh Cung Hoi C) ngm ngi:
Chn tng sen rt ri hng ng,
Nm lp my phong sc o chu.
Trung Quc, i Tn, cha con Vng Hy Chi (321-
379) v Vng Hin Chi u l danh gia v th php,
c tn l Tho Thnh Nh Vng. Thu nh, mi
mc luyn ch, Hin Chi gnh nc y 18 chum
(2x9) ln.
(45)

Hy Lp, nh trit hc kim ton hc Pythagore (580-
497 trc Cng Nguyn) cng khm ph ra s 9 l huyn
diu, nn bo rng: Chn l s hon ho, v bnh phng
ca ba (3x3 = 9), mt tam hp ha hi trn vn, rt mc
hu.
(46)

L bt qui
Tr li vi ci l bt qui trn cung u Sut ca Lo
Qun. ng c ti ba loi bt qui. Bt qui dng
ninh, hm T Thin thuc m-en no?
Trong dn gian, trc ca nh thng c treo tm ba
bt qui tr t ma, xua yu qu. Thy bi cng c khi
xi loi bt qui ny. N gm tm qu xp t nh sau (k
theo chiu kim ng h): Cn, Cn, Khm, Chn, Khn,
oi, Ly, Tn. Bt qui ny khng phi loi dng hm
T Thin.
Theo Dch, vua Phc Hy thi thng c ngh ra s
tin thin bt qui hay tin thin c ngu. Tin thin tc

(45)
L Anh Minh, Tn Mn V Th Php, tun san Si Gn Th
By, s 421, ngy 06-3-1999, tr. 30.
(46)
Neuf est le nombre parfait en tant que carr de trois quest la
trinit de lharmonie complte.
Hoo Khu 47
l lc va c tri t, v tr mi hnh thnh. S ca
Phc Hy gm v tr tm qu nh sau: (i ngc chiu kim
ng h tc l theo chiu dng) Cn, oi, Ly, Chn;
(i xui chiu kim ng h tc l chiu m) Tn, Khm,
Cn, Khn.

Theo s tin thin bt qui, con ngi nguyn thy
cn thun lng, tm ngi tm Pht nh nhau. Phc Hy
biu tng bng qu Cn (dng) trn, qu Khn (m)
di. m dng chnh v, ha hi.
L bt qui ca Lo Qun khng c theo m-en ca
Phc Hy. Ng Tha n k rng: Nguyn l ny gm tm
cung ca cc qu Cn, Khm, Cn, Chn, Tn, Ly, Khn,
oi.
(47)

T ra l bt qui ca Lo Qun c theo hu thin bt
qui hay hu thin c ngu, l m-en ca Vn Vng.
Hu thin l lc tri t, con ngi, v tr khng cn
ng tiu chun cht lng ca thi nguyn s khi thy.
Con ngi gn qu ma, xa Tin Pht. Tm ngi tm Pht
i no i ni, hai phng tri cch bit! Theo s ca
Vn Vng, cc qu xp theo chiu m (xui chiu kim
ng h), con ngi c xu hng bin cht hn l thng
hoa.
S ny cho thy hai qu Cn (dng) v Khn (m)
nm lch mt bn, khng chnh v. Bn di l qu Khm
(nc, thy, m) v trn l qu Ly (la, ha, dng). Kinh
Dch, qu cht (qu 64) ly Ly trn hip Khm di thnh
ra qu Ha Thy V T. V t l cha xong. Kt thc
kinh Dch, lm thnh qu cht, ti sao li by ra chuyn d
dang?

Cui b Ty Du, ng Tng em kinh v Trng An,
kinh b rt xung sng Thng Thin; lc phi kinh ai d

(47)
[TDK I 1982: 165].
Hoo Khu 49
li b mt ht my trang cht,
(48)
th li vn l chuyn d
dang!
M con ngi cng l mt dang d thi. nh
lm kip ngi th cao tri hn vt th, nhng ngi cha
bng Pht Tin. Trn nc thang chn-thin-m, gi tr con
ngi mi na vi. Nu tin ha thm, con ngi s
hon thin l Hin Thnh, l Tin Pht, l Chn Nhn. Cn
nu thoi ha, ngi tuy b ngoi mang hnh hi thn xc
con ngi xinh p, sang trng, nhng bn trong th tm
hn ra nt, ngang loi cm th. ng Charles Darwin
(1809-1882) chc cng nh lc u than th: Ct kh
hon ct kh!
Php tu o Lo khi xa v Cao i ngy nay chnh l
bin hu thin bt qui tr li nguyn v tin thin bt
qui, a con ngi h hao tr li con ngi nhn bn m
cuc i tn xng l Pht, Cha, Tin, Thnh, Thn. Bin
ci hu thin ra tin thin, trong o Lo v Cao i gi l
chit Khm in Ly; tc l tch ho hai dng qu Khm
bn di s hu thin m a vo qu Ly bn trn,
a ho hai m qu Ly xung cho qu Khm, th Khm
Ly (hu thin) i li Khn Cn (tin thin), m dng tr
li chnh v.
(49)
Cao i gi y l con ng phn bn
hon nguyn. Lo Gio gi l phc k bn, phn k

(48)
[TDK X 1988: 189].
(49)
Trong tu luyn (thin) ca hnh gi o Lo v Cao i, giai
on hnh php Khm Ly tr li Khn Cn cng gi l chit
Khm in Ly hay Khm Ly giao cu
bin Khm Ly (hu thin) tr li Khn Cn (tin thin). Hnh gi
ly nht dng (ho hai, vch lin) trong thn l Khm (nc)
kt hp vi nht m (ho hai, vch t) trong tm (tim) l Ly
(la) luyn o.
chn.
(50)

L bt qui t u?
L bt qui trong Ty Du nh vy l mt n ng, ni
ln s tu luyn ca con ngi. L t u? Ti cung u
Sut chng? Khng phi th! L bt qui y nm trong
thn xc con ngi, t ch m o gia gi l n in,
l Phng Thn.
(51)
Bc hnh Ty Tm Thi Tng ca
o Lo km theo y cho thy v tr l bt qui trong thn
hnh gi luyn ni an.

Ty Tm Thi Tng [Max Kaltenmark 1965: 161]
o c Thin Tn (Lo T) cm bt qui hu thin
(tranh th k 19) [Max Kaltenmark 1965: 161]

(50)
Phn bn hon nguyn (); phc k bn, phn k
chn , .
(51)
Xem bi Trng Sao Ca ng u Non.
Hoo Khu 5l
La no t l bt qui ?
La t l bt qui, theo Ty Du K, l th la vn
la v. Vn l chi, v (v) l chi? Thut ng ny c th
hiu theo hai ngha.
Hiu cn, vn m ch kinh in; phi hc kinh, tr ch
tr lc; v (v) m ch php hnh cng ta thin, v
km mt s mn ngoi cng phu (physical exercises)
h tr nh Bt on Cm (tm bi luyn tp), Thp Nh
Cm on (mi hai bi luyn tp), v.v... Cho nn ngi
tu thin cng cn vn n v luyn, phi vn v song ton.
Trong php o dn, la vn l cch th nh nh,
dng khi n dng; la v (v) cng gi dng ha
, l cch th mnh m, lin min khng ngng
dn kh i khp ni, p dng vo lc cn nu luyn ni
dc, th d nh nu din (ch) Khm (nc, thn)
cho bc ln.
Hiu su xa hn, la vn la v m ch vic thc hnh
cng phu thin nh ca hnh gi, gi ch danh l luyn
ha hu . Thin o Lo v thin Cao i c bn gi
cng phu l thi T, Ng, Mo, Du, trong hai thi T
Ng theo Lo Gio l luyn ha hu. T s Hy Di Trn
on bo: Ha hu l cng phu gi T v gi Ng, hai
thi y luyn tp v tr th khng k m ngy.
(52)

Nu hiu la y l la trong ni thn, luyn ha
hu th hnh gi c lc vn cng nhu nhuyn, ging nh
t la riu riu, l dng la vn; hoc c lc vn cng
tch cc hn, ging nh t la cho ngn hng ln, l
dng la v (v). Ging nh b ni tr gii kho nu cm,
hnh gi cng phi ty lc m ni la cho ng cch.

(52)
T Ng cng phu th ha hu, lng thi hot th v hn tr.
i Nguyn Trng vit: Ha hu nh nu cm, lc
mi t th nc ngui, go sng, vy t phi dng la v
mnh lit cho cm mau chn. Nu la khi chm khi mau
khng u n, khi t khi ngng th cm y sng sng
khng u, v li khng ngon. Nu dng la ln (v)
nu qua th hy dng la vn nu chm. Khi cm chn tc
th tt la. Nu nh vn dng la ln nh c t phi lo s
rng tha hi nng, bc thng ln np ni v chy kht
sinh v ng. Luyn an th vn dng la vn la v cng
y nh vy. Nh khi luyn tinh mt trm ngy tiu chu thin
th nn dng la v; khi luyn kh mi thng i chu
thin th nn dng la vn. Nhng nu cm l cht liu
hu hnh cho nn thi gian t v d dng, cn tu luyn kim
n l th v hnh v cht, nu ha hu khng ph hp th
kh thnh cng. Cho nn phi cu minh s dy bo, khng
mt cht xu sai bit no c. Kinh dy luyn n khng
bao gi ni sai vy.
(53)

(53)
[i Nguyn Trng 1970: 68], mc t vn v ha hu.
Ha hu nh ch phn, s khi ha thi thy lnh, m sinh,
tt dng mnh lit chi v ha, s k tc thc. Nhc hon cp
bt iu, thi thiu thi hit, tc s ch chi phn, sinh ngnh bt
qun, v dic bt m. Nhc d dng mnh ha ch qua, tc nghi
dng vn ha hon ch, thc tc ch ha. Nh nhng dng mnh
ha, tc hu nh ci phn dt chi ngu, cp thiu tiu v kh chi
hon. Luyn an vn v ha hu chi vn dng dic nhin. Nh
bch nht tiu chu thin luyn tinh thi nghi dng v ha; thp
nguyt i chu thin luyn kh thi nghi dng vn ha. n phn
th phanh ch k hu hnh chi cht, c thi on nhi d, ni v
hnh v cht chi vt, nhc ha hu bt c k nghi, hn hu
thnh cng gi. C tt cu minh s ch im, bt dung ho pht
chi sai th, n kinh phi h ngn gi. (L Anh Minh phin m
v dch ngha)
Hoo Khu 53
Tn l gi
B nu lin tc bn mi chn ngy trong l bt qui,
nh T Thin np vo cung Tn nn an ton tnh mng.
Tn l gi. iu ny m ch hnh gi khi cng phu phi
da vo hi th. iu thn (t th thch hp khi ngi
thin), iu tc (h hp hi th mt v mt ra cho ng
cch), iu tm (gi cho tm an nh, khng b phng tn
nh nga kh lng xng), y chnh l ba cng on c
bn ca thin gia hay hnh gi.
o Lo v Cao i cho rng Tam Bo (trinity) gm c
Tinh, Kh, Thn. Kh theo ngha hp c th hiu tm l
hi th. sinh mng, kh l s sng; hi th dt i, mng
sng on la. tu thin (tnh luyn), ngi ngi thin
(hnh gi) phi tm, vo hi th lun lu nhm ct li
ci tm vin m,
(54)
gi l php ly thn dn kh
tr tp nim, gi cho tm thanh tnh.
V Kh vi ngi tu quan trng nh th,
nn cng ng ly lm l khi bc v bu
in ca mt thnh tht, thnh tnh Cao i
bt k, i din vi Thin Nhn l bn th H
Php, thy ni y ch tng trng bng mt
ch Kh ch Nho vit tho.

Ch Kh
Tm gn li, cu chuyn nu T Thin trong l bt qui
l n g?
1. T Thin l ci l tr phm phu phn bin (nh
nguyn). Lo Qun i git T Thin trong l bt qui tc
l dng cng phu thin php dit ci tm in o
(phm tm t, o tm sanh); ly hi th (iu tc) km

(54)
Xem bi Trng Sao Ca ng u Non.
li, ct li ci tm vin m a lng xng xo x.
2. T Thin nh np cung Tn bn mi chn ngy
nn khng cht, v cung Tn c gi m khng c la.
Bn mi chn ngy cha phi l trn vn quy trnh hnh
php ca thin gia (ng Tng cn phi ln li cho ti
mt trm l tm ngn dm). C gi tc l mi khi
u, dng hi th (iu tc) km tm nh ... nhng
tm vn cn c th bay nhy nu qun ch vo mt hi
th v, mt hi th ra. Khng c la tc l cha n
giai on cc k quan trng him ngho: luyn ha hu.
(55)

3. L bt qui nu kim n ca Lo Qun chnh l l
la luyn nn vng mi; thn phm phu huyt nhc qua
trui luyn thnh cng s tr nn kim thn bt hoi. Mi
con ngi u sn c trong c th mt l bt qui. ng
Tng l ngi chm la t l bt qui, mang l y
i ngc dng i th tc, tm v ci Pht, thnh Pht
thnh Tin.
Vy th tt c nhng g linh thing, mu nhim u
khng u xa. My To Ha huyn vi tng n trong
chnh mnh thn nh b ca mi con ngi. Qu thc,
truyn Ty Du c k bng li ni p p m m, nhng
lng lng tht k th nghe nh u c Ng Tha n ct
ln li tha thit rng: Con ngi i, anh chnh l mt
huyn nhim!
30-9-1991
B tc 25-5-2010

(55)
Yoga gi l lung ha x (kundalini), tng hnh con rn la.
Luyn thnh cng th thng sut hai mch Nhm, c; cn luyn
hng th... tiu, m truyn chng Kim Dung v phim chng
Hng Cng gi tn l tu ha nhp ma (la chy
ng t).
Hoo Khu 55

4. Ni Cao Chi My Ni i
T Thin sau khi nhy ra khi l bt qui ca Lo
Qun, nh mnh h thot ci s chung, mc sc vn
dng ht php thn thng ti ngh nh ph cung tri n
ni:
Thin Cung i no phen ny,
Thin binh thn tng b tay chu li.
Thng bn sai ngay Du Dch Linh Quang v Dc
Thnh Chn Qun sang phng Ty mi Pht T ti bt
yu qui. Gp Pht, T Thin hi, th Nh Lai ci, ni:
Ta l Pht A Di Thch Ca Mu Ni...
(56)

cch xng h y rt thm thy. Ti sao phi
dng n bn danh xng: Pht T, Nh Lai, A Di ,
Thch Ca?
Di v Th ch Ca
- Pht (Buddha) l ng gic ng, khng cn m
mui, sai lm na, l ng c th cu vt ngi khc, v
t cu c mnh. Nn, khi ci tri cn c cu, th
ch c Pht mi cu c. ng ngi ng vic.
- Nh Lai (Tathgatha) ngha l thng tr, bt
bin. Kinh Kim Cang chp rng Pht vn khng do u m
ti; ti cng chng i v u. Chnh v vy, ngi tu thnh
Pht m tht ra th khng c ch thnh Pht, v Pht vn
sn ni t thn con ngi. Pht khng c ngoi
ngi, khng phi t bn ngoi i ti ngi. Nh Lai l
tht tng. Ci g ni ra t Nh Lai, l chn l.

(56)
[TDK I 1982: 169].
A Di (Amitbha) l Pht qu kh so vi
Thch Ca Mu Ni (kyamuni). c Di
thuyt php trc khi Thch Ca thuyt php. Vy ti sao
ca ming chn l (Nh Lai) li ni iu tng nh l sai
chn l: l Di th Di , ch l u va l Di
va l Thch Ca?
Xin tha Di v Thch Ca l mt. Chng sanh vi
Pht l mt. Pht thnh t thin c v Pht s thnh t
trong nhn loi, t trong chng sanh mai hu l mt. y
l trit l thng tha ca o l phng ng. Mc d
ni qua tng nh hm h, ngy bin.
Tri v ngi
Cuc u l gia T Thin v Pht T cng rt th v.
Pht ni Thng tu 1.750 kip, mi kip 129.600
nm, cn con kh mi t sc sinh ln lm ngi ti sao
li dm i ngang bng Tri (T Thin)!
(57)

Trc tin, phi ni Ng Tha n c s st con s
ny. Theo Pht Gio, mt kip (kalpa) m gi l tiu kip
di 168 triu nm, trung kip 336 triu nm, i kip 1.344
triu nm!
Tr li vi vic T Thin tranh ci vi Pht T. Khi b
Pht mng v dm i lm Tri, T Thin ni tnh b:
Thng tuy tu luyn lu lm, nhng cng khng nn
ngi mi ngi y.
(58)
Li l rt phm thng! Phm
thng m khng h hy bng Tri, li rt ng o l
na ch! ng n mc c l Ngc Hong cng khng
gin.
i, ng thy gii l ngi dy ra hc tr cn gii

(57)
[TDK I 1982: 172].
(58)
[TDK I 1982: 172].
Hoo Khu 57
hn thy. Con hn cha, nh c phc. Thch Ca thnh Pht
ri u c thm gi c quyn lm Pht cho ring Thch
Ca. Thch Ca khuyn khch rng mi ngi u c kh
nng lm ng Pht nh Thch Ca.

Nhn vt tn ha
[i Tha Chn Gio
1950: 306]
Theo gio l Cao i,
mt tiu linh quang phng
pht t Thng (i
Linh Quang) tin ha t
kim thch ln tho mc,
ln th cm, ri con th s
tin ha ln lm con
ngi.
Nhng cha , ngi
li phi cn tin ha thm
hon thin l Tin l
Pht, thm ch l Tri.
Cho nn gio l Cao i
bo rng con ngi n
th gian t Tri v cn
phi rng tu hc khng
ngng s tin ha ln
lm Tri:
Tu hnh l hc lm Tri,
Phi u kip kip lm ngi th gian.
(59)

V vy, hiu theo l l trn, c th bo ming ni rng
khi T Thin i o chnh, lm le son ngi Ngc
Hong, th Ngc Hong li vn yu thng T Thin hn
ai ht.
Bn tay trm vn dm

(59)
[TGST 1970-1971: 134].
Cuc t th gia T Thin v Pht T l cuc t th
khng cn sc. Pht T thch thc: Ta nh cuc vi nh
ngi, nu nh ngi c ti nhy mt cn u vn ra khi
c lng bn tay phi ca ta, th nh ngi thng.
(60)

T Thin l tr, d c thng minh sng sut n u
chng na th cng vn cn trong chng ngi ca th
gian tr, trong hn ch ca phm phu tr. l l do ca
nghch l Ty Du: ch cn mt cn u vn l c th vt
qua mi vn tm ngn dm d dng, th m T Thin d
c gng n u vn c phi qun quanh trong lng bn
tay Pht T!
Pht l Php Vng (Dharma Lord, Vua Php)
nn bn tay ca Pht nm trn vn php. Cn u vn l
ci tr phm. T Thin l mt php trong vn php th lm
sao lt ra khi bn tay ca Pht! Xt v l, T Thin cha
u th thua ri, no phi i n lc so ti.
Ng hnh nm ngn
Khi bit mnh thua, toan x v nh cuc, T Thin
vi vng tung ngi nhy vt i, nhng b ngay Pht T
lt bn tay tm cht ly, mang ngay ra ngoi ca Ty
thin, bin nm ngn tay thnh nm qu ni: Kim, Mc,
Thy, Ha, Th, gi l ni Ng Hnh, nh nhng cht
i Thnh xung di..
(61)

Bn tay vn c nm ngn di ngn khng u. Theo
thut on s mnh qua bn tay, ngi ta cho rng trong
bn tay c c ng hnh: ngn ci l Kim; ngn tr,
Mc; ngn t, Thy; ngn v danh, Ha;
(62)
ngn gia,

(60)
[TDK I 1982: 173].
(61)
[TDK I 1982: 175].
(62)
Khi ci v ly chng, ngi ta eo nhn vng ngn v danh
(ngn p t), phi chng ng mun ly la (ha) th tui
Hoo Khu 59
Th.
Mn hnh tng bn tay nm ngn tng ng vi ng
hnh t chuyn sang hnh tng ngn ni Ng Hnh
nht T Thin, qu l c mt ti tnh ca Ng Tha n!
Ni Ng Hnh l chi? T Thin l chi?
Theo Pht Gio, thn con ngi vn do nm yu t cu
to thnh, gi l ng i, gm c t, nc, gi, la, v h
khng. Mi ngi u c ng cn (mt, tai, mi, li,
thn). Mi cn u c mt thch ring, do con ngi
c ng tnh: mt thch xem ci p, hp dn, khu gi; tai
thch nghe ci m du, du dng, thch nghe nnh hn l
li ni phi; mi thch ht mi thm ngon; li thch nm
thch n nhng g hp khu v; thn li thch s hng th
sung sng an nhn, v.v... Do c ng cn m con ngi c
nm th ham mun (ng dc); nhng th c cht
tm linh, tinh thn con ngi, rt kh g ra. Do , con
ngi d xui theo ci xu ci c m kh vn ln ci p
ci thin.
Theo Nho Gio v Lo Gio, con ngi do s phi hp
ca m dng, ca nm yu t Kim, Mc, Thy, Ha, Th
(ng hnh) to nn. Thin L Vn trong sch L K miu
t thnh phn c cu con ngi nh sau: Nhn gi, k
thin a chi c, m dng chi giao, qu thn chi hi,
ng hnh chi t kh d.
(63)
(Ngi l ci c ca tri t,
ni gp g ca m dng, ni t hi ca thn minh, l tinh
hoa tt p ca ng hnh hip li.) V vy, c mi lin h
gia thn xc (ng tng) v ng hnh, ng c, ng gii
nh sau:

vng, coi hn nhn c bn c cng nm thng hay khng?
(63)
, , , ,
.
Ng tng
(thn xc)
Gan, Mt
(can, m)
Phi (ph) Tim (tm)
Thn,
Bng quang
(bng i)
L lch,
D dy (t v,
bao t)
Ng hnh Mc Kim Ha Thy Th
Ng c Nhn Ngha L Tr Tn
Ng gii St sanh Du o T dm Tu nhc Vng ng
ng y xy dng l thuyt cng cn c trn ng hnh
m dng. Thut luyn ni an (thin) ca Lo Gio v
Cao i cng vn dng s tng quan m dng, ng
hnh vi thn xc.
Ni Ng Hnh l bn tay ha ra, bn tay l mt phn
ca thn xc, vy ni Ng Hnh chnh l cch m ch thn
xc con ngi. T Thin vn d thn thng m chu b nht
trong ni Ng Hnh Ng Tha n mun ni xa ni gn
rng khi cn mang xc phm nng n trng trc th cha
th khai phng cho phn thn diu linh thing trong t
thn ni th con ngi hin l. Do , T Thin t ci
ngi bay i bay v ci Pht nh i ch, nhng khng th
cng ng Tng bay v mt lo ti cha Li m cho
tin, v ng Tng c phi lo o i qua mun dm
hng trn.
Mun t c thn thng, t do khai phng, mun
c ngang bng Tri (T Thin), bt buc phi ci b
xong xc phm. Cho nn trc khi vo n Linh Sn, ti
bn Lng Vn, lc bc chn xung thuyn bt nh,
ng Tng phi b xc tri sng, cn ci ngi ng
trn vi Tip Dn Pht T l mt ng Tng khc,
mt bc chn nhn siu thot.
(64)

L ba su ch

(64)
[TDK X 1988: 162].
Hoo Khu 6l
Li ni v vic gii cu T Thin thot ra khi ni Ng
Hnh.
(65)
Ng Tha n ct mun rng ch c Tam
Tng (ng Tng) mi cu c T Thin, ch c Tam
Tng mi gip ni T Thin ht tung c ni Ng Hnh.
Ti sao li l v ch l Tam Tng? M Tam Tng c ngha
g?
ng Tng th danh l Trn Huyn Trang, php hiu
l Tam Tng. Ngi sng i nh ng nn trong kinh
sch cn ghi phng danh y l ng Tam Tng
Php S Trn Huyn Trang. Php hiu l Tam Tng ,
c ngha ngi thng sut tt c ba kho bu ca nh Pht
(tam tng: tripitaka). Con ngi mun gii thot lun hi
sanh t, phi nng nh vo ba kho bo vt ny, gm c:
- Kinh tng (sutra pitaka) l cc kinh, tc l gio
l ca c Pht.
- Lun tng (abhidharma pitaka) l cc li bnh
lun ging gii kinh Pht.
(66)

- Lut tng (vinaya pitaka) l gii lut, k lut
nh Pht, phng tin gip con ngi km ch thi h tt
xu tu sa thn tm cho nn thnh thin.
Trong vic nht T Thin di ni Ng Hnh cng nh
cu T Thin ra khi ni Ng Hnh u lin quan ti mt
l ba. Lc u, khi nghe C Sot Linh Quan i tun tra
bo co li rng T Thin th u ra khi ni, cho
T Thin khi cc ca lm ni Ng Hnh, Pht T bn
rt trong tay o ra mt t giy, trn c su ch vng m
Ma Ni Bt M Hng, a cho A Nan dn mang i dn trn

(65)
[TDK II 1982: 72-73].
(66)
Cng ging nh Nho Gio, c s phn bit gia kinh v
truyn, truyn l phn din gii li kinh .
nh ni.
(67)

Ti sao phi chn nh ni m dn? L ra phi dn ch
no kn gi ma sng tuyt ch? Phi chng v l ba
ny khng c th dn c ch no khc hn l ngoi nh
ni?
Su ch vng trn l ba Pht T cng gi l lc t
chn ngn, l thn ch, l la ni (dharani); cng chnh l
su vn (syllables) Om Mani Padme Hum, xut pht t Lt
Ma Gio ca Ty Tng. Ngi ta tin tng rng mi mt
m trong su m ny khi pht ra ng cch u c mt
huyn nng siu phm, cu gip con ngi khi sa vo
ng lun hi lm cm th, thot kip sc sanh.
(68)

Phn tch tng m li c thm nhiu ngha khc nhau,
chng hn:
- Om hay Aum, c ngha nh cung knh tun phc, v
theo ngha ny n c hiu tng ng nh ch Amen
ca o Thin Cha. Om l ci tn b nhim gi
Thng Ba Ngi trong o B La Mn.
(69)
i vi
nhiu tu s Pht Gio, c bit l Mt Tng, Om c
dng nh thn ch, v l mt ti hay i tng khi
tham thin qun tng.
(70)

(67)
[TDK I 1982: 180].
(68)
(...) Om Mani Padme Hum, which is a formula of Lamaistic
branch, (...); each of the six syllables having its own mystic
power of salvation from the lower paths of transmigration, etc.
[Soothill 1962: 344].
(69)
Thng Ba Ngi (Trimurti) theo gio l B La Mn gm c
Brahma (ng sng to), Vishnu (ng bo tn), Shiva (ng
hy dit). Theo Cao i, B La Mn (n Gio) l Pht Gio
thi Nht K Ph . Do , Di Lc Chn Kinh trong Cao i
xng ng sng to l Brahma Pht, v ng hy dit l Shiva
Pht.
(70)
Om; Aum: a word of solemn affirmation and respectful assent
Hoo Khu 63
- Mani cng gi Ma Ni bo chu, ngc qu Mani, tng
trng cho s thnh thin, thun khit, do Mani cn
dng tng trng cho Pht Thch Ca v gio l ca
Pht.
(71)

Theo Mt Tng, su ch thn b ny cn m ch mt ci
huyt hay khiu nm ngay trong nh u con ngi.
Cho nn mi phi dn ba trn nh ni. Su ch ny cn
mang ngha: i ngc chu vin gic nm ti lin hoa
cung. o Lo v Cao i gi l N Hon Cung, Cn
Ln nh. Trong o c Kinh, tn n l Cc Thn. Sch
u Hc Qunh Lm gi ci u l Cao i.
(72)

Thnh gio Cao i cng dy Cao i l nh u. Ngy

(...) and in this sense compared with Amen. It is the mystic name
for the Hindu triad (...). It was adopted by Buddhists, especially
by the Tantric school, as a mystic spell, and as an object of
meditation. [Soothill 1962: 343].
(71)
Mani: a jewel, a crystal, a pearl, symbol of purity, therefore
of Buddha and of his doctrine. [Soothill 1962: 191].
(72)
u Hc Qunh Lm do Trnh ng Ct i Minh (1308-
1644) son, ri Tru Thnh Mch i Thanh (1644-1911)
vit thm phn tng b. Qunh l loi ngc qu, mu .
Qunh Lm l tn khu vn trong ph Khai Phong i
Tng (Trung Quc), ni vua Tng m tic tht i cc tin
s mi thi u. Nhan sch ny ng l dy ch Nho cho
tr con (u hc) sau ny cc tr s thi u tin s (c
d tic vn Qunh Lm). Qung ch Th Cc (Thng
Hi 1912) pht hnh u Hc Qunh Lm (kh sch
khong 15x26cm, bn in ca nh sch Thin Bo), gm
bn quyn. Quyn hai c mi hai chng. Chng Thn
Th (trang 21) c cu: Cao i vit u (i
cao gi l u). Li ch ging thm cho cu y l: [Pht
kinh] u vi cao i [ ] (Theo kinh Pht th
u l i cao).
28-8 Bnh T (13-10-1936), c Ngc Hong Thng
dy:
Ch Cao i l chi?
L Cn Ln nh hay N Hun, thuc v thng gii.
(73)

Ti Bc Nh Tnh ng (Long Hi), ngy 18-3 Nhm
T (01-5-1972), c ng Phng Lo T dy:
Th hi Cao i chn nao?
Ngi tu tr li, tr v u?
Phi chng tm n Cao i thng,
i thng v vi ti nh u.
Tm li, l ba su ch m Ma Ni Bt M Hng dn
trn nh ni Ng Hnh l n d ca cc hnh gi tham
thin, m ch rng trong u no con ngi c tim tng
mt huyn nng linh diu, nh m con ngi c th
tin ha ln lm Pht lm Tri.
n st ung ng
Tr li vi chuyn nht T Thin di ni Ng Hnh.
Ty Du chp mt on rt oi om v cc c. Truyn k
rng trc khi Nh Lai tr v cha Li m, th... Lc y,
Ngi li pht tm t bi, nim thn ch, gi c Th a,
Thn K, cng Ng Phng Yt dn canh gi ni Ng
Hnh, thy khi no i Thnh i th cho n vin st, kht
th cho ung nc r ng...
(74)

St hn v nc r ng th n lm sao ung lm sao
cho ni! Nui kh m ti sao khng dn em tri cy? Ti
sao Nh Lai ch nh mt thc n loi c sn qui l
nh th?! vy, lc m u chuyn n st ung ng

(73)
[i Tha Chn Gio 1950: 322].
(74)
[TDK I 1982: 180].
Hoo Khu 65
ny, th truyn chp r rng rng Nh Lai ni nh vy, v
do Ngi pht tm t bi. T bi thy m n!
Nh Lai l chn l. Ci g do Nh Lai ni ra u ng
ngha vi chn l. Vy, dn cho n vin st ung nc r
ng nht nh phi l li tht, l tht, vic tht, v ng l
pht sinh do lng t bi tht s.
o Lo c thut luyn an, trng sinh bt t, tc
l b xc phm lm Tin. Cu chuyn n st ung ng
ha ra ch l mt n d, nhm ni xa ni gn n vic tu
luyn m thi. Pht t bi mun cu ngi sng, nn dn
d phi bit tham thin luyn o (Cao i gi l cng
phu).
Qua Ty Du, Pht v Lo u rt hu. Ng Tha n
kho lo vn dng c hai ngun gio l y ni v con
ng gian kh m hnh gi bt buc phi vt qua tm
thy Ngi Yu l tng ca mnh, l Cha, l Pht, l
Thng . Mun nhn c chn dung Ngi Yu, nh
phi vt ni.
Yu nhau my ni cng tro,
My sng cng li, my o cng qua.
C iu, trong ci ngi ta,
Con ng leo ni vn l gai chng.
Cho nn lm khch anh hng,
Ngm ngi ng ni chnh lng th than.
Than rng :
Ni cao chi my ni i,
Che khut mt tri, chng thy Ngi Yu!
14-10-1991
B tc 26-5-2010
5. Vn Nm Ch Qu Chn
Trn con ng sang phng Ty thnh kinh, nm thy
tr ng Tng khng thiu nhng c hi tip xc vi cc
o s Lo Gio, v chuyn h n ni Vn Th, gh vo
t tc qun Ng Trang l mt trng hp.
(75)

Cha (hay t) l ni nng thn ca tng ni. Qun (hay
o qun) l ch nu mnh ca o s. Qun Ng Trang do
quyn cai qun ca Trn Nguyn i Tin. ng ch ny
cn c tn l D Th ng Qun.
Mt hm trc mt hc tr, Trn Nguyn i Tin dn
d: Sp ti, c mt c nhn ca ta i qua y, hai con
phi tip n nng hu, mang hai qu nhn sm ra mi
ngi xi, t cht tnh c cu. (...) Nm trm nm trc,
ta vi ngi y c quen bit nhau (...). Ngi tng t tay
mi tr ta, knh trng ta. T y ta coi nh bn c.
(76)

Khi mn ming i Tin nhn nhn ng Tng l
c nhn, l bn c, Ng Tha n t nh by t
quan im Tin Pht hu, Thch Lo khng hai.
Thy tr ng Tng n ni Vn Th v tm tr trong
qun Ng Trang nhm lc Trn Nguyn i Tin i vng,
v phi d bui thuyt php quan trng do Nguyn Thy
Thin Tn triu tp. Hai Thanh Phong, Minh Nguyt
nh vng li dn d ca s ph, n tip ng Tng
chu o. ng Tng c mi thng thc hai tri nhn

(75)
[TDK III 1988: 71-139].
(76)
[TDK III 1988: 76].
Hoo Khu 67
sm, trng hao hao dng ngi.
Vn tu hnh, trng trai gii st (n chay trng, khng
git hi sinh mng), nhn thy hai tri sm, ng Tng
hong va, cho nn run ry s hi, li xa ba thc, ni:
L qu! L qu! Nm nay c ma, m sao ni y tht
bt n ni phi n c tht ngi? a tr ny cha y
ba ngy m mang cho ti gii kht ?
(77)

Ni p cch my, gii thch cch chi cng khng mi
c ng Tng, hai t ca Trn Nguyn i Tin v
phng ring bn bo nhau thay mt ng Tng chia i
mi ngi mt qu xi tt.
Ri ro, Bt Gii ang kht vch nghe lm chuyn hai
tiu ng bn bc, bit c y l ca qu c mt khng
hai, lp tc xi T Thin ln n trm nhn sm chia nhau
n cho bit mi m. n khi vic n trm b, T Thin
gin, ph nt cy nhn sm, nh cho bt gc cht kh.
Sau phi cu vin Quan m ti cu cho cy nhn sm
sng li.
Chuyn dn t Hi th Hai Mi Bn, sang cui Hi
th Hai Mi Su mi dt. Coi nh trn ba hi. Di
dng v v l n kh hiu! V l, v l trn i lm g c
cy nhn sm no to nh th, linh diu n th!
Nhng i u v l khi t cy nhn sm
Ng Tha n miu t hnh dng cy nhn sm qun
Ng Trang nh sau: Mt thn cy c th cc to, cnh
xanh thm ngt, l bic um tm, l trng ta ta l chui,
dng ng cao hn nghn thc, gc to n by tm m.
Hnh Gi ta vo gc cy nhn ln, thy cnh pha nam
lp l mt qu sm rt ging a tr, cung qu dnh vo

(77)
[TDK III 1988: 82].
ngn cy, chn tay ung a, u mt gt g, gi thi qua
k l nh ting tr ku.
(78)

Tri nhn sm c sn ca qun Ng Trang cn c tn
l nhn sm qu hay tho hon n. Theo Ng Tha n
th: Ging cy ny ba nghn nm mi n hoa, ba nghn
nm mi kt qu, li ba nghn nm na mi chn. Tnh ra
phi mt vn nm mi c n. V trong mt vn nm y
ch kt c ba mi qu. Hnh dng qu ny ta nh tr
mi sinh cha y ba ngy, t chi hon ton, ng quan
c.
(79)

Ngi hc thuc, nghin cu nhn sm u bit rng
khng c cy nhn sm no to nh i th, khng c l
nhn sm no ging nh l chui, v r nht l khng c
tri nhn sm no mc ong a trn cnh ch hi, m ch
c c (hay r) nhn sm nm di t phi o ln mi ly
c.
L thng l nhn sm mc vng, cung di, l kp
gm nhiu l cht mc thnh hnh chn vt; c hay r nhn
sm khng h ging nh truyn Ty Du miu t. Cy nhn
sm t nm th ba tr i l m hoa kt tri c ri.
Qu mng v dt, to bng ht u xanh, khi chn th ...
Cn c hay r nhn sm th sau su nm trng cy l c
th o ln dng.
Ngi Vit Nam gi nhn sm l c sm v chnh l r
sm (radix ginseng) mi c dng hao hao nh hnh ngi.
Thc ra, khi mi o ln th c sm nhn cha ging dng
ngi cho lm, phi qua mt qu trnh ch bin rt cng
phu nh sau:

(78)
[TDK III 1988: 86].
(79)
[TDK III 1988: 75].
Hoo Khu 69

Nhn sm: hoa, l, c [ Tt Li 1981: 800]
- Ly c: Cy sm ti thiu trng c su nm th
c th o ly c. o c khong cui ma thu (trung tun
thng Chn) hay u ma ng (thng tun thng Mi).
Lc o c phi rng gi khi lm t cc r ln, nh.
Cn phi gi nguyn m ca c, do khng c
hong gi hay phi nng.
- Ra c: Dng bn chi nh c ra tng c cho sch
t. Lc ra phi ngm c trong nc.
- Hp v sy c: C ra sch cho vo ni hp chng
mt ting ri, nhit 80
o
-90
o
. Sau sy kh khong
su, by gi (nu nhit 50
o
-60
o
).
- Sa v phi c: C sy kh ri, dng tay bt cc r
nh dng vo vic khc. R ny gi l tu sm (tc sm
ru hay ru sm). Dng tay sa nn li v tr cc r ln, to
dng dp nh mt ngi c hai tay hai chn (nn gi l
nhn sm). Ty theo c sm nh ln m em phi cho kh
bo qun c lu. Thi gian phi t mt tun n na
thng l xong quy trnh ch bin.
(80)

Trong qu trnh thc hin su cng on (o, ra, hp,
sy, sa, phi), c sm phi tip xc y vi c ng
hnh: c nm trong t (Th), ra v ngm trong nc
(Thy), hp trong ni kim loi (Kim), sy bng la (Ha),
phi nng th by trong nia, hay mt (Mc). Nh vy, nh
c c ng hnh m nhn sm mi tr thnh mt th c
qu trn gian.
Ngc li, qu nhn sm mc t cy bu ni Vn
Th, vn c t khi cn hn n mi chia, tri t cn
m mt cha phn,
(81)
v l thay, th qu sm ny li rt
k ng hnh, ngha l phi chu cnh ng hnh tng khc.
Truyn Ty Du ni r ch ng hnh tng khc nh sau:
Qu ny gp Kim th rng, gp Mc th kh, gp Thy
th ha, gp Ha th ho, gp Th th nhp. Hi qu phi
dng kim kh mi rng c, rng ri phi ng trong
mt ci khay lt vi, nu khng chm vo g l kh
ngay, n vo cng v ch khng th ko di tui th c.
Mun n phi ng vo gm, chiu vi nc trong.
Qu ny gp Ha l ho, v dng, gp Th l chui vo
t.
(82)

c tng tng ca ngi thut chuyn Ty Du nh
vy l v ch! M no ht! Trc khi xem li s huyn
diu ca qu sm qun Ng Trang cng nn bit qua v
dc tnh ca nhn sm, hiu phn no v sao tc gi
Ty Du li mn c sm m ba ra chuyn qu sm.
ng y coi c bn th thuc i b, theo th t t hng
nht ti hng t l sm, nhung, qu, ph.

(80)
[ Tt Li 1981: 799].
(81)
[TDK III 1988: 75].
(82)
[TDK III 1988: 88].
Hoo Khu 7l
- Ph tc l ph t (tn khoa hc: aconitum napellus).
- Qu (cinnamomum, ting Anh l cinnamon).
- Nhung tc l lc nhung hay m nhung, l sng ca
con hu (con lc).
- Sm (tn khoa hc l panax gingeng).
Ginseng l tn phin m hai ch nhn (gin) sm (seng).
Cn panax xut pht t gc ting Hy Lp l panakes,
tng ng vi ch panacea trong ting Anh, ngha
ca n l tr bnh, tr b chng (all-healing, cure-all).
Xt v t nguyn cng r gii thy thuc coi
nhn sm l linh dc thn diu cho con ngi. Sch
thuc c tng cho rng nhn sm b ng tng (tim, gan,
bao t, phi, thn), gip nh mnh, tng tui th, tr bnh
ng rut. Theo Tt Li, cc cuc th nghim Nga,
Nht, Trung Quc vo gia th k Hai Mi cng cho
thy nhn sm lm gim mt mi, hng phn, tng h hp,
tng sc khng ca c th, gim lng ng trong c
th, v tng cng kh nng tnh dc!
Tuy nhin, cho d nhn sm thc s c l panax n
u th cng cha ai dm bo ming nh Ng Tha n khi
miu t dc tnh ca qu nhn sm ni Vn Th, qun
Ng Trang, qu quyt rng: Ai c duyn c ngi qu
ny mt ln, th sng lu ba trm su mi (360) tui; n
mt qu, sng mi bn vn by nghn (47.000) nm.
(83)

Vn d nhn sm trong dn gian l huyn thoi cho
nn Ng Tha n tha gi b sm, bng cch khuch
i nn cu chuyn hoang ng, bin c thnh tri, bin
r thnh qu, tc l em ci di t m t ln ngn cy.
Ni cch khc, y l nghch chuyn, nghch hnh. Hiu
nh vy, l bt u nm c chic cha kha gii m

(83)
[TDK III 1988: 75].
cu chuyn h cu ny.
Nhng si ch mng manh
H Ng to nn nhng tnh tit nho nh h tr cho
ch chnh ca cu chuyn. l nhng si ch mng
manh nhng s gip ngi c Ty Du ln phng ra manh
mi ca tri nhn sm.
Thot u, mi vo chuyn lin gii thiu tn ni l
Vn Th. M vn th ng ngha vi trung sinh bt t.
Li ni qu nhn sm cn c tn l tho hon n.
(84)

n (an) gi nh n ngha luyn n, nu thuc (thin)
ca o Lo. vy, mun ngm mch nh ngi c
Ty Du hy hiu cu chuyn ny qua lng knh o Lo
cho nn va vo chuyn l nhc ngay n i Tin,
o qun.
Ni rng qu nhn sm ba nghn nm mi n hoa, ba
nghn nm mi kt qu, ba nghn nm mi chn, tc l ni
n chn nghn nm. S chn m ch cu chuyn cng
thnh hay cu chuyn n thnh trong phng php tu
luyn ca o Lo.
(85)

Ni rng nhn sm c hnh a tr mi sinh cha y
ba ngy
(86)
l ng nhc n anh nhi, xch t (new-born
child).
Anh nhi cng l thnh thai (holy embryo). Nhn sm
trong cu chuyn ny tng trng cho tinh trng ca
ngi. Sng theo np i trn tc, nam n phi hp th
tinh cha huyt m s to nn phm thai (human embryo),
sn sinh con nt. l con ng m tinh i xung ni

(84)
[TDK III 1988: 75].
(85)
(86)
[TDK III 1988: 75].
Hoo Khu 73
di tng ng, bo tn ging ni. i xung nh vy th
cy nhn sm cho c di t.
Ngi o Cao i, nht l cc hnh gi Chiu Minh
hc i Tha Chn Gio u hiu r l ny. c Ch Tn
dy:
Trong Ty Du, T Thin hi tri nhn sm, khng bit
cch mc quo. Rung ry cho tri nhn sm y rt xung
t, chun lt ht, khng cn tri no, l ti khng bit
cch hi. Nhn sm y n ng sng n my ngn nm,
thit l n dc trng sanh bt t. Tri nhn sm y
hnh th ging ht ngi ta. Tri nhn sm l chi? L
ngun tinh ca con ngi. Bit cch hi n th cn, khng
bit cch hi n th mt ( cho tinh tu lu ra ngoi th
tri nhn sm chun lt vy).
(87)

Sng theo i tu hnh thin nh ca Lo, Pht v Cao
i th khi u phi tp gi thn thanh tnh bng cch
trng trai, n thun rau qu (nn qu nhn sm c tn th
hai l tho hon n, tho l cy c); k , tin ln mt
nc cao hn l tuyt dc, trnh giao hp, gi gn tinh huyt
c nguyn liu m t la bc l bt qui.
(88)
Cng
phi dt ht nhng lo ngh, nhng vic lm no khin cho
hao thn tn kh.
Theo o Lo v Cao i, Tinh, Kh, Thn l ba mn
bu (Tam Bu) ca hnh gi tu thin. Lo Gio v Cao
i coi vic gi gn Tinh, Kh, Thn l quan trng nn
lun dy hnh gi phi bo Tinh, dng Kh, tn Thn.
cao Tam Bu hn na th ni n Nguyn Tinh, Nguyn
Kh, Nguyn Thn. Vy, u phi khi khi m Ng Tha
n bn t tn cho ch nhn qun Ng Trang l Trn

(87)
[i Tha Chn Gio 1950: 346].
(88)
Tc l tham thin luyn o (cng phu), xem bi Ngn Gi
Trong L.
Nguyn i Tin . Trn hiu l gn gi, bo v;
cn Nguyn li gi nh n Nguyn Tinh, Nguyn Kh,
Nguyn Thn.
Tu theo o Lo (cng nh Cao i) cn gi Nguyn
Tinh tham thin tnh luyn, to thnh thnh thai,
(89)

trng sinh bt t. l i ngc li thi tc i thng,
l nghch chuyn cng phu, cho nn Ty Du mi bo
cy nhn sm mc tri ln ngn.

Anh Nhi Hin Hnh [Max Kaltenmark 1965: 175]
o s tham thin, to c thnh thai bng.

(89)
Xem hnh Anh Nhi Hin Hnh .
Hoo Khu 75
Ni nhn sm k ng hnh th phi hiu l ng hnh
hu thin, m ch thn xc con ngi.
(90)
S chung ng
xc tht trong vng tnh dc s ch to ra phm thai ch
khng bin tinh ra thnh thai. Ngc li, nh tuyt dc,
trng trai m c th, thn xc c tinh khit, thanh tnh;
l iu kin ti yu luyn o cho thnh cng. Cho
nn Ng Tha n mi t tn qun l Ng Trang. Trang
l trang nghim. Ng l s nm, lin quan ti thn ngi.
Ng Trang ngha l tt c ng quan (mt, tai, mi, ming,
thn th), ng tng (tim, gan, t, phi, thn) u trong sch.
Ni theo Pht, ng cn (mt, tai, mi, li, thn, ), ng
un (sc, th, tng, hnh, thc) u khng cn lm ngi
tu hnh in o ni tm; ngi tu dt b xong dc vng,
m luyn, sn gin, v.v... th khi y thn xc ng hnh
(Pht gi l ng i) bin i nn ci thanh tnh, trang
nghim, l Ng Trang qun. Ch vi nhng iu kin nh
vy mi tc thnh ni qu nhn sm. Qu cng l kt qu.
Con ng tu luyn c o ng nhin rt kh. V
bt buc phi i ngc dng th tc. Cho nn Ty Du bo
rng ng mi ngn nm mi c n c qu nhn
sm.
(91)
Cn khi hi c qu nhn sm ri th c
o, thnh Tin thnh Pht, trng sinh bt t, khng cn
phi chu cnh lun hi sinh t na. Th nn, kt thc
chuyn nhn sm qun Ng Trang, ni Vn Th, Ng
Tha n nhn nh rng:
C duyn n tho hon n,
Sng lu ma qu tai ng lo g.
(92)

Ngi c c nhn sm, y l ngi c o. c
nhng m vn khng c ch c. V c ai cho ai u m

(90)
Xem bi Ni Cao Chi My Ni i.
(91)
[TDK III 1988: 75].
(92)
[TDK III 1988: 139].
ni c ni c! Cn Tin ct Pht (chng t) vn t
c, t hu, hng hu mi con ngi, u phi t bn
ngoi em vo trong thn m c. V th Ng Tha n mi
bo rng cy nhn sm hin hu t lc v tr cn hn
mang, khi cha to thin lp a,
(93)
tc l tin thin.
Theo Pht, ngi c o cha vi vo nit bn m cn
chung sng vi phm phu ci tc cu i, ty duyn
ha . Pht gi l b tt (bodhisattva). Theo o
c Kinh, l bc thnh nhn, bit ha k quang, ng
k trn,
(94)
tc l d gic ng, nhng vn em ci sng
(quang) ca mnh ha cng ci sng phm tc ca i, tuy
thn thot ra vng trn cu m vn khng n ring mnh
ri b trn gian. Trit l sng o ny c Pht, Lo v Cao
i xa nay u cng ch xng.
Hiu Pht v Lo cho n k tc chn t, cho nn Ng
Tha n mi dm trn ln c chuyn Pht ln chuyn
Tin thnh mt b Ty Du. H Ng li kn o ni ti ci
ch trng ngi c o tuy thot tc m khng la tc
ca Lo, Pht, bng cch bo rng ch nhn cy nhn sm
qun Ng Trang ni ni Vn Th cn c tn l D Th
ng Qun ,
(95)
tm hiu l bc cng sng
chung ln ln vi th nhn ci tc.
Bng hnh tng ngn ng Vn Th, Ng Trang, Trn
Nguyn, D Th ng Qun, tho hon an; bng tng
s chn ngn nm m hoa kt qu v tri chn; bng biu
tng nhn sm ging tr con mi , tt c nhng iu
y, qua c tng tng phong ph, ti ngh h cu tuyt
k ca Ng Tha n, tc gi em ci chuyn luyn an
nu thuc, tham thin tnh luyn n nu sau cu chuyn

(93)
[TDK III 1988: 75].
(94)
, .
(95)
[TDK III 1988: 75].
Hoo Khu 77
tng chng ch m gii tr mua vui. Trong ci gi
tng li hm tng ci phi gi tng. Sau lp h cu l
chn l gii thot bng tu chng ca Pht v Lo. t
n s chng c y, con ng nhiu kh chi xit! Ai u
dm ly thi gian m t cuc cho s vin thnh. i, mt
vn nm mi ch n c qu chn! Con ng ngc
chiu, con ng phn bn hon nguyn, l con ng ca
ng Tng i v vnh cu thng hng, m Ng Tha
n v von l vin cnh hi tri.
06-11-1991
B tc 27-5-2010

6. Bn Bin Khng Yn Cn La Tr
Gi u m c khi thua con nt. Trong nhng ci tr
tru ca Ty Du, vn khng loi tr iu y. Mo u cu
chuyn nghch l ny, Ng Tha n lin dng ngay hai
ch tr th ni n Hng Hi Nhi.
(96)
Nhng a tr
ny qu tht chng phi tay va, thng b lm Lo
Tn iu ng, chng th tr ni!
Ngn l a tr tru
Chuyn nh nhau vi Hng Hi Nhi phi ko di t
Hi th Bn Mi qua n hai hi Bn Mi Mt v Bn
Mi Hai mi xong. Hng Hi Nhi qu rt ng s. B
ngoi, y c miu t l mt a tr nh, mnh khng o
gip, ch mc c chic qun gm thu tht ngang lng, i
chn khng.
(97)

Lai lch Hng Hi Nhi k ra cng kh r rng. N l
con trai Ngu Ma Vng. M La St N nui nng n. N
tu ba trm nm Ha Dim Sn. (...) Tn lc b ca n
l Hng Hi Nhi, hiu l Thnh Anh i Vng.
(98)
Y
li cn c quan h ch chu vi T Thin v l xa kia cha
Hng Hi Nhi l Ngu Ma Vng v nm yu qui khc
c kt ngha anh em vi T Thin; h Ngu lm anh c, T
Thin ng hng th by, tc l em t.
(99)

(96)
Tr th bn ct lng thin ri... [TDK IV 1988: 224].
(97)
[TDK V 1988: 7].
(98)
[TDK IV 1988: 224].
(99)
[TDK V 1988: 9].
Hoo Khu 79
Hng Hi Nhi li s trng v chi la; ngh
chuyn dng ca a nh ny cn c thm nm chic xe
nh. Cch y ni la cng l i. Thot tin y cho by xe
theo phng v ng hnh: bn ngoi l bn chic ng vi
Kim, Mc, Thy, Ha; trung ng t mt xe ng vi
Th. Th ri yu tinh ng trn c xe nh chnh gia,
mt tay vung cy gio la nhn, mt tay nm thnh nm
m, t m hai qu vo mi mnh. Sau y li c
thn ch, phun t trong ming ra mt vt la: t hai l
mi, khi en nng nc cng tun ra. Ri mt hn c chp
chp, la li bng ln. La chy ngn ngt trm c
nm chic xe nh.
(100)

La ca thng b cng khc thin h! C bi th t la
y nh sau:
Ngt ngt ngn ngn la bc ln,
Bng bng cun cun khp trm min.
(...) La tri la t u khng phi,
y la tam mui ca ma vng.
Nm c xe kia hp ng hnh,
Ng hnh sinh ha la kia thnh.
Can Mc pht sinh tm Ha vng,
Tm Ha khin cho t Th bnh.
T Th sinh Kim, Kim sinh Thy,
Thy sinh ra Mc tht ti tnh.
Sinh sinh ha ha u do Ha,
Chy khp khng gian vn vt vinh.
(101)

Chnh v la y d thng, nn T Thin d mi c
bn anh em Long Vng khp bn bin ng ty nam
bc n lm ma tr gip, cng chng n thua g! Truyn

(100)
[TDK V 1988: 7, 11].
(101)
[TDK V 1988: 11-12].
k: Ma sm sp trt xung, nhng khng dp tt ni
ngn la ca yu qui. (...) M tri li, khc no la
thm du, cng ma, la cng bc to.
(102)
Cui cng ch
c Quan m B Tt mang bnh tnh thy n mi tr c
Hng Hi Nhi, thu phc y lm Thin Ti ng T.
(103)

Hng Hi Nhi [Ng Tha n 1988]
Ai ngi t l a?
Khi thy ngn la ca Hng Hi Nhi l tr tru th
chnh nhng tnh tit y tr tru y li gi ra cho ngi
c hng lot nhiu cu hi lin quan. Thc vy:
Ti sao tu ba trm nm nhng vn l a con nt? Ti
sao trt lm thn yu tinh m cn xng Thnh Anh? Ti
sao yu y tn l Hng Hi Nhi? V ti sao yu tinh li c
quan h ch chu vi T Thin?
La ca Hng Hi Nhi l th g m nc ma bn bin
ca bn Long Vng chng nhng khng dp tt li cn

(102)
[TDK V 1988: 20].
(103)
[TDK V 1988: 56, 218].
Hoo Khu 8l
nh la thm du, cng ma, la cng bc to? Vy m,
Quan m B Tt tr c. Ch vi bnh tnh thy. Ti sao
phi nh ti Quan m?
Ti sao khi t la phi by trn ng hnh, v la pht
ra t trung ng? Ti sao lc mi la th chng dng bi
nhi, dim qut m phi t m hai qu vo mi mnh?
Ti sao li c cy gio la nhn? Ti sao la li phun ra t
trong ming, hai l mi, thm ch c t i mt?
Nhng cu hi lin tip y chnh l chic cha kha gii
m cu chuyn v Hng Hi Nhi.
Cu chuyn c dn d rt kho. Trc ht, ni cha
ca yu tinh l Ngu Ma Vng, anh kt ngha vi T
Thin, T Thin vi yu tinh c tnh ch chu. t ra mi
quan h b con nh vy thy yu tinh d dn (ci c,
ci xu) khng u xa, n trong ch thn thch, gn gi
vi mnh. ny rt quan trng, v thng thng khng ai
d chng k d li l ngi nh.
Ni Hng Hi Nhi l con m La St N miu t ci
c ca yu tinh. Theo Pht Gio, la st (rakchasas)
l c qu n tht ngi, chng xut hin khp ni, c trn
bin ln trn t lin. Ging ci gi l la st n
(rakchasis).
Pht bo trn i c ba th c (tam c: tham, sn, si).
Mn th hai, sn c, hm ngha rng gin rt c hi.
Gin cng i km vi nng ny, nn Pht v gin nh la,
gi l sn ha (la gin). La ca Hng Hi Nhi, hiu theo
ngha hnh nhi h l la gin. Trong lch s, in tch kim
c ng ty, khng thiu nhng chuyn ch v nng gin
m ngi git ngi! Vy, qu la st n tht ngi u
phi hoang ng, v chnh l l do Ty Du dng
chuyn con trai qu la st n s trng chi la. Cng th,
nng gin tuy khng hnh khng dng m git ngi
khng thua gm gio, nn v kh cm tay ca Hng Hi
Nhi l mt ngn gio la.
La khng ch l hnh nh tng trng cho nng gin
(sn) m cn l biu tng cho tham mun ca con ngi.
V vy th gian hay ni ti la dc, la tnh, la lng; v
khi no con ngi ngui lnh, khng cn am m tnh i
th i bo l tt la lng.
Ngy 28-8 Bnh T (13-10-1936) c Cao i Tin
ng dy rng khi con ngi ni lng tham dc, sn gin
th chng khc g la dy, chy rn rn:
Ng kia nhng vt th gian,
u l la chy kh khan tinh thn.
Nht l nhn dc tham sn,
i tnh chy dy rn rn bit bao.
(104)

Tc ng ni: No mt ngon, gin mt khn. Ht khn th
du gi u vn c ni nng, c x ging y a tr nh di
khng hiu bit, thiu suy xt. V l Ng Tha n mi
dng chuyn th phm t la l mt a con nt. Khi no
bng bng la gin, ngi ta vng vng qung nm, cung
tay chn, hnh nh Hng Hi Nhi tng trng
bng ci kiu t m hai m vo mi mnh! Cha ht, khi
nng gin qu mc, khng km ch ni, ngi ta mt l
nh hung quang, hi th cng hn hn gp gp, v ming
th bung ra nhng li nng n, au n, tn thng k
khc. Do Ty Du k rng la ca yu tinh bc ra c
mt, mi, v ming!
Mi khi ni la Hng Hi Nhi phi by trn ng hnh.
Lo Gio coi ng hnh l nhng yu t to nn con ngi.
Nho Gio (sch L K, thin L Vn) cng bo con ngi

(104)
[i Tha Chn Gio 1950: 228].
Hoo Khu 83
l kt t tinh hoa ca ng hnh.
(105)
Tng t, Pht Gio
coi con ngi l thn t i (t, nc, gi, la). T i
hip vi h khng (aksa) thnh ra ng i. Bng hnh
tng trn la ng hnh, k t la th ng trung ng,
Ty Du ng rng sn ha ph hoi cng c ngi tu
hnh khi ln t chnh bn trong ni tm mi ngi m ra,
n chng u xa l, th nn k nh yu v yu tinh mi
c dy m r m b con thn thch vi nhau, ku nhau l
ch chu!
La gp nc th tt. Nhng bn Long Vng em
nc bn bin vn khng dp tt c la Hng Hi Nhi
nhm ng rng la sn gin kh dp. Khi bc ha, ni
gin ng ng ri, kh ai c th t ch km ch c cn
gin. Ch c Quan m mi tr xong bi v s trng bu
bi ca Quan m l tnh thy (nc thanh tnh). Vy, ch
c lng thanh tnh mi ch ng la gin m thi.
Ngoi ra, cn thm hai nguyn c na:
(1) Hng Hi Nhi l con ca La St N, vy yu ny
chnh hiu l tiu la st, la st con. Kinh Php Hoa (Diu
Php Lin Hoa), phm Ph Mn, dy rng khi gp loi la
st bc hi hy nim danh Quan m s c gii cu.
(106)

(105)
Nhn gi, k thin a chi c, m dng chi giao, qu thn
chi hi, ng hnh chi t kh d. , ,
, , . (Ngi l ci c ca
tri t, ni gp g ca m dng, ni hi t ca thn minh, l
tinh hoa tt p ca ng hnh.)
(106)
Trong kinh Php Hoa chp li c Pht dy: Nu c trm
nghn mun c chng sanh v tm vng, bc, lu ly, xa c, m
no, san h, h phch, trn chu cc th bu, lc vo trong bin
ln, gi s gi ln thi ghe thuyn kia tri tp vo nc ca qu
la st, trong s ngi y nu c mt ai xng danh hiu Qun Th
m B Tt, th tt c nhng ngi u c thot khi nn
qu la st.
(2) La ca Hng Hi Nhi l la gin (sn ha). Cng
kinh Php Hoa, phm Ph Mn, dy rng mun tr tam
c (tham, sn, si) phi cu n oai lc Quan m.
Nh th, khi a hnh tng Quan m vo truyn, Ng
Tha n cng th hin trung thc truyn thng kinh
in nh Pht.

Quan m tnh thy [Gii T Vin 1966]
Bn tng Hng Hi Nhi
V mt hnh nhi thng, o Lo, o Pht, v Cao i
dng cng phu hm dng ging nhau. Pht gi thin th
Lo v Cao i ku tnh (hay cng phu). Thin v tnh
xa nay u rt king s la gin. Nhng cng ng thi
l la, bit kho dng th nu cm ng. Khng bit dng
Hoo Khu 85
th chy nh!
Cng th, nu hnh gi bit luyn rn chuyn ha
la gin kh huyt tr thnh la tam mui nu kim n
ging nh Thi Thng Lo Qun dng la vn la v t
l bt qui luyn thuc,
(107)
th con ngi s c o. Theo
Lo Gio, khi y con ngi to c thnh thai, l anh
nhi, l xch t. l l do yu tinh khng mang h Ngu
ca b , m v chng Ngu Ma Vng v La St N li
nu ch t tn con trai l Hng Hi Nhi . Hng l
; Hi Nhi l tr cn b, cn hi sa. Vy Hng Hi Nhi
ch th l con nt cn hn (xch t), mnh trn tri,
chn khng dp giy, cn chic qun gm thu tht ngang
lng c khc g tm t qun s cho tr mi . Cho nn tuy
ct t yu tinh, thuc dng di la st hung c, nhng vn
c ng hong t xng l Thnh Anh (tr thnh),
v tu ba trm nm m vn c mang hnh hi tr nt.
T b li vn nghim trang nghi thc ca kinh in
Pht, Lo m dng phng php n d k chuyn nh
nhau, u php, bt yu, tr qui... Ng Tha n qu l
mt i gia bt h trong lng ng ngn. Thu o c
tng n ng tinh t ca Ng mi thc s hiu v sao Ty
Du K l mt tuyt phm vt khng gian v phi thi
gian.
Thng 8-1991
B tc 28-5-2010

(107)
7. Su By Mi Ba
Trn con ng sang phng Ty thnh kinh, thy tr
ng Tng khng ch ng yu tinh ma qui m cn
c khi chm trn cng gic c cp ng. Mo u Hi
th Mi Bn, Ty Du vit:
Vin tm quy chnh,
Lc tc v tung.
Ngha l:
Lng vn theo ng chnh,
Su gic mt tm hi.
(108)

Qua n Hi th By Mi Hai, li dn chuyn rng:
Bn Ty ng tht tinh m bn,
Trc Cu tuyn Bt Gii vong hnh.
, .
Ngha l:
ng Bn Ty by tinh m gc,
Sui Trc Cu Bt Gii qun hnh.
(109)

Hai hi y nhc n lc tc v tht tinh. Lc tc l su
tn cp. Tht tinh l by a yu tinh. Su by mi ba.
Tuy rng chuyn trc cch chuyn sau n nhng nm
mi tm hi di, nhng trc vi sau vn ch l mt
chuyn. Ng Tha n mun ni ti thp tam ma (mi ba

(108)
[TDK II 1982: 69].
(109)
[TDK VIII 1988: 29].
Hoo Khu 87
con ma), tc l b l su gic cp by yu tinh cng cu
kt vi nhau ph hoi tm lng thanh tnh ca con
ngi, lm con ngi m m i vo ng quy, xa la
chn l, xa chnh o.
Su tn cp
Ty Du k rng sau khi ngh m ti nh mt c gi h
Trn, ng Tng v T Thin ln ng i thnh kinh.
Thy tr i c lc lu, bng ven ng nghe sot mt
ting, thy su ngi xng ra, a no cng gio di,
kim ngn, dao sc, cung cng, qut vang...
(110)

T Thin hi lai lch, bn cp t gii thiu: Nh
ngi khng bit, bn ta ni cho m nghe: Chng ta, mt
ngi gi l mt thy mng, mt ngi gi l tai nghe
gin, mt ngi gi l mi ngi thch, mt ngi gi l
li nm ngh, mt ngi gi l thy mun, mt ngi
gi l thn vn lo.
(111)

Bit chng l n cp, T Thin i chia ca, th th:
Su tn cp nghe ni, thng mng th mng, thng gin
th gin, thng thch th thch, thng ngh th ngh, thng
mun th mun, thng lo th lo, c l xng ln h ht lon
x...
(112)

Nh vy s yu l lch ca l cp ng trng trn
ny r. Chng vn l su cn (lc cn) ca mi ngi,
gm: mt, tai, mi, li, thn, (nhn, nh, t, thit, thn,
).
Bn l lch trch ngang ca chng cn cho thy tuy
nng khiu s trng hay tay ngh chuyn mn ca tng
tn rt khc nhau, nhng u ging nhau mt cn bn

(110)
[TDK II 1982: 81].
(111)
[TDK II 1982: 82].
(112)
[TDK II 1982: 82].
chung: i cnh sinh lng.
Su cn hng ngy hng gi tip cn vi ngoi cnh th
sinh lng bin i theo cnh. Bin theo cnh hoi th tm
in o, ging nh nc trong b vn bi d bn.
C su th bi trn (lc trn) t bn ngoi t nhp vo
tm con ngi (lc ngoi nhp) thng qua lc cn, v
tng ng vi lc cn l: sc, thinh, hng, v, xc, php.
1. Nhn - Sc: Mt thy mu sc, hnh dng va lng
th tham, tri th ch. Mt gp sc tng sinh ra kin
(thy).
2. Nh - Thinh: Tai nghe m thanh ngt ngo th ch,
m thanh chi tai th ght. Tai gp m thanh sinh ra vn
(nghe).
3. T - Hng: Mi ngi mi thm tho th thch th, ht
phi hi hi hm th chng a. Mi gp hng sinh ra
khu (ngi).
4. Thit - V: Li nm v ngon bo th khoi, nhp phi
ng cay th n. Li gp v sinh ra v (nm).
5. Thn - Xc: Thn xc tht da c xt vi da tht hay
la l m i th m, chm phi sn si nhm nha th chn.
Thn xc do chung ng m sinh ra gic (cm gic).
6. - Php: gp t tng (php) th sinh ra phn bit,
ch khen, a ght, tnh ton... gp php sinh ra tri (hiu
bit).
Gii thch cn do, duyn c ca lc tc, c Cao i
Tin ng dy rng: ... h c lc dc th c lc trn, m
c lc trn th mi sanh lc tc.
(113)

Theo Pht, lc cn gp lc trn sinh ra lc thc, lm cho
tm con ngi i i th phi theo kiu nh nguyn (tng

(113)
[i Tha Chn Gio 1950: 356].
Hoo Khu 89
i). Mun t o, tc l th c c chn l nht
nguyn (tuyt i), th phi bit i tr vi lc dc l su
iu ham mun ca con ngi m lc thc gieo rc ln
mnh tm in ca mi ngi.
Thin Pht, Lo v Cao i quan nim s d su tn n
cp xng v nh c l v nh vng ch. Hnh gi bit
lm ch bn tm, cng c a v ch nh (ch nhn ng)
th lm sao c nn lc trn t nhp sinh ra lc tc.
Chnh v th, khi gip mt l cp, lp tc Tn Hnh Gi
khng nh lin vai tr ch nhn ng ca mnh: , cc
ngi l su thng gic c, khng nhn ra ngi xut gia
ny l ch ca cc ngi sao m li dm chn ng?
(114)

Nh ni, con ngi l mt hnh nh hai cuc i.
(
115)

Khng ch ng ng th lc cn sinh lc dc, lc tc. Ch
ng ng th lc tc tr nn lc thng l su mn thn
thng. c Cao i dy: V li lc dc l su con qu,
tc l su a du cn, nhng nu bit cch thu phc
chng n ng th su con qu y tr nn lc thng l c
o.
(
116)

Din t s i tr ca hnh gi trc lc tc, Ng Tha
n mn tay T Thin tiu dit trn l cp su tn: Su
tn cp b chy tn lon. Hnh Gi nhanh nhn ui
theo tm gn, p cht ht. Sau T Thin bo co
cng ng Tng: Xin mi s ph ln ng, l cp
b lo Tn git ht ri.
(
117)
y h Ng hm : mun
ln ng tm chn l tuyt i (thnh kinh) th trc ht
phi i hng i lc, nht tm dit xong lc dc. Do ,

(114)
[TDK II 1982: 82].
(115)
Xem bi ng Tng! Anh L Ai?
(116)
[i Tha Chn Gio 1950: 354].
(117)
[TDK II 1982: 83].
s truy qut ca T Thin l dt khot, quyt lit, khng
khoan nhng.
Tuy nhin con ngi vn d dng c khuynh hng
tha hip vi ci xu ca bn thn. L tr th bo phi
quyt lit: Hnh Gi ni: Tha s ph, mnh khng nh
cht h, h cng nh cht mnh. Nhng tnh cm v bn
nng yu ui li khng n dt b nhng rng buc ca
am m ham mun, s dc t ring, cho nn: Tam Tng
ni (...) bn chng tuy l gic cp chn ng (...) ch
ui chng i l xong, vic g phi git?
(
118)

S tranh ci gia hai thy tr phn nh hin thc
cuc i: c rt nhiu anh Tam Tng i thnh kinh, nhng
ch rt t chng ti c cha Li m gp Pht. Nguyn
do thnh cng hay tht bi l ch dm git hay bung tha.
V s ngm ngi thin c m khi c hi rng ngi
tu hnh chn chnh nn hiu sinh hay hiu st, mt thin
s tr li rt nghim tc: Hiu st! Phi hiu l st lc
tc cho lng trng tm khng, cnh th s i thi
chng cn vng vu buc rng.
Cng vy, khi t s Vng Trng Dng dy o cho
v chng M Ngc (M n Dng) v Tn Uyn Trinh
(Tn Bt Nh), khuyn hai ng b: St sanh thng
thin ng, phng sanh sa a ngc.
(
119)
Ngha l mun
gii thot th phi git cht phm tm; cn th lng phm
tm th phi chu lun hi.
By con yu ti nh
By con yu n nn n xut hin Hi th By Mi
Hai khng ging nh cc gic ci khc truyn Ty Du:
chng khng h i hi Tam Tng cung ng cho chng ci

(118)
[TDK II 1982: 83].
(119)
[Tht Chn Nhn Qu 1974: 37].
Hoo Khu 9l
khon dch v tnh yu. Trc sau chng ch mun hm
lo ha thng bo y ln n...
(120)

Cch x tr ca T Thin vi by con yu n ln ny
cng khc. Thng thng h gp yu tinh qu qui l T
Thin lp tc vung thit bng chc git cht ngay tc
khc. Vi x ri by , T Thin li t thi hon ton
thay i:
Hnh Gi ngh: Ta m nh chng (...) c l toi mng
ht, nh th ng thng lm! (...) khng nn nh chng,
ch cn dng mt k tuyt hu, bt chng khng dm ri i
u cn hay hn nhiu.
(
121)

By yu n ng Bn Ty [Ng Tha n 1988]
Tng sao, k tuyt hu ca T Thin ha ra l d. T
Thin l lun vi Bt Gii: Bn chng nh tm xong s
quay v hm s ph n tht. Ti theo bn chng ti thy
chng ci qun o xung tm, nh nh cht chng,
nhng s bn cy gy v mt danh d, bn chng h dng

(120)
[TDK VIII 1988: 41].
(121)
[TDK VIII 1988: 43].
ti gy, bin thnh mt con chim ng i, qup qun o
chng mang i. Bn chng chc phi chu thn thng xu
h, dm ngi trong nc, khng dm ln u. Chng ta
mau i cu s ph ln ng.
(
122)

Khng git, ch cp qun o mc ngoi. n y l
hi ht, b phu. Cch x l nh vy khng rt ro, chng
dt khot. T Thin ni Ti th chng nh. (tr.45) bi
v T Thin ngh rng c l toi mng ht, nh th ng
thng lm! (tr. 43)
Tri li, Bt Gii t ra rt vng vng quan im, lp
trng: Bt Gii ci ni: S huynh lm vic g cng
khng n cng. thy yu tinh sao khng git cht
chng cn i cu s ph (tr. 43). Theo em, trc ht
nh cht yu qui, sau gii cu s ph. l k nh c
nh c r (tr. 45).
Chnh v ngay t u T Thin c nng tay cho
nn khng dit c by n yu, tuy tm cu c Tam
Tng (Hi th By Mi Hai), nhng ri v sau li b
chnh l yu hm hi c my thy tr thm ln na
qun Hong Hoa (Hi th By Mi Ba).
S toan tnh chn ch, thiu dt khot, khng rt ro
ca T Thin l d hiu. V v kh tn cng ca by yu
n rt c bit: Bng thy by c gi ci khuy o, l
eo bng trng phau nh tuyt, lm php t trong rn n
n nh nhng si t ra nh mt tm li m mt mt
khong tri, trm kn ly Hnh Gi.
(
123)

Nhn nh ca T Thin vi loi v kh ny nh sau:
Vt cng cn c th nh t, th ny mm nh ch ln
xung thi. Kho n bit, n qun cht ly mnh, li ha

(122)
[TDK VIII 1988: 44].
(123)
[TDK VIII 1988: 63].
Hoo Khu 93
d.
(124)

Chnh v by yu n s trng v kh chuyn dng nh
vy nn Ng Tha n mi chuyn h khu thng tr ca
chng v ng Bn Ty. Bn ngha l cun trn, qun
trn. Ty l t; si t nhu nhuyn, mm mi m kh dt.
y r: t l t tnh, khng th dt ngay, ng l
du dan vn vt. Ch ng ci tnh cm con ngi khng
phi chuyn d, v con ngi a luyn tic, hay khoan
nhng vi tnh cm bn thn.
Tuy khng thy Ng Tha n ni r lai lch tng n
yu nh khi gii thiu tng tn trong bn su gic cp,
n y cng c th su tra c danh tnh ca by c
nng. By ch em chnh l tht tnh mt bn, gm c:
mng, gin, bun, s, yu, ght, mun (h, n, ai, c, i,
, dc). i khi by cn i tn khc i cht xu l:
mng, gin, lo, ngh, bun, s, khip (h, n, u, t, bi,
khng, kinh).
Tht tnh v lc dc, cu kt nhau ni cng ngoi kch,
l mi ba con ma ph hoi tm thanh tnh, gy phin no
chng ngi, cn tr ngi tu thin (hnh gi).
V him ha y, c Cao i Tin ng dy:
Tht tnh lc dc l mi lon hng ngy trong tm
tr, khng phng tr kh. Mt m gic lit cng ti tr,
nh ph rung trong ni cao non thm cn d dp tr
ng, ch mi lon ni tm kh m dit ng cho yn,
nht l ma lc dc (nhn, nh, t, thit, thn, ) n ph
hoi hng ngy.
(
125)

Con ngi v b tht tnh, lc dc m hao tn tinh
thn, tiu mn kh phch. N lung y x nhn loi vo

(124)
[TDK VIII 1988: 38].
(125)
[i Tha Chn Gio 1950: 354].
ao la ni gm, hang su vc thm.
(
126)

Ngi tu thin (hnh gi) khi y phi bit mi gm tr
hu m i ch cng l thp tam ma. c V Cc T Tn
Diu Tr Kim Mu dy phi bit thu phc mi ba con ma
ny cho chng ci t quy chnh:
Mun phn bn huyn cng tu tp,
Mun hun nguyn ph chp gii m.
By tnh su dc quay v,
V ni cn ci b khi xa.
(
127)

Ng Tha n Hi th By Mi Hai tuy pht l lai
lch by yu n, nhng li by ra phng chm i tr vi
chng. L yu ny c ng ng Bn Ty v chim c sui
Trc Cu. Trn kia ni r Bn Ty l t tnh vng vt,
lm sao dt b? Th y, Trc vit vi b thy
(nc) ngha l ra ry; cu vit vi b th (t)
ngha l nh bn, cn cu. Vy, Trc Cu tc l hy ra
sch bi bm lng trn.
Cng vy, c Cao i Tin ng dy mun tr mi
ba con ma y, phi ht sc kin tr vi lng thanh tnh (tm
khng):
Tht tnh lc dc sm tr xong,
Luyn tp ngy m sa tm lng,
Kh dit tht tnh an tnh thin,
Tu hnh phi ch khng khng.
(
128)

Ni Bn Ty nm gn sui Trc Cu, v Tht Tinh
c chuyn h khu v thng tr , theo n ca
Ng Tha n, c ngha rng trc sau g cng s on tr

(126)
[i Tha Chn Gio 1950: 358].
(127)
C Quan Ph Thng Gio L, 14-8 Nhm Tut (30-9-1982).
(128)
[i Tha Chn Gio 1950: 360].
Hoo Khu 95
xong c tht tnh. on dit c, th Tam Tng mi c
th tip tc ln ng thnh kinh (truy cu chn l ti
thng).
Hiu trn l thuyt l n gin, nhng trong thc
nghim tm linh ca hnh gi c kim, c bit chng
khng t kim khch phi b kim bn tri m ngm ngi
than di th vn.
Than rng:
Th gian l mt trng thi,
Tm trn duyn cnh d g thot ra.
Dit tr su by mi ba,
Trm nm trong ci ngi ta d g!
19-3-1992
B tc 28-5-2010

8. No V Bn y
C i t c n. Cui cng, thy tr ng Tng cng
t chn ti cnh gii ca Pht. Thy ng Tng mi m
ngm cnh p, T Thin nhc kho: S ph nhng lc
gp cnh gi, Pht tng gi th vi sp ngi ly. By
gi gp cnh tht, Pht tng tht li chng xung nga
l c sao? Tam Tng nghe vy, vi vng xung nga,
bc ti ca ta lu, nhn thy mt o ng ng
nghing ngi trc cng cha...
(129)

c chm ri ti y, nu tinh mt cht, ngi c
dng li t hi: Sao l vy? Ti sao trc cng cha khng
b tr mt ch tiu, sa di, t kheo hay ha thng? Ti sao
trc cng cha li mt o ng? Phi chng s tm
nn vit ln ln? o ng sao khng ng ni o qun
(Lo, Tin) m ra cng cha (Thch, Pht) n ng
Tng?
Hi, ri li c thm xem c s th no. Ha ra, o
ng y vai v rt ln, l Kim nh i Tin qun
Ngc Chn di chn ni Linh Sn...
(
130)

u chng ni cha, by gi bo qun!
Linh Sn l t Pht, ng Tng tm Pht thnh
kinh Pht, ai ng n ci Pht th li gp Tin! V ng
Tin lnh nhim v ca Quan m (Pht) ch n ngi
thnh kinh Pht! Ng Tha n phi chng phng tng ngi

(129)
[TDK X 1988: 156].
(130)
[TDK X 1988: 157].
Hoo Khu 97
bt bt chp tnh nht qun, nht tr ca cu chuyn?
Nh li trong nhng hi trc y, c nhiu on k
vic T Thin p ph o qun, ch trch o s, ly nc
tiu gi lm kim n...
(131)
C ngi d lm tng rng
Ng Tha n bi bc Tin, Lo v c v ring cho Pht,
Thch. Thc s khng phi th!
Tam Gi o mt ngun
Ty Du K dung ha Tin, Pht v ch trng Thch,
Lo khng khc nhau v con ng gii thot. i Tin th
v Pht. n Thch th khi i t Lo. n ny c th
hin nhiu ch trong ton b Ty Du. Chng hn, u
truyn, T Thin hc o Tin vi B T S, ri sau
quy y lm ha thng. V cui truyn, trc khi vo t
Pht, my thy tr phi dng chn ngh qua m qun
Ngc Chn ca Kim nh i Tin.
C ngi cho rng Pht ln hn Tin. Qua Ty Du
ngi ta c th vin vo nhiu chi tit c minh chng
cho nh kin Tin thp hn Pht. Chng hn: Lo Qun,
Ngc Hong (tiu biu cho bn Tin) khng tr c T
Thin, m ch c Pht T Nh Lai mi nht c M Hu
Vng di Ng Hnh Sn. Hoc vin ngay cu chuyn
Kim nh i Tin c ct c lm tip tn trc di ni
Linh Sn n khch.
Ng Tha n phi chng kho lo ph nhn nh
kin mt cch kn o? Bi l, khi Pht T trao kinh
Pht cho ng Tng li n cn dn d rng: Phi qu
bu! Phi coi trng! Bi trong c php mu c o
thnh Tin...
(
132)

(131)
[TDK V 1988: 110].
(132)
[TDK X 1988: 176].

Pht trao kinh Pht cho t Pht, ri theo con
Pht tu hnh s c o thnh Tin! Nh vy, theo Ng
Tha n, d Tin hay Pht, d Lo hay Thch, s khc
nhau ch l danh xng, hnh thc, ct li vn l mt. i xa
hn, Ng Tha n cn gm lun c Nho vo mt bng gi
tr ca chn l gii thot, tuy rng v c bn Nho hu nh
thin v nhp th.
Quan im Tam Gio hu, ng ng ca h Ng
(
133)
c tc gi ni ra bng cch mn li Nh Lai khi
trao kinh cho ng Tng: Cng c ca nhng quyn
kinh ny khng c g snh ni. Tuy l gii lut ca ca ta
(Pht mn), nhng cng l ngun dng ca Tam Gio...
(
134)

Li tm huyt ca Nh Lai trn in Li m cng l li
vua Trn Thi Tng sau khi i ng, n cn gi gm
trong sch Kha H Lc, bi Ph Khuyn Pht B

(133)
V ch trng dung ha Tam Gio, ngoi Ng Tha n vi
Ty Du K, i Minh cn c Tin Pht Hip Tng Ng Lc (mt
quyn) do o s Ng Th Dng tuyn chn. Th Dng l o
hiu, cn c hiu l Xung H (T). Theo [Ng Phong 1994:
1226], trong quyn Tin Pht Hip Tng, Ng Th Dng
dung ha cng phu thin nh (ni an cng php) ca Tam
Gio.
V sao nhan sch l Tin Pht Hip Tng? Theo Th
Dng, mc ch luyn an l thnh Pht thnh Tin, con ng
luyn an l hon h m hon h l l lun dung hp ca Nho,
Thch, Lo. ng cho rng Tin Pht tu o ng cng phu, ng
hiu qu (ng cng ng hiu). ng vit: Ng hu Tin kh
hc, tc hc Tin tc Pht d. Ng hu Pht kh nhp, tc nhp
Pht tc Tin d. , .
, . (Gp Tin c th theo hc, hc Tin
tc l hc Pht vy. Gp Pht c th nhp mn, vo ca Pht tc
l vo ca Tin .) L Anh Minh dch.
(134)
[TDK X 1988: 176].
Hoo Khu 99
Tm:
V minh nhn vng phn Tam Gio,
Liu c ng ng nht tm.
(135)

Ngha l:
U m i lm ln m coi Tam Gio khc nhau,
Khi t c gc ci ri u gic ng mt tm.
ng v x Pht
Ng mt m ti qun Ngc Chn, hm sau my thy
tr chun b ln ng. T Thin ni vi Kim nh i
Tin: S ph ti ang st rut mun bi Pht, phi i
ngay ng chm tr na.
i Tin ci kh kh dt tay ng Tng dn vo ca
php mn. Nguyn con ng ny khng ra li cng cha,
m t gian gia trong qun, i xuyn qua li ca sau. i
Tin ch Linh Sn ni: Ni y l ni Linh Thu, thnh
a ca Pht T y.
(
136)

Ni cch khc, mun i v t Pht, ch c con ng
mt chiu nh trn. Khng th no i ln tr ra. Con
ng ny a vo li pha sau. Chi tit ny gi nh n
lc M Hu Vng cu o T Nguyt Tam Tinh ng,
phi i vo bn trong, ng ca gia li, ri i vo li
ca sau, ch kn y s ph s truyn o cho.
(
137)

Hc tu theo Lo hay Pht, i vo con ng thin, tc
l hnh gi chn con ng hng ni (i vo trong). i
ra (hng ngoi), ch gp m thanh sc tng; ni theo
Pht, l huyn o. o c Kinh, Chng XII c cu:

(135)
, . (
)
(136)
[TDK X 1988: 158].
(137)
[TDK I 1982: 55].
Th d thnh nhn v phc bt v mc.
(
138)
(Cho nn
thnh nhn v bng ch khng v mt.) l m ch hnh
gi phi quay vo, quay v trong, ng nhn ra ngoi, nh
th mi gp c chn, b c gi.
Theo truyn thng phng ng, gio php ch by con
ng tu thin phi mt truyn, ging nh B T S
dy Hu Vng ca sau, ni ch kn nhim. Kinh k,
cng bi, cu siu, sm hi, lp n, v.v... l hnh nhi h
hc, l ngoi gio cng truyn (exotericism), dnh cho i
chng.
Tri li, con ng i tm trng sao ca ng (tm tm)
ca hnh gi c n, m thm lng l, l hnh nhi thng
hc, l ni gio tm truyn (esotericism), hay ni theo B
t Ma Trung Quc vo th k th Su l gio ngoi
bit truyn.
(
139)

Trn bn Lng Vn
Sau khi t bit Kim nh i Tin, my thy tr ng
Tng tip tc i ti bn Lng Vn v nhn thy mt dng
nc cun cun, sng v tung tri, rng ti tm chn dm,
bn pha tnh khng mt bng ngi.
(
140)

Bn ny nguyn ch c mt cy cu c mc. ng
Tng khng chu qua cu, v l cu y:
Mun trng cao mt cng cu vng,
Trn nh m kh t chn...
(
141)

Tuy nhin T Thin c nht nh bo: Phi bc qua

(138)
, .
(139)
Xem bi Ni Lng Giy Trng.
(140)
[TDK X 1988: 159].
(141)
[TDK X 1988: 159].
Hoo Khu l0l
cy cu ny mi thnh Pht c ch.
(142)

Cy cu tr tru y thc s nm chnh trong thn con
ngi. Trong php tu thin ca o Lo v Cao i, hnh
gi phi un cong u li cho ng vo pha trong hm
trn (ni gi l ca), to thnh cy cu ni lin hai b, l
hm di v hm trn, nh th gi l thng thc
kiu.
(
143)
ng tc ny to thun li cho nc ming tit ra
nhiu. Nc ming (tn dch) vn c cc o s qu
bu, coi l mt v thuc thin nhin sn c trong thn mi
hnh gi (ni dc), dng luyn ni n cho thnh
chnh qu (c o).
Gia lc ng Tng cn phn vn cha dm qua cu,
bng c Tip Dn Pht T mang thuyn n rc qua
sng. Truyn Ty Du t on ny rt kho: Tam Tng
quay u, cht nhn thy pha h lu c mt ngi ang
cho thuyn bi ti, ct ting gi to: Ln ! Ln !
(
144)

c k on ny, cn lu trnh t s vic. Khng phi
v ng Tng nghe ting gi trc ri sau mi
quay u li. Chnh nh ng Tng quay u li trc
nn mi nhn thy ngi li ang cho ti.
l a ngi qua sng, sang ti b bn kia (o
b ngn). ng Tng quay u li nhn thy tc l gp

(142)
[TDK X 1988: 160].
(143)
Thng thc kiu . (Thc kiu l cy cu chim
khch, bc qua sng Ngn cho Chc N gp Ngu Lang.) Ngoi
ra, cn c php nhu hu mn gi l h thc kiu .
Trong php vn chn kh ca hnh gi c hai ch t mch, pha
trn l Mn , pha di l Cc o . K thut bc hai
cu bng cch co u li v nhu hu mn ging nh gn hai
cc cu ch ni lin hai ch t qung Mn v Cc o
lung chn kh (v nh dng in) vn hnh lin tc trong c th.
(144)
[TDK X 1988: 160].
c phng tin sang b bn kia (b ngn) cng l b
gic ng (bn gic) hay ci Pht. B bn ny l lun hi
sanh t (b m).
Ni rng ng Tng quay u li thy , tc l s
thy b bn kia; y truyn Ty Du mun m ch bn
ch ca nh Pht: Hi u th ngn (quay u l b).
(
145)

Con ngi phm phu hng ngoi c i hoi trong ci
hng trn, lnh nh trn bin kh sng gi chp chng
(kh hi vn trng ba).
(
146)
Nhng trong t thn con ngi
c sn chng t ca Pht (Pht tnh), do , mt khi
con ngi sc tnh dng bc giang h, quay u li th
khng cn tip tc i su vo bin trn na, bn gic s
hin ra.
Do trit l m c cu chuyn mi tm ng n cp,
va mi kp bung dao gi t i oan khin nghip
chng, lp tc tr nn thp bt la hn trang nghim
cho i sng m, knh ngng.
Tr li chuyn chic thuyn (hay con ). N khng c
y! ng Tng hi ngi li : Thuyn ca ngi l
thuyn hng, khng y, qua sng lm sao?
(
147)

Thuyn c y l thuyn hu hnh ci tc. N ch c th
ch khch trn i t b m ny sang bn m kia. Thuyn
c y d to n my, sc ch ngi cng c gii hn.
Thuyn khng y l thuyn v hnh ci Tin ci Pht.
N a khch trn la bn m sang b gic. N khng y
m ch ngi v hn. Khng c sng d no nhn chm
c.
Chnh v huyn diu nh th nn thuyn y c Pht

(145)
.
(146)
.
(147)
[TDK X 1988: 161].
Hoo Khu l03
T tn thn rng:
Thuyn ta y:
Thu hng hoang tng ni ting,
C ta y cho chng gii giang.
Sng to gi c vng vng,
Khng u khng cui bc sang ci lnh.
Quay v gc, bi trn chng bn,
Mun kip y, thanh thn qua sng.
Thuyn khng y vt trng dng,
Xa nay cu vt mun vn sinh linh.
(148)

Chic thuyn trn bn bn Lng Vn chnh danh ca n
l thuyn bt nh. Pht gi ci i ny l sng m, bin
kh. Qua sng vt bin cn phi dng thuyn. Con
thuyn o php a chng sanh n bn b gii thot hay
nit bn tnh lc chnh l tr hu, cn gi l bt nh
(prajna).
Ci tr hu bt nh y khng phi Pht em trao, ban
tng cho chng sinh, m bn thn chng sinh c t lu.
N v thy v chung (khng u khng cui). Pht ch
gip cho chng sinh tm li ci m h c sn. Pht
ch l b , b m; chng sinh phi ch Pht khng
gim! Chnh do m trong bi k v thuyn bt nh,
cu hai ni thu hng hoang (tin thin); cu nm ni
khng u khng cui (bt sinh bt dit); cu ba ni c ta
(Pht) y cho chng...
Pht l ngi a cho chng sinh sang bn gic;
chng sinh phi xung , phi t bc ln thuyn m
sang sng. Ni cch khc, chng sinh phi t mnh ln
ng; Pht ch l ngi dn dng dt li, cho nn ngi
n n thy tr ng Tng mi c php hiu l Tip

(148)
[TDK X 1988: 161].
Dn Pht T.
Bt nh cn gi l bt nh ba la mt a (prajna-
paramita). Ba la mt a (paramita) theo ch Nho l o b
ngn (qua ti b bn kia, b gic ng).
(
149)
Khi ng
Tng quay u li thy thuyn (hi u th ngn), y mi
ch l nhn. C nhn vn cha , cho nn d c
Pht T bo m s i qua ti bn gic, ng Tng c
mi dng dng khng mun ln thuyn.
Phi chng, cng l tm l th gian: lm Pht Tin
thi phn ng ai cng mun cng ham, nhng m coi li
ci trn, tuy bn cht (ni theo Pht) l kh, nhng hin
tng (cm nhn bng tr phm phu) c sao li mun mu
mun v; chng i, vui qu! Cho nn b i cng chng
nh! Bi vy, trong Cao i c bi th lm chng cho
ni lng th nhn bn ny sng, mt chn dm bc
xung thuyn, m mt chn cn tr vo b lu luyn:
in o lng con ni o i,
i con rn rc luyn m chi.
o th cng mun tu thnh Pht,
Theo o th con li tic i.
(
150)

Do tnh cm lu luyn (tic i) y m nhiu ngi c
tu hoi vn khng xong. Ngi tm tu l mong c cha
bnh trn ai (tham i, sn si). Khi vo o (nhp mn)
tc l c Thy em o mu lm linh dc (thuc hiu
nghim) cha bnh. Thy l lng y gii ngh (danh
lang), php mn l linh dc, nhng tn (bnh nhn)
vn khng ht bnh trn (vn cn tham i, sn si) th
chnh l li ca ngi bnh khng chu tch cc dng
thuc cho ng theo toa ca thy thuc. c Ngc Hong

(149)
Ba la mt a ; o b ngn .
(150)
[i Tha Chn Gio 1950: 86].
Hoo Khu l05
Thng dy v ch o le ny nh sau:
Bnh nhn gp ng danh lang,
Cn vng ly bnh ti chng mun vng.
(151)

Tr li vic ng Tng dng dng khng mun bc
ln thuyn bt nh ca Tip Dn Pht T. Chi tit ny ng
rng trn ng o tuy sn c nhn lnh ri nhng li
cn thm thin duyn. Ci duyn tt p y s dn cho
chng sinh khng cn phi lng l g c. Trong cuc i,
l nghch cnh. Nghch cnh lm con ngi chn
chng phn hoa vt cht v hi tm ngh n chuyn tu
hnh gii thot. K no cng cng lng rn d th nghch
cnh cng d dn khc lit chuyn tm cho h bit tu.
Ty Du, Ng Tha n mn tay T Thin to ra
duyn: Hnh Gi ng khoanh tay trc ngc, bt ng
y mnh mt ci, Tam Tng ng khng vng, ri nh
o mt ci xung nc, Pht T nhanh tay ly, dt
xung . Tam Tng va phi qun o va gim chn on
trch Hnh Gi.
(
152)

Tm l ca Tam Tng on trch Hnh Gi cng l
tm l ca Ngu Ma Vng v b La St (Thit Phin
Cng Cha), on hn th ght T Thin, v T Thin
tr duyn cho Hng Hi Nhi (yu ma) tr nn Thin Ti
ng T ni ci Pht, hu cn Quan m B Tt.
(
153)
Cho

(151)
Thnh tnh i Thanh (G Vp), 23 rng 24-8 Gip Tut (02-
10-1934).
(152)
[TDK X 1988: 161].
(153)
Khi nghe T Thin nhn v chng Ngu Ma Vng vo vai
v anh ch, v Ngu Ma Vng (b La St) lin trch mng:
Con kh khn kip kia, l tnh anh em thn thit, sao li hi
con ta? [TDK VI 1988: 201]. Cn Ngu Ma Vng th qut
ln: ... c sao li n hi con ta l Ngu Thnh Anh ng Ha
Vn, khe Kh Tng ni Hiu? Ta ang cm gin nh ngi...!
[TDK VI 1988: 223].
nn, ci o le cay ng l nhiu khi lm n mc on.
Cng vy, lch s cc tn gio hon cu, t ng qua
Ty, t xa ti nay, hu nh u c mt nh l bt di bt
dch: Anh m em o, a gio l ti ci i cu i,
th chnh ngi i s d bu, ch trch, giam cm, ng
inh, hay bc t anh.
Bi l y m xa kia, c Khng T sut i ln n
lao ao i rao ging o thnh hin, ch v mu cu hnh
phc cho b tnh chng sanh, th nhng trong qu trnh
bn ba cc nc, c Vn Th S Biu nhiu phen b vua
cha ht hi, lm ln b k d nh ui, vy hm cho i
kht thm thng t Khung hay nc Trn, nc
Thi...
Thnh th, trn ng sang Thin Trc gp Pht,
ng Tng u phi ch ring gp tai ng vi qu ma
yu qui, m ng Tng cn gp c nhng him nguy
gia con ngi vi con ngi, ng loi vi ng loi.
ng Tng i! Mun o b ngn ? Mun a ngi
sang sng ? No v bn y chng chnh lm!
Thng 01-1992
B tc 05-6-2010

Hoo Khu l07
9. Ni Lng Giy Trng
Nghe tin bo thy tr ng Tng n, Pht T
mng lm, lp tc xung chiu vng, cho gi tm v b tt,
bn v kim cng, nm trm v a la hn, ba nghn v yt ,
mi mt v i diu, mi tm v gi lam vo ng xp
thnh hai hng, sau mi xung chiu vng cho gi
ng Tng vo.
(154)

M u cho vic truyn kinh m t t m cnh n tip
long trng him c nh th nhm ng rng o php
khng phi d dui truyn th.
(
155)
Phi chn ng ngi
xng ng mi truyn trao th c th trnh c k phn
thy ph o. l l do Cha dy: Ca thnh, ng
qung cho ch; ngc trai, ch ling cho heo, ko chng
giy p di chn, ri cn quay li cn x anh em.
(
156)

Trong cha Li m, c vo chu Pht T Nh Lai
ti in i Hng,
(
157)
sau mt s nghi l cho th tc,
ng Tng qu ly v tha rng:
Mun xin Pht T ra n, ban cho chn kinh sm mang
v nc. Nh Lai bn m ming t bi, ng lng thng

(154)
[TDK X 1988: 164].
(155)
Php bt khinh truyn .
(156)
Do not give dogs what is sacred; do not throw your pearls to
pigs. If you do, they may trample them under their feet, and then
turn and tear you to pieces. Matthew 7:6.
(157)
V sao ni Pht ng v chnh in th Pht c tn l i
Hng? Xem bi Tm Lp.
xt, ni vi Tam Tng: Ci ng th
(
158)
ca nh ngi
(...) ngi ng vt thnh, tham lam c c, tr tr gian
dm, (...) bt trung bt hiu, bt ngha bt nhn, la mnh
di ngi (...). Nay ta c ba tng kinh c th siu thot kh
no, gii tr tai ng (...). Cc ngi t xa xi ti y, ta
cng mun trao cho tt c mang v, ch e ngi phng
ngu si l mng hy bng chn ngn, khng bit ch
su xa trong o ca ta.
(
159)

Trc khi tm hiu dng ca Ng Tha n v sao
phi dng di nh th, cng nn bit rng on vn trn
y ca Ty Du hon ton ph hp vi lch s truyn gio
ca nh Pht.
Ba ln thnh php
Lch s o Pht n , khi chp v thi k tu chng
ca tu s kh hnh C m (Gautama), cho bit rng lc
c qu Pht chnh ng chnh gic, ngi gc cy
Ajapala bn b sng Ni Lin Thin (Neranjara), c Pht
trm t v vn c nn em ci o php gii thot
m Pht t chng c truyn b cho ngi i hay
khng, th my lt Ngi do d.
Ln th nht, c Pht ngh rng: o php m Nh
Lai chng ng qu tht thm diu, kh nhn thc, kh
lnh hi, vng lng, cao siu, khng nm trong phm vi
lun l, m t nh, ch c bc thin tr mi thu hiu (...)
Nh Lai kh khn lm mi chng ng c o php.
Khng cn phi ph bin o php ngay lc ny. Ngi
th gian cn mang nng tham i v sn hn khng d g
thu trit.

(158)
Ty phng l t Pht nn i li, gi trn gian l ng th
(t phng ng).
(159)
[TDK X 1988: 165-166].
Hoo Khu l09
Lin sau , mt v Phm Thin (Brahma) ci tri
c c t tng ca Pht, lin cu thnh Pht t bi m
truyn o. Pht tr li: Ngi i tham i chm m
trong m ti, b m my m tham i bao ph, s khng
thy c o php bi v o php i ngc dng tham
i. o php su kn, thm diu, kh nhn thc, v t nh.
V suy gm nh th, Nh Lai cha quyt nh truyn b
o php.
V Phm Thin khn ni ln th nh, Pht cng p nh
th. Mi n ln thnh php th ba, Pht mi ng v
tuyn b: Ca v sanh bt dit m cho chng sanh.
Hy cho ai c tai nghe t trn nim tin tng!
(160)

Trng Lng ba ln nht dp mi c ng tin
Hong Thch Cng trao quyn thin th. Lu B ba ln h
mnh ti nh tranh (tam c tho l) mi thnh c Khng
Minh v lm qun s. Ci g kh khn mi t c, cng
kh th i cng qu, cng trng. Ci g d dng c c
th ngi ta d dui, coi thng. V ch ai bit gi tr ca
qu mi rng sc nh i tng xng t c bo
vt . y cng l n o php bt khinh truyn.
Bi th, mun ly c bo bi ca Pht, tc l thnh
c chn kinh mu nhim c th cu ngi thot vng
lun hi sinh t, ng Tng ng nhin phi nh i
li cho tng xng. nh i ci g v nh i nh th
no?
Mt ngha vic nh i bnh bt
Truyn Ty Du k:

(160)
[Narada 1964: 60-63].
ll0 tSuch boo ClAl MA 1k|YLN 1AY D|

Pht T, A Nan, Ca Dip
[Lon Wieger 1927: 352]
A Nan, Ca Dip dn
ng Tng xem khp
tn cc b kinh mt lt,
on ni vi ng
Tng: Thnh tng t
phng ng ti y,
chc c cht l vt g
biu chng ti chng?
Mau a ra y chng
ti mi trao kinh cho.
Tam Tng nghe xong
ni: t l Huyn
Trang, vt ng s xa
xi, chng chun b c
qu cp g c.
Hai v tn gi ci
ni: H! H! Tay trng
trao kinh truyn i,
ngi sau n cht i
mt.
(
161)

c l t m, lm ngi bo rng A Nan v Ca Dip
i n hi l! Thc ra, lm g c chuyn vi vnh ca t
lt ca Pht!
Trong mi i t ca Pht, ng Ca Dip ng hng
ba, A Nan ng th mi, u c qu a la hn, dt b ht
cc li lm (nht thit lu tn), khng l li vng ly v
cht ca ci vn vt ca th gian ?
Theo lch s Thin Tng n , Pht Thch Ca (Pht
T) l S T, Ca Dip l Nh T, A Nan l Tam T. Bc
gic ng la th gian, thot vng sanh t, lm sao c th

(161)
[TDK X 1988: 168].
Hoo Khu lll
m ming vi ca lt tay?
Khi Hnh Gi (T Thin) khiu ni s vic b i l vt,
Pht T ci ni: Nh ngi c bnh tnh. Vic hai ngi
[A Nan, Ca Dip] vi l cc ngi, ta bit ri. C iu
kinh khng phi trao cho mt cch d dng, khng th ly
khng c.
(162)

Rt cuc, khi i kinh v t ly kinh c ch, ng
Tng vn b i dng l vt. Tam Tng chng c vt g
dng, nh bo Sa Tng mang ra chic bt t vng (...) A
Nan nhn ly chic bt, tm tm ci.
(
163)

Ti sao Tam Tng chng c vt g dng? Thc ra Tam
Tng cn c hai bo vt ca Pht Quan m tng: chic c
sa bu v cy thin trng. Th th ti sao li ch dng cho
A Nan chic bnh bt?
Trong i sng xut gia, bnh bt (patra) vn l biu
tng ca nh tu kht thc (kht s tr bt). Nhng chic
bnh bt bng vng nguyn l ca vua ng tng cho ng
(em vua) kt ngha. V th, trong tnh hung ny, n
cn tng trng cho ca ci v danh vng th gian.
Ngoi ra, ni rng Tam Tng chng c vt g em theo
l m ch k xut gia tu hnh khng cn t hu (tng v
nht vt). lnh kinh bu ca Pht, dng np bnh bt l
ng : mun th lnh o gii thot ca Pht, con ngi
phi xut gia, la b danh vng v ca ci th tc.
Hnh ng ca ng Tng y l n d, c tnh
cch biu tng. Theo truyn thng o hc th o php
khng th truyn th d dui (php bt khinh truyn), cho
nn k hc o, mun th php, phi nh i. nh i
c nhiu hnh thc.

(162)
[TDK X 1988: 172].
(163)
[TDK X 1988: 173].
Khi Thi T C m tm o gii thot, Ngi phi
nh i c ngai vng, v p, con th, c cuc sng
nhung la vng.
Khi Thn Quang (tc Hu Kh, Nh T Thin Tng
Trung Hoa) cu o vi S T B t Ma, v b t
chi, ngi t mnh cht la cnh tay tri dng ln thy.
l ng sn sng nh i sinh mng phm phu th
lnh o gii thot ti thng ca thin mn.

Hu Kh cht tay cu o vi t Ma (tranh Nht, th k 16)
V sao A Nan v Ca Dip s ngi sau cht i?
Ngoi ngha php bt khinh truyn v phi nh i
nh trn, cng nn ch n li ni ca A Nan v Ca
Dip: Hai v tn gi ci ni: H! H! Tay trng trao
kinh truyn i, ngi sau n cht i mt. Ti sao li
Hoo Khu ll3
l ngi sau cht i? Ti sao c chuyn n ung ni y?
Xin tha, o gii thot cng c gi l php thc
. Con ngi thn xc hu c vn cn c thc phm hu
c nui dng th con ngi tm linh cng cn c o
php lm thc phm dng nui tm linh.
Mun cho i ny sang i khc vn c c php thc
nui tm linh con ngi th o php phi c trng
lu. Mun o php trng lu bt tn th phi c con
ngi xng ng nm gi o php xin dng v
hong gio. o tuy thing ling, nhng bt buc phi c
vai tr ch s ca con ngi. Bi th, sch Nho c cu:
Nhn nng hong o, phi o hong nhn.
(164)

Nu d dui truyn o php cho ngi khng xng
ng, chng nhng k y khng th hong dng c
chnh php m cn khin cho dng o php suy tn, b
tc. Nh th, i sau s khng cn hng c v ngt
php thc na, ngha l tm linh con ngi s i, cht
i.
Chnh v l sng cn ny m cc bc gio t ngy xa
trc khi c lnh trng trch, phi chu th thch,
chu bm dp iu t ni tm ti thn xc v ngoi
cnh.
c Mnh T sm ni r iu trng yu y nh sau:
Th nn h Tri nh ph thc trch nhim ln lao cho
ngi no, trc ht phi lm cho ngi y kh no tm

(164)
, . (Con ngi c th pht huy c
o, chng phi o pht huy con ngi.) Lun Ng, chng
15, cu 29. Theo Dng B Tun (tc gi Lun Ng
Dch Ch ), cc li dch xa nay u g theo mt
ch, vn cha ai hiu r c Khng T tht s ng g khi dy
phi o hong nhn.
ch, lao nhc gn ct, i kht cu b cu bt, ngho nn
thiu trc ht sau, v lm ri lon, in o cc vic lm
ca ngi y. Lm th m pht ng lng tm ca
ngi, cho nhn kin tnh tnh ca ngi, v gia tng ti
c cn khim khuyt ca ngi.
(
165)

Tr li vi vic A Nan v Ca Dip i l vt. Ngoi
nhng ngha hm ng nh trn y, h cu s kin
ny cn gi vo mt tnh tit hp l l lnh kinh khng
ch v i kinh c ch.
T kinh v t n kinh hu t (php v vi ra php hu vi)
Thot u, A Nan v Ca Dip trao kinh khng ch
(kinh v t), cc quyn kinh ton giy trng! Pht T dy
thy tr ng Tng: Quyn trng tinh l chn kinh
khng ch, cng l nhng kinh hay.
(
166)
Tuy vy, Pht
cng ng cho i ly kinh c ch. Then cht y l
kinh v t c trc ri sau mi c kinh hu t. N ng
vi lch s truyn php ca o Pht v nhiu tn gio
khc phng ng.
Khai sng Thch Gio (Pht Gio Nh K Ph ) l
Thch Ca. Khi Thch Ca i tu, khng c tng kinh, khng
c l bi, dng chung, thp nhang, t s. Thch Ca c
o, chng qu v thng chnh ng chnh gic (a nu
a la tam miu tam b ) th Ngi vn khng c thy.
Khng thy, khng kinh, bit ly chi bm vu m t o?

(165)
C Thin tng ging i nhim th nhn d, tt tin kh
k tm ch, lao k cn ct, ng k th phu, khng php k thn,
hnh pht lon k s vi. S d ng tm nhn tnh, tng ch k
s bt nng. Mnh T: Co T, chng c h, 15.
, , , ,
, . , .
(166)
[TDK X 1988: 172].
Hoo Khu ll5
Ngi ch nh gic ng c bn tm ca mnh. Bng con
ng tham thin m Ngi gic ng. Kinh v t m ch
php mn thin. Thin hay ni gio tm truyn
(esotericism) dnh cho nhng bc i cn i tr.
Khi Pht truyn tm n cho Nh T Ca Dip, cng
khng c vn t. S chp rng: Ngy kia, Pht ti ni Linh
Thu, trc ng o t Pht bt u thuyt php bng
cch im lng (v ngn) v cm mt cnh hoa a ln trc
i chng (nim hoa). Mi ngi bng hong chng hiu
chi. Ring i t th ba l Ca Dip nhon ming ci
(vi tiu). Pht thy Ca Dip lnh hi c, bn truyn
tm n cho Ca Dip lm Nh T Thin Tng vi li l nh
sau: Ng hu chnh php nhn tng, nit bn diu tm,
vi diu php mn, tht tng v tng, kim ph chc Ma
Ha Ca Dip.
(167)
(Ta c kho tng con mt ca chnh
php, tm huyn diu ca nit bn, ca php vi diu, tht
tng v tng, nay em trao li cho i Ca Dip.)
T th hai mi tm ca Thin Tng n l B
t Ma (Bodhidharma) qua Trung Quc lm S T vo
nm 520 cng tm tt tn ch lp gio ca Ngi nh sau:
Bt lp vn t,
Gio ngoi bit truyn.
Trc ch nhn tm,
Kin tnh thnh Pht.
Tn ch ca t Ma c ngha l khng thng qua ch
ngha, khng s dng kinh in gio l, nhm thng vo
ni tm con ngi, h thy bn tnh th thnh Pht.
Tm li, kinh v t giy trng l biu tng ca tm

(167)
, , , ,
.
php, ca thin mn, l ni gio, ci m Khng T gi l
hnh nhi thng hc (esotericism). n , n c t
Thch Ca, Trung Quc, n truyn t t Ma.
Sau khi Pht Thch Ca tch dit, nhp nit bn, do nhu
cu truyn gio, cc i t mi t chc ghi chp li li
dy ca Pht. Cng lao ny ng u l A Nan. V khi
Pht cn ti th, ng A Nan c tuyn lm th gi hu
cn c Pht, nn ng c nghe Pht thuyt php nhiu
hn ai ht, v nh c tr nh kiu L Qu n, nn
nghe th b nh ghi li trn vn, khng st mt li.
ng nghe kinh nhiu qu thnh ra tu luyn huyn cng
c phn no km ci hn ng o, thn thng thua anh
em, m chng ng cng tr hn anh em. B li, trong
nhm mi i t th ng c tn l a Vn
Nht.
(
168)
ng tuy hng nht v nghe kinh nhiu, nhng li
xp hng cht trong mi i t. (L thuyt km hn
thc hnh chng?)
Vy v vi hay kinh v t c trc, v sau mi c kinh
hu t, hu vi. C hu vi nn mi dng cha, c chung,
t tng Pht, tng kinh, thp nhang, t s, v.v... Con
ng truyn gio ny ph hp cho i chng, n l ph
, l hnh nhi h hc, l ngoi gio cng truyn
(exotericism).
Pht php truyn t Thch Ca n Ca Dip nh du
bng tm n nim hoa vi tiu,
(
169)
vng bt ngn ng. Ca
Dip l Nh T, truyn n Tam T l A Nan th bt u
c t chc kt tp kinh in, vn t min man, li l dng
dc. Cho nn c th thy Ca Dip l tiu biu cho con

(168)
a Vn Nht .
(169)
Nim hoa vi tiu (Nhn cnh hoa a ln, ci
mm.)
Hoo Khu ll7
ng tm php ni tu (kinh v t, giy trng trn) v A
Nan l tng trng cho gio l cng truyn (kinh hu t,
mc en giy trng). Hiu nh vy mi cm nhn c
trn vn ch ti tnh ca Ng Tha n, v sao li phi
chn ng Ca Dip, A Nan l ngi trao kinh cho ng
Tng trong lc by gi in i Hng cn c tm b tt,
bn kim cang, mi mt i diu, mi tm gi lam, nm
trm la hn, v ba ngn yt .
(170)

Kinh v t b em tr li cha Li m i ly kinh
hu t! l con ng m tm php b hu vi ha, o
php tht chn truyn. Trung Hoa l hnh nh m
thin (tm php) t B t Ma truyn xung Lc T
Hu Nng th r ngang nhnh Thn T (ngoi gio). Cng
l hnh nh ca o Lo v vi t Lo T truyn xung ti
Trng o Lng th bin ra m thanh sc tng (hu vi).

Ta thin l tng kinh v t
Theo Pht, Lo v Cao i, ch c thc hnh thin (ni

(170)
[TDK X 1988: 164].
tu) mi c th gii thot thc s. Ngoi ra, tu kinh tu k
ch l l thuyt. Gio l ch c th gip con ngi sng
sut, trang b thm mt m kin thc ch ngha ch khng
bin c phm phu ra Pht ra Tin. Ni cch khc, tu
bng kinh hu t con ngi cha th o b ngn qua
ti bn b gic ng. Kinh hu t khng th a con ngi
n rt ro ca gii thot. ch su sc c Ng Tha
n din t bng vic phi kinh t b sng Thng
Thin,
(
171)
b mt ht my t cui quyn. c kinh m
khng ti chung kt cng ging nh tu hnh m khng t
kt qu (khng gii thot).
Tr li vi li cnh tnh ca Pht T trc lc trao kinh
cho ng Tng: ... ch e ngi phng ngu si l
mng hy bng chn ngn, khng bit ch su xa trong
o ca ta.
(
172)
Kinh giy trng cao siu qu, tuy khng
hy bng, nhng t vo tay m cn em tr li, cng
gn nh l ch b!
Khng ai giao sch cho ngi khng bit c. Kinh v
t ca Pht v vy khng c c bng nhc nhn (mt
tht). Nhc nhn ch c c kinh hu t khng ton vn
(thiu trang cht). Kinh v t phi c bng tm, bng
ngh lc t thng ca hnh gi c n. V nh th, ni
lng giy trng khng phi san s cho i chng b phu,
m ch hin ch cm thng cho ring ai m thm vi trng
sao soi ca ng.
10-02-1992
B tc 05-6-2010

(171)
[TDK X 1988: 189].
(172)
[TDK X 1988: 189].
Hoo Khu ll9
PH LC & TNG B

1. Tm Lp
Gii M Truyn Ty Du, bi Su By Mi Ba gii v
thp tam ma (lc dc, tht tnh). hng phc tm,
chuyn khng d. M khi tm hng phc ri, th sao?
Bc nh thin trn y vit rt p hai ch Tm Lp. Tm
lp mang ngha g?
Tm lp ngha l tm vng vng, an nh, khng cn
in o trc mi yu t o in.
Lng ta ta chc ri,
D ai gic ng gic ngi m nao.
D ai ni ng ni nghing,
Ta y vn vng nh king ba chn.
D ai ni ng ni ty,
Ta y vn vng nh cy trn rng.
Lm sao t c tm lp?
Lc dc, tht tnh. Mi ba ci ba vy tn cng
lng ngi. Chng lm cho tm phm thot vy thot
khc, nh kh vn lng xng nhy nht chuyn leo (tm
vin: vn lng). Tm khng tr, c bn ba chy theo
cnh i bn ba, nh nga hoang rong rui mc tnh (tm
m: nga lng). Lng ngi c khi cht ni sng triu
dng, cun cun v ham mun, v kht vng (tm ba: sng
lng). C khi nung nu bng bng, nh la chy t thiu
v phn n, sn hn (tm ha: la lng). Tm nh th
khng phi l tm thanh tnh, m ch ton nhng cn cu,
bi bm quy ln ngu c (tm cu, tm trn: bi bm
trong tm).
Thin nh Pht dy th nhn con ng minh tm kin
tnh. Sng lng thy tnh th gic ng, c o, thnh Pht
thnh Tin. Nhng tm phm vn cht cha th rn
rng, vn a mang bn b h ly th lm sao minh tm
c sng lng? Hn nhin khng d! Cho nn, s uy
hng ca con ngi khng phi l chin thng mun vn
hng binh gia chn chin trng hn tn mi n. S uy
hng ca con ngi nm mt mt trn khc, tuy rng
cuc chin thm lng, c n, khng c mu me xng
tht tan tnh m li v cng d di, cc k quyt lit. Mt
trn ni u? Tha rng, kinh Php C cn ghi li Pht
dn d: Chin thng vn qun khng bng t thng
mnh. T thng mnh l chin cng oanh lit nht.
K no t thng chnh bn thn mnh, mi ch thc
l con ngi i hng i lc. Tu s C m (Gautama)
t thng nn c xng tn l i Hng. Chnh in
trang nghim th Pht Thch Ca v th c tn xng l
i Hng bu in.
Hoo Khu l2l
ti hng phc tm th hin r trong nh thin Tm
Lp. Thanh gm v ci khin l hnh nh tng trng
cho chin s, hay trang kim khch. Kim khch ny
khng chinh phc tha nhn m ch chinh phc bn tm.
Trn chin khng din ra ngoi ni tm m ch l nhng
trn quyt u mt mt mt cn ni tm on tr thp
tam ma (lc dc, tht tnh), cng nh mi th phin no
chng ngi khc ng hu chuyn ha tm trn cu o
in tr thnh tm thanh tnh, an nh.
Trong trn chin tng bng khc lit gia thm lng c
n, v kh duy nht ca kim khch chnh l tr hu. Phi
dng tr hu on dit mi chng ngi. Nh dng dao
bn gm sc m cht t la tt c. Trong ngha biu
tng , cc thin s mnh danh tr hu l hu kim, hu
ao.
Kinh Duy Ma Ct dy: D tr hu kim ph phin no
tc.
(173)
(Ly gm tr hu ph gic phin no.)
Tng t, trong truyn th Quan m Th Knh, dn gian
Vit Nam c cu:
Ny gm tr hu mi y,
Bao nhiu phin no ct ngay cho ri.
i vi nhng hnh gi trt chn i kim khch
c hnh, mang gm ct bc vo ci tch liu trn dm
trng thin l quay v ni tm c n, th mi phin no,
mi chng ngi ca tm cng chnh l nhng n nn cn
phi thanh ton mt ln cho sch s. Kinh cu siu Cao
i c cu:
Dng gm hu kim xin cm,
Cht la tri ch ng tm ngi Thin.

(173)
.
Nhn li nh thin Tm lp, thy r thanh gm hy cn
nm nguyn trong bao, v gc ln tm khin. Thanh
bnh thay, yn thay! Cuc chin tn. Chng hip
khch nm xa gi y ra tay gc kim ri. Tm y
thi khng cn g phong ba phin no. Trn mt tm
khin, hnh con rng nh nt v trang tr, m cng nh ni
xa ni gn n thut ng ca thin gia o Lo v hnh gi
Cao i: hng long phc h (thu phc rng cp).
(
174)

Trong trn chin ring t ca tng kim khch vi thp
tam ma, bao gi mi c th ra tay gc kim? Cu tr li
chng d, v thi gian khng h c nh mc y.
c Khng T phi n by mi tui mi dm bo
tm nh, lp, by gi tm mun sao cng c th
chu theo v khng cn s lm vp li lm na.
(
175)

Ngy xa Thin S Linh Vn Ch Cn
cng th. Ci tn Ch Cn ni ln qu trnh rng r
chuyn luyn, tu tp ro rit ca ngi. Tht vy, ngi
lm mt hnh gi (m ngi v von l lm kim khch)
sing nng mi thanh hu kim (tc l cng phu thin
nh) sut ba mi nm ng ng mi c chng ng.

(174)
Hng long phc h : Tu thin phi lo bo tinh,
dng kh, tn thn. Tinh, kh, thn l ba mn bu (tam bo) ca
ngi tu. Rng (long) m ch tim (hnh ha). La bc ln, lay
ng nh rng un ln. Cp (h) m ch thn (hnh thy, ni
sinh ra tinh trng), lin quan ti sc dc (sex). Ngi tu phi tr
c vic sc dc (phc h) bo tn tinh. T S T Dng
dy: Sa cha thn tm gi l hng long phc h. Tm chng
ng th rng gm, thn chng ng th cp rng. Rng gm
(long ngm ) th kh chc, cp rng (h khiu ) th tinh
ngng. Nguyn tinh ngng th bo hnh (gi gn thn th,
sc khe). Nguyn kh chc th ngng thn.
(175)
Tht thp nhi tng tm s dc, bt du c.
, . Lun Ng: Chng 2, Vi Chnh, cu 4.
Hoo Khu l23
Lc chng o ri Thin S Linh Vn Ch Cn khng
khi cm khi:
Tam thp nin lai tm kim khch,
K hi lc dip hu tru chi.
T tng nht kin o hoa hu,
Trc ch nh kim cnh bt nghi.
C ngi dch:
Ba chc nm qua tm kim khch,
Bao phen l rng vi cnh tr.
Mt ln t thy hoa o n,
Cho n ngy nay d chng ng.
ng s mt ni, ti Tm Lp trn tm nh thin ny
li l sng kin ca mt tim n bn x Ph Tang: Thch
in tu im. trang tr cho t lch treo tng nm
1984, thng Su.
Ly ci thm vi t nh ca thin em t vo mt ch
ung n rt i thng gia s th phn hoa; phi chng ai
mun gi gm li cho i ngha rt ro ca ngi
xa, rng thin ch th l thin trong ch chng thin?
Thng 4-1992
B tc 08-6-2010

2. H Thc i iu
Ng Tha n t l Nh Trung , hiu X
Dng Sn Nhn (k ni rng bn mt tri),
ngi huyn Sn Dng, sau i l huyn Hoi An, tnh
Giang T. ng sinh vo khong triu Minh Hiu Tng,
nm 1500 (Hong Tr th 13), t th triu Minh Thn
Tng, nm 1582 (Vn Lch th 10), khng con ni di.
Nm 1544 (Gia Tnh th 23), ng thi Cng Sinh, gi
chc Huyn Tha huyn Trng Hng, tnh Chit
Giang. Nm 1567 (Long Khnh th 1), ng quay v Sn
Dng, mit mi cng th ru. ng thng minh, mn
tip, c nhiu, hc rng, th vn nh l (p v tao nh).
Tc phm tht tn hu ht.
Khu Chnh Vng c gom gp li mt s, gi l X
Dng Tn Co. Mt tc phm khc c nhc ti l Tn
Thiu Du Phong. Nhng nay ch cn st li duy nht Ty
Du K, c khen l mt trong bn i k th i Minh,
xp hng theo th t nh sau: Tam Quc Din Ngha,
Thy H Truyn, Ty Du K, v Kim Bnh Mai.
(176)

(176)
Theo m Gia nh, Trung Quc Vn Hc Gia i T in,
Th Gii Th Cc n hnh, quyn H, tr. 1101, mc t 4244.
Trong bi gii thiu quyn Ty Du K do Nhc Lc Th X xut
bn (Trng Sa, Trung Quc, 1984), H Mn T cho bit thm hin
cn lu gi mt trng thi ca Ng Tha n, nhan Nh Lang Su
Sn Ca. H Mn T li vit rng vo nm 1981, huyn Hoi An
tin hnh khai qut v kho st m ca Ng Tha n ti huyn ny.
Trn quan ti c ch Kinh Ph K Thin, l chc quan cui i ca
ng. Tm trong quan ti c mt s ngi. Sau , Trung Quc Hc
Hoo Khu l25

Ng Tha n: chn dung v tng ng
Theo Vng Hng Sn, tng t v ni t ca Ng Tha
n hai i lin tip lm hc quan nhng cha ng l nh
bun nh, chuyn bn ch mu v hng thu. Ng Tha n
c vit Tin Ph Qun M Ch Minh, k rng cha ng rt
chm c sch. Cn Ng Quc Vinh khi vit li bt cho
X Dng Tin Sinh Tn Co (gm bn quyn) th bo
thu nh Ng Tha n ni ting vn hay. Trong Thin
Khi Hoi An Ph Ch li chp rng Ng Tha n tnh
cn mn, thng minh, hc rng, c nhiu, lm th nhanh,
thanh nh, lu lot, thch hi kch, vit nhiu tp k. Mt
tc phm tht truyn ca h Ng l V nh Ch.
Cng theo Vng Hng Sn, tuy Ng Tha n a ti,
nhng ln n ng c nghip. Khng r ng u T Ti
nm no, nhng u Tu Cng Sinh (tng ng C

Vin V C Nhn Loi V ng Vt C C Xng Sng nghin cu
v gim nh, cc nh khoa hc ti to mt pho tng bn thn ca
Ng Tha n. Cho n nay, c l l trng hp duy nht ca mt
tc gia c in Trung Quc c khoa hc ti to dung mo. Xem
tng ng trn. (L Anh Minh dch, ch)
Nhn) nm 1544, sau ny hnh nh cn i thi hai ln na,
u hng. Khong tui ng tun, hon cnh qun bch,
Ng Tha n n Nam Kinh vit vn bn ch, rt ni
danh, c chp li trong Sn Dng Ch D. Nm 1566,
su mi su tui, ng lo h Ng gi chc Huyn Tha
huyn Trng Hng, c t lu th chn cnh quan
trng, r o v qu. Ri li c b lm chc K Thin
Kinh Vng Ph, coi vic l lc v c chiu th ca
vng gia trong ba nm th xin ngh.
(177)

C hai ngun tiu s trng dn trn y u khng cho
bit Ng Tha n c phi l mt chuyn gia v Lo hc,
Pht hc hay chng. D rng Ty Du K ni nhiu n tu
n, luyn o, hnh thin. Hay ng qu thc l c s t
o, nhng kha cnh i sng tm linh ca ng khng
c th nhn bit n?
Thc vy, tc gi Ty Du nu khng l ngi m mnh
trong t tng siu thot ca Lo, Pht, nu khng l hi
c o thng tha vi diu, th chc chn khng vit
c nhng on tng nh gin chi, m ch th su
sc thm thm. Ngoi nhng iu trnh by trong chn
bi gii m, cng th nu thm mt v d tiu biu na
thy sc hc uyn thm ca h Ng. Cui Hi th Mi
By, k vic thu phc con yu tinh gu en. Truyn k,
theo mu k ca T Thin, Quan m B Tt ng bin
ha ra mt con yu i lt o s, hiu Lng H T. B
Tt bin ha th no? Ty Du t tuyt kho:
Lc y, B Tt m lng t bi qung i, php lc v
bin, c vn ha thn, ly tm hi , ly hi thn, trong
giy lt bin ngay thnh Lng H T.
(...) Hnh Gi nhn, ni: Tuyt qu, tuyt qu! Ngi l

(177)
[Vng Hng Sn 1993: 239-241].
Hoo Khu l27
B Tt yu tinh, hay yu tinh B Tt y?
(178)

Chnh v ni dung Ty Du k o diu cc k, nn c
sch lm cho rng tc gi Ty Du K khng ai khc hn
mt i o s tn l Khu X C, tc Khu Trng
Xun, hay Trng Xun Chn Nhn, thuc phi Ton
Chn ca o Lo.
(
179)

Theo truyn Tht Chn Nhn Qu,
(
180)
Hi th Hai
Mi Chn, Khu Trng Xun (Lo) v Bch Vn Thin
S (Pht) sau nhng bt ng, xung t kch lit cng
nhau ging ha, dp ht mi th phi tranh ua hn thit.
By gi Khu Trng Xun em cng phu tu luyn cu
cu lm tm mi mt nn ca Tam Tng, li ly chn
tnh, bn tm, tm vin, m, lc dc, tht tnh... m din
thnh cc nhn vt Ty Du, yu tinh qu qui. Sau khi
hon tt, b Ty Du ny c Khu Chn Nhn trao tng
Thin S Bch Vn.
Con g tranh nhau ting gy. Dt u php li ti
chuyn u vn chng ngha l. Thin S thy ng bn
o Tin m thut chuyn o Pht qu ti, chng l chu
lp, bn p l, nn tuy khoc o ca Pht, m vn em
quan im tu Tin ca o Lo din by thnh truyn
Phong Thn, k vic cc thin tin v a tin (xin gio
v trit gio), ngi v thun mnh Tri theo ph Khng
T Nha pht Tr, k v chng Thin c dc lng ng h
Thi S Vn Trng ng c li vua V. Truyn Phong
Thn tuy mn s tch vua V nh vua Tr, nhng tht
ra l k chuyn tu hnh to Tin tc Pht. D nhin, sau khi
vit xong Thin S lin em tng li Khu Chn Nhn

(178)
[TDK I 1982: 154].
(179)
V tiu s Khu X C, xem Ph Lc 3.
(180)
Tc gi khuyt danh, L Anh Minh dch. Nxb Tam Gio ng
Nguyn (12/2010).
pho truyn ny.
Tht Chn Nhn Qu gii thch s ra i ca hai pho
tiu thuyt Ty Du v Phong Thn nh lc by trn y
khng phi v c. Gia hai tiu thuyt ny c mt s chi
tit trng hp ngu nhin:
- C hai u da vo mt cht lch s Trung Quc
h cu thnh tiu thuyt huyn mn.
- C hai u c ng mt trm hi.
- C hai cng xut hin vo i nh Minh.
(
181)

Theo t in T Hi,
(
182)
truyn Phong Thn xut hin
Trung Quc vo i Minh, tc gi khuyt danh. Nhng
Nht, cng thi i nh Minh, li c mt bn khc Phong
Thn khc, di mt trm hai mi hi, v ghi tc gi l
Ha Trng Lm .
Cn c l do no khc khin ngi ta lm ln cho
rng tc gi Ty Du K l Khu Trng Xun? S lm ln
ny rt l th v trong lch s qu thc lin quan n Khu
Trng Xun cn c mt bn Ty Du K th hai.
(
183)

(181)
Theo Tht Chn Nhn Qu th hai pho ny c sm hn, nhm vo
i Nguyn, triu Thun , trong khong nm 1333-1344. D nhin,
khi xt v tnh chn xc ca s liu, thuyt ca Tht Chn Nhn Qu
khng chp nhn c.
(182)
Trung Hoa Th Cc, i Loan, 1948, mc t Phong Thn Truyn,
tr. 433.
(183)
Theo [Vng Hng Sn 1993: 234], i nh Minh cn c bn Ty
Du th ba, tc gi l Dng Ch Ha. H Dng em chuyn thnh
kinh ca Trn Huyn Trang i ng vit thnh tiu thuyt truyn
k, nhan Ty Du K Truyn, tuy bn mi mt hi, nhng ni
dung cng gn y bng Ty Du K Din Ngha ca Ng Tha n.
(...) Vn chng ca Ty Du K Din Ngha lu lot, ngha li thm
thy, sc tch hn, do tuy cng mt ni dung, nhng Ty Du K
Din Ngha li c ph bin rng ri, cn Ty Du K Truyn th t
c bit n.
Hoo Khu l29
T Hi (mc t Ty Du K, tr. 1224) ch cho bit vn
tt, i Nguyn c L Ch Thng son quyn Trng
Xun Chn Nhn [Ty] Du K, ghi chp hnh trnh sang
phng Ty ca o s Khu X C.
Gio S Liu Ts'un-Yan, Vin S ca Vin Hn Lm
Khoa Hc Nhn Vn c (the Australian Academy of the
Humanity) cng ng thi l Khoa Trng Khoa Hn Ng
ca Vin i Hc Quc Gia c (Australian National
University), c mt bi kho cu rt cng phu v cng
cuc kt tp v gi tr lch s ca o Tng, vi nhan
The Compilation and Historical Value of the Tao-
Tsang.
(184)
Trong kho cu ny (tr. 117), Gio S Lu cho
bit rng mt s gia ni ting i Thanh l Tin i Hn
(1728-1804) c nghin cu v quyn Trng Xun
Chn Nhn Ty Du K. Quyn du k ny c Arthur
Waley dch sang ting Anh vi nhan The Travels of an
Alchemist (Hnh trnh ca mt nh luyn an), in
London nm 1931. Trc , nm 1866, c Palladius
ln u tin dch tc phm y sang ting Nga.
Cng theo Gio S Lu, nm 1795 Tin i Hn pht
hin rng quyn Trng Xun Chn Nhn Ty Du K l
mt quyn nm trong b o Tng, tng tr Huyn Diu
Qun, t T Chu. y l cu chuyn v cuc hnh trnh
ca Khu X C vo nm 1222, i v phng ty gp
Thnh Ct T Hn trn rng pha bc ca dy ni Hindu

Khng hiu Vng Hng Sn cn c vo u cho rng: Chnh
Ng Tha n ly ti liu trong Ty Du K Truyn ca Dng Ch
Ha vit thnh b truyn ca mnh. (tr. 234).
(184)
in trong hip tuyn Essays on the Sources for Chinese History
(nhng ngi ch bin: Donald Leslie, Colin Mackerras, Wang Gung
Wu; Canberra Australian National University Press, 1973, tr. 104-119).
Kush.
(
185)

Lin quan n quyn du k trn y cn c mt tc
phm khc ca Cheng-siang Chen, nhan Trng Xun
Chn Nhn Ty Du K ch a L Hc Bnh Ch, in nm
1968, trong Research Report No 8, Geographical Research
Centre, Graduate School, University of Hong Kong.
V mi quan h gia hong Mng C v o s
Trung Quc ny, t in T Hi cho bit Nguyn Thi T
(Thit Mc Chn, Thnh Ct T Hn) v cng thn thit
Khu X C, ban cho o s nhiu n hu: ch ca
Khu gi l Trng Xun Cung, sau ny chnh l Bch
Vn Qun nm pha ty huyn Lch Thnh, tnh Sn
ng.
Vi y cc c liu vn hc v lch s nh trn, c
th kt lun rng thuyt ca Tht Chn Nhn Qu v tc
gi Ty Du K v Phong Thn hon ton khng ng vi
lch s.
Ty Du K do Ng Tha n vit vo i Minh l tiu
thuyt huyn mn. L tiu thuyt nn ni dung hon ton
h cu.
Trng Xun Chn Nhn Ty Du K do L Ch
Thng son vo i Nguyn, l du k, khng phi tiu
thuyt. Quyn ny c gii o s Trung Quc lit vo
o Tng, mt kho tng s bao gm kinh in v tc
phm ca o Lo, gm tng cng 5.485 quyn.
(
186)

Khu Trng Xun l ai? L Ch Thng l ai? Mc
ch g m Khu Trng Xun phi vn l du hnh

(185)
Dy ni Hindu Kush di 800 km, nm ng bc Afghanistan, l
nhnh pha ty ca dy Himalayas.
(186)
o Tng, gm 5.305 quyn, kt tp t i Minh, hon tt nm
1445; sau b sung thm Tc o Tng, gm 180 quyn, kt tp nm
1607. Vy, tng cng c 5.485 quyn.
Hoo Khu l3l
gip mt cng i Hn? Ni dung Trng Xun Chn
Nhn Ty Du K l chi? Ti liu ny hin nay khng d
kim! Do , nhn dp ni chuyn tiu thuyt Ty Du K
(h cu) cng nn bit thm v bn Ty Du K phi h cu
trong kho tng vn hc o Lo Trung Quc.
(187)

21-02-1993
B tc 09-6-2010

(187)
Xem tip Ph Lc 3: L Ch Thng Trng Xun Chn Nhn Ty
Du K (trch dch).
3. L Ch Thng
Trng Xun Chn Nhn Ty Du K
Khu Trng Xun (1148-1227) tn tht l
Khu X C , t l Thng Mt , o hiu l
Trng Xun T , qu Th H, ng Chu (nay
thuc tnh Sn ng). ng c Nguyn Thi T tc
Thnh Ct T Hn (1162?-1227) mi n triu nh Mng
C, cch Trung Quc vn dm v pha ty.
Nguyn Thi T phi hai mi chin s Mng C i
mi, dn ng, h tng quc khch. Khu Chn Nhn
sang Ty Tng, em theo mi tm t. Nguyn Th T
hi v php tr nc, Chn Nhn bo ly knh Tri yu
dn (knh Thin i dn ) lm gc. Nguyn Th
T li hi v thut sng lu (trng sinh cu th
), Chn Nhn p hy gi lng trong sch t ham mun
(thanh tm qu dc ) lm cn bn.
Nguyn Th T rt p d, tng Chn Nhn danh hiu
Thn Tin, phong tc i Tng S, giao cho Chn Nhn
ch tr Trng Xun Cung, cai qun o Gio c nc,
nh th m Ton Chn Gio cc thnh.
Ton Chn Gio (cng gi Ton Chn o, Ton Chn
Phi) do Vng Trng Dng sng lp vo u i Kim
(triu nh Kim bt u nm 1115). Phi Ton Chn ch
trng Tam Gio hp nht, tnh mnh song tu, hoc tu tnh
trc tu mnh sau. Ton Chn Phi chim lnh trn
Hoo Khu l33
phng bc Trung Quc, cn phng nam l giang sn
ca phi Chnh Nht (chuyn v ph lc).
By i t ca Vng Trng Dng c tn l Bc
Tht Chn (by v chn nhn phng bc).
(188)
H lp
thnh by chi phi ca Ton Chn Gio:
1. M Ngc lp Ng Tin Phi, chuyn v thanh tnh, l
lun thanh m v luyn ni n.
2. m X oan lp Nam V Phi, bo th ch trng
ca Vng Trng Dng.
3. Lu X Huyn lp Ty Sn Phi.
4. Khu X C lp Long Mn Phi,
(
189)
c nh hng
nht so vi su chi phi kia.
5. Vng X Nht lp Du Sn Phi.
6. Hc i Thng lp Hoa Sn Phi.
7. Tn Bt Nh (trc khi xut gia l v ca M Ngc)
lp Thanh Tnh Phi.
(
190)

*
Trong s mi tm t theo Khu Chn Nhn sang
Ty Tng c L Ch Thng.

(188)
Cuc i tu hnh ca Bc Tht Chn c tiu thuyt ha
thnh truyn Tht Chn Nhn Qu. Sang na sau th k 20, vo
nhng nm su mi, nh vn Kim Dung (Hng Cng) a tt
c by nhn vt ny vo truyn chng vi bit hiu Ton Chn
Tht T.
(189)
Long Mn cng l tn ni, thuc Lng Chu, Khu Chn
Nhn hay n c ni ny. Tc phm ch yu ca ng l i
an Chn Ch, trnh by ch b yu ca thut luyn an (ngi
thin) l tnh mnh song tu (va tu tnh va tu mnh).
(190)
Phn vit v Khu Trng Xun v Ton Chn Gio cn c
theo [Hng Phi M 1992: 25-30]. (L Anh Minh dch)
L l ngi ghi chp li cuc vn l ty du ny. Nm
1219, t pha bc ca Bc Kinh, on ngi i v Mng
C, theo hng ty nam bng qua Tashkent v Samarkand,
ri theo hng nam n Perwan (ngay pha bc ca
Kabul), thuc Afghanistan.
(
191)

Arthur Waley dch tc phm ca L Ch Thng ra
ting Anh, nhan The Travels of an Alchemist, 1931.
Waley sinh nm 1889 ti London, l nh th, dch gi,
v nh Trung Quc hc. Hc Cambridge, ri ng ly hai
hc v tin s vn chng hai i hc Aberdeen v
Oxford. ng gi chc Ph Qun Th Phng n Lot V
Ha ca Vin Bo Tng Anh v ging dy ng
phng hc ti mt hc hiu trc thuc Vin Bo Tng
ny (1912-1930). Nm 1952, ng c trao tng mt hun
chng (the Order of Companion of the British Empire).
Nm 1953, c N hong Anh ban tng Huy Chng Thi

(191)
Tashkent sau l th ph ca Uzbek (Nga), thuc min Trung
. N nm trn mt g gn chn dy ni Thin Sn. Ni y
cng l mt c o ln nm dc theo con sng Chirchik, sn
xut nhiu tri cy v bng vi, c coi l mt trong nhng
min sn xut hng ha vi si ln nht chu .
Samarkand sau cng l thnh ph ca Uzbek, trung nam
nc Nga. N tng l mt trm ch yu trn con ng T La
thi c. Ngi Rp chim n nm 712, bin n thnh mt
trung tm vn ha rt ln ca Hi Gio. Thnh Ct T Hn
chim ot li thnh ph ny nm 1220, v n nm 1365 n tr
thnh kinh ca vua Mng C l Tamerlane (1336-1405), cng
vit l Tamburlaine, hay Timur. T nm 1868 n thuc v ngi
Nga.
Kabul l thnh ph quan trng v n kim sot con ng mu
dch pha ng bc dn vo Pakistan. Do , trong lch s ba
nghn nm ca n, thnh ph ny thng xuyn b ngoi xm.
N tng l kinh ca quc Mng C (1504-1526), v tr
thnh th ph ca Afghanistan t nm 1773.
Hoo Khu l35
Ca (Medal for Poetry).
Ngoi bn dch tc phm ca L Ch Thng, Waley
cn c cc cng trnh nghin cu v dch thut quan trng
nh sau:
- Th Trung Quc (Chinese Poems, 5 quyn), 1918.
- Nhp Mn Nghin Cu Hi Ha Trung Quc (An
Introduction to the Study of Chinese Painting), 1923.
- o c Kinh (The Way and Its Power), 1935.
- Lun Ng (The Analects of Confucius), 1938.
- Ba Con ng T Tng Trung Quc C i (Three
Ways of Thought in Ancient China), 1939.
- Nguyn Th Vt Ng (The Tale of Genji, 6 quyn,
dch tiu thuyt Nht), 1955.
- V.v...
Sau y l mt phn ln vn bn ca Trng Xun
Chn Nhn Ty Du K, da theo bn ting Anh ca Arthur
Waley. Tuy nhin, v khng c trn vn bn ting Anh ca
Arthur Waley, ti s dng phn trch ng ca Owen v
Eleanor Lattimore, in trong hip tuyn Silks, Spices and
Empire, nh xut bn Dell Publishing Co. Inc., New York
1971, cc trang 57-61.
Hu Khi
1993
B tc 16-6-2010
Trch dch
Ngy mng 1 thng 4 m lch (24-4-1219), chng ti
n ni h tri ca Kh Hn Tamuga. Lc ny tuyt bt
u tan, c xanh phn pht mt mu. Khi chng ti n,
trong tri ang lm mt m ci. Cc th lnh my b tc
quanh y nm trm dm n d, mang nhiu l vt chc
mng. Nhng chic xe en v lu bt xp thnh dy di, t
hn c n hng ngn khch.
Ngy mng 7, thy Khu hi kin Kh Hn v ng hi
thy v thut trng sinh bt t. Thy p ch nhng ai n
chay v gi gn quy gii mi c th lun bn thut y. C
hai tha thun rng ng s c truyn b thut vo ngy
rm. Nhng by gi tuyt ri nhiu v vic c gc li.
Hoc c th Kh Hn i , v ng bo s chng ng o
l nu ng hng trc cha mnh (i Hn) b thut ny
trong lc i Hn vt v triu thnh thy n y t
ngn trng cch tr. Tuy nhin Kh Hn truyn lnh cho
A-li-hsien phi a thy tr li sau khi triu kin i
Hn xong.
X ny sng lnh, chiu ti nng; c nhiu cy tr hoa
vng. Dng sng chy v ng bc. Hai bn b mc nhiu
thn liu cao. Ngi Mng C dng cy liu lm khung
lu. Sau mi su ngy ng, chng ti n mt ni m
dng sng Kerulan un vng v ty bc, bao quanh my
ngn ni. V th chng ti khng theo dng sng i n
tn ngun, m quy sang ty nam, i theo li nga
trm.
(192)
Nhng ngi Mng C chng ti gp ni y
u hn hoan khi thy thy; h bo mong ch thy t
nm ngoi...
Cc nh ni ln gi y dn dn trng r hn. T y

(192)
Yi-ehr-li post road: con ng chuyn th.
Hoo Khu l37
tr i, khi chng ti i v hng ty, vn cn l vng i
ni v dn c ng c. Dn chng sng trn cc c xe
en v trong nhng mi lu trng; h u l th sn v
ngi chn th. Qun o h may bng da th, lng th,
lng thc l tht v sa c c. n ng tht tc thnh hai
bm, thng pha sau tai. Ph n c chng i nn lm bng
v cy phong (birch), c ci cao khong su tc. Thng
h ph ln nn chic khn len en; nh giu dng la .
ui nn ging con vt, gi l ku ku (...).
Ngy 27 thng 8 m lch (15-9-1219), chng ti n
chn ni Yin. Mt s ngi Uighurs ra gp chng ti, v
vy l chng ti ti mt th trn nh. Vin quan a
phng em biu chng ti ru nho, tri cy ngon, bnh,
c hnh, vi Ba T...
i tip v hng ty l thnh ph ln Beshbalig. Cc
vin quan, qu tc, dn chng, hng trm nh s, o s, i
ra tn ngoi thnh n thy tr chng ti. Cc s mc
o nu. M o ca o s khng ging nh Trung Quc.
Ngy 18 thng 11 m lch (03-12-1219), sau khi vt
qua mt sng ln, chng ti ti vng ngoi vi pha bc
thnh Samarkand. Cng cc quan li Mng C v vin
chc s ti, quan trn thnh l I-la ra tn ngoi thnh
n thy tr chng ti. H mang theo ru nho v dng
rt nhiu lu. on xe chng ti ngh chn ni y...
Thnh ct dc theo nhng knh o. V ma h v thu
khng ma, hai con sng c un dng chy dc theo
tng ng ph, cung cp nc cho dn chng. Trc khi
Khwarizm Shah thua trn, dn s ni y hn mt trm
ngn h; nay ch cn li mt phn t s ny, trong mt
phn rt ln l ngi Hi Ht (Hui-ho). Nhng ngi ny
hon ton khng bit lm ng ng vn tc, h phi
thu ngi Hoa, Kitai v Tanguts. Vic hnh chnh y
cng do nhiu ngi thuc nhiu quc tch rt khc bit
nhau m nhim. u cng thy th th cng ngi
Hoa. Trong thnh ph c g ln cao ba chc thc, trn
l cung in mi ca Khwarizm Shah...
Vin quan trn thnh cho dn tic khon i, v biu
mi tm gm thu vng (gold brocade), nhng thy
khng nhn. Sau , vin quan ny hng thng tr cp
go, bt bp, mui, du n, rau qu... Cng ngy ng cng
t ra cung knh hn.
Khi thy rng thy ung rt t, ng xin php c p
khong nm mi k nho lm ru biu thy. Thy
p: Ti khng cn ru, nhng hy cho nm mi k
nho; ti s dng tip khch ca ti. S nho ny gi c
trn ma ng. Chng ti cn thy nhng con cng v voi
ln c a v t n , cch hng ngn dm v hng
ng nam.
Cui thng nhun (12-02-1222), ton thm st tr v,
Liu Wn bo co vi thy rng con th nh ca Kh Hn
(Chagatai) em binh i trc, sa thuyn v cha cu.
Bn th ph b qut sch. Ho-la, Pa-hai v nhng ngi
khc n doanh tri ca ng hong ny thng bo rng
thy mong mun gp i Hn. ng p rng i Hn
i v hng ng nam rng i Tuyt Sn.
(193)
Nhng
tuyt ph dy i quan n hn trm dm khng th no
qua c. Tuy nhin hong t ni r rng ng h tri ngay
trn ng n ch i Hn v mi thy nn li cng ng,

(193)
i Tuyt Sn (Hindu Kush): Rng ni ch yu ng bc
Afghanistan. N l nhnh pha ty ca rng Hy M Lp Sn, tri
di tm trm cy s hng v pha ty nam t rng ni ln
Pamirs trn t Nga v gm lun rng Koh i Baba
Afghanistan. nh ni cao nht l Tirich Mir (7.692 mt), nm
Chitral trn lnh th Pakistan. (Hu Khi ch)
Hoo Khu l39
ch n lc c th qua ni.
T ni y chng ti i v hng ng nam, v n
chiu ti th dng chn gn mt knh o c. Hai bn b
mc mt loi cy ging nh lau sy nhng khng c
Trung Quc. Nhng cy to cn xanh qua sut ma ng.
Chng ti b ly my cy lm gy. Mt s th dng
chng cng xe m y, v chng cng n chng h
gy. Nhng cy nh rng l ma ng v ti li vo ma
xun. i thm v pha nam gia cc ngn i, c loi tre
ln c rut. Qun lnh dng loi ny lm cn gio, cn
lao. Chng ti cn thy nhng con rn mi di c chn tc,
da xanh en.
Ngy 29 thng 3 m lch (11-5-1222), thy lm mt bi
th. Thm bn ngy ng na chng ti n tri ca i
Hn. Ngi phi quan i thn Ho-la-po-te n n chng
ti... Khi ch c sp xp xong, thy lp tc n yt
kin i Hn. Ngi t lng cm kch ni: Cc vua khc
triu thy n m thy u t t. Nay thy vt vn dm
n vi trm. y l i hnh ca trm.
Thy p: K n tu ni thm sn cng cc nh h thn
n vi thnh thng l Tri vy. i Hn p d, mi
thy ngi v sai dn tic. Ri ngi hi: T phng xa n
y, thy em thuc trng sinh g cho trm? Thy p:
Thn c thut trng sinh ch khng c thuc trng
sinh. i Hn hi lng v s thnh thc ca thy, v sai
dng hai lu cho thy cng cc hc tr, nm pha bn
ng lu ca i Hn...
Thi tit cng nng hn v i Hn di ln mt im
cao trn dy Tuyt Sn trnh nng. Thy i theo. i
Hn n nh ngy 14 thng 4 m lch (24-6-1222) s hi
o. iu ny c cc quan Chinkai, Liu Wn, v A-Li-
hsien cng ba quan hu cn ghi chp. Nhng ngay khi n
k hn, li c tin bn th ph lm lon. i Hn quyt
nh thn chinh tiu tr, v hon li cuc hn n ngy
mng 1 thng 10 m lch (05-11-1222). Thy xin php
c tr v ni c trong thnh. i Hn ni: Vy th
thy s kit sc v i trn qung ng tr li y. Thy
ni ch l chuyn hnh trnh hai mi ngy m thi, v khi
i Hn phn i rng chng c ai h v cho thy th thy
ngh nh quan Yang-A-kou...
Chng ti vt qua ngn ni ln ni c cng ,
nhng tr y trng ging nh hai chn nn ln. Nm
vt ngang ln tr l mt phin ln, trng ta ta chic
cu. Dng sui bn di chy xit, v on k m chng
ti khi thc by la ch nng hnh l vt sui mt ht
my con la cht ui. Hai bn b l xc cc th vt khc
cng cht tng t nh vy. Ni ny l ca i, m trc
y khng lu qun binh quyt lit giao tranh chim
c. Khi chng ti ra khi hm ni, thy lm hai bi th.
Khi thy n tri Kh Hn, c cy vo cui thng 3
xanh mt, khp ni cy ci r hoa, nga v cu u bo
khe. Nhng khi nhn c php ca Kh Hn ln
ng, tri cui thng 4, chng cn ly mt ngn c cng
rau. Trc cnh tiu s ny, thy cm tc mt lot my bi
th.
Hu Khi dch

Hoo Khu l4l
4. Ty Du K C Bi Lo Tn Pht Khng?
Thnh thong cng khng trnh khi c ngi ngh
rng: Trong Ty Du K, Ng Tha n mnh m bi
bc, nho bng o Lo, bin hnh thnh o tu Tin,
di nhiu hnh thc, t nh nhng n sng sng, th
bo cao Pht Gio...
(194)

o Lo c nhiu trng phi, trong khng trnh
khi nhng bin tng ri vo ch mt chn truyn hay
tng ch v vi thanh tnh ca o Lo. Trong Ty Du K,
Ng Tha n nu c bi bc, chnh l bi bc kha cnh
m tn d oan, cu chp hnh danh sc tng ca cc o
s.
Ng Tha n thc ra rt tn trng v hiu ng chn
truyn ni n (tnh hay thin) ca Lo Gio. Theo , o
gii thot phi thc hnh t chnh trong thn hnh gi,
ngoi thn khng c o gii thot. o Lo dng thut
ng ni dc (internal elixir) m ch l ny. Nu
lm ln tng rng c th bo ch ngoi dc (external
elixir) lm thuc trng sinh bt t l ri vo bng mn
t o.
(
195)

(194)
L Vit Dng, bo Ngi Lao ng Cui Tun, s 127, ngy
09-7-1993, tr. 19.
(195)
Xem li Ph Lc 3 (L Ch Thng Trng Xun Chn Nhn
Ty Du K. Khi Thnh Ct T Hn hi Khu Trng Xun: T
phng xa n y, thy em thuc trng sinh g cho trm?
Chn Nhn p: Thn c thut trng sinh ch khng c thuc
trng sinh. Thuc trng sinh ch l o tng v ngoi dc.
Th nu th d tiu biu, Hi th Bn Mi Bn v
Bn Mi Lm k vic Ng Khng, Bt Gii, Sa Tng
vo qun Tam Thanh, dp ht cc ct tng trn b th i;
khi cc o s m mui qu ly xin kim n c
trng sinh bt t, ba anh em bn hi chp nhong v
ho phng ban cho ngay my bnh nc tiu!
(
196)

Nu vin vo s vic ny ri quyt Ng Tha n
bng b o Lo th chng khc no mn c Thin S
an H Thin Nhin (738-824) i ng ch tng Pht
ni cha Hu Lm, t Trng An, kt n Thin S
hy bng Pht, phm ti i c nghch.
Cng vy, nu chp cng v mt ch truyn Ty Du,
th khi c Hi th Mi Su, ti on cc s cha Quan
m d tr ma gio, t t cha mnh v mong cp ot
c sa bu ca ng Tng,
(
197)
hay khi c Hi th Hai
Mi Ba, thy Bt Gii tuyn b vi T Thin mt cu
xanh rn rng: Ngi ta thng ni ha thng l con
ma ho sc.
(
198)
th bit u chng thin h cng dm
chp m Ng Tha n l bi Pht tn Lo lm ch.
Cho nn khi thu o ch nghch thng ny
truyn Ty Du th tc khc cng s hiu v sao trong lc
trit gia c Friederich Wilhelm Nietzsche (1844-1900) b
chp m l chng Cha, chng Ki T Gio, th mt trit
gia c khc l Karl Theodor Jaspers (1883-1969) vn
mt lng sng tn Cha li qu quyt rng ch c nhng ai
c Nietzsche hi ht b ngoi mi dm bo rng

Thut trng sinh l phng php tu thin, tnh luyn (ni
dc). Cu tr li ca Khu Chn Nhn rt su sc.
(196)
[TDK V 1988: 101-110].
(197)
[TDK II 1982: 112-134].
(198)
[TDK III 1988: 61].
Hoo Khu l43
Nietzche bi xch Cha.
(199)

Trong Ty Du K, thng thng c m u mt hi
li dn hai cu th m nt khu quyt hnh thin ca o
Lo. Chng hn:
Ngoi o m chn tnh,
Nguyn thn gip bn tm.
(
200)

Tr th hi m t hay chnh,
Kim, Mc thm d r thc h.
(
201)

Tr th bn ct lng thin ri,
Vn cp ao v Mc Mu tr.
(
202)

Yu ma la bn tnh,
Nht th bi chn nh.
(
203)

Ngoi ra vn c nhiu bi th di m t thut luyn an
(thin) ca o Lo. Th d tiu biu l chn cu th trch
trong bi th di Hi th Hai Mi Hai nh sau:
Nhn th ti c ng chn nhn
Dn khai i o kim quang lng
Tin tng Anh Nhi, X N thu
Hu b Mc Mu, Kim Cng phng
Minh ng thn thy nhp Hoa Tr
Trng Lu can ha u tm tng

(199)
I want to show how much of a Christian he is, this Anti-
Christ Nietzsche. (...) Only superficial readers blinded by his
aggressive extremism can see in him nothing but hostility to all
things Christian. Karl Jaspers, Nietzsche and Christianity,
trans. by E. B. Ashton, Henry Regnery Co., Gateway Edition,
1963, p. viii.
(200)
Hi th Ba Mi Lm, [TDK IV 1988: 107].
(201)
Hi th Ba Mi Tm, [TDK IV 1988: 177].
(202)
Hi th Bn Mi, [TDK IV 1988: 224].
(203)
Hi th By Mi By, [TDK VIII 1988: 152].
Tam thin cng mn bi Thin nhan
Ch tm triu l Minh Hoa hng
Ngc Hong i tin gia thng.
(
204)

Bn dch ting Vit rt li cn tm cu nh sau:
Th ri gp c v chn nhn,
o ln truyn cho sng ci lng.
Trc thu Anh Nhi v X N,
Sau th Mc Mu vi Kim Cng.
Nc thn t mi v u li,
La gan t thn xung tm nang.
Ba nghn cng trn lng theo l,
Ln in Minh Hoa ly Ngc Hong.
(
205)

Bi th ny khng th hiu theo mt ch. Anh Nhi, X
N, Mc Mu, Kim Cng, Minh ng, thn thy (nc
thn), Hoa Tr, Trng Lu, can ha (la gan), v.v... u l
thut ng thin o Lo m nhng ai c Thng
Thanh Hunh nh Ni Cnh u gp i gp li trong ba
mi su chng kinh. y l mt trong nhng bi th
loi khu quyt luyn kim n ca hnh gi o Tin.
Anh Nhi (tr s sinh) l kt qu ca luyn tinh ha
kh (ngc dch hon an ) ti h an in (
di rn). Ngc dch l nc thn, theo nguyn kh bc
ln m vo tim, t tim qua trung an in ri quay v h
an in. l hon an.
X N (thiu n tui trng trn) m ch tm (tim).
Cc o s luyn ngoi an dng hng (thy ngn, Hg) v
din (ch, Pb) lm dc liu, gi hng l X N, gi din
l Kim Cng (cha kim). Theo ng hnh, Kim sinh

(204)
L Anh Minh phin m, theo bn ch Hn [TDK 1987: 161].
(205)
[TDK III 1988: 33].
Hoo Khu l45
Thy nn lm cha Thy, vy gi l Kim Cng.
(206)

Minh ng l mt trong chn cung nm trong
u no. T gia hai chn my i vo mt thn
(khong 3,33 cm) l Minh ng.
Php tu Tin phi luyn tinh ha kh. Tinh (sperm) sinh
ra t mt l gia hai qu thn. Ci l ny gi l Hoa Tr
(ci ao cha tinh hoa ca con ngi).
Trng Lu l c hng (yt hu). Tu Tin c thut
nut nc ming xung Trng Lu.
Cu Nc thn t mi v u li chnh l dy un
cong u li to ra tn dch (nc ming) lc hnh
thin.
(
207)

Ng Tha n r rng rt tn trng o Lo, coi Lo l
chnh php ngang hng vi Nho, Pht. Ty Du K k rng
ti cha Li m, khi trao kinh Pht cho ng Tng, Pht
T Nh Lai dn d: Ci th ni hu thnh Tin liu o
chi o diu. Ngha l: Trong c php mu c o
thnh Tin.
(
208)

V cho Nho, Thch, Lo ng ng, xp chung mt
bng gi tr, nn khi trao kinh cho ng Tng th Pht T
cng dy: Tuy vi ng mn chi quy gim, tht ni Tam
Gio chi nguyn lu. C ngha rng: Tuy l gii lut ca
Pht ta nhng tht s cng l ngun dng Tam Gio.
(
209)

Qu thc bao hm trong Ty Du K l dng t tng
Tam Gio ng tng hay ng nguyn. Ng Tha n v

(206)
Cng l cha v.
(207)
Xem li chic cu vng trn bn Lng Vn, bi No V Bn
y.
(208)
. [TDK 1987: 752].
(209)
.[TDK 1987: 752].
Ty Du K bt h l do nhiu yu t, nhng thit tng
phn ln cng v tc gi truyn Ty Du c t tng rt
trong sng, siu vt ln mi xu hng c tn v trit
gio.
16-7-1993
B tc 28-6-2010

Hoo Khu l47
5. ng Tng Thnh Kinh
H Cu V Lch S
Trn y, Ph Lc 2: H Thc i iu, cho bit rng
ngoi tc phm ca Ng Tha n, i nh Minh cn c b
Ty Du K Truyn ca Dng Ch Ha, gm bn mi
mt hi. Nhng trc Dng Ch Ha v Ng Tha n,
cu chuyn ty du thnh kinh ca s Huyn Trang i
ng tng c thn k ha, truyn khu trong dn
gian, dng thnh tung ht...
L Tn cho bit xa c sch i ng Tam Tng
Th Kinh Thi Thoi vi nhn vt Hu Hnh Gi [T
Thin]; tp kch i Minh c ng Tam Tng Ty Thin
Th Kinh, cng gi tn l Ty Du K, trong li b bt
nhn vt Tn Ng Khng. Theo L Tn, ban u khng
c nhng chuyn k l t by, th m v sau cc tiu
thuyt ni n chuyn tinh qui kh nhiu. (...) T cui
ng cho n Tng, Nguyn c dn dn din thnh
chuyn thn d...
(210)

Nh th, trong thc t Trung Quc t xa c nhiu
d bn v truyn Ty Du, tuy nhin nhiu ngi vn quen
thuc vi cc tnh tit trong bn Ty Du K Din Ngha
ca Ng Tha n, v tc phm ny c ph bin nht.
Khi i chiu tiu thuyt
(
211)
vi lch s cho thy nhiu
im gn trng hp, rt th v. Cuc i (thn th) v s
nghip (cuc thnh kinh) ng Tng (ng Tam Tng
Php S Huyn Trang) trong Ty Du K ca Ng Tha n

(210)
[L Tn 1996: 203].
(211)
Ng Tha n, Ty Du K, mi tp [TDK I-X 1982-1988].
hon ton l h cu.
1. Thn th ng Tng
A. Theo s,
(
212)
ng Tng php hiu Huyn Trang,
tn tht Trn V. ng c l Trn Khm, lm quan chc
ng Chinh Tng Qun, tc Nam Dng Khai Quc
Qun Cng i Bc Ngy. ng ni l Trn Khng, lm
quan Quc T Bc S i Bc T. Cha l Trn Hu (cng
c Tu), lm quan huyn Giang Lng, t quan trong nin
hiu i Nghip i Ty Dng (605-616). Trn Hu
sinh c bn trai, con th hai l Trn T, lm ha
thng, hiu Trng Tip, tr tr cha Tnh , thnh Lc
Dng. Trn V l t, sinh nm 596 (hay 602?), i Ty
Vn , ti huyn Cu Th, L Chu (thuc tnh H Nam
sau ny).
B. Theo Ng Tha n,

b ni ng Tng h Trng;
ng ngoi l Tha Tng n Khai Sn; cha l Trn Ngc,
t Quang Nh, ngi t Hi Chu, Trng Nguyn i
vua ng Thi Tng nm 627, c b lm Tri Ph
Giang Chu; m l n Kiu (hiu Mn ng Kiu). Trn

(212)
Khi i chiu, tm dng t ng theo s ch ngun ti liu
v Huyn Trang tng hp t bn tc gi sau: C on Trung
Cn, Pht Hc T in. Si Gn: Pht Hc Tng Th xb, 1963,
mc t Huyn Trang; C Nguyn Hin L, Ch St (bi
Huyn Trang V Cng Cuc Thnh Kinh V Tin Khong Hu
Ca Nhn Loi). Si Gn: Nxb Thanh Tn, 1971; C Thch
Minh Chu, Huyn Trang, Nh Chim Bi V Hc Gi. Trng
Cao Cp Pht Hc Vit Nam xb, 1989; C V nh Cng,
ng Tam Tng Thnh Kinh. Vin Nghin Cu Pht Hc Vit
Nam xb, 1992; C Vng Hng Sn, Th Xem Truyn Tu (bi
Con Nga Gi Ca Thy ng Tam Tng; v bi Lc
Kho V Ty Du K V i ng Ty Vc k). Nxb Thnh
Ph, 1993.
Hoo Khu l49
Ngc b tn cp Lu Hng git trn sng Hng ot
v ang c mang. ng Tng l con u lng, mi sinh
ra ti ph Giang Chu, b m th sng, tri tp vo cha
Kim Sn, c Ha Thng Php Minh nui dng, t
tn Giang Lu.
(213)

2. H Trn xut gi a
A. Theo s, nm 608, 13 tui, Trn V xut gia, cha
Tnh vi Ha Thng Trng Tip (Trn T, anh hai).
B. Theo Ng Tha n th Giang Lu c Ha Thng
Php Minh nui dng cha Kim Sn, 13 tui l s
Huyn Trang, khi ln kinh Trng An, c ng Thi
Tng chn lm Php S ch n cu siu ti cha Ha
Sinh (Hi th 12).
(
214)

Nh vy, hi ny Ng Tha n hon ton t mu thun
vi Hi th 9: Ha Thng Php Minh cha Kim Sn
nui dng Giang Lu t khi mi sinh. Nm 18 tui
Giang Lu mi v Trng An, tr c th cha, ri vo
cha Hng Phc kinh thnh tu tip.
3. Nguyn nhn i th nh ki nh
A. Theo s, nm 618 (23 tui), v trnh lon thnh Lc
Dng, ng Tng v anh v Trng An, cha Trang
Nghim. C hai li vo Thnh , tnh T Xuyn, hc hi
vi cc cao tng trong nm nm.
Nm 623 (28 tui), d anh khng chp thun cho i xa,
ng cng ln theo thuyn bun xui dng Trng Giang
ti Kinh Chu (thuc tnh H Bc sau ny), ri chu du cu
hc khp cc tnh pha bc Trung Quc. Cng i nhiu,

(213)
[TDK I 1982: 206-227].
(214)
[TDK II 1982: 32].
hc hi nhiu, li cng hoang mang v nhng kin gii
khc nhau ca cc s, cc tng phi, ng mun sang n
kho cu o Pht tn gc.
Nm 626 (31 tui), gp mt cao tng n t cha Na
Lan theo ng bin sang Trung Quc, ng cng nung
ch sang n hc Pht. Nhng khi ng dng biu xin qua
n, triu nh khng cho php.
Nm 629 (34 tui), ng ln ng i v phng ty
(tha c hi vua ng Thi Tng, v ma mt ma,
cho dn i kinh thnh c t do di tn mu sinh).
Hnh trnh thnh kinh ca ng gm bn giai on nh
sau:
C T thnh Trng An ti i Ngc Mn Quan, l ht a
phn Trung Quc, ri i vo sa mc Gobi.
C T sa mc Gobi i qua cc nc nh Trung ,
vt dy ni Hy M Lp Sn ti bin gii n .
C T nc Ca Tt Thi,
(
215)
chu du n , v tu hc ti
cha Na Lan (Narandha).
C Ri n v Trung Quc, nhng khng theo ng
c.
B. Theo Ng Tha n, vng li B Tt Quan m dy,
ng Tng i sang cha Li m, nc Thin Trc, thnh
kinh i tha v cu siu cho cc m hn.
(
216)

4. Hai ngi h tng ng Tng
A. Theo s, cng vi mt nh s, ng Tng ri thnh
Trng An.
(
217)
Ti Tn Chu, mt m; ri cng mt

(215)
Kapisa, thuc lnh th Afghanistan sau ny.
(216)
[TDK II 1982: 45].
(217)
Nay l thnh ph Ty An, th ph tnh Thim Ty.
Hoo Khu l5l
ngi i Lan Chu, mt m; ri theo mt ngi chn
nga i Lng Chu. Lng Chu mt thng mi trn
c ra khi thnh. B quan trn th cho truy bt, nhng
ng c mt nh s cho hai hc tr dn ng, ngy n
np ti mi dm i.
(218)
n c Qua Chu,
(
219)
hai nh
s dn ng quay v.
B. Theo Ng Tha n, khi ri thnh Trng An, ng
Tng c vua ng Thi Tng cho nga v hai ngi
theo h tng. H n Cng Chu, ri sang H Chu c
quan trn th n tip ng hong. Ngh mt m, sng
sm hm sau h vt bin gii, hai ngi h tng b ba
con yu cp, gu, tru n tht.
(
220)

(Hai ng s bn nhi ph b v na chng trong
s c Ty Du K h cu thnh hai ngi h tng b
yu tinh n tht.)
5. Con nga ca ng Tng
A. Theo s, ti Qua Chu, ng Tng c quan Th
S ch ng: i tip 50 dm (khong 30 cy s) s ti i
Ngc Mn Quan, ri ti nm phong ha i,
(
221)
mi i
cch nhau chng 100 dm (khong 60 cy s), ri ti nc
Y Ng.
(
222)

(218)
C sch cho l ng i tip qua Cam Chu, T Chu.
(219)
Tn Chu, Lan Chu, Lng Chu, v Qua Chu u thuc
tnh Cam Tc ngy nay. Lan Chu l th ph ca tnh, nm
trung bc Trung Quc, dn a s theo o Hi.
(220)
[TDK II 1982: 45;51-57].
(221)
Phong ha i: i truyn tin bng cch hun khi (phong) lc
ban ngy hay t la (ha) lc ban m bo hiu mi khi c
gic ti xm phm bin cng. i k trng thy cng bo tin
nh vy cho i k tip, c th truyn tin ln ln cho ti i Ngc
Mn Quan.
(222)
Uigur hay Uighur, nay thuc khu t tr Tn Cng.
Qua Chu con nga ng bnh cht; ng c mt trai
trng xin theo lm t, nn mua hai con nga. Hm sau
t dn ti mt ng lo dt theo mt con nga hng, gi
v gy. ng lo xin i nga vi ng Tng, v nga
ng lo quen thuc ng i sang nc Y Ng. ng
Tng ng . Hai thy tr i gn n i Ngc Mn Quan
th t xin tr v Qua Chu. m trc, ng sut b y
m ln.
B. Theo Ng Tha n th ng Tng n khe ng
Su, ni X Bn, con nga do vua ng tng ng b rng
tinh n tht. Rng ny nguyn l thi t th ba, con Ty
Hi Long Vng Ngao Nhun. B Tt Quan m bt rng
phi ha thnh con nga bch (coi nh n mng). Lc
nga c dn ti, ng Tng ngc nhin thy con nga
ny c v bo hn con trc.
(
223)

6. ng Tng b ci nng thi u t
A. Theo s, sau khi chia tay tn hc tr bt ho, mt
mnh vi con nga hng gi, m, ng Tng vo sa mc.
Ti phong ha i th nht, ng sut trng tn ca lnh
canh. Quan trn th khng th thuyt phc ng b nh
ty du ch ng tt i ti phong ha i th t. ng li
sut trng tn ca lnh canh phong ha i th t. Quan
trn th ch ng cho ng i trnh phong ha i th nm
ti sa mc Gobi (nm pha bc Trung Quc, nam
Mng C, rng 1.295.000 cy s vung).
Sau mt ngy ng chng trm dm, ng lc li trong
sa mc Gobi, li cn tut tay lm ht nc d tr. ng
quay nga tr li phong ha i th t ly nc, i chng
mi dm bng hi tm nh li pht nguyn: Nu cha
n c Ty Trc th d cht cng khng quay tr li

(223)
[TDK II 1982: 93-104].
Hoo Khu l53
phng ng. Th l qunh nga li tip tc i v
phng ty, ngi v nga kht kh trn ct bng.
Sang ngy th nm, ng v nga ng qu, m man. n
na m, nh c php l, trn gi mt lnh t u thi ti,
con nga ng ln h vang, ng cht m mt ra, gng
leo ln lng nga. Rng i thm vi dm, ng gp bi c
xanh mt bn dng sui trong veo, th l ngi v nga
thot nn cht kh. ng cho nga i thm hai ngy na,
mi ra khi sa mc Gobi; tng cng i ht tm ngy, vt
qua 800 dm (khong 480 cy s).
B. Theo Ng Tha n th ng Tng phi chu ci
nng nh thiu t khi qua vng Ha Dim Sn chn
ng sang phng ty thnh kinh, la bc ngn ngt 800
dm (con s ny rt ging vi s), chung quanh khng mt
ngn c, bn ma nng bc. Bt Gii ngh hy chn
phng ng, phng nam, hay phng bc khng c la
m i. ng Tng khng nghe, v ch i v hng ty
mi ly c kinh Pht.
(224)

Nh vy, vng Ha Dim Sn (800 dm) c h cu
t sa mc Gobi (cng rng 800 dm). Vic ng Tng
khng chu i hng i nh li Bt Gii ngh cng
ging vi s na, l khi ng Tng khng chu quay
tr li ng c lc b lc trong sa mc Gobi.
7. ng Tng l ng
A. Theo s, ti nc Y Ng,
(
225)
ng Tng li mi
ngy trong mt cha c c ba nh s Trung Quc. Vua
Khc Vn Thi nc Cao Xng
(
226)
sai s qua mi ng
sang. i ht su ngy ng ti kinh thnh nc Cao Xng.

(224)
[TDK VI 1988: 193-194; 212-213].
(225)
Uigur (Uighur), thuc khu t tr Tn Cng ngy nay.
(226)
Quoco, thuc khu t tr Tn Cng ngy nay.
B vua ni p gi li, ng tuyt thc bn ngy phn
khng, sc khe gn nguy kch. Vua t li, xin kt ngha
anh em, v xin ng lu li mt thng ging kinh.
Trc ngy ri nc Cao Xng, ng c vua cho
theo h tng gm: bn sa di, hai mi lm ngi lc
lng, mt vin quan ln thp tng mang th gii thiu
ng vi vua nc t Quyt (Gktrk); ngoi ra cn c
hai mi bn l th khc gi cho vua cc nc ng s
i ngang qua nh ym tr. Bui ln ng, vua quan,
dn chng tin ng n tn ca thnh. Vua cm tay ng,
mt m l, bn rn mi.
B. Theo Ng Tha n, cm ng v ng Tng qun
mnh i sang phng ty gian lao, nguy him, vua ng
Thi Tng n cha Ha Sinh trong thnh Trng An xin
kt ngha anh em vi ng.
Ngy ln ng, ng c vua quan tin chn ra tn
ca thnh. Vua ban tng ng mt bnh bt bng vng,
mt con nga trng, hai ngi h tng, ban hiu l Tam
Tng, v quan trng nht l cp cho t ip vn thng
hnh khi ng Tng qua cc nc ln cn hay ch
hu nh ng s c vua cc nc y gip .
(
227)

Vy, theo Ty Du K, ng Tng ra i c passport
cng v km quc th xin visa nhp cnh cc nc
khc; cn theo s th ng Tng thuc dng vt bin
tri php v b truy n. Vua Khc Vn Thi trong s li
c h cu thnh ng Thi Tng trong Ty Du K.
8. Cc l n gp cp
A. Theo s, t nht c bn ln ng Tng gp cp:
C Dc ng t nc Cao Xng sang nc A K

(227)
[TDK II 1982: 47-49].
Hoo Khu l55
Ni,
(228)
b mt ton cp chn li.
C T nc Na Yt La Bt (Nagarahara), trc khi ti
nc Kin La,
(
229)
ng nh mt ng lo dn i chim
bi mt hang ng c Pht tch,
(
230)
dc ng b nm tn
cp chn li nhng ng cm ha c h.
(Chuyn ny gn ging Hi th 14, ng Tng ra
khi nh c gi h Trn b su tn cp chn ng.)
C Ti nc Ca Thp Di La,
(
231)
ng c nh vua cho
hai mi ngi i theo sang n gip ghi chp. Trn
ng i v min trung n , ng b chng nm mi
tn cp tn cng.
(
232)

C Trn ng v nc, t nc Tng Ha B La
(Simhapura) trc lc ti nc n Xoa Th La
(Takshasila), ng li gp mt ton cp.
B. Theo Ty Du K, ng Tng c bn ln gp cp:
C Sau khi t tc mt m nh c gi h Trn, sng
sm ln ng, ng b su tn cp chn li;
(
233)

C C Hai ln gp cng mt bn cp hn ba mi
tn;
(
234)

C My thy tr ra khi nh vin ngoi h Khu, gp
bn cp chng ba mi tn.
(
235)

(228)
Agni, thuc khu t tr Tn Cng ngy nay.
(229)
Gandhara, thuc Pakistan sau ny.
(230)
C sch ni ng ny thnh ph Nhin ng (Dipankara).
(231)
Kashmir, thuc Pakistan sau ny.
(232)
C sch ni vic ny xy ra mt khu rng, sau khi ng ri
thnh ph Na La Tng Ha (Narasimba).
(233)
[TDK II 1982: 79-81].
(234)
[TDK VI 1988: 126, 144].
(235)
[TDK X 1988: 133].
9. Cc yu qui n th t ngi
A. Theo s, chng thy chp rng ng Tng b bn
n tht ngi bt. Nhng ng lu s kin ny: Khi ng
ti nc Kit Nhc Cc ,
(
236)
li ba thng, ri xui
sng Hng, tip tc chu du v pha ng. Thuyn i c
chng 100 dm th gp mi ghe cp chn li; ng b bt
em v so huyt.
(
237)

Bn cp t ng ln bn th, chun b nghi thc h st
t sng n thn Durga. ng bit mnh sp cht, v
phng ku cu. Tuyt vng, ng khp hai mt, tp trung
t tng, dc tm cu nguyn ch Pht. Nh c php l,
cung phong bng ni ln d di, qut mi th trn bn
th; bn cp s hi phi th ng ra.
B. Theo Ng Tha n, loi yu tinh gi, tr, c, ci,
thm ch c c yu nh Hng Hi Nhi, lun lun tm
trm phng nghn k bt sng ng Tng n tht.
Chng u tin rng ng Tng l chn tu nhiu kip, n
mt ming tht ca ng, s thnh trng sinh bt t.
10. K th t n ngng
A. Theo s, c nhng xung t nh sau:
C ng Tng n A K Ni (Agni) li mt m ri
sang nc Khut Chi.
(
238)
V ng khc t tic mn do vua
nc Khut Chi i, nn phi tranh lun v gio l tiu
tha v i tha vi Quc S Mc Xoa Cc a
(Mokshagupta) vn hc Pht Gio tiu tha n
hai mi nm. Sau su mi ngy, khi ri i, ng c

(236)
Kayakubja, bang Uttar Pradesh sau ny.
(237)
C sch ni ng i cng tm mi ngi; vic xy ra vng
A Mc Kh (Ayamukha).
(238)
Kucha, thuc khu t tr Tn Cng ngy nay.
Hoo Khu l57
vua cho ngi theo phc dch, cung cp nga v lc .
(Cng ging Ty Du K Hi th 44: tranh ti vi
quc s nc Xa Tr.)
C Ti nc Tp Mc Kin,
(239)
ng Tng b nhng
ngi theo Bi Ha Gio (th la) cm uc rt ui.
Vua nc ny khng ng h o Pht, tip ng lnh nht.
Sau khi thuyt php cm ha c vua, ng lu li v
chn chnh cc cha Pht kinh thnh.
(Cng ging Ty Du K Hi th 84: co u cho vua
quan nc Dit Php quy y.)
C Ti n , i s Gii Hin (Silabhadra), ch cha
Na Lan 106 tui, giao cho ng Tng thuyt nhiu
b kinh quan trng. ng tr thnh ngi pht ngn chnh
thc v gio l i tha ca cha. Nhiu hc gi do khc
quan im gio l tranh bin vi ng Tng:
Mt thy tu B La Mn vit bn mi iu bin lun
dn cha Na Lan , thch thc ai bc c, ng ta s
dng ci u. ng Tng mi s Gii Hin lm chng
cuc tranh bin. ng thng, nhng tha mng k thua.
(Cng ging Ty Du K Hi th 44: tranh ti vi
quc s nc Xa Tr, ai thua b chm u.)
Bt Nh Cc a (Prajnagupta), i s phi tiu tha,
vit Ph i Tha Lun cng kch gio l i tha.
ng Tng vit Ph c Kin Lun trnh s Gii Hin
ri cng b bc li Bt Nh Cc a.
B. Theo Ng Tha n, nhng xung t do khc tn
ngng k trn c h cu nh sau:
C nc Xa Tr, thy tr ng Tng chng li ba
anh em o s yu tinh ang n p o Pht. l yu

(239)
Samarkand, nay l thnh ph ca Uzbek thuc Nga.
cp (quc s H Lc), yu nai (Lc Lc), yu d (Dng
Lc).
- ng Tng u php cu ma vi H Lc, ai thua b
chm u; cng H Lc thi ngi thin; cng Lc Lc thi
on tn mn giu kn trong rng.
- T Thin u php: cng H Lc thi chm u mc li
u khc; cng Lc Lc thi m bng moi gan; cng
Dng Lc thi tm trong vc du si.
(
240)

C nh nhau vi yu o s l quc trng nc T
Kheo.
(
241)

C Vua nc Dit Php c li th phi git 10.000 nh
s. T Thin ha php co u c triu nh; hong gia v
b quan quy y theo o Pht, i tn nc l Khm
Php.
(
242)

11. V cha Li m
A. Theo s, ng Tng ti nc Ma Kit
(Magadha), tu hc cha Na Lan . Cha ny ln nht
n , rng gn nh mt thnh ph, c mt hn 700
nm trc khi ng Tng t chn n. Cha Na Lan
c coi l i hc c nht, cha khong 150 b kinh ca
o Pht, B La Mn, sch v cc lnh vc khc; lc no
cng c khong 10.000 s tng tu hc. Nghe tin ng n,
ch cha l i S Gii Hin c khong 200 nh s v
chng 1.000 pht t i n. ng Tng cha nm nm.
B. Theo Ty Du K, ng Tng n cha Li m,
c n tip rt trng th: Pht T cho 8 b tt, 4 kim
cang, 500 la hn, 3.000 yt , 11 i diu, 18 gi lam, tt

(240)
[TDK V 1988: 116, 131, 134, 143, 146, 148].
(241)
[TDK VIII 1988: 190].
(242)
[TDK IX 1988: 74, 101].
Hoo Khu l59
c ng xp thnh hai hng trong chnh in cho
mng.
(243)

(T chc n long trng y nh khi i S Gii Hin
tip ng Tng. Ni khc i, Ty Du K mn cha Na
Lan h cu thnh cha Li m; cn i S Gii Hin
th h cu thnh Pht T.)
12. V vi c ki nh b ch m xung sng
A. Theo s, ng Tng ln ng tr v Trung Quc
nm 643 (48 tui), sau mi my nm du hc n .
(
244)

ng dng voi, lc , nga ch 657 b kinh v nhiu th
khc v nc.
Dc ng (u nm 644), qua nc n Xoa Th
La,
(
245)
ng ci voi vt sng Tn .
(
246)
Nhng ngi
khc v hnh l i thuyn. Thuyn ra gia sng bng
cung phong
(
247)
ni ln lm lt chm, b mt 50 b kinh.
Sau ny, qua nc Vu in,
(
248)
c vua nc ny lu li
by thng thuyt php, ng Tng cho ngi qua cc
nc khc tm chp b sung s kinh b mt.
C sch ni lc nghe tin thuyn chm, vua nc Ca Tt
Th (Kapisa) n thm, rc ng Tng v kinh thnh
nm mi ngy, trong thi gian ng Tng cho ngi
qua nc Trng Na (Udyana) chp li ch kinh tri

(243)
[TDK X 1988: 164].
(244)
C sch chp 10, 13 hay 15 nm.
(245)
Takshasila, nay l tnh Punjab, nc Pakistan.
(246)
Indus, di khong 3.060 km l sng chnh ca Pakistan, pht
nguyn gn ni Kailas Ty Tng (Tibet) v vo bin Rp
ng nam Karachi.
(247)
Theo [TDK X 1988: 186], khi thy tr vt kinh ln b th ma
qu ni cung phong cp kinh, T Thin phi dng ht oai
thn mi gi li c.
(248)
Khotan, thuc khu t tr Tn Cng.
mt. Sau ny khi v n nc Kustana, lu li by ngy,
ng cho ngi i ti nc Khut Chi (Kucha) v Kashgar
b sung thm ch kinh b mt.
B. Theo Ng Tha n, thy tr ng Tng v hnh l,
kinh k c con ra trng ch t b ty sang b ng
sng Thng Thin. Ra bi chng na ngy, tri chiu,
gn n b bn kia th ra gin ng Tng khng gi li
ha vi n, qun hi Pht T gii p cho ra mt thc
mc, nn ra ht lun c on ngi nga, hnh l xung
sng. Kinh b t, vt ln phi kh th h mt my trang
cht.
(
249)

13. Bi vn ca vua ng Thi Tng
A. Theo s, gia nm 648, ng Tng dch xong chn
b kinh, ly tn l Tn Phin Kinh Lun. Vua ng Thi
Tng tuy gi yu, nhng mun k nim cuc ty du thnh
kinh v tin khong hu nn ch thn vit 781 ch lm
mt bi ta cho bn dch y, v nhan l i ng
Tam Tng Thnh Gio. Vit xong, vua cho mt quan hc
s c trc mt cc quan trong mt bui lm triu.
B. Theo Ng Tha n, ng Tng v n kinh thnh;
Vua ng Thi Tng mi ngh ti cng lao ca ngi em
kt ngha khng g n p c, mt ng. Sng hm sau
gia triu, vua ng khu c cho quan trung th chp bi
Thi Gio T t n ng .
(
250)

14. Kt qu cuc th nh ki nh
THEO S THEO NG THA N
ng Tng ri Trng An ng Tng ri Trng

(249)
[TDK X 1988: 185].
(250)
[TDK X 1988: 201-204].
Hoo Khu l6l
nm 629. An nm 639.
(251)

Xa x 16-17 nm. Xa x 14 nm.
(
252)

Mt hai nm mi v ti
Trng An.
Ci my bay v cha ti
mt ngy.
(
253)

Ti Trng An u xun
nm 645, lc 50 tui.
Ti Trng An nm 653,
ngoi 30 tui.
(
254)

C i v v vt qua
50.000 dm ng b,
chng 30.000 km). C
sch cho l 8.333 dm
Anh, khong 10.000 km.
Lc i vt qua 108.000
dm; khi v khng tnh
ng bay (ng
vn).
(
255)

Thng ni i khi l
qua 128 hay 138 nc ln
nh.
(
256)

Khng tng kt qua
bao nhiu nc, ch k
tn 8 nc.
(
257)

Dng 20 nga ch v
nhiu tng Pht, 150 ht
x li, 657 b kinh v lun
ca nhiu phi i tha,
ng trong 520 hp.
Ch v 35 b kinh, 5.048
quyn.
(
258)

V Trung Quc dch kinh V Trung Quc khi dch

(251)
[TDK I 1982: 51].
(252)
[TDK X 1988: 199].
(253)
[TDK X 1988: 193].
(254)
[TDK X 1988: 199].
(255)
[TDK X 1988].
(256)
Mi nc ln khong mt tnh ca Trung Quc hay mt bang
ca n ngy nay. Ch ring [Thch Minh Chu 1989: 108-
113] k tn cc nc nht.
(257)
[TDK X 1988: 199].
(258)
[TDK X 1988: 176].
18 nm,
(
259)
c 75 b,
gm 1.335 quyn.
kinh, thy tr cng thng
thin.
(
260)

*
So Ty Du K vi s, s trng khp nh dn trn rt
th v; n cho thy k ti c mt khng hai ca Ng Tha
n. Nu vit tiu s Huyn Trang mt cch chn phng
nh s gia, c l s ngi ham c chng l bao. Nhng
vi ngi bt ca Ng Tha n, cuc i Huyn Trang tr
thnh hp dn, thn b, ly k v li cun hng bao triu
ngi trong lin tip my trm nm. Ng Tha n nh
Huyn Trang m bt h. Huyn Trang nh Ng Tha n
m rc r cng mi rc r huy hong.
Nguyn Hin L (1912-1984) c l lm khi vit rng:
Th hi, trong lch s nhn loi c v danh nhn th hai
no nh ng [Huyn Trang] khng? Ni mt vic dn tc
Trung Hoa thn k ha cuc i thnh kinh ca ng, truyn
ming cho nhau, sau chp li thnh mt b tiu thuyt
tc b Ty Du K cng l mt ci vinh d m t xa
n nay cha ai c nhn na!
(
261)

16-3-1996

(259)
N o din Trung Quc, Dng Khit, lm phim Ty Du K
tp th 25, cho ng Tng thnh kinh ch Hn, chc b ngh
l cha Li m dch sn ri!
(260)
[TDK X 1988].
(261)
[Nguyn Hin L 1971: 5].
Hoo Khu l63
6. Hu Vng c H Cu Nh Th No?
Ton b cc nhn vt, s kin trong Ty Du K (TDK)
ca Ng Tha n u l h cu m Hu Vng l nhn
vt h cu rt c o.
i chiu t m gia lch s v tiu thuyt c th thy
TDK m phng s tch c Pht Thch Ca (PTC) v s
tch c Lc T Hu Nng chp trong Phm th Nht
(Hnh Do) ca Php Bo n Kinh [PBK] h cu
thnh s tch Hu Vng.
1. Gi c ng l v thng
A. Theo PTC, Thi T C m s k v vua cha Tnh
Phn lm vua, nhng sau khi i qua bn ca thnh,
Thi T gic ng l t kh (sanh, lo, bnh, t), quyt
tm t b ngai vng, xa ri v tr con th, ang m ln ra
khi hong cung, du phng tm o gii thot.
B. Theo [TDK I 1982: 35], Hu Vng ni Hoa Qu,
ng Thy Lim, ngi trn ngai vua, ang hng th sung
sng, cht gic ng l sng cht v thng, lin pht tm
b , la b ngi vua, vt bin tm o tu thnh Pht
Tin gii thot lun hi sinh t.
2. Nhn duyn tr t m c thy
A. Theo PBK, c Lc T Hu Nng h L (638-
713), thu nh sm m ci cha, nh ngho, m con bn ci
sng qua ngy. Mt hm Hu Nng em ci giao cho
khch hng xong, va tr gt ra v bng nghe c ngi
tng kinh Kim Cang n cu ng v s tr nhi sinh k tm
(Khng nn tr vo u m sinh ra tm ca mnh).
(262)
Hu
Nng hi ngi y hc kinh ny t u, th c ch dn
n cha ng Thin, do c Ng T Hong Nhn tr tr.
B. Theo [TDK I 1982: 41-43],

Hu Vng trn ng
tm o, mt hm qua rng cht nghe mt ngi kim ci
ht:
Gp nhau Pht o php mu,
Bnh tm tnh ta tng cu Hunh nh...
Hu Vng hi thm bi ht ny hc t u, c
ngi kim ci ch n ng T Nguyt Tam Tinh, ni
Linh i Phng Thn, do T S Tu B lm ch.
Lu : PBK v TDK u ni n ci, duyn khi t
ci m phng ra con ng n gp thy hc o. Ci l
cht t, dng un nu; vy ci l n ng nhc n
luyn ha hu, t l bt qui, luyn n nu thuc, tc l
m ch vic tham thin ca nh Pht hay tnh luyn ca
o Lo.
(
263)

3. Thy hi mc ch i tu ca tr
A. Theo PBK, Hu Nng n gp c Ng T Hong
Nhn. T hi: Mun cu vt chi? Hu Nng p: Ch
cu lm Pht ch chng cu vt chi khc.
B. Theo [TDK I 1982: 51], T S Tu B hi Hu
Vng: Nay nh ngi mun hc o g? Ri T S
gii thiu cc mn php thut, nhng Hu Vng
khng khng ch i hc c php trng sinh, tc l ch

(262)
.
(263)
Hoo Khu l65
mun tu thnh Tin Pht.
(264)

4. Bui s ki n thy tr ni n tnh
A. Theo PBK, Khi Hu Nng mi n cha, c Ng
T ch l ngi gc phng nam qu ma khng th lm
Pht. Hu Nng ci: Ngi ta c phn bit phng nam,
phng bc nhng Pht tnh khng c nam bc.
B. Theo [TDK I 1982: 47], Hu Vng chn t chn
ro n ng T Nguyt Tam Tinh, ra mt T S. T hi
tnh (h) Hu Vng l g, Hu Vng p rng khng
c tnh (bn tnh).
5. Phi cng qu trc khi th php
A. Theo PBK, Hu Nng li cha ca c Ng T,
c giao ch ci, gi go. Sau khi lm cng qu hn tm
thng mi c T truyn php.
B. Theo [TDK I 1982: 49], Hu Vng li ng T
Nguyt Tam Tinh, chm lo qut dn, lm vn, gnh
nc, kim ci, sau by nm cng qu mi c T truyn
php. Vy, c Hu Nng v Hu Vng trc khi th php
thin (cng phu) u phi tri qua mt qu trnh lm cng
qu.
(
265)

(264)
Trng sinh hiu theo dn gian l sng lu di, khng cht.
Hiu theo o Cao i, ch c tu cho thnh bc Kim Tin hay
Pht mi thot ra vng lun hi, khng cn b lut sinh t chi
phi, v mi thc l trng sinh.
(265)
Theo gio l Cao i, iu kin ny l cn bn khng th
thiu c i vi cc hnh gi (ngi tu thin), v nu khng c
cng qu lm nn mng, gii tr nghip (karma) th qu trnh
thc hnh cng phu (hnh thin) s gp nhiu chng ngi. Do
, php mn tu ca Cao i ngy nay kt hp cng qu, cng
phu vi cng trnh (luyn k, tu thn cho nn o hnh), gi
6. Thy s tr b ng mn m hi
A. Theo PBK, c Ng T Hong Nhn mun tuyn
ngi tha k y bt thin tng; giao hn ai lm c k
chng t thy c tnh mi c chn lm Lc T.
Hu Nng lm bi k:
B bn v th,
Minh knh dic phi i,
Bn lai v nht vt,
H x nh trn ai?
Ngha l:
B vn khng cy,
Cng chng i gng t,
Vn khng c vt g,
Ch no ng bi l?
Bi k lm c cha xn xao, kinh ngc. c Ng T s
Hu Nng b k khc m hi ot quyn k v, lin ly
giy chi lun bi k nh ngm t r rng, v bo vi
mi ngi rng Hu Nng vn cha thy tnh (cha t
o).
Vn khi Hu Nng mi n xin hc o ng i lanh
li, c Ng T phng xa c k ghen t m hi, nn phi
sm tm cch che ch. Mt hm Hu Nng ang gi go
sau cha, T i n bn cnh, ni nh: Ta thy kin
ngi c th dng, nhng e s c k c lm hi ngi, cho
nn chng ni vi ngi, ngi c bit hay chng?
B. Theo [TDK I 1982: 65], Hu Vng hu nh hc
xong php thut ca thy. Mt hm, do tnh hiu thng,
Hu Vng biu din thn thng khoe ti vi ng mn.
T S nghe huyn no, ra mng: Cng phu y c th a

chung l tam cng.
Hoo Khu l67
ct trc mt mi ngi sao? Gi s ngi thy ngi
khc c, t phi cu ngi ta. Ngi khc thy ngi c,
t phi cu ngi. Nu ngi s tai v, t phi truyn cho
ngi ta. Nu khng truyn s b hi, tnh mnh nh ngi
kh m gi ni.
7. Thy ra m hi u hn gi b mt truyn ri ng php
mn
A. Theo PBK, mt hm khc, sau khi Hu Nng trnh
ra bi k B bn v th..., T n ch Ngi ang gi
go, hi bng gi: Go gi k cha? Ng hi trnh
tu hnh ti u ri. Hu Nng lnh hi, cng p bng gi:
Go gi k lm ri, ch cn thiu ci sng. Ng ni
tu ti ni ri, nhng cha c thy gip n chng. T
nghe xong, cm gy g vo ci ba ci ri lng lng quay
i. Hu Nng hiu , canh ba ln vo phng T. Ng T b
mt truyn trao y bt cho Hu Nng lm Lc T.
B. Theo [TDK I 1982: 55] mt hm T S gii thiu
cho Hu Vng cc mn hc m Hu Vng u nht
quyt khng chu, v chng phi l mn c sng lu.
T S lm mt gin, cm gy g vo u Ng Khng ba
ci, quay lng i thng vo trong, ng ca gia li. Ng
Khng ngm hiu: T S m ch canh ba, i vo bn
trong, li ca sau, ch kn y s ph s truyn o cho.
8. Truyn php xong thy buc tr l p tc ra i
A. Theo PBK, c Ng T mt truyn y bt cho Hu
Nng lm Lc T xong, li thc hi bo Ngi phi i khi
cha lp tc: Nh ngi nn i mau, ko e ngi ta lm
hi. Hu Nng hi: i no no by gi?
B. Theo [TDK I 1982: 66], sau khi Hu Vng hc
xong cc php thut, T S thy Hu Vng khoe ti bin
ha vi ng mn, bn gi mt gin, mn c mng nhic.
Hu Vng ci u xin tha ti, T S quyt lit ui i
lun: Ta cng khng bt ti nh ngi, nhng nh ngi
phi i i thi. Hu Vng a l, hi: Tn s bo con i
u?
Lu : Khi t ch s ph ra i, hai cu hi ca hai t
cng gn ging nhau; Hu Nng hi: i no no? cn
Hu Vng hi: con i u?
*
Tm im tng ng dn trn cho thy Ty Du K ca
Ng Tha n da vo mt phn lch s ca o Pht
n v lch s Thin Tng Trung Quc h cu
thnh s tch Hu Vng. l ly thc (lch s) lm h
(tiu thuyt)...
16-3-1996
Hoo Khu l69
Sch Tham Kho Chn Lc
[u Hc Qunh Lm 1912] u Hc Qunh Lm. Thng
Hi: Thin Bo Th Cc thch n; Qung ch Th Cc
pht hnh.
[u Hc Qunh Lm 1994] Trnh ng Ct (Minh);
Tru Thnh Mch (Thanh). u Hc Qunh Lm. Thi
Nguyn, Liu Ninh: Bc Nhc Vn Ngh Xut Bn X
pht hnh.
[C.J. Jung 1965] v R. Wilhelm Das Geheimnis der
Goldenen Blte. Zrich v Stuttgart: Rascher.
[D.T. Suzuki 1960] Manual of Zen Buddhism. New
York: Grove Press, Inc.
[i Nguyn Trng 1970] Tin Hc T in. i Bc,
i Loan: Chn Thin M Xut Bn X.
[i Tha Chn Gio 1950] i Tha Chn Gio. Si
Gn: Chiu Minh n xut bn, bn in ln th Hai.
[on Trung Cn 1963] Pht Hc T in. Ba quyn.
Si Gn: Pht Hc Tng Th xut bn.
[ Tt Li 1981] Nhng V Thuc V Cy Thuc Vit
Nam. Nxb Khoa Hc K Thut, H Ni.
[Gii T Vin 1966] Nguyn Bn Gii T Vin Ha
Ph. Hong Kong: Hng Cng C Bn Th Cc.
[Henry Dor 1966] Researches into Chinese
Superstitions by Henry Dor, J.S. translated from the
French with notes, historical and explanatory by M.
Kennelly, J.S. Taipei. [Bn ting Php: Recherches sur
les Supersitions en Chine. 3 vol. Shanghai: 1922-1926.]
[Hng Phi M 1992] o Gio Trng Sinh Thut.
Trung Quc: Chit Giang C Tch Xut Bn X.
[Karl Jaspers 1963] Nietzsche and Christianity. Trans.
by E. B. Ashton. Henry Regnery Co., Gateway Edition.
[Lon Wieger 1927] Histoire des Croyances Religieuses
et des Opinions Philosophiques en Chine. Hien-hien.
[L Anh Minh] Tn Mn V Th Php. Tun san Si
Gn Th By. S 421, ngy 06-3-1999.
[Liu Ts'un-Yan 1973] The Compilation and Historical
Value of the Tao-Tsang (in Essays on the Sources for
Chinese History. Editors: Donald Leslie, Colin
Mackerras, Wang Gung Wu. Canberra: Canberra
Australian National University Press.)
[L Tn 1996] S Lc Lch S Tiu Thuyt Trung
Quc. Lng Duy Tm dch. H Ni: Nxb Vn Ha -
Thng Tin.
[Max Kaltenmark 1965] Lao Tseu et le Taosme. Paris:
Seuil.
[Nancy Wilson Ross 1968] Trois Voies de la Sagesse
Asiatique. Paris: Stock.
[Narada 1964] The Buddha and His Teachings. Si Gn.
[Ng Phong 1994] Trung Quc o Hc Thng in.
Trung Quc: Nam Hi Xut Bn Cng Ty.
[Ng Tha n 1988] Ty Du K (truyn tranh). Trung
Quc: Nxb M Thut H Bc.
[Nguyn Hin L 1971] Ch St (bi Huyn
Trang V Cng Cuc Thnh Kinh V Tin Khong Hu
Hoo Khu l7l
Ca Nhn Loi). Si Gn: Nxb Thanh Tn.
[Owen and Eleanor Lattimore 1971] Silks, Spices and
Empire. New York: Dell Publishing Co. Inc.
[PBK] Php Bo n Kinh. Huyn Mc o Nhn v
on Trung Cn dch. Si Gn: Pht Hc Tng Th
xut bn.
[Soothill 1962] Soothill, William Edward v Lewis
Hodous cng cc ngi khc Trung-Anh Pht Hc T
in A Dictionary of Chinese Buddhist Terms. i
Bc: Pht Gio Vn Ha Phc V X xut bn.
[TDK I-X 1982-1988] Ng Tha n Ty Du K. Tp I-
X. Nh Sn, Mai Xun Hi, v Phng Oanh dch. H
Ni: Nxb Vn Hc.
[TDK 1987] Ng Tha n, Ty Du K. Trng Sa, H
Nam, Trung Quc: Nhc Lc Th X.
[Tht Chn Nhn Qu 1974] Tht Chn Nhn Qu. Lm
Xng Quang dch. M Tho: Lin Hoa Tnh Tht xut
bn.
[Thch Minh Chu 1989] Huyn Trang, Nh Chim Bi
V Hc Gi. Trng Cao Cp Pht Hc Vit Nam xut
bn.
[T Hi 1948] T Hi. i Loan: Trung Hoa Th Cc.
[V nh Cng 1992] ng Tam Tng Thnh Kinh.
Vin Nghin Cu Pht Hc Vit Nam xut bn.
[Vng Hng Sn 1993] Th Xem Truyn Tu, bi
Lc Kho V Ty Du K V i ng Ty Vc
K. Nxb Thnh Ph.
CAC KINH SACH A C AN TONG
O ai Giac Thanh Kinh va Kinh Thanh Giao Phap
O ai Tha Chn Giao
O Bao Phap Chn Kinh
O Quan Am Pho Chieu Phap Bao Tam Kinh
O Khuyen N Hoi Tam
O a Mau Chn Kinh
O Thuyet ao: Ch Tam, Tnh Thng, Ngoc Kinh
O Thanh Giao Su Tap nam 1965
O N Trung Tung Phan
O Kinh Sam Hoi
O Thanh anh Quan The Am Bo Tat
O Ngoc Minh Kinh
O Giao oan N Gii
O Tu Chn Thiep Quyet
O Thanh c Chuyen Me
O Thanh c Chn Kinh
O Thanh c Chn Truyen Trung ao
O Bnh Minh ai ao
O Hoi Dng Nhn Qua va Ngoc Lch Minh Kinh
O That Chn Nhn Qua (Lam Xng Quang dch)
O Thanh Huan Hiep Tuyen (Quyen I)
O Thanh Huan Hiep Tuyen (Quyen II)
O Huan T c Ch Ton Ngoc Hoang Thng e
Hoo Khu l73
O ao Phap B Giai
O Tam Tha Chn Giao (in lan th hai, 5/2010)
O Kinh Phap Hoa
O Thien a Bat Dng
O T Tng ao Gia (Han Sinh tuyen, Le Anh Minh dch)
O Ngo Van Chieu Ngi Mon e Cao ai au Tien
(Hue Khai Sach song ng Viet Anh)
O Boi Dng c Tin (Ngoc Giao hu Bui Van Tam)
O Long Con Tin ang Cao ai (Hue Khai)
O C Duyen va Tuoi Tre (Pham Van Liem)
O at Nam Ky Tien e Van Hoa M ao Cao ai
(Hue Khai Sach song ng Viet Anh)
O Tm Hieu Kinh Sam Hoi (Thanh Can Hue Khai)
O Tam Giao Viet Nam Tien e T Tng
M ao Cao ai (Hue Khai Sach song ng Viet Anh)
O Co Mot Tnh Thng (Bach Lien Hoa)
O Hng Que Cho i (Pham Van Liem)
O ao Nguyen Chanh Ngha (Vnh Nguyen T)
O Hanh Trang Ngi ao Cao ai (Dieu Nguyen)
O Ngai Minh Thien: Cuoc i & ao Nghiep
(ai C Hun)
O That Chan Nhan Qua (Le Anh Minh dch va chu)
O Giai Ma Truyen Tay Du (Hue Khai)

ON OC:
O Thien Th:
Cam ng Thien Am Chat Van Cong Qua Cach
(Le Anh Minh)
O Mot Dong Bat Nha (Hue Khai)
O Li Vang Sen Trang
MI CONG C AN TONG KINH SACH KHUYEN THIEN
1) Mot la nhng toi loi a tao t trc, nhe th c tieu tr,
nang th chuyen thanh nhe.
2) Hai la thng c cac thien than ung ho, tranh c tat ca
tai ng hoan nan, on dch, nc la, trom cp, ao binh,
nguc tu.
3) Ba la vnh vien tranh khoi nhng qua bao phien kho, oan
cu, oan trai cua i trc cung nh i nay.
4) Bon la cac v ho phap thien than thng gia ho nen nhng
loai da xoa, ac quy, ran oc, hum beo tranh xa khong dam
ham hai.
5) Nam la tam c an vui, ngay khong gap viec nguy khon,
em ngu khong thay ac mong. Dien mao hien sang, manh
khoe an lanh, viec lam thuan li, c ket qua tot.
6) Sau la ch thanh ho phap, tam khong cau li, t nhien y
thc ay u, gia nh hoa thuan, phc loc i i.
7) Bay la li noi viec lam Tri, ngi hoan hy, en au cung
c moi ngi knh men ngi khen.
8) Tam la ngu chuyen thanh tr, benh lanh manh khoe, khon
ngheo chuyen thanh thnh at. Nham chan n than, menh
chung lien c nam than.
9) Chn la vnh vien xa la ng ac, sanh vao coi thien, tng
mao oan nghiem, tam tr sieu viet, phc loc tron ay.
10) Mi la hay v tat ca chung sanh trong cac can lanh. Lay
tam cau cua chung sanh lam ruong phc ien cho mnh. Nh
cong c ay at c vo lng phc qua thu thang. Sanh ra
ni nao cung thng c thay Phat, nghe phap, phc hue
rong ln, chng at luc thong, sm thanh Phat qua.
Hoo Khu l75
CHUNG TAY CNG QU PHP TH
Theo kinh Tam Ngun Giac The (Chieu Minh an, Can Th:
Nha in Phng Nam, do Tien boi Cao Trieu Trc an tong), trong
an c ngay 02-11 Tan Mui (th Nam 10-12-1931), c Than oai
Vien tran Quan Thanh e Quan giang day nh sau (tr.36):
Pham ngi tu hanh ma at ang mot bo kinh sam ma
khuyen chung lam lanh th ngi ay ang thanh tien. Con ngi
van chng quan t ma lam ang mot pho sach day chung luan
thng ao ly th ngi ang thanh thanh.
Trong an c tai thanh tnh Ngoc Minh ai, ngay 23-12 Ky
Dau, th Sau 30-01-1970, c Giao tong ai ao Thai Bach
Kim Tinh day:
Hn mot lan, Ban ao co noi rang bo th thc pham cho
ngi oi long la mot ngha c t thien co phc c cong qua,
nhng bo th li ao c e giac ngo ngi oi kem ve mat tinh
than lai cang phuc c, cong qua trong ai hn.
Thanh giao soi roi cho moi ngi thay rang tiep tay pho
truyen van hoa ao c sau rong trong xa hoi nhan sinh e gop
phan xay dng cuoc i tr nen thuan lng thanh thien la mot
viec rat quan trong, rat cao quy. The nen kinh sach Tam Giao
xa nay luon day nhan sanh hay biet lam phap th.
Neu Quy v phat tam muon cong qua an tong kinh sach
khuyen thien (tai Hoa Ky c tr thue li tc cuoi nam theo
luat le hien hanh), chi phieu xin e Thien Ly Bu Toa vi ghi
chu Kinh sach, va gi ve:
THIEN LY BU TOA
12695 Sycamore Ave
San Martin, CA 95046. USA
ien thoai: (408) 683-0674

H U K H I
GII M TRUYN TY DU

Trnh by & K thut: D LAN
V ba: L ANH HUY
Ba 4: HU KHI VN TP
Th php: TRNG L

Published by
www.tamgiaodongnguyen.com

SACH AN TONG - FREE BOOK

a ch thnh sach:
THIEN LY BU TOA
12695 SYCAMORE AVE
SAN MARTIN, CA 95046. USA
Tel: (408) 683-0674
www.thienlybuutoa.org

Printed by
PAPYRUS (Ch Thao)
1002 South 2
nd
St, San Jose, CA 95112
(408) 971-8843 papyrusqt@yahoo.com

Giai Ma Truyen Tay Du

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giai Ma Truyen Tay Du

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

GIIMTRUYNTYDU

HU KHI . Th danh L Anh Dng. Cho i ti Ch Mi, An

You might also like